Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मनुयोगवारसूचे कायस्य निरंशो भागा, इति व्युत्पत्या परमाणुद्रव्येऽपि प्रदेशत्वमस्त्येव, अतः प्रदेशार्थतया एषां विचारो नानुपयुक्त इति । तथा-अवक्तव्यकद्रव्याणि प्रदेशार्यतयाऽनानुपूर्वीद्रव्येभ्यो विशेषाधिकानि अवक्तव्यकद्रव्येषु एकैकस्य द्विपदेशत्वात् । भनानुपूर्वीद्रव्यापेक्षयाऽवक्तव्यकद्रव्याणां प्रदेशार्थत्वमाश्रित्य विशेषाधिक्य बोध्यमिति । आनुपूर्वीद्रव्याणि तु प्रदेशार्यतया अवक्तव्यकद्रव्येभ्योऽनन्तगुणानि ।
उत्तर-ऐसा नहीं है क्योंकि 'प्रकृष्टदेशः प्रदेशः' इस व्युत्पत्ति के अनुसार सर्व सूक्ष्मदेश का नाम प्रदेश, अर्थात् पुद्गलास्तिकाय का निरंश भाग है वह प्रदेश है। ऐसा प्रदेशपन परमाणु द्रव्य है ही। इस. लिये प्रदेशार्थता की अपेक्षा इनका विचार अनुपयुक्त नहीं है तथा( अवत्तव्यगदव्वाइं पएसट्टयाए विसेसाहियाई) अवक्तव्यक न्य प्रदेशार्थता की अपेक्षा अनानुपूर्वी द्रव्यों से विशेषाधिक-कुछ अधिकहै। भर्थात् अबक्तव्यक द्रव्यों में एक २ मवक्तव्यकद्रव्य बिमदेशवाला होता है और अनानुपूर्वी द्रव्यों में एक एक अनानुपूर्वीद्रव्य एक प्रदेश बाला होता है इसी कारण अनानुपूर्वी द्रव्यों से भवक्तम्यक द्रग्य प्रदे. शार्थता को लेकर कुछ अधिक कहे गये हैं। (भाणुपुत्वीदपाइं पएस. हयाए अणतगुणाई) जो आनुपूर्वी द्रव्य से अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा अनंतगुणे हैं। क्यों कि इनके प्रदेश अबक्तव्यकद्रव्यों के प्रदेशों
उत्तर- पात सरासर नथी, २५ । “प्रकृष्टोशः प्रदेशः " मा વ્યુત્પત્તિ અનુસાર સૌથી સૂકમ દેશનું નામ પ્રદેશ છે એટલે કે પુલાસ્તિથાય જે નિરંશ ભાગ છે તે પ્રદેશરૂપ જ છે. એવું પ્રદેશવ તે પરમાણ દ્રવ્યમાં જ હોય છે. તેથી પ્રદેશાર્થતાની અપેક્ષાએ તેમને વિચાર કરવામાં અનુપયુક્તતા જણાતી નથી. .. तया-(भवतव्यगव्वाई एमट्टयाए विसेसाहियाई) मतव्य ०५ પ્રવેશાર્થ ત્વની અપેક્ષાથી વિશેષાષિક હોય છે. એટલે કે અવક્તવ્ય
માના પ્રત્યેક અવકતવ્યક દ્રવ્ય બબ્બે પ્રદેશવાળાં હોય છે, અને અનાનુપવી દ્રમાંનું પ્રત્યેક અનાનુપૂર્વી દ્રવ્ય એક એક પ્રદેશવાળું હોય છે. તે કારણે પ્રદેશાર્થતાની અપેક્ષાએ અનાનુપૂવી દ્રવ્ય કરતાં અવકતવ્યક દ્રવ્યને વિશેષાધિક (અમુક પ્રમાણમાં વધારો કહ્યાં છે.
(भाणुपुच्चीदव्वाईपएमट्टयाए अणंतगुणाई) प्रदेशातानी अपेक्षा અવકતવ્યક દ્રવ્ય કરતાં આનુપૂર્વી દ્રવ્યો અનંત ગણાં ય છે, કારણ કે
For Private and Personal Use Only
