Book Title: Bruhad Sanskrit Hindi Shabda Kosh Part 02
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020130/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAkavi A0 jJAna sAgara bRhad saMskRta-hindI zabda koSa udayacanda jaina For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAkavi A0 jJAna sAgara bRhad saMskRta-hindI zabda koSa bhAga-2 (ta se ma) pro0 udayacandra jaina nyU bhAratIya buka kaoNrporezana dillI (bhArata) For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir isa pustaka kA koI bhI bhAga kisI bhI rUpa meM yA kisI bhI artha meM prakAzaka kI anumati ke binA prakAzita nahIM kiyA jA sktaa| sarvAdhikAra prakAzaka ke adhIna haiN| prakAzaka : nyU bhAratIya buka kaoNrporezana 5824, (samIpa ziva maMdira) nyU candrAvala, javAhara nagara, dillI-110007 phona : 23851294, 23850437 55195809 E-mail : newbbe@indiatimes.com. prathama saMskaraNa : 2006 AI.esa.bI.ena. : 81-8315-048-9 (set) mudraka : jaina amara priMTiMga presa dillI-7 For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya sUcI Atma kathya (v) saMkSepikA varNa ase ha taka 1-1250 pAribhASika zabda 1251-1258 bhaugolika zabda 1259-1263 nAmavAcaka zabda 1264-1283 viziSTa zabda 1284-1296 For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atma kathya paMcavidhamAcAraM cAraMti cArayantItyAcAryAH caturdazavidyAsthAnapAragAH ekaadshaanggdhraa| pAMca prakAra ke AcAra kA jo AcaraNa karate haiM, unake anusAra calate haiM, ve AcArya haiN| ve caudaha vidyA sthAnoM meM pAragAmI evaM gyAraha aMgoM ke dhArI hote haiN| ve jJAna, darzana, cAritra, tapa aura vIrya se paripUrNa bauddhika evaM AdhyAtmika vicAradhArA se yukta sUtra kA vyAkhyAna karate haiN| svayaM svAdhyAya meM lIna dUsaroM ko bhI svAdhyAya kI ora lagAte haiN| unake zruta se prathamAnuyoga, karaNAnuyoga, caraNAnuyoga aura dravyAnuyoga ke viSaya prakAza meM Ate haiM, jo zruta kahalAte haiN| ve zruta jina vacana haiM, jinheM Agama, jinavANI, sarasvatI, Apta vacana, AjJA, prajJApanA, pravacana, samaya, siddhAMta Adi kahA jAtA zruta ke dhAraNa karane vAle zrutadharAcArya kahalAte haiN| ve prabuddha hone se prabuddhAcArya, uttama artha ke jJAtA hone se sArasvatAcArya Adi kahalAte haiN| unakI racanAyeM tIrtha bana jAtI haiN| kyoMki ve tIrthaMkara kI vANI haiM jinheM AcArya guNadhara, AcArya dharasena, AcArya puSpa danta, AcArya bhUtavali, AcArya maMcha, AcArya nAgahastI, AcArya vajrayasa, AcArya kundakunda, AcArya vaTTakera, zivArya, svAmI kArtikeya Adi prAkRta manISiyoM ke sAtha-sAtha saMskRta ke sUtrakAra, kAvyakAra, kathAkAra, purANa kAvya praNetA Adi ne sArasvata mUlyoM kI sthApanA kii| tAvArthasUtra ke sUtrakartA umAsvAmI ne dasa adhyAyoM meM vItarAga vANI ke samagra pakSa ko prastuta kara diyaa| AcArya samantabhadra kI bhadratA ke AcAra vicAra Adi ke sAtha-sAtha dArzanika mUlyoM kI sthApanA ke lie AptamImAMsA jaise graMtha ko likhakara saMskRta dArzanika sAhitya ko puSTa kiyaa| unhoMne svayaMbhUstrota, stutividyA, yuktyAnuzAsana, ratnakaraNDa zrAvakAcAra jaise sAragarbhita granthoM kI racanA kii| ve kavi hRdaya sArasvatAcArya haiM jinhoMne I0 sana dvitIya zatAbdI meM jIvasiddhi, pramANasiddhi, tAvavicAra, karma Adi para paryApta prakAza ddaalaa| AcArya siddhAsena ne anekAntasiddhi ke lie sanmatisUtra graMtha kI racanA kI aura unhIM ne kalyANa maMdira strota kAvya kI racanA kii| ve naya aura pramANa kI vyApaka dRSTi ko lie hue ukta graMthoM ko mUlyavAn banAte haiN| __ AcArya pUjyapAda ko AcArya devanaMdI bhI kahA gayA ve eka kuzala vyAkaraNakAra haiN| unhoMne jainendra vyAkaraNa kI sUtrabaddha racanA kii| unakI tAvArtha sUtra para likhI gaI vRtti sarvArthasiddhi ke nAma se prasiddha hai ve yoga, samAdhi, Adi ke viSaya ko AdhAra banAkara samAdhitantra evaM iSTopadeza kI racanA karate haiN| pAtra kezarI kA pAtra kezarI strota bhAvapUrNa hai| AcArya joindu prAkRta, saMskRta aura apabhraMza ke kAvyakAra haiM, unakA paramAtma prakAza (apabhraMza) yogasAra, zrAvakAcAra AdhyAtmasaMdoha, suhAsitataMtra jaise saMskRta racanAeM bhI prasiddha haiN| AcArya mAnatuMga kA bhaktAmara strota jana-jana meM priya hai| AcArya vimala sUri kA prAkRta kA kAvya paumacariyaM rAmAyaNa ke vikAsa meM yogadAna pradAna karatA hai| AcArya ravisena ne bhI rAma se saMbaMdhita padma caritra nAmaka graMtha kI racanA kI, jo saMskRta meM sarvabaddha hai| AcArya jahAnadInA varAMgacaritra bhI caritrakAvya kI paraMparA kA sandaratam alaMkata grantha haiN| For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (vi) AcArya akalaMkadeva nyAyazAstra ke vizeSajJa mAne jAte haiN| jinhoMne jaina nyAya kI yathArthatA ko saMskRta meM prastuta kiyaa| unake prasiddha graMtha isa bAta ke pramANa haiN| laghIyastraya (svopajJavRttisahita) nyAyavinizcaya (svopajJavRttiyukta) siddhivinizcayasavRtti, pramANa saMgrahasavRtti, tattvArthavArtika sabhASya, aSTazatI (devAgama-vivRtti) AcArya vIrasena kI dha valA TIkA, jaya dhavalA TIkA, sabhI dRSTiyoM se mahatvapUrNa hai| AcArya jinasena ne bhagavAna RSabhadeva se saMbaMdhita jo racanA kI hai vaha Adi purANa ke nAma se prasiddha hai| unhoMne saMskRta meM pArvAbhyudaya nAmaka mahAkAvya kI racanA kI hai yaha navIM zatAbdI kA mahatvapUrNa grantha hai| AcArya vidyAnaMda parIkSA pradhAnI AcArya mAne jAte haiM jinhoMne darzana ke kSetra meM mahatvapUrNa kArya kiyaa| AptaparIkSA, pramANa parIkSA, patra parIkSA, satyazAsanaparIkSA vidyAnaMda mahodaya, pArzvanAtha strota. tAvArtha zloka vArtika aSTasahastrI yuktyanuzAsanAlaMkAra Adi jaise dArzanika graMthoM kA mahatvapUrNa sthAna hai| AcArya devasena kA darzanasAra bhAvasaMgraha, ArAdhanAsAra, tAvasAra, laghunayacaka, AlApapaddhati Adi graMtha saMskRta sAhitya ke vikAsa meM mahatvapUrNa yogadAna dete haiN| jaina saMskRta kAvya paramparA saMskRta kAvya paramparA rASTrIya mAnavIya aura sAMskRtika mUlyoM se jur3I huI paramparA hai| jisameM vaidika paraMparA aura zravaNa paraMparA ina donoM hI paraMparAoM kA mahatvapUrNa sthAna hai| veda upaniSad Adi ke uparAnta, rAmAyaNa, mahAbhArata Adi mahAprabaMdhoM kI racanA huI, jinhoMne viSaya, bhASA, bhAva, chanda, rasa, alaMkAra Adi ke sAtha-sAtha mUla kathA ko gatizIla bnaayaa| rAmAyaNa, mahAbhArata Adi ke mahAprabaMdha ko jo kAvya zailI pradAna kI use kavi bhASa azvaghoSa, kAlidAsa, bhAratI, mAgha, rAjazekhara Adi ne kAvya-zailI ko gati pradAna kii| unake prabaMdha mahAprabaMdha bne| saMskRta kAvya paraMparA kA saMkSipta vibhAjana 1. AdikAla-I0 pU0 se 5 I0 prathama zatI tk| 2. vikAsakAla-I0 san kI dvitIya zatI se sAtavIM zatI tk| 3. hAsonmukhakAla-I0 san kI AThavIM zatI se bArahavIM zatI tk| saMskRta kAvya paraMparA ke vividha caraNoM meM mAgha, harSavardhana, vANabhaTTa, mallinAtha, Adi kaviyoM ke kAvyoM ne prakRti kA sarvasva pradAna kiyaa| unake kaviyoM ne aneka mahAprabaMdha likhe, tathA mahAkAvya bhI aneka likhe haiN| isI taraha carita kAvya, khaNDa kAvya, kathA-kAvya, campUkAvya Adi ne kAvya guNoM ko jIvanta bnaayaa| jaina saMskRta kAvya paramparA __mahAvIra ke pazcAt sarvaprathama jaina manISiyoM ne Agama graMthoM kI racanA kI jo prAkRta meM hai| prAkRta ke sAtha jainAcAryoM ne saMskRta meM bhI aneka racanAyeM kI haiN| jo kavi prAkRta meM racanA karate the ve saMskRta ke bhI jAnakAra the paraMtu unhoMne saMskRta meM racanAyeM prAya: nahIM kI, paraMtu jo saMskRta kavi the unhoMne prAyaH saMskRta meM hI racanAyeM kI, aura kucheeka racanAyeM prAkRta meM kI, prAraMbhika meM bAraha aMga, upAMga, caudaha pUrva, jaisI racanAeM prasiddha huI isake anaMtara saMskRta ke prathama sUtrakAra AcArya umA svAmI ne saMskRta kI sUtra paraMparA ko gati pradAna kI jo kAvya jagat meM kaviyoM ke mukhArabinda kI anupama zobhA bno| AcArya samantabhadra jaise sArasvatAcArya ne saMskRta meM nyAya, stuti aura zrAvakoM ke AcAra yogya kAvyoM kI racanA kii| isake anantara saMskRta meM hI AcArya pUjyapAda, AcArya yogendra, AcArya mAnatuMga, AcArya jinasena, AcArya vidyAnanda, AcArya devasena, AcArya amitagati, AcArya amaracandra, AcArya narendrasena Adi ne jo dhArA pravAhita kI vaha For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (vii) kAvya paramparA ko gatizIla banAne meM sahAyaka huii| purANakAvya aura mahAkAvya donoM hI jahAM vikAsa ko prApta huye vahIM aneka carita kAvya bhI kAvya kI ramaNIyatA se yukta paurANika aura aitihAsika kveicana ko karane meM samartha huye| DaoN0 nemIcandra zAstrI ne kAvya-vikAsa yAtrA ke tIna caraNa pratipAdita kiye haiN| (ka) caritanAmAMta mahAkAvya (kha) caritanAmAMta ekAnta kAvya (ga) caritanAmAMta laghu kAvya caritranAmAMta nAma se yukta aneka kAvya racanAyeM huI, jaTAsiMha nandI kA varAMgacarita, raviseNa kA padmacarita, vIranaMdI kA candraprabhucarita, asaga kavi kA zAntinAtha carita, vardhamAna carita, mahAkavi vAdirAja kA pArzvanAtha carita, mahAkavi mahAsena kA pradyumnacarita, AcArya hemacandra kA kumArapAla carita, guNabhadra kA dhanyakumAra carita, uttara jinadatta carita, nemisena kA dhanyakumAra carita, dharmakumAra kA zAbhadracarita, jinapAla upAdhyAya kA sanata kumAra carita, maladhArI devaprabha kA pAMDavacarita, mRgAvatIcarita, mANaka candasUri kA pArzvanAtha carita, zAntinAtha carita, sarvAnaMda kA caMdraprabhucarita, pArzvanAtha carita, vinayacaMdra kA ajitanAtha carita, pArzvacarita, munisuvratacarita Adi kaI aise mahAkAvya haiM jo carita pradhAna vikrama kI caudahavIM zatAbdI meM maladhArI hemacaMdra ne aneka carita graMthoM kI racanA kii| jinameM neminAtha carita pramukha hai| isI taraha bhaTTAraka vardhamAna kA varAMgacarita, kamalapabha kA paMDarIkacarita, bhAvadevasari kA pArzvanAthacarita, munibhadra kA zAMtipathacarita evaM candra tilaka kA abhayakamAra carita, zAstrIya mahAkAvya ke lakSaNoM se yakta haiM jo se paripUrNa prabaMdha kI kAvyagata vizeSatAoM ko liye hue hai| saMskRta kAvya kI paraMparA meM akalaMka, guNabhadra, samantabhadra, mimaracaMda, kAvya mahAbhArata ke kavi kA kAvyatva anupama hai| isake atirikta bhI aneka kAvya mahAkAvya likhe gye| mahAkavi harizcaMdra kA dharmazarmAbhyudaya vaidika paraMparA ke saMskRta kAvya raghuvaMza, kumArasaMbhava evaM kirAt Adi usa samaya kA pratinidhitva karate haiN| kavi haricaMdra kA jIvaMdhara caMpU mahAkavi asaga kA vardhamAna carita bhI mahattvapUrNa hai| vAdIbhasiMhasUri kI kSatracUNAmaNi sUkti zailI kA kAvya haiN| jinasena kA AdipurANa, harivaMza purANa Adi bhI mahatvapUrNa hai| zizupAlavadha kI zailI para AdhArita jayaMtavijaya kA bhI mahatvapUrNa sthAna hai| vastupAla ne stuti kAvyoM kI vizeSa rUpa se racanA kI AdinAtha strota, aMbikA strota, neminAtha strota, ArAdhanA gAthA Adi bhakti pradhAna racanAyeM haiN| isameM kavi bhAratI ke nirAta Ajuneya kI kAvya zailI bhI hai| ___saMdhAna aitihAsika aura stuti abhilekha Adi kAvya bhI lena paramparA meM likhe| dvisaMdhAna meM kavi dhanaMjara ne kathA aura kAvya donoM kA samAveza kiyA jo mahAkAvya kI dRSTi se bhI mahatvapUrNa hai| saptasaMdhAna ke racanAkAra megha vilayamaNi hai unakI anya racanAeM bhI hai, jinameM devananda mahAkAvya, zAMtinAtha carita, digvijaya mahAkAvya, hastasaMjIvana ke sAtha-saMskRta yukti prabodha nATaka milate haiN| nemidUta samasyApUrti kAvya hai| jaina meghadUta kavi merugupta kI prasiddha racanA hai| isI taraha zIladUta caritragaNi kI racanA hai| prabaMdha dUta ke racanAkAra vAdisUrI haiN| ___jaina kAvya paramparA meM dvitIya, tRtIya zatAbdI se lekara aba taka aneka racanAeM likhI jA rahI hai| bIsavIM zatAbdI ke uttarArddha meM jaina jagat ke prasiddha mahAkavi jJAnasAgara ne aneka prakAra kI racanAeM kii| unameM jayodaya, vIrodaya, sudarzanodaya, bhadrodaya jaise mahAkAvya dayodayacampU, samyaktvasArazataka, muni manoraMjanAzIti, bhaktisaMgraha, hitasampAdaka Adi kaI kAvya haiN| For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( viii) mahAkavi jJAnasAgara siddhAMtavedatA ke sAtha-sAtha prabaMdha kAvya meM nipuNa evaM sulajhe hue mahAkavi haiM unake kAvyoM kI saMskRta sAhitya ke vikAsa meM mahatvapUrNa bhUmikA mAnI jAtI hai kyoMki unameM saMskRta kAvya kalA ke pakSa Adi vidyamAna haiN| unakI jJAna-sAdhanA meM siddhAMta evaM prabaMdha kA mahatvapUrNa sthAna hai| saMskRta kAvya ke Aloka meM saMskRta nATakoM kA bhI mahatvapUrNa yogadAna hai| jaina jagata meM vikrAMta kaurava jaisA nATaka prasiddha hai| usI saMskRta meM bhAsa, kAlidAsa kA zAkuntalam, candrodaya, avimAraka, uttararAmacarita, pratimAnATakam Adi aneka nATaka saMskRta aura prAkRta kA pratinidhitva karate haiN| kAvya kI ramaNIyatA meM unake zabda kyA hai unakA artha kyA hai evaM unake kyA mahatva hai yaha to jJAna-saMskRta hindI koSa se hI jJAta ho skegaa| isa jJAna-saMskRta zabda-koSa meM jaina saMskRta kAvyoM evaM vaidika saMskRta kAvyoM ke kucha eka uddharaNa bhI diye gaye haiN| yaha mahAkavi A0 jJAna sAgara saMskRta hindI zabda-koSa sabhI dRSTiyoM se mahatvapUrNa banAyA gayA hai| isameM adhika se adhika jJAna ke AdhArabhUta zabdoM ko sammalita kiyA gayA hai| yaha vaidika evaM jaina donoM hI vidyAoM ke zabdoM se saMbaMdhita koza graMtha hai| ise sAhitya ke aneka viSayoM ke sAtha jor3ane kA prayAsa kiyA gayA parantu yaha sImita zabdoM kA zabda koza kevala zabda koSa nahIM hai apitu vividha zabdArtha kA zabda-koSa bhI hai| kucha sthAnoM para zabda cayana ke sAtha-sAtha vyutpatti, paribhASA, zabda vizleSaNa, artha gAmbhIrya Adi ko bhI ucita sthAna diyA gayA, jisase isakI upAdeyatA avazya hI zabda ke artha meM sahAyaka bnegii| isa koza meM sAmAnya zabda ke artha ke sAtha-sAtha viziSTa artha bodhaka zabdoM ko bhI mahatva diyA gyaa| zabda saMkalana saMskRta ke svara aura vyaMjana donoM hI ko kramabaddha rakhakara unheM upayogI banAyA gayA hai| isameM sImita zabdoM ke uparAMta bhI zabda yojanA ko viziSTata arthoM ke sAtha uddharaNa zabda, paryAyavAcI zabda Adi bhI saMkhyAkama ke anusAra diye gaye hai| yadyapi saMskRta meM kaI koza graMtha prakAzita hue haiN| unakA apanA mahatvapUrNa sthAna hai| unake kama yukta zabda meM AcArya ke voM kAvya ke zabda saMskRta hindI zabda koza meM samAhita ho gaye haiN| ise Avazyaka evaM adhika upayogI banAne ke lie vaidika aura jaina donoM hI saMskRtiyoM ke zabdoM ko sthAna diyA gayA hai| yahAM yaha dhyAna dene yogya vicAra hai ki isameM vistAra kI apekSA saMkSipta meM hI viSaya vivaraNa ko diyA gayA hai| isake zabda saMgraha meM prAyaH pracalita zabdoM ko sthAna diyA gyaa| koza kA zabda pravaSTiyAM evaM bhASAgata vizeSatAeM bhI kucheka saMketa ke sAtha hI diye gaye haiN| saMjJA, sarvanAma, kiyA, kRdanta, vizeSaNa, taddhita Adi kitane hI prayoga koza ko mahatvapUrNa banAte haiN| isalie AvazyakatAnusAra kucha hI sthAnoM para zabda aura artha ke cayana meM unakI sahAyatA dI gaI hai| jJAna saMskRta-hindI zabda koza meM AcArya jJAnasAgara ke parama ziSya AcArya vidyAsAgara aura AcArya vidyAsAgara ke hI prabuddha vicAraka muni puMgava sudhAsAgara jI, kSullaka gaMbhIra sAgara, kSullaka dhairyasAgara evaM anya prabuddha vicArakoM ke parama AzISa se isa zabda koSa ko gati dI gii| yaha kahate hae mujhe atyaMta gaurava kA anubhava ho rahA hai ki jina zabda kozakAroM ke zabda aura artha ke cayana karane meM sahayoga milA vaha atyaMta hI upakArI hai| jainendra siddhAMta koza, jaina lakSaNAvalI, saMskRta-hindI zabda koza, rAjapAla hindI zabdakoza, prAkRta hindI zabda koza Adi ke saMpAdakoM kA maiM atyaMta AbhArI huuN| isake taiyAra karane meM mohanalAla sukhAr3iyA vizvavidyAlaya udayapura ke darzana vibhAga ke prophesara ke0 sI0 sogAnI, jaina vidyA evaM prAkRta vibhAga meM prophesara prema sumana jaina, saha AcArya hukumacandra jaina evaM anya vibhAgIya For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ix) sahayoga se ise isa rUpa meM prastuta kiyA gyaa| jinhoMne pratyakSa aura apratyakSa rUpa meM ise gatizIla banAyA unakA maiM hRdaya se AbhArI huuN| saMskRta jagat ke ve sabhI kAvyakAra pUjya haiM jinakI vividha kRtiyoM ko dekhane kA avasara prApta huaa| maiM unake zabda sAgara meM praveza nahIM kara paayaa| paraMtu yadA kadA jo kucha bhI unase grahaNa kiyA yA una graMtha kartAoM yA una saMpAdakoM ke pAThoM ko sthAna diyaa| isalie maiM isa sahAyatA ke lie hRdaya se AbhAra vyakta karatA huuN| ___AbhArI hUM hitaiSiyoM kA, sahayogiyoM kA aura atyaMta AzISa ko prApta huA maiM AcArya vidyAnaMda ke caraNoM meM bAraMbAra namostu karatA hUM aura yahI bhAvanA vyakta karatA hUM ki unakA AzISa tathA mani paMgava sadhAsAgara kI sudhAmayI isa mahAkavi A0 jJAna sAgara saMskRta hindI zabda koza kI jJAna gaMgA ko gatizIla banAye rkhegii| vizeSa AbhAra hai una vyaktiyoM kA jinhoMne mujhe bahuta sammAna diyA aura uttama sujhAva bhI diye| isa zabda meM gAgara se sAgara taka kI yAtrA gRha AMgana meM hI huI jisameM sahayogI bane ghara ke sadasya hii| zrImatI DaoN0 mAyA jaina ne gRhaNI ke uttaradAyitva ke sAtha-sAtha ise upayogI banAne meM bhI sahayoga kiyaa| putrI piU jaina ema- esa. sI0, bI0 eDa0, evaM prAcI jaina ke akSara vinyAsa ne bhI gati pradAna kii| maiM isa zabda-koza ke prakAzaka zrI subhASa jaina, nyU bhAratIya buka kAraporezana, dillI kA bhI AbhAra vyakta karatA huuN| jinhoMne ise chApakara janopayogI bnaayaa| maiM, sAhitya manISiyoM se nivedana karatA hUM ki ve apane sujhAvoM se ise upayogI banAne kA prayatna kareMge tAki Age Ane vAle saMskaraNa meM yadi unako samAveza kiyA gayA to atyaMta prasannatA kA anubhava kruuNgaa| 2 apraila, 2005 -DaoN0 udayacaMdra jaina For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkSepikA amara0 jayo0 jayo0 ma0 tattvA0 ta0vA0 ta0vA0 zloka dayo0 dhava.pu0 nyA0 prame0 bha0 saM mU0 mUlA0 munimU0/mUlA0 vi0 locana vIro0 suda0 samu0 samya0 sa0si0 hi0saM0 amarakoSa jayodaya mahAkAvyam jayodaya mahAkAvyam tattvArthasUtra tattvArtha rAjavArtika tattvArtha zlokavArtika dayodhyam dhavalA pustaka 1 se 16 nyAyadIpikA prameyaratnamAlA bhaktisaMgraha bhagavatI ArAdhanA muniraJjanAsIti mUlAcAra vizvalocana koSa vIrodayam sudarzanodaya samudradatta caritra samyaktvazatakam sarvArthasiddhi hitasaMpAdaka mUla zabda puliMga pu0 napuM0 strI0 kri0vi0 napaMsukaliMga strIliGga kriyA vizeSaNa vi0 vizeSaNa avya0 aka0 avyaya akarmaka sakarmaka saka0 For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 427 taDitvaH taH (puM0) tavarga kA prathama varNa, isakA uccAraNa sthAna danta hai| 1. 'tasya pAlakasya 'ta' vizva kA paalk| (jayo0 7/25) takaH (puM0) mANDapika, vadhU pakSa ke log| 'taireva takaiH mANDapikaiH kanyApakSilokairdhanairbuhubhirmadhaiH parA' (jayo0 vR0 12/133) prayatnazIla (jayo0 13/58) 2. zatru striyAM-viparIta log| vyazeSayan vA 0dratamIrSamArya takAJchatatvena kilaarinaaryH| (jayo0 1/26) 3. duHkhI-'virahAktAnAm' (jayo0 15/9) 0 loga, jana, manuSya (dayo0 54) 'nahi takairjitakaitavaeva sa' (jayo0 9/54) 'dArakaM samupAdAya prasannamanasA sakam' (dayo0 54) takra (napuM0) [tk| rak] chAMcha, maTThA, ddhivikaar| (jayo0 16/9, jayo0 2/153) takratulyaM (napuM0) chAMcha sadRzya, chAMcha kA sNyog| dugdhasya dhAreva kilAlpamUlyastatranuyogo mama tkrtuly| (jayo0 20/84) takranikaraH (puM0) chAMcha smuuh| takrasaMyogaH (puM0) chAMcha kA sNyog| (jayo0 20/84) takravinduH (strI0) takranikaTa, chAMcha kI buuNd| (jayo0 21/55) takS (saka0) 1. dhIranA, kATanA, chIlanA, chinna-bhinna karanA, khaNDa krnaa| 2. banAnA, racanA karanA, nirmANa krnaa| 3. AviSkAra krnaa| takSakaH (puM0) [takS+Nvul] 1. bar3hAI, sunAra, vizvakarmA, chedk| (jayo0 6/104) 2. sUtradhAra, vaastukaar| takSaNaM (napuM0) [takS+lyuT] chIlanA, kATanA, bnaanaa| takSan (puM0) [takS kanin] bar3haI, sunAra, vishvkrmaa| tagaraH (puM0) sugandhi ltaa| taGka (saka0) sahanA, hNsnaa| taGkaH (puM0) [taka+ghaJ] kaSTamaya jIvana, bhaya, ddr|| taGkana (napuM0) [ta +lyuTa] kaSTamaya jiivn| taGga (aka0) jAnA, pahuMcanA, phiranA, bhramaNa krnaa| tajjanmadAtrI (vi0) janma dene vAlI (jayo0 11/54) taJc (saka0) sikor3anA, saMkucita krnaa| taccet (avya0) tabhI (suda0 5/8) taTaH (puM0) [taT+ac] kinArA, kagAra, prAntavartI, kUla, utAra, DhalAna, sthl| (suda0 2/5) taTaM (napuM0) kinArA, kagAra, mUla, praant| taTagata (vi0) kinAre ko prApta, sthala ko praapt| taTagAmin (vi0) kinAroM kI ora gyaa| taTavartin (vi0) samIpa rahane vaalii| (jayo0 26/24) taTasaMsthita (vi0) kinAre para sthita huaa| (samu0 2/19) taTasAndraH (puM0) vanaprAnta, araNyabhAga, vnsthl| bahupatrarathaM yayau mudA taTasAndraM bhttsnmnnestdaa| (jayo0 13/74) taTastha (vi0) 1. taTavartI, kinAre ko prApta, kulagata, sthala gt| 2. alaga sthita, pRthkgt| 3. udAsIna, parAyA, nisskriy| (jayo02/26) 4. eka-dUsare ke prati eka sA bhaav| madhyastha-'dinAni atyeti taTastha eva' (suda0 111) 5. svecchAnukUla kASThaM yadAdAya sadA kSiNoti halaM taTastho rathakRt kroti| (jayo0 28/90) taTasthita (vi0) taTa para gayA, kinAre ko prApta huA, udAsIna huaa| 'taTasthitAnAM vAri yoSitAm' (jayo0 14/56) 'taTasthitAn udAsInAn'taTAkaH (puM0) [taTa+Akan] tddaag| (dayo0 43) taTAkaM (napuM0) tAlAba, srovr| (jayo0 21/88) (jayo0 12/140) taTAnta (puM0) [taTamastyasyA ini GIS] 1. nadI, saritA, (jayo0 21/88) 2. vibhakta, vibhAjita, chaTI huii| taTinIdvayato mahIbhRti, pariNAmena mahIyasI satI' (samu0 2/5) taTinItaTa (napuM0) nadI taTa, saritA kul| (jayo0 21/88) taTI (strI0) talahaiTI, prAntavartI sthl| 'samekhalAbhyunnatimannitambA __ taTI' 'asau mahAbhoganiyoginI girestaTI' (jayo0 24/35) taD (saka0) pITanA, tAr3ana karanA, mAranA, AghAta pahuMcAnA, chinna-bhinna karanA, prahAra krnaa| taDAgaH (puM0) [taDa+Aga] tAlAba, jalAzaya, sarovara, gaharA johdd'| taDAghAtaH (puM0) ucca AghAta, tIvra prhaar| taDit (strI0) [tADayati abhram-taDa+iti] 1. vidyuta, bijalI, cplaa| (jayo0 12/56) (suda0 1/43) 2. caJcala, cpl| (jayo0 4/62) taDitva (vi0) [taDit+matupa, vatvam] bijalI vaalaa| taDitvat (vi0) vidyuta yukt| taDitvaH (puM0) jaladhara, megha, bAdala-athaitadAgohatinIti sattvAcchRNatyazeSaM tamasau tdditvaan| (vIro0 4/12) For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taDinmaya 428 tataH prabhRti taDinmaya (vi.) [taDit+mayaT] vidyut yukt| taDillatA (strI0) bijalI kI rekhaa| 'taDillatAlaGkaraNAyeva sA' (jayo0 22/40) taND (saka0) prahAra karanA, ghAyala krnaa| taNDakaH (puM0) [taND+Nvula] khaJjana pkssii| taNDulaH (puM0) [taND+ulac] cAMvala, dhAnya, zasya, dhaany| (suda0 vR0 70) kUTane ke pazcAt prApta hone vAlA dhaany| taNDulamaNDena (napuM0) cAMvala se alNkRt| (jayo0 25) / tat (sarvanAm) vh| tasya (jayo0 1/13) saH (puM0) sa | sAdhusaMsarga (suda0 1/23) sa jaTAlavAlavAn (suda0 3/14) taM (napuM0) sA (strI0) latAbhUyamAliliGga sA tu (suda0 3/2) (jayo0 23/99) jagadudyotanAya sati dIpe sA bhASA bhAti smiipe| (jayo0 22/41) tAH sakalAH (strI0) pra0 bhuvcn| (suda0 1/28) 'tA' (strI0dvi0e0) suda0 3/12 (suda0 vR0 94) tAM yuvati (suda0 2/49) (jayo0 vR0 1/17) (suda0 3/11) (pra0bahu jayo01/20) 'samAdhigamya samadRzA jayaM saM' (jayo0 22/43) tena-(vR0 e0 jayo0 1/15) (suda0 2/20) tasmai 4/1 (suda0 1/67) tebhyaH (paM0 bahu0 1/24) tayA 2/1 (suda0 3/15) tAsyaH (paM0 bahu 1/19) tAbhiH (vR0 bahu0) suda0 3/23, tayo0 6/2, suda0 4/17 / tasyAH (strI0) SaSThI eka (suda0 2/43) tau pra0vI0 suda0 2/40, jAn puM0dvi0bahu suda0 118 / te (strI0) prathamA dvivcn| (suda0 3/25) tAsAma (6/3 strI0 jayo0 3/63) teSAM (6/3, puM0 suda0 117) bahulAstu taasaam| tAsu 7/3 strI0, suda0 75 / tasmin (7/1, puM0 jayo0 3/50) tat (avya0) avidyamAna vastu kA ullekh| jaM taM tava, to bhI. tathA, vaise hii| tatkalilA (strI0) kRmi, kiitt| (suda0 102) tatkAlaH (puM0) vartamAna samaya, vidyamAna kssnn| (dayo0 vR0 tatkSaNa eva (avya0) usI samaya hI, turanta hI, zIghra hii| (20/12) tatgata (vi0) usI ora gayA huaa| tatja (vi0) ttkaal| tajJa (vi0) jAnane vaalaa| tattRtIya (vi0) usI krama meM tIsarI baar| vatdhana (vi0) kRpaNa, kNjuus| tatpara (vi0) parAyaNa, taiyAra, udyt| (jayo0 11/13, suda0 3/44) tatparAyaNa (vi0) pUrNataH sNlgn| tatpuruSaH (puM0) 1. pradhAna vyakti, 2. eka samAsa jisameM prathama pada pradhAna hotA hai yA jisakA uttarapada pUrvapada dvArA paribhASita hotA hai| 'uttarapadapradhAnaH tatpuruSaH' tatpUrva (vi0) prathamataH ghaTita, pUrva kA, phlaa| tatprathama (vi0) prathama bAra karane vaalaa| tatbala: (puM0) eka zakti yA bANa vishess| tatmAnaM (avya0) eka mAtra, akelaa| tatyAja (vi0) ujjhitvntii| (jayo0 16/36) tatvAcaka (vi0) satya vAcaka, satya kahane vaalaa| tatvAt (vi0) tAttvika, tattva smbndhii| (suda0 124) sampadi tu mRdulatAM gatvA patratAmetyaho ttvaat| (suda0 124) tatvidha (vi0) usI prakAra kaa| tata (bhU0ka0kR0) [tan+kta] phailA huA, vistaarit| tata (vi0) prasRta, tlliin| (jayo0 26/65) tataH (puM0) tata vAdya vizeSa, eka dhvni| 'sa tatena tataH kRto dhvaniH' (jayo0 10/16) tatena vAdyena tataH' parivyApta dhvani kRtaH' (jayo0 vR0 10/16) / tatas (avya0) [tad-tasil] usa sthAna, usI prakAra, vahAM se, usa rUpa meM, isalie, phalataH, to bhI, phira bhI tataH-tadanantara-'mumude jAtujasattamastataH' (suda0 vR0 121) (suda0 3/4) tataH isalie-prativeda ca devatA tataH' (vIro07/26) vizvadAkSI rahitasya tattvataH (vIro0 7/26) usI prakAra-'zikheva dIpasya tatasta etAM' (samu0 1/14) ataeva-'tata kuryAnmahAbhAga' (suda0 126) tatatyajA (strI0) aspaSTa vaannii| (jayo0 16/50) tatastataH (avya0) jahAM kahI bhii| tataHkim (avya0) to bhI kyA? tataH prabhRti (avya0) taba se aba tk| 32) tatkAlaM (avya0) avilamba, turanta, zIghra, usI smy| (jayo0 2/138) tatkSaNaH (puM0) usI samaya, vidyamAna, vartamAna smy| tatkSaNaM (avya0) turanta, shiighr| For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tatAMzuH 429 tattvArtharAjavartikaH tatAMzuH (puM0) vistRta kirnn| 0prakAzavAna kirnn| tatA tattvabhRt (vi0) yathArtha yukt| 'tattva vibharti iti tattvabhRd vistRtA aMzavo yasya sa (jayo0 15) prasRta kirnn| yathArthA' (jayo0 2/5) tatazca (avya0) to bhii| (suda0 4/28) tattvabuddhiH (strI0) tattva jJAna yukta dhI hoyopAdeyajJAna, tato'tra (avya0) phira bhI yahAM (jayo0 1/67) 'tattvabuddhistaddadhI: kutaH syAdyadi cittazuddhiH zuddhezca kiM tati (strI0) [tan+ktin] paMkti, santati, paramparA, zreNI, jinvaakypryogH| (vIro0 5/31) rekhaa| 'satAM tatiH syAccharaduktarItiH' (suda0 1/8) | tattvavartman (puM0) tattvamArga, sanmArga, yathArtha patha, vAstavika 'guNayuktA vacastatiH' (suda088) patha, dhrmjnyaanmaarg| (jayo0 2/12) 'tattvasya vartma tasmAt tattatsambandhin (vi0) usI se smbNdhit| (suda0 4/11) sanmArgaH tattvavartmaniratA yataH sucitprazastareSu' (jayo0 2/12) tattvaM (napuM0) [tattva ] 1. vAstavika sthiti, yathArtha dazA, | tattvaveNI (vi0) tttvjnyaanii| (vIro0 16/8) samIcIna avsthaa| 'tadudantvenAhaM nedaM tattvena' (jayo0 tattvavid (vi0) tattvajJAtA, AtmajJAtA, brhmvettaa| 16/72) tattvasthitiH (strI0) tattva kA vrnnn| (jayo0 28/40) 0 ucita, upayukta-'idaM te tattvamucitaM nAsti' (jayo0 tattvAnAM jIvAdInAM sthiti| 5/37) vetsi devi pada marhasi tattvaM maulamatra nahi te | tattvAtigata (vi0) tattva se rahita, AtmajJAna se vimukh| khalu tttvm| (jayo0 5/37) (samu0 9/14) 0 svabhAva, prakRti-'kisalayasya tattvaM svabhAvam' (jayo0 tattvAdhigam (vi0) tattva kI jaankaarii| vR05/42) tattvAdhigamArtha (vi0) vastu prijnyaanaarth| (jayo0 26/72) vAstava- (suda0 102) tattvAnuzIlana (napuM0) tattva cintn| tAttvika dRTi- jIvo kRti na hi kadApyupayAti tattvAnusUkSmaH (puM0) tattva ke anuruup| tttvaat| (suda0 129) tattvAbhiniveza: (puM0) tattvajJAna, ythaarthbodh| 0 tat tat svabhAva vaalaa| tattvArthaH (puM0) yathArtha, satyArtha, vaastvik| (samya0 72) 0 sadasadAtmaka pazyannapi na bhUbhAge tattvArthaM prtipdyte| (suda0 128) 0 pramANasiddha svabhAva rUpa 0 jo padArtha jisa rUpa meM avasthita ho, usI rUpa kA 0 sva-para-upakArI nishcy| 'tattvenAryata iti tttvaarth:| aryate gamyate bahunayavidhAyI jJAyate ityrthH| tattvenArtha: tttvaarthH| (sa0vA0 1/2) dravya-paryAyAtmaka svarUpa bodh| utpAda-vyaya-dhrauvya yukta vastu rUpa taditi vidhiH, 0 svabhAvagata jnyaan| tasya bhAvastattvam' tattvaM shrutjnyaan| 0 jIvAdi padArtha kA yathAsvarUpa kA prtibodh| yAthAtmya rUpa 0 pramANagata avbodh| 0 heyopAdeyajJAna 0 naya janya jnyaan| 0 vastu svruup| tattvAni jainA''gamavAdvibharti kSetrANi | tattvArthanAmaH (puM0) tattvArthasUtra naam| (suda0 vR0 83) sptaaymihaagrvrtii| (vIro0 2/5) tattvArthapratItiH (strI0) tattvajJAna ke artha kI jAnakArI, tattvata: (avya0) vastutaH, ThIka tthaak| tattvArtha bodh| tattvaarthaH (puM0) padArtha vivecn| (samya0 82) tattvArthabodhaH (puM0) tattvArtha kA jnyaan| tattvajJa (vi0) vastutattvavedI, vastu tattva kA jAnane vaalaa| tattvArtha bhAvaH (puM0) tattvajJAna kA svbhaav| tattvajJAnaM (napuM0) tattva abhiniveza, jIvAdi tattvoM kI pratIti tattvArthamatiH (strI0) tattva ke artha prati buddhi| yAthAtma bodh| tattvArthabhASyaH (puM0) grantha naam| devAgamastotra, (jayo0 3/69) tattvacintA (strI0) yathArtha svarUpa kA cintn| (vIro0 16/77) | tattvArtharAjavartikaH (puM0) akalaMka deva dvArA racita tattvArthamUtra tattvanirNinISu (vi0) tattva kI pratisthApanA karane vaalaa| para mhaavRtti| For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tattvArthasUtraM 430 taddhitaH tattvArthasUtraM (napuM0) AcArya umAsvAmI kI sUtragata eka tathAtvaM (napuM0) [tathA+tva] aisI avasthA, aisA honaa| prasiddha racanA, jisameM daza-adhyAya haiN| tathA tathA (avya0) usa, usa rIti se| (suda0 101) tattvArthasAraH (puM0) grantha naam| tathApi (avya0) to bhI, taba bhI, phira bhI, usI prakAra bhii| tattvArtha-sArthAnubhava: (puM0) tattvArtha ke samudAya kA jJAna, (samu0 3/7) (suda0 118) tattvArtha kA vrnnn| tattvAnAM jIvAdInAM sArthaH samudAyastasyA tathApunaH (avya0) phira bhI (jayo0 1/26) tAtparya artha meN| tattvArthAdhigamaH (puM0) yathAvasthita padArtha kA jnyaan| tattvaM tathArUpa: (puM0) tada rUpa, usI ruup| aviparIto'rthaH sukha-duHkha hetuH, adhigamyate anenAsminniti tathAmataH (puM0) usI prakAra kA siddhAnta, yathArtha siddhaant| tttvaarthaabhigmH'| tathAvidha (avya0) isa prakAra, isa rIti se| (dayo0 97) tattvArthAbhimukhaH (puM0) tattva jJAna ke prati tatpara, jJAnI, | tathaiva (avya0) to bhI, usI prakAra se bhI, vaisI bhii| (jayo0 samyakadRSTi-'tattvArthasyAbhimukho jJAnI samyagdRSTirAhato 24/10, samu0 2/33) (to bhI jayo0 1/5, 1/4) mahAzayaH' (jayo0 vR0 1083) tathya (vi0) [tathA yat] yathArtha, vAstavika, styaarth| tattvAvabodhaH (puM0) padArtha ke svarUpa kA prijnyaan| tathyaM (napuM0) satya, ythaarth| tattvAvalocika (vi0) yathArtha jJAna karAne vAlA, yathArtha tathApyenaM (avya0) vaisA hI (vIro0 10/5) sNvednkaarinnii| (jayo0 11/66) tathAbhirAma (vi0) vaisA hI, tAdRzIm (jayo0 22/72) tattvokta (vi.) tattva kA kathana karane vaalaa| (jayo0 3/17) tathottara (vi0) adhikaadhik| (jayo0 tatra (avya0) [tat+trala] vahAM, usa sthAna para, sAmane usa tad (sarva0) vh| ora (suda0 2445, suda04/21) 'satyaM yatastatra samastu tadguNaH (puM0) tadAkAra guNa, usI prakAra ke gunn| (jayo0 vastuH ' (vIro0 5/32) vR0 14/11) tatratya (vi0) [tatra+tyap] usa sthAna para utpanna huaa| tad-guNAlaGkAraH (puM0) tadguNa rUpa alaMkAra-'kanyA sundarI tatratatra (avya0) bahuta se sthAnoM pr| (jayo0 1/89) satI vilAsAdiyuktA adhunA'tIva zlAghanIyetyarthaH' (jayo0 tatrabhavat (vi0) Apa jaise mahAzaya, mhaanubhaav| vR0 3/58) tatrastha (vi0) usa sthAna se bddh| tadguNonAmAlaMkAraH (puM0) tadpa alNkaar| (jayo0 vR0 tatrApi (avya0) to bhI, phira bhI, usa taraha se bhI, vaise bhI, 14/11) vahAM se bhii| asA hasena tatrApi sAhasena tdaa'vdt| tadagrataH (vi0) usake sAmane, usake aage| 'chadmanA nijagAdedaM (suda085) vastutvena tato'nurAgakaraNaM tatrApi shrmaajjhitiH| vacanaM ca tdgrt|' (muni0 17) tadanantaraM (avya0) isake bAda (jayo01/2) (suda0 77) tatraiva (avya0) vahAM se hI, usI prakAra se hI (dayo0 73) tadantaH (puM0) upAyAntara, usake bAda, usake pshcaat| tathA (avya0) 1. vaise, usa rIti se, vaisI thii| (suda0 101, tadantaraM kriyArUpaM, ydynyonysmaashryH| jayo0 1/41) usa prkaar| 2. ora, yA athavA (jayo0 tadantareNa ta dvittestadvitezca tdntraat|| (hita0saM015) vR0 1/5) to phira (jayo0 1/3) 3. saca, ThIka, ucit| tadUpaH (puM0) tadAkAra, jisakI apekSA kI jAtI hai vaha aMzI (suda0 2/49) tadrUpa hai| (jayo0 26/88) tathA ca (avya0) aura bhii| (jayo0 vR0 1/17) tadartha (vi0) usI prayojana ke lie, (jayo0 1/14) isakA tathAkAra: (puM0) yathArtha ruup| artha usI abhiprAya ke lie (dayo060) tadarthameveyamihAsti tathAgataH (puM0) buddh| (dayo0 4, jayo0 14/2) dIkSA na kAcidanyA pratibhAti bhikssaa| (vIro05/4) tathAgata-samIraNA (strI0) buddha zikSA, buddha preraNA, bhuvcn| | tadvat (vi0) usI prakAra (suda0 89) usase yukta, jaisA ki (jayo0 14/2) usako rakhane vaalaa| tathAguNaH (puM0) guNa yukt| taddhvA (strI0) mukti maarg| (samya0 5) tathAtu (avya0) jo ki| (suda0 101) taddhitaH (puM0) taddhita prakaraNa, dhAtu ke Age guNa aura vRddhi For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tadbhavamaraNaM 431 taniman saMjJAoM kI vidhi karane vaalaa| (jayo0 vR0 1/95) | tadIyA (vi0) tadanusAra, usake anusaar| 'yathA tadIyA parivA dhAtutaH saMjJAkaraNArthaM pratyayaM bhajan (jayo0 15/95) ritA''jJA' (suda0 99) tadbhavamaraNaM (napuM0) jisa bhava kA grahaNa ho, usase pUrva kA / tadupari (avya0) usase uupr| (dayo0 89) vinaash| 'bhavAntara prAptirantaropasRSTapUrvabhavavigamanam' tadabhayaM (napaM0) donoM kA sambaMdha. donoM saMsarga. donoM kI eka (bha0A0TI0 25) ruuptaa| 'tadubhaya-saMsarge sati zodhanAttadubhayam' (ta0vA0 tadbhAvaH (puM0) vahI bhAva, yaha vahI hai, isa prakAra ke 9/22) pratyabhijJAna kA kaarnn| (samya0 4) 'bhavanaM bhAvaH tasya tadubhaya-kalpika (vi0) sUtra aura artha donoM se yukt| bhAvaH tadbhAvaH' (sa0si0 5/31) tadubhaya pratyayika (vi0) donoM hI prakAra se utpnn| tadvyatiriktaH (puM0) usase pRthk| tadubhaya vaktavyatA (vi0) donoM kI sthApanA sva samaya aura tadA (avya0) [tasmin kAle tad+dA] taba, usa samaya, phira, | para samaya kI prruupnnaa| to| 'tadA tadAtithyavidhAnadIkSam' (jayo0 1/80) 'tadA tadubhayAcAraH (puM0) zabda aura artha zuddhi kA vicaar| tatsukarAvalambAt' (vIro0 5/37) tadubhayAha (vi0) donoM kI yogytaa| 0 phira bhI-'sAhasena tdaa'vdt| (suda0 85) tadeka (vi0) usakA eka ant| (suda0 1/13) 0 jo ki-'vApI tadA pInapunIta jAnuH' (suda0 101) / tadekadA (avya0) eka bAra, eka smy| (samu0 1/33) 0 taba-'tadA vilakSabhAvena' (suda0 103) tadekadezaH (puM0) eka bhAga, usakA eka praant| tadA ca (avya0) aura phir| tadekabhAgaH (puM0) usakA eka hissaa| usakA eka praant| tadA tu (avya0) taba to (suda0 suda0 134) usa samaya to| (suda0 1/15) 'tadeka bhAgo bharatAbhidhAnaH' (suda0 1/13) he tAntrika tadA tu tvaM kRtavAn bhUpamAtmasAt' (suda0 134) tadeva (avya0) vahI, vaisA bhI, usI prakAra kA hI, usI taraha tadAnIM (avya0) [tad+dAnIm] taba, usa samaya, tAvadeva 'tadeva nazcecchitapUrtidhAma' (suda0 2/23) 'dhyAnaM (vIro0 1/36) (jayo08/31) (suda0 3/13) __ tadevAnuvadanti santaH' (suda08/34) tadAnIntana (vi0) [tadAnIm Tyula] usa samaya se sambandha | tadaiva (avya0) tabhI, tatkAla hI, usI samaya hii| 'tadaiva rakhane vaalaa| pItvA'mukasaMgha ke tu| (suda0 4/34) 'sA samuccacAlApi tadApi (avya0) to bhI, phira bhii| (jayo0 vR0 23/32) tadaiva tasmAt' (vIro0 5/25) tadAtmazaktiH (strI0) tAdAtmya sambandha, guNa aura guNI meM | tan (saka0) 1. phailAnA, vistAra karanA, taannaa| (jayo0 pradeza bheda na hone se eka rUpatA hai, mAtra saMjJA, saMkhyA 1/4) 2. utpanna karanA, pradAna krnaa| 3. anuSThAna tathA lakSaNa Adi kI apekSA bheda hai| guNa guNI rUpa hai krnaa| 4. racanA karanA, bnaanaa| tanyate (jayo0 2/119) aura guNI-guNa rUpa hai, usakA usI ke sAtha tAdAmya hai| 5. phailAnA, jhukaanaa| tanute-(jayo0 13/43), tatAna jisa prakAra dIpaka aura dIpti kA tAdAtmya sambandha hai (jayo0 6/44) 6. pracAra krnaa| usI taraha sat aura sattA kA tAdAmya sambandha hai| tanayaH (puM0) [tanoti vistArayati kulaM tankayan] zizu, tadAzritya (vi0) usake aashrit| putra, bAlaka, santAna, ldd'kaa| (suda0 115) 'tanayavat tadiha (avya0) isI smy| (vIro0 4/63) mahIbhujA' (jayo0 2/119) tadA vA (avya0) aura bhI, to bhii| 'sametya sadbhiH saha taistadA vA' tanayaratna: (vi0) putraratna, stputr| 'saMsUyate tanayaratnamapazcimAtaH' tadAhRtAdAnaM (napuM0) cora dvArA gayA dhana kA grhnn| corAnIta (jayo0 1843) grhnn| tanayA (strI0) putrI, lar3akI, kumArI, bAlA, bAlikA (samu0 taditara (vi0) usase pRthak (jayo0 2/27) (samu0 3/17) 2/13, jayo0 vR0 3/37) tanayAM vinayAzrayAM mamAthanunatadIya (vi0) [tad+cha] usase sambandha rakhane vAlA, usakA, yAkhyAnakarIti riitigaathaa| (jayo0 12/50) usakI, uske| 'sa tadIyaM samudIkSya sundaram' (samu0 | taniman (puM0) [tanu+imanica] sukumAra, kRza, dubalA, patalA, 2/19) kssiinn-kaay| For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tanIyasI 432 tantra tanIyasI (vi0) svalpatarA, laghutarA, choTI sii| (jayo0 13/41) tanu (vi0) [tan+3] 1. patalA, kRza, kssiinn| (jayo0 16/83) 2. mRdu, sukumAra, koml| 3. choTA, laghu, tuccha, hIna, km| tanu (strI0) zarIra, deha, (jayo0 vR0 1/40) asyA bhavAnnAtarameva ___kuryAttanu zubheyaM tava ruupdhuryaam|| (suda0 120) zaradIva tanau te'yaM santApaH kathamAgataH' (suda0 78) tanukUpaH (puM0) romakUpa, tanuklezaH (puM0) zArIrika baadhaa| tanucikitsA (strI0) jvara Adi kA shmn| tanukSadaH (puM0) kvc| tanucchAyA (strI0) zarIra kA prtibimb| (jayo0 1/23) tanujaH (puM0) putra, zizu, lar3akA, baalk| (suda0 91) tanujA (strI0) putrI, lar3akI, baalikaa| (samu02/17) beTI, baaii| tanutyaja (vi0) 1. zarIra ke prati udAsIna, 2. zarIra chor3ane vaale| tanutyAga (vi0) 1. daridrI, kRzazarIra, 2. thor3A vyaya karane vaalaa| tanutraM (napuM0) kvc| tanutrANaM (napuM0) kvc| tanudhArin (vi0) shriirdhaarii| (muni0 18, samu0 4/30) tanubhavaH (puM0) putra, ldd'kaa| tanumadhya (puM0) zarIra yukt| (suda0 tanuruh (puM0) zarIra bl| tanuruhaM (napuM0) zarIra bl| (vIro0 21/11) deha rUpI pNkh| | tanulatA (strI0) zarIra bhaag| tanuvAra (napuM0) kvc| tanuvraNaH (puM0) phusii| tanusaJcAriNI (strI0) choTI baalikaa| tanusaraH (puM0) pasInA, khed| tanusaurabhaH (puM0) zarIra gndh| tanU (strI0) zarIra, deha, vpu| tanUjaH (puM0) putr| tanUjA (strI0) putrii| tanUdarI (strI0) kRzodarI, kSINa kamara vaalii| (jayo0 16/83, suda0 3/3) tanUhaH (puM0) putr| tantiH (strI0) [tan+ktic] 1. rassI, rajjU, Dora, sUtra, dhaagaa| 2. paMkti, shrennii| tantipAlaH (puM0) gorkssk| tantuH (strI0) [tan+tun] sUtra, dhAgA, (suda0 102) rassI, rajjU, ddor| 2. jAlA, 3. rezA, 4. santAna, sntti| 5. sdbhaav| (jayo0 1/17) tantukaH (puM0) [tantu+kan] sarasoM ke daane| tantukASThaM (napuM0) julAhe kA kapar3A, bunane kA kASTha, hathuA, tuukii| tantukIraH (puM0) 1. rezama kA kiitt| 2. mkdd'ii| tantucAraNA (strI) eka Rddhi vishess| tantujAlaH (puM0) nasoM kA smuuh| tantunAgaH (puM0) mgr| tantunAbha (puM0) mkdd'ii| tantuniryAsaH (puM0) tAr3a vRkSA tantuparvaH (puM0) rakSAbandhana, zrAvaNa zukla kI pUrNimA kA din| tantubhaH (puM0) 1. sarasoM, 2. vatsa, bchdd'aa| tantumat (puM0) agni, Aga, bhni| tanturaH (puM0) mRNAla, murAra, kmlnaal| tanturacanA (strI0) bunAvaTa, taanaa-baanaa| tuntulaH (puM0) mRNAla, kamalanAlA tantulA (strI0) mRNAla, kmlnaal| tantuvAnaM (napuM0) bunanA, banAnA, kapar3A bunnaa| tantuvAdakaH (puM0) taMtrI, bIna vaadk| tantuvApaH (pu.) 1. tota, 2. julaahaa| tantuvAyaH (puM0) 1. julAhA, 2. karadhA, 3. bunAI, 4. tAMtI, makar3I kuvind| (jayo0 vR0 3/17) tantuvigrahaH (puM0) kadalIpAdapa, kele kA vRkss| tantusantata (vi0) bunA huA, silA huaa| tantusAraH (puM0) pUganAkataru, supArI kA vRkSA tantra (saka0) 1. niyantraNa karanA, prazAsana karanA, pAlana karanA, saMcAlana krnaa| 2. pAlana-poSaNa karanA, rakSA krnaa| tantraM (napuM0) 1. tantrazAstra, saMskAra zAstra, (jayo0 2/61) siddhAntazAstra, niyAmaka zAstra, 2. karmakANDa, rUparekhA, 3. jaaduu-ttonaa| gaNDa, tAbIja, 4. aussdhi| ghara, sampatti, uddezya, shrennii| 1. tAMta, taMtu, 2. dhAgA, sUtra, ddorii| For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tantraka: 433 tapa:pariNAmazcakrabandhaH tantrakaH (puM0) nUtana vastra, korA kpdd'aa| tantrakAraH (puM0) vAdya vaadk| tantraNaM (napuM0) prabandha, prazAsana, rAjyasattA kI vyvsthaa| tantratA (vi0) uddezya siddha karane vAlA, prazAsana karane vaalaa| tantradhAraka (vi0) tantra/karmakANDa ko dhAraNa karane vaalaa| tantrapANDitya (vi0) jAdU-TonA meM pravINa, karmakANDa meM pravINatA praapt| tantrayuktiH (strI0) prazAsanika vicaar| tantravApaH (puM0) 1. julAhA, paTakAra, 2. mkdd'ii| 3. taaNt| tantravAyaH (puM0) 1. julAhA, pttkaar| 2. mkdd'ii| 3. taaNt| tantrasaMsthA (strI0) rAjya prazAsana kI saMsthA, rAjya-taMtrAlaya, prbndhaaly| tantrasaMsthitiH (strI0) rAjya zAsana prnnaalii| tantraskaMdaH (puM0) gaNita shaastr| tantrahomaH (puM0) tantrayukta homa, hvnvidhi| tantrA (strI0) tndraa| tantrAyitatvara (vi.) 1. tantrapANDitya (suda0 108) 2. sNlgn| (vIro0 12/95) tantri (strI0) [tantra+i] 1. sUtra, dhAgA, rassI, dhanuSa ddorii| 2. tAMta, snaayu| sitAra kA taar| tantrikA (strI0) amRtA auSadhi (jayo0 21/34) tantrimukhaH (puM0) aMgUThI, hAtha kI mudraa| tandrA (strI0) 1. pramIlA, Alasya, ardhanindrita, (suda0 3/26, jayo0 8/68), 2. zrAMta, thakA huA, klAMta, 3. nidrAlu, aalsii| tandulaH (puM0) cAvala, dhAnya, shsy| (suda0 71, 72) tanduladalaH (napuM0) dhAnya samUha, akSata smuuh| (suda071) tandriH (strI0) [tandra+krin] Ugha, ubAsI, Alasya, ardhnindraa| tandrAlu (vi0) AlasI, nidraalu| tannata (avya0) eka sA (jayo0 1/5) tanmadhyastha (vi0) usase mdhy| tanmaya (vi0) tallIna, Asakta, lagA huaa| tanmayatA (vi0) ekAgratA, lipttaa| tanmA (vi0) jnmdaatrii| (jayo0 11/54) tanmAtra: (puM0) sAMkhya ke tattva-paMcabhUta tttv| tanmAtrA (puM0) pNcbhuut| tamyA (strI0) gAya, gau, dhenu| tambA (strI0) gAya, gau, dhenu| tambikA (strI0) gAya, gau, dhenu| tambIraH (puM0) jyotiSIya phl/yog| tambUlaH (puM0) paan| tanmAtrika (vi0) tanmAtra smbNdhii| tanvaMgI (vi0) dublii-ptlii| tanvi (vi0) komalAGgI, komala, sUkSmAGgi zarIra dhAriNI, (jayo0 12/127, jayo0 6/63, jayo0 11/83) 2. nadI naam| tap (aka0) tapanA, camakanA, uSNa honA, garmI phailnaa| tapa (saka0) garma karanA, tapAnA, uSNa krnaa| tapa (vi0) jalAne vAlA, uSNa karane vAlA, pIr3hAkara, kssttkr| tapaH (puM0) 1.garmI, Aga, uSNatA, 2. ravikiraNa, 3. griissmRtu| (ka) tapa, eka tapasyA vishess| 0 karmakSayArtha kiyA jAne vAlI kriyaa| 0 aSThavidha karma kA shaasn| 0 anazanAdi kA kriyaa| 0 krmnirdhn| 0 zakti vizeSa 0 kaThina avigrh| 0 tayo'nubhAvaM (suda0 118) 0 vividha kaayklesh| 0 indriya evaM mana nigraha kI kriyaa| 0 rAgAdibhAva kA upshmn| 0 viSaya kaSAyoM kA nigrh| 0 Atmacintana kI prakriyA 0 tappate tti tpH| 0 kaSTakAraka bAtoM kA mukAbilA krnaa| 0 icchAoM ko na hone denaa| * jisake dvArA AtmA tapa jaave| 0 nirjarA kA saadhn| 0 anAdi kAlIna karma mala se pRthak honaa| tapattuttaraH (vi0) atyadhika tapa se yukta (jayo0 ) tapanAtapaH (puM0) sUryadharma-tapanasya AtapaH (jayo0 6/86) tapanaH (puM0) ravi, sUrya, tej| (jayo0 6/86) tapane lapane'pi niSThite mukhataH sammukhataH shikhaavRte| (jayo0 16/68) tapamadaH (puM0) tapa kA ahNkaar| (vIro0 17/43) tapanIyaM (napuM0) [tap+anIyara] sonA, svrnn| tapaHpariNAmazcakrabandhaH (puM0) eka chanda jisameM tapa kA pariNAma hotA hai| For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tapanoSmaH tapanoSmaH (puM0) sUrya kI uSNatA / (vIro0 9/31 ) tapa prAyazcitta (napuM0) bAhya tapa kI kriyA / tarpa (saka0) saMtuSTa karanA (jayo0 2/94) tarpayet prasAdayet (jayo0 2/96) tapartu tapa (strI0) tamaRtu, grISma Rtu, garmI kA samaya (jayo0 6/86) tarpaNaM (napuM0) sNtusstt| (jayo0 2/82) tapavinaya (napuM0 ) nirmala pariNAma vizuddha bhAvanA, nirAkulatApUrvaka vinata honaa| tapas (napuM0) 1. tApa, garmI, uSNatA / 2. pIr3A, kaSTa / 3. naitika guNa, indriya damana kI prvRtti| tapaH para (vi0) tapa meM saMlagna (vIro0 22/9) tapasa: (puM0 ) [ tap+asac] 1. sUrya, ravi / 2. candra, 3. pakSI / tapasocita (vi0) dvAdaza tapa kI pradhAnatA vaalaa| (jayo0 1/97) tapasyaH (puM0 ) [ tapas+ yat] phAlguna mAsa / tapasyA (strI0) sAdhanA, tapazcaraNa (dayo0 31) catastasya tatu sambhavattAm' (suda0 113) tapasvin (vi0) tapa karane vAlA, bhaktiniSTha, mahopavAsAnuSThAyI, jJAna-dhyAna tapa rata, tapa-saMyama yukta / ( muni0 33) sAdhanArata 'tapo'nuSThAnaM vidyate yasya sa tapasvI' samyaktvena nirIhatArciSi tapatyevaM tapasvI bhavet' (muni0 33) jo samyagdarzana ke sAtha niHspRhatA rUpI agni meM tapa karate haiM, ve tapasvI haiN| tapAMsi (vi0) tapasvI / (samya0 84) tapAcAra: (puM0) tapacazraNa kA bhaav| tapArAdhanA (strI0) dvAdaza tapa kA AcaraNa / tapAzrayaH (puM0) tapAdhIna / tapodhana: (puM0) 1. sUrya, 2. dharmAdhikArI (jayo0 28/3) tapodhanaM (napuM0) anazanAdi kA mUlya / (samu0 7/24) (jayo0 1/78) tapopravINaH (puM0) tapa meM kuzala | tapobhAva: (puM0) tapazcaraNa kA bhaav| tapobala: (puM0) tapa kI zakti / 434 tapomAnaM (napuM0) tapazcaraNa kA ahaMkAra / tapovidyA (strI0) SaSTha-aSThama upavAsAdi kI vidyAeM / tapovinayaH (puM0) uttaraguNoM ke pAlana meM vinaya / tapta (bhU0ka0kR0 ) [ tapkta] 1. tapAyA gayA, garama, uSNatA yukta, 2. saMtapta, kaSTa yukta, duHkhI, pIr3ita / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tamasAvRta taptakAJcanaM (napuM0) tappa sonA, agni meM tapAyA gayA svarNa taptakRccha (napuM0) kaThora sAdhanA / taptadehaM (napuM0) saMtapta zarIra / taptatapa: (puM0) eka Rddhi vizeSa / taptapAdapaH (puM0) glAna paudhA, murajhAyA paudhA taptarUpakaM (napuM0) tapAI gaI cAMdI / taptazarIraH (puM0) tapAyA gayA zarIra, klAnta deha | tam (aka0 ) 1. dama ghuTanA, zvAsa krnaa| 2. parizrAMta honA, thaka jaanaa| 3. duHkhI honA, pIr3ita honA / tamaH (puM0) dRSTi pratibandha kAraka, prakAza virodhI, andhakAra | (suda0 2/33) tamayati khedayati janalocanAnIti tamaH ' 'tamyate'nena tamanamAtraM vA tamaH' (ta0vA0 5 / 24) tamo dRSTipratibandhakAraNaM kessaaNcit| (ta0vA0 5/24) 1. rAhu 2. tamAlataru / tamaM (napuM0) 1. andhakAra, 2. paira kI nok| dhvAnta saMtamasaM tamama iti dhanaJjaya (jayo0 18 / 19 ) tamas ( napuM0 ) [ tam+asun] (jayo0 11/93) andherA, andhakAra, prkaashaabhaav| dhvAntaM saMtamasaM tamam' (jayo0 15/82) 1. dRSTipratibandhaka 2. rAhu roSa (jayo0 4/25) tamakANDa : (puM0) gahana andhakAra | tamakANDaM (napuM0) saghana andhakAra / tamadhnaH (puM0) dinakara, bhAnu / 1. candra, 2. agni / 3. prakAza / tamajyotis (puM0) juganU / tamatatiH (strI0) gahana andhakAra | tamanud (puM0) kAntiyukta zarIra / 1. sUrya, 2. candra, 3. prakAza / tamanudaH (puM0) sUrya, bhAnu, prakAza / tamamaNiH (strI0) juganU / tamaH prabhA ( strI0 ) chaThe naraka kA nAma / tamavikAra: (puM0) roga, akssirog| tamascamUkaH (puM0) ulUka, puuk| (jayo0 18/28) tamasaH (puM0 ) [ tam + Usac] andhakAra | tama saMhArakRt (puM0) sUrya (vIro0 10 / 27) tama-samAraMbha: (puM0) andhakAra samUha (jayo0 15/ tamasvinI (strI0) [tamas+kini GIp] rajanI, rAta tamisrA, rAtri (jayo0 15 / 61 ) tamasagAtrI (strI0) rajanI, raatri| (suda0 97) tamasAvRta (strI0) 1. rAhu grasita (jayo0 7/73) 1. kopa se yukta For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tamAMsi 435 taralayati tamAMsi (vi0) andhakAra rUpI dhuum| tamo'mI dhuumaa| (jayo0 / taraGgaH (puM0) [tR+aGgac] 1. lahara, tarala, vIci, (jayo0 25/25) 9/85) kallola (jayo0 13/58) 2. ghor3A, ashv| tamAkhU (strI0) tmbaakhuu| (suda0 130) (jayo0 2/129) (jayo05/17) 3. kUda, chalAMga, sarapaTa bhAganA, caukar3I tamAlaH (puM0) [tam+kAlan] tamAlavRkSA (suda0 136) (jayo0 bhrnaa| 4. vstr| 5. vicaar| (jayo0 11/9) 23/2) taraGgadhAriNI (vi0) 1. vibhaGgadezinI, 2. taraGgayuktA ndii| tamAlacihna (napuM0) tamAlapatra kA cihn| caMdana tilaka prtiik| (jayo0 vR0 3/10) tamAlapatraM (napuM0) candana tilaka, tamAla prnn| (suda0 136) taraGgabhaGgI (vi0) 1. vicAroM kI chttaa| taraGgANAM vicArANAM (jayo0 16/75) bhnggocchttaa| (jayo0 vR0 11/9) 2. tarala taraGga-'taralA tamiH (strI0) [tam+ini] rAtri, rjnii| 1. andhakAra pUrNa manoharA sA trnggbhnggii| (jayo0 vR0 11/9) (jayo0 26/76) taraDavAsinI (vi0) 1. kallola sthaan| taraGgANAM kallolAnAM tamisra (vi0) 1. andhakArapUrNa kAlA, andhkaar| vAsinI nilayabhUtA (jayo0 13/58) 2. parizodhakAriNItamisraM (napuM0) andhkaar| taraGgANAM manovicArANAM vAsinI prishodhkaarinnii| tamimrapakSaM (napuM0) kRssnnpkss| tarAyita (vi0) kallolita (vI0 13/20) (jayo0 vR0 tamisrA (strI0) [tamisra+TAp] tamasvinI, raatri| (jayo0 3/58) 15/61) taraGgiNI (strI0) [taraGga ini+GIp] nadI, sritaa| (jayo0 tamodhara (vi0) andhakAra dhaark| (samu0 3/11) 9/67) taraGgavatI-nadI samunnazAlinI laharI yuktA (jayo0 ravervinA''kAzatatiryathAsyAttamodharA tvadrahita vyudaasyaa| 6/65) (samuda0 3/11) taraGgita (vi0) [taraGga itac] chalakatA huA, tharatharAtA huA, tamodhuna (vi0) andhakAra naSTa karane vAlA, suury| (suda0 | kApatA huA, laharAtA huaa| 1/10) taraNa: (puM0) naukA, nAva, bedd'aa| (suda0 1/2) tamopahata (vi0) andhakAra naashk| (jayo0 28/15) taraNaM (napuM0) pAra karanA, jItanA, parAjita krnaa| (samu0 1/2) tamopahArI (vi0) andhakAra nAzaka, timiraaphaari| (jayo0 | taraNiH (puM0) [ta+ani] 1. sUrya, 2. jyotsnA, kiraNa,prakAza18/24) maNDala, aabhaamnnddl| (jayo0 1/26, 5/28) (dayo0 tamonud (puM0) sUrya, ravi, bhaanu| (jayo0 vR0 27/2) 42) tamomayaH (puM0) [tamas+mayaT] raahu| taraNirnavaprabhAvatva (vi0) sUrya kI nUtana prabhA (jayo0 22/78) tamomayI (vi0) andhakAra ruupinnii| (jayo0 15/) taraNI (strI0) jahAja, naukA, ber3A, naav| (jayo0 vR0 15/3) tamo zuka (vi0) timira (jayo0 15/48) (jayo0 15/61) taraNDI (strI0) [taraNDa GIS] naukA, jahAja, nAva, ber3A, tamovaguNThAtigata (vi0) andhakAra ke AcchAdana shit| ghdd'mii| (jayo0 15/50) tarantaH (puM0) [tR+kSac] 1. samuda, 2. meMDhaka, 3. raaksss| tamo vidhAtrI (vi0) andhakAra karane vaalii| (bhakti0 25) tarala (vi0) [tR+alac] 1. caMcala, calAyamAna, capala, tamohati (vi0) andhakAra nAzanI (samya0 49) laharAtA huaa| asthira, cmkdaar| taralazcaJcale khaDge tay (saka0) 1. jAnA, paribhramaNa karanA, 2. rakSA karanA, iti vishvlocnH| (jayo0 16/76) 2. kAmuka, bcaanaa| svecchaacaarii| taraH (puM0) [tR+apa] pAra karanA, pAra jAnA, 1. bhAr3A, tarala: (puM0) 1. hAra, 2. samatala sataha, 3. hIrA, 4. lohA, kiraayaa| ayaskA tarakSaH (puM0) [taraM balaM vA mArga kSiNoti-tara+kSi+Du] vijjU, taralatara (vi0) caJcalatA yukta netra vAlI strii| (dayo019) lkdd'bgghaa| taralatAvaza (vi0) caMcalA ke kaarnn| (jayo0 ) tarakSu (strI0) lkdd'bgghaa| taralayati-laharAnA, hilnaa| For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taralA 436 tarkazAstra taralA (strI0) hilatI-DulatI (jayo0 11/39) taralAyate-laharAnA, hilnaa| taralAyitaH (puM0) [tarala-kyac+kta] kallola, lhr| taralita (vi0) cala, capala, caJcala hotA huaa| (jayo0 2/155) taralavArikA (strI0) talavAra, asi| (jayo0 16/76) taralitadRk (strI0) cpldRsstti| (jayo0 17/130) taravAriH (puM0) talavAra, asi| taras (napuM0) [tR-asun] 1. cAla, vega, 2. vIrya, zakti, bl| 3. taTa, kUla, kinaaraa| 4. bedd'aa| tarasaM (tR+asac) mAMsa, aamiss| tarasA (strI0) dutkaar| (jayo0 3/113) tarasAnaH (puM0) [tR+Anac+suT] naukA, naav| tarasvin (vi0) teja, phurtIlA, gativAn, shktishaalii| tarA (vi0) sarvasva, pradhAna, prmukh| nijapatirastu tarAM sati! ramyaH kulabAlAnAM kinnu prenn| tarAmi-siddha karanA pAra krnaa| (suda0 92) (suda087) tariH (strI0) [tarati anayA-ta+i, tari+DI] 0taraMNI:, naukA, nAva tarirathaH (puM0) campU, ddaadd| tarikaH (puM0) mallAha, nAvika, khevanahAra, maajhii| tarikin (puM0) [tarika+ini] mallAha, nAvika, maajhii| tariSNu (vi0) pATa karane vaalaa| (jayo0 27/40) taristhA (strI0) naukA, naav| tarISaH (paM0) [ta ISaNa] naukA, naav| 1. jalayAna, 2. samudra, 3. sakSama, vyakti, viziSTa vykti| vIryAsizaya (jayo0 6/66) taruH (pu0) [tR+un] pAdapa, per3a, vRkSA (suda0 82) 'sahakArataroH sahasA gandhaH' taru (vi0) unnt| (suda0 1/18) 1. kuruh| (jayo0 vR0 13/60) tarukoTaraH (puM0) vRkSa khoha, pAdapa, koTara, vRkSa ghosslaa| (jayo0 13/50) 'tiSThanti santastarukoTareSu' (bhakti0 16) tarukhaNDaH (puM0) vRkSa samUha, pAdapa aalii| tarukhaNDa (napuM0) vRkSa nikr| tarujIvanaM (napuM0) vRkSAdhAra. per3a kI jdd'| taruNa (vi0) [tR unan] 1. yuvaka, javAna, yuvaavsthaagt| (suda0 87, jayo0 4/15), 2. sukumAra, komala, nvodit| taruNaceSTita (vi0) yuvaka yukt| (jayo0 12/118) taruNA (vi0) nvyuvk| taruNA vRkSeNa upAttAM saMjanitAM taruNena yuvakena upAttAM prAptAM asti sudarzana-taruNA'bhyUDheyaM sukhalatA'yamatha ca pun:| (suda0 84) taruNAkAntaH (puM0) taruNatA se piidd'it| (jayo0 14/47) taruNAyate-taruNAI dhAraNa kara rahA hai| (suda0 87) latikA taruNAyate (suda0 79) taruNimA (strI0) yauvanAbhAva, yauvana kI sthiti, yauvana kI laalimaa| taruNI (strI0) [tarUM nayatIti taruNI] yuvatI, yauvnaa| taruNojjhita (vi0) vikalatA ko praapt| taruNopAtta (vi0) yuvaka pane ko praapt| taruNena yuvakenopAttaH (jayo0 14/3) taruNer3ita (vi0) taruNa ceSTina. yuvakocita cessttaayukt| (jayo0 12/118) tarutari (vi0) calAne vaalii| (dayo0 28) tarumUlaH (puM0) vRkSatala, paadptl| (bhakti0 14) tarurucA (strI0) valkala vstr| (jayo0 25/13) taruza (vi0) [taru+za] vRkSoM se bharA huaa| taruzAkhA (strI0) vittpshaakhaa| tarka (aka0) tarka karanA. zaMkA karanA. vizvAsa karanA, socanA, cintana karanA, vicAra karanA, mAna lenaa| nizcaya karanA, kalpanA krnaa| (dayo0 50) tarkaH (pu0) [ta+ac] 1. kalpanA, carcA, vicAra, 2. nyAya, sndeh| 0 hetu jnyaapn| 0 sAdhya-sAdhana ke artha kA nizcaya 0 cintA tarka 0 vyAptijJAna tarka hai| 0 kAmanA, icchA krnaa| tarkakaH (puM0) [ta+Nvula] vAdI, prativAdI, praarthii| tarkagata (vi0) nyAya sNgt| tarkaNA (stro0) vicaarnnaa| (vIro0 18/56) tarkanItiH (strI0) crcaa| tarkayantI (strI0) tarka karatI huii| (jayo0 6/25) tarkavidyA (strI0) tarka/vicAra-vimarza kI vidyA, nyAya shaastr| takarekhA (strI0) vicaarsiimaa| (jayo07/62) tarkazAstraM (napuM0) nyAya zAstra, hetUvAda/ (vIro0 2/39) For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tarkasaMgata 437 tavasvirATa tarkasaMgata (vi0) vicArapUrNa, yukti yukta, prmaannik| talaprahAraH (puM0) thppdd'| tarkAbhAsaH (puM0) tarka kI pratIti, vyApti rUpa sambandha ke na | talabhAgaH (puM0) sthala praant| rahane para bhI usakA jJAna honaa| 'asambaddhe vyAptigrahaNaM' talabhUmiH (strI0) nimna sthaan| asambaddhe tajjJAnaM tarkAbhAsam' (parIkSA mukha 6/110) talasArakaM (napuM0) adhobandhana, taGga, ghor3e kI palAna ko tarkita (vi0) vicaarit| (jayo0 14/65) kasane kA tngg| tarkaH (puM0/strI0) tklii| talasparzaH (puM0) gaharA, gmbhiir| (jayo0 vR0 6/58) tarbhuH (strI0) vijjU, lkdd'bgghaa| talasparzatA (vi0) adhika gNbhiirtaa| (dayo0 9) tayaH (puM0) [tRkS+ Syat] ykssvaar| talasparzin (vi0) agaadh| (suda0 2/16) tarju (saka0) dhamakAnA, DarAnA, jhir3akanA, nindA krnaa| talAcI (strI0) [tal+ac+kvip+GIS] car3hAI, aasn| tarjanam (napuM0) DarAnA, nindA karanA, dhamakAnA, prtaadd'naa| talikA (strI0) taMga, adhobndhn| tarjanA (strI0) pratAr3anA, nindA krnaa| talita (vi0) talA huaa| tarjanI (strI0) [tarjana GIS] aMgUThe ke pAsa kI aNgulii| talima (napuM0) jaTita bhuu-bhaag| (jayo0 10/68) (jayo0 6/41) talunaH (puM0) [tata+unan] 1. pavana, vaayu| 2. yuvaa| (jayo0 tarjara (vi0) bhojana kA sNket| 27/49) analpatalpe talunastriyAmamaGgIkarotIva tu tarjita (vi0) zAyita, rNgit| kaantyaa'maa| (jayo0 27/49) tarNaH (puM0) [tRNa+ac] vatsa, bchdd'aa| 1. UhApoha (jayo0 | talunI (strI0) yuvatI, trunnii| talunIva lunIte yA vibhramaiH 9/4) shrmmngginaam| (jayo0 3/82) yatra dhvajAlI patAkAtatiH tarNakaH (puM0) [tRrNa+kan] vatsa, bchdd'aa| sA talunI yuvatiriva bhvti| (jayo0 vR0 3/82) tarNiH (pu0) 1. sUrya, 2. bedd'aa| talkaM (napuM0) [tal+kan] araNya, vn| tat (aka0) kSati pahuMcAnA, mAra DAlanA, kATa ddaalnaa| talpaH (puM0) zayyA (suda0 4/43), (vIro0 4/23) palyaGka, tarpaNaM (napuM0) [tRp+lyuT] prasanna karanA, Anandita karanA, palaMga (jayo0 27/49) vistAra, sukhaasn| tRpta krnaa| talpakaH (vi0) [talpa+kan] vistAra lagAne vaalaa| tarman (napuM0) [tR+manin] yajJa stambha kA Urdhva bhaag| talpatIraH (puM0) gadde kA kinArA, gadde se sNyukt| zayyA tarSaH (puM0) [vRSa+ghaJ] 1. pyAsa, 2. kAmanA, icchA, 3. | analpatUlodita-talpatIre kssiiropuurdrcumbiciire| (suda0 samudra, 4. nAvA (samya0 99) vAsanA (jayo0 2/71) 2/11) vAJchA (jayo0 27/21), rvi| tallajaH (puM0) [tat+laj+ac] prasannatA. shresstthtaa| tarSaNaM (napuM0) [tRS+lyuTa] pyAsa, pipaasaa| tallikA (strI0) [tasmin lIyate tat+lI+Da kan] tAlI, tarSita (vi0) [tarSa+itac] pyAsA, icchuka, cAha karane vaalaa| kuMjI, 1. prazasta taruNI (jayo0 3/77) tarhi (avya0) [tad+hil] usa samaya, taba, usa viSaya meN| tallI (strI0) [tat lasati-tat+las-DAGIS] taruNI, yuvtii| talaH (puM0) [taru+ac] 1. bhUtala, sataha, nIce kA bhAga, tallItalaM (napuM0) yuvatI prAnta, taruNI sthaan| (jayo0 11/98) talahaiTI. 2. hathelI, paira kA talA, thppdd'| tallIna (vi0) tatpara, sNlgn| (vIro0 21/16) talaM (napu0) [tal-lyuT] sataha, bhU-bhAga, nIce kA sthaan| taSTa (vi0) [takSkta ] khaNDita, vinaSTa kiyA gayA, vidaarit| talakaM (napuM0) [tala-kana] sarovara, bRhad taalaab| tavargaH (puM0) sa, th, da, tha, na vrg| (jayo0 vR0 3/20) talaghAta: (puM0) thppdd'| tavocita (vi0) usase ucita (jayo0 1/77) talataH (avya0) peMdI se| tavasisthita (vi0) usa rUpa meM sthit| (hi0 49) talatAlaH (puM0) eka vAdya yntr| tv-tumhaarii| (suda073) talatraM (napuM0) dAstAna, hAtha meM pahanane vaale| tavaka-(tumhArI) (jayo0 12/127) talatrANaM (napuM0) daastaan| tavasvirAT (puM0) Rssivr| (jayo0 1/77) For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taskaraH 438 tApat tAttvikasthitiH (strI0) vAstavika sthiti| (jayo0 vR028/40) tAtparya (puM0) Azaya, abhiprAya, niSkarSa, artha, suddezya, abhipret| tAttvika (vi0) [tattva+Thak] vAstavika, yathArtha, paramAzyaka cintanIya, vicAraNIya, tattva smbNdhii| (samya061) tAttvikavRttiH (strI0) tatva sambaMdhI vyaakhyaa| tAttvikI (strI0) tattva smbNdhii| (jayo0 11/41) tAdAtmya (napuM0) [tadAtman+jyaJ] eka rUpatA, samAnatA, sambandha vizeSa, ekIkRta, guNa-guNI kA sambandha, avayava-avayavI kA smbndh| ekiibhaavgt| (jayo0 1/103) tAdAtvikaH (vi0) apavyaya karane vAlA, vyaya kI cintA nahIM karane vaalaa| tAdRk (vi0) vaisA, usI prakAra kA, usI taraha kaa| (samya0 42) taskaraH (puM0) cora, lutteraa| tucchavastu kA grahaNa (jayo0 28/57) taskaratA (vi0) corI bhAva, (samu08/5) taskarayutiH (strI0) caura sNyuti| (jayo0 28/57) taskaraprayogaH (puM0) corI kI prernnaa| 'taskarAzca caurAsteSAM prayogo' tasthu (vi0) sthira, acl| tAkSaNyaH (puM0) [takSan+Nya] bar3haI kA putr| tArthyaketuH (strI0) garuDa dhvjaa| (vIro0 11/19) tAcchIlikaH (puM0) vizeSa prvRtti| tATaGkaH (puM0) karNAbhUSaNa, krnnphuul| tATasthya (vi0) sAmIpya, samIpatA, 1. udAsInatA, 2. maadhysthtaa| tADaH (puM0) [taD+ghaJ] prahAra, cUMsA, thppdd'| 1. dekhanA, 2. | pUlA, gtttthr| (jayo0 8/10) 3. prvt| tADakA (strI0) [taDa-Nic+Nvula+TAp] raaksssii| tADakeyaH (puM0) tADakA putra, marIcI raaksss| tADanaM (napuM0) [taDa+Nic+lyuT] mAranA-pITanA (samu08/28) | (jayo0 15/52) tADapaH (puM0) taaddptr| tADapatraM (napuM0) tADa kA ptr| tADavRkSaH (puM0) taaddtru| (jayo0 14/1) tADiH (strI0) eka aabhuussnn| tADita (vi0) Ahata, prhaarit| (jayo0 vR0 2/141) tADyamAna (vi0) [taDa+Nic+zAnac] prahAra kiyA jAtA huA, pITA jAtA, pIDita kiyaa| (jayo0 vR0 15/51) tADayan-tADe, bjaae| tANDavaH (puM0) nRtya, nAca, udAtta nRty| tANDula (puM0) nRtya, nAca, abhiny| tAtaH (puM0) [tanoti vistArayati gotrAdikam] janaka, pitaa| | (samu0 3/8) pitRsthAna (jayo0 1/6) pUjya-jayo0 4/2) tAtakhyAtaH (puM0) mhody| (jayo0 18/44) tAtanaH (puM0) [tAta+nRt+Da] khaMjana pkssii| tAtalaH (puM0) eka rog| 1. pakAnA, tpaanaa| 2. USmA, teja, grmii| tAtiH (strI0) uttraadhikaarii| 1. pNkti| (jayo0 11/80) tAtkAlika (vi0) [tatkAla+ThaJ] usI samaya hone vaalaa| bhavya rhit| tAdRkmukhaM (napuM0) vaisA hI aann| 'tAdRkmukhaM samyak suSTu yathA syAttathA pricumbti| (jayo0 15/49) tAdRkSa (vi0) vaisA hI, usI rUpa meN| tAdRSTa (vi0) usI taraha kaa| tAdRza (vi0) usI rUpa meM, vaisA hii| tAduganubandhaH (puM0) vaisA hI anubandhA (vIro0 21/22) tAnaH (puM0) [tana+ghaJ] rezA, dhAgA, saMgIta kA svara, taaNt| (jayo0 7/19) tAnaM (napuM0) vistAra, prsaar| tAnavaM (napuM0) [tanu+aNa] patalApana, chottaapn| 1. zarIra sambaMdhI, aayurvedshaastr| (jayo0 2/56) tAnavopamaH (puM0) manuSyocita upmaa| tanoriyaM tAnavI yA upamitiH (jayo0 2/167) tAnUraH (puM0) [tan+UraNa] bhaMvara, jlaavrt| tAnta (vi0) [tama+kta] klAMta, thakA huA, preshaan| 1. vyaapt| (jayo0 12179, jayo0 11/88) tAntavaM (napuM0) [tantu+aNa] tAMta, kAtanA, bunanA, jaalaa| tAntrika (vi0) tantra vidyA prviinn| (suda0 134) tApaH (puM0) [tap+ghaJ] uSNa, garmI, teja, dhUpa-tatastApe' nuyAyAttadA (muni0 12) pratApa, saMtApa, vedanA, pIr3A, kaSTa kheda, du:kh| deha piidd'aa| 1. pshcaataap| 2. klussaantkrnn| 3. nindaakrnn| tApat (puM0) dhUpa, garmI, teja, ussnntaa| chAyAyAM yadi tApato'tha ca ttstaape'nuyaayaattdaa| (muni0 12) For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tApat 439 tAmravRkSaH tApat (puM0) sUrya, divAkara, ussnntaa| 'nivAritA tApatayA | tAmasika (vi0) tama se sambandha rakhane vaalaa| tamomaya, ghanAghanA' (jayo024/19) tamoguNa shit| tApatrayaM (napuM0) saMtApa traya, janya, jarA aura mRtyu ye tInoM | tAmisraH (puM0) [tamisrA+aN] naraka kA eka bhaag| tApatraya haiN| 'samApa tApatrayabhicchaverbhave' jinendracandrasya mudaM tAmeSa (avya0) vaisA hI, usI prakAra kA hii| (jayo0 vR0 sudarzane' (jayo0 24/70) janma jarA-mRtyu rUpa- 1/15) santApatritayocchedakasya (jayo0 vR0 24/79) tAmbUlaM (napuM0) [tam ulac] paan-supaarii| (jayo0 12/137) tApanaH (puM0) [tap+Nic+lyuT] sUrya, ravi, grISma Rtu, oThoM rAga utpanna karane vaalaa| (jayo0 12/137) sUryakAntamaNi, kAmadeva kA eka baann| tAmbUla-karaNDaH (puM0) paandaan| tApasa (vi0) sAdhaka, tapasvI, tapazIlA vyakti, saadhnaart| tAmbUlapeTikA (strI0) paandaan| tApasaH (puM0) 1. bhakta, snyaasii| 2. jttaadhaarii| je jaDilA se tAmbUlabhAvaH (puM0) nAga vlliiptr| yogyapramANovetA nAgadalaM u taavsaa| nAgavallIpatraM tasyodAraM kSaNamAptvA tAmbUlabhAvena satpuruSANAM tApasataruH (puM0) hiMgola vRkSa, iNgudiitru| mukhamaNDanAya bhvtyev| (jayo0 vR0 22/54) tApasyaM (napuM0) [tApasa+SyaJ] tpsyaa| tAmbUlarAgaH (puM0) pAna kI laalii| dantAvalImadharazoNimasaMbhadakAM tApAnvita (vi0) tApa se yukta, agni se sNyukt| 'tApena taambuulraag-prinnaam-dhiyaapypngkaam| (jayo0 18/102) dharmeNAnvitaM yadvA vahni sNtpt| (jayo0 15/17) tAmbUlarAgasya nAgavallIdalajanya-lauhityasya prinnaamH| tApicchaH (puM0) [tApinaM chAdayati tApin+cha+u] tamAla (jayo0 vR0 18/102) vRkSA tAmbUla vAhakaH (puM0) pAna dene vaalaa| tApita (vi0) tapAyA gyaa| (jayo0 vR0 2 / 81) tAmbUlavallI (strI0) pAnalatA, pAna kI bel| tApI (strI0) tAptI nadI, jo sUrata ke niktt| tAmbUlAvaziSTha (vi0) pAna kI piitth| (jayo0 6/82) tApojjayI (vi0) saMtApa ko jItane vaalaa| 'saMsAra- tAmbUlika (vi0) [tAmbUla+Than] tambolI, pAna lagAkara tappojjayisAmatoyA' (bhakti0 4) __ becane vAlA, pnvaarii| tAmaH (puM0) [tam+ghaJ] 1. bhaya, 2. doSa, cintA, du:kha, tAmbUlI (strI0) pAna ltaa| icchaa| tAmra (vi0) [tam+rak] tAMvA, lAla rNg| tAmapatrAyitA (vi0) tAmrapatra para aNkit| (jayo0 20/75) tAnaM (napuM0) rktvrnn| tAmaraM (napuM0) [tAma+e+ka] 1. pAnI, 2. ghRtA tAmrakAraH (puM0) kaserA, ThaTherA, tAMve kA kArya karane vaalaa| tAmarasaM (napuM0) [tAmare jale snahita-sas+u] rakta kamala, tAmrakRmiH (strI0) indravadhUTI, raktavarNa kA kott| pdm| (jayo0 1/7) suvrnn| 3. taaNbaa| tAmracUDaH (puM0) murgA, sAnumati, kukkutt| (suda0 1/4, jayo0 tAmasa (vi0) 1. tAmasika prvRtti| sandhIyate tAmasa eSaziSTA 5/70, dayo0 51) (samu08/44) durvyasanatA, ajJAnatA, tmogunn| (jayo0 | tAmracUlaH (puM0) 1. sAnumati, murgA, kukkutt| zabdatyanena 11/54) 2. kAlA, andhakAragrasta, andheraa| 3. ajnyaanii| raNakarmaNi taamrcuulH| (jayo0 1873) 2. kalagI tAmasaH (puM0) durjana, dusstt| yukt-kukkutt| tAmasaM (napuM0) andhakAra, aNdheraa| tAmrapatra (napuM0) tAMbe kA phlk| tAmasaguNaH (puM0) tamoguNa, hAnikAraka guNa, uttejaka kAraNa, tAmrapatrAyitA (vi0) suvarNakSarA, svarNa akSaroM shit| (jayo0 duvyasanAtmaka prvRtti| vR020/75) tAmasatyAgaH (puM0) tamoguNa kA tyaag| (samu0 8/45) tAmraparNI (strI0) eka nadI, jo malayagiri se nikalatI hai| tAmasapravRttiH (strI0) tamoguNa ko utpanna karane vAlI vRtti, tAmrapallavaH (puM0) azokavRkSA (suda0 1/44) yataH samudroddhArakArakastAmasa-vRtti- tAmraliptaH (puM0) eka desh| kayA'bhisArakaH' (suda0 1/44) tAmravRkSaH (puM0) candrana vRkSa kA prkaar| For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAmravRkSaH 440 tAlagarbhaH tAmrAkSaH (puM0) 1. kauvA, 2. koyl| tArAtatiH (strI0) tArAoM kI pNkti| (vIro0 9/42) tAmrika (vi0) [tAmra Thak] tAmramaya, tAMbe kA banA huaa| tArApatiH (strI0) candramA, shshi| (jayo0 18/40) tAmroSThaH (puM0) rakta hoNtth| tArApadezaH (puM0) tArAoM ke vahAne, tArANAmapadezAcchalAt tAy (saka0) phailAnA, vistAra krnaa| (jayo0 15/50) tAra (vi0) [tR+Nic+ac] ucca, unnata, ujjvala, zreSTha, tArApramANaM (napuM0) tArAloka, raashickr| spaSTa, karkaza, acchA, mnojny| tArAmRgA (puM0) mRgazirA nksstr| tAraH (puM0) 1. muktaa| 'tAro muktAdi-saMzuddhau taruNe tArAvatAraH (puM0) nakSatratrasphuraNa, tAroM kI cmk| (vIro0 zuddhamauktike' iti vishvlocn| (jayo0 13/90) 2. 2/36) nadI taTa, 3. prabhA, camaka, aabhaa| tArikaM (napuM0) [tAra+Than] bhAr3A, kiraayaa| tAraM (napuM0) 1. tArA, graha, nksstr| 2. kapUra, 3. rjt| 4. tAruNyaM (napuM0) [taruNa+SyaJ] yuvAvasthA, yauvanakAla, vayastha, AMkha kI putlii| yuvaka avasthA yukt| (jayo0 1/6) (dayo0 56, jayo0 tAraka (vi0) [tR+Nic+Nvula] pAra le jAne vAlA, rakSA 23/58) yauvane kAruNya karuNA buddhiM vidhehi, yauvanaM vyarthaM karane vAlA, pAra karane vaalaa| mA kuru ruciM nidhehi|| (jayo0 24/132) tArakaH (puM0) jahAja, jalapota, bedd'aa| tAruNyatejaH (puM0) yuvAvasthA kA kAnti, yauvana shkti| (dayo0 tArakaM (napuM0) 1. akSi, AMkha, 2. AMkha kI putlii| 3. taaraa| 42) tArakanAyakaH (puM0) candra, shshi| (jayo0 vR0 1/105) tAruNyapUrNaH (puM0) taruNatA se paripUrNa, yauvanAvasthA se yukt| tArakajit (puM0) kaartikey| (suda0 119) 'tAruNyapUrNAmiha bhAgyapUrNAH' (vIro0 9/31) tAkaravRttaH (puM0) tAraka nAmaka maNi, prabhA yukta maNi, tAruNyamUrtiH (strI0) vayaH sandhi, taruNAI kI muurti| (jayo0 camakIlI mnni| (jayo0 5/52) 16/2) tArakA (strI0) [tAraka+TAp] taaraa| (jayo0 18/22) 1. | tAruNyArambhaH (puM0) yauvanArambha, vayAvasthA kA praarmbh| (jayo0 ulkA, dhUmaketu, akssiputtlikaa| vR0 2/57) tArakAcayaH (puM0) tAroM kA ttuuttnaa| (vIro0 7/11) tAreyaH (puM0) [tArA+ Thak] budhgrh| tArakiNI (vi0) [tAraka+ini GIS] tAroM se yukta rAtri, tArkika (vi0) [tarka+Thak] dArzanika, vicArazIla, nyAya kRSNapakSa kI raatri| paramparA meM siddhahasta, tarkazailI vaalaa| tArakita (vi0) [tAraka itaca] tAroM se yukt| tArthyaH (puM0) [tRkSa aNa+tArkSa+Syaba] grudd'| (vIrI0 20/1) tArakoktimatva (vi0) nakSatrarUpatva, tAroM ke svarUpa vaalaa| tArthyarUpaH (puM0) garur3a svruup| (vIro0 20/5) (jayo0 12/71) tIrtIya (vi0) [tRtIya+aNa] tIsarA, tRtiiy| tAraNa (puM0) [tR+Nic+lyuT] naukA, naav| tArtIyIka (vi.) [tRtIya+Ikaka] tRtIya, tIna saMkhyA yukt| tAraNaM (napuM0) pAra, utAranA, bacAnA, chudd'aanaa| tAlaH (puM0) [tala+aNa] 1. tADavRkSA (jayo0 14/1) 2. tAraNiH (strI0) [tR+Nic+ani] ber3A, ghddnii| kaMsikA, vAdya vishess| 3. laya-layamUrcchAdi-saMgIta tAratamyat (vi0) tAratamyatA se, eka dUsare ke yoga se, sAkSepa zAtroktastairanvito yukto' (jayo0 14/1) tAlastu mhttv| (jayo0 26/92) kasikAdizabda vishess| 4. tAlI, hAthoM se bajane vaalii| 5. tAratamyaM (napuM0) kramAMkana, sAkSepa dRSTi, tulanAtmaka dRssttikonn| Teka, gIta ko punarAvRtti kI laya, gati, niyata mAtrAoM antara bhed| para tAla, laya denaa| tArayitu-pAra karAne ke lie (suda0 2/31) tAla (napuM0) haratAlA tAralaH (puM0) [tarala+aN] viSayI, kaamukii| tAlaketuH (puM0) bhiim| tArA (strI0) [tAra+TAp] 1. tArA, grh| (jayo0 vR0 15/29) tAlakSIrakaM (napuM0) tAr3I, tADa kA kssiir/dugdh| 2. akSiputtalikA, dRSTi (suda0 82), 3. muktaa| tAlagarbhaH (puM0) taadd'ii| For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tAladhvajaH tAladhvaja: (puM0) balarAma / tAlapatraM (puM0) tADapatra, jisa para grantha likhe ge| tAlabhRt (pu0) balarAma / tAlabaddha (vi0) jhAMjha, karatAla, maMjIrA / tAlayantraM (napuM0) jarrAha kA eka upakaraNa / tAlayukta (vi0) laya sahita (jayo0 14/1) tAlarecanakaH (puM0) nartaka, abhinetaa| www.kobatirth.org tAlalakSakaH (puM0) balarAma / tAlavanaM (napuM0) vRkSa samUha, tADavRkSoM kA vana / tAlavRkSarasaM (napuM0) tAr3I, aaliiyk| (jayo0 vR0 16 / 26 ) tAlavRntaM (napuM0) bijanA, vijana, paMkhA / (jayo0 12 / 122) tAlavRntabhramaNaM (napuM0) tAlavRkSa ke DaNThala ke Azraya (cIro0 12/15) tAlavRntabaMdha: (puM0) eka chanda kI prakriyA (vIro0 22/40) tAlavya (vi0 ) [ tAlu+ yat)] tAlu sthAnIya tAlu se sambandha rakhane vaalaa| tAlavyavarNaH (puM0) tAlu sthAnIya akSara-i, I, ca, ch, jh, J, aura z' y tAlavyasvaraH (puM0) tAtu sthAnIya svara I I / tAlikaH (puM0) (tala Thak] tAlI bajAnA, khulI hthelii| tAlitaM (talu Nic + kta) raMgA huA vastra 1. rajjU, rassI tAlI (strI0 ) [ tal+ Nic+ac + GIS ] 1. tADavRkSa, parvatIya taaddtru| 2. sugandha yukta mRtikA + tAlIvanaM (napuM0) tADavRkSa samUha | tAlu (napuM0 ) [ tarantyanena varNAH tR+uN rasya laH] uparidaMta aura kauve ke madhya kA garta / tAlujihvaH (puM0) magaramaccha / tAlura: (puM0) bhaMvara, jalAvarta / tAlustha (vi0) tAlu sthAna / tAlusthAnaM (napuM0) tAlubhAga / tAlUSakaM (napuM0 ) [ tal+ Nic+USak ] taalu| tAvaka ( vi0 ) [ yusmad + aN-tavaka AdezaH, tavaka+khaJ] tAvakIna tvadIya (jayo0 17 / 128) terA, terI / tAvakIna (vi0) utane hI (jayo0 0 18/35) tAvat (vi0 ) [ tat+DAvatu] utanA, itanA, itne| (suda0 95, tatkAlamegha (jayo0 2 / 133) isa samaya avadhAraNa artha meM (jayo0] 14/31) yAvattAvacca sAkalye'vadhau mAnAvadhAraNe tAvada dekho uupr| 1 441 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAvatA (avya0) tatkAla hii| (jayo0 4/3) tAvattu (avya0 ) tatpazcAta bhii| (vIro0 4 / 29) ekonyata: sammilatIti yAvaddhaubhAvikI zaktirudeti tAvat / tigmAMzu tAvataiva (avya0 ) itane hii| (dayo0 20) (samya0 23) tAvataikatra (vi0) utane hii| (dayo0 17) mAtra / tAvatkRtyaH (avya0) itanI bAra tAvatmAtraM ( napuM0 ) itanA mAtra / tAvatvarSa (puM0) itane varSa purAnA / tAvatika (vi0) itanI kImata kA tAvataiva (avya0) to bhI (jayo0 2/105) tAvadanyatra ( vi0 ) isake atirikta / (samya0 71) nAtmA'sya dRSTI bhavatIti tAvadanyatra caitasyu kilAtmabhAvaH / (samya0 71 ) tAvadakiJcana (vi0) aura kucha bhI (jayo0 tAvadalIkaH (puM0) utanA mithyA / tAvadalIkabodha: (puM0) utanA mithyAbodha taduttaraM tAvadalIkabodhaH praNAzamAyAti na kintvbodhH| tAvadita (vi0) etadartha (jayo0 8/24) (samya0 136) itane se hI yahAM (vIro0 17/26) tAvaditi (avya0) vAkya kI zobhA ke lie (jayo0 2/110) tAvadeva (vi0 ) itane meM bhI (dayo0 7) tAvadIya (vi0) utane hI (jayo0 vR0 12/85) tikta (vi0) [tija+kta] tIkhA, kar3avA, caraparA (jayo0 25 / 29) tIkhApana, sugndh| tiktanAma (vi0) tIkhe se yukta nAmakarma / tiktaphalaM (napuM0) kttukphl| For Private and Personal Use Only tiktaphala: (puM0) kataka pAdapa / tiktamarica (puM0) kavaka vRkSA tiktasAra : ( puM0) khadira tru| tiktAyate jalAtA hai (suda0 111) tigmaH (vi0 ) [ tij + kam+ jasya kAH] 1. gahana, adhika, pragAr3ha, pracaNDa, 2. dAhaka, garama, ussnn| tigmakara: (puM0) sUrya, ravi / tigmakarodaya (puM0) sUryodaya (jayo0 20/89) tigmadIdhiti: (puM0) divesa, dinakara, ravi suury| tigmarazmi: (puM0) sUrya, dinakara, ravi tigmAMzu ( puM0) sUrya / tigmAMzu kRpayo'sya tAvaduditA samvartate sAdhutA (muni0 1) / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tiGantaH tiryak tiGantaH (puM0) ti Adi prtyy| (jayo0 1/31) timirakSaNA (strI0) sndhyaa| tij (saka0) sahanA, nirvAha karanA, bhugtnaa| timiraghAtaka (vi0) andhakAra nAzaka candra yA suury| titauH (puM0) [tan+Dau, dvitvam itvam] clnii| timiranud (puM0) suury| titauM (napuM0) chatarI, chaataa| timiramutAndhakAraH (puM0) eka daitya vizeSa, andhakAra nAmaka titikSA (strI0) [tij+san U+TAp] tyAga, sahiSNutA, ___ asur| (jayo0 vR0 18/30) sahanazakti, kssmaa| timirariSuH (puM0) suury| titikSu (vi0) [tij+san+u] sahiSNu, kssmaashiil| timirAkhyaH (puM0) timiranAmaka roga, ratauMdhI (jayo0 18/18) titibhaH (puM0) [titItizabdena bhaNati titi+bhaNDa] jugnuu| ___timirAkhyaM doSamadhuH' indrabadhUTI, viirbhottii| timirAriH (puM0) sUrya, dinakara, rvi| titiraH (puM0) [titi iti zabdaM rAti dadAti rA+ka] tItara, ckor| timiruH (puM0) 1. andhakAra, 2. smudr| 'timi lAtIti taM tittiriH (puM0) [titIti zabda rauti] tiitr| samudra' (jayo0 15/9) titha [tij+thak] (puM0) 1. agni, 2. prema, 3. varSA Rtu| timilakSaNA (strI0) andhakAra ko avakAza/sthAna dene vAlI sndhyaa| antasthayA ca timilakSaNayovrajantI vRttyAttayA tithiH (puM0/strI0) [at+ithin] cAndra divasa, eka niyata divasA (jayo0) tirayituM samabhUt srvntii| (jayo0 20/48) tithikSayaH (puM0) amaavsyaa| tiraH (puM0) tirachA, tiryak (jayo0 vR0 6/62) tirazcI (strI0) [tiryak jAti: striyAM GIS] pazu, pakSI, tithipatrI (strI0) paJcAGga caupAyA jaanvr| tithipraNI: (strI0) cndrmaa| tirazcIna (vi0) [tiryak kha] Ter3hA, pArzvastha, tirchaa| tithivRddhiH (strI0) tithi kI vRddhi, jisameM tithi do sUryoM ke tirasAmAnyaH (puM0) vibhinna puruSoM meM jo samAna puruSatva rahatA bhItara pUrNa hotI hai| haiM, (vIro0 19/19) tithisatkRtIddhA (vi0) tithiyoM ko prakaTa karatI huii| tiras (avya0) [tarati dRSTipathaM tR+asun] tinizaH (puM0) imalI vRkss| tiraskAraH (puM0) avhelnaa| (jayo0 5/53) tintiDaH (strI0) imalI vRkSA tiraskaraNI (strI0) paradA, cuuNghtt| tintiDikA (strI0) imalI vRkSA tiraskAriNI (strI0) paradA, bUMghaTa, jvnikaa| tinduH (puM0) tendu kA vRkSA tiraskI (vi0) tiraskAra karane vaalaa| (jayo0 3/42) tim (saka0) Ardra karanA, gIlA karanA, tara krnaa| tiraskriyA (strI0) chipAnA, antardhAna, tirohita, AcchAdana, timiH (puM0) [tim+in] 1. samudra, 2. eka machalI vishess| nivAraNa, vighnhrnn| (jayo0 12/27) __ (jayo0 15/9) tiraskRt (vi0) tiraskAra, kiyA gayA, avahelita, nivaarit| timikoSaH (puM0) smudr| (suda04/47) timiGgilaH (puM0) eka matsya vishess| tiraskluptavatI (vi0) praanneshdishi| (jayo0 vR0 17/26) timita (vi0) [tima+kta] gatihIna, nishcl| 1. Ardra, tirazcakratu -tiraskAra kiyA gyaa| (suda0 4/49) gIlA, ttt| tirastaH (puM0) tiryagbhAga, tirachA hissaa| (jayo0 14/91) timidhvaj (puM0) eka rAkSasa vishess| tirasthAnaM (napuM0) antardhAna honA, dUra httnaa| timira (vi0) [tim+kirac] andhkaarpuurnn| tiraspasarita (vi0) tiryak sthaapit| (jayo0 vR0 1/52) timiraM (napuM0) 1. timiyukta, andhakAra, shyaamvrnn| 'nadIparUpe tirasbhAvaH (puM0) antardhAna honA, chipanA, ojhala honaa| timire buDanti' (jayo0 15/21) timira roga, zArvara tirahita (vi0) ojhala, antrdhaan| rataundhI (jayo0 vR0 18/18) tirayate-chipAtA, gupta karatA hai| (jayo0 5/23) timirakSati (strI0) andhakAra kA naash| 'tayA vRSabhadAsasyA- | tiryak (avya0) [tiras+ aJca+vivap] Ter3hepana se, tirachepana bhUnsohatimirakSatiH' (suda0 4/13) se, vakratA yukt| For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tirobhAvaH 443 tilarasaH tirobhAvaH (puM0) digantara liin| (jayo0 18/95) tilaH (puM0) [tila+k] 1. tila paadp| tila kA paudhaa| tirobhavati-tiryak honA- tirobhavasyena bhuvo'vare ca vre| (vIro0 (jayo0 vR0 17/54) 2. massA, dhbbaa| 9/30) tilakaH (puM0) [tila-kan] tirobhAvaH (puM0) svAbhAvika vinaash| tilaka (napuM0) 1. tilaka nAmaka vRkss| 2. svabhAvika cihn| tirohitAJjanaM (napuM0) viluptAJjana, kuJjala kA abhAva (jayo0 2. citraka, mastaka para lagAyA gayA tilaka jo candana, 14/92) rolI, haldI rAkha Adi kA hotA hai| tilakaM tasya ruciM tiryapAtin (vi0) tirache par3ane vaale| (jayo0 16/23) zobhA vrjti| (jayo0 vR0 6/30) ArAdha dhAma dhanato tiryak pracayaH (puM0) pradezoM kA smudaay| 'pradezapracayo hi dharaNIM samastAM lokatrayI-tilakatAM prati yAtyatastAm' (suda0 tiryakpracayaH' (pravacanasAra vR0 2/49) 1/36) 1. zobhA, prasiddhi (jayo0 2/46) ziromaNi tiryaksAmAnyaM (napuM0) sAdRzyajJAna kA viSayabhUta prinnaam| (jayo0 1/97) sAmAnyaM sAdRzyApariNAma-lakSaNaM tiryak sAmAnyam- tilakatA (vi0) tilaka panA, zira se banAyA gayA cihna sAdRzapariNAma ruup| vishess| prasiddhi ko prApta hue| bhUtale tilakatAmutAJcatAM tiryasUri (vi0) sUrya kI samIpatA pUrvaka gmn| 'tiriyasUrI zrImatAM caritamarcataH staam| (jayo0 2/46) 'tilakasya ya tiryagavasthitaM dinakaraM kRtvA gmnm|' (bha0A0TI0 bhAvastAM zreSThatAmaJcatAM prAptavatAm' (jayo0 vR0 2/46) 222) tilakatva (vi0) tilkpnaa| tiryaggati (strI0) tiryaMca avsthaa| (samu08/35) tilakatvamAla (vi0) tilakapane ko dhAraNa karane vaalaa| tiryaggatinAmaH (puM0) tiryaMca gati naamkrm| asmin bhuvo bhAla iyadvizAle smaaddhcchriitilktvbhaale| tiryagdigvataH (puM0) tirachI dizAoM kA primaann| (vIro0 2/21) tiryagyoniH (strI0) tirobhAvagata avasthA, tiryaMca avsthaa| | tilakalkaH (puM0) khala, khlii| tila kI piitthii| (jayo0 vR0 tiryaglokaH (puM0) sUci aMgula kA bAhyarUpa jagapratara eka | 17/54) __ lAkha yojana ke sAtaveM bhAga maatr| tilakAkitaH (puM0) tilaka vRkSa kI paMkti (vIro07/25) tiryagvaNijya (puM0) tiryaMca sambaMdhI vANijya/vyApAra kA deshk| tilakAlakaH (puM0) massA, kAlA til| tiryagvyatikramaH (puM0) dizA parimANa kA ullNghn| tilakAyita (vi0) tilaka dhAraNa karane vaalaa| (jayo010/90) tiryagatikramaH (puM0) bhUmi sImA kA ullNghn| lalATe ca tilakAyitaM tilakavadAcarati 'tilakamivAcaratIti tiryagAyu (strI0) tiryaMca paryAya kA avsthaan| tilakAyitaH' (jayo0 vR0 12/23) tiryaguru (vi0) tiraH prasArita, vakra kathana vaalaa| (jayo0 tilakilTaM (napuM0) khalI, khalA 1/52) tilakopameya (vi0) tilaka kI taraha upamA vaalaa| (suda0 tiryaMc (vi0) tiryaggati vAlA jiiv| tirastiryagaJcati gcchnti| 1/14) tiryaJca dekheM uupr| tilakhali (strI0) khlii| 0 jo vakragamana karate haiN| tilacUrNaM (napuM0) tila kI khlii| 0 antarhita hokara gamana karate haiN| tilataNDukaM (napuM0) aaliNgn| 0 tiryaggati nAmakarma ko prApta hote haiN| tilatailaM (napuM0) tila kA tail| tiryaMcakarma (vi0) tiryak karma vaalaa| tilantudaH (puM0) [tila+tuda+khaz] telii| tiryaMcjAtiH (strI0) pazu-pakSI kI yoni| tilaparNaH (puM0) taarpiin| tiryaMcpramANaM (napuM0) caudd'aaii| tilapuSpaM (napuM0) tila pAdapa kA phuul| (jayo0 5/83) tiryaMca prekSaNaM (napuM0) tirachI AMkha se avlokn| tilaparNI (strI0) candana tru| tiryaMcayoniH (strI0) paza-pakSI kI pryaay| tilakavat (vi0) tilaka kI trh| (jayo0 12/107) tiryaMcastrotasa (puM0) pazu utpatti, pazu jnm| tilarasaH (puM0) tila kA tel| For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tilazaH tIrthaM tilazaH (avya0) [tila+zas] tila tila karake, khaNDa-khaNDa tIkSNapuSpA (strI0) lavaMga paadp| karake, alpa Tukar3e krke| tIkSNabuddhi (vi0) tIvramati, uttama dhI, tejabuddhi, kuzAgrabuddhi tilatsaH (puM0) eka sarpa vishess| tIkSNarazmiH (puM0) ravi, suury| tilAJjalI (strI0) chor3anA, upekSA krnaa| (suda0 71) tIkSNarasaH (puM0) 1. javAkhara, 2. jviss| vasanebhyazca tilAJjalimuktvA''hvayati tu daigmbryntt| tIkSNalauhaM (napuM0) ispaat| (suda0 81) tIkSNazUkaH (puM0) jau| tilAGkaH (puM0) tila kA cihnaH tilasyAGkazcihnaH' (jayo0 tIkSNAMzuH (puM0) 1. sUrya , 2. agni| 6/21) tIkSNAtapaH (puM0) 1. sUrya, 2. agni| tilottamA (strI0) rambhA (jayo0 11/77) apsarA (dayo0 tIkSNAtapanA (strI0) kaThora tapa kI saadhnaa| 1/11) 1. devIyaM te mahAbhAga samA samatilottamA (suda0 / tIkSNArAdhanA (strI0) utkRSTa bhakti bhaav| 11/38) 2. acche lakSaNoM vAlI nArI- tilottamApi tIkSNAyasaM (napuM0) ispaat| rambhA apsarasaH smprti| (jayo0 vR0 11/77) tIkSNopAyaH (puM0) prabala upcaar| tilokadaM (napuM0) tila aura jl| tItArAmaH (napuM0) praantodyaan| samIpavartI ArAmagRha bgiicaa| tilodanaM (napuM0) tila aura dUdha mizrita caavl| (jayo0 14/1) tiloyapaNNattiH (strI0) yativaSabha kata eka prAcIna racanA. tIm (aka0) gIlA honA, tara honaa| jisameM bhUgola, gaNita evaM jyotiSa kA Adi viSaya tIraM (napuM0) 0 kinArA, taTa, kUla, samAhita hai| 0 prAntabhAga, samIpasthala, * upAnta, kagAra, kor| (dayo0 tilvaH (puM0) [til+van] lodha tru| 47, jayo0 21/75) alalpatUlodita tlptiire| (suda0 tiSThadRgu (avya0) [tiSThanyo gAvo yasmin kAle, tiSThan+go] 2/11) go dohana kA samaya, sandhyA samaya, godhUlI belaa| 0 bANa, dhanuSa para car3hakara chor3A jAne vaalaa| tIro bANo tiSyaH (puM0) [tuS+kyap] nakSatra vishess| yasya sa rAjA gunnii| (jayo0 vR0 6/58) belA bhaag| tisAya (vi0) tri sandhyA (jayo0 2/36) (jayo06/58) tIk (aka0) pahuMcanA, hilnaa| 0 guNayukta tIra, bhedaka tiir| tIkSNa (vi0) [tija+sna, dIrghaH] 1. painA, kaSTaprada, uttejaka, 0 pArzvabhAga, samIpavartI praant| (jayo0 vR0 6/58) uSNa, kaThora, prabala, kaTu, ahitakara, azubha, khara (jayo0 tIraH (puM0) 1. bAja pakSI, 2. sIsA, ttiin| 3. eka zabda 8/69) 2. catura, buddhimaan| vizeSa, jo kauvoM ko ur3Ane ke lie prayukta kiyA jAtA tIkSNaM (napuM0) ayaska, lohA, viSa, mRtyu, shstr| hai| vyeti kAkakalitAM kilApadaM tiirmityrmitiiryn| (jayo0 tIkSNaH (puM0) caraparA, kaTuka, mirca, kAlImirca, raaii|| 2/37) tIramiti padamaraM zIghramIrayan-'tIra-tIra' aisA tIkSNo'sahano vaa| kathana vishess| (jayo0 vR0 2/37) tIkSNakandaH (puM0) pyAja, tIrita (vi0) [tIra+kta] nirNIta, sAkSya prApta huA, sulajhAyA tIkSNakarman (vi0) sAhasI, udyamI, prayatnazIla, atyadhika gyaa| pAra gyaa| dRssttkrmii| tIrNa (vi0) [tR+kta] 1. pAra kiyA huA, pAra pahuMcA huaa| tIkSNakoNavara (vi0) antasthala bhedkr| (jayo0 6/1) 2. prasArita, phailA huaa| tIkSNa-kaTAkSa (vi0) tIvra kaTAkSa, tirachI citvn| (jayo0 | tIrthaM (napuM0) 1. patha, mArga, sthAna, sAdhana, maadhym| 2. 6/1) zreSThamArga, uttama pth| tIkSNadaSTraH (puM0) vyaaghr| * jJAna-darzana aura caritra kA smuuh| tIkSNadhAraH (puM0) asi, tlvaar| 0 sudIrgha saMsAra sAgara se pAra hone kA maarg| tIkSNapuSpaM (napuM0) lavaMga, lauNg| 0 jisameM pAra huA jAtA hai tIryate'neneti tIrtham' For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tIrthakara 445 tIrthezvaraH 0 zramaNa-zramaNI, zrAvaka zrAvikA kA smuuh| tIrthapadaH (puM0) tIrthaMkara pd| 0 pavitra sthAna, jisa sthAna se arhat jina mukti ko tIrthapati (puM0) tIrtha naayk| (bhakti0 25) prApta hue yA tapazcaraNa kA pavitra sthaan| tIrtha-biMda (vi0) tIrtha smuuh| 0 dharmakSetra-tIrthAya-dharmakSetrAya (jayo0 2/110) tIrthabhAnu (puM0) tIrtha tej| (vIro0 11/30) 0 dharma tIrtha-'svazaktito'saukRtatIrthaseva:' (suda0110) tIrthabhAvaH (puM0) tIrthaMkara kA prinnaam| * jalAvagAhapradeza-nizIthatIrtho kRtamajjanena jayAya | tIrthabhUmikA (strI0) tIrthaMkara prakRti kI prArambhikI (jayo0 niryAtamatha smrnne| (jayo0 16/1) / 24/16) 0 iSTa prApti-mumukSubhistIrthatayA kilessttaa| tIrthabhRt (va0) tIrtha ruuptaa| (jayo0 23/80) tIrthakara (puM0) arhat prabhu, arhanta bhgvn| tIrtha mArga ke tIrthamaya (strI0) tiirthruup| jise tIrthamaya apanA karake bhavya prnnetaa| (vIro0 9/18) tIrthakara:-taranti saMsAraM yena | jIva bhava pAra kre| (bhakti06) bhvyaastttiirthm| tIryate saMsAra-samudrA'neneti tIrtham, tIrthayAtrA (strI0) akArya se nivRtta honA, dharmayAtrA tIrthasthAna ttkrnnshiilaastiirthkraa:|| meM jAkara bhaktibhAva pUrvaka vicrnn| tIrthakaratva (vi0) tIrthakara panA, solaha bhAvanA kA sthaan| tIrtharAjaH (puM0) prayAga, gaGgA-yamunA kA saMgama sthala, jisa (vIro0 7/20) (vIro0 7/30) sthAna para ho| aisA pavitra sthAna tIrtharAja kahA jAtA hai| tIrthakaranAmaH (puM0) arahanta avasthA kI prApti kA kaarnn| (jayo0 vR0 6/107) 'yasya karmaNa-udayena paramArhantyaM traikokya-pUjAheturbhavati / tIrtharUpaH (puM0) tIrthasvarUpa (vIro0 4/37) vANI proktAM tatparamotkRSTaM tIrthakara nAma-jassa kammassa udaeNa jIvassa prathitasupRthuprothayA tiirthruupaam| (vIro0 4/37) tiloyapUjA hodi taM titthayaraM NAma' (dhava0 6/68) tIrthasambhava-pathaH (puM0) tIrthabhavatAra mArga, vRddhaparamparA maarg| tIrthakarasiddha (vi0) tIrthaMkara hokara siddha hone vAle jiiv| (jayo0 3/10) jainavAgiva saritsuvezinI tIrthasambhava tIrthakRt (vi0) bhagavat avatAra, tiirthNkr| pthaanuveshinii| 'tIrthasambhavena pathA vRddha parasparAyA tena antaHpure tiirthkRto'vtaar| (vIro0 5/5) mArgeNa yadvA upAyasaJjAtena vartmanA'nuvezinI pravezavatI, nirdoSa rUpAya guNAzrayAya tasmai ca bhavyAmbuja bhaaskraay| vANyA AptopajJena, vartmanA'nuvezinI' (jayo0 vR0 3/10) samasta-sattvapraptibodhakAya, namo'rhate tIrthakate jinaay|| | tIrthasaMkathA (strI0) tIrthaM caritra kI uttama kthaa| (tIrtha bhakti0 bha0702) tIrthasiddha (vi0) saMsAra samudra se pAra hone vaale| tIrthakRtva (vi0) tIrthakartA (jayo0 40 72/73) tIrthasevaH (puM0) dharmatIrtha kA aacrnn| (suda0 111) dinAni tIrthakartR (vi0) tIrtha ko karane vAlA tIrthakartuH svakIyasya atyeti taTastha eva svazaktito'sau kRttiirthsevH| saMskArasya tvanarthatA (hi0 saM0 29) (suda0 111) tIrthaMkara (vi0) tIrthamArga ko sthApita karane vAle tiirthNkr| | tIrthasnAtaH (vi0) 1. tIrtha meM nahAyA huaa| (dayo0 14) 2. tIrthaMkarabhaktiH (strI0) caturviMzati tIrthaMkaro kI stuti| RtukAla meM nahAI huii| tIrthasnAtAGganAjakavarIbhAramiva (bhakti0 18) muktbndhnm| (dayo0 vR0 53) tIrthaghATa (napuM0) tIrthasthAna, tiirthsthl| tIrthAGkapadaM (napuM0) viziSTa aMgoM kA udghATana sthaan| 'tIrthAGkAnAM tIrthajyotiH (strI0) tiirthdiip| zAsanaprakAzakaraNAM padasthAnaM-(jayo0 vR0 16/47) tIrthataTaH (puM0) tIrtha praant| tIrthezaH (puM0) tIrthakara prbhu| tIrthatA (vi0) tiirthruuptaa| mumukSubhistIrthatayA kileSTA | tIrthezajanmAbhiSaH (puM0) tIrthaMkara RSabhAdi kA jnmaabhissek| syaadvaadmudraangkitckrcessttaa| sukauzalA yA nayasatta raGgA (jayo0 19/2) 'tIrthazAntaM vRSabhAdInAM janmAbhiSava' (jayo0 punAtu sA mAmapi vaaksugnggaa|| (bhakti0 5) 19/2) tIrthanAthaH (vi0) tIrthaMkara prbhu| (samu0 1/3) tIrthezvaraH (puM0) tIrthaMkara prabhu, tIrthAdhipati, tiirthnaayk| tIrthanAyakaH (puM0) tIrthapati, tIrthaMkara prbhu| (bhakti0 25) (bhakti0 18) 'jAtA yatsutamAtra eva sukhadastIrthezvare (vIro0 4/61) kimpunaH' (vIro0 4/62) For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tIrthodaka 446 tuccha / tIrthodakaM (napuM0) tIrthasthAna kA jala, pavitra sthAna kA jl| (jayo0 vR0 18/26) tIna (vi.) [tIvra rak] kaThora, pracaNDa, teja, ugra, tIkhA, painaa| tIvragatiH (strI0) tejgti| tIvragati (vi0) zIghragAmI, phurtIlA, atyadhika gtimaan| tIvratara (vi0) kaThora se ktthor| tIvrapariNAmaH (puM0) utkRSTa bhAva, kaThora bhaav| tIvra pauruSaM (napuM0) atyadhika sAhasa, vizeSa zaurya, shuurviirtaa| tIvrabhAvaH (puM0) utkRSTa pariNAma, gatimAna bhaav| 'utkaTo bhavati yaH pariNAmaH sa tIvra ityucyate' (jaina0la0 496) tIvramandabhAvaH (puM0) prakarSatA evaM apakarSatA kA pariNAma, pagarisApagarisattaM tivvamandabhAvo nnaam| (dhava0 5/187) tIvasaMvegaH (vi0) dRr3ha Avega yukta, atyugra, atyanta tej| tu (avya0) [tud-Du] virodhavAcaka avyaya, prathama zabda prayoga ke bAda pryog| parantu, kintu, to, tathA, to bhii| 0 du:khAmbunidhau tu setuH| (suda0 1/2) 0 ki, jo ki-tadeka bhAgo bharatAbhidhAna: samIkSaNAdyasya tu vidvidhaanH| (suda0 1/13) * tu pAdapUraNe (jayo0 2/135, suda0 1/2) 'prANAdapISTaM jagatAM tu vittam' (jayo0 2/135) * jabaki-suSuve zubhalakSaNaM sataM ravimaindrIva haritsatI tu sm| (suda0 3/1) 0 tu tukAra ihevArthaka (jayo0 23/75) 0 nizcaye-prazaMsAyAM vA-taraGga-bhaGgItaralAbhi- neturjagAma janmAtha ca mAnase tu| (jayo0 91/9) * jaise-kiM patitA vratato dhRtApi tu laGkApatinA ten| (suda0 88) 0 hI-zrutamazrutapUrvamidaM tu kutH| 0 aura tathA (samya0 1/11) 0 mAno ki-'karau palAzaprakarau tu' (suda0 2/27) 0 zreSThatA, bheda, Adi ke artha meM bhI 'tu' pratyaya kA prayoga hotA hai| tuk (puM0) putra, suta, baalk| 'rAjJastuk suto jayakumAraH' (jayo0 1/75) suda0 2/47, jayo0 23/51, dayo0 37) tuk jA (vi0) putra utpanna karane vaalii| tuka saMgraha (vi0) zizukula, zizu smuuh| 'tuk lokaM cAlAjA prajA' iti dhnNjyH| (jayo0 14/7) tukAra (avya0) tu, to, tukArAbhAva (vi0) tu kA abhAva, tu kA lop| (jayo0 11/52) tukkhAraH (puM0) vindhyAcala kI eka jaati| tuG (puM0) tuk, putra, suta, tanayA na tuG mamAyaM kuvidhAmanuSyA deketi buddhyA sutamatra pussyaat| (samya0 68) tuGga (vi0) [tuJja+ghaJ, kutvam] 1. unnata, U~cA, uttuNg| (jayo0 9/95) 2. pramukha, pradhAna, zreSTha, mukhy| 3. tIvra, ugra, joshii| tuGgaH (puM0) unnata, U~cA, parvata, coTI, zikhara, kUla 1. budhagraha, 2. geMDA nArikela tru| tur3akathA (strI0) pramukha kathA, zreSTha kthaa| tuGgakUTa (puM0) unnata shikhr| tuGgagati (vi0) ugra gti| tuGgagRhaM (vi) unnata ghara, ucca gRh| tuGgacApa (vi0) uttama caap| tuGgajAti (vi0) uttama jAti, pramukha jaati| tuGgajyoti (vi0) prakhara jvAlA, tIvra prkaash| tuGa toraNa (vi0) ucca toraNa, U~cA toraNa, zreSTha tornn| tuGadvAra (vi0) pramukha dvAra, mukhya daravAjA, abhISTa praveza dvaar| tuGgadhAma (vi0) uttama dhAma, zreSTha sthaan| tuGgabIjaH (puM0) pArA, eka dhAtu vishess| tuGgabhadraH (puM0) hasti, zreSTha jJAna, unmatta kri| tuGgabhadrA (strI0) eka ndii| tuGganAda (vi0) ucca naad| tuGayoga (vi0) prabala yoga, uttama yog| tuGgaravi (vi0) pracaNDa sUrya, teja divaakr| tuGgaveNA (strI0) eka ndii| tuGgazikharaH (vi0) ucca shikhr| tuGgazekhaH (puM0) parvata vishess| tuGgasthAnaM (napuM0) pramukha sthaan| tuGgI (strI0) [tuGga GIS] 1. rajanI, 2. haridrA, hldii| tunivasannivazaH (puM0) sthAna naam| (vIro0 14/11) tukIzaH (puM0) 1. candra, 2. suury| tuGgIpatiH (puM0) cndr| tuccha (vi0) [tud+kvip-tud+ choka] zUnya, manda, alpa, hIna, asAra, nagaNya, parityakta, tirskrnniiy| (jayo0 1/11) tucchAstvasArA mudgaphalI prabhRtaya iti For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tucchaM 447 turaGgazAlA tucchaM (napuM0) tuSa, bhuusii| tundacarimRj (vi0) zramahIna, susta, aalsii| tucchatA (vi0) alpatA, hiintaa| tundamRj (vi0) AlasI, sust| guNo na kasya svavidhau pratItaH sUcyAH na kAryaM sa tu krtriitH| / tundavat (vi0) [tunda-matupa] toMdavAlA, ubhare hue peTa vAlA, mottaa| tato'nyathA vyarthamazeSametadvastUta nastuccha tayA sucetH| tundika (vi0) toMda vAlA, moTe peTa vaalaa| (vIro0 17/3) tundikAsamIpa (vi0) naabhidesh| (jayo0 18/94) tucchadguH (puM0) eraNDa tru| tundin (vi0) toMda vaalaa| tucchadhAnyaH (puM0) bhUsI, cUra, tuss| tundibha (vi0) toMda vAlA, bharA huaa| tucchadhAnyakaH (puM0) bhUsI, cUra, tuss| tundila (vi0) toMda vaalaa| tuJ (aka0) unnata honA, uttuMga honaa| tunna (vi0) [tuda+kta] Ahata, ghAyala, coTa grst| tuJjaH (puM0) [tuJ+ac] indra kA vjr| tunnavAyaH (puM0) drjii| tuTumaH (puM0) [tuT uma] mUSaka, cuuhaa| tubh (saka0) prahAra karanA, pIr3A denA, ghAyala krnaa| tuNa (saka0) Ter3hA karanA, mor3anA, jhukAnA, ThaganA, kapaTa krnaa| tumula (vi0) [tu+mulak] zoragula, udvigna, haMgAmA, hohallA, tuNDaM (napuM0) [tuNDa+ac] muMha, mukh| (jayo0 21/10) 1. | Akroza sthAna, uttejnaa| __ ceharA, 2. coMca, 3. hasti suuNdd| tumbaH (puM0) [tumb+ac] laukI, tuuNbii| tuNDiH (napuM0) [tuND+ini] mukh| tumbaraH (puM0) gndhrv| tuNDikA (strI0) nAbhi (jayo05/78) tumbA (strI0) [tumba TAp] lambI laukI, bar3I tuuNbii| tuNDin (puM0) shiv| (jayo0 5/78) tumbI (strI0) tUMbI, kaDuvI laukii| jo surAI ke samAna, nIce tuNDikerI (strI0) kunaru latA, bimba ltaa| (jayo0) moTI aura Upara patalI hotI hai| kamaNDala (jayo0 karmakarIti nAmnAsyAstuNDakerI mhaujs| (jayo0) 27/28) samAkhyAtA phalaM labdhaM bimvantu drvaassH|| (jayo0) tumbIphalaH (napuM0) alAbuphala, Ala, lauNkii| (jayo0 tuNDikAkuharaH (puM0) naabhiprdesh| (jayo0 11/99) 14/65) tuNDibha (vi0) tundI, toNd| tumburuH (puM0) gndhrv| tuNDila (strI0) [tuND+bha] 1. vAcAla, mukharI, adhika bAta | turagaH (puM0) ghor3A, azva, hy| karane vAlA, gppii| 2. ubharI huI nAbhi vAlA, toMda vaalaa| turagAkrAnta (vi0) turaga se aakraant| nahi vetti nijaM tuNDI (strI0) nAbhi, toMda, sunnddii| (jayo070 3/47) smarAdarasturagAkrAntamapIta itysau| (jayo0 13/40) tuNDImaNDalaM (napuM0) naabhickr| (jayo0 21/20) turaGgaH (puM0) [tureNa vegena gacchati-tura+gam+Da] ghoTaka, tutthaH (puM0) [tud+thak] 1. Aga, 2. prastara, patthara, 3. azva, hy| (dayo0 40, jayo0 4/16) kajjala vizeSa, nIlA thothA, tUtiyA jo surme kI bhAMti turaGgaM (napuM0) mana, vicaar| AMkha meM DAlA jAtA hai| turaGgagatiH (strI0) ghor3e kI caal| tuttha-kathA (strI0) kajjala kthaa| (jayo0 9/39) turaGgadviSaNI (strI0) bhaiNs| tutthA (strI0) 1. choTI ilAyacI, 2. nIla kA paudhaa| turaGgapriyaH (puM0) jau| tutthAJjanaM (napuM0) kajjala, akSi aussdhi| turaGgamaH (puM0) [tura+gam+khac] azva, ghor3A, azvakAra tud (saka0) prahAra karanA, ghAyalakaranA, kaSTa denA, kharoMcanA, (jayo0 satAnA, coTa phuNcaanaa| turaGgameghaH (puM0) azvamedha yjny| tundaM (napuM0) [tundda n] toMda, pett| turaGgayAyin (puM0) kinnr| tundakUpikA (strI0) nAbhi, naabhigt| turaGgavaktrAH (puM0) kinnr| tundakUpI (strI0) turaGgavadanaH (puM0) kinnr| tundaparimArja (vi0) AlasI, udAsIna, shrmhiin| turaGgazAlA (strI0) astbl| For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir turaGgasthAnaM 448 tulyayogitA turaGgasthAnaM (napuM0) astabala, ashvshaalaa| 11/15) 'haimaM tulAkoTiyugaM ca me tt| (jayo0vR0 15/75) turaGgaskandhaH (puM0) ghor3oM kA smuuh| 'haimaM tulAkoTyornUpurayoryugaH (jayo0pR0 15/75) turaGgaskandhAvAraH (puM0) astbl| tulAkozaH (puM0) tola kI priikssaa| turaGaheSita (vi0) ghor3oM kI hin-hinaahtt| punaratraM turaGgaheSitaM tulAdAnaM (napuM0) zarIra ke samatulya taulakara dAna denaa| svatitAra sutraamraajt| (jayo0 13/35) tulAdharaH (puM0) 1. vyApArI, vyavasAyI, saudaagr| 2. sAdRzyakara turAyaNaM (napuM0) anaaskti| (jayo0 18/57) turAsAhaH (puM0) [ tura+saha Nic+kvipa] indr| talAdhiropita (vi0) tarAjU para car3hAyA huaa| (jayo0 24/66) turI (strI0) [tur + in+GIp] nalI, julAhe kI naal| ____ tulAdhiropito yAvadamAnAzrayo'pi sn| (jayo0 7/129) turIya (vi0) [catur+cha, Adyalopa:] cauthA, cturth| tulAntavat (vi0) tarAjU ke donoM prAnta kI trh| 'tulAyA turIva-varNaH (puM0) caturtha varNa, shuudr| antau prAntau dvau tulApratibaddhau rat' (jayo0va0 26/77) turIyopaniSad (napuM0) nau upaniSada meM eka upnissd| (dayo0 tulApuruSaH (puM0) sonA, jvaahraat| 25) tulApragrahaH (puM0) tarAjU kI ddorii| turuSkaH (puM0) yavana, musalamAna, turka log| (jayo0 28/29, tulApratibaddha (vi0) tulaapraant| vIro0 19/10) tulAmAnaM (napuM0) tulA ke samAna bhaag| turya (vi0) cauthA, cturth| (jayo0 1/6) turyaprakAratva caturdazatva tulAyaSTiH (strI0) tarAjU kI ddNddii| (dayo0 1/6) tulAsUtraM (napuM0) tarAjU kI ddorii| tul (saka0) 1. tolanA, mApanA, 2. uThAnA, socanA, tulanA | tulita (vi0) 1. taulA gayA, 2. sadRza, samAna, eka sA karanA, paraspara milAna krnaa| 3. alpa karanA, choTA (jayo0vR0 5/10) upamita, vraavr| hematulAyAstAM kintu karanA, halkA krnaa| rUpa-yauvana-gaNAdikamanyaiH svajano'tha rtnaanycitm| (jayo0 15/81) tulayanniha dhnyaiH| (jayo0 5/13) tulya (vi0) [tulayA saMmitaM yat] samAna, sadRza, ekasA, eka tulanaM (napuM0) 1. tolanA, mApanA, utthaanaa| 2. tulanA krnaa| prakAra kA, sannibha (jayo06/18) sama, samAna (jayo0 tulanA (strI0) tolanA, maapnaa| 4/59, suda0 4/47) anurUpa-bhavannijApattiSu vajratulya: tulanAkaraNaM (napuM0) spardhA karanA, samAnatA krnaa| 'bAhudaNDasya (samya077) 'straiNaM tRNaM tulyamupAzrayantaH' (suda0118) spardhane tulanAkaraNe' (vIro0 3.26) 'snihyeta vatsaM prati dhenutulya:' (samya0 36) tulanIya (vi0) muulyshaalinii| (jayo0 12/22) tulyakulaH (puM0) samAna vNsh| (jayo070 23/25) tulasI (strI0) [tulAM sAdRzyaM syati nAzayati-tulA+so+ka+ tulyaguNaH (puM0) samAna gunn| (jayo0vR0 1/2) DoSa] tulasI kA paudhA, auSadhi paadp| 0 nAma vishess| tulyacara (vi0) sAdRzya gmnshiil| tulasIpatraM (napuM0) tulasI kA ptr| tulyajAtiH (strI0) samAna jaati| tulasImAlA (strI0) tulasI kI maalaa| tulyatA (strI0) samatA (jayo0 4/59) samAnatA, sAdRzyatA, tulA (strI0) [tolyate'nayA-tul+aG+TAp] 1. tarAjU, 2. eka rUpa vaalaa| (vIro0 22 / 8) tavarga yuktA (jayo0 11/78) 3. samAnatA. ekasA- tulyadarzana (vi0) samadarzI, sApekSadarzI, smtvdrshii| kAvyasya tulAM samAnatamupaiti (vIro070 2/26) palazataM tulyadRSTi (vi0) smdRsstti| tulA (ta0vA0 3/38) tulyadhanaM (napuM0) samarUpa meM dhn| tulAkUTaH (puM0) kama tolnaa| tulyapAnaM (napuM0) sahapAna, shbhog| tulAkoTiH (strI0) 1. tarAjU ke agrbhaag| (jayo0 2/146) tulyaprIti (strI0) samAna prIti, samAna vaatslytaa| 2. nUpura (jayo0 15/75) tulyabhAvaH (puM0) samAna bhaav| (jayo070 3/97) tulAkoTiyuga (vi0) 1. maJjarI yugalA tulAkoTayoryugaM maJjarIyugalaM tulyayogitA (vi0) eka alaMkAra, eka hI vizeSaNa rakhane (jayo0 11/15) 2. pAyajeva kI jor3I (jayo0va0 vAle kaI padArthoM kA eka ekatra sNyog| For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tulyarUpa tuhinAcalaH 11/2) tulyarUpa (vi0) anurUpa, saadRshy| tuSArapAtaH (puM0) himapAta, osa par3anA, pAlA girnaa| (dayo0 tulyArthavRttiH (strI0) samAna artha kI vRtti| (vIro0 4/20) 2/5) pakveSu dhAnyeSu tuSArapAta: karomi kimbho tanayasya tulyArthavRttiH prathito dharAr3e khadyotanAmnA caratIti shngke| taat| (dayo0 2/5) (vIro0 4/20) tuSArabhAsaH (puM0) candra, rAtripati, shshi| svacchaprabhasya candrasya tulyAvasthA (strI0) eka samAna avsthaa| candra, raatriptiH| (jayo0 15/60) tulyAvasthA na sarveSAM kintu sarve'pi bhaaginH| tuSAraraH (puM0) kpuur| santi tasyA avasthAyAH sevAmo yAM vayaM bhuvi|| (vIro0 tuSAraruk (puM0) candra, himakara, rAtripati, rjniikr| (jayo0 17/41) tulyauSadhiH (strI0) yogya auSadhi, anukUla aussdhi| tuSAravAraH (puM0) hima, varpha, zizirakAla, zItakAla, prAleyakAlA tuvara (vi0) [tu+Svarac] kaSailA, kttuk| (jayo0 6/53) tuSa (aka0) prasanna honA, santoSI honA, paritRpta honaa| | tuSAra saMhArakRta (vi0) himanAzaka, zIta nAza karane vaalaa| tuSyati dveSTi cAbhyanto nimittaM prApya drpnnm| (suda0 / / (vIro0 9/40) 125) toSavAn (suda0 108) tuSArasAraH (puM0) hima, zIta, tthnnddaa| tuSArasya himasya sAra eva * puraskRta krnaa| gAtraM zarIraM yasya so'tyantadhavalatanurapi (jayo0 15/58) evamatra punarAdisuto'pi tuSArAdi (puM0) himagiri, himaaly| toSameSyati duraagrhlopii| tuSita (vi0) saMtuSTa, prasanna huA, vissypraanggmukh| dApayAmi bhavate paritoSaM tuSodakaM (napuM0) cAvala kI kaaNjii| sajjanAkSayamitaH kuru kossm|| (jayo0 4/46) tuSTa (bhU0ka0kR0) [tuS+kta] saMtuSTa, prasanna, pritRpt| tuSaH [tuS+ka0] bhUsI, knn| (samya0 138) tuSTiH (strI0) [tuS+kta] saMtuSTa, prasanna, pritRpt| tuSakaNDanaM (napuM0) bhUsI duuriikrnn| (jayo0 25/54) tuSTiH (strI0) [tuS+ktin] utkRSTa harSa, parama saMtuSTi, tuSagrahaH (puM0) agni, anala, aag| (jayo0 6/23) adhika prasannatA, khuzI, pritoss| 'tuSTi tuSagrAhI (vi0) kaNa grahaNa karane vaalaa| datte dIyamAne ca prhrsseH| tuSamAsa (vi0) kiMcitmAtra bhii| tuSamASavadaGgavido zivaghoSamuniH | tuSTikara (vi0) santoSa pradAna karane vaalaa| sbhido| (jayo0 23/38) tuSTigata (vi0) prasanna huA, paritoSa ko praapt| tuSarAdiH (puM0) himavAn prvt| (jayo0 13/55) tuSTidhara (vi0) sNtossii|| tuSAtiga (vi0) tuSa rahita, bhUsI rhit| dUrastha sampazya punaH | tuSTimat (vi0) sNtossii| 'tuSTirasti yeSAM taM teSAM santoSiNAM suhaktatuSAtigaM tnnddulmtrrktm| (samya 138) sjjnaanaaN| (jayo0 9/80) tuSAnalaH (puM0) bhUsI kI agni| tuSTivallarI (vi0) saMtoSa rUpI ltaa| (jayo0 26/11) tuSAgniH (strI0) bhUsI kI aag| tuSTuH (vi0) sNtossii| tuSAmbuH (napuM0) cAvala kI koNjii| tuhina (vi0) [tuha+inan] zItala, tthnnddaa| tuSAra (vi0) [tuSa+Arak] barpha, hima, zItala, ThaNDA, osa, tuhinaM (napuM0) hima, barpha, os| paalaa| tuSArata: sandadhanI sitaM zirastute bhramotpattikarItyaho tuhinakaraH (puM0) candra, shshi| cirm| (vIro0 9/21) tuhinakiraNaH (puM0) cndr| tuSAragiriH (pu0) himagiri, himaaly| tuhina-dyutiH (strI0) cndrmaa| tuSArakaNaH (puM0) himakaNa, osa bindu| tuhinagiriH (puM0) himgiri| tuSArakAlaH (puM0) shiitkaal| tuhina-pAtaH (puM0) himpaat| tuSArakiraNaH (puM0) candra, shshi| tuhinAMzuH (napuM0) cndr| tuSAragaura (vi0) hima sadRza shvet| tuhinAcala: (puM0) himagiri, himaaly| For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tUNa 450 tRNacaraH tUNa (saka0) sikor3anA, saMkucita krnaa| tUlakuthaH (puM0) rajAI, pllii| tUNaH (puM0) trks| uparyatho tuulkutho'nyaayinH| (vIro0 9/24) tUNadhAraH (puM0) dhnurdhr| tUlatalpastha (vi0) ruI kI zayyA vaalaa| ruI kI zayyA ke tUNI (strI0) [tUNa+ GIS] tarakasa (jayo0 11/61) niSaGga Upara sthit| (jayo0 2/149) (jayo0 5/83) dRgvezavAk samprati yApi nAsA tUNIva tUlaphalatA (vi0) niSphala jIvana, phala yukta jiivn| mAnyA tilpusspbhaasaa| (jayo0 5/83) tuulphltaa-vyrthjiivntaa| tUNIraH (puM0) trks| tUlasyeva phalAni yasya tattA' (jayo0 7/69) tUr (saka0) zIghra jAnA, jaldI phuNcnaa| tUlayuktavastraM (napuM0) ruI se nirmita vstr| (vIro0 9/44) tUpaklUptiH (strI0) prastara prabhA (vIro0 20/11) tUliH (strI0) [tUl+in] kUcI, citrakAra kI tuulikaa| tUram (napuM0) [tUra+ghaJ] vAdyayantra, bigul| tUlikA (strI0) [tUli+kan+TAp] kUcI, citrakAra kI kuucii| tUrNa (vi0) [tvar+kta] zIghragAmI, drutagAmI, atishiighr| (suda0 tUlokta-talpaM (napuM0) ruI kI zayyA, ruI ke gdde| (suda0 1/32) bRhadguNAGgena babhUva tUrNamAvarjitaM proJchanakena puurnnm| 108) (jayo0 19/10) tUSNIka (vi0) [tUSNIm+ka] maunI, alpabhASI, parimita tUrNaM (avya0) zIghratA se, tIvratA se, jaldI se| bhASI, cupa rahane vaalaa| tUryaH (puM0) [tUryate tADyate-tUr+yat] eka vaadyyntr| tUSNI (avya0) avAk, cupa, zAnta, khAmoza, svlpbhaassii| tUryaM (napuM0) tUrahI, vigula, bherI (jayo0 21/91) (jayovR0 6/78, 18/101) ityuktvA tUSNImasthAdrAjJI tUrya (vi0) caturtha, cAra prakAra kA, cauthaa| (samya0 128) tvaadihaagtm| (samu0 3/40) tUryaghoSaH (puM0) bherI udghoss| tUstaM (napuM0) [tUs+tan] 1. jaTA, 2. paap| 3. knn| tUryanAdaH (puM0) bherI nAda, bherI kA shbd| tRD (strI0) pyAsa, vAJchA (jayo0 12186) tUryaguNastha (vi0) caturtha guNasthAna vaalaa| syUteH samaM tUryaguNasthe'to | tRDhA (vi0) pipAsAhara, vaanychaapuurtikr| (jayo0 6/81) bhavet prapUrtirbhavasindhuH setuH| (samya0 125) tRDapasaMhRta (vi0) pipAsA nivRttk| (jayo0 9/45) tUryaravaH (puM0) bherI naad| (jayo0 21/91) tRDupAyana (vi0) pipAsA zAnta karane vaalaa| (jayo0 12/86) tUryavidha (vi0) cAra prakAra kaa| (samya0 28/17( tRSi pipAlAyAmupAyana upahAra svarUpastRDapahArako api tUryasthalaM (napuM0) caturtha gunnsthaan| kuvRttabhAvo'pasaredavRttabhAvo sana (jayo0 12186) na tUryasthala evaM hRttH| (samya0 137) tUMha (saka0) mAranA, ghAyala karanA, coTa phuNcaanaa| tUryAcchraddhAnaM (napuM0) caturtha gunnsthaan| AsaptamAntaM prathamantu | tRNa (napuM0) [tRh+kn] ghAsa, tinkaa| (jayo0 8/92) straiNaM tUryAcchuddhAna maahurjinvaacidhuuryaa| (samya0 128) tRNaM tulyamupAzrayanta:' (suda0 118) tUlaH (puM0) [tUl+ka] 1. ruii| (vIro0 9/24) 2. AkAza, gAvastRNAmivAraNye'bhisarinta navaM nvm| (jayo0 2/147) vAyu, pryaavrnn| 1. tuccha, hIna tUlaM (napuM0) mahattva denaa| (vIro0 97/31) tRNakANDaH (puM0) ghAsa samUha, ghAsa kA ddher| 0 vistara, Asana, zayana-'sadA makhamalottUlazaya- tRNakuTI (strI0) ghAsa kI kuttiyaa| naadynukurvtaa| (vIro0 8/33) tRNakuTIraM (napuM0) ghAsa kI kuttiyaa| 0 tUla denA, bar3hAkara kahanA-ghRNAspadaM kevalamasya tuulm| tRNakUTaH (puM0) 1. ghAsa kA Dhera, 2. ghAsa kI kuttiyaa| (dayo0 (suda0 102) tUla-kalApaH (puM0) kArpAsa samUha, ruI kA ddher| tUlasya tRNaketu (puM0) tADavRkSA kArpAsatvacaH kalApe samUhe bhavati (jayo0 5/3) tRNagodhA (strI0) goha, girgitt| tUla-kalpanaM (napuM0) ruI kI pallI, rjaaii| pitustasya klpnaa| tRNagrAhin (vi0) nIlama, nIlakAnta mnni| (jayo0 24/28) tRNacaraH (puM0) 1. gomeda, eka rtn| 2. ghAsa carane vaalaa| tUMha (saka hin] ghAsa, Ti (suda0 22) For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRNajalAyuktA tRS tRNajalAyuktA (strI0) tivalI kA laarvaa| tRNajalUkA dekheM uupr| tRNatA (vi0) 1. kaamuktaa| tRNatA kAmuke'pi ca iti vizvalocanaH (jayo0 8/47) 2. tRNapanAtRNatva (vi0) tRNa panA, tucchtaa| (vIro0 18/35) tRNadrumaH (puM0) tADavRkSa, khajUra taru, nAriyala kA per3a, supArI | kA pedd'| tRNadhAnyaM (napuM0) jaMgalI dhaany| tRNapIDaM (napuM0) tuccha piidd'aa| tRNapUlI (strI0) car3hAI, sarakaNDI kA banA muuddhaa| tRNaprAya (vi0) udyamahIna, kArya karane ko akssm| tRNamaNiH (strI0) eka ratna vishess| tRNamatkuNaH (puM0) jmaant| tRNarAjaH (puM0) nArikela tru| bAMsa, iikh| tRNavaNAlI (strI0) tinake kA Dhera, tRNa smuuh| (dayo0 38) tRNasaMstaraH (puM0) tRNa kA bichaunaa| tRNasArA (strI0) kadalI, kelA kA paadp| tRNasiMhaH (puM0) kulhaadd'aa| tRNasparzaparISahajayaH (puM0) tRNa sparza ke parISaha kA shn| tRNaharmyaH (puM0) ghAsa kI kuTiyA, ghAsa-phUsa kA ghr| tRNAgniH (strI0) tinake kI aag| tRNAjjanaH (puM0) girgitt| tRNATavI (strI0) ghAsa vAlA jNgl| tRNAyita (vi0) aNkurbhaavjny| (jayo0 6/45) tRNAvartaH (puM0) havA kA vega, bhbhuul| tRNAsRj (napuM0) sugandhita drvy| tRNotkara (vi0) bhuusaa| (jayo0 2/3) tRNokas (napuM0) ghAsa kI jhopdd'ii| tRNyA (strI0) [tRNa+ya+TAp] ghAsa kA ddher| tRtIya (vi.) [tri+tIya] tiisraa| tRtIyaM (napuM0) tIsarA bhaag| (jayo0 ) tRtIyaka (vi0) [tRtIya kan] tIsare dina hone vaalaa| tRtIyakANDaM (napuM0) tIsarA adhyaay| tRtIyakUTaH (puM0) tIsarA shikhr| tRtIyakhaNDaH (puM0) tIsarA khnndd| tRtIyagrahaM (napuM0) tIsarA praveza bhAga, tIsarA sthaan| tRtIya-padaM (napuM0) tIsarA caraNa, tRtIya bhAga, tIsarA hissaa| tRtIyapAdaH (puM0) tIsarA crnn| tRtIyapuruSArthaH (puM0) tIsarA puruSArtha kaam| (jayo0 1/8) tRtIya pratimA (strI0) tIsarI pratimA, sAmAyika pratimA, jisameM pramAdarahita hokara donoM kAloM ke pUrva do pratimAoM ke anuSThAnapUrvaka tIna mAsa taka sAmAyika kA pratipAlana krnaa| tRtIyabhAgaH (puM0) tIsarA hissaa| tRtIyamUlaguNaH (puM0) acaurya mUlaguNa, kiMcit bhI vastu kA grahaNa na krnaa| tRtIyasargaH (puM0) tIsarA srg/adhyaay| (jayo0vR0 190) tRtIya sampauruSaH (0) tRtIya kA purussaarth| tRtIyasya sampauruSasya kAmapuruSArthasya (jayo0 17/53) tRtIyA (strI0) [tRtIya+TAp] 1. candra pakSa kA tRtIya divasa, tIsarA din| 2. karaNa kAraka-vibhakti cihn| tRtIyAkRta (vi0) tIna bAra jItA gyaa| tRtIyA-tatpuruSaH (puM0) karaNa kAraka smaas| tRtIyAprakRtiH (strI0) hiijdd'aa| tRtIyin (vi0) [tRtIya ini] tIsare aMza kA adhikaarii| tRd (saka0) phAr3anA, khaNDa-khaNDa karanA, vidIrNa karanA, cIranA, naSTa karanA, saMhAra krnaa| tardati, tRnntti| tRpa ( aka0) tRpta honA, saMtuSTa honA, prasanna honA, sukha honaa| tRpA (vi0) [tRp+kta] saMtuSTa, prasanna, parisaMtoSa yukt| tRptiH (strI0) [tRpktin] saMtoSa, paritoSa, Atma saMtuSTi, pritusstti| (hita saM06) kuru tRpti praklRpti hara svAmin tava devAdhisevAM sadA yaami| (suda073) tRptikara (vi0) saMtoSa karane vAlA, prasanna hone vaalaa| kimapi tRptikaraM bhgvnntH| tRptikAraNaM (napuM0) saMtuSTi kaark| (jayo0 24/42, samu0 ___7/30) tRptijanya (vi0) saMtuSTa huaa| taptidhara (vi0) paritoSa dhaark| tuptibhAvaH (vi0) saMtoSa bhaav| tuptibhRta (vi0) sNtusstt| tRptisArtha (vi0) sntrpnnkaark| OM satyajAtAya svAhA-ityAdimayaH sa tRptisArthaH santarpaNakArakaH (jAye0 12/72) tRSa (aka0) pyAsA honA, icchA karanA, lAlayita honA, kAmanA karanA, saMtuSTa honA, utkaNThita honA, saMyukta honA, abhilaSita honaa| For Private and Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRS 452 tevan tRSa (strI0) vAJchA, tRSNA, tRSA pyAsa lAlasA, utsukatA, tejakAya (napuM0) agnikAya jIva, sthAvara jIvoM kA eka bheda abhilaassaa| (jayo0 22/5) tRSaH abhiSvaGgalakSaNA yAH jo caitanyabhAva se yukta aneka hai aura pRthak-pRthak bhI hai| sannipIya bahupInamanAssaMstAvataiva tRSa Apya ca naashm| tejakAyikaH (puM0) agnikAya jiiv| teja uSNalakSaNaM pratItam, (samu05/29) tadeva kAyaH zarIraM yeSAM te tejaH kaayaa| tRSahAriNI (vi0) pipAsApahArakA samastaprakArAbhilA ssaapripuurk| tejajIvaH (puM0) agni zarIra kA dhaark| (jayo0 22/60) tejana (napuM0) [tij+lyuTa] tapana, jAnA, camakanA, pradIpta tRSA (strI0) pyAsa, vAJchA, lAlasA, tRssnnaa| pipAsA ca tRSA, karanA, sarakaMDA, narakula, bANa kI noka, zastra kI dhaar| pyAsa kI bAdhA honaa| asAtAvedanIya-tIvra-tIvratara-manda- teja puJjamaya (vi0) Atmabala yukt| (jayo0 1/13) mandatara-pIDayA samupajAtA tRssaa| (niya006) tejayituM (tejay+tumun) saMvardhana karane ke lie (jayo0 tRSAkArI (vi0) pipAsAkAraka, abhilASI (jayo0 12/128) 11/62) tRSAturaH (puM0) pyAsa se vyaakul| (samu0 7/10) tejas (napuM0) prabhA, (samu0 5/10) 'yena tasya tRSApahArI (vi0) pipAsApahAraka, tRSNA zAnta karane vAlA, hRdayAbjavikAzastejaseva smbhuudrvibhaas:| (samu05/10) ___pyAsa bujhAne vaalaa| (jayovR0 22/60) 1. pratApa-dRSTirabhyudayabhAji janAnAM tejasAJca nilaye tRSAparIsahajayaH (puM0) pyAsa kI bAdhA kA sahana krnaa| bhuvanAnAm' (jayo05/28) tRSAham (napuM0) jala, vAri, paanii| 0 prabhAva-tanute'nutejasA svAM kaliGgarAjAbhidhAM sulbhaam| tRSi (strI0) pipAsA, pyaas| (jayo0 12/2) (jayo0 6/23) (vIro06/23) tRSita (bhU0ka0kR0) [tRS+kta] pyAsA, abhilASA yukta, | tejastara (vi0) teja lakSaNa vaalaa| icchA karane vAlA, icchuk| tejasvat (vi0) [tejs| atupa] camakIlA, prabhAvAna, tRSNaj (vi0) [tRS+najiG] pipAsu, lAlacI, lobhI, kAntiyukta, teja, tIkhA, painaa| aasktijny| tejasvin (vi0) [tejas+vini] 1. ujjvala, prabhAyukta, tRSNA (strI0) [tRS+na+TAp] pyAsa, tRSA, pipAsA, icchA, camakadAra, balavAn, zauryayukta, prasiddha, vikhyAta, 2. vAJchA, abhilaassaa| (jayo0 6/21) vAJchati vasanaM sa ca tapana, teja, sUrya (jayo0vR0 3/13, 3/102) 3. punarazanaM kasya na dhanatRSNA vaa| (suda0 74) vidhisampanna, pracaNDa, prkhr| tRSNAkSayaH (puM0) tRSA kA nAza, saMtoSa, shaanti| tejita (vi0) [tij+Nic+kta] uttejita, uddIpta, pradIpta, tRSNAjanya (vi0) tRSA yukt| prbhaavaan| tRSNAturaH (puM0) pipAsA se piidd'it| (vIro0 4/48) tejojIvaH (puM0) agni zarIra kA dhAraka jiiv| tRSNAlu (vi0) [tRSNA+Alu] adhika pyAsa, pyAsa se vyaakul| tejojarAziH (strI0) eka gaNatIya prmaann| jisa rAzi meM cAra tRSNAbhivRddhiH (vi0) dhanAbhilASA, pyaas| (vIro0 12/4) kA bhAga dene para tIna zeSa rahe vaha tejojarAzi hai| tRSNAvAn (vi0) pipAsAsahita, abhilaassaavaan| (jayo0 22/7) | tejomaya (vi0) [tejas+mayaT] ujjvala, kAntimaya, prbhaavaan| tRSNAvatI (vi0) pipAsA janaka, tRSA jny| (jayo0 16/13) tejolezyA (strI0) sarvadharma samadarzitva bhaav| tRha (saka0) mAranA, ghAyala karanA, kSati pahuMcAnA, vinAza krnaa| 'dRDhamitratA-sAnukrozatva satyavAda-dAna-zIlAtmIyatu (saka0) pAra karanA, tairanA, bhnaa| kArya-samapAdanapaTu-vijJAna yoga-sarvadharma-samadarzanAdi teindriyaH (napuM0) tIna indriya jiiv| (vIro0 19/36) tejoleshyaalkssnnm| (ta0vA0 4/22) kAntiyukta leshyaa| tejaH (puM0) uSNaprabhA, agni jvaalaa| mUloSNavatI prabhA tejH| | temaH (puM0) [tim+ghaJ] AI, gIlA, tr| itastato vikSiptaM jlaadisikt| vA pracurabhasmaprAptaM vA | temanaM (napuM0) [timlyu T] 1. gIlA karanA, tara karanA, tela manAk tejomAtraM tejaH kthyte| yukta aahaar| 2. zAka vishess| (jayo0 12/16) taikSaNyakaraNavRttiH (strI0) uttejanA, udbelnaa| (jayo010 | tevanaM (napuM0) [tev+ lyuT] manoraMjana, Amoda-pramoda, krIr3A, 15/52) anurNjn| For Private and Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taijasatevanaM 453 toraNotthiH tIrthakaH tilA padArtha, tina taijasatevanaM (vi0) ujjvala, svaccha, kAntimaya, prakAzamAna, | tomaraH (puM0) [tumpati hinasti-tumpa+aTra] lohe kI chdd'| camakadAra, ojasvI, baliSTa, guNa yukta, padmarAgamaNi loh-dnndd| sadRzA toyaM (napuM0) udaka, jala, paanii| (bhakti0 4) (jayo0 2/152) 'teyappahaguNajuttamidi tejaiyaM' (Sa0kha0 14/327) toyakarman (napaM0) deha pramArjana, zarIra pramArjana, jltrpnn| zaMkha-dhavala-prabhAlakSaNaM taijasam (ta0vA0 2/49) toyakRcchaH (puM0) jala se jIvana claanaa| taijasazarIraM (napuM0) agni prabhA sadRza zarIra, jisa karma ke toyakrIDA (strI0) jalakrIr3A, jlvihaar| udaya se taijasa vargaNA ke skandha ni:srnn| agni saraNarUpa toyagarbhaH (puM0) nArikela, naariyl| aura prazasta-aprazasta pariNata hoN| toyacaraH (puM0) eka jantu, jala meM vicaraNa karane vAlA praannii| taitikSa (vi0) sahiSNu, sahana shiil| toyaDimbaH (puM0) olA, barpha knn| taitiraH (puM0) tiitr| toyaDimbhaH (puM0) barpha kaNa, himakaNa, olaa| taitilaH (puM0) gaiNddaa| toyakSaH (puM0) megha, baadl| taittirIyopaniSadaH (puM0) eka upaniSada kA naam| toyadharaH (puM0) megha, baadl| taimiraH (puM0) akSi rog| toyadhiH (puM0) samudra, uddhi| tairthikaH (vi0) tIrthavAsI, pAvana, pvitr| toyanidhiH (puM0) samudra, uddhi| tairthikaH (puM0) eka snyaasii| toyanIvI (strI0) bhU, dharA, pRthvii| tailaM (napuM0) [tilasya tatsadRzasya vA vikAraH aNa] tela, | toyapAnaM (napuM0) jala piinaa| cikkaNa panayukta padArtha, tila se nikAlA gayA, mUMgaphalI, toyaprasAdanaM (napuM0) katakaphala, nirmalI, phittkrii| sarasoM, soyAbina, vinaulA Adi kA tail| (samya0 108) toyamalaM (napuM0) smudrphen| tailaphule: (puM0) tela kA phohaa| toyamuc (puM0) smudr| tailaGgaH (puM0) telaguprAnta, tamila bhASA kA prdesh| toyayantraM (napuM0) jlghdd'ii| tailikAH (puM0) [taila+Than] telI, tela perate vaalaa| (jayo0 toyarAjanH (puM0) samudrA 25/55) toyarAjiH (puM0) jala paMkti / 1. smudr| tailin (puM0) telii| toyarAziH (puM0) smudr| tailinI (strI0) [tailin+GIpa] dIpaka kI vttii| toyavelA (strI0) samudra kA kinArA, smudrttt| tailInaM (napuM0) [tilAnAM bhavanaM kSetram] tilakSetra, tila ko toyavyatikaraH (puM0) nadI kA milana sthAna, saMgama sthala, khet| jala kA eka sthAna se dUsare sthAna para milnaa| taiSaH (paM0) [tiSya+aNa+DIpa] tiSyeNa nakSatreNa yuktA paurNamAsI toyazuktikA (strI0) siipii| paussmaah| toyasarpikA (puM0) meNddhk| tokaM (napuM0) zizu, bAlaka, bccaa| toyasUcakaH (puM0) meNddhk| tokakaH (puM0) cAtaka pkssii| toraNa: (puM0) dvAramukha, prveshdvaar| toTakaH (puM0) toTaka chnd| cAra sagaNa aura solaha mAtrA para | toraNaM (napuM0) bhir| (samu0 2/20) 'maNipUrNasutoraNotthitaiH' viraam| // / / SIS II5=12 vrnn| (jayo0 10/11) 1. toraNa nAmaka vRkSa 'upAttaH toDanaM (napuM0) [tuDlyu T] khaNDa-khaNDa karanA, Tukar3e karanA, svIkRtastoraNe nAma vRkSaH' (jayo0 24/50) phAr3anA, vinAza karanA, vidIrNa krnaa| toraNaprAMtaH (puM0) mukhyadvAra kA bhaag| totraM (napuM0) [tud+STun] aMkuza, araI, caabuk| toraNazrI (strI0) mukhyadvAra kI shobhaa| (jayo0 22/44) todaH (puM0) [tud+ghaJ] duHkha, pIr3A, vedanA, sNtaap| toraNottama (vi0) uttama dvAra yukt| 'dazadhAzata-toraNottamam todanaM (napuM0) [tud+lyuT] 1. kaSTa, pIr3A, vedanA, aMkuza, (samu0 2/20) 2. mukh| toraNotthiH (vi0) toraNoM se yukta (jayo0 10/11) toraNoM For Private and Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tola: 454 trapiSTa se utpnn| 'toraNAni tebhya utthitairAvirbhUtaiH' (jayo0vR0 (suda0 4/8) bAlo'tra nAhaM bhavatIM tyajAmi tatyAja-(samu0 10/11) 3/14) chor3a diyA (jayo0 3/13, 11/61) tyaktvA / tola: (puM0) [tul+ghaJ] tola, bhAra, tulA para tolA gyaa| (saM030) 'gurupAdayormadayogaM tyaktvA ' (suda0 36) tolaM (napuM0) tolaM, bhAra, tulA para tolA gyaa| tyAjyatA (vi0) pritykttaa| (bhakti0 41) toSaH (puM0) [tuS+ghaJ] saMtoSa, prasannatA, khushii| tyAgaH (puM0) [tyaj+ghaJ] parityAga, chor3anA, tilAJjali denA toSakAriNI (vi0) saMtoSa prdaayk| (jayo012/20) (suda0 126) toSaNa (napu0) [tuS+ lyuTa] saMtoSa, prasannatA, khuzI tRpti| 0 virAgatA (jayo0 27/7) tyAgo'pi manasA zreyAnna toSatatiH (strI0) sNtossbhaav| (samu01/24) prasannatA kI zarIreNa kevalam' (vIro0 13/37) raaji| 0 dAna-tyAgo dAnaM, tacchaktio yathAvidhi prayujyamAnaM tyaagH| toSayan (vi0) [toSa+la-Da] muusl| 0 dharmavizeSa-(jayo0 28/39) toSavAn (vi0) sNtossii| (suda0 103) 0 prigrhnivRttistyaagH| taukSikaH (puM0) tulA raashi| 0 prityjn| tautikaH (puM0) sIpa kA motii| 0 AhArAdi daan| taurya (napuM0) [ta! aN] vigula zabda, tUryarava, turahI kI 0 saMyatasya yogyjnyaanaadidaanm| aavaaj| viziSTa sNprdaan| tauryatrikaM (napuM0) nRtya, gAna, dhvani, svarasaMgati, svrlhrii| 0 bhAvadoSa prityaag| taula (napuM0) [tulA+aNa] traajuu|| 0 vaiyAvRtyakaraNa, sevA krnaa| taulikaH (puM0) [tuli+Thak] citrkaar| 0 sNvibhaagkrnn| tyakta (bhU0ka0kR0) [tyaj+kta] vihIna, rahita, chor3a gayA, tyAgadharmaH (puM0) tyAga dharma, bAhya aura Abhyantara kriyAoM kA parityakta, TAlA gayA, vimukh| 'tataH ktapratyayavAn bhavAmi' prityaag| dazadharmoM meM AThavAM dhrm| (jayo0vR0 1/103) 'kta pratyayasya dhAtUnAmuktattvAt' tyAgabhAvaH (puM0) nivRtti bhAva, nigrhbhaav| (jayo0vR0 1/103) tyAgAdiga (vi0) tyAga rhit| (samya070) tyaktakaSAya (vi0) kaSAya rhit| tyAgitA (vi0) nisvArthatA-dAnazIlatA (jayo0 2/74) tyakta-kopa (vi0) kopa mukta, krodha rhit| 'tyAgitA'nubhAvitA kRtajJatA' tyakta-kheda (vi0) kSobha rhit| tyAgin (vi0) chor3ane vAlA, parityajanazIla, dAtA, pradAtA, tyakta-kSobha (vi0) rAga-dveSa se rhit| bhogoM se vimukha honA, svecchapravRtti kA parityajana karane tyaktageha (vi0) ghara se parAGmukha, ghara ko chor3ane vaalaa| vaalaa| tyaktacetana (vi0) caitanya se rhit| trapa (aka0) zarmAnA, lajjA krnaa| tyaktajIvita (vi0) prANa mukt| trapamANaka (vi0) lajjita (jayo0 3/11) tyaktajJAna (vi0) jJAna prihiin| trapA (strI0) [trap+aGTAp] 1. zarma, lajjA, laaj| (jayo0 tyakta-tapa (vi0) tapa se vimukt| 6/48) 2. kAmuka strI, 3. prasiddhi khyaati| tyakta-dAna (vi0) dAna rhit| trapAlu (vi0) lajjajAlu (jayo0 1/25) tyakta-doSa (vi0) doSa prihiin| trapApagA (vi0) lajjAsari (jayo0 17/79) tyaktadharma (vi0) dharma vimukh| trapAbhara (vi0) lajjAyukta (muni0 28) tyaktaprANa (vi0) praannshuuny| trapAlA (vi0) lajjAkAraka (jayo0 16/51) tyaj (saka0) chor3anA, tyAganA, utsarga karanA, sevA mukta trapAhInaH (vi0) nirlajja, lajjA rhit| karanA, TAlanA, upekSA karanA, avahelanA krnaa| tyajAti trapAraNDA (strI0) veshyaa| (dayo0 123) (samya0 51) 'lAti tyajati cAGkakam' | trapiSTha (vi0) atyanta saMtoSa ko prApta, prasanna citt| For Private and Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir trapIyas 455 trAyastriMzaH pIyas (vi0) adhika sNtusstth| trasAnAM tanurmAsanAmnA prasiddhA yuduktizca vijJeSu nityaM trapu (napuM0) TIna, raaNgaa| nissiddhaa| trapulam (napuM0) TIna, raaNgaa| suzAkeSu satsvapyaho taM jighAMsurdhigenaM manuSyaM parAsRk trapsyaM (napuM0) maTThA, chAMcha, viloDita dhi| pipaasum|| (jayo0 2/128) trasAnAM crjiivaanaam| traya (vi0) [tri+ayac] teharA, tigunA, tIna prakAra kaa| (jayo010 2/128) (samya0 116) traye (samya0 131) vasanAmaH (puM0) jisase do indriyAdi kA janma ho| 'yadyAd trayakara (vi0) tIna krnn| dvIndriyAdiSu janma tat trasanAma' (ta0vA08/11) 'jassa trakarman (vi0) trividha krm| kammassudaeNa jIvANaM tasattaM hodi tassa kammassa tasatti trayakhaNDa (vi0) tIna khaNDa vaalaa| saNNA' yA-jassa kammassudaeNaM jIvANaM saMcaraNAsaMcaraNabhAvo trayacara (vi0) tiryak cara, tirachA calane vaalaa| hodi taM kammaM tasaNAma' (dhava0 13/365) trayadoSa (vi0) tIna doSa vaalaa| vasanAlI (strI0) kSetra pramANa, vRkSa ke madhyagata sAra ke samAna trayadharma (vi0) trividha dharma ratnatrayadharma, samyagdarzana, samyajJAna loka ke bahumadhya bhAga meM sthita eka rAju lambe-caur3e aura samyakcAritra dhrm| aura kucha kama teraha rAju U~ce kSetra ko prasanAlI kahate trayapAda (vi0) tIna crnn| trayabhava (vi0) tIna bhv| (muni0 7) vasaraH (puM0) DharakI, julAhe kA eka upakaraNa jisameM dhAgoM trayamArga (vi0) tIna mArga, tripath, tiraahaa| kI nalI rakhakara bunate haiN| trayamekakAlamata (vi0) triruuptaa| (vIro0 19/12) . trasareNu (puM0) ati sUkSma rajAMza, ATha paramANu yukta (vIro0 jayaratna (vi0) tIna rtn| 20/10) trayayoga (vi0) tIna yog| vasura (vi0) [tras+urac] bhIru, kAMpane vaalaa| trayas (puM0) teisvaaN| jayaviMzati (vi0) taiNtiis| trasta (bhUka kR0) [trs| kta] bhayabhIta, bAdhAyukta, bhIru, jayaSaSThi (strI0) tirestth| DarA huA, trAsa (jayo0 8/6) 'munerathAvastavijantumAtram' vayasaptatiH (strI0) tihttr| (jayo0 27/44) trayAtmaka (vi0) utpAda, vyaya aura dhrauvya rUpa trividha yukta trastahRdaya (vi0) bhayabhIta hRdaya vaalaa| (jayo0 28/33) (vIro0 19/3) tIna prkaar| trasti (vi0) vepatha, kumArga (vIro0 18/55) (jayo0 2/157) trayI (strI0) [tray+GIp] tInoM kA smaavesh| 1. devtryii| trastimita (vi0) trAsa yukta, DarA huaa| (vIro0 18/55) (jayo0 11/26) janma, araNya aura maraNa tryii| darzana, trANa (bhU0ka0kR0) [trai+kta tasya natvam] rakSA kiyA gayA, jJAna aura cAritra tryii| moha rAga aura dvesstryo| vIrodaya, bacAyA gayA, ArakSita, surkssit| jayodaya aura dayodaya tryii| trANaM (napuM0) rakSA, pratirakSA, bacAnA, surakSita karanA, zaraNa, * trividha vidyaa| (vIro0pR0 3/14) sahArA, aashry| (suda0 79) trayIdharma (vi0) tIna prakAra kA dhrm| 0 anarthapratihanan, vighAta hnn| trayIdhara (vi0) trayI vidyAdhAraka, shresstthbuddhidhaark| (jayo0 | trAtA (vi0) [trai+kta] rkssk| (dayo0 86) rakSita, bacAyA 12/29) 'guNino guNine trayIdharAya' (jayo0 12/29) gayA, surkssit| ___ 'guNino guNine trayIdharAya' (jayo0 12/29) trAtrI (vi0) bacAne vaalaa| (suda0 97) trayodazasargaH (puM0) terahavAM srg| trApuSa (vi0) rAge se nirmit| vas (aka0) kAMpanA, hilanA, bhayabhIta honA, DaranA, vicalita trAyate-bacAtA hai, grahaNa karatA hai, zaraNa detA hai| (dayo0 honA, trasta honaa| trasati, trasyati, trst| 27/44) trasa (vi0) [traska ] cara, jaMgamA traya jIva, do indriya se / trAyastriMzaH (puM0) eka deva jAti samUha, taitIsa saMkhyA vAle lekara paMcendriya taka ke jiiv| deva, indramaMtrI yA purohita sadRza dev| 'trAyastriMzA For Private and Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir trAsa 456 tripaJca maMtri-purohitasthAnIyAH' (ta0vA0 4/44) maMtri- | triguNIkRta (vi0) tigunAkAra, tIna gunA karane vaalaa| (jayo0 purohitasthAnIyAstrAyastriMzA:' (tanvA04/4) trayastriMzati 12/47) jAtA traaystriNshaa| triguptiH (strI0) tIna gupti, mana, vacana aura kaay| trAsa (vi0) [tras+ghaJ] cara, gamanazIla, bhybhiit| tricakSus (puM0) shiv| trAsaH (puM0) DarA, bhIru, bhyaakraant| tricatura (vi0) tIna aura cAra yukt| trAsavazaH (puM0) bhaya ke vshiibhuut| (jayo0 1/33) tricatvAriMzata (strI0) taiMtAlIsa (43) eka sNkhyaa| trAsana (vi0) DarAvanA, bhyaank| trijagat (napuM0) tIna loka, tribhuvn| (samu0 2/4) trAsanI (strI0) eka prakAra kI mudraa| trijagatI (strI0) tIna lok| trAsita (vi0) [tras+Nic+kta] AtaMkita, bhybhiit| trijaTaH (puM0) shiv| trAhi (vi0) bAdhAeM-trAhi mAM traahi| (dayo0 12) trijaTA (strI0) eka raaksssii| tri (puM0napuM0strI0) tIna, trayaH (puM0) (muni0 28) trijIkA (strI0) trijyA, ardhvyaas| trINi (napuM0) tisraH (strii0)| trijyA (strI0) ardhavyAsA trikaM (napuM0) tIna ora se mArga, tiiraahaa| 'trikoNaM sthAnaM trikaM triNava (vi0) tigunaa| yatra rathyAtraya milati' tritakSaM (napuM0) tIna bar3haI kA smuuh| trikakudaH (puM0) trikUTa vAlA prvt/phaadd'| tritakSI (vi0) tIna bar3haIyoM kA smuuh| trikarman (napuM0) tIna krm| tritaya (vi0) lokatraya, tIna loka smbNdhii| (jayo0 10/72, trikAyaH (puM0) buddha, tthaagt| 18/5) 1. tIna vAra (vIro01/1, samya0 59) trikAlaM (napuM0) sarvadA, sadaiva, bhUta, bhaviSyat aura vrtmaankaal| tIna-tIna Avarta- (hita0 57) (vIro0 1/12) tritaya-prayogaH (puM0) asti, nAsti aura avaktavya prayoga trikAlayogaH (puM0) tInoM kAloM kA sNyog| (suda0 118) (vIro0 19/6) varSA, zIta evaM uSNa samaya meM yoga prtimaa| tridaNDaM (napuM0) mana, vacana aura kAya yog| (bhakti0 14) trikramaNaM (napuM0) tIna prdkssinnaa| 'punaretya ca kuNDinaM purAdhipuraM vasanti sAno zikhare pracaNDAMzu sanmukhAH sNymittridnnddaaH| trikramaNena te surAH' (vIro0 7/12) (bhakti0 14) trikUTaH (puM0) tIna zikhara, tIna parvata cottii| tridaNDin (puM0) tIna yoga ko nigraha karane vAlA sNytii| trikUrcaka (napuM0) tIna phalaka kA caakuu| tridaza (puM0) deva, amr| 1. teraha, 2. taiNtiis| trikoNa (vi0) tribhujaakaar| tridazA (puM0) tiis| trikhaTvaM (napuM0) tIna khAToM kA smuuh| tridazezvaraH (puM0) indr| jAnIhi yogaM tridazezvarAdi padapradaM taM trikhaTvI (strI0) tIna khnndd| jina ityvdiit| (samu08/27) trikhaNDAdhipaH (puM0) tIna khaNDa kA raajaa| (vIro0 11/19) tridinaM (napuM0) tIna din| trikhaNDezvaraH (vi0) jarAsandhA (vIro0 18/4) tridivaM (napuM0) surAlaya, indrdhaam| (vIro0 2/10) trigajadvijetA (vi0) kAmadeva, (vIro0 12/16) tInoM jagat tridoSaH (puM0) vAta, pitta evaM kapha doss| (dayo0 116) kA vijetaa| tridhA (vi0) tIna prakAra, trividhA (jayo0 24/69) trigaNaH (puM0) tIna gaNa, tIna kA samaha dharma, artha aura kaam| tridhArA (strI0) gNgaa| trigana (vi0) tigunaa| trinayanaH (puM0) shiv| trigartA (vi.) kAmAsakta strI. svairiNI. svecchaacaarinnii| trimayaH (puM0) tIna naya, tIna prakAra ke ny| triguNa (vi0) tIna guNa, tIna bAra aavrtk| trinavata (vi0) tiraanveN| viguNita (vi0) tIna se guNA hone vAlA, adho, madhya aura vinavati (strI0) tiraanveN| urdhva bheda ke rUpa meM vibhkt| (jayo0 20/41) tripaJca (vi0) pndrh| For Private and Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tripaJcAza 457 trilokInAtha: tripaJcAza (vi0) tirepnvaaN| tribhuvanajayin (vi0) tInoM lokoM ko jItane vaalaa| (dayo0 tripaJcAzat (strI0) tirepn| 116) tripatrakaM (napuM0) DhAkA tribhuvanapatiH (puM0) tIna bhuvana ke svaamii| (jayo0 6/115) tripatha (napuM0) gNgaa| (dayo0 93/ tribhUmaH (puM0) tIna maMjila, tIna mAlA vAlA bhvn| tripadaM (napuM0) tIna pair| trimArga (puM0) tripatha, tirAhA, 1. rtntry| darzana, jJAna aura tripadikA (vi0) tIna paira vaalaa| cAritra kI ekruuptaa| tripadI (strI0) 1. hasti tNg| 2. tIna pada vaalii| trimArgA (strI0) gaMgA ndii| viparItya (vi0) tIna pradakSiNA yukt| (dayo0 ) trimArgAnugAmin (vi0) 1. trimArgapathika, 2. rtntryaatmk| triparNaH (puM0) DhAka tru| (jayo0 3/114) tripAda (vi0) tIna pairoM vaalaa| trimukuTaH (puM0) tIna zikhara kA prvt| tripuTa (vi0) tribhujaakaar| trimukhaH (puM0) buddha kA vishessnn| tripuTaH (puM0) 1. bANa, 2. hathelI, 3. eka hasta prmaann| taTa, trimadaH (puM0) tIna md| kinaaraa| trimUrtiH (strI0) tIna muurti| tripuTakaH (puM0) trikoNa, tribhuj| trimekhalA (strI0) tIna lar3I, kI karadhanI, tIna kaTanI kI tripuNDU (napuM0) cndn| mekhlaa| (vIro0 13/3) tripuraM (napuM0) tIna nagara, tIna sthaan| (jayo0 19/41) triyaSTiH (strI0) tIna lar3I, hAra kI tIna lar3I, tIna lar3I tripurAri (puM0) shiv| tripurAri-rudra-umA ca tasyA zrI pArvatI vAlA haar| (jayo0 19/41) triyAmA (strI0) tIna rAta kA smy| tripurAdirAT (puM0) nAbheya, AdIzvara, AdinAtha, prathama jina | triyogaH (puM0) mana, vacana aura kAma yog| tIrthaMkara RSabhadeva (jayo0 26/63) 'tripurANAM janma- triyoniH (strI0) tIna yoniyaaN| jarAmaraNAkhyAnAmarirAjo nAbheyasya' (jayo0 26/68) trirajanI (strI0) tIna raat| 0 ziva, shNkr| trirAtraM (napuM0) tIna raat| tripuru (puM0) prapitAmaha, pitRmh| (jayo0 12/145) viratnaM (napuM0) tIna ratna-darzana, jJAna aura cAritra ye tIna tripUruSI (strI0) gotrazAkhoccAraNa, gotroccaarnn| adhyAtma ratna haiM, inheM sarvotkRSTa ratna kahA gayA hai| tripauruSa (vi0) tIna pIr3hiyoM se smbNdhit| trirekhaH (puM0) shNkh| triprastutaH (puM0) madAsrAva vAlA hsti| viliMga (vi0) tInoM liMgoM meM prayukta hone vaalaa| tripRSTaH (puM0) podanapurI rAjA prajApati kI dvitIya rAnI trilokaM (napuM0) tIna loka, tribhuvn| mRgAvatI kA putr| (vIro0 11/17) trilokanAthaH (puM0) tInoM lokoM ke svaamii| (vIro0 13/10) vizAkhabhUtirnabhaso'tra jAtaH prajApateH zrIvijayo jyaatH| | trivokapatiH (puM0) tInoM lokoM ke adhipti| mRgAvatItastanayastripRSTha nAmnA'pyahaM podpryuthaatH| (vIro0 trilokaprajJaptiH (strI0) tIna lokoM ke viSaya ko pratipAdita 11/17) __ karane vAlI eka racanA trilokaprajJapti, yativRSabhAcArya triphalA (strI0) tIna phaloM kA saMghAta, harDa, baher3A aura kRta gaNita, jyotiSa sambandhI rcnaa| (hi0 26) AMvalA samUha kA cuurnn| trilokasAraH (puM0) nemicandra siddhAnta cakravartI dvArA racita tribalI (strI0) tIna rekhAeM, nAbhi ke Upara hone vAlI rekhaa| racanA, jisameM bhUgola, gaNita evaM jyotiSAdi ke viSaya trivighna (vi0) tIna baadhaaeN| ko vyakta kiyA gayA hai| tribhadraM (napuM0) maithuna, sNbhog| trilokI (vi0) tInoM lokoM vaale| (suda0 2/15) 'trilokAnAM tribhujaM (napuM0) trikonn| samAhAristralokI' (jayo0 5/83) tribhuvanaM (napuM0) tIna lok| trilokInAthaH (puM0) tInoM lokoM ke adhipti| (vIro0 13/10) For Private and Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir trilocanaM 458 truTita mA trilocanaM (napuM0) trinetr| trivedI (vi0) pu, napuM aura strIliMga kA jAnane vaalaa| tIna trivarNakaM (napuM0) tIna vargoM kA smaahaar| kSatriya, bAhmaNa aura veda jAnane vaalaa| trayo vedA asyasantIti trivedi, trivedi vaishy| vikalpanameva AyurjIvanaM yasya s| (jayo0 1/76) trivargaH (puM0) tIna varga-dharma, artha aura kaam| (dayo0pR0 trizaGka (vi0) bIca meM laTakA huaa| 33) trizaGkaH (puM0) rAjA, harizcandra kA pitaa| trivarganiSyanna (vi0) tIna vargoM se yukt| (jayo0 1/28) trizalA (strI0) mahAvIra kI mAtA kA naam| kuNDa grAma ke trivargapariNAyaka (vi0) 1. trivargamArga se gamana karane vaale| 2. rAjA siddhArtha kI rAnI trishlaa| (vIro0 6/43) ku, cu, Tu varNa se maMDita hone vaale| "trivarNANAM trizalAkhanI (strI0) trizalAdevI kI kuNkh| (vIro0 6/43) dharmArtha-kAmAnAM yadvA trivarNANAM ku cu TunAmeva vizikhaM (napuM0) trishuul| pariNAyake'dhikAriNi jayakumAre tisstthti| amAtyAdInAM triziras (puM0) trishuul| vargaH samUhastena maNDite sevite| (jayo0 3/20) trizuddhi (strI0) mana, vacana aura kAma kI shuddhi| (samya0 trivarga-pariNAma-saMgrahI (vi0) tInoM vargoM kA saMgrAhaka 78, vIro0 17/8) 'trivargasya prinnaam| trizUlin (puM0) shiv| saMgrahAtIti trivargapariNAmasaMgrahIdharmAditrivarga-saMgrAhako triSaSTiH (strI0) tirestth| bhvtiityaashyH'| (jayo0 2/21) triSaSTi-puruAcaritaM (napuM0) prathamAnuyoga lkssnn| tiresaTha mahA trivargamArgaH (puM0) tripatha, tIna varga kA patha trivargaguNita, zalAkA puruSoM kA critr| (jayo0 161) (hi0vA0 7) trivargamAgaNo nAbhinnadanasya' (hi0saM0 36) trizRGkaH (puM0) trikUTa prvt| trisaMyogI (vi.) tIna saMyoga vaalaa| (vIro0 19/6) trivargabhAvaH (puM0) dharma, artha aura kAma bhaav| (vIro0 3/9) trivargasaMsAdhanaM (napuM0) tIna vargoM kI sAdhanA-dharma, artha aura trisandhyaM (napuM0) tIna sndhyaa| trisandhyI (strI0) tIna sndhyaa| kAma puruSArtha kI saadhnaa| (dayo0 33) trisaptata (vi0) tihttrvaa| trivargasampattiH (strI0) tIna varga kA sampAdana-'trivargasya trisaptana (vi0) tIna bAra saat| dharmArthakAmatrivargasya tasya sampattisapAdanam' (jayo070 trisAmya (vi0) tInoM kI smaantaa| 1/39) 'ku-cu-Tu' iti trayANAM vargANAM samAhArastrivarga trisUtrin (vi0) rekhAtraya yukt| (jayo0 5/50) tasya sampattiH' (jayo0vR0 1/39) tristhalI (strI0) tIna pavitra sthaan| trivargasampAdanaM (napaM0) dharma, karma aura zarma kA sampAdana yA trisrotas (strI0) tIna srotA dharma, artha au sukha kA smpaadn| (jayo0 12/48) trisIttha (vi0) tIna bAra jItA huaa| trivali (strI0) tIna rekhaaeN| (jayo0 16/81, trihAyaNa (vi0) tIna varSa kaa| trivalita (vi0) kaTi, hRdaya aura grIvA ko jhukAne vaalaa| triMza (vi0) tiisvaaN| mastiSka para tIna rekhAe~ utpanna karane vaalaa| triMzaka (vi0) tIsa se yukt| trivAra (avya0) tIna vAra, tIna prakAra se| triMzat (strI0) tiis| trivikramaH (puM0) vissnnu| trINi (napuM0) tistraH (strI0) trividha (vi0) tIna prakAra kaa| truT (saka0) tor3anA, phAr3anA, cIranA, Tukar3e krnaa| truTyan triviSTapaM (napuM0) svargaloka, indrlok| (vIro0 1/23) (jayo0 7/107) troTayitvA (jayo0 23/37) samullasatkalpalataikatantu triviSTapaM kAvyamupaimyahantu' | truTi: (strI0) [truT+in] apaghAta, bhUla, kamI (jayo0 (vIro0 1/23) 12/136) 'bho mahAzayAH, vo asmAkamAtithye'tithisatkAre triveNI (strI0) tIna nadiyoM ke milana kA sthAna, gaMgA yamunA nastruTireva' (jayo0 12/136) 1. kATanA, tor3anA, phAr3anA, __ aura sarasvatI kA saMgama sthalA 2. sandeha, anizcitA, 3. hAni, naash| 4. choTI ilaaycii| trivizuddhiH (strI0) manovAkkAya shuddhi| (jayo0 12/29) | truTita (vi0) bhraMza, nsstt| For Private and Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org truTita: truTitaH (puM0) eka pramANa vizeSa, caurAsI lAkha truTitAMgoM kA eka truTita | truTitasUtra ( napuM0 ) TUTA huA dhANA / (jayo0vR0 17/47) truTismaraNaM (napuM0) galata smaraNa (jayo0vR0 17 / 47 ) truTismRtya ( vi0) galata smaraNa karane vaalaa| (jayo0 20 / 86 ) truTitAGgaH (puM0) eka pramANa vizeSa / caurAsI lAkha mahAkumuda / truTireNu (strI0) eka pramANa vizeSa / ATha saMjJAsaMjJoM kA eka truTireNu | tretA (strI0 ) [ trIn bhadAn eti prApnoti] tikar3I, tIna kA smaahaar| tretAyuga, tIsarA kAla / evaM pururmAnavadharmamAha yatrApi taiH saMkalito'vagAhaH / tretetirUpeNa vinirjagAma kAlaH punardvApara aajgaamaa| (vIro0 18 / 43 ) tretA babhUva risntu kAlo manAgUna guNaikatantu / yasmin zalAkA: puruSa: prabhUyA babhuzcadurmArgakRtAbhyasUyAH / / (vIro0 18/44) tretA puna: kAla upAjagAma yasmin manaH saMkucitaM vadAmaH / nivAsinAmApa zanaistatastu saGkocamurvItanayAkhyavastu / / (vIro0 18 / 10) dvitIya yuga kI samApti vAda tretAyuga/tIsarA kAla kA prArambha huA, jisameM yahAM ke rahane vAle logoM kA mana dhIre-dhIre saMkucita hone lgaa| isake phalasvarUpa putrI ke putra kalpavRkSoM ne bhI phala dene meM saMkoca karanA prArambha kara diyaa| tretAyuga: (puM0) tIsarA yuga (vIro0 18 / 10 ) to : (puM0) eka pramANa vishess| jisa rAzi meM cAra kA bhAga dene para tIna zeSa rahe vaha tretA yA tretoja kahalAtA hai| tredhA (avya0 ) (tri + edhAc] tIna prakAra se tIna taraha se / trai ( saka0) bacAnA, rakSA karanA, surakSA pradAna karanA, zaraNa denaa| 459 traikAlika (vi0 ) [ trikAla ThaJ] sadA, hamezA, tInoM kAla sNbNdhii| (vIro0 13/22) traikAlikAyAbdhituje susajaM satAM jarAmRtyujanurvipatram / (vIro0 13 / 22 ) * trikAlavartI (vIro0 20/7) traikAlyaM (napuM0 ) [ trikAla + Thak ] tInakAla- bhUta, bhaviSyat aura vartamAna kAla / vaiguNika ( vi0 ) [ triguNa+ Thak ] tigunA, tiharA / traiguNyaM (napuM0 ) [ triguNa+ SyaJ ] tigunApana, tIna guNoM kA samAhArA / sattva, raja aura tamas kA saMyoga / traipura : (puM0 ) [ tripura+aN] eka deza vizeSa | tvakpAnakaH (puM0) tvacA jala / tvaksparza (puM0) carma sparza / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir traimAturaH (puM0 ) [ trimAtR+aN] lakSmaNa / traimAsika (vi0) [trimAs+ThaJ] tIna mAha purAnA, timAhI / trairAzika (napuM0) tIna rAziyoM kI rIti / trailokyaM (napuM0 ) [ trilokI+ SyaJ ] tIna loka sambaMdhI, tInoM lokoM kA saMyoga (dayo0 1/3) trailokyaguru ( puM0) tInoM lokoM ke guru / trailokyavAsisattvebhyoM guNanti zAstrArthamiti trailokyaguravaH / trailokyadhI (strI0) tIna loga sambaMdhI buddhi) (vIro0 14 / 26 ) trailokyanAtha: (puM0) tIna lokoM ke adhipati / trailokyapatiH (puM0) tIna lokoM ke nAyaka / trailokyasAra : ( puM0) trilokasAra, nemicaMdra siddhAntacakravartI dvArA racita tIna loka ke vivecana sambaMdhI zAstra (jayo0 19 / 31) traivargika (vi0) trivarga sambaMdhI dharma, artha aura kAma sambaMdhI / traivargika kAryakrama, sNkocyaikaantsusthle| (hita saM0 57 ) traivarNika (vi0 ) [ trivarga+ThaJ] tIna varNa se sambandhita / vikrama (vi0 ) [ trivikrama+aN] viSNu / traividyaM (napuM0 ) [ trividyA+aN] tIna zAstra, tIna veda / traividya: (puM0) tInaveda meM nipuNa / traivipa (puM0) deva, sura / troTakaM (napuM0 [ truT + Nic + Nvul] 1. eka chanda vizeSa, 2. nATaka kA eka bheda / troTi : (strI0 ) [ truT +i] coMca, caMcu / troTimat (puM0) 1. kaTaphala, kaayphl| 2. kSudramachaliyAM / troTi : svIcacumInkaTaphale iti vizvalocanaH / (jayo0 21 / 26) trotraM (napuM0 ) [ trai+ utra] patalI char3I, veMta, jisase pazuoM ko hAMkA jAtA hai| tvackaNDuraH For Private and Personal Use Only tvakS ( saka0) kataranA, utAranA, chiilnaa| vagAda-tvac se (paMcamI eka suda0 2 / 46 ) tvaGkAraH (puM0 ) [ tvam +kR+aN] nirAdara sUcaka 'tU' zabda bodha | tvaca (strI0 ) [ tvac + kvip] 1. camar3I, khAla, carma (samu0 1/17) 2. chAla, vlkl| tvackaNDuraH (puM0) phuMsI, phodd'aa| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tvacgandhaH 460 thaH (puM0) tavarga kA dvitIya varNa, isakA uccAraNa sthAna dantya hai| thaM (puM0) 1. kSaNa, 2. maMgala, 3. bhy| thaH (puM0) 1. parvata, giri, 2. bhakSaNa 3. roga vizeSa, 4, trAsa, bhy| tvacgandhaH (puM0) sntraa| tvaca-chedaH (puM0) carmachidra, ghAva, phodd'aa| tvajaM (napuM0) rudhira, rkt| tvacataraGgakaH (puM0) jhurrA, zarIra ke carma meM sikudd'n| tva traM (napuM0) kor3ha, crmrog| tvacpAruSyaM (puM0) carma khuzkI, camar3e meM rukhaapn| tvacapuSpaH (puM0) romAJca, hrss| tvacsAraH (puM0) baaNs| tvacAMkuraH (puM0) romAMca, hrss| tvacendriyaH (puM0) sprshendriy| tvd-aap| madhyama puruSa ke lie isakA prayoga hotA hai| payonidhistvadhadi vaapyvaarpaaro'tlsprshityaa'tyudaarH| (suda0 2/16) tvattA (vi0) Apake samAna, tvdruuptaa| tvattA ca mattA punaratra tAbhyAmAgatya he deva: sudevtaabhyaam| (jayo0 23/74) tvadIya (vi0) [yuSmad cha tvad Adeza:] terA, tumhArA, aapkaa| (suda0 2/34) tvadvidha (vi0) terI taraha, Apake smaan| tvara (aka0) zIghratA karanA, jaldI karanA, sphUrti rkhnaa| tvarA (strI0) [tvar+a+TAp] zIghratA, kSipratA, veg| tvariH (strI0) vega, zIghratA, sphUrti yukt| tvarita (vi0) [tvar+kta] gativAn, vegayukta, zIghragAmI, sphuurtimaan| tvaritaM (avya0) zIghra, turanta, vega se, sphUrti se| (jayo0vR0 13/11)'AvajatA''vrajata tvaritamitaH' (suda0 104) tvaritaM sma caranti (jayo0vR0 3/11) tvaritameva (avya0) zIghratA se hii| (jayo0 12/66) tvaSTra (puM0) [tvakS+tRc] bar3haI, kArIgara, nirmaataa| tvAdRz (vi0) Apake smaan| tviT (strI0) kAnti, teja, yaza, prbhaa| (dayo0 1/10) 'kandutvamindutviDananyacAraiH' (jayo01/10) tviD (strI0) prakAza, teja, yaza, prbhaa| tviS (aka0) camakanA, AbhAvAn honA, damakanA, sphurita honaa| viSa (strI0) 1. prabhA, yaza, kIrti, kAnti, diipti| 2. icchA, abhilaassaa| tviSiH (strI0) prakAza kirnn| tvarU: (puM0) reMgane vAlA jntu| thuD (saka0) DhakanA, pardA DAlanA, AcchAdita karanA, chipAnA, gupta rkhnaa| thukRt (vi0) vamathu, phUtkAra, thUka diyaa| (jayo0 15/1/4) sUMDa kI phUtkAra se nikale jlknn| (jayo0 6/53) kAlena tadbIjabhujA tu bhAni bhavantu asthInyatha thuutkRtaani| thuDanaM (napuM0) [thudd| lyuT] AcchAdana karanA, DhakanA, lpettnaa| thutkAraH (puM0) [thut+kR+aN] phUtkAra dhvani, thUkane kA svr| thUka (de) dhuNk| (hi0 43) thUtkaH (puM0) thuuk| (vIro06/4) thUkadhAraH (puM0) lAra, laal| (jayo030 27/35) thUkara (vi0) yUMkane vaalaa| thUkAnuyogaH (puM0) yUMka kA sNyog| thUtkAnuyogena yato'tra jantUtpatti sudhInAM dhiSaNA shryntu| (suda0 130) thUtkAraH (puM0) vamathu, phUtkAra, hAthI kI sUMDa se nikale shbd| thUtkRt (vi0) phUtkAra karane vaalaa| thUtkaroti thUkatA hai| (vIro0 4/14) thUtkAra-byAjaH (puM0) phUtkAra ke chala se| (jayo0vR0 13/100) thU (saka0) coTa pahuMcAnA, naSTa denaa| thaiyai (avya0) anukaraNAtmaka dhvni| daH (puM0) tavarga kA tRtIya varNa, isakA uccAraNa sthAna dantya hai| dakAra, dakArameva, 'da' varNa varNanIya (jayovR0 1/29) da (vi0) dene vAlA, nAza karane vaalaa| daMzaspRG (vi0) marma sparzakara (jayo0 16/17) daH (puM0) upahAra, dAna, praabhRt| prvt| 2. daH zuddhi bhAvo varvate (jayo0 12/48) zuddhi-'dasya zuddhatAyA va: kumbho'rthAnnidhidevo bbhuuv| (jayo0vR0 1/37) daH-hitaiSI (jayo0 1/29) For Private and Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 461 dagdhodarArtha daM (napuM0) ptnii| da, da, dkaar| da: zuddhau vaH kumbhe varuho vishv| (jayo01/15) daMz (saka0) DasanA, khAnA, grasanA, nigalanA, kATanA, DaMka maarnaa| daMzaH (puM0) [daMz+ghaJ] kATanA, DAsanA, grasanA, maarnaa| bhakSaNa karanA (jayo0 15/32) doSe'pi khaNDane dazo iti vizvaH 1. dAMta, 2. tIkhApana, 3. truTi, doSa, kmii| 4. kavaca, 5. jor3a, aNg| daMzanaM (napuM0) [daMz+lyuT] kATanA, DaMka maarnaa| daMzamazakaH (puM0) DAMza mcchr| (dayo0 65) daMzaspRGa (vi0) marma sparzakara (jayo0 16/17) daMzit (vi0) [daMz+kta] DasA huA, kATA huaa| daMzin (puM0) kATanA, ddsnaa| daMzI (strI0) [daMza GIS] DAMsa mcchr| daMSTrA (strI0) [daMza+STran+TApa] dAMta, dADa, viSailA dAMta, hAthI kA bar3A daaNt| (dayo0 81) daMSTrAla (vi0) [daSTrA+la] bar3e-bar3e dAMtoM vaalaa| daMSTrin (puM0) [daMSTrA ini] 1. jaMgalI shuukr| 2. sarpa, 3. lkdd'vgghaa| dakSa (vi0) [dakSa+ac] caGga, catura, sakSama, yogy| 'caGgo dakSe'tha zobhane iti vishvlocne| (jayo0 27/57) 0 vicAra-(jayo0 27/57) 'manuSyo vyvhaardkssH| (jayo0 27/50) 'dakSaH sucaturo manuSyaH' / 0 samartha-'dakSaH samastu pricintnmaatrtH'| (suda0 134) * dakSiNadizA-sunami-suvinamiprabhRtIn dakSetarakhecarAtmajJAMstu stii'| (jayo0 6/16) ucita, samucita, upayukta, udyata, taiyaar| dakSaH (puM0) prajApati nAma, eka raajaa| dakSakanyA (strI0) catura kanyA, yogyakanyA / 'rajasvalA: samprati dkssknyaa'| (jayo08/10) dakSajA (strI0) durgA kA vishessnn| dakSatanayA (strI0) durgA kA vishessnn| dakSapadaM (napuM0) rAjA dakSa kA sthaan| (jayo0 28/47) ___ 'dakSasya nAma nRpateH padaM sthAna maashrit:'| (jayo0 28/47) dakSatva (vi0) Avazyaka kriyAoM ko ThIka se karane vAlA-dakSatvaM __ aashukaaritvm| dakSA (strI0) pravINA, yogy| (jayo0 12/92) dakSApyaH (puM0) [dakS+Apya] 1. giddha. 