Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
७१८
अनुयोगद्वारसूत्रे कि (से तं खयनिष्फण्णे) इस प्रकार यह क्षय निष्पन्न है । (से तं खइए) इस प्रकार यह क्षायिक भाव का निरूपण है___भावार्थ-सूत्रकारने इस सूत्र द्वारा क्षायिक भाव का निरूपण किया है। उसमें उन्होंने यह कहा है कि ज्ञानावरणीय आदि आठ प्रकार के कमों का जो क्षय है एक तो वह क्षायिक भाव है-और दूसरा क्षायिक भाव वह है जो इन कर्मों के क्षय से निष्पन्न होता है । कर्मों के क्षय से निष्पन्न हुआ क्षायिक अनेक प्रकार का कहा है। उनमें पांच प्रकार के ज्ञानावरण कर्म के क्षय से नौ प्रकार के दर्शनावरण कर्म के क्षय से दो प्रकार के वेदनीय कर्म के क्षय से, २८ प्रकार के मोहनीय कर्म के क्षय से चार प्रकार के आयु कर्म के क्षय से, ४२ प्रकार के नाम कर्म के क्षप से, दो प्रकार के गोत्रकर्म के क्षय से और पांच प्रकार के अन्तराध के क्षय से सूत्र प्रदर्शित जितने भी नाम निष्पन्न होते हैं वे सब क्षाधिक हैं। क्योंकि ये भिन्न २ प्रकार के कर्मों के क्षय से निष्पन्न होते हैं। यहाँपर क्षयनिप्पन्न क्षायिकभाव में क्षयनिष्पन्न क्षायिक नामों का कथन जो किया गया है वह आप्रासंगिक नहीं है, क्योंकि क्षायिक (से तं स्वइए) क्षयनियन्न थायि भावनु नि३५ समास पाथी क्षायि ભાવના સ્વરૂપનું નિરૂપણ પણ અહીં પૂરું થાય છે.
लावाय-सूत्रारे । सूत्रना क्षायि मापनु नि३५५] ४यु"छ. तमा તેમણે કાયિક ભાવના બે પ્રકાર બતાવ્યા છે. જ્ઞાનાવરણીય આદિ આઠ પ્રકારનાં કર્મોને જે ક્ષય છે તેને ક્ષાયિક રૂપ પહેલે પ્રકાર ગણવામાં આવે છે. જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્મોના ક્ષયથી નિષ્પન્ન થતાં ક્ષાયિક ભાવને ક્ષયનિષ્યન ૨૫ બીજા પ્રકારને ક્ષાયિક ભાવ કહ્યો છે. કર્મોનો ક્ષયથી નિષ્પન થત ક્ષાયિક ભાવ અનેક પ્રકારને કહ્યું છે. પાંચ પ્રકારના જ્ઞાનાવરણ કર્મના ક્ષયથી, નવ પ્રકારના દર્શનાવરણ કર્મને ક્ષયથી, બે પ્રકારના વેદનીય કર્મના क्षयथी, २८ नमानीय मना क्षयथी, या प्राना भयुमना ક્ષયથી, ૪૨ પ્રકારના નામકર્મના ક્ષયથી, બે પ્રકારના ગોત્રકર્મના ક્ષયથી, અને પાંચ પ્રકારના અન્તરાય કર્મના ક્ષયથી સૂત્રોક્ત જેટલાં નામ નિષ્પન્ન થાય છે, તેમને ક્ષય નિષ્પન ક્ષયિક ભાવ રૂપે ગણવા જોઈએ, કારણ કે તે નામો ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારનાં કર્મોનો ક્ષયથી નિષ્પન થાય છે. . આ સત્રમાં ક્ષયનિષ્પન્ન ક્ષાયિક ભામાં ક્ષયનિષ્પન ક્ષાયિક નામનું જે કથન કરવામાં આવ્યું છે, તે અપ્રાસંગિક નથી. તેનું કારણ નીચે
For Private and Personal Use Only
