Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
३२२
अनुयोगद्वारसूत्र नाग्वेन च प्रयो भनाः, इत्येवमसंयोगपक्षे षड् भङ्गा भवन्ति । संयोगपक्षे तु पदअयस्यास्य त्रयो द्विकसंयोगाः। एकैकस्मिंस्तु द्विकसंयोगे एकवचन-बहुवचनाभ्यां चतुर्भयाः सद्भावाद् विष्वपि द्विकयोगेषु द्वादश्च भङ्गाः सम्पयन्ते।१२। विकयोगस्त्वत्र एक एच। तत्र च एकवचनबहुवचनाभ्यामष्टौ भङ्गा भवन्ति । सर्वेऽप्यमी पडविंशतिः। २६ । भङ्गानां स्थापना चैवम् -
। षड्विंशतिभङ्गानां कोष्ठकमिदम् । असंयोगे भा:६) द्विकसंयोगे प्रथमा चतुभङ्गी | त्रिकसंयोगे भङ्गाः ८ *आनुपूर्वी १ | आनुपूर्वी-अनानुपूर्वी १ |आनुपूर्वी-अनानुपूर्वी-अवतव्यका १ 'अनानुपूर्वी२ | आनुपूर्वी-अनानुद्यः२ |आनुपूर्वी-अनानुपूर्वी-अवक्तव्यकाः२
अवक्तव्यकः३/ आनुपूर्व्यः-अनानुपूर्वी ३ । आनुपूर्वी-अनानुपूर्व्यः-अवक्तव्यकः३ तीन भंग बनते हैं और जो आनुपूर्वी आदि तीन पद बहुवचनान्त हैं उनसे भी ३ भंग बनते हैं। इस प्रकार असंयोग पक्षमें ये छह ६ भंग हो जाते हैं ६ । और संयोग पक्ष में इन तीन पदों के दिसंयोगी भंग ३ होते हैं । इन में एक एक भंग में दो दो का संयोग होने पर एकवचन
और बहुवचन को लेकर चार २ भंग हो जाते हैं इस प्रकार तीन भंग के द्विक संयोगी भंग चार २ होने से ये १२ भंग बन जाते हैं। तथा त्रिक संयोग में एक वचन और बहुवचन को लेकर ८ भंग बनते है। इस प्रकार सबभंग मिलकर २६ भंग होते हैं। इन भंगोका क्रम इस प्रकार से है
भानुपूर्वी १, अनानुपूर्वी २, अबक्तव्यक३, ये तीन भंग एक बचनान्त हैं। आनुपूर्षियां १, अनानुपूर्षियार, भौर भनेक भवक्तग्यकर, ये ३ भंग बहुवचनान्त है, ऐसे असंयोगी भंग हुए ६ । दो के संयोग से तीनचतुर्भगियां बनती हैं, उनमें प्रथम चतुर्भगी इस प्रकार से बनती है-भानुपूर्वी अनानुपूर्षी १, भानुपूर्वी अनानुर्षिया २, ભાંગા બને છે અને જે આનુપૂર્વી આદિના ત્રણ પદે બહુવચનાત છે. તેમના પણ ત્રણ ભાંગાએ બને છે. આ રીતે કુલ ૬ અ ગી ભાંગાએ બને છે. આ ત્રણ પાના (આનુપૂર્વી, અનાનપણી અને અવકતવાના) વિસાગી લાંગા ત્રણ થાય છે. પ્રત્યેક ભાંગામાં બબ્બેને સોગ થવાથી એ વચન અને બહુવચનની અપેક્ષાએ પ્રત્યેક પરની સાથે ચાર-ચાર બાંગા બને છે. આ રીતે ત્રણે પની સાથે કુલ ૧૨ ટિકસંગી ભાંગા બને છે. ત્રિપગી १०८ सामने है. भाशते अधा भणी +12+८=२६ min ..
२६ जानी म मा प्रभाले समस्या-(1) भानुवा', (२) અનાનુપવી, () અવક્તવ્યક, આ ત્રણ ભાંગે એવચનાન્ત છે.
(१) मानु५वी की, (२) मनानुभूती (७) भने: Amith, am ત્ર ગગા મહુવચનાન્ત છે. એવી રીતે અસંથાગી : માંના થયા ૬ * एकषचनामयः,
For Private and Personal Use Only