Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
૨૪
ઓ મા ! આ હાથી-રાક્ષસે મને પકડી છે. જલદી મને છોડાવો અને મારું રક્ષણ કરો. મેં મનમાં કંઈકચિંતવ્યું અને દૈવ કંઈક વિપરીત જ કર્યું.' એમ બોલતી બાલિકાને દેખી. ત્યારેકરુણારસથી પરવશબનેલા અંતઃકરણવાળો કુમાર આગળ ધસી આવી ધૈર્યથી હાથીને ાક મારી કે, અરે દુષ્ટ નિર્દય કુજાત અધમ હાથી ! આ ભયભીત યુવતીને પકડીને આ તારી મોટી કાયાથી પણ તું લજ્જા પામતો નથી ? અરે નિણ ! આ અતિ દુર્બલ અશરણ અને નિરપરાધી અબલાને મારવાથી તું તારા માતંગ (ચંડાલ) નામને સફલ કરે છે. આ પ્રમાણે ઠપકાવાળા ધીર સ્વરૂપ શબ્દના પડઘાથી પૂર્વ થયેલ આકાશ જેમાં એવા કુમારની હાક સાંભળીને હાથીએ કુમાર સન્મુખ નજર કરી.તે બાલિકાને છોડીને રોષથી લાલ થયેલા નેત્રયુગલવાળો અને તેથી ન દેખવા લાયક કુમારના વચનથી કોપપામેલો કુમાર સન્મુખ આવ્યો. કર્ણયુગલ અફાળી, ગંભીર શબ્દોથી આકાશના પોલાણને ભરી દેતો લાંબી પ્રસારેલી સૂંઢવાળો કુમારની પાછળ પાછળ આવવા લાગ્યો. કુમાર પણ પોતાની ડોક લગીર લગીર વાંકી કરતો કરતો તેની સન્મુખ જતો હતો. વળી તેની સૂંઢના છેડા સુધી પોતાના હસ્તને લંબાવતો અને લલચાવતોસામે દોડતો હતો.કુમાર જેમ આગળ ચાલતો, તેમ હાથી અધિક ક્રોધ કરતો, વધુ વેગથી દોડતો ‘હમણાં પકડ્યો' એમ વિચારતો હાથી દોડતો હતો. ત્યાર પછી કુમારે અવળું ભ્રમણ કરાવી એવો શાન્ત પાડ્યો કે, તે મદોન્મત્ત હાથી ચિત્રમાં ચિત્રેલા ચિત્રામણ સરખો સ્થિર બની ગયો. ત્યાર પછી નીલકમલસમાન નેત્રવાળી સુંદરીથી દર્શન કરાતો કુમાર તીક્ષ્ણ અંકુશ હાથમાં રાખીનેહાથીની કંધરા પરચડી બેઠો. ત્યાર પછી મધુર વાણીથી એવી રીતે સમજાવ્યો કે, જેથી હાથીનો રોષ ઓસરી ગયો અને આલાનસ્તંભ સાથે સાંકળથી બાંધી લીધો. (૪૩૦) કુમારનો જય જયકાર શબ્દ ઉછળ્યો કે, ખરેખર કુમાર પરાક્રમનો ભંડાર છે, દુઃખ પામેલા જીવોનું રક્ષણ કરવામાં સુંદર મનવાળો છે.
તે સમયે તે નગરનો અરિદમન રાજા ત્યાં આવી કુમારનું આવું વર્તન જોવા લાગ્યો, પૂછવા લાગ્યો કે, ‘આ કોણ અને ક્યા રાજાનો પુત્ર છે ?' ત્યાર પછી તેના વૃત્તાન્તને જાણનાર મંત્રીએ હકીકત જણાવી. ત્યારે નિધાન-પ્રાપ્તિ કરતાં અધિક આનંદ પામી રાજા પોતાના મહેલમાં લઈ ગયો સ્નાનાદિક કરાવી, ભોજન કર્યા પછી આઠ કન્યાઓ આપી. શુભ દિવસે કુમાર સાથે ઘણા આડંબરથી કન્યાઓનાં લગ્ન કર્યાં.
કેટલાક દિવસો ગયા પછી, તેઓ આનંદથી રહેલા હતા, ત્યારે એક સ્ત્રી કુમાર પાસે આવી એમ કહેવા લાગી કે- ‘હે કુમાર ! આ જ નગરમાં વૈશ્રમણ નામનો સાર્થવાહપુત્ર છે, તેની શ્રીમતી નામની સુપુત્રી છે. બાલ્યકાળથી મેં જ તેને પાળી-પોષી મોટી કરી છે. કે સુભગ ! તમે હાથીના ભયથી તે વખતે બચાવી, તે કન્યા તમારા ગૃહિણીભાવને પામવાની અભિલાષાવાળી છે. તે જ સમયે આ મારા જીવિતદાન આપનારા છે' એ પ્રમાણે અભિલાષાવાળીદૃષ્ટિથી લાંબા કાળ સુધી તમારી તરફ નજર કરી હતી, તો તેના મનની અભિલાષા પૂર્ણ કરો.' હાથીનો ભય દૂર થયા પછી મહામુશ્કેલીથી તેનો સ્નેહી પરિવાર તેને ઘરે લઈ ગયો. ત્યાં પણ સ્નાનાદિક શરીર-સ્થિતિ કરવાની પણ અભિલાષા કરતી નથી. મુખ સીવેલું હોય તેમ મૌન ધારણ કરીને રહેલી છે. મેં કહ્યું કે, ‘હે પુત્રી ! વગર કારણે આ તને
