Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वारस्ते लोकस्य संख्येयतमे भाग एव वर्तते, एकप्रदेशावगाढस्यैवानानुपूर्वीत्वेन विवक्षणात्, एकप्रदेशस्य च लोकाऽसंख्येयभागवर्तित्वादिति। नानाद्रव्याण्याश्रित्य तु अनानुपूर्वीद्रव्याणि नियमात सर्वलोकव्यापीनि भवन्ति, एकैकप्रदेशावगाढद्रव्यभेदानां समस्तलोकव्यापित्वादिति भावः।
एवम् अनानुपूर्वीद्रव्यवत् अवक्तव्यकद्रव्याण्यपि मणितव्यानि वक्तव्यानि । अयं भावः-एकं द्रव्यमाश्रित्यावक्तव्यकद्रव्यमपि असंख्येयतममागे एव भवति, द्विपदेशावगाढस्यैवावक्तव्यकद्रव्यत्वेनाभिधानात् प्रदेशद्वयस्य च लोकासंख्येयरूप से वही द्रव्य विवक्षित हुआ है, जो लोक के एकप्रदेश में ही-अव. गाढ होता है। लोक का एकप्रदेश लोक के असंख्यातवें भाग में रहने वाला है । इसलिये अनानुपूर्वी द्रव्य लोक के असंख्यातवें भाग में ही अवगाही माना गया है । (नाणा दवाई) नाना अनानुपूर्वी द्रव्यों की(प. इच्व) अपेक्षा लेकर अनेक अनानुपूर्वी द्रव्य (णियमा) नियम से (सव्वलोए होज्जा) सर्वलोक व्यापी माने गये हैं। क्योंकि एक एकप्रदेश में अवगाढ अनानुपूर्वीद्रव्यों के भेद समस्त लोक को व्याप्त किये हुए रहते हैं। (एवं अवत्तव्यगव्वाणि वि भाणियव्याणि) इसी प्रकार अनानुपूर्वी द्रव्य की तरह अवक्तव्यक द्रव्यों के विषय में भी जानना चाहिये । तात्पर्य कहने का यह है कि एक अवक्तव्यक द्रव्य की अपेक्षा से एक अवक्तव्यकद्रव्य भी लोक के असंख्यातवें भाग में ही अवगाही रहता है, क्योंकि लोक के प्रदेशव्य में अवगाढहुए द्रव्य को अवक्तરૂપે એજ દ્રવ્ય વિવક્ષિત થયું છે કે જે લેકને એક પ્રદેશમાં જ રહેલું હોય છે. લેકને એક પ્રદેશ લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં રહેલું હોય છે. તે કારણે અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યને લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં જ અવગાહી માનવામાં આવ્યું છે.
(नाणाव्वाई पडुच्च) विविध मनानुभवी द्रव्यानी अपेक्षा वयार ४२वामां आवे, तो (णियमा सव्वलोए होज्जा) तो तभने नियमथी। સર્વલકવ્યાપી માનવામાં આવેલ છે, કારણ કે એક એક પ્રદેશમાં અવગાઢ मनानुभवी द्रव्याना ही समस्त साने व्यास उशन २ सय छे. (एवं अवत्तव्वगव्वाणि वि भाणियव्वाणि) मनानुपूवी द्रव्याना २१ यन અવક્તવ્યક દ્રવ્યે વિષે પણ અહીં ગ્રહણ કરવું જોઈએ એટલે કે એક અવક્તવ્યક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે, તે એમ કહેવું જોઈએ કે એક અવક્તવ્યક દ્રવ્ય લેકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં જ અવગાહી હોય છે, કારણ કે લોકના બે પ્રદેશમાં જ અવગાહિત થયેલા દ્રવ્યને અવક્તવ્ય
For Private and Personal Use Only