________________
કાવ્ય યાત્ર
શિરારૂઢ શ્યામ તેની લટા અભિરામ લાંખી, વિષધર વામા તણું ધામ ધરનારી છે; અખળા છતાં અનેક શૌર્યવાન પુરૂષને, કામશર મારી પરવશ કરનારી છે. આમાં “ રાજ ” ભૂધર ભૃગરાજ
66
99
tr
૮ મદઝર
“ હિમાંશુ
pp e શિરાહ ” “ વિષધર ” “ અમળા ” વગેરે યૌગિક શબ્દ છે કે જેની વ્યાકરણની રીતિ મુજખ વ્યુત્પત્તિ થઇ શકે છે.
૧૬
હિત્ય એટલે કાષ્ટના અનાવેલ હાથી. અને
श्यामरूपो युवा विद्वान्सुन्दरः प्रियदर्शनः । सर्वशास्त्रार्थवेत्ता च डित्थ इत्यभिधीयते ॥
૪-ક્ષળ.
જે શબ્દ વ્યવહારમાં પ્રચલિત હાય, પણ વ્યાકરણની રીતિએ જેની વ્યુત્પત્તિ ન થઈ શકે તે જેમકે:—
વિë..
""
pept
29
શ્યામવ`, તરૂણુ, વિદ્વાન, સુન્દર, પ્રિયદર્શન અર્થાત્ જેને દેખીને લેાક પ્રસન્ન થાય અથવા સંપૂર્ણ શાસ્ત્રોના અને જાણવાવાળા એવા પુરૂષાનું લક્ષણ છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
ચિન્તામણિ કાષકારે કહ્યું છે કે “ વિત્યા હ્રાઇમયે મને ” વિશેષજ્ઞળયુ પુછ્યું ” ડિત્ય શબ્દના કાઈ અવયવાર્થ નથી. ઉક્ત પદાર્થોમાં આના રૂઢિથી સંકેત છે.
યથા
ડાલરની કળી જાણી દાઢયા તેાડવાને ત્યાં તે, દારા તુજ દાંત જોઇ હદ શરમાયા હું. હ ધરી હયે જાણી છીપને લખાળ્યે કર, ત્યાં તા કહ્યું` જોઈ એકદમ અચકાયા હું. ખિમ્મફળ લેવા અતિ આતુર ખન્યા તા હુ તા,
www.umaragyanbhandar.com
