Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मेयोगचन्द्रिकाटोका सूत्र ८८ भागद्वारनिरूपणम्
३८१ रूपाण्येव, आनुपूर्वीद्रव्याणि तु व्यणुकचतुरणुकप्रभृत्यनन्ताणुकपर्यन्तानि, अतः शेषद्रव्यापेक्षयाऽऽनुपूर्वीद्रव्याणि असंख्येयभागैरधिकानि बोध्यानि । उक्तं चार्दि.. "एएसिणं भंते ! परमाणुपोग्गलाणं संखेज्जपएसियाणं असंखेज्जपएसियाणं अणंतपएसियाणं अणंतपएसियाण य खंधाणं कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ? गोयमा ! सम्वत्यो वा अणंतपएसिया खंधा, परमाणुपोग्गला अणंतगुणा, संखेजपएसिया खंधा संखेज्जगुणा, असंखेज्जपए. मिया खंधा असंखेज्जगणा" ' छाया-एतेषां खलु भदन्त ! परमाणुपुद्गलाना संख्येयप्रदेशिकानाम् असं. ख्येयप्रदेशिकानाम् अनन्तमदेशिकानां च स्कन्धानां के केभ्योऽल्या वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा ?, गौतम! सर्वस्तोका अनन्तप्रदेशिकाः स्कन्धाः, - उत्तर-अनानुपूर्वी द्रव्य परमाणुरूप ही है और अवक्तव्यक द्रव्य इधणुक रूप ही है। तथा आनुपूर्वी द्रव्य ज्यणुक आदि स्कंध से लेकर अनन्ताणुक स्कंध पर्यन्त है-इसलिये ये आनुपूर्वी द्रव्य शेष प्रव्यों की अपेक्षा असंख्यातभागों से अधिक है ऐसा जानना चाहिये। अन्यत्र भी इसी बात को यों कहा है-हे भदन्त ! परमाणु रूप पुद्गलों में संख्यात प्रदेश वाले स्कंधों में, असंख्यात प्रदेश वालेस्कंधों में और अनन्त प्रदेश बोले स्कंधों में कौन किनसे अल्प है ? कौन किनसेबहुत है ? कौन किनसे तुल्य है ? अथवा कौन किनसे विशेष अधिक है?
उत्तर-हे गौतम सबसे कम अनंतप्रदेशी स्कंध है, परमाणु पुगल इनसे अनंत गुणित है संख्यात प्रदेशी स्कंध संख्यात गुणित है। * ઉત્તર-અનાનુપૂર્વી દ્રવ્ય પરમાણુ રૂપ જ છે અને અવક્તવ્યક દ્રવ્ય દ્વયણુક કંધ રૂપ જ છે પરંતુ આનુપૂવી દ્રવ્ય ત્રિઅણુક, આદિ અનંત અણુક પર્યન્તના સ્કર્ષ રૂપ છે. તે કારણે તે આનુપૂવી દ્રવ્ય બાકીના દ્ર કરતાં અસંખ્યાત ગણું વધારે હોય છે, તે કારણે તેને બાકીના દૂ કરતાં અપ કહી શકાય નહીં. વળી અન્યત્ર પણ એવું જ કહ્યું છે કે-“હે ભગવન્! પરમાણુરૂપ પુતલે, સંખ્યાત પ્રદેશેવાળા છે, અસંખ્યાત પ્રોવાળા છે અને અનંત પ્રદેશાવાળા સ્કંધમાં કોણ કોનાથી અ૫ છે, કે જેનાથી અધિક છે, કેણ કોની બરાબર છે અને તેણે કોના કરતાં વિશેષાધિક છે?
ઉત્તર-હે ગૌતમ! અનંતપ્રદેશી ઔધ સૌથી અહ૫પ્રમાણમાં છે, પરમાણપુલ તેમનાં કરતાં અનંત ગણ છે, સંખ્યાત પ્રદેશી
For Private and Personal Use Only