2. grunndd| dakSiNa (vi0) [dakSa-inan] nipuNa, (samu0 1/30) catura, pravINa, yogya, caGga, vicAravAn, sakSama, samartha, niSpakSa, ziSTa, aajnyaanukaarii| udAramanA, daanshiil| (jayo0 12/95) 'mama samprati kiM na dakSiNo'si' (jayo0 12/94) 0 dakSiNa bhAga, dakSiNa dizA (jayo0 12/92) 0 gaurava (jayo0 6/3) 0 dAhinA, daayaaN| dakSiNatva (vi0) srltaa| dakSiNatva srltaa| dakSiNadikpAlaH (puM0) daNDadhara ym| (jayo0 22/66) dakSiNo digdhavo dikpAlo yama ivaasi| (jayo0 dakSiNadigdhavaH (puM0) ym| (jayo0 22/94) dakSiNadigbhAgaH (puM0) 1. dakSiNa dizA bhaag| 2. vAmabhAga, vAyAM hissaa| (jayo070 19/23) avAcI (vIro0 2/29) dakSiNA (avya0) dAIM ora, dakSiNa dizA kI or| dakSiNA (strI0) 1. bheMTa, upahAra, dAna, pArazramika, shulk| 2. rIti-kSaNAtkanakameva satAmapi dkssinnaa| (dayo0 49) dakSiNAgniH (strI0) dakSiNa kI ora sthApita agni| dakSiNAna (vi0) dakSiNa kI ora agrsr| dakSiNAcalaH (puM0) mlygiri| dakSiNAbhimukha (vi0) dakSiNa kI ora unmukh| dakSiNArha (vi0) upahAra prApta karane yogya adhikaarii| dakSiNAyanaM (napuM0) bhUmadhya rekhA, sUrya kI gati uttarAyaNa se dkssinnaayn| (vIro0 21/31) dakSiNAvarta (vi0) dakSiNa kI ora mur3A huaa| dakSiNAzA (strI0) dakSiNa dishaa| dakSiNIkRta (vi.) dakSiNa kI ora kiyA gyaa| (jayo0 12/85) dakSiNetara (vi0) vAma, bAyA hissaa| dakSiNAhi (avya0) [dakSiNa+Ahi] dUra dakSiNa kI or| dakSiNena (avya0) [dakSiNa+enap] dAIM or| dagdha (bhU0ka0kR0) [dah+kta) jalA huA, bhasmIbhUta, vidagdha, saMtapta, klAnta, abhizapta, durvRtt| (jayo0 11/67) IdRze yuvagaNe'tha vidagdhe kA kSatI ratipatAvapi daadhe| (jayo05/25) 'dagdhe-bhasmIbhUte' (jAye0vR0 5/25) dagdhvAtmAn (vi0) jalAyA huaa| svayaM ca narakaM prApa, dagdhvAtmAnapItyasau' (samu0 2/32) / dagdhikA (strI0) [dagdha+kana+TAp] murmure, jale hue| dagdhodarArtha (vi0) saMhArArtha, mArane ke lie udyt| samasti zaukarapi yasya pUrtiIdhodarArtha kathanastu juurtiH| (dayo0pR0 38) For Private and Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dana 462 daNDAdhipaH dana (vi0) uuNcaaii| daNDapAtaH (puM0) DaMDe kA girnaa| daND (saka0) sajA denA, jurmAnA karanA, daNDa denaa| daNDapAtanaM (napuM0) daNDa denA, dhnophrnn| daNDaH (puM0) DaMDA, char3I, gadA, yaSTi, mudgara, soMTA, 1. jNg| / daNDapAruSyaM (napuM0) saMprahAra, pratighAta, kaThora dnndddaan| paMke patittvApi ca lohadaNDaH (samya0 61) 2. eka aparAdhI ko kleza pahuMcAnA, aparAdhI ko daNDa denA, pramANa vishess| daNDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa aura dhanApaharaNa krnaa| 'vadhaH pariklezo'rthaharaNaM vA krameNa mUsala ye ekArthavAcI zabda hai| dnnddpaarussym'| ve rikkUhi daMDo-do rikkuoM kA eka daNDa hotA hai| | daNDapAlakaH (puM0) daNDAdhikArI, dvArapAla, ddyeddh'iivaan| 0 zatruvadha-vadhaH pariklezo'rthaharaNaM daNDaH daNDapoNa: (puM0) mUThadAra clnii| 0 daNDyate-jJAnAdyaizvaryApahArato'sArIkriyate AtmA'neneti daNDapraNAmaH (puM0) daNDavata namana, sarvAMga namrIbhUta, namana, daNDaH / ' sASTAMga nmn| 0 dnndd:-shriir-dhnyorphaar| daNDabAladhiH (puM0) hasti, gaja, haathii| 0 kaSTa denaa| (suda0 90) daNDabhaGgaH (puM0) AjJA virodha, anuzAsana ke prati virodha, 0 sampatti kA haraNa AjJA kA ullNghn| 0 priklesh| daNDabhRt (puM0) kumbhakAra, kumhaar| daNDakaH (puM0) [daNDa-kan] DaMDA, chdd'ii| 2. paMkti, ktaar| daNDamANavaH (puM0) dnndddhaarii| 2. chanda vishess| daNDamArgaH (puM0) rAjamArga, pramukhapatha, raajpth| daNDa-karman (napuM0) daNDa denA, kaSTa denA, tADanA, maarnaa| daNDamudrA (strI0) dhyAna kI eka avasthA, jisameM dAhine hAtha daNDakAkaH (puM0) parvatIya/pahAr3I kauvaa| kI muTThI bAMdhakara tarjanI ko phailaanaa| daNDakASThaM (napuM0) lakar3I kA soNttaa| daNDayAtrA (strI0) varayAtrA, barAta kA vNdolii| daNDagrahaNaM (napuM0) tIrthayAtrI kA daNDa denaa| daNDayAmaH (puM0) yama kI eka vishesstaa| daNDachadanaM (napuM0) bhaannddaagaar| daNDavat (vi0) vinamratA yukt| (jayo0 24/67) daNDaDhakkA (strI0) eka udghoSaka ddhol| daNDavAdin (puM0) dvArapAla, paharedAra, sntrii| daNDadAsaH (puM0) sevaka, vadhuA baMdhaka majadUra caakr| daNDavAhin (puM0) rakSAkarmI, surakSA praharI, pulisa adhikaarii| daNDa-devakulaM (napuM0) nyaayaaly| daNDavidhiH (strI0) dnnddniym| daNDadhara (vi0) DaMDAdhArI, dakSiNa dikpAlA (jayo0 22/66) daNDavyUhaH (puM0) sainika kI racanA, sainya vyavasthA kA eka daNDanaM (napuM0) [daND+lyuT] tAr3anA, mAranA, kaSTa denaa| daNDanAyakaH (puM0) nyaayaadhiish| daNDazAstraM (napuM0) daNDavidhAna, nyAya nirNaya grnth| daNDanItiH (strI0) nyAyapaddhati, nyAya karaNa, nyaayprkriyaa| daNDasamudghAtaH (puM0) Atmapradeza kI AkRti, jisameM antarmuhUrta (jayo0 2/120) (vIro0 3/14) aparAdha ke anusAra mAtra Ayu ke zeSa rahane para sayoga kevalI jo lokapUraNa dnnddvyvsthaa| 'yathAdoSa: daNDapraNayanaM dnnddniitiH| samudghAta karate haiN| arthAt jisa zarIra vistAra se caudaha daNDanItiparAyaNaH (puM0) daNDavidyA meM kushl| (jayo0 22/66) rAjU pramANa lambe daNDa ke AkAra nikalate haiN| daNDaniyaMtrita (vi0) DaMDe se coTa pahuMcAI, 'daNDena pApAcAreNa daNDasthUNAkRtiH (strI0) daNDa kA laghu AkAra (jayo0 laguDena vA niyantrita, prapIDito, jagatItthaM bhrmti| (jayo010 1/25) 25/44) daNDAjinaM (napuM0) mRgchaal| daNDanetR (puM0) adhipati, rAjA, nRp| daNDAdaNDi (avya0) [daNDaizca daNDaizca prahatya pravRttaM yuddha daNDapaH (puM0) rAjA, nRp| ic, dvitvaM pUrvapadadIrghaH] Apasa meM daNDoM se lar3anA, daNDapaddhatiH (strI0) rAjataMtra, shaasnvidhi| paraspara meM daNDa prahAra pUrvaka bhidd'naa| daNDapANi (puM0) ymraaj| daNDAdhipaH (puM0) daNDAdhikArI prmukh| ruup| For Private and Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daNDAyatazayanaM dantakUTaH dAtA daNDAyatazayanaM (napuM0) sarkaMga zayana, daNDa ke samAna lambAyata shyn| 'daNDavadAyataM zarIraM kRtvA zayanam' (bha0 A0TI0 225) daNDavadAyataM zarIraM kRtvA zete ityevaM vrataM yasya sa daNDAyatazAyI sAdhu:tatsAhacaryAttacchayanamapi tathoktaM dnnddaaytshynm| (bha0AnTI0 225) daNDAraH (puM0) cAka, 1. ber3A, nAva, 2. hAthI, 3. gaadd'ii| daNDAha (vi0) daNDa die jAne ke yogya, daNDa kA paatr| daNDAlasikA (strI0) haijaa| daNDAsanaM (napuM0) daNDavat aasn| eka Asana vizeSa, jisameM baiTha karake donoM pairoM kI aMguliyoM, gulphoM aura jaMghAoM ko saMsRSTa karate hue unako phailaanaa| daNDikaH (pu0) daNDadhArI, chdd'iidhaark| daNDikA (strI0) 1. lakar3I, 2. paMkti, Ali, zreNI, lar3I, rssii| daNDin (puM0) [daNDa+ini] 1. dvArapAla, paharedAra, sNtrii| 2. daNDadhArI, eka jaina sNt| dat (puM0) daaNt| datta (bhU0ka00) [daa| kta] pradatta, diyA huA, vitarita, samarpita, rakhA gayA, phailAyA gyaa| dattaH (puM0) metArya gaNadhAra ke pitA shrii| metAryavAka __ tuGgikasannivezavAsI pitA datta iyAn dvijeshH| (vIro0 saM0 14/11) dattaM (napuM0) dAna, upahAra, bheNtt| dattakaH (puM0) [datta kan] goda liyA gayA putr| dattakaputraH (puM0) goda liyA gayA putr| dattakaputrI (strI0) goda lI gaI putrii| dattacitta (vi0) kuzala, pravaNa, prnntiprvnn| (jayo0 16/61) dattadAnaM (napuM0) diyA gayA uphaar| dattadRSTiH (strI0) samarpita dRsstti| (jayo0vR0 5/19) dattapAtraM (napaM0) pradeya bhANDa, diyA gayA bhaajn| datta-pustakaM (napuM0) pradatta pustk| datta-mAnaM (napuM0) prApta huA smmaan| dattamodaH (vi0) AnaMda prApta huaa| dattayAnaM (napuM0) yAna ko praapt| dattavatI (vi0) dene vAlI (jayo0vR0 5/19) dattazuSkaH (puM0) pradatta daan| dattazulkA (strI0) dhej| datti (strI0) pratyAkhyAna bheda, hastathAla se patita bhikssaa| dattikRt (vi0) paatrdaankrtaa| (jayo0 23/44) dattigrAsa-pariNAmaH (puM0) dAna kriyA kA prmaann| dad (saka0) denA, pradAna krnaa| dada (vi0) dene vaalaa| dadanaM (napuM0) [dad+ lyuTa] dAna, uphaar| dadedehi (strI0) aspssttvaannii| (jayo0 10/50) dadh (saka0) pakar3anA, grahaNa karanA, AdadhanA (jayo0 11/70) dadhAma (suda0 70) lenA, dhAraNa krnaa| dadhanI (suda0 123) dadhAnA (vi0) dhaaryitrii| (jayo0 15/91) dadhi (napuM0) dahi, jamA huA duudh| (suda0 130) dadhikUcikA (strI0) dUdha kA mishrnn| dadhicAraH (puM0) rii| dadhijaM (napuM0) mkkhn| dadhitthaH (puM0) kapittha, kaiMtha, kavITa, dahiphala, kpitth| (jayo0 25/11) dadhiphalaH (puM0) dahI kA jaamn| dadhiprayuktiH (strI0) dadhi prayoga (vIro0 19/3) dadhimanthanaM (napuM0) dahi mthnaa| dadhivAhanaH (puM0) campAnagarI kA eka raajaa| dadhiviloDana (napuM0) dahi mthnaa| (jayo0vR0 21/56) dadhizoNa: (puM0) bndr| dadhisaktu (puM0) dadhi mizrita sttuu| dadhisAraH (puM0) mkkhn| dadhisnehaH (puM0) mkkhn| dadhisvedaH (puM0) adharir3a kA dhii| (jayo0 20/84) dadhibhAjanaM (napuM0) dhipaan| (jayo0 21/58) dadhIcaH (puM0) dadhIci nAmaka RSi, asthidAna kartA mhrssi| danuH (strI0) dakSa kI knyaa| danujA (strI0) dakSa kI putrii| danusaMbhavaH (puM0) eka raaksss| dantaH (puM0) dAMta, rada, rdn| radeSu danteSu (jayo0vR0 5/88) dantakarman (napuM0) dAMta para kaary| dantakarSaNaH (puM0) nIMbU kA vRkss| dantakAraH (puM0) dAMta banAne vAlA, hAthI dAMta kA kAma karane vaalaa| dantakASThaM (napuM0) daataun| dantakUTaH (na0) ldd'aaii| For Private and Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dantagrAhin 464 damana dantagrAhin (vi0) dAMtoM kI chavi bigAr3ane vAlA, dantagharSaH (puM0) dAMta pIsanA, dAMta se dAMta rgdd'naa| dantacAlaH (puM0) dAMtoM kA ddhiilaapn| dantachadaH (puM0) hoMTha, osstth| (vIro0 2/48) dantacchadalauhitya (vi0) adhara zoNi, hoMThoM kI laalii| dantacchadAruNimA (strI0) adhara raag| (jayo0 10/90) dantajAta (vi0) dAMta jisake nikala rahe hoN| dantajAhaM (napuM0) dAMta kI jdd'| dantadhAvanaM (napuM0) dantamaJjanaM, dantaprakSAlana, dAMta dhonA, dazana __ svcchtaa| (jayo010 27/48) dantapatraM (napuM0) karNAbhUSaNa, krnnphuul| dantapatrakaM (napuM0) karNAbhUSaNa, krnnaabhrnn| dantapatrikA (strI0) karNAbhUSaNa, krnnaalNkaar| dantapAvanaM (napuM0) dAtauna, dAMta sApha krnaa| dantapAtaH (puM0) dAMta girnaa| dantapAlI (strI0) dAMta ke agrbhaag| dantapuSpaM (napuM0) kunda puSpa, kataka puSpa, nirmlii| dantapragharSaH (puM0) dntprkssaaln| (muni0 ) dntmnyjn| dantaprakSAlanaM (napuM0) dAMta sApha krnaa| dantapramArjanaM dekheM uupr| dantabhAgaH (puM0) dAMta kA agra bhaag| dantamaJjanaM (napuM0) danta prakSAlana, dAMta kI saphAI karanA, dntprmaarjn| (jayo010 27/48) dantamaNDalaM (napuM0) radacakra, dAMta smuuh| (jayo0 13/36) dantamalaM (napuM0) daaNttail| dantamArjanaM (napuM0) danta prakSAlana, dantamRSTa, danta pragharSa, dantadhAvana, dntmnyjn| dantamUlaM (napuM0) dAMta kA mUla-bhAga, dAMta kI jar3a, msuudd'aa| (jayo0 13/10) dantamUlIyA (vi0) dntyvrg| ta, tu, tha, da, dhu, na, la, s| dantamRSTaM (napuM0) dantamaJjana, dntmaarjn| (jayo0vR0 27/16) dantaruciH (strI0) dazanakAnti, rdprbhaa| (jayo010 3/22) dantarogaH (puM0) danta piidd'aa| dantavAsaH (puM0) adhrosstth| (jayovR0 18/33) dantavANijyaM (napuM0) dAMtoM kA vyaapaar| dantavINA (strI0) saarNgii| dantavyasanaM (napuM0) danta kSaya, dAMta ttuuttnaa| dantazaTha (vi0) khaTTA, crpraa| dantazaThaH (puM0) nIMbU paadp| dantazarkarA (strI0) dAMtoM kI ppdd'ii| dantazANaH (puM0) dantamaJjana, dantazodhana, dantamArjana, missii| dantazUlaM (napuM0) dAMta kI piidd'aa| dantazodhaniH (strI0) dAMta kurelnii| dantazodhana cUrNaH (puM0) mNjn| (jayo0 27/47) dantazophaH (puM0) masUr3oM kI suujn| dantasaMgharSaH (puM0) dAMtoM kA ragar3anA, mismisaanaa| dantasaMskAraH (puM0) dAMta raMjana, dAMtoM ko rNgnaa| 'dantamalApakarSaNaM tadraMjanaM vA danta saMskAra:' dantAgraM (napuM0) dAMtoM kA agrbhaag| dantAdanti (avya0) dAMtoM kA rgdd'naa| dantAntaraM (napuM0) dazana ke madhya kA sthaan| dantAvalaH (puM0) [atizayitau dantau yasya, danta+balaca] hasti, kari, haathii| dantAvali (strI0) radanarAji, dAMta samUha, dazana pNkti| (jayo0 15/24) 'dantAvalI dADimabIjabhuktiH ' (jayo0 11/60) dantAvalImadharazoNimasaM bhRdngkaa| (jayo0 18/102) dantAvalI (strI0) dazana paMkti, danta smuuh| dantima (puM0) hasti, gj| (jayo0 8/17) dantivo hstinshc| (jayo0vR0 1/38) dantura (vi0) [danta+urac] dAMtedAra, viSama, unntaavnt| danturaH (puM0) dantI, hasti, gaja, haathii| 'radAbhyAmapi danturo'nyaH' (jayo08/18) danturita (vi0) [dantura+arac] nikale hue dAMta vAlA, daaNtedaar| dantya (vi0) [danta+yat] dAMtoM se smbndhit| dandazaH (puM0) daaNt| dandazUka (vi0) [daMz+ya Uk] kATane vAlA, vissailaa| dandazUkaH (puM0) 1. sarpa, 2. kAla, ymraaj| (dayo0 40) dabh/dambha (saka0) kSati pahuMcAnA, naSTa karanA, ThaganA, ukasAnA, dhkelnaa| dabhra (vi0) [dambha+rak] svalpa, thodd'aa| dam (aka0) zAnta honaa| dam (saka0) jItanA, damana karanA, rokanA, vaza meM krnaa| damaH (puM0) [dam+ghaJ] damana, zAnta, zamana, niyntrnn| saMyama manojJa-ama!jJa indriya viSaya kA roknaa| damathaH (puM0) [dam+athac] ugra vRttiyoM ko roknaa| damana (vi0) 1. vaza meM karane vAlA, jItane vAlA, dabAne vAlA shmnkaarii| 2. aatmsNym| For Private and Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir damanaH 465 daravAridhArA damanaH (puM0) 1. subhaTa, viiryoddhaa| 2. puSpa shit| puSpe vIre'pi damana: 'sarvatra vizvalocanaH' (jayo070 21/38) damanairnamapuSpaistathA vIraiH samanvitaM smuddhrt| (jayo0vR0 21/38) damanI (strI0) eka auSadhI vishess| sarvadamana aussdhi| damayantI (strI0) [damayati nAzayati amaGgalAdikam-dam+Nic+ zatR GIS] vidarbha ke rAjA bhIma kI putrii| damayita (vi0) [dam+Nic+tRca] damana karane vAlA, zamana karane vAlA, nigraha karane vAlA, sNymit| damita (vi0) [dam+kta] zAnta, vijita, jIta yukta, vshiibhuut| dampatiH (strI0) [jAyA ca patizzca] pati aura ptnii| (suda0 116) dmptyorubhyorvytiitimudgaad| (suda0 116) dambhaH (puM0) pratAraNa, (jayo01/29) bahAnA, byAja (vIro0 2/2) 'dundubhi-ninAda-dambhAjjahAsa hAsasvaraM tvarajaH' (jayo0 6/127) 'dambhAd vyAjAt satvaraM jahAsa' 2. dhokhA, chala, pAkhaNDa, jAlasAjI, ahaMkAra, ghmnndd| 'dambhanaM dambho veSa-vacanAdyanumeyaH' dambhanaM (napuM0) [dambha lyuT] chala, kapaTa, dhokhA, dhUrtatA, ThaganA ahaMkAra, abhimaan| dambhavanta (vi0) chlkrii| (jayo0 1482) dambhAtIta (vi0) chlrhit| (jayo0 23/90) dambhin (puM0) [dambha+Nini] pAkhaNDI, chala-kapaTI, dhuurt| dambholiH (puM0) [dambha+asuna-dambhas tasmin preraNe alati paryApnoti] indra vajra, eka aayudh|| damya (vi0) [dRm+yat] dhAraNa karane yogya, sAdhane yogy| damyaH (puM0) tatkAlika utpanna bchdd'aa| daya (aka0) 1. karuNA honA, sahAnubhUti honA, dayA AnA, sahRdaya honA, sarasa honaa| 2. acchA honA, rucikara honaa| daya (saka0) svIkAra karanA, grahaNa karanA, vitaraNa karanA, bAMTanA, denaa| dayA (strI0) prANiyoM para anukampA, karuNA, sahAnubhUti, duHkha kA anubhava karanA, sukumaartaa| 'aho kimu nAsti dayA tava zasya' (suda0 94) dayAGkaraM (napuM0) karaNA pariNAma, dyaabhaav| (jayo0vR0 22/47) dayAkUTaH (puM0) yogyamati, shresstthbuddhi| dayAkUrcaH (pu0) yogybuddhi| dayAdatti (strI0) abhydaan| dayAdhanaH (vi.) karuNAbhAva vaalaa| (sada0 114) 'prasAdhya pUjAM stavanaM dayAdhana:'(suda0 114) dayAdhArin (vi0) abhyuditAnukampa, dyaadhaark| (jayo00 20/84) dayAdhIna (vi0) sadaya, anukampA yukta, karuNA dhAraka, dayA se pripuurnn| (jayo0 12/102) dayApara (vi0) ahiMsA dharma meM rt| (jayo0 24/14) dayAbhAvaH (puM0) karuNAbhAva, anukampA kI bhaavnaa| dayAvrataM (napuM0) ahiNsaavrt| dayAzIla (vi0) dyaalu| dayita (bhU0ka0kR0) [day+kta] priya, yatheSTa, icchita, cAhA gayA, vaanychit| dayitaH (puM0) pati, svaamii| 'ahaha pArzvamite dayite drutam' (jayo0 2/156) 'hRdgatamasyA dayitaM na tu prayAtuM zazAka shsaa'kssi| (jayo0 5/118) dayitA (strI0) priyaa| dayodaya (vi0) dyaalu| (suda0 124) dayodayaM (napuM0) dayodaya nAmaka campU, bhUrAmala kavi dvArA racita apara nAma AcArya jJAnasAgara praNIta cmpuukaavy| dara (vi0) [dR+ap] phAr3ane vAlA, 1. cIrane vAlA, 2. smuuh| (jayo0vR0 5/89) daraH (puM0) 1. guphA, darrA, kandarA, chidr| 2. bhaya, Dara, trAsa, 3. patra (jayo0 11/95) 4. dvAra-daravAjA (jayo0 11/95) daraM (avya0) thor3A, alpa, kama, hiin| (jayo0 6/34) ISat kiNcit| daraNaM (napuM0) [dRlyuT] tor3anA, Tukar3e karanA, khaNDa-khaNDa krnaa| daraNiH (puM0/strI0) [du+ani, daraNi+GIS] 1. bhaMvara, Avarta, cakkara dhArA, hilor| darad (strI0) [dR+adi] 1. hRdaya, 2. trAsa, bhy| (jayo0 1/94) (jayo0 20/26) 3. parvata, 4. caTTAna, kinArA, TIlA, ddher| daradAH (puM0) eka kssetr| dariH (strI0) 1. guphA, kandarA, ghATI, driigRh| (jayo0 22/12) guhA- (vIro0 12/20) 2. bhaya (jayo01/29) daradUraga (vi0) bhayavarjita, bhaya rhit| (jayo0 19/87) daramatiH (strI0) bhaya yukta buddhi| (jayo0 9/44) daravalitAGga (vi0) ISat vakratAGga, kucha vakra aMga vaalaa| (jayo0 6/34) daravAridhArA (strI0) 1. jarA sI jala dhArA, choTA jala prvaah| For Private and Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dararUpoccakuca 466 darzana (vIro0 9/34) 2. paM0 daravArIlAla kI vicAradhArA, darpabhRt (vi0) utsAha shit| (jayo0 3/14) 20vIM zatI ke uttarArdha meM nyAya darzana ke kSetra meM vikhyaat| darpalopI (vi0) madamardanakara, ahaMkAra naSTa karane vaalaa| (vIro0 9/34) (jayo0 10/38) dararUpoccakuca (vi0) kiMcit uThe hue stana, ubhare hue kuc| darpavat (vi0) ahaMkAra ke samAna, ahaM yukt| (suda0 105) (jayo0 12/114) darpApakRti (vi0) nirmd| darpasya mdsyaavRttirbhaavaa| (jayo0 darida (vi0) [daridrA+ka] nirdhana, griib| (dayo0 9) abhAvagrasta vR0 18/22) (samya0 77) darpikA (strI0) binA kAraNa vastu kA sevn| daridratA (vi0) 1. garIbI, nirdhntaa| 2. vyarthatA (jayo070 darpita (vi0) [dRp+kta] abhimAnI, ahaMkArI, ghmnnddii| 2/59) 3. svalpaparimANatA (vIro0 2/40) 'daridratA darpin (vi0) [dRp+kta] abhimAnI, ahNkaarii| striijnmdhydeshe| dampatina (napuM0) mithun| (jayo0 16/37) daridrA (aka0) nirdhana honA, garIba honA, kaSTagrasta honA, darbhaH (puM0) [dR+bha] eka prakAra kI ghAsa harI kuMpala yukta ___ abhAvayukta honaa| duub| kuzezayA (jayo0vR0 11/50) daridrita (vi0) khAlI, abhAva yukta, kssttgt| darbhaTa (napuM0) [dRbhU+aTan] svakIya kakSa, apanA kakSA daridritahasta (vi0) khAlI hAtha vaalaa| (dayo0 20) darbhAGkaraH (puM0) darbha kI kUpala, dUba kA agrbhaag| darImaya (vi0) guhaatmk| (jayo0 24/20) darbhAnUpaH (puM0) darbha yukta bhuumi| daraikadhAtA (vi0) bhyaank| (6/15) darvaH (puM0) [dR+va] rAkSasa, pishaac| dardaraH (0) [dRAyad+ ac] 1. parvata, phaadd'| darvaTaH (puM0) paharedAra, dvaarpaal| dardarIkaH (puM0) [dR+yaG+Ikan] 1. meMDhaka, 2. bAdala, megh| / darvarIkaH (puM0) 1. indra, 2. vAyu, hvaa| 3. vAdyayantra vishess| darvikA (strI0) [darvi+kan+TApa] kar3achI, cmcaa| dardadIkaM (napuM0) eva vAdyayantra vishess| dI (strI0) kar3achI, cmcaa| darduraH (puM0) [dR-yaG-urac] 1. meMDhaka, 2. megha, baadl| darzaH (puM0) [dRz+ghaJ] dRzya, dRSTi, darzana, avlokn| ___ plavaGga (vIro0 4/8) 3. parvata, phaadd'| darzakaH (puM0) alakAnagarI kA raajaa| (samu0 5/20) daduradoSaH (puM0) zabda kahate hue vandanA krnaa| darzaka (vi0) [dRz+Nvula] dekhane vAlA, anuSThAna karane darduH (strI0) dAda, crmrog| (jayo0 2/4, kuSThavikAra (jayo0vR0 vaalaa| dRSTumicchadbhiH katipayaiH (jayo05/2) (jayo0vR0 18/22) 10/114) darpaH (puM0) [dRp+ghaJ] 1. ahaMkAra, (vIro0 1/34) do darzakaH (puM0) 1. pradarzana, 2. dvArapAlA vlkRt| ghamaNDa, abhimAna dhRsstttaa| (jayo0 3/105) darzana-saMcayaH (puM0) darzaka smuuh| (suda0 107) do niSkAraNo'nAdaraH garva, dambha, 0roSa, vikssobh| 2. | darzanaM (napuM0) [dRz+lyuT] 1. dekhanA, avalokana karanA garmI, 3. kstuurii| (jayo0 3/34) nirIkSaNa krnaa| 2. jAnanA, ciMtana darpakaH (puM0) [dRp+Nic+lyuTa] madana, kaamdev| (jayo0 karanA, smjhnaa| 3. nayana, akSi, aaNkh| 4. nirIkSaNa, 3/23, 5/24) priikssnn| 5. sammukhIkaraNa, sammukha honaa| 6. viveka, darpakaraH (vi0) ahaMkArI, abhimaanii| (suda0 131) suujh-buujh| 7. nirNaya, avbodh| darpakArI (vi0) ahaMkArI, abhimaanii| 0 tattvazraddhAna, vishvaas| (samya0 5) dRzyante-zraddhIyante darpaNa: (puM0) zIzA, aaynaa| (samya0 153) mukura, aadrsh| padArthA anenA smAdasmin veti drshnm| __ (jayo0 3/75) suda0 125 0 dRSTiA darzanam (suda0 98) darpaNaM (napuM0) 1. akSi, 2. jln| 0 tattvazraddhAna rUpa AtmapariNAma (samya0 124) darpaNakhaNDaH (puM0) kaacaaNsh| (jayo0vR0 15/26) 0 darzana vizodhaka prvRtti| darpaNatalaM (napuM0) zIzA kA bhaag| (samya0 153) 0 tattvArtha shrddhaan| For Private and Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir darzanakriyA 467 dala 0 tattvarAcakA darzanayogyaH (puM0) dRzya yogya, dekhane yogy| 'dRzyo darzanayogyaH' 0 samyagdarzana (samya0 pR06)| (jayo0vR0 15/26) 0 upayoga rUpa-jaM sAmaNNaggahaNaM dsmeyN| darzanayogyaH (puM0) zaMkAdidoSa rahita tattvArthazraddhAna, paramArtha 0 anAkAra drshnm| zraddhAna sapta tattva sambaMdhI viny| 0 saamaanyaavbodh| darzanaruciH (strI0) 1. tattva zraddhAna, 2. avalokana ke prati 0 AtmaviSayaka upyog| lagAva (jayo070 3/41) zraddhAnaruci, zrutajJAna ruci| 0 svarUpa grahaNa-sAmAnya aura vizeSaNa kA grhnn| 'padArthazraddhAne ni:zaGkitattvAdilakSaNopetatA darzanavinayaH' 0 avalokanavRttirvA darzanam (jayo0 1/166) (ta0vA0 6/24) 0 svarUpasaMvedanaM drshnm| darzanazuddhaH (puM0) samyaktva ke aSTha guNa se yukt| 0 vastumAtragrAhakaM drshnm| darzanasamAdhiH (strI0) dharmadhyAnAdi yukta smaadhi| 0 sAmAnyagrAhi drshnm| darzanAcAraH (puM0) samyaktva pripaaln| * sAmAnyasyAvalokanaM drshnm| darzanAvaraNaM (napuM0) tattvArtha zraddhAna kI pratIti na hone denaa| 0 AtmaviSayaka upyog| darzana guNa ke Avaraka krm| darzanAvaraNasya arthAnAlocanam 0 darzanopayoga vishess| (sa0vA0 8/3) 'daMsaNassa AvaraNaM kammaM dasaNAvaraNIyaM' darzanakriyA (strI0) dekhane kI abhilASA, avalokanAbhiprAya, (dhava0 13/208) ___ svruupaavlokn| darzanAryaH (puM0) samyagdarzana se sampanna aary| darzanagata (vi0) darzana ko prApta huaa| darzanika (vi0) parameSThi-pathAnugAmI shraavk| darzanagAmI (vi0) shrddhaagaamii| darzanIya (vi0) sundara, suhAvanA, manohara, ramaNIya, iSTa, darzana-jyotiH (strI0) dRSTi kI kaanti| yogya, abhISTa, dekhane yogya, avalokana karane yogya, darzanapaNDitaH (puM0) kSAyika, kSAyopazamika, yA aupazamika maMgala ko abhivyakta karane vAlA darzanIya hai| (jayo070 meM pariNata pnnddit| 3/84) darzanapaNDitamaraNaM (napuM0) samyaktvapUrvaka mrnn| darzanIya-kalpaH (puM0) dekhane yogya pdaarth| (dayo0 66) darzanapulAkaH (puM0) mithyAdRSTiyoM kA prazaMsaka saadhu| yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH kRtajJa evaM zrutimAn darzanapratimA (strI0) gyArahavIM pratimA meM prathama, jisameM zaMkAdi prviinnH| sa eva vktaa| sa ca darzanIyaH svarNe guNastatra zalyoM se rahita nirmala samyagdarzana kA bhAva ho| mito'nnniiyH|| (dayo0 82) darzanakAla: (puM0) tattvArtha zraddhAna se rhit| 'mithyAdRSTayaH darzanopayogaH (puM0) Atma viSayaka upyog| sarvathA tattvazraddhAnarahitAH drshnbaalaaH'| (bha0A0TI0 25) darzayati-vartamAna kAla laTlakAra dikhalAtA hai| (jayo0 4/55) darzanabAlamaraNaM (napuM0) atattvazraddhAna pUrvaka viruddha AhAra yA 'taTabhAgaM darzayati prkttyti'| viSAdi dvArA ghAta krnaa| darzayita (vi0) [dRz+Nic+tRc] 0dvArapAla, paharedAra, darzanabodhiH (strI0) samyagdarzana kA bodha, samyaktvapUrvaka dauvArika, 0DhyaudrIvAna, saMtarI, kaucavAna, 0mArga drshk| darzita (vi0) [dRz-Nic+kta] pradarzita, prarUpita, dekhA darzanamohaH (puM0) zuddhAtmAdi tattvoM ke viparIta abhiniveza, | ___ gayA, avalokita, vyAkhyAta, siddha, prasiddha, bhaassit| (samya0 59) tattvArthazraddhAna rUpa darzana ko mohita krnaa| darzinI (strI0) sAkSiNI, taratamabhAvena saundaryasAkSaNI zobhAm, 'darzanaM mohayati mohanamAtraM vA darzanamohaH' (la0zlo0 zobhA shaalinii| (jayo0vR08/120) 83) dala (aka0) phaTanA, TUTanA, dhvaMsa honA, prasAra honA, khilanA, 0 darzanamohasya, prakRtiH tttvaarthshrddhaanm| (ta0vA06/3) vikasita honaa| * zuddhAtmAditattveSu viparItAbhinivezajanakamoho darzanamoho dala (saka0) phAr3anA, kATanA, bAMTanA, dala karanA, cUrNa mithyAtvam' (vR0 dravyaM saM0 TI0 48) karanA, piisnaa| dalayanta (jayo0 13/11) laabh| For Private and Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dalaH 468 dazayojanaM dala: (puM0) [dal+ac] 1. aMza, bhAga, Tukar3A, khaNDa, 2. yasya tattvaM zaMsatItyevameSa' (jayo0 11/14) 'dazatvaM upAdhi, 3. puMja, rAzi, Dhera, Tukar3I, ttolii| 4. ptr| tacchaMso' (jayovR0 11/14) dalakoSaH (puM0) kundltaa| dazadharmaH (napuM0) eka hjaar| (samu0 2/20) dalajAtiH (strI0) patra jaati| 'yA khalu loke phaladalajAti dazadhAzataM (puM0) kSammadi dshdhrm| rjIvananirvahaNAya nibhAti' (suda0 131) dazadhA (avya0) [dazan+dhA] daza prakAra kA, dasa aMzoM kaa| dalanaM (dal+lyuT) phAr3anA, tor3anA, kATanA, pIsanA, masalanA, svarNameva kalitaM sukRtAyaM syAdiheti dazadhA duruupaay| (jayo0 kucalanA, vidIrNa krnaa| 2/101) 'dazadhA dazaprakAraM dAnaM proktam' (jayo070 dalanirmokaH (puM0) bhojapatra paadp| 2/101) dalapa: (puM0) zastra, 1. sonA, 2. shaastr| dazadhvajA (strI0) dasa prakAra kI dhvjaaeN| (jayo010 26/57) dalapuSpA (strI0) kevar3e kA paadp| dazana (puM0) dAMta, dnt| (dayo0 86) dalalatA (strI0) patrAvalI, ptroplkssitvtlii| (jayo0 15/82) dazanaM (napuM0) (jayo08/30) 1. parvata shikhr| 2. kvc| dalaza: (avya0) [dal+zas] Tukar3e-Tukar3e karake, pIsa dazanachadaH (puM0) oSTha, hoNtth| karake, hisse krke| dazanapadaM (napuM0) danta cihna, dAMta se kATane para jo cihna ho| dalasaGkaplaH (puM0) pallavaprapaJca, patra smuuh| (jayo0 12/5) dazanabIjaH (puM0) dADima taru, anAra kA vRkss| 'dalasaGkalpena pallavaprapaJcena' dazanavasanaM (napuM0) adhrosstth| (jayo0 6/64) dalita (bhU0ka0kR0) [dal+kta] TUTA huA, bhraMza huA, dazanavAyas (napuM0) hoNtth| ___ masalA huA, vidIrNa kiyA huA, patita, bhraMza, apbhrNsh| dazanAMkaH (puM0) dAMta ke cihn| dalbhaH (puM0) [dala+bha] 1. cakra, pahiyA, cAka, 2. dhokhAdhar3I, dazanAMzuH (strI0) dAMtoM kI shobhaa| 'dazanAnAM dantAnAmaMzabhiH 3. paap| kiraNaiH' (jayo0 14/35) davaH [du+ac] araNya, vana, jNgl| 1. davAgni, dAvAnala dazani (puM0) danti, hasti, haathii| (jayo0 12/80) (bhakti0 25) dazanI (strI0) dazavA~ din| davajvAlA (strI0) daavaagni| (dayoc 76) dazapadaM (napu0) daza kdm| davathuH (strI0) [du+athuc] 1. agni, Aga, 2. garmI, dazapUrvI (vi0) daza pUrva grantha kA jJAtA, vidyAdhara shrmnn| uSNatA, 3. duHkha, pIr3A, cintaa| dazabalaH (puM0) buddh| davadAnaM (napuM0) agni prajvalita krnaa| dazabhUmigaH (puM0) buddh| davavahniH (strI0) dAvAnala, vRNhnn| (jayo0 13/50) dazamasargaH (puM0) dasavAM adhyaay| daviSTha (vi0) [dUra+iSThan] adhika dUra vaalaa| dazamI (vi0) eka daza saMkhyA kI tithi vAlA din| davIyas (vi0) [dUra+Iyasun] adhika duur| dazamItithi: (strI0) dazamI kA dina, mArgazIrSa mAsa kI davIyasI (vi0) diirghtaa| (jayo0 21/69) tithi, kRSNa dazamI-mArgazIrSasya mAsasya kRSNA sA davopatApaH (puM0) dAvAnala kA saMtApA (bhakti. 25) dazamItithi:' (vIro010/26) dhUpa dazamI, sugndhdshmii| dazaka (vi0) [dazan kan] daza se yukta, dshgunaa| dazamIpratimA (strI0) zrAvaka kI dazamI pratimA, jisameM dazakaM (napuM0) daza kA yog| apane nimitta bane hue AhAra ke khAne dasa mAsa taka dazat (strI0) [dazan+ati] dazaka, daza kA yog| tyAga kiyA jAtA hai| dazan (puM0) saMkhyAvAcI vizeSaNa, dasa saMkhyA! dazamukhaH (puM0) raavnn| dazakakaSThaH (puM0) raavnn| dazamUlaM (napuM0) dazamUla sthaan| dazakandharaH (puM0) raavnn| dazamUlAriSTaH (puM0) eka auSadhi, jisameM daza prakAra kI dazataya (vi0) [dazanta yam] dasa gunaa| auSadhiyoM kA milAkara kAr3hA banAyA jAtA hai| dazatvazaMsa (puM0) dasa saMkhyA kA suuck| 'dazeva dazA'vasthA | dazayojanaM (napuM0) dasa yojana kA pramANa, cAra koza kA eka For Private and Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dazarathaH 469 yojana mAnA gyaa| tapasyA-mAhAtmyAt dazayojana-paryanta sugandhadAyI purISa: samabhUditi' (dayo0 31) dazarathaH (puM0) ayodhyAdhipati raajaa| sUryavaMzIya bhUpAlo rtho'bhuuddshpuurvkH| (vIro0 15/23) dshrth| dazarazmizataH (puM0) dinakara, suury| dazarAtraM (napuM0) dasa rAtoM kA smy| dazaripuH (puM0) raam| dazarUpabhRt (puM0) vissnnu| dazavaktraH (puM0) dshmukh| dazavadanaH (puM0) dshmukh| dazavAjin (puM0) candra, shshi| dazavASika (vi0) dasa varSa taka rahane vaalaa| dazavidha (vi0) dasa prakAra kaa| dazavaikAlikaM (napuM0) eka AcAra-vivecaka Agama, dasa adhyayanoM meM sAdhaka ke AcAra-vicAra evaM vyavahArAdi kriyAoM kA grantha/ dasaveyAliyaM AyAra-goyaravihiM vaNNei' (dhava0 1/97) viziSTAH kAlA vikAlAsteSu bhavAni vaikAlikAni varNyante'sminniti dazavaikAlikam, tatsAdhUnAmAcAra-gocara-vidhiM piNDazuddhi-lakSaNaM ca varNayati' (gommaTTasAra jIvakANDa) dazazataM (napuM0) 1. eka hajAra, 2. eka sau dsh| dazazatI (strI0) eka hajAra sNkhyaa| dazasahasraM (napuM0) dasa hjaar| dazarastha (vi0) zatAbdI ke aMtima daza vrss| dazaharA (strI0) gNgaa| dazA (strI0) [daMz+TAp] 1. avasthA, jIvana, Ayu, kaal| sthiti| lateva sampallavabhAvabhuktA dazeva dIpasya vikAsayuktA (vIro0 1/19) 'anubhUtA zatazomayA'ho dazA paribhramaNasya' (suda0 94) 0 pariNati-pariNAma samyagjJAna-caritralakSaNavRSaM prAptasya caiSa dazA' (muni0 16) 0 vartikA, vattI (jayo0 6/13) ni:snehajIvanatayApi tu dIpakasya saMzocyatAmupagatAsti dazA prshsy| (jayo018/41) 0 goTa, jhAlara, mgjii| 0 manasthiti, mnodshaa| 0 karmapariNati 0 grhsthiti| dazAkarSaH (puM0) vastra kA chora, dIpaka kI bttii| dazArNaH (puM0) dazArNa desh| (vIro0 15/20) dazArNA (puM0) eka desh| dazAni RNAni durgabhUmayo vA ytr| dazAnuvartin (vi0) avasthA ke anusAra, pravartita (vIro0 12/27) dazAdhikArI (vi0) dasa rUpatA ko prApta, dasa avasthA jny| (jayo0 1/56) dazAntara (napuM0) dvess| 'dazAntaramapi dveSo'pi' (jayo0 25/69) dazAsyaH (puM0) dazAnan, raavnn| (vIro0 17/29) dazArNezaH (puM0) dazArNa deza kA nresh| (vIro0 15/20) dazin (vi0) [dazan+ini] dakSa rakhane vaalaa| dazera (puM0) dhAtaka jantu, viSailA jntu| dazerakaH (puM0) uSTra shaavk| dasyuH (puM0) 1. cora, luTerA, ucakkA, 2. bahiSkRta, vidrohI, krtvycyut| damra (vi0) [dasyati pAMsUna, das+rak] bhISaNa, bhayAnaka, du:khdaayk| dRh (saka0) 1. jalAnA, samApta karanA, bhasma krnaa| ___dahati-bhasmasAtkaroti (jayo0 6/29) naSTa krnaa| 2. satAnA, kaSTa denA, pIr3A utpanna karanA,dahanti (suda0) dahanaH (napuM0) 1. agni, aag| (jayo0 8/52) 2. kabUtara, 3. kukrmii| dahanaM (napuM0) [daha lyuT] jalAnA, bhasma krnaa| dahanaM pratItamUlmukAdibhiH, 3. pavanavega, vAyu prvaah| dahanaketanaH (puM0) dhUma, dhuNaa| dahanapriyAH (strI0) svaahaa| dahanazIla (vi0) jalAne vaalaa| dahanIya (vi0) jalAne meM skssm| (dayo060) dahara (vi0) [daha+ara] raMcamAtra, thor3A bhI, sUkSma, thor3A sA, kicit bhii| daharaH (puM0) 1. zizu, baalk| 2. laghu bhrAtA, choTA bhaaii| 3. cUhA, muussk| 4. hRdy| dA (saka0) denA, pradAna karanA, svIkAra karanA, grahaNa krnaa| aMgIkAra krnaa| 'eSA paricayaM dadAmItyarthaH' (jayo070 5/53) adAyi-datta (jayo0 3/22) de- (suda0 73) datvA (su0 71) dAMtu- (suda0 78, suda0 125) AdadIna-(suda0 4/42) kAcid bhujo' dAdiha bAhubandhaM yogyAni vastUni tadA prdaay| (vIro0 5/16) 'datvA nijIyaM hRdayaM tu tasyai prage dadau darpaNamAdareNaM' (vIro0 5/9) deyaM (suda0 124, dadau-95) For Private and Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAkarNaH 470 dAnavaH dAkarNaH (puM0) dhyAna denA, acchI taraha sunnaa| dAcakSuH (napuM0) tAlI bjaanaa| dAdarzanaM (napuM0) apane Apako pradarzita krnaa| dAkSAyaNI (strI0) [dakS+phiJ+GIS] eka nakSatra vishess| dAkSApyaH (puM0) [dakS apya aN] giddha pkssii| dAkSiNa (vi0) [dakSiNA+aN] upahAraka, prdttk| dAkSiNaM (napuM0) dakSiNAoM kA sNcy| dAkSiNAtya (vi0) [dakSiNA+tyaka] dakSiNa dizA se sambandha rakhane vaalaa| dAkSiNika (vi0) dakSiNA smbNdhii| dAkSiNyaM (napuM0) [dakSiNa+SyaJ] nipuNatA, caturatA, nmrtaa| gambhIratA, dhiirtaa| 'gAmbhIryadhairyamacivo mAtsarya vighAkRt paramaH' 1. dakSiNa se sambandha rakhane vaalaa| dAkSI (strI0) [dakSa iJ+GIS] dakSa kI putrii| dAkSeyaH (puM0) [dAkSI Thak] eka nAma vishess| dAkSyaM (napuM0) [dakSa+SyaJ] kuzalatA, caturAI, upyukttaa| dAghaH (puM0) [dah+ghaJ] jln| dADakaH (puM0) dAMta, hasti dnt| dADyaH (puM0) prjaa| (vIro0 1846) dADimaH (puM0) anAra kA vRkSa, krkphl| (jayo0 14/18) dADimbaH (puM0) anAra kA vRkSA dADima-phalaM (napuM0) krkphl| (jayo0 18/101) dADimabIjaM (napuM0) anAra ke biij| (jayo0 11/60) dADhA (strI0) [dA+kvip-dA+Dhauk+du+TAp] 1. bar3A dAMta, dAr3ha, 2. smuccy| 3. kAmanA icchA, vAJchA, caah| dADhikA (strI0) [dADha+kan+TAp] daaddh'ii| dANDAjinika (vi0) [daNDAjina ThaJ mRgchaal| dANDika (vi0) daNDa dene vaalaa| dAta (vi0) [dara+kta] kATA huA, bAMTA huA, vibhakta kiyA, dhoyA huaa| dAtiH (strI0) [dA-ktin] denA, kATanA, naSTa krnaa| dAtuM -dene ke lie| (suda0 98) dAtR (vi0) [dA+tRc] dene vAlA, dAtA, prdaataa| (muni0 10) (jayo0vR0 1/3) dAtyUhaH (puM0) [dAti Uh+aN] jalakukkuTa, cAtaka pkssii| dAnaM (napuM0) [dA+STran] darAtI, haMsiyA, dAMtI, caakuu| dAdaH (puM0) [dad+ghaJ] dAna, uphaar| dAn (saka0) kATanA, Tukar3e karanA, vidIrNa karanA, dhvaMsa karanA, naSTa karanA, kSaya krnaa| dAnaM (napuM0) [dA+lyuT] 1. denA, tyAga (jayo0 1/42) svIkAra karanA, grahaNa karanA, pradAna karanA, samarpaNa karanA, sauNpnaa| (suda0 3/6) 0 upahAra, bheMTa, prAbhRtA 0 udAratA, dAnazIlatA |(jyo0 2/72) 0 atisarga-anugrahArthaM svasyAtisagoM daanm| (ta0sU0 7/33) * parAnugraha buddhi-atisrjn| 0 sva-para-upakArArtha anugraha 0 svavitta prityaag| 0 kAryavaza/svArthavaza vastu/padArtha/dhana prdtti| 0 prayacchana (jayo0 2/106) madadhArA saMzRkhala: svasya padAnuvRtyAdAnaM dadau kuJjarAja ekH| (jayo013/110) yathA paddhati dAnaM madaM, ddau-vissrj| 0 navadhAbhaktio daan| (hita0 50) 0 vRttiparityAga (hi0 49) aho dAnamaho dAtA'ho pAtrasya pristhitiH| aho vidhaanmpyetaadvishv-klyaannhetve|| (dayo0 117) dAnakartA (vi0) dattikRt, dAna dene vaalaa| dAnadharaH (puM0) madadhara, hasti, danti (jayo0 23/44) (jayo0 8/17) dAnadharmaH (puM0) dAna karane kA dhrm| (samu0 4/6) dAnadhArI (vi0) dAna lene vaalaa| dAnapatiH (puM0) udAra puruss| dAnapatraM (napuM0) dAna lekha, anudAna, upahAra kA ullekha, gullaka, daanpettii| dAnapAtraM (napuM0) dAna dene yogy| navadhAbhaktito dAnaM tapasvibhyaH prdiiyte| sauhArdamAtrato'nyebhyo deshkaalaanusaartH|| (hita0 saM0 50) ThakAya dattaM hyatilobhato gataM sakAtsamAyAti vivRddhaya taddhitame sthale samuptaM zatazaH phalatyaraM tathaiva pAtrAya samarpita vrm|| (dayo0 118) yatiH syAduttamaM pAtraM vAnaprasthastu mdhymm| jaghanyamanya etAbhyAmapAtraM tvtigaarhitm|| (dayo0 118) dAnapurassaraH (puM0) pradatta kara grahaNa, dAna kA maan| (jayo0 12/137) dAnabhinna (vi0) rizvata dekara phor3A gyaa| dAnamayapravRttiH (strI0) dAna yukta bhaav| (suda0 22) dAnamodaH (puM0) dAna meM aanNd| dAnavaH (puM0) [dano apatyam in+aN] rAkSasa, pishaac| (jayo0 4/8) For Private and Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAnavAri 471 dArasAraH dAnavAri (napuM0) dAna dene yogya jl| dApayAmi dikhalAtA hUM, dilavAtA huuN| dAnavAri (vi0) dAnavoM ko shtru| dApitavAn (vi0) dilavAI gii| (vIro0 7/6) dAnavIraH (puM0) dAna meM pravINa, prmdaanii| (suda0 2/39) dAyaka (vi0) dene vaalaa| dattaM daaykH| dAnaveyaH (puM0) dAnava, rAkSasa, pishaac| dAyitaM (vi0) [dA+Nic kta] pradatta kiyA gayA, dilAyA dAnazAlitA (vi0) dAna dene meM tlliintaa| nirIkSya mAtA'sya gayA, lagAyA gayA, 2. adhinyasta, prdtt| ca dAnazAlitAM niSedhayAmAsa duriihitaanycitaa| (samu0 4/7) dAmaH (puM0) maalaa| (jayo0 ) haar| dAnazIlatva (vi0) dAna shiiltaa| (jayo0 1/12) dAmakSepaNaM (napuM0) maalyaarpnn| (jayo0 3/6) dAnArtha (vi0) dAna ke nimitt| (jayo0 1/42) saMkalpa dAmanItiH (strI0) eka nIti vishess| (jayo0 2/1) ___ kArijalayukta daan| dAmana (napuM0) [do+manin] 1. dhAgA, DorI, rassI, phiitaa| 2. dAmArcanaM (napuM0) dAna puujaa| (samu0 4/29) ___hAra, puSpa, gucchA, mAlA guldstaa| (jayo0 4/31) dAnAnukUlaH (puM0) dAna ke yogy| (dayo061) dAminI (strI0) [dAmana+aN+GIp] maalaavtii| 1. mahAkaccha dAnAbhiyukta (vi0) dAna se prerit| ke rAjA kI raanii| vidyuta, bijlii| (samu0 2/12) dAnArha (vi0) dAna ke yogy| dAmpatya (puM0) [dampatI+yak] vivAha, pariNaya, patipatnI kA smbNdh| dAnin (vi0) dAna dene vaale| 'kimidAnIM na dAnin rasaM yAmi' dAmbhika (vi0) [dambha+Thak] 1. pAkhaNDI, ThagI karane vAlA, _(suda0 73) abhimAnI, ghmnnddii| 2. dhokhebAja, abhimaanii| 3. ADambara dAnu (puM0) dAnava, daity| (jayo0 1/37) priya, ddhoNgii| dAnuzritadhAma (napuM0) dAnava ke Azrita sthaan/ghr| 'dAnubhidaityaiH dAyaH (puM0) [dA+ghaJ] 1. dAna, upahAra, bheMTa, samarpaNa, zritaM dhAma tattAmiti' (jayo0vR0 1/37) bAMTanA, vitaraNa krnaa| 2. hAni, vinAza, kSaya, ghaat| 3. dAnta (bhU0ka0kR0) [dam+kta] jayI, (bhakti0 22) 1. sthAna, gRha, ghr| vijayI, zAnta, saMyamita, indriyajayI, vazIbhUta, AdhIna, dAyikA (strI0) svIkRti, datti, pradatti, prtigrhnn| niyantrita, damita, nigrahIta, vaza meM kiyA huaa| 2. dAyaka-doSaH (puM0) 1. pradatti doss| 2. AhArAdi pradAna karane pAlatU, 3. tykt| 4. udaar| meM doss| dAntaH (puM0) 1. pAlatU baila, 2. dAnI, 3. damanaka tru| 4. dAyakazuddhaH (puM0) dAtA kI udAratA se diyA gayA daan| dAnta nAmaka AryikA, jinazAsana meM dIkSita eka dAraH (dR+ghaJ) 1. darAra, rikti, chidra, 2. jutA huA khet| sAdhanAzIla aaryikaa| (samu0 4/16) athaiva 3. strI (suda0 123) dAntahiraNyasammatI zubhAryikAbhyAM prtibodhitaastii| dAraka (vi0) 1. phAr3anA, jotanA, phailAnA, Tukar3e krnaa| (samu0 4/16) vidaark| (jayo0 25/27) 2. svAmI kA utkarSa bar3hAne dAnabhara (vi0) maalymnnddp| (jayo0 14/44) vaalaa| dAntamatiH (strI0) dAntamati nAmaka aaryikaa| sadAryikA dArakaH (puM0) putra, suta, lar3akA, zizu, bAlaka, beTA, biTaA, dAntamatiH pratIyate gatAryikAtvaM ca tato'mbikA cte| vts| karoti. nArI janaratrasArthakaM vinA vrtaijiivnmstyaa-paarthkm|| | dArakI (strI0) ptrii| (samu0 4/32) dAraNaM (napuM0) [dR-Nic lyuT] cIranA, phAr3anA, khaNDa karanA, dAntiH (strI0) [dam+ktin] Atma saMyama, indriya saMyama, Tukar3e krnaa| mana saMyama, AtmAnuzAsana, aatm-niyntrnn| dAradaH (puM0) [darad+aN] 1. pArA, 2. smudr| dAntika (vi0) [danta ThaJ] dAMta se banA huA, dAMta se dAravaraH (puM0) striijn| yAdRG nare jagati dAravare'pi tAdRk nirmit| 0 damana karane vAlA, indriya saMyama karane vaalaa| bhUyAt kramaH kimiti neti mahAtmanAM dRk| dApanA (strI0) dilAnA, zayyAdi pradAna krnaa| dArasAraH (puM0) dAraratna, striirtn| (vIro0 22/10) (jayo0 dArphavAhana: (puM0) dArphavAhana nAmaka raajaa| (vIro0 15/28) 27/66) For Private and Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAraratnaH 472 dAsI-poSaka dAraratnaH (puM0) strIralA dArSada (vi0) [dRSad+aN] prastara khaNDa se nirmit| 1. dAradaM (napuM0) sinduur| khanija sila para pisA huaa| dArA (strI0) mahilA, naayikaa| (suda0 1) (jayo0 16/21, dArTAnta (vi0) [dRSTAnta aN] vyAkhyAyita, udAharaNa dekara 21) samajhAyA gyaa| dArikA (strI0) 1. putrI, sutA, duhitA, bAlikA, bAlA, dAlIsaMyogitA (vi0) dAla kA sNyog| (jayo00 28/34) baccI, choTI, ldd'kii| 2. veshyaa| dAvaH (puM0) [dunAti-du+Na] arnny| dArAntarAyaH (puM0) parastrI aphrnn| (jayo0 7/43) dAva-dahanaH (puM0) arnnyaagni| dArita (vi0) [dR+Nic+kta] vibhakta, vibhAjita, vidIrNa, dAvAgniH (strI0) jaMgala kI aag| khaNDita, cIrA gyaa| dAvAnalaH (puM0) jaMgala kI Aga, vRNhnn| (jayo0vR0 13/50) dArAsAraH (puM0) rAnI, zreSTha naayikaa| (jayo0 2/43) dAvaikanAthaH (napuM0) vana nivaask| dAridraya (vi0) [daridra+SyaJ] nirdhanatA, garIbI, arthAbhAva, dAzaH (puM0) [dazati hinasti matsyAn] machuArA, machalI dhnaabhaav| (suda0 120) pakar3ane vaalaa| dhiivr| (jayo0vR0 1/40) dArI (strI0) [dR+Nica+ina+ GIS] 1. darAra, chidra, 2. eka dAzagrAmaH (puM0) machuAroM kA gaaNv| rog| dAzakandinI (strI0) mAtA satyavatI, vyAsa RSi kI maataa| dAru (vi0) cIrane vAlA, phAr3ane vaalaa| dAzaratha/dAzarathi (puM0) dazaratha kA putra rAma yA anya tInoM dAruH (napuM0) 1. lakar3I, 2. guTakA, 3. cttkhnii| (jayo0 bhaaii| 1. raam| (samu0 4/10) (dayo0 93) 8/17) kASTha (vIro0 8/23) devadAru vRkSa, kaccA dAzArhAH (vi0) [dazAha+aNa] dazAha ke vaMzaja, yaadvkul| lohaa| dAzeraH (puM0) [dAza+dRk] machuAre kA ldd'kaa| 1. machuArA, dArukaH (puM0) devadAru vRkss| 2. uuNtt| dArugarbhI (vi0) kASTha puttalikA, lakar3I kI putlii| dArzarakaH (puM0) [dAzera+kan] mAlava desh| dArudita (vi0) kASTha nirmit| (suda0 123) dAzerakAH (vi0) mAlava deza ke rahane vaale| dArujaH (puM0) ddhol| dAsaH (puM0) [dAs+aN] bhRtya, naukara, sevaka (suda0 2/1, dAruNa (vi0) kaThina, kaThora, nirdaya, bhyNkr| (jayo0 1/26) jayo0 1/10) dAso mUlya krItaH (suda0 3/47) dAruNoGkita (vi0) bhayaMkara cessttaa| 0 tuccha, hiin| nimna 'dAsasyAsti sadAjJasyAsau dArupAtraM (napuM0) lakar3I pAtra, kASThapAtra, lakar3I kA brtn| svAmijanAnvitiriti crnnen| (suda0 32) dAruyantraM (napuM0) kASTha puttilikA, lakar3I kA yntr| 0 AdhIna, vazIbhUta (samya070) (suda0 4/14) nArthasya dAruvidAraka (vi0) lakar3I bhedaka, dhuna, eka kITa vizeSa, jo dAso yazasazca bhuuyaat| (vIro0 18/34) indriyANaM tu yo lakar3I ko bheda DAlatA hai| (jayo01/71) dAsaH sa dAso jagatAM bhvet| (vIro0 8/37) dArusaMbharaH (puM0) kaasstthnicy| (jayo0 13/51) dAsajanaH (puM0) kSudrajana, sevaka jn| dArusAraH (puM0) 1. cadana, 2. lakar3I kA buraadaa| dAsatA (vi0) aadhiintaa| (jayo0 2/20) vIro06/27) dArusaMgrahaH (puM0) kASThodaya (jayo0vR0 15/67) dAsapadaM (napuM0) bhRtysthaan| 1. kSudra sthaan| dAruhastakaH (puM0) lakar3I kA cmmc| dAsabhAvaH (puM0) nimna bhAva, hIna bhAva, tuccha vicaar| dArduraH (puM0) 1. dakSiNAvartI, 2. shNkh| dAsamatiH (strI0) tuccha buddhi| dArbha (vi0) [darbha+aN] darbha se nirmit| dAsI (strI0) sevikA, paricArikA, naukaaraanii| (suda0 116) dArva (vi0) [dAru+aN] kASTha nirmit| (jayo0 25/65) 'dAsakarmaratA krItA vA svIkRtA satI' dATa (napuM0) nyAyAlayA (lATI saMhitA 6/105) dAsyA'darzi (suda0 98) dArzanikaH (vi0) vicAraka, cintanazIla, darzanazAstra kA | dAsIgRha (napuM0) bhRtya ghr| jnyaataa| dAsI-poSaka (vi0) dAsI dvArA pAlA gyaa| For Private and Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAsIsutaH 473 digvijayakAla: dAsIsutaH (puM0) dAsI putr| digabhramabhAvaH (puM0) dizAoM ke bhrama kA bhaav| (dayo0 19) dAseraH (puM0) dAsI putr| digambaraH (puM0) kSapaNa, nagna, dhvAnta, zUla, andhkaar| dAsyaM (napu0) [dAs+SyaJ] dAsatA, gulAmI, sevA, aadhiintaa| 'digambarastu kSapaNe nagne dhvAnte ca zUlini' iti vizvalocanaH' dAsyamayaH (puM0) sevaka bhaav| (jayo0 10/7) (jayo0 13/48) dAsyavRttiH (strI0) aajnyaakaaritv| (jayo0 23/79) 0 gaGgAdhara, ugra, kailAzapati, ziva, zaMkara, cndrcuudd| dasyuH (puM0) cora, luTerA, jaarj| (samya0 27) (dayo0 41) | (jayo0 16/14) 'saddhAragaGgAdharamugrarUpaM tamevamuccaistanadAsyusaMgrahaH (puM0) cora smudaay| (vIro0 10/25) shailbhuupm| digambaraM gauri! vidhehi candracUDaM kariSyAmi dAhaH (puM0) [dah+ghaJ] 1. jalana, jvAlA, agni, tapana, tmaamtndH|| (jayo0 16/14) tApa, saMtApajanaka sNklesh| 2. saMkleza, du:kha, Arta, 0 vastra rahita, nirgrantha (jayo0 vR0 16/14) vastrahIna pIr3A, ksstt| dAho NAma sNkileso| (dhava0 11/341) (jayo0vR0 1/22) dAhaka (vi0) [dah+Nvul] tapanazIla, jalAne vAlA, tApaka, 0 digambareSu dizAmavakAzeSu nirambareSu madhyasthaM aakaarmgaat| sNtaapjnk| (jayo0vR08/56) 0dika ambara, nirdoSa AkAra, svAbhAvika, ythaajaat| dAha-jvaraH (puM0) jalanazIla jvr/bukhaar| dizAoM meM avakAza, nirambara bhI isakA artha hai| 'svabhAvika dAhanaM (napuM0) [dah + lyuT] jalAnA, bhasma krnaa| shjvessmupaaddaanaan| vede'pi, kIrtitaguNAnmanujAstathA taan| dAhasaras (napuM0) zmazAna bhuumi| (vIro0 2017) dAhahara (vi0) saMtApa haark| digambaratva (vi.) acelakya, nirvastratA, nirgrnthtaa| (jayo0 dAhya (vi.) [dah+Nyat] jalAne yogya, saMkleza krnaa| 1/22) dik (strI0) dizA, AkAzapradeza shrennii| digambara-prazaMsA (strI0) digambara kA gunngaan| dikkaH (puM0) yuvAhasti, karabhA / nagnarUpo mahAkAyaH sitamuNDo mhaaprbhH| dikkumAraH (puM0) dizAoM meM krIDA karane vAlA dev| 'dizanti mArjinI zikhipatrANAM kakSAyAM sa hi dhaaryn|| (dayo0pR0 25) atisarjayanti avakAzamiti dizaH dik krIDAyogAda padmAsanaH samAsIna: zyAmamUrti digmbrH| mRtAndhaso'pi dizaH, diza: ca te kumArAH dikkumArAH' neminAthaH zivo'thaivaM nAma candrasya vaamn|| (dayo0pa0 26) dikkakumArI (strI0) dizAoM kI deviyAM, dikkumArIgaNasyAgre digambarIbhUya (vi0) nirgrantha sAdhu hokr| (vIro0 11/14) gacchato hastanApure (vIro0 15/12/4) digAndhya (vi0) dizAoM meM andhA huaa| zirasyAghAta eva dikakrIDA (strI0) dizAoM meM krIDA, dizAoM meM manoraMjana syAddigAndhyamiti gcchtH| (vIro0 8/15) dikapAlaH (puM0) ymraaj| (jayo0vR0 12/94) digjayaH (puM0) digvijaya, dizAoM para jy| cakraJca kRtrima dikazuddhiH (strI0) dizAoM sambaMdhI shuddhi| . . cakre cakriNo digjayo jym| (jayo07/41) diganA (strI0) dizA rUpI naayikaa| 'diga evAGganA digaGganA' digdAhaH (puM0) dizAoM kI taraha lAla agni yukt| (jayo0 6/128) digdha (vi0) [dih+kta] liyA huA, sanA huaa| diganurAgiNi (vi0) snehayukta, premayukta (jayo0 10/116) digdhaH (puM0) tela, malhamA .. diganUpaH (strI0) dizAoM kA raajaa| 'dizAmanUpAH svAmino digdhavaH (puM0) yamarAja, dikpaal| (jayo0 12/94) vAsino vA upasamIpamanuvartanta itnunUpaH' (jayo00 5/7) digbhramaH (puM0) dizA bhrm| diganta (vi0) dizAoM taka, sarvatra, sabhI dizAoM kI or| digbhrAntaH (puM0) dizAoM se bhramita (samya0 2) digbhramiti na (jayo0 1/45) vetti sumaarg| (suda0 97) digantara-vyApti (vi0) sabhI dizAoM meM vyApta hone vaalaa| | digvijayaH (puM0) sampUrNa vijy| (jayovR0 3/5) sabhI ___ 'diganteSu vyApnotIti digantaravyApi' (jayo0 19/33) dizAoM meM jiit| (jayo00 6/53) digantarAlaH (puM0) dizA bhAga (suda0 2/15) digvijayakAlaH (puM0) dizAoM meM vijaya kI ora prayANa digantavyApta (vi0) sabhI dizAoM meM phaile hue| (suda082) | karane kA smy| (jayo0vR0 3/51) For Private and Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digvijayaprayANaH 474 div digvijayaprayANa: (puM0) dizAoM meM vijaya ke lie prasthAna, dinapatiH (puM0) ravi, suury| (jayo0 14/95) prayANa velaa| (jayo0 6/53) dinabandhu (puM0) sUrya, rvi| digvijaya samayaH (puM0) dizAoM meM vijaya kA smy| dinamaNi (puM0) sUrya, ravi, dinkr| digvirati (strI0) dizAoM kI maryAdA, digvrt| digvalayaM dinamanApi (vi0) yAvaddina, jIvana paryanta tk| parigaNitaM kRtvAto'haM bahirna yaasyaami| (ratnakANDa 4/68) dinamayUkhaH (puM0) sUrya, ravi, dinkr| diNDi (puM0) eka vAdya yntr| dinamukhaM (napuM0) prabhAta velA, praat:kaal| diNDiraH (puM0) dekheM uupr| dinamuttatAra (vi0) divasa vyatIta karane vaalii| (jayo024/118) dita (vi0) [do+kta] vidIrNa, khaNDita, kaTA huA, chinna-bhinna dinamUrdhan (puM0) udayAcala prvt| kiyA gayA, vibhkti| dinamodakaH (puM0) sUrya, rvi| ditiH (strI0) [do+ktin] kATanA, Tukar3e-Tukar3e karanA, dinaratnaH (puM0) sUrya, rvi| vibhakta krnaa| dinayauvanaM (napuM0) madhyAhna, dopahara kA smy| ditijaH (puM0) rAkSasa, pishaac| dinazrI (strI0) sUrya kI shobhaa| (jayo0 15/16) dityaH (puM0) [diti+yat] raaksss| dinavacchrI (strI0) dina kI zobhA, sUryaprabhA, khilI huI dhuup| ditsA (strI0) [dAtumicchA-dA+tana-a+TAp] dene kI icchA, (suda0 3/16) pradAna karane kA bhaav| dinAgamaH (puM0) praat:kaal| didRkSA (strI0) [dRSTumicchA-dRz+san+a+TAp] dekhane kI | dinANDaM (napuM0) andhakAra, andheraa| icchA, avalokana kA bhaav| dinAtmajaH (puM0) 1. zani, 2. sugriiv| didhiSuH (strI0) [didhaM dhairyaM syati] punarvivAhita strI kA dinAtyayaH (puM0) sAyaMkAla, saMdhyA smy| 'dinAtyaye prAvRSi pti| vAri varSati' (jayo0 24/27) didhIrvA (strI0) [dhR+san+a+TAp] jIvita rakhane kI icchA, | dinAdiH (puM0) praat:kaal| sahArA dene kA bhaav| dinAntaH (puM0) sUryAsta kA samaya, sandhyAkAla, saayNkaal| dinaM (napuM0) divasa, dina, caubIsa ghaNTe kA smy| 'prAtaH (dayo0 39) samaye yAdRzaM zubhAzubhaM karma vidhIyate tAdRzameva dinaM vyatyetIti dinAntasamayaH (puM0) sUryAsta kA samaya, sandhyA kAla, sAyaMkAla, (jayo0 2/23) 'dinAni atyeti taTastha eva' (suda0 111) astAcala kA kAlA (jayo0 15/4) dinakaraH (puM0) sUrya, ravi, suurj| (jayo0vR0 10/116) dinAdhIza: (puM0) sUrya, ravi, dina kA pti-suury| dinakartR (puM0) sUrya, rvi|| dinAvasAnaM (napuM0) astAcala kA samaya, sUryAsta kA smy| dinakezaraH (puM0) aMdhakAra, aNdheraa| dinikA (strI0) [ dina+Than+TAp] dina kI mjduurii| dinakaumudI (strI0) prakAza, sUrya prbhaa| dinezaH (puM0) sUrya, rvi| (jayo0 4/61) dinakhaNDaH (puM0) divasa bhaag| dinezvaraH (puM0) dinakara, sUrya. bhaanu| dinacaryA (strI0) pratidina kI kriyA, pratidina kA kaarykrm| | dinodayasadbhAvaH (puM0) divasapraveza, dina kA prArambha, dinajyotis (napuM0) dhUpa, suuryprbhaa| praat:kaal| (jayo0 18/42) dinatraya (vi0) tIna din| (suda0 123) diripakaH (puM0) kanduka, geNd| dinaduHkhitaH (puM0) cakravAka pkssii| dilIpaH (puM0) sUryavaMzI nRp| dinanAthaH (puM0) sUrya, rvi| diva (aka0) 1. camakanA, prakAzamAna honA, ujjvala honaa,| dinanAthakAntaH (puM0) sUrya, ravi, dinamaNi, suurykaantmnni| 2. pheMkanA, 3. khelanA, 4. dAMva lgaanaa| mandAgnirugyugabhavaddinanAthakAnta, dinanAthakAntA nAma diva (saka0) 1. becanA, 2. prazaMsA karanA, kamAnA, satAnA, sUryakAntA nAma mnni| (jayo0 18/18) kaSTa denaa| dinapaH (puM0) ravi, suury| (vIro010 4/30) diva (strI0) [dIvyantyatra diva+vA AdhAre Di] 1. svrg| For Private and Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir divaM 475 divyadhvaniH - (suda0 4/34) 2. AkAza, 3. dina, 4. prakAza, kAnti, manohara, rmnniiy| 3. svargIyA daivI, AkAzIya, 4. ujjvala, prabhA, cmk| kAnti yukta, 5. deva sambandha, svarga smbndh| (jayo0 divaM (napuM0) [diva+ka] 1. svarga, (jayo0 3/68) 2. 1/34) AkAza, 3. dina, 4. arnny| divyaH (puM0) 1. alaukika prANI, 2. jau, 3. ym| divasaH (puM0) [dIvyate'tra div+asac] din| (su0 4/23) | divyaM (napuM0) 1. daivI prakRti, divyatA, aakaash| 2. zapatha, triMzanmuhUrtA dinarAtriraikA (samya0 3) satyokti, 3. saakssii| 4. lvNg| divasaM (napuM0) din| divyakalA (strI0) alaukika kalA, uttama vidyaa| divasakaraH (puM0) dinakara, sUrya, rvi| divyakArin (vi0) sAkSI lene vAlA, zapatha lene vAla, divasanAthaH (puM0) dinakara, suury| divyakaumudI (strI0) zreSTha jyotsnA, pUrNa cAMdanI, pUrNimA kI divasapatiH (puM0) dinodaya kA sdbhaav| (jayo0 18/42) kaumudii| divasamukhaM: (napuM0) praat:kaal| divya-kaumudI (strI0) svaccha AkAza, khulA aakaash| divasavigamaH (puM0) sUryAsta, saandhykaal| divyagatiH (strI0) uttama gati, devgti| divasezasargaH (puM0) suury| (samu0 6/9) divya-gAnaM (napuM0) uttama gAna, uccagAna, zreSTha giit| divasezvaraH (puM0) sUrya, rvi| divyagAyana: (puM0) gndhrv| divA (avya0) [div| kA] dina meM, dina ke smy| (jayo0 / divya-guNaH (puM0) 1. deva sambandhI gunn| divyasambandhino 15/4) guNasya dayAdAnAdeH pryogH| (jayovR0 1/94) 2. divAkaraH (puM0) sUrya, rvi| azrutapUrvaguNa-divyasya azrutapUrvasya guNasya gaNanaprayogaH divAkIrtiH (strI0) caannddaal| (jayo0vR0 1/34) divAtanaH (vi0) divasa smbNdhii| divyajJAnaM (napuM0) parama jJAna, acchA jJAna, alaukika pratIti, divAnizaM (avya0) dina raat| divAnizAM vizvahite pravRttA apUrva jnyaan| (suda0 118) divyatA (vi0) utkRSTatA, alaukiktaa| divAndhaH (puM0) ulluu| (jayo0vR0 18/31) divyatamadhvaniH (strI0) uttama se uttama dhvni| udiyatya divAndhakI (strI0) chchundr| jinAdhIzAzco'sau divyatamo dhvani (vIro0 45/3) divAdhipaH (puM0) ravi, sUrya (vIro0 12/1) divyatanu (napuM0) bhavya zarIra, suMdara deh| (jayo0 2/40) divApradIpaH (puM0) dina kA dIpaka, aprasiddha puruss| divyadehasampanna (vi0) vapuSmatI, divyazarIra se yukt| divAbhIta: (strI0) ulluu| (jayo0 2/41) divAmaNi (puM0) sUrya, shsrrshmi| (jayo0 15/31) divya darzanaM (napuM0) anupama avlokn| divAmadhyaM (napuM0) mdhyaahn| divyadAnaM (napuM0) uttama dAna, ucita dAna, utkRSTa cintn| divArAnaM (avya0) dina raat| divyadehin (puM0) surendr| (jayo0 2/24) divAstuH (puM0) suury| divyadRk (napuM0) divydRsstti| (su0 2/35) divAzaya (vi0) divasa meM zayana karane vaalaa| divyadRzyaM (vi0) utkRSTa dekhane kI shkti| divAsvapnaH (puM0) dina meM zayana, dina meM svpn| divyadhArA (strI0) avirala pravAha, svacchadhArA, nirantara gtishiil| divAsvApaH (puM0) dina meM svpn| divyadhvaniH (strI0) anakSarAtmaka dhvani, vacana prkaar| diviH (strI0) nIlakaNTha, cASa pkssii| (bhakti0 33) sarvabhASAmayIdharma dhvni| divaukasa (puM0) dev| svargApavarga-gamamArga vimArgaNeSTaH, divaukasAmIzaH (puM0) indr| (jayo0 24/21) saddharmatattva-kathanaika- guNaika-paTustrilokyAH / divya (vi0) [divyat] 1. atizaya yukta, alaukika, divyadhvanirbhavati te vizadArtha-sarva apUrva, anupama, pramukha, zreSTha, unnt| 2. dedIpyamAna, bhaassaasvbhaav-prinnaam-gnnpryojyH|| For Private and Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir divyapadaM dIdhitimat (bhaktAmara-35) vyAkhyAti tattvaM sakala jJatAtaH, bahirna dizAntaraM (napuM0) antarAla, antrikss| kinycidydupeytaat:| dizAmbara (vi0) nirgrantha, digmbr| vaco niruddhyAGgamakAri susthaM zvAsapracAraM mRdulaM vputsthm|| dizAbodhaH (puM0) nirdeza kA jJAna, Adeza, aajnyaa| (bhakti saMgraha pR0 32/18) 'ni:zeSa dhvani mIzamya kintu diSTa (vi0) [diz+kta] saMketita, Adezita, prarUpita, varNita, jagrAha gautamaH' (vIro0 15/4) ___ iMgita, nizcita, ullikhit| divyapadaM (napuM0) paramapada, utkRSTa pd| diSTaM (napuM0) niyati, bhAgya, Adeza, uddezya, dhyeya, abhipraay| divyapravacanaM (napuM0) divyakathana, pravacana, vItarAga vANI, diSTiH (strI0) [diz-ktin] zikSA, AjJA, Adeza, upadeza, virodha rahita vicaar| (vIro9 15/62) nirdeza, niyti| divyaphalaM (napuM0) unntphl| diSTyA (avya0) saubhAgya se, niyati se, parama Adeza se| divyabodhi (strI0) utkRSTa jnyaan| diha (saka0) lIpanA, thAMpanA, sAmanA, potanA, bichAnA, mailA divyabhAvaH (puM0) divyadhvani, sarvajJa kI anakSarAtmaka dhvni| karanA, apavitra krnaa| divya-manujaH (puM0) sjjn| dI (aka0) naSTa honA, kSaya honaa| divyamAlA (strI0) gandharvamAlA, deva sambaMdhI maalaa| dIkSa (saka0) dIkSA karanA, taiyAra karanA, anuSThAna karanA divya-mauli: (strI0) divya mukutt| ziSya banAnA, saMskAra karanA, Atma saMyama krnaa| divya-yantraM (napuM0) unnata yantra, acchA yntr| dIkSakaH (puM0) [dIkSa+Nvula] Atma-mArga darzaka, Atma divyayogaH (puM0) samAdhi yog| shikssk| divyaratnaM (napuM0) dedIpyamAna ratna, deva sambaMdhI rtn| dIkSaNaM (napuM0) [dIkSa lyuTa] dIkSA denA, Atma-saMyama krnaa| divyarathaH (puM0) AkAza vimAna, deva vimaan| dIkSA (strI0) Atma-saMyama, saMlagna sarva saMga/parigraha tyaag| divyarasaH (napuM0) anupama vastra, ujjvala vstr| (jayo0 180) pravrajyA, dharma maargaanusstthaan| divyavastra (vi0) devIya vastra vaalaa| dIkSApAtraM (napuM0) dIkSA ke yogya, jo jAti, kula rUpa Adi divyabodha: (puM0) utkRSTa jnyaan| (vIro0 12/49) se zreSTha dhIra, zAnta pariNAmI hotA hai| deza jAti kulotpanna divyasarit (strI0) AkAza gaGgA, svarga gnggaa| kSamAsantoSa shiilvaan| divyasAraH (puM0) sAla vRkSA divyasurabhiH (strI0) uttama gndh| dIkSAguru (puM0) pravrajyAdAyaka guru, saMghastha nirvikalpa saMyama ke divyahastiH (puM0) airAvata haathii| prtipaadk| diz (saka0) 1. pradarzana karanA, saMketa karanA, dikhlaanaa| dIkSAdivas (puM0) dIkSA din| (jayovR0 1/8) 2. niyata karanA, 3. denA, pradAna karanA, dIkSAprayogaH (puM0) abhissek| (jayo0 16/25) samarpaNa karanA, sauNpnaa| 4. ghoSaNA karanA, kahanA, prarUpaNA dIkSAbhAvaH (puM0) dIkSA kI bhaavnaa| krnaa| 5. ullekha karanA, nirdeza krnaa| 6. sikhAnA, dIkSAmaMtra (napuM0) dIkSA mantra, dIkSA paatth| btlaanaa| dIkSAmatraM (vi0) dIkSA dhaark| dIkSAmataH samAsAdya diz (strI0) [dizati dadAtyavakAzam-diz+kvip] 1. dizA, gnnnaayktaamgaat| (vIro0 15/25) pradeza, bhAga, antarAla, sthaan| 2. dRSTikoNa, abhiprAya, dIkSAyogyaH (puM0) dIkSA kA pAtra, dIkSA lene kA adhikaarii| Adeza, kathana, upadeza, deshnaa| dIkSAvarNanaM (napuM0) dIkSA kthn| (suda0 116) dizacchrI (strI0) dizAoM, dizAoM kI shobhaa| (su0 137) dIkSAvidhAnaM (napuM0) dIkSA vrnnn| (suda0 116) dizA (strI0) [diz aGkaTAp] 1. pradeza, sthAna bhAga, | dIkSita (bhU0ka0kR0) [dIkS+kta] saMskArita, saMyamita, dIkSA antraal| 2. pRthvI kA cauthAI bhaag| 3. upadezaka-dizaM prApta, AtmAnuzAsita, abhissikt| (dayo0 34) mokSavartanyAzrayamupadizati yaH sUriH sa dizA ityucyte| dIdiviH (napuM0) svrg| (bha0A0TI0 68) 4. saralakSetra vishess| 5. nirdeza, dIdhitiH (strI0) prakAza, kiraNa, prabhAsa, AbhA, kaanti| Adeza, sNket| dIdhitimat (vi0) [didhiti+matupa] ujjvala, kaantimaan| For Private and Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dIdhI 477 dIpatA dIdhI (aka0) camakanA, dikhAI denA, pratIta honaa| ambhojAntarito'lirevamadhunA dIpe pataGga ptn| (suda0 dIna (vi0) [dI+kta tasya na:] 1. daridra, garIba, nirdhn| 2. 127) ravi pratIpazca nizAsu dIpa:' (suda0 127) nirbala, blhiin| (samu0 3/20) 3. khinna, anAtha 0 pUjA ke nimitta banAI gaI sAmagrI chaTA dIpa jisake (samya0 77) udAsa, zokagrasta, bhIru, DarA huaa| 3. car3hAne para pUjaka yaha bhAva vyakta karatA hai ki 'zuddhasarpiSaH rahita-'sadAsyahaM siddhavadagI hInaH jJAnaikatA no na tu jAtu karpUrasyApyuta mANikya klaayaaH| prajjvAlayeyamiha diin:|| (bhakti0 29) 'vibheti maraNAddIno na dIpakamahamagre jinamudrAyAH hatiH syAccitanizAyA' arthAt dIno'thAmRtasthitiH' (vIro0 10/30) ukta paMkti meM zuddha ghRta, (suda0 72) karpUra evaM ratnamaya dIpaka lAkara 'dIna' kA artha nirbala, balahIna hai| jinamudrA ke Age jalAU, jisase ki mere mana kA bandhu-bandhuramano vinodayan diin-hiin-jgmunnynnm| (jayo0 andhakAra vinaSTa ho aura jJAna kA prakAza phaile| 3/6) zokagrasta-khinna 'dInAH punaH 'dIG kSaye' iti dIpaka (vi0) [dIp+Nic+Nvula] samudyotakara (jayo0 vacanAt kSINa-sakala, dhamArthakAmArAdhavazaktyaH / 33/38) prajjvalita karane vAlA, prakAza karane vAlA, (jai0la.pR0 522) kRtvA'tramamAmbujasagbihInAM sarovarI AbhA phailAne vaalaa| (samya0 156) maGgaja! kinnu diinaam| (samu0 3/13) dIpakaH (puM0) diyA, dIvA, prakAza stmbh| (suda0 72) 0 dayanIya, zocanIya, kssudr| nAnuvartini ravau pratiyAte dIpake matirudeti vibhaate| (jayo0 dInaH (puM0) 1. garIba, du:khI AdamI, nirdhana, 2. bhaavjny| 5/25) dInajana (puM0) kaSTajanya loga, abhAvagrasta manuSyA svayazAMsi dIpakajIvaH (puM0) sneha, mail| (jayo0 25/74) ca tAvadakSiNoSi satataM dInajanAya dkssinno'si| (jayo0 dIpakallikA (vi0) dIpaka kI lau| 12/95) dIpakalpaH (vi0) dIpa sadRza, dIpaka ke smaan| (suda0 dInatA (vi0) hInatA, khinnatA, udaasiintaa| (vIro02/41) 7/12) dInadazA (strI0) dainyabhAva, (dayo0 1/19) hIna avasthA, dIpaka-zleSaH (puM0) dIpaka zleSa alNkaar| kalApakaM jayasvAntaM nirbldshaa| rUpamAlA sulocnaam| saMvadAmi yata: zobhAM jagataH saMskRtasya dInadAnaM (napuM0) tuccha dAna, khinna mana se vstudaan| hi|| (jayo0 22/86) ukta zloka meM eka hI zabda ke dInadhanaM (napuM0) tuccha dhn| do artha hai, tathA eka hI kriyA se Adi, madhya evaM anta dInabandhu (napuM0) dIna-duHkhiyoM kA mitr| meM sambandha hai| dInavatsala (vi0) dIna dayAlu, dIna/nirdhanoM kA hitaiSI, nirbaloM | dIpakAlaGkAraH (puM0) dIpaka alaMkAra (jayo0 21/2, 16/46) kA shbhaagii| balahInajanoM kA sevk| aadimdhyaantv]k-pdaarthnaarthsnggtiH| vAkyasya yatra jAyeta dInasvaraH (puM0) karuNa svara, dhvani, kaSTamaya svr| 'athaikadA taduktaM dIpaka ythaa| (bhaTTAlaMkAra 4/98) arthAt jisa bhUmiruhopariSTAtsthitasya diinsvr-smvishissttaam|' (samu0 sthAna para Adi, madhya aura anta meM rahane vAlI eka kriyA 3/37) se vAkya kA sambandha utpanna hotA hai, vahAM 'dIpaka' dInAraH (puM0) 1. azarphI, 2. eka sone kA sikkaa| 3. alaMkAra hotA hai| dikSu zUnyatamatAM vitarItuM sattamairnRpa sutAM aabhuussnn| (dayo0 89) tu vriitum| darzakairapi parairapahartuM tAnitaM taditaraiH prikrtum|| dInoddharaNaM (napuM0) nirdhanoM kA uddhaar| dadhAra dInoddharaNaM (jayo0 5/2) __svatanvA'rhantaM hRdA satyavacA bhvnvaa| (samu06/37) dIpakiTTim (napuM0) dIpaka kA phuul| dIp (aka0) 0 camakanA, jhalanA, dahakanA, prajjvalita honaa| dIpakiTTimA (strI0) dIpaka kI kaalimaa| 0 bar3hanA, Aga babUlA honaa| dIpakUpI (strI0) dIpaka kI bttii| dIpaH (pU) [dIpa Nic+aca] lau, jvAlA, prakAza, dIpaka, dIpazvarI (strI0) dIpaka kI bttii| diyA, diivaa| (suda0 127) dIpyatA snehena dIpyatAM tAvat dIpatA (vi0) prakAzita hone vAlA, suzobhita, prajvalita, kA dazA syaatpun:| (jayo0 7/30) | abhibhaasit| For Private and Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dIpadhvajaH 478 dIrghadarzina 3/16) dIpadhvajaH (puM0) kaajl| dIptiH (strI0) [dIp+ktn]i camaka, prabhA, pratApa, AbhA, dIpapAdapaH (puM0) dIvaTa, dIpAdhAra, dIpa stmbh| kaanti| (dayo0 55) 'dyutidIptimatAGgajanmanA' (suda0 dIpapuSpaH (puM0) campaka tru| dIpabhAjanaM (napuM0) diipk| dIptimatA (napuM0) dIpti yukta shriir| dIpamahamagra (vi0) dIpaka kI mhaantaa| dIptivAn (vi0) kAntimaya, prabhA yukt| dIpamAlA (strI0) dIpAlI, dIpaka kI rozanI, prakAza smuuh| dIpra (vi0) jagamagAtA huA, camakIlA, aabhaajny| dIpaveza (vi0) pradIpa rUpa dhaark| (jayo0 75/22) dIrgha (vi0) [dR+ghaJ] 1. cir| (jayo0 14/98) dIpazatruH (puM0) ptNg| * lambA -(jayo0vR0 1/25 suda 2/8) dIpazikhA (strI0) dIpaka kI lau| 'caruNi dIpazikhAyAH' 0 pralamba-(jayo0 1/52) bhogIndra dIrghA'pi (suda0 72) 'dIpazikheva dhu' (suda0 1/43) bhujAbhijAtirarizriyAmeva rujAM prjaatiH| (jayo0 1/52) dIpazikhAMza: (puM0) dIpa kI zikhA kA aNsh| (jayo0 'zeSa nAgaH sa eva dIrghA pralambamAnA' (jayo0vR0 1/52) 16/7) 0 uttuMga, unnata, U~cA, gaharA, 0atyadhika, bahuta, dIpAnvitA (strI0) dIpAvalI, amaavsyaa| vistRt| dIpArAdhanaM (napuM0) AratI utAranA, dIpa dvArA upAsanA krnaa| | dIrghaH (puM0) do mAtrika-dvimAtro dIrghaH' jisake uccAraNa dIpAlI (strI0) dIpapaMkti, diipaavlii| devainarairapi parasparataH karane meM bahuta samaya lage, dIrgha svara-A, I, U, e, ai sametai rdIpAvalI ca paritaH samapAti etaiH| (vIro0 21/23) o, au| dIpAvalI (strI0) dIpotsava, prakAzaparva, utsAha divs|| dIrghakAlaH (puM0) cirsmy| (jayovR0 11/93) dIpikA (strI0) [dIp+Nic+Nvul+TAp] (jayo0 10/114) dIrghakAla-kalita (vi0) dIrghakAla ko praapt| 'dIghakAlAt prakAza, jvAlA, mazAla, prdiipikaa| (20/115) (strI0) cirAt kalitAmupalabdhatAm' (jayovR0 4/96) diipkoddiipnetrii| dIrgha-kandharaH (puM0) saars| dIpita (vi0) [dIp+Nic+kta] 0 vrdhk| yasyA bhRza dIpita dIrghakaSThaH dekheM uupr| kAmadevA' (vIro0 4/10) dIrghakaSTakaH dekheM uupr| 0 prakAzita, prajvalita, AbhAvAn, prkaashmy| dIrgha-kAya (vi0) lambA zarIra, lmbaakd| dIpta (bhU0ka0kR0) [dIp+kta] prakAzita, prajvalita, uddIpita, dIrghakezaH (puM0) bhAlU, riich| uttejita, prkaashmy| dIrghakopI (vi0) bahuta krodhii| dIptaH (puM0) siNh| dIrghagatiH (strI0) U~Ta, dIptakaraH (puM0) siNh| dIrghagrIvaH (puM0) uuNtt| dIptakiraNaH (puM0) sUrya, rvi| dIrghaghATikaH (puM0) uSTra, uuNtt| dIpkIrtiH (puM0) kaartikey| dIrgha-jaGghaH (puM0) uuNtt| dIptajihvA (strI0) lomdd'ii| dIrghajanuSa (vi0) cirajIvi, diirghjiivi| (jayo0 4/45) dIptajyoti (strI0) prakAza prbhaa| dIrghajihvaH (puM0) sarpa, ahi| dIptatapas (vi0) dharmaniSThA se zobhAyamAna tapa, eka Rddhi dIrghatapas (vi0) atyadhika tp| vishess| dehadIptyA prahatAndhakArA dIptatapasaH' satat zarIra dIrghatA (vi0) Ayata yukta, lambAI yukt| (jayo0 13/46) kI prabhA vaalaa| dIrghatuNDI (strI0) chchundr| dIpta-piGgalaH (puM0) siMha, keshrii|| dIrghadaNDaH (puM0) taadd'vRkss| dIptarasaH (puM0) keNcuvaa| dIrghadu (puM0) tAr3a vRkSA dIptalocanaH (puM0) billii| dIrghadarzin (vi0) sUkSmadarzI, vivekI, jJAnI, duurdrshii| (jayo0 dIptalohaM (napuM0) pItala, taaNvaa| 14/43) For Private and Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dIrghanAda 479 duHkhabhAvaH dIrghanAda (vi0) atyadhika ninaad| dIrghanidrA (strI0) cirazayana, mRtyu| dIrghanetraM (napuM0) vistRta nayana, phaile hue netr| (suda0 33) dIrghapatraH (puM0) tAr3a tru| dIrghapAdaH (puM0) bgulaa| dIrghapAdapaH (puM0) 1. nAriyala kA pedd'| 2. supArI kA vRkSa, tAr3a vRkSA dIrghapremI (vi0) cira premaalaapii| dIrghapRSThaH (puM0) sarpa, saaNp| dIrghabAlA (strI0) hariNA dIrghamArutaH (puM0) hasti, haathii| dIrgharadaH (puM0) suuar| dIrgharasanaH (puM0) sarpa, saaNp| dIrgharoman (puM0) rIcha, bhaaluu| dIrghavaktra (puM0) hasti, gj| dIrgha vicAravAn (puM0) akharvasUtrI, vistRta vyAkhyA vaalaa| __(jayo0 vR0 3/85) dIrghazaGkA (strI0) shauc| (dayo0 34) dIrghasaMdarzitA (vi0) vicaarshiiltaa| (vIro0 3/32) dIrghasaktha (vi0) lambI jaMghAoM vaalaa| dIrghasatraM (napuM0) cirakAla taka calane vaalaa| dIrghasUtra (vi0) pralambamAnatantu (jayo0 17/73) 1. manthara, dhIre-dhIre kArya karane vaalaa| dIrghasUtratA (vi0) DhIla karanA, dhIre dhIre kArya krnaa| (dayo0 69) dIrghAkAra (vi0) bar3e AkAra vaalaa| dIrghAdhAra (vi0) ucca Azraya vaalaa| dIrghAdhvaga (vi0) lambA gamana karane vaalaa| (jayo0 13/33) dIrghAyu (vi0) dIrghajIvi, cirjiivi| dIrghAyudhaH (puM0) bhAlA, kuntl| dIrghAlocaka (vi0) dIrghadarzI, duurdrshii| (jayo010 16/77) dIdhikA (strI0) [dIrghakan+TAp] vApikA, bAvar3I, jalAzaya, __sIr3hIdAra kuNaa| dIrdhIkaraNaM (napuM0) hrasva kA dIrgha honaa| dIrNa (vi0) [dR+kta] 1. vidIrNa kiyA, phAr3A gayA, cIrA gayA, vinaSTa kiyA gyaa| 2. bhayabhIta, DarA huaa| dIvya (vi0) ramaNIyatA, sundrtaa| (jayo0 3/46, 3/71) dIvyatA (vi0) suMdaratA, rmnniiytaa| du (saka0) jalAnA, du:khI karanA, bhasma karanA, satAnA, kaSTa denaa| du (aka0) pIr3ita honA, kaSTagrasta honaa| duHkha (vi0) [duSTAni khAni yasmin duSTaM khanati-khanDa, dukha+ac] pIr3A, kaSTa, aruci, vedanA, viSAda, becainI, vyAkulatA, azubha pravRtti, daugty| (bhakti0 5) 0 asAtA-asAdaM dukkhN| 0 pIDAlakSaNa: pariNAmo du:khm| 0 iSTa viyog| . pAratantryaM hi duHkhm| 0 astodykaarnn| 0 apriitibhaav| 0 aprIti (samya0 90) / 0 sNkleshprinnaam| 0 aartbhaav| 0 dveSa janya bhaav| 0 karma bandha (samya0 29) 'du:khayatIti duHkhaM vedanAlakSaNaH pariNAma:' (ta0vR06/11) duHkhaM (napuM0) kheda, viSAda, vedanA, piidd'aa| duHkhakara (vi0) 'du:khayatIti du:khaM vedanAlakSaNa: pariNAma:' (ta010 6/11) duHkhakara (vi0) pIDAkAraka, kssttjnk| duHkhakArin (vi0) pIr3A jnk| duHkhagehaM (napuM0) du:kha kA sthaan| duHkhagrAmaH (puM0) saMsAra. du:khoM kA sthaan| duHkhakSaya (vi0) duHkha kA abhaav| duHkhakSatiH (strI0) du:kha kI haani| duHkhachinna (vi0) pIr3A mukta. adhika pIr3a se ghirA huaa| duHkhajAti (strI0) du:khotpatti (samu0 1/25) duHkhada (vi0) kaSTaprada (vIro0 5/7) 'na jAtu te duHkhadamAcarAma:' duHkhadAyin (vi0) piidd'aakaark| (vIro0 22/28) duHkhadhAma (puM0) du:kha sthaan| duHkhaprAyaH (vi0) duHkha kI bhultaa| duHkhabhara (vi0) kaSTa se ghirA huA, du:kha smuuh| 'mohijanacakSuSordu:khabharamaJjanam' (muni0 34) duHkhabhAj (vi0) du:khI, aprasanna, vyAkulatA yukta, vednaagrst| duHkhabhAvaH (puM0) duHkha prinnaam| | For Private and Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duHkhabhedin 480 duHkhabhedin (vi0) piidd'aanaashk| dugdhapAnaM (napuM0) dRdha piinaa| (jayo0 12/127) duHkhamAtmasAt (vi0) du:kha jhelane vaalaa| (vIro0 22/29) dugadhapoSya (vi0) dUdha se pAlA gayA shishu| duHkhalokaH (puM0) saMsArika jiivn| dugadhabhAjanaM (napuM0) dUdha kA bartana, dugdhapAtra, kssiir-paatr| duHkhavidhi (strI0) pIr3A kI sthiti, pIr3A kA kssetr| (samya0 dugdhabhAvaH (puM0) dUdha kA kaushl| 90) apathyavad duHkhavidherapetuM lagnaH sukhe cAgadatAM smetum| dugdhasamudraH (puM0) dUdha sAgara, kSIra saagr| (samya0 90) dugdhAtmaka (vi0) dugdha sadRza, amRtruup| (jayo010 11/82) duHkhavipAkaH (puM0) du:kha kI paramparA, du:kha kA prinnaam| dugdhAbdhiH (puM0) kSIra saagr| dugadhAbdhivadujvale tathA ke duHkhAtIta (vi0) duHkhoM se pare, pIr3A se mukta, vyAkulatA zayAnake'dhyamatyA saakm| (suda0 98) rhit| dugdhAzramaH (napuM0) amRtAzrama, amRta sthAna, svarga sthaan| duHkhAntaH (puM0) mukti, mokSa, nirvaann| (jayo0vR0 18/44) duHkhAyAparan (vi0) du:kha se dUra hone vaalaa| dugdhIkRta (vi0) dUdha ko karane vAlA, nIra-kSIra viveka du:khamekastu samparka pradadAti paraH prm| du:khAyApasaran vaalaa| bhAti ko bhedo'stvasataH sataH (vIro0 28/31) dugdhIkRte'sya mugdhe yazasA nikhilA jale mRSAsti staa| duHkhAyate (samu0 3/6) du:khAyata du:khI honaa| (muni0 20) payaso dvivAcyatA'sau haMsassa ca tdvivecktaa|| (jayo0 6/37) duHkhita (vi0) [duHkha itac] pIr3ita, viSAda yukt| dududuta (vi0) aspaSTa vANI vaalaa| (jayo0 16/50) duHkhin (vi0) pIDita, viSAda yukta, glapitA (suda0 73) dudha (vi0) [duha+ka] dUdha dene vaalaa| (bhakti0 22) 'dInaM daridraM khalu duHkhinaM vA'valokya citte duddhau (vi0) kaThinAI se dhAraNa karane yogy| (samu0 4/8) krunnaavlmbaat|| (samya0 77) dudhA (strI0) [dudhATAp] dudhAru, gAya, dUdha dene vAlI gaay| duHkhinI (vi0) pIr3itA, viSAda yuktaa| vanavicaraNato duHkhinI dunoti-kara rahA hai (vIro0 5/3) __kila sItA satI tu ten| (suda088) duNDuka (vi0) chl-kpttii| duHkhocchedakara (vi0) du:kha kA vinAza karane vAlA, pIr3A dundamaH (puM0) [dundu+maNa-Da] dunda ityavyaktaM maNati shbdaayte| naashk| (jayo070 20/9) dundubhi, eka ddhol| duHsaha (vi0) ashniiy| (suda0 78) dundu (puM0) ddhol| duHkhotpAdanaM (napuM0) duHkha apakAra, duHkhkssy| (vIro0vR0 dundubhaH (puM0) [dundu+bhaNa+Da] bar3A ddhol| 1/33) dundubhi (strI0) eka vAdya vizeSa, nagAr3A, ddhol| (vIro duHsaMsarga (vi0) duSTa sNgti| (jayo0 1/62) 13/23) dukUlaM (napuM0) [du+Ulac] rezamI vastra, shaattii| (jayo0 | dundubhika (vi0) nAda yukt| (jayo0 26/59) 13/56) mahIna vastra (jayo0vR0 3/36) dundubhinAdaH (puM0) bherI naad| dukUlAvalI (strI0) sAr3I, saattikaa| (dayo0 18) dundubhininAdaH (puM0) Dhola ninAda, nagAr3e kI dhvni| (jayo0 dugdha (vi0) [duh+kta] duhA huA, nikAlA gyaa| 6/127) dugdhaM (napuM0) dUdha, kssiir| 'dugdhavanbhRduvacaH zrutideze' (jayo0 | dundubhidhvani (strI0) nagAr3e kI dhvni| dundubhirvAditravizeSaH 4/20) suda 85, jayo0 2/153 / so'so dhvnimnutene| (jayo0 5/57) dugdhakalAkSariNI (vi0) mIThA dUdha pravAhita karane vAlI, | dUra (avya0) [du+ruk] yaha upasarga meM prayukta hone vAlA 'dugdhasya kalAyAH kSariNI prasraviNI' (jayo09/71) avyaya hai, jisase 'burA' vikAra' nirarthaka, aprayojana dugdhadAtrI (vi0) payasvinI, payodharA, dUdha dene vaalii| (vIro0 2/20) ___ bhUta, kaThina, Adi artha prakaTa hotA hai| dugdha-pAcanaM (napuM0) dUdha ubAlanA, dUdha ottaanaa| durkarman (napuM0) kilAbaMdI, kaThina maarg| dugdhapAtraM (napuM0) dugdha bhAjana. dUdha kA brtn| (jayo0 durga (napuM0) kilaa| (dayo0 77) 21/58) darga (napuM0) yasyAbhiyogAt pare du:khaM gacchanti durjanodyoga For Private and Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir durgatiH 481 durbala viSayo vA svasyApado gamayatIti durgm| 1. durgamasthAna bhedobheda svarUpa vastu meM anapekSA viruddhadharma kI apekSA vishess| (jayo0 11/23) na krnaa| apekSAto niSkrAnto vA apekSA yenAsau nirapekSa:durgatiH (strI0) durbhAgya, garIbI, dridrtaa,| 2. kaThina sthiti| durnyH| (nyAyakumucaMda 6/71) 'itaretarAkAMkSArahitastu durnayaH' 'duritAda durgatimeti jano'sau zubhato vilasati narma (jayo0 durnayastannirAkRtiH tatprayanIkapratikSepo durnayaH (aSThazatI 23/76) 106) sAvadhAraNani vAkyAni durnyaaH| (dhava0 9/83) durgandha (vi0) burI gandha vAlA, azucikara gndh| durdama (vi0) prabala, kaThora, kaThinatA se dabAyA jAne vaalaa| durgandhi (vi0) kharAba gandha vAlA, sddaaNdh| durdamana (vi0) prabala ktthor| durgandhin (vi0) dekho uupr| dardabhya (vi0) atyadhika kaThina, adhika ktthor| durgama (vi0) kaThinatA se pahuMcane vAlA mArga, apraveza dvaar| durdazA (strI0) kaThina pristhiti| (samya0 116) (dayo08) durdarza (vi0) kaThinAI se dikhAI dene vaalaa| durgamasthAnaM (napuM0) kaThina mArga yukta sthaan| (jayo08) durdAnta (vi0) atyadhika kaThinatA se dabAyA jAne vaalaa| durgA (strI0) 1. duHkhena gamyata iti durgA (jayo0 3/87) yuddha ghamaNDI, dhRsstt| ___ meM jAne ke lie saMketa sUcaka dhvni| (jayo0 6/28) | durdinaM (napuM0) vRSTikAla, meghAcchannakAla, burA dina-'durdinaH durgAda (vi0) anavagAhya, anusandhAna karane meM ktthin| patadudakAbhrasaMyukto divasaH' (mUlA0vR0 2/18) durgAdha (vi0) anvgraahy| durdaSTa (vi0) sahI mUlyAMkana na honaa| durgAhya (vi0) anvgraahy| durdaiva (vi0) durbhAgya, pApA (samu0 1/5 / dugraha (vi0) kssttsaadhy| durdaivabhida-kRpANI (vi0) pApakarma ko naSTa karane vAlI churI durguNa (vi0) azubha gunn| (jayo0 1/2) (samu0 1/5) durguNabhAraH (vi0) aticAra, doss| (jayo0 5/44) durdaivatA (vi0) durbhaagytaa| (vIro0 4/7) durgahapratikRta (vi0) bhUtavAdhA nivaark| (jayo0 19/780) durghataM (napuM0) beImAnI se juAM khelnaa| durghaTa (vi0) kaThina, asmbhv| durdhara (vi0) jise rokA na jA ske| durghoSaH (puM0) karkazadhvani, kaThora shbd| durdharSa (vi0) anullaMghanIya, agmy| durjana (vi0) duSTajana, prakRti meM uddaNDa manuSya, kunr| (samu0 durthI (vi0) duSTa buddhi vAlA, kumati yukt| 6/38) durjanA doSavittikA durjanAnAM vacaH svAdu hRdi durdhyAna (vi0) khoTA dhyAna, aartdhyaan| 'duriti zabdo vaikRte hAlAhala ythaa| phaNAyAM phaNino ratnaM daMSTrAyAM garalaM mht| vartate, vikRto varNo durvarNa iti yathA, evaM vikRtaM dhyAnaM (dayo061) vikArAntaramApannaM dudhyAnamiti' (jaina0la0pR0 524) durjanavAraNaM (napuM0) duSTatA kA nivaarnn| oM savvosahipattANaM durnAmanaH (puM0) bvaasiir| Namo syAdupasargahRt Namo maNavalINaM caapsmaar-prihaarbhRt|| | durnigraha (vi0) ucchRkhala, uddaNDa, belagAma, kaThinAI se vaza (jayo0 19/78) __ meM hone vaalaa| durjanasamUhaH (puM0) durjnsmudaay| durnimitta (vi0) ahitakara kAraNa, apshkun| (suda0 125) durjaya (vi0) ajey| (muni0 30) durninAda (vi0) apazabda dhvani, krkshdhvni| durjara (vi0) ciryuvaa| durnivAra (vi0) ajeya, atyadhika ktthin| (jayo0 7/71) durjAta (vi0) duHkhI, abhAgA, duSTa svabhAva ko praapt| durnivArya (vi0) jisakA nivAraNa karanA kaThina ho| durjAtiH (strI0) durbhAgya, durdshaa| durnIta (vi0) duraacrnn| durjAna (vi0) kujJAna, anarthakArI, bodh| durnIti (strI0) durvyavahAra, pratikUla zAsana, ariiti| (jayo00 durjeya (vi0) kaThinatA se jAnane yogy| 1/12) durNayaH (puM0) durAcaraNa, anyaay| durbala (vi.) 1. balahIna, kamajora, kSINakAya, shktihiin| durnayaH (0) durAcaraNa, anyAya, anaucity| 2. svalpa, thor3A, km| For Private and Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir durbuddhi 482 durAdhiga durbuddhi (strI0) khoTI buddhi| duryoni (vi0) nimna jAti meM utpnn| durbuddhi (vi0) mUrkha, kuvid| (jayo010 2/124) durlakSya (vi0) adarzanIya, nahIM dikhAI dene vaalaa| dubodha (vi0) durgrAhya, zIghra samajha meM nahI Ane vaalaa| durlabha (vi0) kaThina, kssttsaadhy| (jayo0vR0 1/106) durbhaga (vi0) bhAgyahIna, abhaagaa| durlalita (vi0) bigar3A huA, lAr3a-pyAra se rhit| durbhagA (vi0) bure svabhAva vAlI strii| durlAbha (vi0) kaThina laabh| durbhara (vi0) atyadhika bhaar| durlezyA (strI0) 1. kRSNa lezyA, 2. atyadhika krUra prkRti| durbhAgya (vi0) abhAgA, bhAgyahIna, durvidhi| (jayo09/6) durvacas (napuM0) gAlI, jhidd'k| durbhakSa (vi0) kaThina khAdya, kaThora khaady| durvarNa (vi0) avarNa, varNa vihIna, hiin| (jayo0 6/74) bure durbhakSaM (napuM0) akAla, khaadyaabhaav| raMga gaa| durbhikSabhAvaH (puM0) akhAdya bhaav| (dayo016) bhIkha milanA duvarNatA (vi0) avrnntaa| (muni0 9) ktthin| durvaha (vi0) bhArI, atyadhika bhAra vaalaa| durbhedya (vi0) ajey| (jayo0 1/71) durvAcya (vi0) uccAraNa karane meM atyadhika ktthin| durmRtyaH (puM0) krUra sevk| durvAda (vi0) apavAda, kukhyAti, apayaza, kuvcn| durbhAtR (puM0) kaThora prakRti vAlA bhaaii| durvAr (vi0) nivAraNa karane meM kaThina, asahya, nirargala, durmata (vi0) apkrm| (jayo0 12/4) abaadhruup| (jayo0 15/3) durmati (strI0) kubuddhi, kumti| (jayo0 4/20) durvAsanA (strI0) kuvAsanA, azubha pravRtti, nIca pravRtti, nIca durmati (puM0) maMtrI nAma kusciv| (jayo0 4/13) ___ kAmanA, nimna kaamnaa| durmada (vi0) mada kI adhikatA vAlA, durbhimaan| (jayo0 | durvAsas (vi0) ngn| ___3/19) madonmatta, durmdaaclprvt| (jayo0 3/14) durvigAha (vi0) agAdha, gahIra, gaMbhIra, jisameM avagAhana durmamanas (vi0) khinna mana vAlA, duHkhI, htotsaahit| ___ karanA kaThina ho| durmanujaH (puM0) krUra mnussy| durvicintya (vi0) acintanIya, atl| durmatraM (napuM0) duHsAdhya mntr| durvidagdha (vi0) mUrkha, mndbuddhi| durmantri (vi0) krUra prakRti vAlA mntri| durvidha (vi0) adhama, nIca, duSTa, hIna, tuccha, nirdhn| durmaraNaM (napuM0) akAla mRtyu| durabhimAna (vi0) duSTAhaGkAra, durmada (jayo0 2/9) darpa (jayo0 durmaSaNa: (puM0) eka vykti| (jayo0 7/1) 2/124, 3/19) durmaryAda (vi0) nirlajja, ashisstt| dAkarSa (vi) AkarSita karane meM asmrth| (jayo0 17/13) durmallikA (strI0) eka sukhAnta prhsn| durAkSa (vi0) kudRSTi vaalaa| durmAgakRta (vi0) kaThina mArga vaalaa| (vIro0 18/44) durAtikrama (vi0) durjaya, dustara, ajeya, durlghy| durmitra: (puM0) shtru| durAgraha (vi0) kaThina bhaav| (vIro0 20/18) zutra bhAva durmukhaM (vi0) vikarAla mukha vAlA, adarzanIya mukha vAlA (vIro0 4/43) __kaTubhASaNa karane vaalaa| durAgrahalopI (vi0) zatrubhAva aphaark| (jayo0 4/46) durmud (vi0) hrssrhit| (bhakti0 48) durAgrahavatI (vi0) zatrutA dhAraNa karane vaale| tasmAd durmUlya (vi0) adhika mUlya vaalaa| durAgrahavatIrSaNa zIlatA'pi (vIro0 12/20) durmedha (vi0) mUrkha, mandabuddhi vaalaa| durAcArayukta (vi0) aniitiprthit| (jayo00 3/108) darmoca (vi0) moha kA kaarnn| (vIro0 9/77) durAtmana (vi0) duSTa prakRti vaalaa| (jayo0 7/1) azubha duryazaH (puM0) apkiirti| (jayo0 2/94) (jayo0 12 / 80) AtmA (muni0 18) apamAna, anaadr| durAtyaya (vi0) kaThinAI se prApta hone vAlA, durlabha agaadh| duryodha (vi0) ajeya, jo jItA na jA ske| durAdhiga (vi0) duSprApya, durlbh| For Private and Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir durAdhiSThita 483 duSkRtya durAdhiSThita (vi0) prabaddha, baMdhA huA, ghirA huaa| (jayo0 2 / 83) vAti kintu duritAvadhIraNaH sarvato'pi durAdhI (vi0) kssttkrii| (bhakti0 28) pavamAna iirnn:|| durAdhyaya (vi0) durlbh| duritaikadhanI (vi0) pApa se pripuurnn| durAdhyavasAyaH (puM0) mUrkhatApUrNa vyvsaay| duritaikalopI (vi0) pApa se mukt| (vIro0 1849 durAdhvaH (puM0) kumaarg| duritaikazApI (vi0) pApa se bhybhiit| (suda0 2/32) durAnta (vi0) ananta, anthiin| duriGgita (vi0) duSTaceSTA (bhakti0 42) durAnvaya (vi0) durgm| durIhavat (vi0) durAgraha ke samAnA (vIro0 16/25) durAbhimAnin (vi0) mithyA ahNkaarii| durIhita (vi0) duSTa, ktthortaa| (muni0 22) durArAdhya (vi0) kaThina ArAdhanA vaalaa| (suda0 3/42) durIhitAJcita (vi0) lobhii| durAroha (vi0) kaThina car3hAI vaalaa| (suda0 4/10) durudhara (vi0) anyaayii| (jayo0 15/79, (samu0 4/7) durAloka (vi0) avalokana meM nahIM karane vaalaa| durudyogI (vi0) anyaayii| (dayo0 47) durAvagAma (vi0) durbodh| durupayogasamartha (vi0) pksspaatii| (jayo0 3/15) durAsada (vi0) dharmakArya meM ashky| (jayo0 26/64) durupAyaH (puM0) svArtha bhAvanA jny| durAzaya (vi0) duSTAbhilASA yukt| (samu01/71) duritApavartinI (vi0) durAcAra niSedhayitrI (jayo0 3/18) durAzA (strI0) duraabhilaassaa| (samu0 3/36, jayo0 3/30) duritAndhAraka (vi0) pApa ke andhakAra se yukt| (vIro0 1/39) durAziSaH (puM0) shaap| (jayo0 27/34) dureSaNA (strI0) eSaNA samiti ke viruddh| (bhakti0 44) duriGkita (vi0) burI cessttaa| (suda0 103) durvidhi (strI0) durbhaagy| (jayo0 9/6) durita (vi0) 1. kaThina, ktthor| 2. dridr| (jayo0 25/21) durvinayaH (puM0) uddnndd| 3. pApa janya, 4, pApI, azubha prvRttivaalaa| (suda0 101) durvinIta (vi0) aziSTa, asabhya, duSTa, uddaNDa svabhAva vaalaa| durita-yAtrI (vi0) pApabuddhi vAlA yaatrii| (suda0 97) durvipAka (vi0) duSpariNAma, burA pariNAma, kSudra bhAva vaalaa| durabhiniveza (vi0) duraagrh| (vIro0 4/43) 1. karma kA dussprinnaam| (jayo0vR0 1/22) duranta (vi0) paapody| (suda0 109) durvilasita (vi0) svecchaacaar| durantaduHkha (vi0) pApodaya se duHkh| (suda0 1/2) durvRtta (vi0) asabhya, duSTa, duraagrhii| durantadurita (vi0) pApodaya se ghirA huaa| (suda0 109) durvRtti (strI0) aziSTa vyvhaar| (samu0 3/35) durantakuntin (vi0) vizvAsaghAta, amAnavIya kaary| (vIro0 durvRSTi (strI0) anAvRSTi, kama vrssaa| 17/24) durvyavahAraH (puM0) galata nirnny| daritayogi (vi0) pApa samUha vaalaa| (samu0 7/16) durvata (vi0) anAjJAzIla, AjJA se vimukh| duritapraNItiH (strI0) dAruNa du:kh| (vIro0 9/40) durhadaya (vi0) durAtmA, dusstt| (samu0 3/21) duritaprabhu (vi0) pApa kI adhikatA vaalaa| (samu03/24 dul (saka0) ghumAnA, bhulAnA, hilaanaa| duritahartA (vi0) pApa nAzaka, varjita (jyo0)| dulAlApAdhikAlaH (puM0) maGgaloccAraNa smy| (dayo0 109) duritasamArambhaprAya (vi0) pApajanya kArya kI pravRtti vaalaa| duliH (strI0) kachuvI, choTA kchuvaa| (suda0 112) duS (aka0) dUSita honA, kalaMkita honA, krUra honA, zudra duritAnta (vi0) pApa karma kA anta karane vaalaa| (jayo0 honA, uddaNDa honA, bhraSTa honaa| 21/82) duS (saka0) bhraSTa karanA, kalaMka lagAnA, khaNDana karanA, duritApahAraka (vi0) pApApakRta, pApa ko naSTa karane vaalaa| doSa nikaalnaa| (jayo0 1/113) duSkarmasamanvayaH (vi0) pApajanaka karmoM kA gheraa| (vIro0 duritAnibandhana (vi0) pApa cessttaa| (jayo0 26/41) 11/10) duritAvadhIraNa (vi.) pApa pralopaka pavitra karane vaalii| | duSkRtya (vi0) duSTakArya yukt| (vIro0 16/21) For Private and Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duSTa 484 duhita duSTa (bhU0ka0kR0) [duSa+kta] kSatigrasta, dUSita, kalaMkita, daSpramuSTa doSaH (puM0) pramArjana na karate hue vastu ko uThAnA prakRti meM abhadra vyavahArI, aziSTa, alussit| (suda0 rakhanA, AdAna-nikSepaNa samiti kA doss| 134) (jayo0 dR0 1/20) duSprayuktaH (puM0) duSTa pryog| duSkAmi (vi0) paapkrmii| vikrIyate niSkaruNaikarmaNIva duSprayukta-kAyakriyA (strI0) asAvadhAna pravRtti vAlI zArIrika tairduSkAmi-siMhasya ko svayaM hete: (vIro0 9/7) kriyaa| duSkrama (vi0) apakrama, durmn| (jayo0 12/4) 'duSTaH duSprayogaH (puM0) duSTa pryog| kssaayvissy-duussitH| malina, paapaaskt| (samya0 70) duSphala (vi0) pApa vipaak| (suda0 2/35) duSkarman (napuM0) paapkrm| dus (vi0) [du+suk] duSTa, kharAba, ghaTiyA, mlin| duSTagajaH (puM0) madonmatta haathii| duSkara (vi0) kaThina, duSTa, karane meM adhika ktthor| duSTagAmI (vi0) aziSTatA pUrvaka gamana karane vaalaa| duskarman (puM0) paapkrm| duSTacetas (napuM0) dUSita buddhi, durbhAvanA janya mn| duskAlaH (puM0) akAla, anAvRSTi kA smy| duSTadhI (vi0) dUSita buddhi vaalaa| duskula (napuM0) nimna kula, adhama parivAra, girA huA kuttumb| duSTatA (vi0) abhdrtaa| duskulIna (vi.) nimna jAti meM utpanna huaa| duSTabhAvaH (puM0) dUSita vicaar| (vIro0 11/22) duHzIlA (vi0) duraacaarii| (jayo0 1/20) astii| duSTa-vRSabhaH (puM0) ar3iyala bail| duHzIlAcaraNaM (napuM0) vybhicaar| (jayo0 1/40) duSTasaGga (puM0) burI sNgti| (jayo0 4/62) duHsAdhya (vi0) durdin| (vIro0 4/7) duSTAtman (vi0) pApajanya mana vAlA, mithyAtva se yukta duSkRt (puM0) duSTapuruSa, nIca vykti| ___ AtmA vaalaa| (samu0 6/38) duSkRtiH (strI0) pApa janya kaary| duSTA (strI0) klNkitaa| (jayo0 20/68) duzcara (vi0) agamya, durgama, durvyavahAra karane vaalaa| duSTAzaya (vi0) duSTa abhiprAya vaalaa| duzcarita (vi0) durAcaraNa karane vAlA, ghRNita carita vaalaa| duSTiH (strI0) [duS+ktin] khoTa, bhrssttaacaar| duzcikitsya (vi0) ashky| (jayo0 7/66) asAdhya roga duSTu (avya0) [du+sthA+ki] duSTa, burA, anukuul| yukt| duSkarmana (napuM0) paapkrm| (jayo08/12 jayo0 1/84) / duzcyavanaH (puM0) indr| duSpakvAhAraH (puM0) adha pakA huA AhAra, nahIM pakA huA dustarkaH (puM0) mithyA vicaar| ahaar| 'asamyak pakvo duHpakvaH asvinnaH, atikledenena dustha (vi0) dura avasthA gata, kaThina paristhiti yukt| vA duSTaH pakvo duHpakvaH duHpakvaH tasya AhAraH duHpkvaahaarH| niyantrituM tAn manavo babhukte dharAtale'smin samavApta duSpaca (vi0) pacAne meM ktthin| (ta010 7/35) dusthe| (vIro0 18/11) duSpathaM (napuM0) kumArga, utpathA (bhakti0 11) duHsthita (vi0) dUra sthit| (vIro0 22/24) duSpatanaM (napuM0) durvcn| duszakunaM (napuM0) apshkun| duSparigraha (vi0) grahaNa karane meM ktthin| duszAsanaM (napuM0) kaThina zAsana vaalaa| duSpariNAmaphalaM (vi0) dubuddhi, burI pariNati, durvipaak| (dayo098) duszAsanaH (puM0) dhRtarASTra ke sau putroM meM se ek| duSprasaha (vi0) bhayAnaka, ashy| dussaha (vi0) kaThina, kaThora (jayo0 9/4) duSpratilekhasaMyamaH (puM0) bhalI-bhAMti pramArjana na krnaa| duH| dussAhasaH (puM0) kaThina kArya, mithyaasaahs| (jayo0 2/145) pratilekho duSTu pramArjanaM jIvaghAta-mardanAdikArakaM, tasya dussAhasika (vi0) sAhasa meM kaThinatA rhit| saMyamanaM yatnena pratilekhanaM jIvapramAdamantareNa duSpratilekhasaMyamaH duhu (saka0) dohanA, nicor3anA, duhanA, lagAnA, nikaalnaa| (mUlA0vR0 5/220) (suda0 4/22) duSpratyupakSepaNaM (napuM0) vyAkulita citta se mala-mUtra visrjn| | duhita (strI0) [duh tRcaputrI, kanyA, sutA, dhUtA, ldd'kii| duSprabhAvaH (puM0) pApajanaka prbhaav| (jayo0 4/62) (jayo0 4/43) (jayo0 2/132) tanayA (jayo0 4/19) For Private and Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duhitRpatiH 485 dUSikA duhitRpatiH (puM0) jamAtA, daamaad| dUradUrAta (avya0) dUrI se| duhitRnAyakaH (puM0) jamAtA, jaamii| (jayo0 13/22) dUradUreNa (avya0) adhika dUrI se, phAsale se| dU (aka0) kaSTagrasta honA, pIr3ita honA khinna honaa| dUravartitva (vi0) dUra rahane vaalaa| (samya0 50) dUtaH (puM0) [du+kta] sandezavAhaka, (jayo07/65) rAjadUta, dUravartI (vi0) dUra rahane vaalaa| (vIro0 20/8) saMdeza le jAne vaalaa| (jayo0 3/35) dUra-vartin (vi0) parAGmu kha, udaasiin| (vIro0 1/26) dUtakaH (puM0) raajduut| [dUta+kan] dUrAruDhaH (puM0) dUra sthit| (samya0 41) U~cAI para sthit| dUtacara (vi0) saMdeza kA kAma karane vaalaa| dUrIkR (vi0) dUra krnaa| dUtajanaH (puM0) caranara, sNdeshvaahk| (jayo0 vR0 3/14) dUrIbhU (vi0) dUra rahane vaalaa| dUtadoSaH (puM0) saMdeza dekara sthAna prApta karanA sAdhu kA dUta | dUrekSaNayantrazaktiH (strI0) dUradarzana yntr| ___ doSa hai| dUretya (vi0) [dUrebhava+-dUra+etya] dUrI para sthit| dUtaziromaNi (strI0) caartiirth| saMdeza vAhakoM meM prmukh| dUryaM (napuM0) [dUre utsAryama-dUra-yat] viSThA, mailaa| (jayo0vR0 7/62) pramukha saMdeza vaahk| dUrvA (strI0) [durva+a+TAp] ghAsa, dUba, hritaangkr| (jayo0 dUtasaMlapitaM (napuM0) dUta kA zAntipUrNa vcn| 'dUtasya saMlapitaM 1/58) bhUbhAga para ugane vAlI duubaa| (jayo0 11/91) tadeva tasyArkakIrte' (jayovR0 7/61) / dUrvAGkaraH (puM0) komala duub| (jayo0 15/12) (vIro0 dUtahUti (strI0) dUta kA AhvAn, dUta kI pukaar| 'dUtasya 1/17) itimAhvAnamupagamya' (jayo0vR0 3/11) / dUlikA (strI0) [dUlI+kan+TApa] nIla kA paudhaa| dUtikA (strI0) [dU+ti+kan+TAp] dUtI, sNdeshvaahikaa|| dUSa (vi0) [dUS+Nic+ac] dUSita karane vAlA, apavitra dUtI (strI0) [dUti GIS] saMdevAhikA, rahasya jAnane vaalii| karane vaalaa| (jayo0 15/89) dUSaka (vi0) [dRS+Nic+Nvula] kalaMka lagAne vAlA, apavitra dUtyaM (napuM0) [dUtasya bhAvaH-dUta+yat] dUtAlaya, saMdeza sthaan| karane vAlA, ullaMghana karane vAlA, aparAdha karane vAlA, dUna (vi0) [dUta+kta, natvam] pIDita, kssttjny| gumarAha karane vAlA, bhraSTa, patita, duraacaarii| dUnA (strI0) azaMkA, shucmaapnn| (jayo0 13/3) / dUSakaH (puM0) bhraSTa, patita, nimna, girA huaa| dUra (vi0) [duHkhena Iryate-dura+iN+rak] dUravartI, viprakRSTa, dUSaNaM (napuM0) [dUSa+lyuT] bigAr3anA, hAni pahuMcAnA, apavitra atyanta duur| (jayo0 3/91) dIrgha, vizAla (jayo9 karanA, doSa, haanikr| (jayo0 4/20, 2/53) 'dUSaNAni 16/77) vacanasya zodhayecca' (jayo0 2/53) 'mahAvratebhyo'yamihAtidUraH' (samya0 98) 0 apratiSThA, aparAdha, truTi, pApa, azubha pariNati, dUraM (napuM0) dUrI, adhikatA, atyanta, bahuta adhik| dUrasya AlocanA, aakssep| sampazya punaH suhst| (samaya0 138) 0 sAdhana meM doSa ko prakaTa krnaa| 'sAdhanadoSodbhAvanaM duussnnm| dUraga (vi0) dUra rahane vaalaa| (samu07/27) duSaNakAritva (vi0) doSa karane vaalaa| (jayo0 17/56) dUrataH (avya0) [dUra+tas] dUra se, 'tadadvayaM pariharettu dUrataH' dUSaNatA (vi0) nindApanA, dossaaropnn| dharA tu dharaNebhUSaNatAyA __(jayo0 2/109) (jayo0 3/108) naiva jAtvapi sa duussnntaayaaH| (suda075) dUrata (vi0) duSTatA yukta, kutsita krIDA yukt| (jayo0 14/2) | dUSaNabhRSTiH (strI0) uttarottara gunnaadhiktaa| (jayo0 5/30) dUratara (vi0) adhika duurii| dUrAda dUrataraM (vIro0 15/9) dUSaNAbhAsaH (puM0) jAtyuttara, sAdhana meM jo doSa saMbhava nahIM, dUratama (vi0) atyadhika dUra, bahuta duur| (bhakti0 33) unake udbhAvana ko dUSaNAbhAsa kahA jAtA hai| dUradarzanam (napuM0) 1. dUravartI padArthoM kA avlokn| / dUSaNAvaha (vi0) kalaMka lagAne vaalaa| 2. TelIvijana, eka yantra vizeSa, jisase sabhI pradezoM, dUSiH (strI0) [dUS+Nic+in] doSa, DhIDha, AMkha kA mail| sthAnoM, dezoM Adi saciva darzana hote haiN| dUSikA (strI0) [dUSi kan+TAp] lekhanI, nirjharaNI, kUcI, dUradarzI (vi0) dIrghAlocaka, diirghdrshii| (jayo0 16/77) AMkha kA mail| For Private and Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dUSiNa 486 dRDhaprahAraH dakSiNa (vi0) tiraskRta karane vaale| (jayo0 10/57) dRgaplAvanaM (napuM0) netroM kA maMgala snaan| (suda0 101) dUSita (vi0) [dUS-Nic+kta] bhraSTa, patita, girA huA, dRguttamA (vi0) uttama dRSTi vaalii| (jayo0 5/93) vikRta, nindita, apavitra, vikRta, apahata, hatotsAhita, | dRnirnimeSatva (vi0) netra kI sthiratA, palaka kA ekAgrIkaraNa kalaMkita, badanAma, apmaanit| palakoM kA nahIM jhpknaa| itIva vaktuM jagate jinasya dRSya (vi0) [dUS+Nic yat] nindanIya, garhita, kalaMka yukt| dRnirnimeSatvamagAtvasamasya' (vIro0 12/42) kevala jJAna dUSyaM (napuM0) 1. vastra, 2. mavAda, rAda, 3. viSa, 4. kapAsa, prApta karate hI bhagavAn ke netra nirnimeSa ho ge| 5. tmbuu| dRGmohaH (puM0) darzanamohanIya krm| (samya0 59) dUSyakaM (napuM0) vastragRha, tambU, dderaa| mahilAbhiralAbhidUSyaka | dRGamohanAza: (puM0) darzanamohanIya karma kA naash| (samya0 prsmiikssaashitaabhirdhykm| (jayo0 13/71) 110) dRSyA (strI0) hAthI ke kasane kA tNg| dRkaM (napuM0) [dRkak] 1. chidra, 2. dRsstti| (bhakti0 12) dR (aka0) Adara karanA, sammAna karanA, pUjA karanA, | dukak (vi0) dekhane vaalaa| (vIro0 20/10) pratiSThA karanA, mana lagAnA, ArAdhanA karanA, saMlagna dRDha (vi0) [dRh+kta] sthira, acala, Thosa, kaThora, majabUta rahanA, dhyAna karanA, stavana krnaa| kasA huA, saMpuSTa, sthApita, atyadhika zaktizAlI, dUha (aka0) puSTa karanA, samarthana karanA, dRr3ha honA, vikasita TikAU, gahana, bar3A, mrmbhedii| (jayo08/26) honaa| dRDhakANDaH (puM0) baaNs| iMhita (bhU0ka0kR0) [iMha+kta] puSTa kiyA, samarthana kiyaa| dRDhakarman (vi0) acala kArya, sthira kaary| duka (napuM0) cakSu, nayana, netra, akSiA 'dRk tasya cAyAtsmara- dRDhagranthiH (strI0) baaNs| dIpikAyAm' (jayo0 10/115) dRDhagrAhin (vi0) zakti se pakar3A huA, balapUrvaka grhiit| dakpathaM (napuM0) nynpth| (jayo0 4/9) dekhanA, avalokana dRDhacittaM (napuM0) kaThora hRdy| (jayo0 2/11) krnaa| dRDhacetA (vi0) dRDha citta vAlA, sNklpshiilmnaa| (samu0 3/5) duga (napuM0) cakSu, netr| (suda0 ) dRSTi (jayo0 1/78) dRDhatva (vi0) zaktizAlI, marmabhedI, acalatvA (vIro0 3/2) dRgjJAnavRttaM (napuM0) darzana, jJAna aura AcaraNa (samya0 124) audArya rUpamArogyaM dRDhatvaM pttuvaakytaa| (dayo0 70) darajJAnasukhaM (napuM0) darzana aura jJAna kA sukh| (bhakti0 31) dRDhadaMzakaH (puM0) magara mcch| dRgdezita (vi0) dRSTipatha se yukt| (jayo0 20/41) dRSTi dRDhadvAra (vi0) vajradvAra, Thosa drvaajaa| dvArA acchI taraha dekhA gyaa| dRDhadhanaH (puM0) buddhi, mati, dhii| dRgbhramarI (vi0) nayanagocara, netra rUpI bhrmrii| dRgevabhramarI dRDhadhanvin (puM0) zreTha dhnurdhaarii| (jayo0 1070) dRDhadhArA (strI0) teja prvaah| dugvartma (vi0) dRzaurnetrayorvartma-mArga nyngocrH| (vIro06/21) dRDhadhArmika (vi0) dRddhvrtii| (vIro0 15/41) dRgmohaH (puM0) darzana moh| (samya0 123) dRDhadhArmikatA (vi0) zreSTha dhArmika bhAva vaalaa| dRgantaH (puM0) kaTAkSa, tirachI citvn| 'dRganto mama dRDhanizcaya (vi0) aDiga, aTala, puSTa, ucit| kaTAkSavikSepaH' (jayo0 16/15) (suda0 103) dRDhanIraH (puM0) nArikela vRkSA dUgantasamarthinI (vi0) netra paryanta khIMcI gii| (jayo0 10/36) dRDhanIti (strI0) ucita vicaardhaaraa| dRgantavANaM (napuM0) kttaakssshr| (jayo0 17/16) dRDhaMta (napuM0) dRr3hatA yukta, atyadhika zakti smpnn| dagaJcayarcI (vi0) AMkhoM kI camaka, AMkhoM meM anuraag| dRzA dRDhapathaM (napuM0) gahana pth| darzanamAtreNAnAyAsena svata evAJcannirgacchadarciryasya, yadvA dRDhapAdapaH (puM0) puSTa paudhA, uttama pAdapa, puSTa paudhaa| duzoraJcadarciryasya sa' (jayovR0 12/69) dRDhapratijJa (vi0) nizcala vRtti vAlA, nizcala pratijJA vaalaa| dRgaJcalA (vi0) atyanta caJcala apAMgoM vaalii| 'dRgaJcalA | (suda0 121) caJcalApAGgavatI' (jayo0vR0 6/47) dRDhaprahAraH (puM0) marmabhedI prahAra, kaThora prhaar| (jayo 8/26) For Private and Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dRDhaprahArin 487 . dRSTa dRDha prahAraH pratipadya mUrchAmibhasya hastAmbukaNA atucchaaH| (jayo0 8/26) dRDhaprahArin (vi0) zakti se prahAra karane vaalaa| dRDhabhakti (vi0) zraddhAlu, nisstthaavaan| dRDhamatiH (strI0) 1. eka AryikA, jaina sAdhanAzIla AryikA saadhvii| 2. sthirabuddhi, aDiga, sthirprjnyaa| dRDhamuSTi (vi0) kRpaNa, kNjuus| dRDhamUlaH (puM0) nArikela tru| dRDhaloman (puM0) jaMgalI suar| dRDhayogacA (strI0) yoga kI kaThina cryaa| (dayo0 30) dRDhavairin (puM0) nirdaya zatru, nirdaya vykti| dRDhavrata (vi0) dharmamArga para sthir| dRDhasaMkalpa (vi0) praNa kA pkkaa| (dayo0 1/15) dRDhasandhi (vi0) kasakara jur3A huA, saghana, saMhata, saTA huaa| dRDhasaMyamAJcita (vi0) dRDhasaMyama kA dhaark| sphuranmanaH paryayacAraNarddhitaH samanvitaH sndRddhsNymaanycit| (samu0 4/18) dRDhasauhRda (vi0) aTala mitratA vaalaa| dRDhAMga (vi0) zaktiyukta zarIra vAlA, blshaalii| dRDhAdeza (vi0) dRDhatA yukt| (jayo0 23/84) dRDhAzaya (vi0) dRDhacitta vAlA, sthircitt| 'dRDha Azayo yeSAM te dRDhacittAH' (jayo010 2/11) dRtiH (puM0) mazaka, carma machalI, dhauNknii| dRpa (saka0) prajjvalita karanA, jalAnA, sulagAnA, prakAzita krnaa| dapa (saka0) ahaMkAra honA, DhITha honA, ghamaNDa karanA, Arambha honaa| dRpta (vi0) [dRp+kta] ahaMkArI, ghamaNDI, madonmatta, asabhya, mUDha, maMdabuddhi yukt| dRptiH (strI0) 1. vidyamAnatA (vIro0 20/11) 2. ahNkaar| dRpra (vi0) [dRp+rak] ahaMkArI, ghamaNDI, shktishaalii| dRSdhiH (vi0) komltaa| (samya0 45) utsaahvicaardRbdhiH| dRz (saka0) 1. dekhanA, dRSTi rakhanA, avalokana karanA, 2. samIkSA karanA, nirIkSaNa karanA, 3. sammAna karanA, 4. pratIkSA karanA, sIkhanA, jaannaa| 'dadarza yogIzvaramAtmasAdhanam' pazyati, dRzyate, darzayati (suda0 3/53) dazaryate, adarzi (jayo0 1/90) 'dRSTavA munIndraM kamalazriyo bhUH' (suda0 2/25)'apazyamasyantamito drutam' (su02/17) 'dRSTuM mukhaM maJju dRzo rayeNa' (vIro0 5/9) dRz (vi0) [dRz+kvip] 1. dekhane vAlA, avalokana karane vAlA, vivecana karane vAlA, jAnane vAlA, pratIta hone vaalaa| (samya0 79) 2. avalokana, jJAna, dRSTigocara, AMkha, dRsstti| (suda0 2/48) dRz (napuM0) darzana, vizvAsa, shrddhaa| (samya0 79) dRzad (strI0) prastara, ptthr| dRzaMta (vi0) apaanggviikssnn| (jayo0 17/13) dRzamAkSu (napuM0) nayana, netra, akSiA (suda0 70) dRzA (strI0) [dRz+TAp] akSi, AMkha, cakSu dRsstti| (suda0 70) netra, nayana (jayo0 1/83, jayo0 5/33) dRzAnaH (puM0) [dRz+Anac] 1. AdhyAtmika guru| 2. vipra, 3. lokpaal| dRzAnaM (napuM0) prakAza, prabhA, kAnti, ujaalaa| dazAbhirAmaH (puM0) manohara dRsstti| 'dRk dRSTizca tayA'bhirAmo ___ manoharaH' (jayo0vR0 1/83) dRziH (strI0) dRSTi, AMkha, akssi| dRzi-nimiSa (vi0) plkpaat| 'dRzi dRSTau nimiSaH palakapAtasya' (jayo010 22/29) dRzya (saMkR0) darzanIya, dekhane yogya, dekha karake, avlokniiy| (samya0 24) 'idaM pratyakSadRzyaM ravitAmiyati' (jayo0 1/23) 'AnandRzaH prasannadRSTereko'nanyarUpazcAsau dRzyo darzanIyastam' (jayo0 1/77) dRzyatama (vi0) sarvotkRSTa drshniiy| dRzyatamo'yaM bAle kusumeSuradRzya iti kintu| (jayo0 6/87) dRzyavastu (napuM0) dekhane yogya pdaarth| (suda0 109) dRzyavidhiH (strI0) dekhane kI vidhi, avalokana paddhati, nirIkSaNa kI riiti| (bhakti0 26) dRzvan (vi.) [dRz+kvanip] dekhane vAlA, paricita, samajhane vaalaa| dRSad (strI0) [dR+adi, Suk] 1. caTTAna, patthara, shilaa| 2. srvjny| (vIro0 20/11) dRSadt (vi0) [dRSad+vrata] caTTAna se banA huA, zilA se nirmit| dRSTa (bhUka0kR0) [dRz+kta] dekhA gayA, avalokita, paryavekSita, darzanIya, avalokanIya, dRSTigocara kiyA gayA, prvvekssnniiy| (samya0 71) 0 samajhA gayA, socA gayA, sarAhA gayA, vyakta kiyA gayA, jAnA gyaa| | For Private and Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dRSTakaSTa 488 dRSTiviSaH vaalaa| 0 nirdhArita, nirNIta, nizcita, niyata kiyA gyaa| 'dRSTaH (jayo0 25/43, 24/86, 3/64, 27/73, 27/36, suhAnokahako vizAla' (suda0 2/15) dRSTAnto'laMkAraH (jayo0 27/6, vIro0 1/8) jayo0 dRSTakaSTa (vi0) dekhe gae kaSTa anubhUta du:kh| 3/37, 3/43, 7/49, 7/36) dRSTakUTa (napuM0) gUDha prazna, rahasyamaya prshn| dRSTAnta-nidarzanaM (napuM0) sAdhya-sAdhana kA nirdazana udAharaNa dRSTadoSaH (puM0) Alocana doSa, jo doSa dUsare ke dvArA dekhA kA niruupnn| (jayo0 7/79) nItimItimanayo nayannayaM gayA, usakI AlocanA guruke samIpa krnaa| 'yad dRSTaM durmatiH samupakarSati svayam' ulmukaM zizuvadAtmno'zubhaM dUSaNasyAnya dRSTasyaiva prathA guruH' (anagAra dharmA0 7/41) yo'hni vAJchati hi vastutastu bhm| (jayo0 7/79) dRSTapratyaya (vi0) vizvAsa rakhane vAlA, vishvst| dRSTAntAbhAsaH (puM0) sAdhya se rahita dRssttaant| tadAbhAsAH dRSTamAtraM (napuM0) drshnmaatr| 'yo dRSTamAtreNa harajjanInAm' sAdhyAdivikalAdayaH (nyAya vi0 2/211) (vIro0 13/18) dRSTiH (strI0) [dRz+ktin] 1. netra, nayana, akSiA (jayo0 dRSTarajas (strI0) rajasvalA vAlI knyaa| 11/4) 2. dekhanA, avalokana, nirIkSaNa, smiikssnn| 3. dRSTavaMta (vi0) dekhA gyaa| (suda0 1/5) jAnanA, samajhanA, jJAna karanA, maannaa| paryAya evAsya babhUva dRSTavyatikara (vi0) aniSTa ko samajhane vAlA, kaSTa ko dRSTiH (samya0 53), 4. vicAra, Adara, smmaan| (samya0pR0 bhAMpane vaalaa| 54) zraddhAvAna (samya 122) darzana (samya0 121) dRSTAdRSTaM (napuM0) kisI ke dekhA jAne para dRSTa honaa| dRSTika (vi0) dArzanika, darzanazAstra kA jJAtA, jAnane vaalaa| dRSTAdRSTavandanaka (vi0) kisI ke dekhe jAne para vandanA karane karma yatsatuSameti sRSTikaH zodhayannanukaroti dRssttikH| (jayo0 2/13) dRSTAnta (puM0) udAharaNa, nirdezana, kisI kA artha spaSTa ho, dRSTakRtaM (napuM0) sthlpaa| vyaavhaarik| dRSTikSepaH (puM0) dRSTi DAlanA, avalokana krnaa| 0 sAdhya aura sAdhana dharmoM kA sambandha jaannaa| dRSTiguNaH (puM0) tIra calAnA, nizAnA saadhnaa| 'sambandho yatra nirjAtaH sAdhyasAdhanadharmayo sa dRSTAntaH (nyAya dRSTigocara (vi0) dRzya, dikhAI dene vAlA, avalokana karane vinazcaya 2/11) dRSTamarthamantaM nayatIti dRSTAntaH yogy| 'atIndriyapramANadRSTaM saMvedana-niSThAM nytiityrthH| dRSTidAnaM (napuM0) prsaad| (jayo0vR0 10/116) kRpA dRsstti| 0 vyApti-sampratipattipradezo dRSTAntaH' (nyAyadIpikA 104) dRSTipathaH (puM0) dRSTi mArga, avalokana kA kaary| (jayo0 0 dRSTAnta alaMkAra vizeSa, jisameM koI ucita udAharaNa 1/79, dayo017) dekara samajhAyA jaae| dRSTipathagata (vi0) gRhIta, saMgRhIta, avlokniiy| (jayovR0 anvayakhyApanaM yatra kriyayA svata drshyoH| 1/33) dRSTAntaM tamiti prAhuralaGkAraM mniissinnH| (vAgbhaTTAlaMkAra | dRSTipAtaH (puM0) 1. akSi vikSepa, kaTAkSa krnaa| 2. dyaabhaav| 4/81) jahAM prastuta aura aprastuta kA kriyAguNa-ceSTAdi / dRSTipUta (vi0) dRSTi mAtra se pavitra kiyA, dekhane meM nirdoss| sambandha se yathAtathya varNana kiyA jAtA hai, vahAM dRSTAnta dRSTibandhuH (strI0) juganu, khdyot| alaGkAra hotA hai| dRSTimohaH (puM0) darzana moh| (samya0 121) vAtyayA'tyayini tUlakalApe tAdRzI smarazarArpita shaape| dRSTirAgaH (puM0) darzana viSayaka rAga, vicAra, shrddhaa| vegitA tu samabhUt kRtacAre sA bhuvAmadhibhuvAM privaare|| dRSTivAdaH (puM0) aMga Agama kA bAraha aNg| (jayo0 5/3) jisa zruta meM bhAvoM kI pradhAnatA ho| diTThIo vadadIti dRSTAntalaGkAraH (puM0) alaMkAra vizeSa jisameM ucita udAharaNa diddh'ivaad| ko sthAna dekara samajhAyA jAtA hai| (jayo0 3/64) dRSTivikSepaH (strI0) netra vijnyaan| etAdRzI samicchantu sarve'pi rmnniimnnim| dRSTivibhramaH (puM0) anurAga yukta dRSTi, hAva-bhAva janya dRsstti| spRhayati na kaM cndrklaapyviklaashyaa|| (vIro05/41) | dRSTiviSaH (puM0) sarpa, saaNp| piyA For Private and Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dRSTiviSA 489 devadigabhidvAraH dRSTiviSA (strI0) Rddhi vizeSa, jisake darzana se mrnn| devakI (strI0) kRSNa kI mAM, rAjA ugrasena kI putrii| dRha (aka0) sthira honA, dRr3ha honA, bar3hAnA, ksnaa| zrIdevakI mattanujApidUne' (vIro0 17/34) de (saka0) rakSA karanA, pAlanA, posnaa| devakulaM (napuM0) jinAlaya, devAlaya, mandira, devasthAna, devoM dedIpyamAna (vi0) [dIpya +zAnac] jagamagAtA huA, kA sthaan| jyotiSmAn, atyanta cmkdaar| devakulopAntaH (puM0) dharmazAlA, vishraantigRh| (dayo0 39) deya (vi0) [dA+yat] pradeya, upahAra yogya, dene yogya, pradAna devakulyA (strI0) svarga gNgaa| karane yogy| devakusumaM (napuM0) lavaMga, lauNg| deva (aka0) khelanA, krIr3A karanA, vilApa karanA, cmknaa| devakhAtaM (napuM0) parvata para sthita prAkRtika guphA, jalAzaya, deva (vi.) [div+ac] divya, ucita, yogya, svrgiiy| divya srokr| devaH (puM0) sura, amara, devtaa| dhusdaa| (jayo0 15/59, suda0 devagaNaH (puM0) deva samaha, devoM kI shrennii| 2/14) devagaNikA (strI0) apsraa| 0 jindev| (samya0 130, 109) devagarjanaM (napuM0) ghanaghora garjanA, megha grjnaa| 0 sumns| (jayo0vR0 3/46) devagatiH (strI0) cAra gatiyoM meM eka devagati, jo divya guNoM 0 sudhaanym| (jayovR0 12/70) ke Azraya se krIr3A karate haiN| 'jassa kammassa udaeNa 0 meghaa| (jayo010 24/89) devabhAvo jIvANaM hodi taM kammaM devagadi tti' (dhava06/67) 0 prmaatmaa| (samya0 92) devagAyanaH (puM0) gandharva gAna, divya jnyaan| 0 parameSThI vaack| (samya074, suda0 72, 73, devaguruH (puM0) bRhspti| 0 dIvyatIti deva iti ada padaM parameSThiSu paJcaparameSThiSu devaguhI (strI0) sarasvatI, bhaartii| prayuktam' (jayo0 2/4) devo'rhan paramezvaraH maGgalaM tu | devagRhaM (napuM0) devasthAna, mNdir| (dayo0 22) parameSThipUjitaM divyadehiSu niyogpuujitm| pArthiveSu pRthutAzritaM devacaryA (strI0) divya pUjA, zreSTha arcanA, ucita sevaa| paraM pratyayaM carati deva itydH|| devacchandaH (puM0) eka vistAra pramANa, utkRSTa jinabhavanoM kA dIvyate-stUyate iti devaH pramANa, vasati ke bhItara garbhagRha, jo do yojana U~cA, eka 0 zreSTha, nirdoSa, uttama, prakaTita, nirdoss| rUpArthamimaM yojana vistRta aura cAra yojana lambA hotA hai| devazabdam, uttamo'rtho yasya sa taM zreSThArthakaM svIkaroti' devataru (puM0) maMdAra, pArijAta, hricndn| (jayo0vR0 2/25) devatA (strI0) [deva+tala+TAp] 1. devatva, zakti vizeSa, 2. 0 amAnava (jayo0vR0 3/101) deva, (suda0134) sura, mUrti, prtimaa| (divya ) (jayo0 0 svaamo| vihAya sAraM viharantameva vimAnamAnandakaraM ca 5/47) dev| (suda0 2/18) 0 zreSTha, pUjya (jayo010 2/25, 2/26, 2/27) 0 puujy| (jayo0 2/25) devatAsthalI (strI0) devsthaan| (vIro0 9/13) 0 akampita gaNadhara ke pitA kA naam| (vIro0 14/9) devatAdaH (puM0) agni, vhni| devakanyA (strI0) divyakanyA, apsraa| devatva (vi0) deviiy| (suda0 4/38) 0deva svarUpa gt| devakarman (napuM0) dhArmika kArya, arhat upAsanAdi kriyaa| devadattA (strI0) eka veshyaa| (suda0 122) dAsI samAsAdya ca devakArya (napuM0) uttama kArya, ucitkrm| devadattAM vezyAmasau tnngre'bhjttaam| (suda0 116) devakIrti (puM0) devakIrti nAmaka rAjA, jayakumAra rAjA | devadAru (puM0/napuM0) 1. eka vRkSa vishess| 2. devavRnda, devsmuuh| sahayogI raajaa| (jayo0 7/88) (jayo0 21/28) devakAntA (strI0) devAGganA, devii| devadAsaH (puM0) devAlaya sevaka, maMdira kI sevA karane vaalaa| devakASThaM (napuM0) devadAru, vRkss| devadigabhidvAraH (puM0) mukhya dvAra, praveza dvAra, pramukha dvaar| devakuNDaM (napuM0) divyakuNDa, naisargika jala kA kuNDa, jhrnaa| (jayo0 3/71) For Private and Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devadIpaH 490 devazatruH lipi| devadIpaH (pu0) akSi, aaNkh| 'rAga-dveSa-malImasa-devAnAM sevA devamaDhatA' (kArtikeyA0 devadUtaH (puM0) saMdezavAhaka, divya saMdeza vaahk| 326) devadundubhiH (strI0) 1. divya vAdya, devoM dvArA bajAyA jAne devabhUyaM (napuM0) indrapurI, svrg| vAlA vAdya vishess| 2. tulasI pussp| devabhRt (puM0) indr| devadevaH (puM0) parama deva. anantaguNoM se dev| devamaNi (strI0) divyamaNi, kaustubha mnni| devarddhiH (puM0) devarddhigaNI nAmaka zvetAmbara aacaary| (vIro devamAtRkA (vi0) pratipAlaka maataa| 22/6) devamAnakaH (puM0) kaustubha mnni| devanadI (strI0) svarga gNgaa| devamuni (puM0) devRssi| devanandI (puM0) eka AcArya vishess| devamAlA (strI0) divya mAlA, amr| akSaya pusspdaam| devanAgarI (strI0) eka lipi-prAkRta, saMskRta Adi kI | devamUrti (strI0) deva prtimaa| (jayo0 2/30) devayajanaM (napuM0) yajJabhUmi, yjnysthaan| devanikAyaH (puM0) 1. devasamUha, devasthAna, cAroM devoM ke samUha devayaji (vi0) devoM ke prati aahuuti| jahAM sthita rahate ho| 2. deva prakAra bhavanavAsI, vyantara devayAtrA (strI0) devapratimA kI yAtrA, devotsv| jyotiSI aura vaimAnika deva smuuh| 3. amrgnn| devayAnaH (napuM0) devaratha, deva vimaan| (jayo0 1/99) devayugaM (napuM0) satayuga, sukAla, acchA yugA devanindaka (vi0) devoM kI nindA karane vaalaa| devayoniH (strI0) devoM meM utpatti, upadeva, divya janma sthaan| devanirmita (vi0) svabhAva se banA huA prAkRtika sNrcnaa| devayoSA (strI0) apsraa| devapaJcakaH (vi0) deva smrpit| (jayo0 17/127) devarahasyaM (napuM0) devatAoM kA rhsy| devapatiH (puM0) 1. indra, megha. 2. raajaa| devo rAjJi sure meghe | devarAja (puM0) indra, (jayo0 12/99) shkr| (jayo0 24/28) iti vishv| (jayo0 24/41) 'nijagAda sa vismayo girA bhuvi vIro'yamitIha devraatt| devapathaH (puM0) antarikSa, AkAza, svarga maarg| (vIro0) (suda0) devapurI (strI0) indrapurI, amraavtii| 0 rAjA-devarADeva bAndhaThayAt sahabhAvo hi bndhutaa| (jayo0 devapUjanaM (napuM0) devArcana, devpuujaa| (jayo0 2/23, 3/70) 'aniSTanAzanaM devAnAM pUjanaM devapUjana iSTadevArcanamastu' 0 vajri- dadhato'pi zacIva vajriNoratikI tanujA samastu (jayo0 2/23) nH| (samu0 2/17) devapUjya (vi0) 1. devoM dvArA pUjita, 2.arhat, srvjny| devarUpatA (vi0) divyatA 'bhUbhAgAdapi dIvyatAM devarUpatAM bhajata' devapratikRtiH (strI0) 0devamUrti, 0arhtmuurti| (jayo0vR03/46) devapratimA (strI0) 0devamUrti, arhatamUrti, iSTapratimA, | devaliGgaM (napuM0) deva pratimA, jinprtimaa| divyprtibimb| devavaktraM (napuM0) agni, aag| devapraznaM (napuM0) vizeSa jijJAsA, bhaviSya ke prati jijnyaasaa| devavarman (napuM0) AkAza, nbh| devabaliH (strI0) deva ke prati aahuuti| devavardhika (vi0) devatA bar3hAne vaalaa| devabhavanaM (napuM0) 1. devAlaya, maMdira, 2. svarga, 3. gUlara vRkSA devavANI (strI0) AkAzavANI, divya udghoss| devabhAvaH (puM0) 1. divyabhAva, zreSTha vicAra, ucita prinnaam| devavArAGganA (strI0) apsraa| (jayo0vR0 5/89) 2. devatva prApti, devagati meM utpanna honaa| devatAM devabhAvaM devabaMdaH (puM0) 1. devadAru, 2. shkrsmuuh| (jayo0 21/28) priptthnti| (jayo0 2/26) devavrataM (napuM0) dhArmika anusstthaan|| devabhUmi (strI0) svargabhuvana, indrpurii| devavAhanaH (puM0) 1. deva vimAna, 2. agni| devamUDhatA (strI0) devatva se rahita ke prati zraddhA, rAga-dveSayukta devavyUhaH (puM0) deva samUha, devAnAM vyUhe smuuhe'pi| (jayo0 5/19) devoM ke prati zraddhA, AptatA se rahita deva ko deva maannaa| | devazatruH (napuM0) raaksss| For Private and Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devazruta 491 devyA devazruta (napuM0) divya zruta, uttama shaastr| 1. teSAmAdherdAyakatvAnniSedhakatvAdityekaH prkaarH| Apa devazrutaH (puM0) naard| kubudevatAoM ko Adhi-mAnasika vyAdhi dene vAle haiM, devasabhA (strI0) sudharmA sbhaa| 'puMsyAdhirmAnasIvyAthA' ityamaraH (jayo0vR0 24/9) devasadRza (vi0) devoM ke smaan| 2. akSANAmindriyANAM devazabda-vAcyAnAM ye'rthA viSayAstebhyo devasamUhaH (puM0) deva vyUha, devvRNd| (jayo0vR0 5/19) bhUtasya saMjAtasyAdhezcikitsakatvAditi dvitIyaH prkaarH| devasAt (avya0) devoM kI prakRti ke smaan| Apa indriya vAcaka devoM ke viSayoM se prANimAtra ke devasenA (strI0) 1. indra kI indrANI, 2. eka rAja kumaarii| cikitsaka haiM arthAt indriya viSayoM ko prANiyoM ko devasevya (vi0) zuddha sevana karane yog| 'devaiRSibhiH sevyaM surakSita karate haiN| 'devo rAjJi meghe devaM syAdindriye matam' grahaNayogyaM tadanavazeSamannam Aharatu' (jayovR0 2/108) iti vizvalocana (jayo070 24/89) devasthAnaM (napuM0) 1. dhrmshaalaa| (dayo0 42) 2. devAlaya, 3. indrAdibhirdevaizca tvaM stutya ityato devAnAmadhideva iti--Apa mandira, mUrtisthAna, deva kI pratimA kA sthl| indrAdi devoM dvArA stutya haiM una sabase zreSTha hone ke kAraNa devAMghrisevA (strI0) devoM kI caraNa sevaa| 'tava devAMghrisevAM devAdhideva haiN| sadA yAmi tviti karttavyatA bhavyatAkAmI' (suda0 73) devAdhidevatva (vi0) parama devatA panA se yukt| devAMzaH (puM0) 1. devsthaan| 'upapure purasamIpabhAge dIvye devAdhipaH (puM0) indr| manohare vastuni sthAne tenaiva devena devAMze sphurd| (jayo0vR0 devAnnaM (napuM0) uttama AhAra, zuddha bhojana, sAtvika, bhojn| 3/71) 2. deva kA eka avtaar| vidhivat banAyA gayA bhojn| devAGganA (strI0) apsarA, deva kI priyaa| devAbhISTa (vi0) devatAoM kA priy| devAgamaH (puM0) 1. devoM kA Agamana, 2. dvAdazAGgAbhidhAna devaraH (puM0) pati kA bhaaii| (jayo0 22/84) 3. devAgama nAmaka stotra, jo AcArya devAraNyaM (napuM0) indra udyaan| samantabhadra dvArA racA gayA hai| isakA apara nAma AptamImAMsA devArcanaM (napuM0) devpuujaa| 'devAnAM pUjanaM devapUjanam' bhI hai| (jayo0 22 / 84, vIro0 4/39, 2/5) 'kiJca iSTadevArcanamastu' (jayo010 2/23) zAntivarmA nAma samantabhadra AcAryastasya bhaavstyaa|' devAyu (puM0) deva meM utpatti, deva kI aayu| (samya0 120) (jayo0vR0 3/63) deva devAgamanAma stotra (jayo0vR0 devAvasayaH (puM0) devAlaya, devasthAna, pvitrsthle| 3/77) 4. devsthiti| devAvarNavAdaH (puM0) devoM ke doSoM kA kthn| devAgamasambhUta (vi0) devoM ke Agamana se banI huI, deva ne devika (vi0) divya, devaguNoM se yukt| deva se praapt| Akara banAyI, deva smpaadit| 'maNDapazAlA devasyAgamena devikA (strI0) raanii| (vIro0 15/46) sambhUtA sursmpaaditaa|' (jayo070 3/77) devikAdhikAriNI (strI0) adhikAriNI (jayo0 23/29) devAgama-stotraH (puM0) AcArya samantabhadra praNIta stotr| devI (strI0) [div+ac DIpa] devI, adhiSThAtrI devii| 1. 'devAgamanAmastotrasyopari kRtA, akalaGka nAmakasyAcAryasya rAnI (suda0 85, jayo0 1/1) 2. prazaMsanIya, divy| pUrvikApi vidyAnanda svAminA vyAvarNitAsti' (jayo0vR0 (suda0 1/46) devIya (vi0) devI sNbNdhii| (suda0 4/38) devAgAraH (puM0) devaaly| devottaradezaH (puM0) devakuru aura uttarakuru nAmaka desh| (jayo0 devAcala: (puM0) merugiri| (jayo0vR0 24/4) 24/7) devAtidevaH (puM0) indr| devej (vi0) devatAoM kI puujaa| devAdhidevaH (puM0) sarvadarzI, srvjny| 0devoM ke dev| devejyaH (puM0) vRhspti| 0 sabase shresstth| 0tvAM manujA mahApuruSA devAdhidevamiti | devendraH (puM0) devatAoM kA rAjA, indr| (dayo0 28) mananti/stuvanti tadadhunA tridhA triprakAraM ye vAstavena devA na | devezaH (puM0) devoM kI svAmI, indr| bhavanti kintu saMsAriNaH svArthavazena yAn devA iti kthynti| devyA (puM0) devtaa| (jayo0 5/47) 3/77) For Private and Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dezaH 492 dezavirati dezaH (pu0) [diz+ac] sthAna, pradeza, praant| (suda0 117, jayo0 1/90) 'kutazciddizyate iti dezaH' jo kisI avayava se nirdiSTa kiyA jaae| 0 dharmAstikAya kA sthAna bhI deza hai| 0 skandha ke ardha bhAga kA nAma bhI deza hai| 0 grAmAdInAmavadhRtapariNAmaH pradezo deshH| 0 vibhAga, aMza, bhAga, pakSa, hissaa| (jayo0 1/3) 0 deza-kathana (jayo0 2/90) 0 dezavrata-zrAvaka ke pAlana karane yogya bAraha vratoM meM eka vrata, jisameM deza kI sImA kA kSetra nirdhArita kiyA jAtA hai| 0 deza, prastAva, avasara, vibhAga aura pryaay| dezakaH (puM0) upadezaka, zikSaka upAdhyAya, zAsaka 0 raajypaal| dezakathA (strI0) vibhinna dezoM kI kathA, cAra kathAoM meM eka deza sambaMdhI kthaa| dezakaraNaM (napuM0) pradeza karaNa, adhyavasAna vizeSa krnn| dezataH karaNAbhyAM ythaaprvRttiH| dezakaraNopazanA (strI0) darzanamohanIya kA upazama krnaa| dezakAMkSA (strI0) mithyAmata kI aakaaNkssaa| dezakAlaH (puM0) deza prastAva, abhISTa vastu kI prApti kA kaal| dezakAlajJa (vi0) samaya kA jnyaataa| dezakAlavimukta (vi0) deza kAla se rhit| (dayo0 25) | dezakRta (vi0) kucha aMza kA eka deza kaa| (dayo0 2/3) tyajedekaM kulasyArthe grAmasyArthe kulaM tyjet| grAmaM dezakRte tyaktvApyAtmArtha pRthivIM tyjet|| (dayo0 2/3) dezaghAtI (vi0) Atma guNoM kA ghaatk| dezaghAtisparddhakaH (puM0) deza kA ghAta karanA, AtmaguNoM kA AMzika rUpa se ghAta krnaa| (samya060) dezacAritraM (napuM0) ekdeshvirti| agAriNAM gRhasthAnAM dezataH ekadezaviratilakSaNaM deshcaaritrm| dezacchandakathA (strI0) strI ke sevyAsevya kI kathA karanA, strI ke gamyAgamya kI kathA karanA, strI kathA niruupnn| dezaja (vi0) svadezI, apane deza meM utpanna hone vaalii| dezajAta (vi0) svadezI, apane deza meM paidA honI vaalii| 0 zuddha, spaSTa, taattvik| dezajinaH (puM0) eka deza jina, jo kaSAyAdi ke eka deza jItane vAle haiN| dezajJAnAvaraNIyaM (napuM0) jJAna ke aMza ko AcchAdita karane vaalaa| dezatyAgI (vi0) eka deza kA tyAga karane vaalaa| dezadAnaM (napuM0) eka aMza kA daan| dezanA (strI0) [diza Nic yaca+TApa] dharmApadeza, dharma-kathana, dharma nirdesh| 'dezaneva duritApavartinI' (jayo0 3/18) 'yA sabhA dezanA dharmopadezaH' (jayo0vR03/18)'na dezanAstIrthapateH kilApaH' zarIriNAM du:khadavopatApa:' (bhakti0 25) jisa dharma kA dUsare ke lie pratipAdana kiyA jAtA hai| 'dizyate parasmai pratipAdyate iti dezanA upadezayamAno dharmo dharmopadezanaM vA deshnaa| (anagAra dharmAmRtaH 1/5) dezanAkRtA (vi0) dezanA karane vaale| (jayo0 2/74) dezanAlabdhiH (strI0) upadezita tattva kA grahaNa, sadupadeza kA ruci ke sAtha grhnn| gatvA gurorantikametadAttAM labdhA mayeyaM mhto'pibhaagyaat| sudhAmivetthaM sapivAsurastu samyaktvahetoH smudaayvstu|| (samya0 43) 0cintana zakti kA samAgamA 0 dhAraNA zakti kA smaagm| dezanirjarA (strI0) kSayopagama ko prApta jIva ke karma kI nirjraa| saMsAre saMsaraMtassa khaovasamagadassa kammassA savvassa vi hodi jge......| (mUlA0 8/55) dezaparikSepI (strI0) deza ke abhiprAya vaalii| dezapratyakSaH (puM0) indriya aura mana ke Alambana se utpanna kaarnn| deza-yati dharmaH (puM0) pAMca aNuvrata aura sAta zikSAvrata rUpa dhrm| dezAntaraH (puM0) anyadeza, dUsarA deza, vyaapt| 'dezAntare'sya kIrtiH' (jayo0 6/109) dUradezeSvapi vyAptyarthakatvAt' anyArthakatvAcca' (jayo0vR0 6/109) dezavikalpakathA (strI0) dezavizeSa kI apekSA carcA krnaa| dezavicikitsA (strI0) eka deza saMzaya, eka aMza para bhI sNdeh| dezavirati (strI0) 1. eka deza se virata honA, hiMsAdi pApoM se eka deza httnaa| 'yastu dezato virataH sa dezavirataH' 2. dezaviratavrata, jisameM nizcita pramANa kI maryAdA kI jAtI hai| 'viramaNaM viratiH, nivRttiriti yAvata. dezAd viratiH, dezavirati:' (ta0vA0 7/21) For Private and Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dezavyatirekaH dehapAtraM dezavyatirekaH (puM0) eka deza ke atirikta dUsarA nahIM, jo | dezopalabdhiH (strI0) abhISTa deza mokSa kI praapti| 'surasArtha: dUsarA deza hai, vaha dUsarA hI hai, anya nhiiN| saMsevyo hyabhISTadezopalabdhihetarapi' (vIro0 4/53) dezavrataM (napuM0) 1. dezavirativrata, zrAvaka kA eka vrata, pradezastasya saMlabdhistasyAH samIhitamukti prApteH hetuH jisameM parimANa kA niyama kiyA jaataa| (samya0 98) 2. (vIro0vR0 4/53) pAMcavA guNasthAna dezavirata, isameM pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya | dezopazamanA (strI0) prakRti, sthiti, anubhAga aura pradeza kA kA udaya hone se pUrNa saMyama to nahIM hotA, parantu thor3A ___ alpa upshm| vrata hotA hai| dezena ekadezena trasavadhanivRtyAzrayeNa saMyato dezya (vi.) [diz+Nyat] 1. deza sambaMdhI, sthAnIya, prAntIya, virato deza saMyataH (go0 jI0 31) dezI, svdeshii| 2. zuddha, nirmala, khrii| dezavratI (vi0) pAMcaveM guNasthAnavartI zrAvaka, dezasaMyata, deza dezyaH (puM0) sAkSya, gvaah| virata zrAvakA dezya (napuM0) dezanA, tarkapUrNa kathana, puurvpkssii| dezavyavahAraH (puM0) deza ke rIti-rivAja, pracalita prthaa| dehaH (puM0) [dihya+ghaJ] aNg| zarIra, kAyA, gaatr| dehazca dezazaMkA (strI0) deza viSayaka zaMkA, bhavya-abhavya, grAhya-agrAhya kIdRka zaTha esa ev| (vIro0 3) Adi ke prati shNkaa| 'dezazaGkA ekaikavastudharmagocarA' 0 audArika, vaikriyika aura AhAraka targaNAoM kA dezasatyaM (napuM0) gaNAzraya pada bhASivacana, gaNa, kula Adi pudglpinndd| ke ucita upadezaka vcn| 0 kara, caraNa, zira aura grIvA Adi avayava svarUpa dezasaMyamaH (puM0) dezasaMyata, deza virata paMcama guNa sthAna kA pariNata pudglpinndd| vinAzi dehaM malamUtragehaM vadAmi caaritr| nAtmAnamato mude'hm| (suda0 121) madIyaM mAMsalaM dehaM dezasaMvaraH (puM0) tattva jJAtA kA sNvrnn| dRSTaveyaM mohamAgatA' (suda0 101) dezasnAnaM (napuM0) eka deza snaan| akSi-palaka kA dhonaa| dehakAntiH (strI0) zarIra kI prbhaa| dezAtithi: (strI0) deza meM atithi, videshii| dehakoSaH (puM0) 1. zarIra kA aavrnn| 2. roga, zarIra vikaar| dezAcAraH (puM0) deza kI prthaa| dehakSayaH (puM0) zarIra hrAsa, rog| dezAntarin (puM0) videshii| dehagata (vi0) zarIra sambandhI, chAyA se praapt| (suda0 135) dezAkhyAnaM (napuM0) deza kA kthn| dehajaH (puM0) putra, sut| dezAvakAzikavrataM (napuM0) dizA pramANa, zrAvaNa ke vrata meM dehajA (strI0) putrI, sutaa| pramANa kI mryaadaa| dehata-zarIra se| dezAvadhi: (strI0) kSayopazama se Azraya se utpanna avdhijnyaan| dehatyAgaH (puM0) mRtyu, maraNa, zarIra prityaag| dezika (vi0) [deza+Thana] sthAnIya, laukika, isI sthAna kA dehadaH (puM0) pArA, eka dhAtu vishess| rahane vaalaa| dehadIpaH (puM0) akSi, AMkha, nyn| dezikaH (puM0) upadezaka, tattvopadezaka, aadhyaatmk-updessttaa| | dehadIptiH (strI0) zarIra kaanti| (jayo0 5/1) (jayovR0 dezita (vi0) kathita, upadezita, prtipaadit| (jayo0 2/90) 10/114) 'dezitaM hRdayahAra varddhitam' (jayo0 2/90) 'yattu dezitaM | dehadharmaH (0) zArIrika kriyaa| vidheyatvarUpeNa nirdiSTaM' (jayo0vR0 2/90) dehadhAraNaM (napuM0) jIvana, praann| dezinI (strI0) 1. prarUpikA, nirdezanI (jayo0 3/10, dehadhi (strI0) kakSa, baajuu| 2/43) 2. [diz+NiniGIp] tarjanI, aMguSTha ke dehadhara (vi0) shriirdhaarii| (samu07/6) samIpavartI aNgulii| dehadhArI (vi0) zarIra dhAraNa karane vaalaa| (jayo0vR0 1/23) dezI (strI0) [deza+GIS] 1. deza vizeSa meM pracalita bolI, | dehadhRS (puM0) pavana, vAyu, hvaa| janasAdhAraNa kI bolii| 2. deza smbNdhii| dehanAman (napuM0) avanati, jhuknaa| (jayo0vR0 12/131) dezIya (vi0) prAntIya, sthAnIya, svdeshiiy| dehapAtraM (napuM0) zarIra rUpI bhaajn| For Private and Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dehapUtaH 494 daivagatiH dehapUtaH (puM0) zArIrika svcchtaa| ytH| maGgalottama-zaraNyatAM zrito dehinAM taditaro'stuko dehabaddha (vi0) mUrta, zarIra kI snnddhtaa| hitH|| (jayo0 2/27) adhikaturmidaM dehI vRthA vAJchati dehabandha (napuM0) 1. zarIra bandha, kAya kI jakar3ana, 2. zarIra mohtH| (vIro0 10/4) prAyaH prAgbhAva-bhAvinyau prItatyaprIta kI haDDi / ca dehinaam| dehabhAj (puM0) zarIra dhArI, kaayyukt| dehirAzi (strI0) jiivsmuuh| (suda0 121) dehabhuj (puM0) prANa, jIva, AtmA, cetnaa| dai (saka0) pavitra karanA, zuddha krnaa| dehabhRt (puM0) jIvadhArI / dai (aka0) pavitra honA, dhavala honaa| dehamAtrAvaziSTa (vi0) dehamAtra dhAraNa karate hue| 'dehamAtrAvaziSTo daigambarI (vi0) digambaratA, nirgrnthtaa| (suda0 81) digambaraH' (dayo0 25) daiteyaH (puM0) [diti Dhak] daitya, diti kA putr| dehayAtrA (strI0) mRtyu, mrnn| daiteyaguru (puM0) asuroM meM puujy| deharuk (strI0) zarIra kAnti, dehprbhaa| (jayo0 24/5) daiteyapurodhas (puM0) daityoM ke prmukh| dehalA (strI0) [deha+lA+ka] madirA, shraab| daityaH (puM0) devtaa| dehaliH (strI0) [deha+lA+ki] dvArAgrabhAga, caukhaTa, daravAje daityA (strI0) [daitya+TAp] aussdhi| 1. madirA, suraa| ke nIce kI lkdd'ii| (jayo0 ) daina (strI0) [dinaM dinaM bhava dinaMdina+aNa dina+Thaja] dainik| dehalidIpaH (pu0) dehalI para rakhA diipk| dainaMdinI (strI0) dainika, dina smbNdhii| dehalinyAyaH (puM0) nyAya ke antrgt| dainyaM (napuM0) 1. dayanIya, nirdhana, griib| daridratA, durdazA, dehavAyuH (strI0) praannvaayu| dInatA (jayo0 1/113) 2. kaSTa, kheda, du:kha zoka, desasambandhin (vi0) zarIra se sambandha rakhane vaalii| dehaatmn| durbalatA khinnatA, udaasiintaa| 'dhIbhraMzanaM paravazatvamupaiti (suda0 4/5) visRjed dehAtmanaH dainyam' buddhihIna paravazatA aura dInatA ko prApta hotA hai| dehasAraH (puM0) mjjaa| (jayo0 2/129) dehasvabhAvaH (puM0) zArIrika gunn| kAyika vishesstaa| dainyabhAk (strI0) dInadazA, nirdhnaavsthaa| (dayo0 1/19) dehasvarUpaH (puM0) zarIra lkssnn| dehI dehasvarUpaM evaM deha daiva (vi0) [deva+aNa] devoM se sambandha rakhane vAlA, devIya, sambandhinaM gnnm| matvA nijaM paraM sarva-manyadityeSa mnyte| / svargika, divy| (samya0 120) (jayo0 11/82) (suda0 4/5) daivaM (napuM0) bhAgya-prayateta naraH kintu bhaviSyati tadeva yata dehasthita (puM0) piNDasthita, zarIra meM sthit| (bhakti0 28) daivena vAJchayate bhUmau daivAgre nA npuNskH|| (dayo0 77) dehAtman (vi0) dehasambandhI, bhiraatmaa| (samya0 40) yogyatA karma pUrvaM vaa|' yogyatA yA pUrva karma kA nAma daiva dehAtman (puM0) jIva jntu| (suda0 4/6) dehAtmavAdaH (puM0) bhautika vicAra, cArvAka siddhaant| * phala dene ko unmukha honaa| dehAtmavivekaH (puM0) zarIra aura AtmA sambaMdhI vivek| 0 adhyavasAya kA kAraNa bnnaa| samasti dehAtmavivekarUpaH zubhopayogI guNadharma kuupH| kim deve viparIte paruSANyapi pauruSANi syuH| kilAntarAtmA'yamanena bhAti priitsNsaar-smudr-taatiH|| (jayo0 6/67) bhAgya, niyati, bhavibhavyatA, kismata, (samu08/22) yoga, sNyog| dehAvaraNaM (napuM0) kavaca, rakSaka, pridhaan| daivakarman (napuM0) divyakarma, devatAoM kI pUjA Adi krnaa| dehAvalokanaM (napuM0) zarIra vijJAna, zarIra drshn| daivakovidaH (puM0) jyotiSI, nimittajJAnI, bhvissyvettaa| dehin (vi0) [deha+ini] zarIrI, shriirdhaarii| 'no cetpunarasantISa daivakRta (vi0) bhaagydhiin| santi yAni tu dehinaH' (vIro0 8/31) daivajJaH (puM0) jyotiSI, nimittjnyaanii| (dayo0 77) dehin (puM0) jIvadhArI praannii| (suda0 4/16) 'dehI dehasvarUpam' | daivacintakaH (puM0) bhaviSyavettA, jyotissii| (suda0 4/7) sarvataH prathamamiSTirahato devatAsvapi ca devatA | daivagatiH (strI0) bhAgya kI prinnti| For Private and Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daivata 495 doSAvaraNaprahINaH daivata (vi0) [devatA+aN] divy| daihika (vi0) [deha+Thak] zArIrika, kAyika, shriirgt| daivataM (napuM0) 1. deva, devatA, amr| 2. devasamaha, devprtimaa| daihya (vi0) [dehe bhava: SyaJ] shaariirik| daivatantra (vi0) bhaagyaashrit| daihyaH (puM0) aatmaa| daivatas (avya0) [daiva tas] bhAgyavaza, sNyogvsh| do (saka0) bAMTanA, kATanA, phasala kaattnaa| daivatya (vi0) [devatA+SyaJ] devatA ko mAnya, deva ko dogdhR (puM0) [duha-nRc] gvAlA, dUdha duhane vaalaa| 1. cAraNa, bhaatt| smbodhit| dogdhrI (strI0) [dogdhR+GIp] dudhAru gAya, dUdha dene vAlI daivadurvipAkaH (puM0) bhAgya kI niSThuratA, bhAgya kI viparIta gaay| pariNati, bhAgya kI azubha prvRtti| dodhaH (puM0) [duh+ac] bchdd'aa| daivadoSaH (puM0) bhAgya kA doSa, bhAgya kI viparIta prinnti| dopAza: (puM0) bhujpaash| (jayo0 17/132) daivaparaH (vi0) bhAgya para, bhAgyavAdI, prArabdha, bhAgya meM likhaa| doraH (puM0) [dul+ghaJ] jhUlanA, DolanA, hiMDolA, ddolii| daivapariNatiH (strI0) bhAgya kI prvRtti| dolA (strI0) [dol+TAp] DholI, pAlakI, hiMDolA, pAlanA, daivapraznaH (puM0) bhaviSyakathana jyotiss| jhuulnaa| daivamalaH (puM0) karmamala apAharaka prAbhavamRccharIra AtmasthitaM dolAcaraNaM (napuM0) hiMDole kA anukrnn| naradevamalaM ca viirH| (vIro0 12/41) rAjavazAdRzAtmasAdapi dolAcaraNaM kRtaM tdaa| (jayo0 13/20) daivayugaM (napuM0) devoM kA yug| dolAyitam (napuM0) jhUlanA, hilaanaa| (jayo0 26/35) daivayogaH (puM0) bhAgyavaza, sNyog| calAcala, eka sAdhu vandanA doss| daivalaH (puM0) preta AtmA, 1. devarA, kisI deva kA cbuutraa| dorlatikA (strI0) bhujltaa| (jayo0 6/82) daivalekhakaH (puM0) jyotiSI, bhvissyvktaa| dolanaM (napuM0) badana, zarIra, deha, kaay| (jayo0 16/28) daivalokaH (0) svarga, divya lok| doSaH (puM0) [duS+ghaJ] 1. truTi, nindA, lAMchana, dUSaNa, daivavaza: (puM0) bhAgyadhInatA, niyati ke kaarnn| (jayo0 aparAdha, ksuur| 2. pApa, bhaya, kSati, hAni (suda0 109) 9/129) (muni0 28) 3. vyAdhi, rog| daivavANI (strI0) AkAzavANI, divyghossnnaa| doSagrahaM (napuM0) doSa grhnn| (samu0 1/24) daivavAdin (vi0) bhaagyvaadii| (dayo078) doSaja (vi0) 1. viSamatA se utpanna hone vaale| 2. vAta, pitta devazrI (strI0) bhAgyazrI punnyvaan| bhavAdRzAM kaSTamaduSTadaivazriyAM / Adi pIr3A utpanna karane vaale| kva sambhAvyamaho sdaiv| (jayo0 3/26) daivaM bhAgyaM puNyakarma doSaNaM (napuM0) [duS+Nic+lyuT] doSa lagAnA, lAMchana lagAnA, tasya zrI shobhaa| (jayo0vR0 3/26) kSati phuNcaanaa| daivasaMyogaH (puM0) bhAgya kI aadhiintaa| AgatA daivasaMyogAdviharantI | doSan (puM0/napuM0) bhujA, bAhu, baajuu| nijecchayA' (suda0 133) dosabhAka (vi0) doSa suuck| (jayo0 2/29) daivasamvidaH (puM0) jyotissii| (samu0 2/15) doSaparIkSaka (vi0) doSa dekhane vAlA (vIro0 10/7) (jayo0 daivahIna (vi0) bhAgyahIna, abhaagaa| 7/56) daivika (vi0) [deva+uk] divya, daivIya, devatAoM se smbndhit| doSala (vi0) [doSa lac] doSI, bhrsstt| daivikaM (napuM0) svAbhAvika hone vAlI ghaTanA, daivIya ghttnaa| doSamUlaM (napuM0) doSa kI jdd'| (vIro0 3/23) daivin (puM0) [daivaini] jyotissii| doSavarjita (vi0) nistuSa, apraadhhiin| (jayo06/27) daivya (vi0) [deva+yaJ] divya, deva smbndhii| doSAnurakta (vi0) doSoM meM lIna, rAtri meM anurkt| doSAyAM daizika (vi0) [deza+ThaJ] sthAnIya, laukika, prAntIya, saMketita, rAtrau doSeSu vA anurktH| (vIro0 1/20) nidezaka, paricita sthAna vaalii| doSAvaraNaprahINa: (0) 1. doSoM se pUrNataH rhit| doSA-rAgAdaNa daizika-saurASTrIya-rAgaH (phu) saMgItAtmaka pddhti| (suda0 89) AvaraNaM jJAnadarzanAbhAvarUpaM tataH prhiinn| 2. pUrNarUpeNa daiSTika (vi0) [diSTa Thak] prArabbha, bhAgya meM likhA huaa| | rhit|' (jayo0vR. 26/72) For Private and Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir doSAtigaH dau gineyaH doSAtigaH (puM0) rAtri kA atikramaNa, doSa rhit| jayaH karAzI rAjito- 13 doSAjjhitaH (vi0) rAtri se rahita doSa yA rAtra rhit| (jayo0 15 15 SS15 28/51) vIrocitAtra sApi-11 doSas (strI0) rAtri, rjnii| 55 15151 doSA (strI0) bhujA, baahuu| (jayo0 7/56) kavitAzrayadohAnaye'- 13 doSA (avya0) [duSyate andhakAreNa duS+ghaJ+TApa] rAtri ko| / / 5 / / 5 5 15 doSAkaraH (puM0) candramA (jayo0 2/147) ghasya zramo mamApi 11 doSAkaraH (puM0) dUsaNakara, candra shshi| (jayo0 124) 55 / 5 / / doghAkaratva (vi0) candramA (vIro05/48) (dayo068) | dauH zIlyaM (napuM0) [duHzIla+SyaJ] durbhAvanA, tuccha svbhaav| doSAtana (vi0) rAtri viSayaka, rAta meM hone vaalaa| dauH sAdhikaH (puM0) [duHsAdha+Thak] dvArapAla, ddhyoddhiivaan| doSApakaraNaM (napuM0) chidrapUraNa, chidra bharanA, doSa httaanaa| daukUla: (dukUla+aN) rezamI vstr| doSAyitattva (vi0) rAtri rUpatva (vIro0 2/45) dautyaM (napuM0) [dUta+SyaJ] dUta kA kArya, sNdesh| dohaH (puM0) [duh+ghaJ] 1. dohanA, dUdha nikAlanA, 2. dUdha, daurAtmyaM (napuM0) [durAtmanSya J] durbhAvanA, kubhAvanA, khoTA dUdha paatr| vicAra, (jayo0 7/1) duSTatA, nIcatA, nimntaa| daurudharI (vi0) durudhara, du:khvaalii| (jayo0 dohakachandaH (puM0) eka chaMda kA nAma, jisake pratyeka caraNa daurgatyaM (napuM0) 1. nirdhanatA, griibii| 2. hInatA, kamI, meM 9 varNa haiN| satkaromi yatpadayugaM, sannidhirayamiha naam| mama karmAsannirvRtaM samamadhigata llaam|| (jayo0 20/88) abhaav| 3. du:kh| ye'nAditaH karmamalImasattvAd daurgatyamevAnusaranti sattvAH / dohadaH (puM0) [dohamAkarSa dadAti-dA+ka] garbhAvasthA meM kisI / daurgatyakAriNI (vi0) duHkhadAyI kaSTajanya, durgati ko le jAne vastu kI kAmanA, abhISTa ruci| vaalii| (jayo010 11/88) dohadaM (napuM0) dohala, icchA, abhiruci| daurgatyahetuH (puM0) durgati kA kAraNa, narakagati kA nimitt| dohadakAlaH (puM0) garbhavatI strI kI pravala ruci kA smy| raudradhyAnamidaM durIhitatayA daurgatyahetuH para stvasmin dohadabhAvaH (puM0) dohada kI icchaa| labdhijanuSyamaiti sutarAM zrIsAdhutAyA nrH|| (muni0 22) dohadalakSaNaM (napuM0) bhrUNa, grbh| daurgandhyaM (napuM0) [durgandha+SyaJ] arucikara gaMdha, tIvra hAnikAraka dohadavatI (vi0) [dohada+matup+GIS] garbhavatI strI kI / durgandhA (suda0 102) icchA, garbhajanya dohada ke samaya abhISTa icchAvAlI strii| | naugadhya-yata: daugandhya-yuktaH (puM0) durgandha yukt| vilopamaM tatkaliloktatantu dohan (vi0) [duh+lyuT] duhane vAlA, cUsane vAlA, adhika daurgandhyayuktaM kmibhirbhuutntu|| (suda0 102) kAma lene vaalaa| daurjanyaM (napuM0) [durjana+SyaJ] duSTatA, durjanatA, nIcatA, dohanaM (napuM0) dohnaa| (suda0 4/22) adhama pravRtti yukt| dohalaH (puM0) [do+lA+ka] dohd| 'kathamapyastu samastyeva tu kasmaicidapya dohalI (strI0) [dohala+GIS] ashokvRkss| niSTacintanamanucitaM kiM punraatmiiyaay| dohya (vi0) [duha+Nyat] duhane yogy| tadeva hi daurjanyaM yadanyeSAM dohA (strI0) eka chanda vizeSa, 'kavitAyA Azrayo pathaprasthAyinAmapi kilaapkrnnm| (dayo0 101) dohAnAmacchandaso' (jayo0 22/90) daurjIvityaM (napuM0) [durjIvita+SyaJ] kaSTamaya jIvana, Apatti terahamattA paDhama paa, puNu eAraha deh| yukta jiivn| puNu teraha eArahai, doho lakkhaNa eh|| daurbalyaM (napuM0) [durbala+SyaJ] durbalatA, kSINatA, kRzatA, jisake prathama caraNa meM teraha mAtra, dvitIya meM gyAraha, tRtIya hInatA, zakti kI kmii| meM teraha aura cauthe meM gyAraha mAtrAoM hoM, use dohA kahate | daurbhAgineyaH (puM0) [durbhagA Dhak, ina] abhAgI strI kA putr| For Private and Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daurdhAtryaM 497 dyotaka daurdhAtryaM (napuM0) [durdhAt+aNa] ApasI mana muTAva, antarkalaha, dhukaH (dhu+kan) ulluu| ___ bhAIyoM kA Apasa meM mn-muttaav| dhucaraH (puM0) 1. graha, 2. pkssii| daurmanasyaM (napuM0) [durmanas+SyaJ] 1. tucchamana, nimnamana, 2. dhujayaH (puM0) svarga prApta krnaa| adhama svabhAva, 3. mAnasika kleza, kaSTa, du:kha, viSAda, dyut (aka0) camakanA, prakAzita honA, jgmgaanaa| pIr3A, 4. nirAzA, udaasiintaa| dyut (saka0) spaSTa karanA, samajhAnA, vyAkhyA krnaa| daurmantryaM (napuM0) [durmana+SyaJ] nimna mantraNA, tuccha updesh| dyutiH (strI0) [dyut+in] 1. kAnti, prakAza dIpti, prabhA, nimnastara kI vicAra bhaavnaa| aabhaa| (suda0 3/16) 2. mahimA, kIrti, yaza, gaurv| daurvacatyaM (napuM0) [durvacas+ghyaJ] durvacana, kukathana, nimnavANI, dyutita (vi0) prkaashit| nIca-upadeza, apriya bhASaNa, karNakaTu aplaap| dyutidAnaM (napuM0) prdiiptismpaadn| daurhatdaM (napuM0) [durhada+aN] hRdaya kI burI bhAvanA, hRdayagata dyutidAnahetuH (napuM0) pradIptisampAdana ke nimitta, kAntidAna vaimanaSyatA, mana kI tuccha avsthaa| hetu| (jayo0 17/66) daurhadayaM (napuM0) zatrutA, mana-muTAva, klusstaa| dhumaNi (strI0) suurykaantmnni| (jayo0 18/39, 16/68) daulika (vi0) hiMdolita, claaymaan| (4/2 vIro0 21) dyutimat (vi0) manohara kAnti yukt| ayi kAvilarAjo'yaM daulmiH (puM0) ind| zasyadyutimattvamasya pazya vpuH| (jayo0 6/42) dauvArikaH (puM0) [dvAra+Thak] dvArapAla, phredaar| (dayo0 106) dyumnaM (napuM0) [dyu+mnA-ka] 1. kAnti, AbhA, prabhA, prkaash| dauzcaryaM (napuM0) [duzcara+SyaJ] durAcaraNa, duSTatA, dusskRty| 2. kIrti, yaza, sAmarthya, bala zakti, 3. sampatti, vaibhava, dauSkUla (vi0) nIca kullopanna, aghamakula meM utpnn| 4. protsaahn| dauSThava (vi0) [du:+sthA+ku-duSThu tasya bhAvaH-aN] duSTatA, dhupati (puM0) bhAnu, sUrya, dinkr| (jayo0 15/7) dinkr| burAI, shtrutaa| dhuratnaM (napuM0) [dadhAti paupye samaye dhuratnam] sUrya, (vIro0 dauSyaMti (puM0) duSyaMta putr| dausthyaM (napuM0) 1. vairabhAva, ashissnnutaa| 2. Arambha parigraha 6/16) (jayo0 2/113) 'mahIbhRtAmeva zirassu sausthyaM sadA dadhAno dhurAmA (strI0) AkAza kI svaccha svabhAviNI strii| 'naSTe'pi viSameSu dausthym|| (jayo0 1/30) 'dausthyaM dusthitimattva __patyau taraNai dhurAmA sudhAMzumArAdabhisartukAmA' (jayo015/27) mahiSNutAM viSameSu kAmastasya dausthyaM vairabhAvaM ddhaanH| dhuvan (puM0) suury| (jayovR0 1/30) 0 mana kI kuTilatA (vIro0 16/15) dhusadA (puM0) deva, amr| pIr3A (samya 90) dyataH (paM0) juA khelanA, jaa| (jayo0 2/125) akSa dausthitiH (strI0) cuglkhor| (samu0 8/28) paasaadinikssipt| dAva lgaanaa| vittaanyjy-praajym| kriyAyAM dausthityaM (napu0) durbhAgya pUrNa sthiti| dausthityena hi hetunA vidyate yatra, sarvaM dyUta miti smRtm| (laTI0 2/111) jagati nA saMbhAti bhaaryaajitH| (muni0 23) dyUtakara (vi0) juaarii| (dayo0 20) dauhita (puM0) dohitA, putrI kA putr| (hita0 saM0 10) dyUtakAra (vi0) juAM khelane vaalaa| dyUtakAramiva riktapANim' dauhitraM (napuM0) til| dyUtakrIr3A (strI0) juAM khelnaa| dauhitrAyaNaH (puM0) [dauhitra+phaka] dohate kA putr| dyUtavRtti (strI0) juArI, juAMghara rkhnaa| dauhitrI (strI0) [dauhitra GIp] dohatI, putrI kA putr| dyUtasabhA (strI0) juMAghara, dyUtasthAna, dyuutshaastr| dauhRdinI (strI0) [dohad+ini+GIp] garbhadhAraNa karane vAlI | } (aka0) ghRNA karanA, tiraskAra janya vyavahAra karanA, strI, garbhavatI strii| nindA krnaa| dhu (aka0) agrasara honA, sAmanA karanA, AkramaNa karanA, dyo (strI0) svarga, AkAza, antrikss| ghAta lgaanaa| dyotaH (puM0) [dyut+ghaJ] 1. prabhA, kAnti, AbhA, jyoti, dhu (napuM0) [div+un] 1. divasa dina, 2. AkAza, 3. svarga, pradIpti, prakAza, 2. dhUpa, grmii| 4. prkaash| dyotaka (vi0) camakane vAlA, kAntivAn, prkaashmy| For Private and Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dyotakaH 498 dravyakrodhaH dyotakaH (puM0) shaann| (vIro0 2/14) dyotanaM (napuM0) 1. prakAza, kAnti, 2. prkttiikrnn| (jayo0 16/8) dyotitadIpakaH (puM0) pradIpta diipk| (jayo0 2/23) dyotis (napuM0) 1. prabhA, kAnti, AbhA, kiirti| 2. tArA, nksstr| dyobhUmiH (strI0) pkssii| dhau (strI0) dyau nAmaka strii| jAtA paribhraSTapayodharA dyauH| (vIro0 21/3) daGakSaNaM (napuM0) [drAkSAnti anena-drAkSu lyuTa] eka tolaa| daDhayati-dRr3ha karanA, jakar3anA, ksnaa| daDhiman (puM0) [dRDha+imanic] dRr3hatA, jkdd'naa| drapsam (napuM0) tarala dahI, patalA dhii| dam (aka0) idhara-udhara jAnA, paribhramaNa karanA, daur3anA, bhaagnaa| dava (vi0) [dru+ap] 1. paribhramaNa karane vAlA, bhAgane vaalaa| 2. tarala, bahane vAlA, Tapakane vaalaa| 3. pighalA huaa| davaH (puM0) 1. jAnA, gamana, giranA, TapakanA, risnaa| 2. taralatA, drviikrnn| eka tarala pdaarth| saMyamasthAna padArtha (jayo0 24/74) dravajaH (puM0) raav| davadravyaM (napuM0) tarala pdaarth| davatva (vi0) vigalana, ttpknaa| (jayo0 11486) davarasA (strI0) lAkha, goNd| davazIla (vi0) bahane vAlA, kriyAzIla yukt| davikaH (puM0) rAga-dveSa rahita jiiv| 'dravikA nAma rAga-dveSa-vinirmuktA' dravaH saMyamaH saptadazavidhAnaH karma-kAThinya-dravaNakAritvAt-vilayahetutvAt, sa yeSAM vidyte| te dravikAH (jaina la0 pR0 543) draviDaH (puM0) eka deza, dakSiNa bhAga para sthita desh| draviNaM (napuM0) [dru+inan] 1. dhana, sampatti, vaibhava, aishvry| (jayo0 25/14) (vIro0 6/34) 2. dravya, 3. sAmarthya, 4. zakti vIratA, parAkramA daviNAdhipaH (0) koSAdhyakSA (dayo 1/14) 1. kubera khjaaNcii| daviNAdhipatiH (puM0) 1. kuberapati, dhanapati, 2. kossaadhykss| daviNotsavaH (puM0) dhanotsava, dhana sNcy| 'naramate ramate draviNotsave (jayo0 25/14) davita (vi0) palAyita, trlit| dravIbhUta (vi0) pighalane vAlA, tarala hotA huA, calAyamAna, cpltaayukt| (muni0 20) dravyaM (napuM0) 1. vastu, padArtha, sAmagrI, 2. artha dhana, (samya0 19) sampatti, vaibhava, auSadhi, lajjA, zAlInatA (samya0 53) 0 madirA, shrt| . 