________________
- १२४
स्थान
,
1
ततां प्रव्रजितः - अधिगतः प्राप्त इत्यर्थः, नैग्रन्थे - निर्मन्थ :- बाह्याभ्यन्तरग्रन्थिरहिता अर्हन्तः, तेपामिदं नैर्ग्रन्थं तस्मिन् प्रवचने = शङ्कितः - शङ्कावान् ' आहेतशासने यदुक्तं जीवादिकं तत् सत्यं वा मिथ्या वे'ति देशसर्वशङ्कावान्, तथा काङ्क्षितः आईतमतातिरिक्तमते इच्छावान्-' मतान्तरमपि समीचीनमिति मतिमान् विचिकित्सितः - फले संशययुक्तः, तथा भेदयमापन्नः - जिनोक्तं सर्वम् इत्थमेव अन्यथा वे 'ति बुद्धिभेदवान् कलुपममापन:-' नैतदेव' मिति विषरीतज्ञानवान् नै न्थ-प्रवचनं नो श्रधानि तत्र श्रद्धां न करोतीत्यर्थः, नो प्रत्येति--प्रतीतिं न प्रतिपद्यते, नो रोचयति-न रुचिविपयीकरोति, इत्थं नैर्ग्रन्थं है और फिर भी वह वाह्याभ्यन्तर परिग्रह विहीन निर्ग्रन्थ अर्हन्त भगवन्त द्वारा प्रतिपादित प्रवचन में ऐसी शङ्कावाला बनता है कि आर्हत शासन में जो जीवादिक तत्त्व कहे गये हैं वे सत्य हैं या मिथ्या हैं, इस प्रकार से देशरूप से या सर्व रूपसे वह शङ्कावाला बनता है, तथा - ऐसी शङ्कावाला बनता है कि मनान्तर भी समीचीन हैं, तथाविचिकित्सित फलमें संशययुक्त बनता है भेदसमापन्न बनता है, "जिनोक्त तत्त्व आहेत मनसे अतिरिक्त सबके सब प्रकार से हैं याअन्यथा है" इस प्रकार से बुद्धि भेवाला बनता है तथा कलुप समापन्न होता है यह इस तरह से नहीं है, इस प्रकार से विपरीत ज्ञानवाला बनता है, इस प्रकारके भावोंसे युक्त होकर यह नैर्यन्ध प्रवचन पर श्रद्धा नहीं करता है, उस पर प्रतीति नहीं लोता है, उसे अपनी
લે છે નિગ્રંથ ખતવા છતાં માહ્યાભ્યન્તર પરિગ્રહથી વિહીન એવા તે અર્હત ભગવન્ત દ્વારા પ્રતિપાતિ પ્રવચનમાં અશ્રદ્ધા રાખે છે, તેને એવા વિચાર આવે છે કે અર્હત શાસનમાં જે જીવાદિક તત્ત્વ પ્રરૂપ્યાં છે તે શુ સત્ય છે કે મિથ્યા છે ? આ પ્રકારે તે દેશરૂપે (અંશત:) અથવા સર્વરૂપે (સપૂર્ણ રૂપે) શકાવાળા બને છે, તથા તેને એવેા સભ્રમ થાય છે કે અન્ય મત વાદીએની માન્યતા પણ સાચી હાઈ શકે છે. વળી તે ચિકિત્સિત ખની જાય છે એટલે કે લની ખાખતમાં પણુ સંશયયુક્ત બની જાય છે તથા તે ભેદસમાપન્ન પણ ખની જાય છે, એટલે કે જનાક્ત તત્વ જિનપ્રરૂપિત રવશાસન અને પરશાસન (અન્ય સિદ્ધાંતા) એક જ પ્રકારની માન્યતા ધરાવે છે કે વિરૂદ્ધ માન્યતા ધરાવે છે, આ પ્રકારની મુજવણને કારણે બુદ્ધિભેદવાળેા બની જાય છે, તથા તે કલુષસમાપન્ન બની જાય છે એટલે કે અર્હુત પ્રવચન મિથ્યા છે, એવી વિપરીત માન્યતાવાળા ખની જાય છે. આ પ્રકારના ભાવેથી
