________________
७२
स्थानाङ्गयो तथा-मानकरो नामैको नो अर्थ करः अभिमानकरो भवति किन्तु नो अर्थकर:परहितादिरूपमर्थ न करोति, स च विद्यादिगुणाभिमानी २, तथा-एकः अर्थकरोऽपि, मानकरोऽपि, स चाभिमानी मन्त्री, अभिमानि मित्रं वा ३, तथा-एको नो अर्थकरो नो मानकरः, स च गुणवर्जितो जनः ।।
"चत्तारि पुरिसनाया " इत्यादि-पुनः पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञानानि, तद्यया-एकः पुरुषो गणार्थकरः-गणस्य-साधुममुदायस्यार्थ -भक्तपानादि प्रयो. जनं करोतीत्येवंशीलस्तथा भवति, किन्तु नो मानकरः-'कथमदममाथितो गणस्याथै करिष्यामी'त्येवमभिमानकारी न भवति प्रार्थनामन्तरेणैव तस्य गगोपका" मैं विना पूछे राजादिकों से ऐसा कैले करूं" पेला अभिमानी नहीं होता है किन्तु अभिमान रहित होताहै. ए.मा बह पुरुष या तो सन्मन्त्री या नैमित्तिक (ज्योतिषी) होता है-१ कोई एक मानका होता है अर्थकर नहीं-२ ऐसा व्यक्ति विद्यादिगुणाऽभिमानी होता है, क्योंकिवह परहितादि रूप अर्थ को नहीं करता है। कोई एक अर्थकर और माणकरभी होता है. ऐसा अभिमानी वह मन्त्री, या मित्र होता है-३ कोई एक अर्थकर भी नहीं मानकरी नहीं, ऐसा वह गुणवर्जित जन होता है-४ " चत्तारि पुरिसजाया " इत्यादि पुनश्च-पुरुष चार है, जैसे कोई एक पुरुष गणार्थकर होता है मानकर नहीं, साधु समुदायका नाम गग है इल मणके भक्तपान आदि प्रयोजनो साधने का स्वभावભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે–તે એ અહકાર કરતા નથી કે “ વિના પ્રત્યે મારે રાજાદિકને શા માટે સલાહ આપવી જોઈએ” તે એ નિરાભિમાની હોય છે કે રાજા ન પૂછે તો પણ તેનું હિત થાય એવી સલાહ આપતો જ રહે છે. કેઈ સન્મત્રી અથવા નિમિત્તિકને (તિષી) આ પ્રકારમાં ગણાવી શકાય. (૨) કોઈ પુરુષ માનકર હોય છે પણ અર્થકર હોતે નથી વિદ્ય દિન ગુણનું અભિમાન કરનાર પુરુષ આ પ્રકારના હોય છે, કારણ કે તે પરહિતાદિ ૩૫ અર્થ (કાર્ય કરતા નથી પણ અહંકાર જ કરતો હોય છે. (૩) કોઈ અર્થકર પણ હોય છે અને માનકર પણ હોય છે. અભિમાની મંત્રી અથવા અભિમાની મિત્રને આ ભાંગામાં મૂકી શકાય (૪) કોઈ અર્થકર પણ હેતે નથી અને માનકર પણ હોતું નથી ગુણહીન જનને આ પ્રકારમાં મૂકી શકાય.
"चत्तारि पुरिसजाथा" त्यादि पुरुषना मा प्रभारे यार प्र.२ ५५ પડે છે–(૧) કેઈ એક પુરુષ ગણાર્થકર હોય છે પણ માનકર હેત નથી. સાધુ સમુદાયને ગણ કહે છે તે ગણના આહાર પાણી આદિ પ્રજનેને
