Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
4
.
Hit
M..
.
-
16
अनुमानिका टीका.०३८ ज्ञायकशरीरभव्यशरीरष्यतिरिक्तद्रव्यश्रुतनिरूपणा९३
REगर्भ तनिर्मिता कोशिका कोथली' इति प्रसिद्धा तदुत्पन्न सूत्रमण्डजमुक्त शिमी' इति भाषाप्रसिद्धम् । आदिशब्दभरिन्द्रियमेदै प्रदर्शयति । ननु बार
सगर्भोत्पन्नं सूत्रमण्डजमुज्यते तहि 'अंडयं हंसगम्भादि" इति सामानाधिकरय नापयते इति दुख्यते, कारण कार्योपचारात् सगौत्पन्न क्षेत्रमर्पि-हंसगर्भ हापुर ते इति नास्ति कोऽपि दोषः ॥१॥
अथ द्वितीयभेदं प्ररूपयति-'चोय कप्पासमाइ' इति । योण्डज, कापीसादि' कापीसनिष्पन्ने सन बोण्डज-बोण्डं कापसिनोशः फलविशेषरूपरतज्जत -ग्रन्मादि) 'हंस' एक चतुरिन्द्रिय जीव विशेष होता है । यह एक कोषली
बनाता है। इससे उत्पन्न जो मुत्र होता है उसका नाम अंडज है। इसे भाषा 'में रेशमी वस्त्र कहते हैं। हंसगर्भ में जो आदि शब्द है वह चौइन्द्रियों के भेद का प्रदर्शक है।
का:- यदि सगर्भ से उत्पन्न भूत्र अंडज कहलाता है तो "अंडये ईस गम्भोदि" में समानाधिकरणता नहीं बन सकती है, सो उसका उत्तर इस प्रकार से हैं कि यहां पर कारण में कार्यका उपचार किया गया है। इसलिये 'हँस के गर्भ कोथली से उत्पन्न हुए सूत्रको भी हंसगर्म के नाम से कह दिया है। इसतरह के कथन में कोई दोष नहीं है। (बोडयं कपासमाई)
पास से बने हुए प्रत्रका नाम बोण्डन हैं। बोण्ड नाम कपास के कोशकी है। कपास का कोश एक प्रकारका फल होता है। जिसमें से कपास निकलती પહેલાં તે અંડજને ભાવાર્થ બતાવવામાં આવે છે. “સ” એક ચતુરહિત વિશેષનું નામ છે. (અહીં હંસ નામનું પક્ષી ગૃહીત થયું નથી પણ પતંગીય જેવું કંઈ ચતુરિન્દ્રિય જતુ ગૃહીત થયું છે.) તે એક કેથળી (કોશ) બનાવે છે તેમાંથી જે સૂત્ર ઉત્પન થાય છે તેને “અંડજ' કહે છે. તેને ગુજરાતી ભાષામાં શમી વસ્ત્ર કહે છે. “હંસગર્ભ” આ પદની પાછળ જે “આદિ પર મૂકવામાં આવ્યું છે તે ચૌઈન્દ્રિયેના ભેદનું પ્રદર્શક છે - શંકા- હંસગર્ભમાંથી ઉત્પન્ન થયેલા સૂત્રને અંડજ સૂત્ર કહેવામાં આવે
"अंडयं हंसगम्भादिमा समानापिता परित यती बी. . : ઉS અહીં કારણમાં કાર્યને ઉપચાર કરવામાં આવ્યો છે. તે કારણે હસનાં ગાબાણી (કેશમાંથી ઉત્પન્ન થયેલા સુત્રને પણ અહીં હસોભના નામે પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. આ કારણે આ પ્રકારના કથનમાં કોઈ દેષ નથી" (
(बोडयं कपासमाइ) ४पास ३मांधी मान wiser D. "sis" मा પ્ત કપાસના. કેશરૂપ કાલાને માટે વપરાય છે. આ કપાસમાંથી જે સત્ર બને છે २ मांड: छ. (लिहीम ने बोडिया' छे) मी . साल
For Private and Personal Use Only
