Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪
अनुयोगद्वारसूत्रे
कर चुकने पर विशेष शुद्धि के निमित्त जो जीवन पर्यन्त पुनः दीक्षा ली जाती है एवं प्रथम ली हुई दीक्षा का छेद करके फिर नये सिरे से जो दीक्षा का आरोपण किया जाता है-वह छेदोपस्थापन चारित्र है । जिसमें खास विशिष्ट प्रकार के तपः प्रधान आचार का पालन किया जाता है वह परिहारविशुद्धि चारित्र है जिसमें क्रोध आदि कषायों का तो उदय नहीं होता, सिर्फ लोभ का अंश अति सूक्ष्मरूप में रहता है, वह सूक्ष्म संपराय चारित्र है । यह चारित्र केवल दशवे गुणस्थान में होता है । चारित्राचारित्र का नाम देश चारित्र है । यह अनन्तानुबन्धी आदि अष्टविध कषाय के क्षयोपशम आदि से आविर्भूत होता है। तथा सर्वविरनि रूप चारित्र अनन्तानुबन्धी आदि १२ प्रकार के कषाय के क्षायोपशम आदि से आविर्भूत होता है । दान, लाभ, भोग, उपभोग और वीर्य इनकी लब्धि वीर्यान्तराय कर्म के दानान्तराय आदि के क्षायोपशम आदि से होती है,, । श्रोत्रे न्द्रिय से लेकर जो स्पर्शनेन्द्रिय तक की लब्धियां कही हैं । वे द्रव्येन्द्रिय की अपेक्षा से नहीं कही हैं, किन्तु भावेन्द्रिय की अपेक्षा से कही हैं। શ્રુતના અભ્યાસ કરી લીધા બાદ વિશેષશુદ્ધિને નિમિત્તે જે જીવનપર્યન્તની પુનઃ દીક્ષા લેવામાં આવે છે અને પ્રથમ લીધેલી દીક્ષાના છેદ કરીને (ત્યાગ કરીને) ફરી નવેસરથી જે દીક્ષાનું આરોપણ કરવામાં આવે છે, તેનુ નામ છેદેપસ્થાપન ચારિત્ર છે. જેમાં વિશિષ્ટ પ્રકારના તપ: પ્રધાન આચારનું પાલન કરવામાં આવે છે, તેનુ નામ પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્ર છે. જે ચારિત્રમાં ક્રોધાદિ કષાયેના ઉદય રહેતા નથી, પરન્તુ લેાલના અશ અતિ સૂક્ષ્મ પ્રમાણમાં બાકી રહી જાય છે એવા ચારિત્રનું નામ સૂક્ષ્મ સ'પરાય ચારિત્ર છે. દસમાં ગુણુસ્થાનમાં જ આ ચારિત્રના સદ્ભાવ રહે છે. અશતઃ ચારિત્ર અથવા દેશચારિત્રને ચારિત્રાચારિત્ર કહે છે. અનન્તાનુષધી આદિ આઠ પ્રકારના કષાયના ક્ષયાપશમ આદિથી તેના આવિર્ભાવ થાય છે. સ*વિરતિ રૂપ ચારિત્ર અનન્તાનુષધી આદિ ૧૨ પ્રકારના કષાયના ક્ષયે પશમ આદિથી વિભૂત (પ્રકટ) થાય છે. અન્તરાય ક'ના પ્રકાર રૂપ દાનાન્તરાય, લામાન્તરાય, ભાગાન્તરાય, ઉપભાગાન્તરાય અને વીર્યાન્તરાય કના યેાપશમથી અનુક્રમે દાનલબ્ધિ, લાભલબ્ધિ, ઉપભાગલબ્ધિ અને વીર્ય લબ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય છે. એજ પ્રમાણે શ્રોત્રેન્દ્રિયથી લઈને સ્પર્શેન્દ્રિયલબ્ધિ પન્તની પશુ પાંચ લબ્ધિઆ કહી છે. આ પાંચે લબ્ધિએ કૂટૈન્દ્રિયની અપેક્ષાએ કહી નથી, પણ ભાવે.
For Private and Personal Use Only
