Anuyogdwar Sutram Part 01

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 399
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगवार परमाणुपुद्गला अनन्तगुणाः, संख्येयपदेशिकाः स्कन्धाः संख्येयगुणाः, असंख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धा असंख्येयगुणाः, इति।
अत्र मूत्रे सर्वस्या अपि पुद्गलजातेरपेक्षयाऽसंख्यातप्रदेशिकाः स्कन्धा असं. प्यातगुणा उक्ताः। असंख्यातपदेशिकाः स्कन्धास्तु आनुपूर्ध्यामेवान्तर्भवन्ति, अतस्तदपेक्षया आनुपूर्वीद्रव्याणि शेषसमस्तद्रव्येभ्योऽपि असंख्यातगुणानि किं पुनरनानुपूर्यवक्तव्यकद्रव्यमात्रात् । 'अधिकानी ति अर्थस्वारस्यादाक्षिप्यते। ...
तथा-नैगमव्यवहारसम्मवानि अनानुपूर्वीद्रव्याणि-परमाणुरूपाणि द्रव्याणि शेषद्रव्याणाम् आनुपूर्व्यवक्तव्यकद्रव्याणामपेक्षयां कियतिभागे भवन्ति ? किसंख्येयेषु मागेषु भवन्ति ? किमसंख्येयेषु भागेषु भवन्ति ? इति प्रश्नः। उत्तरयति-नो संख्येयतमभागे भवन्ति, किंतु असंख्येयतमभागे भवन्ति, नो संख्येयेषु भागेषु भवन्ति, नो असंख्ये येषु भागेषु भवन्ति । अनानुपूर्वीद्रव्याणि-शेषद्रव्याणाम्
और असंख्यात प्रदेशी स्कंध असंख्यात गुणित है। इस सूत्र में समस्त पुद्गल जाति की अपेक्षा से उसके असंख्यात प्रदेशी स्कंध असं. ख्यात गुणे कहें हैं। सो ये असंख्घात प्रदेशी कंध आनुपूर्वी में ही अन्तर्भूत हो जाते हैं । इसलिये इस अपेक्षा से सब आनुपूर्वी द्रव्य शेष समस्त द्रव्यों से भी जब असंख्यात गुणित हैं तो कि अनानुपूर्वी और अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा से ये असंख्यात गुणे हैं इसमें तो कहना ही क्या है। सूत्र में " अधिक" पद नहीं कहा गया है फिर भी यहां उसका आक्षिस अर्थ के अनुसार किया गया है। तथा नैगमध्यवहारमय संमत जो अमानुपूर्वी द्रव्य-परमाणु रूप द्रव्य ये आनुपूर्वी और अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा से उनके असंख्यात અસંખ્યાત ગણાં છે. અને અસંખ્યાત પ્રદેશી રકંધ અસંખ્યાતણા છે. આ સૂત્રમાં સમસ્ત પુદ્ગલ જાતિની અપેક્ષાએ તેના અસંખ્યાત પ્રદેશી સ્કંધ અસંખ્યાત ગણુ કહા છે. તે અસંખ્યાત પ્રદેશી કંધાનો આનરવ માં જ સમાવેશ થઈ જાય છે. આ રીતે વિચાર કરતાં, જે સમરત આપવી કાવ્ય બાકીના સમસ્ત કો કરતાં પણ અસંખ્યાત ગણું છે, તે અનાનુપૂર્વ અને અવકતત્યક દ્રષ્યો કરતાં તે તે અસખ્યાત ગાયું હોય એમાં શંકા કરવા २७ नथी. सूत्रमा “पि" ५६ वायु नथी, छतi ५ मही तना અને સ્પષ્ટ ખ્યાલ આપવા માટે તે પદને પ્રયોગ કર્યો છે
તથા નગમ અને વ્યવહાર નયસંમત જે અનાનુપૂર્વી દ્રવ્ય (પરમાણુ કાવ્ય) છે તે આનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય કો કરતાં અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ છે. તે બાકીના દ્રવ્યોના સંખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણ નથી, સંખ્યાત
For Private and Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864