Anuyogdwar Sutram Part 01

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 563

५४६
अनुयोगद्वारसूत्रे
उत्तर- एयाएणं गमववहाराणं अस्थपयपरूवणाए णेगमववहाराणं भंगसमुत्तिणया कज्जइ) नैगमव्यवहारनयसंमत इस अर्थपद प्ररूपणता से नैगमव्यवहारनयसंमत भंग समुत्कीर्तनता की जाती है।
भावार्थ सूत्रकार यहां कालानुपूर्वी का कथन कर रहे हैं। अतः उस विषयका सांगोपांग वर्णन करने के लिये उन्होंने इस आनुपूर्वी को औपfafant और अनौपनिधिकी इस प्रकार के दो विभागो में विभक्त किया है। इन का शब्दार्थ क्या है ? यह सब पीछे द्रव्यानुपूर्वी के प्रकरण में स्पष्ट कर दिया गया है। औपनिधिकी आनुपूर्वी के स्वरूप आदिका कथन सूत्रकार अनौपनिधिकी आनुपूर्वी के कथन करने के बाद करेंगे। अतः उसे पहिले न कहकर वे अनौपनिधिकी कालानुपूर्वी का सर्व प्रथम विवेचन करने के अभिप्राय से उसे नैगमः व्यवहारनय संगत अनौपनिधि की और संग्रहनय संमत अनौपनिधिकी इन दो विभागो में विभक्त कर रहे हैं। इन में जो नैगमव्यवहारनय संत अनौपनिधिकी कालानुपूर्वी है वह अर्थपदप्ररूपणता, भंगसमुस्कीर्तनता, गोपदर्शनता, समवतार और अनुगम के भेद से ५ पांच प्रकार की है। अर्थपदप्ररूपणता में तीन समय से लेकर असंख्यात
उत्तर-(एयाएणं णेगमववहाराणं अत्थपयपरूवणयाए णेगमववहाराणं भंगसमुकित्तणया कज्जइ) नैगभव्यवहारनयसभित या अर्थ अ३पताने आधारै નૈગમન્યવહાર નયસ'મત ભંગસમુત્કીનતા કરાય છે.
ભાવાર્થ-સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં કાલાનુપૂર્વીનું કથન કર્યુ છે. આ વિષયનું સાંગાપાંગ વર્ણન કરવાને માટે સૂત્રકારે કાલાનુપૂર્વી ના ઔષનિધિકી અને અનૌપનિધિકી નામના બે વિભાગ પાડયાં છે. આ બન્નેના અથ દ્રવ્યાનુપૂ વીના પ્રકરણમાં પહેલાં ખતાવી દેવામાં આવેલ છે અનૌપનિષિકી આનુપૂ વીના સ્વરૂપનું કથન કર્યાં બાદ સૂત્રકાર ઔપનિષિકી આનુપૂર્વીના સ્વરૂપનું કથન કરશે આ પ્રકારે સૂત્રકાર પહેલાં તે અનૌપનિષિકી આનુપૂર્વી નિરૂ પણ કરે છે-તે માટે તેમણે અનૌપનિધિકી આનુપૂર્વી ને નીચેના એ વિભાગામાં વિભકત કરી નાખી છે-(૧) નેગમવ્યવહારનયસ'મત અનૌપનિષિકી અને (૨) સૉંગ્રહનયસ’મત અનૌપનિધિકી તેમાંની જે નગમવ્યવહારનયસ મત અનૌપનિષિકી કાલાનુપૂર્વી છે તેના નીચે પ્રમાણે પાંચ ભેદ પડે છે (૧) अर्थः अ३पष्णुता, (२) भगसमुडीत नता, (3) लगायहर्शनता, (४) अभ वतार गाने (4) अनुगम