Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
अनुयोगारसत्रे । धारणा-प्रतिपत्तिः, एवं रूपोऽर्थाधिकारः प्ररूप यिष्यते । मूलोत्तर गुणानां निरति
चारं. सन्धारणं यथा भवति तथा प्रत्याख्यानाध्ययने प्ररूपयिष्यते इत्यर्थः । . 'चैत्र' इति 'च' शब्दादन्येऽप्यवान्तरार्थाधिकारा विज्ञ याः। एव' शब्दाऽवधारणे वोध्यः। अध्ययन है। उसमें मूलण और उत्तर गुणों को धारण करनेरूप अर्थाधिकार है। मूलगुण उतरगुणों को अतिचार रहित अच्छी तरह धारण करता है वेसी प्ररूपणा सूत्रकार प्रयाख्यान अध्ययन में करेंगे। "च" शब्द से सूत्रकारने यह प्रकट किया है कि आवश्यक के और अवान्तर अर्थाधिकार हैं। "एव' शब्द अवधारण अर्थ में आया हैं।
भावार्थ-सूत्रकारने इस सूत्रद्वारा आवश्यक के छ अर्थाधिकारों को वर्णन किया हैं।(१) सामायिक (२) चतुर्विंशतिस्तव, (३) वंदना, (४) प्रतिक्रमण, (५) कायोत्सर्ग और (६) प्रत्याख्यान । इन सर्व सावययोगों से विरक्त होना सामायिक अध्ययन में, चौवीस तीर्थ करों की स्तुति करना द्वितीय चतुर्विशतिस्तव अध्ययन में, गुणवान साधु को दन्दना आदि करना बदनाध्ययन में साधुकृत्य से स्खलित हुए साधु को अपनी निंदा करना प्रतिक्रमग अध्ययन में, चारित्र में लगे हुए अतिचारों की दशविध प्रायश्चित से शुद्धि करना हार्योत्सर्ग अध्ययन में, मूलगुण और उत्तरगुणों को धारण करना प्रत्याख्यान अध्ययन में अर्थाधिकार हैं।। ૩૫ અર્થાધિકાર છે. પ્રત્યાખ્યાન દ્વારા તે મૂળગુણ અને ઉત્તરગુણેને અતિચાર રહિત સમ્યફરૂપે ધારણ કરે છે, એવી પ્રરૂપણા સૂત્રકાર આગળ જતાં પ્રત્યાખ્યાન અધ્યયનમાં કરશે. “ શબ્દ દ્વારા સૂત્રકારે એ પ્રકટ કર્યું છે કે આવશ્યકના આ सिवायना मी पण मवान्तर माधि।छ. "एवं" । ५४ अवधारण અર્થમાં વપરાયું છે. - ભાવાર્થ–સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા આવશ્યકના છ અર્થાધિકારોનું વર્ણન કર્યું छ-(१) सामायि४ (२) तुविशतिरत (२४ तीथ शनी २तुति), (3) ना, (४). प्रतिभ, (५) योस भने (६) प्रत्याभ्यान.
પહેલા અધ્યયનમાં સમસ્ત સાવધ યોગોથી વિરકત થવાને, બીજા અધ્યયનમાં ૨૪ તીર્થકરોની સ્તુતિ કરવાને, ત્રીજા વંદના અધ્યયનમાં ગુણવાન સાધુને વંદણા આદિ કરવાનો, ચોથા પ્રતિક્રમણ અધ્યયનમાં સાધુકૃત્યથી ખલિત થયેલા સાધુએ. પિતાની નિન્દા કરવાને, પાંચમાં કાર્યોત્સર્ગ અધ્યયનમાં ચારિત્રમાં લાગેલા અતિચારેની દસ પ્રકારના પ્રાયશ્ચિત્તોથી શુદ્ધિ કરવા અને છઠ્ઠા પ્રતિક્રમણ અધ્યયનમાં મૂળગુ અને ઉત્તરગુણેને ધારણ કરવાને અર્વાધિકાર છે. આગળ સૂત્રકારે આ * प्रभाये ४थन ज्यु डतु
For Private and Personal Use Only
