Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगधन्द्रिका टीका सूत्र १५४ क्षायिकभावनिरूपणम् तेषां वृन्द-समूहस्तदेव पुद्गलसंघातरूपत्वात् संघात:-अनेकशरीरबन्दसंघातः, शरीरानेकत्वं जन्मान्तरीयशरीराण्यादाय । अस्मिन्नपि जन्मनि जघन्यत औदारिकतेजसकार्मणरूपशरीरत्रयस्य सदावाद् वा शरीरानेकत्वं बोध्यम् । गत्यादिशब्दाना द्वन्द्वसमासः, तै विषमुक्तो यः स तथा। शरीरशब्देन शरीरनिबन्धनं नामकर्म गृहीतम् , 'शरीरबन्दे' त्यत्र शरीरशब्देन तु तत्कार्यभूतशरीराण्येव गृह्यन्ते, इत्यमयो. मैदा, अतो न पौनरुत्यम् , तथा-क्षीणशुभनामा क्षीणं-विनष्टं शुभनामतीर्थकर शरीर की अनेकता है । अथवा जीव के दूसरे जन्म में तेजस और कार्मण ये दो शरीर साथ रहते हैं, इसलिये इन जन्मान्तरीय शरीरों को लेकर कम से कम एक जीव में इस जन्म में भी औदारिक तेजस
और कार्मण ये तीन शरीर रहते हैं । इस अपेक्षासे भी शरीर की अनेकता रूप-अनेक शरीर वृन्द संघात सधजाता है। इन गत्यादिक शन्दों में बन्छ समास है, इन गत्यादिकों से जो विप्रमुक्त है वहं गति जाति-शरीरअंगोपांग बन्धन-संघात संहनन संस्थान-अनेक शरीरवृन्दसंघात विप्रमुक्त शब्द का वाच्यार्थ है । गति जाति शरीर आदि में जो यह शरीर शब्द है उसका अर्थ शरीर नामकर्म है, इस नाम कर्म के उदय से औदारिक आदि शरीरों की रचना होती है तथा “ अनेक शरीर वृन्द" में जो शरीर शब्द आया है, वह उस शरीर नामकर्म के कार्यभूत उन औदारिक आदि शरीरों का वाचक है। इस प्रकार इनमें છે અને શરીરના સમૂહરૂપ જે સંઘાત છે તેને અનેક શરીર સધાત કે છે. તે અનેક શરીરવૃંદ સંઘાત શરીરની અનેકતા રૂપ હોય છે અથવા જીવની સાથે રહે છે. તેથી આ જન્માન્તરીય શરીરની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે તે એક જીવમાં દારિક, તેજસ અને કાર્મ, આ ત્રણ શરીરને સદભાવ હોય છે આ દષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે તે શરીરની અનેકતા રૂપ અનેક શરીરવૃંદ સંઘાતનું પ્રતિપાદન થઈ જાય છે ઉપર્યુક્ત ગતિ આદિ શબ્દમાં દ્વન્દ્ર સમ સ છે. આ ગતિ આદિથી જે જીવ વિપ્રમુક્ત થઈ ગયેલ साय ने गति, ति, शरीर, Atuli, अन्धन, भात, मनन, સંસ્થાન અને અનેક શરીરવૃન્દસંઘાતવિપ્રમુકત ગણવામાં આવે છે. એ કે એવા જીવના ગતિવિપ્રમુક્ત જાતિવિપ્રમુકત આદિ ના નિષ્પન્ન થાય છે ગતિ, જાતિ, શરીર આદિમાં જે શરીરે શબ્દ છે તેને અને શરીરનો છે. આ નામકર્મના ઉદયથી ઔદ્યારિક આદિ શરીરની રચના થાય છે તથા
અનેક શરીરવૃન્દ" આ પદમાં જે શરીર' શબ્દ આવ્યા છેતે શરીર શબ્દ શરીર નામકર્મના કાર્યભૂત તે ઔદારિક આદિ શરીરને વાચક છે.
For Private and Personal Use Only