0 guNa aura paryAya se saMyukta tttv| 0 sAmAnya aura vizeSa dharma se yukta tttv| dhruvAMzamAravyAnti guNeti nAmnA paryeti yo'nydvityoktdhaamaa| dravyaM tadetad guNaparyayAbhyAM yadvA'tra sAmAnya vishesstaa''bhyaam|| (vIro0 19/18) 0 sadvya lkssnnm| (ta0sU0 5/29) 0 dravanti jo, apane Apa ko na chor3akara bhI badalate rahate hoM tathA sadA eka se hI na rahate hoN| (ta0sU0 3/2) 0 daviyadi gacchadi tAI tAI sabbhAvapajjayAI jN| daviyaM taM bhaNNate aNaNNabhUdaM tu sttaado|| (paMcA0 9/10) 0 guNaparyavad drvym| (ta0sU0 5/38) 0 guNairdoSyate guNAn droSyatIti vA dravyam (sa0si01/5) 0 droSyate gamyate guNairdoSyate gamiSyati guNAniti vA drvym| 0 jo guNoM kA Azraya ho| 0 drUyate droSyate adrAvi paryAya iti drvym| (dhava0 3/2) 0 iyarti paryAyAnaryate vA tarityarthe drvym| (ta0vA0 1/17) 0 Atmadravya, zuddhAtmadravya (samya0 85) 0 svatantradravya -jIva aura pudgl| (samya0 22) davyakaraNaM (napuM0) dravya ke nimitta anuSThAna, dravya kA dravya dvArA anusstthaan| 'dravyasya dravyeNa dravye vA karaNaM dravyakaraNamiti dravyasya dravyeNa dravyanimittaM vA krnnm| (jaina la0pa0 545) davyakarman (napuM0) jo dravya svabhAvataH sadbhAvakriyA se niSpanna hai| davyakAyaH (puM0) dravya zarIra, jAyaka zarIra aura bhavyazarIra se vytirikt| dravyakAyotsargaH (puM0) kAyotsarga zarIra smbNdhii| dravyakArakaH (puM0) dravyakA karane vaalaa| dravyasya dravyeNa dravyabhUto vA kArako drvykaarkH| dravyakAlaH (puM0) dravya kA kAla, dravya kA pravartana, vrtnaalkssnn| 'dravya' iti vartanAdilakSaNo vAcyaH''dravatIti dravyam, tasya dravyasya vA vartanA drvykaalH| dravyakrItaH (puM0) dravya se dravya kA khriidnaa| davyakrodhaH (puM0) bAhyakAraNa rUpa krodh| For Private and Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dravyagata dravyazalyaM davyagata (vi0) dravya ko prApta huaa| davyapuruSaH (puM0) puMveda ke udaya se zarIra meM cihna vizeSa dravyacAritraM (napuM0) bhavya aura abhavya ke upayoga se rahita zmazru, kUrca aadi| caaritr| davyapUjA (strI0) dravya dIpa dhUpAdi se puujaa| davyacchedanA (strI0) dravya kA chedanA, dravya-dhAnyAdi kA dravyapUti (strI0) apavitra gandha yukta honaa| pramANa krnaa| davyapratikramaNaM (napuM0) pApayukta basatiyoM kA chor3anA, doSa dravyajinaH (puM0) zarIra kA AdhAra lekara jina khnaa| yukta sthAna kA parityAga krnaa| davyajIvaH (0) manuSyAdi ke rUpa kI ora abhimukha ko dravyapratisevanA (strI0) vivakSita vastu kI pratisevana kI yogytaa| jIva maannaa| dravyaprakhyAkhyAnaM (napuM0) dravya viSayaka pratyAkhyAna, sacitta, davyajJAnaM (napuM0) jJAna kI upayoga rahita avsthaa| acitta, sacitta-acitta dravya kA prtyaakhyaan| davyatIrthaH (puM0) tIrthaMkaroM ke janmasthAna, dIkSA sthAna, jJAna dravyaprANaH (puM0) indriya, balAdi praann| 'paudgAlikadravyendriyAdi sthAna yA nirvANa sthAna ko dravyatIrtha kahA jAtA hai| vyApAra rUpAH dravyaprANAH' (go0 jI0 TI0 129) davyadik (vi0) daza dizAoM kA vibhAga krnaa| dravyabandhaH (puM0) sAMkala Adi kA bndhn| dravyabandho nigddaadiH| davyadharmaH (puM0) dravya kA nija svruup| vastu kI ora anurakta honaa| davyanamaskAraH (puM0) hAtha jor3anA, aMjalI baaNdhnaa| namastasmai dravyamanaH (puM0) pudgala vipAka kA rUpa grahaNa, mana rUpa ityAdi zabdoccAraNaM uttamAMgAvanatiH kRtAMjalitA ca prinnmn| drvynmskaarH| (bha0A0TI0 722) dravyamanoyogaH (puM0) dravya mana rUpa prinnmn| dravyanAmaH (puM0) dravyAnuyoga shaastr| (jayo02/49) kiM kimasti dravyamalaM (napuM0) bAhya mala mUtrAdi mala smbddhtaa| jagati prasiddhimatkasya sampadatha kIdRzI vipd| dravyanAma | dravyamaMgalaM (napuM0) sAdhuoM kA zarIra drvymNgl| samaye prapazyatAM no vitarkaviSayA hi vstutaa| (jayo0 2/49) dravyamokSaH (puM0) bhava parityAga, sAMkalAdi bandhana se mukti| dravyanikSepaH (puM0) bhAva pariNAma vizeSa kI prApti kI ora davyayutiH (strI0) dravya kI saMyukti, dravya kA svaamitv| abhimukh| dravya kI yogyatA kA dhaark| guNairdutaM gataM prAptaM dravyayogaH (puM0) mana, vacana aura kAya kA yog| drvym| guNAn vA drutaM gataM prAptaM dravyam, guNairdoSyate dravyam, dravyalakSaNaM (napuM0) dravya kA svarUpa nirdhaarnn| guNAn droSyatIti drvym| (jaina0la0 548) dravyaliGgaM (napuM0) 1. bAhya pariveza, bAhya cihn| 2. nAmakarma dravyanibandhanaM (napuM0) dravya kA bandhana, dravya kA dravyAntara se ke udaya se utpanna hone vAle yoni yA mehana Adi/puruSendriya smbndh| aadi| davyanidrA (strI0) nidrA kA vedn| davyalezyA (strI0) pudgala vipAkI varNa, zarIra gata varNa, dravyanirjarA (strI0) eka deza kSaya honaa| kRSNa, nIlu, pItAdi vrnn| davyanirdezaH (puM0) sacittAdi dravya kA kathana, dravya vizeSa kA | dravyalokaH (puM0) jIvAjIva dravyarUpa sapradeza-apradeza rUpa, kthn| yaha gAya hai ityaadi| kAlANu yA paramANu ruup| davyapakvaH (puM0) IMdhana ke saMyoga se pknaa| dravyavargaNA (strI0) dravya kI vargaNA, eka pradezI se lekara davyaparivartanaM (napuM0) karma dravya yA normadravya kA parivartana, anantapradezI taka pudgaloM kI vrgnnaa| dravya kA yathAyogya pribhrmnn| dravyavAk (napuM0) pudgala rUpa vcn| davyaparIgrahaH (puM0) dhana sNcy| dravyavivekaH (puM0) bahira saMga prityaag| dravyaparyAyaH (puM0) manuSyAdi kA privrtn| davyavizeSaH (puM0) guNoM kI utkrsstaa| dravyapApaM (paM0) azubha pariNAma rUpa pudgala kA prinnmn| | vyavedaH (puM0) yoni, liMgAdi-puMveda, napuMsakaveda aura striived| davyapuNyaM (napuM0) zubha pariNAma rUpa pudgala kA prinnmn| dravyavyutsargaH (puM0) anna-pAnAdi kA prityaag| davyapudgalaparAvartaH (puM0) anukrama se samasta pudgaloM ko dravyazalyaM (napuM0) kAraNa bhUta karma, mithyAdarzana, mAyA aura grahaNa karake chodd'naa| nidAna rUpa shly| For Private and Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir davyazastraM 500 dravyodyotaH davyazastraM (napuM0) kuThAra Adi shstr| 0 dravya kI sAmAnya anuvRtti| 'dravyaM sAmAnyamutsargaH dravyazuddhiH (napuM0) vastrAdi kI svcchtaa| anuvRttirityarthaH tadviSayo dravyArthikaH (sa0si0 1/33) davyazrutaM (napuM0) akSaroM kI prApti, uccAraNa kA aashry| * jo sAmAnya kI siddhi karatA hai-anupravRtti sAmAnya davyasamavAyaH (puM0) dravyoM kA samAna smudaay| dravyaM caikArthavAcakA nayastadviSayo ya syAjjJeyo dravyArthiko davyasamAdhiH (strI0) svasthAna meM smtv| hi sH|| dravati droSyati adudruvaditi vA dravyam tadevArthoM davyasaMkocaH (puM0) hAtha, pairAdi kA sNkucn| yasya drvyaarthikH| davyasaMyogaH (puM0) do se adhika dravyoM kA sNyog| 0 dravyAzraya abheda rUpa hotA hai| dravyasaMvaraH (puM0) saMsAra ke kAraNa bhUta karmapudgaloM ke grahaNa |davyArthikanikSepaH (puM0) bhUta, bhAvI paryAyoM meM anupcaarit| kA abhaav| dravya ke sAdRza honaa| dravyasAdhu (puM0) bhAva se rahita-veSadhArI saadh| davyArthikanaigamaH (puM0) saMgraha evaM vyavahAra kA grahaNa krnaa| davyasAmAyikaM (napuM0) dravya ke viSaya meM rAga-dveSa nahIM krnaa| dravyAvagrahaH (puM0) tat tat dravya kA avagrahaNa, devendra, rAjA, davyasUtraM (napuM0) gaNadhara praNIta zabda racanA, visaMvAda rahita gRhapati, sAgarika aura sAdhArmika ina pAMca avagrahoM meM jo cetana hai usakA grhnn| sacitta dravya kA grhnn| shbdrcnaa| davyastavaM (napuM0) caubIsa tIrthaMkaroM kA kIrtana, abhiprAya davyAvazyakaH (puM0) dravya svarUpa kA anubhava krnaa| davyAstikaH (puM0) avivakSita se pratipAdana, dhruvatva kA yukta gunngaan| 0 guNAnuvAda, sNkiirtn| prtipaadn| dravyasthAnaM (napuM0) AkAza dravya kA sthaan| davyAsravaH (puM0) Atma samavAya se rAgAdi pariNAma prApta davyasnAnaM (napuM0) jala se snaan| honaa| jJAnAvaraNAdi yogya pudgaloM kA aagmn| dravyasparzaH (puM0) dravyoM kA saMyoga, samavAya rUpa se ektv| NANAvaraNAdINaM joggaM jaM poggalaM smaasdi| davvAsavo sa davyAgniH (strI0) 1. kASThika agni, 2. pAriNAmika bhAva Neo aNeyabheo jinnkkhaado|| (dravya saM031) se yukta agni| davyendriyaM (napuM0) nivRti aura upkrnn| 'nirvRtyupakaraNe davyAnuyogaH (puM0) Atma-kalyANakArI shstr| (jayo0vR0 dravyendriyam' (ta0sU0 2/17) nirvRti nAma racanA, vaha do 1/87, 1/6) tattvArtha varNana kA yoga (jayovR0 19/28) prakAra kI hotI hai, eka bhItarI aura dUsarI baahrii| usameM utsaGgamadhyaprahisaika pANistattvArtha sAthAnubhave ca vaannii| AtmA ke pradezoM kA indriya ke AkAra pariNamana honA dhyAnaikatAnaM manaso vidhAnaM kartuM sadaivAdizatIva sA nH|| abhyantara nirvRti hai aura nokarma paramANuoM kA indriya AkAra (jayo0 19/28) rUpa honA bAhya nirvRti hai| (ta0sU0 1/17, pR0 37) 0 dravya meM dravya kA anuyog| davvassa jo'Nuogo davve 0 dravya pudgala paryAya rUpa indriy| davveNa davvahedu vaa| davvassa pajjaveNa va jogo davveNa vA 0 pudgalaskandha aura Atma pradeza kA aadhaar| jogo| 0 dravyendriyaM pudglaatmkm| (samu0 1/5) * jIvAdi tattvoM kA yathArtha vyAkhyAnaprAbhRta tattvArtha * dravyaM pudgalaparyAyaH, tadrUpamindriyaM drvyendriym| siddhAntAdau yatra zuddhAzuddha jIvAdiSaDdravyAdInAM mukhyavRttyA dravyotthAnaM (napuM0) dravya kA utthAna, zarIra ko sthira rakhanA, vyAkhyAnaM kriyate sa dravyAnuyogo bhtyte| (bR0dra0saM0TI0 kAyotsarga ke samaya zarIra ko sthira rkhnaa| zarIra kA 42) avicala avsthaan| davyAbhigrahaH (puM0) dravya kA vizeSa niyama, dravya/padArtha kA davyotsargaH (puM0) dravya viSaya kA parityAga, dravyabhUta viSaya se rahita honaa| davyArjanaM (napuM0) dhana prApti, dhana kA sNgrhnn| dravyotsRtaH (puM0) dhyAna rahita honaa| davyArthikanayaH (puM0) nayoM ke do bhedoM se eka bheda davyodgamaH (puM0) dravya/vastu viSayaka udgm| 0 jisakA prayojana dravya hai| dravyamarthaM prayojanamasyetyasau davyodyotaH (puM0) dravya prakAza, dravya ke parimita kSetra meM drvyaarthik:| (sa0si01/6) rhnaa| grhnn| For Private and Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dravyopakramaH dravyopakramaH (puM0) dravya kA upakrama, vivakSAnusAra kArakoM kI yojanA | draSTa (vi0) darzaka, dekhane vaalaa| draSTavya (saM0 kR0vi0) 1. dekhane yogya, 2. anusandhAna karane yogya, parIkSaNa yogy| 3. darzanIya, 4. saundarya yukta / daha: (puM0) gaharI jhIla / draha iva dadhAna satataM klamanAzako bhavinAm / (vIro0 4/50) dA (aka0 ) 1. sonA, 2. daur3anA, 3. zIghratA karanA, ur3anA bhAganA / drAk (avya0) [drA+ku] zIghratA se, jaldI se, tatkAla, usI samaya (jayo0 5/51, vIro0 4/11) 2. dRSTi (jayo0 5/28) drAkSA (strI0 ) [ drAkS+a+TAp] dAkha, gostanI, dAkha, aMgUra / (jayo0 6/46) drokSava mRdvI rasane hRdo'pi prasAdinI no'stu manAk zramo'pi / ( vIro 0 1 / 1 ) dAkSArasa: (puM0) aMgUra kA rasa, drAkSA kA Asava, eka peya padArtha dAghayati - lambA karanA, phailAnA, bar3hAnA, vistAra karanA / dAghiman (puM0 ) [ dIrgha imanic ] lambAI | drAghiSTha: ( vi0 ) [ atizayena dIrghaH, dIrgha iSThan ] adhika lambAI vaalaa| drAghIyas (vi0 ) [ dIrgha + Iyasun] bahuta lambA | dANa (vi0 ) [drA+kta] ur3A huA, bhAgA huaa| dvApa: (puM0) [drA + Nic + aca] 1. kIcar3a, daladala, 2. svarga, AkAza, 3. mUrkha, jar3a / dAmila: (puM0) cANakya / dvAva: (puM0 ) [ dru+ghaJ] 1. bhagadar3a, pratyAvartana cAla, gmn| 2. saralatA yukta, 3. pighalanA, bhnaa| drAvaka : (puM0 ) [ dru+Nvul] 1. pighalane vAlA padArtha / 2. ayaskAntamaNi, cumbaka / 3. candrakAnta maNi / drAvaNaM (napuM0) [dru+Nic + lyuT ] 1. galanA, pighalanA, bhaagnaa| 2. arka nikaalnaa| drAvayati pighalA denA / vahnighRtaM drAvayatItyanena / ghRtaM punaH saMdravatIzritena / (samya0 pR0 7) drAviDa (puM0 ) [ draviNa+aN] draviDa deza, dakSiNa prAnta, drAviNa, karNATa, gurjara, mahArASTra aura tailaMga ye pAMca drAviNa kSetra haiN| drAviDika (vi0) draviDa deza kA nivAsI / 501 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dumamAlA pratyAvartana krnaa| 2. du (vi0) 1. daur3anA, bahanA, bhAga jAnA, dhAvA bolanA, hamalA karanA AkramaNa krnaa| 3. tarala honA, ghulanA, pighalanA, risanA / 4. jAnA, hilanA, anusaraNa krnaa| du (puM0 / napuM0 [dru+Du] 1. vRkSa, taru, pAdapa / (jayo0 1/80 ) bhUyAtsuto merurivAtidhIraH suradruvatsamprati dAnavIraH / (suda0 2 / 39) 2. lakar3I, 3. zAkhA / dudhaNa: (puM0) gadA, thApI, bar3haI kI hthaudd'ii| dughnI (strI0) kulhaadd'ii| druNa: [ druNa+na] 1. bicchU, 2. talavAra / duNaM (napuM0) 1. dhanuSa, 2. talavAra / duNA (strI0) dhanuSa kI DorI / duNi: (strI0 ) [ druNa+in] 1. kachuvI, 2. Dhola, 3. kanakhajUra / druta (bhU0ka0 kR0 ) [dru+kta] 1. zIghragAmI, phurtIlA, bahA huA, bhAgA huaa| 2. dUra kiyA, alaga kiyaa| lokAcAraparAGgamukhAnuguNibhiH saMbhASaNe hiiItaa| (muni 1/2) 3. zIghratA se / 'tamitidrutamevA''neSyAmi' (su0 92 ) 4. sAdara / idaM svidaGke drutabhyudeti yadAdarI tacchizuko mudeti / (suda01/5) 5. daur3e hue| rAjyA idaM pUtkaraNaM nizamya bhaTairihA''gatya dhRto drutaM yA (suda0 105) 6. prApta huaa| stutavAnutanirnimeSatAM drutamevAyutanetriNA dhRtaam| (suda0 vR0 3/9) dutaMgamA (vi0) shiighrgaamii| (jayo0 21 / 10 ) drutameva ( avya0) zIghratA se hI / (dayo0 81) (jayo0 1/26) 'dhriyate drutameva pANisattalayugme' (suda0 3/24) dutA (vi0) dravitA, dravita huI, pasIjI huii| kiM candrakAntA na kalAvatA drutA / (suda0 3/41 ) druti: (strI0 ) [dru+ ktin] ghulanA, risanA, pighalanA, pasIjanA, bhAganA / dupadaH (puM0) pAMcAla deza kA adhipati / drupadabhUpatiH (puM0) pAMcAla deza kA rAjA, bAlA drupadabhUpateryApi, gaditA paJcabhartRkA sApi / (suda0 88 ) dumaH (puM0) pAdapa, vRkSa, taru / dumanati: (strI0) taru paMkti / dumanakha: (puM0) kaaNttaa| dumamAlA ( strI0) vRkSa paMkti / drumANAM vRkSANAM mAlA paGaktiH (jayo0 13 / 52 ) For Private and Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dumamUladezaH 502 dumamUladezaH (puM0) vRkSa ke niice| muni hinmto drumamUladeza | dohaH (puM0) SaDyantra racanA, dveSa karanA, AghAta, AkramaNa sthitaM vanAntAddivasAtye sH| (suda0 4/23) __kI ceSTA, kSati, upadrava, iirssyaa| dumavyAdhiH (strI0) tAr3a vRkSA dohakara (vi0) AghAta kAraka, dveSa yukta, iirssyaajnk| dumazreSThaH (puM0) tAr3a vRkss| daurAtmyamAtmasAt kurvannAha drohakaraM vyH| (jayo0 7/1) dumAriH (puM0) hasti, hAthI, kaari| draupati (strI0) drupada putrI, pAMcAlanRpati kI putrI, pANDava dumAmayaH (puM0) lAra, goNd| priyaa| (suda088) dumAvalI (strI0) vRksspNkti| kvApi bAdhA samAyAtA drumAlIveSyate | draupadeyaH (puM0) [dropadI+Dhak] draupadI kA putr| shimaa| (suda0 109) dvandvaH (puM0) [dvau dvau sahartabhavyaktaudvizabdasya dvitvam] ghar3iyAla dumAzrayaH (puM0) chipklii| ghaMTA ninAda sUcakA dumiNI (strI0) [druma ini+GIp] vRkSa smuuh| dvandvaM (napuM0) 1. yugala, jor3A, smuuh| 2. pratispardhA (dayo0 dumezvaraH (puM0) tAr3a vRkSa, cndrmaa| __5/29) 3. kalaha, jhagar3A, lar3AI, yuddha, TaNTA, vivAda, damotpalaH (puM0) kanera vRkSa, karNikAra tru| paraspara bhidd'naa| 4. kilA, gddh'| 5. rhsy| duvayaH (puM0) [dru+vaya] mApa, mAna, pramANa vishess| dvandvacara (vi0) yugala rUpa meM vicaraNa karane vaale| duhu (aka0) vidroha karanA, dveSa karanA, IrSyA krnaa| (jayo0 dvandvacArin (vi0) samUhAtmaka rUpa se gtishiil| 25/30) ke smo vayaM niSkapaTa-druhANAm karttavyatAyA dvandvabhAvaH (puM0) vaiparItya bhaav| viSaye bruvaannaa| (samu0 1/20) dvandvabhinnaM (napuM0) eka-dUsare kA viyoga, strI aura puruSa kA duha (vi0) [duha+kvip] droha, dveSa karane vAlA, coTa pahuMcAne viyog| vaalaa| dvandvamatiH (strI0) dolAyamAna dhI, caMcala buddhi| (jayo0 duhaH (puM0) [hU~ saMsAragatiH hanti-dru+hna+ac] shiv| 6/2) ityevamabhinivezA dvandvamatisteSu prishessaat| (jayo0 6/2) duhilaM (napuM0) droha svabhAva, drohAtmaka vcn| kaluSaM vA | dvandvayuddhaM (napuM0) malla yuddh| druhilam-vRkapadaM (jaina0la0 564) dvandvazaH (avya0) [dvandva-zas] do do karake yugala rUpa se| dUH (puM0) [dru+kvip] svarNa, sonaa| dvandvasamAsaH (puM0) do padoM meM paraspara smbndh| dUSaNaH (puM0) hthaudd'aa| 0 tayoritaretarayogalakSaNo dvndv| dUNaH (puM0) bicchU, vRshcik| 0 ubhayapradhAno dvndvH| (jaina la0 565) doNa: (puM0) [guNa+ac] 1. bAdala, 2. mApa vishess| caturADhakaM | dvandvasamAsaH (puM0) do yA adhika saMjJAoM kA yoga-itaretara droNaH (ta0vA0 3/38) caturbhirADhakaidroNaH dvandva, samAhAra dvandva aura eka zeSa dvndv| droNakAkaH (puM0) parvatIya kaakaa| dvaya (vi0) [dvi-ayaT] dugunA, doharA do prakAra kaa| (samya0 31) droNakSIrA (strI0) cAra ADhaka prmaann| dUdha dene vaalii| dvayaM (napuM0) 1. do, yugala, yugma, saMyukta, jor3A, dvaidhtaa| 2. doNadugdhA (strI0) droNa pramANa vAlI gaay| mithyAtva, jhuutthaa| doNapathaM (napuM0) jala-thalamArga, jala sthalamArga se yukta bhaag| | dvayakozamunnata: (puM0) do koza pramANa se unnt| (vIro0 13/1) droNamukhaM (napuM0) 1. droNapatha, jala evaM sthala mArga se saMyukta dvayarthabhAvaH (puM0) mAyAcAra, chala-kapaTa bhaav| (jayo0 7/50) bhaag| 2. mukhyngr| dvayaNukaH (puM0) atyaMta suukssm| (jayo0 5/51) droNAcAryaH (puM0) dhanurvidyA pravINa aacaary| 'svayameva dvayazanaM (napuM0) do bAra bhojn| (suda0 131) droNAcAryapratimAmAropya svasahAyena dhamviyatApi prAptA kil|' dvayasa (vi0) itane se itnaa| (jayo0vR020/60) dvayAtmaka (vi0) do rUpa yukt| droNAyanaH (pu.) ashvtthaamaa| dvayI (strI0) yugala, yugm| droNi:droNI (strI0) [dru+ni-droNi GIS] 1. kuppI, jalAdhAra, dvAH (strI0) dvAra, daravAjA, upaay| (vIro05/31) zuddharezca kATha kI khor| 2. eka mApa vishess| kiM dvAH jinvaakypryogH| For Private and Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvAdazaM 503 dvicaraNa dvAdazaM (napuM0) bAraha, do aura daza-bAraha eka saMkhyA vishess| dvAravatI (strI0) dvaarkaapurii| (jayo0vR0 26/58) dvArAgrAmabhAgaH (puM0) dehlii| (jayo0vR0 3/25) dvAdaza-nakSatraM (napuM0) bAraha nksstr| (jayo0 26/58) dvArikA (strI0) dvArakApurI, gujarAta ke pazcimI kinAre para dvAdazabhAgaH (puM0) bAraha bhAga, bAraha aMga, AcArAMgadi bAraha sthita kRSNa kI raajdhaanii| aNg| vANI dvAdazabhAgeSu bhaktimAn sa vibhktvaan| (vIro0 dvAviMzat (vi0) baaviis| (dayo0 28) 15/7) dvAviMzasargaH (puM0) bAvIsavAM srg| dvAdazavataM (napuM0) bAraha vrata, zrAvaka ke pAMca aNuvrata, tIna dvA:stha (vi0) dvAra para sthit| guNavrata aura cAra zikSAvrata ye bAraha bhed| dvArasthajanaH (puM0) dvAra para sthita mnussy| (suda0 104, 92) dvAdaza-bhAvanA (strI0) bAraha bhAvanA, bAraha anuprekssaa| dvAsaptatiH (strI0) bhttr| (jayo0 1/13) dvAdaza-zatAbdI (strI0) bArahavIM shtaabdii| (vIro0 15/47) dvAH sthanirantarAya (vi0) dvAra para binA rukaavtt| 'antaHpuraM dvAdazasadvataM (napuM0) bAraha uttama vrt| pradyumnavRtte gaditaM dvA:sthanirantarAyi' (suda08/1) bhavinnaH zunI ca cANDAla uvAha kinn| aNvAdika-dvAdaza- dvAsthitaH (puM0) dvArapAla, phredaar| dvAsthito ravikarAnavadAta savratAni upAsakotAni zubhAni taani|| (vIro0 17/32) utpaleSu sarasIva vibhaatH| (jayo05/22) dvAdazasargaH (puM0) bAraha srg| dvi (saMkhyAvAcI vizeSa) (vIro0 11/48) do, donoN| dvidvAdazAtmakatva (vi0) bAraha prakAra ke rUpa kA dhaark| sa na trANAmazanaM ca gehisadane' (muni0 28) dRzyaH santApakRd bho dvaadshaatkmtven| (suda0 87) dviRcaM (napuM0) RcAoM kA sNgrh| dvAdazAGgaM (napuM0) dvAdazAGga suutr| (jayo0 vR0 1/2) dvikaH (puM0) kAka, kauvaa| dvAdazAnuprekSA (strI0) bAraha bhaavnaa| bhAvanAnAmanityA- dvik (saM0vi0) do| (vIro0 4/45) zaraNetyAdidvAdazAnuprekSANAM jinAgamoktanAmAdye pade dviatha (vi0) do AMkha vaalaa| tAvadanityavacane'rthavati' (jayo0vR0 1848) dviakSara (vi0) dvayakSarI, do akSaroM se smbddh| dvAparaH (puM0) dvAparakAla, cturthkaal| evaM pururmAnava-dharmamAha | dviaGgala (vi0) do aMgula lmbaa| yatrApi taiH sNklito'vgaahH| tetirUpeNa vinirjagAma dvi-aNukaM (napuM0) do aNuoM kA smuuh| kAlaH punarvApara aajgaam|| (vIro0 18/43) dviartha (vi0) do artha rakhane vaalaa| 0 saMkhyA pramANa-jisa rAzi meM cAra kA bhAga dene para do | dvi-azIta (vi0) byaasiivaaN| zeSa rhe| caturvibhakte dvizeSo dvaaprsNjnyH| dviazItiH (strI0) byaasii| dvAparayugma (puM0) eka saMkhyA kA pramANa 14bhAga43, zeSa 2) dvi-aSTam (napuM0) taaNbaa| dvAra (strI0) [hnnic| vic] 1. dvAra, daravAjA, phaattk| 0 dvi-Atmaka (vi0) do prakAra ke svabhAva vaalaa| praveza bhAga (jayo0vR0 1/6) upatiSThAmi dvAri pshy| dvi-AmuSyAyaNaH (puM0) uttraadhikaarii| rAjJIhA'haM dvAri khlu| (suda0 34) dvi-kakudaH (puM0) U~Ta, USTrA 0 upaay| dvigu (vi0) do gauoM se vinimaya kiyA huaa| dvAradvAraM (avya0) prtidvaar| (jayo0 10) dviguH (puM0) saMkhyAvAcI smaas| tatpuruSa samAsa kA eka bhed| dvArapAlaH (0) darabAna, ddyoddhiivaan| saMkhyA pUrvakastatpuruSo dvigusmaasH| saMkhyA ke sAtha jo dvArapaTTaH (puM0) dvAra kA prdaa| tatpuruSa samAsa hotA hai, vaha dvigusamAsa hai| 'triratnam' dvArapiMDI (strI0) dvAra dehlii| pnycmhaavrt| dvAravidhAnaH (puM0) daravAje kI kuNDI, daravAje kI saaNkl| dviguNa (vi0) dugunaa| dvArabalibhuj (puM0) kAka, kauvaa| dviguNatva (vi0) dugunaa| (suda0 126) dvAra-bAhu (puM0) dvAra paakh| diguNIkRt (vi0) do gunI privRddhi| dvArayantraM (napuM0) sAMkala, kuNddii| dvicaraNa (vi0) do pairoM vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvicatvAriMza 504 dvatIyAkhya-kaSAyaH dvicatvAriMza (vi0) byaaliisvaaN| dvijihvaH (puM0) 1. sarpa, sAMpa, shessnaag| 2. cuglkhor| dvicatvAriMzat (strI0) byaaliis| dvijihvAdhipati dekheM uupr| dvijaH (puM0) dujanmA, brAhmaNa, vipr| (jayo0vR0 6/108, | dviDakIrti (strI0) bairiyoM kI apkiirti| dviSAM samu04/24) saMskArAd dvija ucyate dvAbhyAM janma saMskArAbhyAM __vairiNAmakIrtirapayazaH pariNatiH (jayo0 6/43) jAyeta sa dvija iti| (hita0 23) dvitaya (vi0) [dvau avayavau yasya-dvitiya[] do se yukta, 0 dAMta-danta (jayo0 1/62) dugunA, dohraa| 0 aMDaja jaMtuH pakSI (vIro0 9/43) dvitayaM (napuM0) 1. yugala, do, donoM (suda0 2/48) 2. yugala, 0 do janma vAlA (jayo0 1/62) dvijaH dvirjAto mAtagarbha yugmaM zrIpAdapadmadvitayaM-caraNa-vindayugalam (jayo0vR0 jinasamayajJAnagarbha cotpAdAt dvijaH brAhmANa-kSatriya- 1/68) zATakaM cottarIyaM ca vastrayugmamuvAha saa| kamaNDalu vizAmanyatamaH (sA0dha0TI0 2/19) bhuktipAtramityetad dvitayaM punH|| (suda0 4/31) dvijagaNaH (puM0) 1. brAhmaNavarga, 2. pakSI smuuh| (vIro0 9/43) sahasra-dvitayAt sUrya-saMkhyAke vikrmaabdke| (samya0 155) dvijatva (vi0) brAhmaNatava (vIro0 11/9) brAhmaNa kula kI dvitiya (vi0) dUsarA, pRthk| praapti| svarga gato'pye tya punardvijatvaM dhRtvA dvitIya (vi0) [dvayoH pUraNaM-dvitIya] dUsarA, anya pRthaka-dUsarA, privraajktaamtttvm| (vIro0 11/9) do prakAra kaa| (jayo0 1/5) tatrAdyaH sAdhyarUpaH syAd dvijanman (puM0) 1. brAhmaNa (jayo0 2/111) atho punarddhijanmAno dvitIyastasya saadhnm| (samya0 82) viprAzca snti| jo dvija haiM, unakA dUsarA janma/saMskAra | dvitIyaH (puM0) 1. duusraa| 'arhadupAzraye dvitIya-tRtIya' (jayo0 janma bhI hotA hai| 'dvijanmA candraH sa nityaM navodayaM 26/57) nUtanamudayaM yAti' (jayo0 11/54) 2. yugama, yugm| (jayo0vR0 3/62) 0 do janma vAlA (jayo0vR0 1/62) 3. apr| (jayo0vR0 3/62) dvijabhAvaH (puM0) brAhmaNa bhaav| (jayovR0 6/108) 4. dUsarA artha (jayo0 3/62) dvijarAjaH (puM0) 1. candra, shshi| (jayo0 11/55) dvijarAjasya / dvitIyaka (vi0) [dvitIya kan] dUsarA, apara, any| candrasya (jayo0vR0 1/54) 2. brAhmaNA-'dvAbhyAM dvitIya-karma (puM0) dUsarA karma, darzanAvaraNIya krm| janmasaMskArAbhyAM jAyante te dvijAH' (jayo0 vR0 11/55) dvitIya-kArakaH (puM0) dUsarA kAraka, karma kaark| 3. pkssii| pikadvija-kokilo nAma pkssii| dvijAnAM raajaa| dvitIya-khaNDaM (napuM0) dUsarA bhAga, do khaNDa, yugala aNsh| (jayo0vR0 11/55) dvitIya-gatiH (strI0) anya gati, dUsarI pryaay| dvijarAjarAzi (strI0) 1. brAhmaNa smuuh| 2. candramaMDala- dvitIyacandraH (puM0) dUsarA cndr| 'dvijarAjasya candrasya rAzau rAtrau maunaM mudraNam' (jayo070 dvitIyajanman (puM0) anya janma, punarjanma, dUsarA jnm| 1/54) dvijAnAM rAjarAzau pradhAnasamUhe maunaM mUkabhAvaH dvitIya-tapaH (puM0) utkRSTa tp| (jayo010 1/54) dvitIya dAnaM (napuM0) anupama daan| dvijarAD virodhI (vi0) 1. candramA kA virodhI, 2. vipra dvitIya-vargaH (puM0) 1. artha purussaarth| (jayo0 1/66) virodhii| satsaMgamApakaraNo dvijraavirodhii| (jayo0 18/75) 'dvitIyazcAsau vargaH purussaartho'rthsten| (jayo0 1/66) 2. dvijavargaH (puM0) vipravarga, brAhmaNa smuuh| (suda0 97) cavarga-vyaJjana samUha kA dvitIya varga-dvitIya vargeNa cavargaNa, dvijAti: (puM0) 1. brAhmaNa, 2. pakSI, dvijAtayaH pakSiNo arthAt jakAreNa saha antaHstheSu lsn| (jayo0vR0 1/66) nIDAni shrynti| (jayovR0 15/12) dvitIyasargaH (puM0) dUsarA sarga, dvitIya adhyaay| dvijAdhirAT (puM0) 1. vipra, braahmnn| (jayo0 15/67) dvitIyA (strI0) 1. dvitIyA vibhakti, krmkaark| 2. dvitIyA dvijAtIya (vi0 do janma vaale| tithi duuj| (jayo0vR0 5/106) dvijAlI (strI0) pakSisamUha, khaga pNkti| 'dvijAnAM pakSiNAmAlI dvitIyAkhya-kaSAyaH (puM0) dvitIya apratyAkhyAnAvaraNa kssaay| paMktiH ' (jayo0 18/69) (samya0 99) For Private and Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyAtithi: 505 dvivezarA dvitIyAtithi: (strI0) duuj| (jayo0vR0 5/106) dvipadikA (strI0) pkssii| dvitIyApratimA (strI0) dUsarI pratimA, dvipadI (strI0) do pada yukta, pkssii| dvitIyAzramaH (0) gRhasthAzrama! (dayo0 65) dvipavRndaH (puM0) hstikri| (jayo0 13/48) dvitIyin (vi0) [dvitIya ini] dUsare sthAna para adhikAra dvipAdyaH (puM0) duhraa| kie hue| dvipAyin (puM0) hasti, haathii| dvitIye'JcatiH (strI0) krnnaanuyog| dvitIyekare pustakamaJcati- dvipendraH (puM0) hasti, hAthI, kri| (jayo0 13/96) gajarAja karaNAnuyogaH (jayo0 19/26) dvipAnAM indro-gajarAjaH (jayo0 7/41) dvitIyopazamasamyaktvaH (puM0) moha ke upazama se utpanna dvipendravandaM (napuM0) hasti smuuh| dvipAnAM hastinAM vRndaM / smyktv| (jayo0 13/109) dvitIyo lambaH (puM0) dUsarA lamba, campUkAvya ke dUsare dvipraharaM (napuM0) dopahara, madhyAhna kAla (jayo0 13/68) adhyAya kA naam| dvibindu (strI0) visrg| (:) dvitra (vi0) do tIna baar| dvibhujaH (puM0) konn| dvitriMza (vi0) bttiisvaaN| dvibhUma (vi0) do mAle kA bhavana, do maMjilA, bhvn| dvidaNDi (avya0) DaMDe se ddNddaa| dvimAtR (puM0) gnnpti| dvidanta-dantaH (puM0) gjdntprvt| dvidantadantAn sma sa vandate dvimAtRjaH (puM0) gnnpti| ___mudaamudaar-vkssaargiriinutaashryH| (jayo0 24/14) dvimAtraH (puM0) dIrgha svara-A, I, U, e, o, au| dvidalaM (napuM0) do dala vAle canA, ur3ada, mUMga aadi| annena dvimArgI (strI0) pagaDaMDI, choTA rAstA, paidala calane kA raastaa| nAdhurdvidalena saakmaamm| (jayo0 130) 'danA takreNa vA dvimukhA (strI0) joNk| mizraM dvidalaJca na bhakSayet' (hita0 46) dviraH (puM0) bhramara, bhauNraa| dvidalAnnaM (napuM0) do dala vAle anna, dAla vizeSa, ur3ada, mUMga dvirataH (puM0) hasti, hAthI, gj| (vIro0 4/41, jayo0 canA, msuuraadi| 'masUro nAma dvidalAnnabheda:' (jayovR0 13/102) (samu0 2/16) 12/126) dvidalAnnabhuktiH (strI0) dAlAdi kA sevn| 'dureSAtaH dvirasanaH (puM0) sarpa, nAga, ahi| paNakAdibhuktiH kSIreNa dadhnA dvidlaannbhuktiH| akAri dvirAtraM (napuM0) do raatr| rAtrAvazanAya cetaH samprArthyate nAtha! mRSA kriyet|| (bhakti044) dvirUpa (vi0) do rUpa vaalaa| dvidaza (vi0) 1. bIsa, 2. dvAdaza, baarh| dviretas (puM0) khaccara, ttttttuu| dvidazI (strI0) caMdra pakSa kI 12vIM tithi| dvirepha: (puM0) bhramara, bhauNraa| (vIro0 4/8) dvidehaH (puM0) gnnpti| dvirepha-vargaH (puM0) mdhupvrg| palAzitA kiMzuka eva yatra dvidhA (avya0) do prakAra kaa| (samya0 82) dvirephavarge mdhuptvmtr| (suda0 1/33) dvidhAra (strI0) do bhaag| (vIro0 18/5) dvivacanaM (napuM0) 1. do vacana, vyAkaraNa prasiddha vcn| 2. dvinavata (vi0) baanvevaaN| dvayarthakatA, do artha kI vaastviktaa| (jayo0 6/37) do dvinavatiH (strI0) baanve| arthoM vAlA-payaso dvivAcyatA'sau haMsasya ca tdvivecktaa| dvipakSaH (puM0) 1. paMchI, pkssii| 2. do pakSa kA eka maah| (jayo0 6/37) dvivAcyatA-payo dugdhaM jlnyceti| pandraha-pandraha dina vAle do pkss| dvivajakaH (puM0) 16 koNoM kA sthaan| dvipaJcAza (vi0) baavnvaaN| dvivAhikA (strI0) vhNgii| dvipaJcAzat (strI0) baavn| dviviMza (vi0) bAisavAM dvipathaM (napuM0) do mArga, doraahaa| dviviMzatiH (strI0) baaiis| dvipadaH (puM0) 1. do pairoM vAlA mnussy| 2. do kAvya ke pd| | dvividha (vi0) do prakAra kA, do taraha kaa| (suda0 117) dvivezarA (strI0) khaccara gaadd'ii| For Private and Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvizataM 506 dveSaH dvizataM (napuM0) do sau| dvizatya (vi0) do sau vAlA, do sau meM kraya kiyA gyaa| dvizapha (vi0) do khura vAlA, phaTe khura vAlA, baila aadi| dvizIrSaH (puM0) agni| dviS (aka0) ghRNA karanA, virodha honaa| dviS (vi0) [dviS+kvip] virodhii| dviSa (puM0) shtru| dviSat (puM0) shtru| dviSatasthalaM (napuM0) zatru sthala, shtrudesh| dviSatAM sthalaM zatrudezaH (jayo0 6/86) dviSadasupavanaM (napuM0) bairiyoM kI prANa vaayu| 'dviSadAM ripUNAmasupavanaM prANavAyuM nipIya' (jayo0vR0 6/106) dviSan (puM0) duSTa, shtru| sthAyItAM bhavata eva padmayA yojito bhavatu sa dvissnmyaa| (jayo0 7/81) dviSaS (vi0) do bAra, chaha (6+6=12) / dviSaSTi (strI0) vaastth| dviSaSTa (vi0) baastthvaaN| dviSAJjita (vi0) zatru nAzaka, shtruvijyii| subhagA zubhagAndhikA rpitapicukA saMkramato dvissaanyjitH| (jayo026/19) dviSTa (vi0) [dviS+kta] do baar| dvisaMyogI: (vi0) do taraha se sambaMdha rakhane vAlA, do ke saMyoga vaalaa| (vIro0 19/6) dvisaptata (vi0) bhttrvaaN| dvisaptatiH (strI0) bhttr| dvisaptAhaH (puM0) pakSa, pkhvaaddaa| dvisahasra (vi0) do hajAra yukt| dvisItya (vi0) lambAI se caur3AI kI or| dvisuvarNa (vi0) do suvarNa mudrA meM kraya kiyA gyaa| dvihna (puM0) hasti, haathii| dvihAyan (vi0) do varSa kI Ayu kaa| dvihita (vi0) donoM pakSoM kA kalyANa karane vaalii| (jayo0 3/56) dvihRdayA (vi0) garbhavartI strii| dvihot (puM0) agni| dvIndriyaH (puM0) do indriya jiiv| laTa, zaMkha, keMcuA Adi sparzana aura rasanA yukta jiiv| (vIro0 19/35) dvIndriyajAti (strI0) do indriya meM utpnn| dvIndriyajIvaH (puM0) sparza aura rasa ko jAnane vAlA jiiv| dvIndriyanAmakarmodayAd dviindriyaa:| dvIpaH (puM0) [dvirgatA dvayordizArvA gatA Apo yatra-dvi+apa] TApU, (jayo0 11/35) 'dvIpo'tha jambUpapadaH samasti' (vIro0 2/1) antarvIpa, zaraNasthala, aashrybhuutsthaan| bhUloka kA eka hissaa| (suda0 1/11) dvIpakumAraH (puM0) dvIpoM meM krIr3A karane vAlA kumAra, jo varNa se zyAma aura siMha ke cihna se yukta hote haiN| dvIpadharaNI (strI0) dvIpa sthaan| dvIpapathaM (napuM0) TApU maarg| dvIpavat (vi0) [dvIp+matup] TApuoM se yukt| dvIpavat (puM0) smudr| dvIpasAgara-prajJapti (puM0) dvIpa-samudra kI prAmANikatA kA grantha, jisameM bAvana lAkha chattIsa hajAra padoM dvArA dvIpa-samudroM ke pramANa kA prarUpaNa kiyA gayA ho| 'dIpa-sAyara-paNNattI vAvaNNa-lakkhaNa-sattIsa-pada-sahassehi bahubheyaM vnnnnedi| (dhava0 1/110) dvIpasthAnaM (napuM0) dvIpa sthl| dvIpAntaraM (napuM0) anya dviip| 'dvIpAntarANAmuparipratiSThaH' (vIro0 241) dvIpAyanaH (puM0) dvIpAyana muni| eka tapasvI RddhidhArI muni| jo RddhiyoM ke ahaMkAra se narakagAmI huaa| svasyA eva samaddhito na narakaM dvIpAyanaH kiM gt| (muni0 15) dvIpin (puM0) [dvIpa+ini] 1. siMha, 2. cItA, 3. vyaaghr| dvaitarUpacaraNaM (napuM0) yati, dhAvaka ke AcaraNa yogya shaastr| caraNAnuyogaza yati-zrAvakabhedena dvaitarUpaM yaccaraNazrutaM caraNAnuyogazAstram (jayo010 5/46) 2. yugala caraNa (jayo0vR05/46) dvaitavat (puM0) mithuna (jayo0 16/8) dvedhA (avya0) [dvi+dhA] do bhAgoM meM, do prakAra se, do rUpa meN| 'zubhAzubhaprAyatayA jagAda, dvedhA jino yasya vro'bhivaadH| (samu08/25) dvedhAjanaH (puM0) do prakAra ke aadmii| dvedhAjano bhUvalaye vibhAti, saMyoga ekaH khalu duHkhjaatiH| (samu0 1/25) dveSaH (puM0) [dviS+ghaJ] ghRNA, aruci, doSa, krodhAdi kaSAya bhAva, jugupsA, zoka, arati, bhy| (samya0 41) anicchA (suda0 125) -rAga-dveSa-malImasena manasA zrI dharmabhAvAda vinaa|| (muni0 18) 0 dviSyate'neneti dvessH| / dveSaNaM dvessH| 0 aprItilakSaNa dvessH| For Private and Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dveSaNaM 507 dhanaJjayaH dhaH (puM0) 1. tavarga kA caturtha varNa, isakA uccAraNa sthAna daMtamUla hai| 2. brahmA, 3. kubera, 4. guNa, AcAra vicAra, 0 aprItipariNAma dveSaH 0 vairprinnaam-dvessH| 0 AtmIyopaghAtakAriNi dvessH| dveSaNaM (vi0) [dviS+lyuTa] ghRNA karane vAlA, IrSyA karane vaalaa| dveSadhAmaH (pu0) anyaaymaarg| (vIro0 22/37) dveSin (vi0) [dveSa+ini] ghRNA karane vaalaa| dveSin (puM0) shtru| dveSya (saM0kR0) [dviS+ Nyat] 1. ghRNA ke yogy| 2. ghRnnit| dveSTi (vi0) doSa, zatrutA, virodh| (vIro0 11/41) tuSyati dveSTi cAbhyanto nimittaM prApya drpnnm| (suda0 125) dvaiguNikaH (puM0) [dviguNa+Thak] sUdakhora, byAja lene vaalaa| dvaiguNyaM (napuM0) [dviguNa+SyaJ] 1. dvitva, dvaitAvasthA, 2. do para adhikAra rakhane vaalaa| dvaita (napuM0) [dvidhA itam dvitam tasya bhAvaH svArthe aNa] dvitva dvaitavAda-do tattvoM kA vivecana karane vaalaa| AtmA-paramAtmA, brahma-jagat, jIva-prakRti aadi| dvaitavAdin (puM0) dvaitasiddhAnta kA prtipaadk| dvaitin (puM0) dvaitasiddhAnta kA prtipaadk| dvaitIyIka (vi0) [dvitIya+Ikak] duusraa| dvaidha (vi0) [dvidhamuj] dugunA, doharA, do prakAra kaa| dvaidhaM (napuM0) duharI prakRti vAlA, do bhAgoM meM vibhkt| dvaidhIbhAvaH (puM0) [dvaidha+cci+bhU+ghaJ] 1. dvaitatA, do prakAra kI avasthA, do khaNDa! 2. dvidhAbhAva, anishcittaa| (jayo0vR0 26/59) vaidhyaM (napuM0) [dvidhA+SyaJ] donoM kI ora, donoM pakSa vaalaa| dvaipa (vi0) [dvipa+aN] TApU se sambaMdha rakhane vaalaa| dvaipakSaM (napuM0) [dvipakSa-aNa] do dala, do bhaag| dvaipAyanaH (puM0) [dvIpAyana aN] 1. dvIpa meM utpnn| 2. vedvyaas| 0 dvIpAyana Rssi| dvaipya (vi0) [dvipa+SyaJ] TApU nivaasii| dvaimAtura (vi0) [dvimAtR+aN] do mAtAoM vaalaa| dvaimAtRka (vi0) [dvimAtRka+aNa] donoM kSetra vaalaa| dvairathaM (napuM0) [dviratha+aN] ekala yuddh| dvairAjyaM (napuM0) [dvirAjya+SyaJ] do rAjAoM meM vibhakta, do rAjyoM meM vibhkt| dvaivArSika (vi0) [dvivarSa+Thak] dUsare varSa hone vaalaa| dvaividhyaM (napuM0) [dvividha+SyaJ] vividhatA, dogalApana, bhinntaa| | dha (vi0) dhA+Da] dhAraNa karane vAlA, rakhane vaalaa| dhaM (napuM0) dhana-sampatti, vaibhv| dhakk (saka0) dhvasta karanA, girAnA, naSTa krnaa| dhaTaH (puM0) [dha+aT+ac] 1. tarAjU, tarAjU ke palar3e 2. tulArAzi, tulA priikssnn| dhaTakaH (puM0) [dhaTa+kaika] eka taula vishess| dhaTikA (strI0) [dhaTI+kan+TAp] 1. cithar3A, jINa-jIrNa vstr| 2. lNgottii| dhaTin (puM0) [dhaTa+ini] tulA raashi| dhaN (aka0) zabda karanA, dhvani honaa| dhattUraH (puM0) [dhayati dhAtUn-dhe-urac] dhatUre kA paudhaa| dhan (aka0) zabda karanA, dhvani nikaalnaa| dhanaM (napuM0) [dhan+ac] draviNa, sampatti, nidhi, ruupyaa-paisaa| (jayo0vR0 25/14) vitt| gehamekamiha bhuktibhAjanaM putra tatra dhanameva saadhnm| tacca vizvajanasauhRdAd gRhIti trivrg-prinnaam-sNgrhii|| (jayo0 2/21) no cetparopakarAya samuptaM guptameva tu| dhanaM ca nidhanaM bhUtvA''pade sdbhirnivedyte|| (vIro0 17/44) 0 mUlyavAna, sampatti, sonaa-caaNdii| 0 mUlvAn, vstu| ArAm dhAma-dhanato dharaNIM smstaam| (suda0 1/36) 0 raashi| 0 puraskAra, paaritossik| 0 dhaniSThA nksstr| dhanakeliH (puM0) kuber| dhanaghAta (vi0) dhana haani| dhanakSaya (vi0) saMpatti vinaash| dhanakSINa (vi0) nirdhanatA, dhanahAni, dhana kI kmii| dhanagata (vi0) vitta se ahaMkArI, saMpatti se ghmnnddii| dhanagarvita (vi0) vaibhava meM bhUlA huA, samasta nidhiyoM se ahNkaarii| dhanaja (vi0) dhana kamAne vaalaa| dhanajAta (vi0) dhana yukta, sampatti vaalaa| dhanaJjayaH (puM0) eka jaina kozakAra, nAmamAlA prnnetaa| For Private and Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanatRSNA 508 dhanurdhArI dhanatRSNA (strI0) dhana kI icchA (suda0 74) lAlacI, | dhanavilAsaH (puM0) dhana kA vilaasii| 'dhanasya vilAsastasmin lolupii| tatpadAH' (jayo0 2/20) dhanadaH (pu0) 1. dAnI, udaar| 2. kubera (samu0 2/10) dhanavyayaH (puM0) apavyaya, khrc| alakAnagarI griiysiihgiraavuttronhiidRshii| dhanadasya purI dhanasArazAlI (vi0) dhana yukt| (jayo0 13/34) parIkSyate pratibhUSena samastu saakssiteH| (samu0 2/10) dhanasthAnaM (napuM0) koSAgAra, dhanAgAra, khjaanaa| dhanadevaH (puM0) maNDika gaNadhara ke pitaashrii| mauryasthale dhanaharaH (puM0) 1. uttraadhikaarii| 2. cora, dhana haraNa karane maNDikasaMjJayA'nyaH babhUva SaSTho gaNabhRtsumAnyaH pitA'sya vaalaa| nAmnA dhanadeva AsItkhyAtA ca mAtA vijayA shubhaashii:|| dhanahInajanaH (puM0) nirdhana vykti| nidhighaTIM dhanahInajano (vIro0 141) yathA'dhipatireSa vizAM svahazA tthaa| (suda0 2/49) dhanadaNDaH (puM0) arthadaNDa, saMpatti kA daNDa, jurmaanaa| dhanazrI (strI0) eka strI kA naam| dhanadAyin (puM0) agni, aag| dhani (vi0) dhanavAn, dhnsmpnn| (jayo0 2/28) dhanadhAnya-pramANAtikramaH (puM0) parigraha parimANavrata kA doSa dhanikaH (puM0) [dhanamAdeyatvenAsti asya] sAhUkAra, mhaajn| jisameM dhana-rupayA-paisA evaM dhAnyabrIhi, jo masUra Adi (jayo0 2/28) kA niyamita pramANa kA atikrmnn| dhanin (vi0) svAmI, dhnii| (dayo0 17) dhana-dhAnya-saMkhyAtikramaH (puM0) dhana-dhAnya kI saMkhyA kA dhaniSTha (vi0) [dhana+iSThan] atyanta vaibhavasampanna, dhnii| atikrmnn| 'dhanaM gnnim-dhrim-mey-priikssylkssnnm| dhanurAkAraH (puM0) caapsnnibh| (jayo0vR08/53) dhAnya-brIhiryavo masUro godhUma-mudga-mASa-tila-caNakAH' dhanuSakANDaM (napuM00 cApa, kmr| (jayo0 6/104) kamraH (jaina0la0pR0 568) 'dhanaM ca dhAnyaM ca dhanadhAnyam tayA zobhanazcApa iva dhunaSkANDa iva vibhAti (jayovR0 atikramaM ullaMghanaM sNkhyaatikrmo'ticaarH| (jaina0la0 568) 6/104) dhanapatiH (puM0) kuber| dhanuSkANDArtha (vi0) caapaarth| (jayo0 5/84) dhanapAlaH (puM0) koSAdhyakSA dhanI (puM0) seTha, sAhUkAra (suda0 2/8, 3/16) dhanapizAcikA (vi0) dhana kA lobha, dhana kA lAlacI, dhanI dhanabalenaiva kuryAd ydydpiicchti| dhanalipsI, dhnlolupii| dhanasyAntaH svayaM tiSTheddayanAyattaM yato jgt|| (dayo0 48) dhanaprayogaH (puM0) sUdakhorI, rishvtkhorii| strI, taruNI, yuvtii| dhanabala: (puM0) sampatti kI shkti| (dayo0 48) dhanuH (puM0) [dhan+u] dhanuSa, cApa, kmr| dhanamati (puM0) eka vnnik| dhanuSkara (vi0) dhanuSa se susjjit| dhanamada (vi0) vaibhava para iThalAne vAlA, sampatti se ahNkaarii| dhanurkala (strI0) dhanuSa vidyaa| (jayo0 6/108) dhanamitraH (puM0) eka seTha, nagara setth| (samu0 4/38) dhanuHkhaNDaM (napuM0) dhanuSa bhaag| dhanamUlaM (napuM0) mUla sampatti, mUladhana, vAstavika puuNjii| dhanurguNa: (puM0) dhanuSa kI ddorii| dhanavat (vi0) [dhana+matup] dhanI, dhnvaan| dhanurgrahaH (puM0) dhnurdhaarii| dhanavatI (strI0) uSTradeza ke rAjA yama kI raanii| dhanugrahaparAyaNa (vi0) prANimAtropari upkaark| sabhI jIvoM (vIro0 15/29) kA upakAra karane vaalaa| (jayo0vR0 1/105) dhanavatI (strI0) 1. ikSvAkuvaMzI rAjA padya kI ptnii| (vIro0 dhanA (strI0) dhanuSa kI ddorii| (jayo0 10/69) 15/33) 2. Arya vyakta gaNadhara ke pitAzrI, dhanurdumaH (puM0) baaNs| kollAganivAsI (vIro0 14/4) dhanurdharaH (puM0) dhnurdhaarii| abhUccaturthaH paramArya Aryavyakto'sya baptA dhanamitra aaryH| dhanurdhAri (puM0) dhanurkalA pravINa, dhanurvidyA nissnnaat| (jayo0 kollAgavAsI bhuvi vAruNIti mAtA 6/108, jayo0 21/24) dvijaa''khyaatkulprtiiti| (vIro0 14/5) dhanurdhArI dekho uupr| For Private and Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanuprasaGgaH 509 dharaNIdharaH dhanuprasaGgaH (puM0) dhanurAzi kA prsngg| (vIro0 9/19) dhamaH (puM0) 1. candra, shshi| 2. ymraaj| dhanuSpANi (vi0) dhanuSa se susajjita, hAtha vaalaa| dhamakaH (puM0) luhaar| dhanurmArgaH (puM0) vakrarekhA, tirachI rekhaa| dhamadhamA (strI0) anukaraNAtmaka shbd| dhanurlatA (strI0) caapysstti| (jayo08/51) dhamana (vi0) [dhama+lyuT] cauMkane vaalaa| dhanurvidyA (strI0) dhanuSa klaa| (jayo0 6/106) dhamanaH (puM0) eka manuSya sambaMdhI kul| dhanurvedaH (puM0) dhnurvijnyaan| (jayo0vR0 9/39) dhamani/dhamanI (strI0) [dham+ani, dhamani DoSa] 1. zarIra dhanurvedita (vi0) cApavidyA vaalaa| kI nAr3I, shiraa| 2. galA, kaNTha, grdn| dhanezaH (puM0) 1. kubera (jayo0 4/61, vIro0 6/1) 2. koSAdhyakSA / dhamiH (strI0) [dham+ra] phUMka maarnaa| dhanotsavaH (puM0) draviNotsava, dhana kA utsv| (jayo0vR025/14) dhammala: (puM0) alaMkRta ziro bhUSaNa, strI ke sira kA dhanodgItiH (strI0) dhanakA aphrnn| dRSTayA yA'paharenmano'pi alaMkRta bhuussnn| tu dhanodgIti smaayojne| (suda0 102) dhammila: (puM0) kollAga grAma kA brAhmaNa, paJcama gaNadhara ke pitaa| dhanopArjanaM (napuM0) dhana kmaanaa| (jayo0 3/1) 'svahastena dhammillaH (puM0) dhammilla nAmaka maMtrI, mahAkaccha kA maMtrI dhanopArjanAdeH uttmpuruss-lkssnntvaat| (jayo0vR0 3/1) (samu04/11) dhandhan (puM0) dhandhA, kArya vyaapaar| 'dhandhane kAryavyApAre'bhyunurato dhammillacara (puM0) mahAkaccha rAjA kA mNtrii| (samu0 4/37) vilgno'pi|' (jayo070 25/70) dhaya (vi0) [dhe+za] pIne vAlA, cUsane vaalaa| dhannaH (puM0) dhnnaasetth| (jayo0 28) dhara (vi0) [dhR+ac] dhAraNa karane vAlA, grahaNa karane vAlA, dhanya (vi0) [dhanya t] dhana pradAna karane vAlA, dhanI, akSadhara, gadAdhara, aMzudhara, mahIdhara aadi| saahuukaar| kiM nirdhanaM kiM punaratra dhanyam (suda0 119) seTha dharaH (puM0) giri, parvata, phaadd'| maaldaar| mahAbhAga, aishvryshaalii| dharaNa (vi0) [dhR+lyuT] rakhane vAlA, saMbhAlane vaalaa| dhanyaH (puM0) bhAgyazAlI, zlAghya, prshNsniiy| dhanyAH parigrahAdyUyaM dharaNaH (puM0) 1. giri, 2. sUrya, 3. vakSasthala, 4. caavl| viraktAH parito grhaat| (jayo0 1/107) vaidyo bhavedbhaktirudheva dharaNaM (napuM0) sahArA denA, sNbhaalnaa| dhnyH| (vIro0 16/16) mRgAdayo vA sahacAriNastu dhanyaH dharaNi/dharaNI (strI0) [dhR+ani, dharaNI+GIS] 1. pRthvI, bhU, sa evaatm-sukhaikvstu| (suda0 117) dharA, bhuumi| ArAma-dhAma-dhanato dharaNIM smstaan| (suda0 0 puNyAtman aatm-gunn-smpnn| (jayo0 5/13) 1/36) 2. chata, 3. nAr3I, zirA, 3. mittttii| 4. buddhi| dhanyamanya (vi0) saubhAgyazAlI mAnane vaalaa| dhArayati tathA nirNItamartha yA buddhirdhryti| dhanyavAdaH (puM0) sAdhuvAda, prazaMsA, stuti| dharaNIkIlakaH (puM0) giri, parvata, phaadd'| dhanyAkaM (napuM0) [dhanya+Akana] dhaniyA, dhaniye kA paudhaa| dharaNIkampaH (vi0) pRthvI kA kmpnn| dhanvaM (napuM0) [dhan+vat] dhnuss| dharaNikhaNDaM (napuM0) bhU bhaag| dhanvana (puM0/napuM0) [dhanva+kanina] marudharA. marubhami, parata dharaNIguhA (strI0) bhU kaMdarA, khoh| bhUmi, upajavihIna bhuubhaag| dharaNIjA (strI0) janaka putrI, pRthvI se utpanna hone vaalii| dhanvantaraM (napuM0) cAra hAtha ke barAbara dUrI kA maap| dharaNItalaM (napuM0) bhU bhAga, bhUtala, pRthvI kA aNsh| (dayo0 dhanvantari (puM0) [dhanuH cikitsAzAstraM tasyAntamucchati- 61, jayo0 4/63) bhairavazyamapi yatra nabhastu bhairavasya dhanu-anta+R-i] carakavizeSajJa vaidya, bhiSaga, dhrnniitlmstu| (jayo0 4/63) cikitsAzAstra jAnakAra, sushrutsNhitaa| (jayo0 3/16) dharaNItilakaH (puM0) vijayArddha parvata kI dakSiNa dizA kA dhanvin (vi0) dhanuSa se susjjit| eka ngr| pattanasya dharaNItilakasyAdityaveganarapo vijyaaddh| dhanvinaH (puM0) [dhanvAinan] suukr| (samu0 5/17) dhama (vi0) [dham+ac] dhauMkane vAlA, pighalAne vAlA, dharaNIdharaH (puM0) nRpa, raajaa| 'somadattaH dharaNIdharaNAvindayugalaM galAne vaalaa| prnnnaam|' (dayo0 108) For Private and Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharaNIdhavaH 510 dharmaH 0 cakravartI-zucirihAsmad dhIdharaNIdhara sati punastvayi ko'ymupdrvH| (jayo0 9/73) 0 kcchp| 0 parvata, giri| dharaNIdharavaktrataH punastat (jayo0 12/18) 0 hasti, haathii| 0 vissnnu| dharaNIdhavaH (puM0) rAjA, sarva shiromnni| (jayo0 25/59) / dharaNIdhavalaH (puM0) pavitra bhuumi| dharaNIdhAma (napuM0) bhUtala, bhuusthaan| dharaNIdhRta (puM0) parvata, giri| dharaNIputraH (puM0) pRthvI putra mNgl| dharaNIputrI (strI0) janaka putrI siitaa| dharaNIbhUSaNaM (napuM0) pRthvI kA alaMkAra, bhU alNkrnn| dharaNIbhUSaNatA (vi0) dharaNItala kI zobhA vaalaa| 'dharA tu dharaNIbhUSaNatAyA naiva jAtvapi sa duussnntaayaaH| (suda0 75) dharaNIbhRt (puM0) parvata, giri| bharate'tra girirmahAnuru, vijayA? dharaNIbhRtAM guruH| (samu0 2/1) dharaNIvalayaH (puM0) bhU alaMkaraNa, pRthvI kA kNgn| (samu0 6/42) dharaNIzvaraH (puM0) nRpa, raajaa| dharaNendraH (puM0) nAgendra, eka deva kA naam| (bhakti0 32) dharA (strI0) [dhR+ac+TAp] pRthvI, bhUmi, bhU (jayo0 1/5) dharaiva zayyA (suda0 9/1) dharA purAnyairurarIkRtA vA'sakAvidAnIM bhavatA dhRtA vaa| (suda0 111) niSkaNTakAdarzamayI dharA vA mandaH sugandhaH pavanaH svbhaavaat| (vIro0 12/50) 0 shiraa| 0 yonisthl| dharAGkaM (napuM0) dharAtala, bhuubhaag| 'dharAyA mAtRsthAnIyAyA aGke (jayo0 3/23) dharAcaraH (puM0) rAjA, bhuupti| dharAcalaH (puM0) bhuupti| (jayo0 6/12) dharAcalakulaH (puM0) bhUpati smuuh| (jayo0 6/12) 'dharAcarANAM bhUmigocarANAM bhUpatInAM kulaM samAjamanayanta' dharAtalaM (napuM0) bhU bhAga, bhUtalA (suda0 85) (vIro0 21/7) dharAtmajaH (puM0) maMgala grh| dharAtmajA (strI0) sItA, pRthvI se utpanna hone vaalii| dharAdharaH (puM0) parvata, giri| dharAdhipaH (puM0) bhUpati, raajaa| dharAdhipAnAmiti citrmaalaa| (samu0 6/18) dharAdhIzaH (puM0) adhipatiH bhUpati, nRpa, raajaa| sAdhAraNa dharAdhIzAJ jitvA'pi sa jayaH kutH| (jayo07/49) dharAdhIzvaraH (puM0) nRpa, raajaa| ye ye samupAyAtA atra dharAdhIzvarAH pre'pynyaa| (jayo0 6/98) / dharAnivAsin (vi0) pRthvI para rahane vAle, vasudhAlaya ke vaasii| (jayovR0 12/70) dharApatiH (puM0) rAjA, nRp| dharAputraH (puM0) maMgala grh| dharAbhavaH (puM0) mRtyulog| (jayo0 1/79) dharAbhitapta (vi0) pRthvI saMtapta, bhU tpn| dharA pRthivIdAnIma bhitaptA kila santApasamanvitAstIti (jayo0 15/16) dharAbhuj (puM0) nRpa, rAjA, pRthviipti| dharAmaNDala (napuM0) bhU bhAga, pRthviimNddl| dharAmodaH (puM0) pRthvI kA aannd| dharAvaMzaH (puM0) dharA nAmaka vaMza, dharA nAmaka privaar| paramArAnvayotthasya dharAvaMzasya bhaaminii| zRGgAradevI AsIcca jinabhakti suttpraa|| (vIro0 15/52) dharAvalayaH (puM0) bhUmaNDala, bhuubhaag| (jayo0 13/54) dharAsuraH (puM0) brAhmaNa, vipr| (vIro0 14/6) dharitrI (strI0) [dhR+itra GIS] bhUmi, pRthvii| dharimaNa (napuM0) [dhR+imanic] tulA, traajuu| dhattUraH (puM0) dhatUre kA paudhaa| dhatraM (napuM0) [dhR+tra] 1. ghara, gRh| 2. sdgunn| dharmaH (puM0) [dhriyate loko'nena, dharati lokaM vA-dhR+man] naitika guNa, zreSTha kArya, uttama kArya, uttama vidhi kriyA klaap| 0 dArzanika abhivyakti-eka vastu kA guNa-jo dharma evaM dharmI ke tAdAmya se yukta hotA hai| 'dharmaNa vai saMdhriyate'travastu na vastusattvaM tamRte smstu| (samya0 71) 0 dhArmika saMskAra-'aGgIkRte dharmiNi bhAtu dharmaH sUrye prakAzaH sphuratIti mrmH| (samya0 72) 0 AcAra, AcaraNa-sadAcAra (jayo0vR0 1/98) nApnoti dharma bahirAtmatAta:' (samya0 70) 0 karttavyA 0 prathA, rIti, pracalana, adhyAdeza, anuvidhi| For Private and Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmakathA 511 dharmatIrthaMkara 0 adhikAra, nyAya, aucitya, nisspksstaa| dharmakSetraM (napuM0) dhrmbhuumi| 0 pavitratA, zAlInatA, acchA, saattvik| (suda0 4/12) dharmacaraNaM (napuM0) uttamadharmoM kA aacrnn| 0 naitiktaa| (samu0 4/21) dharmagrahaNaM (napuM0) dharma svIkAra krnaa| (samu0 4/21) 0 prakRti, svabhAva, caritra gunn| (suda0 ) dharmasya tattvaM ca | dharmagRhaikaketu (strI0) dharma prasAra kI advitIya dhvjaa| (vIro0 samIkSya tAvat' (suda0 108) 11/6) prajAsu AjIvanikAbhyupAyamasyAdiSaT-karmavidhi 0 satsaMgati, smruuptaa| vidhaay| punaH pravabrAja sa muktihetu-prayuktaye dhrmgRhkaiketuH| 0 dharma puruSArtha (jayo0vR0 1/3) tatrApi dharmaH pravaro'sti (vIro0 11/6) bhUmau na taM vinA yadbhavato'rtha-kAmau (dayo0 2/25) dharmacakraM (napuM0) dharma pravartana ckr| dizi yasyAmanugamaH 'kimu dharma hi ca narmazarmaNI vaH' (jayo0 12/48) dharmaH smbhaavyo'bhuujjineshinH| tatraiva dharmacakrAkhyo vartma vartayati khalu zarmaheturISyate janAnAm (jayo0 23/49) sma sH|| (vIro0 15/13) he dharma cakra tala saMstava eSa 0 dayA kI pradhAnatA-dayAvisuddho dhmmo| pAtu pazcAt bhuvi kva paracakrakathAstu jaatu| duSkarmacakramapi * Atma-pariNAma-mohakkhoha-vihINo pariNAmo appaNo yatpralayaM prAyatu siddhiH samRddhisahitA svayameva bhaatu|| (jayo0 dhmmo| (bhA0pA0 81) 10/98) 0 samyak dRSTi vRssckr| vRSacakraM dharmacakrAkhyaM ratnaM yat kilApakramaprabhAvasya 0 iSTa sthAna ko prApta karane vAlA-iSTa sthAne dhatte iti durmataprasArasya pratiyogi pratipakSasvarUpaM yacca yoginaM yoginaM dhrmH| (sa0si0 9/2) prati prabhAvad bhvti| (jayo012/4) 0 ahiMsA AdilakSaNa dhrm| dharmacaryA (strI0) dhArmika anuSThAna, dharma aacrnn| 0 zubha sthAna kI praapti| (samya0 98) dharmacArin (vi0) bhadravyavahAra karane vAlA, dharmAcaraNazIla, 0 abhyudaya, niHzreyasa sukh| sadguNI, sdvyvhaarii| 0 dharma pariNAma, bhAva, avasthA, paristhiti, anta aura | dharmacArin (puM0) zramaNa, sAdhu, muni, yati, saadhk| tattva ye ekArthavAcaka haiN| dharmacAriNI (strI0) pativratA, nArI, patnI, bhaaryaa| cAritra dharma, vastusvabhAva dhrm| vatthusahAvo dhmmo| dharmaciMtanaM (napuM0) sadguNoM kA manana, vastusvarUpa kA adhyayana, 0 dharmadravya-gamanazIla jiiv| (samya0 19) sAttvika vidhividhAna kA pratipAlana, naitika vicAra, 0 samyaktva-prabhAveyedeSa sadA svadharmamApnoti loko yata Atma-pariNAma para vicaar| eva zarma (samya0 96) dharmaciMtA (strI0) Atma-pariNAma kA cintana, vastusthiti 0 dharmAtmA vinA dharma nahIM-dharmasya saMgrAhaka eSa yasmAd ___ kA mnn| dharmAtmanA nAstu vinA sa tsmaat| (samya0 96) dharmajaH (puM0) dharma se utpanna putr| 0 dharma mahApuruSa caritra citrnn| (samya0 97) dharmajanman (puM) yudhisstthir|| 0 vItarAgapane kA nAma dhrm| (samya0 98) dharmajijJAsA (strI0) sadAcaraNa kI pRcchA, uttama saMskAroM kI 0 bhed-vijnyaan| (samya0 106) abhilaassaa| 0 dharma nAtha tIrthaMkara kA naam| (bhakti0 19) dharmajIvanaM (napuM0) dharmamaya jIvikA, kartavyaniSTha jiivn| dharmakathA (strI0) anuyoga kathA, sadAcaraNa kI kthaa| dharmajJa (vi0) dharmajJAtA, vastu svarUpa kA jJAtA, dhArmika dharmakara (vi0) dharma karane vaalaa| vidhivijJa, puNyAtmA, dharmaparAyaNa, tattvajJa, niitijny| dharmakarman (napuM0) dharmapAlana, sadAcaraNa kA upayoga, dhArmika dharmatarU (puM0) klpvRkss| dharmavRkSa sarvametacca bhavyAtman viddhi karttavya, yjnyaanusstthaan| (jayo0 vR0 3/1) dharmataroH phlm| (suda0 4/39) 'mUlaM dharmatarorabohimatidharma-karmAdhyakSaH (puM0) purohit| (jayo0vR0 3/14) manyatlAdahiMsAvratam' (muni0 5) dharmakArya (napuM0) sadAcaraNa kA kaary| dharmatIrthaM (napuM0) dharma prvrtk| dharmakoSaH (puM0) dhrmshaastr| dharmatIrthaMkara (vi0) dharma rUpa tIrtha ke pravartana karane vaale| For Private and Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma tIrthaMkaraH 512 dharmalakSaNaM dharma tIrthaMkaraH (puM0) dharmanAtha tIrthaMkara, jainadharma ke paMdrahaveM tIrthakara kA naam| dharmatyAga (puM0) dharmacyuta, dharmamArga se vimukh| dharmadevaH (puM0) nirgrantha saadhu| dharmadravyaM (napuM0) jIva aura pudgala ko gamana karane meM shkaarii| (vIro0 19/39) 0 dharmAskiAya-gamanazIla jIva aura pudgala ko machalI kI taraha jala gamana karane meM sahAyaka ho| (samya0 19) 'dharmo'trakarma prakAro'thavA tu' (samu0 8/3) dharmadravya punaH kriyA zurU karane vAlA hai| dharmadrohaH (puM0) dharma ke prati IrSyA, dhrmglaani| dharmadohin (vi0) dharma ke prati Irghya karane vaalaa| dharmadhara (vi0) dharma ke dhAraka, sadAcaraNa ko dhAraNa karane vaale| 'dharmaH sadAcAraH cApazca saddhArakeNa sAdhunA' (jayo0vR0 1/98) dharmadhurI (strI0) dhrmaadhaar| (vIro0 16/18) dharmadhvajaH (puM0) chdmveshii| dharmadhvajin (puM0) pAkhaNDI, dharma ke nAma para chala karane __ vAlA, chdmveshii| dharmadhyAnaM (napuM0) daza prakAra ke dharma kA anuciNtn| AjJA, apAya, vipAka aura viveka meM sNsthit| 0 moha kSobha se vivarjita jJAna, darzana aura cAritra kA dhyaan| 0 vastu svarUpa kA yathArtha anucintn| * Arta, raudra, dharma aura zukla ina cAra dhyAnoM meM dharma | dhyAna, jisameM apane samAna dUsare ke hita kA ciMtana kiyA jAtA hai| anyasyApihitAya cintanamatha svasyeva saMjAyate, yatraitatkila dharmanAma sukhadaM dhyAnaM samAkhyAteH (mani0 22) 0 aupazamika, kSAyika, kSAyopazamika, audayika aura pAriNAmika ina pAMca bhAvoM kA anucintana manana dharmadhyAna hai| (samya0 81) 0 sarAgadharma aura vItarAgadharma evaM donoM kA anucintana mnn| (samya082) dharmadhyAna-dhyAtA (vi0) dharmadhyAna kI ora saMlagna hone vAlA, azubha lezyA aura azubha bhAvanA se rahita cintana karane vAlA dharmadhyAna kA dhyAtA hai| dharmanandanaH (puM0) yudhisstthir| dharmanAthaH (puM0) pandrahaveM tIrthaMkara kA naam| dharma-nivezaH (puM0) dhArmika shrddhaa| dharma-niSpattiH (strI0) dharmAcaraNa, dharma anuSThAna, dharmanIti __kA pAlana, kartavya paaln| dharmapatnI (strI0) pativratA patnI, jisake sAtha vidhipUrvaka vivAha kiyA gayA, jo sajAtIya ho, dharmAdi kArya meM sahayogI ho| pariNItAtmajJAtizca dharmapatnI ca saiva c| dharmakArye ca sadhrIci yAgAdau shubhkrmnni|| (lATI saMhitA 2/180) dharmapathaH (puM0) sanmArga, nItipatha, nyAyaparAyaNa maarg| dharmAdAgato dharmya Agamokta uttaralokahitaMkaraH 'dharmazca tau panthAnau tayoryugmam' (jayo0vR0 5/47) dharmapara (vi0) dharmaniSTa, dharma meM liin| dharmaparAyaNa (vi0) dharmabhAva yukta, krtvynisstt| dharmaprabhAvanA (strI0) dharma pracAra-prasAra (vIro0 15/37) dharma mArga kI prbhaavnaa| dharmapAtraH (puM0) digambara saadhu| (jayo0 2/94) dharmapAlaH (puM0) dharmarakSaka, dharma kI ora agrsr| dharmapAlanaM (napuM0) dharmamArga kA anusrnn| (dayo0 34) dharmapAThakaH (puM0) dharmajJAna dAyaka zikSaka dhrmaadhyaapk| dharmapIDA (strI0) dharmAparAdha, ashubhprvRtti| dharmaputraH (puM0) yudhisstthir| dharmapratipAdakazAstraM (napuM0) zruti, aagm| (jayovR0 3/15) dharmapraroTaH (puM0) dharma prcaar| (vIro0 15/32) dharmapravaktu (puM0) dharma vyAkhyAtA, dharma pratipAdaka, dharma prcaark| dharmapravacanaM (napuM0) dharma pradhAna vyAkhyAna, vastu-tattva pratipAdaka ____ kathana, dhrmopdesh| dharmabhAvaH (puM0) dharmabhAvanA, dhrmaanucintn| dharmamaya (vi0) dharma yukta, dharma sahita, dharmadhyAna shit| _(samya0 97) dharmamUlaM (napuM0) dharmAdhAra, dharma kI prmukhtaa| yathA svayaM vAJchati tatparebhyaH kuryAjjanaH kevlkaatrebhyH| tadetadeka khalu dharmamUlaM parantu sarvaM svidamuSya tuulm|| (vIro0 16/6) dharmayugaM (napuM0) satyuga, acchA smy| dharmarati (strI0) nyAyazIla, nyaaypriy| dharmarAja (puM0) 1. jina, arhat, 2. yudhiSThira, 3. raajaa| dharmarodhin (vi0) dharma viruddha, anaitika, anyAya, anaacaar| dharmalakSaNaM (napuM0) dharma cihna, dhrmbhaav| For Private and Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmalAbhaH 513 dharmAnurAgaH dharmalAbhaH (puM0) dhrmvRddhi| dharmavatsala (vi0) karttavyazIla, dhrmpraaynn| dharmavartin (vi0) karttavyazIla, dharmaparAyaNa, nyaayshiil| dharmavAdaH (puM0) svasamaya kA jJAyaka, dharma kathana, dhrmcrcaa| dharmavAsaraH (puM0) pUrNimA divs| dharmavitsa (vi0) dharmavettA, dharma svarUpa jAnane vaalaa| 'dharmo vadet kevalinaM hi sarvaM na dharmavitso'sti yato hykhrvH| (vIro0 17/25) dharmavid (vi0) dharmabodha, saMskAra janya shikssaa| dharmaviplavaH (puM0) dharma virodha, anaitikatA, karttavya saMhAra, nIti ullNghn| dharmavIraH (puM0) zauryasampanna, atyadhika dharmaniSTha yoddhaa| dharmavRkSaH (puM0) kalpavRkSa, vRsstru| (jayo0 25/84) dharmavRddha (vi0) sadguNoM meM jyeSTha sadguNI vRddha vykti| dharmavRddhi (strI0) dharmalAbha, dharmavRddhi, sadguNoM kA vikAsa, pavitra guNoM kI praapti| uttamAGga suvaMzasya yddaasiidRssipaadyoH| dharmavRddhirabhUdAsyAd gunnmaargnnshaalinH|| (suda0 4/4) dharmazarmA (puM0) nAma vizeSa, jaina veda, vedAMga parAyaNa brAhmaNa harizcandra kavi (jayo0 22/85) dharmazarmA nAma brAhmaNaH kAzikAto vidyAdhyayanaM kRtvA veda-vedaGga-pAraGgataH' (dayo0 90) 1. (vi0) dharma ke sukha kA anubhava karane vaalaa| dharmazarmAdhirAT (puM0) dharmazAstra meM pravINa raajaa-jykumaar| (jayo030 22 / 85) dharmazarmAbhUt (vi0) dharma meM sukha kA anubhava karane vaalaa| 'dharmato dharma vA zarma sukhaM yasya sa dharmazAbhUt' (jayo0vR0 22 / 85) dharmazarmAbhyudayaM (napuM0) mahAkavi harizcandra viracita eka jaina mhaakaavy| dharmazAlA (strI0) dharmArtha saMsthA, yAtriyoM ke lie ni:zulka Thaharane yogya sthaan| dharmasthAna (jayo070 25/39) vRSava (jayovR0 25/39) dharmazAsana (napuM0) dharmazAstra, dharma sNhitaa| dharmazAstra (napuM0) 1. AdhyAtma zAstra, 2. pavitrazAstra, 3. nItiparaka zAstrA dharmazIla (vi0) puNyAtmA, puNyavAna, dharmaniSTha, nItijJa, dharmajJa, vidajJa, sadguNajJa, sdaacaarii| dharmasaMdhartA (vi0) dharma kA samarthaka dharma dhaark| 'dharmasya ca saMdhartA dhaarko'bhuut| (jayo0 23/44) dharmasaMhitA (strI0) dharmazAstra, niitishaastr| dharmasatva (vi0) dhrmrhsy| dharmasabhA (vi0) samavasaraNa, divyopadeza sthAna, zAstrasabhA, AgamaniSTha sabhA, sarvajJavacana ko pratipAdina karane vAlI sbhaa| dharmasahAya (vi0) dharma meM shaayk| dharmajJAt (vi0) dharma yukt| (jayo0 2/73) dharmasAdhaka (vi0) dharmadhyAna kI sAdhanA karane vaalaa| dharmastu (vi0) dharma ho| (su0 4/6) dharmasthAnaM (napuM0) dhrmshaalaa| (jayo0 25/39) dharmasthiti (strI0) dharma kI vizeSatA, nIti kI sthiti| samApya caivaM vyavahArarUpadharmasthitiM samprati yogibhuupH| (bhakti0 29) dharmAkhyaH (puM0) dharma sambandhI, dharma nAma vaalii| dharmAGkaH (puM0) saars| dharmAgamaH (puM0) Agama graMtha, dharmazAstra, siddhAnta shaastr| dharmAcAryaH (puM0) dharma zikSaka, sacce guru| dharmAcaraNaM (napuM0) [dharmasya AcaraNaM karoti] dharma ke AcaraNa meM ttpr| (jayo0vR0 1/40) dharmAtmajaH (puM0) yudhisstthir| dharmAtman (vi0) dharmAtmA, dharma pradhAna AtmA vaalaa| dharmasya saMgrAhaka eSa yasmAd dharmAtmanA nAstu vinA sa tsmaat| (samya0 96) dharmAtmatA (vi0) dharmAtmApana, dharma kA dhaark| dharmAtmatAM vijJa upaiti bAhyayatyAgAtigo'pi kSamatAM vigaah| (samya070) dharmAdhikaraNaM (napuM0) vidhiprazAsana, nyaayaaly| dharmAdhikaraNin (puM0) nyAyadhIza, dnnddnaayk| dharmAdhikartRtva (puM0) dhrmaadhikaarii| dharmAdhikartRtvamamI dadhAnA bAhya kriyAkANDamitAH svamAnAt (vIro0 18/49) dharmAdhikAraH (puM0) nyAya-prazAsana, nyAya sNrkssnnaadhikaar| dharmAdhikArI (puM0) nyAya-prazAsana, daNDanAyaka, nyaaydhiish| dharmAdhibhuvaH (puM0) dharma prcaar| puruditaM nAma punaH prasAdyAmuSmistu dhrmaadhibhuvo'jitaadyaaH| (vIro0 45) dharmAdhiSThAna (napuM0) nyaayaaly| dharmAdhyakSaH (puM0) nyaayaadhiish| dharmAnuprekSA (strI0) jinopadiSTa dharma kA anuciNtn| 0 eka bhAvanA, jisameM dharma kA anuprekSaNa kiyA jAtA hai| dharmAnurAgaH (puM0) dharmapremI, dhrmvtsl| etad-dharmAnurAgeNa For Private and Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAnuyAyitva 514 dhavalATIkA caitddeshprjaa'khilaa| prAyazo'va babhUvApi jaindhrmaanuyaayinii|| caturtha kathana kA vivecanA 'AkSepiNI vikSepaNI saMvejanI (vIro0 15/31) nirvedanati catasraH kathAH, tAsA kathanaM dhrmopdeshH| dharmAnuyAyitva (vi0) dharma mArga kA anusaraNa karane vaale| (bha0A0TI0 104) dharmAnuSThAna, dhrmdeshnaa| taiH sArddha na dharmAnuyAyinI (vi0) dharma kA anusaraNa karane vaale| (vIro0 hi bhASaNaM ca kurutAd dharmopadezAdRte' (muni0 5) 15/31) dharmya (puM0) ekAgratA, dharmadhyAna smbndhii| nyAyocita, upryukt| dharmAnuSThAnaM (napuM0) dharmAcaraNa, dharma yukta kriyA, pUjA, samIcIna vratAni lAtvA samitIrvahabhayo, dharmya matiM bhAvanayA vidhAna, Atma-jJAna kA shikssnn| dadhadbhyaH / (bhakti0 vR0 15) dharmAndhaH (puM0) dharmAndha, dharma para andhvishvaasii| (dayo0 34) | dharmyakarman (napuM0) dharmakArya, abhISTa kaary| 'dharmahitaM dharmya ca dharmApeta (vi0) dharma viruddha, durAcArI, anaitika AcaraNa tatkarma tasmin ratastatparaH' (jayo010 2/73) vaalaa| dharSaH (puM0) [dhRS+ghaJ] dhRSTatA, ahaMkAra, abhimAna, ghamaMDa, dharmAmRtaM (napuM0) dharmapIyUSa, dharma rUpa amRt| (vIro0 18/46) adhIratA, 1. avajJA, 2. balAtkAra, satItva hrnn| dharmAmbuvAha (vi0) dharmabuddhi vaale| 'dharmAmbuvAhAya na kaH dharSaka (vi0) [dhRS+Nvul] AkramaNakArI, adhIra, blaatkaarii| sapakSI' (suda0 4/22) dharSakaH (puM0) nartaka, abhinetaa| dharmAraNyaM (napuM0) tpovn| dharSaNaM (napuM0) [dhRS+ lyuTa] dhRSTatA, avinaya, avajJA, ahNkaar| dharmArAdhanA (strI0) dharma kI upAsanA, uttama kSamAdi kI dharSaNiH (strI0) [dhRS+ani] satItva hIna, svairiNI, kulaTA, aaraadhnaa| (jayo0vR0 3/3) vybhicaarinnii| dharmAlIka (vi0) jhUThe caritra vAlA, durAcaraNa karane vaalaa| dharSita (vi.) [dhRS+kta] atyAcAra se pIr3ita, vijita, dharmAvarNavAdaH (puM0) dharma kI nindA krnaa| parAbhUta, parAsta, tirskRt| dharmAsanaM (napuM0) nyAyAdhikaraNa, nyAya kI gddii| dhaSitaM (napuM0) 1. ahaMkAra, abhimAna, 2. sahavAsa, saMbhoga, maithun| dharmAstikAyaH (puM0) gamana kriyA yukta dharmadravya, jIva aura | dhaSin (vi0) [dhRS+Nini] ahaMkArI, ghamaNDI, 2. satItva pudgala ko gamana karane meM shkaarii| (samya0 22) haraNa karane vAlA, durvyavahAra karane vAlA, AkramaNa karane 0 gamaNaNimittaM dhmm| vaalaa| 0 gai-lakkhaNo u dhmmo| dhavaH (puM0) [dhu+ap] 1. kmpn| 2. pti| lagenna-voDhApi 0 gatipariNatau dharma upkaarkH| dhavasya gAtre (vIro0 9/39) 3. svAmI (jayo0 13/) 4. dharmin (vi0) [dharma ini] 0 puNyAtmA, sdgunnii| (samya0 kAnta:dhavaH kAntaH sa vizvaM' (jayo0 14/23) 5. dhavA 92) 0 vastu ko nirNaya karane vAlA sAdhana, jo pramANa kA vRkSA se, vikalpa se athavA donoM se prasiddha hotA hai, use dhavala: (paM0) [dhavaM kampaM lAti lA+ka] 1. zveta, zubhra, anumAna ke prakaraNa meM dharmI kahA jAtA hai| svaccha sundara, sApha, spsstt| 2. arjuna pAMca pANDavoM meM 'kAraNAdi-vyapadezaM dravyaM dharmo, svadharmApekSayA dravyasya eka (jayo0vR0 1/18) 3. dhava vRkss| 4. vRSabha, bail| dhrmivypdeshH| (jaina0la0 576) dharmeNa vai saMdhriyate'travastu, dhavala-kUrcaka (vi0) vRddhAvasthApanna saphedI dAr3hI-bAla yukt| na vastusattvaM tamRte smstu| (samya. 71) dharma se hI vastu (jayo0 2/153) dharmI kA grahaNa hotA hai| dharma ke binA dharmI kA astittva dhavalagiriH (puM0) himAlaya kA unnata shikhr| himgiri| nhiiN| dhavalagRhaM (napuM0) mahala, cUne se putA gRh| dharmendraH (puM0) eka deva kA nAma, 2. yudhisstthir| 3. dharma meM dhavaladhAmaM (napuM0) vRSabhasthAna, bailoM ke sthaan| 'dhavalAnAM pramukha, dharma shresstth| vRSabhANAM dhAmabhiH sthAnairmaNDitAn' (jayo010 21/50) dharmezaH (puM0) ym| dhavalayati (vartamAna kAla, nirmala hotA hai| dhavalayati kSamAvalayaM dharmottara (vi0) nyAyaparAyaNa, niSpakSa vykti| ___'vRddhadvArAsya bho amRtapuradhare' (jayo0 6/105) dharmopadezaH (puM0) dharma kA pravacana, dharma kathA kA anusstthaan| | dhavalATIkA (strI0) SaTkhaNDAgama para pratipAdita bhASya, For Private and Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhavalita 515 dhAtrIvalayaH bhUtavali-puSpadanta racita zaurasenI bhASA kA prathama Agama para prAkRta evaM saMskRta meM likhA gayA vivrnn| 'SaTkhaNDAgama-dhavalATIkAto'pyupapattimat' (hita0 saMpAdaka pR0 26) AcArya vIrasena dvArA nibaddha ttiikaa| dhavalita (vi0) [dhavala+itac] sapheda kiyA huA, zveta kiyA gyaa| dhavaliman (napuM0) [dhavala imanic] saphedI, sapheda rNg| dhavalIbhAva (puM0) zuklatA/zubhratA kA bhAva, saphedI kA sdbhaav| (jayo0vR0 15/69) dhavitraM (napuM0) [dhU+itra] mRgacaryA kA pNkhaa| dhA (saka0) 0 rakhanA, liTAnA, dharanA, 0 lagAnA, jamAnA, pradAna karanA, arpita karanA, 0 upahAra denA, pakar3anA, grahaNa karanA, 0 dhAraNa karanA, pahananA, lenA, pradarzana karanA, 0 saMbhAlanA, nivAhanA, sthApita karanA, 0 sahArA denA, utpAdana karanA, racanA. 0 bhoganA, sahanA, grasta honA, * sampanna krnaa| sma dadhAti supustakaM sadA savizeSAdhyayanAya shaardaa| (suda0 3/31) ityuktamAcAravaraM dadhAnaH bhavan girAM samviSayaH sadA naH' (suda0 118) 'trikAlayogaM svayamAdadhAnaH' (suda0 118) tapo'nubhAvaM dadhatA tathApi (suda0 118) 'vairasya bhAvaM dadhadagrastvam' (suda0 1016) dadhAnA (suda0 78) 'sadA dadhAno viSameSu dausthyam' (jayo0 1/30) dhA (puM0) brhmaa| (jayo0 vR05/86) pRthivyA dhA brahmA ko'pi apUrvapratibho'sti khlu| dhAkaH (pu0) prabhAva-kA komalAGgI valaye dharAyA dhaako'pypuurvprtimo'mukaayaaH| (jayo0 5/86) 1. vRSabha, 2. AdhAra, aashy| 3. AhAra. bhaat| 4. khaMbhA, stambha, sthuunn| ghATI (strI0) [dhA+ghaJGIp] dhAvA, aakrmnn| dhANakaH (puM0) [dhA+ANaka] sikkA, diinaar| dhAtakIyaH (puM0) dhAtakI khnndd| (vIro0 11/25) dhAtA (puM0) vidhAtA, brhmaa| (jayo0vR0 3/48) dhAtuH (puM0) [dhA+tuna] 0 mUla, tattva, pRthivI tattva, khanija pdaarth| 0 kriyA kA mUla rUpa-hasAdi dhaatvH| (jayo0 / 16/42) bhUprabhRteragre (jayo0 1/95) 0 zarIra kA zukrANu, viiry| 0 jnyaanendriy| 0 paMca mhaabhuut| dhAtu kuzala (vi0) dhAtu kArya meM nipunn| dhAtukriyA (strI0) dhAtukarma, khanana kriyA, dhaatuvijnyaan| dhAtugata (vi0) bhU Adi dhAtu ko praapt| (jayo0 16/42) dhAtujaM (napuM0) shilaajiit| dhAtudrAvakaH (puM0) suhaagaa| dhAtupaH (puM0) pauSTika rsaayn| dhAtubhUt (puM0) parvata, giri| dhAtumat (vi0) dhAtuoM/khanija padArthoM se pripuurnn| dhAtumalaM (napuM0) zarIra meM sthita dhAtuyukta mala, apavitra ruupaaNtr| dhAtumAkSikaM (napuM0) khanija padArtha, upadhAtu, sonA mkkhii| dhAtumArin (puM0) gndhk| dhAtu rAjakaH (puM0) viiry| dhAtuvallabhaM (napuM0) suhaagaa| dhAtuvAdaH (puM0) dhAtu vijJAna, khanija vijnyaan| dhAtuvAdin (puM0) khanija padArtha jJAtA, dhaatujny| dhAtuvairin (puM0) gndhk| dhAtuzekharaM (napuM0) gandhaka kA tejAba, kaasiis| dhAtuzodhanaM (napuM0) siisaa| dhAtusaMbhavaM (napuM0) siisaa| dhAtusAmyaM (napuM0) niroga, vAta, pittAdi rahita shriir| dhAtu (puM0) [dhA+ tRc] racayitA, utpAdaka, praNetA, saMdhAraka, sahArA dene vAlA, vidhAtA, (jayo0 3/62) dhAtraM (napuM0) [dhA+STrala] pAtra, brtn| dhAtrI (strI0) [dhAtra+GIp] mAI, dhAya, upmaataa| (suda0 97) 1. rAjA (suda0 1/38) 2. pRthvI, (muni0 8) 3. AMvale kA vRkSA (jayo0 1/38) dhAtrItalaM (napuM0) pRthviitl| (muni08) dhAtrIdoSaH (puM0) paMcavidha karma karane vAlI dAI se bhojana grahaNa krnaa| maJjana, maNDala, krIDana, kSIra aura amba se pAMca dhAya hotI haiN| sAdhaka inase yadi bhojana letA hai to vaha dhAtrIdoSa kahalAtA hai| maarjn-kriiddn-stnypaan-svaapn-mnnddnm| bAle prayokturyatprIto datte doSaH sa dhtrikaaH|| (ana0vR0 15/20) dhAtrIpiNDaH (puM0) dhAtRkarma meM saMlagna se bhojana prApta krnaa| dhAtrIphalaM (napuM0) AmalakI phl| (jayo0 1/38) dhAtrIvalayaH (puM0) dharAtala, pRthviitl| (samu08/20) 'palApa dhAtrIvalaye nRpAla! samasti te'yaM khalu yogyakAlaH' (suda0 8/20) For Private and Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra dhAtrIvAhanaH dhAtrIvAhanaH (puM0) rAjA, nRpa campAnagarI kA raajaa| (suda0 (1/38) dhAtrIvAhananAmA rAjA'bhUdiha / dhAtrIvRkSa (puM0) Amalaka, AMvalA (jayo0 14/15) dhAtreyikA ( strI0 ) [ dhAtreyI + kan+TAp] dhAtrI putrI, dhAya kI lar3akI / dhAnaM (napuM0 ) [ dhA+ lyuT] 1. pAtra, vartana, 2. AdhAra Azraya sthAna, raajdhaanii| www.kobatirth.org dhAnA (strI0) [dhAna TApU] 1. khIra, 2. sattUta, 3. anna, anAja, 4. aMkura, klii| dhAnuSkaH (vi0) (dhanup-Thakka] dhanuSa dhAraNa karane vAlA, dhanurdhara, tiirNdaaj| 'dhanuSko dhanuSI yogAt ' dhAnuSya (vi0) [dhanuS+ SyaJ ] bAMsa / dhAndhara (strI0) ilA, ilaaycii| dhAnyaM ( napuM0 ) anAja, anna, cAvala 'brIhi Adi aThAraha prakAra ke dhAnya / dhAnya brIhyAdi aSTAdazabhedasusasyam godhUma - zAli-yava-sarSapa mASa mudgAH zyAmAka kaDgu-tila kodrava raajmaassaaH| kInAzanAlamatha vaiNavamADhakI ca siMvA kulastha- caNakAdi suvIjadhAnyam / (kArtikeyAnuprekSA TI0 340) dhAnyamasti na vinA tRNotkaram' (jayo0 2/3) dhAnyamannaM nodbhavati (jayo0vR0 2/ 3) dhniyaa| - dhAnyakaH (puM0) dhaniyA, dhanA / (jayo0vR0 28/30 ) 'zuNThi dhAnyaka-nAgamustA netranAla- vilvaphalAni ' (jayo0vR0 28/30 ) dhAnya- kalkaM (napuM0) bhUsI, cokara, chilakA, puAla / dhAnyakUTa : (puM0) dhAnya ke Dhera, dhAnya samUha, dhAnya bhaNDAra 'dhAnyasya kUTA rAziyo ye vIro0vR02/11) dhAnyakeza: (puM0) dhAnya ke bhaNDAra, dhAnya koThAra, anAja saMcayana kendr| dhAnyakoSTakaH (puM0) dhAnyakoza / dhAnyakSetraM (napuM0) dhAnya khota, zasyAdi kA bhU-bhAga / dhAnyacamasaH (puM0) caulA, cir3avA / dhAnyatvac (strI0) chilkA, bhUsI, cokara dhAnyamAnapramANaM (napuM0) dhAnya mApane kA pramANa | dhAnyamAya: (puM0) gallAvyApArI, anAja vyaapaarii| dhAnyarAja (puM0) jau / dhAnyavardhanaM (napuM0) zasya vRddhi / dhAnyavIjaM ( napuM0) dhaniyA / 516 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhAraNa dhAnyavIra : (puM0) ur3ada dAla / dhAnyazIrSakaM (napuM0 ) anAja kI bAla, zasya ko bAla / dhAnyazUkaM (napuM0) kUTa, dhAnya TUMDa anAja kATane ke bAda avaziSTa DaNThala / dhAnyasAra : ( puM0) sApha dhAnya, akSata cAvala, svaccha kiyA gayA ann| dhAnyasthalI (strI0) zasyabhUmi / ( vIro0 2 / 13) dhAnyasvarUpa (puM0) dhAnyarUpa (jayo0vR0 18/17) dhAnyahitaH (puM0) odana rUpa pariNAma / dhAnya rUpa | 'bahuranalpo yo'so dhAnyahitaprabhAva:' (jayo0vR0 18/17) dhAnyA (strI0) [dhAnya+TAp] dhaniyA dhAnyAnyarjayat (vi0) annopArjana karane vaale| (muni0 13) dhAnyAnyarjayat svatantravidhinA tvataH pipalasya kim / dhAnyArtha (vi0) dhAnya ke nimitta / (suda0 1/8 ) anekadhAnyArthamupAyakatrarmahastu zIrocitadhAmabhatra (suda02/29) dhAmakaH (puM0) eka mAze kA tola / dhAman (napuM0 ) [ ghA+maniv] sthAna, AvAsa, gRha, praasaad| AdhAra, Azraya alIkabodho hi kudRSTidhAmA (samya0 135) vizvavidekadhAmA (samba0 18) (jayo0 3 / 116, jayo0 3/33) (suda0 112) 'analpapItAmbaradhAmaramyAH ' (vIro0 2/10) naika no grAma ivAsti dhAma' dhAmanidhAnaM (napuM0 ) pramukha sthAna (jayo0 22 / 1 ) (jayo0 3/33) dhAmabhatR ( vi0) AjIvikA karane vAle kRSakoM kA sthAna / (suda02/29) dhAmaramyA (vi0) prAsAda kI ramaNIyatA / ( vIro0 2/10 ) dhAra (vi0) [+ Nic+ac] dhAraNa karane vAlA, sahArA dene vAlA, aadhaarbhuut|0 sImA, paridhi / 0 dhAra-Ayudha kA tiikhaapn| 'mama vA yamavAksandhAkArayA''yudhadhArayA' (jayo0 7/27) 0 dhArA (jayo0 7/23) For Private and Personal Use Only dhArakaH (puM0) [dhR+Nvul] 1. jalapAtra, vartana, 2. saMgrAhaka (samya0 33) dhAraka (vi0) dhAraNa karane vAlA, pratipattAra (vIro0 15/55) durmadAcalabhidaH sadA svato dhAraka kSaNalasaccamatkRtaH / (jayo0 3/19 ) dhAraNa ( vi0) [ghRNic syud] grahaNa / aMgIkAra karane vAlA, sahArA dene vAlA, rakSA karane vaalaa| 9? ( suda0 7/6) ( samya0 15) anubhUta / gRhIta bAta ko nahIM / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhAraNA 517 dhAva bhUlanA-'gRhItasyAvismaraNaM dhAraNam' dhAraNamavismaraNam' (jaina0la0 577) dhAraNA (strI0) viSaya ke anusAra pratipatti, 0avadhAraNA, 0 dhairya, dRr3hatA, sthiratA, nizcita niyama, upasaMhAra, smaraNa zakti, mana ko zAnta rkhnaa| (vIro0 3/31) * kAlAntara meM nahIM bhuulnaa| * dhAraNA smRtihetuH| smRti kA kaarnn| 0 nirNIta artha kA kAlAntara meM vismRta nahIM honaa| 'nirNItArthAvismRtiryatasyA dhAraNA' (dhava0 9/144) 0 zrutinirdiSTabIjAnAmavadhAraNam' (mahApurANa 21/27) 'na tAdRzI bhUmidhanAdi-kAraNAnuvRttaye kIdRzi asti dhaarnnaa| (vIro0 3/16) 0 AsthA, samajha, vizvAsa, aucity| 0 manoyoga, bhAvanA, saMskAra, 0 dharaNI, dhAraNA, sthApanA, koSThA aura pratiSThA ye dhAraNA ke paryAyavAcI zabda hai| 'dharaNI dhAraNA TThavaNA koTThA padiTThA (SaT khaMDA 5/5 pR0 243) dhAraNAzakti (strI0) smaraNa shkti| dhArayataH-dhAraNa karanA, bhajanA, rhnaa| (jayo0 1/48) dhArayati-dhAraNa krnaa| dhArayan-(suda0 4/6) dhAraNa krnaa| dhArayantI (vartakR0) dhAraNa karatI huii| (vIro0 15/14) dhArayitrI (vi0) pRthvI, dharA, dhaarnnii| dhArA (strI0) [dhAra+TAp] pravAha, jala prapAta, jala kI rekhaa| (jayo0 12/65) jlprmpraa| 'vArAM nRpaterjayasya dhArAm' (jayo0 12/55) 0 bauchaar| 0 anavarata rekhA, eka sI rekhaa| 0 ghar3e kA chidr| 0 ghor3e kI cAlA 0 hAziyA, kinArA, siimaa| * talavAra yA anya Ayudha kA kinaaraa| 0 paridhi, pahie kI pridhi| * udyAna kI diivaar| 0 uccatama bindu, srvopritaa| 0 ysh| 0 rjnii| 0 haldI / 0 kAna kA agrbhaav| dhArAgRha (napuM0) snAnAgAra, susajjita phavvAroM se yukta snaanghr| dhArAcAraNa (napuM0) eka Rddhi, jisameM jIvoM kA bacAyA gyaa| dhArAgharaH (puM0) megha, baadl| dhArAnipAtaH (puM0) jala prpaat| dhArAnvita (vi0) dhArAoM se bharA huaa| (jayo0 2/130) dhArApatanaM (napuM0) dhArA prvaah| (jayo0 7/23) dhArApAtaH (puM0) dhArA pravAha, salila vRSTi, jala kA brsnaa| dhArAyantraM (napuM0) jharanA, srota, prapAta, nirjhara, phvvaaraa| dhArAsaMpAtaH (puM0) mUsalAdhAra varSA, teja baarish| dhArAvAhin (vi0) anavarata, kramaza, lagAtAra, eka saa| dhArAviSaH (puM0) Ter3hI tlvaar| dhAri (vi0) dhAraNa kI jAne vaalii| (jayo0 1/47) dhAriNI (strI0) 1. dhAraNI nAmaka rAnI, jo sabhI prakAra kI kalA meM kuzala, dhAnyavRddhi meM sakSama tathA dhAnya kheta kI jJAtA bhI thii| 2. pRthavI, bhU, dhraa| 3. (vi0) dhAraNa karane vAlI, kuzalatA yukt| dhArin (vi0) [dhR+Nini] 1. le jAne vAlA, surakSita rakhane vAlA, Azraya dene vAlA, sahArA dene vaalaa| 2. smaraNa zakti rakhane vaalaa| dhArtarASTraH (puM0) [dhRtarASTra+aNa] dhRtarASTra kA putr| dhArmika (vi0) [dharma+Thak] puNyAtmA, nyAyAzIla, dharmaniSTha, sadguNI, shubhprvRttivaalaa| zruta aura caritra meM sthita rahane vaalaa| 'dharme zruta-cAritrAtmake bhavaH, sa vA prayojanamasyeti dhaarmikH| (jaina la0 579) dhArmika-paramahaMsA (strI0) jinavANI, vItarAga vaannii| (jayo0 13/58) vizuddha dharma sambaMdhI vicAra yukta vaannii| dhArmikasaMskAraH (puM0) dharmayukta saMskAra, acche jJAnavardhaka sNskaar| 0 dhrmbhaavnaa| 0 caaritrbhaav| dhArmiNaM (napuM0) [dharmin+aNa] sadguNI smaaj| dhArya (vi0) saMgrAhya (samya0 33) dhAryamANa (va0kR0) dhAraNa karatA huA, rakhatA huaa| (vIro0 16/18) ghATayaM (napuM0) [dhRSTa+SyaJ] ahaMkAra, avinaya, DhiThAI, abhimAna, dhRsstttaa| (hi0saM0 5) naivAnumanyate dhASTrA tsamAjasyAnu zAsanam' (hi0 saM05) dhAva (ak0) 0 daur3anA, Age bar3hanA, bhAganA, jAnA, clnaa| (jayo0 5/96) 'dhAvati te svanajitavipaJci' (jayo0 6/7) 0 palAyana karanA-'dariNo bhItA bhavanto dhAvanti For Private and Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhAvaka 518 dhIracetas palAyante' (jayo0vR0 13/47) 0 dhonA, nirmala karanA, | dhiSaNAdharaH (puM0) adhyApaka, gurujii| nyagAdi kenAmukabAkeSu, ragar3anA 'jhagiti dhAvati nAvati kazmalaM nanu vivekamupetya vinodabhAvAddhiSaNAdhareSu' (samu0 1/33) suphenilm| (jayo0 25/66) zIghrameva dhAvati-prakSAlayati dhiSaNAdhidevaH (puM0) buddhi ke bhnnddaar| (samu0 3/13) kazmalaM nAma malam' (jayo070 25/66) dhiSNyaH (puM0) [dhRS+Nya] yajJAgni kA sthaan| 1. 'sdn| dhAvaka (vi0) daur3ane vaalaa| dhiSNyaM sadmani nakSatre iti vizvalocana:' (jayo0vR0 dhAvakaH (puM0) 1. dhobii| 26/104) dhAvanaM (napuM0) [dhAva+lyuTa] nigAlanA 0dhonA, prakSAlana, 0 nksstr| mArjana, pramArjana, 'karayornigAlanaM dhAvanaM tasmin' (jayo0 * zakti, bala, saamrthy| 12/132) paudgAlikasya dehasya dhaavn-prenychnaatigH| 01. ketu, 2. agni, 3. tArA, 4. ulkA / (samu0 9/17) 0 kliml-dhaavnmtishy-paavnH'| (suda0 dhI: (strI0) [dhyai+kvip] mti| (vIro0 14/21) 70) 0 buddhi, jJAna, viveka, smjh| (jayo0 4/5) (samu0 dhAvalyaM (napuM0) [dhavala+SyaJ] saphedI, svcchtaa| 1/1) 'dhiyo buddhayo na jayanti' (jayo0vR0 3/86) dhi (saka0) saMbhAlanA, rakhanA, adhikAra krnaa| 0 vicAra, kalpanA, utprekssaa| dhiH (strI0) AdhAra, Azraya, bhnnddaar| 0 Azaya, prayojana, naisargika prvRtti| dhik (avya0) [dhA+Dikan] dhikkAra, nindA, gardA, 0 prArthanA, arcanA, bhkti| ghRNA, viSAda (jayo0 2/128) du:kha, zarma, trs| 0 yjny| karivareNa mRNAla nibho bhavatrapi balIti vaded dhigimaM dhIguNA (vi0) buddhi sambaMdhI gunn| stvm| (samu0 7/6) dhik punarapi dhik-(jayo010 dhIcayaM (napuM0) guNI kI utptti| (suda0 1/46) 28/8) 'rAjye mameddagApi dhigduritaikadhAnI' (suda0 105) | dhIpatiH (puM0) bRhspti| dhikkAraH (puM0) tiraskAra, avajJA, apamAna, nindA, gare, dhImat (vi.) mahAbuddhimAna, vipazcit, vidvaan| jhir3akanA, phttkaarnaa| AtmanyevA''tmanA''tmAnaM cintayato'sya dhiimtH| (suda0 dhikkRti (strI0) dhikkAra, tiraskAra, nindA, avajJA, apmaan| 135) 'dhImatAmapi dhiyA kimasAdhyam' (jayo04/33) (jayo0 16/70) 'chAndasaM samavalokya dhImatAM prItaye bhavati maJjuvAkyatA' dhik punarapi dhik (avya0) bArambAra dhikkAra, punaH punaH dhImatAM-viduSAM prItaye (jayo0 2/53) bhalA-burA kahanA, jhidd'knaa| (jayo0 25/2) dhIman (vi0) buddhimAna, pratibhAzAlI, buddhibhRtA (jayo010 dhigapi dhig (avya0) bArambAra dhikkAra, bhalA-burA kahanA, 9/47) tiraskAra krnaa| (jayo0 25/8) dhIra (vi0) [dhI+rA+ka] 0sahiSNu, dhairyavAn, 0dhIratAyukta, dhigeva (avya0) tiraskAra hI hai| 'rAjJAmataH paJcadazI dhigeva zaktizAlI, dRr3ha, nizcala, sthAI, aTala, dhRtizAla kiM nAbhava sA guruvaagyugev| (jayo0 5/99) (jayo0 3/25) 'kuto'laGkaruto'tha dhiir|' (jayo0 3/25) dhipsu (vi0) [dambha san+u] dhokhA dene vAlA, dhokhA dene * zAnta, sarala, mRd| saumya, prazAnta gmbhiir| 'dhiyA kA icchuk| buddhyA rAjantIti dhiSaNaH (puM0) [dhRS+kyuH] vRhspti| 0 dUradarzI, catura, prajJa, ajny| dhiSaNaM (napuM0) nivAsa sthAna, gRha, ghara, AvAsa, aashry| 0 AcaraNazIla, buddhi se shubhobhit| dhiSaNA (strI0) buddhi, akla, jJAna, viveka, smjh| 0 sattva smpnn| (jayo0 4/16, 9/76) 'sudhInAM dhiSaNAH shryntu|' (suda0 0 dhIrA-karmavidAraNa shissnnvo| 130) pdaarth| prANAtyaye kA dhiSaNA'sya tena, jIvo'stu dhIraH (puM0) samudra, uddhi| yAvanmaraNaM sukhen| sUkta, stuti| (suda0 119) dhIracetas (vi0) sudRr3ha citta vAlA, sAhasI, dRr3hI, dhairyvaan| dhiSaNAdhara (vi0) buddhidhaark| bhavatAdya sabhAmadhye, sthAtavyaM dhIracetasA' (samu0 3/39) For Private and Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhIratA 519 dhuniH dhIratA (vi0) sahiSNutA, gaMbhIratA, shaantcitttaa| (jayo020/51) dhuratA (vi0) pradhAna bhAva vaalaa| dhIratA (strI0) dhairya, saahs| dhurandhara (vi0) yogya, zreSTha, pradhAna, pramukha. uccasthAna vAlA, dhI-ratA (vi0) buddhirata, buddhimaan| (jayo0 20/51) (dayo0 45) dhurA dhaark| 'svarAjyaprAptayedhImAn dhIraprazAntaH (puM0) zUravIra evaM zAnta, nATaka kA naayk| satyAgrahadhurandharaH' (vIro0 11/39) dhIralalitaH (puM0) dRr3ha evaM parAkramI nAyaka kA gunn| 0 bojha Dhone vAlA, bhaarvaahk| dhIraskandhaH (puM0) bhaiNsaa| 0 agrgnny| dhIrA (strI0) [dhIra+TAp] dRr3hazIlA naayikaa| 0 jIte jAne yogy| dhIrAD (puM0) buddhimAn, vidvaan| 'yazcAjJAgadhigamya pAvanamanA 0 juAM saMbhAlane vaalaa| dhIrADahiMsAzriyaH (vIro0 16/27) 0 karttavya nisstth| dhIlaTi: (strI0) [dhI+laTa'ina] putrI, sutA, lar3akI, bettii| dhurA (strI0) bojhA, bhaar| 1. mukhbhaag| (jayo0 26/63) dhIvaraH (puM0) [dadhAti matsyAna-dhA-Svarac] dazaputra (jayo0 'paramAmodavidhAlasaddharAm' (jayo0 26/63) 22/29) machuAra, DhImara, (jayo0 22/ jayo0 1/40) | dhurI (strI0) [dhuraM vahati-dhura+iniGIp] AdhArabhUta, pahie machalI pakar3ane vaalaa| 'matsyarItiripureSu dhIvaraH' (jayo0 3/4) kI nAbhi, pahie kA mukhbhaag| dhI-vara (vi0) buddhimAn, vidvaan| (jayo0 3/4) eSa jayakumAro 0 shiromnni| 'prAtaH samApita-samAdhirihA nagAradhuryo namo'rhata dhI-varo buddhimAn (jayo070 3/4) (jayo0 12/34) itIdamadAdudAraH' (suda0 4/25) dhIvaratA (vi0) buddhimtii| (jayo0 12/34) dhurINa (vi0) [dhuraM vahati, arhati vA-dhun+kha] bojhA Dhone dhIvarI (strI0) DhImarI, mchuaarii| yogya, mukhya, pradhAna, agraNI, 0mahattvapUrNa kAryoM meM dhIvarocara (vi0) dhIvarI kI paryAya vaalii| 'kSullikAtvamagAdyatra niyukt| 'dAsIva satkarmavidhau dhurINA' (samu0 6/12) devakIdhIvarIcare' (vIro0 17/36) dhurya (vi0) bojha saMbhAlane yogya, mahattvapUrNa kArya karane yogya, dhIvarIbhava (vi0) dhIvarIparyAya kA honaa| __ AdhArabhUta, Azraya yogy| dhIzvaraH (vi0) buddhizAlI, buddhimaan| he dhIzvarAsurahitaM dhuryaH (puM0) bhAra vAhaka pshu| sahasAndhakAram' (jayo0 18/30) bho! bhogAd virato rato dhusturaH (puM0) dhtuuraa| bhagavataH saMcetanedhIzvaraH' (muni0 25) dhU (saka0) hilAnA, kaMpAnA, 0kSubdha karanA, harAnA, dhukSu (saka0) sulaganA, jItanA, bhoganA, kaSTa sahanA, prajjvalita naSTa karanA, coTa pahuMcAnA, 0parAbhUta karanA, 0asvIkRta krnaa| krnaa| dhuta (vi0) [dhu+kta] parityakta, tyAjya, cunA huA, chor3A | dhUH (strI0) [dhU+kvip] 1. hilanA, kAMpanA, kSubdha honaa| gayA, parihata, nsstt| 'dhutaH parihata ugravidhiH (jayo0vR0 2. bAdhA, vipd| (jayo0 25/48) 1/95) dhUta (bhU0ka0kR0) [dhU+kta] haTAyA huA, pheMkA huA, dhutAnta (vi0) kampita, DarA huaa| panthAnamISanmarutA dhutAntaH tyakta, pritykt| 0 parIkSita, tiraskRta, upekSita, 0 kucAmbalA kasya kRte'kSikRdyAH (vIro0 21/17) avajJAta, anumaanit| dhun (saka0) dhunanA, pITanA, tAr3anA, miTAnA, kaSTa denaa| dhUtakalmaSa (vi0) pApa mukt| (dayo0 34) dhunitvA (dayo0 34) 'ziro dhUtAGkaza (vi0) aMkuza kI paravAha na karane vAlA 'dhUto na dhuneccetkathamevamasti' (vIro0 3/12) gaNito aNkusho| (jayovR0 13/104) dhuniH (strI0) [dhu+ni] nadI, saritA, kllolinii| dhUtapApa (vi0) paapmukt| dhunI (vi0) barasAne vAlI, bikherane vaalii| sudhAdhunI | dhUtiH (strI0) [dhU+ktin] hilAnA, tiraskRta karanA, haTAnA, gauviMdhuvadvidhAnA' (suda0 1/10) pheNknaa| dhur (strI0) [dhu kvip] dhurA, juaaN| (jayo0 13/5) | dhUna (bhU0ka0kR0) [dhU+kta] kSubdha, dhunA huA, piidd'it| 'sudRDhAM sa dhuraM rathAgraNI:' (jayo0 13/5) dhUniH (strI0) hilAnA, kSubdha krnaa| For Private and Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUpa 520 dhUrvI dhUpa (saka0) sugandhita karanA, suvAsita krnaa|, 1. garama dhUmasampanna (vi0) dhUma yukta, dhuMe shit| karanA, uSNa krnaa| 2. camakanA, bolnaa| dhUmAkRtiH (strI0) dhUmarekhA, dhuMe kI lkiir| dhUpaH (puM0) [dhUp+ac] sugandhita dravya, candanAdi kA sugandhita dhUmAvalI (strI0) dhuumrekhaa| (jayo0 16/82) dhuumpNkti| mizraNa, sugandhita cuurnn| (suda072) pUjA ke aSTa dravyoM dhUmita (vi0) aMdhakAra yukt| meM saptama dhUpa nikSepaNa kI kriyA aSTakarma ke dahana hetu dhUmotthita (vi0) dhUma smpnn| (vIro0 2/33) dhUpa kA cddh'aanaa| dhUmodgAraH (puM0) bASpa utthnaa| dhUpaghaTaM (napuM0) dhUmaka, dhuupdaan| (jayo0 26/54) dhUmorNA (strI0) yama kI bhaaryaa| dhUpadazA (strI0) daMzAgadhUpa, sugNdhitdhuup| (suda0 72) dhUmyA (strI0) [dhUma+yat+TAp] dhueM kA bAdala, pragAr3ha dhuum| dhUpa-nikSepaNaM (napuM0) dhUpa khenA, dhUpa DAlanA, dhUpa cddh'aanaa| dhUmra (vi0) dhueM se yukta, kAlA, aMdhakAra yukt| dhUpapAtraM (napuM0) dhUpadAna, dhUpa khene kA pAtrA dhUmrakaH (puM0) uSTra, uuNtt| dhUpadhUmAvalI (strI0) dhUpa ke khene se uThane vAlI dhUpa rekhaa| dhUmraruc (vi0) mttmailaa| 'dhUpasya dhUmAvalI dhUmapaMktiriva' (jayo0 16/82) dhUmralocanaH (puM0) kbuutr| dhUpavAsaH (puM0) dhUpa kI gndh| dhUmralohita (vi0) gADhA maTamailA, pragAr3ha lAla raMga vaalaa| dhUpavRkSaH (puM0) guggula taru, saralavRkSA dhUmravarNaH (puM0) kRSNavarNa, shyaaml| (jayo0va0 7/103) dhUmaH (puM0) [dhU+mak] dhuAM, vaassp| dhuMdha, kohraa| (jayo0 dhumrazukaH (puM0) uuNtt| 13/99) 'tadasya dhUmA iva kuntlaashclaa'| (jayo0 dhUrjaTiH (strI0) ugra svabhAva vAlI strii| (jayo0 6/78) 23/15) dhUrta (vi0) [dhUrvakta] pizuna 0zaTha, mUrkha, caalaak| * ulkA , ketu| (vIro0vR0 1/19) vAcAla dhUtaiH samAcchAdi janasya sA 0 megha, baadl| dRk, vedasya cArthaH samavAdi tAdRk (vIro0 1/32) dhUmaketu (strI0) 1. dhUmAkAra rekhaa| 2. Aga, ulkA, pucchala vaJcaka-(jayo0 7/14) tArA 'dhUmaketurgagane dhUmAkArarekhAyA darzanam' (mUlA0vR. mAyAvI- (jayo0vR07/4) 5/78) 'uppAdakAle ce dhUmalaTThi vva AgAseka ThagI-aho dhUrtasya dhaurtyam nibhAlayatAm (suda0 105) uvalabbhamANA dhUmakedU nnaam| (dhava0 14/35) dhUrtakaH (puM0) [dhUrta kan] 1. gIdar3a, 2. cAlAka, makkAra, dhUmacAraNaM (napuM0) dhUmacAraNa Rddhi| jaalsaaj| dhUmajaH (puM0) megha, baadl| dhUrtakRt (vi0) dhUrtatA karane vAlA, chalI, kapaTI, maayaavii| dhUmadhAmaH (puM0) dhUmAkRti, ghuumrekhaa| dhUmasyeva dhAma (jayo0 | dhUtarjana: (puM0) dhUrta loga, chalI vykti| (vIro0 9/4) 13/99) (dayo051) ajena mAtA parituSyatIti tannigadyate dhUtajanaiH dhUmadhArA (strI0) dhUeM kI rekhA, dhuumaakRti| 'hriyAMzu-dIpa- ___ kdrthitm| (vIro0 9/4) ____vyyiniityudaaraatmomissaatttkRtdhuumdhaaraa|' (jayo0 15/37) | dhUrtajantuH (puM0) dhuurtpraannii| dhUmadhvajaH (puM0) agni, aag| dhUrtatva (vi0) dhUrtatA, ThagIpanA, vnycktv| (jayo0 7/14) dhUmapaMkti (puM0) dhUmAvalI, dhuumrekhaa| dhUrtavat (vi0) dhatUre kI trh| (jayo0 7/14) pratyetuM dhUmapAnaM (napuM0) vASpa lenaa| nainamekto'pi babhUva kapaTaM pttuH| dhUmamaJjulA (strI0) dhUma kI mnojnytaa| aho dhUrtasya dhUrtatva dhuurtvjjgdnycti|| (jayo0 1/14) dhUmamanojJatA (strI0) dhUmAkRti kI shresstthtaa| (jayo010 14/72) dhUrtaracanA (strI0) dhUrtavidyA, tthgiiklaa| dhUmamahiSI (strI0) kuharA, dhuNdh| dhUrtarAT (puM0) dhuurtraaj| (jayo0 7/4) dhUrtAnAM rAjA dhUrtarATdhUmayoniH (strI0) megha, baadl| 'chalachadvAkArapradhAna (vIro0 6/34) (jayo0 7/4) dhUmarekhA (strI0) dhuumaakRti| (zaTharAja muni0 29) dhUmala (vi0) dhuMA yukt| dhUrvI (strI0) [dhura+aj+kvip] gAr3I kA bama, agalA bhaag| For Private and Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUlaka 521 dhRtasakriya dhUlakaM (napuM0) [dhU+laka] viSa, j'hr| dhUradhUsarita (strI0) dhUla se yukt| (jayo0 21/67) dhUrI (strI0) dhurii-aadhaar| (samya0 128) dhUrI (strI0) dhUlI, rennu| (jayo0 28/54) dhUliH (strI.puM0) [dhU-li] vAlakA (jayo0 11/59) dhUla, reNu, dhUrI, rjknn| (jayo0 13/106) anAgase samprati sAmajAtairadhAri dhUliH zirasA tathA taiH| (jayo0 13/106) dhUli-kuTTimam (napuM0) prAcIra, TIlA, reta kA TApU, dhUla kA ddher| dhUli-kedAraH (puM0) prAcIra, TIlA, reta kA TApU, dhUla kA ddher| dhUlidhvajaH (puM0) pavana, hvaa| dhUlipaTalaH (puM0) reta kA TApU, dhUla kA smuuh| dhUlipuSpikA (strI0) ketakI paudhaa| dhUlipuSpI (strI0) ketakI paadp| dhUliprAyaH (puM0) saikatamaya, vaalukaamy| (jayo0 11/59) dhUlizAlaH (puM0) samavasaraNa kA eka sthAna, eka utkRSTa sabhA sthl| 2. ratnareNunirmita bhAga, maNisaMkaNi- saMvibhAlatastvavadhUto navadhUlizAlataH' nayanAriragAdabhAvatAM na nizAvAsarayorbhido'tra taa:|| (jayo0 26/48) / samavasaraNa kA prkottaa| Adau samAdIyata dhUli zAlastatazca yaH khAtikayA vishaalH| svaratna-sampatti dhRtopahAraH sevAM prbhorbdhirivaaccaar|| (vIro0 13/2) savvANaM bAhirae, dhUlIsAlA visaal-smvttttaa| vipphuriya-paMca-vaNNA, mnnusuttr-pvvdaayaaraa|| cariyaTTAlaya-rammA, pyt-pdaayaa-klaav-rmnnijjaa| tihuvaNa-vimhaya-jaNaNI, caduhi duvArehi priyriyaa|| (ti0 pa04/741, 742) samavasaraNa ke sabase pahale pAMca varSoM se sphurAyamAna, vizAla, evaM samAnagola, mAnuSottara parvata ke AkAra sadRza dhUlisAla nAmaka koTa hotA hai, jo mArga evaM aTTAlikAoM se ramaNIya, caJcala patAkoM se sundara, tInoM lokoM ko vismita karane vAlA aura cAroM dvAroM se yukta hotA hai| dhUsara (vi0) maTamailA, dhUla se sanA huaa| dhUsaraH (puM0) 1. bhUrAraMga, 2. gadhA, U~Ta, kabUtara, 3. telii| / dhUsarita (vi0) dhUla se sanA huaa| (jayo0 21/67) dhUsarIkRt (vi.) paJcArita, vividhavarNa yukt| (vIro070 3/1) dhR (aka0) honA, rahanA, vidyamAna honA, surakSita rahanA, calate rhnaa| dhR (saka0) dhAraNa karanA, lenA, pakar3anA, saMbhAlanA, pahananA, rokanA, damana krnaa| 0 bhUlatA-'akAri nirjaljatayA tu nAho kulInatvadhAri jaatu| (suda0 101) 0 sthAna denA-sumano manasi bhavAniti dhAtu (suda0 99) 0 dhAraNa karanA-dadhuryo'rayazcaiva kandapaM svidptrpaaH| (jayo0 8/105) 0 lagAnA, sthApita krnaa| sva-svakarmaniratAstu dhArayan tadgalopaniyamAn sudhaaryn| (jayo0 2/118) dadhAra -(jayo0 22/49) dhriyate (suda0 3/24) dhRta (bhU0ka0kR0) [dhR+kta] sahArA diyA gayA, rakkhA gayA, dhAraNa kiyA gayA, pahanA gayA, upayoga meM lAyA gyaa| abhyAsa kiyA gayA, pAlana kiyA gyaa| dhAraka (suda0 3/9) 'drutamevanvAyuta-netriNA dhRtAm' (suda0 3/9) dhRtadaNDa (vi0) daNDa dene vaalaa| dhRtapaTa (vi0) pttaacchaadit| dhRtapramANa (vi0) pramANita kiyA gyaa| dhRtabhaGga (vi0) vshiibhuut| (samu0 3/7) (vIro0 12/49) dhRtabhAva (vi0) bhaavyukt| dhRtamaMtra (vi0) mNtrdhaarii| dhRtamAyA (vi0) chdmveshdhaarii| dhRtayukti (vi0) dhairyayukta huA 'tajjayAya matimAn dhRtyuktiristu|' saiva khalu samprati muktiH / (suda0 110) dhRtarAga (vi0) anuraagvaan| (jayo0 4/56) dhRtarAjan (vi0) rAjyazAsita, rAjA ke aadhiin| dhRtarASTra (vi0) samasta deza ko vyApta karane vaalaa| zrI bhAratoktavibhavo dhRtarASTra eSa, vIraM janAya khalu kauravamIkSate saH' (jayo0 18/56) dhRtarASTraH (puM0) kuruvaMza kA nRpti| dhRtavIra (vi0) vIratA yukt| (suda0 ) zrIbhArate nAmetihAsagranthe, uktaH prakhyApito vibhavo yasya sa dhRtarASTro nAma raajaa| (jayo0vR0 18/56) dhutazaMsa (vi0) atizaya shobhaaymaan| (jayo0 22/16) dhRtavatI (vi0) dhAraNa karatI huii| (jayo0 10/113) dhRtasatkriya (vi0) nyAyayukta ceSTA vAle-'he! dhRtasatkriya, dhRtA'GgIkRtA satI nyAyayuktA ceSTA yena' (jayovR0 9/10) For Private and Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhRtasattA 522 dhaivataH dhutasattA (vi.) saMgaThita, sttaayukt| 'svaM varaM pracarituM dhRtasattAM dhRSNaj (vi0) [dhRS+ najiG] sAhasI, dRr3hasaMkalpI, DhITha, gantumeSa ca sbhaambhvttaam| (jayo0 4/14) nirlajjA dhRtAJjanaM (vi.) 1. aJjana lagAe hue| 2. aJjana jAti ke | dhRSNiH (strI0) [dhRS+ni] prakAza kirnn| vRkSoM vaalaa| (suda0 pR0 83) dhRSNu (vi0) [dhRS+knu] sAhasI, dRr3hasaMkalpI, praakrmii| dhRtAdaraH (puM0) 1. Adara karane vAlA (jayo0 2/108) 2. dhe (saka0) cUsanA, pInA, nigalanA, cUMTa bhrnaa| naiSThika dhRta Adaro yena sa gRhItavinayo naro (jayo0 2/91) dhenaH (puM0) [dhe+nan] 1. samudra, 2. nd|| dhRtAnati (vi0) svIkRta nmn| (jayo0 13/18) dhenuH (strI0) [dhenu] gAya, go| (samya0 96) 'dhenurasti dhRtAnurAga (vi0) premabhAva yukta, laalimaa| dhRtaH sambaddho'nurAgau mahatIha devatA' (jayo0 2/87) tacchakRtpranavaNe niSevatA lAlimA prembhaavshc| (jayo0 15/7) 'dhenUnAM poSaNaM kevalamannata eva na bhavati' (jayo0 2/11) dhRtArtha (vi0) prayojana se yukt| dhRto'rtho hetubhAvo yena tadastu, 'vadeyurmAtaraM dhenuM prabhAvaH tanmatareyam' (vIro0 15/57) 'arthaH prayojane vitte hetvabhiprAyavastuSa' (iti vizvalocanaH 0 pRthvI, dharaNI, maa| jayo0vR0 26/74) dhenuka (vi.) [dhune kan] dhenu vaalaa| 1. gopur| (jayo0 dhRtiH (strI0) 1. dharma purussaarth| dhRtirdharmastu' (jayo030 3/107) 2/10) 2. dhairya, dRr3hasaMkalpa, dRr3hatA, sthirtaa| (jayo0 dhenukA (strI0) [dhenuka+TAp] hthinii| 2/74) 3. santoSa, sAhasa, tRpti, prasannatA, hrss| 4. dhenuga (vi0) sdaacaarii| (jayo0vR0 21/44) prItiH, anuraag| (jayo0 6/23) 5. lenA pakar3anA, dhenugatva (vi0) dhenupanA, saralatA kA bhaav| (jayo0 21/44) grahaNa karanA, rakhanA, adhikRta krnaa| 6. aatm-sNym| dhenutatiH (strI0) go smuuh| (vIro0 2/20) dhRti-kakSa (napuM0) dhairya bhvn| 'hAve ca bhAve dhRtikakSadAve' dhenudhanaM (napuM0) godhn| (dayo0 53) rAjJI kSamA brhm-gunnaiknaave| (suda0 103) dhenumudA (strI0) donoM hAthoM kI aMguliyoM ko paraspara milAkara dhRtidhAraNaM (napuM0) premapUrvaka, sntossjnk| 'prANinAmanurAgapUrvaka sthita honA, go stanAkAravat sthita honaa| premapUrvakaM prajAyAH pripaalnm'| (jayo0 6/73) dhenurakSakaH (puM0) gopati, gvAlA, goppti| (jayo0 8/107) dhRtimat (vi0) [dhRti+matup] 1. sthira, sudRr3ha paripakva, dhenuSyA (strI0) [dhenu+yat-suk] surakSita dUdha vAlI gaay| aDiga, 2. saMtuSTa, prasanna, prahaSTa, tRpt| dhainukaM (napuM0) gAyoM kA smuuh| dhRtimAn (vi0) dRr3hasaMkalpI, dhairyavAn, sthira, sudRr3ha, paripakva, dhairya (napuM0) [dhIra+SyaJ] sAhasa, dhIra, dRr3hatA, sthiratA, addig| sAmarthya, zakti, sthAyitva, zAnti, shissnnutaa| (vIro0 0 saMyama meM rti| 3/2) 'pazyennAntaramantakAtmasuhRdo dhairya dharedAtmani' (muni0 0 anurktmnaa| 'dhRtiH saMyame ratiH, sA vidyate yeSAM te 4) 'sauvarNyamudvIkSya ca dhairyamasya dUraM gato meruraho nRpasya' dhRtimntH| (vIro0 3/2) dhutizAlin (vi0) 1. dhairyazAlI, dhIra 2. saMtoSI, prasannacittA / dhairyaguNaH (puM0) dhairyaguNa, dhIratA, dhIrabhAva, sthiratA, dRddh'taa| (jayo0 3/25) 'smaraH zaradyasti janeSu kopI tapasvinI' dhairyaguNo vylopii| dhRtistanAvaha (vi0) dhRtidhAraNa, anurAga dhaarnn| (jayo0 (vIro0 21/13) 6/73) dhairyadhanopalopI (vi0) dhIratA rUpI dhana kA lopa karane vaalaa| dhRtvan (puM0) [dhR+ kvanip] 1. brahmA, sdgunn| 2. AkAza, 'dhairya-dhanasyopalopaM karotIti' (jayo0 15/24) smudr| 3. catura vyakti / dhairyayukta (vi0) dhIratA smpnn| dhRSTa (vi0) [dhRS+kta] nirlajja, ucchRkhala, avinIta, ddhiitth| dhairyazAlI (vi0) shktishaalii| (jayo0 13/15) nijamaGga jamaGga jaGgamaM sahasotthApaya dhairyasampanna (vi0) sAmarthya yukt| dhRSTa! vrmt| (jayo0 13/15) dhaivataH (puM0) [dhImat+aNa] saMgIta ke saragama kA eka svr| * pragalpa, duHsAhasI, dushcritr| (jayo0 11/47) sAta svaroM meM chaTA svr| For Private and Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhaivatyaM 523 dhyAnakatA dhaivatyaM (napuM0) [dhIvat+Syab] caturAI, nipunntaa| dhora (aka0) jaldI jAnA, daur3anA, clnaa| dhoraNaM (napuM0) [dhora+lyuT] vAhana, savArI, ashvgti| dhoraNI (strI0) [dhoraNi GIpa] anavacchinnazreNI, udbhaTa prmpraa| dhorita (vi0) kSati pahuMcAnA, prahAra krnaa| dhauta (bhU0ka0kR0) [dhAv+kta] dhoyA huaa| 0 sApha kiyA gayA, kssaalit| (jayo0 6/38) 0 kssaaln| (jayo0 18/66) 0 camakAyA, svaccha kiyaa| 0 ujalA, svaccha cmkiilaa| dhautuM (hetvarthavRdanta) dhone ke lie, sApha karane ke lie| 'dhautumAraMbhatAtmAkhyapaTameSa mahAmanaH' (samu0 9/20) dhaurtya (vi0) dhuurtbhaav| (jayo0 23/28) dhmA (saka0) phUMka mAranA, zvAsa chor3anA, dhoMkanA, uddIpta krnaa| 0 pheMkanA, DAlanA, giraanaa| 0 phulAnA, bhrnaa| dhmAkAraH (puM0) [dhmA+kR+aN] luhAra, lohaakaar| dhmAta (bhU0ka0kR0) [dhmA+kta] phulAyA huA, havA bharA huaa| dhyAta (vi0) [dhyai+kta] vicAra kiyA gayA, socA gyaa| dhyAtA (vi0) dhyAna karane vaalaa| (samya0 114) dhyAtuM (he0kR0) dhyAna karane ke lie| ratnatrayamanAsAdya yaH sAkSAt dhyAtumicchati' (samya0 116) dhyAnaM (napuM0) [dhyai lyuT] 0 cintana, manana, ekAgratA, vicAra, 0 antarjJAna, antarviveka, antdRsstti| (samya0 115) 0 upAsanA kI paddhati-0 AtmA ke upayoga meM ekAgratA honA nizcalapanA A jAnA-aikAgrayamAtma- prakRtopayoge, dhyAnaM tadevAnuvadanti santaH' (samu08/34) 0cittavikSepa tyaag| 0 sthira adhyvsaan| 0 prazasta prnnidhaan| 0 citta kI ekAgratA honaa| (samya0 116) 0 yoga virodhA 0 zuddhAtmasvarUpa kI avicala caitanya vRtti| 0 zuddhopayoga rUpa pnnimn| (samya0 116) 0 zuddhopayoga meM zukla kA paryAyavAcI zuddha zabda hai aura / upayoga zabda vicAra kA/dhyAna kA paryAyavAcI yAnI shuddhopyog/shukldhyaan| dhyAna-karaNaM (napuM0) cintana, manana kA kaarnn| (jayo0vR0 1/22) dhyAnakendra (napuM0) dhyAna kA lkssy| dhyAnakRt (vi0) dhyAna karane vaalaa| dhyAnagata (vi0) dhyAna meM tatpara, ekAgratA yukt| dhyAnagRhaM (napuM0) dhyAna sthAna, cintana kA nily| dhyAnacakraM (napuM0) cintana prikr| dhyAnatatpara (vi0) dhyAna meM agrsr| (dayo0 24) dhyAnatattvaM (napuM0) cintana karane yogya pdaarth| dhyAnadravyaM (napuM0) manana karane yogya drvy| dhyAnanidhiH (strI0) cintana koss| (muni0 21) dhyAnaniSTha (vi0) cintnshiil| manana meM ttpr| dhyAnapAtraM (napuM0) ekAgratA kA paatr| dhyAnaphalaM (napuM0) viSayabhUta tattva kA bodh| dhyAnaM nAmaphalaM yadIya surate: zrIzAntilAbho bhavedAtmAdhIna-janasya mAnasaruciH saMbhAti ytsNstve| svAdhyAyaM bhuvi bIjamasya cinuyAccheyArthi etaavtaa| spaSToktiH smudeti| sarvasukhadAsau shriimtaamhtaam|| (muni0 27) dhyAnabhAvanA (strI0) cintana kI sthiti| (samya0 116) dhyAnamudrA (strI0) padmAsana kI sthiti| (jayo0 19/128) dhyAnayukta (vi0) dhyAna meM ttpr| dhyAnayogaH (puM0) mana, vacana aura kAya kI ekaagrtaa| dhyAnalakSaNaM (napuM0) dhyAna svruup| dhyAnavapraH (puM0) dhyAna paridhi, dhyAna kI siimaa| dhyAnasaMcetanA (strI0) bodha paraka dRsstti| dhyAnasiddhiH (strI0) 0dhyAna kI siddhi, 0 ekAgratA kI praapti| dhyAna kI upalabdhi, cintana kI prAptiA (samyaka 116) dhyAnAkhyA (puM0) dhyAna svruup| (muni0 21) dhyAnAruDha (vi0) cintana meM lagA huA, ekAgratA yukt| (suda0 133) dhyAnArUDhamamuM dRSTavA vyantarI mhissiicrii| (suda0 183) dhyAnecchA (strI0) dhyAna bhaavnaa| dhyAnakatA (vi0) dhyAna meM nimgn| nAsA dRSTiratha pralambitakaro dhyAnaka taantvtH| (suda0 98) For Private and Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhyAsa 524 dhvaniH 0 dhyAnamudrA meM sthiti| zitazoNojjvalalolatAM syuH| (jayo0 13/29) 'dhvaje 0 padmAsanI bhuut| (jayo0 19/28) niHzANAkhye' (jayo0vR0 13/29) dhyAma (vi0) [dhyai+mak] kAlimA, mailA, mlin| (suda0 * lakSaNa, pratIka, bhuussnn| 2/44) dhvajacihna (napuM0) pratIka, dhvaja meM vRSabhAdi lkssnn| dhyAma (napuM0) ghAsa vishess| dhvajadaNDaM (napuM0) ketana dnndd| (jayo0 13/21) dhyAman (puM0) [dhyai manin] 1. mApa, 2. prkaash| dhvajapaTaH (puM0) jhaNDA, ketanAJcala, jhaNDA, dhvajA, ptaakaa| dhyAmalatA (strI0) kAlimA kI vllii| (suda0 2/44) (jayo0 7/109) dhyeya (vi0) dhyAna karane yogy| dhvajapaTaM (napuM0) dhvajAnAM paTairvastrairvIjayanti, 0dhvajA, patAkA, dhyai (aka0) socanA, cintana karanA, vicAra karanA, manana ketnaanycl| krnaa| dhvajaprAntaH (puM0) ketnaanycl| dhruva (vi0) sthira, dRr3ha, acala, zAzvata, nitya, sthAyI, dhvajapallavaH (puM0) ketu| (jayo0 3/12) aTala, sadaiva rahane vaalaa| (jayo08/85) dhvajapaMktiH (strI0) dhvjtti| (jayo0 3/112) 0 vastu kA sthAyI gunn| dhvajapraharaNaM (napuM0) pavana, vAyu, hvaa| 0 vastu kA nitytv| dhvajayantraM (napuM0) dhvajanIti, jhaNDA phaharAne kI yukti| 0 dhaarnnaashiil| dhvajayaSTiH (strI0) dhvjdnndd| nizcita dhvajavastraM (napuM0) ketanAJcana, jhaNDe kA vastra, dhvjptt| 0 dhruva tArA, nakSatra vishess| (vIro06/25) 0 samaya, kAla, yug| dhvajavasvapallaH (puM0) dhvajaprAnta bhAga, ketnaanycl| (jayo0 dhruvaM (napuM0) AkAza, antrikss| 16/7) dhvajasya vastrapallaH dhruvaM (avya0) avazya, nizcita rUpa meN| dhvajA (strI0) patAkA, ketana, jhnnddaa| (vIro0 2/35) (samya dhruvakaH (puM0) [dhruva+kan] Teka, gati, geya pada kA gunn| 79) dhruvatva (vi0) nitytv| (jayo0 23/84) dhvajAMzukaH (puM0) ketanacIvara, dhvaja kA vastra, dhvjptt| dhauvyaM (napuM0) [dhruva+SyaJ] sthiratA, dRr3hatA, nizcaya, nitya, (jayo0 24/39) prisphurdbhirvishdairdhvjaaNshkairivaatishaashvt| mAtronnatimannitambini! (jayo0 24/39) 0 vastu kA tatpanA banA rhnaa| dhvajAlI (strI0) ptaakaatti| (jayo0 3/82) ketanapaMkti, 0 dravya kI sthiratA 'dhruve sthairyakarmaNo dhruvatIti dhruvaH' ketana samUha, dhvaja smudaay| 'dhruvasya bhAvaH karma vA dhrauvyam' dhvajin (vi0) [dhvaja+ini] cihnadhArI, jhaNDA le jAne 0 dhruvati sthirIsaMpadyate yaH sa dhruvaH tasya bhAvaH karma vA vaalaa| dhrauvyam' (ta010 5/30) dhvajinI (strI0) senaa| (jayo0 13/37) 'gaganAGgaNamAzu dhvas (aka0) nIce giranA, 0Tukar3e honA, cUra cUra honA, caJcalairdhvajinI' (jayo0 13/37) naSTa honA, vinaSTa honA, DUbanA, miTanA, 0grasta | dhvajIkaraNaM (napuM0) 1. jhaNDArohaNa 0patAkA phaharAnA, jhaNDA honaa| cddh'aanaa| 2. apanA pakSa prastuta krnaa| dhvaMsaH (puM0) [dhvaMs+ghaJ] giranA, naSTa honA, samApta dhvan (aka0) gunagunAnA, zabda karanA, garajanA, dahAr3anA, honA, ghAta, vighAta, vinAza, 0kSati, 0haani| cillAnA, bhinabhinAnA, pratidhvani krnaa| dhvaMsana (napuM0) kSati, hAni, nAza, ghAta, samApta, kssy| dhvanaH (puM0) [dhvan+ap] 1. zabda, svr| 2. bhina-bhinAnA, dhvaMsiH (strI0) [dhvaMs+ina] kSati, haani| gungunaanaa| dhvajaH (puM0) [dhvaj+ac] patAkA, jhaNDA, vaijayantI, ketana, | dhvananaM (napuM0) dhvani, zabda, zabdazakti, vAkya vicaar| * nizAna, dhvjdnndd| dviSatAM hi manAMsi taddhvaje | dhvaniH (strI0) [dhvan+i] zabda, pratidhvani, gUMja, guMjAra, For Private and Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhvanikendra 525 naktamAlaH ciikh| laya, tAla, tAna, vAdyayantra kI shbdshkti| 0 tarka puSTi meM 'n'| prAptametadanuyAtu nAtra kaH paitrikAsutarala-taravIciprojjajRmbhe kileti dhvanirapi ca tadutthaH Ggaliyugeva baalkH| (jayo0 27) smetyudAro nireti| (jayo0 20/31) pramANa puSTi meM 'n'| AtrikeSTiniratA punarnavAnAnnato dhvanikendraM (napuM0) zabda nistAraNa sthaan| hi paripeSaNaM gvaam| dhvanigata (vi0) zabda ko praapt| 0 anya kI sthaapnaa| zalyavadrujati yadvirodhitAnAmbudhau dhvanigrahaM (puM0) karNa, kAna, zravaNa kendra, zravaNendriya, krnnendriy| makarato'ritA hitaa| (jayo0 2/70) dhvanita (vi0) [bhU0ka0kR0] [dhvan+kta] saMketita, guNjit| 0 apekSAtmaka dRSTi meM 'n'| taryAdibhamAvapi nedagiSTiH dhvavivikAraH (puM0) zabda vikaar| 'yatastatazcAdipade'pi viSTiH' (samya0 pR0 110) 'na dhvastiH (vi0) kSaya, naash| jaMgamAyAti suvarNakhaNDaH pate patittvApi ca lohadaNDaH' dhvAMkSaH (puM0) kAva, kauaa| (samya061) dhvAMta (napuM0) naSTa, nAza, 1. andhakAra (jayo0 18/78, * harSAtmaka pakSa meM 'n'| na tumamAyaM kuvidhAmanuSyAdeketi vIro0 14/19) buddhyA sutamatra puSyAt' (samya068) 0 apakarSa bhAva meM 'n'| nyAyocite bhogapade'pakarSaH, santoSa evAsya vRkSA na trssH| nakara (vi0) kara nahIM dene vaalaa| naH (puM0) tavarga kA antima varNa, isakA uccAraNa sthAna daMta nakalaGgahIna (vi0) uccakula vAlA nhiiN| (jayo0 5/87) na kiM svayaM (avya0) svayaM bhI nahIM khtaa| (suda0 77) na (puM0) 1. upamA, 2. ratna, 3. svarNa, 4. yuddha, 5. bandha, 6. nakuTaM (napuM0) nAka, naasikaa| motI, 7. dhn| nakulaH (puM0) [nAsti kulaM yasya] 1. nevalA, AkheTa karane naH (sarva0) hamArA, apnaa| 'no'smAkaM cidvicAro vartate' vAlA nkul| (vIro0 14/61) 2. pANDuputra nkul| (jayo0 5/104) (suda0) (jayo0vR0 1/18) 'yasya ca kulasya vaMzasya vAcyatA na (vi0) [na+maz+Da] patalA, kraza, kSINa, rikt| nindA na bbhuuv|' (jayovR0 1/18) na (avya0) niSedhavAcaka avyaya, abhAva, rahita, nhiiN| (jayo0 nakelaH (puM0) nAka meM DAlI jAne vAlI rssii| nakalAvali 1/4) 'nAti kliSTA ete zlokAH, ato na vyAkhyAtAH' (jayo0vR0 13/73) (jayo0 20/52) na ko'pi (avya0) koI bhI nhiiN| (vIro0 11/2) 0bhinna bhinna vAkyoM meM niSedha ke lie na kI punraavRtti| nakkAraH (puM0) DhakkA, eka sUcaka vAdya, jo kisI ghoSaNA ita: kalatrANi na bAlakAni mukhAni yeSAM tu nvaalkaanit| ke lie bajAyA jaataa| (jayo00 22/61) 'DhakkA (jayo0 15/85) no hRdaiva na dRzaiva vilokaiH kintu nakkAra iti nAma vAdyaM tasyAH zobhanA' (jayovR0 22/61) purNavapuSaiva hi lokaiH' (jayo0 5/68) naktaM (avya0) rAtri ke smy| (jayo0 3/3) 0 abhAva-vidyA'navadyA''pa na vAlasatvaM saMprApya varSeSu naktaM (napuM0) [na+kta] rajanI, raatri| caturdazatvam' (jayo0 1/6) naktakaH (puM0) malina mailaa| (vIro0 1/21) 0 vastu kI puSTi ke lie-'vyarthaM ca nArthAya samarthanaM tu' naktaMkamalaM (napuM0) kairv| (jayovR0 15/50) (jayo0 1/17) naktaJcara (vi0) rAtri meM vicara karane vaalaa| 0 atyadhika prazasta guNoM kI abhivyakti ke lie| 'na' naktaJcaryA (strI0) rAtri meM ghuumnaa| yudhiSThiro bhIma itIha mAnyaH zubhairguNairarjuna iva naanyH| naktaMcArin (puM0) ullU, vilAva, cora, rAkSasa, preta, bhuut| (jayo0 1/18) naktaMdivaM (avya0) ahirniza, raat-din| (jayo0 23/61) 0 kAmanArthaka yoga meM 'na' kA pryog| digambaratvaM na ca naktaMbhojanaM (napuM0) rAtri kA bhojn| nopavAsazcintApi citte na kadAppuvAsaH' (jayo0 1/22) | naktaMmAlaH (puM0) eka vRkSa vishess| For Private and Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naktaMmukhA 526 nagamUrdhan naktaMmukhA (strI0) sandhyA, saayNkaalr| naktaMvataM (napuM0) dina kA vrata, rAtri dhArmika vrt| naktaM saMgamaH (puM0) rAtri smudgm| (jayo0 20/24) nakraM (napuM0) nAka, naasikaa| (suda0 1/24) nakraH (puM0) makara, mgr| (jayo0 6/82, jayo0 16/21) nakralAvali (strI0) nakalA (jayo0 13/73) nakrasaMkocaH (puM0) nAka sikor3anA, nAsikA rucit| (jayo0 16/9) nakrA (strI0) nAsikA, naak| nakSatraM (napuM0) [nakSa+atran] tArA, tAraka puMja, taaraavlii| (jayo0 4/54) (suda0 5/2) cndrpth| nakSatra (vi0) kSatriyatva vihiin| (dayo0 4) nakSatrakamAlikA (strI0) mauktimaalaa| (jayo0 10/48) nakSatranAthaH (puM0) candra, shshi| rjniikr| nakSatrapaH (puM0) candra (jayo0 22/33) nakSatrapatiH (puM0) candra, zazi, rjniikaar| nakSatramAsaH (puM0) parivartita maas| nakSatrarAjaH (puM0) cndrmaa| nakSatrarIti (strI0) tAraka pddhti| (jayo0 18/50) nakSatravarman (puM0) AkAza, nabha, ggn| nakSatrazUnya (vi0) nksstrrhit| (samu0 6/40) nakSatravidyA (strI0) gaNita vidyA, jyotiSa vidyaa| nakSatravRSTiH (strI0) tArApatana, nakSatra kA ttuuttnaa| nakSatrasaMvatsaraH (puM0) bAraha nakSatra maas| nakSatrasUcakaH (puM0) tArAoM kA drshk| nakSatrin (puM0) [nakSatra+ini] cndrmaa| nakSatrauthaH (puM0) nakSatra smuuh| nakhaH (puM0) nAkhUna, paMjA, nakhara. kraagr| (jayo0 6/60) nakhaM (napuM0) nakha, naakhuun| nakhaH (puM0) aMga, bhAga, hissaa| na kh-nissprbh| (jayo0 3/45) nakhakuTTaH (puM0) nApita, naaii| nakhacuSTikA (strI0) nakha kI ciU~TI, nkocnaa| (jayo0 20/66) nakhajAhaM (napuM0) nAkhUna kI jdd'| nakhadAraNaH (puM0) nAkhUna kATane kI kaiMcI, nelkttr| nakhanikRntanaM (napuM0) naharanA, nelkttr| nakhapadaM (napuM0) nakhacihna, khrauNc| nakhamucaH (puM0) dhnuss| nakhara: (puM0) [nakha+TA-ka] naakhuun| (jayo0 24/91) nakharaM (napuM0) naakhuun| nakhalatva (vi0) 1. nAkhUnapanA, 2. ashtthtaapn| (jayo0 1/56) nakhalAbhidhAnaH (napuM0) 1. durjana nhiiN| khalo na bhavatItyabhidhAvAn 2. nrpryaay| (jayo0 11/14) 0sajjana, sabhya, 0sadAcaraNa yukt| nakhalekhA (strI0) nkhcihn| nakhaviSkiraH (puM0) zikArI pkssii| nakhazaGkhaH (puM0) choTA shNkh| nakhasaMskAraH (puM0) nakha raMganA! rakhAGkaH (puM0) kharauMca, nkhcihn| nakhAMza (strI0) nakha prbhaa| nakhAnA nakhodbhUtarazmInAM (jayo0 11/19) nakhAghAtaH (puM0) kharauMca, nakha lagane kA ghaav| nakhAnariva (strI0) nakhoM se hone vAlI ldd'aaii| nakhAyudhaH (puM0) vyAghra, siMha, kukkutt| nakhAri (strI0) nakhAlI, karaja tti| (jayo0 17/54) nakhAzin (puM0) ulluu| nakhAhata (vi0) nakhoM se aaht| nakhin (vi0) nAkhUnoM vaalaa| nagaH (puM0) [na gacchati na+gam-Da] parvata, giri, phaadd'| deva (jayo0 1/10) (bhakti07) 0 gakAra abhaav| (jayo0vR0 1/48) 0 taru, vRkss| nagatvaM gakArA bhAvatvam athavA nagatvaM parvatattvameva tattva jgau| gakAra paThanAnantarameva pakArasya pAThAt tasya nagatvaM badataH (jayo0vR0 1/48) 0 paadp| 0 suury| 0 srp| 0 ngiinaa| AbhUSaNoM meM jaTita rtnaadi| 0 puruSazreSTha (suda0 85) nagaja (vi0) parvata para utpanna, pahAr3I, prvtiiy| nagajaH (puM0) hasti, haathii| nagajA (strI0) pArvatI, gaurI, parvatI kI putrii| nagaNaM (napuM0) kAvya meM prayukta eka gnn| nagaNanIyatA (vi0) agnnit| naganandinI (strI0) parvata, sutA, gaurI, paarvtii| nagapatiH (puM0) himAlaya prvt| nagamUrdhan (puM0) zikhara, parvata kA unnata bhAga, girishRNkhlaa| For Private and Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagaraM naDinI nagaraM (napuM0) [naga iva prAsAdAH santyatra] caturgopurAnvitaM ngrm| zahara, pur| (samu0 2/31) nagarakeMdraH (napuM0) nagara kA bhaag| nagaragata (vi0) nagara ko prApta huaa| nagaraghAtaH (puM0) hasti, haathii| nagarajanaH (puM0) purajana, zaharI vykti| nagaranivAsI (vi0) nagara meM rahane vaale| (dayo064) nagarapathaM (napuM0) raajmaarg| nagaraparidhi (strI0) nagara kI siimaa| nagaraprAMtaH (puM0) nagara kA uppraant| nagaramArgaH (puM0) nagarapatha, raajpth| nagararakSA (strI0) pura surkssaa| nagarastha (vi0) nagarIya nAgarika, nagara meM rahane vAlA, ngrvaasii| nagarasthApita (vi0) nagara meM niyukta kiyA gyaa| nagarasthApitamantri (puM0) nagara meM niyukta mntrii| (jayo0 21/72) nagarAjaH (puM0) meru prvt| nagarI (stro0) [nagara-GIp] purI, nagarI, shhr| vizAlApi suzAlA sA nagarI sgriitybhuut| vasudhA mahitA tAvadyuktA nvsudhaanvyaiH|| (jayo0 3/79) nagarIkAkaH (puM0) saars| nagarIgata (vi0) puragata, nagara ko prApta huaa| nagarIpraghANavaH (puM0) nagarI kI dehlii| 'nagarI sarvadA nivAsayogyatvAt tasyA pradyAkAvad dehalImiva' (jayo0 21/60) nagarIbhUkhaNDaM (napuM0) nagara kI bhuumi| nagarImadhyaM (napuM0) nagara ke biic| nagarIya (vi0) nagara sNbNdhii| nagarIyodyAnaM (napuM0) nagara sambaMdhI ArAma gRha, nagara ke bgiice| nagI (strI0) sthalI, sthala smbNdhii| (jayo010 5/55) nagokas (puM0) 1. vijayArdha parvata nivAsI, 2. vRkSa nivaasii| naagrik| (jayo0 6/8) nagendaH (puM0) nagarAja parvata, sumeru prvt| nagna, (vi0) [naj+kta] acelaka 1. naMgA, nirvastra, 2. nirgrantha ___ saadhu| (dayo0 24) 'yaH sarvasaGga saMtyaktaH sa nagnaH' digmbrmuni| nagnaka (vi0) [nagna kan] nirlajja, ljjaahiin| nagnakaH (puM0) digambara muni, nirgrnth| nagnakA (strI0) nirlajja strI, lajjAvihIna naarii| nagnatA (vi0) nirgrnthpnaa| (suda0 99) nagnatva (vi0) acelakatva praapt| (sabhya0 70) nagnabhAvaH (puM0) digambara bhaav| (suda0 123) naciketas (puM0) agni, aag| nacira (vi0) [na ciram] acira, thor3e samaya kaa| nac (saka0) saghana krnaa| na cet (avya0) nhiiN| madhureNa samaM tena saGgamAtkautukaM na cet| (suda086) naJ (avya0) niSedhAtmaka avyaya, 'na' kA lAkSANika zabda, naJ samAsa rUpa shbd| naT (aka0) nAcanA, abhinaya karanA, hAva-bhAva vyakta krnaa| naTaH (puM0) [naT+ac] 1. nartaka, nAcane vAlA abhinetaa| 2. azoka vRkSA 0 kushiiltaa| (jayo0 2/111) naTacaryA (strI0) abhinaya, hAva-bhAva vyktikrnn| naTata (vi0) nRtya karane vAlA (jayo0 25/15) naTadapsarobhara (vi0) nRtyakAriNI smuuh| (jayo0 26/55) naTantImAmapsarasAM yA bhro| naTanaM (napuM0) [naT+ lyuT] nAca, nRtya, nAcanA, abhinaya __ karanA, anukaraNa krnaa| (jayo0 5/50) naTabhUSaNaH (puM0) hrtaal| naTamaNDanaM (napuM0) hrtaal| naTaraMgaH (puM0) raMgamaMca, nRtysthaan| naTavat (vi0) naTa kI taraha, nRtykaark| (jayo0 26) naTavaraH (puM0) pramukha naTa, abhinetaa| naTazAlA (strI0) nRtyshaalaa| naTasajakaH (puM0) abhinetA, naayk| naTasajakaM (napuM0) hrtaal| naTAyu (aka0) vyavahAra krnaa| (vIro0 18/34) naTI (puM0) [naTa GISa] 1. abhinetrI, nartakI, naayikaa| 2. raNDI, veshyaa| naTIsutA (strI0) nartakI kI putrii| naTyA (strI0) [naT+ya+TAp] abhinetA smuuh| naDaH (puM0) [nal+ac] manuSya kA eka prkaar| naDaza (vi0) [naDa+za] sarakaNDoM se aacchaadit| naDinI (strI0) [naDaini+ GIS] sarakaNDoM kA samUha, mUDhA, shyyaa| For Private and Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nata 528 nanadR nata (bhU0ka0kR0) [nam+kta] praNata, namrobhUta, jhukA huA, ntmstk| (samya0 95) 0 avasannA 0 unnt| (jayo0vR0 1/5) 0 vinata, viny| (jayo0 3/20) 0 kuTila, vakra, tteddh'aa| natakara (vi0) nmriibhuut| natagataH (vi0) vinygt| natadRk (vi0) nIcI dRSTi, lajjAyukta netr| natadRzA (vi0) jhukA huA mukh| ahaha pAzvamite dayite drutaM ntdRshaa'vnikuurcnto'dbhuutm| vadati yadyapi bhAvi vadhUjano na tu manaH pratibuddhayati kaamin:| (jayo0 2/156) natanAsika (vi0) capaTI nAka vaalaa| natabhUH (strI0) jhukI huI bhauM vAlI strii| (vIro0 9/36) natabhruvo bhoga bhujaa'bhibhuutH| (jayo0 11/10) nate dhruvau yasyAstasyAH sulocanAyA (jayo0 14/60) natavargaH (puM0) 1. vinayazIla, 2. amaatyvrg| 'natAnAM amAtyAdInAM vargaH samUhastena maNDite sevite' (jayo010 3/20) tavargaNa yukto na bhavatIti ntvrgmnndditH| (jayo0va0 3/20) natiH (strI0) [nam+ktin] lajjA, namranA, vinaya, jhuknaa| (jayo0 1/5) * vakratA, kuTilatA, tteddh'aapn| 0 praNati, zAlInatA, abhivAdana kI shaaliintaa| natijJa (vi0) vinayajJa, vinaya karane vaalaa| sarvatra devAgamagurvabhijJaH sadaiva bhUtvA guNato ntijnyH| (samya0 92) natipUrvakaM (napuM0) namaskAra pUrvaka, namratA yukt| bhavAmbudyau pota ivottama! prabho, nivedanaM me natipUrvakaM ca bhoH| (samu0 4/20) natizIla (vi0) namra, vinyvaan| (jayo0vR0 1/5) na tu (avya0) to bhI nhiiN| na tu punaH (avya0) phira bhI nhiiN| na tu punarekAntatayA vastumeNAkSINAM manasyudAre' (suda088) natonnata (vi0) [natazconnazca] uuNc-niic| (jayo0 14/26) nad (aka0) 0 bolanA, kahanA, ninAda honaa| (vIro0 7/2) 0 zabda krnaa| kalakala krnaa| 0 cillaanaa| * gUMjanA, pukaarnaa| 0 dahAr3anA, garjanA krnaa| nadaH (puM0) [nad+ac] nadI, saritA, dariyA, pravahaNI, naalaa| (jayo0 13/95) samudrA nadathuH (strI0) [nad+athuca] garjanA, kolAhala, shorgul| nadI (strI0) [nd| GIp] saritA, nimnagA, ApagA, pravahaNI, kallolinI (dayo0 23) (jayo0 4/55) nadIkAntaH (puM0) samudra, sAgara, uddhi| nadIkulapriyaH (puM0) manuSya jAti kA eka bhed| nadIja (vi0) jlotpnn| nadINaM (napuM0) kamala, pdm| nadItarasthAnaM (napuM0) ghATa, taTa, pulin| nadItIraH (puM0) pulina, taTa-bhAga, nadI kA kinaaraa| (jayo010 13/63) nadIdohaH (puM0) bhAr3A, mAla DhulAI, kiraayaa| nadIdharaH (puM0) shiv| nadIna: (puM0) samudra, udadhi, saagr| 'jaDAzayatvAtigato nadInaH' (samu06/40) 'nadInasya samudrasya sampattiratazca' (jayo0 14/83) nadInabhAvaH (puM0) [na dIno bhAvaH yasya] audAryaguNa, udaarcritr| (vIro0 2/37) 'nadInasya bhAvena zobhante' (vIro0 2/37) 0 samudrabhAva, 0 gambhIra bhaav| nadIpaH (puM0) smudr| nadIparUpaH (puM0) diipaabhaav| (jayo0 15/21) 0 nadIpa rUpa, nadIpati, smudr| 'nadIpasya samudrasya rUpe'vagAhe buDantyeva tAvat' (jayo0vR0 15/21) nadIpulinaH (puM0) ndiittt| 'nadyAH pulinayoH pArzvabhAgayoH' (jayo0vR0 13/56) nadI-pulinadezaH (puM0) ndiittt| nadI ke kinaare| (jayo0 22/71) nadInAM pulinadezeSu sArasayo : kelirapi prasAritA (jayo010 12/71) nadIpuraH (puM0) pravAhamAna saritA, pUra/uphanatI huI ndii| nadIbhavaM (napuM0) samudrI nmk| nadImAtRka (vi0) siMcita kssetr| nadIrayaH (puM0) saritA prvaah| nadIvaMkaH (puM0) nadI kA tteddh'aapn| nadISNa (vi0) nadI ke pravAha meM jAne vaalaa| naddha (bhU0ka0kR0) [naha kta] baddha, cAroM ora se ghirA huA, bAMdhA huA, jakar3A huA, saMyojita, saMsakta, aavRtt| naddhaM (napuM0) granthi, gAMTha, bndhn| nadhI (strI0) [naha+STran+ GIp] camar3e kA phiitaa| nanada (nanAMdR strI0) [nanandati sevayApi na tuSyati, na+nandu Rn] pati kI bhaginI, bhin| For Private and Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 529 nandA papa nanu (avya0) 0 praznasUcaka avyy| 0 meNddhk| 0 nishcyaatmk| 0 viSNu, shiv| 0 avazya hI, niHsandeha, kyA! nandanaM (napuM0) nandanavana, indra udyAna, svrgvn| (jayo0 0 saMbodhana sUcaka avyy| 1/36) 'hatvAmbaraM nandanameti cAramaho jarAyAM tu kuto 0 tarkazailI meM prayukta hone vAlA avyy| nanu tarkaNAyAm vicAraH' (jayo0 1/36) 'nandanaM svargavana tanayaM ca' (jayo0 5/69) (jayo0vR0 1/36) bahukalpapAdapairapi ramyaM sumana: samUhato * AkSepa yA virodhI prastAva ko prastuta karane vAlA bhuvi gmym| nandanaM vanamivAtimanojJaM puNyapuruSairvabhUva bhogym|| avyy| hIti nizcaye, nanu vitarke' (jayo0vR0 25/54) (jayo0 14/5) 'yad vanaM nandanaM svargIyavanamiva' bhuvi nanu sahasva guNin sahasA svayaM kimu vilakSatayA dharAyAM babhUva' (jayo0 14/5) vrjtaajjym| nanu purAkRtametadudIritaM, nahiM parantu kadApi 0 nndnkuutt| labhe hitm|| (jayo0 25/5) 'sattanurnanu paraM janamaJcet 0 abhinandana, caturtha tIrthaMkara kA naam| (jayo0 4/28) nandanakaloktiH (strI0) aanndprdklaakthn| (jayo0 0 nanu nirdhaarnne| (jayo0 13/48) 12/147) 0 nanu prazne'vadhAraNe iti vizvalocana: (jayo0 13/48) nandakaloktipaH (puM0) jineshvr| 'AnandapradakalAkathanezaH sa 'nanu bhAvorapi nirbhayastvayam' jinadevo' (jayo0 12/147) 0 nanu coktyantare (jayo0 1/97) paramihoddharato tapasocitaM / nandanagRhaM (napuM0) 1. ArAmaghara, vizrAma gRha, 2. Ananda nanu jagattilakena viraajitm| (jayo0 11/97) dAyaka ghr| 0 nanu niyamataH tu pAdapUraNe (jayo0 4/15) paddhatirnanu | nandanacArutva (vi0) nandana vana kI rmnniiytaa| sulocanike vA''modadA saphalakautuka sevaa| (jayo0 4/15) nandanataru (puM0) kalpataru, klpvRkss| nand (aka0) zabda krnaa| (jayo0 1/38) nandana dAyaka (vi0) Ananda daayk| nandaH (puM0) [nanda+ac] Ananda, sukha, harSa, prsnntaa| nandana-pAdapaH (puM0) nandana taru, nandana vana kA vRkSa, klptru| (suda0 3/14) nandanaprabhRti (strI0) nndnvnaadi| 0 eka gopa kA naam| (dayo0 58) nandana-phalaM (vi0) Ananda kA pariNAma, zubha phala, acchA 0 meNddhk| __prinnaam| 0 puSpakaladeza ke chatrapurI kA abhinaMdana rAjA, usakI nandana-zrI (strI0) nandanavana kI shobhaa| rAnI vIramati kA putra (vIro0 11/35) nandana-vanaM (napuM0) svargavana, indrvn| nandaka (vi0) [nand+Nic+Nvul] Anandaka, prasannatA yukta, nandanavatI (vi0) eka vaapikaa| harSa manAne vaalaa| nandataH (puM0) nand+Nic+jhac] suta, putra, bettaa| nandakaH (puM0) meNddhk| nandanasampadA (strI0) vana smptti| (vIro0 7/8) nandakin (puM0) [nandaka+ini] vissnnu| nandA (strI0) [nand+TAp] eka rAnI kA nAma abhayakumAra nandagopaH (puM0) nanda nAmaka gopaal| kI mAtA, rAjA zreyAMsa kI ptnii| 0 khuzI, harSa, aannd| nandagopa iva zrImAn yazodA tava bhaaminii| 0 pakSa kI vyAkhyA-anya darzana ke pakSa ko upasthita kara ayaJca kRSNavadbhAti sudAmasthAnino mm|| (dayo0 58) usakA nirAkaraNa karate hue apane pakSa kI sthApanA karanA nandathuH (strI0) [nand-athuc] Ananda, khuzI, prasannatA, hrss| yA vyAkhyA krnaa| nandana (vi0) [nand+Nic lyuT] milanametadabhUta kila nandanaM 0 nandA nAmaka vaapikaa| naveM gaNadhara acala kI maatushrii| (jayo0 9/51) Anandaprada, suhAvanA, priya, drshniiy| kailAzapurI ke rAjA vasu kI ptnii| (vIro0 14/10) (jayo0 12/147) aannddaayk| (jayo0 9/51) 0 nandA nAmaka drh/taalaab| nandanaH (puM0) putr| (suda0 3/14) 0 RSabhadeva kI bhaaryaa| For Private and Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nandAvartaH 530 nabhaH kalpa: nandAvartaH (puM0) 1. nandAvarta nAmaka bhavana (ti0pa0 4/353) nandIzvaradvIpa bhaktiH (strI0) nandIzvara dvIpa kI arcnaa| 2. indraka vimAna, eka kSudra jantu (Sa0khaM0 5/5/69) nandIzvara-vArinidhiH (puM0) nandIzvara smudr| (ti0pa0 5/46) nandiH (puM0strI0) [nand+ini] Ananda, harSa, khushii| maMgala, nandISaNaH (puM0) tRtIya naaraaynn| (ti0pa0 4/1612) prmod| nandottaraH (puM0) nandottara nAmaka dev| * eka vAdya vishess| nandottarA (strI0) nandottarA nAmaka vaapikaa| 0 nandi nAmaka dev| (ti0pa05/46) napaH (puM0) eka kaJcakI naam| (jayo0vR0 1/5) 0 juAM khelnaa| napAt (puM0) [pAtI iti-pA+zata-nato nA samAse prakRtibhAvaH] 0 vRSabha, bail| potaa| 0 ziva kA anucr| napuMs (puM0) napuMsaka, hijdd'aa| (suda0 84) nandikaH (puM0) [nandi+kan] harSa, pramoda Ananda, zubha, napuMsakatA (vi0) kAmAzakti kI kssiinntaa| (vIro0 22/33) klyaann| napuMsakasvabhAvaH (puM0) bhogalipsA ke abhAva se rahita, nandighoSaH (puM0) nandighoSa nAmaka vApikA (ti0pa0 5/62) kAmAsakti kssiinn| napuMsakasvabhAvasya svabhA'vazyamiyaM na 0 arjunrth| kimu| (suda0 84) nandin (vi0) [nand+Nini] Anandita, harSita, romaanycit| napurassara (vi0) kSatriyatva hiin| nakArapUrvakaM nakSatramiti, nandin (puM0) 1. putra, 2. nATaka meM nAndIpATha karane vaalaa| (jayo010 5/27) nandinA (strI0) ghanopala, olaa| 'nandi zivapratIhAre / napta (puM0) potA, naatii| [na patanti pitaro yena, na+pat+tRc] dyUtabhANDabhidormudi' iti vizvalocanaH (jayo0 24/27) lar3ake kA putra, lar3akI kA putr| nandinI (strI0) 1. surabhi, gaay| 2. putrI samudra kI putrI nabAlatA (vi0) bAlyAvasthA se rhit| na vidyate bAlatA jar3adhIzvaranandinI prasiddhA kamalavAsinI vA yaa| (suda0 (jayo0 5/88) 112) nabhaH (puM0) [nabh+ac] zravaNa maas| nandiprabhaH (puM0) nandiprabhanAmaka dev| (ti0pa0 5/46) nabhas (napuM0) [nahyate medhaiH saha-naha+asun] gagana, AkAza, nandimitraH (napuM0) nandimitra nAmaka sAtavAM vndev| (ti0pa0 khebhAga, antarikSA (jayo01/68) 'pravartate kiJca martimeyaM 4/524) nabhasyabhUd vyAptayA'pyameyam' (jayo0 1/23) ____0 nandimitra nAmaka eka aacaary| (aMgacUrNi) 0 nabha-AkAzadravya (samya0 19) 'nabhastu raGgasthalam' nandivardhanaH (puM0) 1. eka AcArya, 2. zaMkha kA eka (samu08/2) dharmo'pyadharmaH samayo nabhazca, syAt paJcam bheda-jisa zaMkha kI nAbhi sundara ho| pudgala nAmakazcaH' (samu08/2) asyA ananyaramaNIyAyAH nandI (strI0) prathama naaraaynn| (ti0pa0 4/1611) padasyAgraM prAntabhAgaM bhayA bhAntyA sahitaM, yadvA bhairnakSatraiH 0 nandI nAmaka eka zrutakevalI caudaha puurvjnyaataa| sahitaM sabhamiti, janAH sAdhAraNalokAH sadA khaM na bhavatIti (ti0pa04/1494) nkhmaahurjguH| kAntyA vyAptayA kha varjitamavakAzarahita0 nandI nAmaka bldev| (ti0pa0 1/524) mityuktavantaH, kintu na ko'pi jnsttraavkaashmaaptvaan| nandIzvaraH (puM0) nandIzvara nAmaka aSTama dviip| 'nabhastu punarbha-zUnyatayA niSprabhatayA ca khamiti khyAtimAkhyAM (ti0pa0 5/55, jayo0 10/117) nandIzvaraM samprati zrIpUjyapAdato muninAyakAllebhe khamabhAvarUpaM bhAbhAvAdeva devadeva pikAGganA cUtakasUtameva' (jayo0 10/112) varSeSu nabha AkAzamiti nAma lebhe kil| (jayo0vR0 3/45) varSAntaraparvateSu nandIzvare yAni ca mandireSu' (bhakti0 34) 0 nbh-kaantivihiin| (jayovR0 3/45) nandIzvara-jaladhiH (puM0) nandIzvara smudr| (ti0 5/52) 0 nakSatra rhit| nandIzvajinamandiraM (napuM0) nandIzvara jinaaly| (ti0pa05/101) nabhaH kalpaH (puM0) nabhastala, nabhabhAga, AkAza sthaan| nandIzvaradvIpaH (napuM0) dvIpa vishess| (ti0pa0 5/52) (suda0 78) 'tatra talpe nabha kalpe ghanAcchAdanamantarA' nandIzvarapaMkti (strI0) nandIzvara dvIpa kI eka shrRNkhlaa| (suda0 78) For Private and Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nabhazkAntiH 531 namasyanaM nabhazkAnti: (strI0) AkAza prbhaa| nabhazkAntin (puM0) siMha, sher| nabhazgajaH (puM0) megha, baadl| nabhazcakSus (puM0) dinakara, ravi, suury| nabhazcamas (puM0) zazi, cndr| nabhazcara (vi0) gagana bihArI AkAza meM vicaraNa karane vaalaa| nabhogAdhibhuva (jayo06/10) nabhazcarAdhvani (strI0) 1. aakaashdhvni| (vIro0 7/2) 2. shNkhdhvni| nabhazcaraH (puM0) jyotiSI dev| nabhazcara-vyantara-bhAvanAnAM lasanti nityAni vimAnajAnAm' (bhakti0 35) nabhazcarArtha (vi0) nbhcaarii| nabhazcarI (strI0) vidyaadhrii| AdimArdavato nabhazcarI, svavabhAtIva guNena kinnrii| (samu0 2 / 8) nabhaztalaM (napuM0) AkAza bhaag| nabhazduhaH (puM0) megha, baadl| nabhazdRSTiH (puM0) 1. akSi vihIna, andhA 2. AkAza kI ora dekhane vaalaa| nabhazdvIpaH (puM0) megha, baadl| nabhazdhUmaH (puM0) megha, baadl| nabhaznadI (strI0) nabha gaMgA, AkAza gNgaa| nabhazprANaH (puM0) vAyu, pavana, hvaa| nabhazmaNiH (puM0) suury| nabhazmaMDala (napuM0) AkAza, gagana, antrikss| nabharajas (puM0) andhakAra, aMdherA, tms| nabhazreNu (strI0) dhuMdha, kohraa| nabhazlayA (strI0) dhUma, dhuNdh| nabhazlih (vi0) 1. AkAza cATane vAlA, 2. unnata, ati _ vistRta, uuNcaa| nabhazsad (puM0) jyotiSI dev| nabhasarit (strI0) chAyApatha, 'aakaashgNgaa| nabhasthalI (strI0) AkAza, ggn| nabhasthAnaM (napuM0) gagana cumbI, vizAla, uuNcii| nabhasyaH (puM0) [nabhas+yat] bhAdrapada kI mhimaa| nabhasvat (vi0) [nabhas+matup] dhuMdhayukta, koharA jny| nabhAvupaH (puM0) cAtaka pkssii| nabhAkaH (puM0) [nabh+Aka] 1. andhakAra, 2. raahu| nabhogA (vi0) aakaashgaaminii| nabhasi gacchantIti nabhogA AkAzagAminI devavidyAdharAH (bhakti0 25) nabhogAdhibhuva (vi0) nabhazcara, vidyaadhr| (jayo0 6/10) nabhogRhaM (napuM0) AkAzarUpa ghr| (vIro0 25/8) nabhonikAyaH (puM0) nabhasvarUpa, AkAza kkss| nabhoyAnaM (napuM0) nabha meM gmn| nabhovAka (strI0) aakaashvaannii| idaM prabuddhAya samapaNIyaM svayaM nabhovAk smupaalbhiiym| (suda0 4/19) nabhrAj (puM0) [bhrAj+kvip] kRSNamegha, saghana bAdala, kAlI ghttaa| nam (saka0) jhukanA, namaskAra karanA, abhivAdana krnaa| nanAma he pAThaka! vacmi tubhyaM (jayo0 19/15) praNAma karanA, namana karanA (bhakti0 1/ nAmami) 0 vyatIta karanA-bitAnA-'tayoragAjjIva namatyaghena nirantaraM jntubdhaabhidhen| (suda0 4/17) 0 namaskAra karanA-namAmyahaM taM puruSaM purANamabhUdhu (samu0 1/1) namati sma mudA yatra na mati: smarataH pRthak (jayo0 3/21) vyakta karanA, bolA jaanaa| (jayo0 12/72) tatra makhe havanakarmaNi samuktaM nama ityetad-OM satyajAtAya nama ityAdi-mantro meM 'namaH' bolA jAne ke rUpa meN| namakInaM (puM0) 1. vaTaka cumbana (jayo0 12/124) 2. bhojya pdaarth| (jayo0vR0 12/124) namadAcaraNaM (napuM0) namana vyvhaar| (suda0 4/44) namaMtI (varta0kR0) namana karatI huii| (suda0 1/20) namanaM (napuM0) praNAma, namaskAra, jhuknaa| (vIro0 7/3) namas (avya0) [nam+asun] namana, abhivAdana, praNAma, pUjA, satkAra, praNati, viniitbhaav| namo'stu (jayo0 11/85) 'namas' avyaya kA prayoga sampradAna artha meM kiyA jAtA hai| yaha nipAta se niSpanna zabda hai| zrI gurubhyo namo namaH (dayo0 1/5) namaskAraH (puM0) praNamyabhAva, sAdara namana, praNati, prnnaam| zirovanati, vndn| (jayo0 11/85) namaskArArtha (vi0) nmnhetu| (vIro0 5/25) namaskRta (vi0) namana karane yogy| (suda0 4/46) namaskRti (strI0) namana, praNAma, prnnti| namaskRtya (vi0kR0) namana krke| (jayo0 3/98) namasguru (puM0) AdhyAtmika shikssk| namasya (vi0) [namas+yat] abhivAdanArtha, vandanIya, sammAnita, AdaraNIya, puujniiy| namasyanaM (napuM0) namana, nmskaar| For Private and Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir namasyA 532 nayapramANaM namasyA (strI0) pUjA, arcnaa| nami (puM0) 1. eka vidyAdhara, piMgalA gAndhAra ke rAjA kI putrI kA patI, dAmAda nmi| vidyutprabhA suputrI hynvitnaamaanyonmerbhaaryaa| (jayo0 24/105) 2. naminAtha tIrthaM kara, ikkIsaveM tIrthaMkara kA naam| (bhakti0 19) namuciH (puM0) eka daity| nameruH (puM0) [nam eru] eka vRkSa, rudrAkSa, murpunnaag| namoha (vi0) vimohii| (vIro0 26/24) namo'stu (avya0) namana ho, nmskaar| (samu0 3/16) namo'stu siddhebhyaH, namo'stu vizva dRshyvne| (dayo0 1/3) namra (vi0) [namra+Ta] namra, vinIta, vinayazIla, praNatiyukta, abhivAdana jny| namragata (vi0) jhukA huA, praNata, nmnshiil| namracArI (vi0) jhukakara calane vaalaa| namratA (vi0) namrabhAva yukta, praNamya yukt| (jayo0 2/132) vinyshiiltaa| nay (saka0) 1. jAnA, rakSA karanA, dekhanA, prakaTa krnaa| (vIro0 14/14), 2. sevana karanA (suda0 122) nayantu-pazyantu (jayo0 1/9), 3. le jAnA prApta karanA, grahaNa krnaa| (suda0 108) nayan prAptayana (jayo0 6/12) 4. vyatIta krnaa| nayAma (suda05/2 naya prApaya (jayo0 2/3) nayAni (suda0 98) nayaH (puM0) [no+ac] 0 nirdezana, mArgadarzana, prabandhana, 0 vyavahAra, AcaraNa, cryaa| 0 nIti, zAsana viSaya buddhimattA, niitimaarg| (jayo0 12/50) rAjanItijJatA, prshaasn| (jayo0vR0 6/54) 0 nyAya, (suda0) naitikatA, nyAyapUrvaka (jayo0 vR0 12/50) 0 siddhAnta vAkya, niyama, krama, praNAlI paddhati, paramparA, riiti| 0 nAd, kathana paddhati, 'NIJ prApaNe, tasya naya iti rUpam' vaktaiva sUtrArthaprApaNe gamye paropayogAnnayati nayaH' vastunaH paryANAM sNbhvto'dhigmnmityrthH| (jaina0 la0587) 0 mukhyaniyAmaka hetu| 0 syAt pada yukta kthn| 0 naya ke samAnAntara-prApaka, kAraka, sAdhaka, nirvartaka, nirbhAsaka, upalambhaka, vynyjk| dIpaka, bhaavk| 0 jo vividha prakAra se artha vizeSa ko le jAtA hai| * jJAtA kA mt-abhipraay| nayo jJAturabhiprAyo yuktito'rthprigrhH| 0 vikala sNkthaa| 0 pramANaprakAzitArtha vizeSa prarUpako nyH| (ta0vA0 1/33) 0 nizcaya naya, vyavahAra nayaH (samya0 11) (jayo0 2/3) Atmane hitamuzAnti nizcaya (samya0 11) vyavahArikamutAhita nym| (jayo0 2/3) ekadeza vastu kA adhyavasAya, ekadezaviziSTo'rtho nayasya viSayo mataH' (nyAyavinizca0 29) 0 zrutanirupitaika dezAdhvasAyo nayaH' (mUlA0vR0 9/67) nayakovida (vi0) nItijJa, vidhivettA, nyAya praaynn| nayanI (napuM0) kathana niruupnn| (suda0 99) nayagata (vi0) nyAya ko prApta huA, 1. nayapakSa kI ora agrsr| 2. niyama pAlana karane vaalaa| nayajJa (vi0) 1. dUradarzI, nIti kuzala, 2. nayapakSa ko AdhAra banAne vaalaa| nayacakSus (vi0) dUradarzI, buddhimAna, agradRSTi rakhane vaalaa| nayanaM (napuM0) [nI lyuT] 1. nIti, prabandhana, nirdezana, nikaTa laanaa| nayana-preSaNa, bhejanA (jayo0 2/113) 2. zAsana krnaa| 3. naya (samu0 7/20), netra, akSiA (jayo0 9/11) (vIro0 4/30) (jayo0 4/12) nayanakri (strI0) le jaanaa| nayanagocaraH (vi0) dRSTigocara, dikhAI dene vAlA, dRshymaan| dRgvrtmkrmkssnn| (vIro0 6/21) nayanagatiH (napuM0) akssigolk| nayanapatha (puM0) dRSTimArga, dekhane kA raastaa| (jayo0 20/19) (jayo0 11/49) nayanaviSayaH (puM0) dRzyapadArtha, dekhane yogya viSaya. avalokana yukta vstu| nayanAnandaH (puM0) dRSTi vinoda, nayanoM ke priy| nynaabhiraam| (suda084) nayanopantiH (puM0) kaTAkSA (jayo0 2/135) nayanAbhirAmaH (vi0) priyadarzana, netroM ke priy| nayantavanta (vi0) nikalA huaa| (suda0 2/17) nayanAbhirAmaH (puM0) zazi, cndr| nayanotsavaH (puM0) 1. diipk| 2. netroM kI abhiruci| nayanodakaM (napuM0) premaashru| (jayo0vR0 13/2) nayapramANaM (napuM0) naya rUpapramANa, ananta dharmAtmaka vastu ke eka aMza kA grhnn| For Private and Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nayamaJjulaM narabhavaH nayamaJjulaM (napuM0) sundrniiti| (jayo0 26/45) nayaraya-maya (vi0) niitivicaarvaan| (jayo0 12/107) nayavatI (strI0) nItimati (jayo0 7/47) nayavartman (napuM0) niitimaarg| (jayo0 2/137) nayavAda (puM0) naya prarUpaka siddhaant| 'ucyate kathyate aneneti, nyAyAdhikArI, nayavAda : siddhAntaH' (dhava0 13/287) nayavid (puM0) raajniitijny| nayavidhi (strI0) nayapUrvaka padArthoM kA vidhAna, sat-asat Adi rUpaM nayoM kA niruupnn| nayazAstra (napuM0) raajniitishaastr| nayAgadhigama (vi0) niitijnyaangt| nayAnatirnatiH (strI0) naya kI sviikRti| (jayo0 24) nayasya nIterAnati sviikRtiH| nayAntaravidhi (vi0) nayabhedoM kI prruupnnaa| nayAntarANi naigamAdisaptazatanayabhedAH, te vidhIyante nirUpyante visraya-sAGkaryanirAkaraNa dvAreNa asminnati nayAntara vidhishrutjnyaanm| (dhava0 13/284) nayAnvita (vi0) niitiyukt| (jayo0 13/58) nayAbhAsaH (puM0) pratipakSa ke nirAkaraNa karane vAle ny| durnaya __ityrthH| (jaina0la0 590) nayAdhIna (vi0) nItijJAna sahitA (jayo0 28/41) nayutaH (puM0) eka saMkhyA pramANa, caurAsI lAkha nayatAMgoM kI eka nyut| nayanAntazaraM (napuM0) kttaakssbaann| (jayo. 10/69) nayanotpalavAsijalaM (napuM0) ashruprvaah| (jayo0 6/86) nayutAGgaH (puM0) eka saMkhyA prmaann| caurAsI lAkha prayutoM kI eka nyutaaNg| nayotjhita (vi0) anaitika, niitirhit| nayena ujjhito nItirahito'sti (jayo0 2/133) naraH (puM0) [nR+ac] manuSya, puruSa, AdamI, pumaan| nAsaunaro yo na vibhAti bhogii| (suda0 3/20) (vIro0 2/38) 'nR naye' nRNanti tathA vidhadravyakSetrAdi sAmagrImavApya svargApargAdihetusamyagnayavinayaparA bhavantItyaci narA manuSyAH' (jaina0 la0 59) 0 zataraMja kA mohraa| 0 dhUpaghar3I kI kiil| * shNku| 0 paramAtmA, prmpuruss| narakaH (puM0) [nR+vun] tIvra vednaa| (suda0 127) AtyantikaM du:khaM nRNanti nayantIti narakANi (ta0vA0 2/50) naraka, duHkha pUrNa sthAna, ghRNita prdesh| (muni0 16) naraka dvIpAyana: kiM gata (muni0 15) 0 narAn kAyantIti nrkaanni| 0 narAn kAyanti zabdAyanta iti nrkaanni| 0 narAn prANinaH kAyati pAlayati, khalIkaroti iti narakaH karma (dhava01/201) naranAyakaH (puM0) naranAtha, raajaa| (samu02/26) narakagati (strI0) naraka meM janma lenA narakabhAva, nAraka pryaay| 'yannimittaM Atmano nArako bhAvastannarakagati naam| (sa0si08/11) yasyA udayaH sakalAzubhakarmaNAmudayasya sahakArikAraNaM bhavati vA, nrkgtiH| naragRhaM (puM0) maanvgRh| (dhava0 1/201) narakAyu (napuM0) nAraka paryAya dhAraNa krnaa| narataH (puM0) paraspara prIti kA abhAva, rati kA abhaav| naraDUSA (vi0) manuSya ke vshiibhuut| (suda0 123) naragatiH (strI0) mnussygti| narajanman (napuM0) manuSya jnm| (vIro0 8/42) narajAtiH (strI0) manuSyakI utptti| naradevaH (puM0) rAjA, nRpati, manuSyoM meM zreSTha, jo caturaMga cakravartI hokara samyaktva se sahita, cakraratna ke svAmI, nau nidhiyoM ke adhipati, vRddhigata koza yukta, battIsa hajAroM rAjAoM se anugata aura samudra paryanta pRthvI ka pati naradeva haiN| naradhAtu (puM0) paripAlaka, raajaa| (jayo0 3/14) naradvAraM (napuM0) maanvgRh| (vIro0 5/3) naranAtha (puM0) raajaa| (dayo0 41, jayo0vR0 1/24) naranAyakaH (puM0) naranAtha, rAjA, adhipati, (samu0 2/26) naranAthaputrI (strI0) raajkumaarii| (jayo0 3/85) narapaH (puM0) rAjA, adhipti| (jayo0 12/51) narapatiH (puM0) nRpati, rAjA, ckrvrtii| (samu0 5/10) narapazuH (puM0) mAnava rUpa pshu| narapAlaH (puM0) nRpati, adhipati, raajaa| narapAlatA (vi0) rAjApanA (vIro0 22/12) narapuMgavaH (puM0) uttama puruSa, zreSTha puruSa, sjjn| narabhavaH (puM0) manuSya janma (hita0 pR0 12) bAlye vidyAmadhIyAno, yuvatyA yauvne'nycitH| vArddhakye sati tAM tyaktvA, bhgvntmnusmret|| For Private and Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naratvazaMsa 534 narmavidhiH naratvazaMsa (vi0) mnussypn| (vIro0 14/27) nartakI (strI0) nRtyAGganA, naTI, abhinetaa| (vIro0 17/38) naramAnikA (strI0) manuSya jaisI strI, mrdaagnii| (jayo0vR0 1/32) narayantraM (napuM0) manuSya dvArA khIMcI jAne vAlI gAr3I, paalkii| 0 hthinii| (jayo0 13/31) __0 mayUrI, mornii| nararathaH (puM0) manuSya dvArA khIMcI jAne vAlI gaadd'ii| nartana: (puM0) [nRt+lyuT] nAcane vAlA, abhinetaa| nararAT (puM0) raajaa| nartanagRhaM (napuM0) nRtyshaalaa| nararAjan (puM0) rAja kumaar| (jayo0 3/15, 3/109) nartanAlayaH (puM0) nRtyshaalaa| (jayo0 21/34) nartakapratiguNa: naravargaH (puM0) manuSya smuuh| (jayo0vR0 3/90) zubhAnane'muSya pazya kila nrtnaalyH| (jayo0 21/34) naralokaH (puM0) kuber| nartita (vi0) [nRt+Nic+kti] nacAyA huA, nAcane vaalaa| naravIraH (puM0) zUravIra, parAkramI vykti| nartimukhaM (napuM0) namramukha, jhukA huA mukh| (vIro0 6/5) naravezaH (puM0) martya shriir| (jayo0 4/44) naI (aka0) garajanA, dahAr3anA, zabda karanA, gatizIla honaa| narazasya (puM0) raajaa| (jayo0 6/68) narda (vi0) [na ac] garajanA, dhaadd'| narazArdUlaH (puM0) pramukha puruSa, pradhAna vykti| nardanaM (napuM0) [na lyuT] garajanA, dahAr3anA, prArthanA krnaa| narazRMgaM (napuM0) sattAvihInatA kA lkssnn| narditaM (napuM0) garjanA, dahAr3a, cillAnA, ciikhnaa| nararSabhaH (puM0) narottama, purussshresstth| (jayo0 1/96) narmaTaH (puM0) [narman+aTan] ThIkarA, bartana kA ttukdd'aa| narasaMsargaH (puM0) mAnava smuuh| narmaThaH (puM0) [narman+aThan] 1. bhAMDa, lampaTa, 2. duzcaritra narasiMhaH (puM0) eka nAma vishess| vAlA, 3. duraacaarii| krIr3A, 4. manoraMjana vinoda, narahariH (puM0) nAma vishess| 5. maithuna, sNbhog| narAMgaH (puM0) [nar+aMg+aN] liGga, jnyaannendriy| narman (napuM0) [nR+manin] krIDA, vinoda, Amoda, pramoda ke narAyita (vi0) purussaayit| narasyevAcaraNa nraayit| lie vihAra, hAsya bhaav| avasthA (samya0 42) 'narmazarmaNi (jayo0vR0 1/26) (vIro0 9/35) zarIramAzrayan' (jayo0 3/1) narI (strI0) nArI, strii| 0 vinodavRtti (samya0 33) saMzarma narma bhuvi bharma narInarti (strI0) strI ke naac| smetyshokH| (jayo0 1095) 'kSaNikanakarmaNi narendraH (puM0) narANAm indraH cakravartI, nrottm| (suda0 1/28) nijayazomaNi' (suda0 38) bhakti0 32, jayo0 4/1) 0 artha puruSArtha (jayo0 12/48) zobhA-satsaMgataM narezaH (puM0) narANAmIzo narezaH rAmA, adhipti| (vIro0 5/3) mANikyamiva khalu svaM narma yaani| (samya0 26) narezalalanA (strI0) rAnI, mhaaraajnyii| (suda0 narmadA (strI0) mekalakanyakA, narmadA ndii| vindhyAcala se narezavargaH (puM0) rAjA samUha, nRptivrg| 'kadAcidAsIdaparAjitAkhyaH nikalane vAlI ndii| 'mekalakanyakAyA narmadAyA nadyAH ___parAjitAzeSa-narezavargaH' (samu0 6/9) zreNI pravAha-tulyA vartate' (jayo0 11/70) narma prasAdanaM narezvaraH (puM0) nRpati, adhipati, raajaa| (jayo0 3/71) dadAnIti narmadA (jayo0 11/30) samudra-sadasanAdaratAyAmastu narottamaH (puM0) 1. pradhAna puruss| 2. viSNu (jayo0 11/91, sjjnaabhinrmdaayaam|' (jayo0 22/11) nararSabha (jayo0vR0 1/96) uttama puruss| narottamadInatA narmakIlaH (puM0) pti| yasmAnna bhogAdhInatA svsmaat| (suda0 109) narmagarbha (vi0) rasika, ThiTholiyA, vinodii| nartaH (puM0) [nRt+ac] nRtya, naac|| narmagarbhaH (puM0) guptpremii| nartakaH (puM0) nRtyavRtti vAlA puruSa, abhinetA, naTa, bhATa, carmadhara (vi0) utsaahdhaarii| (samya0 140) caaraa| 0 hasti, 0 rAjA, 0 myuur| 0 kadalIvRkSa, kelA | narmadyutiH (vi.) prasannamukha, harSabhAva se yukt| kA vRkSA (jayo0 21/34) nartakaH kadalIvRkSa naTazca | narmavidhiH (strI0) vinoda chttaa| 'sukhena khe narmavidhervidhAti' tasya pratiguNaH prabhAvo yatra saH' (jayo0 21/34) (samu0 3/8) For Private and Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir narmavazyA 535. navatAnuyogacatuSTayaH 0 kamalinI kathitaH pati viduSAM punaH khalu vikasati nalinI ten| (suda0 87) nalinIkhaNDaM (napuM0) kamalapuJja, kmlsmuuh| nalinIruhaH (puM0) kamalinI se utpnn| 1. brhmaa| nalvaH ( puM0) [nala+va] eka mApa, jisase dUrI nApI jAtI narmavazyA (vi0) vinodvshNgtaa| (jayo0 14/29) narmacI (vi0) vinodvshNgt| (vIro0 6/37) narmasacivaH (puM0) vidUSaka, mnovinodii| narmasAgama (vi0) prasannatA dene vaalii| (jayo0 3/32) narmahetu (napuM0) klyaannkaark| (jayo0 26/22) narmoda (vi0) ekaagrcittvaalaa| (suda0 71) narmarAH (strI0) [narman+ra+TAp] ghATI, kaMdarA, dhauNknii| nala (napuM0) [nala+ac] 0 kmlsaar| svargAt suradro: salilAnnalasya (jayo 01/50) 'nalaMtu rasasIruhe iti vizvalocanaH' (jayo0 11/1) 'nalaM kamalaM tadvacchasyaH prazaMsanIyaH' (jayo0 6/68) nalaH (puM0) nala rAjA, niSadha deza kA rAjA nalaka (napuM0) kuhanI, zarIra kI lambI hddddii| nalakI: (strI0) TAMga, ghuTane kI kpaalii| nalakUbara: (puM0) kubera kA putr| nalakomalaH (puM0) kamala ke samAna mRdu| 'nalakomala: kamala tulyo muduH pANiH' (jayo0 12/60) upaghAtamaho karasya soDhuM kva samartho'siparigrahasya voddhuH| nalakomala eva pANisyA anavadya drava evamarpita: syaat|| (jayo0 12/60) naladaM (napuM0) khasa, uzIra, eka sugandhita jdd'| nalapaTTikA (strI0) cttaaii|| nalamonaH (puM0) jala vRzcika, jhIMgA mchlii| nalasadAsya (vi0) kamala ke samAna camakatA huA mukh| 'na lasatyAsye mukhaM yasya sa nalasadAsyo virUpAnano'pi vilasati zobhava iti virodhH| 'nalaM kamalamiva satsundaramAsyaM yasya sa iti prihaarH| (jayo070 6/54) virupAnana (jayo0vR0 6/54) nalinaH (puM0) [nala+inac] 1. saars| 0 pramANa vishess| nalinaM (napu0) saroja, kml| (jayo0 12/10) nalina kamalAGga c| (mahApu0 3/314) 0 pramANa vizeSa, caurAsI lAkha varSoM se guNita nalinAMga pramANa eka nlin| 0 nlin-jl| 0 nIla kA paudhaa| nalinamrajA (strI0) kamaloM kI maalaa| nalinAnAM kamalAnAM srajA mAlayA babandha gRhiitvtii| (jayo0 12/10) nalinAGgaM (napuM0) eka pramANa vizeSa, gaNitIya prmaann| nalinI (strI0) [nala ini+GIp] kamala samUha, kamala paadp| nava (vi.) [nu+ap] nayA, nUtana, navIna, tAtkAlika, isI samaya kaa| nava nUtanaM caritramiva caritram (jayo0 3/101) nau saMkhyA (jayo0 1/4) navaH (puM0) kauA, kAkA navaM (avya0) isI samaya, Ajakala meM, abhI abhI, bahuta dina hue| navakalikA (strI0) nUtana klaa| navakArikA (strI0) rajasvalA strI, navavivAhita strii| navakAlikA (strI0) rajasvalA strii| navakautukaH (puM0) praphullana, (jayo0 18/71) navagrahaH (vi0) nUtana samAliMgana, tAtkAlika smaaliNgn| nave grahe nUtane smaalinggne| (jayo0 17/55) navacaritraM (napuM0) adbhUta caritra, nUtana aacrnn| nUtanaM caritramidha critrm| (jayo0 3/101) navacatvAriMzat (strI0) uncaas| navachAtraH (puM0) nayA vidyArthI, navIna shissy| navachidra (napuM0) nau chidravAlA shriir| navata (vi0) nabbe vaa| navataH (puM0) kambala, cAdara, AvaraNa, hAthI kI jhuul| navatA (vi0) nava saMkhyAtmakatA navIna bhaavpnaa| (jayo0 1/34) navInatA (vIro0vR0 1/22) navatAnuyogaH (puM0) nava saMkhyAtmaka anuyog| navadhA (avya0) nauguNA, nau prkaar| (samya0 32) navadhAbhaktiH (strI0) vizeSa bhktipuurvk| pratigrahaNa, uccAsana dAna, sAdhupUjA, prazaMsA, manaHzuddhi, vacanazuddhi, kAyazuddhi, annshuddhi| (samya0 132) navadhAmabhaktito dAnaM, tapasvibhyaH prdiiyte| sauhArdamAtrato'nyebhyo, deshkaalaanusaarto|| (hi0saM050) navatAnuyogacatuSTayaH (puM00 cAra anuyoga kA nau saMkhyA ko prApta honaa| 'anuyogacatuSTaye prathamakaraNa-caraNadravyopanAmake zAstracatuSke navatA navInabhAvo bbhuuv| (jayo0vR0 1/34) For Private and Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navatiH 536 navividumaH patA navatiH (strI0) nbbe| navatikA (strI0) [navati kan+TApa] eka saMkhyA vishess| (90) 0 nbbe| 0 citrakAra kI kuNcii| navan (saM0vi0) [nu+kanin] 1. navIna, 2. nau| navanavArambhaH (puM0) 1, navIna kele ke stambha, 2. sundara apsraa| (jayo0 4/68) navanavatiH (strI0) ninyaanveN| navanidhiH (strI0) nau nidhiyAM-mahApadma, padma, zaMkha, makara, kacchapa aadi| (jayo0 11/36) (jayo0 78) navanI (strI0) navInatA yukt| navanItaM (napuM0) 1. makkhana, tAjA mkkhn| 2. navInatA se saMghaTita, atyanta sundr| navInatayA nItaM saMghaTitaM sundaramasti (jayo011/36) (jayo0 10/13) 'dugdhato hi navanItamudeti gaustRNAni hi smaadrnne'tti| (jayo0 4/21) 'takrato hi navanItamApyate'ta punaghRtakRte vidhaapyte| (jayo0 2/14) 'samucito navanItavinItakaH' (jayo0 1/100) sandhAnaM ca navanItamagAlitajalaM sdaa| patrazAka ca varSAsu nA'haMtavyaM dyaavtaa|| (suda0 129) navanItakaM (napuM0) pariSkRta makkhana, nainU, tAjA mkkhn| navapariNItA (strI0) navalAvadhU, naI vyvaahit| (jayo0 7/61) navapaMcAza (vi0) unstthvaaN| navapaMcAzat (strI0) unstth| navapadArthaH (puM0) nau jIvAdi pdaarth| jIva, ajIva, Azrava, bandha, saMvara, nirjarA, mokSa, puNya aura paap| navapAThakaH (puM0) nayA adhyApaka, nayA shikssk| navapuSpaM (napuM0) nUtana pussp| navapuSyaH (puM0) puSya nakSatra, jyotirloka kA eka puSya nksstr| loko'khila: satkRtika: punastAH striyaH samastA navapuSya zastAH / / (suda0 1/29) navapravAhaH (puM0) nau dvAra kA pravAha, zarIra ke nau sthAnoM se bahane vAlA malA zazvanmalastrAvi navapravAhaM shriirmettsmupaimythaa'hm| pitrozca mUtrendriyapUtimUlaM ghRNAspadaM kevalamasya tuulm|| (suda0 102) navabhaktiH (strI0) 1. nUtana bhakti, abhinava bhkti| 2. navadhAbhakti (jayo0 2/95) pratigrahaNa, uccAsanadAna, sAdhu pUjA, prazaMsA, mana:zuddhi, vacana zuddhi/vAkyazuddhi, | kAyazuddhi, annshuddhi/aahaarshuddhi| (hita0suM0 50) bhojanopakRti-bheSaja-zrutI: zraddhayA sa navabhaktibhiH kRtii| pUrayedyatiSu sanmanA guNagRhya eva yatinAmaho gnnH|| (jayo0 2/95) navamasargaH (puM0) navIna aahuuti| navayauvanaM (napuM0) yauvana kA nayA krm| navayauvanayukta (vi0) nava yuvAvasthA se yukt| (samu0 2/14) navayauvanavatI (strI0) nvyauvnaa| (jayo0 11/89) navayauvanA (strI0) nvyuvtii| kaumAraM kumAra bhAvutkrAntavatI lngkitvtii-nvyauvnaa'bhvdityrthH| (jayo0vR0 3/42) navarajas (strI0) nUtana rajasvalA vAlI ldd'kii| navaratnaM (napuM0) nau amUlya ratna, muktA, mANikya, vaiDUrya, gomeda, vajra, vidruma, padmarAga, marakata aura nIta rtn| navarasAH (puM0) kAvya ke nau rs| zRMgAra, vIra, karuNa, hAsya, raudra, bhayAnaka, vIbhatsa, adbhuta aura shaant| navarAtraM (napuM0) nau dina kA smy| Azvina mAsa ke prathama nau dina kA samaya, upAsanA kA smy| navarAT (puM0) nvbhuup| (jayo0 26/18) navalA (strI0) navapariNItA, naI nvelii| (jayo0 16/69) vyaahitaa| (jayo0 17/61) navalohitaH (puM0) nayA rakta, nUtana rakta, tAtkAlika nikalA lAla varNa kA khuun| 'navaM ca tallohitaM raktavarNa ca' (jayo0 15/40) navavadhU (strI0) naI vyAhitA strii| navavadhU kila sNkuctaanmtirpsrenmukhvaarimissaaddhRtiH| (samu0 7/4) navavadhU-samayI (puM0) navavadhU kA svaamii| (jayo0 4/51) navavarikA (strI0) naI vyaahitaa| navavallabhaM (napuM0) candana kI eka jaati| navavallabhaH (puM0) nayA priytm| navavastraM (napuM0) nUtana vastra, nayA paridhAna, svaccha kpdd'e| navaviMza (vi0) unniisvaaN| navaviMzatiH (strI0) untiis| navavismayaH (puM0) adhika Azcarya, nayA Azcarya, nUtana cmtkaar| navo nUtano yo vismayastamai vismayAya bhvnti| (jayo06/9) navasudhAnvayaH (puM0) nae cune se pute| navainUtanaiH sudhAyA akulepanairyukteti (jayo0 3/78) navavidumaH (puM0) prvaal| (jayo0 3/75) naI koMpalA navaividrumaiH pravAlaiH pallavairvA For Private and Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navavidha 537 nahi ko'tra navavidha (vi0) nau taraha kaa| bhAga jAnA, ur3a jAnA, baca niklnaa| 0 asaphala honA, navazataM (napuM0) 0 eka sau nau| 0 nau sau| antardhAna honaa| 0 haTA denA, miTA denaa| navazazibhRt (puM0) shiv| naza (strI0) nAza, hAni, vinAza antardhAna, dhvNs| navaSaSTiH (strI0) unhttr| nazvara (vi0) [naz kvakh] kSaNabhugara, kSaNasthAyI, anitya, navasUtiH (strI0) naI prasUtikA gaay| jaccA strii| asthAyI azAzvata, asthir| navasUtikA dekho uupr| naSTa (bhU0ka0kR0) [naz+kta] *lupta, 0adRzya, samApta navAnnaM (napuM0) nUtana dhAnya, nayA caavl| 0dhvasta, palAyita, ucchinna, vinaSTa / navAGkaraM (napuM0) nUtana aNkur| 0 vaMcita, bhAgA huA, mukt| 0 kSINa, bhraSTA navAkRtiH (strI0) nUtana AkRti, sundara chvi| naSTakaSAya (vi0) kSINa kaSAya, kaSAya rhit| navAr3I (strI0) nvyauvnaa| (vIro0 4/29) naSTakarma (vi0) karma rahita, karma mukt| navAmbu (napuM0) tAjA pAnI, svaccha jl| naSTakAntiH (strI0) yaza rhit| navAnavA (strI0) nRtana sNpdaa| (vIro0 13/6) (jayo0 3/115) naSTakAya (vi0) kSINakAya vAlA, kRshkaayo| navAlakA (strI0) nUtana kesh| (vIro0 8/46) nae kesh| naSTakheda (vi0) AvaraNa vimukt| (vIro0 20/14) 'navA navInA alakAH kezA yasya atha ca bAlako na naSTagRha (vi0) gRha vihiin| bhavatIti' (jayo0 11/79) naSTacandra (vi0) kssiinncndr| navAlatA (vi0) nviintaa| (samu0 3/22) 'navAlatA yatra (samu0 naSTajyoti (vi0) jyoti vihiin| 6/22) babhUva sA'dhunA' navIna vllrii| (jayo0 11489) naSTapApa (vi0) pApa rhit| navAzItiH (strI0) nvaasii| naSTayaza (vi0) kSINa ysh| navAsurA (strI0) nuutnmdiraa| (jayo0 15/54) naSTasaMzaya (vi0) saMzaya vimukt| navoddhata (vi0) nvnirgt| navoddhataM nAma dadhattadindubimba naSTasaurabha (vi0) saurabha vihiin| babhUveha-ghRtasya vinduH| (jayo0 16/22) naSTodhiSTArtha (vi0) prnaashaarth| (jayo0 19/69) navIna (vi0) nayA, tAjA, nyaapn| (vIro0 10/12) nas (strI0) [nas+kvip] nAsikA, naak| navauDhA (strI0) navayauvanA strii| (jayo0 16/58) (vIro0 nastas (avya0) [nas+tasila] naraka se| navya (vi0) 1. navIna, nyaa| 2. nvy-vyaakrnn| nasA (strI0) nAka, naasikaa| navya-bhavyaH (0) atyadhika sundara, nUtana saundry| (jayo0 nastaH (puM0) [nasR+kta] naak| 5/67) dRSTirAzu patitA vimalAyAM navyabhavyarajanI nastaM (napuM0) [nas+lyuT] nAsikA, sUMghanI, nsvaar| shklaayaam| (jayo0 5/67) 'navyo navIno'ta eva bhavyo nastita (vi0) [nasta+itac] nAka meM rassI ddaalkr| manoharo yo'sau| (jayovR0 3/67) nasya (vi0) [nAsika+yat] anunaasik| nasyaM (napuM0) nAka kA bAla, 1. suuNghnii| navyabhavyanivahaH (pu0) nava dIkSita bhavya smuuh| (jayo0 naha (saka0) bAMdhanA, pahananA, dhAraNa karanA, kasanA, susajjita 21/27) 0 nae dIkSArthiyoM kA smuuh| krnaa| navya-mAlatI (strI0) navIna mAlatI pussp| nahi (avya0) nizcaya hI nahIM, yathArtha rUpa meM nahIM, navamAlA (strI0) navInasraka, naI mAlA! 0vAstava meM nahIM kisI rUpa meM nahIM, bilkula nhiiN| navyarathaH (puM0) nayA yAna, rth| (samya0 39) 'nahi karomyahametadihAgrata: viSabhiSag dhriyatAM navyAkRtiH (strI0) navya vyaakrnn| navyAkRti meM zRNu bho sa mhaantH| (samu0 7/15) 'balamakhilaM niSphalaM ca sucitvaM kutaH punaH smbhvtaatkvitvm| vaktavyato'laMkRti taccedAtmabalaMnahi yasyA (suda070) nahi paratalpameti sa nA tu| dUravRttervRttAdhikAreSvapi caaprvRtteH| (vIro0 1/26) (suda089) naza (aka0) naSTa honA, samApta honA, kSaya honA, vilIna | nahi ko'tra (avya0) yahAM koI bhI nhiiN| 'nahi ko'tra yuvA honaa| (suda0 2/23) 0 lupta honA, adRzya honA, 0 yaH' (jayo05/4) For Private and Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nahi kiJcidapi 538 nAgamothA nahi kiJcidapi (avya0) kisI taraha kA bhI nhiiN| (vIro0 nAgakesaraH (puM0) nAgakesara nAmaka vRkSA 4/36) nAgagarbha (napuM0) sinduur| na hI na bhA (strI0) akssiinnkaanti| (jayo0 11/54) nAgacUDaH (puM0) shiv| nahuSaH (puM0) [nh| uSac] eka candravaMza kA nRpti| nAgaja (napuM0) 1. sindUra, 2. raag| nA [nah+DA] nahIM, na, mt| na hi paratalpameti sa nA tu| nAgajibikA (strI0) mainsil| (suda089) nAgajIvanaM (napuM0) raaNgaa| 0 nA-naraH, mnussy| (jayo0 2/67) nAgadaMta: (puM0) hAthI daaNt| ziSTamAcaraNamAzrayedanAvazyakaM ca khalu tatra tatra n| (jayo0 nAgadaMtakaH (puM0) hAthI daaNt| 2/40) 'nA manuSyo mahatsu mahApuruSezu bhaktimAnastu' nAgadaMzanaM (napuM0) sarpadaMzana, sarpa kA kATanA, sarpa ddsnaa| (jayo0 2/67) (dayo0 77) nAkaH (puM0) [na+kam-akam du:kham, tat nAsti atra iti] nAgadaMtI (strI0) sUrajamukhI pussp| svarga, suraaly| 'aneka duHkhena rahita naakm| (vIro0 nAgadalaH (pu0) 1. nAgasamUha, (vIro0 2/23) 2. 