Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
५५६
अनुयोगद्वारसूत्रे अवक्तव्यकद्रव्येषु समवतरन्ति ? एवं त्रीण्यपि स्वस्थाने समवतरन्ति इति भणित. व्यम् । स एष समवतारः ॥९० १३०॥
टीका-'से किं तं' इत्यादि। अशीतितमसूत्रे द्रव्यानुपूर्वीवदस्य सूत्रस्य व्याख्या बोध्या ॥१० १३०॥ नैगमव्यवहारनयसंमत समस्त आनुपूर्वी द्रव्य (किं आणुपुयीदव्वेहि समोयरंति, अणाणुपुब्धी दव्वेहि-समोयरंति, अवत्तव्यगव्वेहि समो. घरंति) क्या आनुपूर्वी द्रव्यों में अन्तर्भूत होते हैं ? या अनानुपूर्वी द्रव्यों में अन्तर्भूत होते हैं ? या अवक्तव्यक द्रव्यों में अन्तर्भूत होते हैं ? (एवं तिणिवि सहाणे समोयरंति इति भाणियां)
उत्तर-नैगमव्यवहारनयसंमत जो आनुपूर्वी द्रव्य हैं वे आनुपूर्वी द्रव्यों में ही समाविष्ट नहीं होते हैं और न अवक्तव्यक द्रव्यों में समाविष्ट होते हैं। इसी प्रकार से जितने भी नैगमव्यवहारनयमान्य अनानुपूर्वी द्रव्य हैं वे अपनी जाति में अन्तर्भूत होते हैं, भिन्न जाति में नहीं। नैगमव्यवहारनयसंमत अवक्तव्यक द्रव्य भी अवक्तव्यक द्रव्यों में ही अन्तर्भूत होते हैं अन्य आनुपूर्वी आदि द्रव्यों में नहीं। इस प्रकार आनुपूर्वी, अनानुपूर्वी और अवक्तव्यक ये तीनों भी द्रव्य પ્રકારની વિચારધારા ચાલે છે-નૈગમવ્યવહાર નયસંમત સમસ્ત આનુપૂર્વી द्र०य (किं आणुपुबीदव्वेहि समोयरंति, अणाणुपुत्वीदवेहि समोयरंति, अवत्तव्वगदव्वेहि समोयरंति १) शुमानुपू द्रव्योमा मन्तभूत थाय छ १ मनाનુપૂર્વી દ્રવ્યમાં અંતત થાય છે? કે અવક્તવ્યક દ્રમાં અતર્ભત થાય છે?
उत्तर-(एवं तिण्णि वि सटाणे समोयरंति इति भाणियव्यं) नेमण्यार નયસંમત જે આનુપૂવ દ્રવ્ય છે તેઓ આનુ પૂવી દ્રામાં જ સમાવિષ્ટ થાય છે, તેઓ અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યુંમાં સમાવિષ્ટ થતાં નથી અને અવક્તવ્યક દ્રામાં પણ સમાવિષ્ટ થતાં નથી. એ જ પ્રમાણે ગમવ્યવહાર નયસંમત જેટલાં અનાનુપૂવ કળે છે, તેઓ પણ પિતાની જાતિમાં જ (અનાનુપૂર્વ દ્રવ્યમાં જ) સમાવિષ્ટ થાય છે, તેમનાથી ભિન્ન એવાં આનુપૂર્વી દ્રવ્યમાં અથવા અવક્તવ્યક દ્રવ્યમાં સમાવિષ્ટ થતાં નથી એ જ પ્રમાણે નૈગમવ્યવહાર નવસંમત અવક્તવ્યક દ્રવ્યો પણ અવક્તવ્યક દ્રવ્યમાં જ સમાવિષ્ટ થાય છે--અન્ય આનુપૂર્વી આદિ દ્રામાં સમાવિષ્ટ થતાં નથી આ પ્રકારે આનુપવી, અનાનુપવી અને અવક્તવ્ય, આ ત્રણે પ્રકારનાં દ્રવ્ય તિપિતાના
For Private and Personal Use Only