Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 01
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र ६७ मिश्रद्रव्योपक्रमनिरूपणम् २६५ दिः अश्वप्रभृत्येऽकान्तो विज्ञेयः। अयं भावः-स्थासकादर्शकादि भूषितानां कृत हमानों तेषामश्वाघेडकान्तानां यच्छिक्षादि गुणविशेषकरण परिवर्म विषयः मिश्रद्रव्योपक्रमः । तेषां खङ्गादिभिर्विनाशस्तु वस्तुविनाशविषयो मिश्रद्रव्योंपक्रम इति । अत्र-अश्वादी । सचेतनत्वात् स्थासकादीनाम् अचेतनत्वात् मिश्र द्रव्यत्व बोध्यम् । एतदुपसंहरन्नाह-से त' इत्यादि । स एष मिश्रका द्रव्योपक्रम इति । ज्ञायकशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तो द्रव्योपक्रमः सकलोऽपि निरूपित इति प्रचयितुमाह-'से तं' इत्यादि । स एष ज्ञा चकशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तो द्रव्योपक्रम इति । नोआगमतः सर्वोऽपि द्रव्योपक्रमो निरूपित इति सूचयितुमाह'से त' इत्यादि। स एष नोआगमतो द्रव्योपक्रम इति । द्रव्योपक्रमः सर्वो निरूपित इति सूचयितुमाह-'से त' इत्यादि । स एष द्रव्योपक्रम इति ।मु०६७॥ ये सब अचित्त द्रव्य है। तथा अश्व वगैरह सचित्त द्रव्य है। इन से जब इन सचित्त पदार्थों को विभूषित किया जाता है-तब ये मिश्र द्रव्य कहलाते हैं । इन में जो शिक्षा गुण से विशेषता का आपादन होता है यही मिश्र द्रव्योपक्रम का स्वरूप परिकर्म की अपेक्षा लेकर कहा गयो है। तथा जब इनका खङ्ग आदि विनाशक कारणों से विनःश हो जाता है तब वह विनाश को लेकर मिश्र द्रव्योपक्रम का स्वरूप कहा जाता है। यही मिश्रद्रव्योपक्रम है । (से तं जाणयसरीरभवियसरीरवइरित्तं दव्योवकमे) इस प्रकार ज्ञायकशरीर द्रव्योपक्रम और भव्यशरीर द्रव्योपक्रम से व्यतिरिक्त द्रव्योपक्रम का स्वरूप कहा है। (से तनोआगमओ दव्योवक्कमे-से तं दबोवपक्कमे) नोआगम की अपेक्षा लेकर यह द्रव्योपक्रम का स्वरूप पूर्णरूप से निरूपित બળદ, ઘેટાં આદિ સચિત્ત દ્રવ્યું છે. આ સચિન અ આદિ જાનવરને જ્યારે ઉપર્યુંકત સ્થાસક, દર્પણ આદિ અચિત્ત દ્ર વડે વિભૂષિત કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેઓ મિશ્ર દ્રવ્ય રૂપ બની જાય છે. એવાં મિશ્ર દ્રવ્ય રૂપ સ્થાસકથી વિભૂષિત અવાદિમાં જે શિક્ષા આદિ ગુણની વિશેષતા કરવાને ઉપકમ થાય છે તેનું નામ જ પરિક વિષયક મિશ્ર દ્રપકમ છે. અને તેમને તલવાર આદિ
શો વડે વિનાશ કરવાને જે ઉપક્રમ થાય છે, તે ઉપક્રમને વિનાશ વિષયક મિશ્ર દ્વપકમ કહે છે. આ પ્રકારનું મિશ્ર દ્રપક્રમનું સ્વરૂપ છે.
(से तं जाणयसरीरभवियसरीरवइरितं दवावक्कमे)
આ પ્રકારે જ્ઞાયકશરીર દ્રપક્રમ અને ભવ્ય શરીર દ્રપક્રમથી તિરિકત (लिन्न) सेवा द्र०या५४म। २१३५नु नि३५ मी पू३ थाय छ. ( से तं नो आगमआ दव्योवकमे से तदवोरक्कमे) 20 शत नाम द्रव्या५मन मया
For Private and Personal Use Only