2/22) pAko'thavA puNyavidhenaranyaH nAko'nayAtraiva samastu nAgavallIsamUha, taambuul| (jayo0 22/54) dhnyH| (jayo0 5/86) nAga damanI (strI0) nAza ko vaza meM karane vAlI aussdhi| nAkapatiH (puM0) indr| (vIro0 4/44) (dayo0 77) nAkin (puM0) [nAka+ini] deva, amr| 'kina nAkibhireva | nAgadevaH (puM0) naagdevtaa| (vIro0 2/23) 1. eka rAjA niSedhitam' (vIro0 12/32) nAkinAyakaH (puM0) saudhrmindr| (vIro0 7/7) nAgadevatA (puM0) nAgoM meM ziramora, shessnaag| nAkijanaH (puM0) puNyAtmA (jayo0 9/27) nAganakSatraM (napuM0) AzleSA nksstr| nAkuH (puM0) 1. giri, parvata, 2. vlkiim| nAgapaJcamI (strI0) zrAvaNa zuklA, paMcamI kA dina, isa dina nAkSatra (vi0) [nakSatra+aN] nakSatra vissyk| nAgoM kI pUjA kI jAtI, unheM dUdha pilAyA jAtA hai| nAkSatraM (napuM0) nakSatramAsa smbndhii| (dayo0 80) nAkSatrika (vi0) nakSatra sambandhI, nakSatra ke antrgt| nAgapati (puM0) zeSa naag| (suda0 1/37) (dayo0 43) nAgaH (puM0) [nAga+aN] 1. sarpa, sarpadeva, naagdev| (jayo0 (jayo0vR0 1/25) 2/158) 2. hatthi, hAthI, kari gj| (jayo013/98) nAgapadaH (puM0) rtibndh| 0 kUra, atyaacaarii| nAgapAzaH (puM0) eka astra vizeSa, jo nAga kI AkRti kA 0 gaNamAnya, puujy| hotA hai, jisameM zatruoM ko phaMsAne kA kArya kiyA jAtA hai| 0 megha, baadl| nAgapurI (strI0) nAgoM kI ngrii| (dayo0 30) * khuuttii| nAgapuSpaH (puM0) campaka kA paudhA, punnAka vRkSA 0 nAgakesara, naagrmothaa| nAgapUjA (strI0) nAga kI arcnaa| 0 nAgakumAra nAmaka dev| nAgamalikaH (puM0) saperA, sAMpa ko pakar3ane vaalaa| nAgakanyA (strI0) nAgaputrI, nAga sutaa| 'sA nAgakanyA yato nAgamandiraM (napuM0) nAgadevatA kA sthAna, nAga deva mndir| jaghanyA kva kinnarINAntu tumaiva dhnyaa| (jayo0 11/73) (vIro0 11/54, dayo0 80) 'nAgakanyA jagatprasiddha-rUpavatyapi yato yasyA' (jayo0vR0 nAgamaNi (strI0) sarpa shirortn| (jayo0 2/16) 11/73) dayodaya kAvya meM nAgakanyA ko bhoginI bhI nAgamallaH (puM0) airaavt| kahA hai| (dayo0 109) nAgamuktA (strI0) nAgara mothA (jayo0 28/30) nAgakulaM (napuM0) nAgakula, nAga prmpraa| yannirantara nAgamothA (strI0) 0nAgara mothA, nAgamuktA, megha, baadl| naagkulaikrmym| (vIro0 2/23) (jayo0 28/30) For Private and Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgayaSTiH 539 nAthasomAbhidhaH nAgayaSTiH (strI0) eka gaharAI nApane kA baaNs| nATitakaM (napuM0) [naTa+Nic+kta+kan] anukRti, saMketa, nAgara (vi0) [nagara+aNa] nagara meM utpanna, nagara meM plaa| 0 ceSTA, haav-bhaav| namra, ziSTa, catura, caalaak| nATyaM (napuM0) [naT+SyaJ] nAcanA, anukaraNAtmaka citraNa, nAgaraH (puM0) naagrik| 1. devara, 2. vyAkhyAna, 3. naarNgii| 4. hAva-bhAva, prdrshn| (samu08/4) lipi vishess| nATyantI (vartakR0) nAcatI huii| (vIro0 2/44) nAgaraka (vi0) nagara meM utpnn| nATyara (vi0) nATaka, nRty| (vIro0 7/38) nAgarI (strI0) nAgarI lipi| nATyazAlA (strI0) rNgmNc| (vIro0 13/10) nAgarITa: (puM0) lampaTa, duzcaritra, jaar| nADi (strI0) [naDa-Nica+ini] kamala naal| nAgarukaH (puM0) saMtarA, naarNgii| nADikA (strI0) [nADi kan+TAp] 0 ghar3I, 24 minaTa kA nAgareNuH (strI0) sinduur| smy| 0 nalI ke AkAra kA aNg| nAgaryam (napuM0) buddhimattA, cturaaii| nADidhamaH (puM0) sunAra, svrnnkaar| nAgalatA (strI0) nAgavallI, tAmbUla, maaludl| nANakaM (napuM0) [na+ANakam iti] vitta (jayo070 3/1) nAgalokaH (puM0) bhUloka, srplok| sikkA, mohara lagI huI vstu| nAgavallI (strI0) pAna, tambUla, maaludl| (jayo0 10/63, | nAta (bhU0ka0kR0) nahIM honA (suda0 114) 12/134) 0 saudhasampadaddala (jayo0vR0 12/134) nAticara (vi0) [na aticadaH] jo lambI dUrI kA na ho| nAgavArikaH (puM0) mahAvata, rAjakIla hasti, myuur| nAticAra (vi0) [na aticaraH] aticAra rahita, doSa rahita, nAgazayyA (strI0) zeSanAga kA aasn| (jayo0vR0 1283) ahiMsAdi vratoM meM doSa se vimukt| nAgasambhavaM (napuM0) sinduur| (jayo0 10/42) nAtidUra (vi0) [na+atidUraH] samIpa, pAsa meM, adhika dUrI nAgasaMbhUtaM (napuM0) sinduur| se rhit| nAgAMganA (strI0) hthinii| nAtivAdaH (puM0) [na+ativAda:] ativAda/durvacana rahita, nAgasevita (vi.) satpuruSoM se aaraadhit| nAgaiH satpuruSaiH / apazabda se rhit| sevita aaraadhit| (jayo0 3/5) nAth (saka0) nivedana karanA, yAcanA karanA, prArthanA krnaa| nAgAMjanA (strI0) hthinii| 0 zakti rakhanA, sAmarthya honaa| nAgAMtakaH (puM0) grudd'| 0 taMga karanA, kaSTa denaa| nAgadhipaH (puM0) shessnaag| nAtha: (puM0) [nAth+ac] 0 prabhu, svAmI, nAyaka, rakSaka nAgArAtiH (puM0) grudd'| (jayo0 1/37) nAgariH (puM0) garur3A 0 pati (jayo0 2/141) nAgAnanaH (puM0) gaNapati, gnnesh| 0 eko'dvitIyazcAsau nAtha: svAmI (jayo0 1/37) nAgAzanaH (puM0) myuur| 0 nAthavaMza (jayo0 72/110) nAgendraH (puM0) dharaNendra dev| nAthacaraH (puM0) pti| 'gaterSayAM nAthacarAmaGganA' (jayo0 2/141) nAciketa: (puM0) agni, vhni| nAtha-nAmavaMzaH (puM0) nAtha nAmaka vNsh| atha kazcana nAgnyaparISahajayaH (puM0) bAIsa parISahoM meM nagnatA kA sahana nAthanAmavaMzasamayasya sma samISyate vtNsH| (jayo0 krnaa| 12/110) nATaH (puM0) [naT+ghaJ] nAcanA, abhinaya krnaa| nAthavaMzaH (puM0) naathvNsh| nATakaM (napuM0) [naT+Nvul] svAMga, rUpaka, rUpaka kA eka bhed| | nAthavaMzin (puM0) nAthavaMza, vAle raajaa| 'nAthavaMzin ivenduvaizinaH' nATakIya (vi0) nATaka sambandhI, nATaka vissyk| ye bhuto'pi parapakSa zaMsinaH' (jayo0 7/91) nATAraH (puM0) [naTyA apatyam Arak] abhinetrI kA putr| nAtha-soma-saMjJakaH (puM0) nAthavaMza aura somvNsh| (jayo07/37) nATikA (strI0) [nAT+kan+TAp] eka laghu nATikA, prhsn| | nAthasomAbhidhaH (puM0) nAtha aura somvNsh| (jayo0 7/37) For Private and Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAdaH 540 nAbhigolaH nAdaH (0) [nad+ghaJ] zabda, dhvani, cIkha, cillAhaTa, garajanA, dahAr3anA, ninAda, ghossnnaa| nAdin (vi0) [nad+Nini] zabda karane vAlA, cillAne vaalaa| nAdeya (puM0) [nadI+Thak] jalIya, nadI meM utpanna, samudra meM utpnn| nAdeyaM (napuM0) seMdhA nmk| nAnA (avya0) [na+nAJ] aneka prakAra ke, vividha prakAra ke, taraha-taraha ke, alaga-alaga, pRthak-pRthak, vibhinn| nAnAMdraH (puM0) [nanAMdR+aN] nanada kA putr| nAnAkukarmaH (puM0) aneka prakAra ke duraacrnn| (jayo0 2/) nAnAkuceSTA (strI0) aneka kuceSTAeM, vividha dussprvRttiyaaN| ityAdi saGgItiparAyaNA ca sA nAnAkuceSTA dadhatI nrngkssaa| kAmitvamApAdayituM rasAditaaicchatsamAliGgana cumbnaaditH|| (suda0 123) nAnAkuyoniH (strI0) vividha nimna yoniyaaN| (vIro0 11/10) nAnAgRhaM (napuM0) aneka ghara, taraha taraha ke ghr| nAnAcaraNaM (napuM0) aneka prakAra kA aacrnn| nAnAcaritraM (napuM0) taraha taraha ke caritra citrnn| nAnAjaDaH (puM0) aneka acetana pdaarth| nityo'hamekaH khalu cidvilAsI, nAnAjaDo dRshyvidhirvinaashii| (bhakti0 26) nAnAjAtiH (strI0) vividha janma sthAna, aneka jAtiyAM, aneka utpatti sthl| nAnAjyotiH (strI0) vividha prkaash| nAnAtapaH (puM0) aneka prakAra ke tp| nAnAdariNI (vi0) anukUlAbhAva yukta, pratikUla pravRtti yukt| nAnAdoSaH (puM0) aneka doSa, vividha duraacrnn| nAnAdharmaH (puM0) aneka dhrm| nAnApadaM (napuM0) aneka prakAra pd/sthaan| nAnAprakRtiH (strI0) aneka svbhaav| (vIro0 18/34) nAnAphalaM (napuM0) vividha prinnaam| aneka karmavidha phl| nAnAbhAvaH (puM0) vividhbhaav| nAnAmaNi (strI0) vidhimnnirtn| nAnAmaNi-maNDalAMzu (napuM0) nAnA prakAra kI maNisamUha kI kirnneN| (jayo0 24/21) 'nAnAmaNayasteSAM maNDalasyAMzubhiH kiraNaiH' (jayo0vR0 24/21) nAnAmahiH (strI0) vividha pRthiviyaaN| (suda0 1/39) nAnAmahima-vidhAnaM (napuM0) aneka prakAra ke iSTa daan| (suda0 1/39) 0 vividha mahimA dhaark| nAnAradA (strI0) bahuta daaNt| (jayo0 1/61) nAnArasa (strI0) vividha rasa yukt| nAnArUpA (vi0) vividha rUpoM vaale| (jayo00 1/32) nAmAvarNa (vi0) bhinna-bhinna raMgoM vaale| nAnAvidha (avya0) vividha rIti se| nAnAvidhAna (napuM0) nAnA prkaar| (vIro0 4/39) nAnAvyaJjanaM (napuM0) vividha pkvaan| SaDrasamaya-nAnA___ vyaJjanadalamaci kalamavi ca sudhaayaaH| (suda072) nAnuyA (vi0) anugamana nahIM karane vaalaa| (jayo0 2/7) nAMta (vi0) anta rahita, annt| nAMdikaraH (puM0) [nAndI karoti-kR+Ta] nAMdI pATha krtaa| nAMdI (strI0) [nandanti devA atra-nand+ghaJ] harSa, santoSa, khushii| 1. smRddhi| nAMdIninAdaH (puM0) hrssnaad| nAMdImukha (vi0) puNyasmRti kI bhaavnaa| nAMdIvAdin (puM0) nAMdI pATha krtaa| nAdhikalamba (vi0) dIrdhatA rhit| (jayo0 11/89) nApitaH (puM0) [na Apnoti srltaam-n| Apna tan] nAI, kSaura krmii| nApipyaM (napuM0) [nApita+SyaJ] nAI kA vyvsaay| nAbhiH (puM0/strI0) [naha iJ] 0 tuNDI -jayo0 3/47, (suda0 2/47) (vIro0 3/22) 0 suuNddii| 0 kendra, kendra bindu (suda074) 0 mukhyabhAga, pradhAna, agrnnii| 0 aadhaarbhuut| 0 ckrdhuurii| 0 nAbhi rAjA, prathama tIrthaMkara ke pitaa| nAbhika-nAbhika (vi0) nAbhitaka vyApta, nAbhistuNDI yasyA, evaM svArthaka pratyayazca (jayo06/46) nAbhikA (strI0) tunnddii| 'sadyApa padmA hRdi nAbhikApi' (jayo0 1/58) nAbhikuharaH (puM0) tuNDikApradeza, naabhigt| (jayo0 24/135) nAbhikUpaH (puM0) naabhigrt| (jayo0 17/67) gahIra naabhiyukt| (suda0 119) nAbhigartaH (puM0) nAbhikuhara, nAbhikUpa, tunnddikaakuup| (jayo0 17/67) nAbhigola: (0) tunnddii| (jayo0 11/32) tAruNyalakSmyA galitAtha nAbhigolAnmaSeH santatireSa bhaamiH| (jayo0 11/32) For Private and Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAbhicakra 541 nAman nAbhicakra (napuM0) tuNDI mnnddl| (jayo0 21/20) nAbhijaH (puM0) naabhiraaj| nAbhijAtaH (puM0) kamala se utpanna brahmA, vidhi| (jayo0vR0 1/35) 0 nAbhimaNDala (vIro0 6/5) akulIna-sa nAbhijAtokulInaH' (jayo0vR0 1/35) 0 RSabhadeva, AdibrahmA, nAbhirAjA kA putra, antima kulakara antima manu se utpanna Rssbh| saivAbhijAto'pi ca nAbhijAtavaH samAjamanyo vRssbho'bhidhaanH| (vIro01/2) 0 nAbhirAjasya jAta suputrA(jayo0vR0 19/17) nAbhijAta (vi0) hIna jAtIya, akulIna 'abhijAtaM na bhavatIti nAbhijAtaH' (jayo0 28/29) nAbhijAtakaH (puM0) naabhinaal| 'sitimAnamivendustakama bhijAtAdapi' nAbhijAtakam (suda0 3/13) nAbhidarI (strI0) nAbhigarta, tAbhi rUpa guhaa| nAbhimeva darI guhAm (jayo0 22/12) nAbhidapnu (vi0) nAbhiparyanta (jayo0 18/27) nAbhidezaH (puM0) tuNDikApradeza, tuNDI ke smiip| (jayo0 13/94) nAbhinarezaH (puM0) antima kulakara naabhiraaj| (muni0 1 ) nAbhinarezasunuH (puM0) nAbhirAja kA putra, RSabhadeva, Adideva, AdibrahmA, vRSabhadeva, aadinaath| (muni0 1) nAbhiparyantabhAgaH (puM0) nAbhi kA bhaag| nAbhiputraH (puM0) nAbhirAja kA putra, Rssbhdev| nAbhibilaM (napuM0) naabhigrt| pipIlikAlIkramakRtya prazastirvinirgatA naabhibilaatsmsti| (jayo0 11/33) nAbhibhavaH (puM0) nAbhirUpa sNsaar| (suda0 1/22) nAbhibhramaNaM (napuM0) nAbhikuhara, naabhigrt| (suda0 2/4) nAbhimaNDalaM (napuM0) naabhijaat| (vIro0 6/5) nAbhimAna (vi0) abhimAna rhit| (vIro0 8/18) ahNkaarshuuny| nAbhirAja (puM0) nAbhirAjA, antima kulkr| nAbhirAjAtmajaH (puM0) Rssbhdev| (muni0 10) nAbhila (vi0) nAbhi se sambandhitA nAbhivApI (strI0) nAbhigA, naabhibhrmnn| (jayo0 2/48) nAbhisaras (napuM0) tuNDI garta rUpa jlaashy| 'satRSNayA nAbhisarasya vApi kilAvatAraH zanakaistuyApi' (jayo0 11/5) nAbhisunuH (puM0) Rssbhdev| (jayo07/59) nAbhIlaM (napuM0) [nAbhi+gIS+lA+ka] 1. nAbhigarta, 2. piidd'aa| nAbharesA (puM0) nAbhirAja ke putr| nAbherasA vRSabha Asa sudevasUnu yo, vai cacAra smddgdRddhyogcaam| yatpArmahasyamRSayaH padamAmananti svasthaH prazAntakaraNa: primuktsngg|| (dayo0 30, dayo0 31) nAbheyaH (puM0) RSabhadeva, prathama tIrthaMkara aadinaath| (bhakti0 18) (jayo0 5/24) (jayo024/12) nAbhya (vi0) [nAbhi+yat] nAbhi se sambandha rakhane vaalaa| nAma (avya0) nAmadhArI, naamk| samasyujjayinI nAma nagarIha griimsii| nAma vAlA, nAma yukt| (dayo0 5) nAma dhaark| (jayo0 5) 0 niHsandeha, nizcaya hI, sacamuca hI, vAstava meM, yathArtha meM, vastuta:- nRbhavo nAma panthaiko (dayo0 120) 0 saMbhAvanA-viSA'syA nAma saJjAtaM rajanIva nizo'vano (dayo06) 0 jhUTha-mUTha kA bhaanaa| 0 Azcarya-dharAtale sAmpratamarditodaraH pravartate hanta sa nAmato nrH| (vIro0 9/12) * doSa, nindaa| 0 vAkyAlaGkAre-madhurdhanI nAma vanIjanInAm kAla: kilAyaM surbhiitinaamaa| (vIro0 6/13) 0 yathArthavAcaka (samya0 132) nAma satyamiva vAhatAmiti maGgale na paThituM smrhti| (jayo0 2/15) (jayo0 11/72) nAman (napuM0) [mnAyate abhyasyate namyate abhidhIyate artho'nena vA mnA+manin] nAma, abhidhAna, nAma rakhanA, bulaanaa| 'namayatyAtmAnaM gamyate'neneti naam| 0 kevala naam| 0 cihna, phcaan| (samya0 122) 'dhAtrI vAhananAmA raajaa'bhuudih'| (suda0pR0 33) 0 naamni| (samya0 135) .. gtijaatinaam| 0 saMsAra ko prApta karAnA, abhimukha krnaa| 0 karmapudgala drvy| 0 jIva ko nmaanaa| 0 nAnA rUpa ko prApta krnaa| * bhavAntara kI prApti honaa| 0 zubhAzubha bhAva honaa| 0 chaThA karma kA bheda chaTTTha kammaM tu bhaNNeda nnaam| For Private and Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmakaraNaM 542 nAmastavaM nAmakaraNaM (napuM0) nAma rkhnaa| nAmakaraNaM karaNamiti nAmaiva, nAmno vA karaNaM nAmakaraNam nAmataH karaNaM nAmakaraNaM (jaina0 laM0 594) * nAmakaraNa sNskaar| nAmakarman (napuM0) nAmakarma, jisa karma ke udaya se zarIra, saMsthAna, saMgaThana varNa, gandha Adi kI prApti hotI hai| * citrakAra kI taraha vividha pradeza kI prvRtti| yannamayati kilAtmAnaM nAnA nrkaadi| paryAyaiH zabda yati tannAmakarma gati vagairaha biyAlIsa nAmakarma kI prakRtiyoM kA udaya jo hotA hai, vaha usa usa taraha kI sAdhana sAmagrI ke sAtha isa AtmA kA samAgama karA detA hai| (tattvArthasUtra pR0 127) nAmakAyotsargaH (puM0) doSoM ke zodhanArtha kaayotsrg| nAmakRtiH (strI0) nAma denaa| eka jIva, eka ajIva, bahuta jIva bahuta ajiiv| nAmakSetraM (napuM0) apane Apa meM pravRtta honA, jIva-ajIva yA ubhaya kAraNoM se nirapekSa apane Apa meM pravRtta honaa| nAmagrahaH (puM0) nAmollekha karanA, nAmoccAraNa, nAma smaraNa krnaa| nAmacaturviMzati (strI0) nAma se yA akSaroM kI paMkti se caturviMzati nAma rkhnaa| nAmacchedanA (strI0) dUsare se alaga karanA, sacitta-acitta dravyoM ko dUsare se alaga krnaa| nAmajAtiH (strI0) yathArtha jaati| (samya0 132) nAmajinaH (puM0) jina aisA zabda kahanA, 'jiNasaddo NAmajiNo (dhava0 9/6) nAmajIvaH (puM0) 'jIva' nAma rakhanA, kisI bhI jIvana guNa kI apekSA na karake jIva nAma rkhnaa| nAmadik (strI0) nAma se dishaa| nAmadavyaM (napuM0) 'dravya' aisA nAma rkhnaa| nAmadharmaH (puM0) dharma saMjJA denA, dharma ke guNa se rahita kA bhI dharma nAma rkhnaa| nAmadhAraka (vi0) nAmadhArI, nAmamAtra kaa| nAmadhArin (vi0) naamdhaarii| nAmadheya (vi0) nAma vaalaa| (jayo070 3/69) sphurAyamANaM tilakopameyaM kilArya khnnddottmnaamdheym| (suda0 1/14) nAmanamaskAraH (puM0) nAma rUpa meM nmskaar| nAmanikSepaH (puM0) atad guNa vastu meM nyaas| 0 artha ke viparIta sNjnyaakrm| 0 puruSa ke dvArA kiyA jAne vAlA naamkrnn| 0 vivakSita artha se nirapekSa naam| nAmanirdezaH (puM0) nAma se sNket| yasya nirdeza iti nAma kriyate, nAmno va nirdezo yathA ayaM jinabhadra ityAdyabhidhAna vishessbhnnnm| nAmapadaM (napuM0) nAma Azrita pd| nAmapadaM nAma gauDo'ndhro dramila iti| nAmapiNDaM (napuM0) vivakSA vinA naam| nAmapuruSaH (puM0) puruSa nAma yukt| nAmapUjA (strI0) arahaMta, siddhAdi kA nAmoccAraNa krnaa| nAmapratikramaNaM (napuM0) Ayogya nAmoM ke uccAraNa kA prihrnn| ayogyanAmnAmuccAraNaM nAma prati pratikramaNam' (bha0A0TI0vR0 275) nAmapratikramaNaM pApahetunAmAticArAnnivartanaM pratikramaNaM-daNDaka- gatazabdoccAraNaM vaa| (mUlA0vR0 1/115) nAmapratyAkhyAnaM (napuM0) ayogya nAma kA uccAraNa nahIM karUMgA, aisA vicaar| nAmapramANaM (napuM0) pramANa kA naamkrnn| nAmabandhaH (puM0) bandha nAma vishess| nAmabandhaka (vi0) nAma bandha vaalaa| nAmabhAvaH (puM0) apane Apa meM pravRtta bhaav| nAmamaMgalaM (napuM0) arahaMtAdi kA naam| 'tattha NAmaMgalaM NAma NimittaMtara-NiravekkhA maMgalasaNNA' (dhava0 1/17) 'tatra maGgalamiti nAmaiva nAmamaGgalam' nAmalakSaNaM (napuM0) vastu kA lakSita honaa| nAmalokaH (puM0) loka ke zubha-azubha kA jaannaa| nAmavargaNA (strI0) 'vargaNA' zabda vyvhaar| nAmavedanA (strI0) aSTavidha bAhya artha kA Alambana na krnaa| nAmavrataM (napuM0) vrata saMjJA honaa| nAmazrutaM (napuM0) zruta/zAstra nAma rkhnaa| nAmasatyaM (napuM0) jo artha satya ho, phira bhI nAma rkhnaa| nAmasamaH (puM0) nAnA rUpa se jaannaa| nAmasaMkramaH (puM0) 'saMkrama' zabda vyvhaar| nAmasaMkhyA (strI0) jisakI koI saMkhyA ho, eka jIva, do bhaav| nAmasAmAyikaH (puM0) guNa Adi kI apekSA na karake sAmAyika krnaa| uccAraNa meM guNa ko mahattva denaa| nAmastavaM (napuM0) caubIsa tIrthaMkaroM kA nAma rUpa meM smrnn| For Private and Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmasthApanA 543 nArI nAmasthApanA (strI0) jisa nAma kA sthAna ho| utpanna honaa| narakeSu bhavaM nArakamAyuH (sa0si0 8/10) nAmasparzaH (puM0) ATha sparza meM se kisI eka sprsh| 'narakeSu tIvra-zItoSNavedaneSu yannimittaM dIrghajIvanaM nAmAMka (vi.) nAma yukta, nAma cihnit| tannArakAyuH' (ta0vA0 8/10) nAmAnantaH (puM0) kAraNa kI apekSA binA ananta naam| nArakika (vi0) [naraka+Thak+ini] naraka meM rahane vaalaa| nAmAnuyogaH (puM0) jo anuyoga ho usakA naam| caritra se nAraMgaH (puM0) [nR+agac] 1. saMtare kA vRkss| (suda0 72) caraNAnuyoga, vastu vivecana se drvyaanuyog| AnaM nAraMgaM panasaM vA-2. lampaTa, laalcii| nAmAntaraM (napuM0) apane Apa meM pravRtta yog| nAradaH (puM0) [narasya dharmo nAraM, tat dadAti, dA+ka] eka nAmAbhidhAnaM (napuM0) nAma vishess| vidvAn nArada aura parvata nAmaka vijJa bIsaveM tIrthaMkara meM hue nAmAvazyakaH (puM0) Avazyaka nAma honaa| 0 nArada muni| (jayo010 24/10) nAmAsaMkhyAtaH (puM0) asaMkhyAta saMkhyA kA naam| 0viraJciputra/zrIkRSNa vAbhyAM sahitasya viraJcipatrasya tvAdarasya nAmAsravaH (puM0) Asrava nAma honaa| sacchaviM vibhrti| (jayovR0 24/10) nAmottaraM (napuM0) uttara nAma yukt| 0 saMkleza-nAradaparvatavadyat kRtam bhavati tad dyuut| (jayo0 nAmopakramaH (puM0) nikaTavartI kAla kA upkrm| 2/127) nAyaH (puM0) [nI+ghaJ] nAyaka, netA, abhinetA, mArgadarzaka 0 santa, vINAdhArI snt| (jayo0 14/1) nirdezakA nArada-parivrAjakopaniSadaH (puM0) nArada kI kathAvastu ko 0 nIti, upaay| prastuta karane vAlA upnissd| (dayo0 24) nAyakaH (puM0) [nI+Nvul] mArgadarzaka, agraNI, netA, abhinetaa| nArasiMha (vi0) [narasiMha+aN] narasiMha se sambandha rakhane vaalaa| (jayo0 3/95) nArAcaH (puM0) [narAn Acamati nAraM AcAmati] loha kA baann| 0 gaNamAnya, pradhAna, mukhiyaa| mAnavAnAmagraNI nAyakA 0 nArAcasaMhanana, vajrAkAra bandhana aura valayabandhana se rahita, (jayo0vR0 3/95) mrkrbndh| 0 pUjya vyakti, pratiSThita vykti| nArAcikA (strI0) [nArAca++TAp] sunAra kI tulA, svarNakAra 0 dhIrodAtta vykti| kI traajuu| 0 nidarzana kI pradhAnatA yukt| nArAyaNaH (puM0) triSaSThi zalAkA puruSoM meM prasiddha nArAyaNa nAyikA (strI0) [nAyaka+TAp] svAminI, abhineta, puruSa, muraari| (jayo0vR0 14/66) 0pramukhA, (jayo0vR0 3/113) viziSTa strI, netRtvakartI 0 zrI kRSNa naaraaynn| (muni0 24) yo nArAyaNatAM jagAma gaNasaMghinI, saMcAlikA, nirdeshikaa| ca hariH / nAraH (puM0) [na+aN] jala nArAyaNatA (vi0) paramAtmapanA, prmaatmdshaa| narasya nAraM (napuM0) narasamUha, nr-smudaay| nArAyaNatA''ptihetorjunarvyatItaM bhvsindhuseto| (vIro0 nArajIvanaM (napuM0) sonaa| 14/32) nAraka (vi0) narakoM meM rt| narakoM meM utpnn| nArikaraH (puM0) nAriyala, shriiphl| (jayo0 24/80) 0 jo manuSyoM ko kleza pahuMcAte haiN| 'narAn kAyantIti / nArI (strI0) [strI jAtiH na vidyate ariryasyA] (jayo0 narakAsteSu bhavA nArakAH' (jaina0 la0600) 15/38) strI, nArI, nara ko janma dene vaalii| (suda0 0 narakagati meM honA 'narAn prANinaH kAyati ghAtayati 115) jisake samAna nara kA dUsarA ari na ho-tArisao kadarthayati khalIkaroti bAdhata iti narakaM karma, tasyApatyAni Natthi arI Narassa aNNetti uccade nnaarii| (bha0A0 naarkaaH| (go0jI0ka0TI0 147) 978) nArakagatiH (strI0) narakoM meM jAne kI gti| 'antarviSamayA nAryo bahireva mnohraaH| nArakAnupUrvI (strI0) narakagati ke prAyogya kA anupuurvii| paraM guJjA ivAbhAnti tulaakottipryojnaa:|| (jayo0 2/146) nArakAyu (strI0) naraka meM dIrgha samaya taka rahanA, naraka meM yA nAma nArIti vibharti me sA'ribhAvamAyAtyadhunA vishessaat| For Private and Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nArIdalaM 544 nAsAdAru vicArato'haM parivAraloke punaH padenaiva tthaavloke| (dayo0 37) karoti nArI januratrasAthaka vinaavrtairjiivnmstypaarthkm|| _ (samu0 4/32) nArI binA kvanuzchAyA nizzAkhasya troriv| (vIro08/4) nArIdalaM (napuM0) strI smuuh| (jayo0 14/96) nArIprasaMgaH (puM0) kaamaaskti| nArIratna (napuM0) strIratna, zreSTha strii| nAryaNaH (puM0) [nArINAbhaGgamiva zobhanamaMgaM yasya] saMtarA, naarNgii| nAla (vi0) narakula kA banA huaa| nAlaM (napuM0) nAla, polA, khokhalA, nAladaNDa, kmldnndd| 0 dhamanI, zarIra kI naalikaa| 0 hrtaal| 0 muutth| 0 nAlI, nahara, jalapravAha kI naalii| nAlA (strI0) [nal+Na+TAp] polA DaMThala, kmlnaal| nAliH (strI0) [nala+Nic ina] 0 nAlikA, zarIra kI dhmnii| 0 kmlnaal| 0 samaya dyotaka yntr| 0 nahara, naalii| nAlI dekho uupr| prnnaalikaa| nAlikaH (puM0) [nalameva nAlamastyasya Than] bhaiNsaa| nAlikaM (napuM0) kmldnndd| nAlikA (strI0) 0 vAdyayantra, baaNsurii| 0 kmlpussp| 0 eka pramANa, mApa, sAr3he ar3atAlIsa lava pramANa kaal| 'ar3atIsa lave addhalavaM ca ghettUNa egA NAliyA hodi|' (dhava0 3/65) nAlikeraH (puM0) nAriyala, shriiphl| (jayo0 24/80) nAlI (strI0) nAlikA, sAr3he ar3atAlIsa lava pramANa kaal| nAlIkaH (puM0) mithyAbhASaNa/jhUTha rahita satya, ythesstth| alokasya virodhI-'nAlIka: piNDajepyajJe' iti vizvalocane (jayo030 28/64) 0 nAlIkAnAM mUrkhANAM vipriya iti| 0 nAlyAM kaayti-baann| 1. bhAlA, 2. kamala, 3. kmldnndd| nAlIkinI (strI0) [nAlIka-ini+GIp] kamala guccha, kmlsmuuh| nAvA (puM0) naukA, jlyaan| (suda0 103, jayo0 22/52) nAvAntaH (vi0) 1. gaharI nadI, 2. nAva kA praant| 'nAvA jalayAnena kRtvAntaH prAnto yasyA tA' yadvA na vidyate'vAnto yasyAsyA nAvAntA (jayo0 22/55) nAvikaH (puM0) [nAvA-tarati-Than] cAlaka, potavAhaka, mallAha, nauyaatrii| 1. karNadhAra, le jAne vAlA, pAra utArane vaalaa| nAvin (vi0) mallAha, kevtt| nAvya (vi0) [nAvA tArya nau yat] jahAja ko le jAne vaalaa| nAvyaM (napuM0) nayApana, nuutntaa| nAzaH (puM0) [naz+ghaJ] dhvaMsa, ghAta, vinAza, kSaya, haani| 0 'dRgmohanAzAnnanujAyamAnaM' (samya0 123) 0 nAzaH punaH svabhAva prcyvnm| * mRtyu, mrnn| (samya0 59) 0sNktt| 0 parikAra, prityaag| 0 abhaav| 'kujJAnanAze'pi bhavettathA nH'| (samya0 137) nAzaka (vi0) [naz NicNvula] vidhvaMsaka, ghAtaka, vinAzaka, antk| (jayo0vR0 1/94) nAzagata (vi0) nAza ko prApta, kSaya ko praapt| nAzana (vi0) naSTa karane vAlA, ghAta karane vAlA, kSaya karane vAlA, haTAne vAlA, samApta karane vaalaa| nAzanaM (napuM0) vinAza, ghAta, vidhvaMsa, naSTa honA, dUra krnaa| nAzin (vi0) [naz+Nini] vidhvaMsaka, ghAtaka, naSTa karane yogya, kSaya karane yogy| (jayo0 3/14) nASTikaH (puM0) [naSTa ThaJ] khoI huI vastu kA svaamii| nAsA (strI0) [nAs+a+TAp] nAka, ghraann| (jayo0 1/61, jayo0 5/83) 0 ghrANendriya, paJcendriyoM meM dvitIya ghraannendriy| nAsAgraM (napuM0) nAka kA agrbhaag| nAsAchidraM (napuM0) nthunaa| nAsAdRzA (strI0) naasaagrdRsstti| 'yoga-bhogayorantara khalu nAsAdRzA smsy| (suda070) nAsAdRSTiH (strI0) nAsAgradRSTi, dhyAna kI eka avasthA, jisameM nAsAgradRSTi ko mahatva diyA jAtA hai| nAsAdRSTiratha pralambitakaro dhyAnaikatAnatvataH' zrIdevAdrivadaprakampa iti yo'pyakSubdhabhAvaM gtH|| nAsAdAru (napuM0) nAsika kI lakar3I, caukhaTa ke Upara kA bhaag| For Private and Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAsAparisrAvaH 545 niHzrayaNI nAsAparisrAvaH (puM0) nAka kA bahanA, sardI lgnaa| 0 sthaayitv| nAsApuTa (napuM0) nathuA, nathunA, nAka ke vivara, nAka chidr| 0 kushltaanipunn| nAsArandhra (napuM0) nathuA, nthunaa| 0 niyantraNa, nigraha, nirodh| nAsAvaMzaH (puM0) nAka kI hddddii| 0 Azraya, shrnn| nAsAsaMskAraH (puM0) nAka kA maila nikAlanA, nAka sApha | ni:kAMkSitaH (puM0) dezakAMkSA aura sarvakAMkSA rahita smygdRsstti| krnaa| kAMkSA na honA (samya0 91) 'kAMkSAnirAso vA ni:kAMkSatA' nAsAmrAvaH (puM0) nAka bhnaa| jo Na karedi dukkhaM kammaphale taha ya svvdhmmesu| so nAsikA (vi0) [nAs+Nvul+TAp] nAka, ghraann| NikkaMkho cedA sammAdiTThI munnedvvo|| (samayasAra 248) nAsikya (vi0) [nAsikA+Nyac] anunAsika, nAka meM hone | niHzrayaNI (strI0) nasainI, sIr3hI, jInA, padapaMkti, sopaanvaalaa| 'nizcitA zreNiH sopaanpNktiH|' nAsikyaH (puM0) nAka, ghraann| ni:zreNiH (strI0) khajUravRkSA niHzroNiradhirohiNyAM khajUrI nAsIraM (napuM0) [nAsAya-ite-Ira+ka] senA kA agrabhAga, pAdape striyAm iti vi (jayo0 24/5) Age bhnaa| niHzreNI (strI0) nasainI, sIDhI, sopaan| (jayo0 11/5, nAsti (avya0) [na+asti] yaha nahIM hai, asadbhAva, eka ___muni0 11) aMza kA abhaav| nahIM hai| (suda0 94) parakIya dravya, niHzeSIkaraNaM (napuM0) samasta, puurnn| (jayo0 2/110) kSetra, kAla aura bhAva kI apekSA nAsti ruup| 0 syAdvAda niHzreyasaH (puM0) mokSa, mukti, ratnatraya, apvrg| (jayo0 siddhAnta kI eka paddhati, jisameM vastu kA sarvathA niSedha | 12/28) samasta karmoM kI abhAva rUpa avsthaa| yA abhAva nahIM kiyA jAtA, apitu koI bhI vastu se | niHzaGkaH (puM0) bhaya rahita, dRr3ha zraddhazIla, dezazaMkA aura viruddha dharma ke binA pUrNatA ko prApta nahIM hotI hai| sarvazaMkA rhit| nirgato niH zaMkastasya bhAvo niHzaMkatA nAsti-avaktavyaM (napuM0) syAdvAda siddhAnta kA chaTA bhaMga, (mUlA0vR0 5/4) vastu ke sadbhAva aura asadbhAva meM yugapata vivakSita honaa| 0 sNdehaabhaav| (samya0 90) nAstikaH (puM0) nAstika puruSa, dharma, deza aura guru se rahita 0 shNkaaniraas| (dayo0 99) puruSa nAstika hai| (vIro0vR0 1/34) 0 sanmArge aNsshyaa| 0 anIzvaravAdI, vizvAsa nahIM rakhane vAlA, Agama | niHzaGkitaH (puM0) saMdehAbhAva, sgunn| (bhakti07) 'nirgataM vi prAmANikatA ko nahIM mAnane vaalaa| zaMkitaM yasmAdasau niHshngkitm| nAstikatva (vi0) nAstika vaadpnaa| (jayo05/44) niHzeSa (vi0) 1. pUrNa sukhAnA (jayo0 1/26) 2. akhila nAstikyaM (napuM0) [nAstika+SyaJ] naastiktaa| (dayo0 1/56) 3. kucha bhI nhiiN| (suda0 35) nAstitA (vi0) naastikpnaa| (vIro0 19/13) niHzarvarItva (vi0) rAtri kA abhaav| nAstidravyaM (napuM0) arthAntara rUpa dravya, 'ghaTa se bhinna para ___0 strI kA abhaav| (jayo0 18443) dravyA ' 0 brhmcaaritv| nAhaH (puM0) [naha+ghaJ] 0 bandhana, nigraha, 0 phaMdA, jAla, 0 niHzANaM (napuM0) dhvjdnndd| (jayo0 19/60) mlaavirodh| niHzeSatA (vi0) sampUrNatA (dayo0 16) sdaacr| nAhuSaH (puM0) eka nRpati kA vishessnn| niHzeSavAcanAvinayaH (puM0) vivakSita Agama kI vAcanA meM ni (avya0) saMjJA ke pUrva lagane vAlA upasarga-0 nIce kI | vinaya sUtra, artha, hita aura ni:zeSa meM viny| ora, nimnatA nissd| niHzvasaMtaH (puM0) zvAsocchavAsa yukt| (jayo08/84) 0 samUha, saMgraha, nikara, nikaay| niHzatraH (vi0) zatruzUnya, shuurviir| (jayo0 6/109) 0 tIvratA, nigRhiit| niHkSepaH (puM0) [nir+kSip+ghaJ] pheMkanA, bhejanA, vyaya 0 nideza, aadesh| krnaa| For Private and Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niHzvAsitaH 546 nikAma niHzvAsitaH (puM0) nIce sAMsa lenaa| niHsahI (strI0) vighnanivAraka mntr| (jayo0 24/ ) niHzvAsaH (puM0) [nir+zvas+ghaJ] zvAMsa nikAlanA, sAMsa niHsAdhana (strI0/vi0) apara sAdhana vrjit| (jayo08/93) chor3anA, lambA sAMsa lenA, Aha bhrnaa| adhogamanasvabhAvo niHsAra (vi0) sAra hIna, vyrth| (jayo07/24) (vIro01/11) ni:zvAsaH' niHsAraNaM (napuM0) [nir+sR+Nic+ lyuT] 1. niSkAsana, bAhira niHsaraNaM (napuM0) [nir+sR+lyuTa] karanA, nikAla bAhara krnaa| 2. dvAra, nikAsa, drvaajaa| 0 bahigarmana, bAhara jaanaa| niHsArapariNati (strI0) asaartaa| (jayo0vR0 11/94) 0 mahAprayAsa, abhinisskrmnn| niHsArabhAgaH (puM0) siMcana bhaag| (jayo0 3/50) 0 nikAsa, dvaar| niHsRtajJAnaM (napuM0) 1. avagraha, IhAdi kA jnyaan| 2. abhimukhyArtha 0 mRtyu, maraNa, ghaat| kA grhnn| (mUlA0 12/187) 0 upAya, upcaar| niHsavaH (puM0) [nir++ap] zeSa, bacA huA, avshisstt| 0 mukti, mokSA niHsrAvaH (puM0) [ni+stu] vyaya, bahanA, kharca karanA, vyartha ni:svaharahita (vi0) prIti rhit| (jayo08/41) honaa| niHsnehatA (vi0) premA bhAvapanA, prema kA abhaav| (jayo0 nikaTa (vi.) [ni samIpe kaTati ni+kaT+aca] samIpa, 8/20) sannikaTa, pAsa meM dUratA rhit| (jayo0 9/5) niHsvajanaH (puM0) dridrjn| (suda0 115) nikaTaka dekheM uupr| ni sva (vi0) dhana rhit| (jayo0 22/14) nikaTasthalakAlaH (puM0) samIpa kA smy| (jayo0 18/93) niHsvajanI (strI0) dhanarahita loga (suda074) nikaraH (puM0) [ni kR+ac] 0 samUha, samudAya, nikaay| niHsvanaM (napuM0) kolAhala, zabda, guNjaar| (jayo0 7/11) 0 Dhera, jhunndd| ni:svAnaH (puM0) dIna, nirdhn| (jayovR. 3/6) 0 sNgrh| ni:svArthatA (vi0) tyAganA, pritykttaa| (jayo0 2/74) 'samasta-nArI-nikarottamAGgamaNDanarUpA' (dayo0 109) niHsvedapadaM (napuM0) dharmajakavyAja, pasInA bhnaa| (jayo0 nikartanaM (napuM0) [ni+kRt+lyuTa] kATa DAlanA. chaattnaa| 27/127) nikarSaNaM (napuM0) [ni+kRS+lyuT] yAtrI sthala, atithigRh| niHsvAgatagaNanA (strI0) daridra ke Agamana kI gnnnaa| 'vayaM 0 vishraamsthl| tu ni svebhyodaridrebhya Agata gaNanaiva gnnnaa| (jayo0 0 khela kA maidaan| 12/143) 0 ddhaalaan| niHspRha (vi0) anaaskt| (jayo0 2/12) nikaSaH (puM0) [ni+kaS+dha+aca] parIkSaNa, kasauTI, parIkSopala ni:svArtha (vi0) svaarthrhit| Adarza rekhaa| (samya0 89) (jayo0 2/47) 'svarNakaM hi ni:saMkoca (vi0) apagata-lajjA, ljjaarhit| (jayo0 4/55) nikaSe parIkSyate' (jayo0 2/47) (jayo0 11/51) niruh| (jayo0 14/95) nikaSa-grAvan (puM0) kasauTI kA ptthr| niHsaMgaH (puM0) 1. sarva parigraha rhit| (dayo0 2 / 8) (bhakti0 nikaSapASANa: (puM0) kasauTI kA ptthr| 16) 2. bAhya aura Abhyantara parigraha se rahita saadhu| nikaSA (strI0) [ni kaS ac+TApa] nikaTa, samIpa, pAsa, aduur| (muni0 7) nikaSAtmajaH (puM0) raaksss| ni:saMgataH (puM0) parigraharahita, sampUrNa vastuoM ke prityaag| nikA (strI0) graahnnii| (jayo0 24/29) niHsaMgatA (vi0) aprigrhtaa| (vIro0 18/129) nikAcaH (puM0) nikAcana, chaMdana, nimNtrnn| niHsaraNAtmakaH (puM0) azubha kA ho jAnA, taijas zarIra kA | nikAcanA (vi0) karma kA utkarSaNa apakarSaNa honaa| bAhara nikala jaanaa| nikAma (vi0) [ni| kam+ghaJ] paryApta, atyadhika niHsaha (vi0) [nir+saha] asahya, ni:zakta, balahIna, 0 vipula, bahuta, adhik| zaktikSINa, zrAnta, thakA huA, preshaan| 0 icchuk| For Private and Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nikAmaH 547 nikSiptadoSaH nikAmaH (puM0) kAmanA, icchA, caah| 1. niSkriya, niriih| | nikulInikA (strI0) [ni+kuvIna+kan TAp] paramparAgata (jayo0 24/90) vizeSatA yukta, apane kula kI kalA meM prviinn| nikAma (avya0) yatheccha, icchaanusaar| nikRta (bhU0ka0kR0) [ni+kR+kta] vijita, tiraskRta, pravaMcita, nikAyaH (puM0) [ni+ci+ghaJ] 0 samUha, samudAya, saMghAta, haTAyA gayA, kaSTagrasta, kSatigrasta, duSTa, adhama niic| saMkAya, bhaag| (suda0 26) 'nicIyante iti nikAyAH' | nikRti (vi0) [ni+kR+ktin] vaJcanA, ThaganA, chala krnaa| 'svadharma vizeSApAditasAmarthyAt nicIyante iti nikAyAH' 'nikriyate'nayA paraH paribhUyata iti' nikRtiH| (ta0bhA0 (ta0vA0 4/1) 8/10) 0 taraha, prakAra-'devAzcaturNikAyAH'1 (ta0sU0 4/1) 0 dhana yA kArya kI abhilaassaa| 'atisandhAnakuzalatA dhane 0 adhika kAya-'adhiko vA kAyaH nikAya: kArye vA kRtAbhilASasya vaMcanA nikRtiH' (bha0A0TI025) yathA-adhikadAho nidAha iti'| 0 duSTatA, niictaa| 0 ghara, AvAsa, sthaan| 0 dhokhaa| 0 dharma prissd| 0 tiraskAra, apamAna, apraadh| * shriir| nirAkaraNa, asviikRti| 0 uddezya, nishaanaa| 0 daridratA nirdhntaa| 0 prmaatmaa| 0 hInatA, kmii| nikAyyaH (puM0) [ni+ci Nyat] nivAsa, AvAsa, ghara, sthAna, nikRntanArtha (vi.) kaSTa ke pryojnaarth| (vIro0 16/8) nikAraH (puM0) [ni+kR+ghaJ] nikUtana (vi0) kATane vAlA, naSTa karane vaalaa| 0 ur3AnA, dhAnya phaTakanA, sApha krnaa| nikRSTa (vi0) [ni+kRS+kta] adhama, nIca, durAcArI, girA 0 utthaanaa| huA, ghRNita, bhisskRt| 0 vadha, htyaa| niketaH (puM0) [niketati nivasati asmin ni+kitu-ghaJ] 0 anAdara, avajJA, kSati, dusstttaa| parAbhaya, tirskRt| ghara, AvAsa, bhavana, Alaya, nikuJja, kunyj| (jayo0 5/1) niketanaH (puM0) [ni+kit+ghaJ] pyaaj| 0 dveSa, virodh| niketanaM (napuM0) [ni-kit+lyu] bhavana, Alaya, nivAsa nikAraNaM (napuM0) [ni kR+Nic+lyuT] vadha, htyaa| sthaan| (jayo0 24/41) zivirasthAna-'ujjvalasya nikAzaH (puM0) [ni+kAz+ghaJ] zvetavarNasya niketanasya nivAsasthAnasya' (jayo0 13/109) 0 darzana, dRsstti| niketivRttiH (strI0) AdhArabhUta vRtti| (samya0 40) 0 kssitij| nikocanaM (napuM0) [ni kuc+lyuT] sikur3ana, simaTana, sNkucn| 0 saamiipy| nikvaNaH (puM0) saMgItasvara, dhvni| * samAnatA, smruuptaa| nikSA (strI0) [niz+a+TAp] liikh| nikASaH (puM0) [ni+kaS+ghaJ] khuracanA, rgdd'naa| nikSip (saka0) DAlanA, chor3anA, rkhnaa| (jayo0vR0 1/59) nikuMcanaH (puM0) [ni+kuMcalyuT] eka tola, 1/4 kudava ke nikSipta (bhU0ka0kR0) [ni+kSip+kta] * pheMkA huA, DAlA braabr| ATha tole braabr| huA, rakkhA huaa| 0 samarpita (jayo05/13) 0 asvIkRta, nikuMjaH (puM0) latAmaNDapa, ltaagRh| parityakta (vIro0 21/15), prasthApita (jayo0 13/89), nikuMja (napuM0) parNazAlA, kuTiyA, AvAsa sthaan| 0 bhejA huA, Ahita, 0 sthApita kiyA huA-'nikSiptaH nikumbhaH (puM0) [ni+kumbha+ac] 0 eka anucara, 0 sthApitaH, sacittAdiSu parinikSiptamAhAram sunda-upasunda kA jnk| * gaNDasthala-'hastino nikumbhAt / nikSiptadoSaH (puM0) harita vastu se AcchAdita AhAra, sacitta gaNDasthalAt' (jayo08/35) pRthvI Adi ke Upara Asana, zayyAdi kA lgaanaa| nikuraM (napuM0) jhuNDa, samUha, saMgraha, samuccaya, smudaay| 'sacitta-pRthivyAdestrasAnAM vA upari pIThaphalakAdika For Private and Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nikSipta dRSTiH 548 nigamanaM sthApayitvA atrazayyA kartavyeti yA dIyate vasatiH sA paatth| dvijavaNe niSkriyatAM dRSTvA kiM nigadAni bhraatddn| nikSiptAH' (bha0A0TI0 230) (suda0 97) nikSipta dRSTiH (strI0) parityakta dRsstti| (vi0 21/15) nigadaM (napuM0) stuti pATha karanA, sasvara pATha krnaa| nikSepaH (puM0) [ni+kSip+ghaJ] 0 pheMkanA, DAlanA, 0 nyAsa, 0 bhASaNa, pravacana, prruupnn| dharohara, amaant| 0 sthApanA, niyata, nizcita, 0 bhejanA, 0 vyAkhyA, ullekh| 0 parityAga krnaa| * miTAnA, sukhaanaa| * jaina darzana meM 0 chor3anA, (suda0 97) prasiddha eka paddhati, jo vastu kI vividhatA kA nyAsa nigad (saka0) 1. kahanA, bolanA, (suda0 70) 2. bhASaNa krtaa| * jo avasthA ho vaisA maannaa| (ta0sU0pR0 14) karanA, pATha krnaa| (jayo0 1/20) 3. stuti karanA, nikSipyate iti nikSepaH sthaapnaa| jJAnaM pramANamAtmAderupAyo prArthanA krnaa| jAtiM zrIjinavAcameva nigadadyasyAH nyAsaH iSyate' (laghIyastraya 10 2) Nicchae NiNNae prsaadaadytiH| (muni0 15) 'AnukUlavacanaM nijagAda' khivadi tti Nikkhevo' (dhava0 1/10) upAyaH kAraNaM (jayo0 4/11) 'nijagAda-kathitavAMstadA' (jayo0 4/11) AtmAdijJAnasya nAmAdi nyAso nikSepa iSyate - nigadyate (jayo0vR0 1/20) (nyAyakumuda-52) nigadata (vi0) bAta karate hue| (jayo0vR0 18/70) nikSepaNaM (napuM0) [ni+kSip lyuT] DAlanA, pheMkanA, nyAsa nigadita (vi0) 0kathita, prarUpita, (samya0 154) kahA karanA, rakhanA, vircnaa| gayA, prtipaadit| 'jinazAsanasya caraNAnuyoge nigaditamasti' nikSepaNAsamitiH (strI0) pratilekhana samiti, kamaNDalu, pustaka (jayo0vR0 1/22) Adi kA sAvadhAnI pUrvaka rkhnaa| nigaditaM (napuM0) pravacana, bhASaNa, kathana, prruupnn| nikSepaNIkathA (strI0) vastu pratiSThApana kathA, | nigam (saka) jAnA, nizcaya krnaa| nikSepakovidakathA, jo yathArtha citraNa meM samartha ho| nigamaH (puM0) [ni+gam+ghaJ] nikSodimaH (puM0) parvatIya khanana, suraMga se pRthvI kA utkhnn| 0 veda paatth| nikhananaM (napuM0) [ni+khan+lyuT] khodanA, utkhanana karanA, 0 zAstra, grantha- zrInimittanigamaM prapazyatA bhAvivastu nikaalnaa| tadapekSyate mtaa| (jayo0 2/58) nikharva (vi0) ttiNgnaa| 0 vaannigjn| (jayo0 2/113) nikhAta (bhU0ka0kR0) [ni+khan+kta] 0 nikAlA huA, 0 vyApAra, dhandhA, vyavasAya yaH krINAti samarghamitIdaM khodA huaa| 0 gAr3hA huaa| vikriinniite'vshym| vipaNau so'pi mahargha pazyan kAryamidaM nikhila (vi0) [nivRttaM khilaM zeSo yasmAt] sampUrNa, pUrNa, nigmsy| (suda0 94) sakala, vyaapt| 'nikhile'pyAkAze' (jayo0vR0 1/23) 0 maNDI, melA, saMgraha sthaan| nikhilAtma (vi0) sampUrNa Atma yukt| (vIro022/29) 0 nizcaya, vizvAsa, trk| nikhilotkaraH (puM0) cAroM ora kA samUha, sampUrNa ddher| - nigamo vnnigjnnivaasH| 0vaNikoM kA nivAsa, maNDI kssetr| nigaDa (vi0) [ni+gala+ac lasya DaH] 0baMdhA huA, jakar3A - nigamaH prabhUta-tara-vaNigvargAvAsaM (jaina0la0 606) huA, shrRNkhlit| nigamanaM (napuM0) kathana, nirUpaNa, prarUpaNa, tarka prastutIkaraNa, nigaDaH (puM0) jaMjIra, ber3I, upasaMhAra, adhyAtma hetuoM kA kthn| nigaDaM (napuM0) hthkdd'ii| 0 pratijJA kA udaahrnn| nigaDadoSaH (puM0) kAyotsarga kA doss| 0 hetupUrvaka pakSavacana prastuta krnaa| nigaDita (vi0) [nigaDa+itac] jakar3A huA, baMdhA huA, 0 pratijJA kA upasaMhAra-'pratijJAyA upasaMhAraH sAdhyadharmajaMjIra yukta, shrRNkhlit| viziSTatvena pradarzanaM nigamanam' (prameyaratnamAlA0 3/51) nigaNaH (puM0) yajJa dhuum| 0 jAnA, palAyana karanA, chor3a jaanaa| 'nakSatratA dRSTimapi nigadaH (puM0) [ni+gad+ap+ghaJ] 0 stuti pATha, sasvara | nAJcati sitadhu ternigmntH| (suda069) For Private and Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nigamAnAbhAsaH 549 niculaka nigamAnAbhAsaH (puM0) sAdhyadharma kA dRSTAntadharmI meM upsNhaar| 0 parAjaya, haar| nigaraH (puM0) [ni+gR+ap] nigalanA, DakAranA, gale utaarnaa| 0 naSTa karanA, dUra krnaa| nigaraNaM (napuM0) [ni++ lyuT] nigalanA, gale utaarnaa| 0 dnndd| -svecchaaprvRttinivrtnm| nigaraNaH (puM0) galA, kaNTha bhaag| - prAkAmyAbhAvo nigrahaHnigalaH (puM0) [nigaraM, nigAra-ralayorabheda:] * nigalanA, utaarnaa| - svapakSasiddhirekasya nigrho'nyvaadinH| saaNkl| (dayo065) 0 galA, kaNThabhAga tattadApya nigale - nigraho vaadi-prtivaadino| hi vibhUnAmarpaNIyamiti yuktirnuunaa| (jayo04/32) 'nigale nigrahakArin (vi0) nigraha karane vaalaa| (muni0 2) kaNThabhAge'rpaNIyam' (jayo070 4/32) mAlAM jayasya nigrahaNaM (napuM0) prihaar| parAjayayasyAsatAM nigrahaNe ca niSThA nigale vadati kSeptuM kila smaraH smara maam| (jayo0 matAM satAM saMgrahaNe ghnisstthaa| (jayo0 1/16) 6/117) bhujapAzena dRDhantaM vadhAna nigale'tra vilsntm| nigrahaNa (vi0) dabAne vaalaa| (jayo0 16/60) nigAlanaM (napuM0) dhAvana, 0dhonA, prakSAlana amisinycnaa| nigrAhaH (puM0) [ni+grah+ghaJ] daNDa, sjaa| nigrahabuddhiH (strI0) dveSa se pIDita honA, vyartha upavAsAdi (jayo0 12/132) nigIyate dilAnA, (samu0) krnaa| nigIrNa (bhU0ka0kR0) [ni+gR+kta] nigalA huA, DakArA nigrahasthAnaM (napuM0) apane pakSa kA nirAkRta honaa| huA, chipA huA, gupt| nigha (vi0) [ni+han] eka saa| nigUDha (vi0) [ni+guh+kta] 0 rahasyapUrNa, pracchinna, DhakA nighaH (puM0) geMda, knduk| huaa| 0 gupta, adRshy| (jayo0 12/59) nighaMTuH (strI0) [ni+ghaNT ku] zabdAvalI, eka grantha vishess| -atinigUDhapadaM sa punaH kutazcaturazItikalakSabhaveSvataH' nigharSaH (puM0) [ni+ghRS+ghaJ] ragar3anA, gharSaNa, ghottnaa| (samu0 7/8) (jayo0 5/78) nigRhanaM (napuM0) [ni+guh+lyuT] chipAnA, duraanaa| nigharSakuNDI (strI0) ghoTane kA saadhn| nigodaM (napuM0) jIvoM kA Azraya vizeSa sthAna, jIvoM kA | nigharSaNaM (napuM0) ragar3anA, gharSaNa krnaa| niyata sthaan| 'niyatAM gAM bhUmi kSetraM nivAsamanantAnantajIvAnAM nighasaH (puM0) 0 lAnA, 0 bhojana krnaa| dadAtIti nigodm| (go jI0TI0 191) nighAtaH (puM0) [ni+han+ghaJ] prahAra, abhighAta, damana, kSaya nigodajIvaH (puM0) sAdhAraNa rUpa meM eka hI zarIra vAlA nAza, abhaav| jIva, jo nigoda bhAva se jAte haiN| 'Nigodesu jIvaMtu, nighAtiH (strI0) [ni+han+DUJ] lohe kA gadA, mudgr| jigodabhAveNa vA jIvaMti tti NigodajIvA' (dhava0 7/606) nighuSTaMka (napuM0) [ni+ghuS+kta] dhvani shbd| nigodazarIraM (napuM0) nigoda kA shriir| nighUrNA (strI0) cAlana, sNcaaln| (jayo0 3/61) nigopa (vi0) surakSita, rakSita, gupt| (vIro0 18/41) nighna (vi0) [ni+han+ka] 0 AjJAkArI, anusevI, aashrit| _ 'sannidhAnamivA''bhAntaM yatnenaivaM nigopaya (suda0 104) 0 saMhAraka, sNktthrnn| (jayo0 10/15) nigopayan-chipanA, DhakanA, AcchAdita krnaa| (jayo0 24/38) nicayaH (puM0) [ni+ci+ac] saMgraha, samUha, samudAya, rAzi, niggaMthanAThaputtaH (puM0) mhaaviir| (vIro0 20/22) Dhera, samuccaya, ogh| nigraMthanaM (napuM0) [ni+granth+lyuT] vadha, htyaa| nigraha (saka0) rokanA, 0vaza meM karanA, AdhIna karanA Ajraya nicAyaH (puM0) [ni+ci+ghaJ] samUha, Dhera, smudaay| banAnA (suda01/27) nicita (bhU0ka0kR0) [ni+ci+kta] 0 saMcaya, pUrita, 0bharA nigrahaH (puM0) [ni+graha+apa] ekAgratA, sthiriibhaav| huaa| (jayo0 23/59) 0 AcchAdita, phailA huaa| 0 nirodha, rokA 0 uThAyA huaa| 0 nirAkRta, niraakrnn| nicumbanaM (napuM0) cumbana kA smy| (jayo0 17/28) niyantraNa, dmn| niculaH (puM0) colI, cAdara, cunnii| 0 dabAnA, kucalanA, roknaa| niculakaM (napuM0) colI, vakSatrANa, aNgiyaa| For Private and Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nicola: 550 nijaprajA nicolaH (puM0) [ni+cul+ghaJ] . cUMghaTa, pardA, avgunntthn| nijajIvanaM (napuM0) svakIya jiivn|| 0 kucvstr| (jayo0 13/84) 0 vichAne kI caadr| nijajIvanatruTi: (strI0) apane jIvana kI galatI aamiiy| 0 DolI kA AvaraNa-DolI kA pardA (suda0 116) nicolakaH (puM0) [nicola+kai+va] colI, baniyAna, jaakett| | nijajyotiH (strI0) Atma prkaash| nicchaviH (strI0) eka prdesh| nijaTaMkAraH (puM0) svdhvni| nicchaviH (vi0) prabhA vihiin| nijatattvaM (napuM0) Atma tttv| (jayo0 23/89) nij (saka0) dhonA, sApha krnaa| nijatapaH (puM0) svakIya tp| 0 svaccha karanA, nirmala karanA, pavitra bnaanaa| nijatoSaH (puM0) Atma sNtoss| 0 poSaNa krnaa| nijadravyaM (napuM0) Atma dravya! 1. apanA dhn| 0 prakSAlana karanA, chidd'knaa| nijadAsI (strI0) apanI dAsI svakIya cettii| (jayo0 12/110) nija (vi0) [ni+jan+Da] apanA, svakIya, aatmiiy| 'parihAsavacobhireva dhanyAnnijadAsIbhirabhojayatsa janyAn' (suda0 116) Atman, apane (suda0 3/18) 'bhavaH sa (jayo0 12/110) gaurI nijamadharmaGgam' tyaktvA nijaM vijAnAtu nijadezaH (puM0) apanA deza, svdesh| (jayo00 21/73) (jayo0 1/15) sudhArasamaya budhaH (jayo0vR0 27/63) nijadoSaH (puM0) apanI truTi, svakIya doss| dehI dehasvarUpaM svaM deha sambandhinaM gnnm| nijadhanaM (napuM0) svakIya vitta, apanA drvy| matvA nijaM para sarvamanyadityeSa mnyte|| (suda0 4/7) nijadhAnyaM (napuM0) apanA dhaany| vilomagAmina caiva nijaM jino'bhvt| nijadhI (strI0) svakIya buddhi| sahiSNubhAvataH svIyAM zaktimudyota ynnye|| (jayo0 29/21) nija-naMdaH (puM0) aatmaanNd| * cirasthAyI, sadaiva rahane vaalaa| nijanArI (strI0) apanI strii| 0 vishisstt| nijanijakarman (napuM0) apane apane krm| 'nija-nijakarmaNi nijakaraM (napuM0) apane haath| kuzalAH parathA'mImUrSi sNptnmushlaaH| (jayo0 2/115) nijakalmaSa (napuM0) apane pApA (vIro0 14/49) nijapati (puM0) apanA pti| (suda0 87) nijakAraNaM (napuM0) svakIya kAraNa, apanA hetu| nijapattana (napuM0) apanA ngr| (vIro0 7/7) nijakIrtiH (strI0) Atmayaza, svmshogaan| 'nijakIrtikulAni nijapadaM (napuM0) apanA sthaan| kulyarAT' (jayo0 13/66) nijapathaH (puM0) apanA maarg| nijakendaM (napuM0) svsthaan| (jayo0 4/1) nijapallavaH (puM0) apane pallava, apane vRkSoM kI komltaa| nijakhaNDaM (napuM0) apanA hissaa| (suda0 4/1) 'atha kadApi vasantavadAyayAvupavana nijaga (vi0) nijI, apanA, svkiiy| nijagau mhiiyaan| nijapallavamAyayA' (suda04/1) (suda08/3) nijaparikareNAnvita (vi0) apane parikara sahita, nijacAritraM (napuM0) apanA caritra, svakIya aacrnn| pricchidhaanvit| (jayo010 13/13) nijaceTikA (strI0) apanI daasii| (suda0 86) nijapazcimaH (puM0) svapRSThasthita, pIche sthit| 'karittadAnIM nijaceSTA (strI0) svagati, apanI ceSTA, apanI kriyA nijapazcimena vilUnamUrdhA nipapAta ten| (jayo0 8/31) (jayo0vR0 14/28) nijapANiH (puM0) hasta, hAtha, svhst| ciroccitAsivyasanApade nijaceSTita (vi0) ceSTA yukt| (vIro0 22/4) ____ tuk somasya jAyuM nijapANaye tu| (jayo0 1/75) nijajanman (napuM0) apanA janma, apanI utpatti, apanI nijapANi: (strI0) apanA hastadAna, pANigrahaNa kA daan| jAti, janmasthAna kA keNdr| nijapAtraM (napuM0) apanA paatr| nijajAti (strI0) apanI utpatti, apanI jAti, janmasthAna nijaprajA (strI0) apanI prjaa| 'nijaprajAyAH yaH pratipAlI' kA keNdr| (suda0 1/38) For Private and Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nijapratIkaH 551 nijonnatiH nijapratIkaH (puM0) svakIyamaGga, apane aMga ke cihn| 1/99) 2. vRttaparyanta-'nijavataMsapada iti vRttaparyantam' 'yadevamindIvarapuNDarIkasAraiH samArabdhanijapratIkam' (jayo0 (jayo0vR0 1/91) 16/41) nijavataMsapadaM (napuM0) mukuTa sthn| nijaprayatnaM (napuM0) apanA prayatna, apanA udyama, svakIya nijavartanaM (napuM0) apanA prinnmn| (bhakti0 27) parizrama nijaprayatnena tadeka naam| (samu0 1/32) nijavittaM (napuM0) apanA dhn| 'sakala janAnAM nijavittasya ca nijaphalaM (napuM0) Atma prinnaam| luNTAkebhyastrAtrI yamAyAtA'ramaho kalirAtriH' (suda0 97) nijabandhuH (napuM0) Atmabandhana, svakIya bndhn| nijavaibhavaH (puM0) apanI sampatti, apanA dhana, apanA raajy| nijabandhujanaH (puM0) svakIya mitrajana, kuttumbiijn| pRthutuje'tyasRjannijavaibhavaM pratividhAtumudIya sa vaibhvm| 'nijabandhujanasya sampadAmbunidhiM svapratipattitasdA' (suda0 (samu0 7/22) 3/27) nijavRttaM (napuM0) Atma caritra, apanA vRtaant| 'nagaraM praviveza nijabAndhavaH (puM0) kuttumbiijn| vaibhavAnnija vRttaM kiyadeSu saMvadan' (jayo0 21/73) nijabharaNaM (napuM0) svodrpuurti| nijazuddhiH (strI0) manaH smygbhaav| (jayo0 23/85) nijabhartu (puM0) apanA svaamii| (jayo0 4/29) nijahitaH (puM0) AtmakalyANa, svakalyANa, apanA hit| nijabhAraH (puM0) apanA bojh| 'Atmano nijahite/AtmakalyANe yojanaM pravartamasti' nijabhAvaH (puM0) apanA, abhiprAya, aahm-prinnaam| (jayo010 2/50) nijabhAvanA (strI0) Atmacintana, svakIya anucintn| nijADU (napuM0) kroDa, god| pitarau tu viSedAtuH sutAM na nijabhedaH (puM0) aatmbhed| tthaa''jnmnijaanggvrddhitm| (jayo0 13/22) nijabhrAtR (puM0) shodr| nijAtmAnuyuk (vi0) AtmA meM liin| ityAjJAvicaye samarthitamanA nijamaGgajaH (puM0) apane choTe choTe bcce| (jayo0 13/15) bhuuyaannijaatmaanuyuk| (muni0pR0 22) nijamataH (puM0) apanA abhiprAya, apanA vicaar| nijArddha-dehAnumita (vi0) ardhAGginI rUpa meM prinnt| (jayo0 nijamatiH (strI0) apanI buddhi| (suda0 90) 24/6) 'girIzvaraH sevata eva sattamA nidAddhadehAnumitAM tu nijamadaH (puM0) apanA abhimaan| paarvtiim| (jayo0 24/6) nijamanas (napuM0) svakIya mn| nijAntaraGgaM (napuM0) apanA mn| nijanijantaraGge modaM harSamupetya nijamanobhAvaH (napuM0) apanA manogata abhiprAya, apanA (jayo0 4/50) aashy| nijAsanaM (napuM0) apanA Asana, brahmAsana, kmlaasn| nijayIpsita (vi0) svaabhilssit| (jayo0va0 48) nijAsane cAkulatAM prayAtA cakre na vai madhyamitIva ghaataa| nijayazas (puM0) AtmakhyAti, apanI prsiddhi| (suda0 89) (jayo0 11/25) 'kSaNikanarmaNi nijayAzomaNisulabhaM ca jahAtu-(suda0 89) nijIya (vi0) AtmIya, svkiiy| (samu08/20) 'prasAdayan nijaratnaM (napuM0) apanA ratna, apane kImatI rtn| 'sa bhadramitraM buddhimaho nijIyAm' (vIro0 18/33) nijaratlavastunaH' (samu0 4/1) nijIyalIlA (strI0) apanI mnmaanii| (vIro0 11/7) nijaratnasAraH (puM0) ratnatraya saar| nijecchA (strI0) apanI icchA, icchaanusaar| (vIro08/13) nijarAziH (strI0) svakIya smuuh| ___'AgatA daivasaMyogAdviharantI nijecchayA' (suda0 133) nijarudanaM (napuM0) apanA krndn| nijocitaH (puM0) AtmAnukUla, aatmaanuruup| (jayo0 10/84) nijalAbhaH (puM0) Atma laabh| apane yogya, abhiisstt| 'purI-parItamupetya nijocita' parikaraM nijalAlasA (strI0) Atma icchA, svakIya icchaa| paramatra susNhitm| (samu07/13) nijalobhaH (puM0) apanI abhilASA, cAha, icchA, laalc| | nijoddezasamarthanaM (napuM0) apane uddezya kI puSTiA (vIro0 18/25) nijavataMsaM (napuM0) 1. svakIya AbhUSaNa, mukuttsthaan| (jayo0 | nijonnatiH (strI0) AtmotkarSa, Atmonnati, apanI prgti| 1/99) nijasya svasya vataMsapade/mukuTasthAne (jayo0vR0 parotkaSasahiSNutvaM jhyaadvaanychnnijonntim| (suda0 4/42) For Private and Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nijopArjita nityamitraM nijopArjita (vi0) apane pUrvopArjita, karma, svayaM ke utpanna 0 aTala, niyamita, nishcit| avehi nityaM viSayeSu kiye ge| phalaM sampadyate jntornijopaarjitkrmnnH| kssttm| (suda0 121) (suda0 125) 0 sadaiva, hamezA 'kaSTAya nityaM nanu dehirAzau' (suda0 121) niTalaM (napuM0) mastaka, sir| 0 vastu svabhAva kA vinAza na honA 'tadbhAvA'vyayaM niDInaM (napuM0) [nIcaiH DInaM patanamasti] jhapaTTA mAranA, nityam' 0cirasthAyI, zAzvata, nirbAdhA (ta0sU0 5/31) 0 jIva meM guNa, cetana Adi kA banA rhnaa| (ta0sU0pR081) pakSiyoM kA nIce kI ora udd'naa| 0 anAdi, ananta evaM sarvakAlika svarUpa honA jisake nita (avya0) sdaiv| (samya0 153) viSaya meM yaha jJAna ho ki yaha vahI hai, jise pahale dekhA nitaMbaH (puM0) [nibhRtaM tamyate kAmukaiH, tamu kAMkSAyAm] thA, vaha nitya hai, (jayo hi0 26/89) yat sato bhAvAnna cUtar3a, zroNI bhAga, kUlhA, kaTipRSTa bhaag| (jayo0 11/24) vyeti, na vyeSyati tannityamiti' (jaina0la0 607) (vIro0 3/22) striyoM kA pichalA ubharA huA hissA, | nityaM (avya0) pratidina, sadA, sarvathA hamezA, lagAtAra, nirntr| 'samekhalAbhyunnatimannitambA' naTI smarottAnagireriyaM vaa| trasAnAM tanurmAsanAmnA prasiddhA yaduktizca vijJeSu nityaM (suda0 2/5) tamekacakraM ca nitambamenaM jagajjayI saMlabhate nissiddhaa| (jayo0 2/123) mudaM nH| (jayo0 11/22) 'nitambanAmA rasanAkalApacchena' nityakRtyaM (napuM0) pratidina kiyA jAne vAlA kaary| (jayo0 11/23) nityatadanyarUpaH (puM0) nityAnityAmaka, nitya aura anity| nitambadezaH (puM0) kaTipRSTha bhAga 'nitambadeze pRthuckrmaanaat| (jayo0 26/89) (vIro0 3/21) nityaikatAyAH parihArakobda: nitambapradezaH (puM0) kaTipRSTha bhaag| shronnibhaag| kssnnsthitestdvinivedishbdH| nitambabimbaM (napuM0) 1. tIrasthala (jayo013/96), 2. siddho'dhunArthaH punraatmbhuuv| saMjJAnato nitytdnyruupH| shronnipRsstthpd| (jayo0vR0 13/96), 3. svakIya shronniprdesh| nityadAnaM (napuM0) pratidina kA daan| (jayo0 15/76) nityanigodaH (puM0) tInoM kAloM meM trasa paryAya ke yogya na ho| nitambabhAgaH (puM0) kttiprdesh| nityaniyamaH (puM0) nitya kA niyama, pratidina kA siddhAnta, nitambavat (vi0) [nitamba+matup] sundara kUlhoM kI trh| pratidina kI prkriyaa| nitambin (vi0) [nitamba ini] unnata kUlhoM vAlA, ramaNIya nityanUtvA (vi0) pratidina, nyaa-nyaa| zroNipRSTha yukt| nityanaimittakaM (napuM0) nirantara kiyA jAne vAlA anusstthaan| nitambinI (strI0) nitamba vAlI, zroNi yukta, ubhare sundara nityapAThaH (puM0) nirantara calane vAlA abhyaas| ___ kaTi pRSThabhAga vaalii| (jayo0 14/84) nityapiNDaH (puM0) pratidina kA aahaar| nitarAm (avya0) [ni+tarap+amu] 0 pUrNarUpa se, pUrI taraha nityapUjA (strI0) pratidina kI pUjA, deva, zAstra aura guru kI se| 0 atyadhika, atyaMta, bahuta bar3A, (jayo0 13) 0 pratidina kI jAne vAlI puujaa/arcnaa/bhkti| bhArI se bhArI, gurutr| nityapralayaH (puM0) susupta dshaa| nitalaM (napuM0) [nitarAM talam adhobhAgaH yasmina] pAtAla kA nityabandhaH (puM0) nirantara bndh| nityabhAvaH (puM0) zAzvata bhaav| eka bhaag| nityabhAvanA (strI0) sthAyI vicaar| nitAnta (vi0) 0atyadhika, bahuta adhika, tIvra, dRr3hatara, nityamaraNaM (napuM0) pratisamaya Ayu kA vinaash| 'samaye samaye 0pragAr3ha, prakRSTa, 0atizaya, 0bahuta jyaadaa| 'nayato jaya svAyurAdInAM nivRttiH'| (ta0vA0 7/22) toSayerupetAM praNayAdhInatayA nitaantmetaam| (jayo0 12/50) nityamahaH (puM0) nitypuujaa| nitAntaM (avya0) 0atyadhika, bahuta jyAdA, tiivrtr| (vIro0 teSu nityamaho nAma sa nityaM yjjino'rcyte| 12/23) 'saralAmanumanya vaMzajAM mAM kuruSe kAnta nitAntameva nItaizcaityAlayaM svIyagehAd gndhaaksstaadibhiH||(jainl pR0608) vaamaam| (jayo0 12/93) nityamitraM (napuM0) akAraNa dUsare kA rkssk| 'yaH kAraNamantareNa nitya (vi0) [niyamena niyataM vA bhavaM nityap] rakSyo rakSako vA bhavati tannityaM mitrm| (jaina0la0609) For Private and Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nityamuktaH 553 nidigdha nityamuktaH (puM0) prmaatmaa| * cihna, pahacAna, suuck| nityameva (avya0) nitya hI, pratidina hii| 0 yojanA, paddhati vidhi nityayauvanA (strI0) sadA yuvatI rahane vAlI, dropdii| 0 prakAzana, AzIrvAda viruddhavRttau rupame ti nityavAdaH (puM0) nityavAda kA kathana, kapila/sAMkhya ko | lokazchando'nuvotarSa nidrshnaukH| roSo na toSA jagadekapoSa nityavAda kI pddhti| (jayovR0 18/64) RSerbhavatyeva bhve'pdossH|| (jayo0 27/21) nityazas (avya0) [nitya+zas] nirantara, sadaiva, hamezA, nidarzanA (strI0) eka alaMkAra vizeSa, jisameM vastu sambandha lagAtAra, prtidin| (jayo0 2/48) 'kilAdharapradeze ramate upamA se parikalpita hotA hai| sma nityshH| (jayo0 24/2) itthaM cintanamastu nidA (strI0) tIvra vednaa| 'nitarAM nizcitaM vA samyak dIyate yogihRdayAnandapradaM nityshH| (muni0 23) cittamasyAM iti nidA' (jaina0la0 pR0609) nitya-zaMkita (vi0) sadA hI zaMkA yukta rahane vAlA, sadaiva nidAghaH (puM0) [nitarAM dahyate atra+ni+da+ghaJ] 0 tApa, garmI tatpara, kArya ke prati sjgtaa| tapana, ussnntaa| (vIro0 2/15) 0 grISmaRtu, garmI kA nityahotan (puM0) vaidika braahmnn| (jayo070 3/14) smy| (vIro0 12/2) nityAtapatraM (napuM0) chtrtry| (jayo0 10/99) nidAghakaraH (puM0) sUrya, dinakara, rvi| nityAtyaH (puM0) udadhi, smudr| nidAghakAla: (puM0) grISma samaya, garmI kA smy| (jayo0 nityAtyaM (avya0) pratidina, sadaiva, niraMtara, lgaataar| 22/11) 'nidAghakAle'pyatikUlameva prasannarUpA vahatIha nityAnadhyAyaH (puM0) nitya adhyayana kA tyaag| dev| (vIro0 2/15) nityAnandapadaM (napuM0) 0zuddhAtmapada, paramAnanda pada, uttama | nidAghabhIti (strI0) grISmakAla kA bhy| 'nidAghasya grISmakAlasya Ananda kA sthAna, zAzvat kalyANa pd| janma-maraNAdi bhItirbhayapariNatiH' (jayo010 22/11) se rahita zuddha svarUpa kA sthaan| nityAnandapade nirantara-rato nidAnaM (napuM0) [nizcayaM dIyate'nenani+dA+lyuTa] 0 nirAdara, bhUyAH svayaM srvdaa| (muni0 14) apamAna (jayo0 4/27) nityAnityAmakaH (puM0) nitya aura anitya rUpa, nitydnyruup| 0 bhogA kAMkSA, bhogaabhilaassaa| 'nidAnaM vissyN| bhogAkAMkSA' 'pratyabhijJAnato nityatadanyarUpaH' (jayo0vR0 26/89) (sa0si0 7/18) 'bhogAkAMkSayA niyataM dIyate cittaM tasmiteneti nityAnubhUtaH (puM0) bAra-bAra anubhava meM AI huii| vA nidAnam' (sa0si0 7/37) nityAnubhUtanijalAbhanivRttatRSNa zreyasmatadvacanayA 0 adhvasAya vizeSa-'nidAyate sUyate'neneti nidAnaM adhyavasAya cirsuptvuddhH| (dayo0 30) vishessH'| nityaikatA (vi0) nitya ektv| 'nityamevaikaM nAnityamiti 0 mana kA vicaar| (samya0 152) vicAro nityaikatA' (jayo0 26/89) 0 zalya, pIr3A, ksstt| nidaH (puM0) [nidAt viSAt drAti palAyate nindrA ku] 0 roga kA kAraNa jananA, cikitsA vijJAna kA kaarnn| manuSya, nr| roga prtipaadn| nidarzaka (vi0) [ni+dRz+Nvula] nidarzaka, prdrshk| 0 bandhana, paTTA, rassI, ddorii| 0 dekhane vAlA, pratyakSa karane vaalaa| 0 ArtadhyAna kA eka bhed| (muni0 21) 0 saMketa karane vAlA, iMgita karane vaalaa| 0 anta, smaapti| 0 prakathana vaalaa| 0 pavitratA, zuddhatA, nirmltaa| nidarzanaM (napuM0) [ni+dRz+ lyuT] nidAnabhAvaH (puM0) sukhAbhilASA kA bhaav| 0 darzanazakti, antardRSTi, dRshy| nidAnamaraNaM (napuM0) nidAna pUrvaka maraNa, Rddhi aura bhogoM kI 0 iMgita karanA, saMketa karanA, btlaanaa| abhilASA pUrvaka mrnn| * pramANa, sAkSyA nidAnahetu (strI0) nidAna kA kaarnn| (samu08/35) 0 dRSTAnta, udaahrnn| nidigdha (bhU0ka0kR0) [ni+dih+kta] saMlepita, cupar3A huaa| For Private and Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nididhyAsanaM 554 nindaMka nididhyAsanaM (napuM0) [ni+dhyai+san + lyuTa] nirantara | nidhiH (strI0) [ni+dhA+ki] 0 koSa, bhaNDAra, khajAnA, mnn-cintn| saMcaya sthaan| 'ni:svajanI nidhinA sA (suda0 74) nidezaH (puM0) [ni+diz+ghaJ] AjJA, anudeza, aadesh| 0 vaibhava, aishvry| sampattipAtrANAmupatarpaNaM pratidinaM satpuNyanidezin (vi0) [nideza ini] saMketa karane vaalaa| smpnnidhiH| (suda04/47) nid (aka0) nidrA lenA, nidraayte| (vIro0 12/16) 0 ghara, AdhAra, Azraya, sthAna, aashy| nidrA (strI0) [nindra ka+TApa na lopa] nIMda, suptAvasthA, 0 samudra, uddhi| mada, kheda, thakAvaTa, Alasya, zithilatA, jhapakI aanaa| nidhighaTI (strI0) koSa kI maTakI, dhana se bharI huI mttkii| 0 sukhapUrvaka jaagrnn| nidhighaTIM dhanahIjano yathA'dhipatireSa vizAM svahazA tthaa| 0 svApa, shyn| (vIro0 4/28) 'mada-kheda-klama- (suda0 2/49) vinodArthaH svApo nidrA' (sa0si0 8/7) (jaina0la0 pR0 nidhIyate -bar3hAnA, vRddhi krnaa| (vIro0 15/5) 8/10) nidhinAthaH (puM0) kuber| 0 mad, kheda aura thakAna vagairaha ko dUra karane ke lie yA nidhipUrNaH (puM0) dhana se pripuurnn| ArAma pAne ke lie so jAnA (tasU0 124) nidhizaH (puM0) kuber| nidrANa (vi0) [nidrA+kta] zayana karatA huA, pramAdakArI, nidhIzvaraH (puM0) svAmI, iishe| vadAmyatho saudhnidhiishvaalsydaayinii| (jayo0vR0 18/12) rantatsahAsamAsyaM shucirshmivntm| (jayo0 11/49) nidrAnidrA (strI0) nIMda para nIMda AnA, ghora nidrA, nIMda ke | nidhuvanaM (napuM0) [nitarAM dhuvanaM hastapAdAdicAlanamatra] Upara nIMda aanaa| 'nidrAyAH upryuprivRttirnidraanidraa'| 0 kSobha, kmpnn| 0 saMbhoga, maithuna, 0 Ananda, keli, upbhog| (sa0si0 8/7, mUlA0vR0 12/188) nidheya (vi0) vinA pryojn| nidheyaM mayA ki vidheyaM karotUta nidrAbhaMgaH (puM0) nIMda TUTanA, nIMda khulanA, jAgaraNa honaa| ___ sA sAmprataM cAkhave yadvadautuH' (suda0 7/5) nidrAvRkSaH (puM0) andhakAra tm| nidhyAnaM (napuM0) [ni+dhyai+lyuT] avalokana, darzana, dRsstti| nidAsaMjananaM (napuM0) kaphAtmaka vRtti, shlessmaa| nidhvAnaH (napuM0) [ni+dhvan+ghaJ] zabda, dhvani, kolaahl| nidAlu (vi0) [nidrA+Aluc] nidrita, nIMda meM huA, nIMda vaalaa| nin (saka0) le jaanaa| ninyu| (jayo0 6/26) nidrita (vi0) [nidrA+itac] supta, soyA huaa| nivaMkSu (vi0) [naSTumicchu:-naz+san+Da] marane kI icchA nidhatta (vi0) karma nidhAraNa krnaa| karane vAlA, bhAgane vaalaa| nidhana (vi0) [nivRtta dhanaM yasmAta] daridra, nirdhana, griib| / ninAdaH (puM0) [ni+na+ghaJ] tAragambhIrarava (jayo06/127) nidhanaM (napuM0) maraNa, dhvaMsa, nAza, haani| 0 zoragula, dhvani 0 gambhIra rava, dundubhininaad| (jayo0 0 upasaMhAra, anta, prismaapti| 6/127) 0 bhinabhanAhaTa, guNjn| 0 parivAra, vNsh| ninAdina (vi0) grjnshiil| (vIro0 2/30) nidhAnaM (napuM0) [ni+dhA+lyuT] 0 AdhAra, Azraya, shaaraa| 0 | ninayanaM (napuM0) [ni+nI+lyuTa] samApti, puurnntH| bharA huA, pUrNa (jayovR0 1/17) cAtakasya tanayo 0 anuSThAna, dhArmika kriyaa| ghanAghanamapi nidhAnamathavA ni:svjnH| (suda0 115) 0 0 ur3elanA, uchaalnaa| 0khajAnA, koSa, 0AgAra, godAma, bhaNDAra, 0saMpattisthAna 0 sampanna karanA, pUrNa krnaa| sudRktvamekaM suvidhaanidhaanm| (samya0 123) niMd (aka0) nindA karanA, doSa lagAnA, pratyAropaNa karanA, nidhAnakumbhaM (napuM0) bharA huA ghtt| nidhAnakumbhAviva yauvanasya burA kahanA, chidrAnveSaNa karanA, 0 dhikkAranA, phaTakAranA, pariplavau kaamsudhaarssy| (suda0 100) DAMTanA, loko nindatu pUjatAduta tataste kA viziSTiH nidhAnadhAmaM (napuM0) Azraya bhUta sthaan| prbhoH| (muni0 14) nidhAnapAtraM (napuM0) paripUrNa pAtra, bharA huA brtn| nindaMka (vi0) [nind+Nvula] 0 kalaMka lagAne vAlA, doSAropaNa nidhAnasetu (napuM0) AzrayabhUta kaarnn| karane vAlA, DATane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nindanaM 555 nipAnaM 0 kSati pahuMcAne vaalaa| 0 badanAma karane vaalaa| 0 pracchannastuti karane vaalaa| nindanaM (napuM0) pratikAra, virodha 'svasyadukSyaritamAsa sa nindana, tatparasya vidhinAbhyanuvindan (samu0 5/12) 0 nindA karanA, apamAna krnaa| 0 dossaaropnn| 0 phttkaarnaa| 0 bhalA-burA khnaa| 0 kSati, hAni, nuksaan| 0 prcchnnstuti| 0 vyaajstuti| nindA (strI0) 0 pshcaattaap| (muni0 19) saccaritrasya sattvasya pazcAttApaH svapratyakSaM jugupsA nindaa| 0 AtmasAkSikI nindaa| * doSa kA udbhAvana, dossaaropnn| 0 jugupsA, glaani| 0 kalaMkA 0 dossodbhaavnnecchaa| 0 privaad| (jayo0 12/145) nindAkaraNaM (napuM0) nindA karanA, doSAropaNa karanA, kalaMka lgaanaa| samastu dausthityavidhihUMdAcAnyasyAtra nindAkaraNAdi vaacaa| (samu0 8/28) nindAgata (vi0) nindA ko praapt| nindAparAyaNaH (puM0) nindA meM ctur| (jayo0 11/13) nindApaharaNakara (vi0) privaadhr| (jayo0 12/145) nindApUrvakaM (napuM0) nandAsahita, pshcaattaappuurvk| duSkarmArjita mahatAmadhipate! tvatpAdamUle'tra tannindApUrvakamujjahAmi supathe varvatiSuH saamprtm|| (muni0 19) nindAyogyaH (puM0) nindA kA paatr| (jayovR0 11/27) nindita (bhUka0kR0) [nind+kta] kutsit| (jayo0vR0 2/126) kalaMkita, apamAnita, aprazaMsita, doSAropita, gAlI diyA huaa| nindita-vyabhicArAdikarman (napuM0) kutsitaacrnn| (jayo0vR0 2/126) niMdu (strI0) [nidu+u] mRtavatsA, mRta bacce ko janma dene vaalii| niMdya (vi0) [niMd+NyAt] 0kalaMka yogya, ghRNA yogya, garhita, 0jaghanyA 0 pratiSiddha, vrjit| niMdyavastu (napuM0) atayaM vstu| (vIro0 16/26) nipaH (puM0) [niyataM pivati anena ni+pA+ka] jala bharane kA ghtt| nipaH (puM0) kadamba tru| nipaThaH (puM0) par3hanA, sasvara pATha karanA, adhyayana, abhyaas| nipat (aka0) giranA, prApta honaa| nipapAta (suda0 109) (vIro0 18/42) 'saktAH surApalaparA' (jayo0 6/59) nipatanyakeSu (suda0 127) nipatanaM (napuM0) [ni+pat+lyuTa] nIce giranA, utaranA, nIce kI ora jaanaa| (dayo0 8) nipatana-jAta (vi0) patana ko prApta huaa| nipatya (saM0kR0) girkr| 'adharmatAmityata eti satyamasau svIvAt sutarAM nipatya' (samya0 71) nipatyA (strI0) [nipatanti asyAm-ni+pat+kyap+TAp] 0 phisalana yukta bhuumi| . rnnkssetr| nipAkaH (puM0) [ni+pac+ghaJ] pakAnA, paripakva krnaa| nipAtaH (puM0) [ni+pat+ghaJ] nipAta, avyaya vishess| 0 nIce giranA, nIce AnA, nIce utrnaa| 0 AkramaNa karanA, TUTa par3anA, kUdanA jhpttnaa| * pheMkanA, dAganA, maarnaa| 0 utAra, prpaat| 0 maraNa, mRtyu| 0 Akasmika ghttnaa| 0 aniyamita rUpa, apavAda maannaa| 0 avyaya, -vaha zabda jisake anya rUpa na bne| 0 ginane kA aGka-nikAlanA, utkiirnnn| 'guNAnAM gaNanAyA yo'Gka nipaatutkiirnnnm|' (jayo0vR0 6/105) nipAtanaM (napuM0) [ni+pat+Nic+lyuT] 0 mAranA, pachAr3anA, giraanaa| (samu0 2/24) 0 parAsta karanA, dhvasta krnaa| 0 apavAda, aniymittaa| 0 marma sparza krnaa| nipAnaM (napuM0) [ni+pA+lyuT] 0 pInA, Acamana krnaa| * jalAzaya, johar3a, pokhr| 0 pAnI kA maad| 0 kUpa, kuNaa| For Private and Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nipIDanaM 556 nibhRta nipIDanaM (napuM0) [ni+pID+Nic lyuT] nicor3anA, bhIMcanA, 0 gAMTha, sahArA, ttek| dabAnA, coTa phuNcnaa| 0 parAzrayatA smbndh| nipIyate (varta0) pIyA jaanaa| (jayo0 16/9) 0 anyonyaashrit| nipuNa (vi0) [ni+puNa+ka] 0 kAraNa, mUla, hetu, AdhAra, pryojn| 0 catura, cAlAka, hoshiyaar| (jayo0 6/98) 0 AgAra, aadhaar| 0 buddhimAn, kuzala, prviinn| * eka baddhatA yukta lekh| 0 paricita, jAnakAra, anubhvshiil| 0 niyojana, anudAnA nipuNaM (avya0) caturAI se, cAlAkI se, kuzalatA se| 0 bhASya, kisI grantha kI vizeSa vyaakhyaa| nipUtaH (puM0) prabhAvita, prkssaaln| pavitra (jayo0 11/11) nibandhanI (strI0) [nibandhana GIpa] hathakar3I, bandha, DorI, rssii| nipUtapAdaH (puM0) prkssaalitcrnn| nitarAM pavitrau pAdau (jayo0 nibarhaNa (vi0) [ni+baha lyuT] vinAzaka, ghAtaka, vidhvaMsaka 24/65) naSTa karane vaalaa| nipUraH (puM0) zabda pravAha, jlprvaah| (jayo0 3/93) nibarhaNaM (napuM0) 0 vadha, ghAta, . dhvaMsa, vinaash| nipUra-pUrita (vi0) jala pravAha se pUrita, zabda pravAha se | nibiDa (vi0) [ni viDka ] saghana, tIvra, vyaapk| yukt| (jayo0 3/93) nibha (vi0) [na+bhA+ka] samAna, eka sA, anuruup| nipUrita (vi0) bharA huA, smbhRt| (jayo010/113) 'caritranAyakazcandra iva babhau, pare ca sarve nakSatranibhA jAtAH' niphena prakAra: (puM0) phena kaNa, chAga knn| (jayo0 13/91) (jayo0 5/27) nibaddha (bhU0ka0kR0) [ni+bandha+kta] nibhaM (napuM0) darzana, prakAza, prakaTIkaraNa, bahAnA, chadmaveza, 0 * bAMdhA gayA, jakar3A gyaa| kalpa, pryaas| (jayo0vR0 4/13) 'zaGka-zodhananibhaM 0 saMlagna, jur3e hue| 'dRgbhyAM samaM nibaddhau hastau kRtvA had sahasA'daH' (jayo0 4/13) giramapi prazastau' (suda0 115) nibhal (saka0) dekhanA, avalokana krnaa| 'vighaTanaM nahi 0 sAtha, sambaddha-nibaddhavaireNa ca tena bhoginAM vareNa daSTaH saMghaTanaM ca punaH pratinibhAlayatAM sakalo janaH' (jayo0 sahasaiva kopinaa| (samu0 1/11) 9/48) 'dambhaM parantvatra nibhAlayAmi pazyAmi' nibhAlayAmo 0 nirmita, jaTita, khnycit| (vIro0 9/1) (jayo0vR0 1/29) nibhAlayAma, (suda0 nibandhaH (puM0) [ni+bandha+ghaJ] prabandha, lekhana vidhi| 5/1) 'aho dhUrtasya dhauryaM nibhAlatAm' (suda0 105) 0 bAMdhanA, kasanA, jkdd'naa| nibhAlanaM (napuM0) [ni+bhal+Nic lyuTa] 0 dekhanA, avalokana 0 racanA karanA, lekhana, likhanA, kRti| krnaa| (vIro0 9/1), 0 dRSTi, prtykssiikrnn| 0 niyantraNa, avarodha, roka, bndhn| nibhAlayanta (vi0) dekhane vaalaa| nibhAlayantaM samarUpato'nyaM 0 hthkdd'ii| kiM nirdhanaM punaratra dhnym| (suda0 119) 0 sampatti kA daan| nibhUta (vi0) [ni+bhU+kta] 0 hetu, kaarnn| 0 DarA huA, bhayabhIta, bhyaakraant| 0 gdd'bdd'ii| (vIro0 19/43) 0 gayA huA, bItA huaa| nibandhanaM (napuM0) prabandhana, hisAva, lekhaajokhaa| | nibhRta (vi0) [ni+bhR+kta] rakkhA huA, pahanAe ge| nibhRtaM 'prjopyogivstuunaamaay-vyy-nibndhnm| vidhAya yoga-kSemArthaM sa zivAzriyA'bhitaH sukapola samupetya cumbita: (suda0 yatizca mssiritysau|| (hi0saM09) 3/19) saMgRhIta, saMkalita, ikaTThA kiyA huaa| * bAMdhanA, jakar3anA, jor3anA, milaanaa| 0 chipAyA huA, gupta, avalokita prcchnn| 0 saMracanA karanA, nirmANa krnaa| 0 cupa, shaant| 0 niyantraNa karAnA, rokanA, kaida krnaa| 0 sthira, niyata, acala, gatihIna 0 bandhana, hthkdd'ii| 0 mRdu, saumya, srl| catA For Private and Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nimagna 557 nimilA 0 dRr3ha, pracaNDa, arl| 0 ekAkI, akelaa| nimagna (bhUka0kR0) [ni+garaj+kta] nimagna, tlliin| 0 jalamagna, DUbA huA, aplaavit| * nIce gayA huaa| 0 abhipluta, aacchaadit| 0 avasanna, aprmukh| nimagnA (strI0) dravya ko nIce le jAne vAlI ndii| (ti0pa0 4/239) 0 saritA, prvaahinii| nimajjathuH (puM0) [ni+maruj+athuc] DubakI lagAnA, gotA lagAnA, zayana karanA, so jaanaa| nimajjanaM (napuM0) [ni+masj+ lyuT] snAna karanA, nahAnA, prakSAlana, DUbanA 'samulvaNe yasya yazaH zarIre nimaJjanatrAsavazena miire| (jayo0 1/30) nimaJjanatrAsaH (puM0) DUba jAne kA bhaya-'nimajjanatrAsavazena bruDanabhayabhItena' (jayo0vR0 1/30) nimajjya (saM0kR0) DUbakara, nimagna hokara-nimajjya-buDitvA (jayo0 23/30) nimajjita (vi0) [ni+mas+kta]0 nimagna, tallIna, ttpr| 0 DubakI lagAne vAlA, snAna yukt| nimajjitAyA jale javena netrAnumitaM mukhaM sukhen| (jayo0 14/64) nimaMtra (saka0) [ni+maMtra] bulAnA, nimaMtraNa denA, AhvAna krnaa| 0 AmantraNa karanA, prastAva bhejnaa| nimaMtraNaM (napuM0) AmantraNa, AhvAna, bulAvA, nyautA, aahvaann| (jayo0 4/12, 4/23) nimantraNatAtiH (strI0) AmantraNa patrikA, kuMkuma patrikA, kaMkUpatrikA, kisI vizeSa samAyojana ke lie diyA jAne vAlA ptr| (jayo04/13) nimaMtraNapatraM (napuM0) AmantraNa ptr| 'dattamastyApi nimantraNapatramatra yena ca bhavAn girmtr| (jayo0 4/21) nimantrita (vi0) Amantrita, aahuut| (vIro0 14/15) nimayaH (puM0) [ni+mi+ac] vastu-vinimaya, lena-dena, adalA-badalI, paraspara AdAna-pradAna, kry-vikry| nimasj (saka0) snAna krnaa| (jayo0 6/43) nimAnaM (napuM0) [ni+mA+ lyuT] 0 mApa, 0 muuly| nimi (puM0) nimeSa, AMkha jhpknaa| nimittaM (napuM0) [ni+mid+kta] niyamena mIyate aGgIkriyate tannimittaM shaayk| vastu sahAyaka sahayoga dene vAlA, madadagAra aura jahAM madada kI jAtI hai| (samya0 15) 0 kAraNa, prayojana, AdhAra, hetu| 0 cihna, saMketa, nishaan| 0 bhaviSyasUcaka jJAna, trikAlavartI bhAva kA kthn| 0 lkssy| nimittakAraNaM (napuM0) hetu kI vaastviktaa| nimittakuzalaH (puM0) nimitta meM nipuNa, loka ko Adeza dene vaalaa| (jayo0 19/68) nimittajJAnaM (napuM0) kAraNa kA jJAna, nimitta kushl| nimittajJAnArtha (vi0) nimittajJAna kI prApti ke lie| Namo adaMga-mahANimitta-kusalANaM etatpadaM nimittajJAnArthaM paThyate' (jayo0vR0 19/68) nimittatannin (vi0) nimittajJAnI,jyotiSI 'samaM samAlocya sa AtmamantribhistadevamApRcchaya nimitttntribhiH| (jayo03/66) nimittadharmaH (puM0) prAyazcitta, sAmAyika sNskaar| nimitta-naimittikaH (puM0) eka-dUsare kA sambandha, kArya-kArya kA yog| 'satyodane'bhyeti ca bhuktaye sa, 0 na sarvathA nUnamudeti jAtu, yadasti nazyattadatho na bhaatu| nimitta-naimittikabhAvatastu, rUpAntaraM sandadhakasti vstu|| (vIro0 19/39) 0 kArmaNa skandha nimitta hai aura AtmA naimittik| jaise kamala ke lie sUrya kA udy| (samya0 15) nimittanaimiktikayoga essH| kSudhAturaH, kintu vratI na yAti, tathaiva daivAya nurstijaatiH|| (samu08/19) nimittapiNDaH (puM0) utpAdana doSa, bhikSA kA kAraNa banAnA, bhikSA kA doss| nimittavid (vi0) zakuna jnyaataa/bhvissyjnyaataa| nimittavid (puM0) jyotissii| nimittazAstra (napuM0) jyotiSI shaastr| (jayo0 2/58) nimittazuddhiH (strI0) zubha zabdoM kA sunnaa| nimittasamyagdarzanaM (napuM0) nimitta se utpanna hone vAlA smygdrshn| 'nimittAt pratimAdikAt, samyaktvaM nimittasamyagdarzanamucyate' nimiSaH (puM0) [ni+miss|k] 0pAlabhAra, 0kSaNabhara, palaka, jhapakAnA, 0AMkha banda karanA, 0banda honaa| nimIlanaM (napuM0) [ni+mIla+lyuT] palaka jhapakAnA, banda honaa| nimilA (strI0) [ni+mIla+a+TAp] AMkheM banda karanA, jhpkaanaa| For Private and Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nimIlikA 558 niyamaH nimIlikA (strI0) palaka jhpknaa| nimIlitAkSa (napuM0) mudrita netr| (jayo0 13/08) nimUla (avya0) [nitarAM mUlam] nIce taka, jala tk| nimeSaH (puM0) [ni+miS+ghaJ] AMkha jhapakanA, 0TakaTakI ___ lagAnA, 0eka Taka dekhanA, dRSTi rkhnaa| nimeSakRt (strI0) vidyuta, bijlii| nimeSakRt (puM0) khadyota, jugnuu| nimnaH (puM0) [ni+mnA+ka] 0 gaharA, ghiir| 0 nimna, niicaa| 0 tlliitl| (jayo0vR0 11/98) nimnaM (napuM0) gaharAI, nIcA prdesh| 0 nimnabhAga, adhobhaag| 0 DhalAna, ddhaal| 0 vyavadhAna, bhUrandhrA 0 avsaad| nimnagataM (napuM0) adhogata, nIce kI ora gyaa| nimnagatiH (strI0) niicgti| nimnagA (strI0) nadI, parvatIya saritA (vIro0 2/17)-'nimna gacchatIti nimnagA' (jayo0 14/83) 0 avanatasthAnagata'nimnamanatavasthAnaM gacchatIti nimnagA' (jayo0 20/49) 0 nIce kI ora bahane vaalii| (suda0 148, 1/43) nimnapadaM (napuM0) tucchpd| nimnapremaH (puM0) tucchprem| nimnabhAvaH (puM0) gambhIra bhaav| nimna-rUpaH (puM0) naashk| sambabhUva vacanaM nabhaso'pi nimnruuptsttsmylopi| (su0 108) nimnalikhita (vi0) nimnodita, nimnaangkit| (suda0 113) nimnAGkita (vi0) nimnodita, nimnlikhit| (jayo0vR0 1/91) nimnokta (vi0) adho aMkita, kathana, isa prakAra kA kthn| (suda0 92) nimnokti (vi0) nimnlikhit| (suda0 113) nimnAnnataH (vi0) Ubar3a khAbar3a, nIcA-U~cA, avnt-unnt| nimbaH (puM0) [ninb+ac] nIma kA pedd'| nimbakalpaH (puM0) nIma kA prayoga, kalpa, rs| nimbaprayogaH (puM0) nIma kA kalpa, prayoga rs| nimbikA (strI0) nimbphl| 'madhurasA karaTasya hi nimbikA dhanamaho duritasya kdrpikaa| (jayo0 25/21) nimbaphala (napuM0) nimbolI, nitherI, nimbikaa| (jayo070 25/21) nimlocaH (puM0) [ni+mluc] suuryaast| denA, niyaccha pradAna karanA, (jayo0 1/92) niyata (bhU0ka0kR0) [ni yam+kta] 0 nizcita, dhruva, shaashvt| (vIro0 17/40) 0 avazyaMbhAvI, acUka, jo honA hai, vaha hogA, anivArya niyukt| (jayo0 3/19) 0 niyaMtrita, saMyamita, niyojit| (jayo08.38) 0 abhibhUta, svshaasit| 0 mitAhArI, saavdhaan| niyataM (avya0) hamezA, lagAtAra, kramazaH, avazya, anivAryataH, nizcaya hii| 'tadekadeze niyataM pratItau' (suda0 2/24) niyatasthAnaM (napuM0) nizcita sthaan| niyati (strI0) [ni+yam+ktin] niytivaad| 0 bhavitavyatA, prArabdha, daiv| sammatA hi mahatAM mahAnvayAH saMsmarantu niyati dRddhaashyaaH| (jayo0 2/11) * dhArmika krtvy| 0 Atma niyaMtraNa, Atma sNym| 0 pratibandhA (jayo0 13/24) niyativAdaH (puM0) eka nizcitakathana, jo jisa samaya meM jisase, jaise aura jisa niyama se hotA hai, vaha usa samaya, usI ke dvArA, usI prakAra se aura usake hogA hii| niyaMtR (puM0) [ni+yam tRc] 0 sArathi, caalk| 0 zAsaka, adhikaarii| (vIro0 18/12) . svAmI, mAlikA 0 raajypaal| 0 niyaMtA, viniyNtaa| niyaMtraNaM (napuM0) [ni+yantra lyuT] ArakSaNa, roka, prtibndh| niyantrita (vi0) [ni+yantra+kta] pratibaddha, ArakSita, saMyamita, siimit| niyamaH (puM0) [ni+yam+am] pratibandha, saMyama, niyaMtraNa, sImita krnaa| 0 nigraha, nirodh| 0 pratijJA, vrt| 0 nizcita, anivAryatA, aavshyktaa| 0 vidhi-vidhAna, kArya pddhti| 0 dhArmika sAdhanA, vrata kI pddhti| (samya0 15) For Private and Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyamakRta 559 niyoddha 0 niyama se jo kiyA jAtA 'NiyameNa ya jaM kajja niyutaM (napuM0) [ni+yu+kta]0 eka kSetra kA prmaann| dasa taNNiyamaM NANa-dasaNa-carittA' (ni0sA03) laakh| 0 niSiddha privrtn| niyuj (napuM0) 0sthApita kasA, niyukta karanA, pada denaa| 0 primitkaal| niyojayan (jayo0 3/1) 0 kaalsiimaakrnn| niyuddhaM (napuM0) [ni+yudh| kta]0 ghamAsAna yuddha karanA, paidala niyamapUrvaka, nizcitavidhi se| (suda070) 'bhUrAnandasyAtra lar3anA, vyaktigata sNghrss| niyamatazcaivaM vayaM bhavAmA' niyogaH (puM0) [ni+yuj+ghaJ] 0 prayoga, upayoga, niyukti| niyamakRta (vi0) nisama se karane yogy| 0 AjJA, Adeza, pratipAlanA, smjhnaa| (samu0 4/3) niyamagata (vi0) niyama ko prApta, sImAkaraNa ko praapt| 0 adhikAra, kAryabhAra, Ayoga nidesh| (jayo0va0 1/20) niyamacara (vi0) parimita samaya para vicaraNa karane vaalaa| 0 AvazyakatA, anivaarytaa| niyamanaM (napuM0) zAsana, avarodha, pratibandha, sImA, aacrnn| 0 prayatna, ceSTA, ziTa riiti| niyamaniSiddha (vi0) aticAroM se rahita, anuSThAna yukta, 0 kArya meM lgnaa| mUlaguNa aura uttaraguNa se aticAroM se rhit| 0 nivAsavidhi (jayo0 27/11) niyamaniSThA (strI0) niyama meM dRddh'taa| niyama kA paaln| | niyogapUjita (vi0) puujniiymaatr| 'niyogena pUjitaM niyamapatraM (napuM0) likhita patra, niymaavlii| pUjanIyamAtram' (jayo0vR0 2/24) niyamavatI (strI0) niyama vAlI, vatinI, vrata pAlana karane vaalii| | niyogavAn (vi0) samajhane vaalaa| (samu04/3) niyamita (vi0) 0 vihita, nirdhaarit| 0 sthira, saMvedita, | niyogin (puM0) [niyoga ini] mantrI, adhikArI, kAryapAlaka, pratijJAta, 0 zAsita, nirdeshit| niyaMtraka, aamaaty| (jayo0 1/12) 0 dUta (jayo0vR0 niyAgaH (puM0) AmaMtrita AhAra kA grahaNa, anAcarita saadhu| 1/12) 'nikhilA api niyogino'mAtyAdayaste' (jayo010 niyAnaM (napuM0) prayANa, prsthaan| (jayo0 13/4) 26/37) niyAmaka (vi0) [ni+yam Nic+Nvul] niyNtaa| niyoginI (vi0) abhisambaMdha yukta 'niyogo'bhisambandho yasyAH 0 nirodhaka, niyantraka, niyama meM Abaddha rahane vaalaa| sA' (jayo0 24/35) 0 samAgaminA-'nizaminduniyoginIM 0 pratibandhaka, shaasit| bumakSo' patanaM kinna raveraho mumukSo! (jayo0 20/34) 0 0 zAsana karane vaalaa| vidheya, mAnya-'na trivarga viSaye niyoginI nApavargapathi niyAmakaH (puM0) zAsaka, svAmI, adhikArI, niyNtaa| copyoginii| (jayo0 2 / 88) 0 niyama pAlana karane vAlA . sArathi, cAcaka, pricaalk| 0 karNadhAra, kevtt| 'vRSabhRtAM tadAzramagata-niyama-pAlakAnAmeva niyoginI' niyukta (bhU0ka0kR0) [ni+yuj+kta] 0 adhikRta, nirdhArita (jayo0vR0 2/117) (vIro0 21/18) 0 jAta, nirdezita, AjJapta, anudiSTa, | niyogyaH (puM0) [ni+yuSyan] 0 svAmI, adhikaarii| aadisstt| 'sahasA jagdhividhau tu te niyuktAH' (jayo0 12/15) niyojanaM (napuM0) [ni+yuja+lyuTa] saMlagna karanA, lagAnA, 0 saMlagna, tatpara, upvddh| 0pada lenA, kArya karAnA, Adeza denA, vidhAna karanA, niyuktajanaH (puM0) adhikRta vyakti, nirdezita vyakti, nirdhArita niyata karanA, prerita krnaa| vykti| niyojita (bhU0ka0kR0) [ni+yuja+kta] niyukta kiyA, niyuktanetrin (vi0) datta dRSTi vAlA, dekhane vaalaa| 'zukasanni- kAryabhAra diyA, Adeza diyA, AjJA dii| 'yamena niyojatAni cayAzca yAtriNAM hRdi bhAnti sma niyuktanetriNAm' (jayo0 niyuktAni' (jayo08/38) 13/60) niyodha (vi0) [ni+yuj-yat] adhikArI, kAryanirvAhaka, niyuktiH (strI0) [ni+yuja+ktin] * Adeza, AjJA, sevaka, bhRtya, naukr| 0 kAryabhAra, pada, niyojn| niyoddh (puM0) [ni+yudh+tRc] yoddhA, malla, balavAn, niyuktimAn (vi0) mAne ge| (jayo0 2/63) shktimaan| oferte For Private and Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyodhin 560 niravaveSeNa niyodhin (vi0) [ni+yudhna ini] yuddha karane vAlA, saMgrAma | niranuga (vi0) anuyAyI se rhit| karane vaalaa| 'niyodhinAM darpabhRdarpaNAlairyavyutthitaM vyomni niranunAsika (vi0) anunAsika vihIna, jisake uccAraNa meM rjo'ngghicaalaiH| (jayo0 8/14) 'niyodhinAM saMgrAma nAsikA kA sahArA na liyA jAtA ho| kurvatAm' (jayo0vR08/14) nirAnurodha (vi0) maitrI kI kamI, maitrI kA abhAva, nir (avya0) [nR+kvip] se mukta, se rahita, usase dUra, anurodha rahita, sadbhAvazUnya, karuNA vihiin| __bAhara, usake binA, pRthk| (jayo0 1/11) niraparAdha (vi0) nirAlamba, aparAdha rhit| (jayo0 2/134) niraMza (vi0) pUrNa, sampUrNa, smst| nirabhyAsaH (puM0) nirantara abhyAsa, atyadhika parizrama, nirakSaH (puM0) jyotiSa kA bhogAMza se mukta sthaan| nirapatrapa (vi0) nirlajja, tthiitth| niraMkuza (vi0) dabAva rahita, svtntr| (jayo0 6/29) (dayo0 niraparAdha (vi0) nirdoSa, doSa rhit| anAgasRjana (jayo0vR03/5) 40, jayo0 11/89) nirapAya (vi0) 0duSTatA rahita, 0kSayarahita, 0amodha, niraMkuzakathana (vi0) ucchRngkhlbhaassin| (jayo0 11/41) nirapekSa (vi0) apekSA rahita, parAnapekSA (bhakti0 4) niraMga (vi0) aMgahIna, avayava rhit| svAvalambI, apane astittva ko samajhane vAlA, anapekSa niraMjana (vi0) nirdoSa, niSkalaMka (bhakti03), mithyAtva (bhakti0 4) tRSNA mukta, bhyhiin| udAsIna, asAvadhAna, rahita, rAga-dveSAdi rhit| sarala, mRdusvabhAvI (suda0 0sAMsArika viSaya vAsanAoM se pre| 135) 0 parama vizuddha, aatmsvbhaavii| nirabhibhava (vi0) tiraskAra se rahita, dInatA ke bhAva se niraguH (vi0) nisskraant| (jayo0 8/35) vihiin| niraga (vi0) nikalA huaa| (jayo0 1/19) nirabhimAna (vi0) svAbhimAnI, ahaMkAra se rhit| niragata (vi0) bahanA, bAhara niklnaa| (jayo0 9/64) nirabhilASa (vi0) icchA zUnya, udaasiin| nirantaraH (vi0) guNasthAna se antara nhiiN| nirabhra (vi0) megha rahita, svaccha ggn| niraMtara (vi0) lagAtAra, avyvhit| (vIro0 2/11 (suda0107) nirambara (vi0) digambara nirdoss| (jayo0 8/56) (vIro0 9/22) (jayo0 1/11) vyavadhAna rahita, avycchinn| anArata nirambu (vi0) pratibandha rahita zUnya (jayo0 2/5) argalArahita, (jayo0 23/2) nirantagauravadhAra (vi0) sadaiva gaurava kA aadhaar| (jayo02/110) nibodha, aniyaMtrita, nirvighna, pUrNatA, mukt| nirartha (vi0) nirdhana, dhanahIna, garIba, 0arthahIna, nirarthaka, niragni (vi0) agni se rhit| nirata (vi0) tallInatA, udAsIna rahita, ttpr| (jayo0 2/12) 0vyartha, bekAra, alaabhkr| nirarthaka (vi0) anarthaka, vyrth| tarkasaMgata na ho| nirata (vi0) udyata, prayatnazIla 1. asadAcaraNa yukt| 2. nAraka, naraka meM utpanna hone vaalaa| niravakAza (vi0) mukta sthAna se rhit| kArya ke prati niratagatiH (strI0) nrkgti| 'niratAnAM gatirniratagatiH' saMlagna, ttpr| (dhava0 1/201) nivagraha (vi0) mukta, svatantra, aniyaMtrita, anavaruddha, niraticAra (vi0) aticAra rhit| durnivAra, 0svecchAcArI, durAgrahI, nirdoss| niraticAritA (vi0) aticAra kA abhAva, parityAga bhAva niravadyabhAvaH (puM0) nirdoSa avsthaa| (jayo0 11/10) vaalaa| niravadhi (vi0) asIma, ananta avadhi se rhit| niranukampa (vi0) svayaM kaMpita na hotA huA, zAnta, sahRdaya, niravadya (vi0) pApavarjita, nirdoss| (jayo0 27/8) anukampA rhit| niravayava (vi0) 0avibhAjya, 0khaNDarahita, bhAga rahita, aMga niranutApI (vi0) pazcAttApa nahIM karane vaalaa| rahita, 0antrhit| niratizaya (vi0) advitIya, anupama, bejodd'| niravalaMba (vi0) asahAya, niraashrm| niratyaya (vi0) nirbhaya, nirApada, bhayahIna, surkssit| niravazeSa (vi0) pUrNa, samasta, sampUrNa, akhil| niradhva (vi0) mArga se cyuta, mArga ko bhUlA huaa| niravaveSeNa (avya0) pUrI taraha se, pUrNa rUpa se| For Private and Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niravyapa 561 nirIkSya niravyapa (vi0) nirdoss| (jayo0 7/38) nirAya (vi0) lAbharahita, icchaashuuny| nirazana (vi0) bhojana se rahita, upavAsa karane vaalaa| nirAyAsa (vi0) sulabha, tatkAla prApta kI jAne vAlI, nirasta (vi0) samApta, gt| (jayo0 14/82) parizrama ke binA prApta hone vaalii| nirastadoSa (vi0) doSa rhit| (suda0 1/9) nirAyudha (vi0) nirastra, nihatthA, hathiyAra se rhit| nirastra (vi0) astra rhit| nirAga (vi0) rAga rhit| (samya0 130) nirastagata (vi0) samApta huii| nirAlaMba (vi0) svataMtra, parAdhInatA se vimukta, akelA, nirasya (saM010) niraakRty| (jayo0vR0 1/11) asahAya, Atmastha dhyaan| nirahaMkAra (vi0) ghamaNDarahita, abhimAna shuuny| nirAlopa (vi0) 0idhara udhara nahIM dekhane vaalaa| dRSTihIna, niraMhakRti (vi0) ahaMkAra se rhit| vinIta, nmr| prakAza rahita, aMdhakAra yukt| niraham (vi0) ahaM se mukt| nirAvaraNajJAnaM (napuM0) AvaraNa rahita jJAna, srvjnyjnyaan| nirAkAMkSA (vi0) AkAMkSA vihIna, cAha rhit| vastu tattva bhaviSyatAmatra satAM gatAnAM, tathA praNIlIM dadhatA prtaanaam| kA jnyaataa| jJAnasya mAhAtmyamasAvavAdhA-vRtteH pavitraM bhgvaandhaa'dhaat|| nirAkAra (vi0) AkAra rahita, AkRti shuuny| 'anAkAra (vIro0 20/5) darzanam' 0AkAra vihiin| nirAza (vi0) AzA rahita, ummIda rhit| nirAkula (vi0) AkulatA rahita, svsth| (jayo0 2/164) nirAzaMka (vi0) nirbhaya, zAnta, nirApada, niraakul| saceSTa, zAnta, sthira (jayovR0 23/64) 0svaccha, nirAziS (vi0) udAsIna, khinna, ashaant| nirml| cetnaashiil| nirAzraya (vi0) AzrayahIna, (jayo0 27/58), mitrahIna, nirAkulatA (vi0) shaanti| (jayo0vR0 1/110) daridra, akelA, ekaakii| 0zaraNarahita, nirAlamba nirAkulabhAva (vi0) prasannatA, AnaMda, khuzI (jayo0vR0 23/47) (jayo03/65) 'nirAzrayA na zobhante vanitA hi latA iva' nirAkulamatiH (strI0) svsthybuddhi| nirAkulAmatiryasya | nirAsaH (puM0) vinAza, nsstt| (jayo0 3/65) ya to (jayo0vR0 2/104) mamAntastamaso nirAsaH (vIro0 14/23) nirAkroza (vi0) tiraskAra se rahita, doSa se rahita, Akroza nirAsvAda (vi0) AsvAda rahita, phiikaa| shny| nirAhAra (vi0) upavAsa karane vaalaa| nirAgAs (vi0) nirdoSa, nirIha, niSpApa, nirpraadh| (jayo0 niriMdhana (vi0) iiNdhnrhit| 2/134) 'rakSecchaktyA kinna nirAgasaH' (jayo0 4/41) niriccha (vi0) udAsIna, icchA hit| nirAcAra (vi0) AcArahIna, sadAcaraNa rhit| nirindriya (vi0) vikalAMga, aga, durbala, azakta, blhiin| nirADaMbara (vi0) ADambara mukta, DhoMga rhit| (vIro022/16) ____0indriya abhAva, mn| nirAtaMka (vi0) AtaMka se rahita, bhayamukta, nirbhy| 0 nIroga, niriya (vi0) calane vaalaa| (vIro0 7/7) svasthya, sukhd| (jayo0 4/27) nirIkSa (vi0) nirIkSaNa, drshnaarth| (vIro0 5/8) guroguruNAM nirAdara (vi0) sammAna hiin| (jayo0 3/42) bhavato niriikssaa| nirApada (vi0) saMkaTamukta, aapttivihiin| nirIkSaNa (vi0) darzanArtha, dekhanA, avlokn| (jayo0 3/3) nirAbAdha (vi0) bAdhAmukta, bAdhArahita, utpIr3ana mukt| shaant| nirIkSaNIya (vi0) darzanIya, avlokniiy| nirAmaya (vi0) 0rogamukta, svasthya, niirog| (muni0 6) nirIkSamANa (vi0) dekhane yogy| (suda0 2/34) (vIro0 18/6) niSkalaMka vishuddh| (hita0 45) nirIkSita (vi0) avlokit| (jayo0 1/22) nirdoSa, sampUrNa, Ananda, mNglyukt| nirIkSya (vi0) dekhane yogy| (suda0 108) nirAmiSa (vi0) mAMsAhAra se rhit| (hita0 45) | nirIti (strI0) praavrtt| 0vAsanAzUnya, brhmliin| nirItibhAvaH (puM0) nirAkaraNa bhaav| (jayo0 1/11) icchA nirAmya (vi0) nirAmaya, nIroga, pUrNa prasannacitta rahita, ArzIvAda se vaJcita, AzISa se rhit| For Private and Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirIzvara 562 nirodhaH nirIzvara (vi0) Izvara ko nahIM mAnane vAlA, aatmvaadii| / nirudyama (vi0) parizrama kA abhAva, aalsy| nirISaM (puM0) hala kA phaal| nirudyamI (vi0) AlasI, susta, kartavyahInatA rahita, udyoga nirIha (vi0) udAsIna, tRSNA rhit| meM abhirucita nahIM rakhane vaalaa| nirIhacit (vi0) nispRhcitt| (vIro0 18/23) nihathA, niruddhabhUtala (vi0) abhivyApta bhuu| (jayo0 24/47) niSkAma, nisskriy| (jayo0 24/90), 0icchA rahita viruddhavatI (strI0) pratiruddha karane vaalii| (jayo0 1/45) (jayo0 24/90) nirudava (vi0) sukhada, bhAgyazAlI, nirbAdha, nirbhaya, shaant| nirIhacArin (vi0) icchA rahita vihaar| (vIro0 15/11) kilaank-niruupdrvN| (jayo0 26/15) nirIhatA (vi.) AdRtA, ni:spRtA, viitraagtaa| (vIro0 20/2, niruSman (vi0) zItala, tthNddaa| vIro0 10/15) icchA kA abhAva, sNtopnaa| 'adhArayata nirudvega (vi0) gambhIra, zAnta, uttejanA rhit| IzitA''dRtA kva rahonItiraho niriihtaa| (jayo0 26/60) nirUpa (vi0) nirUpaNa, kthn| (jayo0 5/47) nirIhattva (vi0) ni:spRhtaa| (jayo0 27/54) nirUpakrama (vi0) Arambha rahita, kArya ke prArambha se rhit| nirIhatArciSiH (strI0) ni:spRhatA rUpI agni| (muni0 33) nirUpakrama (vi.) karma paripAka ke prayatna se rhit| 'samyaktvena nirIhatArciSi tapatyevaM tapasvI bhvet| / nirUpaNaM (napuM0) Alambana, sahArA-0kathana, vivecn| (jayo0 (muni0 33) 5/47), bauddhamata ke pAMca vijJAnadhAtuoM meM eka nirucchavAsa (vi0) zvAsa rhit| nirUpaNa vijJAna, bhaktapratyAkhyAna maraNa, rAjyAdi kA niruttara (vi0) advitIya, anupamA (jayo0 20/71) anveSaNA nirukta (vi0) kathita, prtipaadit| (jayo0 4/32) nirUddha (vi0) [nirudh+kta] aviruddha, prtiruddh| niruktamUrti (vi0) sthita, sthira, puttalikA kI trh| nirUpayogi (vi0) anupayogI, upayoga meM nahIM Ane vaalaa| 'tama:samUhena, niruktamUrtimibhaM tadA'rukSadathArkakIrti:' 'yatra yannirUpayoga tatra taddAnamapyanuvadAmi paapkRt| (jayo (jayo08/60) 2/103) nirukti (strI0) [nira+va+ktina] kathana, (vIro0 22/23) nirUpaplava (vi0) bAdhA rhit| 0vyutpatti, zabdoM kI vyAkhyA, paribhASAtmaka vyAkhyA, nirUpama (vi0) anupama, advitIya, bejodd'| zabda vizleSAtmaka vyaakhyaa| 'IdRk niruktiH kriyate nirUparAgaH (puM0) zuddhAtmAnubhUti se cyut| (samya0 135) (samya071) ukti kA nAma nirukti| (samya0 71) nirUpasarga (vi0) utpAta rahita, upadrava rhit| kriyA evaM kRdanta dvArA kAvyAlaMkArapUrvaka vivecn| 'padAni nirUpekSa (vi0) upekSA vihIna, satarka, saavdhaan| suptiGantAtmakAni uddharan, prakRti- pratyayAdi-niruktayA nirUha (puM0) [ni+ruh+ghaJ] tarka, yukti, ni:saMkoca, shodhyn| (jayo010 2/52) nirNayAtmiko-ktiryasya sa | nizcitatA, nizcaya (jayo0 14/95) niruktiH (jayo0 4/14) 0kahane vaalaa| pravRtti (jayo0 nireti nikalanA (jayo0 13/50) niHsarati, nirgacchati (jayo0 19/6) gRhItatamUrtiH zazinaH prasAda AsIcca 9/48) gnndduussniruktivaadH| (jayo0 19/6) nirenA (vi0) pApa hiin| (jayo0 22/9) (samya0 109) niruktivAdaH (puM0) prvRttivaad| (jayo0 19/6) 0vyAkhyA, nirena (vi0) nahIM hue| (vIro0 22/4) vizleSaNa nirodhaH (puM0) [nirudh+ghaJ] roka, rokanA, gheranA, vaza meM niruci (vi0) ruci kA abhaav| nirucyate-batalAnA (jayo0) krnaa| pratibandha, damana, niyNtrnn| ekacintAvirodho (vIro04/6) yastaddhyAnabhAvanA praa| (samya0 116) nirutsavaH (vi0) utsava vinaa| 0 rukAvaTa, virodhA nirutsAha (vi0) sphUrti rahita, utsAha se rahita, udaasiin| * dhvaMsa, vinaash| nirutsuka (vi0) zAnta, udAsIna, cupcaap| 0 aruci| nirudaka (vi0) jlvihiin| 0 niraashaa| For Private and Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir narauSThaya 563 nirNayapAdaH nirauSThya (vi0) 0apavAdapana (vIro0 2/39) 0oSTha se nirjaraH (puM0) deva, amara nirNayapAdaH bole jAne vAle kA abhaav| virodhitA paJjara eva bhAtu nirjaraNaM (napuM0) galana, ptn| nirauSThya kAvyeSvapanAditA tu| (suda0 1/33) nirjaraprAya (vi0) jarA rahita, sadaiva, yuvA rahane vaalaa| (jayo0 nirgaH [ni+gam+Da] deza, pradeza, sthaan| 24/128) nirgacchantI (vi0) nikalatI huii| (jayo0vR0 1/20) nirjarasthaNDila (vi0) nirjara bhAga vaale| (dayo0 22) nirgata (vi0) bahatI huii| nirjarA (strI0) galanA, naSTa honA, pRthak honaa| ekadezena nirgaMdhanaM (napuM0) [nir- gaMdha lyuT] vadha , htyaa| krmnn| nirguNa (vi0) guNahIna, oja, prasAda, mAdhurya rhit| nirjaraNaM galanaM adha: patanaM zaTanaM nirjraa| (kArtikeyAnaprekSA nirgranthaH (puM0) digmbr| (dayo0 22) (samya0 142) TI0 2) parigrahAhita (jayo0 28/63) nirjIryate nirasyate yayA nirjaraNamAtraM vA nirjraa| (ta0vA0 nirgranthatva (vi0) nirgranthapanA, bAhya evaM Abhyantara grantha kA 1/4) nirjIryate nirasyate yayA nirasanamAtraM vA nirjarA parityAga karane vaalaa| (ta0vA0 1/4) nirgranthadharmaH (puM0) shrmnndhrm| digambara dhrm| karmoM kA ekadeza ddaalnaa| (samya0 84) nirgranthavRttiH (strI0) saadhuvRtti| (muni0 2) munivRtti| 0karmaparityAga, krmvipaak| nirgranthapadaM (napuM0) nirgrnthsthaan| (muni0 34) nirjarAnuprekSA (strI0) nirjarA kA cintn| nirgranthamArga (puM0) viitraagmaarg| __ guNa-doSoM kA anucintn| nirgranthasAdhu (puM0) vItarAgamArga pravartaka saadhu| digambara muni| / nirjarAbhAvaH (puM0) nirjarA kA pariNAma, karma kI pRthktaa| nirgamaH (puM0) [nirgm| ap] nikalanA, prayANa krnaa| nirjita (vi0) parAbhUta, praast| (jayo0 1/25) nirgamakSaNaM (puM0) nikalanA, baahr| nirjIrNa (vi0) nirjarA karate hue| (suda0 119) nirgundadeza: (puM0) dakSiNa kA eka deza (vIro0 15/35) / nirjIva (vi0) paudgalika, nigUDhaH (puM0) vRkSa kA kodr| 'prANinAM zubhAzubhavidhi-vidhAyakamadRSTaM tatpaudgalika nirghaTaH (puM0) [nir| ghaNT+ghaJ] 0zabdAvalI, zabdasaMgraha, nirjIvameva vastu bhavatIti jainsiddhaant'| (jayo0vR0 10/03) 00suuciiptr| nirjala (vi0) marubhUmi, jlrhit| nirghaSaNa (napuM0) [nir+ghRS+ lyuT] ragar3a, ttkkr| nirjalpa (vi0) maun| (jayo0 2/123) nirghAtaH (puM0) [ni+hra+ghaJ] vinAza, hAni, kssy| vajrapAta, nirjalya (vi0) lajjA rahita, aptry| (jayo0 3/105) 0 bhuukmp| niz2ara (vi0) svastha vara rhit| nirghAtanaM (napuM0) [ni+han+Nic+lyuT] balapUrvaka bAhara nirjharaH (puM0) [ni+ka+apa] nirjhara, prpaat| nikAlanA, prakAzita krnaa| nirjharaM (napuM0) prapAta, jharanA, pravAha, synd| (jayo0 3/104, nirghoSaH (puM0) [nir+ghuS+ghaJ] vivAda, dhvani, tthnk| jayo0 21/22) 'prasara-drasasAranirjharaH sa nisasvAna varaM hi khanaka, jhnjhnaahtt| jhrjhr:| (jayo0 10/15) nirpaNa (vi0) krUra, niSThura, nirdaSTa, nirdoss| (jayo0 2/32) nirjharin (puM0) [nirjhara+ini] parvata, phaadd'| nirjana (vi0) zUnyasthAna, ekAnta, sunsaan| nirjhariNI (strI0) [nirjharin+GISa] 0jharanA, pravAha, prapAta, nirjantuka (vi0) jntuvihiin| (vIro0 14/43) srota, 0 kalama, lekhinii| nirjanma (vi0) utpatti rhit| nirNaya (vi0) [nir+nI+ac] nirdhAraNa, phaisalA, sthirIkaraNa, nirjagAma (puM0) niklaa| (vIro0 14/16) prakaraNa (jayo0 3/12) upasaMhAra, samApana, pradarzana, nirjayaH (puM0) [nir+ji+aca] parAsta karanA, vijaya paanaa| vicAravimarza, gaveSaNA, vicaarnn| nItizAstra (jayo0 nirjara (vi0) jarA rahita, sdaiv| (jayo0 4/58) 3/12) vyavasthA, mata, nishcy| (jayovR0 2/5) nirjaratva (vi0) yuvA rahane vaalaa| (jayo0 24/128) nirNayapAdaH (puM0) vyavasthA, mata, vijJApti, ghossnnaa| For Private and Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirNayavedaH 564 nirdhAraNa nirNayavedaH (puM0) pramANabhUta jnyaan| (jayo0 2/137) 0varNita, pratipAdita, vivecita, kathita, adhinyasta, niyata, pramANita karane vAlA, praamaannik| AdiSTa, AjJApita, 0iMgita, nirdhaarit| nirNayAtmika (vi0) kahane vaalaa| (jayo0vR0 4/14) nirduHkha (vi0) pIr3A rahita, svasthA / nirNAyaka (vi.) [ni nI+Nvula] nirNaya dene vAlA, phaisalA nirdezaH (puM0) [nir diz+ghaJ] 0Adeza, AjJA, nirdesh| karane vaalaa| upadeza, kthn| nirdezaH svruupaabhidhaanm| (sa0si0 1/7) nirNAyanaM (napuM0) [nir+nI lyuT] nizcaya karanA, pramANita pramANa, niruupnn| krnaa| nizciya, spssttiikrnn| nirNikta (bhU0ka0kR0) [nira+ni+kta] zuddha kiyA huA, nirdezatA (vi0) vAcyatA, vacanagocaratA, spaSTIkaraNa, nishcytaa| svaccha kiyA gyaa| jagmurnivRtisatsukhaM samadhikaM nirdezatAtItipam' (jayo0 nirNitastiH (strI0) [ni+ni+ktin] saphAI, dhulAI, 27/66) 0parizodhana, pshcaattaap| nirdezadoSaH (puM0) vivakSita zabda na kahanA, uddezya padoM meM nirNIta (vi0) anubhUta, prishodhit| tussttiyukt| (jayo0 ekavAkyatA na honaa| nirdezinI (strI0) dezinI, prruupinnii| (jayo0 2/43) 2/123) nirNekaH (puM0) [ni+ni+ghaJ] 0prakSAlana, saphAI, dhulaaii| nirdezita (vi0) prarUpita, kathita (jayo0 7) prAyazcitta, pazcAttApa, prishodhn| nideSTA (vi0) nirdeza karane vaalaa| (samya0 93) nirNejakaH (puM0) [nir+nij+Nvul] dhobI, rjk| nirdoSa (vi0) niraparAdha, doSarahita, 0zuci, samujjvala, nirNejanaM (napuM0) [nir'nij+lyuT] prakSAlana, saMcAlana, prAzukatva (jayo010 280) 0avamala, malarahita (jayo0 14/96) parizodhana, prAyazcitta, pshcaattaap| nirdoSatA (vi0) doSoM se, rAga, dveSa evaM mohAdi doSoM se rhit| nirNodaH (puM0) [niranidghaJ] dUra karanA, nirvaasn| (dayo0 68) nirdaDa (vi0) daNDa rhit| nirdoSatva (vi0) nirdoSatA yukta, mohAdi doSoM se rhit| nirdaNDaH (puM0) kSudra, shuudr| nirdoSapravRttiH (strI0) uttama pravRtti, ujjvala bhAva, zuci nirdarpa (vi0) ahaMkAra rhit| (suda071) bhaav| (muni08) nirdaya (vi0) krUra, nirmama, krunnaarhit| (jayo0 12/116) nirdoSa rUpaH (puM0) zuci svarUpa, vikAra rahita rUpa, uttama nirdayaM (avya0) niSThuratA ke sAtha, kruurtaapuurvk| lkssnn| (bhakti0 21) nirdoSarUpAya guNAzrayAya tasmai ca nirdayatva (vi0) AkArUNya, karuNA vihiin| (jayo0 2/130) bhvyaambujbhaaskraay| (bhakti0 21) nirdaraH (puM0) [nir+dR+ap] kandara, guphaa| nirdvandabhAvaH (puM0) nirAkula bhaav| (muni05) (vIro0 17/45) nirdalanaM (napuM0) [nir+da+lyuTa] tor3anA, dhvaMsa karanA, naSTa nirdravya (vi0) sampatti rahita, dhana rhit| karanA, pIsanA, khaNDa-khaNDa karanA, cUrNa karanA, kuclnaa| nidoha (vi0) droha rahita, maitrIpUrNa vyavahAra vaalaa| nirdaha (saka0) jalAnA, prajjvalita karanA, dagdha krnaa| nirdhana (vi0) garIba, dridr| (suda0 112) kiM nirdhanaM kiM (jayo0 6/36) punaratra dhnym| dhanahIna, smpttirhit| (jayo00 2/28) nirdahanaM (napuM0) jalAnA, dagdha krnaa| nirdhanatva (vi0) nirdhatA, dridrtaa| 'mRtyuM jIvanamAmananti sudhayo nirdAtR (puM0) [ni+dA+tRc] 0dAtA, girAne vaalaa| ye nirdhanatvaM dhnm| (muni0 25) nirdArita (vi0) [nira+dR-Nic+kta] vidArita, vidIrNa, khaNDita | nirdharma (vi0) dharmahIna, adhrmii| kiyaa| nirdhAraH (puM0) [nir+dhR+Nic+ghaJ] nizcaya karanA, nirNaya nirdigdha (vi0) [nira+dihakta] supoSita, hRSTa-puSTa kiyA, karanA, phaisalA krnaa| 0bahuta meM se kisI eka kA ghr| lepita, mrdit| nirdhAraNaM (napuM0) [nir+dhR+NiclyUT] nizcaya karanA, niyata nirdiSTa (bhUka0kR0) [nir+diz+kta] 0sNketit| 'sAzayane karanA, nirNaya karanA, dhAraNA, vicaar| 'na tu zaknomi nirdiSTe' (jayo0 6/20) dikhAyA huA, batAyA huaa| nirdhaarnn| (dayo073) For Private and Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirdhArita 565 nirmANa nirdhArita (vi0) [nir+dhR+Nic+kta] nizcaya kiyA gayA, niyata kiyA gyaa| nirdhUta (vi0) parityakta, haTAyA gayA, nirdhUma (vi0) dhUma rahita, svaccha, sApha, spsstt| nidhUmasaptArciH (strI0) nirdhUma agni| nirdhUmasaptArcirivAntastu svakIya krmendhnbhsmvstu| (suda0 2/40) nidhauta (puM0) (bhU0ka0kR0) [nirdhAv+kta] dho diyA gayA, prakSAlita kiyA gayA, sApha kiyA gyaa| nirnara (vi0) manuSya vihIna, zUnya, bIhar3a, ujar3A huaa| nirnAtha (vi0) nAtha rahita, svAmI rhit| nirnAyaka (vi0) nAyaka vihiin| ninida (vi0) nIMda se rahita, jAgaruka, sjg| nirnimantraNa (vi0) AmantraNa binaa| (jayo0 4/12) nirnimitta (vi0) akAraNa, ahetuka, binA kAraNa ke| (suda095) nirmimeSa (vi0) TakaTakI lagAne vaalaa| (suda0 3/9) nirnimeSanayanaM (napuM0) citrita nyn| 'nirnimeSANi nayanAni yasya' (jayo0 5/19) nirbandha (vi0) durAgraha, htth| nirbandhu (vi0) mitra rahita, bandhu vihIna, mitrhiin| nirbala (vi0) zaktihIna, blhiin| 'nirbalasya balinA vidAraNamanyatA sahajaka sudhaarnn| (jayo0 2/102) nirbaloddhatiH (strI0) nirbaloM kA uddhaar| 'nirbalAnAM uddhRtiruddhArastasyAM parastatparaH' (jayo0vR0 3/2) nirbAdha (vi0) anapAya, bAdhA rahita, niruupdrv| (bhakti0 16) ekAnta, nirjana, sunsaan| nirbuddhi (vi0) mUrkha, ajnyaanii| nirbuSa (vi0) bhUsI se rhit| nirbhaTa (vi0) [ni+bhaT+ac] kaThora, dRddh'| nirbhaya (vi0) 0bhaya rahita, zaMkA rahita, niDara, ni:zakaM, (jayo0 13/40) 0surakSita, saMrakSitA nirbhayakara (vi0) abhaya pradAtA, mhaadaataa| (jayo0vR0 1/108) nirbhayabhAvaH (puM0) abhaya bhaav| (jayo0 1/98) nirbhayamAsthita (vi0) nirbhayatA se sthita, nirbhayapUrvaka khar3e hue| api nirbhayamAsthitAH kathaM vrajatItaH khalu vAjinAM vrjH| (jayo0 13/14) nirbhartsanaM (napuM0) [nir + bha + lyuT] gAlI, jhir3akI, nindA, apamAna, doSAropaNa, durbhaavnaa| nirbhara (vi0) atyadhika, tIvra, ugra, dRr3ha, pragAr3ha, gaharA, gmbhiir| nirbhAgya (vi0) bhAgya hIna, durbhaagypuurnn| nirbhIka (vi0) niraGkaza, ucchRngkhl| (jayo0 11/41) nirbhIkalokaH (puM0) ucchRGkhala bhASI kvi| nirbhISaNaH (puM0) vibhISaNa, rAvaNa kA bhaaii| (vIro0 17/29) nirbhUti (vi0) ucita kArya nahIM karane vaalaa| nirbhedaH (puM0) [ni+bhidghaJ] vibhakta karanA, khaNDa-khaNDa krnaa| 0spaSTa ullekha, 0abheda, saamaany| nirmakSika (vi0) makSiyoM se mukt| nirmatsara (vi0) IrSyArahita, matsara rhit| (vIro0 11/3) nirmatsya (vi.) machaliyoM se rhit| nirmathaH (puM0) [ni+martha+ghaJ] mathanA, hilAnA, rgdd'naa| nirmathanaM (napuM0) mathanA, bilaunaa| nirmathya (vi.) [ni+maMth+Nyat] mathane yogya, hilAne yogy| nirmathyaM (napuM0) araNi, jisa para ragar3akara Aga paidA kI jAtI hai| nirmada (vi0) gambhIra, zAnta, sarala, mada rhit| nirmanuja (vi0) manuSyoM ke abhAva vAlA sthaan| nirmanyu (vi0) udAsIna, saMsArika saMbaMdhoM se yukt| nirmaryAda (vi0) maryAdA vihIna, aparimita, aniyaMtrita, sImA kA ullaMghana karane vaalaa| nirmama (vi0) mamatva rahita, sNklprhit| uddaNDa, pApI, apraadhii| nirmala (vi0) zuddha, nissklNk| bhejJAnamudeti nirmalamidaM modadhvamadhyAsitAH' (samya0 144) ambhasyamala, samapratyala, mala rhit| (jayo0 vR0 13/93) svaccha, pavitra (jayo0 12/120) (su071) 'kaJcana kalaze nirmalajalamadhikRtya maJju gnggaayaaH| (suda071) nirmalapathaM (napuM0) unnatamArga, saralamArga, sIdhA raastaa| nirmalabodhaH (puM0) pvitrjnyaan| nirmalabhAvaH (puM0) zuddhabhAva, utkRssttbhaav| nirmalarasaM (napuM0) pavitra zuddha aasv| (suda0 3) nirmalA (vi0) zuklA, shubhraa| (jayo0 1/) nirmalAmbaravatI (strI0) nirmala AkAza vaalii| (jayo0 4/50) nirmalAyate -pavitra karatA hai| (jayo0 1/105) nirmazaka (vi0) maccharoM se mukt| nirmArga (vi0) patha zUnya, bhaTakA huaa| nirmANaM (napuM0) [ni+mA+ lyuT] 1. utpAdana, racanA, kRti, aakRti| 0banAvaTa, rUpa, AkAra, 0srg| (jayo0 11/45) For Private and Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirmANakathA 566 nirraktaM 2. niyatamApa-, mApa, jAti, liMga, vyavasthA, pariniSpatti, antardhAna, tlliintaa| prinirmaann| maraNa, mRtyu| nirmANakathA (strI0) niyAmaka kthaa| 0pazubandhana kI rssii| nirmANakAryaH (puM0) kRtikarma, rcnaadhrmitaa| 0hasti kI AMkha kA bAharI konaa| nirmANayuktaM (vi0) banAne yogya, racane yogy| niryANakathA (strI0) nikalane kI kathA, niSkramaNa kthaa| nirmANakAla (puM0) sNghttnkaal| (jayo0 11/35) niryAtanaM (napuM0) [nir+yat+Nic+ lyuT] 0pratyarpaNa, upahAra, nirmANasthAnaM (napuM0) racanA sthl| daan| 0arpaNa karanA, lauTAnA nirmAya (saka0) racanA, bnaanaa| (suda0 94) niryAti (strI0) [nir+yA+ktin] nikalanA, bAhara jAnA, nirmAyaka (vi0) shilpkRt| (jayo0vR0 17/52) prasthAna, prayANa, gmn| (jayo0 16/81) nirmAyita (vi0) racita, nirmit| (jayo0 19/85) niryApakaH (puM0) niryApaka shrmnn| jo vrata kA AropaNa karane AkAra kA niyAmaka, 0aMga-upAMga kA niveza sthaan| vAlA ho| nirmAlyaM (napuM0) [nir+mal+Nyat] 1. devapUjana ko car3hAyA 0kalpa-akalpa meM prviinn| gayA dravya avshess| 2. zuddhatA, svacchatA, zubhratA, shucitaa| sUtrArtha kA jnyaataa| nirmiti (strI0) [nir+kA+ktin] sRjana, kRti, racanA, niryApakaparigrahaH (puM0) samAdhi meM sahAyaka parivarga/ utpAdana, kalAtmaka rcnaa| prijnsmudaay| nirmukta (bhU0ka0kR0) [nir+muc+kta] viyukta, chor3A gayA, niryAma (puM0) [ni+yam Nic+ghaJ] mallAha, nAvika, cAlaka, alaga kiyA gyaa| krnndhaar| nirmUTaH (puM0) ravi, suury| niryAsaH (puM0) [nir+yas+ghaJ] goMda, rasa, rAla, paudhoM kA nirmUla (vi0) nirAdhAra, AdhArahIna, jar3a rhit| niHshrvnn| nirmUlanaM (napuM0) [nir+mUla+lyuT] ucchedana, uccATana, niyukti (vi0) shit| (jayo0 24/90) ukhAr3anA, pheMkanA, naSTa krnaa| niyuktiH (strI0) sampUrNa yukti, pUrNa upAya nizcaya se nirmUSTa (bhU0ka0kR0) [nir+mRj+kta] poMchA gayA, dhoyA adhika se adhika vyaakhyaa| gayA, prkssaalit| niryuhaH (puM0) [nir+u+ka] kNguuraa| nirmegha (vi0) nirandhra, megha rhit| 0mInAra, burja, kalaza, 0maMdira ke UparI bhAga kA nirmedha (vi0) buddhihIna, jar3a, mUrkha, ajnyaanii| klsh| nirmokaH (puM0) [ni+muc+ghaJ] keNculii| (vIro0 2/24) zirobhUSaNa, mukuTa, cuuddaamnni| nirmokasya parityutAmahipate saMjJayatI kA kSatiH (muni0 18) 0khUTI, phaattk| nirmokSa (puM0) [ni+mokSa+ghaJ] mukti, mokSa, nirvANa, chuuttnaa| | niyUMtha (vi0) yUtha se vilaga, hastisamUha se alaga huaa| nirmocanaM (napuM0) [nir+muc+lyuT] mukti, chuuttnaa| nirvRhaH (puM0) zRMga, dvaarprdesh| 'ni!ho dvAriH niryAse zikhare nirmoha (vi0) moha rahita, mAyA se rahita, mamatva rhit| nAgadantake' iti vishvlo| (jayo0 24/50) niryana (vi0) udyamahIna, parizrama rahita, nishcesstt| nAgadantI, khuuttii| niyaMtraNa (vi0) 0nirbAdha, pratibandha zUnya, avarodha mukt| zirobhUSaNa, cuuddaamnni| svecchAcArI, uddnndd| zikhara, maMdira kA klshaa| niryazaska (vi0) yazahIna, kIrtirahita, ljjaashiil| niryogaH (puM0) yoga rahita, mana, vacana aura kAya kI pravRtti niryadAlivRndaH (puM0) nikalane vAle bhramara smuuh| 'niryatAmalInAM __ kA abhAva, yoga ke vinaa| bhramarANAM vRnda: samUhastasya' (jayo0 18/20) niryogavisarjanaM (napuM0) vidaaii| 'tanaye mana etadAturaM tava niryANaM (napuM0) [nir+yA+ lyuT] niSkramaNa, prayANa, prasthAna, niryogavisarjane prm| (jayo0 13/9) gmn| nirrakta (vi0) phIkA, raMga vihiin| For Private and Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirraja 567 nirvANadhanaM nija (vi0) rAga rahita, raja rahita, dhUla se vihiin| nirvartanA (strI0) jo racA jaataa| 'nirvartyate iti nirvartanA' nirrajas (vi0) rajasvalA se rahita strii| (ta0vA0 6/9) nirrava (vi0) dhvani rhit| nivartamAna (vi0) ativartamAna, Ane vAlA smy| (vIro06/24) nirrasa (vi0) rasa vihIna, svaadrhit| nirvacanaM (napuM0) [nira+va+lyuTa] abhiprAyaspaSTIkaraNa (jayo0 sUkhA, rUkhA, shussk| 23/24) uccAraNa, ukti, lokokti, niyukti, vyutpatti, vyartha, bekaar| zabdAvalI, shbdsuucii| nirlakSaNa (vi0) 0lakSaNa rahita, cihna se vimukta, 0anAvazyaka, nirvacanAnvayaH (puM0) kathaJcid vAda kI sviikRti| (vIro012) amaMgalakArI, nirrthk| nirvap (saka0) denA, pradAna krnaa| (jayo0 2/100) nirlajja (vi0) lajjAvihIna, ddhiitth| nirvapaNaM (napuM0) [ni+va+lyuTa] ur3ela denA, DAlanA, bheda nirlajjatA (vi0) ljjaavihiintaa| (suda0 112) akAri karanA, upahAra denA, dAna, purskaar| nirlajjatayA tayA tu nAho kulInatvamadhAri jaatu| (suda0101) nirvarNanaM (napuM0) [nir+varNa+lyuT] dekhanA, avalokana krnaa| nirlAJchanaM (napuM0) nAsika vedhana, gala-kambala viccheda, nirvastraM (napuM0) nirgrantha, digambara (jayo0 1/22) __ aGgAvayava ched| nirvahaNaM (napuM0) [ni+va+lyuTa] 0anta, puurti| nirvAha nirliMga (vi0) cihna vihIna, lakSaNa rahita, pahacAna rhit| karanA, jIvita rakhanA (suda0 131), 0dhvaMsa, vinAza, nirluJcanaM (napuM0) [ni+luNc| lyuT] ukhAr3anA, phAr3anA, chiilnaa| srvnaash| upakrAnti, parivartana, antima avsthaa| nirluThanaM (napuM0) [nir+luMTha+ lyuT] lUTanA, apaharaNa krnaa| nirvahaNIya (vi0) nirvAha karane yogy| (vIro0 18/31) nirlekhanaM (napuM0) [nir+likh+ lyuT] 0nocanA, kharoMcanA, nirvAJchaka (vi0) vaanychaarhit| (jayo0 12/87) khurcnaa| nirvANa (bhU0ka0kR0) [nirvA +kta]0mukti, mokss| ropI, khurapI, khurcnii| 0paratantratA kI nivRtti| nirlepa (vi0) lepa rahita, mAliza rhit| 0Atmatattva kI uplbdhi| nirlepanaM (napuM0) AhAra, zarIra, indriya aura AnapAna aparyAptiyoM rAga-dveSa kI itishrii| kI nirvRtti| sakala karma vimocana nirlepanasthAnaM (napuM0) karmalepa se dUra hone kA sthaan| *bujhAyA, phUMka maarnaa| nirlobha (vi0) lobha rahita, lAlaca rhit| lupta, nAza, kssy| nirloman (vi0) 0lomAbhAva, vilom| (jayo0 11/18) mRta, marA huA, jIvana mukt| roma raajirhit| (jayo0 3/46), bAla rahita, 0 asta, 0zAnta, 0cupcaap| keshraajishuuny| 0lopa, dRSTi ojhl| nirvaMza (vi0) ni:santAna, vNshhiin| vighttn| nirvaNa (vi0) nagna, nirgrnth| 0zUnyatA, TikatA, abhaav| 0vana se rhit| 0Ananda, paramapada praapt| 0khulA huaa| nirvANagata (vi0) mukti praapt| nirvarguNA (strI0) apasaraNa bheda, bandha aura udaya sambaMdhI nirvANagRhaM (napuM0) naSTa gRh| jaghanya kRSTiyoM ke ananta guNa-hAni ke krama se hone nirvANa-karma (puM0) krmkssy| vAle apasaraNa bhed| nirvANakANDaM (napuM0) muktipathika kA khaNDa ke rUpa meM nirvargaNAkANDakaH (puM0) eka pramANa, adha: pravRttakaraNakAla varNana, nirvANa sthAna kA kthn| ke saMkhyAtaveM bhAga mAtra pariNAmasthAnoM kA naam| nirvANatoSaH (puM0) saMtoSa kA abhaav| nirvartanaM (napuM0) pramANa vizeSa, palyopama ke asaMkhyAtaveM bhAga | nirvANadoSa (puM0) doSa kssy| pramANa sthiti| niSpatti, pUrti, kaaryaanviti| nirvANadhanaM (napuM0) luptdhn| For Private and Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirvANapathaM 568 nirvivara nirvANapathaM (napuM0) muktipatha, darzana, jJAna aura caaritrpth| nirviNNa (bhU0ka0kR0) [nir+vid+kta] 0vyAdhi yukti| moksspth| khinna, du+khita, nirvedyukt| nirvANamArgaH (puM0) sakala karmoM kI Atyantika nivRtti kA kRza, zarIra se khinn| mArga, muktimArga, mokssmaarg| *patita, kSINa, mujhAyA huaa| nirvANasukhaM (napuM0) anupama sukha, ananta sukha, zAzvata ghRNita, vairaagy| (jayo0 26/104) mukh| vinamra, vinItA nirvANibhavaH (puM0) mukta puruss| (jayo0 2/24) nirviNNAnta (vi0) udAsInatA (samu09/2) nirvAsa (vi0) vAyu rhit| nirvighna (vi0) bAdhA rhit| nirvAdaH (puM0) [ni+vad+ghaJ] durvacana, doSAropaNa, nirvicAra (vi0) vicAra zUnya, avivekI, acaGga, adkss| 0parivAda, lokaapvaad| (jayo070 27/57) nirvApaH (puM0) [nira+vap+ghaJa] samarpaNa, dAna, aahuuti| nirvicakitsa (vi0) ghRNA rahita, glAni rhit| (jayo0 nirvApakathA (strI0) rasa vyaJjaka kthaa| 27/101) 0zaMkA rhit| nirvApaNaM (napuM0) [nir+vap+Nic lyuT] 0bheMTa, upahAra, nirvicikitsA (strI0) glAni rhit| samyaktva kA aNg| cddh'aavaa| 0bujhAnA, gula krnaa| nirAkaraNa, upazamana, nirviceSTa (vi0) gatihIna, 0saMjJA rahita ceSTA rhit| shaanti| vinAza kssy| nirvRta (bhU0ka0kR0) [nir+vR+kta] 0saMtRpta, saMtuSTa, prasanna, nirvApayituM (puM0) nirAkaraNa karane ke lie| khush| nivAryamANa (vi0) rokA gyaa| (vIro0 18/53) nishcit| nirvAri (vi0) jala rahita (suda086) vizrAnta, smaapt| nirvAyasa (vi0) kauoM se surkssit| nirvRtiH (strI0) [nir+vR+ktin] 0saMtRpti, prasannatA, khuzI, nirvAsaH (puM0) [nir+vasRghaJ] deza nikAlA, bAhara krnaa| hrss| nirvAhaH (puM0) [nirvah+ghaJ] niSpanna karanA, sampanna AkAra kI utpatti, indriya rUpa rcnaa| karanA gti| (jayo0vR0 2/97, 2/57) 0zAnti, sukha, aannd| nirvAhahetu (strI0) nirvAha ke nimitta, jIvana yApana ke lie 0mukti, mokSa, nirvaann| (vIro0 19/6) nirvRttinirvaannm| bhUmidAnaM cakArApi tasya nirvaahhetve| maNi-mANikya saMpUrti, samApti, nissptti| sampanna-zikharaM sumnohrm|| (vIro0 15/48) 0ardhAna honA, maraNa, vinaash| smpuurti| nivRtta (bhU0ka0kR0) [nir+vRt+kta] niSpanna, sampanna, samApta sahArA denA, dhairya dhAraNa krnaa| avaapt| anta taka nibaahnaa| nirvRttiH (strI0) pUrNatA, sampannatA, samApti mukti| (suda0 0paryApta, jIvanaparyanta krnaa| 113) (jayo0 5/7) duur| vyatheSTa vyavasthA, samucita dekhbhaal| nirvRttipathaM (napuM0) 0moksspth| (jayo0 18/6) 0mokSapatha, 0varNana karanA, bakhAna karanA, vivecana krnaa| ___ mukti| nirvaannmaarg| (jayo0 18/61) nirvAhaNaM (napuM0) [nir+va+Nic lyuT] nibAhanA, pUrti / nirvRttisthAnaM (napuM0) Ayu kA sthaan| karanA, sahArA denaa| nirvinoda (vi0) Amoda-rahita, prasannatA shuuny| nivAhinI (vi0) sNdhaarinnii| (jayo08/33) nirvindhyA (strI0) vindhya se nikalane vAlI ndii| nirvikalpa (vi0) vikalpa se rhit| nirvimarza (vi0) vicArazUnya, avivekI, ajnyaanii| 0pratibandha yukt| nirvivara (vi0) chidra rahita, antarAla se rhit| nirviklpdhyaan| nirvivara (vi0) yathArtha, ucita, saTIka, sarvasammata, maany| nirvikAra (vi0) vishuddh| (samya0 84) (vIro0 18/25) virodha rhit| (hita0 saM0 ) For Private and Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirviveka nilayaH nirviveka (vi0) vivekazUnya, adUradarzI, mUrkha, mUDha, vimuuddh| jddaashy| (jayo0vR0 12/139) nirvizaMka (vi0) nirbhaya, niDara, sAhasI, zaMkA rahita, vizvasta, vizvAsa karane yogy| nirvizeSa (vi0) samAna, tulya, saadRshy| 0bheda-bhAva rhit| 0saamaany| 0koI antara na mAnane vaalaa| nirvizeSaNa (vi0) vizeSaNa binaa| nirviSa (vi0) viSa rhit| nirviSaya (vi0) viSaya-vAsanAoM se rahita, indriya janya viSaya se mukta zAnta, sarala, anaaskt| nirvihAra (vi0) Ananda se pre| nirbIja (vi0) bIja rhit| nirvIra (vi0) zaktihIna, bala hiin| nirvIrA (strI0) patizUnyA strii| nirvITA (vi0) nirbala, kamajora, 0zaktihIna, puruSArtha rhit| npuNsk| nirvedaH (puM0) [nir+vid+ghaJ] viSAda nirAza, avsaad| 0kumAnuSa paryAya se rahita honaa| ghRNA, jugupsaa| viSayoM se virkti| atitRpti| 0dInatA, zoka, virkti| nirvega (vi0) gatihIna, ceSTA rhit| nivetana (vi0) vetana rahita, avaitnik| nirvedanIkathA (strI0) vairAgya utpanna karane vAlI kthaa| nirvedanIM cAha kathAM viraagaam| (dhava0 1/105) nirvedanIrasaH (puM0) pramAda meM priiti| nirveSTanaM (napuM0) julAhe kI narI, ddhrkii| nirvaira (vi0) snehI, zAntipriya, kSamAzIla, maitriipuurnn| nirvyaJjanaM (napuM0) vyaJjana kA abhAva, kharA, saadaa| nirvyaya (vi0) 0vyaya se rhit| 0pIr3A mukt| 0zAnta, svasthA nirvyapekSa (vi0) nirapekSa, udaasiin| niLalIka (vi0) prasanna, niSkapaTa, saccA, paakhnnddhiin| nirvyasana (vi0) vysnmukt| (jayo0 9/93) nirvyAja (vi0) chala rahita, pAkhaNDa hiin| nirvyApAra (vi0) vyApAra rahita, bekAra, kArya nahIM karane __vAlA, parizrama vihiin| niyUMDha (bhU0ka0kR0) [nir+vi-vah+kta] zreSTha zruta prtipaadit| 0samApta kiyA gayA, udit| vikasita, vardhita, bar3hA huaa| 0pratisamarthita, prdrshit| uttama zrutadharma kA kthn| pramANita, styaapit| 0parityakta, chor3A huaa| nirvRdiH (strI0) [nir+vi+va+ktin]0pUrti, anta, uccamatama biNdu| niyUhaH (puM0) [nir+vi+vahghaJ] zirastrANa, 0kaMgUrA, kalagI, khUTI, naagdNtii| nirvaNa (vi0) vraNa rhit| nirvata (vi0) pratijJA vihIna, vratapAlana se rhit| niharaNaM (napuM0) [nir hAlyuT] 0le jAnA, bAhara nikaalnaa| (jayo0 2/22) nicor3anA, httaanaa| ukhAr3anA, unmUlana krnaa| nirhAdaH (puM0) [nir+hRd+ghaJ] malatyAga, mlotsrg| nirhAraH (puM0) [nirha+ghaJ] 0le jAnA, dUra karanA, nikAlanA, httaanaa| bAhara khiiNcnaa| ukhaadd'naa| vinAza, ghaat| nirhArin (vi0) [nir+ha+Nini] 0vyApta, vistAra yukt| 0pAlana karane vaalaa| nirhima (napuM0) himazUnya, barpha rhit| niti (vi0) nirastra, astra rhit| nirhetu (vi0) niSkAraNa, binA pryojn| nirhRdaH (puM0) [ni hRda+ghaJ] dhvani, shbd| nirhatiH (strI0) [nira+ha+ktin] dUra karanA, mArga se haTAnA, apaharaNa krnaa| nihIka (vi0) nirlajja, ThITha, ljjaarhit| nilagnabAhu (strI0) sambaddha baahu| (jayo0 14/38) nilayaH (puM0) *AvAsa gRha, nivaas| vAstuzAstramavalokayennaro nAstu yena nilyovythaakrH| (jayo0 2/62) For Private and Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nilayagataH 570 niviDa sthAna-'zUnyAgAra-guhA-zmazAna-nilayaprAye pratIto mudaa|' nivahata (vi0) dhAraNa krle| (jayo0 12/80) (muni029) (jayo09/65) kva nilayo'nilayogyavihAriNaH' nivAta (vi0) [nivRttaH vAto yasmin] surakSita, zAnta, vAyu ghoMsalA, mAMda, jAnavaroM ke chipane kA sthaan| se rahita, susajjita, dRr3ha, kavaca yukt| asta honA, chipanA dikhAI nahIM denaa| nivAtaH (puM0) nivAsasthAna, zaraNasthala, AzrayasthAna, AgAra, nilayagataH (vi0) sthAna ko praapt| aashrm| nilayanaM (napuM0) [ni+lI+lyuTa] basanA, rahanA, sthAna banAnA nivAtaM (napuM0) vAyu se surakSita sthAna zAnta, nistbdhtaa| ___ zaraNa lenA, Azraya, sthAna, gRha, aavaas| nivApaH (puM0) [ni+vap+ghaJ] bIja, anAja, dhaany| nilayaprApta (vi0) AvAsa ko prApta huaa| jltrpnn| nilayabhUtA (vi0) vAsinI, nivaasinii| (jayovR0 13/58) 0bheMTa, upahAra, praabhRt| niliMpaH (puM0) deva, amr| nivAraH (puM0) [ni+vR+Nic+ac] 1. dUra rakhanA, rokanA, nilipA (strI0) gAyA httaanaa| 2. pratiSedha, baadhaa| nilimpa (aka0) lipta honA, Asakta honaa| nivAraka (strI0) rokA gyaa| (jayo0 2/13) nilimpita (vi0) lipta hone vaalaa| (jayo0 1/104) nivAraNaM (napuM0) bacanA, rokanA prhaanndy| (dayo0 77) nilIna (bhU0ka0kR0) [ni+lI+kta] 0parivartita, rUpAntarita, nivArita (vi0) hata, rokA gyaa| (jayo0 5/105, 6/27) 0dhvasta, naSTa, naash| nivAsaH (puM0) [ni vs| ghaJ] 0AvAsa, gRha, ghara, sthAna pighalA huA, galA huaa| sthala, rahanA, bsnaa| privlyit| vishraamsthl| 0banda, gupta, AcchAdita, lipaTA huaa| 0vastra, pridhaan| nivacane (avya0) bolanA banda karake, nahIM bolnaa| nivapanaM (napuM0) [ni+va+lyuTa] 0bonA, bIja bonaa| nivAsagRhaM (napuM0) nilaya, AvAsa, ghara rahane kA sthAna, ur3elanA, bikheranA, nIce pheNknaa| apanA nivAsa sthaan| (jayo0 12/62) nivarA (vi0) [ni+va+apa+TApa] 0avivAhita knyaa| nivAsanaM (napuM0) [ni+vas+Nic lyuT] niketana, nilaya, akSata yoni| ghara, aavaas| nivartaka (vi0) [ni+vRt+Nvula] unmUla, niSkAzita karane par3Ava, DerA, tambU, shrnnsthl| vAlA, miTAne vaalaa| 0samaya bitaanaa| 0vApisa lAne vaalaa| nivAsaniSTha (vi0) AvAsa yukt| (bhakti0 16) nivartanaM (napuM0) [ni+vRt+lyuTa] lauTanA, vApisa apanA, nivAsayukta (vi0) AvAsa shit| pIche mudd'naa| nivAsasthAnaM (napuM0) niketana, ghara, AvAsa, nily| (jayo0 nivartin (vi0) praangmukh| (jayo0 2/68) 13/109) nivarSa (vi0) varSA rhit| (jayo0 3/92) nivAsin (vi0) [ni+vas+Nini] nivAsI, nivAsa karane nivas (aka0) rahanA, tthhrnaa| (samu0 5/11) vAlA rahane vaalaa| (tasminnivAsIsamabhUnmudA) (suda0 2/1) nivasaM (napuM0) sthAna, gRh| (jayovR0 1/109) AvAsa yukt| nivasatiH (strI0) sthAna, ghara, AvAsa, nivAsa sthaan| nivAsin (puM0) nivAsI, pravAsI, gRhI, gRhsth| (suda0 nivasathaH (puM0) [ni+vas+athac] grAma, gaaNv| 4/17) nivasanaM (napuM0) [ni+vas+lyuT] sthAna, vAsa, nivAsa, gRha, | niviDa (vi0) [ni+viDa+ka] 0dRr3ha, kasA huA, pakkA, ghara aavaas| sghn| nivasanazIla (vi0) rahane vAlA, AvAsa yukt| (vIro0 2/22) moTA, ghanA, abhedya, sthuul| nivaDU (saka0) dhAraNa karanA, grahaNa karanA, lenA, utthaanaa| Ter3hI nAka vaalaa| zirodhArya krnaa| (jayo0 14/143) (jayo0 13/51) 0sadA huA, nirntraal| For Private and Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivid 571 nivezanaM nivid (saka0) nivedana karanA, kahanA, batalAnA, samAcAra denaa| (dayo0 88, jayo0 23/83) nivizeSa (vi0) [nivRtto vizeSo] 0abhinna, samAna, sdRsh| 0pArasparika milA huaa| nivizeSaH (puM0) antara kA abhaav| niviSTa (bhU0ka0kR0) [ni+viz+kta] praviSTa, sthita, baiThA huaa| niyaMtrita, damita, keNdrit| 0dIkSitA vyvsthit| nivItaM (napuM0) [ni+vye+kta] yajJopavIta dhAraNa krnaa| nivItaH (puM0) paradA, avaguMThana, AvaraNa, dupttttaa| nivRta (bhU0ka0kR0) [ni vR+kta] ghirA huA, lapeTA huaa| nivRtaM (napuM0) avaguMThana, cUMghaTa, paradA, aavrnn| nivRtiH (strI0) [ni+vR+ktin] 0AvaraNa, gherA, praavrnn| nivRtta (bhU0ka0kR0) [ni vRtta+kta] 0samvArita, duur| (jayo0vR0 13/23) lauTanA, vApisa aanaa| (jayo0vR0 17/18) gayA huA, vidA huaa| rukA huA, TaharA huA, virata, virAma yukt| 0sAMsArika kAryoM se udaasiin| 0pazcAttApa lene vaalaa| nivRttaM (napuM0) lauTanA, vApisa aanaa| nivRttakAraNa (vi0) binA kaarnn| nivRttakAraNaH (puM0) dhArmika puruSa, sAMsArika kriyAoM se udAsIna vykti| tyAgI puruss| nivRttagRhaM (napuM0) ghara tyaag| nivRttacAritraM (napuM0) cAritra se shuuny| nivRttamAMsa (vi0) mAMsa chor3ane vaalaa| nivRttarAga (vi0) rAga rahita, jitendriy| nivRttavRtti (vi0) vyavasAya se virt| nivRttasaMsAra (vi0) saMsAra se uprt| nivRttahRdaya (vi0) pazcAttApa karane vaalaa| nivRttiH (strI0) [ni+vRt+ktin] 0lauTanA, vApisa aanaa| 0antardhAna, virAma, uparati, virti| niSkriyatA, kArya se udaasiin| aruci| vairAgya, virAga, shaanti| unmUlana, pratirodha, prtibndh| 0asviikaar| nivRtti-gRhaM (napuM0) gRhmukt| nivRttigRhastha (vi0) AjIvikA vihiin| gRhastha (samu02/33) nivRttipathaH (puM0) mukti maarg| (jayo0 28/11) nivedanaM (napuM0) nivedana, kathana, prruupnn| 0kahanA, batalAnA, smjhaanaa| (samu0 4/20) samAcAra, udghossnnaa| samarpaNa, pratinidhAna, aahuuti| nivedanArtha (vi0) nivedana ke lie, kahane ke lie, prakaTa karane ke lie| (jayo0vR0 12/114) nivedita (vi0) kathita, prtibhaassit| (samu0 2/23) prarUpita, prtipaadit| (dayo086) 'evaM samAgatya nivedito'bhUdekena bhUpa sutarAM ruussobhuuH|' (suda0 108) 'nivedito gAruDinA'pi' (samu0 4/14) nivedayituM (he0kR0) nivedana karane ke lie, kahane ke lie (dayo0 88) 'jagAma dhAma kizcAsau nivedyitumnggnaam| (suda0 112) nivedya (vi0) samyak vyAvarNya, varNana karane yogyA(jayo023/83) ___nivedana karane yogy| (jayo0 4/2) nivedyaM (napuM0) naivedya, pkvaan| pUjana meM car3hAyA jAne vAlA drvy| nivedyamAnaM (napuM0) naivedya, pakavAna, pUjana meM car3hAyA vAlA drvy| nivedyamAna (vi0) kahane vaalaa| 'bhUtaM tathA bhAvi khapuSpavadvA nivedyamAno'pi jno'stvsdvaak| tamagrayetvindhanamAsamatya jalAyitattvaM karakeSu pshym|| (vIro0 20/6) nivezaH (puM0) [ni+viz+ghaJ]0praveza, prvisstt| pUMjI lagAnA, jamA karanA, arpaNa krnaa| ThaharanA, sthita honaa| tambU, aasthaan| (jayo0 vicAra-'nivezAvicArA ste' (jayovR0 12/97) vivAha karanA, jIvana sthira krnaa| sainya vyvsthaa| 0sajAvaTa, aabhuussnn| 0chApa, nkl| nivezanaM (napuM0) [ni+viz+Ni+lyuTa] 0praveza, prvisstti| 0ThaharanA, rukanA, sthira honaa| AvAsa, nivAsa, ghara sthaan| For Private and Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivezayan 572 nizi 0tambU, zivira, AsthAna mnnddp| nizAdharaH (puM0) cndr| ozilA-lekhana, lekhabaddha krnaa| nizAnaM (napuM0) [ni+zo+lyuT] cihna, lkssnn| (samu0 7/2) ghoMsalA, khoh| bahugadAdhikRteha tadagrataH zucinizAnamudeti ado vt| (samu0 nivezayan (puM0) rakhA, tthhraa| (jayo0 12/117) anunI 7/2) vinivezayansvahastaM cakre tatsamudazcitaM ttstm| nivezayan 0pahanAnA, zAna para car3hAnA, teja krnaa| snddhaanH| (jayo0vR0 12/117) nizAnizam (avya0) sadaiva, raatbhr| nivezarUpiNI (strI0) sthirIbhUta, dRddh'| muurtimtii| tambU, nizAnizAnA (napuM0) candramA, shshi| 'parAmRzan bhAti aasthaanshlinii| nizAnizAna:' (jayo0 15/72) niveSTaH (puM0) [ni+veSTa+ghaJ] 0AvaraNa, paradA, aacchaadn| nizAntaH (puM0) antaHpura prdesh| (jayo0 21480) niveSTanaM (napuM0) lapeTanA, banda krnaa| nizApuSpaM (napuM0) kumudinI, sapheda kamalinI, rAta meM khilane niz (strI0) 0rAtri, rjnii| hldii| vAlI kumudinii| nizamanaM (napuM0) [ni+zam+Ni+lyuTa] 0locana karanA, 0pAlA, osa, kuhraa| avalokana karanA, dekhnaa| nizAbhRta (vi0) rajanI kI vyApti, rAtri kA vistaar| darzana, dRsstti| nizAmaH (puM0) [ni+zam+ghaJ] nirIkSaNa karanA, pratyakSa 0sunanA, dhyAna lgaanaa| karanA, dekhanA, avalokana krnaa| 0samajhanA, paryAlocana karanA, anucitaMna krnaa| nizAmanaM (napuM0) [ni+zam Nic lyuT] 0dRSTi, darzana, nizamya (saM0kR0) sunkr| (suda0 84/ , 4/16) avlokn| nizaraNaM (napuM0) [ni+Sa+Nic+ lyuT] vadha, htyaa| niriikssnn| nizA (strI0) [nitarAM zyati tanUkaroti vyApArAn] nizA nAma strI (jayo0vR0 15/37) kA gatirnizi hi dIpakaM binA 0chAyA, prtibimb| (jayo0 2/97) 0sunanA, zravaNa krnaa| nizAmukhaM (napuM0) rAtri kA aarmbh| rajanI, raatri| (suda0 2/13, 94, 86) 0andhkaar| (suda0 72) nizAmRgaH (puM0) giiddd'| 0hldii| (samu0 8/5) nizA sudhA kukumatAM prayAtaH (samu0 nizAvanaH (puM0) kssnn| 8/5) nizAvasAnaM (napuM0) rajanI kI samApti, rAta vyatIta krnaa| nizAkaraH (puM0) cndr| murgA, kpuur| 'dRSTA nizAvasAne vizadAGkA svapnaSoDazI shsaa| (vIro0 nizAkramaH (puM0) rAta bitAnA, rAtri vyatIta krnaa| 4/35) nizAgRhaM (napuM0) zayanakakSa, vizrAma sthl| 0 avasAna kAla-lakSmIrivAsau tu nizAvasAne dadarza nizAcara (vi0) rAtri meM vicaraNa karane vaalaa| 1. raaksss| hrssprtipdvidhaane| (suda0 2/11) 0ko nAma vAJchecca nishaacrtvm| (vIro0 18/36) 'nizAyAM nizAvihAraH (puM0) pizAca, rAkSasa, nishaacr| caratIti nizAcara:' pizAca, raaksss| (jayo0 15/24) / nizAvedin (puM0) murgA, kukkutt| rktNcr| (suda0 131) nizA-zazAGkaH (puM0) cndrmaa| nizAzazAGka ivAyamihA''sIt nizAcaratva (vi0) raakssspnaa| nizAcaratvaM na kadApi mAyAdenAzano parikalitaH kila yazasAM raashiH| (suda0 1/44) vA divase'pi bhaayaat| madyaM ca mAMsaM madhukaM na bhakSet sa nizAzoSasUcakaH (puM0) kukkuTa, murgaa| (jayo0vR0 1/78) brAhmaNo yo'GgabhRtaM surksset|| (vIro0 14/42) nizAhasaH (puM0) kumudinI, kamalinI, rAtri meM vikasita hone nizAcarman (puM0) andhkaar| vAlA kumud| nizAjalaM (napuM0) osa, koharA, kuhraa| nizi (strI0) hldii| yavatsudhAsu nizayorjagatAM hitAya (vIro0 nizAdarzin (puM0) ullU, ghughghu| 22/15) For Private and Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizita 573 niSAdaH nizita (vi0) [ni+zo+kta] 0zAna para car3hA huA, painA nizcayatapazcaraNAcAraH (puM0) AtmasvarUpa kA tpn| kiyA huaa| nizcayadarzanAcAraH (puM0) samyagdarzana kA aacrnn| uddiipti| nizcayanayaH (puM0) 0zuddhanaya, nishcyny| (samya0 82) nizitaM (napuM0) [ni+zo+kta] lohA, aysk| zuddhadravya nirUpaNAtmaka ny| 0mahAtmano nizcayananizIthaH (puM0) [nizerate janA asmin nizo adhAre thaka] yamAtmane hitaM shubhkrmushnti| (jayo0vR0 2/3) arddharAtri, aadhiiraat| vilokanenAsya-nizIthanetuH samulvaNe nizcala (vi0) [nis+cal+ac] 0aTala, sthira, addig| sadrasasAgare tuM (jayo0 11/3) 0andhaark-andhkaar| 'zuddhAtmasvarUpa meM sthita AtmA nishcl| (samya0 84) (vIro0 vR0 1/39) aparivartanIya, aprivrty| nizIthakaraH (puM0) candra, shshi| 0acl| (jayo0vR0 1/94) nizIthacaraH (puM0) rAkSasa, pishaac| nizcalA (strI0) acalA, pRthvii| nizIthaneta (puM0) candramA, nishiithnetaa-cndrmaa| (jayo0vR011/3) nizcAyaka (vi0) [nisR+ci+Nvula] nirNayAtmaka, antima, nizIthatIrtha: (pu0) arddha rAtri rUpa jlaashy| nirdhArakA 'nizItho'rddharAtri samayaH sa eva tIrtho jalAvagAhapradezaH' nizcArakaM (napuM0) [nis+ca+Nvula] 0malotsarga karanA, (jayo0 16/1) 0arddha rAtri kA smy| prasravaNa krnaa| nizIthabhAvaH (puM0) arddha rAtri kA svbhaav| (dayo0 4) 0havA, patana, vaayu| nizIthasUtraM (napuM0) eka jainAgAma kA granthA nandisUtra ttippnn| haTha, svecchaacaaritaa| nizIthaharaH (puM0) cndr| niSaNNakaM (napuM0) [niSaNNa+kan] Asana, shyyaa| nizIthinI (strI0) [nizItha ini+GISa] rAtri, rjnii| 0phalaka, paattaa| nizuMbhaH (puM0) [ni+zumbha+ghaJ] 0vadha, hatyA, praannghaat| niSadyA (strI0) [ni+sad+kyap+TAp] 0khaTolA, piilaa| tor3anA, bhgn| aasn| (jayo0 5/5) 0eka raaksss| dukAna, ApaNika sthl| nizubhanAm (napuM0) [ni+zubha+lyuT] vadha karanA, ghAta karanA, maNDI, melA, haatt| hanana krnaa| padmAsana Adi Asana se baitthnaa| nizendu (strI0) candramA, shshi| 'nizA nAma strI, indoH' 0vAvIsa parISahoM meM eka niSadyA parISaha, jisameM padmAsana svasvAminaH parirambhavArAt AliMganasamayAt para baiThakara dhyAna kiyA jAtA hai| (jayo0vR015/37) niSadvaraH (puM0) [ni+sad+Svarac] daladala, gaaraa| nizautukI (strI0) viDAlI, billii| 'nizA rAtri mautukI niSadvarI (strI0) rAtri, rjnii| viddaalii|' (jayo0vR0 15/45) niSadhaH (puM0) [ni+sad+ac] niSadhadeza kA shaask| nizcayaH (puM0) [nis+ci+apa] 0spaSTatA, dRr3hatA, saMkalpa niSadha nAmaka parvata (jayo0 24/9) nirdhaarnn| (jayo0 5/49) niSadhagiriH (puM0) niSadha prvt| yojanA, prayojana, uddeshy| niSadhaparvataH (puM0) niSadha nAmaka giri| sthira mata, dRr3ha vishvaas| niSadhAcalaH (puM0) niSadha parvata, jisake Upara deva-deviyAM vyavasthita krIDArtha sthita hote haiN| 'niSIdhanti tasminniti niSadhaH, nizcayakAlaH (puM0) pravartana samaya, AdhArabhUta smy| yasmin devA devyazca krIDA) niSIdhanti sa nissdhH| (tavvA0 0samayAdivikalparahita kaalaannu| 3/11) nizcayacAritraM (napuM0) vItarAga cAritra, rAgAdivikalpoM se | niSAdaH (puM0) [ni+sad+ghaJ] 0eka jAti, jo parvatIya kSetra rahita svAbhAvika critr| meM rahatI hai| nizcayajJAnaM (napuM0) 0saMkalpa-vikalpa rahita jJAna, paramAnanda cANDAla, varNasaMkara jaati| svarUpa kA vedana karane vAlA jnyaan| eka svara vizeSa, sapta svaroM meM eka svr| (jayo011/47) For Private and Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSAdita 574 niSkalaGka niSAdita (vi0) [ni+sad+Nica+kta] baiThAyA huA, sthit| | niSedhaH (puM0) [ni+sidh+ghaJ] pratirodha, nirodha, rok| kaSTayukta, du:khii| uccarita, prsphuttit| dUra rakhanA, haTAnA, roknaa| niSAdin (vi0) [niSAda+ini] vizrAma karane vAlA, baiThane 0prtyaakhyaat| vaalaa| 0apavAda niyama se vyatikrama krnaa| niSAdin (puM0) mahAvata, hasti para ArUr3ha hokara usako niSadhayitrI (vi0) apavartinI (jayo0vR0 3/18) saMcAlana karane vaalaa| hstipk| (jayo0 13/95, jayo0 niSedhikA (strI0) niSiddhikA, sAdhu kI sAmAcArI kriyaa| 13/104) niSedhinI (vi0) virodhinii| (suda0 112) niSiddha (vi0) [ni+sidh+kta] rokA gayA, haTAyA gayA, manA | niSevaka (vi0) [ni+se+Nvul] 0abhyAsa karane vAlA, kiyA gyaa| (jayo0 2/128) anugamana karane vaalaa| bhakta, anurakta, sevaabhaavii| niSiddhikA (strI0) 0aMga bAhya Agama kI eka prarUpaNA, niSevaNaM (napuM0) [ni+se+lyuT] 0pUjA, ArAdhanA, bhakti, prAyazcitta vidhAna sambaMdhI adhikaar| niSiddha sthAna, arcnaa| kandarA, guphAdi meM praveza karate samaya vyantarAdi se Asakti, anurakti, lgaav| pUchakara praveza krnaa| 0rahanA, basanA, tthhrnaa| niSikta (bhU0ka0kR0) [ni+sidh+ktin] 0pratiSedha, dUra rkhnaa| 0sevA karanA, upasthita rhnaa| pratirakSA, surakSA krnaa| niSevamANa (vi0) sevana karane vaale| niSisiMca (puM0) sIMcA gyaa| (jayo0 10/61) niSevya (vi0) sevanIya, AcaraNIya, pAlana yogy| (jayo0 niSIthaH (puM0) AcArAMga sUtra kI dvitIya cuulikaa| 3/36) (suda0 1/7) ___0AcArAMga eka jainagama hai, jisa para niSItha likhA gyaa| niSk (saka0) tolanA, maapnaa| niSIdhikA (strI0) prAsuka sthAna para Asana, ArAdhaka kA niSkaH (puM0) [niSk+ac] 0svarNamudrA, rezamI, bhumuuly| nirjIva sthAna para dRr3ha honaa| niSkarSaH (puM0) [nis+kRS+ghaJ] 0sat, sArabhUta, tattva, niSUdanaM (napuM0) [ni+suud| Nic+ lyuT] vadha karanA, hatyA sArAMza, upsNhaar| krnaa| nAzaka, buddhi caatury| (jayo0 9/55) nizcaya, dhruva, sthira, dRddh'| niSekaH (puM0) [ni+sic+ghaJ] nicor3anA, bAhara nikaalnaa| buddhi kaushl| (jayo0 12/9) niSkarSaNaM (napuM0) [nis+kRS+ lyuT] nicor3anA, nikaalnaa| 0samaya pramANa, vivakSita karma kI sthiti meM se usake rahasya kholnaa| abAdhAkAla ko ghaTA dene para jo zeSa rahe, vaha pramANa upasaMhAra karanA, smettnaa| niSeka hai| niSkaNTaka (vi0) kaMTaka rahita, zAnta, dhairyyukt| (jayo0 chir3akanA, tara krnaa| 3/115) 0buuNd| niSkapaTa (vi0) kapaTa rahita, chala rahita, aarjvprinnaamii| 0TapakanA, risanA, jharanA, bhnaa| (samu0 9/3) mRdutaa| srAva, prsraav| niSka-paTa (napuM0) rezamIvastra, bahumUlyaparidhAna, jarI-sitAre 0vIryapAta, viirysiNcn| Adi se alaMkRta vstr| (jayo0 7/111) siNcaaii| niSkaradazA (strI0) kiraNarahitAvasthA, prabhA rahita sthiti| 0prakSAlana kA jl| 0mlAna, khinndshaa| 0vIrya kI apvitrtaa| niSkala (vi0) anaMtadu:kha yukta aatmaa| gaMdA jala, pradUSita niir| niSkalaGka (vi0) kalaGka rahita, pApa rahita, aklNk| niSekakSadabhavagrahaNaM (napuM0) jaghanya Ayudha kA bndh| (jayo0 12/26) For Private and Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSkaSAya 575 niSThA niSkaSAya (vi0) kaSAya rahita, zukladhyAna meM liin| (jayo03/114) niSkAGkSA (strI0) kAMkSA kA abhAva, bhogAbhilASA kI icchA nahIM krnaa| niSkAMkSita (vi0) deza kAMkSA aura sarvakAMkSA se rahita samyagdRSTi jiiv| niSkAdarya (vi0) kRpA rahita, udAratA se shuuny| (jayo0 2/100) niSkAmin (vi0) kAma rahita, icchA shuuny| niSkAlanaM (napuM0) [nis+kal+Nic lyuT] hAMkanA, dUra krnaa| vadha, htyaa| niSkAraNaM (vi0) sadya, tatkAla, binA pryojn| (jayo017/63) niSkAzayati (varta0) nikaalnaa| (jayo0 15/18) niSkAzita (vi0) nikAlA jAne vAlA, nirvaasit| niSkAzito'taH pravitADyalokaiH vikSipta evetyuplbdhrokaiH| (samu0 3/32) niSkAsaH (puM0) [nis+kAz+ghaJ] nirgama, nikaas| (suda0 104) 0bAhara nikAlanA, alaga, pRthk| 0antrdhaanaadvaarmnnddp| nikkAsinI (strI0) [nis+kasa+Nini GIpa] nikAlI gaI, bAhara kI gaI strii| niSkAsita (bhU0ka0kR0) nirvAsita, bAhara nikAlA gyaa| 0kholA gayA, khilA huaa| niSkuTaH (puM0) [nis+kuTa+ka] krIDodyAna, kSetrIya udyAna, AvAsIya sthAna kA krIr3A kssetr| 0ranavAsa, antHpur| 0daravAjA, dvaar| vRkSa kA kottr| niSkuTiH (strI0) bar3I ilaaycii| niSkuSita (vi0) [nis+kuS+kta] vidIrNa, vikhaNDita, vidaarit| nirvAsita, nikAlA gyaa| niSkuhaH (puM0) [nis+kuh+ac] vRkSa kA koTara, khoh| niSkRta (bhU0ka0kR0) [nis+kR+kta] niSkAzita, nikAlA gayA, bahiSkRta kiyA gyaa| niSkRtaM (napuM0) praayshcitt| niSkRtiH (strI0) [nis+kR+ktin] prAyazcitta, parizodhana, shuddhikrnn| 0haTAnA, dUra krnaa| 0ArogyalAbha, cikitsaa| 0pratIkAra, bacanA, ttaalnaa| apekSA krnaa| niSkRSTa (bhU0ka0kR0) [nis kRSa+kta] khIMcA gayA, nikAlA gyaa| (jayo0 8/33) niSkoSaH (puM0) [nis+kRS+kta] phAr3anA, vidIrNa karanA, ukhAr3anA, unmUlana krnaa| niSkoSaNaM (napuM0) unmUlana, ukhAr3anA, vidIrNa krnaa| niSkoSaNakaM (napuM0) [niSkoSaNa+kan] dAMta khurcnii| niSkramaH (puM0) [nisR-kram+ghaJ] nikalanA, bAhara jAnA, nirgamana honA, vidA honaa| niSkramaNaM (napuM0) gamana, pravrajyA hetu abhinisskrmnn| ___0saMskAra hetu le jAnA, nikAlA jaanaa| niSkramaNikA (strI0) [niSkramaNa kan+TAp] nikalanA, gamana honA, jAnA bAhara honaa| niSkrayaH (puM0) [nis+kI+ac] nistAra, chuTakArA, uddhaar| 0puraskAra, paaritossik| 0bhugatAna, adaaegii| vinimy| niSkrayaNaM (napuM0) [nis+kI+lyuTa] vistAra, chuTakArA, uddhaar| nikiSkraya (vi0) kriyAhIna, kArya karane kI zakti rahita, asmrthy| (suda0 97) niSkriyatA (vi0) akrmnnytaa| (suda0 97) niSkvAthaH (puM0) [nis+kvath+ghaJ] 0kAr3A, rs| niSTapanaM (napuM0) [nis+taplyu T] jalana, tpn| niSTAnakaH (puM0) [nistAnaka:] kalakaladhvani, megha garjanA, mrmrdhvni| niSTha (vi0) [nitarAM tiSThati-ni+sthA+ka] sthiti, upasthiti, 0 Azrita, nirbhara, iNgit| 0anurakta, tlliin| sthairya, dRddh'taa| kushl| yukt| 'niirmujjvljlodbhvnisstthm| (jayo0 4/59) niSThA (strI0) avasthA, dshaa| 0dRr3hatA, dhairyatA, kushltaa| 0 zraddhA, vizvAsa, dRr3hapratIti bhkti| 'Azvinopalapanena hi niSThA' (jayo0 4/65) For Private and Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSThApanaM 576 niSpratIpa pravINatA, kuzalatA, zreSThatA, puurnntaa| niSpanna (bhU0ka0kR0) [nis+pad+kta] 0pUrNa huA, samApta upasaMhAra, anta, avsaar| huaa| mRtyu, vinAza, prly| niSpAdanArtha (vi0) utpatti ke lie, sampannatA hetu| (jayo093) nishciti| niSparigraha (vi0) prigrhrhit| niSThApanaM (napuM0) [ni+sthA lyuT] caTanI, msaalaa| niSparicchada (vi0) anucara binaa| niSThApya (vi0) rkhkr| (jayo0 3/36) niSparIkSa (vi.) parakha rhit| niSThita (vi0) sthita, Azrita, nirbhr| (jayo0 24/23) udita huA, janma liyA, udgt| loka-vartmani sakAvazasyavanniSThite' (jayo0 2/17) tatpara, udyata, smpnn| pravINatA, zreSThatA, kushltaa| niSpavanaM (napuM0) [nis+pU+lyuT] phaTakanA, zodhanA, udd'aanaa| niSThitiH (strI0) kartavya, prinnti| 'samayocitamAtra- niSpAdanaM (napuM0) [nis+pad+Nic+lyuTa] niSpatti, utpatti niSThitirghaTitA' (suda0 3/11) (dayo0 93) 0saMcayana, saMkalana, smuuh| hrAsameti jaDatApratiSThitiH utpAdana, paidA krnaa| kintu yatra bahudhA'nyaniSThitiH' (jayo0 3/8) kaaryaanviti| niSThIvaH (puM0) [ni+SThiv+ghaJ] thUka denA, thuuknaa| niSpApa (vi0) pAtakAtiga, apaap| (suda0 119) niSThIvanaM (napuM0) lAra, thuuk| (jayo070 3/29) (jayo0vR015/53) 0punnyshaalii| niSThura (vi0) [ni sthA+uraca] jAlama, nirdyii| (dayo0 / niSpAvaH (puM0) [nis+pU+ghaJ] dhAnya sApha karanA, ur3AnA, 23) phaTakanA, shodhnaa| 0kaThora, karkaza, rukhaa| (suda0 134) 0pavana, vaayu| kar3A, tej| niSpIDaya (aka0) 0pIDita honA, 0duHkhita honaa| 0krUra, patthara hRdy| (jayo018/51) 0dabAnA, masalanA, bAdhita honaa| niSThuravayaH (puM0) kaThora vcn| (suda0 134) niSpIDita (bhU0ka0kR0) [nis+pID+Nic+kta] nicor3A niSThayUta (bhU0ka0kR0) [ni+SThiv+cca] pheMkA huA, cyuta huA, bhIMcA huaa| huA, nikAlA gyaa| niSpuruSa (vi.) nirjana, shuuny| niSThyUtiH (strI0) [ni+SThin+tin] thUka, khakAra, niSyeSaH (puM0) [nis+piy+ghaJ] 0pIsanA, cUrNa krnaa| niSNa (vi0) catura, pravINa, kuzala, vijJa, dakSa, vishessjny| kucalanA, mslnaa| prakAzita, sampanna, nisspnn| niSyeSaNaM (napuM0) kucalanA, piisnaa| niSNAta (vi0) catura, dakSa, pravINa, kuzala, prajJA kUTanA, AghAta krnaa| niSpakva (vi0) [nis+pac+kta] bhigoyA huA, bhalI prakAra niSpravANaM (napuM0) [nis+pra+ve+lyuT] nUtana vastra, nayA kpdd'aa| se pakAyA gyaa| niSprakaMpa (vi0) sthira, acl|| niSpatanaM (napuM0) [nis+pat+lyuTa] zIghra nikAlanA, tatparatA niSprakAraka (vi.) nirvikalpa, bheda rahita, aspsstt| se bAhara krnaa| niSpracAra (vi0) kendrita, dhruvIkRta, ekiikRt| niSpatAka (vi0) binA dhvj| niSpratikAra (vi0) upacAra vihiin| niSpattiH (strI0) [nis+pad+ktin] niSpratikriya (vi0) upacAra nahIM kiyA jA ske| utpAdana, utptti| niSpratigha (vi0) nirbAdha, bAdhA shuuny| janma lenaa| niSpratidvandva (vi0) nirvirodha, zatru rhit| saMpUrti, saMpannatA, samApti, puurnntaa| apratima, anupm| paripakvAvasthA, pripaak| niSpratibhAna (vi0) bhIru, kAyara, bhyaakraant| niSpatra (vi0) paMkha binaa| niSpratIpa (vi0) asambaddha, pIche mur3akara nahIM dekhane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSpratyUha 577 nistaraNaM niSpratyUha (vi0) nirvighna, abAdha! nisargaja (vi0) svabhAvagata, svAbhAvika samyagdarzana, apUrvakaraNa niSprapaMca (vi0) vistAra hiin| 0chala rhit| ke anantara tattvazraddhA kA kAraNa utpanna honaa| niSprabha (vi0) kaantivihiin| prabhA rhit| nisargataH (avya0) svabhAvataH, sahaja rUpa se| nisargatastasya zaktivihIna, nisteja, dyutihiin| tathaivajAtiH, roSAya kaH ko'tra ca tosstaatiH| (samu01/24) niSpramANaka (vi0) pramANa rahita, adhikAra vihiin| nisargatalpaH (puM0) svabhAvagata, svAbhAvika smutptti| niSprayAsa (vi0) binA zrama, uddezya se anbhijny| (vIro05/39) 'lasaccaturvarganisargatalpa:' (suda0 1/12) niSprayojana (vi0) niruddeshy| nisargabhAvaH (puM0) sahaja svabhAva, prakRti janya bhaav| niSkAraNa, niraadhaar| (jayo0 12/146) prayatnavAnAdazamasthalantu, yato'yamAtmA vyvhaartntuH| 0anupayogI, vyartha, anaavshyk| nisargabhAvena nijAtmagUDhastataH punrnishcy-maargruddhH|| niSprANa (vi0) asu rahita, prANarahita, caitanya shuuny| (samya0126) (jayo0vR0 19/90) nisargaruciH (strI0) naisargika samyagdarzana kI pratIti 'nisargaH niSpRha (vi0) icchA rahita, AkAMkSA vihiin| (dayo0 2 / 8) svabhAvastena ruciH jinapraNIta-tattvAbhilASArUpA yasya sa niSpRhatva (vi0) icchA shuunytaa| (samu0 9/4) nisargaruciH / (jaina0la0 635) niSphala (vi0) asaphala, phlhiin| (suda01/6) 'nalamakhilaM nisargarUpaH (puM0) sahaja saundry| niSphalaM ca' (suda070) nisargavAsaH (puM0) racanA sadbhAva, sahaja ruup| (samu0 1/30) niSphalatA (vi0) vyarthIbhAvatA, anupyogitaa| (jayo0 5/88) nisargasamyagdarzanaM (napuM0) svabhAva se utpanna smygdrshn| (suda0 1/5) 'sAphalyaM cakSuSorasti mahatAmeva darzane iti yathArtha rUpa se jAne gae tattva ke prati ruci| 'yatsamyagdarzanaM suukte| (jayo0 3/32) bAhyopadezaM binA utpadyate tatsamyagdarzanaM nisrgjmucyte| niSphena (vi0) binA jhAga kaa| (ta0vR0 1/3) nis (avya0) [nis+kvip] dhAtuoM ke pUrva lagane vAlA nisargasiddhaH (puM0) svabhAva se prsiddh| upasarga-jisase kaI prakAra kA artha vyakta hotA hai-nizcita, nisargotthita (vi0) sahaja rUpa se utpanna huaa| AviSkRtAnizcaya, pUrNatA, upabhoga, pAra krnaa| 'nyairapi paurvgaistthaanisrgotthithrsssrgH| (samu06/15) nisarmaH (puM0) [ni sRj+ghaJ] svabhAva, prakRti, shj| (jayo0 5/17) (samu0 3/20) nisAraH (puM0) [ni+sR+ghaJ] samUha, samudAya, smuccy| nirgmn| (jayo0vR0 11/33) nisidh (saka0) rokanA, httaanaa| niSedhayAsa (samu0 4/7) pradAna karanA, anudAna denA, puraskAra denA, upahAra denaa| niSedhayan (suda0 94) malotsarga, mltyaag| nisUdana (vi0) [ni sUd-lyuTa] mArane vAlA, naSTa karane vaalaa| tilAJjali, chuuttnaa| nisUdanaM (napuM0) vadha, ghaat| sRSTi / nisev (saka0) sevana karanA, upayoga karanA, prayoga krnaa| 1. nisRjyata iti nisargaH prvrtnm'| (sa0si0 6/9) / niSeyate (vIro0 9/10) 2. 'nisarjanaM nisarga: svabhAva ityrthH'| nisRSTa (bhU0ka0kR0) [ni+sRj kta] arpita, samarpita, sauMpA 3. nisRssttinisrgH| (ta0vA0 1/3, 6/9) gayA, pradAna kiyA gyaa| tattvazraddhA kA kaarnn| tyakta, parityakta, visrjit| 0samyagdarzana kA kaarnn| anujAta, anumt| nisargakriyA (strI0) pravRtti vizeSakI anumodnaa| | nistaraNaM (napuM0) [nis+tR lyuT] bAhara jAnA, gamana krnaa| cirakAla prvRtti| pAra karanA, bcaanaa| 0praanumtdaan| paar| (bhakti0 1) nisargacayanaM (napuM0) shjpusstti| (samya0 126) 0bhavAntara ko prApta kraanaa| For Private and Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nistahaNaM 578 nIcacara maraNAntara ko prApta honaa| 'bhavAntaraprApaNaM nistaro maraNAntaprApaNam' (bha0 A0 2) nistahaNaM (napuM0) [nisR+tRha lyuT] 0vadha, ghAta, hnn| nistAraH (puM0) [nisR+tR+ghaJ] 0pAra karanA, chuTakArA pAnA, uddhaar| mukti, mokSA nistuda (vi0) 0doSa rhit| 0akalaGka, vishuddh| 0iSTa, pvitr| (jayo0 6/27) nistodaH (puM0) [nis+tud+ghaJ] cubhanA, DhaMka maarnaa| nispaMdaH (puM0) kNpn| nispadaH (puM0) [ni+spand+ghaJ] bahanA, risanA, TapakanA, giranA, jhrnaa| 0kSaraNa, srAva, prsrvnn| nisyaMdina (vi0) [ni syand+Nini] Tapakane vAlA, bahane vaalaa| nisravaH (puM0) [ni+sR+ ap] saritA, pravAhinI, prsaarinnii| 0dhArA, pravAha, jhrnaa| cAvaloM kA maaNdd| nisvanaH (puM0) [ni+svan+ap] zabda, kolAhala, dhvni| nisvApaH (puM0) devlok| (jayo0 10/12) nissaraMtI (vi0) nikalane vAlI, svcchdgaaminii| (jayo0 1/20) nissAra (vi0) sAra rahita, anisstt| nissAratA (vi0) asAratA, anisstttaa| (jayo0 11/20, jayo010 2/14) nihata (bhU0ka0kR0) 0vadha kiyA gayA, 0mArA gayA, 0prahAra kiyA gyaa| 0anurakta, bhkt| nihan (saka0) maarnaa| (vIro0 16/30) 0hanana krnaa| nihananaM (napuM0) [ni+hra lyuT] vadha, ghaat| nihAraH (puM0) [ni+ha+ghaJ] kuharA, dhuNdh| nihiMsanaM (napuM0) [ni+hiMs+lyuT] vadha, ghaat| tyaktaM kratau pazubale: karaNaM pareNa nihiMsanaikasamaye susmaadrenn| (vIro0 22/17) nihitaH (vi0) [ni+dhA+kta] pradatta, diyA, rakkhA gayA, prayukta, samarpita, arpit| nihIna (vi0) [niratAM hIna:] adhama, niic| nihInaH (puM0) nimna puruSa, adhamakulajAta vykti| nihnavaH (puM0) [ni+hu+ap] chipAnA, adRza karanA, bheMTa jAnA, mukrnaa| gopanIyatA, rhsy| 0avizvAsa, sandeha, shNkaa| 'yato'stu gurvAdikanihvavAdi' (bhakti0 43) 0dusstttaa| prAyazcitta, prishodhn| jJAnApalApa krnaa| guru ke kathana kA aplaap| 'anyataH zrutamadhItyAnyasya guroH kathanaM gurorplaapH|' bha0A0 113) kulAdi kI mahAnatA kA aplaap| nI (saka0) le jAnA, netRtva karanA, lAnA, pahuMcAnA, saMcAlana krnaa| nirdeza karanA, zAsana krnaa| (prApta honA, (vIro05/13) vyaya karanA, bitaanaa| 0patA lagAnA, khoja nikaalnaa| prArthanA karanA, nivedanA krnaa| pravRtta karanA, saMlagna karanA, bhlaanaa| 0bacAnA, pravartita krnaa| dharmArtha-kAmeSu jAnananIti netuM nRpasyAstu sadaiva niitiH| (jayo0 2/120) denA, pradAna-'Azvinasamaye vayaM marudbhiriva nItAzca kRtArthatAM bhavadbhiH / (jayo0 12/139) nI (puM0) [nI+kvip] netA, nAyaka, patha pradarzaka, agraNI, prdhaan| nIkA (strI0) kulyA, nhr| nIkAza (vi0) [ni+kA+ac] nikAza, bhaav| nIca (vi.) [niSkRSTatamI zobhAM cinoti] nIce kI ora, bho bhdr| nIcai vraje: (muni0 4) garhita, nindit| hIna, adhama, patita, nimn| 0choTA, tuccha, thor3A, svlp| dusstt| anaary| nIcakulaH (puM0) nimnakula, shuudr| nIcakarman (napuM0) nimnkrm| nIcakaiH (avya0) nIcA, adhama, nIce, tle| nIcagatiH (strI0) kSudra, avsthaa| nimna pryaay| nIcagotraM (napuM0) lokanindita kul| 'garhiteSu yatkRtaM tannIcairgotram' (ta0vA0 8/12) nIcacara (vi0) nimna AcaraNa karane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIcajanman 579 nItizAstraM nIcajanman (napuM0) tucchjnm| nIticatuSka (vi0) sAma, dAma, daNDa aura bheda ina cAra nIcajAtiH (strI0) adhama utptti| nItiyoM se yukt| (vIro0 3/14) nIcatva (vi0) nIcatA, nimnatA, hiintaa| (hita0 26) ekA'sya vidyA zravasozca tattvaM, samprAtya lebhe'tha nIcadAnaM (napuM0) svalpadAna, niSkRSTa daan| cturdshtvm| nIcayonin (vi0) nIca kulotpnn| zaktistathA nIticatuSkasAramupAgatA'ho navatAM bbhaar| nIcapathaH (puM0) nimna maarg| (vIro0 3/114) nIcavRttiH (strI0) nyagavRtti, avnti| nIcavRtte parityAgaste | nIticatuSTaya (vi0) cAra nItiyoM vAlA AnvIkSikI, trayI, syuH zUdrAzca sNskRtaaH| (hi0 28) vArtA aura dnnddniiti| 'nijanIticatuSTayAnvayaM gahananIDa:/nIDakaH (puM0) ghoMsalA, pakSI aavaas| (muni0 18) 1. vyAjavazena dhaaryn| (vIro0 7/21) kulaaysthaan| (jayo0 15/12) 'dvijA valabhyAmadhunA lasanti | nIticeSTita (vi0) nItipatha kI ceSTA karane vaalaa| (jayo0 nIDAni niSpandatayA shrynti| (vIro0 12/12) 21/51) 'bhuurishobhi-nvniiticessttitaad'| nIta (bhU0ka0kR0) [nI+kta] 0saMcAlita, netRtva kiyA nItidoSaH (puM0) aacaardoss| gayA, 0le jAyA gyaa| 0zabdacchala (jayo0vR0 1/15) nItinipuNaH (puM0) niitikushl| (jayo0 3/71) 0vyatIta, samApti, vyavahata, sNghttit| (jayo0 11/86) nItipatha: (puM0) AcAramArga, sadAcaraNa pth| nItaM (napuM0) dhana, dhaany| nItiphalaM (napuM0) yogyaphala, ucita prinnaam| nItiH (strI0) [nI+ktin] pravRtti, shikssaa| nItibalaH (puM0) AcArazakti, nyaaybl| (jayo0 23/2) nimIlitAmbhojadRgAbjinIti, nItibhAvaH (puM0) AcaraNa kA svbhaav| jAtA smaarbdh-vilaasniitiH| nItimArgaH (puM0) nyvm'n| (jayo0 2/137) nIti:-pravRtiH zikSA vaa| (jayo0vR0 15/8) 0lokamArga, laukikmaarg| (jayo0vR0 2/69) vicAra, kathana-'nItiraihikasukhAptaye' (jayo0 2/4) saddharmabhAvanA (jayo023/90) vArtA, nirdezana, digdarzana, prabandha dharmArthakAmuSe janAnanIti samIcIna dharma kI bhaavnaa| netuM nRpasyAstu sadaiva niitiH| (jayo0 2/120) nItimArgazrayin (vi0) nItipatha kA Azraya lene vaalaa| vinaya, shissttaacaar| (jayo0 7/76) vinayo nayavatyevA'tinaye tu guraavpi| nItimAn (vi0) vi0) nyaaymaargaanuyaayii| (jayo0 3/108) prapApaNaM janaH pazyennItireva guruH staam|| (jayo07/47) nayapatha ke anugAmI, AcAravAn, sad vicaark| vinayaH ziSTAcArastu nayavatyeva nItimati jana eva, vidhIyata (jayo04/1) iti| yato yasmAnnItireva satAM gururupadeSTrI vidyata ityrthH| | nItirahita (vi0) nyojjhit| (jayo0vR0 2/113) (jayo0vR0 7/47) nItivicAravAn (vi0) nayapatha kA vicArajJa, nyAyamArga kA AcaraNa, sadvyavahAra, zIlInatA, aucity| vishessjny| (jayo0 12/107) nItividatA, nItijJatA, buddhimattA, vyhaarkushltaa| nItivAkyAmRtaM (napuM0) eka grantha vizeSa, RksudhA-Rgveda nIti nItivido viduH kurupateH sphItiM tu zUrA nraa| para AdhArita vcnaamRt| (jayo0vR0 7/76) (jayo0885) nItividyA (strI0) nyAyazAstra kA jnyaan| (jayo0 7/31) AcArazAstra, nItizAstra, aacaardrshn| (jayo0 7/46) nItivid (vi0) niitibhaav| (dayo0 76, jayo0vR0 1/20) nItikuzalaH (puM0) vicAravAn, AcArakuzala, nItijJa, tattvajJa, nItiviSaya (puM0) nItisambaMdhI aadhaar| vicArajJa, tttvvettaa| nItivyatikramaH (puM0) AcArazAstra ke niyamoM kA ullNghn| nItighoSaH (puM0) bRhaspati kA yaan| nItizAstra (napuM0) nirNayazAstra, nayazAstra, AcArazAstra, nItigata (vi0) AcaraNa gt| niymsaar| (jayo0vR0 3/12) nItijJa (vi0) niitivaan| (vIro077/46) 0tantrazAsana, rAjyasattA ke niyama kA pratipAdaka shaastr| For Private and Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIti-satsamayaH 580 nIlapicchaH nIti-satsamayaH (puM0) ucita smy| 'subhage zubhagehi nItisatsamayaH zeSamayaH svayaM nishH|' (suda0 104) nItisetu (puM0) nIti kA AdhAra, maryAdA kA AdhArabhUta __kAraNa, maryAdA purussottm| (jayo0 20/29) nIdhra (napuM0) [nitarAM dhriyate dhR mUlavi ka] *araNya, jNgl| 0paridhi, gheraa| nIpaH (puM0) [nI-pa] talahaTI, parvata ke nIce kA sthaan| azoka jAti kA tru| nIpaM (napuM0) kadaMba vRkSa kA pussp| (jayo0 1/85) nIyata (vi0) sNgraahk| (jayo0 1/94) nIraM (napuM0) [nI+rak] jala, ambu, pAnI vaari| tathAstu prItaye nRNAM nadyA niirghttebhRtm| (dayo0 1/7) rasa, aasv| nIraja (napuM0) 0kamala, pdm| (jayo0 13/58) muktA, motii| nIrajas (vi0) pApa rahita, viraja, raja rhit| 'nIrajase rajasA pApena rhitaay|' nIrajaska (vi0) zreSTha karma rhit| (jayo0 13/58) nIradaH (puM0) megha, baadl| (vIro0 4/14) nIrada (vi0) daMta rhit| (vIro0vR0 4/14) nIradabhAvaH (puM0) danta rahita bhAva, jldaanl| (jayo020/2) nIradhi (puM0) samudra, uddhi| (suda0 1/13) nIradhi cIravat (vi0) samudra rUpI vastra kI trh| 'bhAlaM bhavennIradhicIra vatyA' nIranidhiH (puM0) samudra, sAgara, uddhi| nIrapUraH (puM0) jala prvaah| (jayo0 7/56) nIrapUra iva saMcaran sa vA chidra pUraNavidhau vicaarvaan| (jayo07/56) nIrapradAyinI (strI0) jala pilAne vAlI strii| nIrabhAvaH (puM0) Asava bhAva, rsbhaav| nIrasaMgata (vi0) jala sahita-nIreNa jalena saGgataM smnvitm| (jayo0 19/89) nIrasa (vi0) rasa rahita, rasa vihiin| sUkhA huA-'nIrasa-vatkalataH vistRtaH' (samya0 149) nIrasatva (vi0) strIrasatA, udaasiintaa| (jayo0 12/125) rasAbhAva, rasaparityAga karane vAlA tpsvii| (jayo0 28/13) nIrasa-pariNAmaH (pu0) tapazcaraNa yogya smy| (jayo0vR06/86) nIrasavastu (napuM0) rasahIna pdaarth| (vIro0 12/31) nIrAgaH (puM0) vItarAga avsthaa| (bhakti06) (jayo0vR028/8) nIrAga (vi0) ubaTana, abhyaGga lep| (jayo0vR0 288) nIrAjanaM (napuM0) [nir+rAja lyuT] 0ArArtika, AratI, 0deva ke prati arcanA hetu dIpaka lgaanaa| (jayo0 103) 0zastra cmkaanaa| nIrAjanaM-bhAjanaM (napuM0) AratI ke paatr| nIrAjanasya ArArtikAvataraNasya zvazrudvArA bhAjanameva prnnau| (jayo0vR012/105) nIruja (vi0) roga rhit| (samu0 2/25) svastha (jayo07/84) 'nIrujA rogarahitena guNena svAsthyena hetunA' (jayo0vR07/84) nIla (vi0) [nIla+ac] nIlA, gaharA nIlA, nIla raMga kaa| (jayo010 3/80) nIlaH (puM0) niilprvt| (jayo0 24/9) kAlA-dIdho'hinIlaH kila keshpaash:| (suda0va 2 / 8) niilmnni| gUlara kA per3a, vaTa vRkss| nIla nAmaka vaanr| nIlaM (napuM0) kAlA nmk| nIlA thothA, tuutiyaa| suramA, viss| nIlaMyazA (strI0) alakApurI ke rAjA mayUra ko raanii| vizAkhanandI samabhRd bhramitvA nIlaMyazAmAtrudaraM sa itvaa| mayUrarAjJastanayo'zvapUrva-grIvo'lakAyAM dhRtjnmpuurvH|| (vIro0 11/18) nIlakaMThaH (puM0) 0mayUra, 0shiv| nIlakaNTha, mdhumkkhii| jalakukkuTa, mdhumkkhii| nIlaka (napuM0) [nIla+kan] kAlA nmk| nIlA ispAta, tUtiyA, nIlA thothaa| nIlakaH (puM0) kAle raMga kA ashv| nIlakamalaM (napuM0) niilotpl| (jayo0 1/33) nIlagrIvaH (puM0) 0ziva, shNkr| 0chuhAre kA vRkss| grudd| nIlataruH (puM0) nArikela vRkSA nIlagiri kA vRkSa, sphedii| nIlatAlaH (puM0) tamAla tru| nIlapaMkaH (puM0) andhkaar| nIlapAdapaH (puM0) nIlagiri kA vRkss| nIlapaTalaM (napuM0) pAlA aavrnn| nIlapicchaH (puM0) bAja pkssii| 1. myuur| For Private and Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIlapuSpikA 581 nIlapuSpikA (strI0) nIla kA paudhaa| alsii| nIviH (strI0) [nivyayati nivIyate vA-ni+vye in] nIlabhaH (puM0) candra, megh| 0mdhumkkhii| nIvItu strIkaTIvastragranthau mUladhane striyaam| iti nIlamaNiprabhA (strI0) nIlamaNi kA kaanti| (vIro0 2/29) vishvlocnH| (jayo0vR0 17/86) nIlamaNiratnaM (napuM0) niilmnnirtn| nIvyAmantarIyabandhanasthAne mUladhane ca karaM kurvti| nIlamalikaH (puM0) jugnuu| (jayo0 17/67) nIlamRttikA (strI0) lohamAkSika, kAlI mittttii| 0adhovstr| (jayo0 17/62) nIlarAjiH (strI0) ghora aNdhkaar| 0nAr3A, gATha, kmrvnd| nIlalezyA (strI0) chaha lezyAoM meM dUsarI leshyaa| pUMjI, muuldhn| aay-vyy-vishuddh-drvym| nIlalohitaH (puM0) zaMkara, mhaadev| 0dAMva, shrt| nIlA (strI0) kAlA rNg| nIvibandhaH (puM0) adhovastra granthi, dhotI kA gaaNtth| (jayo0 nIlAMga: (puM0) sArasa pkssii| 17/62) nIlAMjanaM (napuM0) suramA, kaajl| nIvisthAnaM (napuM0) kamarabanda kA sthAna, naadd'aa| (jayo0 nIlAMjanA (strI0) eka nRtyAMganA, jo RSabha ke rAjadarabAra meM | 12/117) nRtya karatI thii| usI kI asamaya meM mRtyu kA kAraNa nIvRt (puM0) [ni+vR+kvip] rAjya, raajdhaanii| RSabha vairAgya ko prApta hue ve hI tIrthaMkara RSabhadeva ___samRddhadeza, ghanI AbAdI vAlA desh| khlaae| nIzAra (puM0) [ni+7+ghaJ] grmvstr| masaharI, mcchrdaanii| 0bijalI, vidyut| 0knaat| nIlAbja (napuM0) niilkml| 0malamUtra tyaag| nIlAmbaraM (napuM0) nIlagagana, nIla vstr| (jayo0vR0 24/79) | nIhAraH (puM0) [ni+hR+ghaJ] kuharA, dhuMdha, tuSAra, pAlA nIlAmbaratA (vi0) blbhdrtaa| os| AkAza ko nIlA, karane vAlI dhuup| nIhAra-vihAraH (puM0) tuSAra prasAraNa barpha prsaar| (jayo0 nIlAmbaratA dhUmena kRtau nIlAmbarAmAkAzaM yena tattA tthaa| 24/24) nIlAmbaratA nIlamambaraM vstr| (jayo0vR0 24/29) nIhAracAraNaM (napuM0) hima kA Azraya lekara calanA, jIva nIlAmbujaM (napuM0) nIlotpala, nIlakamala, 0indIvara, virAdhanA na karate hue gamana krnaa| araviMda, 0pbh| nIhAraprAyopagamanaM (napuM0) anyatra mRtyu ko prApta honaa| nIlAmbujanman (napuM0) nIlakamala, arviNd| upasarga ke dvArA apahRta hokara jo anyatra mRtyu ko prApta nIlAmburuhaM (napuM0) nIlotpala, nIlakamala, indiivr| / hotA hai| (vIro02/16) nu (avya0) 0saMbhAvanA sUcaka avyaya, vistaar| (jayo0 nIlAbhraH (puM0) kAle megh| 1/63) 0saMdehavAcaka avyaya, Azcarya hai,0praznavAcakatA nIlAruNaH (puM0) prabhAtakAla, prAta:kAla, pau phttnaa| kA dyotaka avyy| vitarka (jayo0 25/84) 0nu iti nIlotpalaM (napuM0) niilkml| (jayo0 1/53) vitarNe (jayo012/78) nIlikA (strI0) nIla kA paudhaa| nu (aka0) stuti karanA, prazaMsA krnaa| nIliman (puM0) [nIla+imanic] nIlAraMga, kAlApana, niilaapn| nu kim (avya0) kyA saMbhava? (suda0 84) nIlI (strI0) [nIla+ac+GIp] nIla kA paudhaa| nutiH (strI0) [nu+ktin] prazaMsA, stuti, prshsti| 0pUjA, nIvaraH (puM0) [nI+Svarak] vyApAra, vyvsaay| samAdAra, smmaan| kiicdd'| natipriya (strI0) bhktipriyaa| (vIro0 22/40) nIvAkaH (puM0) [ni+va+ghaJ] durbhikSa, akaal| nud (saka0) 0ThelanA, hAMkanA, 0dhakelanA, 0protsAhita nIvAraH (puM0) [ni+vR+ghaJ] dhAnya, jaMgalI dhaany| karanA, ukasAnA, bhagAnA, 0haTAnA, asvIkAra krnaa| For Private and Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir num 582 nRpAGganA num (vi0) nmn| (suda0 118) numA (avya0) nAmaka, nAma vaalaa| 'yamanumArivareNa smrpitaam| (samu07/11) nAma saMjJA-nAmA (jayo0 5/38) 'kva kinnarINAntu numaiva dhanyA' (jayo0 11/73) nurachAyA (vi0) chAyA rhit| (vIro08/24) nUtana (vi0) [nava+tanap] nayA, tAtkAlika, tAjA, bheMTa, upahAra, 0kutUhala, pUrNa, ajIba saa| nUna (vi0) nUtana, nayA, taatkaalik| nUnaM (napuM0) nuutn| (vIro0 18/39) (jayo0 27/30) nUtanakarmabandhaH (puM0) nae dharmoM kA bndh| ato bhvennuutnkrmbndhH| (samu08/12) nUtanAnandavatI (strI0) navIna aanndkaarii| (suda0 1/41) candrakaleva ca nityanUtanA''nandavatI nRpazucaH puutnaa| nUtanAtRptiH (strI0) 1. navIna tRpti| (jayo0 17/83) 'nU tanAyAM rucirAvazyaM bhaavinii'| 2. navIna anubhuuti| (jayo0vR017/83) nUnaM (avya0) [nu Un+am] nizcaya se, asandigdha rUpa se, (suda0109) nUnaM hantuM kSamo na syAjJAna saMcetanAmimAm' (samya0 121) ni:sNdeh| (suda0 124) vaise hii| (jayo0 2/36) nUnaM alp| nuunmtuun| nuunmnuun-alp-bhut| (jayo0vR0 1/60) nUpuraH (puM0) mnyjriik| (jayo0 17/8) *tulaakotti| (jayo015/75) 0pAjeba kA dhuMgharu, pairoM kI aMguliyoM meM pahalane vAlA bichiyA, bichur3I, dhuMgharu, eka choTA aabhuussnn| nR (puM0) [nI+Rn] nara, manuSya, maanv| nRkapAlaM (napuM0) manuSya kI khopdd'ii| nakalatrA (strI0) pti-ptnii| 'dvayoravasthAnukalatra-kalpAH ' (samya0 33) nRkesarin (puM0) nara zera, nRsiNhaavtaar| nRgaH (puM0) vaivasvata manu kA putr| nRjalaM (napuM0) maanvmuutr| nRt (aka0) nAcanA, nRtya karanA, hAva-bhAva dikhAnA, abhinaya krnaa| nRtA (vi0) maanvtaa| (jayo0 23/80) nRtiH (strI0) [nRt+ini] nRtya, naac| nRtyaM (nRt+kta) nAcanA, abhinaya karanA, nAca, laasy| (jayo0 1/32) 'mUlasUtramanuruddhya nRtyata:' (jayo0 2/29) nRtyakAriNI (strI0) lAsanivAsinI, hAva-bhAva drshnii| (jayo070 2/55) nttdpsrobhr| nRtya gata (vi.) nAca ko prApta, abhinyshiil| nRtyacara (vi.) hAva-bhAva kA AcaraNa karane vaalaa| nRtyazAlA (strI0) raMgamaMca, abhinaya sthaan| (jayo00 26/55) nRtyasthAnaM (napuM0) rNgmNc| nRdRga (napuM0) nara-nayana, mAnava akSiA (suda0 3/20) nRpaH (puM0) [narAn pAti rakSati-nR+pA+ka, nRNAM pati] adhipati, rAjA, nresh| (suda0 1/22) paarthiv| (jayo0vR0 2/70) nRpatiH (puM0) rAjA, adhipati, nareza, bhUpati, bhUpa, bhuupaalk| shaask| (jayo0 2/118) narapa, narapati, (suda0 1/46) daNDaM cedaparAdhine na nRpatirdadhAtsthitiH kA bhvet| (suda0110) nRpatirIti (strI0) rAjanIti rAjA kA krtvy| nRpatiH zAsakastadgatAn varNAzramagatAn sudhaaryn| (jayovR0 2/118) nRpatIrthapatiH (puM0) raajtiirth| nRpatIrthapatiryayojayannRpatInAM sannayo jyH| (jayo0 26/3) svasvakarmaniratostu dhArayan tadgatopaniyamAn sudhaaryn| sArayan pathi nija praanthaa''dhaaryennRptiriitihtkthaa|| (jayo0 2/118) nRpadvAraH (puM0) rAja darabAra, rAjyasabhA (samu0 3/33) nRpadhAmaH (puM0) rAjaprasAda, raajmhl| (jayo0 10/1) nRpanAvikaH (puM0) raajkrnndhaar| (jayo0 3/61) nRpadaNDaH (puM0) raajdnndd| nRpabhUmi (vi0) rAja bAhulya kI bhuumi| (jayo0 5/14) napayoSita (vi0) rAjA dvArA pAlita, raajraanii| (suda0 134) nRpavaraH (puM0) zreSTha raajaa| (jayo0 1/91) nRpazucaH (puM0) rAjA kA shok| candrakaleva ca nityanUtanA--- ____''nandavatI nRpazucaH puutnaa| (suda0 1/41) nRpasadaM (napuM0) raajvcn| (jayo0 10/14) nRpasutaH (puM0) rAjakumAra, rAjaputra, raajkuNvr| (jayo0 15/2) nRpasaudhaH (puM0) rAja prasAda, rAja bhavana, raajmhl| (jayo0 5/15 suda 5/98) nRpasthAnaM (napuM0) rAjA kA sthala, rAjya bhuu-bhaag| napAGganA (strI0) rAjarAnI, mahArAnI, nRpbhaaryaa| (suda0 90) For Private and Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nRpAvataMsaH 583 nepAlikA nRpAvataMsaH (puM0) rAjAoM kA mukhiyA, nRpa pradhAna, nRpa-adhyakSa, | netrajaM (napuM0) aaNsuu| rAjAoM kA shirmor| cakrAyudhaH prApya pituH padaM sa, netrajalaM (napuM0) asu, aaNsuu| bhuumnnddlaashessnRpaavtNsH| (samu0 6/37) netratA (strI0) nynbhaav| (jayo00 5/49) netratAmupagatau nRpAsanaM (napuM0) rAjya siNhaasn| (jayo0 10/5) 'saMsadIha nayanabhAvaM prAptau' (jayo010 5/48) niyato nRpAsane' netradAnaM (napuM0) akSidAna, dRssttidaan| nubhavayogyaH (puM0) narajanma ke yogy| (jayo0 23/48) netradoSaH (puM0) netrrog| nRbhUbhRdantaH (puM0) maanussottrprvt| (bhakti0 36) netradhArA (strI0) aaNsuu| nRmithunaM (napuM0) mithunraashi| netraparyantaH (puM0) akSi kA kinArA, AMkha kA bAharI bhaag| namedhaH (puM0) naramedha yjny| netrapiNDaH (puM0) akSi golk| (21/31) nRyajJaH (puM0) Atittha stkaar| netrabindu (strI0) nayanatAraka (jayo0 15/49) nRlokaH (puM0) martyaloka, manuSya lok| netramalaM (napuM0) AMkha kA maila, akSi kIcar3a, ddhiiddh| nRratnaH (puM0) rAjA, adhipti| (samu0 6/29) netrayuga (vi0) donoM netr| (vIro0 6/4) nRrAT (puM0) adhipati, raajaa| (suda0 78) sajjanapuruSa netrayoniH (strI0) nynsthl| (jayo02/59) netraraMjanaM (napuM0) suramA, aNjn| navaraH (puM0) mnussyottm| (jayo0 9/60) netraroman (puM0) akSipalaka, AMkha kA prdaa| netravatI (vi0) netra vaalii| rAjA (jayo0 8/27) netravastraM (napuM0) AMkha kI jhillI, akSi AvaraNa, netrphlk| nRvarya (vi0) mahApuruSa, sjjn| (vIro0 5/6) netravAlaH (puM0) netra kI auSadhi, nayana ttimkaar| (jayo0 nRvAhanaH (puM0) kuber| 28/29) nRveSTanaH (puM0) mahAdeva, shiv| netravikAraH (puM0) akSidoSa, vibhrm| (jayo0 16/20) nRvAtaH (puM0) samasta jana smuuh| (jayo0 6/132) netrAntapradezaH (puM0) kttaakss| (jayo0 24/48) nRzaMsava (vi0) [nR+zas+aN] duSTa, krUra, nirdy| netrikaM (napuM0) 0nalI, cmmc| nRzaMsatA (vi0) AkheTa, shikaar| (jayo0 16/27) duSTatA, netrin (vi0) netrdhaark| (samu0 3/9) krUratA (dayo0 35) netrI (strI0) [netra+GIp] nadI, 0dhamanI, lakSmI, nAyika, nRzaMsAGgin (vi0) mAranA, hanana krnaa| abhinetrii| nRzArdUlavaraH (puM0) nara shresstth| (jayo0 17/10) netrodaraH (puM0) netrabhAga, akssipraant| (jayo0 3/93) neka (vi0) acchA, shresstth| 'i' eva ika kAmaH khedo vA sa na naidiSTa (vi0) nikaTatama, atyanta niktt| vidyate yasya sa nekH| nedIyas (vi0) nikaTatara, atyadhika smiip| neta (vi0) netA, naayk| (jayo0 8/87) mahApuruSa nepaH (puM0) kula purohit| __ (jayo0 2/127) (vIro0 1/5) nepathyaM (napuM0) [nI+vica, ne: netA tasya pathyam] 0paridhAna, netraM (napuM0) [nayati nIyate vA anena] 0netRtva karanA, sNcaaln| pozAka, veshbhuussaa| akSi, AMkha, nayana, dRsstti| AbhUSaNa, sjaavtt| netA, naayk| raMgamaMca kA pRSTha bhaag| na nepathyaM pathyaM bahutaramanatArA, nakSatra, puNj| (bhakti0 4) Ggotsavavidhau iti prasiddhaH (jayo0vR0 17/82) dRsstti| (jayo0vR0 10/64) nepathyakakSaH (puM0) parade ke pIche kA bhaag| netrakanInikA (strI0) netra kI putlii| (jayo0vR0 15/49) nepathyakathA (strI0) vezabhUSA kI prNshsaa| netrakoSaH (puM0) nayanamaNDala, netra taark| nepAlaH (puM0) nepaaldesh| netragocaraH (puM0) dRzya, pratyakSa dRssttigt| nepAlikA (strI0) [nepAla+GIS kan+TAp] mainsil| For Private and Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nema 584 naimittikaH nema (vi0) [nI+mana] aadhaa| naigamaH (puM0)jAnapada smbNdhii| naya vizeSa, sAta nayoM meM prathama nemaH (puM0) bhAga, samaya, kAlA naigamanaya, jo padArtha ke saMkalpa mAtra kA grahaNa karatA hai| Rtu, hada, siimaa| (ta0sU0 26) 'arthasaMkalpamAtragrAhI naigamaH' 0gherA, bAr3A, khaaii| nigama meM kuzala-nigacchanti tasminniti nigamanamAtraM vA prikhaa| nigamaH, nigame kuza lo bhavo vA naigmH| (jaina la0 nemiH (strI0) [nI+mi] paridhi, gheraa| pR0641) pahie kA gherA, vRtt| naigamanayaH (puM0) eka naya, jo artha saMkalpa mAtra kA grAhaka vajra, pRthvii| hotA hai| arthasaMkalpamAtra grAhako naigamaH nyH| 0hastaghargharI, graarii| naigamAbhAsaH (puM0) atyanta bheda kA pratipAdana, guNa-guNI aura ratha ke cakra kA antbhaag/pridhi| dharma-dharmI Adi meM atyantra bheda kA pratipAdana krnaa| lohe kA gheraa/haal| 'srvthaa'bhedvaadstdaabhaasH'| (prameyaratnamAlA0 6/74) nemiH (puM0) bAisaveM tIrthaMkara kA naam| jinheM ariSTanemi bhI naighuTukaM (napuM0) [nighaMTu Thak] jisameM nirukta zabda haiN| kahate haiN| (bhakti0 19) naicikaM (napuM0) [nIcA+Thak] baila kA sir| nemikumAraH (puM0) bAisaveM tiirthNkr| naicikI (strI0) zreSTha gaay| nemicandaH (puM0) nemicanda nAmaka AcArya, jinheM siddhAnta naitalaM (napuM0) [nitala+aN] pAtAla, naraka, pRthvI kA adhobhaag| cakravartI kI upAdhi prApta thii| Apa gaNita, bhUgola evaM naityaM (nityaM+aNa) nityatA, dhruvtaa| karmagrantha ke jJAtA the| jinake gommaTasAra, trilokasAra naityaka (vi0) niyamita, rUpa se ghaTane vAlA, aparihArya, Adi grantha prasiddha haiN| (jayo0 19/31) (vIro0 15/40) anavarata, avshykrnniiy| neminAtha: (puM0) bAisaveM, tIrthaMkara kA naam| 'neminAtha: naidAghaH (puM0) [nidAgha+aN] grISma Rtu, garmI kA smy| zivo'thaivaM nAma candrasya vAmana' (dayo0 26) naidAnaH (puM0) [nidAna+aNa] nirukta vettaa| nemIzaH (puM0) neminAtha bAisaveM tiirthNkr| nami nemIzana vaza naidAnika (vi.) [nidAna+Thak] vyAdhijJAtA, rog-vishessjny| ho pAe jo jina rAjamatI satI ke| (bhakti020) naidezika (vi.) [nideza+Thaka] sevaka Adeza pAlakA neSTaH (puM0) [neS+tRc] 0somayAga ke prdhaan| naipAtika (vi.) [nipAta+Thak] Akasmika saMyoga vAlA, neSTuH (strI0) [niz+tun] miTTI kA loNdaa| daivayoga se hone vAlA kaarnn| neharu (puM0) javAharalAla neharu, bhArata ke prathama pradhAnamaMtrI | naipuNyaM (napuM0) [nipuNa+aNa] kuzalatA, cturaaii| (jayo0 18484) neharucayazca ugravAdI babhUva, ante neharu (vIro0 4/21) rApizantipriyo babhUva (jayo0 18/34) pravINatA, caturAI, dksstaa| naika (vi0) [na+eka] jo akelA na ho| 0samagratA, pUrNatA, eka ruuptaa| naikaTika (vi0) [nikaTa+Thak] pArzvavartI, nikttsth| naibhRtya (vi0) [nibhRt+SyaJ] lajjAzIlatA, vinmrtaa| naikaTyam (napuM0) [nikaTa+SyaJ] sAmIpya, pdd'aus| gopniiytaa| naikaSeyaH (puM0) [nikaSA+Dhak] rAkSasa, pishaac| naimantraNaka (vi0) [nimantraNa+aN+kan] bhoja, daavt| naikRtika (vi.) [nikRtyA parApakAreNa jIvati-nikRti Dhak] naimaSa (vi0) [niyama+aNa] saudAgara, vyApArI, vyvsaayii| jhUThA, beiimaan| naimittika (vi0) [nimitta+uka] lakSyavedhI, daivajJa, nimittajJAtA, nIca, dussttaatmaa| _ jyotissii| (dayo0 48) sadAcArI naagrik| naimittikaH (puM0) vastu kA vikAra nimitta hai, jisameM vikArapanA naigamaH (puM0) vedavyAkhyAtA upaniSada, upaay| yA anyathApanA hai vaha naimittika hai| yatsyAnnimittaM vikaroti 0vyApArI, saudaagr| vastu naimittikaM vikriyate