Anuyogdwar Sutram Part 01

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 861

Santosdudayichar
A
-twanothinetv
.. अनयोगारमा शिरोऽधोऽवनमनादिरूपा, शङ्का-मां न कश्चित् किश्चिद् वदे १ दिविरूपा, त्यो करणं-विधानं लिङ्ग-लक्षणं यस्य स तथाभूतो ब्रीडनको नाम रसो भवति । अर भाषा-विनर्ययोग्यानां मातापित्रादिपूज्यजनानां विनयोपचारव्यतिक्रमे सरि सरजनस्य पश्चाद् ब्रीडा प्रादुर्भवति-अहो ! मया कथं मातापित्रादीनामपमान कृती इति, तथा-सुहृदां रहस्यस्य अन्यजनसन्निधौ कथने पश्चाद् सज्जन पीडा भवति-कथं मया सुहृदो रहस्यमन्यजनसन्निधौ निवेदितम् ? इति, तथासंबा-पितव्यकलाचार्यादिगुरुजनानां भार्याणां शीलभने कृते सति पश्चाद् ब्रीड़ समुत्पधते-अहो ! मया दुरात्मना किमिदं दुष्कृतं कृतम् ? इति इत्येवं रूपेप मीडनको रसः समुत्पद्यते। तथा च-शिरोऽधोऽवमनगात्रसंकोचस्मा लज्जा, म छज्जा और शंकाकरना ये इस रस के चिह्न होते हैं । ऐसा (वेलणभं माम रसो.) यह वीडनक नाम का रस होता है । तात्पर्य इसका या
क-विनय योग्य पूज्य माता पिता आदि गुरुजनों का यथायोस विनयोपचार जब उल्लंधित हो जाता है, तब सज्जन पुरुषों को बाद । लज्जा. आती है । वे विचारते हैं कि अरे ! हमने क्यों माता पित आदि जनों का अपमान किया है ? तथा अपने मित्रजनों का रहस्य जब दूसरे व्यक्तियों के पास प्रगट करता है, तब बाद में उस जबाटसकर्ता सज्जन को लज्जा आती है और वह सोचता है कि कमाने दूसरों के समक्ष अपने मित्र के रहस्य का उद्घाटन किया पिलव्य, कलाचार्य आदि गुरुजनों की भार्याओं का शीलमंग के
र मनुष्य को बाद में ब्रीडा उत्पन्न होती है। वह सोचता है। सत्मा ने यह दुष्कृत क्यों किया? इस प्रकार से यह नीडनक र अप होता है। शिर को नीचा नमाना शरीर को संकुचित करना हर ચિહ્યું છે. એ ગ્રીડના નામે રસ હોય છે. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે વિનય પાગ્ય પૂજ્ય માતાપિતા વગેરે ગુરૂજને સાથે ઉચિત વિનોપચાર જ્યારે ઘરજને વડે ઉલંબિત થાય છે ત્યારે તેમને લજજાની અનુભૂતિ થાય છે, તેઓ વિચાર કરે છે, કે “અરે ! અમે માતાપિતા વગેરેનું અપમાન કર્યું છે તેમજ માણસ પોતાના મિત્રોની ગુપ્ત વાત જ્યારે બીજાને કહે છે ત્યારે તેને ગુપ્ત વાત કહ્યા બાદ લજજાની અનુભૂતિ થાય છે અને તે વિચાર કરે છેઅરે ! મેં દુરાત્માએ આ કામ શું કામ કર્યું?' આ પ્રમાણે તે વીડનેક રસ ઉત્પન્ન થાય છે લજજામાં મસ્તક નીચે થવું અને શરીર સંકુચિત
.
3