Anuyogdwar Sutram Part 01

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 749

এইই
अनुयोगद्वारसूत्रे
की प्राप्ति मिथ्यात्व कर्म के क्षयोपशम से होती है। इसी प्रकार से और भी लब्धियों में यथासंभव क्षायोपशमिकता जान लेनी चाहिये । वीर्य लब्धि वीर्यान्तराय कर्म के क्षयोपशम से होती है । इसी प्रकार से पंडित लब्धि बालवीर्य लब्धि, बालपंडितवीर्य लब्धि को भी जानना चाहिये | यह है कि पंडित से यहां साधुजन बाल से अविर - तिजन, और बालपंडित से देशविरतजन लिये गये हैं । इनको अपने २ वीर्यान्तराय कर्म के क्षयोपशम से अपनी २ वीर्य लब्धि प्रकट होती है।
सम्यग्मिथ्यादर्शनलब्धि सम्यक्त्व का भेद है। इसलिये यह लब्धि मिथ्यात्वकर्म के क्षयोपशम से होती है । सामायिक चारित्रलब्धि, छेदोपस्थापनलब्धि, परिहारविशुद्धिकलब्धि, सूक्ष्म संपरायचारित्रलब्धि और चारित्राचारित्रलब्धि ये सब चारित्रमोहनीय कर्म के क्षयोपशम से होती है इसीलिये इनमें क्षायोपशमिकता है। संयत के कर्मों को निवारण करने के लिये 'जो अन्तरंग और बहिरंग प्रवृति होती है वह चारित्र है- अर्थात् आत्मिक शुद्ध दशा में स्थिर रहने का प्रयत्न करना ही चारित्र है । परिणाम शुद्धि के तरतम भाव की अपेक्षा और निमित्त भेद से
શ્વશનની પ્રાપ્તિ થાય છે. એજ પ્રમાણે બીજી બધી સૂત્રેાક્ત લબ્ધિઓમાં પણ યથાસ’ભવક્ષાયે પશ્ચમિકતા સમજી લેવી. વીયૅન્તરાય ક્રમના ક્ષીપ શમથી વીયલબ્ધિ પ્રકટ થાય છે, એજ પ્રમાણે પડિતીય લબ્ધિ, ખાલ વીયલબ્ધિ અને માલપ`ડિતવીય લબ્ધિને પણ ક્ષાયેાપશમિક જ સમજવી જોઇએ. 'ડિતપદ અહી સાધુજનનું, ખાલપદ અવિરતયુક્તજનનું અને માલપતિપદ દેશવિરત જનનુ વાચક છે. તેમને પાતપાતાના વીર્યન્તરાય ક્રમના સૂર્યપશમ થવાથી પડિતવીય લબ્ધિ આદિની પ્રાપ્તિ થાય છે.
સમ્યગ્મિથ્યાદર્શન લબ્ધિ સમ્યકત્વના એક ભેદ રૂપ છે. તેથી મિથ્યા ૧ ક્રમના ક્ષયે પશમથી તે લબ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય છે, સામાયિક ચારિત્ર લબ્ધિ, છેદેપસ્થાપનલબ્ધિ, પરિહાર વિશુદ્ધિક લબ્ધિ, સૂક્ષ્મ સપરાય લબ્ધિ અને ચારિત્રાચારિત્ર લબ્ધિ, આ બધી લબ્ધિએની પ્રાપ્તિ ચારિત્રમેહનીય ક્રમ'ના ભયેાપશમને લીધે થાય છે, તેથી તેમનામાં ક્ષાયેાપશમિકતા સમજવી એઈએ. કર્મોનુ નિવારણ કરવા માટે સયત જે અન્તર્ગ અને અહિરંગ પ્રવૃત્તિ કરે છે તેનુ નામ ચારિત્ર છે. એટલે કે આત્મિક શુદ્ધ દશામાં સ્થિર રહેવાના પ્રયત્ન કરવા તેનું જ નામ ચારિત્ર છે. પરિણામ શુદ્ધિના