tdstu| vahrighRtaM drAvayatItyanena sadAcArI nAgarikA ghRtaM punaH sNdrvtiishriyenH|| (samya07) For Private and Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naimittikatA 585 naisargika naimittikatA (vi0) naimittikpnaa| (samya0 6) naimiSa (vi0) [nimiSa aNa] asthAyI, kSaNika, kSaNabhara rahane vaalaa| naimeya (vi0) vinimaya, lena-dena, adlaa-bdlii| naiyagrodhaM (napuM0) [nyagrodha+aNa] bar3aphala, baragada phala, baragada per3a, vaTavRkSA eka saMsthAna vishess| naiyamika (vi0) [niyama+Thak] niyamita, niyama smbndhii| naiyAyika (vi0) [nyAya+Thak] nyAyadarzana kA anuyaayii| (vIro070 3/19) nairarthya (vi0) [nirartha+SyaJ] nirarthakatA, bkvaas| nairayika (vi0) [nirartha+SyaJ] nrkgaamii| nairAzya (vi0) [nirAza+SyaJ] nirarthakatA, bkvaas| nairAzya (vi0) [nirAza+SyaJ] nirAzA, AzA kA abhaav| (vIro0 20/24) nirAzApana, (suda0 117, 84) tRSNA se rhit| (vIro0 14/31) nairaashymevysyaashaa''rmbhnggvivrjitH| sAdhuH sa eva bhUbhAge dhyaanaadhyynttprH|| (samya0 94) nairAgya-nigaDaM (napuM0) nirAzA rUpa saaNkl| abhivAJchasi cedAtman satkartuM sNymdrumm| nairaashy-nigddenaitnmnomrkttmaadhr|| (vIro0 11/43) nairukta (vi0) [nirukta+aN] nirukti jJAtA, zabda vyutpatti kA jaankaar| nairujya (vi0) [niruja+vya] Arogya, svaasthy| nairRtaH (puM0) [niRti+aNa] raaksss| nairguNya (vi0) [nirguNa+SyaJ] nirguNatA, sadguNoM kI hiintaa| naipuNya (vi0) [nighRNa-SyaJ] ghRNA kI adhikatA, nirmamatA, kruurtaa| nairjupsA (vi0) jugupsA kA abhaav| (jayo0 2 / 82) nairjugupsi (vi0) glaanybhaav| (jayo0 2/76) nairmalya (vi0) nirmalatA, svacchatA, shuddhtaa| (jayo0 18/66) niHzeSato male naSTe nairmlymdhigcchti| (suda0 135) nairlajjya (vi0) [nirlajya+SyaJ] nirlajjatA, ddhiitthpn| naiva (avya0) nahIM, aisA nahIM-'naiva lokaviparItamaJcitum' (jayo0 2/15) praveSTuM naiva zaknoti caTikA tvantu cettikaa| (suda094) naiviDya (vi0) niviDatA, ghaniSTatA, sNshkttaa| naivedyaM (napuM0) [niveda+SyaJ] devArcana meM prayukta dravya, bhojya drvy| (jayo0 24/71) jala, candana, akSata, puSpa aura paJcama naivedy| 'kSudyArogavinAzanAya-naivedyam' SaD-rasamayanAnA-vyaJjana-dalamavikalamapi ca sudhAyAH, sambalamAdAyArpayeyamahamagre jinamudrAyAH vaze'pi syAM na kssudhaayaaH|| (suda0 pR0 72) naivedya-gulgulA iti jayodaya kAvye vi| (jayo0 11) naiHzaGgya (vi0) nirgranthatA, parigraha tyaagpnaa| (muni0 5) naizika (vi0) rAtri vissyk| naizcalya (vi0) [nizcala+SyaJ] acalatA, sthiratA, dRddh'taa| naizcalyamAptvA vilasedyadA tu tadA samastaM jagadatra bhaatu| (vIro0 20/4) naiSadha (vi0) niSadhadezavAsI, niSadha deza meM utpanna hone vaalaa| naiSadhaH (puM0) niSadha prvt| (jayo0 24/10) naiSadhi (vi0) niSadha parvata sNbNdhii| naiSedhikI (strI0) uttaraguNa evaM muulgunndhaarii| (jayo0 24/9) naiSkarmya (vi0) [niSkarma+SyaJ] akarmaNyatA, kriyAhInatA, udymvihiintaa| sameti naiSkarmyamutAtmaneyaM nairAzyamabhyetya carAcare yH| (vIro0 14/31) naiSkika (vi.) [niSka+Thaka] niSka se nirmita, TakasAla meM banA huaa| naiSThika (vi0) [niSThA+Thaka] upasaMhAraka, antim| nirNAyaka, nirNIta, nishcyaatmk| sthira, dRddh'| naiSThikaH (puM0) AdhyAtmika zikSA meM nipunn| naiSThika brahmacArI (vi0) AjIvana brahma meM vicaraNa karane vAlA, bhikSAvRtti pUrvaka vicaraNa karane vaalaa| jisakA kriyAkANDa, AvaraNa paryanta strI se rahita ho| naiSThikazrAvakaH (puM0) jo niSThApUrvaka dharmAcaraNa karatA, dharma ke prati niSThAvAn, niraticAra rUpa se zrAvaka dharma pripaalk| naiSThikaH niSThayAcarati tatra vA bhava:' (sAgAradharmAmRta TI01/20) mUlottara-guNa-zlAghyatapo'nuSThAnaniSThA' (sA0dha0 3/1) naiSThurya (vi0) [niSThura+SyaJ] niSThuratA, kaThoratA, kruurtaa| naiSThuryayo (puM0) niSThura vyvhaar| (suda0 134) naiSThya (vi0) [niSTha+SyaJ] dRr3hatA, paripakvatA, sthaayitv| naiSpratIcchayaM (vi0) aprtigrh| (jayo0 2/74) naisargika (vi.) [nisarga+Thaka] svAbhAvika, nisargaja, sahaja, antarjAta, svataH utpnn| 'naisArgiko me'bhirucivitaka' (vIro05/23) For Private and Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naisargikacApalya 586 nyaJ naisargikacApalya (vi0) svAbhAvika cpltaa| (jayo0 13/88) / naukAdaNDaH (puM0) campU, patavAra, dAva khene kA dnndd-cmpuu| naisargikasaralasvabhAvaH (puM0) sahaja rUpa meM sarala pravRtti naucaraH (puM0) nAvika, mallAha, maaNjhii| (dayo0pR061) naujIvikaH (puM0) nAva calAkara jIvikA karane vAlA naavik| naistriMzika (vi0) kRpANadhArI, asi dhaark| nautArya (vi0) nAva pAra le jA ske| no (avya0) niSedhavAcaka avyaya, nahIM, binA, mt| no hRdaiva naudaNDaH (puM0) campU, patavAra, ddaaNdd| na dRzaiva vizokaiH kintu pUrNavapuSaiva hi lokaiH| (jayo0 | naumita (vi.) namita, praNamita, bAra bAra nmit| 5/68) (samya0 152) no AnubhAvadIrghaH (puM0) apane apane utkRSTa anubhAvoM se nauyAyin (vi0) nAvika, jahAja saMcAlaka, potvaahk| hIna bAMdhane vaale| nauvAhaH (puM0) karNadhAra, nAvika, potvaahk| no-AgamaH (puM0) Agama se bhinn| AgamAdaNNo nnomaagmo| nauvyasanaM (napuM0) nAva kA bhaMga honaa| (dhava0 3/13) nausAdhanaM (napuM0) nausenA samUha, naukA samUha, jahAjI bedd'aa| no indriyapraNidhiH (strI0) cAra kaSAyoM ko roknaa| zuddha nyak (avya0) [ni+ac+kvin] ghRNA, apamAna yA dInata AtmA meM sthira honaa| sUcaka avyy| no indriya pratyakSaH (puM0) indriya binA svayameva jJAna honaa| nyakAra (vi0) dInatA, apamAnatA anAdara, ghRnnaa| nokarma (puM0) pudgala pariNAma rUpa sukha-duHkha kA kaarnn| nyakR (aka0) tiraskAra karanA, apamAna karanA, nindA 0zarIratva prinnaam| krnaa| 'svamuttamaM samprati manyamAno'nyenyakkarotIti zarIra rUpa pudgala prinnaam| vivekabhAvo' (vIro0 17/4) nokarmabandhaH (puM0) mAtA, pitA, putrAdi kA smbndh| nyakathaH (vi0) phailaanaa| (vIro0 13/19) nokaSAyaH (puM0) kaSAya ke bhAva, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, strIveda, puruSaveda aura npuNskved| nya bhAvaH (puM0) dInatA, ghRNA, apmaan| nyabhAvita (vi0) apamAnita, ghRnnit| nokRtiH (strI0) nimUla naSTa honA, gaNitIya paddhati, vargamUla, nikAlane para kucha nahIM rhnaa| nyakSa (vi.) [niyate kriyate vA akSiNI yasya] nIca, adhama, no gauNaH (puM0) niruktyartha se rahita nAma-amudra-samudra, duSTa, paapii| alAla-palAla aadi| nyakSaH (puM0) bhaiNs| no gauNyapadaM (napuM0) anugata artha se rahita pd| parazurAma no cet (avya0) na ho, aisA na ho, phira bhI nhiiN| nyagad (saka0) kahanA, bolanA (suda0 129) syAnnocedhAni sA puniitmbujaasyaa| (suda0 3/45) nyagavRttiH (strI0) nIcavRtti, adhama pravRtti-'nyagavRtti kRtA nocecchatruH sambhavennAtra citrm| (su0 110) yena, sa mucyate'tra yukti kim| (hita0 saM0 28) anyathA, varanA, to bhI nyagAda (bhU0) kaha diyA, bola diyaa| (jayo0 20/86) no cet punaH (avya0) phira bhI nahIM ho| artha kriyAkAritayA'stu nyagrodhaH (puM0) [nyakrUNaddhi-nyakrudh+ac] baragada kA vastu no cet punaH kasya kutaH stvstu| (vIro0 19/1) pedd'| nodanaM (napuM0) [nud+lyuT] haTAnA, dUra karanA, mittaanaa| eka saMsthAna yA AkRti vishess| nAbhi ke Upara kA 0ThelA, hAMkanA, Age bddh'aanaa| zarIravayava jo vizAla ho| nodhA (avya0) [no+dhA] nau prakAra, nau gunnaa| nyagrodho vaTavRkSaH, samantAn maNDalaM primnnddlm| nauH (strI0) [nudyate anyaa-nu|ddau] jahAja, nAva, naukaa| nyagrodhasaMsthAna shriirsyordhvbhaaye'vyvprmaannubhutvm| naukarNaH (puM0) mallAha, nAvika, pota sNcaalk| (jaina0la0 pR0 653) naukarman (napuM0) mallAha kI aajiivikaa| nyagrodhasaMsthAnaM (napuM0) shriirvyv| naukA (strI0) [nau kanTApa] naukA, choTI nAva, kishtii| nyaMkuH (puM0) baarhsiNhaa| (vIro0 18/30) nyaJca (vi0) [ni+ac+kvin] nIce kI ora jAtA huaa| For Private and Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nyaMcanaM 587 nyUnaM nIca, ghRNA yogy| manthara, aalsii| nyaMcanaM (napuM0) vakra, Ter3A, kuttil| nyat (vi0) vytiit| (suda0 4/47) nyapat (vi0) giraayaa| (suda0 122) nyamIlat (vi0) japA, pherA gyaa| (jayo0 6/55) nyasta (bhU0ka0kR0) samAnIya, lAyA gyaa| 0 pheMkA gayA, liTAyA gyaa| (jayo0 27/43) 0antarhita, pryukt| 0varNita, citrit| utsRSTa, visrjit| nyastadeha (vi0) visarjita zarIra, mRtkaay| nyastazastra (vi0) prayukta zastra, nirastra, arkssit| nyasya (vi0) priitijnk| (dayo0 4/58) nyAkyaH (puM0) mumure, dhAnI, dhAnya laajaa| nyAdaH (puM0) [ni+ad+Na] bhojana karAnA, AhAra denaa| nyayoja (vi0) niyukta karanA, biThAnA, sthApita krnaa| (jayo0 26/3) nyavAri (vi0) bAra, bAra rokA gyaa| (jayo0 19/15) nyAyaH (puM0) [niyanti anena ni-i+ghaJ] rIti, praNAlI, paddhati, yojanA, kriyAnviti, aucity| (samya0 121) 0kAnUna, nyAyapaddhati, naitikatA kI pddhti| 0zAsana vyavasthA, daNDa vyvsthaa| vizvavyApI niym| nyAyA muktiH| nyAyaH siddhaantH| 0anusstthaan| pramANa se prameya kI sNgti| 'nayaH pramANAtmako nyAyaH, nipUrvAdiN gatau ityasmAd dhAto karaNe ghaJpratyaye nyAyazabda siddhiH| (jaina0la0pR0 653) pramANena prameyasya ghttnaa| nyAya-kAvyaM (napuM0) 0nItikAvya, anuSThAna kAvya, siddhAnta grnth| nyAyagata (vi0) paddhati ko prApta, nyAya/kAnUna ko praapt| nyAyacara (vi0) nyaaypaalk| nyAyapatha (puM0) nyaaymaarg| 'nyAyasya samaucityasya yaH panthA maargH| (jayo0 27/61) nyAyapaddhatiH (strI0) naitika paddhati, niyama sambaMdhI yojnaa| (jayo0 3/7) nyAyamArgAnuyAyI (vi.) nItimAna, nItijJa, vicaark| (jayo0vR0 3/108) nyAyayukta (vi0) tarka saMgraha, yuktiyukta, sdaacrnnshiil| (jayo0 9/10) nyAyazAstra (napuM0) tarka vijJAna, trkshaastr| nyAyazIla (vi0) siddhAnta paalk| nyAyasammata (vi0) punItapatha, saccAmArga, tarka sNgt| (jayo0 7/90) nyAyin (vi0) nItimArgazrayaNI, niitimaargaanugaamii|(jyo0 7/76) nyAyAdhipaH (puM0) nyAyadhIza, nyaayprmukh| (vIro0 18/51) nyAyocita (vi0) naitiktaapuurnn| nyAyocite bhogapade'pakarSaH, santoSa evAsya vRthA na trssH| (samya0 99) nyAyopArjita (vi0) nyAyapUrvaka kamAyA gayA, yathocita, ythaashky| (jayo0vR0 2/91) nyAyya (vi0) [nyAya+yat] ucita, zreSTha, tarkasaMgata, prAmANika, sAragarbhita, upayukta, yogy| 0sAmAnya, prclit| nyApyAtpathaH (puM0) nyaayocitmaarg| nyAyyAtpatho naivamathAvasannaH __ karttavyamaotsatataM prsnnH|| (vIro0 17/10) nyAsaH (puM0) [ni+as+ghaJ] rakhanA, dharohara, saMkalana, nikSepa, prdaan| svarNamUrtiH kaviteyamAryA lasatpadanyAsatayeva bhaaryaa| (vIro0 1/27) nyAsahetuH (puM0) caraNa pradAna kaarnn| nyAsin (puM0) [nyAs+ini] karma rhit| nyurava (vi0) manohara, sundr| nyAyApaharaNaM (napuM0) dharohara kA aphrnn| nyasyate rakSaNarayAnyasmai samarpyata iti nyAsaH suvarNAdiH tsyphrnnmlaapH| nyAsApahAraH (puM0) vismaraNa kRta dharohara kA aphrnn| 'nyAsApahAre vismaraNakRta paranikSepagrahaNam' priya ucita, tthiik| nyubja (vi0) [ni+ubja+ac] avanata, jhukA gayA, mur3A huaa| nyUna (vi0) [ni+Un+ac] 0kama, ghaTAyA huA, kama kiyA huaa| nIca, nimna, duSTa, nindanIya duraacaarii| nyUnaM (avya0) kama, thor3I mAtrA meM, svlp| For Private and Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nyUnAMga 588 pakSakaH nyUnAMga (vi0) vikalAMga, apAMga, aNghiin| nyUnAdhikatva (vi0) thor3A, adhika, asamAna, eka sA na honaa| (vIro0 19/7) pRthakkRtau vyasta-samastAta: nyUnAdhikatvaM na bhvtydhaatH| (vIro0 19/7) pa (puM0) pavarga kA prathama akssr| (jayo0vR0 1/24) isakA uccAraNa sthAna auSTha hai| isameM vicAra, zvAsa, ghoSa aura alpapramANa nAmaka prayatna kA vyavahAra hotA hai, yaha sparzavarNa hai| pa (vi0) [pA+ka] pIne vAlA, caukasI karane vAlA, rkssk| paH (puM0) 0vAyu, pvn| suSThu yasya pavanasyANaH zabdo yatra tasmin supANe (jayo0 27/27) 0ptr| 0annddaa| pakAraparA (strI0) umA, pArvatI (jayo0 5/59) pakkaNaH (puM0) [pacati zvAdi nikRSTamAMsamiti pac+ kvip] 0cANDAla gRh| 0barbara, zabara kA ghr| paktiH (strI0) [pac+ktin] pakAnA, paripakva, paka jaanaa| 0pripkvtaa| prasiddhi, khyAti, prtisstthaa| paktizUlaM (napuM0) udara pIr3A, apaca se piidd'aa| pakta (vi0) [pac+tRc] rasoiyA, pAcaka, pakAne vaalaa| uddIpaka, pacAne vaalaa| paktR (puM0) jtthraagni| paktuM (vi0) [pac+STran] yajJAgni ko sthApita karane vaalaa| paktiM (vi0) [pac+kti+mam] 0pakkA, pakA huA, paripakva 0pakAyA huaa| paktrima (vi0) bhvymaan| (jayo0 2/67) pakva (vi0) [pac+kta, tasya vaH] 0pakAyA huA, bhunA huA, ubAlA huaa| (vIro0 16/24) 'pakvaM nAma yad agninA saMskRtam' garama kiyA huA, tapAyA huaa| paripakva, pkkaa| suvikasita, supuurit| 0anubhavazIla, buddhimaan| 0naSTa, kSaya, nAza, ghaat| pakvakRta (vi0) paripakva hone vAlA, pakAne vaalaa| pakvadhAnya (vi0) pakA huA dhAnya, pakvaphalaM (napuM0) paripakva phl| pakvabAlasahita (vi0) pakI huI dhAnya kI bAliyoM yukta (jayo0 4/51) pakvabAlasahitA (strI0) vRddhaa| (jayo0 4/5) pakvarasaH (puM0) madirA, madya, shraab| pakvavAri (napuM0) kAMjI kA pAnI, ubalA pAnI, prAsuka jl| pakvazaH (puM0) eka bhIla jaati| pakvAnnam (napuM0) pakA huA dhaany| (jayo0 10/12) pakSa (saka0) 0grahaNa karanA, 0lenA, 0svIkAra krnaa| pakSa lenaa| pakSaH (puM0) [pakSa+ac] 0patra, pNkh| ye pakSAH/patrANi patitA itastato vikiirnnaaste| (jayo0vR0 15/45) pArzvabhAga, vastu kA hissA, vastu kA bhAga, dakSiNa-uttara ke bhaag| nagaukasazcAkharve pakSadvaya-zalinaH khagA srve| (jayo0 6/8) 0smiipvrtii| (suda074) 0vaar| 0vAda, kathana, apanI apanI niiti| etdiiyrdncchdsaarau| (jayo0 5/48) puurvpkss-prpkss-vicaarau| 0zuklapakSa, kRSNapakSa, mahine ke do bhaag| samavardhata vardhayanna yaM sitapakSocita cndrvtsvym| (suda0 3/27) 0kAla vishess| paNNarasa ahorattA pakkho-pandraha dinarAta kA pkss| paJcadazadivasAH pakSaH (dhava0 14/319) paNNarasadivasehi pakkho hodi (dhava0 13/300) pratijJA-zrAvakAcAra kI pravRtti dharmavRddhi hetu asatyAdi kA tyaag| sAdhya kI sviikaartaa-anumaanaaNg| sAdhyAbhyupagamaH, pakSaH, prtykssaadyniraakRtH| (nyAyAvatAra 14) 0dharma-dharmisamudAya: pkssH| 'pakSazca dharma-dharmikasamudAyAtmA' (nyAyakumuda caM0 1/3) sAdhyaviziSTaH prasiddho dharmI pkssH| (nyAyapadIpikA pR0 72) 0dala, samUha, gutt| 0zreNI, anuyAyiyoM kI sNkhyaa| 0bAjU, bhujA, kNdhaa| 0prativacana, uttara, smaadhaan| pakSakaH (puM0) pArzva, smiipvrtii| For Private and Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pakSakakSaH 589 paGkajaTava pakSakakSaH (puM0) samIpavartI vnkhnndd| 'pakSakakSamiti kasya dahanti zrIvara, na mdndaavaa| pakSakIya (vi0) pakSa baalii| (vIro0 18/53) pakSagata (vi.) 0samUha yukt| vikalpa yukt| 0samAdhAna ko praapt| pakSacaraH (puM0) cndr| pakSachid (puM0) indr| pakSajaH (puM0) cndr| pakSadvayaM (napuM0) do pakSa, donoM phluu| pakSatA (vi0) mitratA, pakSatA (strI0) kisI eka pakSa se smbndhit| pakSatiH (strI0) [pakSasya mUlaM-pakSa-ti] paMkha kI jdd'| zukla pakSA 0sabhA, sadana, prissd| (jayo0 3/7) sukhena gataM gamana jIvananirvahaNaM tasmai pakSatiH sabhA saa| pakSadvAra (napuM0) daravAjA, dvaarbhaag| pakSadhara (vi0) 0pakSa rakhane vaalaa| pNkhdhaarii| pakSadharaH (puM0) candra, raashi| pakSaparicyutiH (strI0) prtijnyaahaani| (jayo0 26/82) pakSapAtaH (puM0) kisI vastu ke prati sneha, prema, icchA, ruci| (suda0 121) pakSapAtavAn (vi0) pakSa prastuta karane vaalaa| (suda0 4/44) pakSapAtin (vi0) pakSapAta karane vAlA, patanazIla, sahAnubhUti rakhane vAlA, durupyogsmrth| (jayo0 3/15) pakSapAli: (strI0) cora dvaar| pakSabindu (strI0) kaMka pkssii| pakSabhAgaH (puM0) pArzvabhAga, samIpavartI sthaan| (jayo0 3/103) pakSamuktiH (strI0) samaya kI siimaa| vacana siimaa| pakSavAdaH (puM0) 0matAbhivyakti, apane pakSa kA kathana, pakSa smmti| uttara, smaadhaan| pakSavAhanaH (puM0) pakSI, pakSeva vAhanaH yasyA saa| pakSahata (vi0) paMkha vihIna, paMkha kA ghaat| pakSaharaH (puM0) pkssii| pakSahomaH (puM0) pAkSika hom| pakSAlu (puM0) pakSI, pNchii| pakSiNI (strI0) [pakSa ini+GIp] ptttrinnii| (vIro0 3/27) 0mAdApakSI, 0do pakSa vAlI raat| 0pksspaatvtii| (jayo0 11/81) pakSin (puM0) pakSI, paMchI, khg| (jayo0 3/113) pakSavantastiryaMcaH pkssinnH| (dhava0 37/39) pakSin (vi0) pakSavAlA, anuyaayii| pakSigaNaH (puM0) zakunisamUha, khaga samudAya, pNchiignn| (jayo0 1/87) 'pAdodakaM pakSigaNa: pivanti' (jayo0 1/87) pakSirAj (puM0) garur3a, vaintey| (jayo0vR0 1/44) pakSivaraH (puM0) zreSThapakSI, gruddpkssii| (jayo0vR0 18/46) pakSizAvakaH (puM0) pakSI ke bacce, khgshaavk| (jayo0vR0 12/137) pakSizAlA (strI0) ghoMsalA, cidd'iyaaghr| pakSisamUhaH (puM0) zakuntagaNa, zakunisamUha, khgkul| (jayo018/3) pakSisiMhaH (puM0) garur3a pkssii| pakSisvAmin (puM0) grudd'raaj| pakSman (napuM0) [pakSa+manina] 0baTaunI, AMkha ke rom| phUla kI pNkhudd'ii| 0dhAge kA siraa| pakSmayugmaH (puM0) AMkhoM kI braunii| (vIro0 12/14) pakSmala (vi0) [pakSman+lac] dRr3ha baraunI, sundara bhauNh| pakSya (vi0) [pakS+yat] pAkSika, eka pakSa se smbndhit| paGkaH (puM0) [pac vistAre karmaNi kAraNe vA ghaJ] patantyasminniti paGkaH, paMkonAmatvedAvaddho ml:| kardama, mala, maila, miTTI, dldl| (suda0 1/6) (suda0 120) 0sa ekadA mAsikavRttapAraNA parAyaNo'mbhaH sthalametya pngksaat| (samu0 4/34) paGkakIraH (puM0) TiTaharI pkssii| paGkakrIr3A (puM0) suukr| paGkagatiH (strI0) kIcar3a se Upara gmn| paGkagrAhaH (puM0) magaramaccha, ghdd'iyaal| paGkajaM (napuM0) paMkAdavakarAt jAtAni pngkjaanyev| (jayo0vR0 3/50) kamala, vaarij| (jayo0 4/56) paGkajaH (puM0) brahmA, saars| (jayo0 ) paGkajanman (puM0) kml| paGkajaTava (vi0) kIcar3a meM paidA hone vaalaa| samutkIrya karAvasyA vidhinA vidhivedinaa| taccheSAMzaiH kRtAnyeva paGkajAnIti siddhyti|| (jayo03/50) 'kamalAnAM paGkajatvaM siddhyatIti' (jayo0vR0 3/50) For Private and Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paGkajinI paJcadhA paGkajinI (strI0) kumuda pAdapa, kmldnndd| pacanaH (vi0) pakAyA huA, pakva kiyA huaa| paGkaprabhA (strI0) eka naraka kI bhuumi| (samu0 5/34) pacanaH (puM0) agni| paGkamaMDukaH (puM0) dvikoSa shNkh| pacanaM (napuM0) [paca lyuT] 0pacAnA, bhojana banAnA, paripakva paGkaruh (napuM0) kml| krnaa| paGkavAsaH (puM0) keNkdd'aa| IMdhana, bartana, bhANDa, paatr| paGkAraH (puM0) [paGka+R+aNa] sivaar| pacA (strI0) [pac+aD+TAp] pakAne kI kriyaa| sIr3hI, nasainI, jInA, paudd'iyaaN| paciH (strI0) [pac+ini] agni| 0bAMdha, meNdd| pacelima (vi0) [pac+elimac] icchA karane vaalaa| paGkila (vi0) [paMka+itac] mailA, malina, gaMdalA, kardama | (suda0 98) 0zIghra hI pakane vAlA, 0paripakva hone (jayo0 11/4) yogya, 0svataH pakane vaalaa| paGkilatva (vi0) krdmbaahuly| (jayo0 11/4) pacelUkaH (puM0) [pac+ eluka] rsoiyaa| par3hejaM (napuM0) [pake jAyate-paMke+janD ] kml| paJca (saM0vi0) pAMca sNkhyaa| (samya0 18) par3ejAta (vi0) kIcar3a meM utpanna kml| (jayo0 14/58) paJcaka (vi0) [paJcakan] pAMca se yukta, pAMca se sambaddha, paGkeruh (napuM0) kml| (jayo0 5/600) pAMca kA smaavesh| (jayo0 11/46) 'a si A u sA par3heruhaH (puM0) sArasa pkssii| ityeva' (jayo0 19/55) 'hA~ hrIM hU~, hauM hrH| (jayo019/55) par3ezaya (vi0) [paMke+zI+ac] kIcar3a meM rahane vaalaa| paJcatA (strI0) pAMca gunA, pAMca kA smuuh| paGktiH (strI0) [paMc+ktin] 0 zreNI, ktaar| paJcakarman (napuM0) pAMca vidhi, pNckriyaa| 0samUha, samudAya, saMgraha dala, revdd'| paJcakRtvas (avya0) pAMca baar| 0pRthvii| paJcakoNaM (napuM0) pAMca koNa kI aakRti| yaza, prsiddhi| paJcakoSA (puM0) pAMca prakAra kA pridhaan| 0saMkhyA smuuh| paJcakozI (strI0) pAMca koza kI dUrI, mRtyu, praNAza, paMktigrIvaH (puM0) raavnn| vinaash| (jayo0 3/24) paMkticaraH (puM0) samudrI pkssii| paJcatva (vi0) pAMca se yukta, pAMca saMkhyA vAlA, pnycmbhaav| paMktibaddha (vi0) ktaarbddh| (jayo0 1/83) (jayo0vR0 (jayo0 1/48) 13/64) paJcathuH (puM0) [paJcan+athuc] 0samaya, koyl| paMktivarja (vi0) paMktiyukta, zreNIgata, eka dala se yukt| paJcatattvaM (napuM0) pAMca tattva, pRthvI, jala, agni, vAyu aura paMktiza (vi0) paMktibaddha, krama se, eka samUha, vaalaa| aakaash| (jayo0vR0 12/118) paJcatapas (puM0) paJcatapa vaalaa| paMgu (vi0) [khaJja+ku, khasya patve jasya gAdezaH] laMgar3A, | paJcataya (vi0) pAMca gunnaa| khaMja, eka paira se lddkhdd'aataa| paJcatriMza (vi0) paiNtiisvaaN| paMguH (puM0) lNgdd'aa| paJcatriMzat (strI0) paiNtiis| paMgUla (vi0) [paMgu+lac] vikalAMga, laMgar3A, apNg| paJcadarzan (vi0) pndrh| pac (saka0) pakAnA, pacAnA, bhuunnaa| paJcadazasargaH (puM0) pandrahavAM srg| 0 bhojana taiyAra krnaa| paJcadazI (vi0) pandraha se yukt| [paJcAnAM dazAnAM samAhAraH] pUrNa karanA, paripakva krnaa| (jayo0 5/99) galAnA, ubaalnaa| 0puurnnimaa| pacataH (puM0) [pac+ata] 0agni, aag| 0iMgAla, aNgaar| | paJcadIrgha (napuM0) pAMca diirgh| sUrya, 0indr| paJcadhA (avya0) [paJcan+dha] pAMca prakAra se paMcabheda ttv| For Private and Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paJcanakhaH 591 paJcazUnyAkSara jIvo'pyajIvazcastathApadArthaH syAt pnycdhaa| jiiviyaanihaarthH| (samu08/2) paJcanakhaH (puM0) paMca nakhoM se yukta jaanvr| 0hasti, 0kachuvA, siMha, 0vyaaghr| paJcanadaH (puM0) pAMca ndiyaa| paJcanavati (strI0) piNcaanveN| paJcanIrAjanaM (napuM0) pAMca pUjA kI sAmagrI-dIpaka, kamala, vastra, Ama aura paan| paJca paatr| paJcapaMcAsa (vi0) pcpnvaaN| paJcapaMcAzat (vi0) pcpn| paJcapadI (strI0) pAMca pd| paJcapAtraM (napuM0) pAMca pAtroM kA smuuh| yudhiSThiro bhIma itIha mAnyaH zubhairguNairarjuna eva naanyH| syAdvAcyatA vA nakulasya yasya khyAtazca sadbhiH sahadeva shsy|| (jayo0 1/18) paJcapANDavaH (puM0) pAMca paanndduputr| arjuna, bhIma, nakula, sahadeva aura yudhisstthir| (jayo0 1/18) paJcaprANAH (pra0bahu0) pAMca prANa prANa apAna, vyAna, udAna, aura smaan| paJcaprAsAdaH (puM0) viziSTa AkRti kA devaaly| pnycmhl| paJcavANaH (puM0) kaamdev| paJcabANayukta (vi0) pAMca bANoM se yukt| paJcabhuja (vi0) pAMcakoNa vaalaa| paJcabhUtaM (napuM0) pAMca bhuutttv| pRthvI, jala, agni, vAyu aura aakaash| (samya0 51) paJcabhartakA (strI0) pAMca bhartAravAlI dropdii| (suda087) paJcama (vi0) [paJcan+maT] paaNcvaaN| paJcamaH (puM0) saMgIta kA svr| (jayo0 11/47) koyala svr| paJcama-aNuvrataM (napuM0) pAMcavAM aNuvrata, prigrhprimaannaannuvrt| paJcamaguNasthAnavartI (vi0) pAMcaveM guNasthAna vaalaa| (samya0100) paJcamamahAvrataM (napuM0) pAMcavAM mahAvrata, parigrahatyAga mhaavrt| paJcamapudgalaH (puM0) pAMcavAM pudgala drvy| (samu08/2) paJcamamUlaguNaH (puM0) prANAtipAta Adi mUlaguNoM meM parigraha parityAga mhaavrt| paJcamalambaH (puM0) pAMcavAM lamba, dayodaya ke adhyAya kA nAma lamba hai, yaha campUkAvya hai| paJcamahApAtakaM (napuM0) pAMca paap| hiMsA, jhUTha, corI, kuzIla aura prigrh| paJcamuSTiH (strI0) pAMca muSTi, zramaNacaryA ke sAdhu ke guNoM meM eka guNa paJcamuSTi kA luJcana bhI hai| paJcamuSTi sphuraddiSTiH prvRtto'khilsNyme| uccasAna mahAbhAge vRjinAn vRjinopmaan|| (jayo0 28/7) paJcamuSTilocanaM (napuM0) paJca muSTiyoM se kezoM kA luJcana (jayo0vR0 28/7) paJcameru (puM0) pAMca parvatarAjAvakSAra, meru, vijayArdha, gajadanta, iSkAra aura mAnuSottara ye pAMca meru nAma vAle parvata haiM-vakSAra-raupyAdriSu hastidante SvipUktazaileSu nRbhuubhRdnte| vaneSu merudita parvatAnAM caityAni vande jinpunggvaanaam|| (bhakti0 36) paJcayAmaH (puM0) pAMca din| paJcayojanaM (napuM0) pAMca yojn| paJcaratnaM (napuM0) pAMca ratna-nIla, vajraka, padmarAga, mauktika aura prvaal| paJcarAtraM (napuM0) pAMca rAtri kA smy| paJcarAzikaM (napuM0) pAMcavI rAzi, gaNitIya vibhaajn| paJcalakSaNaM (napuM0) pAMca lakSaNoM vaalaa| paJcavarNaH (puM0) pAMca vrnn| paJcavarNAtmakaH (puM0) pAMca varNa vaalaa| pAMcavAM varNa, varga kA paJcamavarga pvrg| (jayo0vR0 1/24) paJcavarSaH (puM0) pAMca vrss| paJcavarSIya (vi0) pAMca varSa smbndhii| paJcavalkalaM (napuM0) pAMca prakAra ke vRkSoM kI chAla- bar3a, pIpara, Umara, plakSa aura vetasa kI chaal| paJcaviMza (vi0) pcciisvaaN| paJcaviMzatiH (vi0) pcciis| paJcaviMzatikA (strI0) paccIsa kA sNgrh| paJcavidha (vi0) pAMca prakAra kA, (vIro0 13/5) chettuM janA janmanagaM kalitraM namAmi tatpaJcavidhaM critrm|| (bhakti07) paJcazata (vi0) pAMca sau| (vIro0 15/27) paJcazatIdvayaM (napuM0) pAMca-pAMca sau-shstr| na hi paJcazatIdvayaM dRzAM kSamamityatra kileti vismyaat| (vIro0 7/4) paJcazarI (strI0) pAMca baann| 'kAmadevasya paJcazarI' (jayo070 11/46) paJcazAkhaH (puM0) 0hasta, haath| 0hasti, haathii| paJcazikhaH (puM0) siNh| paJcazUnyAkSaraM (napuM0) pAMca zUnya akSara-hA~ hrIM hU~ hai hraH (jayo0vR0 19/55) For Private and Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paJcaSa 592 paT smuuh| paJcaSa (vi0) paaNc-chh| arhannatho siddha ito gaNeza sAdhyApakaH saadhurnnyveshH| paJcaSaSTha (vi0) paiNstthvaaN| paJcAzrayA ye parameSThitAyAste santu nityaM guravaH shaayaa:|| paJcaSaSThiH (strI0) paiNstth| (bhakti017) paJcasaptata (vi0) pchttrvaaN| paJcAza (vi0) pcaasvaaN| paJcasaptatiH (strI0) pchttr| paJcAzat (strI0) pcaas| paJcasahasraM (napuM0) pAMca hjaar| (samu0 6/18) paJcAzati (strI0) pcaas| paJcasAlIdhAnyaM (napuM0) pAMca sAlI dhaany| paJcAzitakA (strI0) [paJcAza+ka+TAp] pacAsa zloka kA paJcahAyana (vi0) pAMca varSa kI vaya kaa| paJcAkAraH (puM0) pAMca prakAra kI aakRti| paJcAzcaryaH (puM0) pAMca Azcarya (jayo006/132) puSpavRTi paJcAkSaM (napuM0) pAMca indriyaaN| (jayo0 28/70) sparzana, aadi| rasanA, ghrANa, cakSu aura krnn| paJcendriyaM (napuM0) pAMca indriyAM (vIro0 19/35) (suda0 paJcAGgaH (puM0) grocara grh| (dayo0 4) 127) 'paJca sparzana-rasana-ghrANa-cakSuH zrotrarUpANIndriyANi paJcAGgarUpaH (puM0) jyotiSazAstra ke tithi, vAra, nakSatra, yoga yeSAM te paJcendriyAH' (jaina0la0 pR0 657) aura kAraNa ye pAMca graha gocara rUpa haiN| paJcendriyaparAdhInaH (puM0) pAMcoM indriyoM ke vshiibhuut| hastI gocara bhUmi vAle grAmavAsI kRSaka-sAdA bhojana, sAdA sparzana-samvazobhuvi vazAmAmAdya sambaddhyate, mIno'sau pahanAvA, pazupAlana, kRSikaraNa aura sAdA rhn-shn| vaDizasya mAMsamupayanmRtyu smaapdyte| paJcAGga rUpA khalu yatra niSThA sA gocraadhaartyopvissttaa| ambhojAntarito'lirevamadhunA dIpe pataGgaH patana, bhavAnino vatsalatAbhilASI spRzedapItthaM bhudhaanyraashim|| saGgItaikavazaGgato'hirapi bho tiSTheta-karaNDaM gtH|| ekai (suda0 1/21) kAkSa-vazenAmI vipatti prAptuvanti cet| pazcendriya-parAdhIna: paJcAcAraH (puM0) pAMca prakAra kA caritra, jJAnAcAra, darzanAcAra, pumA~statra kimucytaam| (suda0pR0 127) caritrAdhAra, tapAcAra aura vIryAcAra (bhakti0 7) paJjaraM (napuM0) [pny| aran] piMjarA, cidd'iyaaghr| (vIro0 paJcAcArabhaktiH (strI0) pAMca prakAra ke AcAra/cAritra para 2/40) pakSInilayatittira-lAvaka-hariNAdidharaNArthaM viracitaM bhakti bhaav| (bhakti0 7) granthivizeSakalita-rajjumayaM jAlaM pnyjrH| (jaina0la0 657) paJcAtapa (vi0) pAMca agniyoM se tapa, cAroM ora agni evaM zarIra, kliyug| sUrya tapana rUpa tapa vAlA tpsvii| 0aataapnaa| 0kaMkAla, tthtthrii| paJcAnanaH (puM0) siMha, sher| (dayo0 44, vIro. 17/30) paJjarakaH (puM0) piNjdd'aa| (samu0 5/8) AkhuH pravattau na kadApi tuly:| pnycaannenaanushyaikmuulyH| paMJjiH (strI0) [paJja+ina] 0ruI kA gAlA, puunii| tathA manuSyeSu na bhAti bhedaH mUke'tha tUlena kimastu khedH|| abhilekha, bahI, pNjikaa| (vIro0 17/30) jaMtrI, patraka, pAnA, pnycaaNg| paJcAyataH (puM0) paJcendriya prvRtti| 'paJcAnAmindriyANAmAya AjIvanaM paJjikA (strI0) 0abhilekha, sUcI, lipibddhtaa| tsy|' (jayo0vR0 27/66) vivecana, niruupnn| paJcAyatanaM (napuM0) pAMca indriyAM nijAni paJcAyatanAni tarpayannavApa vyAkhyA, zabda vishlessnn| pApaM mnaagnaakulH| (jayo0 23/6) nyntriiptrk| paJcAyutaH (puM0) pAMca hjaar| 'vIrasya paJcAyutabuddhimatsu | paT (saka0) phAr3anA, Tukar3e karanA, vidIrNa karanA, vibhakta sakRtprabhAvaH smbhuunmhtsu| (vIro0 14/46) krnaa| paJcAlikA (strI0) puttalikA, gudd'iyaa| chedanA, ghuser3anA, bhedanA, cubhonaa| paJcAlI (strI0) puttalikA, gudd'iyaa| 0unmUlana karanA, khoTanA, ukhaadd'naa| paJcAzrayaH (puM0) pAMca kA AdhAra, arahaMta, siddha, AcArya, 0khIMcanA, bAhara krnaa| upAdhyAya aura sAdhu kA aashry| gUMthanA, bunanA, lpettnaa| For Private and Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paTa: 593 paTTa paTa: (puM0) [paT veSTane karaNe ghanarthe kaH] vastra, kapar3A, | paTAnujhitavAn (puM0) digambarI diikssaa| vijanaM sa viraktAtmA cithar3A, ltaa| (samu0 9/3) (jayo0 2/28) (samya0 gtvaa'pyvijnaakulm| niSkapaTatvamuddhartuM pttaanujjhitvaanpi|| 109) (vIro0 10/24) 0cUMghaTa, prdaa| paTAlukA (strI0) [paTa+al+ukTAp] jauk| paTa (napuM0) chata, chappara, aavrnn| 0vstr| paTiH (strI0) [paT+in] 0matra kA paradA, raMgazAlA kA vstr| paTakaH (puM0) par3Ava, shivir| 0kanAtA paTakAraH (puM0) julAhA, tntuvaay| paTiman (puM0) [paTu+imanic] nipuNatA, dakSatA, caturAI citrkaar| naipuNya, pracaMDatA, tiivrtaa| 0buddhi kaushl| paTakuTI (strI0) tambU, zAmiyAnA, paal| paTIraH (puM0) [paT-Iran] 0khelane kI geMda, caMdana lkdd'ii| paTaccaraH (puM0) [paTat iti avyaktazabda carati-paTat+ 0kaamdev| ca+ac] cor| paTIra (napuM0) 0kathA, calanI peTa, 0kheta, megh| paTaccaraM (napuM0) jIrNavastra, cithar3A, lttaa| uuNcaaii| paTatkaH (puM0) cor| paTIrajanman (puM0) candana tru| paTanA (strI0) pATalIputra, vihAra kI raajdhaanii| (suda0 hi0 paTa (vi0) 0catura, kuzala, prviinn| dakSa, hoziyAra, nipuNa, 116) yogy| paTapaTA (avya0) anukaraNa muulkdhvni| tIkSNa, tIkhA, crpraa| paTabuddhiH (strI0) pracura tantu yukta vastra kI taraha buddhi, karkaza, ktthor| 0pravaNa, svsth| suukssmbuddhi| paTabhavanaM (napuM0) zivira, tmbuu| 'racitAni zivirANi paTabhavanAni' 0kaThora, krUra, paassaannhRdy| (jayo0vR0 13/65) cAlAka, dhuurt| 0sakriya, vyst| paTabhAgaH (puM0) vastra kA hissaa| paTuka (vi0) manohara, sukhd| dhayaM vipAkapaTukaM kaTukaM paTamaMDalaH (puM0) tmbuu| vipshcit| (jayo0 27/64) paTalaM (napuM0) chappara, cht| paTukalpaH (puM0) tIkSNabuddhi, caturadhI vaalaa| 0Dhakkana, AvaraNa, avaguNThana, lepn| paTutva (vi0) caturatA, tiikssnntaa| 'mukhasya sambhASaNarAzi, samuccaya, smuuh| (dayo0 86) paTutvAdityAzayaH' caatury| (vIro01/18) (jayo0vR0 1/55) paTavApaH (puM0) tambU, shivir| paTudezIya (vi0) tIkSNabuddhi vaalaa| paTavezman (napuM0) tambU, shivir| paTuvAkyatA (vi0) tIkSNatA yukta vacanAvalI, karkaza shbdaavlii| paTavAsaH (puM0) tambU, sugandhita cuurnn| 0ghAgharA, pettiikott| bolane kI aturatA (dayo0 70) audArya rUpamArogyaM paTavAsakaH (puM0) sugandhita cuurnn| dRDhatvaM pttuvaakytaa| (dayo070) paTasaMhAraH (puM0) kapar3e kI ktrn| (samu0 9/23) paTolaH (puM0) [paT olac] paramala, jo pAna kI panavAr3I paTahaH (puM0) [paTena hanyate-para+han+Da] 0nagAr3A, ThakkA , | meM hotA hai| ghoMsA, Dhola, nagArA, (jayovR0 10/22) (jayo0 12/78) paTola (napuM0) 0eka prakAra kA vstr| camakadAra vstr| Avaka, dundubhii| (vIro0 11/63) AnakaH paTaho DhakkA | paTolakA (strI0) [paTola+kai+ka] zukti, sIpa, ghoNghaa| itymrH| 'paTaha AtodyavizeSaH' (jayo0vR0 18/10) paTTaH (puM0) *pATa, zilA, gola ptthr| ghAyala karanA, maarnaa| paTeM (napuM0) [paT+kta] zilA, prastara, losstth| (jayo0 7/85) paTahaghoSakaH (puM0) DhiMDhoracI. nagAr3A pIDane vaalaa| rAjAjJA, rAja anudAna, rAjakIya sahAyatA, pttttlikhnaa| paTahazabdaM (napuM0) dundubhI shbd| mukuTa, Asana denaa| For Private and Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paTTanaM 594 paNDAvat ziroveSTana, pagar3I, raMgIna rezamI saaphaa| siMhAsana, gaddI, kursI, aasNdii| 0pAra, cakkI kA paatt| 0caurAhA, nagara kA cahuMmArga ke milana kA sthaan| nagara, kasbA / rezamI vstr| paTTanaM (napuM0) [paTTa+tanap] nagara, jisa nagara meM ratnoM kA utpAdana hotA hai 'vararayaNANaM joNI, paTTaNaNAmaM vinnidditttttth| (ti0pa0 4/130/9) paTToM (napuM0) kapar3A vstr| paTTadevikA (strI0) paTarAnI, pramukharAnI, raajraanii| paTTadevI (strI0) pttraanii| (vIro0 15/46) paTTamahiSI (strI0) raajraanii| paTTarAnI (strI0) pradhAnarAnI, pramukha rAnI (jayo06/109) paTTAjI (strI0) pttraanii| mhilaaprdhaanaapttttraajnyii| (jayo070 11/82) paTTavastraM (napuM0) rezamI vstr| paTTikA (strI0) [paTTI+kan+TAp] phalaka, paTTI, likhane kI paattii| pralekha, Alekha, dstaavej| 0bandhanI, tanI, paTTI bAMdhane vAlI dhajjI, ciNdii| paTTizaH (puM0) vii| paTTolikA (strI0) [paTTa ul+Nvul+TAp] paTTA, kmrbndh| paTh (saka0) par3hanA, abhyAsa karanA, (jayo0 2/57) paThet (jayo0 2/53) 0duharAnA, bAra-bAra yAda karanA, sasvara pATha karanA, adhyayana krnaa| anuzIlana karanA, manana krnaa| 0AvAhana karanA, bulaanaa| sAkSI denA, uddhRta krnaa| ghoSaNA karanA, abhivyakta karanA, pratipAdita krnaa| (jayo0 2/15) maMgale na paThituM samarhati0adhyApana karanA, zikSA denA pAThita, paatthyti| (dayo0 59) paThaka (vi0) [paTh+Nvula] par3hane vAlA, abhyAsI, adhyayanazIla, | nirantara abhyaasrt| paThanaM (napuM0) [paDh+lyuT] par3hanA, pATha karanA, ullekha krnaa| 0adhyayana, anuzIlana, abhyaas| manana, cintana, smrnn| 'paThana-cintanAdi kRtvA' (jayo0 vR0 1/34) paThiH (strI0) [paTh+in] par3hanA, adhyayana karanA, abhyAsa karanA, anuzIlana krnaa| paNa (saka0) kharIdanA, vyApAra karanA, lena-dena karanA, vANijya karanA, vyavasAya krnaa| prazaMsA karanA, sammAna krnaa| becanA, AdAna-pradAna krnaa| dAMva lgaanaa| paNaH (puM0) [paNa+ap] 0dAMva lagAnA, pAMsoM se khelnaa| 0juAM, dhuut| zarta, saMvidA, smjhautaa| 0pAritoSika, purskaar| muuly-pnnN-muulym| (jayo0 10/65) pratijJAna, 0vcnbddhtaa| (jayo0 12/90) vissy| (bhakti0 44) paNakaH (puM0) kaaii| (muni06) paNajanaH (puM0) dyUtajanA paNagranthiH (strI0) melA, mnnddii| paNanaM (napuM0) [paNa lyuT] mUlya, kharIda, lena-dena, bikrii| paNabandhaH (puM0) sandhi, sulh| paNapaNatva (vi0) kaur3I mUlya vaalaa| kaparda eva paNo mUlyaM-kaur3I muulym| (jayo0 1/7) paNamApaH (puM0) mUlya kI prmaannitaa| (suda0 136) paNayita (vi0) vikrIta, becA huaa| (jayo0 23/75) paNavaH (puM0) [paNaM stuti vAti-paNa+vA+ka] eka vaadyyntr| paNAyA (strI0) [paN+Ay+ap+TAp] vyavasAya, vyApAra, lena-dena, bikrii| 0maNDI vANijyasthala, jUMA khelanA, zarta rkhnaa| paNiH (strI0) baajaar| paNiH (puM0) kaMjUsa, lo bhI, laalcii| zarta lagAyA gyaa| paNita (vi0) 0krIta, kharIdA gayA, mUlya pradAna kara liyA gyaa| zarta lagAyA gyaa| paND (saka0) saMgraha karanA, Dhera lgaanaa| jAnA, hilnaa-ddulnaa| paNDaH (puM0) [paND+ac] hijar3A, npuNsk| paNDA (strI0) [paND+TAp] buddhimatA, smjh| jnyaan-vijnyaan| paNDAvat (puM0) [paNDA+matup] buddhimAn, dhImAna, jnyaanii| For Private and Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNDita 595 pataJjala paNDita (vi0) pApa se rahita vykti| paNDA, buddhimAna, vidvaan| 'pApAt DIna:-palAyitaH paNDitaH athavA paNDA buddhiH sA saMjAtA asyeti paNDitaH' (jaina0la0 657) paNDitAH smygjnyaanvntH| sUkSmabuddhi, ctur| 0pravINa, kuzala, dakSa, nipukA 0paNDA hi ratnatrayapariNatA buddhi saMjAtA yasya sa pnndditH| 0paramasamAhi-pariTThiyau paMDiu so ji havei-(paramAtma prakAza, 14) 0jnyaanii| (samya0 3) paNDitaH (puM0) zAstrajJa, catura, vidvAn, dhImaMta, jnyaataa| (jayovR0 3/20) paNDitajAtIya (vi0) ctur| paNDita-paNDitaH (puM0) pADityapUrNa, 0atizaya pANDitya yukta, jJAna darzana aura caritraviSayaka vykti| pANDityaM yasya jJAna darzana-cAritreSu sa paNDitapaNDita ityucyte| (bha0AnTI026) paNDitamaraNaM (napuM0) saMyata maraNa, AtmAnubhUti rUpa samAdhi, paramasamAdhi pUrvaka mrnn| paNDitamAnika (vi0) vidvAn samajhane vAlA, pravINatA yukta, kuzalatA yukta, zAstrajJA paNDitA (strI0) prajJAzIlA, saMyitA, shaastrprviinnaa| (suda0 12) vidussii| (suda0 90) paNDitiman (puM0) [paNDita+imanica] jJAna, vidvatA, buddhimttaa| paNya (vi0) [paNa+yat] kraya-vikraya-yogya vstu| (jayo013/87) lena-dena yogy| paNya (puM0) vastu, pAtra, bhaajn| 0vANijya, vyavasAya, vyaapaar| muuly| paNyadAraM (napuM0) vezyAgamana, sapta vyasanoM meM paJcama vysn| (jayo0 2/125) paNyadArA (strI0) vezyA, dArikA, pttnnaayikaa| paNyayatiH (puM0) bar3A vyaapaarii| paNyabhUmiH (strI0) mAlagodAma, anAja saMcayana keMdra, saMyacana sthaan| paNyayoSit (strI0) veshyaa| (suda0 125) paNyalalanA (strI0) veshyaa| (suda0 133) AryAtvaM sma sameti paNyalalanA daasiismetaanvitH| (suda0 133) paNya-vIthikA (strI0) maNDI, vikraya kendr| paNa-vIthI (strI0) dukAna, aapnn| paNya zAlA (strI0) 0dukAna, aapnn| vikraya kendr| paNyastrI (strI0) veshyaa| paNyastrI tu prasiddhA yA vittArtha sevate nrm| tannAma dArikA dAsI vezyA pttnnaayikaa|| (lATIsaMhitA 2/129) paNyAGganA (strI0) veshyaa| (dayo0 63 pat (aka0).giranA, nIce AnA, pdd'naa| (suda0 3/24) * utaranA, ghaTita honA, ddubonaa| patyu (suda0 4/18) zikharatastu patanti bRhattaroH padasaroruhayozca jgdgroH| (jayo0 1/93) namaskAra karanA, pairoM meM jhuknaa| patato nRpatIn padayorudatolayadeSa paanniyugmen| (suda06/52) caraNayormUle patato namaskurvato nRptiin| (jayo0pR0 52) 'dIpe pataGga patan' (suda0 127) ityevaM padayordayodayavato nUnaM patitvA'tha saa| (suda0 124) pataH (puM0) [pat+ac] ur3Ana, jAnA, giranA, utrnaa| pataGgaH (puM0) [patan-utplavan gacchati-gam+Da] 0pataMga, cAra indriya jIva, jo dIpaka kI lau yA teja rozanI meM teja kI ora khiMcA calA jAtA hai aura usase praNAMta ko prApta ho jAtA hai| dIpe pataGgaH ptn| (suda0 127) zalabha, TiDDIdala, ttiddddaa| madhumakkhI / 0suury| (jayo0 15/20) 0pkssii| pataGgaM (napuM0) paaraa| caMdana kI lkdd'ii| pataGkakaH (puM0) pataMga, cAra indriya jiiv| pataGgasantrAyita (vi.) pataMga/pakSI ur3Ane meM sNlgn| (vIro012/20) pataGgamaH (puM0) pakSI, shlbh| patanikA (strI0) [pataMga+kan+TAp] madhumakkhI, choTI cidd'iyaa| pataGgavIthikA (strI0) aniyata praveza, aniyata gati se jAnA, sAdhucaryA kA eka doss| pataGgAvaliH (strI0) shlbhpNkti| (jayo0 10/115) patamcikA (strI0) [pataM zatru cikkayati pIDayati] dhanuSa kI ddorii| patajjala (vi0) bhUtala para giratA jl| (jayo0 12/131) For Private and Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pataJjaliH patisevA pataJjaliH (puM0) mahAbhASyakAra, pANini vyAkaraNa ke sUtroM para | patAkika (vi0) [patAkA+Than] dhvajadaNDAdhArI, dhvaja laharAne mahAbhASya likhane vaale| vaalaa| 0yogadarzana ke pravartaka aacaary| (vIro0 19/17) patAkin (vi0) [patAkA+ini] jhaNDA le jAne vaalaa| patat (vi0) [pat+zatR] ur3ane vAlA, utarane vAlA, avarohaNa dhvajAvAhakA karane vaalaa| patAkinI (strI0) senaa| patat (puM0) pakSI, pataMgA (vIro0 5/38) patiH (puM0) [pAti-rakSati-pA+iti] pAti-rakSati tAmiti pti| patatgrahaH (puM0) pIkadAna, thuukdaan| gRhapati, svAmI, bhrtaa| (suda0 2/50) jisakI patnI patatpatiH (puM0) garuDa pkssii| 'patatAM pakSiNAM patirgaruDaH' ho, jo bhAryA kI rakSA krtaa| (jayo00 7/75) 0mAlika, adhipati, prbhu| (jayo0 1/80) patadgrahaH (puM0) tadpa prinnmn| shaask| patatraM (napuM0) [pat-karaNe atran] 0bAjU, ddainaa| prANa-vallabha 'patizabda-zasta:-zas pratyaye' (jayo070 0paMkha, pr| 16/74) / patirapi prANavallabho'pi zastaH prazaMsanIyo'sti 0svaarii| (jayo0vR0 16/74) yadvA zas pratyayata Arambha punaH patatriH (strI0) [pat+atrin] pkssii| sakhizabdavat patizabdo'pi prvrtt| (jayo0vR0 16/74) patatrin (puM0) [patatra+ini] pkssii| 0pti-cndrmaa| (jayo0vR0 15/50) paticarI (strI0) pati kA anugaaminii| 0baann| patidevaH (puM0) patideva, jo patnI apane bhartA ko deva tulya 0ashv| smjhtii| patanaM (napuM0) [pat+lyuT] utaranA, giranA, par3anA, nIce aataa| patitatva (vi0) ptitpnaa| (suda0 88) 0dharmabhraSTa honA, cyuta honaa| patitA (strI0) tucchnaarii| (suda0 88) avapAta, bhraMza, nAza, hrAsa, niptti| patituj (puM0) ckrvrtisut| (jayo0 9/2) mRtyu, mrnn| patita/patitatva (vi0) girI huii| (jayo0 2/16) patanAntarAyaH (puM0) 0patana kA antarAya, 0patana kA doSa, prtibimbit| (jayo0 12/120) bhUmi para mUcchita hokara girnaa| 'bhUmau mUrchAdinA pAte patitoddhArakaH (vi0) dalita uddhAra apane vaalaa| (vIro010 ptnaakhyo'| (anagAra dharmAmRta0 5/54) 5/60) patanIya (vi0) [pat+anIyad] bhraMzanIya, nAza yogy| patidharmaH (puM0) apane pati ke prati krtvy| 0pati kA patanIyaM (napuM0) patita karane vAlA, pApa karane vaalaa| krtvy| pAti rakSati nAmiti patiH bhAryArakSA ptidhrm| patanonmukha (vi0) girane vaalaa| patiparAyaNA (strI0) pAtivratya paalikaa| patamaH (puM0) [pat+ama] cndr| patipiNA (strI0) satI strii| ___0pakSI, shlbh| patipriyA (strI0) bhartA kA priytmaa| patayAlu (vi0) [pat+Nic+Aluc] ptnonmukh| patirahita (vi0) pati ke binaa| (jayovR0 16/52) patAkA (strI0) [patyate jJAyate kasyAcidbhedo'nayA pat+ patilokaH (puM0) prabhu lok| Ak+TAp] 0dhvaja, jhaNDA, 0dhvajA, vaijyntii| (jayo0 pativiyogaH (puM0) bhartA kA viyoga, apane priyatama kA 3/33) 'shRNnggopaatt-ptaakaabhiraavyn'| (jayo0 3/86) vichoh| (jayova0 16/52) (jayo070 3/74) pativiraha (puM0) pati kA vichoh| (jayo0vR0 16/52) patAkAMzuka (napuM0) jhaNDA, dhvjaa| pativratA (strI0) patiparAyaNA, ptivrtdhaarinnii| patAkAtatiH (strI0) dhvjaalii| (jayo0va0 3/82) patisaMyogaH (puM0) candramA kA smbNdhii| (jayo0 15/500) patAkAsthAnaM (napuM0) prAsaMgika kathA kI sUcanA, nATya prasaMga patisevA (strI0) bhartA ke prati AdarabhAva, priyatama ke prati meM Akasmika prdrshn| aasthaa| For Private and Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pateraH 597 patriNIM pateraH (puM0) [pat+erak] 0pakSI, zalabha, ptNgaa| chidra, vivr| pattanaM (napuM0) [patati gacchati janA yasmin-pat+tanan] nagara, kasvA, pur| (vIro0 2/47) jalamArga yA sthalamArga yukta pradeza-'nAvA pAdapracAreNa ca yatra gamanaM.tatpattanaM naam| (dhava013/335) patti (vi0) [pad+ti] paidala, padAti paidala calane vaalaa| paadcaarii| (jayo0 12/11) 'pattiM padAti rathinaM rathasthaH (jayovR0 8/11) patti-pAdacArI pdaatimaackraamH| (jayo0vR08/11) pattikAyaH (puM0) paidala senaa| pattigaNakaH (puM0) senAdhikArI, senA kI gaNanA karane vaalaa| pattin (puM0) [padbhyAM telati pAda+til+Din] paidala sainika, pdaati| (jayo0 21/113) pattisaMhatiH (strI0) paidala sainikoM kA dl| patnI (strI0) [patnI pANigRhItA syAt pati+GIpa-nuk] sahadharmiNI, (jayo0 1/11) bhAryA, vllbhaa| __ (jayo0703/88) pANigrahaNAntara vllbhaa| patnIdharmaH (puM0) patnI kA krttvy| patnIpriyaH (puM0) vallabha, pti| patnI sannahanaM (napuM0) patnI kA kaMdaurA, karadhanI, kttisuutr| patraM (napuM0) [pat+STran] pattA, vRkSa ke patte, krnnikaa| (jayo0 24/7) siddhAntazAstra (jayo070 3/36) pnnaa| 0vAhana, yAna-patraM chadanamAkhyAtaM patro ghoTaka ityapi' (jayo0vR0 17/48) 0chdn| (jayo0vR0 17/48) ciTThI, samAcArAdhAra, dstaavej| (dayo0 69) trAyante vA padAnyasmin parebhyo vijigiissunnaa| kutazciditi patraM syAlloke zAstre ca ruuddhitH|| (jaina la0 pR0 658) vipatre'pi kare rAjJaH patramatreti snddt| (jayo0 3/35) patrakaM (napuM0) [patra+kan] pattA, citrkaarii| (jayo0vR0 9/62) 0patra vaahk| (jayo0 9/62) patrakasampadA (strI0) ptr/pttaa| vRkSoM ke patroM kI smpnntaa| (jayo0va0 9/62) uttama patra kA AdhAra, zreSTha samAcAra se smpnn| dUta uttamapatrakasampadA zreSThadalasampattyA uplkssitH| (jayo0vR0 9/62) patrakAhalA (strI0) pattoM kI khdd'khdd'aahtt| patracAraNaM (napuM0) patra cAraNa Rddhi, jisake prabhAva se muni patragata jIvoM kI virAdhanA na karake unake Upara se gamana krtaa| patraNA (strI0) pattA, citrakArI, rekhaaNkn| patraNI (strI0) pattI, choTI pttiyaaN| patratA (strI0) dala prinnti| (jayo0 11/41) paMkha pripuurnntaa| patratva (vi0) pattepanA, pattA kI prdhaantaa| (suda0 132) patradArakaH (puM0) ArA, lakar3I cIrane kA aaraa| patranADikA (strI0) patte ke reze, pattoM kI nshe| patrapaH (puM0) vAhana yukt| patraM vAhanaM pAti sa patrapa vAhana yuktaH / (jayo0) patraparazuH (strI0) retI, baalukaa| patrapAlaH (puM0) lambI churI, bar3A cAkU, churikaa| bANa kA paMkha vAlA hissaa| patrapAzyaH (strI0) TIkA, svarNa nirmita shiropdhaan| patrapuraM (napuM0) donA, pattoM se nirmita paatr| patrabhaMgiH (strI0) citraNa saamgrii| patrayauvanaM (napuM0) koNpl| patrarathaH (puM0) pkssii| patra rahita (vi0) patra se hiin| (jayo0 3/35) patravallarI (strI0) patroM kI paMkti, pattoM vAlI ltaa| patravallI (strI0) patratati, patrapaMkti, pattoM kI shrennii| patravAk (napuM0) patravacana, patra kA sNdesh| (jayo010 8/35) patravAhaH (puM0) pakSI, shkuni| 0bANa, 0ddaakiyaa| patravAhakaH (puM0) DAkiyA, cittttirsaa| patravizeSakaH (puM0) citrAMkana kI rekhaaeN| patraveSTaH (puM0) karNAbhUSaNa, krnnphuul| patrazAkaH (puM0) zAkabhAjI, pattoM vAlI sbjii| (suda0 129) patrazreSThaH (puM0) bela ptr| patrazuciH (strI0) kaaNttaa| patrahimaM (napuM0) pAlA par3anA, himpaat| patrAttaH (puM0) zuSkavRkSA (jayo0 29/29) patrikA (strI0) [patrI+kan+TAp] ciTThI, lekha, nimaMtraNa ___Adeza, anujJApatra, janmapatrikA, vaivAhika ptrikaa| patriNI (strI0) pkssii| (jayo0 5/72) For Private and Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir patrin 598 padagaH | patrin (vi0) paMkhoM yukta, patra shit|| patrin (vi0) pakSI, parvata giri| 0ratha, vRksstru| patsalaH (puM0) [pat+saran rasya la:] mArga, patha, raastaa| pathaH (puM0) [pathka ghaJarthe] patha, rAstA, mArga paMthA (jayo0 2/48) (samya0 94) 0prasAra, kinaaraa| patha kathanaM (napuM0) pantha kthn| (suda0 136) pathagata (vi0) mArga ko praapt| pathagAmI (vi0) maargaanugaamii| pathacara (vi0) mArgAnusAra caraNa karane vaalaa| pathadarzaka (vi0) pathapradarzaka, mArga drshk| dizA nirdeza dene vaalaa| (vIro0 4/58) 'dinezavadyaH pathadarzako bhaveta' (viro0 4/58) pathapaddhatiH (strI0) mArga pdvyy| (jayo0 11/28) pathAgravartina (vi0) pthaanugaamii| (jayo0 2/62) pathAnuvezinI (strI0) AptAjJA pratipAdinI, maargaanuveshinii| (jayo0 2/10) pathapathyaH (puM0) padArtha smuuh| (patho mArgasya pathyamanna vstraadikH| (jayo0 12/136) pathabhRSTa (vi0) mArga cyuta, apane kartavya se vihiin| (jayo034/ pathArUDhaH (puM0) mArga yukt| (muni0 13) pathApAta (vi0) vRddha paramparA smmt| (jayo0 3/26) pathikaH (puM0) [pathin+Skan] yAtrI, musAphira, baTohI, adhvniin| 0paanthjn| (vIro0 2/13, jayo0 9) 0pathadarzaka, 0paadcaarin| (jayo0 13/6) pathikataMtiH (strI0) pathika smuuh| pathika-saMtati (strI0) yAtrI smudaay| pathisArthaH (puM0) eka hI samUha meM jAne vAle yaatrii| pathigatavArtA (strI0) mArga ko praapt| (jayovR0 13/41) pathin (puM0) [patha AdhAre ini] 0patha, rAstA, maarg| paryaTana, yAtrA, pribhrmnn| kAryapaddhati, vyavahAra krm| 0sampradAya, siddhaant| pathilaH (puM0) [path+ilac] yAtrI, paryaTaka, rAhagIra, bttohii| pathiSThA (strI0) maargsthitaa| (jayo0 13/15) karttavya praaynnaa| pathya (vi0) [pathin yat-ino lopaH) svAsthyaprada, kalyANakArI, (suda0 89) upayogI, hitakara, laabhdaayk| yogya, ucita, upayuktA pathyaM (napuM0) svAsthyavardhaka, pauSTika, laabhkaarii| pathyavacanaM (napuM0) hitakara vcn| 'pathyaM yadAyatI hitam' padaH (puM0) caraNa, paira, paad| (jayo0 2/115) jAnA, calanA, phirnaa| (suda0 71) 0pahuMcanA, pAsa jaanaa| padga (vi0) padAti, paidala calane vaalaa| (jayo070 21/12) padaM (napuM0) 0jAnA, pahuMcanA, prApta honaa| anugamana karanA, pIche clnaa| sevA karanA, sahAyatA krnaa| vicArakaranA, avalokana karanA smjhnaa| adhikAra meM lenA, grasta krnaa| dhAraNa krnaa| 0sAntvanA denA, anugraha krnaa| nikaTa jaanaa| chala bhaanaa| (jayo0 12/80) praviSTa honA, ghaTita honaa| suvanta aura tiGata zabda 'suptiGgataM pdm| (jayo0 6/77) padyate gamyate paricchidyate iti padam' (dhava0 5/19) padAM suptiGgantAnAm (jayo0vR0 1/9) suptiGgantAtmakAnipadam' (jayo0vR0 2/52) sthAna-pade pade paavnpllvlaani| (suda0 1/18) (suda088) padaM vyavasita sthAnatrANa lakSmA ivastuSu' itymrH| (jayo0vR0 1880) padavI, (suda04/14) prtisstthaa| (jayo0 1/45,jayo06/8) 0kaavycrnn| (jayo0 1/45) prAkta, prdesh| (jayo0 3/45) 0varNa samudAya, pdm| 0varNAnAmanyonyApekSANAM nirapekSaH samudAyaH pdm| artha samApti kA naam| padaM tu artha smaaptiH| avyv| (jayo05/49) jo apane yogya artha ko grahaNa kre| padyate gamyate svyogyo'rtho'nenetipdm| ApadAoM se rhit| padakaM (napuM0) [pad+kan] padavI, pdk| padakaH (puM0) eka AbhUSaNa, svarNapadaka, rajatapadaka yA kAMsyapadakA padaka (vi0) pada jJAtA, kisI sUtra ke artha kA jnyaataa| padakramaH (puM0) calanA, paira rkhnaa| padagaH (puM0) paidala sainika, paidala aMgarakSaka, gmnshiil| (jayo0 9/11) For Private and Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padacyuta 599 padArtha doSaH sayama padacyuta (vi0) pada se haTAyA gayA, pada se mukta kiyaa| padavRttiH (strI0) do zabdoM ke bIca kA antr/viraam| padacchedaH (puM0) padaccheda karanA, alaga alaga zabda rkhnaa| padazruta jJAnaM (napuM0) akSarajJAna kI vRddhi kA jnyaan| padatrANaM (napuM0) paadukaa| (jayo010 2/16, 11/41) padazruta jJAnAvaraNIyaH (puM0) padazruta ke AvaraNa krm| padatIraM (puM0) crnnbhaag| (jayo0 4/8) padasamaM (napuM0) sama svara vAlA pd| padanyAsaH (puM0) pada nikSepa, (jayo0 1/97) padasamAsaH (puM0) do Adi padoM kA smudaay| 0padacihna, pada sNket| (jayo0 11/97) padasaroruha (napuM0) caraNa kml| (jayo0 1/93) 0Daga bharanA, paira rakhanA, gatizIla honaa| (jayo0 1/92) padasthasthAnaM (napuM0) padameSThipada kA dhyaan| stuti meM citta pada nikSepa, caraNa prdaan| (jayo0 1/97) kI ekAgratA kA dhyaan| padanikSepaH (puM0) nizcaya karanA, anuyogaddhAra se pada rkhnaa| padaskhalanaM (napuM0) padavI se cyuta honaa| (jayo0 19) padapA (napuM0) caraNa kaal| (jayo0 3/ru) padasphoTaH (puM0) viziSTa artha kA prakaTa honaa| pada-padmamilindraH (puM0) caraNakamala rUpa bhrmr| (vIro0 padAMzaH (puM0) pada ke bhAgA kAvyagata pada ke aNsh| 21/11) (jayo0vR03/9) padapaGkajaM (napuM0) crnnaarviNd| (jayo0 1/92) padAMzarUpakaH (puM0) pallava prvaal| (jayo0vR0 14/42) pada paMktiH (strI0) padacihnoM kI zreNI, crnntti| padAgamaguNaH (puM0) smaagmprinnaa| (jayo0 12/145) padapAThaH (puM0) sUtra uccAraNa, mantra pATha karanA, mUla sUtra kA padAgraH (puM0) caraNAgra, caraNoM ke smmukh| (jayo0 24/75) - pATha krnaa| samarpaNAM prApya manasvinA parAM sadakSatAH zrIzapadAgrato dhraam| padapAtaH (puM0) kadama vizeSa, caraNanyAsa, paida rakhanA, gati 'padayozcaraNayoH agraM prAntabhAgamAptvA' (jayo010 1/56) krnaa| padAGgaSThaH (puM0) paira kA aNguutthaa| (jayo010 11/19) padaprayogaH (puM0) pada kA pryog/upyog| (samu0 7/33) padAJciH (strI0) adhovastra kA UparI bhaag| (jayo0) padabaddha (vi0) geya pada yukta racanA, viziSTa pada rcnaa| padAti (napuM0) paidala sainik| padabaMdhuraM (napuM0) manohara shbd| (jayo06) padAdhInaH (puM0) vshvrtinii| (vIro0 13/16) padabhaMjanaM (napuM0) zabda vigraha, nirukti, vyutpatti, zabda saMgha padAbju (napuM0) caraNa kml| (jayo0 3/31) 'padAbjayo __ kA pRthkiikrnn| caraNakamalayoradhikaraNabhUtayorevAsti' (jayo0 3/31) padabhaMjikA (strI0) pRthak-pRthak padoM para likhi gaI vyAkhyA, | padAbbujarajaH (puM0) caraNa-kamala kI dhuulii| (jayo0 2/28) pada bhaassy| padAmbujAtA (samu0 1/41) padamAlA (strI0) jAdU kA gunn| gtishiiltaa| padAmburuhaM (napuM0) crnn-kml| 'padAvena amburuhe kamale' padamImAMsA (strI0) padoM kA vicAra, pada vyAkhyA, anuyogadvAra (jayo0vR0 1/99) kI rIti ke anusAra padoM kA ciNtn-mnn| 'padANaM padAmbhojaH (puM0) caraNa kml| (samu0 3/66) mImaMsA parikkhA gavesaNA pdmiimNsaa| (dhava0 12/3) padAraviMda (napuM0) caraNa kml| (jayo0vR0 1/22) padayugmaH (puM0) caraNa yugl| (jayo0 6/38) paddhatiH (strI0) 0mArga, riiti| (jayo0 13/15) 0mArgatati padarItiH (strI0) varNalopa pddhti| (jayo0 vR0 1/3) 0caraNa (jayo0 4/15) prasAda, shbdsnycaarnn| (jayo0vR0 1/31) paddhatibhedaH (puM0) mArga bheda, rIti vicaar| padaviH/padavI (strI0) pratiSThA, upAdhi, vizeSa nAmakaraNa, padArthaH (puM0) vastu, dravya, ciij| (samu08/2) jIvo'pya 0paddhati (jayo0 11/97) vizeSa sthAna paddhati, (jayo0 jIvazcastathA pdaarthH| pddhti| (jayo0 1/6) 13/41) 0mArga, rathyA, (jayo0 13/25) upkrnn| (jayo01/6) 0maal-annaaderistto| (jayo0 padavigrahaH (puM0) padoM kA cheda, padaviccheda, padabhaMjana, 2/13) padapRthakkaraNa, abhISTa artha kA niymn| padArtha doSaH (puM0) 1. pada ke artha kA doss| 0vastu meM anya padavibhAgI (strI0) pada kI aalocnaa| artha kI klpnaa| For Private and Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padArthabhAvaH 600 padmAMgamudaM | padArthabhAvaH (puM0) paddhati bhaav| (jayo0 1/6) padika (vi0) [pAdena carati-pAda+SThan] paidala calane vaalaa| padaikabhUpaH (puM0) ekapada kA adhipti| (vIro0 20/1) padayormA yeSu tAni padmAni iti vyutpatyA padyAni padyAkhyAni jAtAnividyo na padyo'rhati yatra pANestulAM (jayo0 11/42) padma (napuM0) [pad+man] (jayo0 1/47) (suda0 2/45) (jayo0 1/5) rakta kml| (jayo0 vR05/47) pado'rmA zrIryasya sa pdm| (jayovR05/79) saMkhyA vizeSa, caurAsI lAkha varSoM se guNita padmAMga prmaann| 'taM pi guNidavvaM' cadusIti lakkhavAse paumaNAma smuddittheN| (ti0pa0 4/296) padmaH (puM0) rAma, baladeva, dazaratha putra raam| 0ikkSvAsu vaMzI raajaa| (vIro0 15/33) padmakaraH (puM0) vissnnu| padmakarNikA (strI0) padma kA bIjakoza, kamala gtttthaa| padmakalikA (strI0) kamala klii| padmakezaraH (puM0) kamala praag| padmakoSaH (puM0) 0kamala sNputt| aMguliyoM kI eka aakRti| 0hathelI kA kamala kI taraha rkhnaa| padmakhaNDaM (napuM0) kamala smuuh| padmagandhaM (napuM0) kamala gndh| padmagandhi (vi0) kamala kI gandha vaalaa| padmagarbhaH (puM0) brahmA, vissnnu| padmaguNA (strI0) lkssmii| padmagRhA (strI0) lkssmii| padmajaH (puM0) brhmaa| padmajAtaH (puM0) brhmaa| padmanandiH (puM0) eka jainAcArya yA patnIkadambarAja-kIrtidevasya maallaa| shriipdmnndisiddhaantdev-paadaabhyupaasikaa|| (vIro0 15/42) padmanAbhaH (puM0) chaThe tIrthaMkara pdmprbhu| padmanAbhaH (napuM0) vissnnu| padAnAlaM (napuM0) kamala ddNtthl| padmapANi (puM0) brahmA, vissnnu| padmapurANa: (puM0) vaidika puraann| (jayo0 25) rAma sambaMdhI prAcIna kthaa| jaina puraann| padmapuSpaH (puM0) kanera kA paudhA, karNikara paadp| padmaprabhuH (puM0) chaThe tIrthaMkara kA naam| 'padmasyeva prabhA ysyaa'sau'| (bhakti0 18) padmabandhaH (puM0) eka prakAra kI kRtrima rcnaa| vibhayena mAnahInaM vinaSTainaH punastu nH| munaye namanasthAnaM jJAnAdhyAnadhanaM mnH|| (vIro0 22/39) padmabandhuH (puM0) sUrya, rvi| (vIro0 12 / 8) mdhumkkhii| padmabhayaH (puM0) kamala ke utpnn| padmabhUH (puM0) brhmaa| padmamudA (strI0) pdmaasn| padmayoni (puM0) brhmaa| (jayo0 2/26) padmarAgaH (puM0) arunnmnni| (jayo0 1/56) (jayo01010/86) kamala parAga, keshr| padmarAgaruciH (strI0) padmarAga kI kaanti| 'padmarAgasya tannAma ratnasya ruciriva ruciryasya tat karayodayaM' (jayo0vR0 14/12) padmarAjaH (puM0) rAjanetA, 'vallabhabhAI paTela iti nAmnA prasiddho rAjanetA' (jayovR0 18/81) padmameva rAjeti padmarAja uta poSu rAjeti padmarAjaH kamala prasannaM mukhamagrabhAga (jayo0vR0 1881) padyarukhaM (napuM0) kamala sadRzA striyA mukhaM padyarukhaM bruvANA (suda0 102) padmarekhA (strI0) hathelI kI rekhaaeN| padmalAMchanaM (napuM0) padmacihna vAle padmaprabhu tiirthkr| padmalezyA (strI0) 0eka zubha leshyaa| 0bhadrapariNAma vAlI eka leshyaa| panavAsA (strI0) lkssmii| padmavibhavaH (puM0) kamala vaibhv| (jayo010 3/13) pAhRdaH (puM0) padmanAmaka taalaab| (suda0 3/7) padyA (strI0) lakSmI, kamalAsinI (vIro0 2/10) dhndevii| akampanasutA, sulocnaa| (jayo0 6/132) 'samApa padmA hRdinAbhikApi' (jayo0 1/58) padyAMgaH (puM0) eka saMkhyA vishess| kumudaM causIdihadaM paumaMga hodi| (ti0pa0 4/296) caurAsI lAkha se guNita kumuda prmaann| padmAMgaM (napuM0) lakSmI rUpa shriir| padyAMgamudaM (napuM0) lakSmI rUpa aMga kA hrss| 'padmAyA lakSmIrUpAyA aGgaM zarIraM tasya mudena tadavalokana harSeNAGkitaH' (jayo0vR0 10/51) 'padmAnAM kamalAnAM aGgasya mudena vikAsa ruupennoplkssitH| (jayo0vR0 10/51) For Private and Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padyArtha 601 payodapatiH padyArtha (vi0) lakSmI ke pryogiijn| (jayo0 1/47) padyAvalI (strI0) vRtta, chaMda, kRti| (jayo0 20/30) padmAnAmAlI (strI0) pyoruhaalii| (jayo0vR0 23/25) padraH (puM0) [padyate'smin-pad+rak] graam|| padmAnaMdadAyin (puM0) suury| (jayo0 5/28) padvaH (puM0) [pad+van] bhUloka, martya loka, ratha, 0patha, padyApsaras (puM0) padma yukta jala kA srovr| (vIro0 2/10) 0maarg| padmAbhidhA (strI0) padyA nAma yuktaa| padmAbhidhA vidhA'sau tu pan (aka0) prazaMsA karanA, stuti krnaa| mudhA'ho prkRterbudh| (jayo0 7/10) panasaH (puM0) [panApyate stUyate'nena devaH pan+asac] kaTahala padyAlayaH (puM0) srovr| (jayo0 4/68) tru| padmAlayA (strI0) sarasvatI (jayo0 19/33) 0padmAlayA naam| panasaM (napuM0) kaTahala kA phl| padyAlayamAlinI (strI0) sulocanA ke prAsAda loka kI shrennii| panna (bhU0ka0kR0) [pad+kta] avatarita, girA huA, DUbA huaa| padyAyA+Alaya+ padmAlayo rAjabhavanaM tasya mAlA prasaGgaprApta pannagaH (puM0) sarpa, saaNp| (jayo0 7/75) janapaMktiH / (jayo0vR0 10/78) pannagaH (puM0) garur3a pkssii|| padmAvatI (strI0) padmAvatI nAma devI, jo pArzvanAtha tIrthaMkara pannagasUtrI (vi0) gaaruddii| pannagaM nAgaM sUtrayati sUcayatIti ke samaya jana rakSikA thii| pannagasUtrI srpsdRshaakRti| (jayo0vR0 5/41) campAnagarI ke rAjA dadhivAhana kI rAnI (vIro0 15/18) gaaruddii| (jayo0vR05/41) 'campAyA bhUmipAlo'pi nAmato ddhivaahnH| padmAvatI priyA pannagA (strI0) srpinnii| (jayo0 3/55) tasya vIrametau tu jmptii|| (vIro0 15/18) papi (puM0) cndrmaa| [pAtilokam-pibati vA, pA+ki] padmAsamanaH (puM0) raajaa| (jayo0 6/26) papIH (puM0) candra, suury| padmAsanaM (napuM0) kmlaasn| (dayo0 26) papu (vi0) [pA+ku] pAlana karane vAlA, rakSA karane vaalaa| padmAsanI bhUyAGkaH (puM0) dhyAnamudrA kI sthiti| padArthanAM svarUpaM paMpA (strI0) eka dakSiNa bhArata kI eka ndii| manasA cintyate, tadarthaM ca padAsanIbhUyAGke karadhAraNAmiti payas (napuM0) [pay+amun] [pA+asun] pAnI, jala, vaari| dhyaanmudraa| (jayo0vR0 19/28) sarasvatI (jayo0 19/28) (jayo0 1/34, 14/79) 0lkssmii| dUdha, (jayo0 1/9) kSIra, dugdha (jayo0 25) padmin (vi0) [padma+ini] kamala rakhane vaalaa| 0vIrya (jayo0 3/23) (suda0 91) padminI (strI0) kmlinii| (suda0 79) payaHpAnamaya (vi0) dugdhapAna yukt| (suda0 3/17) guNa zAlinI strii| (jayo010 22/13) 'padminI' zaradi payasDaH (puM0) 0olA, ttaapuu| so'nvabhUdavazI' payascayaH (puM0) jalAzaya, srovr| nAyikA kA eka bhed| (jayo0vR0 23/13) payasjanman (puM0) megha, baadl| padyezayaH (puM0) [padmazete-zI+ac] vissnnu| payasya (vi0) dUdha se yukt| pozvaraH (puM0) sUrya 'padyAnAM kamalAnAmIzvaraM vikAsakaratvAt' payasvinI (strI0) dugdhdaatrii| (vIro0 1/17, samu0 1/9) (jayo010 20/48) payogI (strI0) pryogii| (suda0 4/10) padmodayaH (puM0) kamalA kA udy| 'padmAyA lakSmyA udayaH payoja (napuM0) kamala, kumud| (vIro0 4/34) (samu0 3/9) saMprAptiH ' (jayo0vR0 1/51) payojAtamukhI (vi0) kmlmukhii| (vIro0 21/6) padmodaraH (puM0) padma rUpa udr| (jayo0 11/92) payodaH (puM0) bAdala, megh| (jayo0vR0 7/26, 12/17) padya (vi0) [padyat] pada vAlA, paMktiyoM vAlA, caraNa yA payodakAlaH (puM0) vrssaakaal| (bhakti0 14) pAda vAlA eka chaMdobaddha racanA vaalaa| payodamAlA (strI0) meghmaalaa| na cAtakInAM praharet piyAsAM padyaH (puM0) shuudr| payodamAlA kimu janmanA saa| (vIro0 5/22) padyaM (napuM0) zloka, kavitA, caraNa/pAda yukta racanA, kRti| | payodapatiH (puM0) payodAnAM meghAnAM ptirjykumaarH| 0prazaMsA, stuti| (jayo013/1) For Private and Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir payodharaH 602 parakSetraM - payodharaH (puM0) megha, baadl| (jayo03/113) dugdha dhAraka- | para (vi0) bhinna, dUsarA, anya, pareSAm (suda0 1/42) pRthk| stana (vIro0 4/10, jayo0 3/49) 'parA tu taM modakaraM vicaaryaa| tAlAba, sarovara, jlaashy| para-pratyaya, upsrg| (jayo0 1/98) (samya068) 0smudr| 0pazcAt, uttrkaal| (jayo0 11) 0payo dugdhamiSTarasaM dharatIti (jayo0 12/136) ' dUrasthita, haTAyA gayA, duur| payodharadezaH (puM0) 0vArdaradala, megha smuuh| (jayo0 20/3) pare, Age, dUsarI or| kSayopazAntiprabhRti paraM yAn __ stanamaNDala, kuca bhaag| (jayo010 20/3) (samya0 72) payodharabhara (vi0) kucabhara, stana se yukta, ubhare hue stn| 0bAda kA, pIche kA, Age kaa| yoga Atmani sampanno ___ (jayo0 5/55) dazamAd guNataH paraM (samya0 142) payedharAGkaH (puM0) stanAGka, stnsthl| 'payo dugdhaM dadhAtIti uccatara, uttama, zreSTha, acchA, unnt| (jayo0 3/102) __payogharo'GkaH sthaan| (jayo0 12/126) 0para-parigraha (suda0 115) Atmano'stu paramopayogo payodharAJcita (vi0) payodhara mnnddl| (suda0 2/50) vishvvstuvit| (samya0 149) dehamatIto bhUtvA cidayaM payodharAsAraH (puM0) payodhara vistAra, megha kA phailAva paramapariNAmika bhaavmyH| (samya0 149) ___ 'meghAnAmAsAraH prakarSaNam' (jayo010 6/21) uccatama, mahattvapUrNa, shresstthtm| vathaiva bAbai kriyate nareNa payodhArAliMganaM (napuM0) go dohana kAla aaliNgn| payodharAliMgane kAyo'pi nAyaM mama kiM prenn| (bhakti0 50) ____ godohanakAle gomaya-gomUtrakaraNam' (jayo0vR0 17/57) 0adhika, vishaal| payodhiH (puM0) samudra, saagr| (suda0 2/42, samu0 1/2) tatpara, tlliin| (jayo0 2/123) yathA payodherapi bhAnti nadyastathA yuvatyo'vanipasya sdyH| 0atirikta, bacA huaa| (samu0 6/19) antima, Akhira kaa| (suda0 88) payodhimadhyaH (puM0) samudra ke bIca, lavaNa samudra ke biic| 0pramukha, mukhya, srvottm| (jayo0 24/7) samudrasyAnta patata samudramadhya (jayo0 upsrg| (jayo0vR0 16/42) 15/64) paraH (puM0) uttara vyakti, dUsarA vykti| evaM sadAcAra payonidhaH (puM0) sAgara, samudra (jayo03/90, samu0 2/27, pro'pypaapii| caaritrmohodytstthaapi| (samya0 98) suda0 2/10) kssiirsmudr| (jayo0 1/9) sudRddh'-ekaagrcintaanirodho| payonidhi (puM0) dekheM uupr| 0muurkh| (suda0 101) payondhi (puM0) kuca, stn| (jayo0 16/28) parakAyakriyA (strI0) dUsare kA tiraskAra svarUpa prytn| payobhU (strI0) pAnIsthAna, jliiysthaan| (jayo0 17/60) / parakAyazasvaM (napuM0) agni Adi zastraM, hiMsA ke anya payonikAyaH (puM0) ambuprvaah| (jayo0 24/122) upkrnn| payonipItaH (puM0) 0jala phUtkAra jlvmthu| (jayo0 parakRtasaMharaNaM (napuM0) eka kSetra se dUsare kSetra meM rkhnaa| 13/100) parakalatraM (puM0) dUsare kI strii| (samya0 116) payomucaH (puM0) megha, baadl| (suda0 2/41) pibantIkSvAdayo / parakopalekhakaH (puM0) anya lekha (jayo0 2/13) vAri yathApAtraM pyomucH| (vIro0 15/5) parakIya (vi0) [parasya+idam-para+cha, chuk] dUsare se sambandha payoruhaM (napuM0) kamala, kumuda, padmA (jayo0 1/96) rakhane vaalaa| payoruhAlI (strI0) pdmaanaamaalii| kamala pNkti| (jayo0 | parakIyabala (puM0) dUsare kI shkti| (jayo0 7/81) 23/25) 'payoruhANAM padmAnAmAlI paMktiH / parakIyA (strI0) dUsare kI strii| nAyikA kA eka bhed| payovAhaH (puM0) megha, baadl| parakAryakara (vi0) anya kA kArya karane vAlA-paropakArI payoSThI (strI0) eka nadI, jo vindhyagiri se nikalatI hai (dayo0 2/13) jise 'tAptI' bhI kahate haiN| parakSetraM (napuM0) anyakSetra, dUsarA sthaan| . For Private and Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parakSetrasaMsAra 603 parabrahman parakSetrasaMsAra (puM0) janma-maraNa rUpa sNsrnn| yastaddhyAnaM bhAvanA praa| (samya0116) paragAmin (vi0) dUsare se sambandha rakhane vAlA, dUsare ke lie laabhdaayk| paraghAtaka (vi0) dUsare se naashk| (jayo0 12/6) paracakraM (napuM0) zatru senA, zatru bl| (jayo0 2/121) zatrusamUha, vairismuuh| pazcAt bhuvi kva paracakrakathAstu jaatu| (jayo0 10/98) paraghAtaH (puM0) dUsare ke zastra se ghAta, zarIra pIr3A, paraprayukta se ghaat| paresiM ghAdo paraghAdo jassa kammudraNa sarIraM parapIDAyaraM hodi taM prghaadnnaam| (dhava0 13/364) paracaritracara (vi0) apane caritra se bhraSTa hokara vicaraNa karane vaalaa| parachaMdaH (puM0) dUsare kI icchaa| paratrANaM (napuM0) anya kI rkssaa| (hita0 saM08) paraJja (strI0) phen| (vIro0 4/24) paraJjapuJjaH (puM0) phena samUha (vIro0 4/24) paratalpAH (strI0) 0parazayyA, 0prstrii| (suda0 83) paratakSaka (vi0) zatruchedakA (jayo0 6/104) parachidaM (napuM0) dUsare kI kamI, anya kI kmiyaaN| parajAta (vi0) dUsare se utpanna, dUsare para aashrit| parajAtaH (puM0) sevaka, bhRtya, naukr| parajita (vi0) dUsare se jiitaa| parajitaH (puM0) kokila, koyl| parataH (avya0) dUsare se, apekssaakRt| paratantra (vi0) parAdhIna, parAzrita, anusevii| (jayo0 27/44) paratoddharaNaM (napuM0) dUsare kA udaahrnn| (vIro0 22/21) paratvaH (vi0) duurvrtii| paratvAparatva (vi0) guNoM se rahita aura guNoM se sahitA paratra (avya0) Age, bAda meN| (samya0 154) parathA (strI0) ulttaa| (dayo0 76) alpprvRtti| (jayo0 23/85) anyathA (2/115) paradarpalopI (vi) madamardana kara, dUsare ke darpa kA lopa karane vaalaa| 'pareSAM pratipakSiNAM darpalopI' (jayo0 11/23) paradAbhidA (strI0) paradA, yvnikaa| (jayo0 23/11) paradAragamanaM (napuM0) anya kI strI kA sevn| 'parastasya dArAH kalatraM paradArAstasmin gamanaM prdaargmnm| (jaina0la0 pR0663) | paradAraka (vi0) parastrI gAmI 'pareSAM dArAn pazyatyevaMbhUto'patha utpathagAmI bhavan kupurussaaH| (jayo010 2/132) paradArin (puM0) vyabhicArI, prstriigaamii| paraduHkhaM (napuM0) dUsare kA duHkha, anya logoM kA ksstt| paradezaH (puM0) videza, anydesh| (suda088) paradezin (puM0) videshii| paradohin (vi0) virodhI, zatrutApUrNa vyavahAra karane vaalaa| paradveSidh (vi0) virodhI, zatrutApUrNa vyavahAra karane vaalaa| | para dRSTiprazaMsA (strI0) samyagdarzana ko malina karane vAlI prazaMsA, yathArtha ko lupta karake kisI anya kI prshNsaa| paradhanaM (napuM0) dUsare kI sNptti| paradharmaH (puM0) dUsare kA dharma, apane dharma se vimukh| paranindA (strI0) dUsare ke avidyamAnadoSoM ko prakaTa krnaa| 'pareSAM bhUtAbhUta dUSaNa purassaravAkyaM prnindaa'| (jaina0la. pR0 663) paranipAtaH (puM0) pshcvrtitaa| parantvatra (avya0) phira bhI yahAM (jayo0 1/29) parantu (avya0) lekina, phira bhii| (samya0 131) parapakSaH (puM0) shtrupkss| anypkss| (jayo0 5/4) parapadaM (napuM0) uttama pada, pramukha sthaan| paraprANa-vipatti (strI0) dUsare ke prANoM kA vinaash| (vIro09/3) parapiMDaH (puM0) parapradatta bhojn| parapuruSaH (puM0) apricit| paraparivAdaH (puM0) dUsare ke guNa doSoM kA kthn| pareSAM parivAdaH paraparivAdo viktthnm| pareSAM guNa-doSavacanam' (jaina0la00 669) parapuSTa (vi.) dUsare ke dvArA pAlA gyaa| poSaNa kAritA (jayo0 1486) 0possit| (suda0 81) parapuSTaH (puM0) kokila, koyl| parapuSTA (strI0) veshyaa| parapUrvA (strI0) dUsare pati vAlI strii| parapraNeyaH (puM0) dUsare ke kahane para kop| parapratyavAyakRta (vi0) bigAr3a, vinaash| (samu07/53) paraprANAtipAta: (puM0) dUsare ke prANoM kA ghaat| parapreraNA (strI0) dUsare se prernnaa| (jayo0vR0 3/5) parapreSyaH (puM0) sevaka, bhRty| parabandhana (napuM0) apara bndh| (samu0 1/17) parabrahman (napuM0) prmaatmaa| (muni08) 1) (samu07/53) 3) dUsare ke prA parapreraNA ( For Private and Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parabhakSita 604 paramArthalipsA parabhakSita (vi0) anya dvArA khAyA gyaa| (vIro0 8/1) parabhAgaH (puM0) anya kA hissaa| parabhASA (strI0) vibhASA, videzI bhaassaa| parabhukta (vi0) anya se bhogA gyaa| parabhUta (puM0) kauvaa| parabhRtaH (puM0) koyl| paraMlUraH (puM0) nirgundadeza kA raajaa| (vIro0 15/35) parama (vi0) [paraM paratvaM mAti-ka] 0utkRSTa, sarvottama, pradhAna, mukhya, ucita, srvopri| 0atyadhika, antim| yatheSTa, smiiciin| 0dUratama, uccatamA 0pradhAnatayA, pUrNata: sNlgn| paramaM (napuM0) sarvoccatama, utkRSTa, zreSTha, samIcIna, ythaarth| citta ke saMtoSa kA kAraNa, atishy| (jayo0 1/97) vizuddha jJAnAtmaka dRsstti| paramagatiH (strI0) siddhagati, uttmgti| paramaghamathanaM (napuM0) 0sampUrNa pApa kA maMthana, pApa kA viloddn| (suda0 136) paramatva (vi0) utkRsstttv| zraddhAnamevaM dRDhamAtmanastu guNatraye'taH prmtvmstu| (samya0 131) smiiciintv| paramapadaH (puM0) uccapada, utkRSTa sthaan| mokss| (suda0 136) paramapadapathakathanaM (napuM0) paramapada ke updeshk| (suda0 136) 0mokSa mArga kA kthn| 0 parameSThipada kA niruupnn| paramapuruSaH (puM0) paramAtmA, prmbrhm| paramaprakhya (vi0) ati prasiddha, atyadhika khyAti praapt| paramabandhu (puM0) snehiijn| 0smmaaniiypuruss| (jayo0 20/22) paramabrahman (napuM0) paramAtmA, prmpuruss| 'ahiMsA bhUtAnAM jagati viditaM brahma prmm| (dayo0 1) 0prmbrhmsNjny-nijshuddhaatmbhaavnaa| ahiMsA bhUtAnAM jagati viditaM brhmprmm| paramabhAvaH (puM0) utkRSTa bhAva, samIcIna prinnaam| (samu0 7/22) paramabhAvagrAhakaH (puM0) zuddhabhAva kA grAhaka, dravyArthikanaya vastu ke yathArtha kA vivecaka hai| paramamahimA (strI0) atyadhika vizeSatA, adhikvrnnn| (jayo0 18/3) paramaSi (puM0) kevalajJAnI, puurnnjnyaanii| 'paramarSayaH kevala jJAnino nigdynte| uttama saadhu| (dayo0 31) paramavataM (napuM0) zuddhopayAga rUpa vrata, cAritra kI pradhAnatA vAlA vrt| paramasamAdhi (strI0) nirvikalpaka samAdhi, Atma kI parama smaadhi| paramasAraH (puM0) utkRSTa sAra, aatmsaar| (jayo0 2/14) paramasukhaM (napuM0) anupama sukha, utkRSTAnantasAra, prmsaar| paramAtma sukha, vizuddha saar| paramasundaraH (puM0) surocn| (jayo0 3/91)0laavnnypuurnn| paramasnehavaza (vi0) uttamaprIti yukt| (samu06/26) paramasthitiH (strI0) paramasthAna, utkRSTa sthiti| paramahaMsaH (puM0) paramAtmA (dayo0 30) paramA (strI0) lakSmI (jayo0 22/43) paramAgamaH (puM0) 0utkRSTa Agama, sarvajJa praNItazAstra, 0arahaMtavacana, 0Aheta aagm| (jayo0 2/86) paramAgamapAragAmin (vi0) arhata vacana prviinn| (suda0 3/31) paramANu (strI0) avibhAgI aMza, skandhoM kA antima bhaag| aNtbhaag| 0paramANu ceva avibhaagii| attAdi attamajjhaM attaMtaM Neva iMdie gejjhN| avibhAgI jaM davvaM paramANuM taM viaannaahi|| 0anAdiramadhyo'pradezohi prmaannuH| na vidyate dvitIyAdayaH __ pradezAH yasminaH so 'pradezaH prmaannuH| (dhava0 14/54) 0mUrtamapyapradezaM ca paramANuH prcksste| paramAt-anya rUpa se| (suda04/20) paramAtma-buddhiH (strI0) sarvajJatva kI buddhi| paramAtmani buddhiH| (vIro0 5/29) paramAtman (puM0) paramAtmA, parama aatmaa| (samu0 9/21) 'sambuddhye tu paramAtmanaeva' (samya0 147) paramAtmA-'kampakalaMkavimukko prmppaa'| nirvikalpa zuddhAtmA (hita0 3, suda0 128) Atmasiddhi sNpnn| arhat (hita0 saM0 55) paramArthavRttiH (strI0) samIcIna vRtti| (jayo0 2/158) paramArthalipsA (strI0) mokSa kI aakaaNkssaa| (suda0 4/45) sAkSAt sakRt srvstaaN| prabhoga-prakArakaH syAt prmopyogH| yadAzrayaH zrIparamAtmanAmA, nirdoSapUSeva sa puurnndhaamaa|| (samu0 8/24) viziSTaguNopeta aatmaa| niSkala aatmaa| paro hyAtmA paramAtmeti bhaassitH| For Private and Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramAtmatattvaM 605 paralokayAtrAH paramAtmatattvaM (namuM0) paramAtmA kA bhAva, vishuddhtttv| bharose rhnaa| yaH syAt paramukhApekSI, zveva loke vigrhitH| dehaM vadetsvaM bahirAtmanAmA'ntarAtmatAmeti vivekdhaamaa| vibhidya (samu0 2/34) dehAtparamAtmatattvaM prApnoti sdyo'stklngkstvm|| (suda0 paramezvaraH (puM0) paramAtmA, mahAn aizvarya yuktA mahattvAdI133) zvaratvAcca yo mahezvaratAM gtH| traidhAtuka-vinirmuktastaM paramAtmadazA (strI0) nArAyaNatA parama vizuddha prinnti| vande prmeshvrm|| (jaina0la0 pR0 667) (vIro0 14/32) vizuddha Atma prinnaam| parameSThitA (vi0) prmesstthipnaa| (bhakti0 17) paramAtmapathaH (puM0) sarvajJa patha, vItarAga maarg| (samu0 9/25) parameSThin (puM0) [parameSTha ini] jindev| (jayo0 12/7) paramehitakArake AtmanaH pthi| (jayo0 25/52) paramapadasthita paramAtmA, ziva, arhat jinezvara, devpd| paramAtma-buddhiH (strI0) paramAtma mati, utkRssttaatmbuddhi| (jayo0 3/98) labheta muktiM paramAtmabuddhiH samantataH smprtipdyshuddhim| parameSThipUjita (vi0) parameSThiyoM dvArA arcit| (jayo0 2/24) (vIro0 14/28) 'maGgalaM tu parameSThipUjitam' parame pade tiSThatIti prmesstthii| parame indAdInAM vandye pade tiSThatIti prmesstthii| paramAtmabodha (puM0) paramAtmA kA jnyaan| (muni0 30) parampara (vi0) eka dUsare se aage| (jayo0 4/50) paramAraH (puM0) paramAra vNsh| paramparadRSTAntaH (puM0) anya dRSTAnta kI apekssaa| paramArAnvayaH (puM0) paramAra vaMza meM utpnn| 'paramArAnvayotthasya paramparA (strI0) tati, pNkti| (vIro02/15) dharAvaMzasya bhaaminii| zRMgAradevI AsIcca jinabhakti suttpraa|| parameSThipadasaMspRSTa (vi0) paramapada ko sparzita karane vaalii| (vIro0 15/5) (jayo0vR0 12/37) paramArthaH (puM0) mokss| (suda0 4/34) paramodakaH (puM0) bahuta se ldddd| 'parA samutkRSTaka modkaa| paramArthasin (vi0) padArtha ke prati zraddhA rakhane vaalaa| (jayo0 12/138) uttama modk| paramArthasAraH (puM0) vizuddha Atma svabhAva kA saar| svatvaM paramparAgata (vi0) kramazaH, eka ke bAda prApta huaa| samAlambya paropakArAna manuSyatA'sau prmaarthsaaraa| (dayo01/7) (vIro0 17/11) paramparAbandhaH (puM0) paramparA prApti rUpa bndh| paramAnandaH (puM0) utkRSTa sukh| (jayo0 3/95) paramparAlabdhiH (strI0) paramparA labdhi, paramparA prApti kI paramopayogaH (puM0) sampUrNa padArthoM kA viSaya karane vaalaa| prruupnnaa| (samu08/24) paramparA vRddhiH (strI0) santAna vRddhi, paramparA tu saMtAne paramopadezakaH (puM0) sarvajJa kathana krtaa| (samu08) khaDga koze pricchde| paramotkarSaH (puM0) mhaavikaas| (jayo0vR0 1/42) paramparAsthApanA (strI0) uttarottara pramANa sthaapnaa| paramArthakAla: (puM0) vartanA kA upakAraka, dravya gati Adi kA paramparonidhA (strI0) paramparA ke anusAra sthAnakoM kA upakAraka kaal| vartanAlakSaNazca prmaarthkaal:| anvessnn| jisa adhikAra meM dugune evaM caugune Adi kI paramArthadAtrI (vi0) klyaannkaarii| (vIro0 3/18) parIkSA kI jAtI hai| paramArthamAdya (vi0) praarthnaa| (suda0 2/31) pararAT (puM0) shtrubhuup| (jayo0 3/109) paramArtha pratyAkhyAnaM (napuM0) vikArI bhAvoM kA prityaag| paralokaH (puM0) anyabhava meM jaanaa| paraloko bhavAntara lkssnnH| paramAvagADha ruciH (strI0) parama tattvoM ke prati ati prsnntaa| 0parasvarUpa prApta krnaa| paramAvatI (strI0) eka gaMgA kA naam| nirvikalpa svarUpa kA avlokn| 0svarga-apavarga paanaa| paramAvadhijJAnaM (napuM0) utkRSTa maryAdA sambaMdhI jnyaan| paramA paralokabhayaH (puM0) parabhaya ke Azraya kA bhy| vijAtIya ohI majjAyA jassa NANassa taM prmohinnaannN| (dhava0 tiryaMca devAdi paryAya kA bhy| 13/323) bhadraM cejjanma svarloke mAbhUnme janma durgtau| paramArhat (vi0) arhanta matAnuyAyI (vIro0 22/14) manuSyasya devAderbhayaM prlokbhym|| paramukhApekSI (vi0) dUsare kI apekSA karane vAlA, dUsare ke | | paralokayAtrAH (strI0) svarga yaatraa| (dayo0 102) For Private and Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paralokasaMkathA 606 parA paralokasaMkathA (puM0) dUsare lokoM kI kthaa| (vIro0 9/11) paralokasaMjIvanIkathA (strI0) paraloka ke saMvedana kI kthaa| paralokahetu (nupaM0) aparaloka kA kaarnn| (vIro0 3/7) paravAdaH (puM0) akSavAda, dUSita niruupnn| paravANiH (puM0) dharmAdhyakSa, sNvtsr| paravivAhakaraNaM (napuM0) dUsare ke vivAha ko krnaa| savedya-caritramohodayAt vivahra vivAhaH, paravivarAhasya karaNaM prvivaahkrnnN| paravyapadezaH (puM0) anya dAtA kI deya vastu ko denaa| anyadAtRdeyArpaNaM paravyapadeza paraspa vyapadAH kathanaM prvypdeshH| parazarIraH (puM0) dUsare kI deh| parazumudrA (strI0) patAkA sadRza dhyAna kI mudraa| patAkAvat hastaM prasArya aGgaguSThayojanena prshumudraa| parasamayaH (puM0) 0parasvarUpa kA mAnanA, rAgAdi bhAva ko apanAnA, vibhAvadazA ko svIkAra krnaa| 'jIvo sahAvaNiyado aNiyadaguNa-pajjao ya prsmo| parasamayarataH (puM0) para vyApAra meM anurkt| parasaMgrahaH (puM0) dUsare ke dravya kA grhnn| parasevAtatparaH (puM0) ArAdhanA kaark| (jayovR0 2/131) paralokaH (puM0) svrg-apvrg| parayA (avya0) kdaacit| (jayo0 10/64) paravat (vi0) [para+matupa masya vaH] parAdhIna, dUsare ke vaza meN| paravattA (strI0) parAdhInatA, dUsare kI aadhiintaa| paravazatva (vi0) praadhiintaa| (jayo0 2/1289) paravaktu (vi0) prtivktaa| paravara (vi0) bhynaashk| (jayo0 2/31) paravatanI (strI0) anyathA vcn| parazaH (puM0) pArasa patthara, vaha patthara jisake sparza se lohA sonA bana jAtA hai| parazuH (strI0) kulhAr3I, kutthaar| (bhakti0 30) zastra, hthiyaar| 0vajra, ghAtaka astr| prshuraam| kuThAraghAtI sainik| parazvadhaH (puM0) kuThAra, kulhaadd'ii| parasattvaH (puM0) anya praannii| (dayo0 35) parasArtha (vi.) shtrusmuuh| (jayo06/29) paras (avya0) pare, Age, pazcAt, dUra, duurii| paraskRSNa (vi0) atyanta kaal| parastAt (avya0) [para+astAti] isake pshcaat| parasparaH (vi0) [paraH paraH iti vigrahe ika] eka dUsare para, anyony| (jayo0 3/87) paramaparam (vi0) zreSTha yA hiin| (jayo06/84) parasparataH (vi0) eka dUsare se| (vIro0 21/23) paraspadAnaM (napuM0) eka dUsare kA smmaan| (jayo0 5/49) parasparaprasAdaH (puM0) eka dUsare kA dRSTidAna, 'anyonyasya dRSTidAnam' (jayo0 10/116) parasparapremaH (puM0) eka dUsare se prema, mela, priiti| (jayo030 6/130) narazca nArI ca pazuzca pakSI devo'thavA dAnava aatmlkssii| tasyaiva tasminnucito'dhikAraH parasparapremamayo vicaar:|| (vIro0 14/50) paraspara virodhaH (puM0) Apasa meM vaimnsy| (jayo010 3/1) parasparasnehaH (puM0) eka-dUsare se sneha, virodhI svabhAva vAloM ke prati bhI sneh| siMho gajenAkhurathautuke, na vRkeNa cAjo nkulo'hijen| sma snehamAsAdya vasanti, tatra cAtmIya bhAvena pareNa straa|| (vIro0 14/51) parasparAdhikAriNI (vi0) eka-dUsare para adhikAra karane vaalaa| (jayo0 3/32) parasparAvirodhaH (puM0) dUsare se virodha nhiiN| (hita0saM07) parasmaipadaH (puM0) [parasmai padArtha padaM bhASA vA] dUsare ke lie prayukta vAcya kriyA ke do rUpoM meM eka ruup| parahanta (vi0) dUsare kA ghaatk| nihanyate yo hi parasya hantA pAtAstu pUjyo jagatAM smntaat|| (vIro0 16/7) paraharaNaM (napuM0) prsNhaark| pareSA jIvAnAM haraNe saMhArakaraNe (jayo0 23/63) parahita (vi0) propkaar| (samu05/1) parA (vi0) [pR+ac+TAp] dUra, pIche, ulaTe krama se, eka or| 0ati utkRssttaa| (jayo0 1/61) utkRsstt-praamutkRssttaam'| (jayo010 2/59) praaynn| (jayo0 5/59) 0parAkrama, zakti smpnntaa| For Private and Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parAkaraNaM 607 parArthaH parAghata, parAjitA Adhikya, adhiktaa| uddhAra, mukti / AghAta karanA, sAmAnA karanA, sammukha honaa| dekhanA, avalokana krnaa| parAkaraNaM (napuM0) eka ora rakhanA, tiraskAra karanA, avahelanA krnaa| parAkASThA (vi0) bhutaayt| (jayo0 12/132, suda0 133) parAkramaH (puM0) [parA+kram+ghaJ] 0zUravIratA, bahAdurI, sAsaha, zaurya, shktismpnntaa| zItasya pazyAmi parAkramaM jina (vIro0 9/19) prayatna, koziza, udyoga parAkramapariNatiH (strI0) zarIra shkti| (jayo0vR0 1/40) parAgaH (puM0) [parA+gam+u] puSparaja, dhuuli| (jayo0 8/22) uparAga-vikhyAtAvuparAge ca parAya iti vi| sugandhita cuurnn| candana lep| 0yaza, kIrti, prsiddhi| parAgavat (vi0) puSparaja kI trh| (jayo0vR0 22/43) parAMgavaH (puM0) [parAMgaM pracura zarIraM vAti prApnoti vA+ka] samudra, saagr| parAghAtaH (puM0) dUsare ko kaSTa denA, dUsare kA ghAta krnaa| prtighaat| 'paratrAsa pratighAtAdijanakaM parAghAtanAma' (ta0bhA0 8/12) 'parasyAbhibhavanaM parAghAtaH' parAnAhasti praaghaatnaam| parAGganA (strI0) parastrIgamana, parastrI, parastrI sevana kA mn| (vIro0 18/35) sapta vyasana meM eka vyasana parAGganA gmn| (jayo0vR0 2/131) parAGganAgamanaM (napuM0) veshyaadigmn| (jayo0 2/125) parAGganAtyAgaH (puM0) parastrI kA tyaag| mAtRvat-paranArINAM priyaagaastrishuddhitH| sa syAt parAGganAtyAgo gRhiNAM shuddhcetsaam| (jaina0la.pR0 672) parAGganAparityAga dekho uupr| parAMc (vi0) [parA+aca] pare, dUsarI ora sthit| 'jo | anukUla na ho, pratikUla ho| dUrastha, bAhara kI ora nirdeshit| parAGmukha (vi0) pratikUla, pratimukha, (muni0 1) udAsIna, upekSA karane vaalaa| parAcIna (vi0) [parAc+kha] vimukha, parAGmukha, 00aruci rakhane vAlA, cintA na karane vAlA, upekSA karane vaalaa| parAjJApAlanaM (napuM0) parAnujJAna, dUsare ko AjJA zirodhArya krnaa| (jayo0 7/3) parAjayaH (puM0) [parA+ji+ac] vijaya, parAsta karanA, jItanA, AdhIna krnaa| (jayo0 12/38) 0vAdI yA prativAdI ko apane pakSI kI siddhi na kara paanaa| 0hAra, asphltaa| 0asiddhi, praajy| 0padacyuti, vNcnaa| prityaag| parAjita (bhU0ka0kR0) [parA ji+kta] jItA huA, vaza meM kiyA huA, (dayo0 20) harAyA huaa| parAtmA (puM0) prmaatmaa| parAdhiSThita (vi0) dUsare para adhikAra karane vAlA, para vastu para adhikaar| (vIro0 16/21) parAdhiSThitasyApahAraH (puM0) dUsare kI vastu kA aphrnn| parAdhIna (vi0) dUsare ke aadhiin| (samya084) pazcendriyaparAdhInaH pumA~statra kimucytaam| paratantra (jayo019/91) (suda0127) parAnapekSa (vi0) anya rUpa se nirapekSA (bhakti0 4) parAnavakAGkSakriyA (strI0) anAdara ko prApta hokara bhI dUsare ko bhI nahIM caahnaa| parAnasA (strI0) [parA+an+as+TAp] auSadhIya cikitsaa| parApekSitA (vi0) dUsare kI apekSA karane vaalaa| (vIro010/29) parApekSI (vi0) parAdhIna, dUsare kI sahAyatA kA icchuk| parAparAbdhi (puM0) pUrvApara samudra (jayo0 8/1) parazcA'parazca parAparau yau abdhau samudrau kil| (jayo0vR08/1) parAnujJAnaM (napuM0) praajnyaapaaln| (jayo0 7/3) parAntaraGgaH (puM0) Azcarya se vyApta antrngg| (vIro0 13/27) parApara (vi0) aage-piiche| (jayo0 2/142) (vIro0 5/10) parAprAptiH (strI0) zuddha Atma svarUpa kI prApti, utkRSTa upalabdhi, anupama praapti| parAyaNaH (puM0) tallIna, nipuNa, paarNgt| parAyaNAyAM bhuvi bhUpateH sH| (jayo0 1/25) parAyaNatva (vi0) tallInatA, nipunntaa| (suda0 108) parArthaH (puM0) dUsare kA virodha dUra krnaa| (samu0 1/22) propkaarii| (jayo0 27/23) paravipratipattinirAkaraNa, paropakAra- (vIro0 2/44) For Private and Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parArthaguNaH 608 parikampa parArthaguNaH (puM0) svAtma sambandhI guNa rhit| jJAna ke atirikta guNa 'parArthAH svAtmasambandhi guNAH zeSA sukhaadyH| (jaina0la0 673) parArthakaraNaM (napuM0) propkrnn| parArthapratyakSaH (puM0) pratyakSa ko anyathA karake pratipAdana krnaa| pratyakSa-paricchinnArthabhidhAyivacanaM parArthapratyakSaM prprtyksshetutvaat| parArthabhigamaH (puM0) zabda rUpa jJAna honaa| 'parArthAdhigamaH zabdarUpaH' (jaina0la0 673) parArthAnumAna (napuM0) sAdhya ke avinAbhAvI hetu kA pratipAdaka vcn| 'pakSahetuvacanAtmakaM parArthAnumAnamupacArAt' 0yathokta sAdhanAbhidhAnajaH parArtham' (pramANa mImAMsA 2/2) 0sAdhanAtsAdhyavijJAnaM praarthaanumaanmityrthH| (nyAyadIpikA pR073) parAbhavaH (puM0) [parA+bhU+ap] 0parAjaya, parAsta honA, haarnaa| vikaar| (jayo0vR0 5/1) 0mAnabhaMga, prtisstthhaani| vinAza, ghAta, viyog| ghRNA, avahelanA, tirskaar| parAbhijit (vi0) zatruoM ko jItane vaalaa| (suda0 1/29) parAbhUta (vi0) vinirjita, parAsta, hArane vaalaa| (jayo0101/25) parAbhUtiH (strI0) [parA+bhU+ktin] parAbhAvi, 0parAjaya, 0parAsta honA, 0haarnaa| vipatti, vinaash| (vIro0 19/16) parAmarzaH (puM0) [parA+mRz+ghaJ] vicAra-vimarza, cintn| nirNaya, pakSa nizcaya krnaa| viSaya para vicaar| jhuknaa| 0pakar3a lenA, khiiNcnaa| hiMsA, AkramaNa, hmlaa| 0dhyAna karanA, prtyaasmrnn| parAmRz (aka0) cUmanA, cumbana krnaa| (dayo0 53) parAmRz (aka0) (bhU0ka0kR0) vicAra krnaa| parAmRSTa (vi0) [parA+mRz+kta] chuA huA, sparzita kiyA gayA, pakar3A gayA, dabocA gayA, tolA gayA, "vicAra vimarza kiyA gyaa| parAri (avya0) [pUrvatare vatsare ityarthe parabhAvaH Adi ca | saMvatsare] pUrvatara varSa meM, vigatavarSa meM, paripAla varSa meM, purAkAla meN| parAvartaH (puM0) [parA+vRt+ghaJ] pratyAvartana, vApasa aanaa| vinimaya, punaH prApti, adlaa-bdlii| eka pramANa vishess| 'parAvartaH pudgalaparAvartaH' parAvartadoSaH (puM0) saMyata doSa, badale meM denaa| parAvartanaM (napuM0) punaH punaH abhyaas| granthasya punaH punarabhyasanaM __praavrtnm| (jaina0la0 674) 0privrtn| parAvartamAnaH (puM0) bandha aura udaya kI praapti| parAvartita (vi0) eka vastu ke badale dUsarI dene vaalaa| parAzaraH (vi0) [parAn A zRNAti-zR+ac] eka RSi vishess| parAzara nAmaka vaanprsth| (jayo0 1/61) parAsam (napuM0) [parA+as+ghaJ] rAMgA, ttiin| parAsanam (napuM0) [parA+as+lyuT] vadha, hatyA, ghAta, vighAta, hnn| parAsu (vi0) [parAgatAH asavo yasya] nirjIva, mRtk| (jayo0 2/128) parAhaka (vi0) dUsare meM rakta meM dUsare kA khuun| (vIro09/3) parAsta (bhU0ka0kR0) [parA+as+kta] vijyaabhaav| parAsutva (vi0) prANa rhittv| (vIro0 6/21) 0parAjita, parAbhUta, praabhv| pheMkA gayA, DAlA gyaa| niSkAsita, nikAlA huaa| asviikRt| 0dhvasta, dhraashaayii| (jayo0 13/110) nirAkRta, tykt| parAhata (bhU0ka0kR0) [parA+hra+kta] parAsta kiyA gayA, pachAr3A gayA, pIche haTAyA gyaa| parAhataM (napuM0) prahAra, AghAta, nAza, vidhAtA pari (avya0) [pR+in] yaha upasarga dhAtu evaM saMjJAoM ke pUrva lagatA hai| 0pRthakkaraNa, alg| 0cAroM ora, idhr-udhr| 0kramazaH, eka ke baad| binA, sivAyA parikathA (strI0) kAlpanika kathA, sAhasika kAryoM ko vyakta karane vAlI kthaa| parikampa (vi0) tharatharAhaTa, kpkpii| For Private and Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parikaraH 609 parikhedaH 0kRtaacaar| krnaa| parikaraH (puM0) parijana, anucaravarga, anuyAyI vrg| puriparItamupetya | parikramaNaM (napuM0) [pari+kI+lyuT] vinimaya, adlaa-bdlii| nijocitaM, parikaraM paramatra susNhitm| (samu07/13) bhAr3A, mjduurii| saMgraha, samuccaya, samUha, prigrh| (jayo0 26/13) parikramA (puM0) prdkssinnaa| (jayo0 12/73) AraMbha, upkrm| parikrayA (strI0) bAr3ha lagAnA, ghernaa| paridhi, kaTibandha, kttivstr| parikrAnta (vi0) prdkssinniikRt| (jayo0vR0 12/75) parikartR (puM0) sugandhita karanA, saMskArita krnaa| parikRt (vi0) anugRhiit| (jayo0 9/31) parikarman (puM0) [pari+kR+manik] 0sevaka, bhRty| pariklAMta (bhU0ka0kR0) [pari+klam+kta] parizrAMta, thakA sugandhita karanA, prasAdhana, sajAvaTa, alNkrnn| huaa| sajjA, taiyaarii| parikledaH (puM0) [pari+klid+ghaJ] kaSTa, du:kha, bAdhA, kaThinAI, ar3acana, thkaavtt| pUjA, arcnaa| parikSayaH (puM0) [pari+kSi+aca] vinAza, hrAsa, brbaadii| 0dravya ke guNa vizeSa kA prinnaam| parikarma dravyasya ___0antardhAna honA, samApta honaa| guNavizeSa prinnaamkrnnm| asphltaa| gaNitaviSayaka suutr| parikSaraH (puM0) cUtA rahanA, nikalanA, bhnaa| (jayo0 14/90) parikSAma (strI0) [pari++kta] kRza, kSINa, durbala, kamajora, yogyatA utpanna krnaa| parikarmanibandhanaM (napuM0) anukaraNIya dRssttaant| (jayo0 9/51) parizrAMta, thakA huaa| parikartA (vi0) smutpaadk| (jayo0vR0 23/48) parikSAlanaM (napuM0) [pari+kSal+Nic lyuT] mArjana, prakSAlana, parikarSaH (puM0) [pari kRS+ghaJ] nikAlanA, ukhAr3anA, bAhara pramArjana, dhonaa| 0sApha karanA, svaccha krnaa| parikSipta (bhU0ka0kR0) [pari+kSip+kta] * prasRta, bikherA parikarSaNaM (napuM0) [pari kRS+ lyuT] nikAlanA, ukhaadd'naa| huaa| parikalita (vi0) smbNdhit| (suda0 1/44) pariveSTita, gherA huaa| parikalkanaM (napuM0) [pari+kalka lyuT] dhokhA, ThagI, *phailAyA huA, pritykt| chlbhaav| parikSINa (bhU0ka0kR0) [pari+kSi+kta] 0antarhita, lupta, parikalpanaM (napuM0) [pari+kRpa+lyuTa] nirNaya karanA, sthira aacchaadit| karanA, nirdhAraNa krnaa| 0hrAsa yukta, kSINa huaa| upAya nikAlanA, aviSkAra krnaa| kRza, ghisA huA, pakA huaa| vitaraNa krnaa| daridra kiyA huA, khoyA huA, vinaSTa kiyaa| parikAMkSita (vi0) [pari+kAMkS+kta] pUrNa AkAMkSAzIlA 0kama kiyA huA, ghaTAyA huaa| parikAMkSitaH (puM0) sAdhu, muni| parikSIva (vi0) [pari+kSIvkta ] naze meM dhuta, madahoza, unmtt| parikIrNa (vi0) prasRta, phailAyA huaa| 0ghirA huA, aavRt| parikSepaH (puM0) [pari+kSip+ghaJ] 0pheMkanA, vikSepa karanA, parikUTa (napuM0) avarodha, roka, gherA, aadd'| bikheranA, idhara-udhara ddaalnaa| parikopaH (puM0) [pari+kup+ghaJ] 0adhika gussA, vizeSa gheranA, pariveSTita krnaa| krodha, tIvra kopa, asahya krodha, sahiSNutA kA abhaav| ghere kI sImA, niyata siimaa| parikramaH (puM0) bhramaNa, ghUmanA, tthlnaa| parikhA (strI0) [paritaH khanyate khan Da+TAp] * khAI, khAtikA pradakSiNA, prikrmnn| (vIro02/24) (suda01/23) * prtikuup| lIka khuudd| 0idhara-udhara bhttknaa| parikhAtaM (napuM0) khAI, prtikuup| parikrayaH (puM0) [pari+kI+ghaJ] bhAr3A, majadUrI, rojii| parikhedaH (puM0) [paritaH khedaH] parizrAMta thakAvaTa, thakAna, kAma meM laganA, mola lenaa| klAnta, parizrama se utpanna khed| For Private and Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parikhopacArI parigraha-parimANuvrataH parikhopacArI (vi0) parikhA ke bhaane| (vIro02/25) parikhyAtiH (strI0) [pari+khyA+ktina] yaza, khyaati| parigaNanaM (napuM0) [pari+gaNa+ lyuTa] ginatI, gnnnaa| hisAba, vrnnn| 0shrenniibhuutaa| parigata (bhU0ka0kR0) [pari gam+kta] 0gherA huA, aavessttit| (jayo0 5/20) 0prasRta, cAroM ora phailA huaa| (jayo0vR0 3/2) jJAta, samajhA gyaa| 0bharA huA, paripUrNa, smpnn| 0prApta, uplbdh| parigatvarI (vi0) bhAgane vAlI, dhaavnshiilaa| (jayo0 24/142) parigalita (bhU0ka0kR0) [pari+gala+kta] pighalA huA, galatA huaa| lupta, kSaya, vigalita, kssiinn| uthalA huA, pighalA huA, bahatA huA, jharatA huaa| parigahaNaM (napuM0) [pari+gaha lyuTa] atyadhika nindanIya, apamAna janakA parigUDha (bhU0ka0kR0) [pari-guh+kta] atigUDha, rahasyapUrNa, puurnnlupt| chipA huA, abodhy| parigraha (saka0) grahaNa karanA, lenaa| (vIro0 8/34) parigRhIta (bhU0ka0kR0) [pari+grah+kta] 0apanAyA, grahaNa kiyA, pakar3A huaa| gherA huA, aaliNgit| 0svIkRta, aMgIkRta, prApta kiyA huaa| saMrakSita, anugraha yukt| AjJApita, Adeza yukt| virodhita, virodha kiyA huaa| parigRhItA (strI0) eka pativratA nArI, eka puruSabhartRkA strii| 'yA eka puruSabhartRkA sA prigRhiitaa|' (sa0si0 7/28) ekapuruSabhartRkA yA strI bhavati sadhavA vidhavA vA sA prigRhiit| sNbddhaa| parigRhyA (strI0) [pari+graha+kyap+TAp] vivAhita strii| parigRhItA strI. ekpurussbhrtRkaa| parigrahaH (puM0) grahaNa karanA, lenA, pakar3anA, thAmanA, svIkAra krnaa| zaMkA krnaa| saMga (jayo0 1/107) / 0gheranA, banda karanA, bAr3a lgaanaa| paannigrhnn| (samu0 2/26), 0pahananA, dhAraNa krnaa| vaibhava, sampatti, dhana-daulata ruup-paisaa| 0mithyAtva antaraMga parigraha hai| (samu0 8/11) 0anucara, sevaka, prijn| avrt| (suda0 127), mamakAra (samu08/11) sudhAmAparigraho'nyo mamakAranAmA, * mUrchA bhAva, mamatva prinnaam| mUrchA prigrhH| (sU0 7/17) saMkalpa, icchA, Asakti, 'mamedamiti saMkalpaH parigrahaH' (ta0vA0 6/15) bAhya parigraha-cAritra moha se| (samu08/11) mohodyj| 0paapaadaanopkrnnkaaNkssaa| saMga-lobhakaSAya 'parigRhyate prigrhH| parigrahakriyA (strI0) mUrchA bhaav| pArigrAhikI kriyaa| bahU pAyArjana-rakSaNa-mUrchA-lakSaNA prigrhkriyaa| (ta0bhA06/6) parigrahatyAgapratimA (strI0) parigraha se rahita, bAhya-Abhyantara parigraha tyAga kA dhaark| parigraha vinivRtta navIM pratimAdhAraka vratI, jo kSetra-vastu Adi daza prakAra ke bAhya parigraha meM mamatva ko chor3akara nirmama hotA huA svastha hokara saMtoSa dhAraNa karatA hai| jo parivajjai gaMthaM abbhaMtara-bAhiraM ca saannNdo| pAvaM ti maNNamANo giggaMtho so have nnaannii|| (kArtikeyAnuprekSA 386) parigrahatyAgamamahAvrataH (puM0) samasta parigraha kA tyAga, paMcama parigraha tyAga mahAvrata, zramaNa/sAdhu sampUrNa parigraha se rahita hotA hai| savvesiM gaMthANaM cAgo Niravekkha bhaavnnaapuvv| daza granthA matA bAhyA antrnggaashcturdsh| tAn muktvA bhava ni:saMgo bhAvazuddhyA bhRzaM mune|| (jJAnArNana pR0 176) parigraha-parimANuvrataH (puM0) parigraha tyAga kA aNuvrata parigraha parimANANuvrata, parigraha aura AraMbha kA pramANa krnaa| pricchinn-dhn-dhaany-kssetraadyvdhihii| 0prigaahaarNbh-primaannN| For Private and Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parigrahavyApAraH 611 paricchedadya - 0anantAyAzca gardhAyAH virtiH| 0icchAparimANa, vAJchA primaann| parigrahavyApAraH (puM0) grNthaarNbh| (jayo0vR0 1/110) parigrahAnandI (strI0) raudradhyAna kA eka bhed| (muni 20) parighaH (puM0) [pari+hna+ap] lohe kI char3a, mUsala, argalA, saaNkl| roka, avrodh| parighaTTanaM (napuM0) [pari+ghaTTa lyuT] ghoTanA, pIsanA, kalachI calAnA, vilonaa| parighoSaH (puM0) [pari+ghuS+ghaJ] udghoSaNA, cAroM ora minAdI piTavAnA, kolAhala karanA grjnaa| paricayaH (puM0) [pari+ci+ap] 0ekatra karanA, saMgraha karanA, jor3anA, Dhera lgaanaa| ghaniSTatA, mitratA, jaan-phcaan| (jayo0 9/55) 0abhyAsa, adhyayana, AvRtti, bAra-bAra cintn| paricaraH (puM0) [pari+cara+ac] anucara, sevaka, bhRtya, anuyAyI vrg| rakSaka, pratipAlaka, sNrkssk| 0 zraddhAJjalI, sevaa| paricaraNaM (napuM0) [pari+ca+lyuT] anucara, sevaka, sNrkssk| paricaraNaH (puM0) shaayk| paricarituM (tumun) paricaryA karane ke lie| paricaryA (strI0) [pari+cara+kyap+TAp] 0sevA, vaiyAvRtya, (jayo0vR0 12/104) 0pUjA, arcanA, bhktibhaav| sahAyatA, shyog| paricArayaH (puM0) [pari+ci+Nyat] yjnyaagni| paricAraH (puM0) sevA, suzrUSA, paribhramaNa sthl| paricArakaH (puM0) [pari+ca+Nvul] sevaka, bhRtya, naukr| | (jayo010 20/6, 20/19) paricArikA (strI0) sevikA, sahAyikA, sujnii| (jayo0vR0 12/113) paricAriNI (strI0) sevikA, sahAyikA, sujnii| (suda03/2) paricita (bhU0ka0kR0) [pari+ci+kta] jAnA pahacAnA, sagA sambaMdhI, jAnakAra, jAna-pahacAna vaalaa| 0bhAvAgama vizeSa, ikatrita kiyA huaa| paricitiH (bhU0ka0kR0) [parici+ktin] jAna-pahacAna, paricaya, sambandha, ghnisstthtaa| paricintanaM (napuM0) punaH cintana, yathArtha cintn| (suda0134) paricumba (aka0) cumbana karanA, AliMgana karanA, muMha cuumnaa| paricumbakaH (puM0) smaasvaadn| (jayo012/78) cumbana-sadasIha vaMzajo hareNuradavAsaH paricumbako nu vennuH| (jayo0 12/78) paricumbatI (vi0) cumbana karatI huii| (jayo0 13/43) paricumbita (vi0) adhraadissvaasvaaditaapi| paricyuta (vi0) girA huA, bhraMza, patita, priskhlit| nirmokasya paricyutAvahipate saMjayatAM kA ksstiH| (muni0 18) paricchad (strI0) [pari+chad+kvip] 0parijana, kuTumbIjana, anucaravarga, anuyaayiismuuh| saaj-smaan| paricchadaH (puM0) [pari+chad+Ni+pa]0AvaraNa, caadr| paridhAna, pozAka, veSa-bhUSA vstr| pribhrmnn| (muni0 25) chatra, cAmara, chtrii| 0Avazyaka vstueN| paricchaMdaH (puM0) [pari+chand+kan] parijana, kuTumbIjana, 0sevaka, anucara, bhRty| 0anuyAyI, anugaamii| paricchannaM (bhU0ka0kR0) [pari+chad+kta] 0AvaraNa/ AcchAdana/veSTita kiyA huaa| bichAyA huA, phailAyA huaa| gupta, chipA huaa| paricchittiH (strI0) [pari+chid+kin] AcchAdana, vibhAjana, alaga alaga krnaa| 0 yathArtha paribhASA, sImita krnaa| paricchinna (bhU0ka0kR0) vibhakta, vibhAjita kiyA gayA, 0sImita, sImAbaddha, prisiimit| paribhASA yukta, nirdhArita, nishcyiikRt| paricchiyAnvita (vi0) nija parijana shit| (jayo0 13/13) paricchedaH (puM0) [pari+chidra+ghaJ] vibhakta karanA, vibhAjita krnaa| 0aNsh| nirdhAraNa karanA, sImita karanA, nizcaya krnaa| viveka, nirNaya, suukssmdRsstti| 0sImA, hada, maryAdA, sthira karanA, hdbndii| paricchedadya (vi0) [pari+chid+Nyat] paribhASA yogya, mApane yogy| anumAna lagAne yogy| pratipAdana karane yogya, kahane yogy| For Private and Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricyuta 612 pariNAmayogasthAnaM paricyuta (vi0) patita, girA huaa| (jayo0 38) pariNayanaM (napuM0) [pari+nI+lyuT] pANigrahaNa, vivAha, shaadii| parijanaH (puM0) kuTumbIjana, parivAra ke log| 0anucara, (dayo0 108) sevaka, bhRtya, daas-daasii| pariNahanaM (napuM0) [pari+na+ lyuT] 0kamara kasanA, agrasara 0anuyaayiivrg| honA, kapar3A bAMdhanA, vastra lapeTanA, taiyAra honaa| parijalpita (vi.) [pari+jalp+kta] parikathita, doSAropaNa, | pariNAmaH (puM0) [pari+nam+ghaJ] 0prasAra, vistaar| 'lokalonindita, doSa prktt| pilavaNApariNAmaH' (jayo00 5/20) pariNAmaH prasAro parijJaptiH (strI0) [pari+jJap+ktin] 0vArtAlApa, saMvAda yatra (jayovR05/26) kathopakathana, sNlaap| * vicAra, cintn-'apvrg-prinnaam-pnnddite'| (jayo0 parijJa (strI0) sabhI taraha kA jnyaan| 'pariH samantAjjJAnaM pApa 3/20) parityAgena parijJAsAmAyikamiti' (jaina0la.pR0 679) svabhAva, aatmbhaav| (jayo0 22/69) parijJAtakarma (puM0) traikAlika avasthA kA jAnane vaalaa| parivartana, ruupaantrnn| parijJAnaM (napuM0) [pari+jJA+lyuT] pratIti, jaankaarii| pUrNa niSpatti, pariNati, phl| jJAna, pUrI jaankaarii| (jayo0vR0 27/61) pUrNa vikAsa, pripkvtaa| parijJAnasahita (vi0) yathArtha jJAna yukt| (suda0 133) 0anta, samApti, avasAna, hraas| parijJAyaka (vi0) parijJAtA, yathArtha jnyaataa| (jayo0vR0 17/55) drvyaatmlaahetu| pariDInaM (napuM0) [pari+DI+kta] 0pakSiyoM kI ur3Ana, golAkAra nirdisstt| rUpa ur3ane kI pravRtti, pakSiyoM kI samUhAtmaka gamana aagaamiikaal| (suda0 124) kriyaa| 0arthAntaragamana-pariNAmo hyarthAntaragamanaM na tu sarvathA pariNata (vi0) kalpita, dUrIbhUta, httnaa| (jayo0 9/2) vyvsthaapnm| (jaina0la0 679) vinata, (jayo0vR0 11/30) namra, jhukA huaa| guNoM kA svbhaav| pakkA, paripakva, puurnn| 0svatattva bhaav| 0vRddha, DhalatA huaa| 0dravya kA sdbhaav| 0rUpAntarita, privrtit| 0svakArya pryaalocn| 0pacA huA, pakAyA huaa| pariNamanaM prinnaamH| (suda0 4/29) pariNata (vi0) [pari+nam+kta] nmriibhuut| 0pari samantAnnamanaM yathAvasthitavastanusAritayA gamanaM pariNatiH (strI0) zubhAzubha privrtn| (jayo0 2/47) prinnaamH| (jaina0la0 680) saubhaagyvtii| (jayo0 5/74) 'sadasamavApa manoharagAtrI 0dravya prinnti| pariNatimeti yayA khalu dhaatrii| pariNAmaka (vi0) pariNamana/parivartana karAne vaalaa| jhukanA, namra honA, vinamra honA, vinata bhAva, vinIta pariNAmakomala: (puM0) sarasa svabhAva, mRdubhaav| (jayo0 22/69) pariNAmadarzin (vi0) buddhimaan| svabhAva dii| 0paripakva, ruupaanntrnn| pariNAmadRSTiH (strI0) svbhaavdrshii| pariNAma, phala, ntiijaa| pariNAmadhAmaH (puM0) vikAsa sthl| (jayo0 7/83) anta, upasaMhAra, samApti, avsaan| pariNAmapathya (vi0) svAsthya prada kaarnn| 0antima sthiti| pariNAma-nirmala (vi0) svaccha bhAva vaalaa| varNena nirmalA pariNaddha (bhUka0kR0) [pari+naha+kta] lipaTA huA, 0baMdhA svcch| (jayo0 13/57) huA, vistRta, vipula, vizAla, vistiirnn| pariNAmabhAvaH (puM0) svabhAva, Atma bhaav| (samu07/22) pariNamanaM (napuM0) privrtn| (jayo07 1/83) pariNAmayogasthAnaM (napuM0) yoga kA svabhAva, banA rahanA, pariNayaH (puM0) [pari+nI+ap] vivAha, zAdI, pariNItabhAva, paryApta hone ke samaya se lekara Age sarvatra pariNAmayoga paannigrhnnsNskaar| kA honaa| gunn| For Private and Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariNAmavat 613 parityAgaH pariNAmavat (vi0) svabhAva kI taraha, vastu pariNati kI trh| (suda0 105) pariNAmavizuddhapratyAkhyAnaM (napuM0) vizuddha bhAva kA prtyaakhyaan| rAgeNa va doseNa va sagapariNAmeNa sidaM jaM tu| taM puNa paccakkhANaM bhAvavizuddhaM tu NAdavvaM / / (mUlA0 / 7/146) pariNAmasuramya (vi0) yogya bhaav| vizuddha bhaav| (jayo0 3/60) pariNAmita (vi0) shuddhipuurvk| (muni0 9) pariNAyaH (puM0) [pari+NI+ghaJ] cAla calanA, muhareM bdlnaa| pariNAyakaH (puM0) [pari+NI+Nvut] netA, adhikArI (jayo0 ___3/20) pati, svaamii| pariNAyayituM (hetvartha) [pari+NI+tumun] vivAhayituM vivAha ke lie| paraNAne ke lie, (jayo08) pariNAhaH (puM0) [pari+na+ghaJ] paridhi, vRtta, vistAra, caudd'aaii| | (jayo0 17/53) pariNAhavat (vi0) [pariNAha+matupa] paridhi kI taraha, vistRta, phailA huaa| pariNAhin (vi0) [pariNAh+ini] vRtta, paridhi yukta, 0phailA huA, vishaaltm| pariNAhinI (strI0) gaaminii| (jayo0 2/119) pariNiMsaka (vi0) [pari+nis+Nvul] svAda cakhane vAlA, khAne vaalaa| pariNiSTA (strI0) [pari+niSTA] pUrNa vizvAsa, pUrNa kaushl| pariNIta (bhU0ka0kR0) [pari+nI+kta] vivAhita, aMgIkRta, sviikRt| pariNItagAthA (strI0) stutikthaa| (jayo0 26/71) pariNaya saMbaMdhI vicaar| pariNItA (strI0) vivAhitA strI, pariNaya yukta strii| aNgiikRtaa| (dayo0 5/31) pariNetR (puM0) [pari+nI+tRc] pati, bhrtaa| pariNetuM (tumun) aMgIkAra karane ke lie, vivAha karane ke | lie-zivazriyaM ya, prinnetumihH| (vIro0 21/1) pariNetrI (strI0) sevikA, dAsI, pricaarikaa| (jayo0 12/16) paritarpaNaM (napuM0) [pari+tRp+ lyuT] saMtuSTa karanA, tRpta karanA, icchA pUrNa krnaa| paritas (avya0) [pari+tas] sarvatra, idhara-udhara ghUmanA, cAroM ora, sabhI or| 'parito'pyadhigacchati' (jayo09/31) 'paritaH pracalajjvalacchalAnnikhilAzcA pi dizaH smujjlaaH|' (vIro07/32) 'dIpAvalI ca paritaH samapAdi etaiH' (vIro0 21/23) paritaH samantataH (jayo0 12/74) parita:-itastataH (jayo0 8/29) paritApaH (puM0) saMtApa, du:kha, kaSTa vedanA, pIr3A, vyathA, shok| vilApa, pIr3A, vyathA, shok| 0atyadhika grmii| paritApanaM (napuM0) prANiyoM ke lie santApa, paritApasya zArIrikasya mAnasikasya ca sntaap:| (jayo0 12/58) prANinaH santApakaraNaM paritApanaM vyaahriyte'| paritApanAzinI (vi0) saMtApa dhvNsnii| (jayo0 13/58) parituS (aka0) saMtuSTa honA-parituSyati (vIro0 9/4) paritApanikI (strI0) khaDgAdi se pIr3A phuNcnaa| paritApanaM paritApaH, piiddaakrnnmityrthH| parituSTa (bhU0ka0kR0) [pari+tuS+kta] ati saMtoSa, cUrNa saMtoSa, adhika sNtusstti| parituSTiH (strI0) [pari+tuS+ktin] *tupti, sNtusstti| harSa, Ananda, khushii| paritoSaH (puM0) [pari+tuS+ghaJ] 0saMtoSa, harSa, Ananda, khushii| tRpti, saMtuSTi, sNtossdaayk| (jayo0 4/48) paritoSayan (vi0) saMtoSayana, suNssttiyukt| paritoSa saMskRtiH (strI0) paritRpti bhaav| 'paritoSasya saMtoSasya saMskRtiH' (jayo0 13/56) paritoSika (vi0) ati saMtuSTi vaalaa| upaany| (jayo0 9/21) parityaj (saka0) chor3anA, tyAga karanA, visarjita karanA, bhaanaa| (jayo01/101) 'pitA'pi tAvattanayaM parityajet' (vIro0 5/8) parityakta (bhU0ka0kR0) [pari+tyukta] chor3A huA, utsRSTa, sarvathA tyAgA gayA, mukt| (jayo00 5/88) 0abhAva grasta, vaJcita, rhit| parityajanaM (napuM0) tyakta, chottit| (jayo0 18/16) parityAgaH (puM0) [parityaj+ghaJ] utsarga karanA, chor3anA, phekanA, 0bahAnA, visarjita krnaa| ujjhn| (jayo0vR0 5/8) For Private and Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paritrANaM 614 paripakva paritrANaM (napuM0) [pari+trai+lyuT] saMrakSaNa, bacAnA, pratirakSA, | paridhiH (strI0) [pari+dhA+ki] 0bAr3a, gherA, meMDa, baaNdh| ___mukti, chuttkaaraa| vRtta, golAkAra AkRti, samAna gola kssetr| paritrAsaH (puM0) [pari tras+ghaJ] trAsa, bhaya, Dara, bhiiti| 0vyAsa, eka pramANa vizeSa, samAna gola kSetra ke vistAra paridaMzita (vi0) [pari+daMz+kta] susajjita, AvRtta, DhakA kA varga karake use dasa se guNita karane para jo prApta hotA huA, AcchAdita, kavaca se ghiraa| hai| vistAra ko solaha se guNA karake usameM solaha jor3a paridAnaM (napuM0) [pari+dA+lyuT] vinimaya, AdAna-pradAna, deM, tatpazcAt unheM tIna, eka aura eka (113) arthAt lena-dena, kraya-vikraya vastu prdaan| eka sau teraha se bhAjita karake labdha meM tigune vistAra ke paridAyin (vi0) vinimaya kiyA gyaa| jor3a dene para sUkSma se sUkSma paridhi kA pramANa prApta hotA hai| paridAhaH (puM0) [pari+dah+ghaJ]0jalana, privedn| vedanA, kssitij| kaSTa, du:kh| 0pahiye kA gheraa| zoka, AkulatA, iirssyaa| paridhUpita (vi0) [pari+dhUp+kta] sugandhita kiyA gayA, suvaasit| paridevaH (puM0) [pari+div+ghaJ] vilApa, 0mAtama manAnA, paridhUsara (vi0) [paritaH sarvato bhAvena dhUsara:] dhUla se duHkha prakaTa karanA, 0vyathita honaa| paripUrNa, adhika raja yukt|| paridevanaM (napuM0) saMkleza prinnaam| paridhRta (vi0) pakar3e hue, grahaNa kie hue| (samu0 7/6) vilApa, kheda, duHkha, piidd'aa| paridheyaM (napuM0) [pari+dhA+yat] adhovastra, nIce kA vastra, vilakhanA, rudana krnaa| caDDI, kaccha, laMgoTa, dhotI, paradanI, pajAmA, peNtt| 0dayArdra honaa| paridhvaMsaH (puM0) [pari+dhvaMs+ghaJ] 0vinAza, kSaya, hAni, paridevyate paridevanaM saMklezapariNAma-vihitAvalambanaM ghAta, nsstt| sva-paropakAra-kAMkSAliMga anukampAbhUyiSTha rodnmityrthH| saMhAra, vighAtA (jaina0la0 681) paridhvaMsin (vi0) [pari+dhvaMs+Nini] patita, girakara naSTa paridevini (strI0) vilApavatI / vilApaH parivedanaM ityamaraH' hone vAlA, vinssttgt| (jayo0 26/39) parinirvANaM (napuM0) parimukti, parimRti, mahAprayANa, antima paridraSTu (vi0) [pari+dRz+tuc] darzaka, dekhane vaalaa| prayANa adhisstthaan| (jayo0vR0 24/31) paridharSaNaM (napuM0) [pari+ghRS+lyuT] 0AkramaNa, blaatkaar| parinirvANatva (vi0) muktidshaa| (jayo0 12/73) 0apamAna, nirAdara, tirskaar| parinirvApya (vi0) samasta vizeSatAoM ko praapt| parIti durvyvhaar| sarvaprakAraM nirvaapyitH| paridhAnaM (napuM0) [pari+dhA+lyuT] adhovstr| (jayo0 15/100) | parinirvRtataH (puM0) vikAra rahita, doSa rhit| (samu0 4/13) pozAka, vastradhAraNa krnaa| (jayo010 6/126) 'parinirvRttaH karmakRtavikAra virahAt svasthIbhUtaH' paridhAnIyaM (napuM0) [pari+dhA+anIyara] adhovastra, nIce kA | parinirvRtiH (strI0) bandhanamukta, mukti| bhavabandhanamuktasya phnaavaa| yA'vasthA paramAtmanaH parinirvRtiriSTA sA paraM nirvaannmissyte| paridhAyaH (puM0) [pari+dhA+ghaJ] nitamba, cuutdd'| (jayo0 parinirvANa, prmmukti| (mahApurANa 39/206) pUrNamukti, vR0 11/6) janma-maraNa rahita avsthaa| jlsthaan| (jayo0vR0 11/6) pariniSThA (strI0) yayArtha jJAna ke prati vizvAsa, pUrNa shrddhaa| pricched| (jayo0vR0 11/6) pariniSThata (bhU0ka0kR0) [pari+ni sthA+kta] pUrNa kuzala, 0anucara, bhRty| 'paridhAyo jalasthAne nitambe ca pariccheda' sunishcit| iti vishvlocnH| (jayo0 11/6) parinisvat (vi0) zramajanita, svedpripuurnn| (jayo0 13/71) paridhAraNIya (vi0) [pari+dhR+anIyara] dhAraNa karane yogy| / paripakva (bhU0ka0kR0) [pari+pac+kta] pUrNa pakA huA, 'yaH kSatriyezvaravaraiH paridhAraNIyaH' (vIro0 22/26) bhalI bhAMti seMkA huaa| For Private and Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paripaNaM 615 piriplava praur3ha, siddha, pUrNatA praapt| (dayo0 53) paripuTanaM (napuM0) [pari+puTa lyuTa] 0chAla utAranA, valkaTa jAnakara, jnyaanii| httaanaa| paripaNaM (napuM0) [pari+paN+gha] mUladhana, pUMjI, apanA dhn| 0alaga krnaa| paripaNanan (napuM0) [pari+paNa lyuTa] pratijJA karanA, niyama lenaa| paripuSTa (vi0) uttarottara unnata, pUrNa bharA huaa| (jayo010/60) paripaNita (bhU0ka0kR0) [pari+paN+kta] pratijJAyukta, niyama paripUjanaM (napuM0) [pari+pUj+lyuT] pUjA karanA, sammAna yukt| karanA, arcanA karanA, vizeSa sthAna denaa| 'yakSAdikamya paripaMthakaH (puM0) [pari+paMth+Nvul] zatru, virodhI, dushmn| paripUjanamapyanenaH' (vIro0 22/16) paripaMthin (vi0) [pari+paMtha+Nini] virodha karane vaalaa| paripUNakaH (puM0) 0ghI kI chananI, 0bharanA, pUrA krnaa| anymtaanuyaamii| sudharI nAmaka pakSI kA ghoNslaa| 'paripUNako nAma paripaTh (saka0) mAnanA, (jayo0 2/80) paripaThyate 0prayoga ghRta-kSIra-gAlanam' (jaina0la0 682) krnaa| devatAM paripaThati sainasaH' (jayo0 2/26) / paripUrNa (bhU0ka0kR0) [pari+pUra+kta] abhivRddha pUrNatA (bhakti0 paripAkaH (puM0) [pari+pac+ghaJ] *pakAyA gayA, pacanA, 7) yukta, bharA huaa| (jayo0vR0 1/22) pkaanaa| paripUrNendriyaH (puM0) pUrNa indriyaaN| 0pariNAma, phala, ntiijaa| paripUta (bhU0ka0kR0) pavitra, vizuddha kiyA, zodhA gyaa| 0kuzalatA, duurdrshitaa| (jayo0 12/137) 0phaTakA gayA, sApha kiyA gyaa| paripakvana, vikAsa, puurnntaa| paripUra (saka0) pUrNa karanA, bharanA, parimArjana karanA, paripAkabhartA (vi0) karmoM ke paripAka ko bhogane vaalaa| svaccha krnaa| (muni0 12) (vIro016/40) picchAta: paripUrayettanumimAM puurnnprytnaatsdaa| (muni0 12) paripATala (vi0) pIlA laal| paripUraNaM (napuM0) bharaNa possnn| (jayo0 5/82) paripATala (vi0) paramparA, rIti, praNAlI, pddhti| paripUrita (vi.) khacita, bharA huaa| (jayo0vR0 12/130) vyavasthA, krama, uttraadhikaar| paripUrtiH (strI0) [pari+pUra+ktin] pUrNatA, bitAnA, pUrNa paripAThaH (puM0) vivaraNa, nirdezana, parigaNanA, punrniriikssnn| karanA, sNpuurti| 'zrI trivargasahakAriNo janAnAzrikeSTiparipArzva (vi0) nikaTa, paas| paripUrtitanmanAH' (jayo0 2/98) paripAlanaM (napuM0) [pari+pal+Nic lyuT] rakSA karanA, | paripRcchA (strI0) [pari+pracch+a+TAp] prazna, pUchatAcha, saMbhAlanA, dhAraNa karanA, jIvita rakhanA, surakSita krnaa| pUchane kI bhaavnaa| 0bharaNa-poSaNa, sNvrdhn| (jayo0 18) paripelava (vi0) sUkSma, atyanta mRdu atikoml| paripAlita (vi0) sNvrddhit| (suda0 3/4) paripoTaH (puM0) [pari+pUTa+ghaJ] karNa rog| paripiNDita (vi0) avyakta vandana, sUtroccAraNa vndn| paripoSaNaM (napuM0) [pari+puS+ lyuTa] bharaNa-poSaNa, paripiSTakaM (napuM0) [pari+piS+kta kan] siisaa| khilAnA-pilAnA, pAlana karanA, puSTa krnaa| (jayo0 paripIDanaM (napuM0) [pari+pID+lyuTa] 0masalanA, mardana karanA, 2/11) 'nAnnato hi paripoSaNaM gvaam'| rakSaNa (jayo0 dabAnA, dbocnaa| 2/113) nicor3anA, bhiiNcnaa| paripraznaH (puM0) pUchatAcha, prazna karanA, savAla karanA, jAnane 0kSati pahuMcanA, coTa lgaanaa| kI icchA rkhnaa| paripIDitadoSaH (puM0) kRtikarma kA doSa, sAdhuvandanA kA pariprAptiH (strI0) upalabdhi, adhigrhnn| doss| donoM hAthoM se apane jAnu kA sparza karate hue vandanA paripreSyaH (puM0) bhRtya, sevaka, anucr| karanA kRtikarma ke battIsa doSoM meM caturtha doSa-'hastAbhyAM | pariplava (vi0) [pari+plu+ac] 0 bhare hue, paripUrNa jAnuno svasya saMsparzaH paripIDitam' (jaina0la0 682) (suda0 100) paripItA (strI0) avalokitA (jayo0 5/33) 0 asthira, caMcala, cpl| For Private and Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariplava: 616 paribhramaH 0bhramaNazIla, ghumkkdd'| paribhAgaparyantaH (puM0) vibhAga prynt| (dayo0 12/108) 0kAMpatA huA, thrthraataa| paribhAvaH (puM0) [pari+bhU+ghaJ] 0apamAna, tiraskAra, ghRnnaa| pariplavaH (puM0) jalaplAvana, jala meM DubonA, gIlA krnaa| pratiSThA hAni, niraadr| ___utpIDana, atyaacaar| (vIro0 12/29) paribhAvin (vi0) [pari+bhU+Nini] tiraskAra karane vAlA, pariplAvanaM (napuM0) anartha, atyAcAra, utpiiddn| kAmukI- apamAna karane vAlA, lajjita karane vaalaa| nAmanyathApi, priplaavn-drshnaat| (hita0 saM0 16) paribhASaNaM (napuM0) [pari+bhAS--lyuTa] pravacana, nirUpaNa, paripluta (bhU0ka0kR0) [pari+plu+kta] jalaplAvi, bADha grst| prtipaadn| 0vyAkulita, ghabar3AyA huaa| 0vArtAlApa, bAtacIta krnaa| AdrIbhUta, klAnta, du:khii| pribhaassaa| snaat| apazabda karanA, dhikkaarnaa| pariplutaM (napuM0) chlaaNg| paribhASA (strI0) [pari+bhAS+a+TAp] 0vyAkhyAna, kathana, pariplutA (strI0) madya, mdiraa| nirUpaNa, prvcn| paripluSTa (bhU0ka0kR0) [pari+pluS+kta] jhulasA huA, bhana 0kalaMka, jir3akI, gaalii| bhanAyA huA, jalA huaa| lakSaNa, svarUpa, vivecana nirvcn| pariphulla (vi0) puSpita, khilA huaa| (jayo0 14/26) niyama, vidhi, sarvatra ghaTita hone vAlI vivecnaa| 0pUrNa vikasita, vikAsazIla, alNkRt| paribhinnamarmaH (puM0) zarIradhArI se bhinna nigodikA jiiv| pariphullagaNDaH (puM0) phUle hue gAla (suda0 ) (samya0 41) pariphulladdehaH (puM0) sampuSpita kAyA, samalaMkRta shriir| | paribhukta (bhU0ka0kR0) [pari+bhuj+kta] 0 jita, khAyA, (jayo0 10/119) kalAmukhImayamAtmarazmibhiH huA, upyukt| zrIpariphulladdehAm' (jayo0 10/119) prayoga meM lAyA huaa| pariphullavadanaH (puM0) vikAsa zIla shriir| (jayo0 14/6) | paribhugna (vi0) [pari+bhuja+kta] vinata, namrIbhUta, jhukA paripullolapaH (puM0) puSpita ltaagr| 'pariphullaM ca tadulapaM huaa| 0vkriikRt| latAgram' (jayo0 14/26) paribhUtiH (strI0) [pari+bhU+ktin] tiraskAra, apamAna, paribarhaH (puM0) [pari+baha+ghaJ] bhRtya, sevaka, anucr| anaadr| nindaa| upaskara, gRha vstu| parabhUSaNaH (puM0) [pari+bhUS+lyuT] zrRMgAra yukt| 0 sampatti, vaibhava, dhn-dault| paribhogaH (puM0) [parityajya bhujyata iti] 0 bhogakara chor3A paribRMhaNaM (napuM0) [pari+vRhha lyuT] 0samRddhi, klyaann| gayA, phira se bhogA jaataa| sampUraka, prishisstt| upabhoga, puna: dhAraNa karane yogy| 'paribhogaH samAkhyAto paribaMhita (bhU0ka0kR0) Avardhita, bar3hA huA, samRddha huaa| bhujyate yata punaH' yathA yossidlNkaar-vstraagaar-gjaadikm|| paribodhanaM (napuM0) yathArtha jnyaan| (jayo0 2/30) (lATI0 saM06/147) paribharsita (vi0) bhartsanA yukt| (suda0 98) paribhogAntarAyaH (puM0) paribhoga meM bAMdhA, upabhoga meM vighn| paribhavaH (puM0) [pari+bhU+ap] 0apamAna, nindA, tirskaar| 'jassa kammassa udaeNa paribhogassa vigghaM hodi taM (jayo0 9/4) pribhogaantraaiyN| (dhava0 6/78) pratiSThA hAni, nirAdara, praakrm| paribhraMzaH (puM0) [pari+bhraMz+ghaJ] 0chUTanA, girnaa| paribhavapadaM (napuM0) ghRNA kA pAtra, apamAna sthaan| baca niklnaa| paribhavavidhiH (strI0) pratiSThA bhNg| paribhramaH (puM0) [pari+bhrama+ghaJ] 0ghUmanA, TahalanA, paribhramaNa paribhavin (vi0) [pari+bhU+ini] tuccha, anAdara, apamAna, krnaa| vAgjAla, ghumA-phirAkara khnaa| tiraskAra, pIr3ita, du:khit| 0bhUla, bhramA phlnaa| For Private and Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paribhramaNaM 617 parimugdha paribhramaNaM (napuM0) [pari+bhrama lyuT] ghUmanA, hiMDana karanA, parimArjanaM (napuM0) [pari+mRj+Nic+ lyuT] 0mAMjanA, sApha tthnaa| karanA, svaccha krnaa| (muni0 12) 0jhAr3anA, poMchanA, 0paryaTana, cakkara lgaanaa| pracchAlana krnaa| paribhraSTa (bhU0ka0kR0) [pari+bhraz+kta) skhalita, patitA | parimArjanI (strI0) buhArI, jhaadduu| itastato bho parimArja0vaJcita, abhaavgrst| nIvA'vidagdhanuH sAvaguNArjinI vaak| (jayo0 27/9) avahelanA karane vaalaa| parimArjayantI (zatR0) prakSAlayantI, sApha karane vAlI, pracchAlana parimaNDalaM (napuM0) 0piNDa, golaka, 0geMda, vRtta, golA, karane vaalii| (jayo0 18/100) bAlA jalena vadanaM ckr| (jayo010 11/22) primaarjyntii| parimaNDala (vi0) golAkAra, vrtulaakaar| parimArjita (vi0) pramASTi, prakSAlita, buhaarit| parimaMthara (vi0) atyanta mNd| parimArjituM (tumun) sApha karane ke lie| prakSAlayituM parimaMda (vi0) dhuMdhalA, bahuta hI aspaSTa, nahIM dikhAI dene vaale| 'parimArjitumAdRtA zacI vyataratsasvathasasmitAM rucim| 0thakA huaa| (vIro0 7/36) 0bahuta kama, alptm| parimita (bhU0ka0kR0) [pari-mA+kta] sImita, napA tulA, parimadaH (puM0) [pari+mR+ap] 0avinAza, ghaat| vinimita, samaMjita, pUrNa (jayo0 3/29) 0alpa (jayo0 parimardaH (puM0) [pari+mRd+ghaJ] raMgar3anA, pIsanA, cUrNa vR0 5/58) madhyama, mitvyyii| karanA, mslnaa| parimitakAlaM (puM0) sImita smy| kucalanA, kSati phuNcaanaa| parimitakAlasAmAyikaH (puM0) sImita samaya kI saamaayik| parimardanaM (napuM0) [pari+mRd+ lyuT] 0ragar3anA, pIsanA, cUrNa ___ 'svAdhyAyAdau sAmAyikagrahaNaM primitkaalm| krnaa| parimita-kathA (vi0) alpabhASI, thor3A bolane vaalaa| 0kucalanA, mardana karanA, mslnaa| parimarzanaM (napuM0) sparza karanA, hAtha se chunaa| 'parimarzanaM parimita-kathA (strI0) lghukthaa| sarvagAtrasparzanam' (bha0A0 649) parimita-bhojanaM (napuM0) svalpa bhojana, kama bhojn| parimarSaH (puM0) [pari+mRS+ghaJ] 0aruci, iirssyaa| parimitAbharaNaM (napuM0) svalpa aabhuussnn| 0krodha, gussaa| parimitAyus (puM0) alpaayu| parimala: (puM0) [pari+mal+ac] sugandha, suvAsa, surabhi, parimitAhAra (puM0) svalpa bhojn| saurabha, gandha, mhk| parimiti (strI0) [pari+A+ktin] 0mApa, primaann| sugandhita padArthoM kA piisnaa| 0sImAkaraNa, siimaabndhn| vidvtsbhaa| parimilanaM (napuM0) [pari+mil+lyuT] sparza, sNprk| 0kalaMka, dhbbaa| AliMgana gale lgaanaa| parimalita (vi0) [pari+mal+kta] sugandhita, surabhita, sammizraNa, mel| suvaasit| 0kuluSita muhurmrdit| (jayo0 14/41) parimukta (vi0) [pari+muc+kta] 0alaMkRta kiyA, vibhUSita 0bAra-bAra mrdit| priya-parimalita gurupariNAmau kalabha- kiyaa| nikumbhvibhaabhiraamau| (jayo0 14/41) rahita, abhAva, shuuny| (dayo0 30) parimANaM (napuM0) [pari+mA+lyuT] 0mApanA, mApa, pramANa, parimukham (avya0) muMha ke sAmane, cAroM or| tola, saMkhyA, muuly| parimuga (vi0) chor3ate hue, vikaasshiil| 'parimuJcatIti parimug' parimArgaH (puM0) [pari+mArga+ghaJ] 0khojanA, anveSaNa karanA, (jayo0vR0 3/13) sparza, smprk| parimugdha (vi0) [pari+muh+kta] priya, manohara, ramaNIya, parimArgaNaM (napuM0) [pari+mA+lyuTa] 0khojanA, anveSaNa krnaa| sundr| sparza, smprk| 0sarala, mRdu| For Private and Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parimugdhamita 618 parivarjanaM bholaa-bhaalaa| 0kSINa, kAntihIna, hataprabha, teja rhit| ati aakrssnn| 0mUrchita, vyaamohit| parimugdhamita (vi0) mIThI-mIThI baat| (suda0 3/42) murchAyA huA, kumhalAyA huaa| parimuJca (sak0) chor3anA, tyAga karanA / kalaMkita, mlaan| parimucyatA (vi0) chor3ane vaalaa| paricyutenetyartha sAdhu saGgamA- | pariyA (aka0) prApta honaa| priyaatu| (suda0 3/9) dupAgatA kiM parimucyatAM kiM kssmaa| parirakSu (saka0) rakSA karanA, bcaanaa| parimuSita (vi0) luTe hue| (dayo0 20) (dayo0 38) parirakSakaH (puM0) [pari rakS+Nvula]0pratirakSaka, aNgrkssk| parimUDhatA (vi0) atimugdhatA, atyadhika aaskti| (jayo0 abhibhaavk| 15/95) parirakSaNaM (napuM0) [pari+rakSa lyuT] 0rakSA, saMrakSaNa, vizeSa parimRj (saka0) sApha karanA, mAMjanA, prakSAlana krnaa| dekhbhaal| parimRdita (bhU0ka0kR0) [pari+mud+kta] 0padadalita, kucalA 0dhyAna rakhanA, pAlana-poSaNa karanA, banAye rkhnaa| huA, mardita, roMdhA gyaa| 0saMdhAraNa, smbhaalnaa| aaliNgit| parirakSA (strI0) [prirkss| aGkaTAp] 0rakSA, dekha-bhAla, 0vyvhaargrst| smhaal| parimRSTa (bhU0ka0kR0) [pari+mRj+kta] prakSAlita kiyA, 0dhyAna keMdrita karanA, poSaNa krnaa| svaccha kiyA, sApha kiyA gyaa| parirathyA (strI0) galI, choTA raastaa| 0sparzita, aaliNgit| parirabdhaH (vi0) dhAraNa kie hue| paritaH samantA drvyH| 0vyApta, huA, bharA huaa| pariraMbhaH (puM0) [pari+ra+ghaJ] 0AliMgana karanA, gale parimeya (vi0) [pari+mA+yat] thor3e, sImita, alp| lgaanaa| smaaligen| (jayo0 10/64) mApA jA ske| parirabhaNaM (napuM0) AliMgana krnaa| parasparA smaaliNg| 0sAnta, smaapikaa| (jayo0 17/86) parimokSaH (puM0) [pari+mokS+ghaJ] mukta karanA, svatantra parirambhita (vi0) smaaliNgit| (jayo0 24/59) krnaa| parirATina (vi0) [pari+raT+dhinuNa] raTa lagAne vAlA, cillAne 0chur3AnA, haTAnA, dUra krnaa| vaalaa| mokSa, mukti, nirvaann| parilaghu (vi0) 0bahuta chottaa| parimokSaNaM (napuM0) [pari+mokSa lyuT] mukti, mokSa, nirvaann| 0bahuta halkA / chUTanA, chuTakArA milnaa| 0zIghra pcnshiil| 0parityAga krnaa| parilupta (bhU0ka0kR0) [pari+lup+kta] naSTa, vilupta, parimoSaH (puM0) [pari+muS+ghaJ] corI, stey| vichinn| lUTanA, curAnA, haraNa karanA, khIMca lenaa| 0antarbAdhita, sbaadh| parimoSin (puM0) [pari+muS+ghaJ] 0cora lutteraa| parilekhaH (puM0) [pari+likha+ghaJa] 0Alekhana, citraNa, parimohanaM (napuM0) pralobhana denaa| vivecn| lubhAnA, Asakta karanA, khiiNcnaa| 0rUparekhA, puurvcitrnn| 0mantramugdha karanA, mohita karanA mugdha karanA, AkarSita | parilopaH (puM0) [pari+lup+ghaJ] 0kSati, hAni, vilupti| karanA, premAsakta krnaa| upekSA, abhAva, zUnya, rhit| parimohin (vi0) aalsykaarii| (jayo07/105) parivatsaraH (puM0) varSa, eka varSa, varSa prynt| parimlAna (bhU0ka0kR0) [parimlA+kta]0 zrAnta, zithila, | parivarjanaM (napuM0) [pari+vRj+lyuT] 0tyAganA, chodd'naa| thakA huaa| visarjana karanA, bhaanaa| For Private and Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parivartaH 619 parivAra-sahita tilAJjali denaa| 0vadha, htyaa| parivartaH (puM0) [pari+vRt+ghaJ] 0ghUmanA, paribhramaNa karanA, cakkara lgaanaa| 0parAvartana, Avatana, privrtn| (samya0 47) 0kAlacakra, kaalgti| parivartaka (vi0) [pari+vRt+kta] parivartana karane vaale| (jayo0 2/79) 0 ghumAne vAlA, cakkara dene vaalaa| 0vApisa lene vaalaa| parivartanaM (napuM0) paryaTana, paribhramaNa, hiMDana, idhara-udhara jAnA, ghuumnaa| 0abhyasana, guNana, prishiiln| 0cakkara kATanA, ckraanaa| krAntikAla, cakra kA ant| 0adalA-badalI, vinimy| parivartamAna (vi0) 0badalA huaa| paribhramaNa karatA huaa| parivartikA (strI0) ruupaantrit| parivartitA (strI0) ruupaantritaa| (jayo0 24/11) parivartin (vi0) [pari+vRt+Nini] pratyAvartI, parivartana, cakkara lagAne vaalaa| 0paribhramaNa karane vaalaa| 0adlaa-bdlii| parivardhanaM (napuM0) [pari+vRdh+lyuT] 0saMvardhana, bddh'naa| pAlana-poSaNa krnaa| 0pratyAvartI, plaayn| vistRta honaa| bar3A honaa| parivardhiSNu (vi0) vrdhnshiiltaa| (jayo0 26/9) parivarddhaka (vi0) bar3hAne vaalaa| (samu0 3/3) vidhuH kalAbhiH | parivarddhakaH sn| parivarddhanaM (napuM0) bddh'aanaa| (jayo0vR012/51) parivarddhamAna (vi0) jRmbhita, bar3hate hue| (jayo0vR0 14/18) parisad (aka0) nindA krnaa| (jayo0 9/10) parivasathaH (puM0) [parito vasanti atra pari+vas+atha] gAMva, parivAdakaH (puM0) [pari+vad+Nic lyuTa] 0vAdI, prativAdI, prtipkssii| dossaaropk| parivAdaghATI (vi.) lokApavAda ko ghaTita karane vaalaa| parivAdastasya ghATI ghttyitrii| (jayo0 15/27) parivAdasamA yukta (vi0) lokApavAda yukt| parivAdahara (vi0) nindaaphrnnkr| (jayo0 12/145) parivAdin (vi0) [pari+vad+Nini] nindA karane vAlA, gAlI dene vAlA, doSAropaNa karane vaalaa| cillAne vAlA, cIkhane vaalaa| nindita, apamAmita, klNkit| parivAdyaka (vi0) vaadyvaadn| (jayo0 5/70) parivApaH (puM0) [pari+vap+ghaJ] muMDana, bAla kaattnaa| bonA, bIja ddaalnaa| jalAzaya, palvala, pokhara, johdd'| 0saamaan| 0bhRtyavarga, anucara smuuh| parivApita (vi0) [pari+vap+ghaJ] muMDita, bAla kaTA huaa| 0boyA huaa| parivAraH (puM0) [parivriyate anena-pari+va+ghaJ] 0 bhRtya varga, anucara vrg| 0anuyAyI, anugaamii| 0Dhakkana, cAdara, aavrnn| myAta, koSa, khjaanaa| 0sajAti samUha (jayo0 5/3) parijana, kuttumbiijn| (jayo0 6/27) parivAraNaM (napuM0) [pari+vR+Nic+ lyuT] 0AvaraNa, 0caadr| 0anucrvrg| 0kuTumbI jana, parijana, parivAra ke sdsy| parivAriNI (vi0) le jAne vaalii| 'parigataM vAri nayati dhArayatIti' (jayo0 3/8) 0dUra karanA, alaga karanA, pRthak krnaa| parivArapUrNaH (puM0) parijanoM se pripuurnn| (vIro0 9/31) parivArasamAyukta (vi0) parivAra ke tyAgI janoM se yukt| (suda0 4/3) parivAra-sahita (vi0) parivAra sahita, parijana shit| (jayo0 12/42) sukuTumba yukt| graam| | parivahaH (puM0) [parivah+ac] bahanA, pravAhita honaa| parivAdaH (puM0) [pari vad+ghaJ] * gAlI, niMdA, apamAna, klNk| viparIta prvrtnaa| doSAropaNa karanA, doSI tthhraanaa| For Private and Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parivAri 620 pariveSTita parivAri (vi0) kuTumbI, parivAra ke sadasya gnn| (jayo012/33) parivArisampadA (strI0) kuTumbiyoM kA smprk| parivAriNAM pitR-putrAdInAM sampat saMparka: paricayo vaa| (jayo01021/68) parivArita (bhU0ka0kR0) [pari+vR+Nic+kta] abhiyukt| (jayo0vR0 5/58) 0pariveSTita, gherA huA, lapeTA huaa| (vIro0 7/22) 0abhisiNcit| prabhureSa gabhIratAvidheH sa ca tanvA privaarito'bnidheH|| (vIro0 7/22) 0 liTAnA, uThAnA-sopAharattaM zayane tu rAjJayA yathA tadIyA privaaritaa''jnyaa|| (suda0 99) parivArilokaH (puM0) parijana, parivAra ke sdsy| (dayo0 37) sampUrNa gRhiijn| parivAsaH (puM0) [pari+vas+ghaJ] AvAsa sthAna, nivAsa sthAna, par3Ava, pravAsa, baserA, TikanA, rhnaa| parivAhaH (puM0) [pari+va+ghaJ] sarovara, jhiil| parivAhni (vi0) [pari+va+Nini] taraMgita, hilorita, uchalatA huaa| pariviNNaH (puM0) [pari+vid+kta] avivAhita bhaaii| parividdhaH (puM0) [pari+vyadh+kta] kuber| pariviMdakaH (puM0) [pari+vid+Nvula] avivAhita bhaaii| parivizuddhiH (strI0) ati pvitrtaa| bhasma-vahri -samayAmbu gomyaanairjuguttsy-susmiirnnaashyaaH| aihikavyavahatai tu saMvidhAkAriNI pari vishuddhirssttdhaa|| (jayo0 2/76) parivihAraH (puM0) [parito vihAra:] hiMDana, paribhramaNa, idhara-udhara pryttn| parivihvala (vi0) atyanta vyAkula, kSubdha, ghabar3AyA huaa| parivUDhaH (puM0) [pari+vRMha+kta] prabhu. svAmI pramukha, pradhAna, mukhy| parivRta (bhU0ka0kR0) [pari+vR+kta] ghirA huA, pariveSTita, sevit| 0pracchanna, gupta vyApta, phailA huaa| 0jJAta, parijJAta, jAnatA huaa| parivRtta (bhU0ka0kR0) [pari+vRt+kta] pratyAvartita, pIche mur3A huaa| 0ghumA huA, mor3A huaa| vinimaya kiyA huA, adalA-badalI yukt| anta ko prApta huA, samApta huaa| parivRttiH (strI0) [pari vRt+ktin] 0lauTanA, vApasa aanaa| | vinimaya, adlaa-bdlii| anta, smaapti| gherA, pridhi| rahanA, bsnaa| parivRttyalaGkAraH (puM0) eka alaMkAra, jisameM do kI jagaha cAra ko lauTAyA jaataa| hAraM hRdo'nukUlaM sa samavApya mhaashyH| jayaH samAdarAtta smAyupahAraM vitiirnnvaan|| (jayo0 3/94) laghunopahArIkRtaM vastujAtameva vardhayitvA pratyupaharanti mahAnta iti rItistathaiva jayo'pi hAramavApya upahAraM dttvaanityaashyH| (jayo0vR0 3/94) parivaddhiH (strI0) saMvardhana, unnati, vikaas| dvigunniikRt| (jayo0 14/92) parivaddhimito darA hi tA sulsddhaarpyodhraanycitaam| (suda0 2/50) parivettu (puM0) parivedaka, vivAhita choTA bhaaii| parivedanaM (napuM0) [pari+vid+lyuT] 0adhigrahaNa, uplbdhi| 0sarvavyApti, vishvvyaapii| vivAha, paannigrhnn| parivedanA (strI0) buddhimAnI, samajhadArI, buddhimattA, duurdrshitaa| parivedanIyA (strI0) [pari+vid+anIyar+TAp] buddhimattA, duurdrshitaa| parivezaH (puM0) [pari+viz+ghaJ] maNDala, cakra vRtt| pratibimba, prati rkssaa| bhojana prosnaa| pariveSakaH (puM0) bhojana parosane vaalaa| pariveSaNaM (napuM0) bhojana parosanA, prastuta rahanA, vitaraNa krnaa| 0lapeTanA, ghernaa| sUryamaNDala, cndrmnnddl| 0paridhi, vRtt| pariveSatA (vi0) prtibimbit| (dayo04) pariveSika (vi0) kahane vaalii| (jayo0 12/130) pariveSikA (strI0) yuvatI, yauvnaa| 'kayApi pariveSikayA' (jayo0 71/134) pariveST (saka0) gheranA, lpettnaa| no cettatpariveSTiyedapi punaH svaadhyaaynaamnaa'munaa| (muni0 27) pariveSTanaM (napuM0) [pari+veST+lyuTa] gheranA, lpettnaa| 0paridhi, vRtta, gherA, baaddh'| 0Dhakkana, aavrnn| pariveSTita (vi0) ghire hue, lipaTe he| udgAraiH pariveSTito'vani ruhepuurnnaayuvtsvaavshe'| (muni0 20) For Private and Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariveSTThaH 621 pariSvakta pariveSTThaH (puM0) [pari+veST+tRc] sevA karanA, prosnaa| parivyayaH (puM0) mUlya, kImata, laagt| parivyAdhaH (puM0) [pari+vyadh+Na] eka jAti, nrkul| parivraj (saka0) jAnA, pravRtti krnaa| parivrajatva (vi0) vairAgya bhaav| parivrajyA (strI0) [pari+vraja+kyap+TAp] dIkSA lenA, vairAgya dhAraNa karanA, saMyamita honA, 0sAdhu bananA, sAdhanA krnaa| parivrAjakaH (puM0) [parivraj+Nvul] pari samantAt pApavarjanena vrajati gacchatIti privraajkH| (jayo0 la0 684) parityajya sarvAn viSayabhogAn vrjti| tapasvI, tyAgI, vratI, snyaasii| parivrAjakatA (vi0) snyaasiipnaa| svarga gato'pyetya punardvijatvaM dhRtvA privraajktaamtttvm| (vIro0 11/9) parivrajeta -parigamana kre| (samya0 22) parivyApta (vi0) pAMsula, adhika vyaapt| (jayo0 3/41) parizAtanAkRtiH (strI0) saMcaya binA nirjarA krnaa| parizAzvata (vi0) usI rUpa banA rhnaa| pariziSTaM (vi0) [pari+ziS+kta] chor3A huA, bacAyA huaa| pariziSTaM (napuM0) [pari+zIla+lyuTa] adhyayana, manana, anucintana anushiiln| parizuddhiH (strI0) pUrNa vizuddhi, doSa rhit| parizuSka (bhU0ka0kR0) [pari+zuS+kta] sukhAyA huA, tapAyA huaa| parizuSkaM (napuM0) sUkhA, rukss| parizuddhiH (strI0) shodhn| (jayo0 2/122) parizUnya (vi0) pUrNa rikta, khaalii| 0sarvathA svataMtra, nitAnta shuuny| parizeSa (vi0) arthApatti kAla, artha se, vyAja se, chala ke kaarnn| (jayo0 22/34) prishisstt| 'parizeSAnnyAyAt paropakaraNAdeva' (jayo00 24/132) parizodh (aka0) snAna karanA, nahAnA, jhttkaarnaa| (jayo0 21/67, jayo0 4/8) parizodhakAriNI (vi0) pApa haraNa karane vaalii| (jayo070 13/58) parizodhanaM (napuM0) mlaaphrnn| (jayo0 2 / 81) parizoSaH (puM0) [pari+zuS+ghaJ] sUkhA, rukSa, rukhaa| parizramaH (puM0) [pari+zram+ghaJ] 0thakAna, kaSTa, piidd'aa| udyoga, yatna, prytn| (jayo0 2/61) 0paribhrAnta (jayo0 70/32) 0ceSTA, gahana adhyyn| parizramaspRka (puM0) parizrAnta, thakAna, udyog| (jayo0 11/7) parizrayaH (puM0) [pari+zri+ac] 0sammilana, sbhaa| 0zaraNa, Azraya, aadhaar| parizrAntaH (puM0) parizrama, udyog| parizrAnti (strI0) [pari+zram ktin] thakAna, kaSTa, piidd'aa| udyoga, prayatna, prishrm| parizleSaH (puM0) [pari+zliS+ghaJ] AliMgana, gale lgaanaa| pariSad (strI0) [paritaH sIdati, pari+sad+kvip] sabhA, smmiln| (jayo0 5/33) pariSadaH (puM0) [pari+sadac] 0sadasya, adhikaarii| pariSekaH (puM0) [pari+sic+ghaJ] chir3akanA, ur3elanA, gIlA krnaa| pariSecanaM (napuM0) [pari+sica+lyuT]0chir3akanA, ur3elanA, gIlA krnaa| 0abhiSeka krnaa| aadriikrnn| (jayo0 2/93) pariSkaNNa (vi0) [pariskind+kta, NatvaM vA] paripAlita, dUsare dvArA paalaa| pariSkaMda (vi0) [pari+skand+ghaJ] pripaalit| pariSkAraH (puM0) [pari kR+ghaJ] 0AbhUSaNa, alaMkaraNa, sjaavtt| 0dIkSA saMskAra, pvitrkriyaa| pariSkRta (bhU0ka0kR0) [pari+kRt+kta, suT Satvam] saMsRSTa, saMskAritA alaMkRta, zrRMgAra, sjaavtt| pariSTomaH (puM0) [pari+stu+man] hAthI kI jhuul| AvaraNa, aacchaadn| pariSThApanAsaMyamaH (puM0) vastrAdi ke rakhane meM saMyama rkhnaa| pariSpaMdaH (puM0) [pari+spaMd+ghaJ] 0anucara, bhRtya, naukara caakr| zRMgAra, alNkrnn| dhar3akana, spNdn| saMvardhana, khAdya saamgrii| pariSvakta (bhU0ka0kR0) [pari+svaM+kta] 0parirabdha, AliMgita, smaaliNgit| For Private and Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pariSvaMgaH pariSvaMgaH (puM0 ) [ pariSvaMJ+ghaJ] 0sparza, samparka, mel| 0 AliMgana | parisaMvatsara (vi0) eka varSa kA parisaMvatsaraH (puM0) pUrNa varSa / parisaMkhyA (strI0) [pari+sam+khyA-aba+TAp] gaNanA, gintii| 0 yogaphala, jodd'| 0 vizeSa vidhi, vivaraNa spaSTa yoga / 0 eka alaMkAra vizeSa yatra sAdhAraNaM kizidekatra prtipaadyte| anyatra tannivRtyai sA parisaMkhyocyate ythaa| (vAgbhaTTAlaMkAra 11 / 141 ) jisa alaMkAra meM kisI sAdhAraNa vastu kA eka sthAna ke atirikta anya sthAnoM meM niSedha karane ke lie usI eka sthAna meM hI varNana kiyA jAtA hai vaha parisaMkhyA alaMkAra hotA hai| www.kobatirth.org parisaMkhyAta (bhU0ka0 kR0 ) [ parisaMkhyA lyuT ] 0 ginA huA, yogakRta, 0 nirdiSTa / parisaMkhyAnaM (napuM0 ) [ pari + saMkhyA + lyuT ] 0pUrNa yoga, gaNanA, gintii| 0 sahI nirdeza | parisaMcara (aka0 ) pratibhAsita honA (jayo0 26/18) parisaMcara: (puM0 ) [pari+sam+car+ac] vizva pralaya kA samaya, pUrNa saMcaraNa, ucita saMcAra / parisamApanaM (napuM0 ) [ pari + sam +ap + lyuT ] samApta karanA, pUrNa karanA, paripUrNa krnaa| parimamAptiH (strI0 ) [ pari + sam + Ap + ktin ] pUrNa karanA, samApta karanA / parisamUhanaM (napuM0 ) [ pari + sam + Uha + lyuT ] ekatra karanA, saMgraha karanA, eka jagaha lAnA, Dhera lgaanaa| parisara (puM0) [pari+su+gha] taTa, kinArA, sAmIpya, AsapAsa, par3ausa 0 pryaavrnn| 0sthiti, sthala, sthaan| 0 caudd'aaii| 0 mRtyu, mrnn| 0 niyama vidhi| 2 parisaraNaM (napuM0) [parisRlyuT] paribhramaNa, parihiMDana, ghUmanA, DolanA, maMDarAnA / * anusaraNa krnaa| 0 phernaa| 622 parihata parisarpa: (puM0 ) [pari+sRpa+ghaJ ] idhara-udhara ghUmanA, anusaraNa krnaa| parisarpaNaM (napuM0 ) [pari+sRp + lyuT ] 0 calanA, reMganA, maMDarAnA, 0ur3anA, bhAganA, daur3anA / parisaryA (strI0) [pari+suyak-TAp] pradakSiNA pherI, ghUmanA, phirnaa| paristhala (aka0 ) paristaraNaM (napuM0 ) bakheranA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , 0 giranA, vyatIta honaa| (vIro0 9/2) [paristR+ lyuT ] 0phailAnA, bichAnA, 0 AvaraNa, Dhakkana / parispRza (vi0) chuunaa| (suda02 / 32) parisphuTa (vi0) vyakta, dRSTigocara, jhUlA huA, bar3hA huaa| parisphur (aka0 ) kapakapAnA, thrraanaa| phailAnA (jayo014/15) parisphurattArakatA (vi0) kapakapAhaTa, tharatharAhaTatA (bauro0 21/2) parisphuraNaM (napuM0 ) [pari+sphur + lyuT ] kaMpakaMpI, tharatharAnA / parisyaMdaH (puM0 ) [ pari + syand+ghaJ ] 0risanA, 0TapakanA, 0 bUMda-bUMda giranA / 0dhArA, pravAha, bahAva | paristhitiH (strI0 ) prazaMsA, guNagAna / aho dAnamaho dAtA'ho pAtrasya paristhiti (dayo0 117) parisravaH (puM0 ) [ parisu+ap] 0bahanA, bahAva, risnaa| * jharanA, nirjhara 0 / 0nadI, saritA 0 sarakanA / parisrAva (puM0) [pari+khu Nic+ac] nikAsa nisrAva, For Private and Personal Use Only 0 ArakSaNa, gupta rkhnaa| 0chUTa chuTakArA, 0 tiraskAra, anAdara / 0 Apatti, parivarjana, vivarjana bahAva | parisrut (strI0) [parisru kvip tuk ] 0risanA, bahanA, TapakanA / parisrutAzru (vi0) vinirgatA, nikale hue AMsU (dayo0 13 / 10) parisrutairvinirgatairazrubhiH sArdham' parihata ( vi0 ) [ pari + hra+ghaJ ] 0tyAganA, nivAraNa karanA, chor3anA (samu0 1 / 10 ) 0 tilAJjali karanA, nirAkaraNa krnaa| J Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parihAranIti 623 paruH parihAranIti (strI0) hInatA, kamI, kSINa honaa| parihArya (vi0) [pari+ha+ghaJ] nidhArita, rokA gayA, bacane yogy| parihartA (vi0) parivarjana karane vaalaa| (jayo0 23/45) parihAravizuddhiH (strI0) prANivadha nivRtti, anupama tyAga prvRtti| parihAreNa viziSTA zuddhiryasmiha tatparihAra vizuddhi cAritram' (ta0vA0 5/18) parihAra pradhAnaH zuddhi saMyataH parihAra vizuddhi sNytH| parihArika (vi0) parihAra karane vAlA, tyAga karane vaalaa| parihAsaH (puM0) [pari+has+ghaJ] haMsI, makhaula, uphaas| (jayo0 16/52) parihAsavac (napuM0) zliSTa shbdoccaarnn| (jayo0 12/110) parihAsihin (vi0) haMsI ur3Ane vaalaa| (jayo0 2/102) naiva vartmaparihAsiNe dadAtyuddhatAya tu kadAtmane kdaa| (jayo0 2/102) pariha (saka0) chor3anA, tyAganA, visarjana, karanA, nivAraNa krnaa| iTAniSTavikalpAnAM prihrecckinycntvaaptye| (muni0 4) prANAdhAra bhavAMstu mAM pariharetsamvAJchayA nirvRtteH| (suda0 113) parihRta (bhU0ka0kR0) dhuta, naSTa kiyA, chor3A gayA, parityakta (jayo0vR0 1/95) nirAkRta, apAsta, pakar3A huaa| parihINaH (puM0) tuccha, papita, girA huaa| 0kmjor| (samu0 parIkSit (puM0) [pari+kSi+kvip] priikssnn| parIkSita (bhU0ka0kR0) [pari+Iz+kta] jAMca kiyA gayA jAMcA gayA, parakhA gyaa| smbodhit| parIkSituM (saM0kR0) parIkSA karake, jAMca krke| parIta (bhU0ka0kR0) [pri| i+kta] 0veSTita, pariveSTita (jayo0 531) ghirA huA, paryAvRta aacchaadit| *samApta huA, bItA huaa| vigata, vytiit| pakar3A gayA, dhAraNa kiyA gyaa| 'pari samantAditaM veSTitaM' (jayo070 24) parItasaMsAraH (puM0) parimita sNsaar| parItat (strI0) AMta, ann| vipinasya parItadutkarA iva vRddhasya vinirgatA, itH| (jayo0 13/45) parItApaH (puM0) paritApa, sntaap| parItiH (strI0) praajy| jItireva ca parItireva vA tasya te ca tulanA kuto'thvaa| (jayo0 7/68) parItikRt (vi0) praannhaark| (jayo0 7/78) parItya (saM0kR0) pradakSiNakRtya, pradakSiNA krke| (jayo0 1/1) parIpsA (strI0) [pari+Apa+san+a+TApa] prApta karane kI icchA, vAJchA, caah| 0shiighr| parIraM (napuM0) [pR+Iran] eka pl| parIraNaM (napuM0) [pari+I+lyuTa] 0kacchapa, kUrma, kchuvaa| 0chdd'ii| 0veshbhuussaa| parIrabhya (vi0) smaaliNgn| parI sarvottamasundarI tasyAH parIrabhbhe samAliMgane paraH saMlagnaH (jayo0vR0 24/59) parIrambhapara (vi0) AliMgana meM sNlgn| 'parIrambhapare AliMgana saMlagne (jayo 17/75) parIrambhe samAliMgane paraH sNlgnH| parISahaH (0) pIr3A, kaSTa, bAdhA, upsrg| parIti samantAt svahetubhirudIritA mArgacyavananirjarArthaM sAdhvAdibhiH sahyanta iti parISahAH' (jaina0la0684) parISahajayaH (puM0) parISahoM ko jiitnaa| 'mArgAcyavana nirjarArthaM parisoDhavyAH parISahAH' (ta0sU0 9/8) paruH (puM0) [pR+u] jor3a, granthi, gAMTha, sandhi, mel| 0avayava, aNg| samudra, svarga, prvt| parI (strI0) parI, atyanta sundara strii| mitAmarIbhirmadhurAdharIbhiryA vAgayAvA sadane priibhiH| (jayo0 27/19) sarvottamasundarI (jayo0 24/59) parIkSa (aka0) [pari+IkSa] parIkSA karanA, nirIkSaNa karane karanA, parIkSaNa krnaa| nyAya krnaa| parIkSaka (vi0) [pari+Iz+Nvula] parIkSA lene vAla, nirIkSaNa karane vaalaa| nyAya karane vaalaa| parIkSaNaM (napuM0) pAna krnaa| (samu0 4/10) 'parasparaprema sudhAparIkSaNa:' samAvabhau dAzarathiH slkssmnnH| (samu0 4/10) parIkSA karanA, mAna krnaa| devadAnava-balAyitakasya syAtparIkSaNamaho kila ksy| (jayo0 4/8) parIkSA (strI0) parIkSA, jAMca, parakha, mAna, sammAna, viikssaa| (vIro0 5/4) prarvamano vicAra: priikssaa| parIkSAmukhaH (puM0) mANikyanandi viracita sUtra zailI baddha nyaayshaastr| For Private and Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paruta 624 parNakhaMDaH paruta (avya0) [pUrvasmina vatsare iti pUrvasya parabhAvaH ul / parokSaH (puM0) snyaasii| ca] garta varSa, pichalA saal| parokSaM (napuM0) agocr| paruddhAraH (puM0) azva, ghodd'aa| parokSadRSTi (strI0) mUrta-amUrta, cetana-acetana ko bhalI paruSaH (puM0) [pR+uSan] kaThora, kaThina, rukhA, sakhta, kdd'aa| prakAra na dekhanA, aspaSTa dRSTi, agocara dRSTi, avizad (jayo0 6/67) dRsstti| 0khuradurA, krksh| parokSavRttiH (strI0) ajJAta jIvana, adRSTa jiivn| gupta cryaa| tIkSNa, prcnndd| paroddhartayituM (tumun0) upaTana karane ke lie| (vIro0 5/10) 0Thosa, gaaddhaa| parotkarSaH (puM0) dUre kA utkarSa, anya logoM kA vikaas| malina, mailaa| protkrssshissnnutvN| (suda0 4/42) paruSaM (napuM0) apabhASaNa, durvacana, kuvaannii| paruSaM vRkSaM sneharahitaM | parotsRSTa (vi0) tyAgane vAlA, dene vAlA dvitrairbhaktyA parotsRSTaM, niSThuraM para piiddaakaarii| dinai ranveSine ythaa| (samu0 9/10) paruSadoSaH (puM0) para gaNa meM jaanaa| atidoss| paropakRt (puM0) paropakAra, dUsare kI bhlaaii| paruSavacanaM (napuM0) apabhASaNa, durvcn| 0ktthor/krkshvaannii| paropakaraNa (vi0) propkaarii| (suda0 100) parus (napuM0) [pR+us] sandhi, granthi, jor3a, gaaNtth| paropakAraH (puM0) dUsare kA upakAra, dUsare para anugrahabuddhi, avayava anya ke prati bhalAI kA bhaav| (jayo0 2/99) paret (bhU0ka0kR0) [para+i+ta] divaMgata, mRt| pareSAM sarvasAdhAraNAnAmupakAro hitasAdhanaM tsyaikH| paretabhatR (puM0) yamarAja, ymdev| (jayo0vR0 1/86) paretabhUmiH (strI0) zmazAna, mazAna, mRtyu sthl| 0pareSAM prANinAmanugraha ev| (jayo0 vR0 1/12) paretarapAntaH (puM0) zava shivikaa| (jayo0 25/47) parasyAyanugrahabuddhiH / (vIro0 1/33) parerAja (puM0) yamarAja, ymdev| paropakAreNa surazriyaH s| (vIro0 14/27) paretavAsaH (puM0) zmazAna, mshaan| paroparodhakaraNaM (napuM0) dUsare ke Thaharane meM bAdhaka na honaa| paredyavi (avya0) [parasmin ahani] dUsare dina, anya din| pressaamuprodhaakrnnm| pareyuH (avya0) anya divs| 0sUtra vizArada, svAmI kI AjJA binA vahAM na tthhrnaa| pareSTuH (puM0) [para+iS+tu] kaI bAra byAI huI gAya, aneka paroSTiH (strI0) [para+up+ktin] tilcttttaa| bAra vatsa dene vAlI gaay| parjanyaH (puM0) [pRS+zanya ni-SakArasya jakAra:] 0barasane parokSa (vi0) [akSNaH parama] agocara vAle megha, garajane vAle baadl| gupta, ajJApta, apricit| 0bAriza, brsaat| nahIM dikhAI dene vaalaa| 0indr| indriya aura mana kA kAraNa-'indriya-manonimittaM vijJAnaM | parNa (saka0) patroM ke yukta karanA, harAbharA krnaa| parokSam' paNa (napuM0) [parNa+ac] vRkSa ke ptr| 0indriya se sambandhita jnyaan| paraiH indriyairakSA-sambandhanaM 0pNkh| yasya jJAnasya tatparokSam' bANa kA pNkh| 0parANIndriyANi AlokAdizca pareSAmAyattaM jJAnaM parokSam' pattA, ptr| (jayo0 8/41) (dhava 13/212) parNaH (puM0) DhAka kA vRkss| 0avizada pratibhAsa, aspaSTa aabhaas| 'avizada pratibhAsaM parNakuTikA (strI0) pattoM se nirmita kuTiyA, jhopdd'ii| parokSam (nyAya dI0 51) avizadaM parokSam aspaSTaM parNakuTI (strI0) jhopar3I, ghAsa-phUsa kI jhopdd'ii| prokssm| yadindriyAdyairUpajAyamAnaM parokSamarthAdbhavatIha maanm| parNakRcchaH (puM0) prAyazcita kA saadhn| (vIro0 20/21) parNakhaMDaH (puM0) pattoM kA ddher| For Private and Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parNacorakaH 625 paryazru parNacorakaH (puM0) sugandhita drvy| parNabhojanaH (puM0) bkrii| parNamedinI (strI0) priyNgultaa| parNamuc (puM0) zizira Rtu, sardI kA smy| parNamRgaH (puM0) jaMgalI pazu, vRkSa kI zAkhAoM para rahane vAlA pshu| parNala (vi0) [parNa+lac] pattoM vAlA, pattoM se yukt| parNalatA (strI0) pAna kI bel| parNaruh (puM0) basaMta Rtu, pAna kI bel| parNavITikA (strI0) pAna kA bIr3A, pAna kI gilodd'ii| parNazAlA (strI0) jhoMpar3I, pattoM se nirmita jhoNpdd'ii| parNasiH (napuM0) jala bhavana, grISma bhavana, kamala, shaak-bhaajii| 0sajAvaTa, prasAdhana, zrRMgAra saadhn| parNin (puM0) [parNa ini] rukha, vRkSa, per3a, paadp| parNila (vi0) [parNa+ilac] pattoM se yukta, patrAvalI se pripuurnn| parda (saka0) paira mAranA, apAna, karanA, vAyu chodd'naa| pardaH (puM0) [p| ac] keza samUha, ghane baal| 0pAda, apAna vaayu| parpaH (pR+pa) paMgu gAr3I, paMgu piitth| ghara, gRh| parparIkaH (puM0) [pR+Ikana] sUrya, agni, Aga, tej| 0jalAzaya, taalaab| paryak (avya0) [pari+aMc+kvip] cAroM ora, sabhI dizAoM meN| paryaMkaH (puM0) [parigata, aMkam] 0palaMga, khATa, zayyA, aasn| (dayo089) yogAsana, vIrAsana, vishess| paryaGkAsanaM (napuM0) vIrAsana, donoM jaMghAoM ke nIce ke bhAga ko pAMvoM ke Upara karake nAbhi ke pAsa vAma hathelI ke Upara dakSiNa hathelI ke rakhane para paryaMkAsana hotA hai| paryaMkabandhaH (puM0) padmAsana para baitthnaa| paryakabhogin (puM0) sarpa vishess| paryaTa (aka0) ghUmanA, paribhramaNa krnaa| paryaTaH (puM0) vihAra, bhrmnn| (vIro0 15/1) paryaTanaM (napuM0) [pari+aT+lyuT] 0paribhramaNa, dezATana, yaatraa| bhrama, bhrmnn| (jayo0 3/113) hiMDana, idhara-udhara, gmn| paryaTanArtha (vi0) bhramaNArtha, deshaattnaarth| (samu0 2/21, 27) paryaTanta (vi0) bhramaNa karane vAlA, ghUmane vlaa| (jayo0 11/74) paryaTanto pryttntii| (jayo0vR0 1/20) paryanuyogaH (puM0) [pari+anu+yuj+ghaJ] paryAlocana, dUSaNArtha jijnyaasaa| paryaMta (vi0) sImA taka phailA huaa| aMgIkRtA apyamunA zubhena pryntsmpttrunnottmen| (suda0 1/18) prAnta bhaag| (jayo0 3/47) paryantataH (avya0) cAroM or| abhitaH (jayo0 1/58) paryantatA (avya0) smiipvrtii| (suda0 2/26) paryaMtadezaH (puM0) jur3I hI sImA, sImA se lagA huA desh| paryaMtabhU (strI0) sImA vAlA pradeza, sImApartI bhuu-bhaag| paryaMtikA (strI0) bhrssttaacaar| paryayaH (puM0) patana, niHshvaas| 0badalA, samaya samApta honaa| parivartana, aniymittaa| 0avyvsthaa| atikramaNa, avhelnaa| virodh| 0paryAya-bhavAntara, saMjJAntara-'paribhedameti gacchatIti pryaayH'| utpAda aura vyaya rUpa avasthA (vIro0 19/18) dravyaM tadetad sAmAnya guNaparyayAbhyAM yadvA'tra sAmAnya vishesstaa''bhyaam| (vIro0 19/18) paryayaNaM (napuM0) [pari+ay+lyuT] pradakSiNA, parivartana, paribhramaNa, cakkara, eka se dUsarI ora gmn| ghor3e kI jiin| paryavadAta (vi0) pUrI taraha zuddha, pvitr| paryavarodhaH (puM0) vighna, bAdhA, ktthinaaii| paryavasAnaM (napuM0) anta, smaapti| upsNhaar| nirdhAraNa, nizcaya krnaa| paryavasita (bhU0ka0kR0) [pari+av+so+kta] samApta kiyA gaNa, naSTa kiyA gyaa| nirdhArita, upasaMharita, sameTA gyaa| naSTa, kSaya, nAza, smaapt| paryavasthA (strI0) [pari+av+sthA+aD+TAp] 0virodha, vighna, bAdhA, prtirodh| paryazru (vi0) azruparipUrita, azruyukta, AMsuoM se bharA huaa| For Private and Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paryasanaM 626 paryAyarUpaH paryasanaM (napuM0) [pari+as+lyuT] 0pheMkanA, chor3anA, bAhara krnaa| nikAlanA, bhejanA krnaa| 0bheja denA, sthagita krnaa| paryasta (bhU0ka0kR0) [pari+as+kta] pheMkA gayA, vikIrNa kiyA gyaa| 0pdcyut| 0prahAra kiyA gyaa| paryastiH (strI0) [pari+as+ktin] 0paryaMkAsana, 0vIrAsana 0zayyA, Asana, plNg| paryAkula (vi.) maila, gaMdA, duussit| avyavasthita, udvign| 0bhayabhIta, bhayAkrAnta, AkulatA yukt| uttejita, ghabarAyA huA, kssubdh| paryANaM (napuM0) [pari+yA+lyuT] jIna, kaatthii| paryAya: (puM0) grAhaka, kretaa| (jayo0 13/87) paryApatati (strI0) grAhaka, kretA smuuh| (jayo0 13/78) paryApta (bhU0ka0kR0) [pari+ap+kta] 0paripUrNa, sampanna, bharA huA, pUrNa, samasta, pArA, smgr| yogya, sakSama, yatheSTa, ythocit| prApta kiyA huA, uplbdh| paryAptaM (avya0) 0tatparatA se, svecchApUrvaka, saMtoSa, yatheSTa, pUrI taraha sakSamatA ke saath| paryAptaH (puM0) apanI jAti ke yogya paryAptiyoM ko praapt| 0karmodaya se yukta 'pajjattaNAmakammodayavaMto jIvA pjjttaa'| (dhava0 3/4/9) sva jAtyucitaparyAptilabdhi yogyaaH| 0paryApta karmodayavantaH pryaaptH| paryAptakaH (puM0) karmodaya yukta, paryAptiyoM ko praapt| 'praryAptanAma karmodayavartinaH paryAptAH ye hi catanaH sva paryAptI pUrayantIti (jaina0la0 689) paryAptanAmaH (puM0) indriyAdi kI utptti| jisake udaya se ekendriya vilendriya aura saMjJI paMcedriya jIvoM ke yathAyogya paryAptiyAM hotI haiN| paryAptAbhASA (strI0) vyavahAra kI sAdhana bhUta bhASA, vAkzuddhi pUrNa bhaassaa| pajjattigA NAma jA avavahAretuM sakkai jahA saccA mosA vA esA pjjttigaa| (jai0la0 689) paryAptiH (strI0) [pari+Apa+ktin] 0prApta karanA, svIkAra karanA, adhigrahaNa krnaa| anta, upasaMhAra, smaapti| 0pUrNatA, ythesstttaa| tRpti, sNtoss| saadhaarnn| 0sakSamatA, upyukttaa| kriyA prismaapti| apanI kriyA kI smaapti| upacaya se utpanna sthiti| zaktiyoM kI utpatti kA kaarnn| 'yato hi zarIrendriyAdi niSpattiH sA paryAptiH' (nyAyakumudacandra pR0 852) AhArakAdi kI sampUrNatA-paryAptIrAharAdikAraNasampUrNatAH (mUlA0vR0 12/1) 0sampUrNatA kA kaarnn| 0sva viSaya grahaNa kA saamrthy| Atmazakti vishess| paryAptinAmakarmaH (puM0) paryAptiyoM kA utpAdaka karma AhArAdi paryAptiyoM kI rcnaa| paryAptocca (vi0) amitonnt| (jayo0 13/65) pUrNa viksit| paryAyaH (puM0) [pari+3+ghaJ] 0parivartana, parAvartana, pribhrmnn| eka avasthA se dUsarI avasthA ko prApta honaa| paribhedameti gacchatIti paryAyaH' 0hiMDana, cakkara kATanA, idhara-udhara ghuumnaa| samApti, pUrNatA, smgrtaa| praNAlI, vyavasthA, paddhati, dshaa| sRSTi, nirmANa, racanA, utptti| 0vastu gunn| 0aMza, bhAga, hissaa| utpAda-vinAzAdi honA paryAya 'paryetyutpAda vinAzau prApnoti paryAyaH' pari samantAt pariprApnuvanti pariMgacchanti ye te paryAyAH' (ta070 5.58) gunnvikaar| 0anekAntAtmaka vstu| utpaadhetuk| * abhidhaan| (jayo0vR011/14) krama bhuvo vivartAH pryaayaaH| paryAyacchedaH (puM0) paryAya kA uccheda, prAyazcitta kI kriyaa| paryAyajJAnaM (napuM0) vastu svabhAva kA jnyaan| samagratA kA bodh| utpatti-vinAzAdi kA prijnyaan| paryAyarUpaH (puM0) vastu ke prati samaya bdlnaa| (vIro019/20) For Private and Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paryAyalokaH 627 palaM paryAyalokaH (puM0) dravya, guNAdi rUpa lok| paryAyasamAsaH (puM0) ananta bhAga loka paryAyasamAsa hai| paryAyArthikaH (puM0) paryAyArthika naya, jisa naya meM kevala paryAya hI hai, paryAyArthika ko paryAyAstika bhI kahA jAtA hai| 'paryAyo'rthaH prayojanamasyetyasau pryaayaarthikH| (sa0si0 1/6) prAdhAnyena paryAyamAtra grAhI pryaayaarthikH| paryupAsanaM (napuM0) [pari+up+As+lyuTa] pUjA, sammAna, aaraadhnaa| 0pUrNa/yatheSTa upaasnaa| paryuSaNaM (napuM0) parva vizeSa, bhAdra mAsa meM manAyA jAne vAlA, Atmonnati kA prv| ArAdhanA prv| jinopAsakoM meM manAyA jAne vAlA Atma-sAdhanA kA prv| paryuSaNakalpaH (puM0) sthitikalpa, varSAvAsa kA klp| parvaH (puM0) eka pramANa vishess| parvAMga ko pUrvAMga se guNita karane para parva kA pramANa prApta hotA hai| eka pUrva varSa ko eka lAkha se guNita caurAsI ke varga se guNA karane para parva kA pramANa hotA hai| parvakaM (napuM0) [parvaNA granthinA kAyati] ghuTane kA jodd'| parvaNI (strI0) [parva lyuT strIyAM GIp] pUrNimA, zukla prtipdaa| utsava, mhotsv| parvaNyupavAsakRt (vi0) parva para upavAsa karane vaalaa| (vIro014/29) parvataH (puM0) [pa+acac] giri, parvata, phaadd'| caTTAna, parvatamuni (jayo0vR0 2/127) 0parvata nAma vidvAn (vIro0 18/51) tIrthaMkara subratanAtha ke samaya meM eka hI guru se par3he hue parvata aura nArada nAmaka do vidvAn the| jo 'aja' zabda kA alaga alaga artha karate the| parvata 'aja' kA artha chAga (bakarA) karatA thA aura nArada nahIM ugane yogya dhAnya kahatA thaa| samasti yaSTavyamajairamuSya chAgairiyatparvata Aha duussym| purANa-dhAnyairiti nAradastu tayora bhuutsnggrsaadhyvstu|| (vIro0 18/50) parvatajA (strI0) ndii| saritA, prvaahinnii| parvatapakSakIya (vi0) parvata kA pakSa lene vaalaa| nivAryamANA api gItavantaH styaanvitairaagbhibhirhdntH| vAkyAvalI?ra guNodarIryAste ye punaH prvpksskiiyaa:|| (vIro0 19/53) parvatapatiH (puM0) himaaly| himgiri| parvatabhedI (vi0) gotrbhid| (jayovR0 1/41) parvatamocA (strI0) pahAr3I prvt| himAlaya prvt| parvatastha (vi0) parvata para sthit| pavartAvatAraH (puM0) parvata kA avtaar| (jayo0 24/18) parvan (puM0) [pR+vanip] granthi, gAMTha, jodd'| (jayo011/46) avayava, aMga, aNsh| (suda0 4/43) parveti avayavasandhirgranthirvA (samu0 3/40) kAvya kA eka adhyAya, purANa kAvyoM meM prAyaH parva kA prayoga adhyAya ke lie kiyA jAtA hai| avadhi, sImA, nizcita smy| vizeSa tithi vizeSa, prvdin| aSTamI, caturdazI, pUrNimAdi tithiyaaN| (suda0 130, pR0 92) (jayo0 2/38) 'parvANi cASTAyAditithayaH pUraNAtparva dharmopacayahetuAdeti-AhArAdinivRttinimittaM dharmapUraNaM parveti bhaavnaa| (jai0la0 695) tithi, tyohAra, utsv| (jayo0 6/19) sAmAnya avsr| parvakAlaH (puM0) pUrva samaya, utsava kA avsr| parvakArin (vi0) parva sambandhI kArya karane vaalaa| parvagAmin (vi0) parva/tithi para gamana karane vaalaa| parvadhiH (puM0) candra, yoni| beMta, nrkul| parvaruha (puM0) anAra kA vRkss| parvavratadhAraNaM (napuM0) parva sambandhI vrata kA paaln| (suda096) parvasandhiH (strI0) pUrNimA, amAvasyA kI samApti kA kaal| parvopavAsaH (puM0) parva-aSTamIAdi kA upvaas| (suda0 96) parzaH (puM0) [para zatru zRNati] [para+1+ku+sa ca Dit vA spRzati zatrUn, spRz+zun] 0kuThAra, kulhAr3I, phrsaa| zastra, hthiyaar| prshuraam| gaNapati, gnnesh| pazukA (strI0) [pazu+ka+rAp] pslii| parSada (strI0) sabhA, samati, smmiln| palaH (puM0) [pal+ac] puAla, ghAsa! palaM (napuM0) mAMsa, aamiss| (muni0 9) (suda0 127) samaya mApane kA maap| 'karisA cattAri palaM' cAra karSoM kA eka pl| catvAraH kaMsAH plm'| (ta0vA0 3/38) 0pale ca daza gdyaannaaH| daza gAdyANoM kA eka pl| 0kSaNabhara, thor3A smy| (vIro0 18/58) na syAtphalaM yadi plprtikuultaa''pi| For Private and Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir palaka: 628 pallaka: / palakaH (puM0) akssiplk| (jayo0 18/10) palaGkayatva (vi0) mAMsa bhkssnntv| (vIro0 9/15) palaMkara (vi.) [palaM mAsaM kaTati-pala+kaT+khac] bhIru, ___ DarA huA, bhybhiit| palaMkara (vi0) [palaM mAsaM karoti palam+kR+ac] pitt| palaMkaSaH (puM0) [palaM kaSati-palaM kaS+ac] rAkSasa, pizAca, daanv| palaMkaSaM (napuM0) 0mAMsa, kIcar3a, dldl| palakAMzaH (puM0) pakSapAta lava, palaka girnaa| (jayo0 18/10) palavaH (puM0) [pala+vA+ka] jAla, machaliyAM pakar3ane kA jaal| palAMDu (puM0) [palasya mAMsasya aMDamiva pala+aMD+ku] pyaaj| palApaH (puM0) [palaM mAsaM Apyate bAhulyena atra-pala+ Ap+ghaJ] 0hAthI kI puttpuddii| 0pagahA, rajjU, rssii| palAya (aka0) bhAganA, udd'naa| (jayo011/12, 13/86) plaayte| palAyanaM (napuM0) [parA+ay+lyuTa rasya laH] bhAganA, lauTanA, baca niklnaa| palAyamAsa (vi0) bhAga gii| (suda0 pR069) palAyita (bhU0ka0kR0) [parA+ap+kta] bhAgA huA, lauTA huA, ghAMsa vishess| bhayabhIta huaa| (suda0 2/27) palAla: (puM0) puAla, bhUsI, ghAMsa vishess| palAlasamUhaH (puM0) tRnnotkr| (jayo0vR0 2/3) palAli: (strI0) [pala+al-in] mAMsa smuuh| palAzaH (puM0) [pala+az+aN] palamaznAti mAMsa khAdatIti (vIro0 6/27) (suda0 1/33) palAza vRkSa, chevalA, DhAka tru| kiNshuk| (suda01/33) palAza (napuM0) pattA, pNkhudd'ii| harA rNg| palAzaprakaraH (puM0) koMpala, maaNsbhkssii| (suda0 2/27) palAzita (vi0) kiNshuktaa| (suda0 1/33) 2. maaNsbhkssii| (su0 1/33) palAzin (puM0) [palAza vRkSa, DhAka taru] maaNsbhkssk| (jayo024/45) paliknI (strI0) [palita+aca, tasya kan-DIp]0 bUr3hI strii| ___0baalgrbhinnii| paliyaH (puM0) [pari+hra+ap-ghAdezaH rasya la] 0zIze kA pAtra, ghar3A, mrtvaan| 0parakoTA, 0lohe kI gdaa| gozAlA, gokula, gogRh| palita (vi0) [pala+kta] bhUrA, dhvl| (samu0 7/3) palitaM (napuM0) palya, eka pramANa vishess| 'asaMkhyeyayugAtmaka palitam' asaMkhyAta yuga pramANa kaal| palitaMkaraNa (vi0) [apalitaH palitaM kriyate'nena palita+ kR+khyun mum] sapheda karane vaalaa| svacchatA karane vaalaa| palitaMbhaviSNu (vi0) dhavala hone vaalaa| palisojjvalaH (puM0) dhavala, shubhr| (jayo0 2/36) palitatva (vi0) saphedI, dhvltaa| zvetya (jayo0 13/53) janI janaM tyuktumivAbhivAJchati yadA sa zIrSe palitatvamaJcati (vIro0 9/11) palitaprabha (vi0) zvetakezatva kI bhAMti vaalaa| (jayo0 18/41) kSaNika bhaav| 'saMghUrNyamAnazirasaH palitaprabhasya' (jayo0 18/41) 'palitaprabhasya palabhAvaM kSaNikatAmitA palitA prabhA yasya', 'zvetakezatvaM tasya prabhA yasya' (jayo0vR0 18/41) palyaH (puM0) 0pramANa vizeSa, pramANAMgula ke pramANa se eka yojana vistAra, AyAma aura avagAha vAle gola garta kA nAma palya hai| eka yojana vistRta aura eka yojana U~ce gola garta kA nAma palya hai| 'pramANAMgula-parimita-yojanaviSkambhAyAmAvagAhanAni trINi palyAni, kuzUlA ityarthaH (sa0si0 3/38) yojanavistIrNa yojanocchAyaM vRttaM plym| (ta0bhA04/15) palyaGkaH (puM0) [paritaH akyate'tra-pari+ak+ghaJ, rasya laH] palaMga, Asana, khttiyaa| palyayanaM (napuM0) [pari+ac+ lyuT, rasya la:]0jIna, kAThI, palAna, jhuul| rAsa, lgaam| palyaGkAsanaM (napuM0) viiraasn| (suda070) palyopamaH (puM0) eka pramANa vishess| eka yojana vistIrNa evaM gahare garta ko eka dina ke utpanna bAlaka ke bAlAgrakoTiyoM se bharakara sau sau varSa meM eka bAlAna se nikAlane meM jo kAla lagatA hai, utane kAla kA palyoyama hotA hai| 'asaMkhenjehi vassehi palidovamaM hodi' (dhava0 13/300) pallaH (puM0) [palla+ac] koThA, bhaNDArana, khattI, anAja sNcynii| pallakaH (puM0) koThA, anAja saMcayanI, bhaNDArana, khttii| pallako nAma lATadeze dhaanyaadhaarvishessH| (jaina0la0 679) For Private and Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pallav pallav (aka0 ) buddhi ko prApta honA, bar3hanA, vikAsa karanA, aMkurita honaa| sa ca pallavatAnmanorathAGkarastvaccaraNodakaistathA' (jayo0 10/6) pallava: (puM0 ) [ palU kvip pal lU aplava, pala cAsau lavazca ] aMkura, koMpala, TahanI, patra, viTapa, zrRMga, kisalaya / (jayo0 1/47) (suda0 82) pallavANAM patrANAM pakSe viTapAnAM yadvA zRGgArANAM kulaiH samUhaiH / (jayo0vR0 24 / 115) pallo vistare khaGge zRGgAre'laktakarAgayo / cale'pyastrI tu kisale viTape'pi ca pallavaH / (vizvalocana) (jayo0vR0 24/115) www.kobatirth.org 0kalI, maMjarI / * lAla raMga, mahAvara, alasta / zrRMgAra (zrRMgAre'pi dale punariti jayo0 3/9) 0 sAmarthya, zakti, vistaar| pallavaH zabdavistAre / (jayo 03 / 9) 0ghAsa ke aMkuraNa | 0jala (suda0 1 / 18 ) 0kaMkaNa, baavjuud| 0 prema, keli, kriidd'aa| 0 padAMza (jayo0 5/95) 0 capalatA, vAcAlatA / 0 vistAra, abhivRddhi, abhistuti (jayo0 4/4) pallavaleza: (puM0) capala svabhAva cale'pyastrI tu kisale viTape'pi ca pallavaH / iti vizvalocanaH' (jayo0vR0 4/4) pallavakaH (puM0) svecchAcArI / 0gAMDU, lauDA, raMDIpriya / * azoka taru palladeza: (puM0) pallava rAjya (vIro0 15 / 35 ) pallavarAT (puM0) palvava rAjA / (vIro0 17 / 43) pallavatAra (vi0) koMpalatA, kisalayatA / padorlava ekadeza pallavaH iti tadbhAvaM vyanakti prakaTIkaroti kisalayaH (jayo0 12 / 3) pallavikaH (puM0 ) [ pallava:, zrRMgAro rasaH asti asya pallava+Than ] svecchAcArI, gAMDU, lauMDA, chailA / pallavita (vi0 ) [ pallava + itac ] 0 aMkurita hone vAlA, koMpala yukta (jayo0 1/91) 0 vistRta 0kusumita, praphullita, 0vikasita 0 zRMgArita, susajjita | 629 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallavitaH (puM0) lAkha kA rNg| pallavin (vi0 ) [ pallava + ini] koMpala yukta, aMkurita, viksit| pavi: pallavin (puM0) vRkSa, taru / palli / pallI (strI0 ) [ palla+in palli GIS] choTA gAMva, ghAsa-phUsa kI jhoMpar3I vAlA gAMva, parvatIya gaaNv| 0ghara, par3Ava, bstii| (dayo0 56) 0nagara, kasbA | 0 chipakalI / pallikA (strI0) (palli kan+TAp] choTA gAMva, 0par3Ava, + 0 chipklii| * pallakaM (napuM0) [pal+vavac] choTA talAbA, pokhara, johar3a / palvakapaMkaH (puM0) chappar3a kA kIcar3a, pokhara kA gArA / pallvakAvAsaH (puM0) kacchapa, kachuvA / pavaH (puM0) [pU. ap] havA, pavana pavitrIkaraNa, dhAnya shodhn| pava ( aka0 ) pavitra karanA, svaccha karanA, zodha karanA / ( pavamAna eSa suda0 118) palaM (napuM0) gobara / pavanaM (napuM0) [pU+ lyuT ] havA, vAyu, tiryak baahii| 0 pavitrIkaraNa, phaTakanA, zodhanA cAlanA, sApha krnaa| 0jharanA / 0jala, bAri, nIra 0 kumhAra kA aavaa| pavanadevaH (puM0) vAyudeva / (dayo0 28 ) pavananAzaH (puM0 ) 0garur3a / 0 mayUra, mora For Private and Personal Use Only pavanatanayaH (puM0) hanumAna / " / pavanasuta (puM0) pavanaputra hanumaMta pavanAzaH (puM0) sarpa, ahi, sAMpa pavanAzana: (puM0) sarpa, ahi / (vIro0 12/28) pavanAtmajaH (puM0) hanumAna / pavamAnaH (puM0) havA, vAyu / pavargaH (puM0) pavarga akSara (jayo0 1/24 ) pavargajJAtRtA (vi0) pavarga kA jJAna vAlA paJcavarNAtmakapavargajJAtRtAbhAvazca (jayo0vR0 1/24) pavargapariNAmaH (puM0) pavarga samUha kA bhaav| (jayo0vR03/20) pavAkA (strI0) [pU. Ap] bavaMDara, AMdhI, jhaMjhAvata pavi: (puM0 ) [ pU+ i] indra kA vajra / 0vidyuta, bijlii| (jayo0 24/41 ) Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pavita 630 pazcAttApazIla pavita (vi0) [pU+kta] pavitra kiyA huA, zodhA huaa| pazu (strI0) mavezI, jaanvr| (jayo010 220) jaMgalI, pavitaM (napuM0) kAlI mirc| nRshNs| 'saromanthAH pazavaH' (dhava0 43/391) pavitra (puM0) [pU+itra] zuddha, uttm| sudarzanaM nAma paraM pvitrm| | pazukriyA (strI0) krUra kriyA, ghaatkkriyaa| (bhakti0 7) zreSTha, pAvana, puut| gaMgApagAsindhunadAntaratra, | pazugehaM (napuM0) pazuzAlA, vAra, jahAM pazuoM ko bAMdhA pavitrayekaM pratibhAti ttr| (suda0 1/14) jAtA hai| shaar| pavitrIkRta, nisspaap| pazucara (vi0) pazu kI taraha caryA karane vaalaa| vjrdhaarii| (jayo0 pazucaryA (strI0) sahavAsa, strIprasaMga, nimna prvRtti| pavitraM (napuM0) calanI, jhaannii| pazujAtiH (strI0) jaMgalI jaati| vicAra hI jaati| pavitrakaM (napuM0) [pavitra+kai+ka] jAla, rssaa| pazutA (vi0) niictaa| pavitrakaTImaNDalaM (napuM0) pvirvjr| sUkSma kaTI vaalii| pazudharmaH (puM0) pshuprkRti| (jayo0 6/9) pazunAthaH (puM0) shiv| pavitratA (vi0) zuddhatA, svcchtaa| sadbhirAdaraNIyasyod bhavato'pi pazupaH (puM0) gvAlA, ahiir| pvitrtaa| (vIro0 6/42) pazupatiH (puM0) mahAdeva, shiv| umAmavApya mahAdevo'pi ca pavitradUrvA (strI0) parameSThi-pada-saMspRSTa dUrvA, maMtrita duurvaa| gtvaa'ptrptaayaam| kimiha punarna babhUva viSAdI sthAnaM (jayo0 12/97) guravo'bhidhUvaraM dadurvA zubhasamvAdakarI pshuptitaayaaH| (suda0 112) pvitrduurvaaH| (jayo0 12/97) pazupAlaH (puM0) gvAlA, pazu pAlana karane vaalaa| pavitrapANi: (strI0) dhule hue haath| pazupAlakaH (puM0) gopAlaka, gvaalaa| pavitrabhAvaH (puM0) unnatabhAva, vishuddhbhaav| pazupAlanaM (napuM0) pshurkssnn| pavitrarUpa (vi0) utkRSTa sauMdarya yukta, carama rmnniiy| pazupurISaH (puM0) pAzavika viTa, pazu kI viSTA, gAya kA (suda0 2/4) gobr| (jayo0 2/78) pavitrarUpiNI (strI0) pavitra rUpavAlI, sauMdarya se pripuurnn| | pazaprerakaH (puM0) pazuoM ko hAMkanA, jaMgala le jaanaa| (samu0 2/13) pazubaliH (strI0) pazuoM kI aahuuti| (vIro0 22/17) pavitrAtmaka (vi0) sumana sthala vAlA, zuddhAtmaka svarUpa | pazubhakSaNIya (vi0) pazu sambaMdhI bhojana, baaNttaa| (jayo010 vaalaa| (jayo0vR0 1/97) 2/109) pazu sambaMdhI aahaar| pavitrAtmatva (vi0) pavitrAtmarUpavatI, vizadAkSavatI, sulocnaa| pazubhAvaH (puM0) jar3abhAva, muurtbhaav| (jayo0 10/41) (jayo0 3/84) pazubhojanaM (napuM0) vANTa, baaNttaa| 'gRhasthA janA vANTaM pazubhojanaM pavitrAropaNaM (napuM0) unnata sNskaar| uttama bhaavnaa| ___ tadvad vRSaM dhrmmpekssy'| pavitrAroharaNaM (napuM0) upanayanAdi sNskaar| * saMskArita dRsstti| pazumAraM (avya0) pazuvadha kI rIti ke anusaar| pavitrApsAras (strI0) svarga sdRsh| apsraa| grAmAn pavitrA- pazuyoniH (strI0) pazu pryaay| (samu0 5/4) psaraso'pyanekakalpAMghripAnyatra satAM vivekH| (suda0 120) pazurajjU (strI0) pazudhana kI rssii| pavitrAzayavatI (vi0) udara abhiprAya vaalii| (jayo0 15/37) pazcAt (avya0) [apara+ati-pazcabhAva:] pIche se, pichalI pavitratArtha (vi0) sNhitaarth| (jayo00 9/90) ora se| pshcaat-punH| (jayo0 1/47) ni:saGgo'nilavadyapavitrI (strI0) zuddhi, svcchtaa| tirvicaratAtsarvatra pshcaadym| (muni0 7) pavitrIkRtAvaniH (strI0) svaccha kI gaI, pRthvI, zuddhatA yukta pazcAtkRta (vi0) pIche chor3a huaa| ghttaa| (pavitrIkRtA'vaniH yathA sA (jayo0 11/73) pazcAttatvaM (napuM0) isake anaMtara kI sNtpti| (vIro0 16/26) pavitrIbhUt (vi0) pavitra kI gaI, zuddha huii| (jayo0 pazcAttApaH (puM0) pachatAnA, saMtapta honaa| 19/5,14/3) pazcAttApazIla (vi0) uptaapii| (jayo0 15/58) punaH pazavya (vi0) [pazu+yat] pazu sambaMdhI, pshutaapuurnn| punaH vicAra kara, pazcAttApa yukt| For Private and Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pazcAdapi 631 pAkhaNDaH pazcAdapi (avya0) punarapi, phira bhI, pIche se bhI, 'babhUva pazcAdapi pUrNacandra' (samu0 4/10) pazcArdha (vi0) pazcimI, pazcimI bhaag| pazcArdhaH (puM0) uttraardh| pazcima (vi0) pUrva ke viparIta dishaa| pazcimadivasamudraH (puM0) antima smudr| (jayo0 15/16) pazcimadizA (strI0) prtiiciiy| (dayo0 18) 'jatto a asthamei u avaradisA u NAyavvA' pazcimA (strI0) pazcima dizA, prtiiciiy| pazyat (vi0) [dRz+zatR] dekhane vAlA, sAkSAt kurvataH (jayo0vR0 1/46) pA (saka0) pAnA, grahaNa krnaa| (jayo0 11/9) Ananda-sandoha-samullasadvapustayA tadAsyendumado dRzaH ppuH| (vIro0 846) 0pInA, Acamana karanA, pAna karanA 'pibennu mAtApi sutasya zoNitamaho nizAyAmapi' (vIro0 9/4) pibnti| (jayo0 1/87) cintana karanA, manana karanA, dhyAna denA, acchI taraha sunnaa| pilAnA, pAna kraanaa| 0siiNcnaa| pA (vi0) pIne vAlA, Acamana karane vaalaa| rakSaka, (jayo00 5/86) pAMsa (vi0) duSTa, atyAcArI, aparAdhI, ptit| pAMsa (vi0) dhUla dhUsarita, dhUla se bharA huaa| pAMzu (strI0) dhUla, raja, garda, rennu| pAMsuH (strI0) dhUla, raja, garda, reNu, dhuulii| gobara, khaad| pAMzukulI (strI0) rAjapatha, raajmaarg| pAMsukulI (strI0) raajmaarg| pAMzukUla/pAsukUlaM (napuM0) rajasamUha, dhUla kara ddher| pAMzukRt/pAMsukRta (vi0) dhUla se sanA huaa| pAMzukSara/pAMsukSAraM (napuM0) lona, lvnn| pAMzujAlika (vi0) dhUla smuuh| pAMzuyuta (vi0) dhUlI yukt| pAMsula (vi.) kalaMkita, mardita, duussit| privyaapt| (jayo0 3/111) pAMsujaM (napuM0) nmk| pAMsulaH (puM0) duzcaritra, lmptt| pAkaH (puM0) [pac+ghaJ] pkaanaa| (samya0 121) pakAnA, sekanA, ubaalnaa| na zAkasya pAke palasyeva puutin| (vIro0 16/25) paripAka (jayo0 5/86, vIro0 2/19) paripUrNa, sampanna, pripkvtaa| 0pUrNavikAsa, bharA huaa| prinnaam| (jayo0 3/17) 0jarA yukt| (jayo0 5/15 pAkajaM (napuM0) kAlA nmk| pAkapAtraM (napuM0) pakAne kA brtn| pAkakuTI (strI0) kumhAra kA aabaa| pAkalaH (puM0) aag| pAkazAlA (strI0) rsoiighr| pAkali (strI0) vipAka-navapAke tu pAkalI duutivishv-locnH| (vIro0 28/20) pAkazAsana (puM0) indr| pAkima (vi0) pakA huaa| pAkistAnam (napuM0) eka deza kA nAma, jo muslima bAhula kSetra hai| (jayo0 18483) pAkuH (puM0) [pac+uNa] pAcaka, rsoiiyaa| pAkya (vi0) [pac+Nyat] pakAne yogya, paripakva hone yogy| pAkSa (vi0) [pakSa aNa] pAkSika, pakSa se smbNdhit| pAkSika (vi0) [pakSa Thak] ardhamAsika, pakSa se sambaMdhi, paakss| 0tarka viSayaka, pakSa prastuta karane yogy| 0aicchika, vaikalpika, anumt| pAkSikaH (puM0) cir3iyAmAra, bheliyaa| pAkSika zrAvaka, ekadezahiMsAdivirati rUpa shraavk| pAkSikazrAvakaH (puM0) eka dezahiMsAdi virati vrata paalk| (jayo010 2/13) samyagdRSTiH saaticaarmuulaannuvrtpaalkH| arcAdiniratastvagrapadaM kAMkSIha paakssikH|| (dharma saM0 dhA05/4) pAkSikApAkSika (vi0) pakSa aura apakSa vAlA aicchikaanaicchik| pAkhaNDaH (puM0) [pAtIti-pA+kvip pAH vayodharmaH taM khaNDayati pA+khaNDa+ac] vidharmI, naastik| cANDAla, duraatmn| 0AcaraNa vihIna mnussy| 0pApa jny| For Private and Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAkhaNDin 632 pATavaM pAkhaNDin (vi0) pApI, duraacaarii| pAkhaNDimUDhatA (strI0) kuguru Adi ke prati zraddhA, sAMsArika kAryoM se ghire hue sAdhu ke prati shrddhaa| bAhyAbhyantaraparigrahavatAM pAkhaNDinAM kugurUNAM namaskArAdi krnnm|(kaartikeyaanuprekssaa TI0 326) sagranthArambhahiMsAnA sNsaaraavrtvrtinaam| pAkhaNDinAM puraskAro jJeyaM paakhnnddimohnaam| (zrAva0) pAkhaNDimohanaH (puM0) pApAcArI ke prati shrddhaa| pAgala (vi0) [pArakSaNam tasmAt galati vicyuto bhavati-pA+ gala+ac] vikSipta, mandabuddhi vaalaa| pAMkteya (vi0) [paMkti+Dhak] paMkti bddhtaa| pAcaka (vi0) [pac+Nvula] pacAne vAlA, seMkane vaalaa| (dayo0 17) pAcakaH (puM0) rsoiyaa| agni| pAcakaM (napuM0) pitt| pAcanaM (napuM0) [pac+Nic lyuT] pakAne kI kriyaa| pAcanaH (puM0) 0agni, aag| 0khaTAsa, amltaa| pAcana (vi0) pakAne vAlA, pacAne vaalaa| (vIro0 19/40) pAcanaH (puM0) tapasyA, praayshcitt| pAcalaH (puM0) [pac+Nic+kalac] rasoiyA, paack| 0agni, aag| pAcalaM (napuM0) pacAnA, paripakva krnaa| pAMcajanyaH (puM0) [pNcjn+nyy]0shNkh| eka zaMkha nAda, ___* kRSNa ke zaMkha kI dhvni| pAMcajanyadharaH (puM0) kRssnn| pAMcadaza (vi0) [paMcadazI+aNa] pandarasa, pAkSika kI aMtima divasa kI tithi| pUnama yA amAvasyA kA din| pAMcadazyaM (napuM0) [paMcadazan+SyaJ] pandraha kA smuccy| pAMcanad (vi.) [paMcavada+aN] pAMca nadiyoM ke samUha vAlA sthAna pNjaab| pAMcabhautika (vi0) [paMcabhUta+Thak] pAMca tattvoM se nirmita bhautika vaataavrnn| pAMcavASika (vi0) [paMcavarSa+Thaka] pAMcavarSa kaa| pAMcazabdika (napuM0) [paMcazabda+Thak] vaadyyntr| pAcA (strI0) pkaanaa| pAMcAla (vi0) [paMcAla+aNa] paMcAla se smbNdhit| pAMcAlaH (puM0) paaNcaaldesh| pAMcAlikA (strI0) [pAMcAlI+kap+TApa] puttalikA, gudd'iyaa| pAMcAlI: (strI0) [pAMcAla+aNDIp] pAMcAladeza kI raajkumaarii| 0dropadI, paannddupriyaa| 0gur3iyA, puttalikA, putlii| 0pAMcAlI rIti-jahAM prasAda guNa kI racanA hotI hai, vahAM pAMcAlI rIti hotI hai| pAT (avya0) AhUtArtha meM isa avyaya kA prayoga hotA hai| pATakaH (puM0) [paT+Nic+Nvul] vidAraka, vibhaajk| grAmINa aNcl| saMgIta kA upkrnn| 0paryanta, taka, sImA, kinArA, 0bhAga, pADe, sthl| 'vezyAnAM pATakaM prAptaM brAhmiNI nindyate' vitthA, vaalist| (hita0 19) 0pAMse pheNknaa| pATaccaraH (puM0) [pATayan chindan carati-cara+ac] 'pATaccarazcoro vandikaro', cora, luTerA, pAr3a lagAne vAlA bndiikr| pATanaM (napuM0) [paT+Nic+lyuT] tor3anA, dhvaMsa karanA, girAnA, vidIrNa karanA, naSTa karanA, phaadd'naa| pATala (vi0) [paT+Nic+kalac] gulAbI raMga, pItarakta vrnn| pATalaM (napuM0) gulAba pussp| 0pATalavRkSa kA pussp| pATalaH (puM0) eka aussdhii| (jayo0 24/26) pATalapuSpaM (napuM0) bhuupdm| (jayo01/83) pRthvI kA kml| pATalarajaM (napuM0) gulAba kI praag| 0gulAba raMga kI dhuul| pATalA (strI0) [pATala+ac+TAp] 0lona, lodha, 0pAdara taru, gulaab| pATalAJcita (vi0) gulAbI vrnnvaalaa| (jayo0 24/26) pATaliH (strI0) [pATala+ini] gulAba kA pussp| pATalikaH (puM0) chAtra, vidyaarthii| pATaliputraM (napuM0) paTanA, eka prAcIna nagara, jo mAgadha deza kI rAjadhAnI ke rUpa meM pracalita thaa| (suda0 119) 'prasaJcaran vAta ivApyapApaH kramAdasau paattliputrmaap| (suda0 119) pATaliman (puM0) [pATala+imanic] pItaraMga, piilaavrg| pATalyA (strI0) [pATala+yat+TAp] gulAba ke puSpoM kA gucchaa| pATavaM (napuM0) [paTu+aNa] cAturya, caturAI, nipunntaa| (jayo0 5/20) 'paatttaabhrnnvibhrmsrgH'| For Private and Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pATavika 633 pANisaptalaH 0dAkSya, naipuNya, tiikssnntaa| (jayo0 16/85) 0khela, dAMva, 0vyvhaar| kauzala, dksstaa| 0karAra, prazaMsA, hst| UrjA, sphUrti, shkti| pANiH (strI0) [paNa iN] hasta, haath| pATavika (vi0) [pATava Than] 0tIkSNa, catura, kushl| pANigrahaH (puM0) paannigrhnn| (dayo0 7) (jayo0 10/43) 0dhUrta, Thaga, chalI, kpttii| pANigrahaNaH (napuM0) zAdI-byAha saMskAra, kroplbdhi| pATita (bhU0ka0kR0) [paT+Nic+kta] phAr3A huA, (jayo0vR0 12/57) vidArita/khaNDita kiyA gyaa| pANigrahaNapUrvakSaNaH (puM0) vivAhake pUrva kA smy| (jayo030 viddha, chidrit| 10/116) pATI (strI0) [paT+Nic+in GIS] aNkgnnit| pANigrahaNAtmika (vi0) paannigrhnnvaalaa| (jayo070 1/67) pATIraH (puM0) [paTIra+aN] cndn| pANigrahaNAbhilASiNI (vi0) pANigrahaNa kI icchA karane rAMgA, megha, clnii| __vaalii| (jayo0vR0 1/64) pAThaH (puM0) [paTh+ghaJ] pATha, paThana, AvRtti, ghokanA, yAda pANigrAhaH (puM0) dUlhA, pti| karanA, smaraNa krnaa| pANighaH (puM0) ddholvaadk| 0par3hanA, vAcana, adhyayana, 'paThanaM pAThaH, paDhyate vA taditi pANighAtaH (puM0) cUMsA, prhaar| pAThaH, paThyate vA'nenAsmAdasminniti vA abhidheyamiti pANijaH (puM0) nakha, naakhuun| pAThaH, vyaktikriyata iti bhaavaarthH| (jai0la0pR0 698) pANijantuvadhaH (puM0) AhAra grahaNa karate samaya jIva kA pAThakaH (puM0) [paTh+Nic+Nvula] aadhyaatmik| ____ Akara mara jaanaa| jIva ghaat| adhyApaka, guru, upaadhyaay| (vIro0 2/7) bho pAThaka pANitalaM (napuM0) hathelI, hAtha kA bhaag| jJAnadharA (samya0 19) pANiniH (puM0) eka prasiddha vyaakrnnkaar| upAdhyAya prmesstthi| ajjhAvayaguNajutto dhammovadesayAri pANiparItayaSTika (vi0) caabukdhaarii| 'pANinA pANau vA criyttttho| parItA svIkRtA yaSTiryena yasya vA' (jayo0vR0 13/16) NissesAgamakusalo parameTThI pAThao jhaao|| pANinIyaH (puM0) 0AcArya paannini| 0eka vyaakrnnkaar| (bhAva saM0378) paannini-smbNdhii| (jayo0vR0 4/16) 0svAdhyAyakArin (jayo0 19/15) pANiparigrahaH (puM0) vivhnyogy| (jayo0 12/81) (samu0 pAThakagaNaH (puM0) upAdhyAya smuuh| 4/27) 0par3hane vaale| (vIro0 22/34) pANipIDanaM (napuM0) vivAha, pANigrahaNa sNskaar| 0krpiiddn| pAThaka-parameSThin (puM0) upAdhyAya parameSThi, pAMca parameSThiyoM (samu0 5/22) meM caturtha parameSThi, upadhyAya parameSThi, jo svayaM par3hate aura pANipraNayinI (strI0) patnI, bhaaryaa| dUsaroM ko par3hAte haiN| pANibaMdhaH (puM0) vaTavRkSa; gUlara tru| pAThanaM (napuM0) [paTh+Nic+ lyuT] adhyApana, vyAkhyAna denA, pANimuktaM (napuM0) eka Ayudha jo hAtha se pheMkA jaataa| prvcn| pANimuktA (strI0) vigrhgti| 'pANimukteva pANimuktA' nirUpaNa, prarUpaNa, vivecn| yathA pANinA tiryak prakSiptasya dravyasya gatireka vigrahAH pAThita (bhU0ka0kR0) [paTh+Nic+kta] adhyApita, vyAkhyApita, gatiH tathA saMsAriNAmeka vigrahAgatiH pANimuktA dvaismyikii| kathita, nirUpita, par3hAyA huA, shikssit| (dhava0 1/299, 300) pAThin (vi0) [paTh+Nini] adhyayana kiyA gayA, pricit| | pANidhama (vi0) [pANi+mA+khaz] hAtha se dhoMkane vAlA, pAThin (puM0) eka machalI kA naam| (dayo0 42) hAtha se havA karane vaalaa| pAThInaH (puM0) [paTh+InaN] purANa sambaMdhI kthaa| pANilezaH (puM0) hstaagrbhaag| (jayo0 14/37) pANaH (puM0) [paN+ghaJ] 0vyApAra, vyvsaay| pANisaptalaH (puM0) bndhujn| (suda0 3/24) For Private and Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pANisaMketaH 634 pAtraM pANisaMketaH (puM0) hAtha dvArA iNgit| (jayo0 6/6) pAtaGgi (puM0) [pataGga+iJ] * yama, zani, karma, sugriiv| pANisamasyANa (strI0) hAtha kI smsyaa| (jayo0 6/6) pAtaJjala (vi0) pataJjali dvArA racita bhaassy| pANDara (vi0) [pANDara+ac] dhavala, svaccha, geru raMga kaa| | pAtaJjalaM (napuM0) pataJjali kA yogdrshn| ___ camelI pussp| pAtanaM (napuM0) [pat+Nic lyuT] girAnA, dhakkA denA, dhkedd'naa| pANDaputraH (puM0) pANDu putr| (dayo08) 0pheMkanA, pachAr3anA, ddaalnaa| pANDavaH (puM0) [pANDoH apatyam, pANDu+aNa] pANDavAnAM 0hIna karanA, nIcA dikhaanaa| tathA bhISma pitAmaha iti| (vIro0 8/40) 0pANDuputra, pAtAlaM (napuM0) [patatyAsminnadharmeNapat+Ala] atala, vitala, 0pANDu kI sntaan| (samya0 65) yudhiSThira, bhIma, rasAtala, bhUgarbhIya ,nimnsthl| 'svargApyatiramaNIyAni arjuna, nakula aura shdev| (jayo0 18/51) (vIro0) patAlAni' (jayo0 hi0 11/73) pANDavamaya (vi0) pANDava yukt| (jayo0vR0 1/18) pAtAlaMgata (vi0) nIce kI ora jhuke hue| (jayo0 22/19) pANDavazreSThaH (puM0) yudhisstthir| pAtAlagaMgA (strI0) nIce bahane vAlI gNgaa| pANDavAbhIlaH (puM0) kRssnn| pAtAlanilayaH (puM0) naaglok| pANDavIya (vi0) pANDava se smbndhit| pAtAlanivAsaH (puM0) nAga lok| pANDityaM (napuM0) [paNDita+SyaJ] vidvatA, prajJAzIla, adhigama pAtayet (bhU0ka0kR0) giraayaa| (muni0 20) vidyeshvr| pAtAlamUlaM (napuM0) paataaltl| (suda0 1/36) 0kuzalatA, pravINatA, tIkSNatA dksstaa| pAtikaH (puM0) [pAta+Than] sUMsa, shiNshumaar| gaMgA nadI meM pAyA pANDu (vi0) [paND+ku] pItadhavala, sapheda sA, piilaapn| jAne vAlA jalacarajIvA pANDuH (puM0) svaccha, zubhrA pAtika (vi0) saMyama ghaatk| (muni0 29) 0pANDu-pANDavoM ke pitaashrii| pAtit (bhU0ka0kR0) [pat+Nic+kta] girAyA gayA, paTakA pANDukaH (puM0) paannddukshilaa| gayA, pachAr3A gayA, parAsta kiyA gyaa| pANDuni (vi0) pANDuvarNa vaalii| (jayo0 14/60) svaccha pAtityaM (napuM0) [patita+SyaJ] padacyuti, jAti se hIna, AkAra vaalii| jaatibhrNsh| pANDunidhiH (strI0) naisarganidhi, eka prAmANika nidhi| pAtin (vi0) [pat+Nini] 0avataraNa karane vAlA, utarane pANDura (vi0) [pANDu+ra] sapheda sA, piit-dhvl| vAlA, girane vaalaa| paNDuraM (napuM0) pANDura roga, zveta kusstt| 0tyAgane vAlA, parityakta karane vAlA, chor3ane vaalaa| pANDuratva (vi0) piitimaan| (jayo0vR0 5/8) 0dhvaMsa karane vAlA, dhakelane vaalaa| pANDuriman (puM0) [pANDura imanic] pIlApana, saphedI yukt| | pAtilI (strI0) [pAtiH saMpAtiH pakSiyUthaM lIyate'trapANDuvapu (napuM0) shvetpraayshriir| (jayo0 18/21) pAni+lI+DAGIS] 0jAla, phaMdA, 0hAMDI, ptelii| pANDuzilA (strI0) paannddukshilaa| (jayo0 19/2) pAtivratya (vi0) pati dharma kA pAlana karane vaalii| (suda088) pANDyA (strI0) deza vishess| pAtuka (vi0) [pat+ukaJ] patanazIla, girane vaalaa| pAta (vi0) [pA+kna] rakSita, sNdhaarit| pAtukaH (puM0) caTTAna, shiNshumaar| pAtaH (puM0) [pat+ghaJ] ur3anA, utaranA, avataraNa krnaa| pAtraM (napuM0) [pAti rakSati-pibanni anena vA-pA+STan] bhANDa, 0bahanA, chUTanA, pheNknaa| bartana, pAnI, sakorA, pAnI bharane kA ghttaadi| 0patana, utaar| 0vastu kA aadhaar| (suda0) 0parAjaya, AkramaNa 0jalAzaya, srovr| 0doSa, trutti| 0abhinetA, nAyaka, nAyikA aadi| pAtakaH (puM0) [pat+Nic+Nvul] 0pApa, aparAdha, durita yogyatA, zreSThatA, unnttaa| (jayo0vR0 16/115) (samu08/33) jJAnAdhyAna praaynn| For Private and Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pAtradatti 0 jJAna, darzana caritra tapAdi yukta saMyata / * saMtuSTazIla, zucitA yukta, vinIta / 0guNa prakarSa yukta | 0 saMyama lIna, jitendriya, dhIra vyakti / 0 rAga-dveSAdi se rahita mnuj| 'ApadudbhyaH pAti yastasmAt pAtramityabhidhIyate' (jaina0la0 639) www.kobatirth.org " pAtradatti (napuM0 ) 0pAtradAna, 0yogya dAna, 0bhaktipUrvaka zramaNoM ko daan| 0sAdhanarata ke lie yathocita daan| mahAtapodhanebhyaH pratigraharcanAdipUrvaka niravadyAhAradAnaM jJAnasaMyamoSakaraNAdidAnaM ca pAtradattiH / ( kArtikeyA0 TI0 391) pAtradAnaM (napuM0) pAtradatti, pUjA / pratigrahapUrvaka dAna pAtrapAla (puM0) campU, DAMDa, nAMva khene ko patavAra / pAtravizeSa: (puM0) tapAdi se sampanna vyakti vizeSa / 'mokSakAraNaguNa saMyoga: vizeSa:' (ta0vA0 7/39) pAtrasthita (vi0) bhaannddmrjn| pAtrI (vi0) ukarSaguNavAlI (suda037) 0hastabAlI (suda02/10) 0 dhIrodAttaguNayuktA / pAtrocita (vi0) yogyapAtrAnusAra / pAtropakaraNaM (napuM0) ucita pAtra ke lie pustakAdi upakaraNa / pAthojamukhI (vi0) (pAthojaM kamalevamukhaM) kmlmukhii| (jayo0 14/47) pAthaH (puM0 ) 0 agni, 0sUrya / pArthaM (napuM0) jala, nIra, paanii| pAthas (napuM0) [pA+asuthun] jala, vAri, nIra / pAtheyaM (napuM0 ) [ pathin + DhaJ ] mArga kA kalebA, rAste kA bhojana (vIro0 2/2) sambala, AdhAra (jayo0 12/95) 0 knyaaraashi| pAthodhi (strI0) samudra sAgara (jayo0 10/82) pAthonidhi (puM0) samudra, jlraashi| (jayo020 / 27, samu03 / 5) pAnvAGgin (vi) pathika, rAhagIra (vIro0 6/21 ) pAdaH (puM0) [pad+ghan] paira, caraNa, pAMva (jayo0vR0 3/45) (suda0 5/3) tatpAdayorvinItAbhyAmoccAraNapUrvakam (suda0 4/46) 0per3a kI jdd'| 0 giribhAga, tlhttii| 0 cauthAI, cauthAI bhASA / chaha aMgula pramANa paad| 0 zloka kA eka caraNa, eka paMkti 'sA tanustAni cAGgAni ' (jayo0 3/43) 635 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 kiraNa sUryasya paadaiH| (jayo0vR0 15/72) 0 stambha khaMbhA / pAdakaM (napuM0) nUpura, pAyala | pAdakaTakaH (puM0) pAyala, nuupur| pAdapAlikA pAdakIlikA (strI0) pAyala, nUpura, pairoM ke pAyajeba / pAdakSepa (puM0) kadama, paga, pAMva rakhanA (jayo0 24/616 ) pAdagranthiH (strI0) TakhanA, ghuTanA / pAdagrahaNaM (napuM0 ) 0muni kA antarAya, 0pairoM dvArA ratna Adi grahaNa krnaa| pAdagrahaNaM (napuM0) Adara yukta abhivAdana, paira laganA, caraNasparza krnaa| pAdacaturaH (puM0) mithyAnindaka, bakarA, retIlA taTa / pATacatvaraH dekho uupr| pAdacampana (napuM0) samvAhana, dabAnA, paira masalanA (jayo0vR0 17/40) pAdacAra ( napuM0) komala caraNa / azvA dharitrIM mRdupAracArairjighranta ete sma ca paryaTanti / (jayo0 13 / 88 pAdacArin (puM0) pathika (jayo0vR0 13/6) 0 paidala sainika, ptti| (jayo0 13 / 11 ) pAdacArin (vi0 ) paidala calane vAlA, pherI lagAne vaalaa| pAdajaH (puM0) zUdra, nimn| pAdajAhaM (napuM0) papoTA, Takhane kI haDDI / pAdatalaM (napuM0 ) paira kA talavA / pAdatra: (puM0) upAnaha, jUtA / pAdatrANaM (napuM0) upAnaha, jUtA, pdrkssk| pAdapatanaM (napuM0) abhivAdana, vinamratA, caraNasparza / 'pAdapatanaM pramANadigauravam' (jaina0la0 700 ) For Private and Personal Use Only pAdapaH (puM0) vRkSa, taru / (suda0 3/14) pAdapakoTara: (puM0) vRkSa kI khoha / (muni0 3 ) pAdapadmaruciH (strI0) caraNa kamala ke prati ruci| (jayo0 4/18) pAdapopagamanaM (napuM0) nizcalapUrvaka anazana karanA / 0 zarIra ko vRkSa kI taraha sthira rakhanA / pAdasyopagamanaMaspandatayA'vasthAnam' (jaina0la0 701 ) pAdapogamanamaraNaM (napuM0) anazana, atyanta nizcalatA pUrvaka maraNa / pAdapo vRkSaH, tasyeva chinnapatitasyopagamanam atyanta' nizceSTatayA'vasthAnaM yasmin tat paadpogmnm| (jaina0la0 701 ) pAdapAlikA (strI0) pAyajeba, pAyala | Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAdapAzaH pAnavaNij pAdapAzaH (puM0) caraNadhUlI kA sprsh| (jayo0 1/104) pAdapUrakaM (napuM0) caraNapUrti, zloka ke pAdoM kI puurti| pAdapUraNa (napuM0) caraNapUrti, zloka baddha racanA krnaa| pAdaprakSAlanaM (napuM0) caraNa dhonA, paadprmaarjn| pAdapratiSThAna (napuM0) pairoM kI caukI, paadpiitth| pAdaprahAraH (puM0) tthokr| (jayo0 1/84) pAdabandhanaM (napuM0) ber3I, pairoM kI shrRNkhlaa| pAdabhU (strI0) caraNa prAnta, crnnbhaag| (jayo0 12/104) pAdamudA (strI0) cihna, crnn-sNket| pAdamUlaM (napuM0) papoTA, talavA, eddii| pAdarakSikaH (puM0) pAdatrANa, upaanh| (jayo0 21/64) pAdarasas (napuM0) crnndhuulii| pAdarajjuH (strI0) pairoM kI rssii| pAdarathI (strI0) upAnaha, juutaa| pAdarohaH (puM0) vaTa vRkSA pAdarohaNaH (puM0) vaTa vRkss| pAdalagna (vi0) pairoM meM nt| chAyA tu mA yAtviti pAdalagnA priyA'dhvanInasya gatizca bhgnaaH| (vIro0 12/17) pAdavandanaM (napuM0) caraNasparza, vinamra abhivaadn| pAdavikSeSaH (puM0) paga rakhanA, paira bar3hAnA, pgcaal| (jayo08/42) pAdavirajas (napuM0) upAnaha, juutaa| pAdazAkhA (strI0) pairoM kI aNguliyaaN| pAdazailaH (puM0) giripaad| pAdazodhaH (puM0) pairoM kI suujn| pAdazaucaM (napuM0) caraNoM kI svcchtaa| pAda-samanvayaH (puM0) caraNa sparza, caraNoM meM natabhAva, caraNa smprk| (jayo0 24/47) pAdasamparkaH (puM0) pAdasamanvaya, crnnsprsh| (jayo01/105, jayo070 5/100) pAdasarojaM (napuM0) caraNa kml| (suda0 2/32) 'sampreritaH zrImunirAjapAda-sarojayoH tAvasaraM jgaad| (suda0 2/32) pAdasevanaM (napuM0) caraNa sprsh| pAdasevA (strI0) caraNoM kI sevA, kaiyayAvRtti bhAvA0sevA bhaav| pAdasphoTaH (puM0) vimAI, paira phttnaa| pAdahata (vi0) pairoM se tthukraanaa| pAdAt (puM0) [pAdAbhyAmatati-pAda+ata+kvip] pyAdA, padAti, paidala sipaahii| pAdAtaH (puM0) [padAtIno samUhaH-padAti+aNa] paidala sipaahii| pAdAnaH (puM0) pairoM kA agrbhaag| pAdAMkaH (puM0) pdcihn| pAdAMgadaH (puM0) paira kA AbhUSaNa, nUpura, paayl| pAdAMguSThaH (puM0) paira kA aNguutthaa| pAdAMtaraM (napuM0) paga antraal| pAdAmbujaM (napuM0) caraNa kml| pAdAbjarAji (strI0) crnnpRssttdesh| 'pAdAvevAbjAnAM rAjAnau tau vizuddhau nirdoSo (jayo0vR0 11/17) pAdAnaloktara (vi0) kiraNa smuuh| (bhakti0 20) pAdAraviMdaM (napuM0) caraNa kml| pAdArdita (vi0) crnnaaghaatpiidd'it| (jayo0 15/72) pAdi (strI0) padAti, paidl| (jayo0 21/12) pAdika (vi0) cauthA bhAga, cturthaaNsh| pAdin (vi0) [pAd+ini] sapAda, pairoM vaalaa| pAdukaH (vi0) [pad-ukaJ] paidala calane vaalaa| pAdukA (strI0) khar3AU~, padatrANa, paadrkssik| (jayo0 2/16) pAdukAraH (puM0) mocI, jUtA, banAne vaalaa| pAdU (strI0) [pad+U] pAdatrANa, upaanh| pAdUkRt (strI0) mocii| pAdodakaM (napuM0) crnnodk| (jayo0 1486) pAdaikadeza: (puM0) caraNoM kA AMzika bhaag| (jayo0 11/13) pAdya (vi0) [pAda+yat] pairoM se sambandha rakhane vaalaa| pAnaM (napuM0) [pA+lyuT] pInA, car3hA jaanaa| cumbana, aaliNgn| 0pAna krnaa| (suda0 3/16) 0bacAnA, rakSA krnaa| pAnaH (puM0) zarAba/madya khIMcane vaalaa| pAnakaM (napuM0) [pAna kan] pAnIya, peya padArtha, cUMTa lenaa| cssk| pAnakapAtraM (napuM0) madhumRta cssk| (jayo0 16/29) pAnapAtraM (napuM0) pAnapAtra, pyAlA, cssk| (jayo0vR0 12/20) pAnabhAjanaM (napuM0) cssk| pAnabhU (strI0) mdhushaalaa| pAnabhUmi (strI0) surAlaya, mdyaaly| pAnamaNDalaM (napuM0) mdypaan-smuuh| pAnarata (vi0) madyapAna meM lIna suraapaayii| pAnavaNij (puM0) madya vikretA, zarAba becane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAnavibhramaH 637 pApaprAya pAnavibhramaH (puM0) unmatta dazA, nazA, mdhosh| pAnAgAraH (puM0) madyazAlA, mdiraaly| pAnAntaraH (puM0) pAna kA AsvAda, madya kA asvaad| (jayo0 16/37) pAnikaH (puM0) [pAna+Thak] kalAla, madya vikretaa| pAnilaM (napuM0) [pAna+ilac] pyAlA, cssk| pAnIyaM (napuM0) [pA+anIyara] 0jala, vaari| peya padArtha, paatumicchtiiti| pAnIya (vi0) piyA gyaa| (dayo0 84) (jayovR0 12/119) pAnIyanakulaH (puM0) uudvilaav|| pAnIya-varNikA (strI0) retI, dhuulii| (vIro02/19) pAnIyazAlA (strI0) pyAU, prpaa| pAnIyasthAnaM (napuM0) pyobhuu| (jayovR0 17/60) pAnIyApattiH (strI0) pAnI se hone vAlI aaptti| (dayo042) jala vyaadhi| pAnthaH (puM0) [panthAnaM nityaM gacchati-pathin aNa] pathika, baTohI, yaatrii| (vIro0) (dayo0 20) vigraha-grahasamutthita vyathaH pAnthaH uccalita kiM kadA pthH| (jayo0 7/55) pAnthajanaH (puM0) pthik| (dayo0 9) pAnthanRpAlana (vi0) pthikpaalnaarth| (vIro0 12/27) pAnthoparodhaH (puM0) pathikavAraNa, preSitajanagamana vaarnn| (vIro0 6/26) pApa (vi0) [pAti rakSati AtmAnam, asmAt-pA+pa] ahitakara, aniSTakara, hAnikAraka, duSTa, nimna, nIca, hiin| vinAzaka, ghAtaka, abhishpt| 0adhama, patita, girA huaa| durbhaagy| pApaM (napuM0) pApa, azubha prvRtti| 'pAti rakSati AtmAnaM zubhAditi pApam' pApaM tu dehAtmatayA kriyet| (samya040) 0en| (jayo0 1/21) (sa0si0 6/2) 0 pratidvandi, dusskRt| (jayo0 1/82) durvyasana, nIca prvRtti| dusskrm| pApaM duSkarma pudglaa| 0kamlaSa (jayo0vR0 4/51, muni0 30) 0du:kh| du:khaM jano'bhyeti kuto'tha paapaat| pApe kuto dhIravivekatApAt' (vIro05/28) durita, agh| (jayo0 2 / 83) pApakara (vi0) pApa karane vAlA, anissttkrtaa| pApakarma (puM0) azubha karma, azubha prkRti| asuhapayaDIo paavN| pApakarmopadezaH (puM0) niSprayojana azubha karma kA kthn| pApakAraka (vi0) pApa utpaadk| (jayovR0 2/103) aniSTakAraNa, ghAtaka, ahitkr| pApakArin (vi0) pApI, adhama, nIca vykti| pApakRt (vi0) pApakArI, duSkara karane vaalaa| pApakAraka (jayo0 2/103) pApakSayaH (puM0) pApa kA nAza, azubha pravRtti kA ant| pApagata (vi0) azubha avasthA ko praapt| pApagrahaH (puM0) aniSTasthAna, ghAtaka grh| pApaghna (vi0) pApakarI kriyAoM ko rokane vAlA, praayshcittkaarii| pApacara (vi0) azubha cryaa| pApacaryaH (puM0) rAkSasa, paapii| pApajugupsA (strI0) pApa se glAni, pApa se udvigna rahanA, paapodveg| pApadRSTi (strI0) azubha dRSTi, nIca vyvhaar| pApadhI (strI0) 0adhmbuddhi| nIca prvRtti| pApaddhiH (strI0) AkheTa, shikaar| pApanAzana (vi0) malApaharaNa, praayshcittkaarii| (jayo0vR0 3/10) pApapaH (puM0) paapii| pApapatiH (puM0) yAra, dUsarA vyakti jAra, para puruss| pApapathaH (puM0) pAkhaNDamArga, duritsthaan| (jayo0 2/116) pApapavi (napuM0) pApavajra vaalaa| aghavajra (jayo0 2/157) pApapAkhaNDaH (puM0) pApamArga, adhmpth| (jayo0vR0 2/116) pApapuruSa (puM0) nIca puruSa, adhama vyakti, durAcArI, aparAdhI, atyaacaarii| pApaprakRti (strI0) ashubhprkRti| pApaprakRtayaH kaTukarasA, azubhA ucyante' (jaina0la0 703) pApapracayaH (puM0) pApa smuuh| (vIro0 14/24) pApaprativarjanaM (napuM0) azubha se bacanA, malApaharaNa, aghanAza, (samu0 3/4) pApapratIya (vi0) zatrasaMhAraka, duSpariNAma ghaatk| (jayo0 1/85) pApapralopa (vi0) duritAvahAnI duritaadhiirnn| (jayo0 2 / 83) pApapravRttiH (strI0) nIca bhaav| (vIro0 17/22) pApaprAya (vi0) pApoM kI bhultaa| (suda0 5/1) For Private and Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pApaphala pApaphala (vi0) aniSTakara, ghaatkprinnaam| pApabuddhiH (strI0) nimnabuddhi, nIcamati / pApabhAva: (puM0) pApa pariNAma pApamati: (strI0) nimnabuddhi, duSTahRdaya / pApamukta (vi0) azubha se haTA huaa| pApamocanaM (napuM0) pApanAzana, pApa kA abhaav| pApayoni (strI0) pApa sthAna www.kobatirth.org pAparogaH (puM0) nimnaroga, ghAtaka bImArI / pApala (vi0) pApa arjita karane vAlA / pApavarjita (vi0) aghanAzaka, aghona (jayo0vR0 3/32) pApavRttiparAnmukhaH (puM0) pApa vRti kI ora (suda0 128) pApazramaNa (puM0) ekAkI vicaraNa karane vAlA shrmnn| 0 zramaNAcAra vimukta saadhu| pApazIla (vi0) duSTa prakRti vaalaa| pApa saMkalpa (vi0) durAtman / pApahApanaM (napuM0) pApanAzaka / 'pApasya hApanaM pApanAzakameva ' (jayo0vR02/22) pApahIna (vi0) adhamatArahita nirenA (jayo00 22 / 9 ) pApahRt (vi0) duritanAzaka / (jayo0 24/55) pApAcAra (puM0) pApa pravRtti / (jayo0 12 / 3) durvyasanI, duSTa / pApAtmaka (vi0) hiNsaatmk| (jayo0vR0 3/54) pApAnubandhin (vi0) pApa karane vaalaa| (dayo0 2 / 23) pApa kI ora pravRtta huaa| pApApakRt (vi0) duritApahAraka, pApApahArI, azubhahartA / (jayo0vR0 1 / 113) pApAropaH (puM0) azubha kA Aropa, duSTatA kA kathana / (jayo0vR0 1/82) pApAzaya: (puM0) ashubhopyog| (samu0 115 ) pApAha: (puM0) durbhAgyapUrNa divasa / pApAhArim (vi0) pApoM kA apahAraka / pApApahArIti vayaM vadAmaH samvighnabAdhAmapi saMharAmaH / (suda02/23) pApin ( vi0 ) [ pApa + ini] pApa pUrNa, duSTAtman / (jayo0 15/58) paramArthAJca yo bhraSTaH pApIyAnsa punaH pumaan| (hita0saM0 5) pApavarga: (puM0) duzcaritrAtmAoM kA smuuh| pApaM vimucyaiva bhavetpunItaH svarNaM ca kiTTapratipAti hItaH pApAd ghRNA kintu na pApivargAn manuSyataivaM prabhavennisargAt / / (vIro0 17/7) 638 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pApiSTha (vi0 ) [ atizayena pApI-pApa- iSThan ] adhama, nIcavRtti yukta dusstttm| (muni0 18 ) + pApIyas (vi0 ) [ pApa Iyasun, ayamanayoratizayena pApI ] mahApApI, atizaya dusskrmii| (dayo0 12) pApman (puM0 ) ( pA+mAnin, pugAgamaH] duSTa, nIca, adhama, aparAdha pAman (puM0) [pA+manin ] carmaroga, khujalI / pAmana (vi0) [pAman+ra] khujalI se pIr3ita, carmaroga se duHkhI / pAmara (vi0) [pAman+na, na lopaH] khujalI se 0 pIr3ita, kaNDU vaalaa| pAraka 0duSTa, nIca, adhama, gaMvAra, dIna (vIro0 17/37) 0 mUrkha, mUDha, visammUDha / * 0 nirdhana, asahAya / pAmara (puM0) mUDha, muurkh| 0duSTa, nIca puruSa | pAmaratva (vi0) shuudrvrnntv| (jayo0 18/50) praviralAnAmeva lokAnAM pAmaratvaM zUdravarNatvaM (jayo0 18/50) pAya: (puM0) upAya, prayatna / iha satyAzaMsA paayaat| (suda0112) pAyanA (strI0) [pANic yuc+TAp] siMcita karanA, chiTakanA, pilAnA, tara krnaa| 0teja karanA, painA karanA, tIkSNa krnaa| pAyasa ( vi0 ) [ payas+aN] dUdha se nirmita / pAyasa (puM0) 0pipAsA, tRSNa khIra, dUdha nirmita cAvala (jayo0 22/5) 0 | pAyasaM (napuM0) dUdha, kssiir| pAyasasmita (vi0) kSIra sdRsh| (jayo0 12 / 123 ) pAyikaH (puM0 ) paidala sipAhI pAyita (vi0) pilAI gaI (suda0 3 / 26 ) pAyuH (strI0) [pAuN+yuk] gudA, mldvaar| pAyuvAyu (strI0) apAna vaayu| (suda0 90 ) pAyyaM (napuM0) (pANyat] 0nora, jala, paanii| 0peya padArtha, kSIra, dUdha 0 prarakSaNa, primaann| pAra: (puM0) [pR+ghaJ] kinArA, taTa, dUsarA bhAga / (jayo0 5/100) 0 antima sImA, antima bhaag| For Private and Personal Use Only o niSpanna, banA huA, nirmita kiyA / pAraka (vi0) pAra karane vAlA, Age bar3hane vAlA, agragAmI, vikaashshiil| Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pArakamma www.kobatirth.org pArakamma (vi0) dUsare pAra pAne kI icchA karane vaalaa| pArakya (vi0) parAyA, dUsare kA / 0 virodhI / pArakyaM (napuM0) paraloka kA sAdhana, pavitra AcaraNa / pAraGgata ( vi0 ) pAra ko prApta huaa| (dayo0 91 ) pAraga (vi0) pAra jAne vAlA, nAva se pAra hone vAlA / pAragata (vi0) pAra pahuMcA huA / pAragAmin (vi0) pAra jAne vAlA / pAragAmI (vi0) usa pAra hone vaalaa| (suda0 3/31) pAragrAmika (vi0) [pAragrAma Thaka] 0anAtmIya parAyA, virodhI, zatrutApUrNa pAracikaH (puM0) anupasthAna, prAyazcitta kA kthn| pAraj (puM0) [pAr+ Nic+aji] svarNa, sonaa| pArajAvika (vi0) [parajAyA gacchati parajAyA Thak] vyabhicArI, parastrIgAmI / pAraTITa: (vi0) prastara, patthara / 0pASANa / pAraNa (vi0) pAra le jAne vAlA, uddhAra karane vAlA / pAraNa: (puM0) megha, bAdala / pAraNaM (napuM0) niSpanna karanA, pUrA karanA / * vrata ke bhojana karanA, upavAsa ke bAda dUsare dina Ahara lenaa| 0vrata kholnaa| (suda0 94 ) pAraNA (strI0) upavAsa ke bAda kI jAne vAlI dUsare dina kI AhAra kriyA / * pArata: (puM0 ) [ pAraM tanoti pAra tanDa] pArA, dhAtu vizeSa pArada sArada (vi0) pAradAnukaraNakArI, pAra ke sAra vAle (jayo0 9/50 ) pAratantrya (napuM0) [paratantra+Syam ] parAdhInatA, parAzrayatA, anusevA / pAratrika (vi0 ) [ paratra+Thak] paraloka sambandhI, AgAmI loka smbNdhii| pAtryaM (napuM0 ) [ paratra+ SyaJ ] AgamI kAla meM prApta hone vAlA phala, bhAvI pariNAma / pAradaH (puM0) (pAraM dadAti pAra+dA+ka] pArA, eka dhAtu vizeSa, rasa vishess| (jayo0 16 / 18, 12/7) 'raso'gadaH nAgiva pAradena' (vIro0 14/44) rasaH svAde'pi tiktAdau zRGgArAdau drave viSe / pArade dhAtu vIryAmbu- rAge gandharase tanau iti vizvalocana / (jayo0vR0 12/7 ) 639 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAraMparopadezaH pAradarzaka (vi0) nirmala, Ara-pAra dikhAI dene vaalaa| (jayo0 10 / 5 ) pAradarzakaprastara (puM0) saMgamaramara grenAiTa 0pArA pAradArikaH (puM0 ) [ paradArA+Thak] vyabhicArI, parastrIgamanI / pAradArya (napuM0) (paradAra+Syam] vyabhicAra, prstriigmn| [ pAradezika (vi0) [paradeza+Thak] videzI, bAhara ke deza kA / pAradezikaH (puM0) paradezI, yAtrI / pAradezya (vi0) (paradeza SyaJ] videzI, paradeza se sambaMdha rakhane vaalaa| pArabhRtaM (napuM0) upahAra bheMTa, praabhRt| pAramahaMsyaM (napuM0 ) [ paramahaMs + SyaJ ] paramahaMsa vRtti / paramArtha (puM0) parama prayojana ( hita0 5) pAramArthikaH (puM0) AtmA kI apekSA, mokSa sambaMdhI parama artha kI dRSTi (hita0 3) , pAramArthika pratyakSaM (napuM0) indriyAdi kAraNoM kI apekSA nahIM karane vAlA pratyakSa paramArthe bhavaM pAramArthika mukhyam, AtmasannidhimAtrApekSam' avadhyAdi pratkSamityarthaH ' 0 sabhI prakAra se spaSTa prtykss| 'sarvato vizadaM pAramArthika pratyakSam (nyAyadIpikA 34 ) 0 adhyAma se sambandha rakhane vaalaa| 0 yathArtha jJAna rakhane vaalaa| 0 satyArtha nirUpaNa karane vAlA pratyakSa pAramika (vi0 ) [ parama+Thak] 0sarvopari, sarvottama / 0 mukhya, prdhaan| paramita (vi0) taTa para gayA huA, pAra praapt| (jayo0 5 / 93 ) anya kinAre para gayA huA / pArametuM (tumun ) gantum - jAne ke lie, pAra hone ke lie (jayo0 17/53) pArameSThya (napuM0 ) [ parameSThin + SyaJ ] sarvoparitA, uttamatA, uccatama / pAraMparINa (vi0) [ paraMparA vyaJ] paraMparA prApta, AnuvaMzika, For Private and Personal Use Only kramAgata / pAraMparIya (vi0) [paramparA cha] AnuvaMzika, kramAgata / pAraMparyaM (napuM0) [paramparA SyaJ ] 0 AnuvAMzika, avicchanna, 0 paraMparA se prApta zikSA / pAraMparopadezaH (puM0) [pAra+ Nic + iSNuca] tRptikAraka, saMtoSajanaka | 0 pAra jAne meM samartha / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAralaukika 640 pAriplAbyaH pAralaukika (vi0) [paralokAya hitaM para+loka+Thaka] paraloka | pAriNAmikatva (vi0) avasthAntara kI prApti-bhavAntaropAdAnaM se sambandha rakhane vAlA, uttara sukha yukta (vIro0vR02/10) pAriNAmikatvamucyate' (ta0vR0 5/37) pariNAmayatIti pAravata: (puM0) [pAra+A+ pat+ac] kabUtara, kpot| pAriNAmikaH, pariNAmika iva paarinnaamikH| (ta0vR05/37) pAravazya (napuM0) [paraveza+SyaJ] AdhInatA, praashrytaa| | pAriNAmika bhAvaH (puM0) dravyAtmalAbhamAtra kA kaarnn| pAravazyakavicAravezinI (vi0) sarva sAdhAraNa vicAra praveza 'sakala-karmopAdhivinirmuktaH pariNAme bhava: pAriNAmika vAlI (2/4) bhaavH| (niya0sA0vR0 41) pArazava (vi0) [parazu+aNa] lohe se nirmit| 0 dUsarI avasthA ko prApta bhaav| pArazakaH (puM0) lohA, zUdra putr| pAriNAmikI (vi0) hitkaarii| (dayo0 104) pArasa (vi0) [pArasyadeze bhava:] phArasI, phArasa deshvaasii| pAriNAmikI (strI0) pAriNAmikI buddhi, apane apane abhISTa pArasikaH (vi0) phArasa desh| kI sAdhaka buddhi| pArasI (strI0) phArasI bhaassaa| abhyudaya yA niHzreyas kAraka buddhi| 'Niya-Niya-jAdipArasIkaH (puM0) pArasa desh| visese uppaNNA pAriNAmikI nnaamaa| (ti0pa04/1020) pArasparika (vi0) eka dUsare se smbndhit| (dayo0vR0 11/48) | pAriNAmya (vi0) [pariNaya+SyaJ] vivAha se sambaMdha rakhane pArA (strI0) eka nadI kA naam| vaalaa| pArApataH (puM0) [pAra+A+pat] kapota, kbuutr| pAriNAmyaM (napuM0) vaivAhika smptti| pArAyaNaM (napuM0) pAragamana, pUrNa adhyynkrtaa| 'pArAyaNaM nAma pAritathyA (strI0) [paritathya+SyaJ] motiyoM kI lar3I, ber3I ___ sUtrArtha-tadubhayAnAM pAragamanam' (jaina0la0 705) ___ meM gUMthI jAne vAlI ldd'ii| pArAyaNikaH (puM0) [pArAyaNa+Thak] vyaakhyaandaataa| pAritoSika (vi0) [paritoS+ThaJ] sukhakara, saMtuSTi yukta, ziSya, chaatr| hitakara, sAntvanA se pripuurnn| pArArukaH (puM0) [pAra+R+ukaJ] prastara, cttttaan| pAritoSikaH (puM0) upahAra, bheMTa, prAbhRta, purskaar| (dayo061) pArAvataH (puM0) kapota, kbuutr| (jayo0 15/45) 0vAnara, | pAridhvajikaH (puM0) [paritA dhvajA-paridhvajA+Thak] jhaNDA prvt| se calane vAlA, jhaNDA yukt| pArAvAraH (puM0) samudra, uddhi| (suda0 98) pArindaH (puM0) siMha, kesrii| pArAvArINa (vi0) donoM ora taka jAne vaalaa| pAripaMthikaH (puM0) [paripaMtha+Thak] DAkU, lutteraa| pArAzaraH (puM0) vyAsa Rssi| pAripATyaM (napuM0) [paripATI+SyaJ] 0paddhati, rIti, praNAlI, pArAzarikA (strI0) zANDilya brAhmaNa kI ptnii| (vIro0 11/10) niymittaa| pArAzarin (puM0) [pArAzan-ini] sAdhu, muni, adhyetA, sUtra / pAripArvaM (napuM0) [pAripArzva+aN] anucara, sevaka, anuyaayii| kNtthsthkrtaa| pAripArzvakaH (puM0) [pAripArzva+kan] 0anucara, sevaka, bhRty| pArikSitaH (vi0) [parikSit+aNa] arjuna kA prpautr| sUtradhAra, antarvAdI, pIche se bolane vAlA, udghossk| pArikheya (vi0) [parikhA+da] parikhA se ghirA huA, khAI se pAripAzvikA (strI0) sevikA, anucaarii| pripuurnn| pAriplava (vi0) [pariplava+aNa] 0idhara udhara, ghUmane vaalaa| pArigrAhiNI (vi0) parigraha se hone vAlI kriyaa| 0caMcala, asthira, kmpaaymaan| pArijAtaH (puM0) [pAramasya asti iti pArI samudraH tasmAjjAtaH 0kSubdha, udvigna, preshaan| pArijAta+kan] parijAta nAmaka taru, svarga ke devendra ke 0vyAkula, ghabarAyA huaa| udyAna kA eka vRkss| pAriplavaH (puM0) naav| pAriNAmika (vi0) avasthAna kI praapti| pariNAmaH pAriplavaM (napuM0) becainI, vyaakultaa| prayojanamasyeti paarinnaamik| (sa0si0 2/1) pAriplAbyaH (puM0) hNs| ddhNg| For Private and Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAriplAvyaM pAriplavyaM (napuM0) kSobha, becenI, parezAnI, kaMpakaMpI, thrthraahtt| pAribarhaH (puM0) [parivarta aN] vaivAhika upahAra / pAribhadraH (puM0 ) [ paribhadra+aN] 0mUMge kA vRkSa, devadAru taru / + 0 sarala vRkss| 0 nIma taru / / pAribhASyaM (napuM0 ) [ paribhU+ SyaJ ] 0pratibhUti, 0jamAnata / 0dharohara, 0nyAsa, nikSepa pAribhASika (vi0) [paribhASA+Thak ] 0sAmAnya svarUpa vaalaa| o kisI vizeSa artha vAlA svAbhAvika artha yukta / * lAkSaNika, lakSaNa yukta / 0 svarUpa yukta / pArimAMDalyaM (napuM0 ) [ parimaNDala + SyaJ ] 0aNu, sUrya kiraNa raja / pArimukhika (vi0) [parimukha Thaka) muMha ke sAmane, nikaTavartI, + pAsa kaa| pArimukhyaM (napuM0 ) [ parimukha+ SyaJ ] upasthiti, samIpa honA, pArzvavartI pAriyAtraH (puM0) parvata shrRNkhlaa| pAriyAtrika (vi0) parvatavAsI / pAriyAnikaH (puM0 ) [ pariyAna + Thak ] yAtrI sambaMdhI gAr3I / pArirakSakaH (puM0 ) [ parirakSati AtmAnaM pari + rakS + Nvul+aN] 0 muni, sAdhu sanyAsI / - pArivrAjaka (napuM0) [parivrAjaka+aN] paribhramaNa zIla jIvana vAlA sanyAsI / pArivattvaM (napuM0 ) [ parivRtta+ SyaJ parivetR + SyaJ ] tAU kA avivAhita honA, bar3e bhAI kA pariNaya na honA / pArizIlaH (puM0 ) [ parizIla+aN] roTI, pUA, mAlapuAM / apuup| " pArizeSyaM (napuM0 ) [ parizeSa+ SyaJ ] zeSa bacA huA avaziSTa / pAriSada (vi0) [ pariSad +aN] sabhA karane vAlA, sabhA se sambaMdha rakhane vaalaa| pAriSadaH (puM0) upasthita vyakti, devamitra / pariSadi bhavA pAriSadAH / (sa0si0 4/4) pariSadi sabhAyAM bhavAH pAriSadAH pIThamardamitratulyAH pAriSadyaH (puM0 ) [ pariSad-yat] darzaka, sabhA meM upasthita jana samUha, zrotAgaNa | pArihArikI (strI0 ) [ parihara + Thak + GIp ] prahelikA, rahasyamayI pahelI bujhauvala pArihArya : (puM0) kaMgana, valaya, kdd'aa| 3 641 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pArihAryaM ( napuM0) grahaNa karanA, svIkAra karanA lenaa| pArihAsyaM (napuM0 ) [ parihAsa + SyaJ ] haMsI udd'aanaa| pArI (strI0 ) [ pR + Nica+ghaJ + GIS ] 0hasbiMdhana kA rAssA 0 jala kA parimANa / | 0pyAlA, sakorA kaTorA 0 surAhI / pArINa (vi0) dUsare pAra jAne vaalaa| 0suvijJa, suparicita, jaankaarii| pArINahyaM (napuM0) ghara kA saamaan| pArIndraH (puM0) [pAripazuH tasyendraH] 0siMha, 0 ajagara / pArIraNa: (puM0) [pAyAM jalapUre raNa yasya ] 0kacchapa, kUrma, pAryaMtika kachuvA / 0char3I, yaSTi, laatthii| pAru: (puM0) [pibati rasAn pAru] 0sUrya, dinakara / 0 agni, aag| pAruSya (vi0 ) [ paruSa + SyaJ ] 0khuradurApana, kaThoratA yukta, kar3Apana / 0 krUratA, nirdayatA / * apalApa, apabhASA, burA-bhalA, ashliil| 0 0 indra kA aaraam| * agara roSa yukt| pAruSyaH (puM0) bRhaspati / pArovaryaM (napuM0) [parovara + SyaJ ] paramparA, krm| pArghaTaM (napuM0) [pAde ghaTate iti ac] 0dhUla, raja, raakh| pArjanya (vi0) [parjanya+aN] vRSTi se sambandha rakhane vaalaa| pArNa (vi0) [parNa+aN] pattoM se sambandhita / pArthaH (puM0 ) [ pRthA+aN] 0yudhiSThira, bhIma aura arjuna ke mAtRkulasUcaka smbodhn| 0 arjuna | pArthakyaM (napuM0) pRthaktA, alaga alg| pArthasArathiH (puM0) kRssnn| For Private and Personal Use Only pArthavaM (napuM0) vistAra, phailAva, caur3AI / pArthiva (vi0) [pRthivI+aN] bhU sambandhI | pArthivaH (puM0) rAjA, pRthviipaalk| (jayo0 11/70, 6 / 99 ) pArthivasutA (strI0) rAjakumArI / pArpara (puM0) muTThIbhara cAvala 0kSayaroga, tapedika / pAryaMtika (vi0 ) [ paryanta + Thak ] 0antima, AkharI / 0 nirNAyaka / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAvarNa 642 pANigrAhaNaM pAvarNa (vi.) [parvan+aNa] parva smbNdhii| pArzvaparivartanaM (napuM0) bistara para karavaTa badalanA, bhaadrshuklpkss| 0vRddhi ko prApta honaa| pArzvapradezaH (puM0) nikaTavartI bhaag| (jayo0vR0 6/58) pArvaNaM (napuM0) parva kA smy| utsvkaal| pAzavaprabhu (puM0) paarshvnaath| (vIro0 1/14) pArvata (vi0) [parvata+aNa] parvatavAsI, giri nivaasii| pArzvabhAgaH (puM0) sannikaTatA, samIpavarta pradeza (jayo0 0pahAr3I, prvtiiy| 13/56) pArvatikaM (napuM0) [parvata+Than] parvatamAlA, giri shrRNkhlaa| 0kokha, paaNsuu| pArvatI (strI0) [parvatabhavAM sukandarAM zritAt] umA, gaurI, | pArzvamudrA (strI0) dhyAna kI eka avasthA, jisameM ulTe hAthoM parvata putrI, ziva bhaaryaa| (jayo06/44) parvatasambandhinI se veNIbandha karake sAmane karate hue donoM tarjaniyoM ke taToM tAmeva vA paarvtii| (jayo0 24/6) milAne aura zeSa aMguliyoM ke madhya meM donoM aMgUThoM ke pArvatIya (vi0) parvata para rahane vAlA, giri nivaasii| rakhane para pArzvamudrA hotI hai| pArvatIyaH (puM0) pahAr3I, eka jaati| pArvatIya nAmaka rAjA pArzvavartin (vi0) samIpavartI, nikttvrtii| (dayo0 95) nyAyAdhipaH prAha ca pArvatIyaM vaco vasurvAgvivazo mhiiym| (jayo0vR06/47) (vIro0 18/51) pArzvavartinI (vi0) sannikaTasthA (jayo0 10/93) pArvateya (vi0) [pArvatI+Thak] parvata para utpnn| pArzvazaya (vi0) samIpa zayana karane vaalaa| pArvateyaM (napuM0) aMjana, surmaa| pAvazUla: (puM0) udara zUla, kokha kI piidd'aa| pArzavaH (puM0) [pazu+aNa] kuThAra yukta yoddhaa| *pharasA vAlA pArzvasaGgata (vi0) pArzvagata, samIpa gayA huaa| (vIro0 4/32) sainik| pArzvasUtrakaH (puM0) eka prakAra kA aabhuussnn| pArzvaH (puM0) [pazUnAM samUhaH] pAMsU, kaaNkh| pArzvastha (vi0) samIpavartI, nikttvrtii| pArzva (vi0) nikaTa, smiip| (jayo0 13/65) 0piiche| | pArzvasthaH (puM0) sahacara, suutrdhaar| (muni0 12) (jayo0 2/156) 'pRtanApatipArzvamAgataH' pAzavamuni, jo Atmahitakara darzana, jJAna, cAritra, tapa kathamapyarthigaNo'thaM rAgataH' aura pravacana ke pArzva meM vihAra karatA hai-unake pAlana 0pakSa bhAga (jayo0 3/103) patan pArve muhuryasya cAmarANAM meM pUrNatayA prayatnazIla nahIM rahatA hai vaha pArzvastha muni cayo bbhau| 0padantika (jayo0 24/9) pArzvastha saGgavazaH (puM0) samIpavartI sAdhuoM kI saMgati ke pazyati sarvabhAvAniti niruktAt paarshvH| vshiibhuut| pArzvasthasaGgamavazena digambareSu zaithalyamApatitamAzu pAvaH (puM0) pArzvanAtha, teisaveM tIrthaMkara kA nAma, jinakA tapaH pareSu (vIro0 22/9) cihna sarpa hai| pArzvaprabhu (samu0 11/36) pAzvika (vi0) [pArzva+Thak] kokha se sambaMdha rakhane vaalaa| pArzvakumAraH (puM0) pArzvanAtha, vAmAdevI kA suta, banArasa ke udara smbndhit|| rAjA azvasena kA putra, jisane jinazAsana ke tIrthamArga pArSata (vi0) [pRSat+aN] citakabare hiraNa se smbdhit| kA pravartana kiyaa| pArvatI (strI0) [pArSata GIp] 0dropadI, durgaa| pArzvakekar3A (strI0) sevaka, anucr| bhRty| pArSad (strI0) sabhA, prissd| pArzvagaH (puM0) anucr| pArSadyaH (puM0) pArSadya nAmaka deva, jo mitra sAdRza hote haiN| pArzvagata (vi0) pAsa hI sthita, pArzvavartI, shrnnaagt| 'vayasyaprAyAH pArSadyAH''parSadisAdhavaH pArSadyAH' 'parSado NyaNau' pArzvacaraH (puM0) sevaka, anucr| iti Nya pratyayaH te ca vayasthasthAnIyAH mitrAsadRzA devarAjApArzvajinaH (puM0) pArzvaprabhu, teisaveM tIrthakara pArzvanAtha svaamii| nAmiti bhAvaH (jaina0la0 708) rAbhAsada, sdsy| pArzvadezaH (puM0) kokha, paaNsuu| pASNi (puM0) 0eDI, senA kI pichaadd'ii| pArzvanAthaH (puM0) pArzvanAtha svaamii| (bhakti0 20) 0tthokr| pArzvanAtha jinAlayaH (puM0) pArzvanAtha svAmI kA mNdir| pANigrahaH (puM0) anucara, anuyaayii| (dayo0 10) pANigrAhaNaM (napuM0) zatru kI pITha para prahAra krnaa| kahalAtAza: (puM0) samIpatAmbareSu zaithalyamApati For Private and Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pANigrAhaH 643 pAzaH pANigrAhaH (puM0) pRSThavartI shtru| pRSThavartI senApati, vijaya ke lie, prasthAna gt| prasthAna ke samaya pIche krodha karane vaalaa| pASNighAtaH (puM0) tthokr| pANitraM (napuM0) pRsstthrkssk| pASNivAhaH (puM0) bAhyavartI ashv| pAla: (puM0) [pAla+ac] abhibhAvaka, saMrakSaka, paalk| (vIro0 2/13) pAlane pAlake ta: syAt iti vi (jayo0 18/16) gvAlA, rAjA, piikdaan| pAlakaH (puM0) [pAl+Nvul] saMrakSaka, abhibhaavk| rAjA zAsaka, prbhu| ghor3A, citrkvRkss| pAlakApyaH (puM0) hstivijnyaan| pAlaMkaH (puM0) pAlaka kA saag| 0baajpkssii| pAlaMkyaH (puM0) eka sugandhita drvy| pAlanaM (puM0) [pAla lyuT] saMrakSaka, abhibhaavk| pAlana (vi0) pAlana karane vaalaa| (suda0 3/23) pAlanaka (vi0) bharaNa-poSaNa karane vaalaa| pAlanakarina (vi0) rakSA kaark| (vIro0 3/33) rakSA karane vAlA, saMrakSaNa dene vaalaa| pAlananimittaM (napuM0) prajAhitArtha (jayo0 18/16) pAlayita (puM0) [pAl+Nic+tRc] saMrakSaka, abhibhAvaka, __pAlana-poSaNa krtaa| pAlAza (vi0) DhAka se utpnn| pAlAzakhaNDaH (puM0) magadha desh| pAlita (vi0) rakSita, surakSita, pAlA gyaa| 'punaH punarUpayogapratijAgaraNena rakSitam' (jaina0la0 708) pAliH (strI0) kAna kA siraa| paramparA (jayo0 14/10) bhASA vizeSa, magadha meM pracalita bhaassaa| pAlikA (strI0) kAna kA siraa| pAlibhedaH (puM0) saMyama meM sthita hokara saMrakSaNa karanA, upAzraya kI rakSA karane vAlI saadhvii| pAlI (strI0) eka sthAna kA nAma, magadha kA eka kssetr| jisakA artha rakSaNa artha meM bhI hotA hai, buddhavacana ko jisameM rakSaNa prApta huA vaha bhASA bhI pAlI hai| pAlityaM (napuM0) [palita+SyaJ] bAloM meM dhavalatA, vRddhApana kI dyotktaa| pAlvalla (vi0) [palvala+aNa] pokhara meM utpanna, talaiyA se praapt| pAvakaH (puM0) [pU+Nvula] agni, Aga, jvaalaa| citraka vRkSA pAvakAtiga (vi0) duurvrtinii| (jayo0 12/53) pAvakAtmajaH (puM0) sudarzana Rssi| kaartikey| pAvakiH (puM0) [pAvaka+iJ] kaartikey| pAvakekilaH (puM0) agni, aag| sametyamantrotthita-pAvakekila, praveSTumanyaH prinirvRto'khilH| (samu0 4/13) pAvana (vi0) [pU+Nic+lyuT] vizuddha, pavitra, nirmala, pariSkRta, acchA, pUta, punIta, shresstth| 'pakArasyAvanaM parirakSaNaM yasyaivaM zIlo'marapomaghavAsan' (jayo0vR0 17) 'smAsAdya tatpAvanamiGgitaJca' (suda0 2/28) pAvanayA pavitrayA zriyA (jayo0 1/64) pAvanapallavaM (napuM0) svaccha jala, pavitra jl| 'pade pade pAvanapallavAni sadAmrajambUjjvalambhalAni' (suda0 1/19) pAvanamanaM (napuM0) pvitrmn| (vIro0 16/27) pAvanI (strI0) [pAvana GIp] 0pUta svabhAvinI (jayo0 5/95) gaMgA, gAya, tulsii| pAvamAnI (strI0) [pacamAnaM adhikRtya pravRttam pavamAn+" aN+GIp] viziSTa Rcaa| pavitra karane vaalii| pAvaraH (puM0) pAMse kA vizeSa lkssnn| pAvA (strI0) pAvApurI, prasiddha siddha kSetra, mahAvIra svAmI kI nirvANasthalI jo vihAra meM sthita hai| pAvAnagaraM (napuM0) paavaapur| api mRdubhAvAdhiSThazarIraH siddhi zriyamanusat viirH| kArtikakRSNAbdhIndunumAyAstithe rnizAyAM vijnmthaa'yaat| (vIro0 21/20) pAvAnagaropavane muktizriyamanugato mhaaviirH| tasyA vAnusaran gato'bhavat sarvathA dhiirH|| (vIro0 21/21) pAzaH (puM0) [pazyate vadhyate'nena. 'paza karaNe ghaJa] DorI. rajjU, rssii| 0zrRMkhalA, bedd'ii| jAla, phNdaa| *pAMsA, khelane kI gottii| (jayo0 20/77) 0bunI huI vastu kI kinaarii| tiraskAra, apamAna, hiintaa| nindaa| For Private and Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAzaka: 644 piMgala pAzakaH (puM0) [pAzyati pIDayati-paz+Nic+Nvul] akSa, | pASaNDimUDhatA (strI0) pAkhaNDimUDhatA, zramaNa hokara bhI paaNsaa| maMtrAdi zaktiyoM kI upAsanA krnaa| pAzakalA (strI0) pAzakSepaNa, dyUtakrIr3A, juA khelnaa| (jayo0 pASANaH (puM0) [pinaSTi piS saMcUrNena Anac] prastara, 20/77) dyUtakrIDAM pAzakSepaNakriyAM kroti| (jayovR0 ptthr| (jayo02/12) (vIro0 2/13) 20/77) pASANa-kaNaM (napuM0) patthara ke Tukar3e, patthara ke knn| pAzakSepaNaM (napuM0) dyuutkriidd'aa| (jayo070 20/27) pASANa dArakaH (puM0) chainI, ttoNkii| pAzanaM (napuM0) [paz+Nic lyuT] 0baMdhana, jAla, phaMdA, patthara kATane kA aujaar| piNjraa| pASANadAraNaH (puM0) chainI, ttoNkii| DorI, rajjU, rssii| pASANa sandhiH (strI0) patthara kI draar| pAzapIzuM (napuM0) juAM kA pAyA, dyUtakrIDA kA paattaa| pASANahRdaya (vi0) kaThora hRdaya, krUrahRdaya, patthara kI taraha pAzabaMdhaH (puM0) bandhana, jaal| kaThora hRdy| pAzabaMdhakaH (puM0) bandhana, jaal| pi (saka0) prApta honA, paribhramaNa karanA, hilnaa-julnaa| pAzabandhanaM (napuM0) jaal| pikaH (puM0) [api kAyati zabdAyate api+kai+ka-akAralopaH] pAzamudrA (strI0) dhyAna kI mudraa| ____ alipk| (jayo0 21/26) (dayo0 120) kokika, koyalA pAzavaddha (vi0) jAla meM phaMsA huaa| (jayo0 7/77) pikadvijAtiH (strI0) koyala pakSiyoM kA smuuh| (vIro0 pAzarajju (strI0) jAla, rassI, bedd'ii| 6/19) kuhUH karotIha pikadvijAtiH sa eSa saMkhadhvapAzastha (vi0) bandhana yukt| niraavibhaatiH| (vIro0 6/19) pAza hastaH (puM0) vrunn| pikabAMdhavaH (puM0) vsntRtu| pAzavika (vi0) pazu sambaMdhI pravRtti vaalaa| (jayo0 12/189) pikabandhu (strI0) koyala kI raag| pAzita (vi0) [paz+Nic+kta] ber3iyoM se aabddh| pikama kaThin (vi0) madhura kaNTha vaalii| piSkasya kokilasya pAzin (puM0) [pAza ini] varuNa, yama, bheliyaa| maJju madhuraM kaNTha yasyAH saa| (jayo0 17/18) pAzin (vi0) jAla meM phaMsAne vAlA, paashbddh| (jayo0 pikakhaH (puM0) kokika kuuk| (suda0 81) 2/77) rajju baddha, pAza yukt| (vIro0 14/22) pikarAgaH (puM0) koyala kI kuuk| pAzupata (vi0) [pazupati+aN] pAzupata darzana se sNbNdhit| pikasvanaH (puM0) kokila shbd| (vIro06/22) janIsvanItiH pAzapataM (napuM0) pAzupata siddhaant| smaramANavezaH pikasvanaH paJcama eSa shessH| (vIro0 6/22) pAzupAlyaM (napuM0) pazupAlaka, gvAlA kI vRtti| pikavallabhaH (puM0) AmravRkSA pAzcAtya (vi0) [pazcAt+tyak] pazcimI saMskRti vaalaa| pikAGganA (puM0) pikI, kokilaa| (jayo0 10/117) 0pshcvrtii| pikAnanaM (napuM0) koylmukh| (jayo0 9/69) pAzcAtyaM (napuM0) pichalA bhaag| pikAnandaH (puM0) vasaMta Rtu| pAzyA (vi0) [pAza+ya+TAp] 0jAla, piNjraa| pikI (strI0) kokilaa| (dayo0 20) pASaNDaH (puM0) [pAtrayodharmaH, taM SaMDayati-pA+SaND+ac] pikkaH (puM0) [pikaityavyaktazabdena kAyati-pika+kai+ka] paakhnndd| hasti shvk| 20 varSa kA hstishaavk| pASaNDakaH (puM0) [pASaNDa+kan pA+SaD+Nini] dharmabhraSTa | piMgala (vi0) [piMgaM lAti lA+ka] pItAbha, laalimaa| dharmacyutA piMgala (puM0) 0khAkI raMga, agni, aag| pASaNDasthApanA (strI0) pAkhaNDa kI sthaapnaa| samaNe ya 0vAnara, nevalA, ulluu| puMDuraMge bhikkhU kAvalie a taavse| parivAyage se taM sarpa vishess| pAsaMDa nnaame|| (jaina0la. 708) piMgala nAmaka chandazAstra praNetA, prAkRta-paiMgalaM ke pASaNDin (vi.) pAkhaNDatA karane vaalaa| (su0 108) rcnaakaar| For Private and Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalaM 645 piMjA piMgalaM (napuM0) piitl| picchalaga (vi0) ldd'khdd'aataa| (samu0 7/4 piMgalagAndhAraH (puM0) ratnapura ke rAjA kA naam| (jayo0 picchalatvac (puM0) saMtare kA per3a, nAraMgI kA vRkss| 24/104) chilkaa| piMgalanidhi: (strI0) AbharaNavidhi, alaMkaraNa kI pddhti| | picchi (strI0) picchI, mayUra paMkha se nirmita digambara sAdhu piMgalA (strI0) zIzama tru| ulluu| eka dhAtu vishess| kA eka upkrnn| saMzodhya tiSTheddhavamAtmanInaM dehaM ca piMgalAkSaH (puM0) ziva, mhaadev| sampicchikayA ytaatmaa| (vIro0 18/28) piMgalikA (strI0) [piMgala+Than+TAp] 0sArasa, ullU vishess| | picchikA (strI0) picchI, prmaarjnii| piMgAzaH (puM0) [piMga+Az+aNa] gAMva kA mukhiyA, srpNc| picchilatama (vi0) atisnigdha (jayo0 10/105) pigat (aka0) galanA, bhnaa| (jayo0 17/101) piMj (saka0) 0puTa denA, rNgnaa| picaNDaH (puM0) peTa, udr| 0khajAnA, alaMkRta krnaa| picaNDakaH (puM0) [picaNDa kan] peTra, audrik| 0denA, lenaa| piciMDikA (strI0) [piciNDa+Than+TAp] piNddlii| 0cmknaa| picuH (strI0) ruI, eka tola vishess| zaktizAlI honaa| picukA (strI0) itra kI phuiyA gaMdha prdtuulaaNsh|(jyo0 26/15) rahanA, vsnaa| picutalaM (napuM0) ruii|| 0 coTa pahuMcAnA, kSati phuNcaanaa| picumandaH (puM0) nimba tru| 0mAra ddaalnaa| piculaH (puM0) [picu+lA+ka] ruI, samudrI kAkA piMjaH (puM0) [piM+ghaJ] candramA, shshi| piccaTa (vi0) [picc+aTan] cipaTA kiyaa| 0kpuur| piccaTaH (puM0) netra suujn| 0vadha, ghaat| piccaTa (napuM0) rAMgA, jstaa| samUha, ddher| piccA (strI0) [picca+ac+TAp] motiyoM kI ldd'| piMjaM (napuM0) zakti, saamrthy| picchaM (napuM0) mayUra paMkha, picchii| (muni0 12) piMjaTa: (puM0) [piMj+aTan] AMkha kA maila, diid| 0bANa ke paMkha, 0bAjU, 0kalagI shikhaa| piMjanaM (napuM0) [piM+lyuT] dhunakI, takuA, dhunane kA picchaH (puM0) pUMcha parihAra, tyAga, prAyazcitta krnaa| 'piccha saadhn| parihAraH, yataH parihAra-prAyazcitta vidadhAnaH ahaM piMjara (vi0) [piMj+arac] lar3AI kA bhUrA raMga, sunaharA rNg| parihAraprAyazcittIti jJApana-nimittamagrataH picchaM pratidarzayati dhuul| (suda0 1/22) tata parihAraH picchmityucyte| (jaina0la0 703) piMjaraH (puM0) bhUrA rNg| picchA (strI0) myAna, koSa, bhnnddaar| 0mAMDa, 0paMkti, | piMjaraM (napuM0) sonaa| zreNI-'picchAM vAcAM paMktiM' picchA paMktau ca pUge ca iti 0har3atAla, asthira pNjr| vizva (jayo0pR0 24/42) piNjdd'aa| 0Dhera, samUha, smuccy| piMjarakaM (napuM0) hddtaal| kavaca, supaarii| piMjarita (vi0) [piMjara+itac] pIle raMga kA. bhUre raMga kaa| viSadhara kI laar| __0dhuusriikRt| (vIro0 3/1) picchala (vi0) [piccha+lac] cipacipA, cikanA, | piMjala (vi.) [piM+kalac] 0zokAkula, vyAkula, piiddit| phislnpnaa| 0bhayAkrAnta, aatNkit| pUMcha vaalaa| piMjalaM (napuM0) 0haDatAla, kuza kA pttii| picchala (napuM0) mAMDa, cAvala kI kaaNjii| piMjA (strI0) kSati, hAni, ghaat| 0malAI yukta dhii| haldI, kapAsa For Private and Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMjAlaM 646 piMDiH piMjAlaM (napuM0) svarga, sonaa| piMjikA (strI0) [piMj+Nvul+TAp] pUnI, ruI kA gola glhaa| sUta kAtane ke lie banAI jAne vAlI ponii| piMjUSaH (puM0) [piMja+USaNa] kAna kA maila, kneuu| piMjoTaH (puM0) AMkha kA kIcar3a, diid| piMjolA (strI0) [piMja+ola+TAp] pattoM kI khdd'khdd'aahtt| khrkhr| piTaH (puM0) [piT+ka] sandUka, karaNDa, ttokrii| piTaM (napuM0) kuTI, kuttiyaa| chappara, cht| piTakaH (puM0) saMdUka, krnndd| piTakaM (napuM0) 0saMdUka, karaNDa 0khattI, nAsUra, phodd'aa| 0eka AbhUSaNa vishess| piTakyA (strI0) [piTaka+ya+TAp] saMdUkoM kA samUha, peTiyoM kA smudaay| piTAkaH (puM0) [piTa+kAka] sandUka, piTArI, ttokraa| piTTakaM (napuM0) dAMtoM kA mail| piTharaH (puM0) [piTh+karan] bartana, tasalA, baghaunA, bttloii| piTharaM (napuM0) baghaunA, baTaloI, tasalA, lgaarii| piTharakaH (puM0) [piThara+kan] 0tagArI, baghaunI, tasalA, bttloii| piTharakaM (napuM0) khappara, ThIkarA, khpdd'ii| piMDakaH (puM0) choTA phor3A, phusI, phpholaa| piMD (saka0) 0jor3anA, milAnA, 0Dhera lagAnA, 0ikaTThA krnaa| piMDa (vi0) [piND+ac] Thosa, saghana, saTA huaa| piMDaH (puM0) 0piMDI, golA, lauNdaa| 0DhelA, 0kaura, grAsa, kbl| jIvikA, vRtti, nirvaah| 0dAna, uphaar| garbha dhAraNa karane kI prArambhika avsthaa| shriir| piNDo dehAMsayorastrI iti vishv| (bhakti0 28) 0Dhera, saMgraha, samudAya, smuccy| TAMga kI piNddlii| 0hstikuNbhsthl| gRha ke Age nikalA huA chjjaa| piMDaM (napuM0) zakti, saamrthy| bhojana, aahaar| piMDakaH (puM0) golA, loNdaa| 0grAsa, kabala, kaur| 0TAMga kI piMDalI, gaajr| piMDakaM (napuM0) golA, samUha, loNdaa| gUma par3anA, sUja jaanaa| piMDakalpikaH (puM0) azuddha AhAra grahaNa nahIM krnaa| piMDakhajUraH (puM0) eka khAdya khajUra kA phl| madhurasayukto'dhara oSTha eva piNDakhajUraM yasyAH saa| (jayo0 6/10) piMDagosaH (puM0) rasagandha, sugandhita drvy| piMDatailakaH (puM0) lobaan| piMDada (vi0) AhAra dene vaalaa| piMDadaH (puM0) piNDadAna, aahaardaan| piMDadAnaM (napuM0) aahaardaan| piMDanaM (napuM0) [piMDa+lyuT] gole bnaanaa| piMDanirvapaNaM (napuM0) AhAra dAna denaa| piMDapAtaH (puM0) piNDadAna, AhAra daan| piMDatAtika (vi0) bhikSA se jIvikA calAne vaalaa| piMDapAdaH (puM0) hastipAda, piMDapuSpaH (puM0) azoka vRkSA 0anaar| 0kmlpussp| piMDabhAj (vi0) AhAra kA paatr| piMDabhUtiH (strI0) jIvikA, jIvana nirvaah| piMDamUlaM (napuM0) gaajr| piMDalaH (puM0) [piMD+kalac] pula, bAMdha, setu| 0TIlA, uurdhvbhuumi| zaila shilaa| piMDalepaH (puM0) gUma yA lep| piMDalopaH (puM0) AhAra meM vighna, antraay| piMDazuddhi (strI0) kulAdi kI pvitrtaa| (hita0 24) piMDasaH (puM0) [piMDa+sana+3] piNddshuddhi| piMDasthita (vi0) zarIragata, dehasthita (bhakti0 28) piMDAtaH (puM0) lobAna, gandha drvy| piMDAra (puM0) [piMDa+R+aNa] bhikSaka, saadhk| gvAlA, gopaal| piMDiH (strI0) [piMD+ini] golA, loMdA, piNddii| laukI, ghiyaa| ghr| 0tAr3a vRkSA For Private and Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra piMDikA piMDikA (strI0) dhUma, golAkAra gUma, suujn| piMDilepa: (puM0) upttn| piMDita (vi0) (piMDa+kta] davA 0 piNDa golA / piMDin (vi0 ) [ piMDa + ini] AhAra prApta karane vAlA / piMDila (puM0) [piNDa ilac] 0setu pula, bAMdha, gheraa| 0jyotiSI, gaNaka piMDIra (vi0 ) [ piND+Ir + Nic] 0rasahIna, phIkA, nIrasa, rukSa, rukhA / piMDIra (puM0) anAra kA vRkSa 20 smudrphen| piMDoli (strI0 ) [ piND+oli] jUThana giranA ucchiSTa pitAmaha: (puM0 ) [ pitR+DAmahac] dAdA, bAbA / (jayo0 9 / 30 ) (jayo0vR0 12/145) dattaM yenAbhayaM dAnaM sattvAnAM sa pitAmaha: ' " 0brahmA pitAmaha - RSabhaprabhustu sraSTA / pitAmaho brahmAsarjakaH (jayo0vR0 8/38) pituprayoga (vi0) pitA dvArA kamAyA gyaa| (samu0 1/31) pitupArzva (puM0) pitA ke samIpa (vIro0 8/9) pitsat (puM0) pakSI / (jayo0 8/39 ) pitR (puM0 ) [ pAti rakSati pA+tuc] [pAti rakSatyapatyamiti ] pitA, janaka 0pUrvapuruSa, pUrvaja (suda0 3/42) (suda0102 ) pitRka (vi0) [pituH Agatam pitR+kan] paitRka, kramAgata, AnuvaMzika pitRkarmana (napuM0) pitA sambandhI karttavya / pitRkAryaM (napuM0) pitA ke kArya / www.kobatirth.org pitRkAnanaM (napuM0) mazAna, zmazAna pitRgaNa: (puM0) vaMza pravartaka / pitRgRhaM (napuM0) pIhara / (jayo0vR0 3 / 56) pitRghAtakaH (puM0) pitA kI hatyA karane vAlA / pitRtarpaNaM (napuM0) pitRdaan| pitRtIrtha (napuM0) prayAga sthAna pitRpakSaH (puM0 ) paitRka sambaMdha, pitA kA kula / pitRpatiH (puM0) yamarAja / pitRpadaM (napuM0) pitara loka / pitRbandhu (napuM0) pitA ke riztedAra / pitRbhakta (vi0) pitA kA parAyaNa, pitA kI sevA karane vaalaa| pitRbhakti (strI0) pitA kI sevaa| pitRmandira (napuM0) pitRgRha / 647 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pitRrAjaH (puM0) yamarAja pitRvaMza: (puM0) pitA kA kula / pitRvanAnta: (puM0) zmazAna paryanta, arathI tk| (jayo025/47) pitRvyaH (puM0) [pitR+vyat] pitA kA bhAI, cAcA, (jayo0 2 / 152) kAkA / pitRvyajanaH (puM0) cAcA, kAkA / (jayo0 9/82) pittaM (napuM0) pittadoSa / pidhAyaka pittakoSaH (puM0) pittAzaya / pittakSobha (puM0) pittaprakopa / pittajvaraH (puM0) pitta ke prakopa se hone vAlI vyAdhi / pittajvarAturaH (puM0) pitta jvara se pIr3ita payaH pittajvarAturaH ' (jayo0 7/44 ) pittaprakRti: (strI0) krodha svabhAva / pittaprakopa : (puM0) pitta meM vyAdhi / pitta bhAva: (puM0) pitta ke prakopa kA bhaav| pittaraktaM (napuM0) raktapitta nAmaka rog| pittalaM (napuM0 ) 0pItala (jayo0vR0 11 / 88) 0bhojapatra kA vRkSa | pittavAyuH (puM0) peTa meM vAyu vikAra / pittala (vi0) pitta bhultaa| pittalapAtram (napuM0) pItala kA pAtra / (jayo0 16 / 26 ) pittavidagdha (vi0) pitta kI vyAdhi se AkrAnta | pittazamana (vi0) pitta ko zAnta karane vaalaa| pittAtIsAra: (puM0) dst| pitrya (vi0 ) [ pituH idam-pitR yat] paitRka, AnuvaMzika, puztainI / pitryaH (puM0) jyeSTha bhaaii| 0 mAgha mAsa / pitryA (strI) 0 maghA nakSatrapuMja, 0pUrNimA yA amAvasyA kA dina / pitsat (puM0) pakSI / pitsala: (puM0 ) [ pat+sal it ] mArga, patha, raastaa| pidhAnaM (puM0 ) [ api thA lyuT ape akAra lopaH] Dhakkana, AvaraNa | 0myAna, 0 cAdara, 0chipAnA, AcchAdana krnaa| 0 coTI | For Private and Personal Use Only pidhAyaka (vi0 ) [ api+dhA + Nvul ape AcchAdana karane vAlA, Dhakane vAlA, akAra lopaH ] chipAne vaalaa| Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pinaddha 648 pizAcakin pinaddha (bhU0ka0kR.) [api+na+kta] pracchanna, AvRtta, | pipIlakaH (puM0) [pipIla+kan] makor3A, ciiNttii| DhakA huA, aacchaadit| pipIlikaH (puM0) ciiNttaa| 0AveSTita, lapeTA huaa| pipIlikaM (napuM0) svarNa vishess| susajjita, alNkRt| pipIlikA (strI0) cIMTI, cIMTA, mkodd'aa| (dayo050) 0cubhAyA huaa| pipIlikAlI (strI0) cITiyoM kI pNkti| pipIlikAlIkramakRt pinAkaH (puM0) [pA rakSaNe AkAn nuT dhAtorAta itvas] prazastirvinirgatA naabhibilaatsmsti| (jayo0 11/33) zivadhanuSa, trishuul| 0chdd'ii| pipIlikAnAmAlI santatipipIlikAnirgamamiti nisargaH pinAkaM (napuM0) zivadhanuSa, trishuul| (jayo0vR0 11/33) pinAkagoptR (puM0) shiv| mhaadev| pippalaH (puM0) pIpala kA pedd'| cucUka (jayo0 12/106) pinAkapANiH (puM0) shiv| (hita0saM0 47) pinAkit (puM0) [pinAka+ini] ziva, mhaadev| (jayo0 1/8) | pippalaM (napuM0) pIpala kI brbNttaa| pipatiSat (puM0) [pat+san+zata] pakSI, khg| pippalakupalaM (napuM0) pIpala kI kopl| pippalakuMpalakulau pipatiSu (vi0) 0patanazIla, girane kI icchA karane vaalaa| mRdulANI vilasata etau sudRzaH paannii| (jayo0 12/106) pipatiSuH (puM0) khaga, pkssii| pippaliH (strI0) pIpara, eka auSadhi, kAlI pIpara, gAMTha pipAsA (strI0) [pA+san+a+TAp] pyAsa, tRssnnaa| | piipr| __(jayo010 22/66) pippikA (strI0) dA~toM ke Upara jamI huI papar3I, dNt-ml| pipAsAkulita (vi0) abhilASAvAn, tRssnnaavaan| (jayo0 pipluH (strI0) nizAna, tila, mssaa| 11/59) piyAlaH (puM0) eka vRkSa vizeSa cAraulI vRkss| pipAsApahAraka (vi0) tRSNA zAnta karane vAlA, pyAsa bujhAne piyAlaM (napuM0) cAraulI, cirauNjii| vaalaa| pil (saka0) bhejanA, phekanA ddaalnaa| pipAsAparISahajayaH (puM0) eka parISaha kA bhed| 0calanA phirnaa| pipAsita (vi). [pA+san+kta] pyAsA, satRSa, satRpa, tRSNA uttejita karanA, uksaanaa| (jayo0vR0 11/5) 'satRSaH pipAtitasya tava khalu pilla (vi.) AMkhoM meM aMdherA chAnA, cauMdhayAne vaalaa| sarvatomukhamudakaJca' (jayo0vR0 112/111) pillakA (strI0) [pilla+kai+ka+TAp] hthinii| pipAsin (vi0) [pipAsA+ini] 0pyAsA, tRSNAvAn, piza (aka0) 0rUpa denA, 0banAnA, nirmANa krnaa| 0vaanychaayukt| 0saMgaThita honaa| pipAsu (vi0) [pi pA+san+3] 0pIne kI icchA karane 0prakAza krnaa| vAlA-pAtumicchu (jayo0 2/128) pizaMga (vi0) [piz+aMgac+kicca] khAkI raMga kA, bhUre raMga 0AsvAdana ke icchuka-AsvAdayitumicchu (jayo0vR0 vaalaa| 12/119) tava sammukhamasamyahaM pipAsuH sudatItthaM gaditApi pizaMgakaH (puM0) [pizaMga+kan] vissnnu| mugdhikaashu| (jayo0 12/119) gatvA pratolI zikharAna pizanitA (vi0) pItatA, piilaapn| 'makarandarajaH pizaGgitAH lagnedu-kAntaniryajjalamApipAsuH (vIro0 2/34) 'sudhA smaradhUmendrakaNA udinggitaaH| (jayo0 13/62) mivetthaM sapipAsurastu' (samya0 43) 'jalapAnecchA pizAcaH (puM0) vyntrdev| pizAcAH surUpAH saumyadarzanA pAtumicchati pipAsati pipAsatIti pipAsuH' (jayo0 hastagrIvAsu maNiratnavibhUSaNAH kadambavRkSadhvajAH' (ta0bhA0 13/93) 4/12) pipipriyA (strI0) aspaSTa vaannii| vadhvA dadedehi pipipriyeti pizAcaH (puM0) [pizitAcamatiA+cam] bhUta, baitAla, preta, madoktireSAli mude niretiH| (jayo0 16/50) dussttaatmaa| (muni0 3) pipIlaH (puM0) ciMTA, ciiNttii| (muni0 13) pizAcakin (puM0) [pizAca ini kuk] kuber| For Private and Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pizAcabAdhA 649 pIDA pizAcabAdhA (strI0) bhuutvyaadhi| piSyAkaH (puM0) [piS+yAka] 0khala, 0eka gandha drvy| pizAcabhASA (strI0) paizAcI bhASA, prAkRta bhASA kA eka ruup| lobhAna, kezara, 0hiiNg| pizAcasaMcAraH (puM0) bhuutbaadhaa| pisR (aka0) calanA, gamana krnaa| pizAcasabhaM (napuM0) bhUtagraha, pizAca aavaas| rahanA, coTa phuNcaanaa| pizAcAkrAntaH (puM0) bhUtagRhIta, bhUtabAdhA se ghiraa| | pihita (bhU0ka0kR0) [api+dhA+kta] avaruddha, DhakA huA, (jayo0vR0 25/71) rukA huaa| pizAcAnvita (vi0) bhUtapIr3A se bAdhita, pretAtmA se ghirA 0gupta, aacchaadit| huaa| (muni0 11) pihitadoSaH (puM0) AcchAdana sambaMdhI doSa, municaryA karane pizAcikA (strI0) [pizAca+GIpa+kana+TApa] bhUtanI, cuDaula, vAlA saadhk| sacitta Adi se Dhake hue acitta (prAsuka) ddaakinii| vastu ko doSa yukta mAnatA hai| pizAcI (napuM0) [piz+kta] maaNs| (jayovR0 38, saccitteNa va pihidaM / __ (suda0 129) ahavA acittagurugapihidaM c| (mUlA0 6/47) 'sacittena pizitAzaH (puM0) maaNspkssii| baitAla, bhUta, pishaac| padmapatrAdinA yatpihitaM tadannaM pihitm| (bhA0pAlTI0 99) pizuna (vi0) [piz+unac] 0dagAbAja (dayo061) 0cugala | pihitA (strI0) duussitaa| khora, mithyaanindk| 'pizunaM prItivicchedakAriH dvayorbahUnAM pI (saka0) pInA, Acamana krnaa| vA satyAsatya doSAkhyAnAt' (ta0bhA0 9/6) pITha (napuM0) [peThanti upavizanti atra-pi+ghaJ] 0Asana, pizunajanaH (puM0) cugala khora vykti| zayyA, pIThA, pAdapITha, vedii| pizunatA (vi0) cugalakhorI vaalaa| pIThakeliH (strI0) piitthmrd| (jayo0 14/95) pizunavacanaM (napuM0) tuccha vacana, nindkvcn| pIThagarbhaH (puM0) mUrti kA aadhaar| pizunavAcyaM (napuM0) nindaka vcn| pIThatalaH (puM0) siMhAsana kA bhaag| (vIro0 13/17) pizuluH (puM0) eka pramANa vishess| pIThabhu (strI0) AdhAra, nIMva, bhuugRh| piS (saka0) kUTanA, piisnaa| pIThamardaH (puM0) sahacara, propjiivii| 0cUrNa krnaa| (jayo0 ) pIThikA (strI0) [pITha+GIS+ka+TAp] 0pIDA, AdhAra, 0coTa pahuMcAnA, mslnaa| aasn| caukI, tipaaii| 0naSTa karanA, ghAta karanA, kSati phuNcaa| pID (saka0) 0pIr3ita karanA, 0satAnA, ghAyala karanA, piSTa (bhU0ka0kR0) [piS+kta] pisA huA, cUrNa kiyA gayA, 0kSati phuNcaanaa| ragar3A huA, milAyA huaa| taMga karanA, parezAna krnaa| piSTaM (napuM0) ATA, cUna, besn| (muni0 11) virodha karanA, sAmanA krnaa| piSTaka (puM0) vaattii| 0dabAnA, bhIMcanA, naSTa krnaa| piSTapacanaM (napuM0) kar3AhI, patelI, tabelI, bttloii| 0avahelanA karanA, nicodd'naa| pIDayitvA (jayo0 2/130) piSTapazuH (puM0) putlaa| pIDaka (vi0) atyAcArI, vinAzaka, ghaatk| piSTapiNDaH (puM0) vATI, ATe kI pedd'ii| pIDanaM (napuM0) [pID+lyuT] 0pIr3ita karanA, 0kaSTa denA, piSTapeyaH (puM0) pise kA piisnaa| duHkha, pIr3A, ksstt| piSTamehaH (puM0) mdhumeh| 0atyAcAra, kSati, haani| (jayo0 1 3/ 8) piSTazarkarA (strI0) svaadisstt| (jayo0 10/12) 0dabAnA, lenA, thaamnaa| piSTAtaH (puM0) [piSTa+ata+aNa] sugandhita cuurnn| pIDA (strI0) duHkha, kaSTa, vedanA, baadhaa| piSTika (vi0) [piSTa+Than] ATe kI per3I, ATe kI ttikiyaa| 0 bhoganA, satAnA, lAThI yA cAbuka se maarnaa| 'pIDA piSTopAtta (vi0) piTThI ko prApta hue| (suda0 103) daNDa-kazAyabhighAta:' For Private and Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pIDAkara 650 pIna 0ujaadd'naa| 0 atikramaNa, prtibndh| 0dayA, krunnaa| pIDAkara (vi0) kssttdaayii| (samu0 1/25) pIDAkarI (vi0) atyAcArI, kaSTa dene vaalaa| (jayo0vR0 1/52) pIDita (bhU0ka0kR0) 0du:khita, vyAkulita, satAyA huaa| atikrAnta, ujAr3A huaa| pIDitaM (napuM0) ratibandha, maithuna vAsanA, kaamnaa| pIta (vi0) [pA+kta] pItavarNa vAlA, pIlA raMga vaalaa| (jayo0vR0 3/80) 0parivyApta, sikta, sNtRpt| saabhilaassaa| (jayo0vR0 12/124) pItaH (puM0) piitvrnn| pukharAja, 0kusumbh| pItaM (napuM0) svarNa sonaa| pItakaM (napuM0) 0haratAla, pItala, cNdn| pItakadalI (strI0) pIlA kelA, pakA huA kelaa| pItakaMda (napuM0) gaajr| pItakAbera (napuM0) kesr| pItakASThaM (napuM0) pIlA cndn| pItagaMdhaM (napuM0) pIlA cndn| pItacaMdanaM (napuM0) 0pIlA cndn| __0kesara, 0hldii| pItacampakaH (puM0) dIpaka, diyaa| pItataM (napuM0) piitvrnn| (jayo0vR0 15/34) pItatamaH (puM0) pravaSTAndhakAra jisane andhakAra meM samAviSTa kara liyA hai| 'pItatamA pItamudarasAtkRtaM tamo yayA sA piittmaa|' pItaraM (napuM0) kesr| (jayo0 6/73) pItanAJcanA (strI0) kumakuma kA aNgraag| (jayo0vR0 6/23) pItanasya kezarasyAJcanAvat kuGkumaracita lepapariNativat (jayo0va0 6/23) praNaSTAndhakAreti yadvA pItatamAtyanta pItavarNA' (jayo0vR0 15/34) pItatuNDaH (puM0) kAraMDava pkssii| pItadAru (napuM0) saralavRkSa, cIDa vRkss| pItadugdhA (strI0) dudhAru gaay| pItaduH (puM0) sarala vRkSA pItanaH (puM0) gUlara kI jAti kA vRkss| pItapAdA (strI0) mainaa| pItapaTaM (napuM0) pIlA kpdd'aa| pItapaTaH (puM0) kRssnn| (jayo0 1/9) pItamaNiH (strI0) pukhraaj| pItamAkSikaM (napuM0) sonaamkkhii| pItamUlakaM (napuM0) gaajr| pItarakta (vi0) saMtare kA rNg| pItarAgaH (puM0) moma, pIlA rNg| padma kesr| pItalezyA (strI0) caturthalezyA, pItavarNadravyAvaSTambhAla, pItalezyA' pItala (vi0) pIle raMga kaa| pItavAlukA (strI0) hldii| pItasarSapaH (puM0) pIlA srsoN| (jayo0 26/9) pItasAraH (puM0) pukharAja mnni| candana tru| pItasAri (napuM0) aMjana, surmaa| pItaskaMdhaH (puM0) suukr| pItasphaTikaH (puM0) pukhraaj| pItaharita (vi0) pIlApana yukta hraarNg| pItAmbaraH (puM0) viSNu, kRssnn| (jayo0 24/5) pItAmbaradhAmaH (puM0) unnata dhaam| pItamAlIDhamambaraM gaganaM yaistAni dhaamaani| (vIro0 ) pitiH (puM0) [pA+ktic] ghUTa piinaa| azva, ghodd'aa| mdiraaly| pItikA (strI0) [pIta+Than-TAp] 0kesara, hldii| sonajUhI, cmelii| pItibhAna (vi.) paannddurtv| (jayo05/8) pItuH (puM0) [pA+ktun] 0sUrya, 0agni, aag| 0yUthapati, hstiyuuth| pIthaH (puM0) [pA+thak] sUrya, 0agni, 0kAla, peya, jl| pIthiH (puM0) azva, ghodd'aa| pIna (vi0) [pyAya+kta] puSTa, zaktizAlI, mAMsala, atishyitaamaapnn| (jayo0 1/38) vizAla, sthUla, mottaa| pUrNa, golamaTolA 0prabhUta, adhik| For Private and Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pInatamapayodharaH 651 puMjaH pInatamapayodharaH (napuM0) 0uccaiH stana, ubhare hue kuca, uThe hue stn| (jayo0 11/3) pInatA (vi0) pripusstttaa| (jayo0 6/106) pInapayodharaH (napuM0) (pInau puSTau payodharaH) unnata stn| (jayo0 15/33) pInavakSas (vi0) vizAla vakSasthala vaalaa| pInasaH (puM0) jukAma, khaaNsii| pInorukastambhaH (puM0) sthUla stmbh| (jayo0 17/68) pIyuH (puM0) sUrya, agni| ___0kAka, 0ullU, 0sonaa| pIyUSaH (puM0) 0amRta, sudhaa| pIyUSaM (napuM0) jala, amRt| (vIro0 1/22) pIyUSaM nahi niHzeSa pibanneva sukhaayte| (dayo0 1/25) 0dugdha, duudh| pIyUSakumbhaH (puM0) amRta klsh| (suda0 102) pIyUSamahas (puM0) cndrmaa| pIyUSamayUkha (puM0) cttttaan| (jayo0 17/2) pIyUSaruciH (strI0) zazi, cndr| pIyUSalavaH (puM0) amRtaaNsh| (jayo0 11/63) pIyUSavarSA (strI0) amRtvrssaa| pIyUSapAdaH (puM0) amRta kumbh| pIyUSapAtra (napuM0) amRta klsh| (jayo0 15/70) amRtbhaajn| 0candra (jayo0vR0 15/70, (jayo0 16/) pIyUSamadhurazirA (strI0) amRtdhaaraa| (jayo0 11/96) 0candramA, 0kpuur| pIlakaH (puM0) makaur3A, kiitt| pIlanaM (napuM0) pelanA, rasa nikaalnaa| (suda0 1/76) pIlu (puM0) [pIla+u] 0hasti, kITa, baann| tADavRkSa kA tnaa| pIv (aka0) puSTa honA, sthUla honaa| pIvan (vi0) sthUla, mottaa| hasTa-puSTa, shktimaan| pIvara (vi0) [pyai+Svarac] 0unnata, vishaal| yathottaraM pIvarasatkucoraH sthalaM tvagAdgarbhavatI svto'rm| (suda0 2/46) pusstt| (jayo06) mAMsala, zarIra se tNdurust| sthUla-'pIvara-stanataTe'tha saMsajan' yatra mauktika sumnnddlshriyH| (jayo0vR0 21/55) pIvaraH (puM0) kacchapa, kchuvaa| pIvarI (strI0) taruNI, yuvtii| gau, gAya, dhenu| puMs (saka0) kucalanA, piisnaa| pIr3A, denA, kaSTa denA, daNDa denaa| puMs (puM0) puruSa, nara, mnussy| (jayo0 2/61, suda0 125) mAnava, manuSya jaati| puMliMga shbd| 0aatmaa| puMskaTiH (strI0) puruSa kI kmr| puMskAmA (strI0) pati kI kAmanA, puruSa kI icchaa| puMskokilaH (pu0) nrkoyl| pusketuH (puM0) shiv| puskheTaH (puM0) nrgrh| puMkhaH (puM0) [pumAMsaM khanati-pum+khanDa ] paMkha, bANa ke agrabhAga, muutth| (jayo0 24/108) saMhemapuGkhA bahuparva sattvA'naGgasya vai paJcazarIti tttvaat| (jayo0 11/46) puMkhita (vi0) [puMkh+itac] paMkhoM se yukt| puMgaH (puM0) Dhera, samUha, samuccaya, raashi| puMgaM (napuM0) Dhera, raashi| puMgalaH (puM0) [puMga+lA+ka] aatmaa| puMgavaH (puM0) 0 balivarda, sAMDa, sarvotkRSTa, sarvottama, pradhAna, pramukha, naayk| 0pUjya, vandanIya, prnnmniiy|| puMpravaraH (puM0) uttama puruSa, zreSTha vykti| (suda0 2/10) puMzcalI (strI0) vyabhicAriNI strii| (dayo0 9) pucchaH (puM0) [pucch+ac] puMcha, picch| pucchaM (napuM0) puuNch| (jayo0 6/85) pichalA bhaag| 0pIche kA hissaa| kisI vastu kA kinaaraa| pucchaTiH (strI0) [pucch+aT in] aMguliyAM caaNttnaa| pucchakaMTakaH (puM0) vRzcika, bicchu| pucchajAhaM (napuM0) pUMcha kI jdd'| pucchamUkaM (napuM0) pUMcha kA siraa| pucchAgraM (napuM0) pUMcha kA siraa| pucchin (puM0) [pucch+ini] murgaa| puMjaH (puM0) [pus+ji Da] pUjA/arcanA ke lie le jAne vAlA akSata smuuh| (suda0 71) 0Dhera, samUha, yAtrA, rAzi, sNgrh| For Private and Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puMji 652 puNyakIrtiH puMji (strI0) [puMji+ kan] olaa| puMjita (vi0) [puJca+itac] saMgrahIta, ekatrita, eka jagaha kiyA gyaa| puJjIbhUta (vi0) samUha yukt| (jayo0vR0 1/23) pud (saka0) AliMgana karanA, gale lgaanaa| 0bAMTanA, guuNthnaa| 0bAMdhanA, jkdd'naa| 0pIsanA, cUrNa karanA, mslnaa| puTaH (puM0) vivara, khoha, chidr| 0donA, hastapuTa, anycliputt| 0myAna, ddhknaa| puTaM (napuM0) aMjali putt| 0khoha, vivara, chidr| donA, pattoM kI th| 0jaayphl| puTakaM (napuM0) [puT+kan] th| 0uthalA, kama ghraa| 0kamala, jaayphl| 0pyAlA, sakorA, donaa| puTakinI (strI0) [puTaka+ini+GIp] 0kamala,* kamala smuuh| / puTagrIvaH (puM0) bartana, bhANDa, klsh| puTapAkaH (puM0) auSadhi pakAne kI vidhi| puTabhedaH (puM0) pura, ngr| vAdya yantra vizeSa, aatody| jalAvarta, bhNvr| puTabhedanaM (napuM0) pura, nagara, kasbA / puTikA (strI0) [puT+Nvul+TAp] ilAyacI, elaa| ___0puTa dI gii| puTita (vi0) [puT+kta] puTa diyA gayA, aneka bAra tapAyA puNDarIka (napuM0) [puND Ikana] 0zvetakamala. zvetasaroja (jayo0 13/63) sapheda chtr| 0zveta chtr| puNDarIkaH (puM0) 0zveta raMga, dakSiNapUrva yA AgneyI dizA kA adhiSThAt dikpaal| 0vyAghra, sarpa vishess| 0eka AmavRkSa vishess| 0 agni, aag| ghar3A, jlaashy| chahoM kAloM ke Azraya se nirUpaNa karane vAlA, eka zAstra vishess| 0puNDarIkaM nAma shaastr| 'devapada prApti puNyanirUpaka puNDarIkam' (jaina0la0pR0 711) puNDarIkasAraH (puM0) shvetkml| (jayo0 16/41) puNDarIkaNI (strI0) puNyanareza kI ngrii| (vIro0 11/32) zrI puNDarIkiNyatha pU subhaagii| (jayo0 23/43) sumitra rAjA suvratA'sya raajnyii| puMDaH (puM0) poDA, gannA, moTI braaii| 0shvetkml| puMDrAH (strI0) eka deza kA naam| puNya (vi0) [pU+yaNa, Nuk-hasva] 0punIta, pavitra, pUta, nirml| svaccha, zubhra, acchA, bhlaa| rucikara, suhAvanA, rmnniiy| zubha, kalyANakArI, maMgalamaya, bhAgyazAlI, uttama, shresstth| puNyaM (napuM0) sadguNa, naitika guNa, dhArmika gunn| (samya0 84) zubhapariNAma, dhrmyukt| (samya068) 0paropakAra ko lekara pravRtta hone vAlA yog| (ta0sU0 6/3) 0satkarma, puniitkriyaa| (jayo0 1/10) puNyaM stkrmpudglaaH| suhapayaDIo puNNaM (dhava0 13/352) punAtyAtmAnaM pUyate'neneti vA punnym| (ta0vA0 6/3) 0shubhkrmprkRtilkssnnm| puNyakathA (vi0) acchI kthaa| (jayo0 12/109) puNyakatR (puM0) guNavAn puruSa, puNyavAn vykti| puNyakarman (vi0) zubha kArya karane vaalaa| puNyakAlaH (puM0) ucita smy| puNyakIrtiH (strI0) prasiddha yaza, zubha bhAva, prazaMsanIya gunn| gyaa| pIsA gayA. masalA gyaa| 0sIyA huaa| puTI (strI0) puTa, taha, vivara, chidr| puD (saka0) chor3anA, tyAga karanA, tilAJcali denaa| padacyuta karanA, nikAlanA, vidA krnaa| 0khojanA, anveSaNa krnaa| puMD (saka0) pIsanA, cUrNa krnaa| puMDaH (puM0) cihna, nishaan| For Private and Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puNyanidhIzvaraH 653 putrikA puNyasampAdinI (vi0) puNya prakaTa karane vaalii| (dayo0 111) puNyasthAnaM (napuM0) tIrthasthAna, pvitrsthl| puNyA (strI0) tulsii| puNyAtman (vi0) dhanya, saubhaagyshaalii| (jayo00 5/13) puNyAdhikAriNI (vi0) bhAgyavatI, saubhaagyshaalinii| (jayo070 6/74) puNyanidhIzvaraH (puM0) dhnpti| (samu0 4/22) puNyakSetraM (napuM0) tIrthasthAna, pavitra sthala, dhArmika kSetra, punnybhuumi| puNyagRhaM (napuM0) zubhasthalaM, dharmasthala, devagRha, devaaly| puNyajanaH (puM0) sajjana, gunniijn| puNyajit (vi0) punnyaatmaa| puNyatIrthaM (napuM0) pavitra tIrtha, zubha yaatraa| puNyadarzana (vi0) zubha darzana, prmshrddhaan| puNyadAnaM (napuM0) samucita daan| puNyapayobhi (puM0) puNya rUpa smudr| (suda0 2/42) puNyaparipAkaH (puM0) abhyduy| (jayo0vR0 1/111) puNyapariNAmaH (puM0) bhaagyody| (jayo0 1/100) puNyapAkaH (puM0) parama shubhody| (jayo0 26/68) puNyapAtakaH (puM0) sukRtody| (jayo0 3/56) puNyadhanaM (napuM0) sukRta nidhi| (jayo08/6) puNyapuruSaH (puM0) sajjana, gunniijn| mhaabhaagj| (jayo014/5) puNya-prakRtiH (strI0) zubha prkRti| 'puNyaprakRtayo jIvAhlAdajanakA: zubhA ucyante' (jaina0la0 712) puNyapratApaH (puM0) naitika prabhAva, zreSThakIrti, uttama ysh| puNyaphalaM (strI0) zubha pariNAma, ucita paripAka, zubha pripaak| puNyabhAj (vi0) dharmAtmA, puNyazAlI, saubhaagyshiil| puNyabhAvaH (puM0) zubhapariNAma, zubha vipaak| puNyabh (strI0) punnydhraa| puNyabhUmi (strI0) tIrthasthAna, pavitra sthaan| puNyamaya (vi0) puNya yukta, acche kArya shit| (suda03/1) puSyavaMta (vi0) punnyaatmaa| (samu0 1/15) puNyayogaH (puM0) shubhopyonn| (suda0 4/29) puNyarAtraH (puM0) shubhraatri| puNyalokaH (puM0) tIrthasthala, svarga, zubha sthl| puNyavidhi (strI0) zubha krm| (jayo0 5/86) puNyavidherupAsikA (strI0) aaraadhyitrii| (jayo0 10/76) puNyazakunaM (napuM0) zubha shkun| puNyazIla (vi0) sujana, sajjana, acche karma karane vaalaa| (jayo0vR0 12/34) puNyazloka (vi0) zubhakIrti vAlA, zubha pariNAma vAlA, suvikhyAta, ucita varNana vaalaa| puNyasatva (vi0) puNya kI prmukhtaa| (suda0 1/35) puNyasampat (strI0) puNya rUpI vaibhv| (suda0 4/47) puNyAhavAcanaM (napuM0) svastItyAdidisamuccAraNa, kalyANakArI uccaarnn| (jayo0 18/71) put (napuM0) [pR+Duti] nrksthaan| puttalaH (puM0) [putta+ghaJ-puttaM gamanaM jJAti-putta lA+ka] putlaa| pratimA, mUrti, putalI (suda0 92) buta, putlaa| (suda099) puttalavrataM (napuM0) pratimAvata, devdrshnvrt| (da0 95) puttalI (strI0) puttalikA, gudd'iyaa| mUrti, pratimA, putalI, but| puttalakaH (puM0) gur3iyA, pratimA, muurti| (suda0 94) puttalikA (strI0) gur3iyA, putlii| 0buta, putlaa| puttikA (strI0) [putta+Than+TAp] 0dImaka, 0eka prakAra kI madhumakkhI / putraH (puM0) [yut+traika] suta, jAya, beTA, ldd'kaa| (suda0 4/9) baccA, shishu| priya, vts| vyaH utpannaH punIte vaMzaM sa putrH| (nIti 5/11) 'punAti piturAcAravartitayA''tmAnamiti putraH' (jaina0la0 712) putrakaH (puM0) [putra kan] choTA putra, zizu, bAlaka, bccaa| vts| gur3iyA, ktthputlii| 0dhUrta, tthg| pataMga, shrbh| putrakA (strI0) [putra+TAp] putrI, beTI, lar3akI, sutA, duhitaa| putratva (vi0) putrpnaa| (suda0 4/9) putrapremaH (puM0) putrsneh| (vIro0 8/27) putraratnaH (puM0) suputr| (suda0 2/40) putrikA (strI0) [putra kan+TAp] putrI, sutA, duhitaa| (samu0 5/19) gur3iyA, putlii| For Private and Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org putrI putrI (strI0) sutA, ldd'kii| (vIro0 15/35) putrIputraH (puM0) beTI kA beTA, dauhitra / putrIsutaH (puM0) dauhitra, lar3akI kA lar3akA / putrIbhartR (puM0) jAmAtA, jmaaii| putrIyA ( strI0 ) [ putra+kyac + a+TAp] putra prApti kI icchA / putrotpattikaraNaM (napuM0) sutkrm| (jayo0 17 / 122) pudgalaH (puM0) rUpavAn, ajIvadravya rUpAdimAn pud gala eva ceti - (vIro0 19 / 36) 0 acetana dravya (vIro0 19 / 36 ) 0 mUrta dravya- 'pUraNa-galanasvabhAvatvAt pudgalaH' ( vR0 dravyasaMgraha 13) 'pUryante galanti ca pudgalAH ' 0 muttApurNa, poggalA geyA'? 0 pUraNa- galaNa-sahAvA poggalA NAma / ( dhava0 14/33) * varNAdimAn naTati pudgala eva nAnyaH ( samaya0 pA0TI0 2/12) 0 rUpiNa: pudglaa| (ta0sU0 5/5 ) o sparza rasa- gandha-varNavantaH pudgalAH (ta0sU0 5 / 23) pudgalakSepa: (puM0) pattharAdi kA prakSepa, 0lakSya karake pattharAdi pheNknaa| 'loSThAdinipAtaH pudgalakSepa:' (ta07/31) pudgalakSepaNaM (napuM0) pattharAdi mUrta vastuoM kA pheNknaa| pudgalagatiH (strI0) pudgalagamana kI pravRtti | pudgalaparAvartaH (puM0) audArikAdi zarIra rUpa pudgala grahaNa krnaa| pudgalabandhaH (puM0) sparza rUpa bandha / 'phAsehiM poggalANaM baMdho' (prava0lA0 2/85) ofsnigdha aura rukSa sparza vizeSa ke Azraya se pariNamana / pudgalayutiH (strI0) pudgaloM kA milApa / ekkamhi dese poggalANaM melaNaM poggalajudI NAma ( dhava0 13 / 348 ) pudgalavipAkaH (puM0) pudgaloM kI phala dene kI abhimukhatA / pudgalArddha (vi0) ardha pudgala / (samya0 42 ) pun ( saka0) pavitra karanA, svaccha karanA - punAtu (suda0 3/40) punAtu pavitrayatyeva (jayo0vR0 1/49) punar ( avya0 ) [ pan+ar+utvam ] 0phira, to bhI, eka bAra, phira se / nae rUpa meN| (suda05/2) 0 tathA (jayo0 1/4) 0bAda meM (jayo0 2/14) 0 arthAt (suda0 2/ ) kilAnako'pyeSa punaH pravINa: (suda0 2/2) 654 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punargamanaM (napuM0) vApasI, phira se aanaa| punarjanman (napuM0) bAra bAra janma lenaa| enAM hetucatuSTayIM munitayA labdhyA punrjnmn| (muni0 302) punarjAta (vi0) phira se utpanna huaa| punarjIvana (vi0) nava jiivn| (suda0 117) punarNavaH (puM0) bAra-bAra uganA / punarotpattiH 0 nAkhUna bar3hanA / punardArakriyA (strI0) punarvivAha karanA / punarnakimiti (avya0) aura kyA nhiiN| ( suda0 100 ) punarpratyupakAraH (puM0) upakAra kA badalA - cukAnA / 0 janma honA, phira se utpanna honA / 0naakhuun| punarbhavaH (puM0) punarjanma | punardhU (strI0) vidhavA kA vivAha / punaryAtrA ( strI0) phira se gamana karanA, punaH yAtrA karanA / punarapi (avya0) phira bhI / (samu0 4 / 35) punarapyeva (avya0) phira bhI aisA (suda0 90 ) punaridaM (avya0 ) phira bhI yaha / ( suda0 89 ) punarIdRzI (avya0 ) punaH aisA hI, (samu0 7/19) punarukta (vi0) phira se kahA gyaa| (jayo0 16/50 ) punarvivAha: (puM0) dUsarA vivAha / punazca (avya0) anantara, pazcAt, phira se (jayo0 11 / 5) punazcetana (vi0) saMvedana kara, bAra-bAra caitanyatA ko prApta / (jayo0 7 / 29 ) punarsaMskAra : ( puM0 ) phira se saMskAra / punarsaMgama: (puM0) punarmilana, phira se milnaa| punarsaMsAdhanaM (napuM0) punarmilana | punarsaMbhava: (puM0) phira se janma lenA, punarbhava, punarjanman / punarArthitA ( strI0) bAra- bAra kI gaI prArthanA / punarAgata ( vi0) phira se AyA huA / punarAdhAnaM (napuM0 ) punaH sthApita / punarAdheyaM (napuM0) punaH sthApita / punarAvarta: (puM0) punarAgamana, punarjanma | punarAvRttiH (strI0) doharAnA, bAra-bAra smaraNa karanA / punarokta (vi0) phira se kathita / puroktiH (strI0) doharAnA / For Private and Personal Use Only punarotthAnaM (napuM0) punarjIvita karanA / punarotpattiH (strI0) dehAntara gamana, punarjanma, phira se janma honaa| Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punaropagamaH 655 purarakSaH punaropagamaH (puM0) vApasI, phira se aanaa| puram (napuM0) [pR+ka] pura, nagara, shuhr| alkaapursmbhvo| punalligrAmaH (puM0) eka graam| (samu0 2/22) kaaryaamaastuloktilkaakhyjinaalym| durga, kilA, gddh'| yadvayavasthArthamAdiSTaM punlligraamnaamkm|| nivAsa, gRha, aavaas| (suda0 1/27) (vIro0 15/36) shriir| punAti (varta0) pavitrIkarotItyarthaH (jayo0 2/24) 0ant:pur| punAtu (vidhi) pavitra kreN| rnivaas| punItaH (puM0) 0pUta, pavitra, uttama, shresstth| (jayo0 1/10) paattliputr| priya, manorama, ramaNIya, paavn| kSantavyaM tadaho punIta 0puSpakoSa, phUloM kI ttokrii| bhvtaa| 0cmdd'aa| deyAM ca suuktaamRtm| (suda0 124) pApaM vimucyaiSa bhavait guggulA punItaH (vIro0 17/7) purakorTsa (napuM0) nagara kA parakoTA, cAradIvArI, nagara surakSA punItakezI (strI0) llitaalkaa| (jayo0 17/81) ke lie banAyA gayA gherA, durg| punItacaraNaM (napuM0) pavitra paad| 0ramaNIya/suMdara crnn| puraga (vi0) nagara ko jAne vaalaa| punItapakSin (puM0) nyAya sammata virodh| (jayo0 7/90) ___ anukuul| punItapurANa-paMthA (strI0) pavitra prAcIna maarg| (vIro0 22/2) purajit (puM0) shiv| punItabhAsa (vi0) zreSTha kthn| (vIro0 6/10) puraTaM (napuM0) [pura+aTan] svarNa, sonaa| punItavAk (napuM0) shucivaannii| (jayo0 12/32) puraNaH (puM0) samudra, sAgara, uddhi| punItarAzi: (strI0) pavitrarAzi, shresstthraashi| (samu0 1/29) purat (avya0) [pura+tas] sAmane, Age, smiip| (samu07/20) punItasargA (strI0) paavnrcnaa| svargAnnisargAt sukRtaika- tannivedipurataH parizramAt sAdhayedavavirAdhaye pumaan| vargAdavApyate kinna puniitsrgaa| (jayo0 23/74) punItaH (jayo0 2/61) pAvanaH sargo racanA vA svabhAvo yasyAssA (jayo00 23/74) purataeva (avya0) sammukha hii| (jayo0 1/100) punItasAraH (puM0) pvitrsaar| punItena pavitreNa sAreNa madhurA purataTI (strI0) choTI peMTha, choTA gAMva kI peNtth| mdhudaatrii| (jayovR0 4/68) puratoraNaM (napuM0) nagara kA praveza bhaag| punItA (strI0) pavitrA, puutaa| (suda0 3/45) purataHstha (vi0) sammukha, smmte| (jayo0 3/40) punnAga (vi0) uttama naag| (vIro0 2/23) puraMdaraH (puM0) [puraM dArayati iti dR+Nic+khac] 'puramidaM punnAgaH (puM0) punnAga vRkSa, nAga keshr| (suda083) punnAga nagaraM taccodayinA purandareNa' 0 indra, shiv| 0baaddh| kA paadp| punnAga eva bho mugdhe dugdheSu bhuvi gvyvt| (jayo0 5/89) (suda085) puradvAra (puM0) nagara kA praveza dvAra, gopur| (jayo0 9/107) punnAga-putrI (strI0) zreSTha vyakti kI putrii| 'punsu nAgasya puradviS (puM0) shiv| puruSazreSThasya putrIti' (jayo0vR0 11/73) puraMdhiH (strI0) [puraM gehasthajanaM dhArayati-dhR+khac+GIp] puSphulaH (puM0) udaravAyu, aphaaraa| prauDha strI, vivAhitA strI, maatRkaa| pupphusaH (puM0) [pupphus+ac] 0phephar3A, kamala kA bIja purandhrIjanI (strI0) prauDha nArI smuuh| (jayo0 3/107) koss| purapAlaH (puM0) nagara zAsaka, durga rakSaka, senaapti| pumAn (vi0) puruSa, mAnava, manuSya, sattva, jiiv| puMvedodayAt puraprabodhaH (puM0) nagara sambaMdhI jaankaarii| (suda0 117) sUte janayatyapatyamiti (sa0si0 2/52) puramathanaH (puM0) shiv| pura (strI0) [pR+kvit] ngr| (jayo014/67) (samya0140) / puramArgaH (puM0) nagara kA rAstA, nagara pth-sdd'k| zahara (jayo0 1/9) (suda0 1/26) 0dIvAra, 0buddhi| / purarakSaH (puM0) sipAhI, nagara prhrii| nagara rkssk| For Private and Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra purarakSakaH / purarakSin purarakSakaH / purarakSin (puM0) naraga rakSaka, aMgarakSaka / puralA (strI0 ) [ pura+lA+ka+TAp] durgA devI / puravartinI (vi0) nagara vaasii| (jayo0 12 / 8) puras (avya0 ) [ pUrva + asi pur Adeza ] samIpa, sAmane Age, pratyakSa, AMkhoM ke saamne| purasandidRkSa (vi0) nagarAvalokana (samu0 2 / 22 ) puraskaraNaM (napuM0) sAmane karanA, Age rakhanA / 0sammAna, Adara, anurodha / 0 pUjA, arcanA / 0 ArakSita, pUjita, sammAnita | 0 saMyukta, taiyAra, saMlagna / 0 abhimaMtrita / 0 doSAropita, kalaMkita / 0 pratyAzita | www.kobatirth.org puraskAraH (puM0) sammAna, pAritoSita / sadbhUtaguNotkIrtana datvA puraskAramatheSTamasmai, jagAda bhadro bhavatAmahantu / (samu0 3 / 25) puraskriyA ( strI0) sammAnita karanA, Adara pradarzita karanA / purasga (vi0) mukhya, pradhAna, agraNI, samIpavartI / purasgama (vi0) dekho uupr| purasgati: (strI0) pUrvavartitA / purasgaMta (vi0) Age calane vAlA, netRtva karane vAlA, mukhiyA, netA, nAyaka, pradhAna, mukhya / purasgAmin (vi0) dekho uupr| purasgAmin (puM0) zvAna, kuttaa| purasvaraNaM (napuM0) pravrajyA kI ora calanA, dIkSA ke lie taiyAra honA / 0sammAna kI ora agrasara honaa| puraschaH (puM0) cucUka / purasjanman (vi0) pahale janma lene vaalaa| purasDAz (puM0) yajJa kI AhUti / purastAt (avya0 ) [ pUrva+astAti pur + AdezaH ] Age, saamne| o pahale, pUrva meM, pahale sthAna para / 0 pUrva kI ora, bAda meM, anta meN| purasthAka (vi0) pUrA hone ke nikaTa, pUrA hone vAlA / purasthAyin (vi0) sAmane khar3e rahane vAlA / purasprahartR (puM0) agrima paMkti kA sainik| purasphala (vi0) sannikaTa phala vaalaa| anadhikAra pravezI, chidrAnveSaNa karane vAlA, spRhAzIla / 656 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir purANakathA purasbhAgin (vi0) Age rahane vAlI, agragAmI, agragaNya / 0 naTakhaTa, svecchAcArI / purasmArutaH (puM0) agra vAyu / purasvAta: (puM0) Age kI havA, sAmane kI pvn| purassara : (puM0) agresara, Age vAlA, agragAmI, yukt| (jayo0 10 / 52 ) purassara : (puM0) anucara, anugAmI, anuyAyI / (jayo0 5/27) 0 sevaka, bhRtya / 0 netA, mukhiyA, pramukha / purassAra: (puM0) sammukha / (jayo0 24 / 38 ) purasti (vi0) sAmane rakkhA huA, niyukta | 0 abhikartA / purashitaH (puM0) dUta, saMdezavAhaka / purA (avya0 ) [ pur+kA] pUrva kAla kA, 0Aja tk| (jayo0 4/46) 0prAcIna samaya kA, 0pahale kaa| (jayo05/24) (suda0 4 / 36) asyA hi sargAya purA prayAsaH paraH praNAmAya vidhervilAsaH / 0 purA- pUrva kaale| (jayo0 11 / 84) 0 prAg bhaag| (jayo0vR0 1/5 ) purA ( strI0 ) 0pUrva dizA, 0kilA gaMgA / purAkathA ( strI0) prAcInakathA, upAkhyAna | purAkalpa: (puM0) pUrva sRSTi, atIta yuga, pUrvavartI klp| prathama yuga / purAkRta (vi0) pahale kiyA huA / (jayo0 25/77) purAkhyAnaM (napuM0) rAjadhAnI varNana / purAgata ( vi0) pUrva meM AyA huA / purAgehaM (napuM0) prAcIna ghara, pahale kA ghara / purAcara (vi0) pUrva se vicaraNa karane vaalaa| purAjanurAgaH (puM0) janma janmAtara prIti / (jayo0 23/47) purAjanman (vi0) pUrvajanma vAlA / purAjAti: (strI0) pUrva utpatti, pUrvajanma / (jayo0 23/83) purANa (strI0) purAnA, prAcIna, pUrva kAla sambandhI / 0vyovRddha, puraatn| purANaM (napuM0) atIta kI ghttnaa| (jayo0vR0 1 / 36) purANakAvya / pUrva kI kahAnI, upAkhyAna, purAtana kathA, paurANika itihAsa | (jayo0 11 / 6) 0 triSaSThizalAkA puruSAzritA kathA purANam' purANakathA ( strI0) purAtana kathA, triSaSThizalAkA puruSoM kI kahAniyAM / For Private and Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir purANakoSaH 657 puruSaH purANakoSaH (puM0) purANa sNgrh| purISabhaH (puM0) mltyaag| purANagaH (puM0) purANa paatthk| puru (vi0) [pR pAlanapoSaNayoH ku] pradhAna, utkRTa bahuta, purANagraMthaM (napuM0) purAtana grantha, paurANika grantha, purANa puruSoM prabala, pracura, atydhik| sambaMdhI kaavy| (dayo025) puru (puM0) puruvaMza, Adi brahmA, Rssbh| (jayo0 12/89) purANadhAnyaM (napuM0) purAnA dhaany| AdinAtha (jayo0 4/83) RSabhadeva ko puru kahA jAtA purANapathAzrita (vi0) grantha anuyoga (vIro0 18/50, 6/80) purANaM panthAnaM zrayantIti purANa pathAzritAstAdRzA prathamAnuyoga phUloM kI praag| purANa smbNdhii| (jayo0vR0 16/80) svarga, devlok| pUjya puruss| (jayo0 2 / 89) purANapuruSaH (puM0) paurANika puruSa, Rssbhdev| (samu01/1) kaurava aura pANDavoM kA pUrva puruSa puru| triSaSThi zalAkA puruss| puruja (vi0) puruvNshii| (jayo0vR0 9/63) purAdhirAja (puM0) nAyaka, rAjA (jayo0 1/5) purANa graMthA purujit (puM0) RSadeva, brhmaa| purANabhAvaH (puM0) prAcInatA kA bhaav| (jayo0vR0 15/18) ___ rAjA kuntiibhoj| purANazAstra (napuM0) purANa kaavy| (suda0 1/5) purudaM (napuM0) svarNa, sonaa| purANaskaMdha: (puM0) purANa avayava, purANa puruSoM ke tiresaTha purunibhaH (puM0) Rssbhdevtuly| (jayo0 9/83) adhikaar| purudazakaH (puM0) hNs| purANasaMvAdaH (puM0) ucita samvAda, prathamAnuyoga kI kthaaeN| / purudeva (puM0) bhgvdRssbh| (jayo0 7/42) (jayo019/38) puruparvaH (puM0) RSabhadeva, purudev| purorAdidevasya parSAbhinayAt purANAntaH (puM0) ym| kRpAnubhAvAt purudeva Rssbhdev| (jayo0 12/48) purANokta (vi0) purANoM meM kathita, purANoM meM prtipaadit/nirdisstt| puruparvataH (puM0) kailAza giri| (jayo0 21/16) purAtana (vi0) [purA+Tyu+tuTu] 0prAcIna, purAnA, puurvvrtii| pururava (puM0) pururavA nAmaka bhiil| sa Aha bho bhavya! (jayo0 2/118) pururavAGga bhillo'pi sahamevazAdihAGkaH (vIro0 11/21) 0vayovRddha, praakkaaliin| praruravAGgaH (puM0) pururavA bhiil| purAbhavaH (puM0) punarjanma smbndhii| (jayo0 24/29) pururAT (puM0) RSabhadeva, naabhey| (jayo0 25/31) puruvarasya purAbhigAdhaH (puM0) prathama grhnn| (jayo0 14/58) zrI RSabhadevavarasya tIrthakarasya puNyakathAbhi zobhanA' purAbhUtalaM (napuM0) prAcIna sthl| (vIro0 11/2) (jayo0vR0 12/109) puriH (strI0) [pR+3] nagarI, shhr| ndii| (samu0 2/24) | | puruSaH (puM0) [puri dehe zete-zIndra] 0mAnava, manuSya, nr| purizaya (vi0) [puri+zI+ac] zarIra meM vizrAma karane purizayanAdvA puruSa iti| _ vaalaa| 0pUrNa:sukha-duHkhAnAmiti puruss| purI (strI0) [puri GIS] nagarI, ngr| (jayo0 3/30) AdhyAtmika dRSTi ke puruSa kA artha hai, jo paramapada meM 'dhanadasya purI parIkSyate' (samu0 2/10) sthita parameSThi ke guNoM ko cAhatA hai vaha puruSa hai-purau gaDha, kilaa| uttame parameSThipade ca zete tiSThati ca tasmAt kAraNAt sa zarIra, deh| jIva puruSa iti vrnnitH| (go0 jI0 273) purItat (puM0/napuM0) [purI dehaM tanoti-tan+kvip] aMtar3I, jo uttama karma ko karatA hai vaha puruSa hai-'purukarmaNi hRdaya ke samIpastha rahane vAlI aaNt| zete, pramAdayatIti purussH| (dhava0 6/48) purISaM (napuM0) [pR+ ISan] mala, viSTA, gUtha, gomaya, gobr| puruguNeSu, purubhogeSu ca zete svapitIti purussH| (dhava ___kUr3AkarakaTa, gNdgii| 1/341) purISaNaH (puM0) [purI+iS+lyuT] viSThA, ml| adhikArI, kAryakartA, abhikrtaa| purISaNaM (napuM0) mala tyAga karanA, viSTA utsRjn| anucara, sevk| For Private and Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puruSaka: 658 puropavasanAdividhiH 0puruSa tattva-prakRteH pradhAnapuruSasya mantriNa: (jayo0vR0 1/31) puruSakaH (puM0) [puruSa kan] puruSa kI bhAMti khar3A hone vaalaa| puruSakuNapaH (puM0) mnussyshv| puruSakesarin (puM0) nrsiNh| ___ siMha kI taraha zakti zAlI puruSa jnyaan| puruSakAraH (puM0) purussaarth| puruSajJAnaM (napuM0) puruSa smbNdhii| mAnavajAti kA bodh| 0puruSa tattva kI sAMkhya ke puruSa tattva kI jaankaarii| 0puruSa kI vizeSatAoM kA pribodh| puruSatva (vi0) mnussytv| puruSadana (vi0) puruSa sambaMdhI uuNcaaii| puruSaGgiS (puM0) vissnnu| puruApazuH (puM0) narapazu, kruur| duSTa puruSa, 0adhama vykti| puruSa puMDarIkaH (puM0) zreSTha puruSa, pramukha vykti| puruSapuMgaH (puM0) 0sajjana, purussottm| puruSapuMgavaH (puM0) uttama puruSa, shresstthpuruss| narottama, puruSottama (jayo0vR0 9/8) puruSabahumAnaH (puM0) manuSya jAti kI prtisstthaa| puruSapariskhalanaM (napuM0) sAmudrika lkssnn| (jayo0 22/43) puruSamedhaH (puM0) naramedha yjny| puruSarAjan (puM0) rAjA, nrpti| (vIro0 15/37) puruSaliMgaH (puM0) puMveda, pumaan| puruSavaraH (puM0) Adideva, Rssbhdev| (muni0 32) vissnnu| puruSavAhaH (puM0) grudd'| kuber| puruSavedaH (puM0) pumAn, puMveda, puNllig| puruSavyAghraH (puM0) pUjyapratiSThita vykti| puruSazArdUlaH (puM0) sammAnita vyakti, pUjya puruSa, uttama vykti| puruSasiMha (puM0) pUjya puruSa, sajjana, zaktimAn vykti| purussshresstth| (dayo0 32) nrottm| puruSasamavAyaH (puM0) mAnava smuuh| puruSasUktaM (napuM0) puruSa sambaMdhI, sUkta, Rgveda ke dasaveM maNDala kA bhaag| puruSAMgaM (napuM0) puruSaliMga, manuSya kI jnnendriy| puruSAdaH (puM0) narabhakSa, pishaac| puruSAdhamaH (puM0) atyanta nIca puruSa, adhama vykti| puruSAdhikAraH (puM0) puruSa karttavya, maanvaadhikaar| puruSAnurajjanakArin (vi0) puruSa ko priya lagAne vaalaa| (jayo0 1/92) puruSAntaraM (napuM0) dUsarA mnussy| mAnavIya bhed| puruSArthaH (puM0) puruSArtha, puruSa ke prayojana bhUta kaary| (samu0 4/40) dharma, artha, kAma aura mokss| 0phala kI siddhi, puruSa kA prytn| puruSa vyvsaay| puruSArthacatuSTaya (puM0) cAra purussaarth| puruSAsthimAlin (puM0) shiv| puruSAdya (puM0) vissnnu| puruSAyita (vi0) rativizeSAkRti, nraayit| (jayo0vR0 14/26) manuSya kI taraha abhinaya karane vaalaa| puruSAyuSaM (napuM0) mAnava jAti kI avsthaa| puruSAyus (napuM0) mnussyaayu| puruSAzin (puM0) narabhakSI, raaksss| puruSArthasiddhayupAyaH (puM0) Atma puruSArtha kI siddhi kA upaay| 0eka graMtha vishess| puruSottamaH (puM0) zreSTha puruSa, prmaatmaa| (suda084) (jayo0 11/44) samAlokya yuktamiti lasati (jayo0 6/79) purussottmsy-nRpnrsy| purussottmsy-govindsy| (jayo0vR0 6/79) sarvottamaguNairyuktaM prAptaM srvottmpdm| sarvabhUtahito yasmAttenA'sau purussottmH|| (jaina0la0 717) puruSottama-yogyaH (puM0) zreSTha puruSa ke yogy| vissnnu| (jayo0 6/63) purUdita (vi0) RSabha pratipAdita, puruvaMza ke pramukha RSabhadeva dvArA kthit| purUditaM nAma punaH prasAdyAmuSmiMstu dhrmaadhibhuvo'jitaadhaaH| (vIro0 18/45) purUravas (puM0) [purU pravaraM yathAstasmAttayAroti- puru+ru+asi] puruvaMza kA zreSTha puruss| purogata (vi0) sammukha sthit| (jayo0 8/31) puroTiH (strI0) [puras+aTa+ina] nadI pravAha, patroM kI sarasarAhaTa, patrAvalI dhvni| puroDAsa (strI0) yajJa kI aahuuti| purodRk (vi0) prakAza ke phailane pr| purodhas (puM0) purohita (jayo0 12/100) (vIro018/26) puropavasanAdividhiH (strI0) nagara meM rahane kI vidhi/pddhti| (vIro0 22/5) For Private and Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir purobhAgaH 659 puSkara purobhAgaH (puM0) pazcimAMza, pArzva, pkssbhaag| (jayo0vR0 3/103) (jayo0 26/77) purovartin (vi0) pazcima bhAga vAlI, pUrvavartI (jayo0 15/59) purohitaH (puM0) yAgaguru rAT, purastAda hita (jayo0 7/81) zAntijanaka anuSThAna karAne vaalaa| (jayo0vR0 12/27) 'puruSa purodhA sa' (jayo0 26/10) purohitaH shaantikrmkaarii| 0dharmakarmAdhyAkSa (jayo0 3/14) purva (aka0) rahanA, bsnaa| purva (saka0) jharanA, niyantrita krnaa| pula (vi0) [pula+ka] viziSTa, yogya, mahAna, uttm| 0vyApaka, vistRt| pulakaH (puM0) [pula+kan] romAJca, harSa, prasannatA khshii| eka vizeSa rtn| 0hrtaal| 0sakorA, shraabpaatr| 0sarasoM, raaii| pulakAMcita (vi0) dUSita, aanNdit| (samu0 7/25) pulakAlayaH (puM0) kuber| pulakAvalI (strI0) romraaji| (jayo0 10/54) pulakodagamaH (puM0) romAMca honA, roma-roma khar3e ho jaanaa| pulakita (vi0) [pulakA itac] romAMcita, harSita, gadgada, vikAsI, Anandita, (jayo0 4/60) prasannacitta, prsnnbhaav| (jayo0 18/42) pulakin (vi.) [pulaka+ini] romAMcita, hrssit| pulavi (napuM0) nigoda jIvoM kA sthAna, nigoda jIvoM ke aavaas| pulasti (puM0) eka Rssi| pulA (strI0) [pula+TAp] mRdutAlu, gale kA kaak| pulAkaH (puM0) pulAka muni, jina muniyoM kA mana uttara guNoM kI bhAvanAoM meM saMlagna nahIM aura vratoM meM bhI kahIM va kisI samaya paripUrNatA rahita hote haiN| aparipUrNavratA uttaraguNahInA pulaakaaH| (ta0vA0 9/46) 0pulAkA bhAvanAhInA ye guNeSUttareSu se| nyUnAH kvacit kadAcci pulAkAmA vrtessvpi|| (harivaMza pu0 64/59) pulAko ni:sAra iti prarUDhaM loke-tandulakaNazUnyA pulaakH| (jaina0la0 717) mUlaguNa meM AMzika doSa vAlA saadhu| (samya0 141) 0kaNazUnya ann| murajhAyA huA dhAnya saMkSepa, saMgraha, saMkSiptatA sNhti| kSipratA, tvraa| 0cAMvaloM kA mADa, ni:sAra bhuumi| pulAkin (puM0) [pulAka+ini] vRkSa, tru| pulAyitaM (napuM0) ghor3e kI cAla, azva kI sapATa gti| pulinaH (puM0) nadItaTa, kinArA, nadItIra, tttbhaag| (jayo0 13/56) (jayo0 13/63) retIlA TApU, choTA ttaapuu| pArzva bhaag| (jayo0 13/36) pulinaM (napuM0) nadI taTa, ttaapuu| pulinavatI (strI0) [pulina+matup+vatvam GIp] saritA, ndii| (dayo0 22) puliMdakaH (puM0) [pula+kiMdaca kan] eka AdivAsI jAti, ___araNyavAsI log| barbara, zabara, bhiilaadi| pulliGgaH (puM0) pumAn, purussliNg| pulliGgasiddhaH (puM0) puruSa zarIra meM avasthita hote hue mukti ko praapt| pulomajA (strI0) zacI, indraannii| (samu0 4/27) (jayo0 . 12/99) pulomA kI putrI, indra kI ptnii| puloman (puM0) eka rAkSasa, indr| (jayo0 5/89) pulomanari (puM0) indr|| pulomA (strI0) indrANI kI maaN| puvarNaH (puM0) pu varNa, pvrg| (jayo0vR0 1/24) puS (saka0) 0poSaNa krnaa| (jayo0vR0 11/52) dUdha pilAnA, pAlanA, puSTa krnaa| (jayo0 6/27) zikSita krnaa| sahArA denA, bddh'aanaa| (jayo0 22/32) prApta karanA, rakhanA, upabhoga krnaa| prazaMsA karanA, stuti krnaa| puS (vi0) puSpa karane vaalaa| (bhakti0 12) puSkaraM (puM0) [puSkaM puSTiM rAti-rA+ka] niilkml| puSkara jhIla, pvitrsthaan| dviip| 0Dhola kA cmdd'aa| talavAra kA phalaka, myaan| 0vAyu, AkAza, aMtarikSa 0bANa, piNjr| For Private and Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puSkaratIrthaH 660 puSpacAraNA 0jl,0maadktaa| nRtyakalA, vyuddha, sNgraam| ektaa| sUrya, tAlAba, AkAza, jlaashy| puSkaraM vyomniM pAnIya iti vizva (jayo0vR0 15/32) puSkaratIrthaH (puM0) pavitra tIrtha sthAna, ajamera ke samIpa sthit| eka tIrtha sthaan| puSkaradvIpagata (vi0) puSkara dviipvrtii| (vIro0 3/8) puSkarapatra (napuM0) kmlptr| puSkarapriyaH (puM0) mom| puSkarabIjaM (napuM0) kmlgttttaa| puSkaravaraH (puM0) puSkaravara dviip| puSkaravaradvIpaH (puM0) puSkaravara dviip| puSkaravyAghraH (puM0) ghdd'iyaal| puSkarazikhA (strI0) kmlnaal| kamala kI jdd'| puSkarasthapatiH (puM0) shiv| puSkarasRj (strI0) kamalamAlA, padma samUha kI maalaa| puSkariNI (strI0) [puSkarin GIp] 0eka bhiil| kamala sarovara, jalAzaya, taalaab| padya paadp| 0hthinii| puSkarin (vi0) [puSkara+ini] padmoM se paripUrNa sthl| puSkarin (puM0) hasti, hAthI, kri| puSkala (vi0) [puS+kalac] 0pracura, adhika, bhut| 0pUrNa, samagra, sampUrNa, smst| ujjvala, shresstth| nikaTavartI, samIpasthA smRddhshaalii| pratidhvanita, nirghossmy| puSkalaH (puM0) Dhola, meruprvt| puSkalaM (napuM0) eka mApa vizeSa, thodd'aa| (dayo0 23) puSkalakaH (puM0) [puSkala+kana] 0dhAtakI khaNDa kA eka dviip| (vIro0 11/32) 0kastUrI muNg| 0kuMDI, caTakhanI, pannI, saaNkl| puSTa (bhU0ka0kR0) [puS+kta] 0zaktimAna, balavAna, prblii| hRsstt-pusstt| 0samRddha, smunnt| 0pUrNa, samasta, smgr| 0pramukha, prdhaan| puSTataratA (vi0) zakti sampannatA, lmbii| (jayo0 4/60) puSTatama (vi0) zakti sampanna, vjrmyii| (vIro0 2 / 81) puSTavapus (napuM0) hRsTapuSTa deh| (muni0 4) puSTiH (strI0) [puST+ktin] prbltaa| (jayo00 23/59) saMvardhana, paaln-possnn| harSitAGga (jayo0 1/85) pragati, vRddhi, siddhi| (jayo0 2/93) parAkrama, zakti, zAlInatA sthuultaa| sampatti, sukha-sAdhana, vaibhv| 0puNyopacaya, punnysNcy| puSTikara (vi0) 0pauSTika, zaktizAlI, bala pradAna karane vAlA, saMtuSTikAraka, sNtossprd| puSTikarman (napuM0) anuSThAna kArya, dhaarmikkaary| puSTida (vi0) saMvardhanazIla, vRddhikAraka, poSaNa yukt| puSTivardhanaH (puM0) kukkuTa, murgaa| puSTiviSayaH (puM0) possnnaavsr| (jayo0 2/123) puSpa (aka0) khilanA, phUlanA, vikasita honA, bddh'naa| puSpaM (napuM0) [puSpa+ac] 0phUla, kusum| (samya0 106) sumn| rajaHsrAva, puSpavatI naarii| pukhraaj| akSiroga vishess| puSpaka vimaan| 0zaurya, nmrtaa| puSpakaM (napuM0) 0puSpaka vimaan| phUla, sumn| puSpakAlaH (puM0) vasanta samaya, 0rajodharma kA smy| puSpakAlIsaM (napuM0) ksiis| puSpakITa: (puM0) bhramara, bhauNraa| puSpaketanaH (puM0) kaamdev| puSpaketu (puM0) kaamdev| puSpagatthaH (puM0) puSpanikaya, puSpa gucchk| (vIro0 2/36) puSpagRhaM (napuM0) 0udyAna, upavana, 0pusspsNdhaark| puSpaghAtakaH (puM0) baaNs| puSpacayaH (puM0) puSpasaMcaya, phUloM kA cunanA, kusuma sNgrhnn| puSpacApaH (puM0) kaamdev| puSpacAmaraH (puM0) eka veMta vishess| puSpacAraNA (strI0) puSpacAraNa Rddhi, jisa Rddhi ke prabhAva For Private and Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puSpa 661 puSpitAdika se sAdhu nAnA prakAra ke puSpoM para sthita jIvoM kI virAdhanA puSyareNuH (strI0) parAga, mkrNd| na karake cltaa| 'puSpamaspRzya puSyopari gamanaM puSpa- puSparocan (puM0) nAgakesara kA vRkSA cAraNatvam' (ta0vR0 3/36) puSpalakaH (puM0) khUTI, naagdNtii| puSpajaM (napuM0) puSpa rs| puSpalAvA (strI0) mAlina, phUla cunane vaalii| puSpaNIya (vi0) khile hue, pusspit| (vIro0 21/18) puSpalikSaH (puM0) bhramara, bhaurA, ali| puSpadaH (puM0) vRkss| puSpaliha (puM0) dekho uupr| puSpatalyopari (strI0) puSpa zayyA pr| (jayo0 27/12) puSpavaTuka (puM0) chaila-chabIlA, rNgiilaa| puSpadantaH (puM0) naveM tIrthaMkara kA naam| (bhakti0 18) puSpavarSaH (puM0) sumanoM kI brsaat| AcArya puSpa daMta, zaurasenI sAhitya kA prArambhika kavi puSpavarSaNaM (napuM0) sumnvRsstti| SaTkhaNDAgama ke rcnaakaar| puSpavATikA (strI0) phulavAr3I, pusspbgiyaa| puSpadAman (napuM0) puSpamAlA, phuulmaalaa| puSpavRkSaH (puM0) puSpapradhAna taru, phUloM kI vizeSatA vAlA puSpadravaH (puM0) puSparasa, pusspaasv| vRkss| puSpadrumaH (puM0) puSpayukta vRkSa, adhika phUloM vAlA tru| puSpazakaTI (strI0) aakaashvaannii| puSpadhara (vi0) rajasvalA ko dhAraNa karane vaalii| puSpazayyA (strI0) phUloM kI sej| puSpadhanuS (puM0) kaamdev| puSpazaraH (puM0) kaamdev| (dayo0 11/12) puSpadhavan (puM0) kaamdev| puSpazarAyanaH (puM0) kaamdev| puSpasAyakaH (puM0) kaamdev| puSpadhvaj (puM0) kAmadeva, rtipriy| puSpasamayaH (puM0) vasaMta Rtu| puSpanikSaH (puM0) bhramara, bhauNraa| puSpasamyadA (strI0) kusumaashriyaa| (jayo0 21/72) puSpanicayaH (puM0) pusspsmuuh| puSpasAraH (puM0) puSparasa, makaraMda, praag| puSpaniryAmaH (puM0) puSparasa, makaraMda, praag| puSpastavakaH (puM0) puSpa gucch| (jayo0vR0 1/93) puSpaniryAsakaH (puM0) makaraMda, praag| puSpasvedaH (puM0) pussprs| puSpanetraM (napuM0) kaamdev| puSpA (strI0) [puSp+ac+TAp] campA ngrii| puSpapathaH (puM0) yoni, utpatti sthaan| puSpAma (vi0) kaamyukt| (jayo0 3/53) puSpapuraM (napuM0) paattliputr| puSpAJjali (strI0) nmrbhaavaanyjli| (suda0 2/12) puSpapracayaH (puM0) puSpa saMcayana, phUloM kA cunnaa| puSyAma (vi0) kaamyukt| (jayo0 3/53) puSpa pracAyikA (strI0) puSpa sNcyn| puSpAgamaH (puM0) vasaMta Rtu| puSpaprastAraH (puM0) puSpazayana, phUloM kI shyyaa| puSmAsavaH (puM0) puSparasa (jayo010 27/15) 0phulela puSpabaliH (puM0) puSpa cddh'aanaa| (jayo0vR0 27/15) puSpabhavaH (puM0) parAga, mkrNd| puSpikA (strI0) [puSp+Nvul+TAp itvaM] grantha ke pazcAt puSpamaMjarikA (strI0) 0niilkml| puSpamAlA puSpamAlya, dI jAne vAlI suucnaa| phUlamAlA, kusumdaam| (jayo010 27/15) dAMta kI parata, mail| puSpamAlya (puM0) phuulmaalaa| (jayo0 12/14) puSpiNI (strI0) [puSpin+GIpa] rajasvalA strii| puSpamAsaH (puM0) caitramAsa, vasaMta Rtu| (jayo0 18/26) puSparajas (napuM0) parAga, mkrNd| kususopetaa| (jayo0vR0 18/26) puSparadaH (puM0) puSpadaMta tIrthaMkara kA naam| (bhakti0 18) | puSpita (vi0) [puSp+kta] praphullita, viksit| puSparadhaH (puM0) mana bahalAne vAlA ratha, manoprabhAvI rth| (jayo0 27/15) puSparAgaH (puM0) pukharAja, paussyrj| (jayo0 6/29) phUloM se paripUrNa, phUla yukt| puSparAja (puM0) dekho uupr| puSpitAdika (vi0) phphuuNdyukt| (muni0 9) For Private and Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puSpin 662 pUjAha A puSpin (vi0) [puSp ini] praphullita, harSita, khilA huaa| pUgapAtraM (napuM0) thUkadAna, piikdaan| phUloM se paripUrNa, puSpa smRddh| 0pAnadAna, tAmbUla mclaa| puSpopakaMThita (vi0) hrssit| (jayo0 21/72) pUgapITa (napuM0) piikdaan| puSpopahita (vi0) puSpasamUha se bne| pIkapIDaM (napuM0) piikdaan| puSpopagaH (puM0) phUloM kI shyyaa| (jayo0 27/12) pUgaphala (napuM0) supaarii| puSpopattiH (strI0) sumnodgm| (vIro06/22) pUgavairaM (napuM0) bahuta se logoM se shtrutaa| puSyaH (puM0) [puS+kyap] kaliyuga pUgI (strI0) supaarii| taambuul| (jayo0 12/136) 0pauSa kA mhinaa| pUgIphalaM (napuM0) supArI, taambuul| (jayo0vR0 12/136) 0puSya nksstr| (suda0 1/29) pUj (aka0) pUjanA, arcanA krnaa| puSyan (ki0vi0) puSTa karatA huaa| 'puSyat sa eva zAnti sammAna karanA, satkAra krnaa| labhate manuSyaH' (vIro0 14/31) pUj (saka0) upahAra denaa| puSyarathaH (puM0) puSyaratha, kAmadeva kA rth| bheMTa cddh'aanaa| puSyalakaH (puM0) [puSya lak+ac] 0sthAna, khUTI, kIla, pUjaka (vi0) [pUj+Nvul] 0arcaka, ArAdhaka, uphaark| phnnii| 0sammAna dene vAlA, Adara karane vAlA, pujaarii| (dayo077) pust (saka0) lepa karanA, bnaanaa| 0 pUjA kA adhikArI-bhavyAtmA pUjakaH zAnto pustaM (napuM0) [pust+ghaJ] lepa krnaa| veshyaadivysnojjhitH| (jaina0la0 7/9) khilaune banAnA, zilpakArya krnaa| pUjakAcAryaH (puM0) pratiSThAcArya zrAvakAcArapUtAtmA, likhanA, hastalekhana krnaa| diikssaashikssaagunnaanbit:| kriyASoDazabhiH pUto, pustakaM (napuM0) [pust+kan] 0pothI, grantha, shaastr| (jayo0 brhmsuutraadisNskRtH|| na hInAGgo nAdhikAGgo, na pralambo na 13/24) vaamnH| na kurUpo na mUDhAtmA, na vRddho naatibaalkH|| 0hastalikhita rcnaa| (jaina0la0 229) pustI (strI0) [pusta+DIp] pothii| pUjatA (vi0) smmaaniiytaa| (muni0 14) pussara (vi0) puurvk| (jayo0 2/12) pUjanaM (napuM0) arcana, ArAdhana (suda0 140) guNana, cintana, pU (saka0) pavitra karanA, zuddha karanA, sApha krnaa| smrnn| 0parimArjana karanA, prAyazcitta karanA 'dazA'pare'piprati- pUjanaparisthitiH (strI0) pUjana saamgrii| (dayo0 )0pUjanA, bodhamApusteSAmathAkhyA'tha kathA tathA puu:'| (vIro0 14/1) sammAna krnaa| 0pahacAnanA, sodha krnaa| pUjanArtha (vi0) arcnaarth| (suda0 114) 0socanA, viveka krnaa| pUjanIyatva (vi0) sammAna yukttaa| (jayo0 2/24) 0aviSkAra krnaa| pUjA (strI0) [pUj+a+TAp] arcanA, bhakti, stuti, AratI pUgaH (puM0) [pU+gan, kita] samuccaya Dhera, samUha, saMgraha, iSTi (jayovR0 2/27) maatraa| ArAdhanA, shrddhaarcnaa| (jayo0 5/63) 0saMgha, samAja, nigm| vinatI, gIti, upaasnaa| 'pUjanaM gandha-mAlyAdibhiH prakRti, guNa, svbhaav| samabhyarcanam' (jaina0la0 719) supArI, puugii| pUjAtatparaH (puM0) saparyApara, pUjA meM liin| (vIro0 5/6) 0taambuul| (jayo0 27/47) pUjAvAkyaM (napuM0) puujaapaatth| pUrga (napuM0) supArI, taambuul| pUjAvidhAnaM (napuM0) arcanA pddhti| (suda0 72) samiSTivada pUgadalaM (napuM0) taambuul| (jayo0vR0 27/47) 'tAmbUlasya arcnaa| (jayo0 2/29) pUgadalasya scrbnntH'| (jayo070 27/47) | pUjArha (vi0) pUjA ke yogya, puujy| zraddheya, pUjanIya, arcniiy| For Private and Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjita 663 pUyaraktaH pUjita (bhU0ka0kR0) [pUj+kta] 0arcita, bhajita, aaraadhit| pUtabhAvaH (puM0) pavitra bhaav| 0anuzAsita, prazaMsita, smmaanit| pUtaveSa: (puM0) maJjulaveSa, svcchpridhaan| (jayo0 12/121) AhRta, prtisstthit| smunycvlaambr| pUjA jAne vaalaa| pUtA (strI0) satI, zreSTha strii| 'pUtA satI ihaloke' (jayo0 pUjila (vi0) [pUja+ilac] 0arjita, aaraadhit| vR0 3/56) 0sammAnita, smaadrnniiy| sundarI, zreSTha strii| (suda0 3/21) pUjyapAdaH (puM0) jainendra vyaakrnnkaar| (vIro0 3/7) AcArya | pUti (vi0) [pUya+ktic] durgandha yukta, khar3I huI, apavitrI pUjyapAdakRta-pANinIya kAzikA vRtti| (jayo0 4/16) bhUta, durgndhit| (suda0 101) pairoM kI puujytaa| (dayo0 112) pUtiH (strI0) durgaMdha, phodd'aa| (jayo0 2/5) pUjyakIrti (strI0) mhniiy| (jayo0vR0 4/9) puujniiy| pUtikRtiH (strI0) rone meM ttpr| 'pUtkRtau rodane tatparam' pUjila: (puM0) arht-dev| (jayo0vR0 16/81) pUjya (vi0) [pUj+Nyac] Adara kA adhikArI, sammAnanIya pUtikarma (puM0) sAdhuoM ke lie agrAhya AhAra krm| sammAna yogya, puujniiy| janakI janakau puujyau| (hita011) | pUtikASThaM (napuM0) devadAru vRkss| pUjA ke yogya, puujy| pitustavApyeSo'kampana: pUtikASThakaH (puM0) sarala vRkss| (jayo0 7/4) pUjyo'rhan kevljnyaan-dRgviiry-sukhdhaarkH| pUtigaMdhaH (vi0) durgaMdha yukta, badabUdAra, sar3A huaa| (jaina0la0 720) pUtigandhi (vi0) durgandhita, durgandha dene vaalaa| pUjyatA (vi0) pUjanIyatA, pUjA kI yogytaa| (suda05) pUtidosa (puM0) sAdhu ke AhAra meM lagane vAlA doss| pUjyapUjA (strI0) pUjanIya kI prshNsaa| (jayo0 13/5) pUtinAsika (vi0) durgandhamaya nAka vaalaa| ___ pUjyAnAM gurusthAnIyAnAM zvasurAdInAM puujaa| pUtiktu (strI0) phor3e phusii| (samu0 9/29) pUNa (saka0) cunanA, saMgraha karanA, ekatrita krnaa| pUtipara (vi0) durgandha yukt| (jayo0 25/20) 'apitu pUtiparaM pUt (avya0) phUtkAra sUcaka dhvani, anukRti yukta dhvni| vanitAvraNam' pUtkR (saka0) [pUt+kR] pukAranA, puccakAranA, bulAnA, pUtibhedanaM (napuM0) phor3e kA bhednaa| 'pUte sphoTakasya bhedanaM havA krnaa| pUccakAreva bhayAnaka kolAhalaM ckaaretyrthH| vidAraNam' (jayo030 2/5) (jayo0vR08/6) pUtimUlaM (napuM0) durgandha shit| (suda0 102) pUta (bhU0ka0kR0) [pU+kta] pavitra, zuddha, svaccha, nirml| pUtimUlaka (puM0) durgadha yukt| pitrozca mUtrendriyapUtimUlaM 0dhoyA huA, sApha kiyA huaa| ghRNAspadaMkevalasya tuulm| (suda0 102) parimArjita kiyA huaa| pUna (vi0) [pU+kta tasya na:] naSTa kiyA gayA, samApta kiyA prAyazcitta kiyA huaa| gayA, vidhvaMsa kiyA gyaa| durgandha yukta, sar3ane vaalaa| pUpaH (puM0) [pU+kippA +ka] pUjA, arcanA, stuti| pUtaH (puM0) putr| (suda0 1/41) 0zaMkha, sapheda kush/ghaas| pUpalA (strI0) [pUpa+lA+ka+TAp] [pUpAya alanipUtaM (napuM0) satya, saccA, pvitr| svaccha, saaph| (suda0 84, pUpa+ala+ac+TAp] mAlapuA, mIThA puaa| muni0 1/4) pUyaH (puM0) puA, mAla puaa| (jayo0 70/12) pUtakaraNaM (napuM0) du:khabharI aavaaj| (jayo0 11/47) pukAra pUyaH (puM0) [pUy ac] pIpa, ghAva meM se nikalane vAlA (suda0 105) naav| pUtanA (strI0) eka rAkSasI, jo kRSNa kA vadha karane AI thii| | pUrya (napuM0) pIpa, durgaMdha yukta sraav| (suda0 1/41, dayo0 2/1) (vIro0 9/9) / pUyaraktaH (puM0) nAka kA rog| 'puutnaadikRtopdrvH'| (jayo0vR0) 0pIpa se yukta rakta, mvaad| pUtanAhana: (puM0) kRSNA nathuoM meM rakta aanaa| For Private and Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUyanaM 664 pUrNA pUyanaM (napuM0) [pUya+lyuTa] pIpa, mvaad| pUra (saka0) bharanA, pUrNa karanA, (suda0 2/47) 0DhakanA, AcchAdita krnaa| gheranA, paridhi krnaa| 0prasanna karanA, santuSTa krnaa| bojha laadnaa| pironA, guuNthnaa| DAlanA, ur3elanA-apUrayat (jayo0 9/94) pUraH (puM0) [pUra+ka] jharanA, pUrNa krnaa| car3hanA, pAnI bar3hanA, jlprvaah| (jayo0 13/64) 0prasanna karanA, tRpta krnaa| 0pUra-jalakhaNDa, sarovara, taalaab| pUraka (vi0) [pUra+Nvul] pUrNa karane vAlA, pUrti karane vAlA, tRpta karane vaalaa| 0saMtuSTa karane vAlA, prasanna karane vaalaa| pUrakaH (puM0) nIMbU paadp| gunnk| pUraga (vi0) tRpta karane vaalaa| (samu07/27) pUraNa (vi0) [pUra+ lyuT] bharanA, pUrA karanA, saMtuSTa kAraka, prasannatA dene vaalaa| pUraNa: (puM0) setu, bAMdha, pul| samudra, udadhi, saagr| pUraNaM (napuM0) pUrNa karanA, bharanA sampanna karanA, svIkaraNa (jayo0 12/90) pUraNa purI, mIThI purii| vRSTi, brsaat| 0aiMThana, maror3a, peTa kI gdd'bdd'| guNakA pUray (aka0) kuzala krnaa| (jayo0 4/45) puuryn| (suda0 3/6) pUrayAmAsu (li0vi0) pUrNa kiyA gyaa| pUraNapratyayaH (puM0) krama sUcaka prtyy| pUrikA (strI0) [pUra GIpkanTAp] pUrI, kcaurii| pUrita (bhU0ka0kR0) bharA huA. pUrA huaa| (jayo0 3/93, suda0 2/43) AcchAdita, bichAyA huaa| saMtoSa yukta, prasannatA yukt| puruSaH (puM0) [pura+kuSan] mAnava, nr| pUrNa (bhU0ka0kR0) [pur+kta] paripUrNa, bharA huaa| 0vyApta-pUrNa vyAptaM praghaNamaliMdam' (jayo010 3/25) | samagra, sampUrNa samUcA 'svato'dharaM pUrNamidaM suyogaiH' (suda0 1/30) atIta, bItA huA, samApta huaa| yasmiJjana: saMkriyatA ca tUrNaM yo'bhUdanekAthatayA prpuurnn:| (suda0, 1/32) 0saMtuSTa, tRpt| zaktizAlI, blisstt| pUrNakakud (vi0) samagra kakuda kaMdhe yukta, pare hue kaMdhe vaalaa| pUrNakAmaH (vi0) saMtRSTa, tRpta, kAma se yukt| pUrNakaMbhuH (puM0) bharA huA klsh| yuddharIti vishess| pUrNakSaNa (vi0) kSaNa kI puurnntaa| pUrNageyaH (puM0) paripUrNa gIta, svara rahita gaan| pUrNacandraH (puM0) siMhasena kA kuMvara, rAnI zamadattA kA putr| babhUva pazcAdapi pUrNacandravAksahodarastena samanvitaH sa vaa| parasparapremasudhAraparIkSaNaH samAvabhau dAzarathi slkssmnnH|| (samu0 4/10) siMhacaMdra aura pUrNacandra donoM rAjaputra the, donoM kA sneha zrI rAma aura lakSmaNa kI taraha thaa| 0pUNimAsI kA cndr| (jayo0vR0 11/64) pUrNatA (vi0) smpnntaa| (bhakti0 26) pUrNatayA (vi0) pUrNa rUpa se| (samu07/23) pUrNadinaM (napuM0) pUre dina, samagra din| 'pAdaiH kharaiH pUrNa dina jagurvidvaryA' (vIro0 12/21) pUrNadhara (vi0) pUrNatA ko dhAraNa karane vaalaa| pUrNadhAmaH (puM0) pUrNa sthaan| parama sthAna, prmaatmaa| yadAzrayaH zrI paramAtmanAmA, nirdoSapUSeva sa puurnndhaamaa| (samu0 18/24) pUrNaparityAgaH (puM0) paripUrNa tyaag| ekadezaparityAgAt, sugati zrayate pumaan| api puurnnrityaagaadpunrbhvtaamho|| (dayo0 121) pUrNaprayatnaH (puM0) sampUrNa ytn| (muni0 12) pUrNamAsi (strI0) [pUrNi+mAs+GIp] pUrNimA kA dina, pUrNacandra vAlA indr| 'pUrNamAsyAM bhavati sa paurNamAsyo' (vIro0 pUrNamAsI dekho uupr| pUrNavidhu (puM0) pUrNavidhu nAmaka muni alakA nagarI ke siMhasena ke rAjya meM siMha caMdra aura pUrNa candra ke yuvarAja para pratiSThita hone para samAgata muni (samu0 4/17) pUrNA (strI0) pUrNAtithi, pUrNimA kI tithi| paMcamatithi nandA, bhadrA, vijayA, lakSmI aura pUrNA ye jyotirvid tithiyAM haiM, For Private and Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNAGkaH pUrvapadaM unameM pUrNA tithi-manoratha ko pUrNa karane vAlI tithi mAnA caurAsI lAkha pUrvAhna kA eka vrss| pramANa vishess| gayA hai| 'pUrNA asya vAJchApUrtikarI pUrNAnAma tithirivA'- 0puvvaM gasayasahassA culasIi guNaM havai puvvN| siityrth'| (jayo0 6/88) pUrvagraMtha, caudaha puurvgrNth| pUrNAGkaH (puM0) pUrNa aMka, pUrNa sNkhyaa| pUrvaH (puM0) pUrvaja, purakhA, bApa-dAdA, pUrvaparamparA ke log| pUrNAGgaH (puM0) sundara zarIra, paramasundara deha, hRSTa-puSTa __ pUrva dishaa| (jayo0 10/116) deh| pUrvaka (vi0) pichalA, pUrva kaa| (samya0121) (suda0 4/26) sarvAGga-paripUrNa aMga yukt| 'paripUrNabhaGga yasya sa, paramasundara | pUrvakarman (napuM0) pichalA kArya, pUrva ke krm| (dayo0 8) ityarthaH' (jayo0vR0 6/51) pUrvakalpaH (puM0) pUrvakAla, pahale kA samaya, kalpayuga kA pUrNAnakaM (napuM0) 0Dhola, brtn| smy| candra kirnn| pUrvakAyaH (puM0) pUrvajanma kA zarIra, pUrvaparyAya kA zarIra, pUrNAbhilASa (vi0) saMtuSTa, tRpt| pUrvakAla kI avsthaa| pUrNimA (strI0) pUrNimAsI, pUrNacandra kI tithi| (jayo0 pUrvakAlaH (puM0) prAcIna samaya, pUrA kaal| 1/55) 'sindhoH zizuH pazyantu pUrNimAsyaM candro'dhigantuM pUrvakAlika (vi0) prAcIna samaya vaalaa| ___ muhureva bhASyam' (jayo0 1/55) pUrvakAlina (vi0) purA kAla smbndhii| pUrNendu (strI0) puurnncndr| (samu0 4/38) pUrvakASThA (strI0) puurvdishaa| pUrNodaraH (puM0) sNbhRtodr| (jayo0 18) pUrvakRt (puM0) puurvshrut| pUrNodariNI (strI0) garbhadhAraNa karane vaalii| pUrNamudaraM yasyA sA pUrvakoTiH (strI0) puurvpkss| (vIro0 6/2) pUrvaja (vi0) pitara, pUrva ke log| svargato'pi samupetya pUrta (vi0) [pUra+kta] pUrNa, puuraa| dharAyAmannamatti yadi puurvjmaayaa| (jayo0 4/64) 0poSita, rkssit| pUrvajanan (vi0) agra bhaginI, bar3I bhin| 0DhakA huA, aacchaadit| pUrvajAtiH (strI0) puurvjnm| pUrta (napuM0) 0poSaNa, pAlana, pUrvajJAnaM (napuM0) pUrva janma saMbaMdhI jnyaan| puraskAra, sammAna, upahAra, bheNtt| pUrvatra (avya0) [pUrvatrala] pUrvavartI bhAga meN| 0pAvana , udaartaa| pUrvataH (avya0) [pUrva+tas] pUrva meM pUrva kI or| pUrtiH (strI0) [pUra+ktin] pUrNa, pUrA bharA huA, pUrNatA | pUrvadakSiNa (vi0) dkssinnpuurvii| bharanA puurk| (jayo0 27/46) samasti zAkairapiyasya pUrva dikpati (puM0) indr| pUrtirdagdhodarArthe kathamastu juurtiH| (dayo0pR0 38) pUrvadinaM (napuM0) dina kA pUrva bhAga dopahara se pahale kA din| tRpti, sNtusstti| pravAdasya kila prpuurti| (suda0 1/35) pUrvadiz (strI0) puurvdishaa| pUrtikI (vi0) tRpta karane vaalii| (jayo0 12/92) pUrvadiSTaM (napuM0) bhAgyAhIna, bhAgya meM likhaa| pUrtigata (vi0) pUrNatA ko prApta huaa| pUrvadevaH (puM0) prathama deva, tIrthaMkara Rssbhdev| pUrtita (vi0) saMtuSTi vaalaa| (samu08/47) pUrvapuruSa, puurvj| pUrtidhAmaH (puM0) pUraka sthaan| (samya0 57) saMsmaryatAM pUrvadezaH (puM0) pUrvI deza, pUrvadizA kA praant| zrIjinarAjanAma tadeva nshcecchitpuurtidhaam| (suda0 1/25) pUrvanipAtaH (puM0) samAsa pada kI aniyamita praathmiktaa| 0pahale kA, pUrva kAla kA, sUryodayAtvapUrvamiva prabhAtaH pUrvapakSaH (puM0) kRSNa pakSA (samya0 49) 0pArzvabhAga, agalA hissaa| purAnA, prAcIna, puurvvrtii| 0vAdI kI pratijJA, 0abhiyog| prAthamikA suucnaa| pUrvokta, vigata, pichlaa| 0vAdI kA pkss| (jayo05/48) 0puurvgaamii| (samya0 41) pUrvapadaM (napuM0) pUrvavAkya, pUrva akSarAtmaka vrnnn| For Private and Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrvaparicitaH 666 pRSaka: pUrvasaMstutiH (strI0) pUrva prshNsaa| pUrvAbhimukha (vi0) pUrva kI ora unmukh| pUrvAGga (napuM0) pUrva aMga graMthA pUrvArjita (vi0) pUrvopArjita krm| pUrvAGga (napuM0) caurAsI lAkha varSa kA eka puurvaangg| varSalakSa caturazItirUpaguNitaM pUrvAMga bhavati (mUlA0vR0 12/89) pUrvAtipUrvazrutajJAnaM (napuM0) bahuta pUrva vastuoM meM yaha jJAna atyanta prAcIna hai, isalie yaha pUrvatipUrva zrutajJAna hai| pUrvAnujJA (strI0) prAcIna zramaNoM kI aajnyaa| pUrvAnupUrvI (strI0) mUla se jo prarUpaNA kI jAtI hai| jaM mUlAdo parivADIe uccade sA puvvaannupuvvii| (dhava0 1/73) pUrvAparvavicAraH (puM0) Adi aura anta para vicaar| (jayo0 23/23) pUrvaparicitaH (puM0) pahale se pricit| (dayo0 57) pUrvaparvataH (puM0) udayAcala prvt| pUrvasaMcAlaka (vi0) pUrvI paMcAloM se sambandha rakhane vaalaa| pUrvapApavaza (vi0) pahale ke pApa ke kaarnn| (dayo0 1/24) pUrvapuruSaH (puM0) AdipuruSa, Adibrahma, RSabhadeva, Adya tIrthaMkara Rssbhdev| brhmaa| pUrvabhava (vi0) pahale utpanna hone vaalaa| pUrvabhavaH (puM0) bRhaspati grh| pUrvabhAgaH (puM0) prathama hissA, agalA bhaag| pUrvabhAdrapadA (strI0) paccIsavAM nksstr| pUrvabhUktiH (strI0) prathama aahaar| pUrvabhUta (vi0) puurvvrtii| pUrvamImAMsA (strI0) mImAMsaka darzana kI prAraMbhika dhArA, vedAnta kI prathama vicAra pddhti|| pUrvarAgaH (puM0) prArambhika anurAga, prathama prembhaav| pUrvarAtraH (puM0) rAtri kA pahalA prhr| pUrvarUpaM (puM0) pUrva rUpa nAmaka sandhi do sahavartI svara yA vyaJjanoM meM se prathama jo sthira rhe| roga hone kA lkssnn| pUrvavat (vi0) pahale kI trh| (jayo0vR0 1/17) pUrvavayas (vi0) vaya kI prAraMbhika avasthA, bAlapana kI avsthaa| pUrvavartin (vi0) pahale se vidymaan| pUrvavAdaH (puM0) prathama pakSa, prAraMbhika abhiyoga kI suucnaa| pUrvagadin (puM0) abhiyoktA, prathamavAdI, pahalA sUcanA krtaa| pUrvavidehaH (puM0) meru parvata kI pUrva dizA kA bhaag| pUrvetara (vi0) pazcimI bhaag| pUrvavRttaM (napuM0) prathama ghaTanA, prAraMbhika aacrnn| pUrvazrutajJAnaM (napuM0) zrutajJAna ke Upara eka akSara kI vRddhi| pUrvazArad (vi0) zarada Rtu kA puurvaarddh| pUrvazaila (puM0) udayAcala prvt| pUrvazaila zRMgaH (puM0) prAsAda sthAnIya shikhr| (jayo0 15/47) pUrvasakthaM (napuM0) jaMghA kA UparI bhaag| pUrvasandhyA (strI0) prabhAtakAla, pau phttnaa| pUrvasaMstavaH (puM0) pUrva paricaya pUrvaka prNshsaa| pUrvasara (vi0) agresr| pUrvasAgaraH (puM0) pUrvI samudrA pUrvasAhasaH (puM0) prAraMbhika avsthaa| pUrvAparvasparzaH (puM0) Adi aura aMta kA sprsh| pUrvAcala (puM0) puurvdishaa| (jayo0 18/88) pUrvAhvaH (puM0) madhyAhna se puurv| (muni0 8) pUrvAhnaH (puM0) madhyAhna se pUrva, dopahara se puurv| pUrvASADhA (strI0) eka nakSatra, bAIsavAM nksstr| pUrvopArjita (vi0) pUrva samaya se ektrit| (hi0 16) pUrva upAtta-(samu0 6/32) pUrvikA (strI0) pUrva, pUrA, prAcIna, phlii| vArtA'pyadRSTa zrutapUrvikA vaH yasyA na kenApi rhsybhaavH| (suda0 2/21) pUrvit (vi0) [pUrva+ini] purAtana, prAcIna, paitRk| pUrvedhuH (avya0) [pUrvasmina ahani pUrva-edyus] gata divasa, pahale dina kaa| dina ke prathama bhAga meN| pUrvokta (vi0) pUrva kathita, pahale se prtipaadit| (jayo0vR0 1/22) pUla (aka0) Dhera lagAnA, saMcaya karanA, ekatrita krnaa| pUla: (puM0) gaTharI, pUlA, gaTThara, ghAsa kA samUha, baMdhA huA ghAsa kA ddher| pUlakaH (puM0) 0pUlA, gaTThara, 0gaTharI, baMdhA huaa| ghUlA (strI0) dekho uupr| pUlAkaH (puM0) pulAka muni| pUSaH (puM0) zahatUta vRkSA sUrya pUSAruNimAna-sUrya kI laalimaa| (jayo0 15/1) pUSakaH (puM0) dekho uupr| For Private and Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUSan 667 pRthivIkAyikaH pUSan (puM0) [pUS+kanin] ravi, sUrya, dinkr| (dayo0 29) pUSAtmajaH (puM0) 0megha, baadl| 0indr| pR (aka0) vyakta honA, sakriya honA, udyamazIla honaa| 0sauMpanA, niyata krnaa| nizcita karanA, nirdeza denaa| rakSA karanA, jIvita rkhnaa| unnati karanA, pragati krnaa| 0pAra utaarnaa| 0sampanna karanA, samartha honaa| prasanna karanA, Anandita krnaa| pRkta (bhU0ka0kR0) [pRc+kta] mizrita, sNyukt| pRktaM (napuM0) saMpatti, vaibhv| pRktiH (strI0) sparza, chUnA, saMparka, sNyog| pRkathaM (napuM0) dhana, vaibhava, sampatti, pRc (aka0) samparka meM AnA, saMyoga honA, milnaa| sammilita honA, mila jaanaa| milAnA, mizraNa krnaa| sparza karanA, saMparka krnaa| 0saMtuSTa karanA, pUrNa karanA, bhrnaa| pRccha (vi0) puuchnaa| (vIro0 5/21) pRcchaka (vi0) [pracch+Nvul] pUchane vAlA, gaveSaNA karane vaalaa| 0anuciMtana karane vaalaa| pRcchanaM (napuM0) [praccha lyuT] pUchanA, pUchatAcha krnaa| pRcchanA (strI0) svAdhyAya kA eka bheda, samAdhAna ke lie savAla karanA (ta0sU0 9/25) pRcchanA praznaH, anuyogaH, zAstrArthaM jAnannapi guru pRcchti| (ta0vR0 9/25) saMzayacchedAya nizcitabalAdhAnAya vA parAnuyogaH pRcchanam (ta0vA0 9/25) sUtrAdau zaGkita prazno guruNAM pRcchanA mtaa| pRcchanI bhASA (strI0) parijJAnArtha, jisa bhASA meM pUchA gayA, vaha pRcchanI bhASA hai| pRcchA (strI0) [pRcch+aGkaH+TAp] prazna karanA. pUchanA, jijnyaasaa| (jayo0 3/26) pUche gae artha kA nAma-pRSTo'rthaH pRcchaa| pRcchAvidhiH (strI0) pUchane kI vidhi, jisa zruta se puchA gayA usakA vidhaan/niruupnn| 'pRSTo'rthaH pRcchA, sA vidhIyate nirUpyate' sminniti pRcchAvidhi zrutam (dhava0 13/285) pUj (aka0) sparza karanA, saMparka krnaa| put (strI0) [pR+kvip] senaa| sainya samUha-hasti, azva, ratha evaM pdaati| pRtanA (strI0) dekheM uupr| sainya yuuth| pRtanApatiH (strI0) senaapti| (jayo0 13/69) pRth (aka0) vistAra karanA, phailaanaa| pheMkanA, ddaalnaa| 0bhejnaa| pRthak (avya0) [pRth-aj kit-saMprasaraNa] alaga-alaga, pRthak-pRthak, bhinna-bhinna, jude-jude| (samu0 7/20) eka eka krke| (jayo0 3/21) gaganAJcAnAM koTihyeSA yeSAM pRthakkathA mottii| (jayo06/7) saccidAnaMdamAtmAnaM jJAnI jJAtvA'GgataH pRthk| (suda0 4/11) pRthakkathA (strI0) alaga alaga vrnnn| 'yeSAM pRthak pRthak kathA-vArtA' (jayo0vR0 6/7) pRthakkaraNaM (napuM0) alaga karanA, bheda karanA, vibhAjita krnaa| pRthakkriyA (strI0) bhinna-bhinna vizleSaNa, alaga-alaga vibhaajn| pRthakkula (napuM0) bhinna-bhinna kula se smbNdhit| pRthaktva (vi0) pRthakkaraNArtha, bheda vaalaa| bhinnatA karane vAlA, nAnAtva 'pRthaktvAya vitarkastu' (samya0 148) tInoM yogoM meM pravRtta honA-'tihi vi jogesu pavatta itti' zukladhyAna kI avasthA-prathamaM zuklaM dhyAnam paDhamaM sukkajjhANaM anitakhAparasovamaM bhnniy| (jaina0la0725) vistAra- 0dhyAna kriyA meM pravRtti kI vyaapktaa| 0aneka paryAyoM ke Azraya se dhyaan| pRtharomakatAbhRta (vi.) pakvakezavat (jayo0 9/14) pRthA (strI0) paddhati, riiti| pRthikA (strI0) knkhjuuraa| pRthivI (strI0) [pRth+pavan, samprasAraNa] bhUmi, dharA, bhU, dharaNa, dhaaritrii| kau (jayovR0 1/38) (jayo0 1/21) tatrAdhvAdisthitA dhUliH pRthivI (ta0vR0 2/13) pRthivIkAyaH (puM0) pRthivIkAya ke dvArA chor3A gayA zarIra 'kAyaH zarIram pRthivIkAyajIvaparityaktaH' pRthiviikaayH| (sa0si0 2/13, ta0vA0 2/13) pRthivIkAyikaH (puM0) pRthvI rUpa zarIra kA grhnn| pRthivI hI jinakA zarIra hai| (vIro0 15/280) For Private and Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pRthivIdevI pRthivIdevI (strI0) magadha dezAntarargata gobara grAma nivAsI vasabhUti brAhmaNa kI patnI / (vIro0 ) pRthivIdhara : (puM0) rAjA, adhipati / pRthivIpAlaH (puM0) nRpati, rAjA / pRthivIpAlaka : (puM0) rAjA, nRpa, bhUpAlaka / pRthivIbhujaH (puM0) nRpa, rAjA, adhipati / pRthivImaNDala (puM0) bhU-maNDala, bhUbhAga, pRthivIruhaH (puM0) vRkSa, taru / pRthivIlokaH (puM0) bhUloka, bhUdharA pRthivIza (puM0) rAjA, nRpati / pRthivIzara: dekho uupr| pRthu (vi0 ) 0 vistRta, caur3A, prazasta / 0 vistIrNa, phailA huaa| (samya0 152) 0 lambI / (samu0 2 / 3) 0 vizAla / (suda0 3/7 ) 0 mht| (vIro0 3 / 21 ) * vivaraNayukta, atisaMkhyaka / www.kobatirth.org bhaummnnddl| pRthukaH (puM0) [pRthu+kai+ka] caule, civdd'e| pRthukaM (napuM0) caule, civdd'e| pRthurtuja: (puM0) putra, ldd'kaa| (samu0 7/22) pRthudAnavAri (napuM0) mahAdAna rUpI jl| (suda0 1 / 39 ) pRthutAzrita (vi0) mahattvarUpArtha (jayo0 2 / 24 ) pRthula (vi0 ) [ pRtyu+lac ] prazasta, caur3A, vistRta / (vIro0 4 / 37) pRthula-kathanaM (napuM0) vistRta prtipaadn| (vIro0 ) pRthularAja : (puM0) vizada rAja, vistRta raaj| (jayo0 4 / 39 ) pRthulastanI (vi0) unnata stana vAlI, pRthulaupInAmApto stanau yasyAH sA (jayo0 12 / 114) pRthulomataH (puM0) vRSalomata, gUr3ha rhsy| (jayo0vR0 1 / 40 ) pRthuveNI (strI0) lambI coTI / (samu0 2/3 ) pRthusAnu (puM0) samunnata giri / (jayo0 4 / 33) pRthustanI (vi0) vishaalkucii| (jayo0 10/61) pRthvI (strI0 ) [ pRthu + GIS ] dharA, bhUmi, bhU, sndlitaa| (jayo0vR0 73 / 108) mahI 0 pRthvI nAmaka strI pRthviimtii| (jayo0 12 / 88 ) pRthvIkA ( strI0 ) [ pRthvI+kan+TAp] bar3I ilAyacI, choTI ilAyacI elA / pRthvIkhAtaM (napuM0) guphA, guhA, kaMdarA / 668 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRthvIgRhaM (napuM0) guphA, guhA, kaMdara / kRtrima khoha pRthvIja: (puM0) vRkSa, ruha, taru, pAdapa / 0 maMgala graha | pRthvItalaM (napuM0) bhU bhaag| mRtyuM punarjIvanamIkSamANaH pRthvItale'sau jayatAdakANa: / (suda0 117 ) pRthvItattvaM (napuM0) bhuumnnddl| pRthvItilakaH (puM0) bhU bhAga kA alaMkaraNa, bhU zobhA, dharA saundarya / (samu0 ) * pRthvI tilaka nAmaka nagara / 0 pRthvItilaka nAmaka rAjA / rAmAtra pRthvItilakAdhipasya nAmrA'tivegasya khagezvarasya (samu0 8 / 25 ) pRthvIdarzaka (vi0) mahIkSita, bhU dekhane vaalaa| (jayo0 10 / 56 ) pRthvInAtha (puM0) nRpa, rAjA / 'pRthvInAthaH siddhArtha : ' (vIro0vR0 4 / 37) pRthvIpatiH (puM0) rAjA, nRpa, adhipati / 'pRthvIpatiM paramapUtatanuH zubhAyAm' (vIro0 4/29) pRthvIbhRt (puM0) rAjA, bhUpati, nRp| (jayo0 1/13) pRthvIvikAraH (puM0) paarthiv| (jayo0 24/99) pRthvIvibhavaM (napuM0) bhUsampatti, bhU dhn| (jayo0 1 / 38 ) 0dhAtrIphala, AMvalA / pRSatAjyaM pRdAku: (puM0 ) [ parda+kAku] 0viccha, 0sarpa, vRkSa, 0 hasti, 0 vyAghra, cItA / pRdAkuvarga: (puM0) sarpa smuuh| (samu0 4 / 13) pRzni (strI0) 0choTA, baunA, tthignaa| pRSatkaH (puM0) udbhaTa yogy| pRSatpati (puM0) pavana, vAyu / 0 sukumAra, kSINakAya / * pRthvI bhU, dharA / 0jala / pRzniIkA ( strI0 ) [ pRznau jale kAyati zobhate pRznikai+ka+TAp] jalakuMbha, jala meM paidA hone vAlI ghAsa / pRSat (napuM0) [pRS+ati] jalabindu, mRga, bArahasiMhA (jayo0 17/51) 0 uttamabANa / (jayo0 8/54) pRSatbala: (puM0) pavana azva, tIvragati vAlA ghodd'aa| pRSatiH (strI0) jala bindu / pRSatAMzaH (puM0) pavana, vAyu / pRSatAzvaH (puM0) pavana, vAyu / pRSatAjyaM (napuM0) dahi meM milA huA ghI / For Private and Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRSadakaH 669 pezala pRSadaGkakaH (puM0) shshk| (suda0 87) pRSAkarA (strI0) [pRS+kvip+pRSe secanAya AkIryate-pRS+ A+ kR+ap+TAp] choTA ptthr| pRSAtakaM (napuM0) [pRSat+A+taka+ac] dahi aura ghI kA mishrnn| pRSodaraH (puM0) [pRSat udaraM yasya] jlodr| pRSTa (bhU0ka0kR0) [praccha+kta] puuchaa| (suda0 3/36) 0praznita, pUchA gayA, prazna kiyA gyaa| pRSTavAn (vi0) pUchA gyaa| (samu05/2) pRSTAyanaH (puM0) dhAnya vishess| hasti / pRSTiH (strI0) [praccha+ktin] prazna pUchanA, prazna krnaa| pRSThaM (napuM0) [pRSa+spRz vA thak] 0pITha, pichalA, pIche kA (dayo0 17) sataha, UparI bhAga, pustaka kA pRsstth| pRSThaka (napuM0) [pRS+kan+lyuTa] pITha pichalA, pIche kaa| pRSThaga (vi0) pRSThopari (jayo07/108) pRSThagopaH (puM0) pITha kI rkssaa| pRSThagranthi (vi0) kUbar3A yukta, kkudvaan| pRSThacakSus (puM0) kekdd'aa| pRSThatalpanaM (napuM0) hasti kI maaNspeshiyaa| pRSThatas (avya0) pIche piiche| pRSThadRSTi (strI0) 0kekar3A, 0bhaaluu| pRSThaphalaM (napuM0) pichalA prinnaam| pRSThabhAgaH (puM0) pichalA hissaa| pRSThamAMsaM (napuM0) pITha kA mAMsa, pITha kI guumdd'ii| pRSThayAnaM (napuM0) savArI, vAhana, yAna, bojhA Dhone kA sAdhana, jisakI pITha para lAdakara sAmAna le jAyA jAtA hai| pRSTharakSaH (puM0) pITha kI rakSA, yoddhA kI rakSA krnaa| pRSThalagna (vi0) pIche sNlgn| (jayo0 16/11) pRSThavaMzaH (puM0) rIr3ha kI hddddii| pRSThavAstu (napuM0) makAna kA UparI bhAga, aggAsiyA, chjjaa| pRSThavAh (puM0) ar3iyala bail| ____jisa para sAmAna Dhokara le jAyA jAtA hai aisA bail| pRSThabAhyaH (puM0) yAna vAlA baila, bhAravAhaka bail| pRSThAzRMgaH (puM0) jaMgalI bkraa| pRSThazRMgin (puM0) meMDhA, bhaiNsaa| 0bhUmi-pANDuputra bhiim| pRSThasana (napuM0) palAna, kshykush| (jayo0 21/2) pRSNi: (strI0) eddii| pR (saka0) saMtuSTa karanA, prasanna karanA, 0bharanA, havA krnaa| pUrA karanA, tRpta krnaa| pecakaH (puM0) [pac+vun] ulluu| 0zayyA, plNg| megha, nN| pecakin (puM0) hasti, haathii| peMjUSaH (puM0) kAna kA mail| peTaH (puM0) [piT ac] peTaM (napuM0) TokarI, peTI, saMdUka, thailaa| peTakaH (puM0) TokarI, saMdUka, pettii| thailaa| peTakaM (napuM0) peTI, sNduuk| peTA (strI0) peTI, saMdUka! peTAkaH (puM0) TokarI, saMdUka, pettii| peTikA (strI0) [piT+Nvul+TAp] peTI, TokarI, sNduuk| peTI (strI0) [piT-peT-GIp] TokarI, saMdUka, pettii| peDA (strI0) bar3A thailA, bar3I ttokrii| peya (vi0) [pA+Nyat] pIne yogya, pAna karane yogy| peyaM (napuM0) pAnIya, peya padArtha, zarbata, rasa, mdy| peyajala (napuM0) pIne yogya jl| (hi0la0 48) peyuH (puM0) samudra, udadhi, saagr| 0agni, aag| 0dinakara, bhAnu, suury| peyUSaH (puM0) [pIya USan] 0pIyUSa, amRta, sudhaa| ___0ghRt| perA (strI0) eka vaadyyntr| pel (aka0) hilanA, kaaNpnaa| bhramaNa krnaa| pelaM (napuM0) annddkoss| pelakaH (puM0) annddkoss| pelava (vi0) [pela+vA+ka] sukumAra, mRdu, mulaaym| durbala, kSINa, hiin| pelavilaH (puM0) bhikSA kA niyama, vRttiprisNkhyaan| peliH (puM0) [pela+ina, pela ini] alpa, kiMcit thodd'aa| pelin (puM0) avya, kiMcit, thodd'aa| pezala (vi0) [piz+alac] *sukumAra, mRdu, koml| (jayo0 7/75) For Private and Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir peziH 670 potaH durbala, kssiinn| 0 manohara, sundr| catura, kuzala, pravINa, prajJa, jny| peziH (strI0) [pez in] mAMsa peshii| 0mAMsa piNDa, mAMsa smuuh| 0aNDA, putttthaa| grbhpinndd| peSaH (puM0) [piS+ghaJ] pIsanA, cUrNa karanA, mslnaa| peSaNaM (napuM0) [piS+ lyuT] 0pIsanA, masalanA, cUrNa krnaa| __ sila, loDhI, ghrghttttii| peSaNiH (strI0) peSaNI, nimaMtraNa dene vaalii| ___0cakkI , sila, khrl| pesvara (vi0) [pes+varac] jAne vAlA, ghUmane vaalaa| nAzakArI, vinshvr| pai (aka0) sUkhanA, murajhAnA, zuSka honaa| paijUSaH (puM0) [piMjUSa+aNa] kaan| paiThara (vi.) [piThara+aNa] ubAlA huA, garama kiyA gyaa| paiThInasiH (puM0) dharmazAstra kA racanAkAra Rssi| paiDikyaM (napuM0) bhikssaavRtti| paiDinyam (napuM0) bhikssaacaary| paitAmaha (vi0) [pitAmaha+aN] daadaa| paitAmahAH (puM0) pUrvapuruSa, purakhA, daadaa| paitAmahika (vi0) [pitAmaha Thaka] pitAmaha se sambandha rakhane vaalaa| paitRka (vi0) [pitR+ThaJ] pitA se sambandha rakhane vaalaa| pitA se prApta, pitA se aagt| paitRkaM (napuM0) pitaroM ke prati shrddhaa| paitRmatyaH (puM0) [pitRmasI+Nya] avivAhita strI kA putr| paitRSvaseyaH (puM0) [pitRSvasR+Dhak] buA kA lar3akA, phUphI kA putr| paitta (vi.) [pitta+aNa] pitA smbNdhii| paitra (vi0) [pitR aNa] paitRka, pushtainii| paitraM (napuM0) trjnii| paitrikI (vi0) pitR smbndhinii| (jayovR0 1/7) pailava (vi.) [pIlu+aNa] pIlu vRkSa kI lakar3I se nirmit| paizalya (vi0) sukumAratA, mRdutaa| paizAca (vi0) [pizAca+aNa] rAkSasI, naarkiiy| paizAcaH (puM0) pizAca, raaksss| paizAcavivAhaH (puM0) pramAdayukta, pAgala kanyA se vivaah| 'supta pramasakanyAgrahaNAt paizAcaH' (jaina0la0 78) paizAcika (vi0) [pizAca+ak] rAkSasI, naarkiiy| paizAcI (strI0) paizAcI prAkRta guNADhya kI vRhatkathA kI praakRt| jo anupalabdha hai| paizAcya (vi0) rAkSasIya vRtti vaalaa| (vIro0 1/32) paizunam (napuM0) [pizuna+SyaJ] cugalI, bdnaamii| idhara-udhara bhir3AnA, Apasa meM ldd'aanaa| paizUnyaM/paizunyaH (napuM0) avidyamAna doSoM ko prakaTa karanA, idhara-udhara kI krnaa| doSa lagAnA, dossaavirbhaav| 0pITha pIche doSa prakaTa krnaa| 'pRSThato doSAviSkaraNaM paizUnyam' (ta0vA0 1/20) paiSTa (vi0) [piSTa+aNa] ATe kI piitthii| paiSTika (vi0) [piSTa+ThaJ] pIThI se banA huaa| paiSTikaM (napuM0) kacaur3iyoM kA smuuh| paiSTI (strI0) [paiSTa+GIS] dhAnya kI sar3AMsa se nirmita shraab| pogaMDa (vi0) [pauzuddho gaMDa-ekadezo yasya] 0zizu, bAlaka, avysk| kkRita