________________
૧૩૮
કાવ્ય શાસ્ત્ર,
કરમ, ક્રમને અભાવ એ ગોમ લો.
યથા પદ ભુજ કુચ આનન ઢગ, એના એ શૃંગાર સદા શેભે, અંજન નુપુર રોળી, બીડું બાજુ જોઈ ચિત લેશે
આમાં નપુર, બાજુ, ચોળી, બીડું અને અંજન આમ જોઈએ એમ નહી હોવાથી ગરમ રોજ થયે.
अमतपरार्थ. પ્રકર્ણ વિરૂદ્ધ અન્ય અર્થને ઉદ્ભવ એ ગમતપરાર્થ.
યથા. રામ કામના શર થકી, વ્યથિત નિશાચરી ખાસ; રૂધિર મલયજા ગંધ ભરી, ચાલી પ્રિયની પાસ.
આમાં તાડિક બિભત્સ રસનું પ્રધાન આલંબન છે તેનું શૃંગારમાં વર્ણન કર્યું. શ્રૃંગાર બિભત્સ વિરોધી રસ હેવાથી ગતિપાર્થ લેપ થયે.
અથવો. અર્થ પ્રતીતિ થયા પછી જે દોષને બંધ થાય તે મર્થ. એ તેવીશ પ્રકારના છે.
ગgષાર્થ, #ણા, ચળ, અપાઈ, ચાફત, અર્થપુનરિ, સુગ, , સંદિગ્ધ, નિર્દેતુ, સિદ્ધિ , નવિન, નિયમ, अनियम, विशेष, अविशेष, साकांक्ष, अपदमुक्त, सहचरभिन्न, प्रकाशविरुद्ध, विधिअनुवादविरुद्ध, त्यक्तपुनःस्वीकृत, अर्थअश्लील.
પુષ્ટાર્થ. ઘણાં પદે જ્યાં અર્થને પુષ્ટ ન કરી શકે એ ગાર્ય.
યથા. લાંબા કેશ દશનમિસી, નથી કરતી અભિસાર કહે શાને,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
