Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
३९०
अनुयोगद्वारसूत्रे
अवक्तव्यकद्रव्याणि प्रदेशार्थतया विशेषाधिकानि । आनुपूर्वीद्रव्याणि प्रदेशार्थतया - अनन्तगुणानि २ । द्रव्यार्थ प्रदेशार्थतया सर्वस्तोकानि नैगमव्यवहारयोरवक्तव्य द्रव्याणि द्रव्यार्थतया । अनानुपूर्वीद्रव्याणि द्रव्यार्यतया, अपदेशार्थतया विशेषाधिकानि । अवaseकद्रव्याणि प्रदेशार्थतया विशेषाधिकानि आनुपूर्वीद्रव्याणि द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणानि तान्येव प्रदेशार्थतया अनन्तगुणानि । स एषोऽनुगमः । सैषा Arora हारयोः अनौपनिधिकी द्रव्यानुपूर्वी ॥० ९० ॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आनुपूर्वी द्रव्य है उनमें व्यणुक स्कंध से लगाकर एकोत्तर वृद्धि से एक एक प्रदेश की उत्तरोत्तर वृद्धि होने से अनंताणुक स्कंध पर्यन्त अनन्त स्थान हैं इसलिये स्थान की बहुत विवक्षा से अनुपूर्वी द्रव्य अनानु. पूर्वी और अवश्यक द्रश्यों की अपेक्षा असंख्यातगुणे कहे गये हैं।
शंका- यदि आनुपूर्वी द्रव्यों के स्थान पूर्व की अपेक्षा अनन्त हैं। इसलिये आनुपूर्वी द्रव्य असंख्यात गुणें पूर्व की अपेक्षा लेकर के कहें गये हैं, सो ये कहना ठीक नहीं है क्यों कि इस प्रकार के कथन से तो उन आनुपूर्वी देव्यों में उनकी अपेक्षा असंख्यातगुणता न आकर अनंत गुणता ही आती है ?
उत्तर- अनंताणुक जो स्कंध हैं वे तो अनानुपूर्वीद्रव्यों की अपेक्षा से अनन्त भागवर्ती होने के कारण स्वभावतः ही स्तोक-कम- हैं । इसलिये अनन्ताणुक स्कंधों को लेकर आनुपूर्वी द्रव्यों में आनुपूर्वी के स्थानों में कुछ वृद्धि नहीं होती है। इसलिये यथार्थरूप में उनमें - आनुपूर्वी द्रव्यों આનુપૂર્વી દ્રવ્યા છે તેમાં તેા ત્રિઅણુક સ્કંધથી લઇને ક્રમે ક્રમે એક એક પ્રદેશની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થતાં થતાં અનંતાણુક સ્કંધ પન્તના અન"ત સ્થાન હેાય છે તેથી સ્થાનના બહુત્વની અપેક્ષાએ આનુપૂર્વી લ્યે, અનાનુપૂર્વી અને અવકતવ્યક વ્યા કરતાં અસંખ્યાત ગણાં કહેવામાં આવ્યાં છે.
શંકા જો આનુપૂર્વી જ્યેના સ્થાન અનંત હાય, અને અનાનુપૂર્વી કૈાના તથા વક્તવ્યક દ્રવ્યેનાં સ્થાન એક એક હાય તેા અહી' આનુપૂર્વી દૂબ્યાને અનાનુપૂર્વી અને અવકતવ્યકબ્યા કરતાં અનંતગણુાં કહેવા જોઈતા હતાં છતાં અહીં તેમને અસ`ખ્યાત ગણાં શા કારણે કહ્યાં છે?
ઉત્તર-મન'તાણુક જે સ્કા છે તે આનાનુપૂર્વી દ્રબ્યા કરતાં અન તમાં ભાગપ્રમાણુ હોવાને કારણે સ્વાભાવિક રીતે જ સ્તાક (ઓછાં, ન્યૂન) છે. તેથી અનંતાણુક કધને લીધે આનુપૂર્વી ચૈામાં માનુપૂર્વી કૂબ્યાનાં સ્થાનામાં ખાસ કોઇ વૃદ્ધિ થતી નથી. તેથી યથાય રૂપે તે તે આનુપૂવી
For Private and Personal Use Only