aMga vaalaa| pogaMDaH (puM0) choTA baalk| poTaH (puM0) [puT+ghaJ] ghara kI niiNv| kAsa, machalI vishess| poTakaH (puM0) [puT+Nvul] bhRtya, naukr| poTA (strI0) [puT+ac+TAp] poTalI, puliMdA, gtthrii| poTI (strI0) sthUlakAya mgrmcch| poTTallikA (strI0) [poTTalI+kan+TAp] 0poTalI, puliMdA, gtthrii| potaH (puM0) [pU+tan] pazu zAvaka, jAnavara kA bccaa| jo yoni se nikalate hI calane phirane lagatA hai, aisA zAvakA pUrNa avayavoM se yukta pshushaavk| 'sampUrNAvayavaH parispandAdisAmopalakSitaH potH'| (ta0vA0 2/33) jo janmate hI kUdane phAMdane yogya paripUrNa aGgopAMga yukta ho, aise siMha viDAla vagairaha jIva pota kahalAte haiN| (ta0sU0 2/33pR0 43) jahAja, jalayAna, ber3A, kishtii| (jayo0 13/34) For Private and Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir potakaH 671 paudgalika - 0aarshiivaad| (jayo0 27/21) 0saMdhAraNa, grhnn| 0saMvardhana, vRddhi, prgti| 0samRddhi, prAcurya, baahuly| poSaNaM (napuM0) [puS+Nic lyuT] pAlana-poSaNa, bharaNa, rkssnn| 0saMdhAraNa, sNvrdhn| poSaNakAri (vi0) puSTa karane vaalii| (jayo0 1486) poSayitnuH (puM0) kokila, koyl| poSadhaH (puM0) parva, aSThamI, caturdazI aadi| poSadhavrataM (napuM0) pUrva sambaMdhI vrt| poSApezI (vi0) svodara possnn| (jayo06/24) poSita (vi0) [puSpa Nic tRca] pAlana-poSaNa karane vaalaa| (samu0 1/26) dUdha pilAne vaalaa| poSin (vi0) pAlana-poSaNa karane vAlA, pAlaka, poSaka, ___ rakSaka, sNvrdhk| (jayo0 12/18) poSya (vi0) [puS+Nyat] pAlane yogya, saMvardhana karane yogy| pauMzcalIya (vi0) [puMzcalI+chaN] vezyAoM se sambaMdha rakhane vaalaa| potakaH (puM0) [pota-kan] pshushaavk| 0choTA paadp| ghara kA bhuukhnndd| potadhArin (puM0) jahAja kA maalik| potabhaMgaH (puM0) jalayAna kA ttuuttnaa| potarakSaH (puM0) nAva kI campU, kiztI kI ddaaNdd| potavaNij (puM0) sArthavAha, samudra meM vyApAra karane vaalaa| potavAhaH (puM0) nAvika, yAna caalk| potAsaH (puM0) [pota+as+ac] kpuur| potR (puM0) yjnykrtaa| potAcchAdanaM (napuM0) tambu, pAla naukA kA aavrnn| potAdhAnaM (napuM0) matsya samUha, laghu machaliyoM kA jhunndd| potAyikaH (puM0) jahAja, jlyaan| (dayo01/5) 'mArjArAdigarbha vizeSaH potaH, tatra karmavizeSAdutpatyarthamAya AgamanaM potaayH| potAyo vidyate yeSAM te potaayikH| (ta0vR0 1/14) 'yaiH zAstrAmbunidheH pAraM samuttartuM mhaatmbhiH| potAyita mitastebhyaH zrI gurubhyo namo nmH||(dyo0 1/5) potAyitaH (puM0) jalayAna, jhaaj| (dayo0 1/5) potopama (vi0) jala yAna tuly| (jayo0 20/89) potyA (strI0) [pota+ya+TAp] jalayAna kA bedd'aa| potraH (puM0) potA (hita0 10) potraM (napuM0) [pU+STun] 0vastra, sUara kI thuuthn| naukA, jahAja, jlyaan| 0hala kI phaal| 0bju| potrAyudhaH (puM0) sUara, sUkara, braah| podanapurI (strI0) bAhuvalI kI ngrii| (vIro0 11/17) potrin (puM0) sUkara, braah| potakarman (napuM0) vastra se nirmita hasti, ghodd'aa| 0vastra kI pratimA, vastra kI gur3iyA, kapar3e kI gudd'iyaa| 'pottaM vasthaM teNa kadAo paDimAo pottakamma (dhava0 4/249) 'haya hatthi-Nara NAri-vaya-vagghAdipaDimAo vatthavisesesu uddAo pottakammANi nnaam| (dhava0 13/9) podanapura (napuM0) podanapura nagara bAhubalI kA sthaan| (samu0 4/27) polaH (puM0) [pul+Na] rAzi, Dhera, samUha, vistaar| polikA (strI0) [polI+kan+TAp] pUrI, gehUM ke ATe kI pIThI se talakara banAI gaI puudd'ii| poliMdaH (puM0) [potasya ajiMda iva] jalayAna kA mstuul| poSaH (puM0) [puSa+ghaJ] poSaNa, saMpAlana, rakSaNa, laaln|| pauMzcalya (vi.) kuTalApana, veshyaapn| pauMsavanaM (napuM0) pumaan| pauMsna (vi0) [puMsa+snaba] puruSocita, paurussey| pauMsnaM (napuM0) pauruSa, puruSatva dyotk| paugaMDa (vi0) zizupana, baalkpn| paugaDaM (napuM0) bAlyAvasthA, bcpn| pauMDaH (puM0) eka deza kA naam| gannA, moTI iikh| pauMDrakaH (puM0) [puMDa+kan] pauMDA, Ikha vishess| pauDrikaH (puM0) pauMDA, Ikha vishess| pauMDraniSayaH (puM0) pauMr3oM kA smuuh| (vIro0 ) pauMDravipikaH (puM0) ikSu kI ysstti| (jayo0vR0 3/40) pautavaM (napuM0) eka tola vishess| pauttikaM (napuM0) zahada vishess| pautra (vi0) [putrasyApatyam-aNa] putra se prApta, putra se sambandhI pautraH (puM0) potA, putra kA ldd'kaa| pautrikeyaH (puM0) [putrikA Dhak] lar3akI kA putr| paudgalika (vi0) pudgala sNbNdhii| (samya0 31) For Private and Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paunaH 672 pauSI paunaH (puna puna Syatra) bAra-bAra aavRtti| pauruSeyaH (puM0) manuSya vadhA paunaruktaM (napuM0) [punarukta+aNa] AvRtti, duharAnA, bAra-bAra mAnava smuuh| kahanA, zabdArtha punrvcn| pauruSo'rtha (vi0) puruSa sambaMdhI arth| (jayo0 2/22) Adhikya, anAvazyakatA, nirrthktaa| pauruSyaM (napuM0) [puruSa+SyaJ] sAhasa, shaury| paunaH puNyena (avya0) punaH punaH muhurmuhu| (jayo0 12/146) paurogavaH (puM0) [puro'gragauH netraM yasya purogu+aNa] paunarbhava (vi0) [punarbhU+aJ] vidhavA se sambandha rakhane rAjabhavana kA adhiikssk| vaalaa| duhraayaa| rAjA kA saciva, nRpa adhiikssk| paunarbhavaH (puM0) punaH utptti| paurobhAgyaM (napuM0) [purobhAgin SyaJchidrAnveSaNa, dossdrshn| paura (vi0) [pura+aNa] kisI nagara se sambandha rakhane vaalaa| 0durbhAvanA, iirssyaa| pauraH (puM0) zaharI naagrik| paurohityaM (napuM0) [purohita SyaJ] kula paurohit| paurakaM (napuM0) [paura+kai+k] nikaTavartI udyAna, gRha ke paurNamAsa (vi0) [pUrNamAsI aNa] pUrNimA se smbndhit| samIvartI upvn| paurNamAsaH (puM0) anuSThita sNskaar| pauragaNaH (puM0) puravAsI smuuh| (jayo0 21/75) paurNamAsI (strI0) [paurNamAsa+GIp] puurnnimaa| pUrNo mAso paurajAnapada (vi0) zahara se sambandha rakhane vaalaa| yasyAM sA pUrNo mA candramA asyaamiti| pauraMdara (vi0) [puraMdara+aNa] indra se praapt| paurNimA (strI0) [pUrNimA+al+TAp] pUrNimA kA din| pauraMdaraM (napuM0) jyeSThA nksstr|| paurtika (vi0) [pUrta+Thak] puNya se sambandhita pavitra bhAva se pauranArI (napuM0) purndhriijnii| (jayo0 3/107) sambandha rakhane vaalaa| paurava (vi0) [puru+aN] puru ke vaMza meM utpnn| paurva (vi0) [pUrva+aNa] 0 bhUtakAla smbndhii| pauravargaH (puM0) prjaa| (samu0 6/85) pUrva dizA se sambandha rakhane vaalaa| pauravIya (vi0) paurava kA bhkt| paurvadehika (vi0) [pUrvadeha+Thak] pUrva janma se smbndhit| pauravRddhaH (puM0) nagara kA jyeSTha vykti| paurvapadika (vi0) [pUrvapada+ThaJ] pUrva pada se sambandhita rakhane ___0upanagarapAla, pramukha naagrik| vaalaa| pauravastuk (puM0) RSabha putra bhrt| (vIro0 18/246) paurvAparya (napuM0) [pUrvApara vyaJ] pUrvavartI-pazcimavartI se paurastya (vi0) [puras+tyak] pUrvI, pUrvavartI, prthm| yukta pUrvApara se sambandha rakhane vaalaa| paurANa (vi0) [purANa+aNa] prAcIna, purA, praakkaaliin| anukrama, krama, ucit| paurANika (vi0) [purANa Thak] prAcIna, purANa sambaMdhI (hita0 porvAhika (vi0) [pUrvAhna ThaJ] madhyAhna se pUrva kA smbndh| 31) atItakAla ke upAkhyAna kA jnyaataa| paurvika (vi0) [pUrva+ThaJ] pUrvakAlIna, paitRk| paurANikaH (puM0) purANa vijJa, purANa vid| 0purAnA, praaciin| pauruSa (vi0) [puruSa+aNa] puruSa sambaMdhI, puruSocita, mAnavI, | paulastyaH (puM0) [pulaste apatyam-pulasti yaJ] raavnn| purussaarth| (jayo0 2/10) ___0kubera, vibhiissnn| pauruSaH (puM0) manuSya dvArA DhoyA jAne vAlA bojh| pauruSaNi pauliH (puM0) [pola iba] pUDI, purii| purussaarthaadi| (jayo0 6/97) praantbhaag| (vIro0 3/1) pauruSaM (napuM0) kAma, ceSTA, prayatna, pauruSa, punariha, ceSTitaM paulomI (strI0) [puloman+aNa+GIpa] zacI, indraannii| ___dRssttm| (dayo0 12) udyama, prishrm| paulomIzaH (puM0) indra. dev| (suda0 4/47) pauruSathaH (puM0) sNyog| (dayo0 57) paulomIsaMbhavaH (puM0) jynt| pauruSA (strI0) strI, naarii| pauSaH (puM0) [pauSI+aN] yuddha (jayo0 8/34) puSya nakSatra poruSeya (vi0) [puruSa DhaJ] manuSyakRta, mAnavIya kRt| meM rahane vAlA nksstr| pauSamutsavayuddha yoriti vizvalocana:AdhyAtmika, purussocit| | pauSI (strI0) pauSa mahine ko puurnnimaa| For Private and Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pauSkara 673 prakaraNaM viksit| pauSkara (vi0) [puSkara+aNa] nIla kamala se sambaMdha rakhane saMjJAoM meM lagane vAlA upasarga-tIvratA, aadhiky| vaalaa| pUrNatA, pUrti, tRpti| pauSkariNI (strI0) [puSkarANAM samUhaH, pauSkara ini GIp] 0abhAva, viyog| sarovara, draha, tAlAba jo kamaloM se paripUrNa ho| virAma, rokA pauSkalyaM (napuM0) [puSkala+SyaJ] paripakvatA, pUrvatA, pUrNa prmukhtaa| prakaTa (vi.) [prAkaT+ac] spaSTa, sApha, svcch| pauSTika (vi0) [puSTi+ThaJ] vRddhi karane vAlA, kalyANa kaark| pratyakSa, khulA huaa| poSaka, blvrdhk| 0dRshymaan| pauSadhaH (puM0) parva sambandhI vrt| prakaTaM (avya0) pratyakSata, spaSTa rUpa sArvajanika rUpa se| pauSadhapratimA (strI0) zrAvaka kI bAraha pratimAoM meM caturtha prakaTanaM (napuM0) [pra+kaT+lyuTa] 0kholanA, udghATana krnaa| prtimaa| 0kholane kI paddhati, vyakta karane kI pddhti| paripUrNa kAyotsarga kA pripaaln| prakaTita (bhU0ka0kR0) [prakaT+kta] vyakta, pradarzita, anaavRt| deha ke prati mamatva tyAgakara aSTamI, caturdazI Adi (jayo070 2/25) poM meM AhAratyAga krnaa| praNadita (jayovR0 2/25) pauSadhavrataM (napuM0) aSTamI Adi para kiyA jAne vAlA upvaas| | prakapa (aka0) [pra+kamm] kAMpanA, tharrAnA, hilnaa| prakampayati pauSadhopavAsaH (puM0) parvAdi ke dina upavAsa karanA- (jayo0 6/53) saproSadhopavAsIsyAt svAdhyAyadhyAna cetsaa| aSTamyAM ca 0bhayabhIta honaa| caturdazyA tyaktamuktiH svshktitH| (ta0sU0pR0 116) prakaMpaH (puM0) [pr+kmp| ghaJ] 0kAMpanA, hilanA, thrthraanaa| pauSNakAla: (puM0) mRtyu kA nizcAyaka kAla, janma nakSatra meM 'prakampante daravArIdhArA' (vIro0 3/34) candramA ke hone para tathA sUrya ke sm| sAtaveM meM prApta hone | prakaMpana (vi0) [pra+kampa+lyuTa] hilAne vAlA, tharatharAne para pauSNakAla hotA hai| vaalaa| pauSpyasamayaH (puM0) puSpaprasavakAla (vIro06/16) bhayabhIta hone vaalaa| pauSyacayaH (vi0) pusspvaattikaa| (vIro0 13/4) prakaMpanaM (napuM0) tIvra kmpn| pauSpyAjaH (puM0) pusspraag| (vIro0 6/25) prakaraH (puM0) [pra+kR+apa] 0Dhera, samUha, smuccy| pauSThika (vi0) kAmottejaka (muni0 3) (suda0 2/27) pyAT (avya0) [pyAya+DATi] ho, aho, are| 0saMgraha, saMkalana, maatraa| pyAp (aka0) bar3hanA, phuulnaa| sAmAna, vastueM (jayo0 13/83) nikSiptakiJcitprakaraM pyAyanaM (napuM0) [pyAy+lyuT] vardhana, bar3hanA, vRddhi, vikaas| nivAsaM vismRtya gcchnnitretressu| (jayo0 13/83) pyAyita (vi0) [pyAy+kta] vardhita, vRddhi ko prApta hotaa| rIti-rivAja, prcln| vizrAnta, sazakta kiyA huaa| aadr| pyai (aka0) bar3hanA, vRddhi ko prApta honaa| satItvaharaNa, aphrnn| samRddha honaa| prakaraNaM (napuM0) [prAkR+lyuTa] viSaya, prasaMga, vibhAga, aNsh| pra (avya0) [prath+Da] dhAtuoM se pUrva lagane vAlA upasarga nirNaya, niSkarSa, Amukha, prstaavnaa| (jayo0vR0 3/12) dhAtugato'rtho vAcyAdi sa upasarga pden| ath-prkrnne| (jayo0vR0 1/79) Age, sAmane kaa| (jayo0 16/42) kalpa:-prakaraNavadbhavati (jayo0 5/42) vizeSaNa se pUrva lagane vAlA upasarga-bahuta, adhika, 0anubhAga, anuccheda, pariccheda, prbhaag| atyanta, utkarSa, prakRSTa, shresstth| (jayo0 23/2) prabhayAnvita 0avasara, smy| prajA (jayo0 23/2) nATaka kA eka bheda, jisakI kathAvastu kRtrima ho| For Private and Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakaraNacintA 674 prakAzanaM prakaraNacintA (strI0) vAdI-prativAdI ke dvArA sAdharmya hone | prakAraH (puM0) [pra+kR+ghaJ] rIti, DhaMga, tarIkA, paddhati se usakI nityatA siddha karane kA prayatnA prakriyate vidhi| (suda0 107) sAdhyatvenAbhidhikriyete anizcatau pakSa-pratipakSau yau prakaraNaM, shailii| (jayo0 1/1) tasya cintA' (jaina0la0 729) bheda, vividha rUpA prakaraNikA (strI0) [prakaraNI kan+TAp] nATaka ke lakSaNoM vizeSatA, vividhtaa| se yukt| maatrk| (jayo0 11/43) prakarikA (strI0) [prakarI+kan+TAp] viSkaMbha, upkthaa| prakAz (saka0) prakaTa karanA, vyakta karanA, spaSTa karanA prakarI (strI0) [prakaTa+GIS] nATaka meM Age Ane vAlI 'prakAzi yAvattu tayA' (suda0 101) kthaa| dIpta karanA, cmkaanaa| 0naToM kI veshbhuussaa| prakAzana krnaa| raMgasthalI, cauraahaa| pradarzana krnaa| eka giit| vistAra karanA, phailAvA vikAsa krnaa| prakarma (vi0) kArya kA atikrmnn| (vIro0 16/15) khilaanaa| prakarSaH (puM0) [pra+kRS+ghaJ] utkRSTatA, zreSThatA, sarvoccatA, prakAzaH (puM0) 0dIpti, prabhA, kAnti, camakIlA, ujjvl| vishaaltaa| (jayo0vR0 1) 0sApha, spaSTa, sundara, dediipymaan| tIvratA, prabalatA, aadhiky| vikhyAta, prasiddha, vishrut| prakarSaNaM (napuM0) [pra+kRS+lyuTa] AkarSaNa, khIMcane kI vistrit| prkriyaa| pradarzana, spssttiikrnn| ghaTAdi prakaTayatIti prkaashH| vistAra, lambAI, avdhi| prakAza (vi0) kAntivAn, prabhAyukta, khilA huA, vikasita, 0 zreSThatA, srvopritaa| vistrit| 0dhyAna httaanaa| prakAzaka (vi0) [pra.kAz Nic+Nvula] vyakta karane vAlA, prakalA (strI0) atyaMta sUkSma aNsh| pratipAdita karane vaalaa| prakalpaH (puM0) 0prakaTa, nizcita, niyata, 0vaastv| (jayo0 prakaTa karane vAlA, khojane vaalaa| 2/159) sUcita karane vAlA, saMketa karane vaalaa| prakalpanA (strI0) [pra.klRp+Nic+yuc+TAp] sthira karanA, ujjvala, prbhaavaan| niyata karanA, nizcaya krnaa| prasiddha, vikhyAta, khyaat| prakalpita (bhU0ka0kR0) [pra+klap+Nic+kta] 0kRta, banA | prakAzakaH (puM0) sUrya, dinkr| huA, nirmit| prakAzakI (vi0) dIpti karane vaalii| (jayo0 20/83) nizcita kiyA huA, niyata kiyA huaa| prakAzakrayaH (puM0) samAna khriidnaa| 0anggit| (jayo0vR02/154) prakAzana (vi0) prakAza karane vAlA, prakaTa karane vAlA, prakAMDaH (puM0) [prakaSTaH kAMDa:] zAkhA, kisly| vyakta karane vaalaa| chApane vaalaa| prakAMDakaH (puM0) zAkhA, kisly| prakAzanaM (napuM0) pradarzana, spssttiikrnn| prakAMDara (puM0) vRkSa, tru| 0spaSTa, svaccha, prabhA, kaanti| prakAma (vi0) 0atyanta, ati, tIvra, vizeSa, adhik| prakAza meM laanaa| 0Ananda, utsaah| 0 antima AhAra ko prakaTa krnaa| pagAsaNA caramAhAra prakAmaH (puM0) icchA, vAJchA, cAha, kAmanA, sNtoss| prkaashnm| (bha0A0TI0 69) payAsaNAcaraNaM AhAraprakAmaM (avya0) atyadhika, atynt| prakaTanam (bha0A0TI069) prakAmabhuj (vi0) bhUkha se adhika khAnA, peTa bhara khaanaa| bhakta pratyAkhyAnamaraNa ke aAdibhAvoM ke aMtargata hai| For Private and Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzanArI 675 prakRtiH huaa| smsyaa| prakAzanArI (strI0) varAMganA, veshyaa| prakupita (bhU0ka0kR0) [pra+kupa+kta] krodhita, gussA yukta, prakAzanIya (vi.) abhivyaktanIya, prakaTa karane yogy| (dayo0 atikrodha vaalaa| 78) prakulaM (napuM0) [pra+kula+ka] svastha kAya, suDaula, rmydeh| prakAzita (bhU0ka0kR0) [prakAz Nic+kta]0vihita | prak (saka0) karanA, banAnA, niSpanna krnaa| (suda0 114) (jayo010 4/16) prakRta (bhU0ka0kR0) [pra+kR+kta] 0kRta, niSpanna, banA pradarzita, prkRttiikRt| (suda0 3/11) prakAzin (vi0) [prakAza ini] 0prasanna karane vAle, harSita 0AraMbha kiyA huA, niyukta kiyA gyaa| karane vaale| 'bhAsvata: samudayaprakAzinaH' (jayo0 33/13) mahattvapUrNa, mnorNjk| prabhAvAn, kaantiyukt| prakRtaM (napuM0) mUla viSaya, prastuta vissy| svaccha, saaph-suthraa| prakRta zAstravidhiH (strI0) prasiddha Ama rcnaa| (vIro0 prakiraNaM (napuM0) [pra+kR+lyuT] idhara-udhara bikhernaa| 22/6) ka: kAmabANAdativartitaH syAditthaM pareNa prakRtA prakIrNa (bhU0ka0kR0) [prakR+kta] bikharA huA, phailA huA, chitraayaa| prakRtakAryaH (puM0) svayaMvara vidhi| (jayo0 9/82) (suda08/2) prakAzita, prvistrit| prakRtaprasAda (vi0) kRpAzIla, svabhAva se prasanna rahane vaalaa| asta vyasta, shithil| svamindukAntatvamaho jagAda mukhaM mRgAkSyAH prkRtprsaad| 0avyavasthita, asmbddh| (jayo0 24/122) 0kSubdha, uttejit| prakRtavibhUtiH (strI0) bhsm| (suda0112) (vIro014/41) vividha rUpa vaalaa| prakRtAtmazuddhiH (puM0) svabhAvika ruci, mUla ruci| prakRtaH prakIrNaH (puM0) prakIrNaka dev| prakIrNA grAmya paurvt| sampAdita Adaro ruciH| (jayo0 16/27) prakIrNaM (napuM0) vividha, nAnA samudAya, smuccy| prakRtAnurakti (strI0) svAbhAvika anuraag| (vIro0 /36) prakIrNaka (vi0) [prakIrNa+kan] bikhare hue, asta-vyasta, prakRtAnurAgaH (puM0) mUla rUpa meM anurAga, svAbhAvika anurAga, shithil| vizeSa anuraag| lAlimA, raktimA satAM pravRtti prakRtAnurAgA chitarAe hue, idhara udhara bikhare hue| sandhyeva bandhyeva vibhuutibhaagaat| (suda0 111) prakIrNakaM (napuM0) camara, morapuMkhA prakRtiH (strI0) ceSTA, svabhAva (jayo0 16/58) naisargika prakIrNakaH (puM0) prakIrNaka deva, jo paura aura janapada nivAsI sthiti, svAbhAvika rUpa manuSyoM kI taraha hote haiM ve prakIrNaka deva haiN| 'prakIrNakAH AkRti, bnaavtt| paurajanapadakalpAH ' (mahA0pu0 22/29) 0anukrama, paraMparA prakIrNaka kAvya, sUkta kAvya, vividha prakAra kI sUktiyoM mUla, srota, maulika kaarnn| se yukta kAvya-'samudra iva prakIrNaka sUktaratnavinyAsa 0Adarza, nmuunaa| nibaMdhanaM prakIrNakam' (nIti vA0 22/1) yoni, liGga prakIrtanaM (napuM0) [pra+kR+lyuT] prazaMsA, zlAghA, stvn| 0vyAkaraNa meM prasiddha zabda prakRti yA dhAtu mUla pratyaya kIrtana, bhakti, gunngaan| vishess| prakRti-pratyayAdiviruktayA zodhayan (jayo010 kathana, pratipAdana, guNana 2/52) prakIrtiH (strI0) prasiddhi, prshNsaa| prakRti tattva-sAMkhyamata meM pracalita shbd| yaza, khyaati| vAtAvaraNa, pryaavrnn| utkRSTa harSa honaa| prakRti, zIla, svabhAva, bheda 'prakRtizabdena svabhAvo prakIrtita (vi0) khyAti yukt| (samya0 115) bhedazcAbhidhIyate' (jaina0la0 730) 'payaDI sIlaM sahAvo prakuMcaH (puM0) [pra+kuJ+ghaJ] vizeSa maap| icceyaTTho' (dhava0 12/478) prakup (aka0) [pra+kup] krodhita honA, krodha krnaa| 0sattva, rasa aura tamas rUpa prkRti| For Private and Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakRtikRpaNa prakSara prakRtikRpaNa (vi0) svabhAva se hIna, maMdabuddhi vaalaa| prakRtitarala (vi0) caMcala svabhAva vaalaa| prakRtibandhaH (puM0) anubhAva ke svabhAva kA bandha, jJAnAvaraNAdi karmoM kA bandhana, jJAna para AvaraNa honaa| jJAnAvaraNAdyaSTakarmaNAM tattadyogyapudgaladravyasvIkAraH prkRtibndhH| (niya0 saM0vR0 11/40) prakRtimaraNaM (napuM0) Ayukarma kA galana meM prApta honaa| prakRtimokSaH (puM0) prakRti kA anya rUpa pariNamana honA, prakRti kA nijIrNa honaa| prakRtisaMkramaH (puM0) prakRti kA anya rUpa honaa| 'jA payaDI ___ aNNapayaDi Nijjadi eso pyddiskmo|' (dhava0 16/340) prakRtisthAnaM (napuM0) do-tIna prakRtiyoM kA smudaay| prakRtyanukUlaH (puM0) prkRtaanurkti| (vIro0 5/35) sahaja nuraag| prakRtyAzritaH (puM0) svbhaavaashrit| (muni0 23) prakRSTa (bhU0ka0kR0) [pra+kRS+kta] 0 zreSTha, uttama, utkRSTa, puujy| 0mukhya, prdhaan| sudIrgha, lmbaa| vikSipta, ashaant| prakRSTajJAnaM (napuM0) utkRSTa jnyaan| prakRSTakarman (napuM0) azAnta krm| prakRSTajanman (napuM0) uttama jnm| prakRSTakAlaH (puM0) lambA smy| prakRSTa gati (strI0) uttama gati, siddhgti| prakRSTagItaH (puM0) mukhya gaathn| prakRSTatapaH (puM0) dIrgha tapa, lambA tp| prakRSTadavyaM (napuM0) vizAla vaibhv| prakRSTadAnaM (napuM0) uttmdhrm| prakRSTapuruSaH (puM0) pUjya vykti| prakRSTaphalaM (napuM0) zreSTha phl| prakRSTabodha (puM0) smprbuddh| (jayo0 18/27) prakRSTamatiH (strI0) uttmbuddhi| prakRSTarAtriH (strI0) dIrgha raatri| prakRSTarUpaH (puM0) acchI vishesstaa| (jayo0 2/23) praklRpta (bhU0ka0kR0) [pra+klRp+kta] vyvsthit| susajjIkRta, prdyt| praklRpti (strI0) susajjA, udyama, udyog| janma-maraNa, bAdhA, du:kh| kuru tRpti praklRpti hara svAmina tava devAdhisevAM sadA yaami| (71) prakothaH (puM0) [pra+kuth+ghaJ] saDAMdha, bdbuu| prakoSThaH (puM0) [pra+kuS+sthan] kuhanI ke nIce kI bhujaa| 0ghAMgana, caukora aaNgn| kakSa, kmraa| prakoSThakaH (puM0) [prakoSTha kaNa] phATaka kA samIpavartI kkss| prakkharaH (puM0) kavaca rakSAtrANa, 0zvAna, 0khccr| prakrama (saka0) [prakrima] pUrA karanA, upakrama krnaa| (vIro0 8/22) mApanA (jayo0 3/70) kanyAsamitimanveSTuM pracakAma prabhoH pitaa| (vIro0 8/12) samAraMbha karanA (jayo0vR0 3/67) prakramaH (puM0) kAryArambha, praNAlI, (jayo0 3/14) paddhati, riiti| 0paga, kadama, dUrI krnaa| 0avakAza, avasara, samaya, mryaadaa| mAtrA, anupAta, maap| prakramacara (vi0) anukrama se gamana karane vaalaa| anugaamii| prakramabhaMgaH (puM0) krama kA TUTanA, kAvya doSa honaa| prakramazIla (vi.) gmnshiil| prakrAnta (bhU0ka0kR0) [prakrim+kta] 0gata, prgt| AraMbha kiyA gyaa| 0prstut| prakriyA (strI0) [pra+kR+za+TAp] praNAlI, paddhati, rIti, pddhti| (jayo0 2/29) uccapada, smunnti| adhyAya, anubhAga, pricched| prakriyAvataraNaM (napuM0) nrtnkaary| (jayo0 2/29) prakrID (aka0) 0khelanA, manoraMjana krnaa| *Amoda pramoda krnaa| prakrIDaH (puM0) krIr3A, khela, manoraMjana, aamod-prmod| praklinna (bhU0ka0kR0) [pra+klid+kta] tara, gIlA, namI praapt| tRpta, pasIjA huaa| prakvaNaH (puM0) [pra+kvaNa+apa] vINA kI jhaMkAra, vINA kI dhvani, kvaNa-kvaNa shbd| prakSayaH (puM0) [pra+kSi+ap] vidhvaMsa, nAza, ghAta, barabAdI haani| pApasya prakSayaM kartuM punarna ca paaryte| (hita0 22) prakSara (aka0) srAva honA, bhnaa| 0manda honaa| For Private and Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakSaraNaM 677 praguNita prakSaraNaM (napuM0) bahAva, srAva, risnaa| pratyAtibhI (strI0) vidhaayikaa| (jayo000 12/37) 0kama honA, manda, kSINa, nukasAna haani| pragaMDaH (puM0) [prakRSTaH gaMDo yasya] kohanI ke Upara kaMdhe taka prakSal (saka0) dhonA, sApha karanA, pramArjana karanA, svaccha kI bhujaa| krnaa| pragaMDI (strI0) [pragaMDa GISa] parakoTA, bAharI dIvAra, praakaar| prakSAlanaM (napuM0) [pra+kSala+ki+lyuTa] pramArjana, sApha pragata (bhU0ka0kR0) [pra+gam+kta] Age nikalA huA, ni,sRt| karanA, svaccha krnaa| (dayo0 116) (jayo0vR0 24/65) pRthak, alg| prakSAlita (bhU0ka0kR0) [pra+kSal+Nic+kta] 0pramArjita, pragacchata (vi0) claa| (vIro0 20/23) sApha kiyA gayA, 0maaNjaagyaa| nipuut| (jayo0vR0 pragatajAnu (vi0) dhanuSpadI, ghuTane para mur3I huI TAMgoM vaalaa| 24/65) pragamaH (puM0) [pra+gam+ap] pragati, abhivykti| prAyazcitta kiyA gyaa| pragamanaM (napuM0) [pra+gam+lyuT] pragati, Age bar3hanA, agrasara prakSip (saka0) pheMkanA, nikAlanA, bhaanaa| honaa| prakSipta (bhU0ka0kR0) [prakSip+kta] pheMkA gayA, bahAyA gyaa| praga' (aka0) [pra+garju] adhika dahAr3anA, grjnaa| (dayo0 14) pravAhita kiyA gayA, nikAlA gyaa| pragarjanaM (napuM0) [pra+ga+lyuT] dahAr3anA, garajanA, ciNghaadd'naa| prakSINa (bhUka0kR0) [pra+kSip+kta] prahIna, prakSaya, kSayagata, pragalbha (vi0) [pragalbha+ac] 0sAhasI, utsaahii| paripakva, vikasita, pUrA bar3hA huaa| naSTa huaa| lupta, ojhala, smaapt| kuzala, nipuNa, prviinn| udbhaar| (jayo0vR0 1/78) prakSuNNa (vi0 ) kucalA, dabAyA, dbocaa| 0cAru, rmnniiy| (jayo0 16/44) prakSepaH (puM0) [pra+kSap+ghaJ] pheMkanA, DAlanA, bakheranA, 0vAkpaTu, catura, nipunn| ubhaarnaa| gaurvshaalii| 0dhnraashi| ghamaNDI, ahNkaarii| prakSepakaH (puM0) pravezana, rakhanA, nikSepa krnaa| pragalbhatA (vi0) vidagdhatva, caatury| (jayo0 16/51) madhunApa prakSepaNaM (napuM0) [pra+kSip+Nica lyuT] nikSepaNa, rakhanA, ca ramaNI yatpragalbhatAM vkrvaakyrmnniiyH| (jayo0 16/52) DAlanA, udd'elnaa| pragADha (bhU0ka0kR0) [pra+gA+kta] 0dRr3ha, mjbuut| prakSepAhAraH (puM0) kavala yA grAsa lenaa| 0kaThora, kaThina prakSobhaNaM (napuM0) [pra-kSubh lyuT] kSobha, uttejanA, vyaakultaa| 0tiikssnn| prakSveDanaH (puM0) [pra+kSviD+Nic+kta] ayaska baann| 0atyadhika, ati| __0hallAgullA, kolaahl| pragAtR (puM0) [pra+gai+tRc] sugItajJa, gaayk| prakhara (vi0) [prakRSTaH khara] 0atyanta kaThora, kaThina, tthos| praguNa (vi0) [prakarSaNa guNo yatra] 0kharA, spaSTa, sIdhA, srl| ____ tIkSNa, gandha yukt| uttama guNa yukt| prakhya (vi0) [pra+khyA+ka] pratyakSa, spaSTa, svaccha sApha, vishd| 0kuzala, pravINa, catura, pripkv| prakhyA (strI0) [pra+khyA+aGa+TAp] 0vikhyAta, prasiddhi, praguNa-praNIti (strI0) Ter3hI-mer3hI kuttiltaa| bhadre tvamadreriva yaza, kiirti| mArgerItiM prAptA kilAsya prgunnprnniitim| (suda0 120) pratyakSatA, dRshytaa| praguNa prazraya (vi0) prakRSTa guNoM kA aadhaar| 'praguNAnAmuttamAnAM ukhaadd'naa| guNAnAM prazrayaH samAzrayoH yadvA praguNeSu mahApuruSeSu prazrayaH 0samAnatA, samarUpatA, saadRshytaa| prembhaavH| (jayo0 19/65) prakhyAta (bhU0ka0kR0) [pra+khyA+kta] 0prasiddha, vikhyAta, | praguNita (vi0) [pra+guNa+kta] sIdhA kiyA huA, samatala vishrut| 0Ananda, sukha, hrss| kiyA huaa| prakhyAti: (strI0) [pra+khyA+ktin] kIrti, yaza, prsiddhi| cikanA kiyA huaa| For Private and Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pragRhIta 678 pracala pragRhIta (bhU0ka0kR0) [pra+graha+kta] svIkRta, aMgIkRta, pakar3A gyaa| prApta, saMbhAlA huaa| pragRhyaM (napuM0) [pra+graha+kyap] svIkRta kiyA, sandhi kA niym| prage (avya0) [prakarSeNa gIyate'tra] prbhaat| (jayo0 7/30) [pra+gai+ke] bhora hote hI, prabhAta kAla, prabhAtabelA meM, subh-subh| (jayo0 18/26) paripAlitAtamracUDavAg raviNA koThajanaH prage sa vaa| (suda0 3/4) pragopanaM (napuM0) [pra+gup lyuT] rakSaNa, sNdhaarnn| pragrathanaM (napuM0) [pra+granth lyuT] gUMthanA, bunnaa| pragrahaH (puM0) [pra+graha ap] phailAnA, thaamnaa| pakar3anA, grahaNa krnaa| rAsa, lgaam| rokathAma, paabndii| 0bandhana, kaid| prakAza kiraNa, prabhA, kaanti| grahaNa kA aarmbh| pragrahaNaM (napuM0) [pra+graha+lyuT] 0pakar3anA, lenA, grahaNa krnaa| 0dhrnaa| 0rAsa, lgaam| rokathAma, paabndii| pragrAhaH (puM0) [pra+graha+ghaJ] prakar3anA, lenA, le jaanaa| pragrIvaH (puM0) [prakRSTA grIvA yasya] vRkSa kA UparI bhaag| 0makAna kA UparI hissA, burj| praghaTakaH (puM0) [pra+ghaT+Nic+Nvula] niyama, siddhAnta, vidhi, aadesh| praghaTA (strI0) vijJAna kA mUla tttv| praghaNaH (puM0) [pra+hra+apa] 0DyoDhI, paulii| 0ktthor| (jayo0 3/25) lohe kI gdaa| praghaNaspRk (puM0) DyoDhI sparza, dehalI sprsh| (jayo03/89) praghasa (vi0) khAU, pettuu| praghasaH (puM0) rAkSasa, pettupn| praghasaNavaH (puM0) dehlii| (jayo0 21/60) praghAtaH (puM0) [pra+hra+ghaJ] 0vidhvaMsa, vinaash| ghAta, haani| 0htyaa| saMSarNa, yuktA praghuNaH (puM0) [pra+ghuNa+ka] atithi, mehmaan| praghUrNaH (puM0) [pra+ghUrNa+aca] atithi, mehmaan| praghoSaH (puM0) [pra+ghuS+ghaJ] zora, kolAhala, hohllaa| pRghRta (vi0) car3hate hue| (samu0 2/25) pragharSa (saka0) mAMjanA, pramArjana krnaa| (muni0 20) pracakraM (napuM) prayANonmukha phauj| pracakAmaM (puM0) calA, Age aayaa| (suda089) pracakSas (puM0) bRhaspati grh| pracaNDa (vi0) [prakarSaNa caNDa:] utkRSTa, tIvra, teja, ugr| 0bhiissnn| atyadhika ussnn| kruddha, kopaavisstt| bhayaMkara, ashissnnu| pracaNDakaraH (puM0) suury| pracaNDakarman (vi0) sAhasika karma vaalaa| pracaNDagata (vi0) asahiSNutA yukt| pracaNDa garmI (vi0) tIvra ussnntaa| pracaNDa-ghoNa (vi0) lambI nAka glaa| pracaNDatapaH (puM0) ugratapa, kaThora tpsyaa| pracaNDadAnaM (napuM0) utkRSTa daan| pracaNDadhanaM (napuM0) atyadhika dhn| pracaNDa nArI (strI0) kopAviSTa naarii| pracaNDanaraH (vi0) kruddha praannii| pracaNDazaktiH (strI0) prabalazakti, atyadhika bl| pracaNDAMzu (puM0) dinakara, suury| (bhakti0 14) pracayaH (puM0) [pra+ci+ac] saMgraha, samUha, samuccaya, rAzi, vRddhi, vrdhn| sAdhAraNa melajolA pracayanaM (napuM0) [pra+ci+lyuTa] saMgraha karanA, ekatrita krnaa| pracar (aka0) calanA, jaanaa| (suda0 81) svaM varaM pracarituM dhRtasattAM gantumeSa ca sbhaambhvttaam| (jayo0 4/14) pracaraH (puM0) [pra+ca+ap] patha, rAstA, mArga, rIti rivaaj| 0prthaa| pracala (vi0) [pra+cal+ac] 0calatA huaa| (samu02/23) 0kAMpatA huA, tharatharAtA huaa| pracalita, prthaanukuul| pracalata -calarahA (suda0 37) For Private and Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pracalAka: 679 pracchannaM pracalAkaH (puM0) [pra+cal+Akana] dhanurvidyA, mayUra piNch| 0srp| pracalAkin (puM0) [pracalika+ini] mayUra, mora, shikhii| pracalAyika (vi0) [pracala+kyaG+kta] calAyamAna, karavaTa badalane vaalaa| hilane-Dulane vAlA, lur3akane vaalaa| pracAyika (strI0) [pra+ci+Nic+Nvul+TAp] sNcaalikaa| kramazaH cayana kI gaI strii| cayanita naarii| pracAraH (puM0) [pra+ca+ghaJ] vicaraNa karanA, paribhramaNa karanA, ghUmanA, prsaar| (jayo0vR0 1/13) 0saMcAra, vistAra, phailaav| (jayo0 1/13) AcaraNa, vyvhaar| prathA, riiti-rivaaj| prcln| (jayo0vR0 1/6) 0pracalana, prasiddhi, vyavahAra, pryog| (suda0 5/2) khaMgabhAvasya ca punaH pracAro bhavati dRSTipathameSa gtH| (suda05/2) gocara bhUmi, caaraagaah| pracAraka (vi0) pracAra karane vaalaa| (jayo0vR0 1/12) pracAraNaM (napuM0) prakaTIkaraNa, pracalana cAraNA guNagaNapracAraNAste kuvindvdudaardhaarnnaaH| (jayo0 3/17) prsaarnn| (jayovR0 3/17) pracAraNa buddhi kI vishesstaa| (jayo010 4/16) pracAlaH (puM0) [prakRSTazcAla:] vINA kI grdn| pracAlanaM (napuM0) [pra+cal+Nic+lyuT] 0pracAra, prsaarnn| ohilAnA, viloDana karanA, hlcl| pracAlayantI [pra+cala+Nic+zata GIp] saMcAlana karane vaalii| (jayo0 8/52) pracita (bhU0ka0kR0) [pra+ci+kta] saMcita kiyA, ekatrita kiyA huA, tor3A huaa| 0 DhakA gayA, AcchAdita kiyA gyaa| pracura (vi0) [pra+cu+ka] adhika, viziSTa, yatheSTa, bahula, puSkala, vizAlA, bRhat, vistRtA paripUrNa, bharA huA, bahuta adhik| pracuraH (puM0) cor| pracurajanaH (puM0) viziSTa log| pracuradhanaM (napuM0) paryApta dhn| pracuratapaH (puM0) viziSTa tapa, utkRSTa tp| pracuratA (vi0) prmukhtaa| (dayo0 35) pracuramAtrA (strI0) adhikmaatraa| pracuramohaH (puM0) moha kI vyaapktaa| pracurayazaH (puM0) yatheSTa kiirti| pracura-rajanI (strI0) pragAr3ha rAtri, andhakAramayI raatri| pracurazabda (vi0) adhika zabda, zabda kI vyaapktaa| pracetas (puM0) [pra+cit+asun] vrunn| praceta (puM0) [pra+ci tRc] sArathi, rthvaahk| (vIro0 18/34) pracelaM (napuM0) [pra+cel+ac] candana kI pIlI lkdd'ii| pracelakaH (puM0) [pra+cel+Nvul] azva, ghodd'aa| pracelimA (vi0) paripAka praapt| (jayo0 24/58) pracodaH (puM0) [pra+cud+ghaJ] Age hAMkanA, balapUrvaka claanaa| bhar3akAnA, prerita krnaa| pracodanaM (napuM0) [pra+cud+lyuT] 0balapUrvaka calAnA, haaNknaa| ukasAnA, bhdd'kaanaa| Adeza denA, nirdeza krnaa| niyama, vidhi, smaadesh| pracodita (bhU0ka0kR0) [pra+cud+kta] ukasAyA huA, bhar3akAyA huaa| nidezita, aadeshit| niyamita, AdiSTa niyata kiyA huaa| praccha (aka0) pUchanA, prazna krnaa| 0DhUDhanA, khojnaa| 0 anveSaNa krnaa| pracchadaH (puM0) [praacchd| Nic+gha] 0AvaraNa, aacchaadn| cAdara, or3hanI, bichaavn| pracchadapaTaH (puM0) bichAvana, caadr| pracchanaM (napuM0) [praccha+lyuT] paripRcchA, prazna krnaa| pracchanA (strI0) paripRcchA, prazna krnaa| pracchanna (bhU0ka0kR0) [pra+cchad+kta]0vastrAcchAdita, lapeTA huA, banda kiyA huaa| gupta, chipA huA, rhsymy| gopanIya, nijI, svkiiy| pracchannatapa (vi0) gupta, gopanIya, chipA huaa| 'dratuva tatra gatvA prcchnmtyaa'| (dayo0 81) pracchannaM (napuM0) dvAra, jhrokhaa| jAlI, khidd'kii| For Private and Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pracchanna 680 prajAdAnaM pracchanna (avya0) gupta rUpa se, cupcaap| prajanaH (puM0) [pra+jat+ghaJ] garbhAdhAna karanA, paidA krnaa| pracchannataskaraH (puM0) guptcr| utpAdana, utpanna krnaa| pracchannavastu (vi0) gupta vastu, chipI huI vstu| (vIro0 2/18) prajananaM (napuM0) [pra+jan+ lyuT] 0prasRjana, janana, yoni gt| pracchannI bhAvaH (puM0) laya, chipA, guptbhaav| (jayo0 vR0 janma, prsv| 26/45) 0vIrya, jnenndriy| praccharda (aka0) vamana honA, ulTI honA 0sntaan| pracchardanaM (napuM0) [pra+cha+ lyuT] vamana, kai, prajanikA (strI0) [pra+jan+Nicvu la+TAp] mAtA, mA~, 0bAhara nikAlanA, pheNknaa| jnnii| pracchardikA (strI0) [pra+charT+Nvula-TApa] ulTI honA, vamana prajanukaH (puM0) [pra+jana+uka] kAyA, zarIra deh| ke krnaa| prajalpa (aka0) kahanA, bakhAna krnaa| (vIro0 9/26) pracchAdanaM (napuM0) [pra-chadNic lyuT] 0DhakanA, chipaanaa| prajalpaH (puM0) [pra. jalpa+lyuT] mukharI vacana, bakavAsa, or3hanI, cAdara, uttriiy| vyarthakathana, kahanA (suda0 94) pralApa! 0UTa paTAMga pracchAdanapaTa: (puM0) laTepaTana, cAdara, ddhknaa| shbd| pracchAdita (bhU0ka0kR0) [pra+chad+Nic+kta] DhakA huaa| prajalpanaM (napuM0) [pra+jalp lyuT] 0bolanA, kahanA, lapeTA huaa| 0bAtacIta krnaa| gupta, chipaa| gapazapa, mukharI vcn| pracchAyaM (napuM0) [prakRSTA chAyA yatra] saghana chAyA, chAyA prajavin (vi0) [pra+ju+ini] Azu, drutagAmI, vegvaan| yukta prdesh| prajavin (puM0) dUta, sNdeshvaahk| pracchila (vi0) [praccha+ilac] zuSka, nirjala, suukhaa| prajA (strI0) [pra+jan+Da+TAp] 0janasamUha, jnsmudaay| pracyavaH (puM0) [pra+cyu+ac] AnA, eka janma se dUsare 0loga, mAnava, manuSya, prajJAsu-lokeSu (jayo010 2/59) janma ko prApta honaa| santati, sntaan| 0ptn| prasRjana, prasUti, prsv| pragati, vikAsApra 0janma, utpaadn| *punraagmn| prajAkamma (vi0) santAna kI cAha, santati kI vaanychaa| pracyavanaM (napuM0) [pra+cyu+lyuTa] Agamana, aanaa| (jayo0 prajAkRtiH (strI0) janatA kA krtvy| 'prajJAyAH prajAyAH 27/58) caturvaNArmikAyA janatAyAH kRtiH krttvym| (jayo0 3/3) vidA honA, mudd'naa| prajAgaraH (puM0) [pra+jAgR+ap] 0 jAgaraNa karanA, sonA nhiiN| 0hAni, kssti| sAvadhAnI, cauksii| risanA, jhrnaa| 0abhibhAvAka, sNrkssk| pracyuta (bhU0ka0kR0) girA huA, cyuta huA, punarAgamana ko prajAnanaH (puM0) prjaasmuuh| (jayo0 1/22) prApta huaa| prajAta (bhU0ka0kR0) utpanna, prajanana, prsuuti| 0 bhaTakA huA, vicalitA 0paidA huA, utpanna huaa| sthAna patita, bhraSTa, girA huaa| prajAtiH (strI0) [pra+jan+ktin] visthaapit| 0prasUti, utpAdana, prjnn| pracyuti (strI0) [pra+cyu+ktin] 0hAni, kSati, adhaH stn| 0piiddaakaarii| (jayo0 1/52) punarAgamana, eka janma se dUsare janma ko prApta honaa| prasavavedanA, prsvpiidd'aa| 0vaapsii| prajAdAnaM (napuM0) caaNdii| prajaH (puM0) [pravizya jAyAyAM jAyate-jan+Da] pati, svaamii| 1. prajA kalyANa, prjaahit| For Private and Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prajAdurIha 681 prajvalanaM prajAdurIha (vi0) prajA kI durvRttiyaa| (vIro0 18/95) prajAnAtha (puM0) rAjA, prjaapaalk| prajAniSekaH (puM0) grbhaadhaan| prajApaH (puM0) rAjA, nRp| prajApatiH (puM0) rAjA, nRp| vidhAtA, sRSTi smpaadk| (dayo0 1/22) sRSTikartA (jayo0 11/12) prajApateH sRSTisampAdakacchizubhAvam (jayo0 11/12) *podanapura kA raajaa| (vIro0 11/17) jAmAtA, jmaaii| 0sUrya, dinkr| pitA, jnk| prajApAla: (puM0) nRpa, raajaa| prajApAlakaH (puM0) nRpa, rAjA, adhipti| (dayo0 91) prajApriya (vi0) prajA kA hitkaarii| 'prajAyAH priyo hitakaraH' (jayo0 23/1) prajAbandhuH (puM0) rAjA, nRp| prajAmayI (vi0) prajA yukt| (jayovR0 1/5) prajAmohaH (puM0) logoM kA moh| prajAyaza: (vi0) rAjA, svAmI, prbhu| prajAvargaH (puM0) janatA, janasamUha, jnsmudaay| (jayo0 5/34) prajAvRddhiH (strI0) saMtati kI vRddhi| prajAsRj (puM0) vidhAtA, brhmaa| prajAsevA (strI0) prjaahit| 'prajAyAH sevayA tu saa'| (vIro08/43) prajAhita (vi0) loka kalyANa, jnhit| (dayo0 1/12, jayo0 22/37) prajinaH (puM0) [pra+ji+nak] pavana, vaayu| prajipa (saka0) bhejanA, lauTAnA, vApisa krnaa| (jayo0 ) prajIpsu (vi0) saMtAna kI icchaa| prajIvanaM (napuM0) [pra+jI+lyuT] jIvikA, jIvanarvAiha kA sAdhana, vyaapaar| prajIzvaraH (puM0) rAjA, prbhu| prajuSNa (vi0) [pra+juS+kta] anurakta, bhakta, juTA huaa| prajotpattiH (strI0) sntaanotptti|| prajotpAdanaM (napuM0) saMtAna utpanna krnaa| prajJa (vi0) [pra+jJA+ka] buddhimAn jJAnI, medhAvI, vidvaan| prajJaptiH (strI0) [pra-jJA+Nica+ktina] pratijJA, shmti| zikSA, sUcanA, saMdeza, samAcAra honaa| siddhaant| prajJA (strI0) [pra+jJA+a+TApa] prajJAyate anayA prajJA, pragatA jJA prjnyaa| 0buddhi, medhA, mati, jnyaan| (jayo0 1/96) viveka, jAgRti, prakarSa praapt| jJAna ke utpAdana kI yogyatA, UhA: apoha dRsstti| prajJAta (bhU0ka0kR0) [pra+jJA+kta] samajhA huA, bodha prApta huaa| 0prasiddha, prkhyaat| prajJAnaM (napuM0) [pra+jJA+lyuT] 0buddhi, prajJA, jJAna, mati, dhii| samajha, jaankaarii| cihna, pahacAna, prtiik| prajJApakaH (puM0) cAritra kA prvrtk| 'cAritrasya pravartakaH prajJApaka ucyte|' prajJApanA (strI0) upAMga grNth| jIvAdi padArthoM kA jnyaapnaa| 'prajJApyate prarUpyante jIvAdayo bhAvA anayA zabdasaMhatyA iti prjnyaapnaa|' (jai0la0 733) prakarSa abhivykti| prajJApanI bhASA (strI0) vinamra ziSya ke lie guru upadeza kI bhaassaa| vijJAna yukta bhaassaa| 0dharmakathAtmaka bhaassaa| prajJAparISahaH (puM0) prakarSa jJAna hone para abhimaan| jnyaanmd| prajJAparISahajayaH (puM0) jJAnaviSayaka abhimAna na honA, buddhi kI atizayatA hone para ahaMkAra na honaa| 'prajJA prakarSAvalepanirAsaH prjnyaavijyH| (ta0vA0 9/9) 'prajJAyate'nayeti prajJA buddhyatizayaH tatprAptau na garvamudvahata' (ta0bhA0vR0 9/9) prajJApAramitaH (puM0) dUsaroM ko pratibodhita karane vAle puruss| prajJAbhAvacchedanA (strI0) mati Adi jJAna se chaha dravyoM kA jaannaa| prajJAvat (vi0) [prajJA+matup] buddhimAn, smjhdaar| prajJAvazArtamaraNaM (napuM0) prajJAmada pUrvaka mrnn| prajJAla (vi0) buddhimAna, prjnyaashiil| prajJAzramaNaH (puM0) zrutajJAyaka shrmnn| prajJin (vi0) buddhimAna, nipuNa, medhaavii| prajvalanaM (napuM0) vahni, agni, aag| (jayo0vR0 16/23) dedIpyamAna honA, jalanA, dhknaa| For Private and Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prajvAla 682 praNaSTiH prajvAl (saka0) lAnA, prajvalita krnaa| (suda0 71) prajvAlya (vi0) bhasmI sAt karanA, bhasma karanA, jlaanaa| (jayo0 15/25) prajvalita (vi0) jalatA huA, dedIpyamAna huaa| praDInaM (napuM0) [pra+DI+kta] hara dizA meM ur3anA, Age daudd'naa| praNa (vi0) [purA+bhava:-pra+na] purAnA, praaciin| 0paropakAra, niym| (jayo0 20/74) praNakhaH (puM0) [prakRSTaH nakha:] kIla kA siraa| praNata (bhU0ka0kR0) [pra+nam+kta] jhukA huA, namanazIla, praNAma karatA huaa| vinamra, vinIta, kuzala, ctur| praNanAma (vi0) prnntvaan| praNaprAyata (vi0) prIti baahuly| (jayo0 12/52) 0pANigrahaNa karane vaalaa| (jayo0 12/52) praNatavAn (vi0) praNanAma, agvaanii| (jayo0 4/17) praNatArin (vi0) zatruoM ko jhakAne vaalaa| 'praNatAH praNamrA arayo yasya yasmai vA tena prnntaarinnaa| (jayo0vR0 12/87) praNati (strI0) [pra+nam+ktin] praNAma, namaskAra, abhivaadn| vinayabhAva, vinmrshiiltaa| 0ziSTAcAra, vizeSa aadr| namrazIla, nmk| praNati pravaNa: (puM0) namana ke kuzala, namrazIla, abhivAdana prviinn| (jayo0 16/61) 'ramaNe caraNaprAnte praNatipravaNe'pyanyazaraNe vA' (jayo0 16/61) 'praNatau namanakaraNe pravaNa: kuzalo dattacittaH' (jayo0vR0 16/61) praNadanaM (napuM0) [pra+nad+ lyuT] zabda karanA, dhvani krnaa| praNadita (vi0) dhvanita, pragaTita, batalAne vaalaa| 'sAmprataM praNaditAnaghAnakaM devazabdamimamuttamArthakam' (jayo0 2/25) paNam (saka0) [pra+nam] namana karanA, praNAma krnaa| praNomi (samu0 1/9) (jayo01/2) prnnmnti| (jayo0 21/74) praNamya (vIro0 5/6) praNayaH (puM0) [pra.nI+ac] *pANigrahaNa karanA, vivAha krnaa| prema, prIti, sneha, anuraag| (jayo0 5/98) (jayo0 10/91) abhilASA, vaanychaa| cAha, laalsaa| paricaya, vishvaas| (jayo0 2/133) anugraha, kRpA, saujny| anurodha, prArthanA, nivedn| 0zraddhA, bhkti| praNayakupita (vi0) prema se krodhit| praNayakuddha (vi0) praNaya sambaMdhI krodhA praNayanaM (napuM0) [pra+nI lyuT] saMcAlana karanA, pahuMcAnA, le jaanaa| praapnn| (jayo0 23/84) likhanA, nirNaya denaa| 0pAlana karanA, anuSThAna krnaa| praNayanakArin (vi0) niitivid| 'praNIteH adhipaH nItividaH praNayanakAriNazcaM (jayovR0 1/20) praNayaprakarSa (puM0) atyadhika prema, tIvra anuraag| praNayapraNItiH (strI0) anuraagaadhiin| (vIro0 3/15) praNayabhaMga (puM0) prItibhaMga, hiinprem| praNayapramAtu (vi0) snehabhAva ko praapt| (vIro0 17/13) praNayabhAvaH (puM0) mitratA kA bhaav| praNayamatiH (strI0) nirNayAtmaka buddhi| praNayavacanaM (napuM0) premAbhivyakti, priitivcn| praNayavimukha (vi0) prema se haTAyA huA, prema meM anAsakta, Asakti rahita prema vaalaa| praNayavihatiH (strI0) prArthanA na mAnanA, anurodha tthukraanaa| praNayAtizayaH (puM0) prema bAhulya, snmaargaatishy| (jayo020/4) praNayAdhIna (vi0) priitipuurvk| (jayo0 12/50) praNayin (vi0) [praNaya ini] 0snehI, kRpAlu, anurkt| priya, atyaMta pyaaraa| 0icchuka, lAlAyita, utknntthit| 0suparicita, ghnisstt| praNayin (puM0) mitra, sAthI, shcr| 0pati, premii| 0kRtAJjali, prArthI, nivedk| praNayinI (strI0) gRhiNI, ptnii| 0sakhI, sahelI, premikaa| praNayezvaraH (puM0) prema kA Izvara pti| 'praNayasya premNa __IzvarAyAdhikAriNe' (jayo0 12/83) praNavaH (puM0) [pra+nU+apNa tvam] pavitra akssr| vaadyyntr| paNaSTa (vi0) vinaash| praNaSTavastujJAnaM (napuM0) caraNa Rddhi se naSTa huI vastu kA jnyaan| (jayo0 19/69) praNaSTiH (strI0) daMDavihIna, ddNddvihiin| praNaSTA daNDA yeSAM tAni (jayo0 8/36) For Private and Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praNasa 683 praNItiH praNasa (vi0) [pragatA-nAsikA yasya sAdezaH ac Natvam] 0mahAn prayatla (hita0 16) 'praNidhAnaM viziSTazcetodharmaH' bar3I nAka vAlA, lambI nAka vaalaa| praNidhAnaM cetaH svaasthym| (jaina0la0 736) praNahAni: (strI0) pratijJA haani| (dayo0 13) praNidhAnayogaH (puM0) ekAgracitta kA yog| praNidhAnaM cetaH praNADI (strI0) mAdhyama, antraaynn| svAsthyam, tatpradhAnayogAH prnnidhaanyogaaH| (jaina0la0 736) praNAdaH (puM0) [pra+nad+ghaJ] cItkAra, krandana, tIvra dhvani, | praNidhiH (strI0) Asakti, aruci, 0anucara, guptacara, (jayo08/23) saceta, praarthnaa| 0dahAr3a, garjanA, ciMghAr3A vratoM kI apariNati (anurodha) 'praNidhiH vratApariNatAvAharSAtireka kI dhvni| saktiH praNidhAnam' (jaina0la0 736) 0kAna kA rogA praNidhimAyA (strI0) nApa-taula meM kamI rakhanA, hInAdhika duhAI denaa| rkhnaa| praNAmaH (puM0) [pra+nam+ghaJ] namaskAra karanA, abhivAdana praNidhR (saka0) rakhanA, nikSepaNa karanA, prnnidhaay| (jayo0 karanA, jhukanA, namra honA, vndn| (jayo0 11/84) 12/116) praNati, sASTAMga nti| praNinAdaH (puM0) [pra+ni+na+ghaJ] tIvra dhvni| praNAyakaH (puM0) [pra+nI+Nvul] 0nAyaka, netaa| adhinaayk| praNipatanaM (napuM0) [pra+ni+pat+lyuTa] abhivAdana, namana, praNAma, vinati, sASTAMga prnnaam| (jayo0 12/46) senaapti| 0vastu meM anya vastu milaanaa| 0chala krnaa| prathapradarzaka, pradhAna, mukhy| praNipAtamudrA (strI0) jAnu, hAtha aura sira ko jhukAnA, praNAmya (vi0) [pra+nI+Nyat] priya, pyaaraa| vinamra honA, nata honaa| 'jAnu-hastottamAGgAdisaMpraNipAtena 0kharA, spssttvaadii| prnnipaatmudraa| (jaina0 736) Aveza, zUnya, virkti| praNisita (vi.) [pra+niz+kta] cumbana kiyA gyaa| praNAlaH (0) [prA nal+ghaJ] nAlI. panAle, nahara maarg| praNihita (bhU0ka0kR0) [pra+ni+dhA+kta] 0vyavahata, rakkhA 0paramparA, avicchinna dhaaraa| gyaa| praNAlikA (strI0) [pra+nala+kan+TAp] panAle, nAlI, nyasta, smrpit| nahara maarg| 0ekAgracitta, nishcit| praNAlI (strI0) paddhati, riiti| (vIro0 20/5) sAvadhAna, scet| praNAzaH (puM0) [pra+naz+ghaJ] 0nAza, hAni, kSaya, ghaat| upalabdha, praapt| (samya0 136) (suda0 129) praNIta (bhUka0kR0) [pra+nI+kta] 0upasthita. udyata huaa| virAma, mRtyu| 0lAyA huA, kama kiyA gyaa| praNAzagata (vi0) vinAza ko praapt| (muni0 24) kAryAnvita, anuSThita, kaarygt| praNAzan (vi0) [pra+naz+Nic+lyuT] vinAza karane vAlA, sikhAyA gayA, niyata, prdtt| (jayo08/79) hAni pahuMcAne vaalaa| 0bhejA gayA, sevA nivRttA 0haTAne vAlA, alaga karane vaalaa| praNItaH (puM0) gIta, gAna, prstuti| (jayo0vR0 12/70 praNAzanaM (napuM0) samucchedana, unmUlana, vinAza, vighaat| praNItaheti prasaGgaH (puM0) prdttshstrsmaagm| praNigad (saka0) bolanA, khnaa| sarvAnavaguNAMllAtItya- 0praNItAgnisambandhI blaaprnngdyte| phAMsanA (samu0 5/5) (jayo 2/145) / praNItiH (strI0) praNayana, vivaah| praNidhAnaM (napuM0) [pra+ni+dhA+lyuT] citta kI ekaagrtaa| 0parAdhIna jiivn| (jayo0 27/61) para ke aadhiin| svAsthya citt| surcnaa| (vIro0 2/26) ucitniiti| (jayo0 1/35) prayoga karanA, vyavahAra, upyog| 'janasya nIti: parataH praNItiH' (jayo0 27/61) For Private and Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praNuta 684 pratApanaM praNuta (bhU0ka0kR0) [pra+nu+kta] 0zlAghA kiyA gyaa| harSavyakta kiyA gyaa| prazaMsA kI gii| praNutta (bhU0ka0kR0) [pra+nud+kta] 0bhagAyA huA, khader3A huaa| dUra kiyA gyaa| praNuna (bhU0ka0kR0) [prada+nuda+kta] ntvm| bhagAyA gayA, gatizIla kiyA gyaa| 0kAMpatA huaa| praNetR (puM0) [pra+nI+tRc] netA, naayk| nirmAtA, sraSTA, vyAkhyAtA, adhyaapk| praNeya (vi0) [pra+nI+ya] netRtva karane yogya, zikSA yoga, jJAtatva, varNana karane yogy| (vIro0 20/19) vinIta, vinamra, aajnyaakaarii| 0kAryAnvita kie jAne yogy| sthira kie jAne yogy| praNodaH (puM0) [prAnuda+ghaJ] 0hAMkanA, nirdeza denaa| pratata (bhU0ka0kR0) [pra+tan+kta] 0AcchAdita kiyA gayA, DhakA gayA, pravAritA prasArita, phailAyA gayA, pasArA huaa| bichAyA gyaa| prkaashmaan| kezapUraka komalakuTilaM candramasaH pratataM vraja ruciraat| (suda0 100) pratatiH (strI0) [pra+tan+ktin] 0prasAra, vistAra, phailaav| 0ltaa| pratan (saka0) [pra+tan] phailAnA, prakAzita krnaa| (vIro07/8) pratana (vi0) [pra+tan+ac] 0purAnA, praaciin| pratanu (vi0) [prakRSTaH tanuH] 0patalA zarIra, kSINakAya, kRshdeh| 0sUkSma, sukumaar| 0atyalpa, siimit| nagaNya, mAmUlI, thodd'aa| pratanukarmA (strI0) atizaya hInatA ko prApta honaa| prakRti, pradeza, sthita aura anubhAga se karma kA atizaya hInatA ko prApta honaa| pratapanaM (napuM0) [pra+tap+lyuT] garama, uSNa, tej| ___jvAlA, agni, jlnaa| pratapta (bhUka0kR0) [pra+tap+kta] 0garma, ussnn| 0saMtapta huA, tapAyA huaa| 0pIr3ita, vyAkula, du:khit| pratar (saka0) [pra+t] pAra jaanaa| lajjAsAgara pratareta tarItuM zaknuyAdityarthaH prataraMti (muni0 34) (vIro0 5/21) prataraH (puM0) [pra+tR+ap] 0pAra jAnA, pAra krnaa| megha paTala kA vighttn/bhed| sUci rUpa zreNi, eka eka AkAza pradezAtmaka paMkti kA vrg| 0prataro'bhrapaTalAdInAm (sa0si0 5/24) prataragatakevalikSetraM (napuM0) samughAtagata kevalI kA kssetr| pratarabhedaH (puM0) eka prakAra kA ghAsa bhed| 0meyapaTala, bAMsa, beMta, naTayA kelA kA bhed| prataraloka (puM0) eka pramANa vizeSa, jaga zreNI ko dUsarI jagazreNI se guNita krnaa| pratarasamudAyaH (puM0) sampUrNa loka ko vyApta karane vAlA kSetra, kevalI ke Atmapradeza vAtavalayoM ke dvArA roke gae kSetra ko chor3akara jo zeSa sampUrNa lok| pratarAMgulaM (napuM0) eka pramANa vizeSa, sUcyaMgula ko dUsare sUcyaMgula se guNita krnaa| pratarkaH (puM0) [pra+ta+ap] 0apamAna, kalpanA, attkl| vicAra vimrsh| prata (saka0) [pra+ta] DarAnA, kNpaanaa| (jayo0 2/140) pratalaM (napuM0) [prakRSTaM talam] nimna loka kA bhAga, nIce kA hissaa| pratastha (vi0) prasthAna krnaa| (samu0 3/16) pratADita (vi0) samAhata, du:khI krnaa| (vIro09/36) pratAnaH (puM0) [pra+tan+ghaJ] 0aMkura, tntu| 0latA, nIce kI ora phailane vAlI ltaa| zAkhA-prazAkhA, zAkhA, sNvibhaag| dhAnurvAta rog| 0 miragI rog| pratAnin (vi0) [pratAna+ini] phailAne vAlA, aMkura, tantu vaalaa| pratAnI (strI0) pratApavAn, pratApazAlI, prbhaavyukt| (dayo01/11) pratApaH (puM0) [pra+tap+ghaJ] garmI, uSNatA, tej| dIpti, dAhakatA, ujjvltaa| (dayo0 35) 0tApa, parAkrama, bala, zakti, shaury| pratApanaM (napuM0) [pra+tap+Nic+lyuT] 0tapAnA, jalAnA, grmaanaa| satAnA, daNDa denaa| For Private and Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pratApa sampAdita pratApa - sampAdita (vi0) prabhAvazIla / (jayo0vR01/8 ) 0tejasvI, zaktizAlI, prabhAva yuktA 0 prabhA yukta, kaantishiil| pratApavat (vi0) [pratApa matup ] www.kobatirth.org pratApa - vyathita (vi0) teja se vyaakul| (jayo0 1/8 ) pratApavahni (strI0) tejasvI agni| (jayo0 6 / 36 ) pratApin (vi0) tejasvI, prbhaavyukt| (suda0 87) pratAra (puM0) (pra.piJ] 0pAra le jAne vaalaa| chala dhokhA pratAraNaM (napuM0) [pra+sR+ Nic + lyuT ] 0pAra le jAnA / 0 pravaJcanA, ThaganA, 0pAkhaMDa, 0dhokhA, 0chalanA, 0dambha, 0 darpa / (jayo0vR0 11/29) 0satAnA, duHkha denaa| pratArayantI (saka0) pratAraNa karane vaalii| (vIro0 21/9) pratAraNArtha (vi0) pravacanArtha (jayo0 27/22) pratArita (vi0 ) [ pra+tR + Nica+kta] ThagA huA, chalA huA, pravaJcita, tirskRt| ( voro0 4/15) prati (avya0 ) [ prath+iti ] yaha prati upasarga dhAtu, saMjJAoM evaM vizeSaNa se pUrva lagatA hai| jisake kaI artha ho jAte haiM-kI ora, taraha, Upara, usa dizA kI or| 0] sAdRzya, samAnatA, pratispardhA * tulanA, anupAta meN| 0 nikaTa, AsapAsa meM nagaraM kuNDanAmaka prti| (vIro07/7) 0pakSa meN| o ke viSaya meM, sambandha meN| 0ke evaja meM, badale meN| 0 pratyeka meN| pratika (vi0 ) [ kArSApaNa ThiThan] kArSApaNa meM kharIdA huaa| pratikaMcukaH (paM0) zatru / pratikaMThaM (avya0) alaga-alaga eka-eka karake, gale ke nikaTa | pratikara (puM0) [prati+kR+ tRc] pratizodha lene vAlA, kSatipUrti karane vaalaa| + pratikartuM (puM0) virodhI, vipkssii| pratikarman (napuM0) [prati+kR+ manin ] 0pratizodha, pratihiMsA / 0 upacAra, prtikaar| 0 prasAdhana, zArIrika zRMgAra / (jayo0 10 / 32 ) 0 virodha, zatrutA 685 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratikarSa: (puM0 ) [ prati + kRS+ghaJ ] saMyojana, ekatrIkaraNa / pratikarSika (vi0) saMyojana yukt| (vIro06/41) pratikaza (vi0) uddaNDa, atyAcArI / pratikaSaH (puM0) [prati+kaS+ac] nAyaka, pratikR ( aka0 ) udyata honA, taiyAra honaa| (vIro0 7/17) pratikRtiH (strI0) mUrti, putlaa| (suda0 123 ) pratikAya: (puM0) mUrti, pratimA, putalA netA, sahAyaka / pratikramaNaM 0 zatru | 0 lakSya, cihna, nishaan| pratikAraH (puM0) [prati+kR+ghaJ ] 0pratizodha, pratipAda, purskaar| 0sammAna, aadr| 0 pratihiMsA, badalA, pratiphala / 0pratividhAna, nivaarnn| 0 cikitsA | 0 virodha | pratikArakarman (napuM0) jIrNoddhAra karanA, sudhAra karanA / pratikAravidhAnaM (napuM0) nidAna, cikitsA karanA / pratikAriNI (vi0) nivAraNakartrI (jayo0 12 / 91 ) apalApikA - 'rajanIva janI mahIbhujaH zazinA'sau pratikAriNI rujH| (vIro0 6/40) pratikitavaH (puM0) jUeM kA pratidvandvI / pratikuMjaraH (puM0) prativirodhI hAthI / pratikucanamAyA (strI0) AlocanA karate hue doSa chipaanaa| pratikUpaH (puM0) parivAra khAI, prikhaa| pratikUla (vi0) viruddha / (jayo0 12 / 92 ) 0 virodhI, pratipakSI 0apriya, arucikara, hAnikAraka / 0 azubha, arucikara, haanikaark| 0ulaTA, vyutkrAnta | 0kaThora, ktthin| For Private and Personal Use Only pratikUlaM (avya0) virodhI rUpa se, ulaTe rUpa se, viparIta bhAva se| pratikUlabhAvaH (puM0) virodhI bhAva (dayo0 81 ) pratikramaNaM (napuM0) pratikAra prakaTa karanA, duSTakRtya se dUra honA, asaMyama sthAna se haTanA / ( bhakti0 37 ) 0 prAzyacitta / 0 azubha yoga se nivRtti vRtte nije dUSaNamApyate yat Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratikrAm 686 pratidAnaM pratikriyA tasya bhvetsdeym| agrakSaNAyAkaraNapratijJA, svanindayetthaM nigdntybhijnyaa|| (bhakti0 37) bhaviSya meM doSoM kA na krnaa| pApiSThena durAtmanA jaDadhiyA mAyA vinA lobhinA rAga-dveSamalImasenamanasA zrIdharmabhAvAd vinaa| duSkarmArjitamahaMtAmadhipate! tvatpAdamUle'tra tanniMdApUrvakamujjahAni supathe varvatiSu saamprtm|| (muni018) atItadoSapariharArthaM yatprAyazcittaM kriyate ttprtikrmnnm| (niya0sA0vR0 82) pratikramaNaM vrtaaticaarnirhrnnm| (mUlA0vR0 11/16) pratikrAm (saka0) AkarSita karanA, apanI ora khIMcanA 'nirgacchacca kuto'pi tatpunaritaH sadyaH prtikraamyet| (muni017) pratikriyA (strI0) jana bhAvanA, janacetanA, janatA kA vicaar| (hita0 1) pratikSaNaM (avya0) harapala, prtismy| (dayo0 110) pratikSapaH (puM0) aMgarakSaka, anucr| pratikSutaM (napuM0) chiiNk| pratikSepa (puM0) [prati+zip+ghaJ] prApti, sviikaar| pratikhyAti (strI0) prasiddhi, vishruti| pratigajaH (puM0) AkramaNakArI haathii| pratigata (bhU0ka0kR0) ur3Ana bhrnaa| pratigamanaM (napuM0) lauTanA, vApisa jaanaa| pratigAtraM (avya0) pratyeka zarIra meN| pratigiriH (puM0) parvata ke samakSa, parvata ke saamne| choTA prvt| pratigrahaM (napuM0) svIkAra karanA, sAdhu ko paDagAhana svaagt| pratigrahaM (avya0) pratyeka ghara meM, ghara-ghara meN| gehaM gehaM pratIti pratigraham (jayo0 15/22) pratigehaM dekho uupr| pratigrAma (avya0) hara eka gAMva meN| pratighAtaH (puM0) dravya vyAghAta, rukaavtt| pratighAtin (vi0) dravya vyAghAta karane vAlA, dAna grhnn| (jayo0 2/5) praticaraNa (avya0) pratyeka siddhAnta meN| pratyeka paga para, hara eka sthAna pr| praticchavi (strI0) mUrti, pratimA, putlaa| (jayo0 16/48) praticchanna (bhU0ka0kR0) [prati+chad+kta] AcchAdita, DhakA pUrvasaMcita, ektrit| 0gupta, chipAyA huaa| praticchedaH (puM0) virodh| pratijalpaH (puM0) [prati+jalp+ghaJ] uttara, smaadhaan| pratijalpakaH (puM0) [prati+jalp+kan] sAdara shmti| pratijaMghA (strI0) TAMga kA agalA bhaag| pratijAgaraH (puM0) [prati jAgR+ghaJ] sAvadhAnI, jAgRta rhnaa| pratijihvA (strI0) komalatAlu, klghNttii| pratijIvanaM (napuM0) [prati+jI+lyuT] punarjIvana, sjiivntaa| pratijJA (strI0) [prati jJA+aGkaTAp] vrata, vacana, ghossnnaa| jAnakArI (jayo0 7/113) prasthApanA-'prANahAnAvapi praNahAnirna bhavatumarhatItiyataH khlu| (dayo013) ukti, prkthn| 0saadhynirdesh| 0dhrm-dhrmismudaay| 0vyApti vcn| 'vyAptivacanaM pratijJA atizete, tadvacanaM pratijJeva syAt itybhipraayH| (siddhi vi0 5/15) pratijJAta (bhU0ka0kR0) [prati+jJA+ka] udghoSita, vacana baddhatA, dRr3ha pratijJa honaa| (jayovR0 12/90) 0dRDhokti, prkthn| mAnanA, svIkAra krnaa| pratijJAvatI (strI0) dRddh'vcnvtii| (jayo06/85) pratijJArtha (vi0) sAdhyadharma aura dharmI ke smudaayaarth| pratijJAvirodhaH (puM0) hetu se pratijJA kA virodha pratIti honaa| pratijJAhAni (strI0) pksspricyuti| (jayo010 26/82) pratitantraM (avya0) pratyeka tantra, sammati anusaar| pratitantrasiddhAntaH (puM0) eka hI pakSa ke lie mAnya siddhaant| pratitaraH (puM0) nAvika, mllaah| pratitryahaM (avya0) tIna dina taka krmshH| pratitAlI (strI0) [pratigatA tAlam] kuMjI, caabii| pratidantazataH (puM0) prtirdaangk| (jayo0vR0 18/99) pratidarzanaM (napuM0) [prati+dRza lyuT] 0dekhanA, avalokana krnaa| pratyakSa krnaa| pratidAnaM (napuM0) [prati+dA+lyuT] vinimaya, kraya, vikry| punraavRtti| 0 pratyarpaNa, vApisa, palaTAnA, arpnn| (jayo0 12/90) huaa| For Private and Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratidAraM 687 pratipattAra pratidAraM (napuM0) [prati dR+Nic+ lyuTa] 0lar3AI, yuddh| pratinAdaH (puM0) dahAr3a, cIkha, cillaahtt| (dayo0 47) vidAraNa, phaadd'naa| gUMja, prtidhvni| pratidinaM (avya0) pratyeka divasa, hara roj| pratinArAyaNa: (puM0) azvagrIva kI pUrva pryaay| (vIro012/19) pratidivan (puM0) [prati div+kanina] sUrya, divasa, din| / pratinAhaH (puM0) [prati+naha+ghaJ] patAkA, dhvaja, jhnnddaa| pratidizaM (avya0) cAroM ora sarvatra, sabhI dizAoM meN| pratinidhiH (strI0) [prati+ni+dhA+ki] sahAyaka, apanA pratidiza (vi0) prtyvyv| (jayo0 10/49) pratyeka aNg| uttraadhikaarii| pratidezaM (avya0) pratyeka deza meN| sthAnApanna, evjii| pratidezaH (puM0) pratyavayava, prtynggH| (jayo0 1/62) dUsare ke sthAna para niyukta vykti| pratideha (avya0) pratyeka zarIra meN| kubera-pratinidhiH zrImAn kubero'grnnii| (vIro0 12/53) pratidaivataM (avya0) pratyeka deva ke lie| pratimA, putalA, citr| pratidvandvaH (puM0) pratispardhI, virodhI, prativAdI, pratipakSI, shtru| | pratiniyamaH (puM0) sAmAnya niym| pratidvaMdvin (vi0) virodhI, prtipkssii| .. pratinirjita (bhUka0kR0) [prati+ni+ji+kta] parAjita, ___ pratikUla, shtrutaapuurnn| praast| pratidvandvin (vi0) virodhI, pratipakSI, prtisprdhii| (jayo0 nirAkRta, nirst| 13/95) prtiviir| (jayo08/11) (jayo08/49) pratinirdeza (vi0) saMketa, dizA nirdesh| pratidvAraM (avya0) pratyeka daravAje pr| (vIro0 13/12) 'dvAraM | pratinirdezya (vi0) duharAne vaalaa| dvAra prati ArAdhanAkArakam' (jayo070 2/131) pratiniryAtanaM (napuM0) [prati+nira+yata+Nica+lyuTa] pratizodha, pratidRSTa (bhU0ka0kR0) [prati dRzkta ] dRzyamAn, dekhA huA, prtihiNsaa| dRSTi gocr| pratiniviSTa (vi0) [prati+ni+viz+kta] durAgrahI, haThI, pratidhAma (avya0) ghara meM, pratyeka gRha meM-'dhAma dhAma pratIti - pakkA, jiddii| prtidhaam| (jayo0 15/33) pratiniviSTamUrkhaH (puM0) durAgrahI vyakti, saMmUDha jn| pratidhAvanaM (napuM0) [prati+dhAva+lyuT] AkramaNa karanA, dhAvA / pratinivartanaM (napuM0) [prati+ni vRt+ lyuT] 0lauTanA, vApisa bolnaa| krnaa| pratidhuraH (puM0) dUsare se saMlagna ashv| mur3anA, punraagmn| pratidhRta (vi0) pakar3A, gRhiit| (jayo0 9/30) pratiniSedhinI (vi0) vinAza karane vaalii| (suda0 122) pratidhvani (strI0) [prati+dhvan+i] gUMja, zabda kI tIvratA, pratiniSkAs (saka0) nikAlanA, tiraskAra krnaa| grjnaa| pratiniSkiAsate tirskurvte| (jayo0 12/17) pratidhvasta (bhU0ka0kR0) [prati+dhvaMs+kta] khinna, vyAkula, pratinodaH (puM0) [prati+nud+ghaJ] pIche DhakelanA, pIche httaanaa| dhvaMsa, patita kiyA, dharAzAyI kiyaa| pratipakSaH (puM0) pratyeka pkss| (suda0 96) aSThamI-caturdazI pratinakhakhakSataH (puM0) pratyeka nkhksst| (jayo0 18/99) ___kA pkss| caturdazyaSThamI cApi pratipakSamiti dvym| (suda096) pratinagaM (avya0) pratyeka parvata para, pratyeka vRkSa pr| 'nagaM nagaM | pratipakSanAzin (vi0) pratyeka pakSa kA nAzaka, viruddha bhaav| prati pratinagaM pratyekavRkSamabhivyAptaM' (jayo0vR0 14/14) pratipakSahara (vi0) pratyeka pakSa kA ghaatk| pratinandanaM (napuM0) [prati+nand+lyuTa] svAgata karanA, badhAI pratipakSita (vi0) virodha se yukt| (jayo0 6/31) denA, dhanyavAda karanA, abhinandana krnaa| pratipakSin (vi0) virodhI shtru| pratinapta (puM0) prapautra, pautra kA putra, par3a potaa| pratipatatitikSitaH (puM0) bhedavijJAna kI dRSTi sviikRt| 'pratipadA pratinava (vi0) 0yuvA, nUtana, taajaa| bheda vijJAnadRSTayA titikSitaH svIkRtaH' (jayo0 28/68) pratinAgaH (puM0) anya gaja, dUsarA haathii| (jayo0 13/98) / pratipattaka (vi0) utpnn| (jayo0 12/42) pratinADI (strI0) upanAr3I, prshiraa| pratipattAra (vi0) dhaark| (vIro0 15/59) For Private and Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratipattiH 688 pratipAdita pratipattiH (strI0) [prati+pad+ktin] upalabdhi, prApti, svIkRti 0vyutpatti (vIro0 ) sammAnayogya, vizvAsa yogy| samavAka samavApa yogibhiH pratipattiM prtipttitikssitH| (jayo0vR0 28/68) 0laaln-paaln| (dayo0 38) kartavya nirdhaarnn| (jayo010 3/66) spssttiikrnn| (samu0 2/1) jJapti, jaankaarii| (jayo0 4/34) 0prApta krnaa| pratyakSajJAna, avekSaNa, cetnaa| yathArtha jnyaan| 0dRddhokti| samAraMbha, upakrama, praarNbh| 0pUjanIyatA kA cihna, Adara yukta vyvhaar| 0praNAlI, upaay| *buddhi, prjnyaa| 0kAna lagAkara sAvadhAnIpUrvaka upadeza grahaNa krnaa| hitarUpa zikSA denA, anna-pAnAdi pradAna krnaa| nizcayAtmaka bodh| unnati, tarakkI, uccapada praapti| vyaza, prasiddhi, khyaati| sAhasa, zakti, dRr3ha vishvaas| 0pramANa, smprtyy| pratipattidakSa (vi0) kArya kA jnyaataa| pratipattipUrvaka (vi0) spaSTIkaraNa puurvk| (samu0 2/1) pratipathaM (avya0) mArga ke sAtha-sAtha, pratimArga kI or| pratipad (strI0) [prati+pad+kvipa] pad pad pratItiH pratipad paDivA, pratipadA (jayo0 20/12) mArga, patha, raastaa| AraMbha, guru, pratipadA tithi| (jayo0 5/49) pratipadcandra (puM0) pratipadA kA caaNd| pratipadtUryaM (napuM0) eka ngaadd'aa| pratipadA (strI0) [pratipad+TAp] zuklapakSa kA prathama din| pratipadyamAna (vi0) aMgIkAra karane vaalaa| (suda0 115) pratipanna (bhU0ka0kR0) [prati+pad+kta] upalabdha, praapt| niSpanna, anuSThita, kaaryaanvit| 0hastagata, aarbdh| 0sahamata, svIkAra kiyA gyaa| jJAta, samajhA huaa| svIkAra kiyA gayA, sahamati prApta huaa| uttrit| prmaannit| prdrshit| pratiphala (puM0) pratyeka smy| (muni0 25) pratipallvaH (puM0) pratyeka ptr| pallavaM pallavaM prati patraM patraM (jayo0 18/64) pratiparvaH (0) parva parva iti pratiparva, pratyeka prv| (jayo03/40) pratipAtaH (puM0) patana, saMyama cyuta honaa| saMyamAtpracyavanaM prtipaatH| (ta0vR0 1/24) pratipAti (strI0) adhaH stana prvRtti| pratipAd (saka0) [prati+pad] 0batalAnA, smjhaanaa| (suda0127) udbodhana denaa| pradAna karanA, svIkAra krnaa| (dayo0 61) samarpita krnaa| pratipAdaM (avya0) pratyeka caraNa meN| pratipAdaka (vi0) [prati+pad+Nic+Nvul] prastutakartA, svIkAra karane vAlA, pradAna karane vaalaa| pramANita karane vaalaa| vicAra karane vaalaa| nirUpaNa karane vAlA, prarUpaNa karane vaalaa| unnata karane vAlA, Age bar3hAne vaalaa| prbhaavshaalii| pratipAdanaM (napuM0) [prati+pad+Nic+lyuT] 0kathana, niruupnn| AvRtti, abhyaas| pradarzana, pramANana, sthaapn| 0anuzIlana, anucintn| Arambha, praarNbh| pratipAdapaM (avya0) pratyeka vRkSa meN| pratipAdatIya (vi0) kthniiy| (vIro0 20/7) pratipAdita (bhU0ka0kR0) [prati+pad+Nic+kta] prastuta, nirUpita, kthit| pradatta, pradAna kiyA gyaa| sthApita, pramANita, prdrshit| 0vyAkhyAyita, sodAharaNa niruupit| ukta, vykt| janma diyA; paidA kiyaa| For Private and Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratipAdya 689 pratibaMdhakaH pratipAdya (vi0) samajhAyA gyaa| (suda0 110) pratiprayANaM (napuM0) [prati+pra+yA+lyuT] pratyAvartana, vivecita, niruupit| punarAgamana, vaapsii| pratipAla (saka0) bacAnA, saMrakSaNa karanA, bharaNa-poSaNa krnaa| pratiprazna: (puM0) [prati+praccha+naG] 0samAdhAna, uttara, (jayo0 ) prtipRcchaa| pratipAlaH (puM0) pratipAlana, sNrkssnn| yadyapi cakra samAhRyavastu pratiprasavaH (puM0) [prati+pra+sU+apa] prtypvaad| apavAda para bhavati satAM pratipAla itstu|" (jayo0vR0 9/88) apvaad| pratipAlakaH [prati+pAl+Nic+Nvul] saMrakSaka, abhibhaavk| pratihAraH (puM0) [prati+pra+ha+ghaJ] 0mAranA, jar3anA, thappar3a pratipAlana (napuM0) [prati+pAla+Ni lyuT] 0saMrakSaNa, bcaanaa| maarnaa| rakSA krnaa| 0badale meM prahAra krnaa| 0abhyAsa krnaa| pratipAtaH (avya0) pratidina (sama0 3/33) pratipAlita (vi0) saMrakSita (dayo0 55) grahaNa kiyA gyaa| pratiplavanaM (napuM0) [prati+plu+lyuT] 0pIche kI ora kUdanA, samullAsita, vacanoM se sushobhit| hRdayasindhurabhUdupalAlita pIche ko bhaagnaa| iti sadIzagavA prtipaalitH| (jayo0 9/66) pratipAlin (vi0) saMrakSaNa dene vaalaa| (suda0 1/38) pratiphalaH (puM0) [prati+phal+ac] mUrti, prtimaa| pratipIDanaM (napuM0) [prati+pID+Nic lyuT] atyAcAra karanA, bimba, pratibimba, chaayaa| pArazramika, pratidAna, purskaar| satAnA, DarAnA, dhamakAnA, bhayabhIta krnaa| pratipuruSaH (puM0) sadRza puruSa, samAna vyakti, eka sA vykti| 0sammAna, aadr| sthApanna, prtinidhi| pratiphalanaM (napuM0) [prati+phal+lyuT] 0parachAI, pratibimba, pratimA, mUrti, chAyA, prtimuurti| pratipUjanaM (napuM0) [prati+pUj+lyuT] 0sammAna karanA, Adara pratidAna, puraskAra, sammAna, satkAra, paarshrmik| krnaa| pratizodha, prtighaat| 0 zraddhAnta honA, zraddhAJjali denaa| pratiphullaka (vi0) [prati+phull+Nvul] pUrA khilA huA, 0abhivAdana, nmskaar| pUrNa viksit| pratipUjA (strI0) [prati+pUj+a+TAp] 0zraddhAJjali, namana | pratibaMdha (saka0) bAMdhanA, kasanA, jakar3anA, roknaa| ntbhaav| pratibaddha (bhU0ka0kR0) [prati+baMdha+kta] 0bAMdhA gayA, kasA gyaa| vizeSa zraddhA, sammAna bhaav| 0avaruddha, jor3A gyaa| pratipUraNaM (napuM0) [prati+pUra+lyuT] pUrA karanA, bhrnaa| baadhit| pratipUrvAhna (avya0) pratyeka dopahara meM phle| pratibaddhazayyA (strI0) gRhastha gRha yukta zayyA, zramaNa kI pratipRcchA (strI0) punaH puuchnaa| pratizraya zayyA, nirgantha ke lie niSedha kI gaI gRhastha ke pratiprabhAtaM (avya0) pratyeka subaha, prAta:kAla meN| samIpa vartI shyyaa| pratipraNAmaH (puM0) [prati+pra+nam+ghaJ] abhinandana, nmn| pratibaMdhaH (puM0) [prati+baMdha+ghaJ] 0baMdhana, bAMdhanA, jkdd'naa| pratipratIkaH (puM0) pratyeka avyv| pratIkaM pratIkaM prati pratIka avarodha, rukAvaTa, vighn| sarveSvavevayaveSu (jayo0 19/8) eka dUroM ko kiyA gayA AvaraNa, AcchAdana, gheraa| abhivaadn| 0anivArya tathA avicchinna sNyog| pratipAdanaM (napuM0) [prati+pra+dA+lyuTa] lauTAnA, punaH vApisa pratibaMdhaka (vi0) [prati+baMdha+Nvul] 0bAMdhane vAlA, virodha krnaa| 0vastu daan| karane vaalaa| pratiprayA (saka0) [prati+pra+yA] 0dhAraNa krnaa| vighna kAraka, avrodhk| pratyAvartana, vaapsii| lauttaanaa| punraagmn| prtipryaati-prtigcchti| (jayo0 12/61) pratibaMdhakaH (puM0) zAkhA, aNkur| For Private and Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratibaMdhanaM 690 pratibhAmaya pratibaMdhanaM (napuM0) [prati+vaMdh lyuT] 0bAMdhanA, kasanA, jkdd'naa| jJAna, vizeSa jaankaarii| 0kaida, bndhn| anudeza, shikssnn| 0avarodha, rukaavtt| tarka, manaHzakti, UhA-poha kA vicaar| pratibandhabhAvaH (puM0) virodhbhaav| (vIro0 20/25) pratibodhanaM (napuM0) [prati+budha+Nic lyuT] jagAnA, saceta pratibaMdhiH (strI0) [prati+baMdha+iti] 0AkSepa, doss| krnaa| virodha sUcaka trk| jJAna denA, zikSaNa, anudesh| pratibandhu (vi0) samAnatA yukt| mitra yogya vyaktitva pratibodhanatA (vi0) zIla, vratAdi ko nirmala karane vaalaa| vAlA mitr| pratibodhita (vi0) [prati+budha+Nic+kta] 0anudeshit| pratibala (vi0) zakti meM samAna, sadRza bala yukt| jAgRta kiyA gyaa| 0eka dUsare meM samAna shkti| zikSita, updeshit| (samu0 4/16) pratibAdhaka (vi0) [prati vAdh+Nvul] 0haTAne vAlA, dUra | pratibodhin (vi0) pUrNa rUpa se grahaNa karane vaalaa| 'yat karane vaalaa| kathyate abhidhIyate tatsarvaM yaH pratibudhyate sa prtibodhii| rokane vAlA, avaruddha karane vaalaa| (jaina0la0 743) prativAdhanaM (napuM0) [prati+va+ lyuT] 0haTAnA, dUra krnaa| pratibhA (aka0) [prati+bhA] zobhita honA, rucikara honaa| na rokanA, avaruddha krnaa| kAcidanyA pratibhAtibhikSA (vIro0 5/4) pratibAhuH (puM0) bhujA kA agalA bhAga, kohanI se nIce kA | pratibhA (strI0) [prati+bha+ka+TAp] 0prajJA, buddhi, prkhrdhii| bhaag| pratibhA nava-navollekhazAlinI prjnyaa| pratibimbaH (puM0) pratimUrti, prchaaii| yadvijJAnamutpadyate sA prtibhaa| pratimA, citra, putlaa| 0darzana, dRsstti| (dayo0 12/36) pratibimbabhaT (vi0) pratispardhI, pratidvandvI, prtipkssii| prakAza, prbhaa| zatrupakSa kA yoddhaa| caaturii| (jayo0 16/84) pratibimbanaM (napuM0) [pratibimba kvip+lyuTa] parachAI, pratimUrti, buddhi, smjh| prtimaa| 0pratibimba, parachAI, chaayaa| tulanA, smaantaa| pratibhA (aka0) pratibhASita honA, pratibhAti prtibhaatu| (suda0 pratibimbita (vi0) [pratibimba+kvip+kta] pratiphalita, 1/14) camakanA, (suda0 129) parachAI yukt| (jayo0vR0 12/116) nipapau caSakArpita pratibhAta (bhU0ka0kR0) [prati+A+kta] ujjvala, prkaashyukt| na nIraM jaladAyAH pratibimbitaM shriirm| (jayo0 12/120) 0jnyaan| pratibudh (aka0) jAganA, saceta honaa| (jayo0 2/156) 0adhyAhata, avgt| pratibuddha (bhU0ka0kR0) [prati+budh+kta] jAgRta, saceta, pratibhAgata (vi0) buddhimaan| prakhyAta, prsiddh| pratibhAdaH (puM0) buddhimAn-pratibhA dadatIti (jayo0 5/55) 0pahacAnA huA, dekhA huaa| pratibhA (napuM0) [prati+bhA lyuT] prakAza, prabhA, kAnti, pratibuddhaH (puM0) samyaktva ke vikAsa ko prApta, mithyAtvAbhAva vAlA vykti| 0jJAna guNa yukta vykti| pratibhArataH (puM0) bhaartdesh| (muni0 34/ ) pratibuddhajIvI (vi0) jitendriya, saMyamapradhAna vykti| pratibhAnvita (vi0) medhAvI, prajJAvAna, buddhimAn, pratibhA pratibuddhiH (strI0) jAgaraNa, scet| smpnn| virodhI abhipraay| pratibhAprApta (vi0) prabhA prApta, vikAsa ko prApta, kAnti ko pratibodhaH (puM0) [prati+budha+ghaJ] jAgaraNa, saceta, prApta huaa| krtvyaabhaas| (jayo0 14/45) pratibhAmaya (vi0) sphuurtijny| (jayo0 9/24) diipti| For Private and Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratibhAmukha 691 pratiyAtanA pratibhAmukha (vi0) sAhasI, zaktizAlI, blvaan| pratimAmukta (vi0) [prati+muc+kta] pratimA rahita pratibhAvaH (puM0) anukUla vRtti| pratimAvatAraH (puM0) pratibimba, chvi| (jayo0 6/40) pratimAyAH pratibhAvAn (vi0) buddhizAlI, prakharadhI vaalaa| prtibimbsyaavtaaraa:| (jayo0 16/33) pratibhAsA (strI0) [prati+bhAS+a+TAp] samAdhAna, uttr| pratimAmokSaH (puM0) pratizodha, prtihiNsaa| pratibhA sampanna (vi0) dhIgata, buddhisampanna, prjnyvNt| pratimAvaloka (napuM0) mUrti drshn| pratibhAsanaM (napuM0) [prati+bhAsa+lyuT] jhalaka, camaka, dIpti, pratimAvAn (vi0) pratimA yukta, pratijJA yukta, niyama shit| prbhaa| (jayo0vR0 6/93) pratibhinna (bhUka0kR0) [prati+bhid+kta] vibhakta, vibhAjita, | pratimukta (vi0) [prati+muc+kta] 0dhAraNa kiyA huA, pahanA prjnyk| huaa| 0paarviddh| 0prayukta kiyA huaa| 0saTA huA, jur3A huaa| kasA huA, bAMdhA huA, jakar3A huaa| pratibhU (aka0) samartha honaa| pratibhavAmi (jayo0 4/29) 0zastra susajjita, hathiyAra yukt| pratibhavet (muni0 29) 0lauTAyA huA, vApisa kiyA huaa| pratibhU (strI0) [prati+bhU+kvip] pratibhUti, jmaant| 0 pheMkA huA, uchAlA huaa| uttaradAyI kA pramANa ptr| pratimUrtiH (strI0) pratibimba, pratimA, putalA, but| (dayo0 pratibhUSA (strI0) alaMkAra, aabhuussnn| (samu0 2/10) 40) (jayo010 3/81) pratibhedanaM (napuM0) [prati+bhid+lyuTa] 0phAr3anA, vidIrNa karanA, chavi, shobhaa| (jayo070 3/81) khaNDa-khaNDa krnaa| pratimocanaM (napuM0) [prati+muc+lyuTa] 0pratizodha, prtihiNsaa| kATanA, chinna karanA, bheda krnaa| mukti, chuttkaaraa| nikAla lenA, pRthak kara denaa| pratiyattimatva (vi0) pratizodha yukt| (jayo0 1/24) vibhakta, vibhAjana, bhed| pratiyatnaH (puM0) [prati+yan+na] 0udyoga, ceSTA, udyama, pratibhogaH (puM0) [prati+bhuja+ghaJ] upabhoga, bhognaa| prishrm| pratima (vi0) sadRza, samAna, sriikhaa| (samu0 2/3) *pUrNa, sampUrNa, puuraa| pratimA (strI0) [prati+mA+aG+TAp] pratibimba, pratimUrti, abhilASA, icchA, vaanychaa| prtiruup| (jayo0vR0 6/40) virodh| prticchvi| (jayo0 16/48) pratiyacch (saka0) pradAna karanA, denaa| pratiyacchantu (jayo0 chAyA, prchaaii| kutaH punameM pratimeti kRtvA nizchAyatAmApa 12/111) vpurhitttvaat| (vIro0 12/44) pratiyA (saka0) [prati+yA] lauTanA, vApisa aanaa| pratiyAti AkRti, putalA, but| (jayo0 13/18), pratiyAt (suda0 1/36) eka pratijJA, vratI zrAvaka dvArA liyA jAne vAlA vrata kA pratihiMsA, prtishodh| niym| 'pratimA yAvajjIvaM niyamasya sthirIkaraNa kI prtijnyaa| bandI banAnA, kaida krnaa| (jaina0la0744) anugrh| pratimAgata (vi0) pratijJA zIla, sthirIkaraNa yukt| pratiyAtanaM (napuM0) [prati+yat+Nic lyuTa] 0pratizodha, pratimAgRhaM (napuM0) devAlaya, devghr| pratihiMsA, vizeSa ksstt| pratimAjotiH (strI0) jyoti kI prchaaii| jyoti kI chaayaa| vairI ke prati vairbhaav| pratimAnaM (napuM0) smmaan| (jayo0 5/490) pratiyAtanA (strI0) [prati+yat-Nic+yuc+TAp] 0pratibimba, 0dravya prmaann| pratimUrti, pratimA, muurti| pratimAparicArakaH (puM0) pujArI, sevk| paraspara meM vairbhaav| For Private and Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiyAnaM 692 prativasathaH 17mA pratiyAnaM (napuM0) [prati+yA+lyuTa] lauTanA, pratyAvartana, vApasI, | pratirodhakaH (puM0) [prati+rudh+Nvula] virodhI, vipakSI, shtru| punraagmn| cora, luTerA, tskr| pratiyogaH (puM0) [prati+yuj+ghaJ] banAnA, yojanA taiyAra / pratirodhanaM (napuM0) [prati rudh+ lyuT] 0virodhI, vipakSI, shtru| krnaa| cora, lutteraa| antarvirodha, vcnvirodh| pratirodhin (puM0) [prati+rudha+Nini] virodhI, vipakSI, shtru| shyog| 0cora, luTerA, tskr| viSa nivAraka aussdhi| 0rukAvaTa, bAdhA, vighn| upcaar| pratilaMbhaH (puM0) [prati+lambha+ghaJ] 0upAlambha, nindA, pratiyogina (vi0) virodhabhAva yukt| (jayo0 9/3) apmaan| pratiyogin (vi0) [prati+yuja ghinuNa] virodha karane vAlA, grahaNa karanA, hAsila krnaa| pratIkAraka, baadhk| (jayo0 12/4) 0vApisa lenaa| sahayoga karane vaalaa| pratipakSa svruup| yoginaM yoginaM pratilekhakaH (puM0) punarIkSaka, AgamAnusAra nirIkSaNa karane prati vAlA saadhu| pratiyogin (puM0) virodhI, vipakSI, shtru| 'pratilekhatIti pratilekhakaH,pravacanAnusAreNa pratiyoddha (puM0) [prati+yudh+tuc+ghaJ] virodhI, zatru prtipkssii| sthAnAdinirIkSakaH, saadhurityrthH| (jaina0la0 745) pratirakSaNaM (napuM0) [prati+ra+ lyuT] 0rakSA, bacAva, sNdhaarnn| lipikaar| 0paraspara meM upakAra karanA, eka dUsare ko bcaanaa| pratilekhanA (strI0) kSetrAdi kI prarUpaNA, nirIkSaNa, avlokn| pratirarAGkaH (puM0) pratidantakSat, vRddh| (jayo0 18/99) 'pratilekhAnaM, pratilekhanA, prati pratyAgamAnusAreNa pratiraMbhaH (puM0) [prati+ra+ghaJ] 0kopa, roSa, krodh| nirUpaNamityarthaH' (jaina0la0 745) Arambha, hiNsaa| pratilekhA (strI0) vicAra karanA, ArAdhanA meM hitAhita kA pratiravaH (puM0) [prati-ru+ac] 0kalaha, jhgdd'aa| dhyAna rkhnaa| 'ArAdhanAnirvighnasiddhyartha devatopadeSTAMgagUMja, prtidhvni| nimittaadiggvessnnm| (bha0A0TI068) pratirUpakaH (puM0) sone cAMdI meM dhokhA denA, kRtrima hiraNyAdi / pratilomaH (puM0) anabhipreta, abhISTatA kA abhaav| lomaM lomaM krnn| prati loma-pratikSaNa (jayo0 28/43) vaJcanApUrNa vyvhaar| pratiloma-vicAraH (puM0) anabhipreta vicaar| (jayo0 28/43) pratirUpakavyavahAraH (puM0) mela-sammela kA vyApAra, milAvaTI pratiloka (saka0) dekhanA, avalokana karanA, dhyAna denaa| vastu kA vyaapaar| (muni0 13) 0byAjIkaraNa, dhokhaadhdd'ii| 'kRtrimahiraNyAdikaraNaM pratirUpaka | prativacanaM (napuM0) [prati+va+lyuTa] punarukta, prativAda, uttama, vyavahAraH' (ta0va0 7/21) smaadhaan| pratiruddha (bhU0ka0kR0) [prati+rudh+kta] avaruddha, vAdhita, prativacas (napuM0) uttara, smaadhaan| vyavadhAna yukt| prativad (saka0) uttara denA, samAdhAna krnaa| (samu0 3/5) antarita, rukA huaa| prativartini (strI0) vidymaanaa| (jayo0 13/57) 0kSatiyukta, khnnddit| prativadat (vi0) anusaraNa karane vaalaa| (jayo0 12/108) veSTita, gherA yukt| prativarjanaM (napuM0) chor3anA, tyaagnaa| (samu0 3/4) pratirodhaH (puM0) [prati+rudh+ghaJ] virodha, pratihiMsA, prtishodh| prativartanaM (napuM0) [prati* vRt+ lyuT] lauTAnA, vApisa krnaa| vighna, bAdhA, avrodh| (jayo0 9/75) __0aanaa| (jayo0 27/50) 0rukAvaTa, aTakAva, zatru, prtipkssii| prativaSita (vi.) barasAe ge| (jayo0vR0 12/133) chipAnA, roknaa| prativasathaH (puM0) [prati+vas+athac] 0grAma, gaaNv| apaharaNa karanA, corI, ddhkaitii| upngr| For Private and Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prativa 693 pratizrut prativaha (saka0) le jAnA, netRtva krnaa| bhaikSyasyApi vizuddhaye / prativeSTita (bhU0ka0kR0) [prati veSTa+kta] pIche kI ora prativahet buddhiM bhvaadunmnaaH| (muni0 3) mur3A huaa| prativahanaM (napuM0) [prati+va+ lyuT] vApisa le jAnA, netRtva | prativyUDha (bhU0ka0kR0) [prati+vi+Uha+kta] saMgrAmaracanA, krnaa| yuddha meM praast| prativAkyaH (puM0) prtidhvni| (jayo0 5/35) prativyUhaH (puM0) [prati+vi+U ghaJ] yuddha racanA, yuddha meM prativAdaH (puM0) [prati+vad+ghaJ] samAdhAna, uttr| nAkAbaMdI, zatru ko gherane kI prkriyaa| ___0asvIkRti, iMkAra krnaa| 0samuccaya, sNgrh| prativAdalopa (vi0) iMkAra karane vaalaa| (vIro0 14/52) pratizabdAyita (vi0) pratidhvani yukt| (jayo0 12/49) prativAdin (puM0) [prati+vadNini] virodhI, pratipakSI, vipkssii| pratizamaH (puM0) [prati+zam+ghaJ] vizrAma, viraam| __0bolane vaalaa| (samu04/1) (jayo0 3/12) __upazamana, shaant| prativAraH (puM) [prativR+ghaJ] dUra rakhanA, alaga-thalaga krnaa| pratizayanaM (napuM0) [prati+zI+lyuTa] pradarzana karanA, dharanA denaa| pratizayita (vi0) [prati+zI+kta] abhISTa icchA ke lie prativAraNaM (napuM0) [prati+vR+lyuT] nivAraNa, dUra krnaa| dharanA dene vaalaa| prativAriDimbaH (puM0) jala meM avsthit| (suda0 111) pratizApaH (puM0) [prati+zap+ghaJ] zApa ke badale shaap| prativArtA (strI0) sUcanA, saMdeza, prasAraNa, pracAra, saMvAda, pratizAsanaM (napuM0) [prati+zAs+lyuT] 0Adeza denA, dUta smaacaar| bhejanA, saMdeza denA, AjJA denA, iMgita krnaa| vaartaalaap| virodhI Adeza, adhikRta vcn| prativAsin (vi.) [prati+vas+Nini] nikaTavartI, par3ausI, vApasa bulaanaa| samIpastha rahane vaalaa| pratiziSTa (bhU0ka0kR0) [prati+zAs+kta] 0AdiSTa, pressit| prativighAtaH (puM0) [prati vi+hra+ghaJ] saMhAra, badalA lenaa| visarjita kiyA huA, bhejA gyaa| 0Apasa meM bhidd'naa| 0asvIkRta kiyA huaa| pratividha (aka0) virodha krnaa| vikhyAta, prsiddh| pratividhAnaM (napuM0) [prati+vi+dhA+lyuTa] pratikAra karanA, pratizyA (strI0) [prati+zyai+ka+TAp] sardI, jukaam| virodha karanA, viruddha kArya krnaa| pratizrayaH (puM0) [prati+zri+ac] Azrama, ArAma gRh| 0vyavasthA, krm| zaraNasthala, vizrAma gRh| sthApanna, sahakArI sNskaar| ghara, AvAsa, nivaassthl| pratividhAtuM (tumun) virodha karane ke lie| (samu07/22) sabhA, prissd-sthaan| pratividhAyi (vi0) [prati+vidhA+ki] pratizodha, pratihiMsA, prtijnyaa| prtighaat| shaaytaa| upacAra, nidAna, cikitsaa| pratizravaH (puM0) [prati+zru+ap] 0svIkRti, shmti| pratikriyA ke upaay| pratijJA, niym| prativiziSTa (vi0) [prati+vi+zAs+kta] atyanta shresstth| gUMja, dhvni| prativIthi (strI0) pratyeka patha-vIthiM vithiM prati prtiviithi| pratizravaNaM (napuM0) [prati+zru+lyuTa] 0dhyAnapUrvaka zravaNa krnaa| prativezin (vi.) [prativez+ini] par3ausI, par3osa meM rahane vaalaa| 0vacana denA, svIkRti denaa| prativezadAnaM (napuM0) sabhI dAna, cAroM prakAra ke daan| pratijJA vcn| (vIro0 13/10) sAdhu vcn| prativezyaH (puM0) [prati viz+Nyat] par3ausI, nikaTavartI, 0sAdhu kI kriyA kA doss| pratizrut (strI0) [prati zru+kvip] prtijnyaa| smiipsth| gUMja, prtidhvni| For Private and Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratizruta 694 pratiSThita pratizruta (bhU0ka0kR0) [prati+zrut+kta] 0vacanabaddha, shmt| pratiSiddha (bhU0ka0kR0) [prati+sidh+kta] varjita, niSiddha, asviikRt| 0khaNDita, prtyukt| pratiSedhaH (puM0) [prati+sidh+ghaJ] 0asat aMza kA parityAga prtissedho'sdNshH| dUra rakhanA, alaga krnaa| nikAla denaa| mukaranA, asviikRti| niSedha krnaa| viruddha kthn| pratiSedhaka (vi.) [prati+sidh+Nvula] niSedha karane vAlA, haTAne vaalaa| rokane vAlA, manA karane vaalaa| pratiSedhakaH (puM0) nivAraka, vighnkaark| pratiSedhanaM (napuM0) [prati+sidh+lyuT] 0dUra rakhanA, alaga krnaa| nivAraNa karanA, roknaa| niSedha krnaa| 0asvIkRta, manA krnaa| pratiSevaka (vi0) jJAna, tapAdi kA Azraya vaalaa| pratiSevaNA (strI0) akalpanA kA aacrnn| pratiSkaH (puM0) [prati+skaMda+Da] 0dUta, sNdeshvaahk| guptacara, jaasuus| pratiSkazaH (puM0) [prati+kaz+ac] 0dUta, sNdeshvaahk| guptacara, jaasuus| 0haMTara, caabuuk| pratiSkaSaH (puM0) [prati+kaS+ac] 0cAbuka, haMTara, camar3e kA kodd'aa| pratiSTaMbhaH (puM0) [prati+stambha+ghaJ] virodha, avarodha, rukaavtt| vighna, bAdhA, mukaablaa| pratiSThA (strI0) [prati sthA+a+TAp] 0ijjata, (samu01/8) 0khyAti, yaza, kIrti, prsiddhi| pada, padavI, sthAna (jayo0 2/59) 'parAmutkRSTAM padavIJca vrajet' (jayo0 2/59) 'padaM pratiSThA bbndh| (jayo0vR01/45) rahanA, sthita honA, tthhrnaa| avasthA, sthiti| (jayo0 2/31) 0AvAsa sthAna, ghara, jnmbhuumi| 0nyAsa, sthaapnaa| dRr3hatA, dhIratA, sthiratA, dRr3hAdhAra, sthairy| 0pAyA, Teka, shaaraa| kIrtibhAjana, vizruta alNkaar| uccapada, pramukhatA, ucca adhikaar| saMsthApana, prtisstthaapn| niSpatti, praapti| zAnti, vizrAma, vishraanti| 0AdhAra, aashry| kisI pratimA kI sthaapnaa| 0pratiSThApana smiti| 0dhAraNA jnyaan| 'pratiSThanti vinAzena vinA asyA arthA iti pratiSThA' (dhava0 13/243) pratiSThAcAryaH (puM0) vAstuzAstrAdi kA vettaa| vyaajk| vidhi-vidhAna vettaa| pratiSThAna (napuM0) [prati sthA+lyuT] 0avasthA, AdhAra, niiNv| sthiti, tthikaanaa| pratiSThApaka (vi0) pratiSThA karAne vaalaa| pratiSThApanaH (puM0) samiti vishess| (vIro0 6/37) pratiSThApanazuddhiH (strI0) mala-mUtra Adi meM tyAga bhaav| pratiSThApanasamitiH (strI0) uccAra-prasravaNasamiti, utsargasamiti, mala, mUtrAdi ke visarjana para prANipIDA parihAraka bhaavnaa| viSThAdipravilokya vismitamitaH sAdho tvayA bho! yathA tvattulyA apare'pi santi manujAstenaiva yAntaH pthaa| ityAtmIyamalotkaraM ca bhavataikAnte tathA tyjytaaN| kasmai janamabhRte'pyupadravakaraM na syAt prbhujytaaN|| (muni0pR013) pratiSThApradA (vi0) vIkSA kAriNI, vidhi pradAna karane vaalii| (jayo0 23/4) pratiSThApradAyinI (vi0) AdararadA, pratiSThA dene vaalii| (jayo0vR0 20/26) pratiSThita (bhU0ka0kR0) [prati sthA+kta] 0mryaadit| 0saMsthApita, abhimNtrit| For Private and Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitiH 695 pratisevA vikhyAta, prasiddha (jayo0 2/105) kalpyatAM bhaviSu | pratisamAdhAnaM (napuM0) [prati sam+A+dhA+lyuT] 0samAdhAna, bhAvanocchriti stAvataiva hi pathaH prtisstthitH| (jayo0 2/105) upacAra, nidaan| sthagita kiyA gyaa| cikitsaa| upaay| 0avasthita, rakhA gyaa| pratisamAsanaM (napuM0) [prati+sam+A+as+lyuT] sAmanA honA, pratiSThitiH (strI0) sthApanA (jayo0 3/8) 0eka sA honA, jor3I yukt| mryaadaa| (jayo010 2/105) mukAbalA karanA, virodha karanA, Takkara lenaa| pratisaMvid (strI0) [prati sam+vid+kvip] yathArtha jJAna, | pratisaraH (puM0) [prati+sa+ac] 0klaaii| ___ vastu sthiti kA jnyaan| 0anucara, bhRtya, sevk| pratisaMhAraH (puM0) [prati+sam+ha+ghaJ] 0pIche le jAnA, 0krkNknn| vApisa httaanaa| pratisammati (strI0) smrthk| (jayo0 23/44) alpatA, sNpiiddn| pratisargaH (puM0) [prati+sRj+ghaJ] 0gauNa racanA 0dhAraNA zakti, smaavesh| pUrti-'trivargapratisargodharmArthakAma-nirmANamapikRtam' parityakta karanA, chodd'naa| (jayo0vR0 12/85) pratisaMhRta (bhU0ka0kR0) [prati+sam+ha+kta] vApisa liyA vighaTana, prly| huA, pIche khIMcA huaa| prathama ikAI, adhyAya kA prathama aMza, prArambhika aNsh| sammilita karanA, aMtargata karanA, milaanaa| pratisAMdhAnikaH (puM0) [pratisaMdhAna+Thaka] 0bhATa, caarnn| 0sNpiiddit| 0bNdii| pratisaMkramaH (puM0) [prati sam+kram+ghaJ] prati calAyamAna pratisAraH (puM0) [prati+sR+ghaJ] smaarmbh| (jayo0 10/1) ____0parachAI, pratibimba, prticchaayaa| pratisAraNaM (napuM0) [prati+sR+Nic+ lyuT] ghAva bharane kA pratisaMkhyA (strI0) [prati+sam+khyA+a+TAp] __upakrama, malhama paTTI krnaa| 0cetanA, jaagRti| pratisArI (strI0) pratisArIbuddhi, Rddhi vizeSa, jisase guru ke pratisaMcaraH (puM0) [prati+sam+ca+Ta] 0pIche mur3anA, kisI bhI bIjapada ko grahaNa karane kI Rddhi| anusaraNa krnaa| pratisIrA (strI0) [prati+si+na+TApa] 0paradA, kanAta, cik| pratisaMdezaH (puM0) [prati+sam+diz+ghaJ] 0pratyuttara, uttarita aavrnn| javanikA, 0cuuNghtt| krnaa| pratisUryagamanaM (napuM0) kAyakleza kI avasthA, sUryAbhimukha saMdeza kA saMdeza denaa| ho kara tapa krnaa| AdityAbhimukhAM gmnm| pratisaMdhAnaM (napuM0) [prati+sam+dhyA+lyuTa] ekatrita honA, (bha0A0TI0 222) eka sthAna para milnaa| pratisRSTa (bhU0ka0kR0) [prati-sRj+kta] 0preSita, bhejA gyaa| 0upAya, upcaar| 0agrasara kiyA gyaa| AtmaniyaMtraNa, aatmdmn| prasiddha, vikhyAta, punrrcnaa| prshNsaa| samAdhAna, prtyuttr| asviikRt| pratisaMdhi (strI0) [prati+sam+dhA+ki] punrmiln| pratisevanA (strI0) indriya viSayoM ke prati anurAga, munidharma 0saMkramaNa kaal| pAlana ke samaya meM bhI anuraag| virAma, uprm| pratisevanAkuzIlaH (puM0) indriyoM ke viSayoM meM Asakti, pratisattA (strI0) sattA yukt| anAsakta hokara bhI uttaraguNoM kI viraadhnaa| pratisamartha (vi0) samarthana karane vaalaa| 'pratisamarthayatA, pratisevanAnumatiH (strI0) kie gae pApa kI prazaMsA krnaa| nijalakSaNAmitinizamya sa buddhi vickssnnH| pratisevA (strI0) sevA ke prati sevaa| (samu0 1/36) For Private and Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratisevita 696 pratIta pratisevita (vi0) pAMcoM indriyoM kA upyog| pratihita (bhU0ka0kR0) [prati+dhA+kta] sAtha jar3A gayA, sAtha pratisnAta (bhU0ka0kR0) [prati+snA+kta] snAna kiyA huaa| saTA diyA gyaa| pratisnehaH (puM0) paraspara snehbhaav| pratIka (vi0) [prati+kan] kI ora mur3A huaa| pratispaMdanaM (napuM0) hRdaya kA kmpn| viparyasta, ulttaa| pratispardhin (vi0) pratidvandvitA yukt| (jayo08/61) _ viruddha, pratikUla, vipriit| pratisvanaH (puM0) pratidhvani, guuNj| pratIkaH (puM0) avayava, angg| apANakaiH prANabhRtAM pratIkairamAni pratihata (bhU0ka0kR0) [prati+hra+kta] 0pachAr3A huA, mArA cAjiH pratatA, satIkaiH (jayo 8/37) huaa| hanana kiyA huaa| vighAta kiyA gyaa| pratIkaM (napuM0) pratimA, prtimuurti| 0pIche khader3A huaa| cihn| virodha kiyA gayA, avruddh| 0muMha, cehraa| pressit| pratIkAraH (puM0) viruddha, pratikUla, vipriit| ghRNita, nindniiy| niraakrnn| (dayo0 88) grahaNa nahIM kie jAne yogy| pratIkSa (aka0) pratIkSA karanA, iMtajAra krnaa| (suda0 94) pratihatamati (vi0) ghRNA karane vAlI buddhi| pratIkSAJcake (jayo010/8) pratihati (strI0) [prati+han+ktin] prapaJcavRtti chala kapaTa | pratIkSaNaM (napuM0) [prati IkS lyuT] 0iMtajAra krnaa| bhaav| (jayo0 25/15) apekSA, aashaa| ulaTakara mArA gayA, pachAr3A gayA, palaTA gyaa| 0khyAla, vicAra, dhyaan| 0praavrt| pratIkSA (strI0) [prati+Iz+aGga+TApa] 0apekSA, aashaa| 0bhgnaashaa| 0khyAla, vicAra, dhyaan| krodh| 0iMtajAra, bATa johnaa| ummIda nhiiN| 0kSamAdi kA abhaav| pratIkSita (bhU0ka0kR0) [prati+asa+kta] apekSA kI gii| pratihananaM (napuM0) [prati han+ lyuT] 0prahAra, 0karanA, pachAr3a vicAra kiyA gyaa| denA, plttnaa| pratIkSya (saMkR0) [prati IkSa+Syat] pratIkSA karane yogy| vighAta krnaa| vicAra karane yogy| 0samArambha krnaa| 0 zraddheya, aadrnniiy| 0hanana krnaa| anusaraNI, pratipAlanIya, pripuurnniiy| pratihata (puM0) [prati+ha+tRc] 0pachAr3ane vAlA, dhakelane / pratIcI (strI0) [prati+a+kvin+GIp] pazcima dishaa| vaalaa| pratIcIna (vi0) pshcimii| 0haraNa karane vaalaa| bhAvI, paravartI, anuvrtii| pratihAraH (puM0) [prati+ha+ghaJ] dvArapAla, pratihArI, drvaan| pazcimI dizA kA niyama, dezAvakAzikavrata vishess| (jayo0 3/21) (suda0 94) pratIcIya (strI0) pazcimadizA (jayo018) daravAjA, phaattk| pratIccha (vi0) pratIkSA karane vaalaa| (dayo0 2/2) grahaNa 0prahAra krnaa| karane vaalaa| jAdUgara, aindrajAlikA pratIcchaka (vi0) pratIkSA karane vaalaa| pratihArakaH (puM0) [prati+ha+Nvula] 0jAdUgara, aindrjaalik| pratIcchanA (strI0) artha kA nizcaya krnaa| pratihAraka (vi0) krIDana kaark| (jayo0 25/15) / pratIcya (vi0) [pratIcI+yat] pazcima dishaavrtii| pratihAsaH (puM0) [prati+has+ghaJ] paraspara haMsI, eka dUsare / pratIta (bhU0ka0kR0) [prati+i+kta] 0svIkRta, aMgIkRta, kI haMsI, haMsane para hNsnaa| gRhiit| For Private and Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratItiH 697 pratta sabhI jJAta, jAnA gyaa| pratIpaM (avya0) isake viparIta, viparIta krmaanusaar| ke vikhyAta, vizruta, prsiddh| viruddha, ke virodha meN| dRr3hasaMkalpayukta, vizvAsa karane vaalaa| pratIpaga (vi0) viruddha calane vAlA, viparIta, pratikUla, prasanna, khuza, aanNdit| virodhii| prasthita, pryaat| pratIpagatiH (strI0) ulaTI gati, viparIta caal| gujarA huA, bItA huaa| pratIpagamanaM (napuM0) viparIta gmn| pramANita, sNsthaapit| pratIpataraNaM (napuM0) dhAra ke viruddha jaanaa| 0catura, buddhimaan| nAva claanaa| pratItiH (strI0) [prati I+ktina] vizvAsa. prasakti | pratIpapatnI (strI0) sauta, dUsarI ptnii| pratIpatnyAstadeva kinna (jayo0 14/6) susamaye bhAgyapratIti prajAH (jayo0 8/85) smbhuutsvidsiimshokcihnm| (jayo0 14/30) prati iti-gamana honaa| (jayo0vR0 14/6) pratIpavacanaM (napuM0) 0khnnddn| 0parijJAna, jnyaan| (jayo0 27/61) (suda0 2/24) janasya pratipakSIvacana, pratikUla vaannii| nItiH parata prnniitiH| samItirAste viklprtiitiH| pratIpavarzinI (strI0) khnnddn| (jayo0 27/61) durAgraha pUrva bolane vaalaa| pratIpavipAkin (vi0) viparIta phldaayk| nizcaya, spaSTa jJAna, prtykssjnyaan| pratIma (vi0) pratIti karane yogy| virAgamekAntayA pratImaH yaza, kiirti| siddhau rataH kintu bhavAn supiim| (jayo0 26/75) 'pratImaH Adara, smmaan| pratItiM kurmaH' (jayo0vR0 26/25) 0harSa, khuzI, aannd| pratIya (vi0) paryaTana, bhrmnn| (jayo01/20) pratIyantu (jayo0 pratItidUtI (strI0) preSita dUtI, bhejI gaI duutii| prati samIpaM 1/20) priysyetipressitaaduutii| (jayo0vR0 15/89) pratIraM (napuM0) [pra.tIrka ] taTa, kinaaraa| pratItta (vi0) [prati+dA+kta] lauTAyA huaa| vAghisa kiyA pratIvApaH (puM0) [prati+vap+ghaJ] 0bhasma banAnA, dhAtu huaa| pighlaanaa| pratItya (vi0) anya vastu kI apekSA vAlA, vivkssit| 0mahAmArI, chUta kI biimaarii| (samya089) prativezaH (puM0) [prati viz+ha-has+ghaJ] dvaarpaal| pratItyasatyaM (napuM0) anya vastu kI apekSA karake bolA jAne prativezin (vi0) [prativeza+ini] prativeza vaalaa| vAlA sty| pratihAratA (vi0) dvaarpaalpnaa| (vIro0 13/9) pratItyA (strI0) pazcima dishaa| (jayo0 15/4) pratIhArI (strI0) [pratIhAra+ac+GISa] dvaarpaalin| pratIndhakaH (puM0) eka deza kA naam| pratudaH (puM0) [pra+tud+ka] pakSiyoM kI eka jAti totA, kAka pratIpa (vi0) [pratigatA Apo yatra, prati+ap+ac] pratikUla, vishess| viruddha, viparIta, 0cubhone kA upakaraNa, aMkuza, bhaalaa| virodhI, zatru bairii| (jayo0 1/46)(jayo0 1/11) pratuSTiH (strI0) [pra+tuS+ktin] tRpti, saMtoSa, harSa, khushii| ulaTA, vipriit| 0prasanna bhaav| 0aannd| 0aashutoss| pratigAmI (bhakti0 3) 0anusaraNa shiil| pratodaH (puM0) [pra+tud+ghaJ] 0aMkuza, bhaalaa| caabuk| arucikara, apriyA pratUrNa (vi0) [prAtvar+kta] 0tvarita, kSipragAmI, shiighrgaamii| 0haThI, durAgrahI, addiyl| divasa diip| ___ 0teja, tIvragati vAlA, phurtiilaa| pratIpaH (puM0) sUrya (suda0 2/33) pratolI (strI0) [pra+tul+ghaJ+GIS] galI, nagara ke madhya pratIpaM (napuM0) eka alaMkAra jisameM upamAna kI upameya se kI sdd'k| dvAra kA UparI bhAga, dvAropariprAGgaNabhAga pratolI tulanA karate haiN| kthyte| (vIro0 2/34) upamA se vipriit| pratta (bhU0ka0kR0) [pra+dA+kta] 0pradatta, diyA gyaa| For Private and Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratna 698 pratyadanaM vaktA / prastuta kiyA gyaa| sRSTaye prattaM dattameva kilN| (jayo0vR0 pratyakSaphala (vi0) spaSTa darzita, dRzya phaloM kA rakhane vaalaa| 2/93) pratyakSa-vAdin (puM0) pratyakSa kA kathana, pratyakSa pramANa kA pratna (vi0) [pra+lap] 0purAnA, purAtana, praaciin| 0prathama, puraanngt| pratyakSavihita (vi0) spaSTa vidhAna kiyA huA, sIdhA kathana paramparAgata, prthaagt| kiyA huaa| pratnapadaM (napuM0) purANa pratiSThA, purANa puruSa smmt| 'pratlAnAM pratyakSasthita (vi0) sAmane sthita, cita, samajhadAra, saakssaasthit| purANapuruSANAM padaM pratiSThA yasmiMstat' (jayo0 2) (jayo0vR03/22) pratyak (avya0) [prati aJc+kvin] viruddha dizA meM, pIche pratyakSAbhAsaH (puM0) pratyakSa kA AbhAsa honA, avizadatA ke kI or| hote hue pratyakSa mAnA jAnA, akasmAt dhUma ke dekhane se se pazcima meM, bhItara kI or| jo agni kA jJAna hotA hai, vaha pratyakSa nahIM, kintu antara kI or| pratyakSAbhAsa hai| 0pahale samaya meN| pratyakSin (puM0) vizada dRSTA, sAkSAt drshk| pratyakSa (vi0) samakSA (jayo0 1/23) indriya gocr| pratyakSopacAravinayaH (puM0) AcArya, upAdhyAya, guru janAdi 0dRssttigocr| ke prati Adara rkhnaa| 0upasthita, dRSTigatA pratyagra (vi0) [pratigataM agraM zreSThaM yasya] 0nUtana, abhinava, 0indriyagrAhya, indriyjnyey| nayA, taajaa| 0spaSTa, vizada, sApha, sarala, vyadhAna shuuny| vizuddha, svaccha, saaph| suspaSTa, suvykt| pratyanavayas (vi0) alpavayaska, trunn| pratyakSaM (napuM0) vizada pratibhAsa, spssttaabhaas| pratyagrahaM (napuM0) paDigAhana, sAdhu ko AhAra ke nimitta sAkSAt rUpa se jAnanA, (vIro0 20/21) prtivedn| (suda0 119) svayaM dRSTa, vizada nirbhaasn| pratyagramRSTa (vi0) komlaagrbhaag| udagrazAkhA navapallavAni aatmniyt| Atma jJAna se pratIti honaa| __pratyagramRSTAni mudA jghaas| (jayo0 13/111) 0svArtha saMvedana, svaarthvyvsaay| pratyaMc (vi0) [prati+aJca+kvin] pazcavartI, anuvartI, bhaavii| AtmajJAna, kevljnyaan| 0dekheM vishess-prtykssjnyaan| pazcima dizA kaa| pratyakSajJAnaM (napuM0) vizada jJAna, spaSTa jnyaan| (vIro0 20/18) 0haTAyA huA, nivAritA sva-para vyavasAyAtmaka jnyaan| pratyaMcakSaM (napuM0) Antarika avyv| 0indriyAnindriyAnapekSamatIta vyabhicAraM sAkAragrahaNaM prtykssm| pratyaMcadakSiNata: (avya0) dakSiNa-pazcima kI or| (ta0vA0 1/12) 'akSNeti vyApnoti jAnAtItyakSa AtmA, pratyaMcadRz (strI0) antardRSTi, AbhyAntara dRsstti| tameva prAptakSayopazamaM prakSINAvaraNaM vA pratiniyataM prtykssm| pratyaMcamukha (vi0) pazcimAbhimukhI, viparIta sthiti ko prApta (sa0si0 1/12) huaa| muMha mor3e hue (jayo0 7/19) pratyaG mukhe sakhe pratyakSadarzanaM (napuM0) vizada darzana, spaSTa drshn| syande roSo meM praagihoditH| (jayo07/19) sAkSAt drshn| Atma dRsstti| pratyaGmukha (vi0) dekho uupr| pratyakSadarzana (vi0) akSi se dRzyamAn, dRssttigt| pratyaMcasrota (vi0) pazcima kI ora bahane vaalaa| pratyakSadarzin (vi0) dRSTigata, AMkhoM kI sAkSI, abhiprmaann| | pratyaJcA (strI0) baann| (jayo0vR0 1/88) pratyakSadRSTa (vi.) sAkSAt drshit| akSi se dekhA gyaa| pratyaJcApariNAmaH (puM0) gunn| (vIro0 27) pratyakSapramA (strI0) jJAnendriya se jaankaarii| pratyacit (vi0) [prati+aJca+kta] pUjita, sammAnita, arcit| pratyakSapramANaM (napuM0) vizada pramANa, spaSTa prmaann| pratyathin (puM0) zatru, prtyaashaadhaarii| (jayo0 8/54) pratyakSapramANaM (napuM0) 0akSi prmaann| netrendriya dvArA dRSTa kA | pratyadanaM (napuM0) [prati+ad+ lyuT] 0bhojana karanA, AhAra prmaann| 0Atmajanya prmaann| lenaa| For Private and Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyanIkaH 699 pratyarthin pratyanIkaH (puM0) pratyanIka doSa, AhAra-nIhAra Adi ke vizvAsa, zraddhA-pratyayo na punaH kAryaH kulInAnAmapi samaya gurujanoM kI vandanA krnaa| kRtikarma ke doSoM meM striyaam| pratyayo vizvAso na kAryaH (jayo0 2/151) sattaravAM doss| AhArassa ukAle nIhArassAvi hoi paDiNIyaM' 0saMbodha, vicAra, bhAva, smmti| (jaina0la0 752) jAnakArI, anubhava, sNjnyaan| pratyabhijJA (strI0) [prati+abhi+jJA+aG+TAp] jAnanA, 0kAraNa, AdhAra, nimitta, saadhn| phcaannaa| 0prasiddhi, yaza, kIrti, khyaati| yaha vahI hai, isa prakAra kA jnyaan| padArtha pratIti, AbhAsa pratIyate'nenArtha iti pratyayaH'pratyabhijJA sa evAyamiti jJAnam' prtybhijnyaa| tadevedaM tatsadRzaM jJAnakAraNaM ghaTAdi (jaina0la0 753) iti vaa| (jaina0la0 752) viruddhagamaka-pratyayo viruddhgmnm| (jayo0 1/31) pratyabhijJAta (bhU0ka0kR0) pahacAnA huaa| 0vyAkaraNa prsiddh| pratyabhijJAnaM (napuM0) [prati+abhi+jJA+lyuT] 0darzana aura tiGata pratyaya sup Adi pratyaya, kriyAtmaka tipa, tas smaraNa ke nimitta se hone vAlA saMkalpanAtmaka jnyaan| Adi pratyaya, saMjJAtmaka sup aura jasAdi pratyaya (jayo070 26/89) 'darzana-smaraNa-kAraNakaM saGkalanaM (jayo0 2/52) pratyabhijJAnaM tadevedaM tatsadRzaM tadvilakSaNaM ttprtiyogiityaadi| pracalana, abhyaas| (parIkSAmukha 3/5) zapatha, saugandha utthaanaa| sAkSI lenaa| anubhavasmRtihetukaM saGkalanAtmakaM jJAnaM prtybhijnyaanm|' pratyaya-kaSAyaH (puM0) karma rUpa bandha kA kAraNa, kaSAya kA (nyAyadIpikA 56) AdhAra, kaSAya kA AzrayA krodha vedanIya karma ke udaya vastu kA pUrvApara kAla kI vyApti kA jnyaan| se jIva krodha rUpa pariNata hotA hai| jAnanA, phcaannaa| 'paccaya-kasAo NAma kohaveyaNIyassa kammassa udaeNa pratyabhijJAnAbhAsaH (puM0) sadRza vastu meM 'vaha yahI hai' isa jIvo koho hodi, tamhA taM paccayakasAeNa koho' prakAra ke jJAna ko tathA usI padArtha meM yaha usake sadRza (kasAya pA0pR0 21) hai' isa prakAra ke jJAna ko pratyabhijJAnAbhAsa kahate haiN| pratyayakAraka (vi0) vizvAsa paidA karane vaalaa| 'sadRze tadevedaM tasminneva tena sadRzaM, yamalakavadityAdi pratyaya-kArin (vi0) vizvAsa utpanna karane vAlA, zraddhAzIla, pratyabhijJAnAbhAsaH'1 (parIkSA 6/9) vicaarvaan| pratyabhibhUta (bhU0ka0kR0) [prati+abhi+bhU+kta] parAjita, | pratyayakriyA (strI0) apUrva adhikaraNa kI kalpanA, pApAsava jItA huaa| rUpa kriyaa| pratyabhiyukta (bhU0ka0kR0) [prati+abhi+yuj+kta] abhiyoga pratyayavat (vi0) pratyayoM kI trh| 0dhAraNA/vicAra ke smaan| lagAyA huaa| ___0anubhava yukt| 0sAdhana saMpannatA yukt| pratyabhiyogaH (puM0) [prati+abhi+yuj+ghaJ] abhiyoktA ke pratyayavatI (vi0) pratyayoM vAlI 'ti' Adi pratyaya vaalii| prati doSAropaNa karanA, doSa lgaanaa| (jayo0vR0 1/31) zraddheya, vishvaasii| pratyabhivAdaH (puM0) [prati+abhi+vad Nic+ghaJ] Apasa meM pratyayin (vi0) [pratyaya ini] vizvAsa karane vAlA, zraddhA namana karanA, paraspara meM abhivaadn| karane vaalaa| pratyabhivAdanaM (napuM0) paraspara namana, namana karane vAle ke prati pratyartha (vi0) [prati+artha+ ac] upayogI, yuktisNgt| prnnmybhaav| pratyarthaka (vi0) [prati+artha+Nvula] virodhI, prtipkssii| pratyabhiskaMdanaM (napuM0) [prati+bhi+skand+ lyuT] pratyAropa, pratyarthin (vi0) [prati+artha+Nini] pratipathI, virodhI, shtrutaapuurnn| dossaaropnn| pratyarthin (puM0) zatru, virodhI, vipkssii| pratyayaH (puM0) [prati i. ac] pratinivRtto bhavati (vIro0 2/34) pratidvandvI, sama, samAnatA yukta, jor3I kaa| 0dhAraNA, nizcita vishvaas| prtivaadii| For Private and Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyarpaNaM 700 pratyAgAlaH denaa| pratyarpaNaM (napuM0) [prati+R+Nic+lyuT] vApisa denA, lauTA pratyavekSita (vi0) [prati+ava IkSAkta] nirIkSita, avlokit| pratyasnamayaH (puM0) [prati+astam+ay+ac] chipanA, pratyarpita (bhU0ka0kR0) [prati+R+Nic+kta] lauTAyA, vApasa asta honaa| kiyaa| 0anta, smaapti| pratyavamarzaH (puM0) [prati+ava+mRz+ghaJ] gambhIra | pratyAkSepaka (vi0) [prati+A+kSip+Nvul] upahAsa karane cintana, mnn| vAlA, haMsI ur3Ane vAlA, vyaMgyapUrNa vyvhaar| 0parAmarza, sIkha, ucita shikssaa| pratyAkhyAta (bhUka0kR0) [prati+A+khyA+kta] 0pratiSiddha, prtyupsNhaar| nissiddh| pratyavarodhanaM (napuM0) [prati+av+rudh+lyuT] vighna, bAdhA, asvIkRta, manA kI gii| rukAvaTa, avarodha, viraam| prakhyAtasevA (strI0) niSiddha vastu kA sevn| pratyavasAnaM (napuM0) [prati+av+ru lyuT] 0bhojana karanA, omuni ke AhAra kA antarAya, deva yA guru kI sAkSI khAnA, pAna krnaa| pUrvaka chor3I gaI vastu kA sevana antraay| pratyavasita (vi0) [prati+ava+sI+kta] khAyA huA, pIyA huaa| pratyAkhyAnaM (napuM0) [prati+A+khyA lyuT] 0asvIkAra karanA, pratyavaskaMdaH [prati+ava+skand+ghaJ] vizeSa tarka, prativAdI grahaNa nahIM krnaa| ke khaNDana yogya trk| nirAkaraNa, avahelanA, bhrtsnaa| pratyavasthAnaM (napuM0) [prati+ava+sthA lyuT+] apAkaraNa, 0mukaranA, manA krnaa| nirdoSa krnaa| 0parityAga, Agantuka doSoM kA tyaag| 'pratyAkhyAnaM 0zatrutA, virodh| sarvaviratilakSaNam' 'pratyAkhyAna murIkarotu azanasyAnte'nyayathAsthiti, puurvsthit| ghstraavdhiH| (muni0 10) pratyavasthApanaM (puM0) [prati+ava sthApa+lyuT] 0 yuktipUrvaka, pratyAkhyAnakaSAyaH (puM0) sakala saMyama ghAtaka kssaay| nirAkaraNa, doSoM kA niraakrnn| pratyAkhyAnakuzalaH (puM0) tyAga kushl| nirdoSa krnaa| pratyAkhyAnapUrvaH (puM0) pratyAkhyAna kA niruupnn| 0parimita pratyavahAraH (puM0) [prati+ava+ha+ghaJ] 0vApisa khIMcanA, aparimita dravyabhAva kA prtyaakhyaan| 0pralaya, vinAza, vidhvNs| pratyAkhyAnapravAdaH (puM0) pUrvagata zruta, samasta pratyAkhyAna pratyavAyaH (puM0) [prati+ava+ay+ghaJ] 0avarodha, gatirodha, nirUpaNa karane vAlA graMthA virAma, rukaavtt| pratyAkhyAnAvaraNaM (napuM0) pratyAkhyAna kaSAya, sakala saMyama 0hrAsa, nyUnatA, alptaa| ko AcchAdita karane vAlA kaarnn| viruddha, viparIta maarg| pratyAkhyAnI bhASA (strI0) parityAga vacana kI bhASA, doSajanaka 0pApa, aparAdhA bhASA kA tyaag| pratyavartamAna (vi0) paribhramaNa karane vaalaa| (vIro0 19/27) pratyAgata (vi0) lauTA huaa| (vIro0 21/22) pratyavekSaNaM (napuM0) [prati+ava IkSa lyuT] dhyAna rakhanA, pratyAgatiH (strI0) [prati+A+gam+ktin] lauTanA, vApisa dekharekha krnaa| aanaa| 0cakSu-vyApAra, niriikssnn| 'pratyavekSaNaM cakSuSo vyApAraH' | pratyAgamaH (puM0) [prati+A+gam+ava] lauTAnA, vApasa aanaa| (tanvA0 7/34) 'atra, prANino vidyanta na vA vidyanta pratyAgamanaM (napuM0) [prati+A+gam+lyuT] lauTanA, vApasa iti nijabuddhayA nijacakSuSA punarnirAkSaNaM prtyvekssitmucyte| aanaa| (ta0vR07/34) pratyAgAlaH (puM0) dvitIya sthiti meM gmn| 'prathamasthiti pratyavekSA (strI0) [prati+ava IkSa+a+TAp] nirIkSaNa, dravyasyotkarSaNavazAt dvitIyasthitau gamanaM pratyAgAla:' avalokana, dRSTi vyaapaar| (jaina0la0 756) For Private and Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyAtmavedya 701 pratyukta pratyAtmavedya (vi0) Atma jnyaataa| (muni0 84) pratyAdAnaM (napuM0) [prati+A+dA+lyuT] punargrahaNa, vApasa lenA, punaH praapti| pratyAdiSTa (bhU0ka0kR0) [prati+A+diz+kta] sUcita, jJApita, niyt| asvIkRta, pIche kI gii| 0tirohit| cetAyA huA, sAvadhAna kiyA gyaa| pratyAdezaH (puM0) [prati+A+diz+ghaJ] sUcanA, AjJA, Adeza, ghossnnaa| 0asvIkRti, manA krnaa| mukaranA, mettnaa| niraakrnn| tirohita karanA, grasta krnaa| sAvadhAnI, cetaavnii| pratyAnayanaM (napuM0) [prati+A+nI+lyuT] vApisa lAnA, lauTA | jaanaa| pratyApattiH (strI0) [prati+A+ pad+ktin] 0aruci| viSayoM se virakti, virAga, vairaagy| vaapsii| pratyAmuNDA (strI0) avAya kA nAmAntara, saMkoca kiyA jaanaa| 'pratyarthamAmuNDyate saGkocyate mImAMsito'rthaH anayeti prtyaamunnddaa|' (dhava0 13/243) pratyAyaH (puM0) [prati+ay+ghaJ] cuMgI, kr| pratyAyaka (vi0) [prati+A+i+Nic+Nvula] pramANita karane vaalaa| vizvAsa dilAne vaalaa| pratyAyanaM (napuM0) [prati+A+i+Nic lyuT] 0ghara le jAnA, vivAha krnaa| pratyAlIDhaM (napuM0) [prati+A+lih+kta] eka nizAnA lagAne kI paddhati, jisameM bAyeM pAMva ko Age kI ora karake dAhine pAMva ko pIche kI ora rakhA jAtA hai| pratyAlIDhasthAnaM (napuM0) nizAtA lagAne kI sthiti kA sthaan| pratyAvartanaM (napuM0) [prati+A+vRt lyuTa] lauTAnA, vApisa aanaa| pratyAvaj (aka0) jAnA, phuNcnaa| (suda0 4/23) pratyAvrajana (bhU0) gyaa| pratyAzAdhArI (puM0) shtru| (jayo0 8/54) pratyAzvasta (bhU0ka0kR0) [prati+A+zvas+kta] sAntvanA diyA huA, Azvasta kiyA gyaa| pratyAzvAsaH (puM0) [prati+A+zvas+ghaJ] phira se sAMsa lenA, lauTa AnA, calane lgnaa| pratyAzvAsanaM (napuM0) [prati+A+zvAsNic+lyuT] DhADhasa baMdhAnA, sAntvanA denaa| pratyAsaktiH (strI0) [prati+A+sad+kni] 0atyanta sAmIpya, sNskti| (hita06/4) ghaniSTa sNprk| 0sAdRzya, smaantaa| pratyAsanna (bhU0ka0kR0) [prati+A+sad+kta] samIpa, nikaTa, sNskt| 0saTA huaa| pratyAsaraH (puM0) [prati+A+sR+ap] senA kA pRSTha bhAga, vyUha rcnaa| pratyAharaNaM (napuM0) [prati+A+ha+ lyuT] vApisa honA, punaH grahaNa krnaa| rokanA, avarodha utpanna krnaa| niyaMtraNa krnaa| pratyAhAraH (puM0) [prati+A+ha+ghaJ] 0pIche haTAnA, lauTAnA, prtyaavrtn| pIche rakhanA, roknaa| indriya damana krnaa| eka hI dhvani meM kaI akSaroM kA bodh| vyAkaraNokta-saMkoca vyAkaraNa meM Adi aura antima akSara aura madhyapAtI akSaroM ko lekara pratyAhAra banatA hai| 'a i uNa' yahAM antima 'Na' itsaMjJaka hai| Adi akSara 'a' hai aura madhya meM i, u Ate haiN| isa prakAra 'aN' pratyAhAra meM 'a i u' ina tIna akSaroM kA samAveza haiN| (jayo0 hi0 28/31) 'pratyAhAraM nAma bhravormadhyadezAdiSu yatheccha manonayanamupetaH' (jayo070 28/31) 0indriya nigraha'samAkRSyendriyArthebhyaH sAkSaM cetaH prazAntadhI:' yatra yatrecchayA dhatte sa pratyAhAra ucyte| (jJAnArNava 30/1) 'pratyAhArastvindriyANAM viSayebhyaH samAhRti' (jaina0la0 757) pratyAhRt (vi0) prtyaahaariikRt| (jayo0 11/89) pratyukta (bhU0ka0kR0) [prati+vac+kta] uttara diyA gayA, badale meM kahA gayA, samAdhAna kiyA gyaa| For Private and Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyuktiH 702 pratyUSas pratyuktiH (strI0) [prati+vac+ktin] uttara, smaadhaan| (suda0 84) pratyuccAraH (puM0) [prati+ud+car+Nic+ghaJ] AvRtti, abhyaas| punrcintn| pratyuccAraNaM (napuM0) [prati+ud+ca+Nic+lyuT] 0AvRtti, doharAnA, punaH punaH ghokanA, yAda krnaa| pratyujjIvanaM (napuM0) [prati ud+jI+lyuT] punarjIvana honA, phira se janma lenA, phira se jI utthnaa| pratyuta (avya0) isake viparIta, isase bhinnA 0adhik| bhavet pratyuta daarunnaa| (suda0 126) 0balki, jo bhI, dUsarI ora tathA tathA pratyuta smviraagN| (suda0 101) pratyutkramaH (puM0) [prati+ud+kram+ghaJ] 0udyata honA, taiyAra honaa| kAryazIlatA yukta honaa| 0prayANa karanA, prasthAna krnaa| 0vyavasAya kA prArambha krnaa| pratyutkSepaH (puM0) pada prakSepa, nRtyAMganA kA pada sNcaaln| 0vAdyayaMtroM kI dhvni| pratyuttaraH (puM0) badale meM kahanA, javAba denaa| (suda0 78) pratyutthAnaM (puM0) [prati+ud+sthA lyuT] kisI ke viruddha uThanA, yuddha kI taiyArI karanA, abhyAgata ke svAgata ke lie utthnaa| pratyutthita (bhU0ka0kR0) [prati+ud+sthA+kta] 0udyata, tatpara, taiyAra, saMlagna huaa| phira se utpnn| pratyutpanna (bhU0ka0kR0) [prati+ud+sthA+kta] udyata, tatpara, taiyAra, sNlgn| pratyudAharaNaM (napuM0) [prati+ud+A+ha+lyuT] vipakSa kA udAharaNa, dRSTAnta denaa|| pratyudgata (bhU0ka0kR0) [prati ud+gam+kta] 0abhyAgata ke svAgata hetu udyatA 0Age bar3hA huaa| pratyudgatiH (strI0) [prati+ud+gam+ktin] abhyAgata hetu udyt| Age AnA, svAgata ke lie taiyAra honaa| pratyudgamanIyaM (napuM0) [prati ud+gam+anIyara] svaccha vastra kA jodd'aa| pratyuddharaNaM (napuM0) [prati+ud+ha+lyuT] punaH prApta karanA, dI gaI vastu ko vApisa lenaa| 0punaH dhAraNa karanA, grahaNa krnaa| pratyudyamaH (puM0) [prati+ud+yam+ap] prati saMtulana, smtol| pratikriyA, rokthaam| pratyudyAta (vi0) [prati+ud+yA+kta] pratikriyA yukta, Adara hetu bAhara aanaa| pratyutnamanaM (napuM0) [prati+ud+nam+ lyuT] uchalanA, palaTa kara AnA, punaH utthnaa| pratyupakAraH (puM0) [prati+up+kR+ghaJ] upakAra cukAnA, pratidAna, sevA krnaa| (jayo030 16/44) pratyupakArazUnya (vi0) upakAra rahita, sevA ke badale sevA se rhit| 'mataGgajendrairnijadAnavAri na vaMzinaH pratyupakAra shuunyaaH| (jayo0 13/105) pratyupakriyA (strI0) pratyarpaNa kI bhAvanA, sevA kA prtiphl| (jayo0 14/34) pratyupadezaH (puM0) [prati+up+diz+ghaJ] 0prarUpaNA, nirUpaNa, kathana, updesh| sujhaav| pratyupadezaH (puM0) [prati+up+diz Nic+ghaJ] 0gherAva karanA, bAta manavAne kA Agraha krnaa| 0kArya krvaanaa| pratyupadezanaM (napuM0) [prati+up+diz+Nic+ lyuTa] gherAva karanA, bAta mnvaanaa| kArya kI ora unmukha krnaa| pratyupapanna (vi0) [prati+up+pad+kta] udyata, tatpara, taiyaar| phira se utpnn| pratyupamAnaM (napuM0) [prati+up+mA+lyuTa] 0Adarza, samarUpatA, tulnaa| pratyupalabdha (bhU0ka0kR0) [prati up+labh+kta] vApisa prApta phira se gRhIta, punaH prApta huaa| pratyupasthAnaM (napuM0) [prati+up+sthA lyuTa] samIpavartI sthaan| pratyupta (bhU0ka0kR0) [prati+up+kta] 0jaTita, bharA huA, boyA huA, sthira kiyA huaa| 0dRr3hatApUrvaka TikAyA huaa| pratyuvAca (vi0) samAdhAna diyA huA, punaH samajhAyA gyaa| pratyuSaH (puM0) prabhAta, prAta:kAla, subaha, bhora, tdd'kaa| pratyUSaM (napuM0) [prati+US+ka] prabhAta, prAta:kAla, bhor| pratyUSas (napuM0) [prati+Uh+ghaJ] bAdhA, vighn| For Private and Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratyeka 703 prathA . .. pratyeka (vi0) sabhI, prtyek| 'ekamekaM prati' prathamajanman (napuM0) prAraMbhika avsthaa| pratyekakAyaH (puM0) sabhI aNg| prathama-tattvaM (napuM0) jIva tttv| pratyekajIvaH (puM0) patra, puSpa, mUla, phala aura skandha Adi prathamatA (vi0) agragAmitA (jayo0 5/9) ke Azrita jo eka jIva hai| 'egasarIre ego jIvo jesiM prathama-tIrthaMkaraH (pu) Adibrahma, (jayo0 5/24) nAbheya, tu te ya ptteyaa| RSabhadeva, jaina dharma ke prathama tIrthaMkara RSabhadeva, AdinAtha, pratyekanAmA (puM0) eka zarIra kI rcnaa| 'eka eka prati naabhey| pratyeka, yasyodaye pratyeka jIvo bhavati pRthagjIvo bhavati prathamadarzanaM (napuM0) Adi darzana, prAraMbhika shrddhaa| tatpratyekanAmA' (jaina0la0 757) prathamadivasaH (puM0) prathama dina, pahalA dina, kArya karane kA pratyekabuddhaH (puM0) bAhya pratyaya yukta buddh| prArambhika smy| pratyekabuddhasiddha (vi0) siddhi/mukti ko prApta hue pratyeka buddh| prathama dravyaM (napuM0) jIva drvy| pratyekabuddhiRddhi (strI0) svayaM zakti ko prApta honA, binA prathamadharman (napuM0) prAraMbhika dharma, pahalA dharma, uttama kssmaadhrm| upadeza jJAna, tapAdi kI atizayatA ko prApta honaa| prathamapuru (puM0) tIrthaMkara AdinAtha, prathamAdaraNIya puruss| pratyekavanaspatiH (strI0) pRthak pRthak vnsptiyaaN| (vIro0 prathamapuruSaH (puM0) anya puruSa, Adideva tIrthaMkara Rssbh| 19/31) prathamamUlaguNaM (napuM0) muni kA prathama ahiMsAmahAvrata, pratyekavizeSaNaM (napuM0) prati vishessnn| (jayo0vR0 1/63) praannaatipaatvirmnn| pratyekazarIraH (puM0) pratyeka jIva, pratyeka aMga, pRthak-pRthak prathamayauvanaM (napuM0) kizorAvasthA, yuvaavsthaa| zarIra 'ekamekaM prati pratyeka, pratyekaM zarIraM yeSAM te prathamavayas (napuM0) bacapana, shaishv| prtyekshriiraaH| (dhava0 3/331) prathamavAra (vi0) pahalI pahalI baar| (dayo0 23) pratyekAkaM (napuM0) jisa eka jIva kA eka zarIra hotA hai, | prathamavirahaH (puM0) prArambhika viyog| pratyeka zarIra, pRthivI aadi| 'ekamekaM prati pratyeka prathamasargaH (puM0) pahalA sarga, kAvya kA prathama adhyaay| pRthakkAdayaH zarIraM yeSAM te' (mUlA0 5/16) (vIro0 1/1) prath (saka0) bar3hAnA, phailAnA, kholanA, vistRta karanA, prathamasamyaktvaM (napuM0) samyaktva prApti kA samaya, karmoM kI dikhlaanaa| antaH koDAkoDipramANa sthiti bAMdhane ke bAda prathama prath (aka0) prakaTa honA, udaya honaa| udghoSaNA krnaa| samyaktva kI prApti hotI hai| prathanaM (napuM0) [prath+ lyuT] phailAnA, vistAra karanA, btlaanaa| prathamasukRtaM (napuM0) puNya, sevaa| prakAzita karanA, pradarzana krnaa| prathamA (strI0) prathamA vibhakti, krtaakaark| sUcita krnaa| prathamAkArakaH (puM0) krtaakaark| prathama (vi0) [prath+amac] 0pahalA, Adi, Age kA (jayo0 prathamAdhipaH (puM0) mhaadev| aadinaath| (jayo0 7/33) 2/45, jayo0 3/68) prathamAnuyogaH (puM0) viziSTa puruSa (jayo0 19/25) zalAkA pramukha, mukhya, pradhAna, zreSTha, anupm| (jayo0 2/45) puruSa kA critr| purANaM caritaM cAkhyAnaM bodhismaadhidm| (samya056) tattvaprAthArthI prathamAnuyogaM prthyettraam|| (ana000 3/9) 0prAcIna, purAtana, prthmaanuyog| (jayo0vR0 1/6) prathamApratimA (strI0) darzana prtimaa| prathama puruSa, anya puruss| prathamAbhidhA (strI0) prathama bhujA, prthmaanuyog| (jayo0 19/25) prathamaM (avya0) pahale, pramathataH, sabase pahale kA, pUrvakAla prathamAsthitiH (strI0) anta:karaNa se nIce kI sthiti| kA, pUrva samaya meN| prathamozamaH (puM0) prathama upazama bhaav| (samya0 56) prathamakalpaH (puM0) 0aadiklp| prArambhika vidhaan| prathA (strI0) [prath+a+TAp] paramparA (muni0 12) riiti| pramukha niyama, pahalA vidhaan| (vIro0 18/48) prathamakalpita (vi0) pahale socA gayA, sarvocca vicAra vaalaa| paddhati, khyAti, prsiddhi| (jayo0 27/7) For Private and Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathita 704 pradiza prathita (bhU0ka0kR0) [prath+kta] prakAzita, udghoSita, | pradarpaH (puM0) ahaMkAra, abhimAna, ghmnndd| prtipaadin| pradarzaH (puM0) [pra+dRz+ghaJ] 0dRSTi, drshn| 0sevit| (suda0 82) nideza, aajnyaa| dikhAyA gayA, pradarzita kiyA gyaa| (suda0 1/11) yukta pradarzaka (vi0) [pra+dRz+Nvul] dikhAne vAlA, prakaTa karane (jayo0 3/108) vaalaa| vikhyAta, vizruta suprsiddh| pradarzanaM (napuM0) [pra+dRz+lyuT] 0dRSTi, darzana, avlokn| prathitA (vi0) mIThI, mdhur| (suda0 1/22) (jayo0 11/60) dikhAvA, prdrshnii| prathiman (puM0) [pRthorbhAvaH, prathu+imanic] vistAra, caur3AI prakaTa honaa| vishaaltaa| 0 adhyApana, vyAkhyAna, updesh| prathivi (strI0) dharatI, dharA, bhuumi| 0dRSTAnta, udaahrnn| prathiSTha (vi0) [pRthu+iSThan] sabase bar3A, sabase cauDA, atyaMta | pradarzita (bhU0ka0kR0) [pra+dRz+Nic kta] prakAzita, vishaal| dikhalAyA gyaa| prathIyas (vi0) [pRthu Iyasun] caur3A, vizAla, vyApaka, 0vyAkhyAyita, prtipaadit| sikhAyA gayA, udghoSita kiyA gyaa| vistAra yukta, phailA huaa| pradalaH (puM0) [pra+dal+ac] 0bANa, tiir| prathu (vi0) [prath+uNa] vyApaka, vizAla, vistIrNa, phailA huaa| prathukaH (puM0) [prath uk] caule, cule| pradavaH (puM0) [pra+du+ac] 0jalanA, jvAlA utthnaa| pradA (saka0) [pra+dA] 0pradAna karanA, denA, samarpita karanA, pradakSiNa (vi0) dA~I ora rakhA gayA, dA~I ora ghUmane vaalaa| arpaNa krnaa| sammAnapUrvaka, shrddhaalu| pradA (vi0) pradAna karane vaalaa| (jayo0 23/14) pradakSiNa: (puM0) zraddhApUrNa, smmaanjnk| pradAtR (puM0) [pra+dA+tRp] 0udAra vyakti, daanii| pradakSiNaM (avya0) dAIM ora ko, dAIM ora pradakSiNA kI gaI pradAtR (vi0) dene vAlA, arpita karane vaalaa| parAvartana kI eka sthiti ko| pradAtrI (vi0) dene vAlI, samarpita karane vaalii| (samu01/26) 0dakSiNa dizA kI or| 'vAkkAmadhenuH khalazIlanenA'mRtapradAtrI sutarA mnenaaH| pradakSiNA (strI0) parikramA, parAvartana, guru, deva, gamana, (samu0 1/26) jinAlaya kI prikrmaa| (jayo0 12/73) pradAnaM (napuM0) [pra+dA+lyuT] 0denA, samarpita karanA, prastuta dAIM ora se parikramA krnaa| krnaa| pradakSiNIkRt (vi0) prikraant| (jayo0 12/175) zikSA denA, sIkha denaa| pradakSiNIkRtya (vi0) parItya, parikramA krke| (jayo070 vidyAdAna, bheMTa upahAra, praabhRt| 1/100) pradAnakaM (napuM0) bheMTa, upahAra, purskaar| pradagdha (bhU0ka0kR0) [pra+dah+kta] bhasma kiyA gayA, jalAyA pradAnadakSa (vi0) dene meM kushl| (dayo0 10) gyaa| pradAya (napuM0) [pra+dA+ghaJ] upahAra, bheMTa, puraskAra, smmaan| pradatta (bhU0ka0kR0) [pra+dA+kta] diyA gayA, pradAna kiyA pradiH (strI0) upahAra, bheNtt| gyaa| (jayo0 12/124) 'tadvaiziSTayamidantu sAmpratamabhUdaiva pradigdha (bhU0ka0kR0) [pra+dih+kta] cupar3I huI, mAliza pradattAtpadAt' (muni0 14) yukta, snigdha yukta, cikkaNa sahita huii| pradaraH (puM0) [pra+dR+ap] tor3anA, phaadd'naa| pradigdhaM (napuM0) talA huaa| 0asthibhaMga honaa| pradiza (saka0) saMketa karanA, sUcita krnaa| darAra, chidra, vivara, cheda, suraag| pradiza (strI0) [pragatA digbhya, pra+diz+kvip] .AjJA, tiir| Adeza, dizA nirdesh| pradara roga, udara pIr3A, strI jAti meM hone vAlI piidd'aa| saMketa, suucnaa| For Private and Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradiSTa 705 pradyotanaM pradiSTa (bhU.ka.kR0) [pra+diz+kta] 0saMketita, AjJApita, | | pradezaH (puM0) [pra+diz+ghaJ] sthAna, sthala, jagaha, maNDala Adeza diyA gyaa| kSetra, maidaan| AdiSTa, nirdiSTa, sthira kiyA huA niyojita deza, hissA, bhAga, praant| kiyA gyaa| 0kaNTha tAtu Adi sthaan| pradIpa (saka0) [pra+dIp] prakAzita karanA, Alokita krnaa| jitane pradeza meM paramANu rahatA hai| ___ jalAnA, udyota krnaa| niraMza avayava pradIpaH (0) [pradIpa Nic+ka] 0dIpaka, diyA, dIvA, ciraag| sabase sUkSma avgaah| 'sannahaM aNoH paramANAorivAsmAt pradIpana (vi0) jalAnA, prakAza karanA Alokita krnaa| pradeza svruupm| (jayo0vR0 15/41) pradIpabhU (strI0) dIpaka sthAna, prakAza sthaan| (jayo018/64) prakRSTo dezaH pradezaH, paramaniruddho niravayava iti yaavt| pradIpayukta (vi0) 0hrasva-dIrgha-pluta saMjJA shit| pradezabandhaH (puM0) jIva pradezoM aura karma pradezoM kA smbndh| aneka dIpakoM shit| (jayovR0 15/35) 'pradIpairdI- pradezaparyantaH (puM0) sampUrNa sthAna tk| (jayo0vR0 12/108) pakairyutA sandhyA' pradezasthitaH (puM0) deza meM sthit| 'zrImaGgalAvatyabhidhapradezasthite pradIpasaMjJA (strI0) hasva-dIrgha-pluta saMjJA-'hasva-dIrgha- plutAnAM pure zrIkanakAbhidhe sn| kramazaH pradIpasaMjJA' (jayovR0 15/35) pradezavatI (vi0) anuveshinii| (jayo0vR03/10) pradIpotsavaH (puM0) diipaavlii| vIro0 2/27) pradezanaM (napuM0) [pra+diz+lyuT] 0bheMTa, upahAra, prAbhRta, pradIpta (bhU0ka0kR0) [pra+dIp+kta] 0prajjvalita, prkaashit| upadeza, anudesh| 0 dedIpyamAna, jAjvalyamAna, prakAzamAna, dyutimAna, 0saMketa krnaa| kaantiyukt| pradezinI (strI0) [pra+diz+Nini+GIp] tarjanI aMgulI, pradIpta geha (vi0) jalatA huA ghr| abhisUcaka aNgulii| pradIptagehaM (napuM0) dIpaghara, diipsthaan| pradehaH (puM0) [pra+dih+ghaJ] lepa karanA, mAliza krnaa| pradIpta-bahni (strI0) prajjvalita Aga, dhadhakatI huI agni| 0lepa, miTTI yA tela kA ghola cddh'aanaa| pradIptasUryaH (puM0) tejasvI suury| pradoSa (vi0) [prakRSTaH doSo yasya] 0burA samaya, bhrsstt| pradIpta-hiraNyaM (napuM0) dedIpyamAna sonA, camakatA huA svrnn| pradoSaH (puM0) saMdhyAkAla, rAtri kA praarNbh| pradIptAgniH (strI0) dyutidAna, sadarciSa, tejayukta agni| matsarabhAva, duSTa prinnaam| (jayo0 2/103) doSa, truTi, pApa, apraadh| pradIptiH (strI0) dyuti, kAnti, prabhA, tej| avyavasthita sthiti, vidroha, bgaavt| pradIptisampAdanaM (napuM0) dyutidAna, kAntimaya, prbhaayukt| pradoSakAlaH (puM0) sandhyAkAla, rAtri kA smaarNbh| (jayo0vR0 17/66) diipdaan| pradoSatimiraM (napuM0) sandhyAkAlIna aMdhakAra, nizAtama, praduSTa (bhU0ka0kR0) [pra+duS+kta] 0dUSita, malina, pApamaya, rjniitimir| ghRnnit| pradoSabhAva: (puM0) rAtri smy| (jayo0 15/21) lampaTa, svecchaacaarii| pradohaH (puM0) [pra+duh+ghaJ] duhanA, dUdha nikaalnaa| 0bhraSTa, pvitr| pradyumnaH (puM0) pradyumnakumAra, prasiddha kAmadeva, kRssnnputr| pradUSita (bhU0ka0kR0) [pradUSa-Nic+kta] vikRta, vissaakt| / pradyotaH (puM0) [prakRSTau dyotaH] 0AbhA, kAnti, prabhA, prakAza, 0bhraSTa, patita, girA huA, hiin| reshmii| (vIro0 15/23) apavitra, mlin| (dayo0 9) 0eka nRpa, ujjayinI raajaa| pradeyaH (saM0kR0) [pra+dA+yat] pradAna karane yoga, die jAne | pradyotanaM (napuM0) [pra+dyuta lyuT] 0jagamagAnA, cmknaa| yogy| bhAsvarita honaa| saMvahana kie jAne yogy| 0prakAza, aabhaa| For Private and Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradyotamaH 706 pranaSTa pradyotamaH (puM0) divAkara, sUrya, bhaanu| pradhAnabhUta (vi0) mukhybhuut| (jayo0 1/2) (jayo0 1/31) pradavaH (puM0) [pra+dru+ap] daur3anA, plaayn| pradhAnamantrin (puM0) sabase uttama maMtrI, prathama pradhAna maMtrI pradAvaH (puM0) [pra+2+ghaJ] palAyana, bhAganA, pIche aanaa| nehru| 'neharucayo javAharalAlaneharuparivAra: satsu sajjaneSu pratyAvartana, drutagamana, tejI se jaanaa| vRhadutsavAya pradhAnamantritvena mahotsavAya eti' (jayo0vR0 pradvAraH (puM0) [pragataM dvAraM-pradvAraM] daravAje ke sAmane kA bhaag| 18/84) pradvAra (napuM0) 0dvAra bhAga, 0dvAra kA hissaa| pradhAnabhAvazuddhiH (strI0) jJAna, darzana Adi kI zuddhi kI pradveSaH (puM0) [pra+dviS+ghaJ] 0ghRNA, aruci, kopa prdhaantaa| iSTa-hATa-vitta-haraNa-nimitta: kopaH prdvessH| pradhAnavAsas (napuM0) mukhya vstr| dveSa, dvoha, iirssyaa| pradhAnavRSTi (strI0) varSA kI prAraMbhikI, prAraMbhika brsaat| pradveSaNaM (napuM0) [pra+dviS+lyuTa] ghRNA, aruci| pradhAvanaH (puM0) [pra+dhAv+ghaJ] 0pavana, vAyu, hvaa| ___ dveSa, droha, iirssyaa| pradhAvanaM (napuM0) [pra+dhAva+ lyuT] ragar3a denA, dho denaa| pradhanaM (napuM0) [pra+dhA+kyu] 0saMgrAma, yuddha, lar3AI, sNghrss| pradhi (strI0) [pra+dhA+ki] pahie kI naabhi| vinAza, vidhvaMsa, vighAta, haani| kUpa, kuAM 0phAr3anA, tor3anA, ciirnaa| pradhI (strI0) [pra+dhA+GIp] kuzAgrabuddhi, prajJA, tIvrabuddhi, pradhamanaM (napuM0) [pra+dhamlyu Ta] lambA sAMsa lenaa| utkRSTabuddhi, suprjnyaa| __suMghanI, nAsikA, nAsya, chiiNknii| pradhUpita (bhU0ka0kR0) [pra+dhUpa+kta] tiraskAra kiyA gyaa| pradharSa (puM0) [pra+dhRS+ghaJ] AkramaNa, hmlaa| ahaMkAra kiyA gyaa| 0blaatkaar| pradhR (saka0) dhAraNa karanA, grahaNa karanA, aMgIkAra krnaa| pradharSaNaM (napuM0) [pra+dhRS+lyuT] 0AkramaNa, hmlaa| ekA mRdaGga pradadhAra vINAmatyA (vIro0 5/7) balAtkAra, durvyavahAra, apmaan| pradhRta (vi0) dhAraNa kiyA, grahaNa kiyaa| (samu07/17) pradhaSita (bhU0ka0kR0) [pra+dhRS+Nic+kta] AkrAnta, hamalA | pradhRSTa (bhU0ka0kR0) [pra+dhRS+kta] ahaMkAra kiyA gayA, kiyA gyaa| abhimAna kiyA gyaa| 0kSatigrasta, coTa pahuMcAyA huaa| pradhAnaM (napuM0) [pra+dhyai+lyuT] 0parama dhyAna, utkRSTa dhyaan| ghamaNDI, ahNkaarii| ucita cintana, samIcIna vicaar| pradhAna (vi0) [pra+dhA+lyuT] 0mukhya, pramukha, uttama, zreSTha, gahana vicAra-vimarza utkRsstt| (dayo081) pradhvaMsaH (puM0) [pra+dhvaMs+ghaJ] vinAza, pUrNakSata, vinsstt| pradhAnaM (napuM0) mukhya padArtha, mahattvapUrNa vastu, adhisstthaataa| pradhvaMsAbhAvaH (puM0) cAra prakAroM ke abhAva meM eka, jisase 0buddhiyukta, paramAtman, kSetradhI, mahAmAtra-'pradhAna paramAtmani vinAza se abhAva kI utpatti hotI hai| (jayo0vR0 26/87) kSetrajJadhI mahAmAtre'pyekatvetRttame sadA' iti vi (bhakti0 AgAmI kAla se-agalI paryAya se viziSTa jo kArya hai 20) vaha pradhvaMsAbhAva hai| dahI meM dUdha kA abhAva pradhvaMsAbhAva hai sAMkhyamata dvArA pratipAdita prakRti aura puruSa tttv| 'yadutpattau kAryasyAvazyaM vipattiH so'sya pradhvaMsA bhAvaH' (jayo0vR0 1/31) (jaina0la0 765) 0pradhAna-AmAtya, pramukha maMtrI, sciv| (jayo0vR0 1/31) vartamAna paryAya kA naSTa honaa| (jayo010 26/87) mahAnubhAva, sbhaasd| pradhvasta (vi0) [pra+dhvaMs+kta] vinaSTa kiyA huA, vighAta pradhAnatA (vi0) pradhAnatA yukta, pramukhatA yukt| kiyA huaa| pradhAnadhAtuH (puM0) zarIra kA mUla tattva, zukra, viiry| pranapta (puM0) [pragatau naptAraM janakatayA] prapautra, pautra kA putra, pradhAnapadaM (napuM0) pramukha pada, uttama pd| pote kA ldd'kaa| pradhAnapuruSaH (puM0) pramukha vyakti, rAjasattA kA pramukha adhikaarii| | pranaSTa (bhU0ka0kR0) [pra+naz+kta] 0lupta, vinaSTa, vighaat| For Private and Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pranAyaka 707 prapAtanakuzIla: adRzya, antrdhaan| 0khoyA huA, miTA huA, mRt| unmUlita, ucchinn| pranAyaka (vi0) [pragato nAyako yasmAt] jisakA nAyaka na | ho, pathapradarzaka rhit| pranAlaH (puM0) praNAlI, paddhati, prmpraa| pranAlI (strI0) paddhati, prmpraa| pranighAtanaM (napuM0) [pra+ni+ha+Nic+ lyuT] vadha, htyaa| vidhvaMsa, vinaash| pranRtta (vi0) [pra+nRta+kta] nAcane vaalaa| pranRttaM (napuM0) nRtya, naac| prapakSaH (puM0) paMkha kA aMtima chor| prapaJcaH (puM0) pradarzana, prkttiikrnn| saMkalpa (jayo0vR0 12/5) vistAra, phailAva, vikaas| vizada vyAkhyA, vivrnn| 0Dhera, prAcurya, baahuly| 0darzana, dRshyvstu| saMsAra, bAdhA, mnshcessttaa| (jayo010 6/90) vibhAga, bhed| (suda0 132) prtaarnnaa| (jayo0 24/85) mAyA, chala, jAlasAjI, dhokhaadhdd'ii| prapaJcabuddhi (strI0) dhUrtabuddhi, chldhii| prapaJcabuddhi (vi0) dhUrta, kpttii| 0chala-kapaTa vaalaa| prapaJcayati-dikhalAnA, pradarzana karanA, prasAra krnaa| prapaJcavacanaM (napuM0) vikAsazIla vcn| vistRta vacana, prasAra yukta vaannii| gambhIravArtA, vicaarvimrsh| prapaJcavRttiH (strI0) pratihati, prtihaark| (jayovR0 25/15) prapaJcazAkhA (strI0) [prakRSTAH paJca paJca zAkhA] aNguliyaaN| (jayo0 24/85) prapaJcita (bhU0ka0kR0) [pra+paJc+kta] vistArita, prsaarit| pradarzita, phailAyA huaa| vizadIkRta, vyaakhyaayit| bhUla jAne vAlA, bhaTakA huaa| prapaTh (aka0) par3hanA, gaMbhIra adhyayana krnaa| (suda0 135) prapATho'sti mauDhyasya kAryam (vIro0 16/18) prayatanaM (napuM0) [pra+yat+lyuT] 0ur3a jAnA, girAnA, avpaat| 0avataraNa, utaar| mRtyu, maraNa, vinaash| prapad (saka0) pAnA, prApta krnaa| (suda0 ) prapadaM (napuM0) paira kA agrbhaag| prapadIna (vi0) [prapada+kha] taura ke agrabhAga se smbddh| prapanna (bhU0ka0kR0) [pra+pad+kta] 0smpraapt| (jayo0 12/103) 'ucitAmiti kAmanAM prapannau' pahuMcane vAlA, jAne vaalaa| Azraya grahaNa karane vAlA, apanAne vaalaa| Azraya dene vAlA, saMrakSaNa dene vaalaa| prArthI, dIna, yaack| susajjita, sannihita, udyata, ttpr| 0hAsila, praapt| becArA, kssttgrst| prapannADaH (puM0) [prapanna+al+aN] cakramarda vRkSa, ckvNdd| praparNa (vi0) [prapatitAni parNAni yasya] pattoM rhit| praparNaM (napuM0) girA huA pattA, patita ptr| prapalAyanaM (napuM0) [pra+parA+ay+lyuTa] pratyAvartana, bhAga khar3A huA, palAyana kara gyaa| prapA (saka0) pAnA, prApta krnaa| (samu0 2/32) prapA (strI0) [pra+pA+a+TAp] pyAU, jldaayinii| paaniiyshaalaa| (vIro0 2/19) 0kuAM, kunndd| pAnI kA bhaNDAra, jalasaMdhAraNa keNdr| prapATha (bhU0) pddh'aayaa| (vIro016/18) prapAThakaH (puM0) [prakRSTaH pATho'tra] 0pATha, vyaakhyaan| ___0adhyAya, bhAga, aNsh| prvcn| 0svaadhyaay| prapANi (strI0) [prakRSTaH pANi] hastAgra bhAga, kauNcaa| prapAtaH (puM0) [pra+pat+ghaJ] 0jharanA, pravAha, jlprvaah| nIce giranA, avpaat| Akasmika aakrmnn| taTa, belaa| 0khar3I cttttaan| utsarjana, prasravaNa, skhln| prapAtanaM (napuM0) [pra.pat+Nica lyuT] girAnA, abhisaraNa kriyaa| prapAtanakuzIlaH (puM0) abhisaraNa kriyA meM doSa, trasa jIvoM ke garbha kA vinaash| For Private and Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prapAdikaH 708 prabAla: prapAdikaH (puM0) mayUra, mora, klaapii| prapAnaM (napuM0) [pra+pA+lyuT] peya padArtha, pAnI piin| prapAnakaM (napuM0) [prapAna+kan] eka prakAra kA pey| prapAlaka (vi0) pAlana karane vaalaa| (dayo088) prapAsthApanaM (napuM0) peya pdaarth| prapitAmahaH (puM0) [prakarSeNa pitAmahaH] par3adAdA, kRSNa, brhmaa| prapitRvya (puM0) taauu| prapIDanaM (napuM0) [pra+pID+Nic lyuT] 0bhIMcanA, nicodd'naa| rakta srAvAvarodhaka aussdhi| prapItR (vi0) [prapA+kta] sUjA huA, phUlA huaa| prapunATaH (puM0) [prakarSeNa puMmAMsaM naattyti-pr+pum| | naT+Nic+aNa] cakramarda nAmaka vRkSa, ckvNdd| prapuSpa (vi0) poSita huaa| (samya0 75) prapUra (saka0) pUrA karanA, pUrNa krnaa| prpuuryaamaas| (vIro0 13/25) prapUraNaM (napuM0) [pra+pUra+lyuT] 0pUrA karanA, bharanA, pUrti krnaa| 0sanniviSTa krnaa| suI lgaanaa| 0saMtuSTa karanA, tRpta krnaa| 0saMbaddha krnaa| prapRSTha (vi0) viziSTa pITha vaalaa| prapUrNa (vi0) bharA huA, puurit| prapUrNAsthiti (strI0) pripuurnnsthiti| bhUyAtte khalu vaibhavenaM prmaanndprpuurnnaasthitiH| (muni0 23) prapUrti (strI0) pUrti, pUrNatA, pUrA karanA, saMtuSTa krnaa| (samya0 125) 'pravAdasya kila prapUrtiH' (suda0 1/35) prapautraH (puM0) pdd'potaa| prapautrI (strI0) pdd'potii| praphulla (bhU0ka0kR0) khilA huA, pUrNa viksit| maMjarita, muklit| pramudita, harSita, ullsit| (vIro0 2/12) praphulla-kamala (vi.) khile hue kml| praphullajana (vi0) harSita log| praphullanayana (vi0) phaile hue netra, ramaNIya netra, harSita netr| praphullapA (vi0) khile hue pdm| praphullabhAva (vi0) harSita bhaav| (dayo0 54) praphullalocana (vi0) vikAsa yukta nayana, vistIrNa netr| praphullavadana (vi0) haMsamukha ceharA, prasannacitta mukh| ambhojmukhii| (jayo00 6/14) praphulliH (strI0) [pra+phula+ktin] khilanA, vistrnn| puSpita honaa| praphullita (vi0) harSita, romAJcita, vikasita, khilA huaa| praphullitazarIra (vi0) samudaGga, (jayo0vR0 3/109) unnata deha, hRSTa-puSTa kaay| prabaddha (bhU0ka0kR0) [pra+bandh+kta] 0baMdhA huA, kasA huaa| ___0Abaddha, avaruddha, rokA gyaa| prabaddha (puM0) [pra+bandha tRc] praNetA, grNthkaar| prabandhaH (puM0) [pra+bandh+ghaJ] 0abhyupaay| (jayo0vR0 3/87) 0vaakypryog| (vIro0 19/14) 0bandhana, jor3a, gaaNtth| 0avicchinnatA, sAtatya, nairNtry| sAhityika kRti, anusaMdhAnAtmaka aalekh| 'sarvAGga sundaratvenoditasya prabandhasya' (vIro0 1/16) vANijya vyvsthaa| prabandhaka (vi0) niyaamk| (vIro0 19/43) prabandhakalpanA (strI0) tathyAtmaka prastuti, kalpanA yukta kRti| prabandhanaM (napuM0) [pra+bandha+ lyuT] baMdhana, jor3a, gAMTha, baaNdhnaa| (jayo0vR0 19/76) prabandhanItiH (strI0) avicchinna niiti| prabandharacanA (strI0) kAvya racanA (vIro0 22/34) prabandhazAstra (napuM0) kaavyshaastr| prabandha setu (puM0) acchA badhA huA pul| prabarha (vi0) [pra+baha ac] sarvazreSTha, srvottm| prabala (vi0) [prakRSTaM balaM yasya] 0zaktisampanna, balazAlI, shuurviir| pracaNDa, tIvra, atyadhika, bahuta bhaarii| mhttvpuurnn| bhayAnaka, vinaashkaarii| prabalikA (strI0) [pra+bahU+Nvul+TAp] prhelikaa| prabAdhanaM (napuM0) [pra+bAdha lyuTa] pratyAcAra, prpiiddn| asviikRti| 0dUra rkhnaa| prabAla: (puM0) [pra+bal+Nici+ac] koMpala, kisalaya pallava, aNkur| For Private and Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabAlaphalaM 709 prabhAtajanman muuNgaa| 'bAlako na bhavantIti tena nabAlakena tena pravAle zikSaNa prApta, saceta huaa| vidrume pallave ca vA prakarSeNa bAlakarUpe tasminna prApta huA, sUcanA diyA huaa| dhrosstthruuptaa|' (jayo0vR0 11/79) prabhaJjanaM (napuM0) [pra+bhaJja lyuT] tor3anA, khaNDa-khaNDa krnaa| prabAla:-jantu, praannii| prabhaJjanaH (puM0) havA, pavana, jhNjhaavaat| shissy| prabhadraH (puM0) nimbataru, nIma vRkss| prabAlaphalaM (napuM0) lAla caMdana kI lkdd'ii| prabhaya (vi0) bhaya yukt| prabAlabhasman (napuM0) mUMge kI bhasma, Ayurveda meM prasiddha | prabhayAnvita (vi.) bahuta kaSTa sahita, atyadhika kssttpuurnn| pravAla bhsm| (jayo0 23/2) prabAlazuktiH (strI0) mUMge kI shiip| prabAlakRtA prabhavaH (puM0) [pra+bhuva-apa] srota, mUla udgama sthaan| shuktirmuktaasphottaabhivyktiH| (jayo0vR0 11/60) 0janma, utptti| prabAhuH (puM0) [prakRSTo bAhuH prabAhuH] bhujA kA agrabhAga, kauNcaa| nadI kA udgmsthaan| prabAhukaM (avya0) [prabAhu+kap] UMcAI pr| utpatti kA kaarnn| usI smy| 0denA, pradAna krnaa-bhuuraanndmdiiy| sakalA pracarita zAnteH prabudh (aka0) jAgRta honA-prabodhAya (samya0 155) prabhavaM tt| (suda081) prabuddha (bhU0ka0kR0) [pra+budha+kta] 0jAgRta, jAgA huaa| praNetA, rcyitaa| (suda0 2/18) dRSTavA prabuddheH sukha sampadevaM zrutaM utpatti sthAna, janma sthl| tadetadbhavatAnmude vaa| (suda0 2/18) 'brAhme mUhUrta utthAya' zakti, sAmarthya, zaurya, garimA, pratApa, prbhaav| ityAdisUktamAzritya sUryodayAt pUrvamutthAnaM sadAcAraH' prabhavitR (puM0) [pra-bhU+tRc] zAsaka, mhaaprbhu| (jayo0vR0 19/1) prabhaviSNu (vi0) [pra+bhU+ iSNuc] zaktisampanna, praakrmii| buddhimAna, matimAna, prjnyaavNt| prabhaviSNuH (puM0) prabhu, svaamii| catura, nipuNa, jnyaanii| prabhA (strI0) [pra+bhA+a+TAp] 0dIpti, kAnti, prakAza, jJAtA, jAnakara, bhijny| cmk| 0pUrNa jAgRta, pUrNa vikasita, khilA huaa| sUrya kiraNa, zarIra nirgata prbhaa| zarIranirgatarazmikalA prbhaa| phailA huA, vistRta, vikaasshiil| prabhAkaraH (puM0) sUrya, 0zazi, jvaalaa| kAryAnvita hone vAlA, kAryAraMbha karane vaalaa| samudra, mImAMsaka darzana kA vicaark| prabodhaH (puM0) [pra+budha+ghaJ] jAgRta avasthA, jAganA, prabhAkITaH (puM0) juganU, khdyot| jaagrnn| prabhAgaH (puM0) bhAga, aMza, khnndd| cetnaa| prabhAcandra (puM0) 0AcArya prabhAcandra, nyAyazAstra ke prasiddha khilanA, phailnaa| jainAcArya, prameyakamalamArtaNDa ke rcnkaar| (vIro01/25, jAgaraNa, nindrAzUnya avsthaa| jayo0 22/83) satarkatA, saavdhaanii| prabhAcaMdrasiddhAntadevaH (puM0) AcArya prbhaacndr| (vIro0 jJAna, jJa, samajha, medhA, buddhi| 15/46) prabodhana (vi0) [pra+budha+Nic+lyuT] jAgaraNa, jaagnaa| prabhAtarala (vi0) jagamagAtA huaa| prabodhanaM (napuM0) jAganA, saceta honaa| prabhAta (vi0) praatHkaal| (suda0 2/12) jJAna, buddhi, zikSaNa, updesh| prabhAtakAlInarAgaH (puM0) prAta:kAla kI raagimaa| (su0 5/1) prabodhanI (strI0) [prabodhana+GIp] deva uThanI ekaadshii| prabhAtakiraNaM (napuM0) aruNodaya kI rshmi| ___0jJAna yuktA, scetaa| updeshinii| prabhAtagehaM (napuM0) prakAzaghara, diipgRh| prabodhita (bhU0ka0kR0) [pra+budha+Nic+kta] jagAyA huaa| | prabhAtajanman (napuM0) arunnody| For Private and Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhAtajAtiH 710 prabhUta prabhAtajAtiH (strI0) prAta:kAla kI utptti| prabhAtacaraNaM (napuM0) subaha honaa| prabhAtavarNanaM (napuM0) prAta:kAla kA citrnn| (jayo0 20/89) prabhAtavelA (strI0) ussaakaalaagm| (vIro0 5/24) 0aruNodaya, praat:kaal| prabhAtodayaH (puM0) ussaakaalaagm| (vIro0 5/24) prabhAnaM (napuM0) [pra+bhA lyuT] prakAza, kaanti| prabhAlepin (vi0) kAntiyukta, prabhA vistaark| prabhAbhara (vi0) prabhAyukta, kAnti se pripuurnn| (jayo0 24/22) prabhAmaNDalaM (napuM0) yaza samUha, prabho prabhAmaNDalamatyudAttaM (vIro0 13/21) 0prakAzavRtta, 0cakrAkAra prakAza, 0tejpunyj| prabhAvaH (puM0) [pra+bhU+ghaJ] 0prbhushkti| (jayo010 2/121) 0tej| (jayo0vR0 118) yaza, kIrti, bhavya kaanti| (jayo0 1/79) 0prabhA, prakAza, dIpti, kAnti, teja, prtaap| (jayo0vR0 1/23) garimA, mhimaa| 0dhaak| (jayo010 5/86) sAmarthya, zaurya, zakti, avyrthtaa| rAjocita zakti, alaukika shkti| prabhAvaka (vi0) zakti smpnn| (vIro0 19/42) prabhAvaja (vi0) rAjazakti se utpanna prabhAva vaalaa| prabhAvanA (strI0) ratnatraya kA prkaashn| aSThAMga bhedoM meM eka bheda jisameM jinazAsana kI prabhAvanA ko mahattva diyA jAtA hai| triratnairAtmanaH samyagbhAvanaM syAt prbhaavn| saddharmasya prakAzo vA smygdrshnaadibhirgunnai| (jaina0la0 766) 'prabhAvanA dharmakathAdibhistIrthasthApanA' prabhAvatI (strI0) ratiSeNA nAmaka kapotI kA apara nAma (jayo0 22/50) uddAyana rAjA kI rAnI vItabhayapuTa ke nareza kI rAnI (vIro0 15/21) puNDarIkiNI nagara ke rAmA vAyuratha, rAnI svayaMprabhA kI putrii| (jayo0 23/52) prabhAvabhU (strI0) prbhaavshaalii| (samu0 2/11) prabhAvabhuccharIra (vi0) kAnti yukta zarIra (vIro0 12/410) (jaina0la0 766) prabhAvAn (vi0) prabhA yukt| (samya0 58) prabhAvi (napuM0) prabhAva vAlA, zakti yukt| (samu08/14) prabhAvya (vi0) apane Apa utpanna hone vaalii| (vIro0 19/42) prabhASaNaM (napuM0) [pra+bhAS+lyuT] vyAkhyA, vivaraNa, artha prstutiikrnn| prabhAsaH (puM0) [pra+bhAsR+ghaJ] kAnti, prabhA, dIpti, sauNdry| prabhAsakhaNDAdhyAyaH (puM0) prabhAsa khaNDa kA adhyaay| (dayo0 26) prabhAsanaM (napuM0) [pra+bhAsa+lyuTa] prakAzita honA, camakanA, dIptimAna honA, jhlknaa| prabhAsvara (vi0) [pra+bhAsa+varaca] ujjvala, camakIlA, prbhaavaan| prabhinna (bhU0ka0kR0) [pra+bhid+kta] 0khaNDita, vibhakta, vibhaajit| mukulita, viksit| virUpita, vikRt| zithilita, ddhiilaa| prabhinnaH (puM0) unmatta hsti| prabhinnAJjanaM (napuM0) kajjala, kaajl| prabhu (vi0) [pra+bhU+Du] zaktisampanna, blvaan| prabhuH (puM0) svAmI, adhipati, *mAlika, *bhagavAn, Izvara, nAtha (suda0 1/45) (suda0 1/1) 'loko nindatu pUjAdruta tataste kA viziSTaH prbhoH| (muni0 13) arahaMta deva, kevljnyaanii| prabhu-Acchedya (vi0) svAmI dvArA balapUrvaka denaa| prabhutA (strI0) [prabhutalTAp] Adhipatya, sarvoparitA svAmitva, zAsana, adhikaar| prabhubhakta (vi.) Izvara bhakta, bhgvdbhkt| svAmI kI AjJA pAlane vaalaa| prabhuzaktiH (strI0) Izvara aaraadhnaa| (suda0 315) prabhU (aka0) [pra+bhU] utpanna honA-prabhavanti (jayo0 2/144) zrI candranadroH prabhavantu ante| (vIro0 14/45) prabhavan (suda0 3/29) prabhavati (suda0 82) ullasina honA, prasanna honaa| (jayo0 23/31) prabhUta (bhU0ka0kR0) [pra+bhU+kta] 0paryApta, vipula, pracura, atydhik| 0aneka, bhut| udabhUta, utpnn| paripakva, puurnn| unnata, UMcA, uttuNg| lambA, dIrgha, vistRt| For Private and Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhUtavayas 711 pramadAsamUhaH huaa| prabhUtavayas (vi0) vayovRddha, buuddh'aa| pramattavirataH (puM0) saMyama ke sAtha prmaad| prabhUtavitta (napuM0) vipula dhn| (jayo0 49/ ) pramattasaMyataH (puM0) prApta saMyama meM prmaad| 'prakarSeNa mattA prabhUti (strI0) [pra+bhU+ktin] 0udgama, udbhUta, utptti| pramattAH, saM samyak yatAH viratAH, pramattAzca te saMyatAzca zakti, saamrthy| pramattasaMyatAH' (dhava0 1/175) 0adhikatA, pryaapttaa| pramathaH (puM0) [pra+ma+ac] azva, ghodd'aa| prabhUti (avya0) se lekara, zurU krke| pramathanaM (napuM0) [pra+math lyuT] 0coTa pahuMcAnA, kSati karanA, prabhRtiH (strI0) AraMbha, zuru, Adi, ityaadi| (jayo0 6/6) saMtapta krnaa| prabhedaH (puM0) [pra+bhid+ghaJ] cIranA, phaadd'naa| bheda karanA, maMthana, mathanA, vilonaa| pRthak krnaa| 0vadha, htyaa| prabhraMzaH (puM0) [pra+bhraMz+ghaJ] TUTanA, patita honA, girnaa| | pramathita (bhUka0kR0) [pra+math+kta] prapIr3ita, kssttjny| 0dhvaMsa honA, kSaya honA, kSINa honaa| viloyA gayA, mathA gyaa| prabhraMzathuH (puM0) [ pra+bhraMz+athuc] pInasa nAka kA rog| vadha kiyA gyaa| prabhraMzita (bhU0ka0kR0) [pra+bhraMz+Ni+kta] 0khaNDita kiyA / pramada (vi0) [prakRSTo mado harSastena] maMdonmatta, naze meM dhutt| gayA, tor3A gyaa| AvezapUrNa, svecchcaarii| 0prmaadii| aalsii| 0 pheMka gayA, nIce par3A huaa| pramadaH (puM0) [prakRSTo mado harSastena] harSa, AnaMda, khuzI, 0vnycit| prsnntaa| (suda0 3/5) 'prakRSTena madena svagatena vIryeNeti prabhraSTa (bhU0ka0kR0) [pra+bhraMz+kta] girA huA, nIce par3A mado mRgamade madye dAnamudgarvaretasi iti vizvalocanaH' (jayo0vR05/40) prabhraSTaM (napuM0) mukuTa, mAlA, ziropasthita mukutt| pramadaka (vi0) mada vAlA, mada yukt| prabhraSTakaM (napuM0) [pra+bhraSTa+kan] ziropasthita mukutt| 0lampaTa, kaamuk| pramagna (bhU0ka0kR0) [pra+masj+kta] nimagna, DUbA huA, pramadakAnanaM (napuM0) pramodavana, rAjagRhodyAna, bhavana se jur3A DuboA huaa| huA upvn| Ananda vn| 0kriiddodyaan| pramata (bhU0ka0kR0) [pra+man+kta] sammata, vicArA huaa| pramadanaM (napuM0) [pra+ma+lyuTa] kAmecchA, lmptttaa| pramatta (bhU0ka0kR0) [pra+mad+kta] 0mandomatta, naze meM cUra, pramadA (strI0) [pramada+ac+TAp] purisa sadA pramattaM kuNadi unmAdA tti-ya uccade pmdaa| pramatta yuktaa| prmaaditaa| unmatta, paagl| 0strI0, ptnii| (vIro08/31, jayo0 13/95) upekSaka, anavadhAna, asAvadhAna, anapekSA navayauvanA, rUpavatI naarii| unmArgagAmI, bhUla karane vaalaa| nAyikA kA eka bhed| (jayo0vR0 184) svecchAcArI, lmptt| pramadAkAnanaM (napuM0) pramoda vana, krIr3Avana, raajgRhodyaan| 0pramAda pariNata vykti| pramadAjanaH (puM0) navayauvanA, rUpavatI naarii| kArya-akArya se anbhijny| pramadApAdaprahAraH (puM0) navayauvanA kA pAda prhaar| 'azokaH mohanIya karma ke prabhAva se yuktA pramadApAdaprahAreNa vikasatIti' (jayovR0 1/84) saMyama aura yoga se yukt| pramadAmbudhiH (puM0) Anandodadhi, harSarUpI saagr| (vIro07/1) vikathA, kaSAya yukt| pramadAvanaM (napuM0) aMtApura upavana, bhavanodyAna, keligRha kA pramattagIta (vi0) upekSA bhAva se gAyA gayA giit| upavanA pramattacitta (vi0) lAparavAha, asaavdhaan| pramadAsamUhaH (puM0) janIjana samUha, navayauvanA smuuh| (jayo0 pramattatA (vi0) prmaadtaa| (vIro0 16/15) 10/58) pramattabhAvaH (puM0) pramAdabhAva, unmatta bhaav| kautukpriy| (jayo0 10/58) For Private and Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pramadvara 712 pramANita pramadvara (vi0) [pra+ma+Svarac] asAvadhAna, lAparavAha, anvdhaan| pramanas (vi0) [prakRSTaM mano yasya) harSayukta, prasannacitta, aanndit| pramanyatA (vi0) mAna liyA jaataa| (suda0 119) pramanyu (vi0) [prakRSTo manyu yasya] krodhAviSTa, cir3acir3A huaa| kaSTa janya, shokaakulit| pramayaH (puM0) [pra+mI+ac] 0maraNa, vinAza, mRtyu| nidhana, 0baMdha htyaa| pramardanaM (napuM0) [pra+mRd+lyuT] masala DAlanA, kucalanA, mIr3anA, mardana krnaa| naSTa karanA, samApta krnaa| pramardanaH (puM0) vissnnu| pramA (strI0) [pra+mA+aGTAp] 0pratibodha, prbodh| 0prtykssjnyaan| 0sahI bodha, yathArthajJAna, sahI jaankaarii| pramANa (saka0) pramANa mAnanA, sAkSya denaa| pramANayatu (suda04/41) pramANaM (napuM0) [pra+mA+lyuTa] 0mApa, paimAnA, mAna, maank| 0parimANa, sImA, AkAra, vistaar| 0sAkSya, shhaadt| satya jJAna, yathArtha jnyaan| dArzanika tattva ko nirIkSaNa karane kA yathArtha kaarnn| vastu kA sampUrNa jJAna, pUrNa priikssnn| samyak artha kA nirnny| 'samyagarthanirNayaH pramANam' (pramANa strI0 1/2) 0sva-para kA prakAzaka jJAna, 'sva-para-vyavasAyijJAnaM pramANam' saMzaya, anadhyavasAya Adi se rahita artha kI vAstavika prtiiti| nibodha-bodha-viziSTaH AtmA prmaannm| (dhava0 9/141) 0pramANa padArtha ke pUre hisse ko grahaNa karatA hai| pramANakalA (strI0) pramANa vicAraka saugt| (dayo0 41) pramANakAlaH (puM0) pramANa svarUpa kA kAla, palyopama, | sAgaropama, utsarpiNI, avasarpiNI, kalpa Adi ke bheda se pramANakAla nAnA prakAra kA hai| jisake Azraya se sau varSa aura palyopama Adi kA | parijJAna hotA hai vaha pramANa svarUpa kAla pramANakAla hai| pramANagamya (vi0) pramANa se jAnane yogy| pramANagavyUtiH (strI0) do hajAra dhanuSa pramANa maap| pramANajjanI (vi0) pramANa mAnane vaalaa| (suda0 115) pramANajJa (vi0) pramANa paddhati kA jaankaar| pramANaduSTa (vi0) adhikArI dvArA svIkRta ptr| pramANadoSaH (puM0) pramANa kA ullaMghana krnaa| pramANapatraM (napuM0) ATa akSaroM kA eka pramANapada, zloka kA eka crnn| mApa kA paatr| pramANapuruSaH (puM0) nirNAyaka, samIkSaka, madhyastha, vivaack| pramANaprApta (vi0) pramANa ko prApta huaa| pramANaphalaM (napuM0) pramANa kA sAkSAt pariNAma, sva-para kA nizcayAtmaka ruup| pramANayan (bhU0) pramANa diyaa| (suda0 4/41) pramANayojanaM (napuM0) cAra gavyUti pramANa maatr| pramANabhU (vi0) pramANa yukt| (jayo0 12/37) pramANabhUtajJAnaM (napuM0) nirNayaveda, vizadIkaraNayukta jJAna (jayo010 2/137) pramANa jnyaan| pramANavacanaM (napuM0) adhikRta vAkya, pramANayukta vcn| pramANavAkyaM (napuM0) adhikRta vktvy| vizada kthn| pramANazAstra (napuM0) nyAyazAstra, trkshaastr| pramANasaptabhaMgI (strI0) anekAntAtmaka vastu pratipAdaka paddhati, saptaMgI pddhti| pramANAGgalaM (napuM0) pAMca sau utsedhAMguNa prmaann| eka hajAra ___ se gunnit| pramANAtikramaH (puM0) pramANa kA ullaMghana, parigrahapramANa kA atikrm/ullNghn/siimaatikrm| pramANAdhika (vi0) sAmAnya se adhik| prAmANa se adhik| pramANAntaraM (napuM0) pramANa kI anya pddhti| pramANAbhAvaH (puM0) pramANa kA abhaav| pramANAbhAsaH (puM0) pramANa ke samAna pratIta honA, sva ko na jAnakara anya matAnusAra gRhIta jJAnArtha yA darzana kI prtiiti| pramANipadaM (napuM0) pramANazAstra ke pada, nyAyazAstra ke suutr| 'pramANaM nyAyazAstraM tasya padAni prmaannipdaani| (jayo02289) pramANita (vi0) abhISTa, adhikRta, sNstut| (jayo0 11/41) (jayo0 5/89) For Private and Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pramANika 713 pramIlA pramANika (vi0) [pramANa Than] mApa kA adhikAra grahaNa karane vAlA adhikAra rUpa kA dhaark| pramAtA (strI0) pramiti kriyA kA kartA, cetana yA pariNamana svabhAva vAlA jIva pramAtA kahalAtA haiM 'pramAtA cetanaH pariNAmI rakSyamANo jIva:' (siddhi vi0 97) 'pramAtA pratyakSAdiprasiddha AtmA' pramAtAmahaH (puM0) prnaanaa| pramAtAmahI (strI0) para naanii| pramAtu (vi0) jnyaataa| (samya0 117) pramAthaH (puM0) [pra+math+ghaJ] prapIDana, saMtApa, duHkh| 0kSubdha karanA, duHkhita krnaa| mathanA, bilaunaa| 0vadha, vinAza, ghAta, vidhvNs| hiMsA, atyaacaar| 0balapUrvaka aphrnn| pramAthin (vi0) [pra+math+Nini] 0pratAr3ita karane vAlA, yAtanA dene vAlA, satAne vAlA, kaSTa dene vAlA, duHkha pahuMcAne vaalaa| 0vadha karane vAlA, ghAta karane vAlA vinAza karane vaalaa| phAr3ane vAlA, virdINa karane vaalaa| girAne vAlA, pachAr3ane vaalaa| pramAdaH (puM0) [pra+mad+ghaJ] 0anAdara karanA, prtaadd'naa| avahelanA, asAvadhAnI, laaprvaahii| unmattatA, paaglpn| galatI, trutti| durghaTanA, utpAta, saMkaTa, bhy| yogoM kI dussprvRtti| Agamokta kriyA anuSThAnoM meM anutsaah| 0Alasya, udaasiintaa| pramAdakalita (vi0) pramAda yukta, anAdara karane vaalaa| pramAdacaritaM (napuM0) pramAda se AcaraNa karanA prmaadcryaa| anarthadaNDavrata kA bhed| pramAdacaryA (strI0) prmttaacrnn| pramAdabhAvaH (puM0) AlasyabhAva, udAsInatA kA bhaav| pramAdavaza (vi0) pramAda ke vshiibhuut| (samu05/13) 'mA sma kaccidaparAdhavihInaH sa pramAdavazato bhuvi diinH|| (samu05/13) pramAdAcaritaM (napuM0) prmaadcryaa| prmttaacrnn| pramAdApramAdaH (puM0) pramAda aura apramAda kA svruup| pramAdI (vi0) pramAda yukta, Alasya shit| (samu0 9/28) pramApaNaM (napuM0) zastra, vadha, maarnn| 'pramApaNaM mAraNaM pramAyA: pramANAsya paNo vyavahAraH' (jayo0vR0 8/46) zAstra jahAM pramApaNa/maraNa meM eka mAtra niyukta hotA hai, vahIM zAstra pramAkaraNa yA pramANa ke vyavahAra meM kuzala hote haiN| (jayo hi0 8/46) smjhdaar| (jayo0 7/47) pramArjanaM (napuM0) [pra+mRj+NiclyuTa] 0sApha karanA, svaccha bnaanaa| ragar3anA, jhaadd'naa| dhonA, prakSAlana krnaa| miTA denaa| jIvoM ke saMrakSaNArtha mRdu upakaraNoM ke dvArA jhaadd'naa| 'prmaarjnmupkrnnopkaarH'| pramArjanAsaMyamaH (puM0) pramArjana karake gamana krnaa| rajoharaNa Adi se svaccha karake sthAna Adi grahaNa krnaa| pramArjita (vi0) svaccha kiyA huA, jhAr3A huaa| pramASTi (vi0) parimArjita, poMchA gyaa| (dayo0 8/102) pramita (bhU0ka0kR0) [pra+mA+kta] sImita, mApA huA, tulA huaa| 0jJAta, samajhA huaa| pramANita, prdrshit| pramitiH (strI0) [pra+mA+ktin] 0mApa, naap| satyArtha kA bodha, yathArthajJAna kI prtiiti| kisI pramANa yA jJAna ke srota se prApta jaankaarii| saMzaya, viparyaya Adi se rahita bodh| pramANa kA phl| pramiti, svArthavinizcayaH ajJAnanivRttiH sAkSAt pramANasya phlm| (siddhiohi0 37) pramil (aka0) [pra+mit] milanA, ekatrita honaa| (jayo0 12/106) pramIr3ha (vi0) [pra+miha+kta] saghana, pragAr3ha, saTA huA, ghn| pramIta (bhU0ka0kR0) [pra+mI+kta] 0mRtaka, marA huaa| pramItaH (puM0) bali car3hAyA gayA pshu| pramIti (strI0) [pra+mI+ktin] mRtyu, maraNa, vinAza, nidhn| pramIlA (strI0) [pra+mIl+a+TAp] 0Alasya, tandrA, anutsaah| strI nAma vishess| For Private and Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratIlita 714 pramohita pratIlita (vi0bhU0ka0kR0) [pra+mola+kta] unmIlita, | prameya (vi0) [pra+mA+yat] mApe jAne yogya, pramANita karane udAsInatA yukta AMkhe, nidrA se yukta, AlasyapUrNa yogya, siddha karane yogy| aaNkheN| nishcit| pramukta (bhU0ka0kR0) [pra+muc+kta] 0chUTA huA, mukti ko prameyatA (vi0) siddha karane yogy| pramANita karane yogy| prApta huaa| tadA pramukta eveti shrotmetdvco'mRtm| prameyatva (vi0) pramANita karane yogya, siddha karane yogy| (hita0 59) (jayo0vR0 26/98) 0pheMkA huA, DAlA gyaa| prameyakamalamArtaNDaM (napuM0) AcArya prabhAcandra kRta prasiddha 0svataMtra huA, parAdhInatA se chUTA huaa| nyaayshaastr| (vIro0 19/44) virakta, mumukSu, viraagii| prameyatAvirahita (vi0) siddhi se rahita, nizcitatA se rhit| pramuktakaSThaM (avya0) phuuttphuuttkr| svatantra hokr| pramehaH (puM0) [pra+miha+ghaJ] mUtra roga, dhAtukSINatA, madhumeha, pramuktiH (strI0) mukti, nirvANa, mokss| pramuktaye sAratayAbhyudAraM mUtra ke sAtha dhAtu/zarkarA kSaya hone vAlA rog| caranti caacaarmissuprkaarm| (bhakti0 10) pramokSaH (puM0) [pra+mokS+ghaJ] girAnA, char3AnA, chor3anA, pramukha (vi0) mukhya, pradhAna, agraNI, prthm| tyAganA, parityAga krnaa| prabhRti, aadi| (jayo0 1/38) mukta karanA, svataMtra krnaa| 0baMdha kA viyoga krnaa| baMdha viogo pamokkho du| pramukhaM (napuM0) adhyAya, pATha, aMza, mukhbhaag| pramugdha (vi0) [pra+muh+kta] 0mUrchita, acet| pramokSopasaMgrahI (vi0) pavana ke chor3ane yogya recaka kriyA kI mohAsakta, vAJchAzIla, icchaayukt| icchA karane vAlA mokssjny| (jayo0 28/59) pramocanaM (napuM0) [pra+muc+lyuTa] chor3anA, parityAga karanA, pramuc (saka0) chor3anA, alaga rhnaa| pramumoca (jayo0 12/13) mukta krnaa| pramud (strI0) [pra+mud+kvip] pramoda, Ananda, harSa, khushii| ugalanA, giraanaa| pramudita (bhU0ka0kR0) [pra+mud+kta] harSita, ullasita, pramodaH (puM0) [pra+mud+ghaJ] Ananda, harSa, khuzI, ullAsa kAmollasita, viksit| vAhanaiH pramuditaistatametat kaM nizAsu prsnntaa| kumudaiH smvets| (jayo0 4/63) AhlAdita, prasanna, aanndit| pramodanaM (napuM0) [pra+mud+Nic lyuT] AhlAdita karanA, AnaMdita pramuSita (bhU0ka0kR0) [pra+muS+kta] apahRta, curAyA gayA, krnaa| haraNa kiyA gayA, chInA gyaa| prasanna krnaa| pramuSitA (strI0) eka pahelikA vishess| pramodabhAvanA (strI0) vratI janoM ko dekhakara khuza honA, pramUDha (bhU0ka0kR0) [pra+muhakta] vismita, udvigna, vyaakul| vRddhigata guNoM se harSita honaa| 0saMmUDha, mUDha, muurkh| tapaH zruta-yamodhuktaH cetasAM jnyaanckssussaam| 0jar3a, buddhi| vijitAkSa-kaSAyANAM svtttvaabhyaasshaalinaam|| pramuSTa (bhU0ka0kR0) ragar3A gayA, miTA diyaa| pramodita (bhU0ka0kR0) [pra+mud-Nic+kta] harSita, Anandita, prameyaM (napuM0) pramANa kA viSayabhUta pdaarth| 'pramANena paricchedyaM / pasannacittA prameyaM praNigadyate' (jayo0 26/98) (jaina0la0 774) pramodin (vi0) harSita hone vaalaa| abhISTa vastu (jayo0 3/85) 'prameye'bhISTavastuni vidvAn / pramodI (vi0) harSa sampanna vykti| (jayo0 24/79) vivekshaalii|' (jayo0vR0 3/85) pramohaH (puM0) [pra+muha ghaJ] 0mUrchA, behozI, jdd'taa| nizcita jJAna kI vstu| mUrchAbhAva, mohabhAva, aaskti| pradarzita, upasaMhAra, saadhy| 