Anuyogdwar Sutram Part 01

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 501
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ઘંટડ
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वारसूत्रे
नानाद्रव्याण्याश्रित्य तु सर्वकालम्, एक प्रदेशावगाढद्रव्य भेदानां सर्वदैव सद्भावात् । अवक्तव्यकद्रव्यस्य तु द्विपदेशावगाढस्य समयादूर्ध्वमेकस्मिन् प्रदेशे व्यादिषु वा प्रदेशेष्ववगाहप्रतिपत्तौ जघन्यत एकः समयोऽवगाहस्थितिकालः असंख्येयकालादूर्ध्वं द्विपदेशावगाई परित्यजतस्तस्यावक्तव्यकद्रव्यस्य उत्कर्षतोऽसंख्येयोsaगाहस्थितिकालः सिध्यति । नाना द्रव्याण्याश्रित्य तु सर्वकालं, द्विप्रदेशावगाढद्रव्यभेदानां सदैव सद्भावादिति । समान वक्तव्यत्वादाह एवं दोणि वि'- त्ति एवं द्वे अपि बोध्ये ||११४॥
स्थिति का काल एक समय है। तथा असंख्यात काल के बाद द्विप्रदेश में अपने अवगाह को छोड़ने वाले उस अवक्तव्यकद्रव्य का उत्कृष्ट रूप से अवगाह स्थिति का काल असंख्यातकाल हैं । तथा नाना अवक्तव्यक
यों की अपेक्षा द्विप्रदेश में अवगाढ अवक्तव्यक द्रव्य के भेदों का सर्वदा ही सद्भाव रहने के कारण उनका अवगाह-स्थितिका काळ सर्वकाल माना गया है । इसप्रकार आनुपूर्वी द्रव्य की तरह इन दोनों द्रव्य की अवगाह- - स्थिति का समय जानना चाहिये ।
भावार्थ - इस सूत्र द्वारा सूत्रकार ने यह स्पष्ट किया है कि अनुपूर्वी आदि द्रव्य त्र्यादि प्रदेशरूप क्षेत्र में अपने २ रूप में कब तक स्थित रहते हैं । इन बातों का उत्तर उन्होंने एक द्रव्य और अनेक द्रव्य को आश्रित करके दिया है। जिसका निष्कर्षार्थ यह है कि आनुपूर्वी द्रव्य ज्यादि प्रदेशों में एक समय तक स्थित रहकर यदि एक या द्विप्रदेश
અપેક્ષાએ તેની અવગાહસ્થિતિના કાળ એક સમયને કહ્યો છે. તથા અસ ખ્યાત કાળ ખાદ એ પ્રદેશેામાંના પેાતાના અવગાહને છેડનારા તે અવક્ત વ્યક દ્રવ્યની વધારેમાં વધારે અવગાહસ્થિતિ અસ`ખ્યાતકાળની કહી છે. તથા અનેક અવક્તવ્ય દ્રવ્યાની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે, તે એ પ્રદે શામાં અવગાઢ અવક્તવ્યક દ્રશૈાના ભેદોને સદા સદ્ભાવ જ રહેવાને કારણે તેમની અવગાહસ્થિતિ સાવ કાલિક માનવામાં આવી છે. આ પ્રકારે આ અને દ્રબ્યાની અવગાહસ્થિતિના કાળ આનુપૂર્વી દ્રવ્યેની અવગાહસ્થિતિ કાળ પ્રમાણે જ સમજવે જોઇએ.
ભાવાર્થ –આ સૂત્રમાં સૂત્રકારે એ વાત સ્પષ્ટ કરી છે કે આનુપૂર્વી આદિ બ્યા ત્રણ આદિ પ્રદેશેારૂપ ક્ષેત્રમાં પોતપોતાના મૂળ રૂપે કેટલા કાળ સુધી અસ્તિત્વમાં રહે છે? આ વાતના ઉત્તર સૂત્રકારે એક દ્રવ્ય અને અનેક કુખ્યાને અનુલક્ષીને આપ્યા છે. આ સમસ્ત સૂત્રને ભાવાથ નીચે પ્રમાણે છે આનુપૂર્વી દ્રવ્ય ત્રણ આદિ પ્રદેશામાં એક સમય સુધી આનુપૂર્વી દ્રષ્ટ
For Private and Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864