Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र ८७ अन्तरद्वारनिरूपणम्
३७५
यदा च तदेव विघटितं स्त्रतन्त्रं परमाणुभिरनन्तेद्वर्यणुकभ्यणुक यावदनन्तास्कन्धैः सह क्रमेण संयोगमासाद्य प्रत्येकस्मिन् स्कन्धेऽसकृदुत्कृष्टां स्थितिमनुभूय कालस्यानन्त्यात्पुनरपि तथैव द्व्यणु करुन्धतया परिणतं भवति, तदाऽवक्तयकद्रव्यत्वं प्रतिपद्यते । इत्थं वियोगानन्तरं पूर्वस्वरूपप्राप्तौ अनन्तकालः प्राप्यते, गये - इस प्रकार वही प्रथम स्कंध बन गया । इस प्रकार द्विप्रदेशी स्कंध अवस्था विघटित होने से पुनः वही द्विप्रदेशी स्कंध बनने के -बीच में यह अवक्तव्यक द्रव्य का एक समय का अन्तर जघन्य जनना चाहिये । तथा जब वही विप्रदेशी स्कंध विघटित होते ही दों परमंशु रूप में आजाता है और वे परमाणु स्वतंत्र रूप से अनंत परमाणुओं के साथ अनंतवणुक, त्र्यणुकों यावत् अनन्ताणुक स्कंधों के साथ क्रम २ से संयोग को प्राप्त करके, जब प्रत्येक स्कंध में बार २ अपनी उत्कृष्ट स्थिति को समाप्त कर देते हैं तो इस प्रकार काल की अनंतता के बाद जब वे अपनी उसी पूर्व अवस्था रूप द्विप्रदेशिक स्कंध रूप में परिणत हो जाते हैं, तो इसके बीच में यह अनंत काल का उत्कृष्ट समय निकल आता है । नाना अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा काल का अंतर नहीं है ऐसा जो कहा गया है उसका भाव यह है कि लोक में ऐसा
પરિત્યાગ કરીને-દ્વિપ્રદેશી કાઁધ રૂપ અવસ્થામાંથી વિધટિત થઈને ફરીથી એજ દ્વિપ્રદેશી કંધ રૂપ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવામાં એક સમયપ્રમાણુ કાળ જઘન્ય અંતર પડે છે. તેથી જ અવકતવ્યક દ્રવ્ય રૂપ અવસ્થા પુનઃ પ્રાપ્ત કરવામાં તેને ઓછામાં ઓછે. એક સમય લાગતા હૈાવાથી જઘન્ય અંતર समयनु मृह्युं छे.
ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ તે 'તર અન'તકાળનું' કેવી રીતે થાય છે? તે હવે સ્પષ્ટ કરવામાં આવે છે
એજ સ્ક્રિપ્રદેશી કધ વિઘટિત થઈને એ પરમાણુ રૂપ બની જાય છે તે બન્ને પરમાણુ સ્વતંત્ર રૂપે અનંત પરમાણુઓની સાથે અન'ત દ્વયચ્છુક રકા, ત્રિઅણુક રા આદિ અનંત અણુક પન્તના સ્કંધા સાથે ક્રમે ક્રમે સચાંગ પ્રાપ્ત કરીને જ્યારે પ્રત્યેક સ્મુધમાં વારવાર પેાતાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સમાસ કરી નાખે છે, અને આ રીતે અનંત કાળ બાદ જ્યારે તે પેાતાની એજ પૂ અવસ્થા રૂપ દ્વિપ્રદેશિક કધ રૂપે પરિણત થઇ જાય છે, તે આમ થવામાં અનંત કાળના ઉત્કૃષ્ટ સમય વ્યતીત થઈ જાય છે આ રીતે ઉત્કૃષ્ટ તર (विराज) अनंत अणनो थाय है,
For Private and Personal Use Only