________________
૧૬૪
કાવ્ય સા. પ્તિને વિસ્તાર કરે છે. વીર, બિભત્સ અને રો રસમાં ઉત્તરોત્તર અધિક જાણ.
યથા. પ્રચંડ આ ભુજ દંડે, ધર કોદંડ કરું ખંડ અરિના; મા કેસરી કોધે, જેમ વિદારે કઠિણ કુમ્ભ કરિના.
પ્રવો , જેમાં મધુર, રેચક અને સરલ વર્ણ, જોઈએ એટલા જ સમાસ અથવા નહી, ગંભીર અર્થશક્તિ અને શિથિલ શરીર (બંધારણ) હેય એ પતિ છે. આ ગુણ અર્થને શીધ્ર પ્રકાશ કરી ચિત્તને પ્રસન્ન કરે છે.
યથા,
યથા.
નહીં કદિ દષ્ટિ લાવી, મોહિત થઈ શ્રી મેહનમાં કાંઈક પરમ સુભગતા નિરખી, ધર્મ સાચો કહે કે બાઈ.
* વસતા ગુણ જેમાં પ્રાચીનની રીતિથી ભિન્નતા દેખાય અને દૂષણ રહિત વર્ણન હેય એ સમતા જુગ.
મુજ કય દ્રગકુવલયને, આ નિશિ આપે અપૂર્વ આનંદ, સદા રહે વૃજ ઉપર, ઉદિત ઉમંગે ભર્યો કૃષ્ણચંદ.
कान्ति गुण. જેમાં મનને રૂચે એવાં મધુર વચન હય, ગ્રામ્યપદ ન હોય તેમજ અર્થ ગુપ્ત પણ ન હોય અને પ્રકટ પણ ન હોય એ ત્તિ ગુજ,
યથા. શું જાહાર ગળામાં, વર વનમાળા વક્ષ:સ્થળ માથે; ભાલ તિલક લકુટીકર, જે સખી આવે શ્યામ ગ્વાલ સાથે.
ઉલtતા ગુણ.. જેને અન્વય બળથીજ બુદ્ધિમાન બોલી શકે છે અને રસિક સિવાય અન્યને સમજી શકતા નથી એ વારતા . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
