Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १२३ ऊध्र्वलोकक्षेत्रानुपूर्वीनिरूपणम् ५३५ लोकमत्यासत्या तत्तल्लोकोपन्यासः । सौधर्मनामकं विमानं हि त क्षेत्रविमानेषु सर्वतः श्रेष्ठम् , अतः सः लोकः सौधर्मेति व्यपदिश्यते । एवमेव ईशानायच्युतविमानानां तत्तल्लो के श्रेष्ठत्वमलस्तत्तन्नाम्ना स स लोको व्यपदिश्यते। लोकपुरुषस्य ग्रोवाविभागे भवानि विमानानि अवेयकविमानानीत्युच्यन्ते । अनुत्तरविमानस्यलोकापेक्षयाऽन्यानि उत्तराणि विमानानि न सन्तीति तानि विमानानि अनुत्तर
क्के ७, सहस्मारे ८, आणए २, पाणए १०, आरणे ११, अच्चुए १२, गेवेजगविमाणे १३, अणुत्तरविमाणे १४, ईलिपभारा १५) ईशान २ सनत्कुमार ३, माहेद्र ४. ब्रह्मलोक ५, लान्तक ६, महाशुक्र ७, सहस्रार८. आनन ९, प्राणत १०, आरण ११ अच्युन १२, अवेयकविमान १३, अनुत्तरविमान १४, और ईषत्प्रागभारा १५ (से तं पुठ्याणुपुव्वी) यह पूर्वानुपूर्वी है । यहां पर प्रज्ञापक-की प्रत्यात्तिसे सबसे पहिले सौधर्म का उपन्यास किया गया है। याद में तत्तत् लोक की प्रत्यासत्ति से उन ५ लोगों का उपन्यास हुयी है। सौधर्म नाम का विमान है। यह विमान तत्क्षेत्र सबन्धी विमानों में सर्वश्रेष्ट है इसलिये उसके संबन्ध से उस लोक का नाम सौधर्मलोक हुभा है । इसी प्रकार ईशान से लेकर अच्युत नक के विमानों में उन २ लोको में श्रेष्टता है । इस लिये उस २ नाम से वह २ लोक कहा गया है। लोक रूप पुरुष की ग्रीवा के स्थानापन्न जो विमान हैं वे ग्रेवेयक विमान कहलाते हैं। आणए, पाणए, आरणे, अच्चुप) (२) न, (3) सनामा२, (४) भार-द्र, (५) प्र , (6) alत, ७) माशु, (८) सना२, (6) मानत, (..) प्रात, (११) मा२], (१२) अच्युत (गेवेज्जगविमाणे, अणुत्तरविमाणे ईसिपन्भारा) (१३)अवेय विमाना, (१४) ध्वत्प्रामा।. (से तं पुठवाणुपुव्वी) मा ક્રમે ઉર્વિલેકગત ક્ષેત્રોને ઉપવાસ કરવો તેનું નામ પૂર્વાનુપૂવ છે. અહીં પ્રજ્ઞાપની વધારે નજીકમાં આવેલા ઈશાનકલ્પનો ઉપન્યાસ પહેલાં કરવામાં આવ્યા છે. ત્યાર બાદ ત્યાંથી વધારે ને વધારે દૂર આવેલાં ક્ષેત્રોને ઉપન્યાસ અનુક્રમે કરવામાં આવ્યું છે. સૌધર્મ ક૫માં જે વિમાને છે તેમાં સર્વશ્રેષ્ઠ સૌધર્મ નામનું વિમાન હેવાથી તે દેવકનું નામ સૌધર્મકલ્પ પડયું છે. એજ પ્રમાણે ઈશાનથી લઈને અશ્રુત પર્યન્તના કલ્પમાં પણ એજ નામનાં (ઈશાન, સનસ્કુમાર) વિમાનની શ્રેષ્ઠતા છે, એમ સમજવું કે કારણે તેમનાં નામો પણ તે વિમાનો જેવાં જ રાખવામાં આવ્યાં છે. લેકરૂપે પુરુષની શ્રીવાના સ્થાનમાં જે વિમાન રહેલાં છે તેમને શૈવેયક વિમાનો કહે છે.
For Private and Personal Use Only
