Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
३६४
www.kobatirth.org
अनुयोगद्वारसूत्रे
एवमेव अनानुपूर्वीद्रव्याणि अवक्तव्यकद्रव्याणि च वक्तव्यानि । धनुपूर्वीद्रव्येषु अवक्तव्यद्रव्येषु च जघन्यत उत्कृष्टतचापि पूर्वोक्त एवावस्थानकाळः ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अयं भावः - कश्चित्परमाणुरेकं समयमेकाकी स्थित्वा ततोऽन्येन परमाणुना संश्लिष्टो भवति । अत एकमनानुपूर्वीद्रव्यमधिकृत्य जघन्यत एकः समयोऽवस्थितिकालः । स एवैकः परमाणु र्यदा असंख्यातं कालं तद्भावेन स्थित्वाऽन्येन परमाणुना संश्लिष्यति, तदा उत्कृष्टतोऽसंख्येयोऽवस्थितिकालो भवति । नानाद्रव्याण्याश्रित्य तु पूर्ववदेव सर्वाद्वा स्थितिर्बोध्या ।
परमाणुद्रयलक्षणमवतव्यकद्रव्यमपि यदा समयमेकं संयुक्त स्थित्वा ततो वियुज्यते, तदवस्थमेत्र वा पुनरन्येन परमाणुना संयुज्यते, तदा तस्यावक्तव्यक द्रव्यतया, एकसमयलक्षणः कालस्तस्य जघन्यतोऽवस्थितिकालो बोध्यः । यदा तु असंख्यात काल तक अकेले रहने की स्थिति में रहकर याद में किसी दूसरे परमाणु से संश्लिष्ट हो जाता है तब उसका अवस्थितिकाल उत्कृष्ट से असंख्यात काल माना जाता है नाना द्वारों की अपेक्षा से इन अनानु पूर्वी द्रव्यों की अवस्थिति का समय सर्वकाल माना गया है क्योंकि लोक में ऐसा कोईसाभी समय नहीं है कि जिसमें ये अनानुपूर्वी द्रव्य न हों। एक परमाणुरूप द्रवरूप अवक्तव्यक भी जब एक समय तक संयुक्त रह कर फिर त्रियुक्त हो जाता है तब उसका अवस्थिति काल जघन्य से एक समय माना गया है, अथवा जब वह उसी स्थिति में एक समय तक रहते हुए किसी और दूसरे परमाणु से संयुक्त हो जाता है तब उसका अवस्थितिकाल जघन्य से एक समय का माना गया है। और जब वही अवक्तव्वक द्रव्य असंख्यात
અસખ્યાત કાળ સુધી એકલું રહીને ત્યાર ખાદ કાઇ જા પરમાણુની સાથે સશ્લિષ્ટ થઈ જાય છે, ત્યારે તેને અસ્થિતિ કાળ અધિકમાં અધિક અસ ખ્યાત કાળના મનાય છે. વિવિધ દ્રબ્યાની અપેક્ષાએ વિચારવામાં આવે તે તે અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યેના અવસ્થિતિકાળ સવકાલીન માનવામાં આવ્યે છે, કારણ કે લેકમાં એવે! કઈ સમય નથી કે જ્યારે આ અનાનુપૂર્વી દ્રબ્યાનું અસ્તિત્વ જ ન હાય,
એ પરમાણુ રૂપ એક વક્તવ્યક દ્રવ્ય પણ જ્યારે એક સમય સુધી સયુક્ત રહીને ત્યાર બાદ વિભક્ત થઇ જાય છે, ત્યારે તેના જઘન્ય અવસ્થિતિ કાળ એક સમયને માનવામાં આવે છે. અથવા જ્યારે તે એજ સ્થિતિમાં એક સમય સુધી રહીને ત્યાર બાદ કોઇ એક બીજા પરમાણુ સાથે સથ્લિ
For Private and Personal Use Only