0AkulatA, vyaakultaa| siddha karane yogya vstu| pramohita (bhU.ka.kR0) [pra+muha+Nic+kta] 0mUrchita, jo viSaya pramANita kiyA jaae| Asakti jny| For Private and Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prayacchanaM 715 prayukta *mugdha ho gayA, Asakta ho gyaa| udvigna, aakulit| prayacchanaM (napuM0) dAna, upahAra, bheNtt| (jayo0 2/106) prayata (bhU0ka0kR0) [pra+yam+kta] *saMyamita, jitendriya, yama yukt| (vIro08/45) aatmsNymii| utsAhita, ullasita, hrssit| prayateta (vidhi) prayatna karatA rhe| iSTe prameye prayateta vidvAn vidhermanaH samprati ko nu vidvaan| (jayo0 3/85) prayatnavAn (vi0) prytnshiil| (samya0 126) prayatnaH (puM0) [prayat+naGa] udyama, prayAsa, ceSTA, udyog| shrm| (jayo0vR0 3/81) uccAraNa sthaan| 0pradezoM kA hln-cln| (samya0 126) 0padArtha ke prati citta denaa| 0kArya meM mana lgaanaa| 'prayatnaH paranimittako bhAvaH' parArthe'nyakRte yo bhAvazcittaM mayAsyaitadavazyaM karaNIyamiti sa prytnH| (jaina0la0 775) parasya karaNIye yazcittaM nizcitya dhaaryte| prayatna sa vijJeyo gargasye vacanaM ythaa| prayatnapUrvaka (vi0) udyama yukt| (hita06) prayatnI (vi0) prytnshaalaa| (jayo08/69) prayatnazIla (vi0) prayatna karane vaalaa| (vIro06/2) prayatnIvita (vi0) prayatnazIlA (vIro068) prayaya (aka0) calanA, gamana krnaa| (jayo0 3/100) prayasta (bhU0ka0kR0) [pra+yas+kta] abhyasta, sikhAyA huaa| svAdiSTa kiyA huaa| prayA (aka0) pighalanA, vigalita honA, prytnshiil| (jayo0 22/86) prayAgaH (puM0) [prakRSTo yAgaphalaM yatra] gaMgA-jamunA kA sNgm| saMgamatIrtha-ilAhAbAda ke pAsa gaMgA-yamunA kA milana sthaan| (jayo0 6/10. tIrthadeza sthaan| (jayo0 6/43) 'paraH parAgaH prakRtaH prayAgaH (jayo0 27/41) subharAstayoH prayAge sukhAzayA snnimjjnti| (jayo0 6/43) 0indra, vyajJa, azva, ghoTaka, ghodd'aa| prayAgastIrtha bhedesyAtA ghajJevAhe viDojasi iti / prayAcanaM (napuM0) [pra+yAc+ lyuT] 0mAMganA, prArthanA krnaa| 0anurodha karanA, nivedana krnaa| anunaya krnaa| prayAjaH (pu0) [pra+ya+ghaJ] yajJa sambaMdhI anusstthaan| prayANaM (napuM0) [pra+yA+lyuT] 0prasthAna karanA, gamana krnaa| (jayovR0 5/53) vidA, anyatra jaanaa| abhiyAna, maatraa| (jayo08/70) 0 pragati, agragamana, nidhAna, prasthAna, vinirgmn| (jayo013/4) sat patha kI ora gmn| AkramaNa, cddh'aaii| Arambha, shuruu| prayANakaM (napuM0) [prayANa+kan] yAtrA, prasthAna, gmn| pramANabhaMgaH (puM0) calate-calate ThaharanA, yAtrA virAma, prasthAna meM gtirodh| prayANavAditraM (napuM0) digvijaya ke prasthAna kA vAdya, pragatisUcaka __ vaady| (jayo0 1/19) prayANavelA (strI0) digvijaya abhiyAna, digvijysmy| (jayo0 16/2) prayANasamayaH (strI0) nirgamakSaNa, pryaannbelaa| (jayo0vR021/4) prayAta (bhU0ka0kR) [pra+yA+kta] 0Age bar3hA huA, gayA huaa| (samu0 3/8) gatAnugatyA katicit prayAtA (vIro0 18/17) visarjitA 0mRtaka, marA huaa| prayAtaH (puM0) AkramaNa, prhaar| 0caTTAna, cessttaa| (vIro0 4/17) prayApita (bhU0ka0kR0) [pra+yA+Nic+kta] *Age pahuMcA huA, bhejA huaa| bhagAyA huaa| prayAmaH (puM0) [prAyam+ghaJ] 0abhAva, rahita, zUnya, rikt| mNhgaaii| rokathAma, niyNtrnn| lmbaaii| prayAsaH (puM0) [pra+yas+ghaJ] prayatna, ceSTA, udyog| (jayo0 11/84) udyama, zrama, prishrm| (jayo0 11/45) asmatprayAsasta dupaarjnaay| (samu0 1/27) prayukta (bhU0ka0kR0) [pra+yuj+kta] 0prayoga meM lAyA huA, niyata kiyA gayA, mnoniit| For Private and Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prayuktA 716 praruda sNskt| (jayo0 pR0 6/57) udita, udgata, utpnn| upyukt| (jayo0 10/9) phalita, ghaTita, yukt| (suda0 101) 0dhyAnamagna, besudh| prerita kiyA huA, ukasAyA huaa| pracalita, vyavahAra meM lAyA huaa| prayuktA (strI0) sviikRti| (jayo0 5/103) prayaktiH (strI0) [prayuja+ktina] upayoga, pryog| (samu0 3/28) 0prayojana, uddezya, abhipraay| 0dhyeya, avsr| pariNAma, phl| prayutaM (napuM0) eka saMkhyA vizeSa, caurAsI lAkha pryutaaNg| prayutAMgaM (napuM0) caurAsI lAkha ayut| prayuddhaM (napuM0) saMgrAma, yuddha, AkramaNa, ldd'aaii| prayuyutsuH (puM0) [pra+yudha+san+u] 0yoddhA, meMDhA, havA, pvn| saMyAsI, indrA prayoktavyam (vi0kR0/tavyat) prayukta karane yogy| (jayo0 19/82) 0vyavahAra karane yogy| prayokta (vi0) [prAyuj tRc] 0anuSThAtA, nidezaka, prinnaayk| (jayo0 11/91) preraka, uttejk| praNetA, abhikartA, abhinaya krtaa| upAya, prayoga karane vaalaa| (vIro0 18/26) upayoga karane vaalaa| prayoktA dekho uupr| prayogaH (puM0) 0vyavahAra, upyog| [prakarSeNa manonigrahAkhyaH] (jayo0 1/34) pracalita rUpa, sAmAnya prcln| gAGgasya vai yAmunataH prayogaH (vIro0 14/47) 0pheMkanA, vibhaktamaMtrama, prakSepaNa krnaa| pradarzanI, anuSThAn, abhinyn| nATaka khelanA, pradarzana krnaa| 0abhyAsa, adhyyn| (suda0 3/47) yojanA, sAdhana, yukti, upkrnn| (jayo0 1/31) / phala, prinnaam| mana, vacana aura kAya kA yoga bhI prayoga hai| 'maNa-vacikAyajogA paoo' jIva kI vyaapaar| (dhava0 12/286) prayogakaraNaM (napuM0) cetana-acetana kA nirmaann| 'prayogaH jIvavyApAraH, taddhetukaM karaNaM prayogakaraNam' (jaina0la0 775) prayogakriyA (strI0) Ane-jAne pravRtta honA, mana kA vyApAra, hiMsakajanaka pravRtti, IrSyA vyaapaar| 'AtmAdhiSThita kAyAdivyApAraH prayogaH, tatra yogatrayakRtA' (jaina0la0 776) prayogagati (strI0) AkRti viSayaka gati, bANa cakra Adi kI taraha jIva kI gti| prayogajapariNAmaH (puM0) prayoga meM nimitta vAlA pariNAma, prayoga ke Azraya se hone vAlA bhaav| prayogajazabda (napuM0) prayoga se hone vAlA shbd| prayogapariNAmaH (puM0) ceSTA rUpa prinnaam| prayogabandhaH (puM0) karma-naukarma rUpa bndh| prayogarasatI (vi0) sAdhana rsvaalii| (muni0 4) prayojaka (vi0) [prAyuj+Nvul] netRtva karane vAlA, uddIpaka ukasAne vaalaa| sampanna karane vAlA, kAraNa banAne vaalaa| prayojakaH (puM0) saMsthApaka, prvrtk| 0sAhUkAra, mhaajn| 0dharmazAstrI, vidhaayk| prayojanaM (napuM0) [pra+yuja+lyuT] abhiprAya, uddezya, dhyey| 0kAraNa, nimitt| 0prmaannbhuut| (jayo0 2/146) lAbha, svaarth| prayojanasiddhiH (strI0) kaarysmptti| (jayo0 3/106) prayojanAdhInaH (puM0) kArya ke AdhIna, lakSya ke aadhiin| (jayo0 27/52) prayojanIya (vi0) ucit| (jayo0 2/20) 0lakSya yukt| prayojya (saM0kR0) [prAyuj+Nyat] niyukta karane yogya, pheMkane yogy| kArya samArambha karane yogy| 0paidA karane yogy| prarudita (bhU0ka0kR) [pra+rud+kta] royA huA, rotA huaa| prarudra (bhU0ka0kR0) [pra+ruha+kta] pUrNa vikasita huA, pUrA huaa| For Private and Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prarUDhiH 717 pralepaka utpanna, udbhUta, paidA huaa| pralambita (vi0) [pra+lamb+kta] laTakanazIla, laTakane vaalaa| 0bar3A huA, gaharAI meM gayA huaa| pralambitakara (vi0) laTakatA huA haath| (suda0 98) prarUDhiH (strI0) nirUpaNa, kathana parIkSA, ghoSa, Adeza kI pralambhaH (puM0) [pra+labha+ghaJ] prApta karanA, lAbha utthaanaa| apekssaa| guNasthAna, jIvasamAsa Adi kA kthn| 0avaapti| prarUpaNA kAriNI (vi0) yshoniruunniiy| (jayo0vR0 13/61) dhokhA denA, chalanA, ThaganA, prvnycnaa| prarocana (napuM0) [pra+ruc+Nica+lyuTa] uttejanA, uddIpana, pralayaH (puM0) [pra+lI+ac] vinAza, saMhAra, vighaTana, vidhvNs| nidarzana, vyaakhyaa| prnnaasn| (jayo0 12/102) pratisthApanA, btlaanaa| mRtyu, maraNa, channa saMketa karanA, sUcanA denaa| mUrchA, behozI, cetanA shuuny| kaalaant| (jayo0 7/59) prarohaH (puM0) [prAruh+ghaJ] aMkurita honA, nikalanA, bddh'naa| rahasya dhvni| ugnaa| pralayakAlaH (puM0) vinAza kA smy| aMkura, aNkhuvaa| pralayaja (vi0) kalpAMta jaat| cetanA zUnya yukta, mrnnaasnn| kisalaya, pallava, koMpalA (jayo0 7/74) 0zAkhA, TahanI, nvaaNkur| pralayajaladharaH (puM0) vizva vinaash| sampUrNa saMsAra, mrnnaasnn| prarohaNaM (napuM0) [pra+ruha lyuT] 0vardhana, aMkuraNa, sphuttn| pralayapayodhiH (puM0) pralaya rUpI smudr| nIradhi vidhvaMsa, kisalaya, pallava, koNpl| sunAmI aapdaa| samudrI utpaat| 0TahanI, sphuttn| pralalATa (vi0) unnata lalATa yukt| 0karmANa prarohanti asminniti prrohnnm| (jaina0la0777) pralavaH (puM0) [pra+l+ap] Tukar3A, khaNDa, aNsh| pralapa (aka0) kahanA, bAta krnaa| nirUpaNa krnaa| pralavitraM (napuM0) [pra+l+itra] kartana kA upkrnn| pralApa krnaa| pralapanaM (napuM0) [pra+labha+ lyuT] 0pralApa, saMlApa, vaartaalaap| pralApaH (puM0) [pra+lap+ghaJ] 0bAta, vArtAlApa, kthn| 0asaMbhASaNa, bkvaas| kalakala shbd| (jayo0 18/19) vakajhaka (jayo0 vilApa, rudn| 18/19) pralapita (bhU0ka0kR0) [pra+lap+kta] pralApa kiyA huA, 0vAcAlatA, asaMbaddha prtaap| kathita kahA gyaa| nirUpita, 0abhivykt| vilApa, rudn| viprlaapnii| (jayo0 13/52) pralabdha (bhU0ka0kR0) [pra+labh+kta] 0dhokhA diyA huA, pralApina (vi0) [pra+lap+Nini] ThagA huaa| 0bAtUnI, adhika bAlene vaalaa| pralamba (vi0) [pra+laMb+ac] laTakane vAlA, lttkaahuaa| musadI, bkvaasii| (jayo0 18/19) nIce kI ora laTake he| 0vaacaaltaa| unnt| pralApinI (vi0) pralApa karane vaalii| (jayo0 13/52) manthara, bilmbkaarii| pralIna (vi0) vinaSTa, vinaash| pralambaH (puM0) 0laTakatA huA, aashrit| knntthhaar| 0hata, naSTa, lupta, ttpr| (jayo0 1/67) eka prakAra kA haar| ghulA huA, pighalA huaa| jastA, siisaa| pralIp (aka0) naSTa honaa-prliiyet| (samya0 1) 0eka raaksss| praluNThata (vi0) vellata, ghUmate hue| (jayo0vR0 18/91) pralambanaM (napuM0) [pra+lamb+ lyuT] laTakanA, jhukaranA, Azrita | pralupta (vi0) channa, nsstt| (jayo0 11/49) 0abhaav| honaa| Alambana, aadhaar| pralepaH (puM0) [pra+lip+ghaJ] 0lepa, malhama, copdd'| pralambamathanaH (puM0) blraam| 0bldev| pralepaka (vi0) [pra+lip+Nvul] malane vAlA, lepa karane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pralehaH 718 pravad pralehaH (puM0) [pra+lih+ghaJ] 0eka rssaa| 0baMdhana kA saadhn| praloDhanaM (napuM0) [pra+luTh+lyuT] 0lauTanA, ludd'knaa| ____0uttolana, uchaalnaa| pralobhaH (puM0) [pra+lubh+ghaJ] 0atitRSNA, lAlaca, laalsaa| 0lalacAnA, 0uchaalnaa| pralobhanaM (napuM0) [pra+lubh lyuT] 0AkarSaNa, laalc| phusalAnA, apanI ora khiiNcnaa| __ cArA, daanaa| pralobhanI (strI0) retI, bAlukA, rj| pralola (vi0) 0pralobhI, laalcii| 0atyanta kSubdha, tharathara kAMpane vaalaa| pravaktu (puM0) [pra+va+tRc] 0vaktA, upadezaka, udghoSaka, prvaack| 0adhyApaka, vyaakhyaataa| 0spaSTa vktaa| pravagaH (puM0) vAnara, bndr| pravacanaM (napuM0) [pra+vac+lyuTa] nirUpaNa, kathana, prtivaadn| (samu0 1/36) upadeza, vyAkhyAna, adhyaapn| 'prakRSTaM vacanaM pravacanam' 'prakRSTasya vA vacanaM pravacanam' siddhAnta niruupnn| 0zrutajJAna-pravacanaM shrutjnyaanm| zabdakalApa-ucyate bhaNyate kathyate iti vacanaM zabdakalApaH, prakRSTaM vacanaM prvcnm| (dhava0 13/280) pravacanapaTu (vi0) kathana karane meM kushl| bAtacIta meM kuzala, vaakpttu| pravacanaprabhAvanA (strI0) Agama prazaMsA, zruta prazaMsA, siddhAnta prbhaavnaa| pravacanabhaktiH (strI0) aMga-Agama ke artha kA anuSThAna, AcaraNa yukta artha meM shrddhaa| pravacanavatsalatva (vi0) sadhArmika ke prati anurAga rakhane vaalaa| samyagdRSTi jIvoM ke prati vAtsalya bhaav| pravacanavirAdhanA (strI0) siddhAMta doss| 0zruta doSa, 0Agama artha meM samyak nirUpaNa kI viraadhnaa| pravacanasannikarSaH (puM0) dharma ke utkarSa kA vicaar| 0dharmoM ke sattva, asattva kA vicaar| pravacanasanyAsaH (puM0) anekAnta rUpa meM prruupnnaa| pravacanAddhA (strI0) prakRSTa vacanoM kA kAla-addhA kAlaH, prakRSTAnAM zobhAnAM, vacanAnAmaddhA shrutjnyaanm'| (dhava0 13/284) pravacanArtha (vi0) dvAdazAMga vANI kA arth| 'prakRSTairvacanaiH aryate gamyate iti prvcnaarth:'| (jaina0la0 779) pravacanI (strI0) dvAdazAMga vaannii| 'prakRSTAni vacanAni asmin, santIti pravacanI bhaavaagmH| athavA procyate iti pravacano'rthaH so'trAstIti pravacanI dvaadshaaNggrnthH| (dhava0 13/284) pravacanIya (vi0) 0vyAkhyAnIya, prtipaadniiy| vivecanIya prrcpnniiy| saMdarbha se yukta vyAkhyAna karane vaalaa| 'prabandhena vacanIyaM vyAkhyeyaM pratipAdanIyamiti pravacanIyam' pravaJcanA (vi0) hati, haani| (jayo0vR0 2/57) (dhava0 13/281) 0kSati, 0ghAta, 0tthgii| pravaJcanArtha (vi0) prtaarnnaarth| (jayo0 27/22) 0Thagane ke lie, 0eka-dUsare ko hAni pahuMcAne ke lie| pravaTaH (puM0) [pra+vaT+aSy] gehuuN| godhuum| pravaNa (vi0) [praviN+ac] 0bahane vAlA, DhakAna vaalaa| 0DhAlU, durAroha, viprpaatii| 0kuTila, jhukA huaa| 0anurakta, pravRtta, sNlgn| kuzala, nipuNa (jayo0 8/46) bhakta, anurakta, vyst| 0bharA huA, puurnn| 0anukUla, utsuka 0Atura, ttpr| 0yukta, smpnn| vinamra, suzIla, vinIta, kuzIla, dttcitt| (jayo0 16/61) 0barbAda, kssiinn| pravaNaH (puM0) caurAhA, cAra raaste| pravaNaM (napuM0) utaar| 0cttttaan| 0parvata kA pArzvabhAga, ddhlaan| pravatsyat (vi0) [pra+vas+sya+zatR] yAtrA hetu udyata, dharma yAtrA hetu taiyaar| pravatsyatpatikA (strI0) yAtrA meM udyata kI ptnii| pravad (saka0) samajhAnA (suda070) khnaa| (samu0 2/1) For Private and Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravayaNaM pravAlatA pravayaNaM (napuM0) [pra ve+lyuT] bune hue kapar3e kA Upara pravartinI (strI0) adhiSThAtrI, adhikaarinnii| kA bhaag| nirodhanI, prveshinii| nirdezinI, vrtinii| aNkush| pravartita (vi0) protsAhita, prerita kiyaa| pravayas (vi0) [pragatA vayo yasya] 0bar3I umra kA vykti| pravardha bddh'naa| (vIro0 19/3) adher3a vRddh| pravardhanaM (napuM0) [pra+va+ lyuT] bar3hAnA, vRddhi krnaa| pravara (vi0) [pra+va+ap] mukhya, zreSTha, uttama, prdhaan| (jayo0vR03/92) (suda0 2/10) pravarSaH (puM0) [pra+vRS+ghaJ] mUsalAdhAra varSA, uttama varSA, 0sarvottama, utkRSTa, unnt| (suda0 81) teja bAriza, acchI brsaat| 0kAntimAn, ctur| (jayo0 1/56) pravarSaNaM (napuM0) [pra+vas+lyuT] pravAsa, videza gamana, yaatraa| zrImAn, mahAnubhAva, bhAgyazAlI, mhaaysh| pravahaH (puM0) [pra+va+ac] 0pavana, vaayu| pravaraH (puM0) bulAvA, aahvaan| 0bahanA, dhAra bnaanaa| kuru, vaMza, privaar| pravahaNaM (napuM0) [pra+va+lyuT] pravAha, bhnaa| praannnaath| (jayo0 16/44) vyAna, vAhana, svaarii| pUrvaja, vaMzaja, sNtaan| 0pota, jhaaj| pravaraM (napuM0) agara caMdana kI lkdd'ii| pravahanaM 0dekho uupr| pravara+Atmavat (vi0) zreSTha, AtmA kI trh| (suda04/2) | pravahniH (strI0) [pra+vaha ina] prhelikaa| pravaravAdaH (puM0) sarvottama kathana, zrutajJAna, aagmvaannii| pravAc (vi0) [pra+vac+Nic lyuT] bolane vAlA, vaagmii| 'svargApavargamArgatvAt ratnatrayaM pravaraH, sa udyate nirUpyate'neneti vaktA, prakathana, udghoSaNA, prtipaadk| prvrvaadH| (dhava0 13/287) pravAcanaM (napuM0) ghoSaNA, kthn| pravaravAhanI (vi0) utkRSTa pravAha vaalii| pravANaM (napuM0) [pra. velyuT] chAMTanA, sNbhaalnaa| pravargaH (puM0) [pravRtyate ni:kSipyate havirAdikasmin-pravR+ghaJ] pravANiH (strI0) [pravANa+GIp] julAhe kI ddhrkii| yajJa kI bhni| 0homaagni| pravAta (bhU0ka0kR0) [prakRSTo vAto yasmin] tUphAna meM par3A pravargyaH (puM0) [pra+vRj+Nyat] eka anusstthaan| huaa| 0jhaMjhAvAta meM phaMsA huaa| pravartaH (puM0) [pra+vRt+ghaJ] AraMbha, upakrama, kArya smaarNbh| pravAtaM (napuM0) vAyu kA jhoMkA, havA kA pravAha, svaccha pvn| pravartaka (vi0) [pra+vRt+Nic+Nvula] cAlU karane vAlA, AMdhI, jhNjhaavaat| sthApita karane vaalaa| pravAdaH (puM0) [pra+vad+ghaJ] 0zabda, dhvani, uccaarnn| 0pragatizIla, unnetaa| 0lokokti| (suda0 1/22) 0prabodhaka, protsAhakA nivedana, prtivedn| pravartaka, prnnetaa| AkhyAyikA, vivAda sambaMdhI bhaassaa| vivAcaka, prtipaadk| prakalpita naad| pravartamAna (vi0) vyavahAra shiil| (jayo0 5/93) kAryAraMbha | pravAraH (puM0) cAdara, aacchaadn| karane vaalaa| pravArakaH (puM0) cAdara, or3hanI, aacchaadn| pravartanaM (napuM0) [pra+vRt+ lyuT] 0AraMbha, krama, zuru, smaarNbh| pravAraNaM (napuM0) [pra+vR+Niclyu TI niSedha, virodha, rok| kAryAraMbha, saMsthApana, prtisstthaapn| AcchAdana, ddhknaa| 0vyavahAra, AcaraNa, kaaryvidhi| pravAla: (puM0) mUMgA, llimaa| (jayo0 11/13) koMpala, protsAhana, uddIpana, balapUrvaka claanaa| parAga, vidruma, pallava, (jayo0vR0 5/75) aNkur| pravartanA (strI0) protsAhana denaa| pravAlatA (vi0) [prakarSeNa bAlabhAvo'sti] baalkpnaa| pravartayitu (tumun) le jAne ke lie| (jayo0 2/120) (jayo0 5/88) For Private and Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravAlabhAva 720 pravilupta yAtrA, anyatra gmn| pravicakSaNaM (napuM0) caritra se yukt| 0paradeza gmn| pravicayaH (puM0) [pra+vi+ci+ac] 0parIkSA, khoja, anusNdhaan| pravAlabhAva (puM0) utkRSTa bhAva, bojhala bhaav| (vIro0 3/23) | pravicAra: (puM0) vivecana, vivek| pravAlopAdanaM (napuM0) aMkura kA phuuttnaa| (jayo0 22/10) maithunavyavahAra-maithunopasevanaM prvicaar:| (ta0vA0 4/7) pravAsaH (puM0) [pra+vas+ghaJ] videza gamana, videshyaatraa| 'pravIcaraNaM pravIcAro maithunopasevanam' (jayo0 3/33) pravicetanaM (napuM0) viveka, cetanA, jJAna, smjh| pravAsavAta (napuM0) yAtrA gayA huA, videza jAne vaalaa| pravitata (bhU0ka0kR0) [pra+vi+tan+kta] phailAyA huA, bichAyA pravAsanaM (napuM0) [pra vas+Nic+lyuT] videza nivAsa, anyatra huaa| gmn| 0asta vyst| nirvAsana, deza nikaalaa| nivaas| (suda0 1/37) pravAsAvaraH (puM0) yAtrA kA samaya (jayo0 21/73) pravitADyalokaH (puM0) phredaar| (samu0 3/32) pravAsin (puM0) [prAvas+Nini] yAtrA kA samaya (jayo0 | pravidAraH (puM0) [pra+vi+dR+ghaJ] vidIrNa honA, khaNDa khaNDa 21/73) honaa| pravAsin (puM0) [pra+vas+Nini] yAtrI, musaaphir| (dayo089) 0khulnaa| yAtrI, vaTohI, paradezI, gmnshiil| (jayo0 14/95) | pravidAraNaM (napuM0) [pra+vi+dRNic+ lyuT] phAr3anA, vidIrNa prossit| (jayo0 19/62) krnaa| pravAsI (puM0) dekho uupr| tor3anA, dhvasta krnaa| pravAhaH (puM0) [pra+va+ghaJ] 0dhArA, bhaav| (samya0 133) saMgharSa, yuddha, ldd'aaii| (jayo0 3/99) gar3abar3I, hllaa-gullaa| nadI mArga, jalamArga, kA prvaah| pravidhAyi (vi0) pradAna karane vaalaa| (samya0 72) 0nuti| (jayo0vR 11/9) praviddha (bhU0ka0kR0) [pra+vidh+kta] DAlA huA, pheMkA huaa| sakriyatA, sjgtaa| praviddhadoSaH (puM0) anavasthita citta se vandana, guru vandanA tAlAba, sarovara, jhiil| samApti se pUrva calA jaanaa| pravAhakaH (puM0) [pra+va+Nvul] bhUta, preta, pishaac| pravidruta (bhU0ka0kR0) [pra+vi+dru+kta] bhagAyA huA, pravAhanaM (napuM0) [pra+va+Nic lyuT] Age bar3hAnA, Age le jaanaa| titara-bitara kiyA huaa| 0dasta kraanaa| pravibhakta (bhU0ka0kR0) [pra+vi+bhaj+kta] viyukta, alaga pravAhikA (strI0) [pra+va+Nica lyuTa] 0dasta laga jaanaa| alaga kiyA huaa| nadI, sritaa| vibhAjana kiyA gayA, vibhAjita kiyA huaa| pravAhI (strI0) [pravAha+GIp] reta, baaluu| pravibhAgaH (puM0) [pra+vi+bhaja+ghaJ] vitaraNa, vrgiikrnn| pravikIrNaH (bhU0ka0kR0) [pra+vi+kR+kta] phailAyA huA, hissA, bNd| bikherA huA, idhara-udhara chitarAyA huA, titara-bitara pravibhR (aka0) bananA, taiyAra honaa| (samu0 2/6) kiyA huaa| praviraH (puM0) pIlA cNdn| pravighna (vi0) vyvdhaan| pravirala (vi0) viyukta, bahuta duur| pravikhyAta (bhU0ka0kR0) [pra+vikhyA+kta] 0prasiddha, khyAta, 0bahuta kama, virale hii| vishrut| svalpa, thodd'e| 0 bulAyA gyaa| pravilayaH (puM0) [pra+vi+lI+ac] vilIna honA, zuSka honaa| pravikhyAtI (strI0) [pra+vi khyA+ktin] * kIrti, prasiddhi, ysh| pravilupta (bhU0ka0kR) [pra+vi lup+kta] kATA huA, nikAlA vikhyAtI, khyAtI, adhika prsiddhi| huA, haTAyA huaa| For Private and Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravivAdaH 721 praverita pravivAdaH (puM0) [pra+vi vad+ghaJ] jhagar3A, kalaha, vaimnsk| AcaraNa, vyavahAra, vyvsaay| (suda0 111) praviha (aka0) vihAra krnaa-prvihrtum| (vIro0 5/37) 0paripAlana, yoga pripaaln| 'pravartanaM pravRttiH anuSThAna pravivikta (vi0) akelA, ekmaatr| rUpA' viyukta, alg| sArthakatA, bhaavaarth| praviz (aka0) praveza karanA, ghusnaa| (suda0 95) praveSTu 0anAvarata prayatna, niraMtara prytn| (bhakti0 29) prvivesh| (suda0 94) sthAyitva, prAbalyA pravizleSaH (puM0) [pra+vi+zliS+ghaJ] gupta vArtA, smaacaar| praviSaNNa (bhU0ka0kR0) [pra+vi+sad+ghaJ] khinna, udAsa, bhAgya, niyati, klnaa| (jayo0vR0 1/39) vyaakul| 0prtykssjnyaan| praviSTa (bhU0ka0kR0) [pra+viz+kta] 0ghusA huA, aMdara pravRttijJaH (puM0) jAsUsa, guptacara, duut| gayA huaa| (jayo0 1/9) pravRttinimittaM (napuM0) prayatna ke kaarnn| lagA huA, dhvst| pravRttimArgaH (puM0) sakriya maarg| praviSTakaM (napuM0) raMgabhUmi kA dvaar| pravRttizIla (vi0) prayatna yukt| (jayo0vR0 1/5) pravistaraH (puM0) [pra+vistR+ap] 0paridhi, gherA, dhvst|| pravRddha (bhU0ka0kR0) [pra+vRdh+kta] pUrNa bar3hA huA, vRddhi ko pravIcAraH (puM0) maithuna vyvhaar| prApta huaa| 0bar3e puruss| (suda0 4/19) pravIkSyatA (vi0) spssttiikrnn| (samu0 1/28) pUrA, ghraa| pravINa: (puM0) kuzala, ctur| (su0 2/2 dayo0 82) ahaMkAra, ghmNddii| pravRddhiH (strI0) [pra+vRdha+ktin] 0bar3hanA, vRddhi| (jayo 2/114) unnati, samRddhi, pdonnti| pravIra (vi0) agraNI, uttama, sarvazreSTha, puujy| utkrss| ___ zauryasampanna, shktishaalii| praveka (vi0) [pra+vic+Nvul] zreSTha, uttama, acchaa| pravIraH (puM0) yoddhA, nAyaka, vIra, subhtt| (jayo08/5) pravegaH (puM0) [pra+vij+ghaJ] vega, gati, caal| mukhya vykti| praveTaH (puM0) [pra+vI+Ta] jau, yv| pravRta (bhU0ka0kR0) [pra+vR+kta] saMkalita, ghaTA huaa| praveNiH (strI0) [pra+veNa+in] bAloM kA jUr3A, zRMgArahIna 0cunA huaa| baal| pravRtta (bhU0ka0kR0) [pra+vRt+kta] 0AraMbha kiyA gayA, zurU jhUla, hasti plaan| kiyA gyaa| prvaah| pragata, kaTibaddha, sNlgn| praveNikA (strI0) kabarI, bennii| (jayo0 13/53) sthira, nizcita, nirdhaarnn| pravet (puM0) [pra+ac+tun] 0sArathi, rathavAlA, yAna vAhaka nirbAdhA cAlakA vivaadrhit| pravedana (napuM0) [pra+vid+Nica+lyuTa] nivedana, prativedana, pravRttaH (puM0) gola, valayAkRti, valayAkAra AbhUSaNa, kNgn| ghossnnaa| pravRttakaM (napuM0) raMgabhUmi kA avtrnn| samucita jnyaan| (jayo0 27/5) pravRttAlambanaM (napuM0) golAkAra raMgamaMca kA aadhaar| jatalAnA, ailAna krnaa| pravRttiH (strI0) [pra+vRt+ktin] 0pragati, mUla, srota, udy| | pravepaH (puM0) [pra+vep+ghaJ] kapakapI, ThiThurana, thrthraanaa| (jayo0 1/6) (dayo0 38) AraMbha, shuru| (suda 2/2 (jayo0 1/5) pravepakaH (puM0) [pra+vepka n+ghaJ] kpkpii| prayoga, ruci, rujhaan| (samya0 102) praverita (puM0) [pravera+itac] pheMkA huA, DAlA huaa| For Private and Personal Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravela: 722 prazasta pravela: (puM0) [pra+vel+ac] eka mUMga vishess| pravezaH (puM0) [pra-viz+ghaJ] 0pahuMca, ghusanA, antrgmn| (suda0 94) mukhya dvAra bhAga, ghusane kA sthaan| Aya, raajsv| 0pIchA karanA, prayojana kI ttprtaa| pravezakaH (puM0) [pra+viz+Nvula] ghusanA, praviSTa honaa| praveSTaH (bhU0ka0kR0) [pra+viz+Nic+kta] praviSTa karAyA huA, aMdana kiyA gyaa| pravezinI (vi0) praviSTa hone vaalii| (jayo0vR0 2/43) praveSTaH (puM0) [pra.veST+ac] bhujA, klaaii| 0pahuMcA gyaa| aMdara praviSTa huaa| pravyakta (bhU0ka0kR) [prakarSaNa vyaktaH] spaSTa, sApha, prktt| pravyaktiH (strI0) [pra+vi+aja+ktin] darzana, prakaTIbhavana, dikhAI denaa| prtykssiikrnn| pravraj (aka0) gamana karanA, jaanaa| 'punaH pravavrAja samukti ___ hetu pryuktye'| (vIro0 11/6) pravrajanaM (napuM0) [pra+va+lyuT] videza gamana, videza yaatraa| asthAyI rUpa se bsnaa| nirvAsita honaa| 0vAnaprastha ho jaanaa| pravrajita (bhU0ka0kR0) [pravraj+kta] nirvAsita, saMyasta, pravrajyA liyA huA, saMnyAsa liyA huaa| pravrajitaH (puM0) sAdhu, muni| pravajitaM (napuM0) sAdhu jIvana, sAdhu bnnaa| pravrajyA (strI0) [pravrij+kyapaTAp] saMnyAsa, dIkSA, zramaNa honaa| dIkSA aGgIkAra krnaa| sAdhu bananA, saMnyAsI jiivn| dezAntara gamana, prayANa, pryttn| sAvadha yoga kA prityaag| virtiprinnaam| pravrajyAha (vi0) Arya deza meM utpnn| munidiikssaarth| pratazcanaH (puM0) [pra+vazc+lyuTa] ArI, lakar3I kATane kA | upkrnn| pravrAj (puM0) [pravraja+kvip] sAdhu, muni, yati, saMnyAsI, viraagii| pravrAjakaH (puM0) sAdhu, muni| 0pAMca prakAra ke AcAryoM meM prthm| pratAjanaM (napuM0) [pravraj+Nic lyuTa] nirvAsana, deshnikaalaa| prazaMsanaM (napuM0) [pra+zaMsa+lyuT] prazaMsA karanA, stuti karanA, sneha krnaa| prazaMsanIya (vi0) zlAghanIya, shisstt| (jayo070 3/23) bahuzobhi (jayo0vR0 4/25) stuti karane yogy| prazaMsA (strI0) [prAzaMs+a+TAp] guNod bhAvanAbhiprAya: stuti, gunngaan| AtmAnuzAsana kI shNsaa| varNana, ullekh| kIrti, khyAti, prsiddhi| 0sammAnajanaka vaannii| prazaMsAyogyaH (puM0) guNagAna yogy| (jayo0vR0 1/13) prazaMsita (bhU0ka0kR0) [pra+zaMs+kta] prazaMsA kiyA gayA, stuti kiyA gyaa| prazattvan (puM0) [pra+zad+kvanip] samudra, saagr| prazattvarI (strI0) nadI, sritaa| prazamaH (puM0) [pra+zam+ghaJ] 0zamana, zAnti, bujhAnA, zAntaguNa mahAzayasya prazamaH prshsyH| (samya0 74) upshmn| virAma, aMta, vinaash| *sAntvanA, tussttikrnn| (suda0 130) 0kaSAyAbhAva-prazamaH kssaayaabhaavH| rAgAdInamanudrekaH prazamaH (ta0vA0 1/2) prazamaguNaM (napuM0) zAMta gunn| (samya0 74) prazamadhara (vi0) prazamabhAva ke dhaark| (suda0 136) prazamanaM (vi0) [pra+zam Nic+lyuT] 0zAMta karane vAlA, zAMti sthApita krnaa| dhIraja baMdhAne vaalaa| damana karanA, dhairya baaNdhnaa| dilAsA denaa| cikitsA karanA, svAsthya krnaa| upayukta rUpa se pradAna krnaa| 0prApta karanA, grahaNa krnaa| prazamabhAvaH (puM0) shaaNtprinnaam| (jayo0 1/87) prazamita (bhU0ka0kR0) [pra+zam Nic+kta] 0zamita, zAMta kiyA gyaa| (vIro0 22/41) 0bujhAI gaI, zAMta kI gii| prAyazcitta kiyA gayA, parizodha kiyA gyaa| prazasta (bhU0ka0kR0) [pra+zam+Nic+kta] 0sAntvanA dI gaI, dhIraja baMdhAyA gyaa| For Private and Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prazastakaraNopazAmanA 723 prazAntapadaM zAnta kiyA gayA, tussttiikRt| (suda0 115) stuti kI gii| (suda0 1/3 stuta0 jayo0 1/5) yogya, ucit| (jayo0 2/109) uttm| (suda0 4/42, zubha0) (jayo0 1/18) prazaMsanIya, shlaaghniiy| (jayo0 1/13) saubhAgyazAlI, prasanna, aanndit| sarvottama, shresstth| (samya0 115) puNya Azaya, ythessttmaarg| prazastakaraNopazAmanA (strI0) AThoM kAraNoM kA zamana honA, guNoM kI upaasnaa| prazastaghoTanaH (pu0) uttama ghor3A, sapti smuuh| (jayo0vR0 3/110) prazastajJAnin (vi0) uttama jJAnI, udAra drshn| (jayo0 2/36) prazastadhAraNAzakti (strI0) uttamabuddhi bl| (jayo0 2/12) prazastadhyAnaM (napuM0) zreSThadhyAna, prakRSTa dhyAna, zuddhalezyA kA Azraya lekara dhyAna krnaa| astarAgo muniryatra vastutattvaM vicintyet| tat prazastaM mataM dhyAnaM sUribhiH kssiinnklmssaiH|| prazastanidAnaM (napuM0) saMyama yukta nidaan| prazasta-nissaraNaM (napuM0) zAnta prvaah| 0saMyama sthaan| uttama bhaav| prazastaprabhAvanA (strI0) tIrtha prabhAvanA, pravacana prabhAvanA, yA mokSamArga kI prbhaavnaa| prazastabhAgaH (puM0) shresstthbhaag| (jayo0 1/10) prazasta-bhAvapiNDaH (puM0) uttama kSamAdi yukta bhaag| prazastabhAvayogaH (puM0) samyagdarzanAdi uttamabhAva kA yog| prazastabhAvasaMyogaH (puM0) jJAna, darzana cAritrAdi guNoM kA sNyog| prazastarAgaH (puM0) arahaMta, siddha AcAryAdi kI bhkti| dhrmaanusstthaan| prazastalakSaNaM (napuM0) uttama svarUpa, ziSTa gunn| (jayo00 1/45) prazasta vAtsalyaH (puM0) AcAryAdi ke prati saMkleza se rahita aadrbhaav| prazastavidhiH (strI0) uttamavidhi, ziSTa pddhti| (jayo0 prazasta-vihAyogatiH (strI0) uttama gati kA kAraNa, vara-vRSabha dviradAdiprazastagatikaraNaM prshstvihaayogtinaam| (ta0vA0 8/11) prazastazarIraM (napuM0) uttama deh| (jayo0vR0 1/111) sugaThita shriir| sauSThava yukta kaay| prazastasthirIkaraNaM (napuM0) cAritrAdi meM sthira krnaa| prazastiH (strI0) [pra+zaMs+ktin] shlaaghaa| (jayo0 1/12) prazaMsA, stuti, gunngaan| (samya0 4) virUdAvalI (vIro0 3/12, jayo0 1/14) 0varNana, zubhakAmanA, shresstthbhaavnaa| prazastistUpaH (puM0) zAnta maanstmbh| (dayo0 65) 0 zreSTha vicArAtmaka stuup| 0guNAnuvAda yukta stmbh| nirdezana, shikssnn| prazastibhAvaH (puM0) yshogaan| (vIro0 20/22) prazasya (vi0) [pra+zaMs+kyap] prazaMsanIya, prazaMsA yogy| (jayo0 3/24) prazaMsA ke yogya, zreSTha, shlaaghniiy| (samya0 74) (jayo0 18/41) prazAkha (vi0) [prazastA zAkhA yasya] uttama zAkhAoM vaalaa| prazAkhikA (strI0) [prazAkhA+kan+TAp] TahanI, choTI-choTI tthniyaa| prazAnta (bhU0ka0kR0) [pra+zam Nic+kta] 0zAnta, zAnti prApta, svsthycitt| prasanna, harSita huaa| (suda0 124) nizcala, saumya, dhIratA yukta, gmbhiir| nistabdha, dhIra, nishcesstt| samApta, kSINa, virata, vivRtt| nirvikAra, hiMsAdi doSoM se rhit| prazAntakaraNa (vi0) indriya vijyii| (dayo0 30) prazAntakAma (vi0) saMtuSTa, sNtossii| prazAntagata (vi0) zAnta huA, saMtuSTi ko prApta huaa| prazAntagehaM (napuM0) zAMtipriya gRh| vizrAnti gRh| prazAntacitta (napuM0) zAMta mana, svasthya citt| (jayo0 1/24) prazAntaceSTa (vi0) virata, vivRtta, zAntaceSTA vaalaa| dhIratA yukt| prazAntajanman (vi0) nirvikAra janma yukt| prazAntatapaH (vi0) nizcala tp| utkRSTa ggn| prazAntadAnaM (napuM0) yatheSTa daan| pAtrocitA daan| prazAntadharman (vi0) hiMsAdi doSoM se rahita dharma, ucita dhrm| prazAntanabhaH (puM0) bAdaloM rahita aakaash| prazAntanayanaM (napuM0) 0nizceSTa netr| 0apalaka nyn| suMdara netr| prazAntapadaM (napuM0) nirvikAra pada, ythessttpd| For Private and Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prazAntapApa 724 prasaMkhyAnaM prazAntapApa (vi0) kSINa paap| pApoM kA abhaav| praznAntara (vi.) prazna ke pshcaat| (jayo070 3/35) prazAntabAdhA (strI0) bAdhAoM kA abhaav| praznApraznaM (napuM0) praznakartA ke lie khnaa| prazAntarasaH (puM0) vikAra rahita bhaav| praznAkSaraM (napuM0) prshnkaark| (jayo0 10/31) prazAntiH (strI0) dhairya, shnti| prazvAsaH (puM0) niHzvasana, shvaaNs| ArAma, virAma, vishraam| prazrathaH (puM0) [pra+zrath+ac] zithilatA, ddhiilaapn| nirAkaraNa, bujhaanaa| prazrayaH (puM0) [pra+zri+ac] Adara, sammAna, bhkti| sthirtaa| ziSTAcAra, viny| prazAntya (saM0kR0) svasthacitta krke| (bhakti0 7) prazrita (bhU0ka0kR0) sujana, namra, vinIta ziSTa, prazAmaH (puM0) [pra+zam+ghaJ] 0zAnti, dhairya, sthirtaa| shissttaacrnnyukt| vizrAma, viraam| prazlatha (vi0) bahuta DhIlA, adhika shithil| 0pyAsa bujhaanaa| utsAha, nistej| 0zamana karanA, zAMta krnaa| prazliSTa (bhU0ka0kR0) [pra+zliSa+kta] maror3A diyaagyaa| prazAsana (napuM0) [pra.zAs+lyuT] 0zAsana karanA, anujJA, tarka saMgata, yukti yukt| AjJA denA, rAjya shaasn| prazleSaH (puM0) [pra+zliS+ghaJ] saMhati, ghanA sNprk| Adeza denA, sattA sNbhaalnaa| prazvAsaH (puM0) [pra.zvAs+ghaJ] sAMsa, zvasana, niHshvaas| prazAstistUpakA (vi0) prshaasniktaa| (dayo0 109) prshvaaskriyaa| prazrayaH (puM0) Azraya, AdhAra, shaaraa| (jayo0 10/50) prazAstu (puM0) [pra+zAs+tRc] 0zAsaka, prazAsaka, nRpa, praSTha (vi0) [pra+sthA+ka] sAmane sthit| adhipti| rAjA, raajypaal| 0mukhya, pradhAna, agraNI, uttm| netA, mukhiyA, naayk| prazithila (vi0) atyadhika ddhiilaa| pras (aka0) phailAnA, prasAra karanA, vistAra karanA, bichaanaa| praziSyaH (puM0) ziSya kA ziSya, ziSya prmpraa| prasakta (bhU0ka0kR0) [pra+saJca+kta] 0lagna, sNyukt| prazuddhayan (bhU0) zuddha kiyA gyaa| (samya0 109) 0atyanta aaskt/snehshiil| prazuddhiH (strI0) svacchatA, pavitratA, vishuddhi| 0anugAmI, anusskt| prazoSaH (puM0) [pra+zuS+ghaJ] sUkhanA, zuSka, sUkha jaanaa| sthira tulA huA, bhkt| prazoSita (vi0) sukhAtI huii| (dayo0 9) / 0vysngrst| prazcotanaM (napuM0) [pra+zcut lyuT] chir3akanA, kssrnn| 0saTA huA, nikttsth| prazna: (puM0) [praccha+ naG] pRccha, pUchatAcha, paripRcchA, svaal| nirantara, avicchinna, anvrt| pRSTA, cody| (jayovR0 23/83) prApta, gRhiit| sUtra graMtha kA anubhaag| prasaktiH (strI0) [pra+saJja-ktin] 0Asakti, anurakti, lgaav| 0saMgha ko lakSyakara prazna krnaa| vidyAdidevatAM yatpRcchati 0vyasana, sambaMdha, saMyoga, sNsrg| (vIro0 2/12) sa praznaH / ' 0saahcry| praznakartA (vi0) pRcchA karane vaalaa| (jayo0 23/42) 0bIja-vapanAdi kriyaa| (jayo0 2/5) praznakazala: (puM0) niryaapkaacaary| 0samAdhi karAne meM prviinn| | prasaMkhyA (strI0) vicaar-vimrsh| prazasta kthn| prazna meM nipunn| 0kula yoga, raashi| prazna vyAkaraNaM (napuM0) eka Agama graMtha, jisa aMga graMtha meM | prasaMkhyAnaM (napuM0) [pra+sam+khyA lyuT] ginanA, vicAraNa, zaMkAsamAdhAnapUrvaka praznoM kA vyAkhyAna kiyA gayA hai, manana, cintn| vaha dasavAM aMga grnth| 0kIrti, prasiddhi, vishruti| For Private and Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasaMkhyAnaH 725 prasaraH prasaMkhyAnaH (puM0) [pra+sam+khyA+ghaJ] 0bhugatAna, cukaanaa| prasattisaMvAdaH (puM0) prasannatA yukta smaacaar| (jayo0 15/61) prasaGgaH (puM0) [prasaGg+ghaJ] prakaraNa, avasara, samaya, prasandhAna (napuM0) [pra+sam+dhyA+lyuT] 0mela , milaan| saMyoga/taddAnaprasaGgo'vasaraH (jayo0 1/31) prasanna (bhU0ka0kR0) [pra+sad+kta] pavitra, svaccha, sApha, Asakti, bhakti, sAhacarya, sahayoga, sNsrg| (jayo0 ujjvala, nirmala, vimala, pAradarzI, mudnvyii| 1/31) harSa, AnaMda, khuza, saMtuSTa, toss| (samya0 115) kAryatatparatA, tlliintaa| 0dayAlu, anugrahazIla, kRpAlu, mNglprd| ekAgratA, sNshlekh| (jayo0vR0 11/47) sarala, sIdhA, spaSTa, subodh| eka viSaya, shiirssk| satya, sahI, yathArtha, smiiciin| devayoga, ghaTanA, kANDa, saMbhAvanA kA honaa| prasannadhI (vi0) hNsmukh| (dayo 72) upasaMhAra, anumaan| prasannavAJca (strI0) prsnnvaannii| (jayo0vR0 1/43) 0sambaMdha, abhiyojya pryog| prasannavANI (strI0) vimala vacana, pavitra vicaar| prasaGgakaraNa (vi0) saMyoga yukt| (suda0 102) prasannatAdAyaka (vi0) harSa pradAyaka, shaatprd| (jayo0vR04/2) prasaGgagata (vi0) avasara ko praapt| prasannadRSTi (strI0) aannddRg| (jayo0 1/77) saraladRSTi, prasaGgajanita (vi0) daivayoga kI praapti| 0ekAgratA yukt| maMgalaprada netra, ucita avlokn| prasaGgajAta (vi0) daivayoga kI praapti| prasaGgAnurUpArtha prtipaadk| prasannamukhatva (vi0) kRpAdRSTi vaalaa| (jayo0vR0 1/57) (jayo0 2/42) prasannavadana-dekho uupr| prasaGgata (vi0) dyUta vysn| juAM ke prati aaskti| prasannA (strI0) eka madirA vizeSa, jo drAkSA se banAI prasaGgaprApta (vi0) prsnyjn| (jayo0 23/26) jAta hai| prasaGgasAdhana (vi0) svIkRti ke binA na honA, jisa sAdhana 0prasAdana, anurNjn| meM vyApya kI svIkRti ko vyApaka kI avinAbhAvinI- prasannAkhaNDAdhikAravatI (vi0) sparza akhaMDa adhikAra vaalii| vyApaka kI svIkRti ke binA na hone vAlI-dikhalAyA jaae| (jayo0 3/84) 0para ke gantavya se hI jo use aniSTa kA prasaMga diyA prasannAtman (vi0) maMgalaprada, kRpaayukt| jAtA hai| prasannIrA (strI0) khIMcI huI mdiraa| prasaGgAnusAriNI (strI0) abhinyaanuraadhinii| (jayovR0 2/94) prasabhaH (puM0) [pragatA sabhA samAnAdhikArI yasmAt] * zakti, bl| prasaGgin (vi0) saMyoga vaalaa| (jayo0 2/134) ohiMsA, aarNbh| prasaJjanaM (napuM0) [pra+saJ+ghaJ] 0milAnA, jor3anA, ekatra 0bahuta adhika, atyNt| krnaa| aagrhpuurvk| 0vyavahAra meM lAnA, sabala banAnA, upayoga meM laanaa| prasabhadamanaM (napuM0) balapUrvaka damana krnaa| prasaMga prApta (jayo0 23/26) prasabhaharaNaM (napuM0) balapUrvaka, aphrnn| prasaJjara (vi0) vicaraNa karane vaalaa| (suda0 119) prasabhIkSaH (puM0) gaveSaNA, chaanbiin| (jayo0 13/71) prasattiH (strI0) [prasid+ktin] 0anugraha, kRpAlutA, | prasabhIkSaNaM (napuM0) [pra+sam+IkSa+ lyuT] vicAraNa, ziSTAcAra, prsaad| (jayo0 3/106) vicaar-vimrsh| svacchatA, pavitratA, vishdtaa| nirdhaarnn| prasattikRta (vi0) ujjvalatA yukt| (jayo0vR0 3/53) prasabhIkSA (strI0) [prasam IkS aGTAp] vicAraNa, nirdhaarnn| prasattidAyinI (vi0) udAra yukt| (jayo0 11/13) prasayanaM (napuM0) [pra+si+lyuTa] 0baMdhana, ksnaa| jaal| prasattiprada (vi0) prsaardaayk| (vIro0 5/36) (vIro0 1/4)? prasaraH (puM0) [pra+sR+ap] 0phailanA, Age bddh'naa| (suda0 prasAttibhRta (vi0) prasAda yukt| (jayo0 11/13) 90) 'vRttaM tadetprasasAraM lokaprAnteSu zIghraM prabhudAmathaukam' prasattimanam (napuM0) prasAra yukta mn| (jayo0 3/106) (vIro0 14/46) hA For Private and Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasaraNaM 726 prasAdanaM 0pragamana krnaa| prasavya (vi.) [pragataM savyAt] pratikUla, vyutkrAnta, bAyAM, ulttaa| prasAra, vistAra, phailaav| prasaha (vi0) [pra. saha+ac] sahanazIla, sahiSNu kaSTa uThAne 0AyAma, bRhdmaatraa| vaalaa| 0pracalana, prbhaav| prasahaH (puM0) zikArI jAnavara, pkssii| 0saritA, pravAha dhArA, bAr3ha, prpaat| sahanazIla, virodh| 0samUha, samuccaya, smudaay| prasahanaM (napuM0) [pra+saha lyuT] sAmanA krnaa,| 0yuddha, ldd'aaii| vijaya prApta krnaa| 0lohe kI baann| AliMgana, prirmbhnn| vinmrbhaav| prasahanaH (puM0) [pra+saha+ghaJ] zikArI jAnavara yA pkssii| prasaraNaM (napuM0) [pra+sR+lyuT] vistAra, phailAva, prsaar| | prasahya (avya0) [pra+saha+lyapa] balapUrvaka, pracaNDatA ke saath| 0pragamana, daur3anA, bahanA, zatru ko ghernaa| 0atyadhika, atynt| prasaraNazIla (vi0) vistAra yukta, pallavitA (jayo0vR0 1/91) prasAtikA (strI0) [pragatA sAti-so+ktin] eka prakAra kA pravAha yukt| vinamra bhAva shit| dhAnya vishess| prasaraNiH (strI0) [pra+sR+ani] zatru ko ghera lenaa| prasAdaH (puM0) [prasid+ghaJ] kRpA, anugraha, dAkSiNya, prasaratprabhAmaNDala (vi0) phailI huI prbhaa| (jayo0 1/84) dhIratA, zAnti, saumyatA, gaaNbhiiry| prasarpaNaM (napuM0) [pra+sRpa lyuT] calanA, sarakanA, Age bddh'naa| uttejanA kA abhAva, zAMta, prstti| (jayo0vR0 3/106) 0vyApta karanA, saba ora phailnaa| puraskAra, bheMTa, uphaar| prasarpati (varta0) utsuka rahatA hai (vIro0 8/32) 0anushaasn| (jayo0vR0 1/67) prasalaH (puM0) [pra+sal+ac] hemaMta Rtu| 0car3hAvA, bhog| prasavaH (puM0) [pra.sU+ap] janana, prasUti, janma denA, utpAdana, kuzala, kSema, saubhaagy| (vIro0 2/31) jnm| svacchatA, nirmalatA, ujjvalatA, paardrshitaa| bacce kA janma, garbha mocn| prasAda gunn| saMtAna, prajA, shishu| praasaad| (suda078) srota, mUla, jnmsthaan| maMgala, kalyANa-'maGgalalokottaramazaraNyAnAM prasAda ivA phUla, mnyjrii| bhvt| (jayo0 12/72) prasavakaH (puM0) [prasavena puSpAdinA kAyati zobhate-prasava+ dRSTidAna (jayo0 10/116) 'abhavadapi parasparaprasAdaH kai+ka] piyAla vRkSa, cirauMjI kA per3a, cArolI tru| punarubhayoriha toss-possvaadH| (jayo0 10/116) prasavanaM (napuM0) [pra+sU+lyuTa] paidA karanA, bacce ko janma | prasAdaka (vi.) [prasid+Nic+Nvula] kRpA karane vAlA, denaa| prasUti sthaan| anugraha karane vaalaa| UpajAUpana, upaja yukta sthaan| pavitra karane vAlA, svaccha karane vaalaa| prasavantiH (strI0) [pra+sU+bhic] jaccA strii| Anandita karane vAlA, harSa utpanna karane vaalaa| prasavantI (strI0) [pra+sU+zatR GIp] jaccA strii| prasanna karane vaalaa| prasavapIDA (strI0) saMtAnotpatti kA ksstt| (dayo0 54) sAntvanA dene vAlA, dhairya baMdhAne vaalaa| prasavabaMdhanaM (napuM0) utpatti kA bandha, sRjana kA grahaNa! | prasAdakAriNI (vi0) ruciraa| (jayo070 3/37) (jayovR0 14/22) prasAdadAyaka (vi0) prasattiprada, prasanna karane vaalaa| (vIro0 prasavitR (vi0) [pra+sU+tu] janaka, pitaa| 5/36) prasavitrA (strI0) [prasavitR + GIp] bhAtA, jnnii| prasAdanaM (vi0) [pra+sad Nica+lyuTa] nirmala karanA, pavitra (jayo010 3/9) karanA, zAMta krnaa| For Private and Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasAdana 727 prasiddhatapasvI 0sAntvanA denA, dhairya bNdhaanaa| 0prasanna karanA, saMtuSTa krnaa| *tuSTa karanA, kalyANa karanA, anugraha krnaa| prasAdana (vi0) [pra+sad+Nic+Nvula] 0Anandita karane vAlA, prasanna karane vaalaa| 0 dhairya baMdhAne vAlA, vizuddha karane vaalaa| namra, prsnntaa| (jayo0 11/35) prasAdanA (strI0) zuddhikaraNa, pvitriikrnn| sevA, arcnaa| prasAdavidhi (strI0) prasamyatA kA bhNddaar| (jayo0 1/105) prasAdayitu [prasid+Nic+tumun] saMtuSTa karane ke lie| (vIro08/35) prasAdita (bhU0ka0kR0) [prasid+Nic+kta] 0pavitra kiyA huA, svaccha kiyA huaa| 0khuza kiyA huA, prasanna kiyA huaa| dhIraja baMdhAyA huA, sAntvanA diyA huaa| prasAditamAnas (napuM0) prasannatA yukta mn| (jayo0 1/101) prasAdinI (strI0) AnandadAyinI, hrssprdaayinii| (vIro0 1/1) drAkSeva mRddhI rasane hRdo'pi prasAdinI no'stu manAk zramo'piprasAdhaka (vi0) [pra+sAdh+Nvul] svaccha karane vAlA, zuddha karane vaalaa| pavitra karane vaalaa| alaMkRta karane vAlA, sajAne vaalaa| niSpanna karane vAlA, pUrNa karane vaalaa| prasAdhakaH (puM0) paarshvcr| 0zRMgAra karane vAlA sevk| prasAdhanaM (napuM0) [pra+sAdha lyuT] niSpanna karanA, pUrNa krnaa| vyavasthita karanA, vibhUSita karanA, alaMkRta karanA, alaMkaraNa krnaa| (jayo0 10/43) prtikrm| (jayo0vR0 10/32) zarIra sajjA, vastrAbhUSaNa phnnaa| (jayo0 3/105) prasAdhanaH (puM0) kNghii| prasAdhanavidhiH (strI0) zRMgAra, sjaavtt| prasAdhanavizeSaH (puM0) vizeSa alNkrnn| prasAdhanI (strI0) kNghii| (jayo0vR0 10/32) prasAdhikA (strI0) [prasAdhaka+TAp itvam] sevikA, | alNkrnnikaa| prasAdhita (bhU0ka0kR0) [pra+sAdh+kta] niSpanna, pUrNa, | kaaryaanvit| vibhUSita, alaMkRta, susjjit| (jayo0vR0 10/32) prasAdya (saM0kR0) alaMkRtya, sajA krke| (jayo0vR0 1/36) prasAraH (puM0) [pra+sR+ghaJ] 0prasAraNa, vistAra, phailAva, prsuuti| 0phailAnA, vistAra krnaa| bichaavn| 0chAyA (suda0 132) AsAra (jayo0 6/51) pariNAma-'kAntyAH pariNAmaH prasAro yatra' (jayo070 5/26) prasAraNaM (napuM0) 0prcaarnn| pracAraNA muhurmuhuH prakaTIkaraNaM pakSe kramazaH prasAraNaM yeSAM te| (jayo0 3/17) vistAra karanA, phailAnA, prsaarnn| prasUti, utptti| IMdhana aura ghAsa phailaanaa| samprasAraNa bhaav| prasAriNI (strI0) [pra+sR+Nini+GIp] zatru ko ghernaa| prasArita (bhUka0kR0) [pra+sR+Nic+kta] vistArita, prasRta kiyA gyaa| prasAra kiyA gayA, phailAyA gyaa| 0bar3hAyA huaa| pradarzita kiyA huA, rakkhA gyaa| prasAryatAm phailAyA gayA, dekhA gyaa| (jayo0 13/38) prasAhaH (puM0) [pra+sah+ghaJ] jIta lenA, parAjita krnaa| prasita (bhU0ka0kR0) [pra+si+kta] saMlagna, vyst| 0lAlAyita, icchuk| *tulA huA, sNlgn| 0bAMdhA huA, kasA huaa| prasitaM (napuM0) pIva, mvaad| prasiti (strI0) [pra+si+ktin] 0jAla, gheraa| 0paTTI, bNdhn| prasiddha (bhU0ka0kR0) [pra+sidh+kta] vizruta, vikhyaat| alaMkRta, susajjita, vibhuussit| 'prakarSaNa siddha siddhimApannaM tattasmAdeva divyasya' (jayovR0 1/34) prasiddhA na tu vibudhasya siddhirnekaantsy| (suda091) prasiddhagotra (vi0) khyAtavaMza, utkRSTatA ko prApta huA vNsh| prasiddhajAti (strI0) khyAti jaati| prasiddhatapasvI (vi0) tapasyA ke lie prasiddha huaa| For Private and Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasiddhatApas 728 prasekaH prasiddhatApas (vi0) khyAta guNa yukta tpsvii| prasiddhadAnaM (napuM0) utkRSTa daan| prasiddhavaMza (vi.) khyAtavaMza vAlA, acche kula/gotra vaalaa| prasiddhasaMdhin (vi0) khyAta saMgha vaalaa| prasiddhA (strI0) kIrti, vizruti, khyaati| (jayo0vR0 1/3) prasiddhi (strI0) [pra+sidha+ktina] 0khyAti, yaza, kIrti, vishruti| 0saphalatA, pUrti, nisspnntaa| 0zRMgAra, alNkrnn| prasiddhimat (vi0) prazaMsanIya, kiirtimy| prasiddhirasyAstIti prasiddhimat prshNsniiym| (jayo0). prasiddhizIla (vi0) kiirtivaalaa| prasIdikA (strI0) [prasid+Nvul-prasAdyate'syAm] vATikA, udyaan| prasupta (bhU0ka0kR0) [pra+svap+kta] nidrita, soyA huA Alasya yukt| prasuptiH (strI0) [pra+svap+ktin] pragAr3ha nidrA, ghora nidraa| 0vyaakultaa| nidraalutaa| 0becainI, behoshii| prasU (vi0) [pra+sU+kvip] prakAzita karane vAlA, paidA karane vAlA, janma dene vaalaa| prasUta (bhU0ka0kR0) [pra+sU+kta] utpanna, janita, suut| (vIro0 samu0 10) (dayo0 3) (jayo0 10/117) utpAdita, paidA kiyA gyaa| (jayo0 3/86) prasUrta (napuM0) puSpA upajAU srot| prasUtA (strI0) jaccA strii| prasUti (strI0) [prasUktin] 0prasava, prasarjana, janma, utptti| utpAdana, jnm| (samu03/21) janma denA, utpanna krnaa| prakaTa honA, drshn| saMtati, prajA, apty| 0utpAdaka, janaka, prsrssttaa| viksn| prasUtikA (strI0) jaccA strii| prsuuti| prasUtijaM (napuM0) prasava piidd'aa| prasUtva (vi0) utpatti vaalaa| (suda0 2/10) prasUna (bhU0ka0kR0) [pra+sU+kta] utpanna, janma diyA, paidA kiyaa| prasUna (napuM0) puSpa, phuul| prasUnakaM (napuM0) kusumatva, pussptv| prasUnatA (vi0) puSpapanA, phuulpnaa| (suda0 3/21) prasUnavarSaH (puM0) pusspvRsstti| prasUnavANaH (puM0) kaamdev| (jayo0 1,76) prasa (aka0) phailanA, bar3hanA, vikasita honA, vistRta honaa| prasaranti (jayo0 1/102) prasanna honA-prasasAra (jayo0 882) atha janmani sanmanISiNaH prasasArAtyabhito yaza: kinn:|| (vIro0 7/1) loTa-poTa honA-prasaran (suda0 3/25) prasRta (bhU0ka0kR0) [prasR+kta] phailA huA, Age bar3hA huaa| phailAyA gayA, prasArita kiyA gyaa| vistRta, vistAra yukta, lambA, vistiirnn| 0vyasta, lagA huaa| *phurtIlA, tej| suzIla, vinItA prasRtaH (puM0) do paga maap| (jayo0 11/19) prasRtA (strI0) pair| prasatAcchala (vi0) pairoM ke bhaane| (jayo0 11/19) prasRtiH (strI0) [pra+sR+ktin] 0pragati, Age jAnA, bhnaa| phailI huI hathelI, anyjli| prasRtibhAvaH (puM0) aJjali bhaav| (jayo0 1/103) prasRtvara (vi0) [pra+sR+kvarap] 0bahatA huA, jharatA huaa| phailatA huA, Age bar3hatA huaa| 0TakarAne vaalaa| prasRmara (vi0) [pra+sR+kmarac] 0bahatA huA, jharatA huaa| ___ghAyala, ksstigrst| prasRSTa (bhU0ka0kR0) [pra+sRj+kta] tyAgA huaa| eka ora DAlA huaa| 0bahAyA huaa| ghAyala kiyA gyaa| 0ksstigrst| prasRSTA (strI0) phailI huI aNgulii| prasekaH (puM0) [pra+sic+ghaJ] 0bahanA, risanA, jhrnaa| 0TapakanA, giranA, cuunaa| chir3akanA, AI krnaa| ugiraNa, prsrvnn| udgamana, vamana, kai| For Private and Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasedikA 729 prasthAnakAlocita prasedikA (strI0) vATikA, choTA udyaan| 0Amukha, prastAvanA, bhuumikaa| prasenajitaH (puM0) mahAvIra zAsana kAla meM dIkSA ko prApta ullekha, saMketa, sNdrbh| (jayovR0 1/69) hone vAlA rAjA prasenajita, jisakI rAnI mallikAdevI thI 0avasara, samaya, Rtu| prasenikAkuzalaH (puM0) anuraMjita karane vAlI vidyaa| viSaya, shiirssk| 1. aMguSThaprasenikA, 2. akSara prasenikA, 3. pradIpaprasenikA, 4. | prastAvanA (strI0) [pra+stuNicyu c-TAp] bhUmikA, prAraMbhinI, zaziprasenikA, 5. sUryaprasenikA aura 6. svapnaprasenikA ye aamukh| prArambhikI, praakkthn| samasta vidyAeM haiN| 0prazaMsA, sraahnaa| prasevaH (puM0) [pra+siv+ghaJ praseva+kin+ghaJ] thailA, borA, paricaya, suutrdhaar| borI, gaharA paatr| prastAvita (vi0) [prastu+Nic+kta] 0prAraMbhika, ullikhita, prasevakaH (puM0) borA, thailaa| sNkett| praskandanaM (napuM0) [praskind+lyuT] 0chalAMga lagAnA, kUda prAraMbha kiyA huA, zurU kiyA huaa| jAnA, uchlnaa| iNgit| virecana, julAba, atisaar| prastiraH (puM0) parNazayyA, pusspshyyaa| praskanna (bhU0ka0kR0) [praskind+kta] 0patita, girA huaa| | prastItaH (puM0) [pra+styai+kta] kolAhala karane vAlA, 0chalAMga lagayA gyaa| shbdaaymaan| 0pAra kiyA gyaa| prastuta (bhU0ka0kR0) [prastu+kta] phailatI huI, vyApaka hone praskannaH (puM0) jaativhiskRt| vaalii| 'samantAdAptazAkhAya prastutA'smai sadA sphiitiH|| 0pApI, dusstt| (suda0 82) praskundaH (puM0) [pragataH kundaM cakram] golAkAra vedii| ghaTita, upAgata, praapt| (jayo0vR0 1/3) praskhalanaM (napuM0) [pra+skhala+lyuT] lar3akhar3AnA, DagamagAnA, niSpanna, kRta, kaaryaanvit| gira jAnA, ptn| vicArAdhIna, vicaarnniiy| prastaraH (puM0) [pra+stR+ac] prnnshyyaa| AraMbha kI gii| puSpazayyA, paryaMka, khttiyaa| prastutaM (napuM0) upasthita viSaya, vicAraNIya vissy| samatala shikhr| prasthaH (puM0) eka pramANa vishess| 0prastara, caTTAna, patthara, paassaann| (jayo0 2/12) sAr3he bAraha paloM kA eka prasthA 0mUlyavAn, ratna prstr| cAra kudrava pramANa maap| prastaraNaM (napuM0) [pra+stR+lyuT] 0paryaMka, khaTiyA, plNg| samatala bhUmi-indraprasthA zayyA, vistaraNa, bichaunaa| prastha (vi0) [pra+sthA ka] jAne vAlA, darzana karane vAlA, prastaroccayaH (puM0) pASANa smuuh| (jayo0 4/38) pAlana karane vaalaa| prastAraH (puM0) [pra+stR+ghaJ] puSpazayyA, prnnshyyaa| yAtrA para jAne vAlA, phailAne vaalaa| palaMga, khATa, khttiyaa| dRr3ha, sthir| phailAnA, vistRta krnaa| prasthampaca (vi0) [prastha+pac+ac] prasthamAtra, pakAne vaalaa| AcchAdita krnaa| prasthAnaM (napuM0) [pra+sthA lyuTa] prayANa, gmn| 0 capaTI sataha, samatala sthaan| (jayo0 3/106) vanasthalI, araNya, jNgl| kUca karanA, vihrnn| (jayo0 3/34) eka chanda vishess| 0maraNa, mRtya, vinaash| prastAvaH (puM0) [prastu+ghaJ] 0AraMbha, shuru| prasthAnakAlocita (vi0) ucita kAla meM pryaann| (jayo0vR0 racanA, kRti| (jayo0vR0 1/62) (jayo0 1/2) 12/36) For Private and Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasthApanaM 730 prahata gyaa| prasthApanaM (napuM0) [prasthA+Nic+lyuT] 0bhejanA, visarjita kholanA, prakaTa krnaa| krnaa| mukulita honaa| preSita krnaa| chedanA, piittnaa| 0pramANita karanA, pradarzana krnaa| 0dhAnya sApha krnaa| upayoga karanA, kAma meM lgaanaa| prasasin (vi0) [pra+saMs+Nini] garbhapAta honA, garbha girnaa| prasthApita (bhU0ka0kR0) [pra+sthA+Nic+kta] 0preSita, bhejA prasravaH (puM0) [pra+mu+ap] 0bahanA, TapakanA, nikalanA, girnaa| 0bahAva, dhArA, prvaah| sthApita, siddh| risanA, jharanA patita honaa| prasthita (bhU0ka0kR0) [pra+sthA+kta] 0prasthAna kiyA, prayANa | prasravaNaM (napuM0) [pra+snu+kAn+lyuT] gomUtra, muutrotsrg| (jayo0 kiyaa| (jayo0 3/34) prasthita sahasotthAya 2487) shriimtaamgrgaaminaa| (jayo0 3/98) prasthite bhavantamuddizya nAlI, ttoNttii| gntumudyte| (jayo0 3/89) 0TapakanA, jharanA, bhnaa| visarjita kiyA, yAtrA para gayA huaa| jalaprapAta, nirjhara, jharanA, srot| prasthitiH (strI0) [pra+sthA+ktin] cale jAnA, vidA honA, prvaahikaa| kUca krnaa| sveda, psiinaa| prayANa krnaa| prasravaNaH (puM0) eka prvt| prasnaH (puM0) [pra+snA+ka] snAna paatr| prasrAvaH (puM0) [pra+u+ghaJ] 0bahAva, prvaah| 0muutr| prasnavaH (puM0) [pra+snu+ap] umar3a kara bahanA, ni:srvnn| prasRta (bhU0ka0kR0) [pra+su+kta] 0jharA huA, girA huaa| 0dhAra, prvaah| umar3A huA, risA huaa| prastuta (bhU0ka0kR0) [pra+snu+kta] jharatA huA, bahatA huA, prasvanaH (puM0) [pra+svan+ap] ucca dhvani, UMcA svr| nikalatA huaa| prasvApaH (puM0) [pra+svap+ghaJ] nidrA, svpn| prasnustanI (strI0) stana se dUdha bahAne vAlI strii| prasvinna (bhU0ka0kR0) [pra+svid+kta] 0pasInA AyA huA, prasnuSA (strI0) pautrvdhuu| pasIne se tr| praspandanaM (napuM0) [pra+spand+lyuT] dhar3akana, tharatharAhaTa, prasvedaH (puM0) [pra+svid+ghaJ] pasIne kI tIvratA, pasIne meM kNpkNpii| tr| praspaSTa (vi0) spaSTa, prkttiibhuut| (jayo08/68) (suda02/16) | prasvedajalaM (napuM0) zramavArI, shrmknn| (jayo0 13/77) atyaMta spsstt| (samu0 2/30) siprshiv| (jayo0 13/79) prasphuTa (vi0) [pra+sphuTa la] vikasita, prastArita, phailA psiinaa| (jayo0vR0 15/50) huaa| prasvedanisvinna (vi0) zramajalArdra, pasIne se vyaapt| 'prasvedeva prakAzita, bhAsita, spsstt| zramajalena nisvinnayA'rdratA' (jayo0vR0 13/84) 0sarala, sApha, svcch| prasvedapUraH (puM0) siprasAra, zramapUripUrNa, zramajala, svedjl| prasphura (aka0) phailanA, kAMpanA, thrthraanaa| (jayo0 12/62) pasIne se vyaapt| vikasita honaa| (prasphuranti-vikasanti) (jayo0 4/54) | prasvedita (bhU0ka0kR0) [pra+svid+Nic+kta] pasIne se paripUrNa, prasphurita (bhU0ka0kR0) [pra+sphura/kta] vikasita, phailA huaa| prasvedapUra zramajala se vyaapt| 0kaMpakapAtA huA, tharatharAtA huaa| 0svedAcchannA ThiThuratA huaa| prahaNanaM (napuM0) [pra.hna lyuT] vadha, htyaa| prasphoTanaM (napuM0) [pra+spuT+ lyuT] khilanA, vikasita honA, | prahata (vi0) [pra+hna+kta] ghAyala, vadha kiyA huA, mArA huaa| phuulnaa| 0aaht| For Private and Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praharaH 731 prahINa 0pIche DhakelA huA, phulAyA huA, saTA huaa| prahastaH (puM0) [pratataH prasRto hastaH] 0khulA huA hAtha, 0ghisA-piTA, gtaanugtik| thappar3a, hthelii| niSpanna, vidvaan| rAvaNa ke eka senApati kA naam| praharaH (puM0) [pra+ha+lyuT] 0prahAra karanA, mAranA, AkramaNa prahANaM (napuM0) [pra+hA+lyuT] 0chor3anA, tyAganA, bhUla jaanaa| krnaa| nivAraNa, roknaa| ghAyala karanA, dhAvA bolnaa| prahANaya (vi0) aparAdha rokane vaalaa| gale'tha lekhAtritayeNa 0haTAnA, bAhara nikaalnaa| cAgaH prahANaye kinnu kRto vibhaagH| (jayo0 11/48) saMgrAma, yuddha, ldd'aaii| 'prhaanny-paarmprik-klh-nivaarnniiy| (jayo00 praharaNArtha (vi0) mArane ke lie| (jayo0 89) 11/48) praharaNIyaM (napuM0) [pra+ha+anIyara] astra, zastra, mArane yogy| | prahANiH (strI0) [pra+hA+ni+Natvam] 0chor3anA, tyAganA, (dayo060) parityAga krnaa| praharin (puM0) [prahara+ini] rakhavAlA, paharedAra, ghaMTI vaalaa| 0kamI, abhAva, zIghra haani| (jayo0 18/37) prahata (vi0) [pra+ha+tRc] prahAra karane vAlA, pITane vAlA, prahAraH (puM0) [pra+ha+ghaJ] AghAta, cora, mukkA , ghAta, hamalA karane vaalaa| tthokr| (jayo08/26) lar3ane vAlA, yoddhA, sNyodhii| 0mAranA, pITanA, coTa phuNcaanaa| nizAnebAja, tIraMjadAja dhnurdhr| kRtAn prahArAn, samudIkSya, hArAyitaprakArAMstu vicaardhaaraa| praharSa (puM0) [pra. hRS+ghaJ] 0atyAnanda, adhika harSa, bahuta (suda0 107) 'hAre prahAre'pi samAnabuddhimupaiti' (suda0117) khushii| prahAraNaM (napuM0) [pra+ha+Nic+lyuT] ucita bheMTa, sammAnajanaka ullAsa, umNg| uphaar| praharSaNaM (napuM0) [pra+haS+lyuT] ullasita karanA, harSita prahAsaH (puM0) [pr+hs| ghaJ] 0aTTahAsa, majAka, haMsI, karanA, Anandita krnaa| tthittholii| praharSaNaH (puM0) budha grh| 0vyaMgyokti, vyNgy| praharSaNI (strI0) [pra+haru+Nic+GIp] 0hldii| nartaka, nATa, paatr| chanda vishess| 0darzana, dikhaavaa| prahaSika (vi0) [pra+haS+kan+itvam] harSakI, Ananda pradAna | prahAsin (puM0) [pra+has+Nic+Nini] vidUSaka, haMsI majAka karane vaalii| 'mAdRzA dRzA praharSike' (jayo0 5/106) karane vAlA mskhraa| prahasanaM (napuM0) [pra+has+lyuT] hasanazIla, atttthaas| / prahiH (strI0) [pra+hi+kvip] kUpa, kuNaa| (jayovR0 17/37) khila khilAkara hNsnaa| prahita (bhU0ka0kR0) [pra+dhA+kta] 0rakkhA huA, prastuta ThiTholI, svAMga, tmaashaa| kiyA huaa| 0vyaMgalekha, vyNg| 0bar3hAyA, phailAyA huaa| sukhAnta naattk| preSita, bhejA huA, nirdeshit| nATaka kA eka bhed| nizAnA lagAyA huaa| prahasantI (strI0) [pra+has+zatR GIp] 0camelI, jUhI, yUthikA, samucita, upyukt| vaasntii| prahitaM (napuM0) cATa, cttnii| 0aMgIThI, cuulhaa| prahINa (bhU0ka0kR0) [pra+hA+kta] nIcakula, nimna kul| prahasita (bhU0ka0kR0) [pra+has+kta] 0haMsatA huA, aTTAhAsa (dayo0 2/1) karatA huaa| rahita, vinAza, abhaav| (jayo0 19/66) prahasitaM (napuM0) [pra+has+kta lyuT] haMsI, haasy| tyAgA gayA, chor3A gyaa| For Private and Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prahINaM 732 prAkRtabhASA prahINaM (napuM0) vinAza, nirAkaraNa, ghaattaa| prahutaH (puM0) bhuutyjny| prahutaM (napuM0) AhUta yjny| prahRta (bhU0ka0kR0) [pra+ha+kta] pITA gayA, AghAta kiyA gayA, coTa pahuMcAyA huaa| prahRtya (vi0) harSa yukt| (jayo0 8/23) prahRSTa (bhU0ka0kR0) [pra+haS+kta] khuza, prasanna, Anandita romaanycit| (jayo08) Anandita, pulakita, aahlaadit| romAJcita krnaa| prahRSTakaH (puM0) [prahRSTa+kan] kAka, kauaa| prahelakaH (puM0) [pra+hil+Nvula] 0phelii| prhelikaa| prahelA (strI0) [pra+hil+a+TAp] mukta vyavahAra, aniyantrita vyvhaar| praheliH (strI0) prahelikA, pahelI, kUTa prshn| prahelikA (strI0) pahelI, kUTa prazna, bujhaubala, bUjho to jaano| prahlana (bhU0ka0kR0) [pra+hAd+kta] Anandita ho gayA, prasanna ho gyaa| prahlAdaH (puM0) [pra+hlAd+ghaJ] hrss| 0 AnaMda, khuzI, prsnntaa| zabda, aavaaj| - hiraNyakazipu kA putra, prhlaad| prahlAdana (vi0) [pra+hAd+Nic+Nvul] AnaMda dene vAlA, khuza karane vaalaa| prahlAdanaM (napuM0) harSa, aanNd| prata (vi0) [pra+hva+van] tirchaa| jhukA huA, tiryg| vinmr| dIna, vinIta, vinayI, sushiil| *anurakta, bhakta, aaskt| prahvayati-vinIta karanA, vinamra bnaanaa| pravalikA (strI0) prhelikaa| prAyaH (puM0) [pra+he+ghaJ] AmaMtraNa, nimNtrnn| prAMzu (vi0) [prakRSTA aMzavo yasya] lambA, vistAra yukt| prAMzuH (puM0) lambA aadmii| prAk (avya0) [prAci samtamyarthe asiH tasya luk] pahale, pUrva kA, prAcIna samaya kaa| pUrva aMza, pUrva bhAga meN| (samya0 18/63) saamne| jahAM taka ho, vahAM tk| prAkazailaH (puM0) pUrva prvt| (jayo0 18/63) prAkaTyaM (napuM0) [prakaTa+SyaJ] prakaTa karanA, prakAzita karanA, kukhyaati| prAkaraNika (vi0) [prakaraNa+Thak] prakaraNa se sambaMdhita, vicAraNIya viSaya se sambaMdha rakhane vaalaa| prastuta viSaya se smbddh| prAkaSika (vi.) [prakarSa+Thak] 0zreSThatara, uttmtm| __adhika acchA samajhA jAne vaalaa| prAkaSikaH (napuM0) [pra+A+kaS+ukan] 0lauMDA, gaaNdduu| dUsare kI strI se apanI jIvikA calAne vaalaa| prAkAmyaM (napuM0) [prakAma+SyaJ] svecchAcAritA, anivArya sNklp| manoratha kI praapti| prAkAmya Rddhi, jisase pracura abhilASA ho| prAkAraH (puM0) parakoTA, cAroM ora kI UMcI dIvAreM, vapra (vIro0 2/24) varaNa, koTa (vIro0 2/29) parakoTA (jayo0 15/26) (dayo0 16) prAkRta (vi0) [prakRti+aN] 0svAbhAvika, naisargika, aprivrtit| maulika, avikRt| pracalita, sAmAnya, saadhaarnn| asaMskRta, asambha, azikSita, gNvaar| nagaNya, mahatvahIna, tucch| prakRti se utpnn| prAntIya, dehaatii| prAkRta jvaraH (puM0) sAmAnya bukhaar| prAkRta pralayaH (puM0) pUrNa vighaTana, pUrNa vinaash| prAkRtabhASA (strI0) prakRti/svabhAva siddha bhASA 'prakRtau bhavaM prAkRtama, svabhAvasiddhamityarthaH' tatjanma-usase utpanna dezyAdi se samanvita svAbhAvika bhaassaa| 'prAkRtaM tajja-tattulya-dezAdikamanekadhA' (jaina0la0 787) * prAkRta zabda prAkRta bhASA kA bodha karAne vAlA zabda hai| prakRti saMskRtama, tatraM bhavaM tata AgataM vA prAkRtam jo mUla saMskArita zabda ko rakhakara jise prAkRta rUpa diyA jAtA hai vaha prAkRta bhASA hai 'prakriyate yayA sA prakRtiH' jisase dUsare padArthoM kI utpatti ho| For Private and Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAkRtamitraM 733 prAca, prAJca 'sahajo vacana vyApAraH prakRtiH, tatra bhavaM saiva vA prAkRtam' jo sahaja/svAbhAvika vacana vyApAra hai vaha prakRti hai, usase utpanna prAkRta hai| prAkRtamitraM (napuM0) naisargika mitr| prAkRtika (vi0) [prakRti+ThaJ] prkRtijny| naisargika, svaabhaavik| etatprAkRtika dRzyamaniSTaM nessttrmitypi| (hita0 59) 0prakRti se utpnn| sahaja, srvprthm| (jayo0vR0 10/50) 0bhrAntijanaka, bhrmotpaadk| prAkatana (vi0) [prAc+Tayu] 0pahalA, pUrva kA, pichlaa| purAnA, prAcIna, puraatn| 0pUrvajanma se sambaMdha, pUrva janma meM kie gae kaary| prAkkarman (napuM0) pUrvajanma kRta kaary| prAkkAlaH (puM0) purAtana smy| prAkkAlIna (vi0) pUrvakAla se sambaMdha rakhane vaalaa| prAkkUla (vi0) pUrvadizA kI or| prAkkRtaM (napuM0) pUrva janma kA kaary| prAkcaraNa (vi0) purAtana AcaraNa, prAkharyaM (napuM0) [prakhara+SyaJ] 0painApana, tIkSNatA, dusstttaa| prAgalbhyaM (napuM0) [pragalbha+SyaJ] 0sAhasa, bhrosaa| 0 ahaMkAra, abhimaan| 0pravINatA, kushltaa| vikAsa, bar3appana, pripkvtaa| 0vAkcAturya, vacana kaushl| 0dhUmadhAma, mryaadaa| 0dhRSTatA, ddhitthaaii| prAgabhAvaH (puM0) kArya se pUrva jo usakA abhAva rahatA hai, jisakI nivRtti hone para hI kArya kI utpatti hotI hai| kAryotpatti ke pUrva paryAya meM kArya kA abhAva honA prAgabhAva hai| (jayo0 hi0 26/87) / prAgAdezI (puM0) pUrva Adeza vaalii| (hita0 7) prAgAraH (puM0) [prakRSTaH AgAraH] bhavana, gRha, ghr| prAgutthita (vi0) pUrvadizisaJjAta, pUrva dizA meM utpanna huaa| (jayo0 18/22) prAgeva (avya0) pahale hI, pUrva hii| samamyavAJchiyattena prAgeva smpaaditt| (vIro0 8/2) prAgbhava (vi0) pUrvabhava meM utpnn| (suda0 4/16) prAgbhAgaH (puM0) prAcIna, puraa| (jayo0vR0 1/5) prAgbhASI (vi0) pahale se hI kathana karane vaalaa| prAguM (napuM0) uccatama bindu| prAgrasara (vi0) prathama, agrnnii| prAgrahara (vi0) mukhya, prdhaan| prAgjanman (napuM0) puurvjnm| prAgjAtiH (strI0) pUrva utpatti, prathama utptti| prAgjyotiSaH (puM0) eka deza kA naam| prAgdezaH (puM0) pUrvadizA kA dvaar| prAgrUpaH (puM0) prathama rUpa, Adya ruup| prAgviSada (vi0) pahale jala daayii| (vIro0 2148) prathama viSa prdaayii| prAgyu (vi0) [prAgra+yat] mukhya, ucita, shresstth| 0agraNI, prdhaan| uttama, atishresstth| prAgATaH (puM0) [prAg+aT+ac] patalA jamA huA duudh| prAghadaM (napuM0) pApa, buraakrm| (vIro0 16/24) prAghAtaH (puM0) [prakRSTaM AghAta:] yuddha, saMgrAma, ldd'aaii| prAdhAraH (puM0) [pra+ghR+ghaJ] TapakanA, bUMda bUMda giranA, risnaa| prAghuNaH (puM0) [pra+ghuNa+ka] pAhunA, atithi, abhyaagt| prAghuNakaH (puM0) [pra+ghRNa+kan] pAhunA, abhyAgata, atithi, mehmaan| prAghUNikaH (puM0) pAhunA, atithi| prAghUrNakaH (puM0) [prAghUrNa+ThaJ] 0atithi, pAhunA, mehamAna, A nikalA huA musAphira, abhyaagt| (dayo060) vidyAbhyAsaka vidyArthI (hita0 49) 'Agatasya gRhe prAptasya prAghUrNikasya abhyAgatasya' (jayo010 2/92) praghUrNikaH (puM0) dekho uupr| prAGgaM (napuM0) [prakRSTamagaM yasya] eka prakAra kI Dhola, pnnv| prAGgaNaM (napuM0) [prakarSaNa, aMganaM gamanaM yatra] aaNgn| (dayo0 70) anAdita sthl| (jayo0 2/148) prAGgavivAkaH (puM0) nyaaydhiish| prAGganizA (strI0) pUrva raatri| gurupadayormadayogaM tyaktvA prAGnizi ysyoddhrnnaa| (suda0 96) eka Dhola vishess| 0praNavA prAc, prAJc (vi0) [pra+aJca+kvin] sAmane kI ora mur3A huA, bilkula Age, agrnnii| For Private and Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAcaNDyaM 734 prANa: 0pUrvadizA sambaMdhI, pUrva kaa| prAjanaH (puM0) [pra+a+lyuT] 0haMTara, cAbuka, aNkush| 0prAthamika, pahalA, pUrvakAla kaa| prAjanaM (napuM0) dekho uupr| pUrva deshvaasii| prAjApatya (vi0) [prajApati+yak] prajApati se sambandha rakhane prAcaNDyaM (napuM0) [pracaNDa+SyaJ] utkRSTatA, ugratA, vaalaa| bhiissnntaa| prAjApatyaM (napuM0) sarjanAtmakazakti, prblshkti| vizAladRSTi, vikarAla dRSTi, kruurdRsstti| prAbjApatyA (vi0) saMyata avasthA se pUrva dhanAdi kA tyaag| prAcikA (strI0) [pra+aJ+kkuna+TAp] eka jaMgalI makkhI, | prAjikaH (puM0) [pra.aj+ThaJ] bAja, zyena, pkssii| DAMsa mcchr| prAjita (puM0) [pra+aj+tRc] sArathi, cAlaka, vAhakA prAcI (strI0) [pra+aJca+kvin+GIp] 0pUrva dishaa| (jayo070 prAjin (puM0) [pra+U+Nini] sArathi, cAlaka, vaahk| 17/121) prAjezaM (napuM0) [prajezo devatA'sya prajeza+aN] rohiNI prAcIna (vi0) [prAc+kha] pahalA, pUrvakAla kA nksstr| 0puurvokt| prAjJa (vi0) [pra+jJA+ka] prakarSaNa jAnAti iti| buddhimAna, ___0purAtana, puraanaa| (bhakti0 3) medhAvI, jJAnI, jJAnavAn, jaankaar| prAcInaH (puM0) dIvAra, bAr3a, gheraa| 0catura, nipuNa, nissnnaat| prAcInaM (napuM0) dIvAra, prAkAra, 0parakoTA, gherA baadd'| prAjJaH (puM0) nipuNa vykti| prAcInakalpaH (puM0) pahalA klp| prAjJA (strI0) prajJA, buddhi, anuprekssaa| prAcInakAla (puM0) purAnA smy| (jayo0 1/2) 0samajha, catura, jnyaan| prAcInagAthA (strI0) purAnI khaanii| prAjJI (strI0) prajJAzIlA, viduSI naarii| prAcInatA (vi0) purANa bhAvapanA, prAcyAdizA/pUrva dizA smbNdhii| prAva (vi0) [pra+aj+Nyat]0catura, paryApta, bhul| (jayo0 15/18) adhika, vyApaka, vistRt| prAcInatilakaH (puM0) caMdramA, shshi| prAcInapanasaH (puM0) belataru, bilvvRkss| vRhata, vishaal| prAcInabarhis (puM0) indr| prAJjala (vi0) [pra+a+alac] nizchala, kharA, spssttvaadii| prAcInamataM (napuM0) purAnI paramparA, purA smmti| 0samIcIna, yatheSTa, nisskptt| prAcIpatiH (puM0) indr| prAJjali (vi0) [prabuddhA aJjaliryena] vinamratA bhAvapUrNa prAcImUlaM (napuM0) pUrvI kSitijA anyjli| prAcIraM (napuM0) [pra+A+ci kan] 0gherA, bAr3a, dIvAra, pridhi| vinIta hstputt| prAcuryaM (napuM0) [pracura+SyaJ] bahutAyata, paryAptatA, bahulatA, prAJjalika (vi0) [prAJjali+kan] vinIta hastapuTa vaalaa| adhiktaa| (jayo0 6/46) prAJjalin (vi.) [prAJjali+ini] vinIta hstputt| prAcetasaH (puM0) [pracetasaH apatyam, pracetas+aNa] nAma vishess| prANaH (puM0) [pra+an+ac+ghaJ vA] 0jIvanazakti, cetanA, prAcya (puM0) [prAci+bhava: yat] sAmane sthita, pUrva dizA meM caitnybhaav| rahane vaalaa| 0jIvana, praanntttv| (jayo0 1/7) prAthamika, pUrvavartI, phlaa| asu-iyamabhyadhikA mamAstyasubhyAstulanIyApi na saamprtN| prAcIna, purAtana, purA, puraanaa| (jayo0 12/22) prAcyaka (vi0) [prAcya+kan] pUrvI, puurvaabhimukh| 0jIva, aatmaa| prAcyabhASA (strI0) pUrvI bolI, purAtana bhaassaa| UrjA, bala, saamrthy| prAch (vi0) [praccha+kvip] pUchane vAlA, prazna karane vaalaa| vAyu vizeSa, prANa, apAna, smaan| prAjakaH (puM0) [pra+aj+Nic+Nvula] sArathi, yAnacAlaka, jnyaanendriy| zvasanavAyava, shvaasocchvaas| (jayo0 19/13) vAhana, vAhakA sphuurti| (dayo0 2/5) For Private and Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prANakaH 735 prANAdhipaH 0indriya, bala, vAyu, ucchvaasaadi| (suda0 129) prakarSeNa nayatIti praannH| jisase jIvana dhAraNa kiyA jAtA hai| jIveMti jehiM jIvA pANA te hoNti| (dhava0 1/256) zArIrika bl| prANakaH (puM0) jiivndrum| (jayo0 21/27) prANaka (puM0) [prANa+kai+ka] jiivdhaarii| (jayo00 21/27) hitakArI jIvana, jIvita prANI praannbhRt| (jayo0 8/37) prANakRcnaM (napuM0) jIvana meM bhaya, prANoM para Apatti, praannbaadhaa| prANaghAtaka (vi0) jiivnnaashk| prANaghna (vi0) jIvana vidhvaMsaka, prANa naSTa karane vaalaa| prANachedaH (puM0) hatyA, vdh| prANata (vi0) jhukA huaa| (jayo0vR0 13/89) prANatyAgaH (puM0) AtmahatyA, mRtyu, maraNa, dehprityaag| prANadaM (napuM0) jala, nIra, paanii| prANadakSiNA (strI0) praannaahuuti| prANadaNDaH (puM0) mRtyudnndd| prANadayitaH (puM0) pti| prANadAtrI (vi.) prANa dene vAlI, jIvana daayinii| (jayo0 20/73) asudaa| prANadAyakaH (puM0) pti| prANadAyinI (vi0) prANa dene vaalii| prANadohaH (puM0) jIvana ke prati droh| prANoM ke prati droha karane vaalaa| prANadhAraNaM (napuM0) bharaNa poSaNa, jIvana Azraya, jiivnshkti| prANanAthaH (puM0) prvr| (jayo0 16/44) premI, pati, priy| (jayo0 ) 0ym| prANanigrahaH (puM0) zvAMsa rokanA, jIvana bcaanaa| prANapatiH (puM0) priya, premI, pti| (jayo0 14/32) prANaparikrayaH (puM0) jIvana kI cintA na krnaa| prANaparigrahaH (puM0) jIvanagrahaNa, jIvana kA astitv| prANapraNetA (vi0) dhIra, blshaalii| (jayo08/47) prANaprada (vi0) jIvana dene vaalaa| aajiivndaayinii| (jayo0 24/121) prANapramANaM (napuM0) mRtyu, mrnn| prANa niklnaa| prANapriyaH (puM0) 0pyArA, 0pati, svaamii| (dayo0 88) (dayo0vR0 12/12) prANabhakSa (vi0) vaayubhkssii| jIvana bhakSaNa karane vaalaa| prANabhAsvat (puM0) sAgara, smudr| prANabhUta (puM0) praanndhaarii| prANabhRta (puM0) praannyukt| (vIro0 6/11) prANamokSaNaM (napuM0) prANatyAga, prANaparityAga, maraNa mRtyu| prANayAtrA (strI0) AjIvikA sAdhana, bhrnn-possnn| prANayoniH (strI0) jIvanAdhAra, jIvana srot| prANarandhra (napuM0) muMha, nthnaa| prANarodhaH (puM0) zvAsAvarodha, jIvana ko aaghaat| prANavallabhaH (puM0) prANeza, pti| prANezasya varasyaya ptiH| (jayo0 15/1) prANavAdapUrvaH (puM0) prANAyu, eka pUrva, jisameM aSTAMga Ayurveda hai| Ayurveda kA prAcIna shaastr| prANavinAzaH (puM0) prANahAni, mRtyu, mrnn| prANaviplava: (puM0) maraNa, mRtyu| prANaviyogaH (puM0) jIvana nAza, jIva bichoh| (suda0 119) prANavyayaH (puM0) vyutsarga, prANa parityAga, maraNa, mRtyu| prANasaMyamaH (puM0) zvAMsa nirodha, aatmsNym| prANasaMzayaH (puM0) jIvana saMdeha, mRtyubhy| prANasaMdehaH (puM0) mRtyubhaya, praannaashngkaa| prANasadman (napuM0) deha, shriir| prANasampAdanakatrI (vi0) asudevatA, praanndaayinii| (jayovR0 20/83) prANasAraH (vi0) balavAn, baliSTa, shktishaalii| prANahara (vi0) prANaghAtaka, jIvana naSTa karane vAlA, phAMsI, mRtyudaNDa prANAn haratIti (jayo0 1/7) prANahAraka (vi0) prANa haraNa karane vAlA, viSa, ghAtaka astr-shstr| prANAcAryaH (puM0) vaidya, DaoNkTara, aayurvedaacaary| (jayo0vR0 3/6, 6/10) prANAtipAtaH (puM0) prANaharaNa, prANa lenA, vadha, mRtyu| pANehito pANINaM vijogo| prANAtyayaH (puM0) prANa lenA, jIvana haani| praannviyog| (suda0 119) prANAdhAraH (puM0) jIvana nAyaka, pti| prANAdhika (vi0) praannpriy| prANAdapISTa (vi0) prANa priy| prANoM se bhI adhika isstt| prANAdhinAthaH (puM0) pati, bhartA, svaamii| prANAdhipaH (puM0) pati, praannpriy| 0aatmaa| For Private and Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prANAntaH 736 prAtiH 100) prANAntaH (puM0) mRtyu, mrnn| prANihitA (vi0) upAnaha, juutaa| prANAntika (vi0) ghAtaka, nshvr| prANI (strI0) prANA asya santIti praannii| (dhava0 9/220) prANApahArin (vi0) ghAtaka, prANa naashk| prANadAn jiiv| cAra se daza taka ke prANa vAle praann| prANApAnaM (napuM0) udaragata vAyu kA nikaalnaa| prANItyaM (napuM0) [prANIta+Sya] RNa, krj| prANAyanaM (napuM0) jnyaanendriy| prANezvaraH (puM0) praannnaath| (vIro0 4/32) AtmanAtha prANAyAmaH (puM0) eka zvAMsa prakriyA, Asana vishess| (suda0 (jayo0vR0 12/10) hRdyeshvr| (jayo0vR0 15/48) tIna yogoM kA nigraha, zvAsa-prazvAsa kA roknaa| siddhiH svAmI, pati, praannesh| priyA yasya guNapramAturUpakriyA, kevlmaavibhaatu| jIvanadAtA, praannaadhaar| (suda0 113) nirIhacittvAkSajayo'thavA tu prANasya cAyAma udrkpaatuH|| prANezvaravirahavadA (vi0) svAmI ke viraha se pIr3ita dizA, (vIro 18/23) iishvrojjhndishH| (jayo0vR0 5/8) prANAyAmavRttiH (strI0) prANAyAma karane kI prkriyaa| | prAtara (avya0) [pra+at+aran] 0prAtaH, prabhAta, prAta:kAla, (jayovR0 28/54) svaroM ko sAdhane kI vRtti| 0dhyAna (suda0 2/25) vidhi| 0pau phaTanA, subaha honaa| prANAyu (puM0) Ayurveda, prANavidhi, aSTAMga vidhi niruupnn| prabhAtakAla meM prAtaH kAla meN| prANavAda puurv| agale din| (jayo0 2/23) prANAvAyapUrvaH (puM0) praannvaadpuurv| aSTAMga Ayurveda kA eka prAtarAsAH (puM0) kalevA, prAtaH kAla sambaMdhI bhojn| prAcIna graMthA prAtareva (avya0) prAta:kAla kii| (dayo018) prANAsaMyamaH (puM0) chaha prakAra ke jIvoM kA praannpiiddn| prAtaHkarman (napuM0) prAta:kAla ke kArya snAna, dhyaanaadi| prANita (vi0) [pra+an+kta] jIvita, jiivdhaarii| prAtaHkArya (napuM0) prAtaH karane yogya kriyaa| prANitAptvA (vi0) dRddh'taapuurvk| (suda0 85) prAtaHkRtyaM (napuM0) prabhAtavelA ke karaNIya kaary| prANitArthinI (vi0) vicaarpuurvk| (suda085) prAtaHkAlaH (puM0) prabhAtakAla, subaha, vibhaat| (jayo05/27) prANin (vi0) [prANa+ini] sAMsa lene vAlA, jIne vaalaa| prAtaHgeya (vi0) prabhAta meM gAne yogy| aghaTitaghaTanAM karoti karma, prANinAM sadA''padaM ca shrm| prAta:trivargA (strI0) gaMgA ndii| (dayo0 44) prAta:dinaM (napuM0) dophr| prANin (puM0) jIvita, praanndhaarii| prAtaHpraharaH (puM0) dina kA prathama prhr| prANijJAta (vi0) prANoM ko prApta huaa| prAtaHbhoktu (puM0) kAka, kauvaa| prANipIr3A (strI0) praannighaat| (dayo0 35) prAta:bhojanaM (napuM0) kalevA, svlpaahaar| prANimAtraM (vi0) jIva mAtra, cetanA yuktavAn, samagra praannvaan| prAtaHsandhyA (strI0) prabhAtakAlIna bhjn| (jayo0 15/52, vIro0 18/31) prAtaHsamayaH (puM0) prbhaatsmy| (jayo0vR0 19/9) prANirakSaNa (vi0) ahiMsA, prANadAna denaa| (jayo0 1/113) prAtaHsavaH (puM0) prAta:kAlIna trpnn| prANivadha (vi0) praannighaat| (dayo0 39) prAtaHsnAnaM (napuM0) prabhAtakAlIna mjjn/snaan| prANivargaH (puM0) janasamUha, sattva snycy| (jayo0 7/97, prAtastana (vi0) [prAta+Tayu] prAta:kAla se smbddh| jayo0vR0 1/96) prAtastarAm (avya0) [prAtar+tarap+Am] bahuta prabhAta meM, prANihiMsA (strI0) jIva hiMsA, prANoM se yukta jIvoM kA subh-subh| smaarmbh| karSaNe khasampAtakaraNe sinycne|| prAtastya (vi0) [prAtar+tyak] subaha kA, prbhaatkaaliin| prANihArin (puM0) yama, ymraaj| (dayo0 36) / prAtiH (strI0) [pra+at+in] aMgUThe aura tarjanI ke bIca kA (jayo0 2/102) sthaan| jhrnaa| For Private and Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAtikA 737 prAdezikaH prAtikA (strI0) [pra+at+Nvul+TAp] javA kA paudhaa| / prAtihantraM (napuM0) [pratihanta aN] 0pratizodha, bdlaa| prAtikUlikA (vi0) [pratikUla+Thak] viruddha, virodhI, pratikUla prAtihAraH (puM0) [pratihAra+aNa] 0aindrajAtika, jAdUgara, rahane vaalaa| vazIkaraNa krtaa| prAtikUlyaM (napuM0) [pratikUla+SyaJ] pratikUlatA, virodha, pratihArakaH (puM0) [pratihAra+aN+kan] jAdUgara, aindrjaalik| shtrutaa| (suda0 110) ananukUlatA, amaitriipuurnntaa| prAtihAryaH (puM0) azokavRkSAdi aSTha praatihaary| (bhakti021) prAtijanIna (vi0) [pratijana+khaJ] zatru kA mukAbalA karane azokavRkSa, siMhAsana, chatratraya, bhAmaNDala, divyadhvani, vaalaa| puSTavRSTi, cAra aura dundubhivaady| prAtijJaM (napuM0) [pratijJA+aN] virAcAdhIna vissy| prAtihArikaH (puM0) aindrajAlikA prAtidaivasika (vi0) [pratidivas+Thak] pratidina hone vaalaa| prAtItika (vi0) [pratIti+Than] kAlpanika, kevala mana meM prAtipakSa (vi0) [pratipakSa aNa] viruddha, prtikuul| vidymaan| ___0zatrutApUrNa, shtrusmbNdhii| maansik| prAtipakSyaM (napuM0) [pratipakSa+SyaJ] 0zatrutA, virodhitaa| prAtIpaH (puM0) [pratIpa+aN] eka nAma vishess| prAtipada (vi0) [pratipadA+aNa] pratipadA se smbddh| prAtIpika (vi0) [pratIpa+Thak] virodhI, viparIta, ulttaa| upakrama karane vaalaa| prAtyantikaH (puM0) [pratyanta+Thak] pratyanta kumaar| prAtipAdikaH (puM0) [pratipadA+Thaba] 0agni, Aga, agnii| prAtyayika (vi0) [pratyaya+Thak] vizvAsa pAtra bharose vaalaa| prAtipAdikaM (napuM0) vibhakti cihna meM jur3ane se pUrva saMjJA shbd| prAtyayikakriyA (strI0) pApAsavakArI kriyaa| prAtipauruSika (vi0) [pratipuruSa+Thaka] parAkrama se sNbNdhit| prAtyahika (vi0) [pratyaha+Thak] nitya, prtidin| 0pauruSeya smbNdhii| prAthamika (vi0) [prathama+Thaka] prArambhika, pUrvakAla kaa| prAtibha (vi0) [pratibhA+aNa] divyatA se smbNdhit| 0purAtana sambaMdhI, pahalI bAra hone vaalaa| prAtibhaM (napuM0) pratibhA, vizada klpnaa| prAthamyaM (napuM0) [prathama+SyaJ] prathama honA, pahalA dRssttaant| prAtibhAjyaM (napuM0) [pratibhU+SyaJ] pratibhUti honA, uttaradAyI prAdakSiNyaM (napuM0) [pradakSiNa+Syan] pradakSiNA kie jAne vaalaa| honaa| prAtibhAsika (vi0) [pratibhAsa+Thak] vAstavika, pratyakSa prAdusa (avya0) prakaTa rUpa se, spaSTataH, dRSTi meN| dikhAI dene vaalaa| prAduSkaraNaM (napuM0) prkttiikrnn| prAtilomika (vi0) [pratiloma+Thak] virodhI, zatrutApUrNa, AhAra utpAdana doSa, dRzyamAna honA, spaSTa dikhAI pdd'naa| arucikr| prAduSkRt (vi0) saMkramaNa sthAna sambaMdhI doss| prAtilomyaM (napuM0) [pratiloma+SyaJ] 0vyutkrAnta, pratikUla prAdurbhAvaH (puM0) astitva meM AnA, udaya honA, prakaTa honaa| krm| ulttaapn| virodha, shtrutaa| 0darzana, dRzyamAna honA, utptti| (jayo0vR0 1/103) prAtivezikaH (puM0) [prativeza+Thak] par3ausI, nikaTavartI jn| sunane yogya honaa| prAtivezmaka (puM0) [prativezma+aNa+kan] par3ausI, samIpastha- prAdurbhUta (vi0) utpanna huaa| (suda0 78) prAduSyaM (napuM0) [prAdus+yat] prkttiikrnn| prativezyakaH (puM0) [prativeza+SyaJ-kana] par3ausI, najadIkI jn| prAdezaH (puM0) [pra+diz+ghaJ] sthAna, jagaha, prdesh| prAtivezyaH (puM0) [prativeza SyaJ] ghara ke samIpastha rahane aMgUThe aura tarjanI ke madhya kA sthaan| vAlA pdd'ausii| prAdezanaM (vi0) [pra+A+diza+lyuTa] 0bheMTa, upahAra, daan| gRha smiipvrtii| prAdezika (vi.) [pradeza+Thaka] pUrva dRSTAnta vAlA, sImita, prAtizAkhyaM (napuM0) [pratizAkha bhava jya] 0vyaakrnnshaastr| sthaaniiy| 0veda kI eka shaakhaa| ythaarth| prAtisvika (vi0) [pratisvaThak] viziSTa, 0asAmAnya, | prAdezikaH (puM0) [pradeza+Thaka ghaJ] pradeza se sambandha rakhane apanA, nijii| vAlA, eka pradeza kaa| jn| For Private and Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAdezinI 738 prAptavyavahAra prAdezinI (strI0) [prAdeza+ ini+GIp] tarjanI aNgulii| prAdoSa (vi0) [pradoSa aN] sandhyAkAlIna, saayNkaaliin| prAdoSaH (puM0) saMdhyA, rAtri se sambaMdhita smy| prAdoSikIkriyA (strI0) 0rAtrika kriyA, doSa yukta kriyaa| krodhAveza se hone vAlI kriyaa| prAdhanikaM (napuM0) [pradhAna saMgrAma tatsAdhanamasya pradhana+Thak] nAzakAraka astr| prAdhAnika (vi0) [pradhAna+Thak] atyaMta zreSTha, pramukha, sarvottama, sarvopari, atipuujy| pramukhatA se yukt| prAdhAnyaM (napuM0) [pradhAna+SyaJ] pramukhatA, sarvoparitA, prdhaantaa| 0prabhutvA 0bAhulya, srvocctaa| mukhya, pradhAna kA kaarnn| prAdhAnyapadaM (napuM0) anyAnya vRkSa ke sAtha avasthita honA, vRkSoM kI adhikatA kA sthaan| 0sarvopari pd| ucca sthaan| prAdhIta (vi0) [pra+adhi+i+kta] viziSTa adhyayanazIla, ati abhyaasii| prAdhva (vi0) [pragato'dhvAnam] 0dUravartI, dUra jhukA huaa| 0anukuul| 0kasA huA, baMdhA huaa| prAdhvaM (avya0) 0anukUlatA ke sAtha, 0rucipUrvaka, samanurUpatA ke sAtha upayuktatA se yukt| prAMtaH (puM0) [prakRSTaH antaH] 0bhAga, hissA, eka sImA, hd| ugrabhAga, kinArA, ttt| (vIro0 2/12) viSaya, bindu (jayo0 1/69) prAMtagata (vi0) vissygt| (jayo0 17/40) 'karNayoH prAnte gataH prApta kRtaH' (jayo0vR0 1/69) samIpa-dRzoHzrutiprAntagato vilaasH| (suda0 2/8) prAntageha (vi0) nikaTavartI gRh| prAntadurgaM (napuM0) kile ke nikaTasthA prAntadvAraH (puM0) dvAra ke smiip| prAntapAtin (vi0) prAnta meM girnevaale| 'prAnte patantIti prAntapAtinaste madhunihaH' (jayo010 6/130) prAntabhAgaH (puM0) agrabhAga, pradhAna hissaa| (dayo0 10) (jayovR0 1/56) prAntavartinI (vi0) nikaTavartI, samIpasthA prAntavartI (vi0) 0antastha, nikaTastha, samIpastha, samIpa meM rahane vaalaa| (jayo0 16/40, jayo0 20/48) prAntodyAnaM (napuM0) taTavartI ArAma, nikaTavartI bgiicaa| (jayo0vR0 14/1) prApaka (vi0) [pra+Ap+Nvula] le jAne vAlA, pahuMcAne vaalaa| prApta karAne vAlA, sthApita karane vaalaa| prApaNaM (napuM0) [pra+Apa+ lyuT] 0pahuMcanA, bar3hanA, aayn| 0pryaayn| (jayo0 23/84) 0adhigrahaNa, avApti, mNgvaayaa| (jayo0 2/113) 0le jaanaa| sAmagrI se yukta krnaa| prApaNikaH (puM0) [pra+A+paNa+kikan] saudAgara, vyaapaarii| prApita (bhU0ka0kR0) [pra+Apa+ksa] gRhiit| (jayo0 24/5, jayo0 1/13) le gyaa| (suda0 105) rAjJo'grataH prApita evamaitaiH' (suda0 105) prApitavidya (vi0) prAlabdha bodha, bodha ko prApta huaa| (jayo0 24/114) prApta (bhU0ka0kR0) [+Apa+kta] 0avApta, upalabdha, arjit| milA huA, pahuMcA huA, AyA huaa| upsthit| 0pUrA kiyA huaa| ucita, sahI, shresstth| niyama ke anusaar| prAptakArin (vi0) ucita kArya karane vaalaa| niyama yukt| prAptakAla (vi0) samayAnukUla, yathA Rtu| upyukt| vivaahyogy| prAptapaMcatva (vi0) pAMca tattvoM kA smaavesh| prAptaprasava (vi0) prasUti ko prApta huaa| prAptavRddhi (vi0) vRddhigt| vRddhi ke anusaar| prAptabhAraH (puM0) bojhA Dhone vAlA pshu| prAptamanoratha (vi0) pUrNa manoratha vaalaa| prAptayauvana (vi0) taruNa avasthA, vayaska, jvaan| prApta rUpa (vi0) suMdara, mnohr| prAptavyavahAra (vi0) kArya kI ora sjg| For Private and Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAptiH 739 prAyaH prAptiH (strI0) [pra+Apa+ktin] 0adhigrahaNa, avaapti| (samu0 56) 0lAbha, dravya uplbdhi| yaza, kiirti| prApta karanA, phuNcnaa| 0pahuMca, aagsn| 0dekhanA, milnaa| 0anumAna, attkl| hissA , aMza, ddher| 0bhaagy| udaya, paidaavaar| saMgha, samuccaya, samudAya, sNhti| eka Rddhi vizeSa, vstuoN| prApya (saM0kR0) prApta krke| (samya0 42) (jayo0vR01/51) prAbalyaM (napuM0) [prabal+SyaJ] 0prabhutA, sarvoccatA, 0bala, zakti, sAmarthya, taakt| prAbAlika (vi0) mUgoM kA vyApArI, 0 dhAtu vizeSa kA vyApAra karane vaalaa| prabodhakaH (puM0) [pra+A+vudha+Nic+Nvula] jAgaraNa, bodha, scet| prbhaat| prAbhaJjanaM (napuM0) [prabhaJjana+aNa] svAti nksstr| prAbhaJjaniH (strI0) [prabhaJjana+ib] 0hanumana, hanumAna bhiim-paannddputr| prAbhavaM (napuM0 [prabhu+aN] 0prabhutA, sarvoparitA, srvocctaa| sattA, adhikAra, shkti| prAbhavatyaM (napuM0) [prabhavat+SyaJ] *sattA, adhikAra, shkti| sarvoccatA, srvshresstthtaa| prAbhavAmi sattAyukta hotA huuN| prabhuzakti se yukta hotA huuN| (jayo0 2/121) prAbhAkaraH (puM0) [prabhAkara+aN] prabhAkara kA anuyAyI, mImAMsaka mata kA aacaary| prAbhAtika (vi0) [prabhAta+ThaJ] prabhAta sambaMdhI, praat:kaaliin| (jayo0 18/36) prAbhAtikI (strI0) prabhAtasaMbaMdhI, praat:kaaliin| prAbhUtaM (napuM0) (pra+A+bhR+ kta] 0upahAra, bheMTa, purskaar| 0padoM se pRthak athavA spaSTa 'jamhA padehiM phuDaM tamhA pAhuDaM' (ka0pA0pR0 29) tIrthaMkaroM dvArA prsthaapit| prakRSTa AcAryoM dvArA dhaarit| 0AcAryoM dvArA vyAkhyAtA adhikAra vishess| 'ahiyAro pAhuDayaM eyaTTho' (go0 jI0 341) 'vastunaH adhikAraH praabhRtkm| prAbhRtakaM (napuM0) upahAra bheMTa, purskaar| 0adhikAra, vastu kA vyaakhyaan| prAbhRtadoSaH (puM0) kAla yA maryAdA kA parivartana karake dAna denaa| prAbhRtaprAbhRtaM (napuM0) zrutajJAna kA adhikaar| spaSTa kathana paddhati, upahAra kA smrpnn|| prAbhUtikA (strI0) prakRta kArya kA bar3hA lenaa| prAbhRtikA meM AhAra Adi kA samaya bar3hA lenA doss| prAbhRtikAdoSaH (puM0) utpAdana doss| 0AhAra doss| prAmANika (vi0) [pramANa+Thak] pramANa se siddha, pramANa para aadhaarit| zAstrasiddha, adhikRt| vizvasanIya, pramANa smbNdhii| prAmANikaH (puM0) pramANa mAnanA, tArkika, trksNgt| prAmANyaM (napuM0) [pramANa+SyaJ] 0pramANa para AdhArita honaa| vizvasanIyatA, praamaanniktaa| pramANa, sAkSya, adhikaar| 0padArtha ke jAnane kI shkti| 0pramiti kriyA ke prati atizaya jaankaarii| prAmAdika (vi0) [pramAda+Thak] 0pramAda sahita, aalsii| 0doSayukta, azuddha, glt| 0asAvadhAnI yukt| prAmAdyaM (napuM0) [pramAd+SyaJ] truTi doSa, galatI, ashuddhi| unmAda, nazA, madahozI, unmattatA, paaglpn| prAmityaM (napuM0) pramAda shit| prAmitya doSa, sAdhu ke AhAra ke lie RNa lekara dAna denaa| prAyaH (puM0) [pra+ay+ghaJ] 0apagamana, vidA, pryaann| tapa-prAyo nAma tapaH prokt| 0AmaraNa anazana, vrata rkhnaa| iSTasiddhi ke lie upavAsAdi rkhnaa| aparAdha, doSa-prAyo'parAdha ucyate For Private and Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAyaNaM 740 prArambhaH 0adhikAMzatA, bahulatA, adhikatA, prmukhtaa| (suda0 4/16) 0pracuratA, samRddha, bharA huaa| prAyaH zabdaH pracArArthaka prAyazaH sahate ya sa' (jayo0 27/13) prAyaNaM (napuM0) [pra+ay lyuT] praveza, prAraMbha, shuruu| jiivnpth| 0aicchika mrnn| 0Azraya lenA, Alambana krnaa| prAyaNIya (vi0) [pra+ay+anIyara] 0paricayAtmaka, AraMbhika, diikssaatmk| prAyaNIyaM (napuM0) AraMbhika divs| prAyazas (avya0) [prAya+zas] 0bahudhA, adhikatara, adhikaaNsh| 0bAhutya, vizeSa rUpa se| devapUjanamanarthasUdanaM, prAyazo mukhamivApyate dinm| (jayo0 2/23) prAyazo bAhulyena (jayo070 2/23) prAyazcittaM (napuM0) [prAyasya pApasya cittaM vizodhanaM yasmAt] prAyaH pracurabhAvena cittaM svaadhyaayshit| (jayo010 28/9) 0pApa nAza, doSa vimukti| svAdhyAya kA eka bhed| (jayo0 28/42) 0prytnnaash| 0mana se rhit| (jayo010 28/42) pramAda doSa parihAra-pramAda doSa parihAraH praayshcittm| parizodha prvRtti| 0kRtAparAdha kA shmn| parizodha, saMtoSa, sudhaar| prAyazcittaprada (vi0) prAyazcitta ke dene vaale| prAyazcittAnulomyaM (napuM0) laghu, laghupada aparAdhoM kI aalocnaa| prAyazcittiH (strI0) AlocanA, sudhAra, prishodhn| 0paapnivRtti| 0kRtaapraadhvishuddhi| prAyas (avya0) [pra+ay+asun] 0adhikatara, bahudhA, saadhaarnntH| adhikaaNshtH| prAyAtrika (vi.) [prayANa+Thak] yAtrA ke lie upayukta hone vaalaa| prAyeNa (avya0) adhikatara, bAhulyatA, saadhaarnnt:/adhikaaNshtH| prAyoga (vi0) [prayoga-vyaJ] prayoga sNbNdhii| prAyogagamanamaraNaM (napuM0) 0pAdopagamana mrnn| sva aura para kI sevA se rahita maraNa krnaa| prAyogika (vi0) [prayoga+Thak] prayoga se sambaMdha rakhane vaalaa| (samya0 46) prayukta, pryujymaan| prAyogikabandhaH (puM0) prayoga/yoga kI vizeSatA se hone vAlA bndh| prAyogika-bhASAtmakazabda (napuM0) puruSa prayukta akSarAtmarAtmaka aura anakSarAtmaka shbd| prAyogikalabdhiH (strI0) karmoM kI sthiti kI pristhiti| hIno'nubhAgo'pi bhavettadeti praayogikaalbdhi| (samya0 46) prAyogya-gamanamaraNaM (napuM0) paadopgmnmrnn| prAyogyalabdhiH (strI0) karmoM kI sthiti ko sthApita krnaa| saba karmoM kI utkRSTa sthiti ko ghAtakara antaH koDAkoDI pramANa meM sthiti meM tathA anubhAga ko ghAtakara dvisthAna anubhAga meM pAparUpa ghAtiyAM karmoM ke latA aura vRkSa rUpa meM anubhAga meM tathA aghAtiyAM karmoM ke nIma aura kAMjIra rUpa anubhAga meM sthApita karane kA naam| prAyopagamanaM (napuM0) AtmopakAra kA nirapekSa bhaav| AtmopakAra nirapekSa praayopgmnm| (dha0 23) sva aura para kI sevA-suzrUsA se rahita mrnn| saparovayArahINaM maraNaM paaopgmnmiti| (go0ka0 61) 'sva paropakArarahitaM tanmaraNaM prAyopagamanamiti' (go0kanTI0 61) prArabdha (bhUka0kR0) [pra+A+rabh+ kta] 0AraMbha kiyA huA, shuruaatii| prArabdhaM (napuM0) vyavasAya, bhAgya, niyti| prArabdhiH (strI0) [pra+A+ra+ktin] niyati, bhAgya, vyvsaay| AraMbhika kriyaa| 0hastibaMdhana kA khUTA yA rssii| prArambhaH (puM0) [pra+A+ra+ghaJ] 0AraMbha, zuru 0mukh| (jayo010 2/23) 0vyavasAya, vyApAra, kaary| srvthaa| prAyANika (vi0) [prayANa+Thak] yAtrA ke lie prasthAna karane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prArambhakriyA prArambhakriyA ( strI0) chedana-bhedana Adi kI kriyA, hiMsaka pravRtti, prANighAta kI prkriyaa| prArambhaNaM (napuM0) [pra+A+rabhU + lyuT ] AraMbha karanA, zuru krnaa| prAroha: (puM0 ) [praroha+Na] aMkura, pallava, kisalaya / prArNaM (napuM0 ) [ prakRSTamRNam ] mUla RNa, pradhAna | prArthaka ( vi0 ) [ pra+artha+ Nvul ] 0 prArthanA karane vAlA, stutikartA / * anurodhaka, yAcaka, icchuka / prArthakaH (napuM0) [pra+artha+ lyuT ] 0yAcanA, anurodha, nivedana / 0 kAmanA, icchaa| 0 vinatI, stuti | prArthanA ( strI0 ) arcanA, stuti / 0 anunaya, vinaya, anurodha / ( suda0 134 ) prArthakIkRt (vi0) prArthanA kiyA gyaa| (jayo0vR0 4 / 8 ) prArthay (saka0) prArthanA karanA, anurodha krnaa| prArthayet (jayo0 2/122) prArthayantI ( varta0 kR0 ) anunaya karatI huI / ( suda0 94) prArthikA ( strI0) prArthanA, stuti| (muni0 28 ) prArthita (vi0 ) [ pra+artha+kta] * anurodhita, vyAcita / 0 Amantrita, vinamratA yukta / 0 smiirit| (jayo0 12 / 51 ) prArthita (bhU0ka0 kR0 ) anurodha kiyA gyaa| 0 pUchA gayA, Avedana kiyA gyaa| 0 abhilaSita, icchita / 0 AkrAnta, zatru dvArA virodha kiyA gyaa| prArthin (vi0 ) [ pra+artha+ Nini] prArthanA karane vAlA, anurodha karane vAlA / 0 yAcita, anurodhit| prAlamba (vi0 ) [ pra + A + lamb+ac] jhUlatA huA, laTakatA huaa| prAlamba: (puM0) motiyoM se yukta hAra, AbhUSaNa / prAlamba (napuM0) vakSasthala para laTakane vAlA hAra / prAlambakaM (napuM0) kaMThAhAra | prAlambikA ( strI0 ) [ prAlamba+kan+TAp] sone kA hAra, svarNa hAra | prAleyaM (napuM0 ) [ pra+lI+Nyat] osa, hima, kuharA / prAleyakalpaH (puM0) tuSArapAta, himapAta (suda0 86 ) 741 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAleyarazmi (strI0) zazi, candramA / prAleyalezaH (puM0) hima, olA / prAleyAMzuH (puM0) caMdramA / prAleyAdi (puM0) himAlaya / prAvaTa: (puM0) [pra+av+aT+ac] java, jau / prAvaNaM (napuM0 ) [ pra+A+van+gha] 0khurapA, kudAla, phaavdd'aa| 0 uttarIyavastra | prAvRS prAvacanaM (napuM0) zrutadharma, tIrtha, mArga, pravacana sambaMdhI / 0 jIvAdi tattva bodhaka vcn| prAvaraNaM (napuM0 ) [ pra+A+ vR + lyuT ] 0or3hanI, cAdara, dupaTTA / 0koTa, parakoTA-' tataH punaH prAvaraNaM vadAmi' (vIro0 13/6) 0 paridhi, 0gherA, prAkAra / prAvaraNIyaM (napuM0) [pra+A+ vR + anIyar ] uttarIya vastra, dupaTTA, or3hanI / prAvAraH (puM0) [pra+A+vR+ghaJ] uttarIya vastra, or3hanI, coNgaa| prAvArakaH (puM0) [prAvAra+kan ] uttarIya vastra, dupaTTA / prAvArakITaH (puM0) dImaka / prAvArika (vi0) uttarIya vastra nirmaataa| prAvartata (bhU0) babhUva, huaa| (jayo0 1/11) prAvartita (vi0) prAbhRtadoSa, upahAra doSa / prAvAsa (vi0 ) [ pravAs+aN] yAtrA sambaMdhI, yAtrA kie jAne yogy| prAvAsika (vi0 ) [ pravAsa + Thak ] yAtrA ke lie upyukt| prAviza ( saka0 ) [ pra + viz] AnA, pahuMcanA | (jayo0vR0 1/74) 0 pracchanna, DhakA huaa| prAvRtaH (puM0) cAdara or3hanI / prAvINya (vi0) caturAI, kushltaa| 0pravINatA, dakSatA / prAvRTa ( strI0) varSAyoga (samu0 5 / 16, vIro0 4/10) prAvRta (bhU0ka0 kR0 ) [ pra + A + vR+kta] 0ghirA huA, AvaraNa yukt| prAvRtaM (napuM0 ) 0paradA, ghUMghaTa, burakA / prAvRtiH (strI0 ) [ pra + A + vR + ktin] 0gherA, bAr3a, bAdhA, For Private and Personal Use Only AvaraNa | 0paradA / prAvRttika ( vi0 ) [ pravRtti + Thak ] gauNa, apradhAna | prAvRttikaH (puM0) dUta, saMdezavAhaka / prAvRS (strI0) [pra+A+ vRS + kvip] varSARtu, vrssaayog| (suda0 78) (jayo0 22/12) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAvRSika 742 prAha prAvRSika (vi0) [prAvRSA ThaJ] varSoM meM utpanna hone vaalaa| prAvRSija (vi0) [prAvRSi jAyate jan+Da] varSA Rtu meM utpnn| prAvRSeNya (vi0) [prAvRS+eNya] varSA Rtu meM utpanna, varSARtu se sNbddh| prAvRSeNyaH (puM0) kadambavRkSa, kuTaja tru| prAvRSeNyaM (napuM0) bahusaMkhyAyata, bAhulya, adhikya, praadhaany| prAcurya, adhiktaa| prAvRSyaM (napuM0) vaiDUryamaNi, niilm| prAveNyaM (napuM0) UnI kmbl| prAvezanaM (vi0) [pravezana+aNa] raMgamaMca para upasthita honaa| prAvRjyaM (napuM0) [pravrajyA+yaNa] vairAgya, virAgabhAva kI ora gmn| prAvAjyaM (napuM0) virAgabhAva kI or| prAMzutara (vi0) ati unnt| (jayo0 13/7) prAzaH (puM0) [pra+az+ghaJ] svAda cakhanA, bhojana krnaa| nirvAha karanA, puSTa honaa| prAzanaM (napuM0) [pra+azlyu T] 0bhojana, azana, aahaar| 0puSTa honA, svAda ckhnaa| khilAnA ckhaanaa| prAzanIyaM (napuM0) [pra+az+anIyara] 0AhAra, bhojana, ashn| prAzita (bhU0ka0kR0) [pra+az+kta] 0khAyA huA, cakhA huaa| 0 jita, AhArita, upbhukt| prAzitaM (napuM0) AhAra dAna, bhojana daan| pinndddaan| prAznikaH (puM0) [prazna+Thak] 0parIkSaka, vivaack| nyaaydhiish| prAzukatva (vi0) nirdosstv| (jayo0 2 / 82) prAsaH (puM0) [pra+as+ghaJ] 0phekanA, DAlanA, tyAganA, chodd'naa| 0bI. bhAlA, phalakadAra astr| prAsakaH (puM0) [prAsa+kan] bI, bhAlA, phrsaa| prAsaGgika (vi0) [prasaMga+Thak] 0saMyukta, shj| 0Akasmika, ApAtI, yadAkadA hone vaalaa| (jayo0 21/68) 0sambaMdhAnukUla, avsraanusaar| upAkhyAna vissyk| prAsanaM (napuM0) sthAna, sthala, bhuubhaag| (jayo0 8/54) prAsAdaH (puM0) [prasIdanti asmin-prasad+ghaJ] bhavana, mhl| rAjabhavana, ucca bhavana, unnata bhvn| prAsAdakakSaM (napuM0) bhavana ke kamare! prAsAda-ghaMTikA (strI0) bhavana kA ghNttaa| prAsAda-pRSTaH (puM0) chjjaa| prAsAdapratiSThA (strI0) bhavana kA nAMgala, mahala prtisstthaa| prAsAdazukaH (puM0) rAja totA, mahala kA totaa| prAsAda-sopAnaM (napuM0) mahala kI siiddh'iyaaN| prAsAdazRGgaM (napuM0) maMdira kA uccabhAga, mahala kA UparI ___bhAga kaMgUrA, miinaar| prAsikaH (puM0) [prAs+Thak] barthI yukta, bhaalaadhaark| prAsukaH (puM0) nirjIva, pake hue| nyadagnisiddha phalapatrakAdi tatprAsukaM zrIvibhunA nygaadi| yacchuSkatAM cAbhidadhattRNAdi khaadett-devaasumte'bhivaadii|| (vIro0 19/33) prAsukajalaM (napuM0) garama kiyA gayA jl| prAsUtika (vi0) [prasUti Thak] prasava se sambaMdha rakhane vaalaa| prAskAyika (vi0) aGga nirIkSaka yntr| 0eksare yntr| (vIro0 20/8) prAsta (bhU0ka0kR0) [pra+as+kta]0 pheMkA gayA, calAyA gyaa| bAhara nikAlA gyaa| nirvAsita kiyA gyaa| prAstAvika (vi0) [prastAva Thak] bhUmikA kA paricaya, prastAvanA kA kAma dene vAlA, bhUmikA vissyk| prAstAvikadRSTiH (strI0) bhUmikA viSayaka dRsstti| prAstavikavacanaM (napuM0) bhUmikA meM diyA gayA vivrnn| 0Rtu ke anukUla, avsraanusaar| saamaayik| 0saMgata, prAsaMgika, sNbddh| prAstutyaM (napuM0) [prastuta+SyaJ] vicAra-vimarza kA viSaya honaa| prAsthAnika (vi0) [prasthAna-Thak] prayANa se sambandhita, vidA ke lie upyukt| prAsthika (vi0) [prastha ThaNa] prastha sambaMdhI, taula-mApa vissyk| prAsravaNa (vi0) [prasravaNa+aNa] jharane se utpanna, srota se nikalA huaa| prAha -kahA (samya0 109) For Private and Personal Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAhaH 743 priyA prAhaH (pu0) [prakarSaNa Ahazabdo yatra] nRtyakalA kI shikssaa| abhinaya kalA kA jnyaan| prAhvaH (puM0) dopahara ke pahale kA smy| prArUMtana (vi0) [prAla+Tayu] madhyAhna se pUrva hone vAlA, madhyAhna pUrva smbNdhii| prAhNetarAm (avya0) [prAhna+tarap] prabhAtakAla, prAtaHkAla, subh| priya (vi0) [prI+ka] pyArA, iSTa, anukuul| ythesstth| (suda0 2/22) ramaNIya, sundr| snigdh| (jayo0 2/147) suhAvanA, rucikr| anurakta, cAhane vAlA, bhkt| svarUciviSayIkRta vastu priyam' priyaH (puM0) [prI+ka] premI pti| priyaMvada (vi0) priyaM vadati [priya+vad+khac] 0iSTa kthn| rucikara vicaar| priyakaH (puM0) hiraNa kI jAti, kesara, nIpavRkSa, piyNgultaa| priyakara (vi0) sukhada, issttkr| priyakarman (vi0) mitratApUrNa kArya karane vaalaa| priyakalatraH (puM0) priypti| adhika cAhane vAlA pti| priyakAma (vi0) iSTakArya, ucita kAma, yogya kaary| priyakAra (vi0) iSTa kArya karane vaalaa| priyakArin (vi0) iSTa karane vAlA, acchA karane vaalaa| priyakAriNI (strI0) siddhArtha priyA, vardhamAna kI mAtA, trisalA kA apara naam| (vIro0 3/15) 0ativega rAjA kI priyaa| rAnI priykaarinnii| pRthivI tilaka ke rAjA kI raanii| 'sauMdaryazAkhApriyakAriNIti' (samu0 6/25) priyakRt (puM0) mitra, hitaissii| priyacArukArI (vi0) priya kI manohara kriyaa| (jayo0 13/21) priyaGga (strI0) [priya+gam- ku] eka ltaa| mahAkaccha ke rAjA kI putrii| (samu0 2/13) priyajanaH (puM0) priya vykti| priyajAniH (puM0) pati, premii| priyatara (vi0) [priya+tarap] adhika priya, adhika pyaaraa| priyatA (strI0) [priyAtal+TApa] pyAra, prema, sneha, pyaaraa| priyatoSaNaH (puM0) ratibandha, maithuna kI eka kriyaa| priyadarza (vi0) dekhane meM suMdara, darzanIya. lubhaavnaa| priyadarzanaH (puM0) samrATa azoka ke lie prayukta vishessnn| priyadarzin (puM0) samrATa azoka kA vishessnn| priyadevana (vi0) jUAM khelane kA shaukiin| priyaputraH (puM0) iSTa putra, suputr| eka pakSI vishess| priyapuruSaH (puM0) pati, premii| priyaprAsAdaH (puM0) uttama prAsAda, acchA raajbhvn| priyaprAya (vi0) atyanta kRpaalu| priyaprAyaNa (napuM0) bahuta hI rock| priyaprepsu (vi0) abhISTa kI icchA karane vaalaa| priyabhAvaH (puM0) iSTa bhAva, ucita prinnaam| priyabhAvanA (strI0) zreSTha vicAra, uttama bhaavnaa| priyabhASaNaM (napuM0) iSTa kathana, rucikara zabda, vicArapUrNa prstuti| priyabhASin (vi0) mdhurbhaassii| priyamaNDana (vi0) alaMkaraNa priya, AbhUSaNa kA icchuk| priyamadhu (vi0) madya kA premii| zarAba kA kaamii| priyamitraH (puM0) puSkala deza ke puNDarIkiNI nagarI ke rAjA sumitra aura rAnI suvratA kA putr| mahAvIra zAsana kA eka kumaar| (vIro0 11/33) zrI puNDarIkiNyatha pUH subhAgI, sumitrarAjA suvratA'sya raajnyii| bhUtvA kumAraH priyamitranAmA tayAraha nistulruupdhaamaa|| (vIro0 11/34) priyamitraM (napuM0) sukha-duHkha meM sahabhAgI sakhA, mitra, issttmitr| priyambhAvuka (vi0) sneha kA paatr| priyaraNa (vi0) zUravIra, rnnviir| priyavacana (vi0) iSTavacana, kRpaapuurnnshbd| priyavacanaM (napuM0) kRpA yukta, styvcn| jisa vacana ke sunane se prasannatA kA anubhava ho| priyavayasyaH (puM0) priymitr| priyavAc (vi0) priya vANI bolane vaalaa| priyavAdin (vi0) mdhurvaacii| priyazravas (puM0) kRssnn| priyasaMgamaH (puM0) pati sNgm| (jayo0 16/561) priyasukhaH (puM0) priymitr| priyasaMdeza: (puM0) ucita suucnaa| priyasamAgamaH (puM0) priya vyakti se miln| priyasahacarI (strI0) priya bhAryA, priyatamA, patnI, ardhaaNginii| priyasuhRd (puM0) praannpriymitr| priyA (strI0) patnI, premI, svaaminii| (jayo0 1/73) For Private and Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priyAdharam 744 prekSaNIya "kimasmadIya-bAhubhyAM priyAyA galamAlabhe' (vIro0 8/29) | prItikarman (napuM0) maitrIpUrNa vyavahAra, kRpApUrNa kaary| shobhnaa| (jayo0 1/45) prItita (vi0) prItipUrvaka, maitriipuurvk| (bhakti0 13) prempuurnnaa| (jayo0 1/93) prItidaH (puM0) vidUSaka, masakharA, jokr| 0kRpA, sevA, anugrh| sUrya (jayo0 18/40) priyAdharam (napuM0) priyatamA ke adhr| priyAyA adharaminauSThamiva prItidatta (vi0) sneha kaark| (jayo0 12/135) prItidAnaM (napuM0) premopahAra, harSapUrvaka upahAra, rucikarabhAva priyAtithi (vi0) atithi satkAra karane vaalaa| utpaadk| priyApAyaH (puM0) kisI vastu kA abhaav| prItidhanaM (napuM0) premsthaan| priyApriya (vi0) rucikr-arucikr| prItidhAraNA (strI0) prItisattA, premsthaan| (jayo0vR0 6/73) priyAmbuH (puM0) aamrvRkss| prItipAtraM (napuM0) priyapAtra, snehI vykti| priyAzritaH (puM0) pati kA aadhaar| (jayo0 17/82) prItipUrva (avya0) snehapUrvaka, kRpA ke saath| priyAha (vi0) prema/kRpAzIlatA vaalaa| prItimanas (vi0) mana meM aanNdit| priyoktiH (strI0) maitrIpUrNa kthn| prItiyuj (vi0) snehI, priya, pyaaraa| priyoditaM (napuM0) maitrI yukta vyvhaar| prItivacas (napuM0) kRpApUrNa vANI, AnaMda pradAna karane vAlI priyonmukha (vi0) snmukh| 'prisyonmukhaH priysNmukhH'| vaannii| premapUrNa vcn| (jayo0 6/119) prItivardhan (vi0) prema bar3hAne vaalaa| priyopapattiH (strI0) Ananda prada, sukhada ghttnaa| prItisattA (strI0) prItidhAraNA, premsthaan| (dhava0 6/73) priyopabhogaH (puM0) preyasI ke sAtha milana, preyasI kA aaliNgn| prItivAdaH (puM0) mitravat vicaar| prI (saka0) saMtuSTa karanA, prasanna krnaa| prItyanuSThAnaM (napuM0) atizaya Adara yukta kaary| prINa (vi0) [prI+kta] prasanna, saMtuSTa, tRpt| prItyabhAva (vi0) prIti kA abhAva, anAdara (jayo0vR0 6/19) 0purAnA, purAtana, praaciin| prItyambukSu (strI0) rti| (suda0 4/47) 0pahalA, sarvaprathama, praarNbhikaa| prItyAbhivAdya (vi0) sneha smpraarthy| prINanaM (napuM0) [prINa+lyuTa] prasanna karanA, saMtuSTa krnaa| I (aka0) kUdanA, clnaa-phirnaa| prIta (bhU0ka0kR0) [prI+kta] prema sneha, harSa, khushii| puS (saka0) jalAnA, bhasma krnaa| 0saMtuSTa, tRpt| 0bhrnaa| Anandita, aahvlaadit| puSTa (bhU0ka0kR0) [pRS+kta] jalAyA huA, khAyA pIyA huaa| 0prsnn| (jayo0 2/56) puSvaH (puM0) [pRS+kvan] varSA Rtu| prItatamaH (vi0) hRdyeshvr| (jayo0 16/40) prANApriya, * pti| dinakara, 0jala bindu| prItapUrNaH (puM0) praannpriy| (jayo0 16/31) prekSaka (vi0) [prAIkS Nvula] darzaka, dRssttaa| prItamanas (vi0) mana se prsnn| prekSaNaM (napuM0) [pra+Iz+lyuTa] 0dekhanA, avalokana krnaa| prIti (strI0) [pro+ktin] harSa, AnaMda khushii| (dayo0 107) anucintana karanA, dhyAna krnaa| prasAda - (jayo0 2/93) dRzya, dRSTi, drshn| tRpti - (suda083) akSi, aaNkh| 0pasaMda, cAha, icchaa| (suda0 4/16) prekSaNakaM (napuM0) [prekSaNa+kan] 0darzana, dikhaavaa| prema, sneha, aadr| prekSaNakAriNI (vi0) prekssinniitulaa| (jayo0 17/29) mitratA, suhRdytaa| prekSaNikA (strI0) dRzya dekhane vAlI, darzanIya sthala priya strii| prItikara (vi0) prItiyukta, prema utpanna karane vAlA, | prekSaNIya (vi0) [pra+Iz+anIyara] darzanIya, avlokniiy| 0rucikr| (jayo0 6/112) prItikarI (vi0) pyArI, priyA, snehii| (samu0 6/11) mananIya, cintanIya, vicaarnniiy| For Private and Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prekSaNIya 745 prepsu upayukta, manohara, priya, suNdr| 0dhyAna dene yogy| prekSaNIyakaM (napuM0) [prekSaNIya+kan] 0dRzya, darzana, dekhanA, avlokn| prekSA (strI0) [pra+Iz+aGka TAp] 0buddhi, jJAna, samajha, mnn-cintn| vicAraNA, paryAlocana krnaa| anuciMtana, anushiiln| 0sUkSma se sUkSma darzana, laghutA kA avlokn| dRSTi denA, dhyAna denaa| avalokana karanA, nATakIya dRzya kA drshn| prekSA-asaMyamaH (napuM0) Agamokta vidhi se nahIM dekhnaa| prekSAgRhaM (napuM0) raMgazAlA, sinemAgRha, naattyshaalaa| prekSArthaka (vi0) dRSTi DAlane yogy| (jayo07 3/42) prekSAvat (vi0) [prekSA+matup] vicArazIla, vidvAn, buddhimaan| prekSAsaMyamaH (puM0) dekhakara Avazyaka kArya krnaa| prekSAsamAjaH (puM0) darzaka gnn| prekSAsthAnaM (napuM0) nATyazAlA, raMgamaMca, sinemaagRh| prekSita (bhU0ka0kR) [pra+IkSa+kta] 0dRSTA yogya, dekhane yogy| 0dekhA gayA, avalokana kiyA gyaa| prekSitaM (napuM0) rUpa, chavi, chlk| prekSiNI (strI0) dRSTi, netra, aaNkh| (jayo0 5/67) preH (puM0) [pra+iGkh+lyuT] jhUlanA, paalnaa| preDaNa (vi0) [pra+iGkh+lyuT] 0bhramaNazIla, hiNddnshiil| ghUmane vAlA, idhara-udhara bhaTakane vAlA, phirane vaalaa| praviSTa hone vaalaa| preDaNaM (napuM0) jhUlanA, jhUlA, hiNddolaa| nAyaka, suutrdhaar| preDa (strI0) [pra+ikh+a+TAp] 0jhUlanA, hiMDolanA, dolaa| (jayo0 11/19) yAtrA karanA, paryaTana, ghuumnaa| ghor3e kI ttaap| prekSAkRta (vi0) TolA, jhUlA, jhuulnaa| preDhola (aka0) jhUlanA, hilanA, DolanA, idhara-udhara honaa| preDholanaM (napuM0) [preDol+ lyuT] 0jhUlanA, hilanA, hiMDolana, bhramaNa, pribhrmnn| jhUlA, hiMDolA, paalnaa| preta (bhU0ka0kR0) [pra+i+kta] mRta, zarIra parityakta vykti| divaMgata, bhuut-pishaac| (suda0 133) pretakarman (napuM0) antyeSTi sNskaar| pretakRtyaM (napuM0) antyeSTi sNskaar| pretagRhaM (napuM0) zmazAna, mazAna, shvsthaan| pretacArin (puM0) shiv| pretadhUmaH (puM0) citA kA dhuum| pretapakSaH (puM0) pitara pkss| pretapaTahaH (puM0) arthI kA ddhol| pretapuraM (napuM0) ymngr| shmshaan| pretabhAvaH (puM0) mRtya, mrnn| pretabhUmiH (strI0) shmshaan| pretarAjan (puM0) ymraaj| pretazarIraM (napuM0) mRta shriir| pretazavaH (puM0) bhuutsthaan| (suda0 173) pretazuddhiH (strI0) zuddhikaraNa, mRtyu para pavitrIkaraNa kI prkriyaa| pretazocaM (napuM0) mRta kI zuddhatA krnaa| pretazrAddhaM (napuM0) mRtAtmA ke prati shrddhaa| pretAvAsaH (puM0) zmazAna, bhuutvaas| (suda0 133) pretAvAse punargatvA sudrshnmhaamuniH| kAyotsargaM ddhaaraa'saavaatmdhyaanpraaynnH|| (suda0133) pretAsthi (strI0) mRta jIva kI hddddiyaaN| pretika (vi.) [pra+iti+kan] prakarSeNa iti gamanaM ysy| bhUta, pret| pizAca, 0bAharI baadhaa| pretezaH (puM0) ymraaj| pretoddezaH (puM0) pitaroM ke nimitt| pUrvajoM ke prti| pretya (avya0) [pra+i+ktvA+lyap] isa saMsAra se, marane se dUsare loka meN| pretyajAtiH (strI0) paraloka sthiti| pretyabhAvaH (puM0) marakarake jo bhAva ho| 'mRtvA'mutra prANinaH prAdurbhAvaH pretybhaavH| (jaina0la0 799) pretvan (puM0) [pra+i+kvanip] dhvn| 0indr| prepsA (strI0) [pra+Apa+san+a+TAp] prApta karane kI icchA, __ abhilASA, vaanychaa| prepsu (vi0) [pra+Apa+san-Da] prApta karane ke icchuka, abhilaassii| prabala icchuk| uddezya rakhane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir preman 746 prerita preman (puM0/napuM0) [priyasya bhAvaH, imanic] prema, sneha, prIti, vAtsalya, anuraag| 0kRpA, anugrh| 0harSa, khuzI, ullaas| priyatvaM prema (dhava0 12/284) prItilakSaNaM prem| premazabdenAbhiSvaGgalakSaNo raago'bhidhiiyte| (jaina0la0 799) saMzrava (jayo0vR0 13/20) premaRddhiH (strI0) snehavardhana, utkaTa prem| premajuSaH (puM0) vilAsa, premyukt| adharapAna sambandhI vilaas| adhare adhare pravRtya pravRttamidharAdhari vilAse cessttite| (jayovR0 16/39) prematatparaH (puM0) prema meM lIna, premaaskt| (dayo0 87) prematattvaM (napuM0) prema vyavahAra, sneha bhaav| (samu0 5/20) tenasArddhamabhavattu vivAhaH prematattvamanayoH smudaahH|| (samu0 5/20) premanibandhanaM (napuM0) prItijanaka pariNAma, premAliMgana, prema smbNdh| (jayo0 12/21) premapara (vi0) snehazIla, priy| premaparAyaNa (napuM0) prema meM prviinn| premaparAvRtti (strI0) prembhNg| (jayo0 23/27) (suda0 3/29) vAtsalya abhaav| 0anurAga smaapti| premaparivartanaM (napu0) premabhaGga, sneha meM viraam| (jayo070 23/23) premaparAvartanaM (napuM0) prembhNg| premapUrNa (vi0) sneha siNcit| (jayo0 3/103) premabhaGgaM (napuM0) premaparAvartana, sneha meM mliintaa| (jayo023/27) premabhAvaH (puM0) samAdara bhAva, kRpA bhAva, snehbhaav| (jayo010 3/42, jayo0 12/16) premabandhanaM (napuM0) sneha suutr| premamukta (vi0) sneha rahitA premayuja (vi0) premaaskt| (jayo0 17/68) premalatAGkara (napuM0) sneha sUtra rUpI latA ke aNkur| (jayo0 12/53) premabhAva, 0anurAga bhaav| premavatI (vi0) rasikA, snehii| premavArtA (vi0) snehayukta vaartaalaap| (jayo0vR0 6/91) premavAsanAjanita (vi0) 0smrj| 0kAmavAsanA se yukt| (jayo0 12/65) premavyavahAraH (puM0) premabhAva, samAna sneh| 0smpriiti| premasamutpAdika (vi0) premAmRta, prempiiyuuss| (samu0 4/10) premAdhAra (vi0) sneha kA aadhaar| premAmUlya (vi0) atyadhika prem| premAzrayaH (puM0) premaadhaar| premAzru (napuM0) nynodk| (jayo0 13/2) snehAzru, hrssaashru| premikara (vi0) prema karane vaalaa| snehii| premin (vi0) [preman+ ini] premI, snehI, prema karane vaalaa| premocita (vi0) 0hArdocita, 0hRdayocita, prema se paripUrNa, sneha se pripuurnn| premNA (saM0kR0) priityaa|- prIti krke| premNocita (vi0) premocita, premapUrvaka, sneha se pripuurnn| preyas (vi0) [priya+priya Iyasuna] adhika priya, vizeSa anurAga yogyA preyas (puM0) pati, premii| preyasI (strI0) premI strI, adhika priyatamA strii| preyopatyaH (puM0) [apatyAnAM preyaH] bagulA, kNkpkssii| preraka (vi0) [prAIr Nic+Nvul] 0uttejita uddiipk| prerita karane vAlA, prernnaashiil| prerakaprasaMgaH (puM0) anukUla prsNg| preraNAdAyI prsNg| prerakabhAvaH (puM0) uttejita bhaav| prerakayogI (vi0) preraNAzIla yogii| prerikA (strI0) preraNA dene vAlI strii| (jayo0 5/72) preraNaM (napuM0) [pra+I+Nic+lyuT] 0Avega, avesh| 0 pheMkanA, DAlanA, giraanaa| 0 bhejanA, Adeza, nivesh| uttejita karanA, ukasAnA, Age bddh'aanaa| preraNA (strI0) [prAIr Nic TAp] prerita karanA, Age bddh'aanaa| Avega, aavesh| Adeza, nidesh| preray (saka0) prerita karanA, Age bddh'aanaa| prerita (bhU0ka0kR0) [pra+I+Nic+kta] uttejita kiyA, ukasAyA gyaa| 0bar3hAyA gyaa| (jayo0 5/4) For Private and Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir preritasUkta 747 protsaha uddIpita, praNodita, udiirit| (jayo070 12/120) 0prakSAlana, abhissikt| 0bhejA gyaa| chidd'kaav| preritasUkta (vi0) uttejita kthn| (jayo00 12/125) maMtrita krnaa| preS (aka0) calanA-phiranA, ghUmanA, bhramaNa krnaa| prokSaNIyaM (napuM0) [pra+ukSa+anIyara] pavitrIkaraNa, preSaH (puM0) [pa+iS+ghaJ] 0bhejanA, preSaNa krnaa| prkssaaliikrnn| nideza denA, bojha ddaalnaa| pramArjanayI, abhisiMcinIya 0saMdeza denaa| 0clnaa-phirnaa| 0AmantraNa krnaa| prokSita (bhU0ka0kR0) [pra+ukS+kta] preSaNaM (napuM0) bhejanA, saMdeza denaa| (dayo0 62) proJchanam (napuM0) abhiSecana, primaarjn| (jayo0 27/9) ___0nayana, asi, dRsstti| (jayo0vR0 2/113) prakSAlana, prmaarjn| preSita (bhU0ka0kR0) [pra+iS+kta] nidezita, aadisstt| proJchanakAriNI (vi0) smmaarjnktrii| bhejA gayA (dayo0 98) proJchanakaH (puM0) tauliyaa| (jayo0 10/28) (vIro0 5/11) 0mur3A huaa| proJchanavatraM (napuM0) tauliyaa| (jayo0 13/10, 173) nirvaasit| proJchitavatI (vi0) prakSAlita karatI huii| (jayo0 17/130) preSTha (vi0) [priya iSTan] priyatama, pyArA, adhika priy| pramArjita, zuddha kiyA gyaa| preSThaH (puM0) premI, pti| sApha kiyA gyaa| preSThA (strI0) patnI, svAminI, bhaaryaa| procchrita (bhU0ka0kR0) uttuMga, unnata, uuNcaa| preSya (vi0) [pra+IS+ Nyat] 0 bhejane yogy| proccaMDa (vi0) atyaMta, tIvra, bhyaank| Adeza die jAne yogy| proccaiH (avya0) atyadhikatA se, UMce svara se| preSyaH (puM0) sevaka, bhRtya, anucr| projjAsanaM (napuM0) [pra+ud+jas+Nic+ lyuT] vadha, htyaa| preSyaM (napuM0) sevA, duutmNddlii| anucara smuuh| projjhanaM (napuM0) [pra+ujjhlyu T] 0tyAganA, chor3anA, visarjita preSyaprayogaH (puM0) Adeza dekara mAryAdita kSetra meM bhejnaa| krnaa| bahira ke iSTa kArya kraanaa| projjhita (bhU0ka0kR0) [pra. ujjh-kta] 0parityakta, chor3A 0dezavrata/zrAvaka ke dezavrata kA eka doss| gyaa| maryAdA bhaMga krnaa| visarjita kiyA gyaa| preSyabhAvaH (puM0) sevA, bNdhn| proDha (vi0) [pra+va+kta] prauDha, pauDhi, vRddhApanA yukt| preSyavadhU (strI0) sevikA, daasii| prota (bhU0ka0kR0) [pra+ve+kta]0pArita, baddha kiyA gyaa| preSyavargaH (puM0) sevaka samUha, anucara vrg| jamA huA, jar3A huaa| preSyA (strI0) sevikA, daasii| protkaNTha (vi0) [prakarSaNa+utkaNThaH] uThAe hue, grIvA taka prehi (vi0) prekSI. 0anudrshii| lie hue| prokta (bhU0ka0kR) [pra+vac+kta] kathita, bhASita, bolA | protkuSTaM (napuM0) [pra+ut+kruzkta ] 0kolAhala, hllaagullaa| gyaa| (suda0 ) kahA gyaa| protkhAta (bhU0ka0kR0) [pra+ut+khan+kta]0khodA huA, khanana vircit| (suda0 ) kiyA gyaa| uccAraNa kiyA gyaa| protkSipta (vi0) uchAlA gyaa| (jayo08/2) nirdhArita kiyA gayA, niyata kiyA gyaa| prottuGgaH (vi0) atyadhika uuNcaa| proktabhAva (vi0) vakSyamANa, kthit| (suda0 3/45, jayo0 protphulla (vi0) pUrNa vikasita huA, khilA huaa| 4/17) protavasu (strI0) ratna raashi| 'protAnAmaGkitAnAM vasUnAM ratnAnAM proJcha (aka0) pramArjana karanA, sApha krnaa| (muni. 9) padmarAgavaiDUryAdInAM saJcayasya' (jayo0vR0 10 / 86) prokSaNaM (napuM0) [pra+u+lyuTa] 0prAmarjana, sNmaarjn| protsaha (vi.) protsAhana dene vaalaa| (samya0 41) For Private and Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra protsAraNaM protsAraNaM (napuM0 ) [ pra+ut+sR+ Nic + lyuT ] chuTakArA karanA, haTAnA / 0 nirvAsita karanA, visarjita karanA / protsArita (bhU0ka0 kR0 ) [ pra+ut+sR+ Nic + kta] 0 niSkAsita, haTAyA gayA, padamukta kiyA gayA, parityakta / 0 Age bar3hAyA gyaa| www.kobatirth.org protsAhaH (puM0 ) [ pra+ut+sah+ghaJ] *anurAga, vizeSa lagAva, atyanurakti / 0 uddIpana, bar3hAvA / protsAhaka (vi.) [pra+ut+saha + Nic + Nvul ] utsAha bar3hAne vAlA, ukasAne vaalaa| protsAhanaM (napuM0 ) [ pra+ut + sah + Nic + lyuT ] 0 utsAhavardhana, ukasAnA, prtividhaapi| (samu0 7/16) 0 bhar3akAnA, praNodana / 0 prerita karanA / proth (aka0 ) sadRza honA, samAna honA / 0 yogya honA, yatheSTa honaa| 0 sakSama honA, samartha honaa| 0 jor3IdAra honA / protha (vi0 ) [ pro+gha ] 0prasiddha, vikhyAta, suvizruta, khyAti prApta / 0 rakkhA huA, sthira kiyA huA / 0 bhramaNa karanA, yAtrA para jAnA, agrasara honA, Age bddh'naa| protha: (puM0) nakra, nAka, nthuunaa| (jaina0 13/72) 0ghor3e kI nAka / 0 sUkara kA thUthana / 0 kUlhA, nitamba deza / (vIro0 4/37) prothaH pAntha'zvaghoNAyAmastrInA kaTigarbhayo iti vi0 / (jayo0 4/37) 0 khudAI | 748 0vastra | o garbha, kalala / prothin (puM0) [proth+ini] azva, ghodd'aa| prodghaSTa (bhU0ka0 kR0 ) [ pra + ud + ghuS +kta] 0gUMjanA, dhvani honA / 0ghoSaNA, udghoSa / 0 UMcA zabda karanA, ucca svara meM bolanA / prodghoSaNaM ( napuM0 ) [ pra + ud + ghuSa + lyuT ] gheSaNA ailAna, pratidhvani karanA, mimAdI karanA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir proddIpta (bhU0ka0 kR0 ) [ pra+ud + DIp +kta] prodghAT (aka0 ) prApta honaa| (vIro0 17 /9) pronnata (vi0) prshst| (jayo0 3/38) 0dedIpyamAna, Aga para rakhA huA, garma kiyA huA / proddhinna (bhU0ka0 kR0 ) [ pra+ud + bhid +kta] 0 aMkurita, prasphurita | proSita 0 phUTA huA, nikalA huaa| prodbhUta (bhU0 ka0 kR0 ) [ pra+ud + bhU+kta] prasphurita, nissarita, nikalA huaa| 0 utknntthit| 0 phUTA huA / prodyata (bhU0 ka0 kR0 ) [ pra + ud + yam + kta ] 0aMkurita, prasphuTita / 0 phUTA huA, nikalA huaa| prodbhUta (bhU0 ka0 kR0 ) [ pra + ud + bhU+kta] 0 prasphuTita, nissarita, nikalA huaa| 0 udyata huA, taiyAra huA / 0taiyAra / prodvAha: (puM0 ) [ pra+ud+vah+ghaJ ] pANigrahaNa, vivAha / provantaH (puM0) pASANa upaTA, Thokara (muni0 6) prodha (saka0) utthaanaa| (jayo0 10 / 108 ) prollAdhita (vi0 ) [ pra+ud + lAgha+kta] svAsthya lAbha yukta, rogonmukti kI ora agrasara, ullasita, parama prasaktiyukta / (jayo0 4 / 59 ) 0 sugaThita, hRSTa puSTa / prollikhita (vi0) cihnita, aMkita / (vIro0 18 / 1 ) prollekhanaM (napuM0) * [pra+ud + likh + lyuT ] * pramArjana / 0 khuracanA, cihnita karanA / 0 aMkita karanA / For Private and Personal Use Only proSadhaH (puM0) ekAzana, eka bAra bhojana karanA / proSadhaH sakRdbhuktiH / proSadhasimvidhAyI (vi0) proSadhopavAsa dhAraNa karane vAlA / (suda0 107) proSadhovAsaH (puM0) parva - aSTamI aura caturdazI ke dina upavAsa / caturdazyAmathASTabhyAM proSadha kriyate / proSadhopavAsapratimA (strI0) pratyeka mAha kI cAroM aSTamI - caturdazI ko niyama pUrvaka upavAsa krnaa| proSita (bhU0ka0 kR0 ) [ pra + vas+kta] 0 pravAsa para gayA huA, yAtrA ko gayA huA / 0 anupasthita, ghara se bAhara gayA huA / Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir proSitabhartakA 749 proSitabhartRkA (strI0) naarii| (vIro0 21/17) proSThaH (puM0) [prakRSTo oSTho yasya] 0balIvarda, vRSabha, bailA tipAI, caukii| prauSThapadaH (puM0) bhaadrpd| prauMDaH (puM0) Ikha, ikSu, gannA, braaii| (jayo0 11/56) prauDha (vi0) [pra+va+kta]0paripakva, pakA huaa| vayaska, bUr3hA, vRddha (jayo0 16/58) ghanA, saghana, vyaapk| vizAla, unnata, balavAna, saahsii| 0samartha) prauDhatA (vi0) utthAna shiiltaa| (jayo0 5/70) prauDhavayaskA (strI0) kishorii| (jayo0 12/118) prauDhasambhASaNaH (puM0) pAThakajanA (jayo0 20/20) zikSAvrataM dvitIyaM syaanmunimaargvidhaantH| (jaina0la0 800) proSadhe upavAsaH proSadhopavAsaH (sa0si07/21) prauDhA (strI0) vRddhA (jayo0 16/58) prviinnaa| (jayo0 12/114) prauDhiH (strI0) pUrNavRddhi, vRddhi vardhana, prauDha avsthaa| (vIro0 12/114) 0aizvarya, samunnati, prtaap| prauNa (vi0) [pra+oN+ac] kuzala, pravINa, vijJa, ctur| plakSaH (puM0) [plakSa ghaJ] vaTavRkSa, pilAnana, abhakSA (hita0 47) gUlara kA vRkSA pArzvadvAra, pichavAr3e kA drvaajaa|| plava (vi0) [plu+ac] bahatA huA, vRddhigt| 0kUdatA huA, chalAMga lagAtA huaa| (jayo0 3/77) plavaH (puM0) tairanA, bhnaa| bAr3ha, chalAMga, kulAMca, choTI naukaa| DoMgI, ber3A, ghdd'nii| vAnara, meMDhaka, bhedd'| plavakaH (puM0) meMDhaka, daadur| kUdane vAlA vyakti, uchalane vaalaa| 0vaTa, 0vaTavRkSa, pAkara tru| 0caannddaal| plavaMgaH (puM0) [plava+gam-khac] 0vAnara, bandara, laMgUra, drdur| (vIro0 4/8) hiraNa, mRg| 0vaTa vRkSA plavaGgamaH (puM0) [plavagam+khac-muma] 0vAnara, baMdara, meNddhk| plavanaM (napuM0) [plu+lyuTa] tairanA, gotA lgaanaa| snAna karanA, chalAMga lagAna, kuudnaa| snaan| (jayo0 18/26) 0bAr3ha, prly| plAvAkA (strI0) [plu+Akan+TAp] ber3A, ghdd'nii| plavika (vi0) [plava+Than] khivaiyA, pAra le jAne vaalaa| plAkSaM (napuM0) [plakS+aN] plakSataru phl| plAvaH (puM0) [plu+ghaJ] chalAMga lgaanaa| baha niklnaa| plAvanaM (napuM0) [plu+Nic+lyuT] snAna, Acamana, * baaddh'| jalamagna honA, prly| plAvay (saka0) AplAvana krnaa| (vIro0 4/9) plAvita (bhUka0kR0) [plu+Nic+kta] 0tairAyA gayA, 0bahAyA gayA, DuboyA gayA, jalamagna kiyA gyaa| AcchAdita, AvRta, AvaraNa yukt| plaha (aka0) calanA-phiranA, hiMDana krnaa| plI (aka0) clnaa-phirnaa| plIhan (puM0) [plih+kvanin] tillii| plIhA (strI0) tillI, eka udara rog| plu (aka0) bahanA, tairnaa| kUdanA, chalAMga lagAnA, ur3anA, mnnddraanaa| pluta (bhU0ka0kR0) [plu+kta] tairatA huA, bahatA huaa| 0chalAMga lagAtA huaa| uccsvr| (jayo0 13/82) 0kUdA huaa| 0snaat| (su0 3/5) plutaM (napuM0) kUda, uchala-kUda, ucknaa| tIna mAtrA vAle svr| trimAtrAstu pluto jJeyaH (dhava0 13/248) plutaH (puM0) dekho uupr| plutagatiH (strI0) khrgosh| shiighrgti| plutiH (strI0) [pluca+ktin] bAr3ha, pralaya, bahAva, jlmgntaa| uchala kuud| plutokta (vi0) ucca svara se kahA gyaa| (jayo0 13/82) pluSa (saka0) jalAnA, jhulasAnA, daagnaa| pluSTa (bhU0ka0kR0) jhulasAyA gayA, jalAyA gayA, 0dAgA gyaa| 0dgdh| (jayo0 1/76) For Private and Personal Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org panoSa: plev (aka0 ) sevA karanA, vaizyAvRtti karanA, upasthita honA / ploSaH (puM0) [pluS+ghaJ ] jalAnA, tapAnA / ploSaNaM (napuM0) (pluSa+ lyuT] jalanA, jhulsnaa| ploSaNa (vi0) jalane vAlA / psA ( aka0 ) khAnA, nigalanA / ploSivAn (vi0) bhasma karane vAlA, bhasmIcakAra (jayo0 / 23/20 ) psAta (bhU0ka0 kR0) bhuMjita, khAyA huaa| plAnaM (napuM0) bhojana khAnA / pha pha - (puM0) pavarga kA dvitIya varNa, isakA uccaarnn| pha (na0 / puM0) rukhA vacana, phuphakAra pha (puM0) aMdhar3a, jamhAI, niSphala, bhASaNa, yajJa-sAdhana, sphuTa, phala- lAbha | phakka (1- pa0) dhIre-dhIre jAnA, burA vyavahAra karanA, phakkati, aphkkiit| phakkaka ( tri0) vyartha / phakkikA (strI0) kUTaprazna, anucita vyavahAra, dhokhebAjI | phaTa (avya0) maMtroccAraNa ke pazcAt bolA jAne vAlA zabda / phaTa (puM0 / strI0) sAMpa kA phana / phaTa (sphuTa+ac) vistArita, phailAyA huaa| padAMta dhate, Thaga / phaT (avya0) taMtra zAstra meM kahA huA eka maMtra / phaDiMgA (strI0) jhIMgura, TiDDI, phtiNgaa| 0ptNgaa| phaNa (strI0) sAMpa kA phana (dayo0 61 ) phaNadhara: (puM0) saaNp| phaNamaNi (strI0) zeSanAga mnni| phaNAsu ye maNayo ratnAni / (jayo0 8/66) 750 phaNipriya (puM0) vaayu| phaNin (puM0 ) [ phaNA + ini] phaNadhArI sAMpa | phaNin (puM0) saaNp| (dayo0 61 ) phaNIndra: (puM0) zeSanAga / (vIro0 2/3 ) phaNIznara (puM0) zeSanAga, nAgarAja pharpharAka (puM0) phailI uMgaliyoM vAlI hathelI (10) miThAsa / phal (aka0 ) phala AnA, paidA karanA / phala phala paidA krnaa| phalati, aphaaliit| | phalaM (napuM0) [phal+ac] pariNAma, prabhAva 0bhAva vicAra phala (na0) vRkSa Adi kA bIja koSa, lAbha, natIjA, karma-bhoga, ( samya0 62) prabhAva, zubha karmoM ke pariNAma dharma, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (samya0 135) artha kAna, mokss| 0pariNAma jAnanA (muni0 5 ) 0 pUjana sAmagrI meM car3hAne vAlI dravya (suda0 72) badalA, bANa, bhAle, Adi kA lohe kA banA teja agalA bhAga, hala kI phAla, DhAla, uddezya kI siddhi, sUda prayojana jAyaphala, kaMkola / kaassttphlk| (jayo0 2/83) phalaka (puM0) paTiyA, pATa (dayo0 32 ) phalacAraNaM (napuM0) eka Rddhi jisake prayoga se Upara gamana hotA hai| phalata (vi0) dRSTi gocrit| (samu0 2 / 16 ) phalatA (vi0) phalotpAdaka (jayo0 13/60) phalatI (vi0) phalapradAyI, prinnaamjnk| phaladA (vi0) phalapradAyI (samu06/63) (suda0 3/5) phalabhara (vi0) phaloM se paripUrNa (jayo0 2/38) phala- pAka (puM0) karoMdA, jala- AMvalA / phalavattA (vi0) saphalatA yukta (suda0 86, suda0 92) phalita (vi0) phalavatI, ghaTita hone vaalii| (jayo0 11 / 89 ) parachAI (jayo0 12 / 116) pratibimbita | phalezaveSaH (puM0) zarada kAla / (vIro0 21 / 12) phalodapara (puM0) lAbha ke udaya kA AdhAra (vIro0 9/22) (jayo0 11/95) phalgu (strI0) gayA tIrtha kI nadI / phalgu (vi0) ramya, suMdara, nirrthk| 0taccha (jayo0 1/17) pharakkI phalguphalaM (napuM0) aMjIra kA phl| (hi0 47 ) phalIbhUta (vi0) saphala huaa| (jayo0 26 / 11 ) phalya (na0) phUla | phANi (puM0) gur3a se banA sIrA, dahI aura sattU, guDa | (jayo0 12/7 ) 0sIrA, 0miSTAnnA phANTa (napuM0) auSadhi yukta garama pAnI meM auTAnA kAr3hA / phANTavat (vi0) vikRttkrvt| (jayo0 12 / 153) phAla (na0) phaalaa| (puM0) baladeva mahAdeva / phAla (tri0) sUtI kapar3A / * For Private and Personal Use Only phAlguna (puM0) arjuna kA nAma, mAgha ke bAda kA mahInA, dUrvA nAmaka somltaa| phAlgunamAsaH (puM0) phAguna kA mhinaa| (vIro0 6 / 24) phi (puM0) pApa, kopa, niSphala vaaky| Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org phiraGgI phirakkI (strI0) pahiye kA gherA phiraGgI (puM0) aNgrej| (vIro0 17/28) phiraMgirAjyaM (napuM0) aMgrejI raajy| (dayo0 52 ) phu (puM0) mantra par3hakara phUMkanA, tuccha vAkya | phuTa (vi0) vidIrNa, khilA huA, sAMpa kA phana / phut (avya0) phUMka mArane se utpanna dhvani / phutkara (puM0) agni / phutkAra ( puM0) phUMka / phullatA (vi0) praphullatA, harSita bhaav-saumybhaav| (jayo0 7/60) phullAnanaM (napuM0) harSita mukh| (dayo0 110) (jayo0 4/4) phulla (tri0) khilA huA, phUla, puSpa (jayo0 14/33) phullagaNDaM (napuM0) phUle hue gAla / 0 vikAsa (vIro0 4/37) phulla (bhU0ka0 kR0) khilanA, phullati aphullIta / (jayo0 1/82) phulladehaM (napuM0) romAJcita zarIra puSyatkagya, samalaMkRta zarIra (jayo0 10/119) phullitAnanaM (napuM0) harSita mukha / (jayo0 10/54) phulela (puM0) itra kA pohA (voro0 8/34) puSpAsava (jayo0 27/15) phullavikokin (puM0) phUla dekhane vaalaa| phullapariNAma: (puM0) ucita bhAva, harSita bhaav| (vIro0 6/24) phullavaka (vi0) phuloM se yukta / (dayo0 70) phUtkAra pUtkara (vi0) phUMka se pavitra kiyA gyaa| (vIro027/6) phUtkRtya (saM0kR0) dhUka denA (jayo0 19/76) phUtkRt - phUMkI gaI (jayo0 12 / 96 ) phena (puM0) jhAga, reMTa, puuk| (jayo0 15/68) (jayo0 19/76) phenaka (vi0) 0jhAga yukta phutkAra yukt| phenakayaM (napuM0) phena samUha (jayo0vR0 13 / 90 ) hiNDI khaNDa / phenavajjubala (vi0) phena sadRza (jayo0 2/107) phenaprabhAra (paM0) phenakaNa (jayo013/90) phenasaMcayaH (puM0) jhAga samUha / (jayo0 14 / 62) phenAyamAna (vi0) phena sadRza harSita (jayo0 24/135) phenikA (strI0) bulbulaa| phenila (vi0) jhAgadAra / sAbuna (vIro0 26 / 2) rIThA (jayo0 15/17) (jayo0 25/66) 751 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phera : (puM0) gIdar3a / pheraNDaH [phen+ilac ] gIdar3a / [ phe+rA+ka] pherava: (puM0) gIdar3a / pheravaH (puM0) gIdar3a, rAkSasa 0 dhUrta, uga pherava (puM0) dhUrta, cAlabAja, duHkha pahuMcAne vAlA / pheka (puM0) gIdar3a | pherU (aka0 ) khAkara chor3a diyA, juutthaa| phel (1- pa0) jAnA, phelati, aphelIt / bakerukA ba ba: (puM0) pavarga kA tRtIya varNa, isakA uccAraNa sthAna oSTha hai| baMhU (aka0 ) bar3hanA, uganA, niklnaa| himan (puM0) [bahula imanic] adhikatA, bahulatA, bAhulya, bahiSTha (vi0 ) [ bahula + iSThan] adhika bhArI, vizAlatA yukta, bahuta bar3A, bhaarii| baMhIyas (vi0 ) [ bahula+ Iyasun] bahusaMkhyaka, apekSAkRta bahuta bar3A / bakaH (puM0) [vaGka + agh] bagulA, bgtaa| na zobhate sabhAmadhye haMsamadhye bako yathA / (dayo0 59 ) 0kaGka - puline calanena kevalaM calitagrIvamupasthito bakaH / (jayo0 13/63) vakAH patAkA: kariNo'mkuvAhA (jayo0 8/62) Thaga, dhUrta, pAkhaNDI, chalI, vaMcaka 0baka nAmakA raaksss| bakacara: (puM0) baka kI taraha AcaraNa karane vAlA, DhoMgI, pAkhaNDI / bakavRttiH (strI0) baka kI taraha AcaraNa / ( suda0 105 ) bakavratacaraH / vakabratikaH (puM0) vaka kI taraha AcaraNa / bakula (puM0) [baka urac- rephasya tatvam ] maulasirI vRkSa / (jayo0 1/80 ) For Private and Personal Use Only bakulaM (napuM0) bakula puSpa / bakuza: (puM0 ) 0 sAdhu kA eka bheda, jo vicitra saMyama ke dhAraka hote haiN| akhaMDa mUla vratI akhaMDitavratAH zarIrasaMskAraddhiM sukhayazo vibhUtipravaNA bakuzAH (ta0vA0 9/46) (ta0sU0 1/46) bakerukA ( strI0 ) [bakAnAM bakasamUhAnAM IrukaM gatiryatra ] choTI bagulI / Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bakoTa: www.kobatirth.org bakoTa : (puM0) bagulA, kaMkapakSI / baT bar3hanA, rkhnaa| baTuH (puM0) [ baT+u] bAlaka, lAr3alA, chokarA, yajJopavIta saMskAra yogya lar3akA / baTukaH (puM0) 0 bAlaka, lar3akA, vyajJopavIta saMskAra yukta bAlaka / baDavA ( strI0 ) 0ghor3I, 0dAsI / baDiza (napuM0) machalI pakar3ane kA kaaNttaa| vaMzI / (jayo0 25/73) baDavAgni (puM0) samudra ke bhItara kI Aga / baDizamAMsaM (napuM0) vaMzI kA mAMsa (jayo0 25/77) 'mIno'pi yo baDizasya mAMsaM loskaNTakena saha lagnaM palamita: ' vaNij (puM0) baniyA, vyaapaarii| (jayo0 25/77) ata (avya0) [van+kta] 0sambodhana, pukAranA / 0 aho, are, acambhA vyakta karanA / 0 nindA, aphasosa | 0zoka, kheda, 'bateti khedo'nUbhayate' (jayo 9/92) badara: (puM0 ) [ bad+arac ] bera kA per3a / badara (napuM0) bera, bora / 0gaMgA srota / badarI (strI0) bora, ber| badarItapovanaM (napuM0) badarI nAmaka tapasthAna | | badarIphala (napuM0) baira, bora badarIvanaM (napuM0) bora kI jhaadd'ii| badarIzailaH (puM0) badarI para sthita pahAr3a / baddha (bhU0ka0kR) [bandhu+kta] baMdhA huA, Abaddha, jakar3A huaa| 0baMdI, pakar3A huA, veSTita / (suda0 1/25) 0saMyata baddhakakSa (vi0) roSa damana karane vAle, krodhadamI / baddhakakSya (vi0) 0kSamAzIla, 0krodhazAnta yukta / baddhakaSAya (vi0) kaSAya dabAne vaale| baddhakoSa (vi0) kopa rahita, saMyata krodha vaale| baddhacitta (vi0) sthira citta, saMyata mana vAle baddhajihna (vi0) rasa kI lolupatA rahita jIbhA baddhadRSTi (vi0 ) 0 TakaTakI lagAne vaale| 0dRSTi kI sthiratA yukta / baddhanetra (vi0) sthira dRSTi vAle acala netra baddhanepathya (vi0) nepathya kI ora khiMce hue| raMgamaMca ke 752 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bandh baddhaparikara (vi0) saje hue, alaMkRta hue| baddhapratijJa (vi0) dRr3ha pratijJa baddhapralApa (vi0) cAra puruSArthoM ke varNana sahita / baddhabhAva (vi0) mugdha / baddhamuSTi (vi0) baMdhI huI muTThI vaale| (jayo0 14 / 32 ) baddhamUla (vi0) mUla ko dhAraNa kie hue / baddharAga (vi0) anurakta, mugdha 0 satkarma meM sthita baddhavasati (vi0) sthira sthAna vaalaa| baddhavAc (vi0) cupa rahane vaalaa| baddhavepathu (vi0) kNpaaymaan| baddhavaira ( vi0) ghRNA se bharA huaa| baddhazikha (vi0) coTI ko bAMdhane vAlA / baddhazruta (vi0) gadya-padya baMdhana se yukta / baddhasneha ( vi0 ) 0premaaskt| 0 premabandhana meM baMdhA huaa| baddhahasta (vi0) karabaddha, hAtha se baMdhA huaa| (jayo0 1 / 89 ) baddhAJjali (strI0) karabaddha, aNjliyukt| (jayo0 16 / 13 ) baddhekSaNaM (napuM0) saMdhRtanetra (jayo0 17 /64) / badhU (aka0 ) ghRNA karanA, aruci karanA, saMkoca karanA / 0 jhijhakanA, uubnaa| badhaH (puM0) mAranA / 0ghAta, vhanana, 0kSata | badhira (vi0 ) [ bandh + kirac] baharA, kAnoM se nahIM sunane vaalaa| For Private and Personal Use Only badhirita (vi0 ) [ badhira + itac ] baharA kiyA gayA, baharA banAyA gyaa| bandi (strI0 ) [vanda+in] kaidI, baMdhuA / 0 kArAgRha yukta, baMdhana yukta / bandIgRhaM (napuM0) kArAgRha / (jayo0vR0 8 /68) bandIjana: (puM0) bandIgRha, stutipaatthk| (jayo0 6 / 32) bandhu (saka0) bAMdhanA, kasanA, jakar3anA bandhAmi (suda076) 0 pakar3anA dabocanA, (bbndh)| (jayo0 1/45) 0rokanA, tthhraanaa| 0 damana karanA, saMyata karanA, roknaa| (samya0 29 ) 0dhAraNa karanA, nidezita krnaa| 0 rakhanA, DAlanA - babandha / (jayo0 12 / 10 ) 0 nirmANa karanA, saMracanA karanA / * ajJAna cetanA (samya017) abodhasaMcetanA / (samya0117) Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bandhaH 753 bandhu-bandhu 0karma-paramANuoM kA bhaar| (samya0 28) bandhanapAlakaH (puM0) kArAdhyakSa, kaaraavaasaadhykss| sthiti, anubhAga, prakRti, prdesh| (samya0 28) bandhanarakSin (napuM0) mukta honA, bandhanoM se chuuttnaa| 0hathakar3I, ber3I, umra kaida, bojh| bandhanavezman (napuM0) kaaraagaar| likhanA, banAnA, kAvya krnaa| bandhanAgAra: (puM0) kaaraagaar| bandhaH (puM0) [bandha+ghaJ] granthi, bndhn| bandhanAlayaH (puM0) kArAgAra, jelkhaanaa| zRMkhalA, ber3I, bandho granthi bndhnaakhy| (jayo0 12/63) | bandhanIya (vi0) bandhana yogya, karma-nokarma se baMdhane yogy| phala, pariNAma, saMzleSa, sNyog| bandhabadhI (strI0) vaaguraa| sthiti, aNgvinyaas| bandhavidhAnaM (napuM0) bandha viklp| 0baMdha ke bhed| 0eka aasn| bandhasthAnaM (napuM0) bandhAnubhAva, bandha se jo sthAna nirmita ho| caitanya kA hInasthAna prApta honaa| bandhita (vi0) [bandh+itac] 0baMdhA huA, jakar3A huaa| karma kA AtmA se sNyog| kaidI, bndii| 0bAMdhanA,-badhnAtIti bandhanaH bandhitraH (puM0) [bandha+itra] kaamdev| karma pradeza aura Atma kA ekameka honaa| 0dhabbA, massA, ghaav| karma se AtmA kA sNless| bandhu (puM0) [bandha+u] kuTumbi jana, (jayo0 15/8) parijana, 0abhISTa sthAna meM rokane kA kaarnn| bAndhava, sambaMdhI, rishtedaar| rassI yA sAMkala se jkdd'naa| mitra, skhaa| (jayo0 1/49) bandhaka (vi0) bAMdhane vAlA, pakar3ane vAlA, baMdha, gAMTha, bAMdha, 0sahAyaka, aashrydaataa| (suda0 1/3) meMDha, kinaaraa| pitA, mAtA, pti| bandhakAddhA (strI0) sthitikaannddkaal| apUrvakaraNa ke samaya bandhukA (puM0) eka taru vishess| meM jo bandha prArambha kiyA gayA hai, jaba taka usakI varNa sNkr| samApti na ho| bandhuka (strI0) asatI strI, duraacaarinnii| bandhana (napuM0) [bandha lyuT] kasanA, jakar3anA, kaida karanA, bandhukRtyaM (napuM0) bandhu kartavya, maitrIpUrNa kaary| lpettnaa| bandhugAtraM (napuM0) sambandhita shriir| shriiraashrit| ober3I, pranthi, gAMTha, shRNkhlaa| (samya0 120) bandhujanaH (puM0) kuTumbijana, prijn| (suda0 3/27) 0jela, kaaraavaas| svajana, AtmIya janA 0banAnA, nirmANa karanA, sNrcnaa| 0sahabhAgI, mitrgnn| 0snAyu, puTThA, pttttii| bandhujIvaH (puM0) vRkSa jAti, vRkSa vishess| 0parataMtra krnaa| (vIro08/30) bandhujIvakaH (puM0) vRkSa jAti, vRkSa vishess| mAranA, ghAta karanA, hiNsaa| bandhutA (vi0) bandhu bhaavpnaa| 'sahabhAgo hi sahakAritaiva 0kssaayprinnaam| (samya0 120) bandhutA'sti' (jayo0 3/70) 'svamiti sambadato'GgamidaM 0baMdhanaM karmapudgalAnAM jIvapradezAnAM ca prsprsmbNdhnm| galattadanubandhi ca bandhutayA dlm| (samu0 7/17) bandhanakaraNaM (napuM0) bandha ke kAraNa, aSTavidha karma bandhakaraNa | bandhutA (strI0) [bandhu+tal+TAp] svajana, parijana, smbNdhii| haiN| prakRti, sthiti, anubhAga aura pradeza rUpa pariNamana kI bandhudatta (vi0) bandhu dvArA prdtt| kriyaa| paratantra karanA, gAMTha lgaanaa| bandhudA (strI0) [bandhu+dA+ka+TAp] asatI strI, durAcAriNI bandhanaguNaM (napuM0) paraspara milanA, ekameka honaa| strii| bandhanagranthi (strI0) paTTI kI gAMTha, gaThajor3a, jAla, rssaa| | bandhunibandhaM (napuM0) sUryamukhI pussp| (jayo0 6/58) bandhananAmaH (puM0) karmapradezoM kA smbndh| 'zarIranAmakarmo- bandhuprItiH (strI0) svajana prIti, AtmIyatA bhaav| dayopAttAnAM yato'nyo'nyasaMzleSaNaM tad bandhanam' (ta0vA0 bandhu-bandhu (vi0) mitratA hI mitratA, kuTumbiyoM kI unnti| 8/11) (jayo0 3/6) For Private and Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bandhubhAvaH 754 barhidhvajA bandhubhAvaH (puM0) mitratA, bandhutA, rishtedaarii| babhUva (bhU0) huA (samya0 53) bandhura (vi0) [bandh+urac] laharadAra, uuNcaa-niicaa| babhravI (strI0) durgA, cnnddii| 0vakra, ttedd'aa| babhru (vi0) gaharA bhUrA, khAkI, lAlI yukt| suhAvana, manohara, rmnniiy| babhruH (puM0) 0agni, aag| 0hAnikara, utpaatpriy| nevlaa| bandhuraH (puM0) 0haMsa, 0saars| bhUrA rNg| 0aussdhi| babhrudhAtu (puM0) svarNa, sonA, geru| 0khlii| babhruvAhanaH (puM0) arjunputr| yoni| babUlaH (puM0) babUlataru, kAMToM yukta vRkss| (vIro0 19/11) bandhuraM (napuM0) mukuTa! mauli| bamba (aka0) calanA-phiranA, bhramaNa karanA, ghuumnaa| bandhula (vi0) [bandh+ulac] vakra, Ter3hA, jhukA huaa| bambharaH (puM0) [bhR+ac] bhramara, bhauMrA, madhumakkhI / bandhulaH (puM0) patita, girA huA vyakti, harAmI, nIca, tucch| bambharAlI (strI0) [bambhara+al+ac+GIS] mdhumkkhii| bandhuvargaH (puM0) svajana, kuttumbiijn| (dayo08) baraTaH (puM0) [vR+aTan] madhumakkhI , bhrmr| bandhuhIna (vi0) mitra rahita, svjnaatiit| bahireva (savya0) bAhara hii| (jayo0 2/146) bandhUkaH (puM0) [bandh Uk] eka vRkSa vizeSa, bimba phl| barddhanaM (napuM0) bddh'naa| (dayo0 118) (jayo0 5/607) barva (aka0) calanA-phiranA, ghuumnaa| bandhUkaM (napuM0) bandhUka ke phuul| barvaTaH (puM0) [ba aTan] eka dhAnya, rAjamA, raajmaass| bandhUkoSThI (vi0) bimbiikusumtulyaadhrvtii| bimbI puSpa ke barvaTI (strI0) [barvaTa GIS] rAjamASa, raajmaa| oMTha vaalii| (jayo0 5/107) vezyA, rnnddii| rktaadhaar| (jayo0 5/107) barvaNA (strI0) nIlI mkkhii| bandhUra (vi0) [bandh+Urac] UMcA nIcA, DAMvADola, | barbaraH (puM0) anArya, eka jAti vizeSa, AdivAsI jaati| unntaavnt| asbhy| jhukA huA, namrIbhUta, vint| 0mUrkha, muuddh| suhAvanA, ramaNIya, suNdr| bAraH (puM0) [barva+urac] eka vRkSa vishess| bandhUraM (napuM0) chidra, suraakh| bahU (saka0) bolanA, kathana krnaa| bandhUliH (strI0) [bandh Uli] bandhuka vRkSA __ mAranA, coTa phuNcaanaa| vanthya (vi0) [bandha+Nyat] bAMdhe jAne yogya, jakar3e jAne yogy| 0DhakanA, AcchAdita krnaa| niruddha, nigRhIta, vyrth| (vIro0 8/2) naSTa karanA, kSaya krnaa| 0bAMjha, baMjara, anupjaauu| barhaH (puM0) mayUra piJcha, mora kI puuNch| vihIna, rahita, nirarthaka, arthhiin| baha~ (napuM0) mayUra picch| bandhyaphala (vi0) nirarthaka, arthahIna, phala rhit| barhaNaM (napuM0) [baha lyuT] pattA, prnn| bandhyA (strI0) [bandhya+TAp] bAMjha strI, sutotpatti se rahita bahabhAraH (puM0) mora pUMcha, mayUra pNkh| strI, garbhadhAraNa karane meM asmrth| 'vAJchA bandhyA yA satAM bahaNIya (vi0) vicitra smbndh| (vIro0 17/19) na hi' (vIro08/2) barhiH (strI0) [baha ini] agni, aag| bandhyAtanayaH (puM0) bAMjha kA putra, dArzanika dRSTi se astitva barhiNaH (puM0) myuur| ke abhAva ke lie aisA khnaa| barhin (puM0) [baha ini] mayUra, mora, shikhnnddii| bandhyAputraH (puM0) bAMjha kA putr| barhipuSpaM (napuM0) eka mAdaka phuul| baMdhaM (napuM0) [baMdha+STran] granthi, gAMTha, bndhn| barhidhvajA (strI0) durgA For Private and Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir barhiyAnaH 755 balAkaH barhiyAnaH (puM0) kaartikey| barhis (puM0/napuM0) [baha+isi] kuza nAmaka ghaas| 0aasn| 0prkaash| 0dIptiA 0jl| 0ysh| bahirmukha (vi0) agni, yukta, agnisthaan| barhiSad (vi0) kuza nAmaka ghaas| bal (aka0) sAMsa lenA, jiinaa| bal (saka0) bolanA, khnaa| 0mAra DAlanA, coTa phuNcaanaa| cihna lgaanaa| balaM (napuM0) [bal+ac] zakti / (suda070) saamrthy| (jayo0 1/71) sattva, praann| (jayo010 3/109) 0viiry| (samya0 41) 0caaritrgunn| (samya0 41) 0anantadarzana, jJAna, sukha, viiry| 0viiry| tIna zaktiyoM meM dvitIya blshkti| (jayovR02/121) / senA, camU, sainydl| zarIra, AvRti, rUpA balaM gandharase sainye svAmin sthaulyarUpayo' iti vi0 (jayo0 21/43) zakra, indra, purndr| sarvAsthAsu balate saMvRNotIti blm| (jai0la0 808) balaH (puM0) prabhAsa gaNadhara ke pitaa| balaH pitA'mbA'syaca saastu| bhadrA sthitiH svayaM rAjagRhe kila draak| prabhAsanAmA caramo gnniishH| zrIvIradevasya mahAn guNI sH|| 0vIra bhagavAn ke antima gnndhr| (vIro0 14/12) balakara (napuM0) dhaatriiphl| (jayo0 1/38) balakSa (vi0) [balaM kSAyatyasmAt kSaika] zubhra, zveta, sphed| balakSobhaH (puM0) gadara, vidroha, avyavasthA, sainya vikssobh| balacakraM (napuM0) saamraajy| sainya samudAyA balaja (napuM0) mukhya dvAra, nagara praveza dvaar| 0khet| 0dhAnya smuccy| baladaH (puM0) vRSabha, baila, bliivrd| baladarpaH (puM0) jJAnAdizakti kA abhimaan| baladevaH (puM0) kRSNa kA bhAI blraam| 0pavana, vaayu| baladviS (puM0) zakra, indr| (jayo0 24/29) balanetR (napuM0) 0netA, nAyaka, prdhaan| (jayo0 6/115) bharatAdhipabalanetA tasmAjjayaH shreyaan| (jayo0 6/115) jamAtA, jamAI-'balaneturjAmAturjayakumArasya padau' (jayo0vR0 13/2) balapatiH (puM0) senApati, senaanaayk| 0indra, shkr| balaprada (vi0) shktidaayk| balaprajUH (strI0) balarAma kI mAtA rohinnii| balabhadra (puM0) balarAma zaktizAlI mnussy| 0eka jaina vidvaan| 0dakSiNa bhAratIya bhASAvida evaM prAkRta-saMskRta tathA jaina siddhAMta kA jnyaataa| balabhid (puM0) indr| balabhRt (vi0) balavAn, shktismpnn| balarAmaH (puM0) baladeva, kRSNa kA jyeSTha bhraataa| balalaH (puM0) [bala+lA+ka] indra, shkr| balavat (vi0) zaktizAlI, baliSTha, hRsstt-pusstt| sarvapramukha, prbhuvissnnu| atyaavshyk| 0atyadhika, dRddh'| balavAjanidhi (puM0) sainyasAgara, senA smuuh| (jayo0 13/34) balavAsaM (napuM0) sainya vyuuh| 'raNabhUmau svasya balasya vAsaM cakrAbhaM cakravyahUrUpaM rcyn| (jayo0vR0 7/113) balavikramaH (puM0) 0parAkrama, atyadhika praakrm| mRtyuM gato hanta jaratkumAraika bANato yo hi purA prhaarai| nArko jarAsandhamahIzvarasya kinnAma mUlyaM blvikrmsy|| (vIro0 1844) balavIryaH (vi0) bala aura vIrya vaale| (jayo0 2/39) balasaMstavaH (puM0) balagarva, zakti kA abhimaan| jaratkumArasya ca kIlakena vA mRtaH kimityatra balasya sNstvaaH| (vIro0 17/42) balahAni (strI0) shktikssiinn| (vIro 22/20) balA (vI0) [bal+ac+TAp] zaktisampanna jnyaan| balAkaH (puM0) [bala+ak+ac] bagulA, vrk| For Private and Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir balAkA 756 bahala balAkA (strI0) priyA, kaantaa| balin (vi0) baliSTha, balavanta, shktismpnn| (jayo0 12/60) balAkikA (strI0) [balAkA+kan+TAp] choTI jAti kA baliparvaH (puM0) yajJakaraNa, aahuuti| (jayo010 11/26) bgulaa| balinandanaH (puM0) lodhra taru, lodhra vRkSA balAkin (vi0) [balAkA+ini] sArasoM kA pripuurnn| baliputraH (puM0) lodhra vRkSA balAt (vi0) balapUrvaka, zakti se, hiMsApUrvaka htthaat| balipuSTaH (puM0) kAka, kauvaa| (jayo0 2/19) balipradAnaM (napuM0) yjnykrnn| (jayovR0 11/26) balAtkAraH (puM0) [bala+at+kvid] 0atyAcAra, duraacaar| balipriyaH (puM0) kAka, kauvaa| satItvabhaMga, jabarana chInA jhpttii| balibandhanaH (puM0) vissnnu| vinamrataTa kA vinaash| balibhuj (puM0) kAka, kauvaa| hiMsA pryog| apaharaNa pUrva satItva naSTa krnaa| balimaMdiraM (napuM0) bali sthaan| balAtkRta (vi0) [balAtkR+kta] atyAcAra kiyA huaa| bali ratnatrayaM (napuM0) uttama tIna rekhAeM, mastiSka rekhaaeN| balAtkSata (vi0) balAtkAra se bhrsstt| balAtkSatotuGgAnitambabimbA (suda0 122) madoddhataiH sindhuvdhuuddheipendraiH| (jayo0 13/96) balivarTsa (puM0) bail| balAdhirAT (pu) senA pati, sainynaayk| balivyAjat (vi0) rekhAoM ke chala se| tribalinAmAvayavacchalAt 'SaTkhaNDibalAdhirADitaH' SaT khaNDinazcakrAdhipaterbala- (jayo0 11/97) syAdhirAT (jayo0vR0 13/46) balisaMprayogaH (puM0) pUjA sambaMdhI dravya kA pryog| pUjA balAyitaka (vi0) bala ke AdhIna, sainyAdhIna aatmaa| dravyasya samprayoge smprke| (jayo0 8/79) balasyAyita AdhInaH ka AtmA yasya tasya kil| (jayo0 baliSNu (vi0) anAhata, apamAnita, tirskRt| 4/8) balI (vi0) bahAdurI (samu02/6) blisstthtaa| (samu0 4/23) balAhakaH (puM0) [bala+hA+kkuna] megha, baadl| (jayo0 | balIkaH (puM0) [bal+Ikan] chappara kI muNdder| 7/70) 'balasya svAgatakArako megho vA' balIta (vi0) blshaalii| (samu06/41) balAhakabalAdhAna (vi0) megha garjana ke bhrama se-balAhakAnAM balImukhaH (puM0) vAnara, bandara, kpi| (jayo0 7/77) meghAnAM balAdhAnAt meghagarjanabhramAt' (jayo010 3/111) | balIyas (vi0) balavAn, zakti smpnn| balAhakAvaliH (strI0) nirjala megha paMkti, megha smuuh| adhika zaktizAlI, atyadhika prbhaavii| 'bAlahakAnAM nirjalameghAnAmAbali: paktiryasya saH' (jayo0vR0 balIyasI (strI0) balavatI, shktishaalii| (jayo0 7/40) 24/29) __(vIro0 21/4) 'nItireva hi balAd balIyasI' (jayo07/78) baliH (strI0) [bala+in] 0AhUti, samarpaNa, cddh'aavaa| balIvardaH (puM0) sAMDa, bail| 0bheMTa, uphaar| balIvIryaH (vi0) blshaalii| puujaa| baliM pUjAM svakIyAM tnumiv| (jayo0vR0 24/8) baloddhata (vi0) gamana yukta senA se pripuurnn| balena senAsamUhena 0baliSTha, yogya, shktimaan| (jayo0 2/112) gamanenoddhRtaM gamana vyAptam' (jayo0 13/25) bali (puM0) bali raajaa| 'baleH puraM vedbhi sadaiva sapaiH' (suda01/30) balya (vi0) [bal+yat] 0dRr3ha, zaktisampanna, blshaalii| balikarman (vi0) pUjA karma karane vAlA, AhUti dene vaalaa| balyaM (napuM0) zukra, viiry| balitri (strI0) tIna rekhaaeN| (suda0 2/43) ballava: (puM0) [balla+ac+taM vAti vA+ka:] gvAlA, gopaal| balitraya tIna rekhaaeN| 0rsoiyaa| balidAnaM (napuM0) samarpaNa, Atma AhUti, ballavI (strI0) gvAlina, gopii| balidAnartha (vi0) yjnyaarth| (vIro0 1/30) samarpaNa ke | balhikA (strI0) eka deza vishess| lie| bastaH (puM0) [bast+ghaJ] bakarA, aj| balidhvaMsin (puM0) zaktidhara, vissnnu| bahala (vi0) [vah+alac] bhut| For Private and Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bahala: 0pracura atyadhika bahuta bhArI, tIvratara / 0 mahAn bdd'aa| 0 saghana, dRr3ha, prabala, tIvra / 0 kaThora, shktishaalii| } www.kobatirth.org bahala (puM0) Ikha, gannA / bahalA ( strI0) bar3I ilaaycii| yahi (vi0) bAhara (jayo0 2 / 35) bahira (napuM0) bAhya zarIra / bahiraGgacchedaH (puM0) bAhya aMga kA cheda, dUsare ke prANoM kA vighAta - paraprANa vyaparopo bahiraGgacchedaH (prava0TI0 3/17) bahiraGgaNaM (napuM0) araNya, jaMgala (dayo0 14 ) bahiraGgadharmadhyAnaM (napuM0) anukUla uttama AcaraNa / bahirAtmAn (puM0) bahirAtmA vaha AtmA jo ki siddhi pAnA to dUra apitu use yAda taka nahIM karatA, balki usake viruddha rAste para hai (hi0saM0 3) (samu0 8 / 21) 'dehaM vadetsvaM vahirAtmanAmA' (suda0 133) 0 vibhAva paraNati ko AtmarUpa mAnanA / 0 jisakI buddhi bAhya zarIra para kendrita hotI hai| 'bahirAtmA''tvavibhrAntiH zarIre mugdhacetasaH' (jaina0la0 809) , bahis (avya0 ) [ vaha isun] meM se bAhara kI ora se, bahirgata se / bahirgata (vi0) bAhara kI ora gaI huii| (dayo0 26 ) bahidvAraM (napuM0) bAhya dvala (dayo0 7) bahirgatavastu (napuM0) bAhya kSetra meM gaI huI vastu / (samu0 7 / 9 ) bahigaMma (vi0) bAhara kI ora jaanaa| bahirdhara (vi0) bAhara ke kSetra meM dhAraNa karane vaalaa| bahirdeza (vi0) bAharI sthaan| bahirbhavatva (vi0) bAhya bhAva ko utpanna hone vaalaa| (jayo0 1/24) 757 bahirmala (vi0) bAhya mala / bahiryoga (puM0) bAharI kriyA ke yoga vaalaa| bahirvyAptiH (strI0) sAdhya-sAdhana ke avinAbhAva kA darzana / bahi: pudgalakSepa (puM0) maryAdita sImA se bAhara kaMkarAdi kA pheNknaa| bahiH zambukA (strI0) gocara bhUmi / vahizcita (puM0) bAhyacitta (muni0 23 ) bahiSkAra : (puM0) alaga karanA, nikaalnaa| (vIro0 11 / 38) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahujJAnaM bahiSkR (puM0) nikAlanA, bAhara krnaa| (vIro0 2/18) api kuryAd bahiSkAraM matsarAderihAtmanaH (vIro0 11 / 38) bahiSkRta dekho uupr| bahisthitaH (strI0) bAhyakSetra meM sthita (vIro0 2/11) bAhira avasthita / zikhAvalIDhAbhratayA'pyaTUTA vahi: sthitA nuutmdhaanykuuttaa| (vIro0 2 / 11) bahu (vi0) 0adhika, pracura atyadhika / 0 prabala, vyApaka (suda0 1/5, suda0 113) 0 aneka, asaMkhya, analpa (jayo0 18/17) 0 samRddha, bharA huA, paripUrNa / bRhad vishaal| 0 anupama, atizaya (jayo0vR0 6 / 109) bahu-zabda saMkhyA kI pracuratA kA vAcaka hai bahuzabdohi saMkhyAvAcI vaipulyavAcI ca / (dhava0 9 / 149) bahu avagraha: (puM0) bahuta padArthoM kA eka bAra grahaNa krnaa| bahukara (vi0) adhika kriyAzIlatA / bahukalpa (vi0 ) aneka prakAra ke kalpataru | bahukalpapAdapaH (puM0 ) aneka prakAra ke kalpavRkSa, nAnAvidha kalpataru | bahukAlaM (avya0) bahuta dera taka bahuta samaya taka / bahukAlabhAva: (puM0) aneka prakAra ke samaya se yukta bhAva / bahukAlIna (vi0) purAnA, purAtana, prAcInatama | bahukUrca : (puM0) nArikela taru bahukRta (vi0) aneka prakAra se kiyA gyaa| (cIro0 12/40) bahugaMdhA (strI0) caMpakalatA, yUthikA latA / bahuguNaratna (strI0) bahuta guNa rUpI ratna / bahavo ye guNA eva ratnAni yasya tasmAd rAjJa eva / bahuguNAnyanalparUpANi ratnAni muktAdIni yasmin (jayo0vR0 6/63) bahugamyA (vi0) aneka janApekSita (jayo0 3/60) aneka logoM dvArA abhilaSaNIya / bahujantuka (vi0) bahu jIva vAle, bar3a, pIpala, gUlara, aMjIra pilastAdi bahubIjaka phala bahuta jIva vAle haiN| (suda0 129) bahujalpa (vi0) mukharI, vAcAla 0bahuta bolane vaalaa| bahujJa (vi0) 0adhika jAnakArI rakhane vAlA, 0suvijJa, 0 vizeSajJa, 0 jJAnI / bahujJAnaM (vi0) adhika jJAna / For Private and Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bahutRNaM bahutRNaM (napuM0) adhika tRNa yukta / bahutvac (puM0) bhojapatra, bhojavRkSa / bahudakSiNa (vi0) udAra, dAnazIla, adhika upahAra dene vaalaa| bahudAnavidhAkAraka (vi0) bar3A dAnI (samu0 2 / 16 ) bahudAyin (vi0) adhika dAnI, udAra, daanshiil| bahudugdha (vi0) adhika dUdha paryApta dUdha, dUdha kI pracuratA / bahudoSa (vi0) 0doSoM kI adhikatA, 0 vizAla avaguNa, 0 adhika doSa / 0 aparAdha yukta, bhydaaii| bahudhana (vi0) adhika dhanavAn, paryApta dhana vaalaa| bahudhA (avya0 ) [ bahudhAc]0 prAya: kaI taraha se, vividha taraha se| www.kobatirth.org 0bAraMbAra, bhinna-bhinna rUpa se (jayo0 3/8) bahudhAnya (vi0) nAnA prakAra ke dhAnya, vividha anAja saMcaya kendra (dayo0 1/2) vividha vrIhI / (jayo0 3/8) bahudhAnyaguNArjana (vi0) nAnA prakAra ke dhAnya guNoM kA upArjana / (jayo0 4 / 67) 0 nAnA prakAra ke adhyayana guNa mati meM dhAraNa karatebahudhA'nekaprakAreNa anyeSAM viprAdInAM ye guNA adhyApanAdayasteSAmarjane matimupaiti (jayo00 21 / 67 ) bahudhAnyarAziH (strI0) atyadhika dhAnya samUha (su01 / 21 ) bahudhAvalidhAriNI (vi0) prAyaH jhurriyoM ko dhAraNa karane vaalii| (jayo0 20/2) bahudhenuka (vi0) bahuta dUdha dene vAlI gAyoM kA smuuh| bahunAda: (puM0) zaMkha, bahuniSkapaTa (vi0) adhika sarala, RjutA yukta (samu0 9/3) bahupatra (vi0) bahuta paMkhoM vaalaa| 0 adhika ghor3oM vaalaa| 758 bahupatra (puM0) pyaaj| bahupatraratha (vi0) bahuta se ghor3oM vAlA ratha / bahUni patrANi yeSAM te rathA vetasA yatra tt| * bahUni patrANi vAhanAni rathAzca yatra / (jayo0vR0 13/74) bahupAdapaH (puM0) bar3A vRkSA bahupuNyasattva (vi0) vividha puNya se yukta jiiv| (suda0 1/35) bahupuSpa: (puM0) mUMga / 0 nimbataru, nIma kA per3a / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahuprakAra (vi0) vividha rUpa kA, aneka taraha kA / bahupraja (vi0) aneka saMtAnotpatti vaalaa| bahupratijJa (vi0) nAnA pratijJa vAlA / 0 vividha paMkti vaalaa| bahulApApa bahuprada (vi0) adhika udAra, daanshiil| bahuprayAsa (vi0) adhika prayAsa karane vaalaa| (dayo0 85) bahuprasU (strI0 ) aneka zizuoM ko janma dene vAlI strI / bahupreyasI (vi0) bahu premikA vAlA *adhika premI bahuphala (vi0) adhika lAbha vaalaa| bahuphala: (puM0) kadamba vRkSa / bahubala: (puM0) siMha / baddhabIjakaH (puM0) adhika bIjoM vAle bahubhavya (vi0) atyanta suMdara, ati manohara / (jayo0 4 /7) bahubhASin (vi0) mukharI, vAcAla, adhika bolane vaalaa| bahumaJjarI (strI0) tulasI pAdapa / bahumaJjulatA (strI0) adhika suMdara latA (suda0 3/33) bahumatitva (vi0) tIvra buddhi vAlA (bhakti0 8 ) bahumalaM (napuM0) siisaa| bahumAna (vi0) Adara karane vAlA, sammAna dene vAlA bahumAnaM pUjA - satkArAdikena pAThAdikaM bahumAnAcAraH / (mUlA0vR0 5/72) 0 prItivizeSa, sakalakalyANa | bahumAnAcAra: (puM0) jJAnAcAra ke ATha bhedoM meM aMtima bheda ( bhakti0 8 ) 0 samRddha, bharA huA, pUrNa / 0 saMyukta, saMlagna | 0 yatheSTha, puSkala, vipula / bahulaM (napuM0) vistAra karanA, bar3hAnA, vRddhi karanA / bahulatara (vi0) adhikatara, adhikAMzataH 1 bahulavaNaM (napuM0) lavaNa yukta bhUmi / ( dayo0 8 ) bahuhari (puM0) siMha | For Private and Personal Use Only bahularahita (vi0) atyadhika harayAlI yukta / 0bahuta hari bhakti vAlA (dayo0 9) bahulA ( strI0 ) 0gAya / ilaaycii| 0nIla pAdapa / bahulApApa (vi0) duHkhapUrNa, kssttshit| (jayo0 23/66 ) 0 yAtUnI, vAcAla Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahuloha 759 bANaH bahuloha (vi0) loha kI adhiktaa| (jayo0vR0 8/4) ___ 'bahulazcAsau loha-AyasaH' (jayovR0 6/4) bahulohagocara (vi0) nAnA prakAra ke vitarka, vividha loha samUha yukt| bahulasyohasya vitarkasya gocaro'thavA bahulohasyAnalpasyAyaso gocro| (jayo000 24/33) bahulikA (strI0) kRtikaanksstr| bahulIkRta (napuM0) kholanA, prakAzita krnaa| bar3hAnA, vistAra krnaa| bahulIbhU (strI0) phailAnA, vistRta krnaa| guNana krnaa| bahuvacanaM (napuM0) eka se adhika kA bodhaka vcn| bahuvarNa (vi0) bahuraMgI, rNgbirNgaa| bahuvArSika (vi0) adhika varSoM taka rahane vaalaa| aneka prakAra ke antraay| bahuvighna (vi0) nAnA prakAra kI baadhaaeN| bahuvidha (vi0) aneka prkaar| bahuta prkaar| 'prakArArthe vidhazabdaH, bahuvidhaM bahuprakAramityarthaH, jAtigata-bhUyaH saMkhyAviziSTavastu pratyayo bhuvidhH| (dhava0 13/239) bahuvidhajJAna (vi.) aneka jAti viSayaka jnyaan| bahuvibhava (vi.) nAnA prakAra kI sampattiyAM, mhdaishvry| (jayo0 6/113) bahuviraha (vi0) vipatti viyoga, atyadhika virh| vipatteviyoga du:khaadi| (jayo0vR0 14/94) bahuvRddhi (strI0) atizya vRddhi, anupama vistaar| (jayo070 6/109) bahuvrIhiH (strI0) bahuvrIhi nAmaka samAsa, jisase anya artha kI pratIti ho-'anyapadArthapradhAno bahuvrIhiH' (jaina0la. 811) 0bahuta sA dhAnya, aneka prakAra kA dhaany| (dayo0 4) (suda0 1/22) bahuvrIhimaya (vi0) nAnA prakAra ke dhAnya shit| (suda0 1/22) udyotayanto'pi parArthamanta?SA bahuvrIhimayA lsntH| (suda0 1/22) bahuzaH (avya0) [bahu+zas] 0bahutAyata se, praayH| (samya0 97) 0aneka vidha, aneka prakAra se| (jayo0 2/79) nAnA prakAra ke| (suda0 105) anlpruuptaa| (jayo0 12/133) vividhtaa| (bhakti0 12) bahuzasyaM (napuM0) atyadhika dhaany| (jayo0 3/52) bahuzasya (vi0) atizaya prazaMsanIya, anupama sauMdarya yukt| (jayo0vR03/52) bahuzasyavRttiH (strI0) bahu dhAnya kI vRtti, bhudhaanysNgrh| (jayo0 24) 0prazasya vRtti| bahuvrIhisamAsa (jayo0 10/41) 'bahu' pada ke vAda 'zasya' pada kA paryAyavAcI zabda, 'vrIhi' lekara usa nAma kI 'vRtti' yAni samAsa bahuvrIhisamAsa (jayo0vRohi0 3/52) bahuzApa (vi0) nAnA prakAra ke shaap| vividha dRSita bhAva ko prakaTa krnaa| (suda0 95) bahuzaitya (vi0) atizItalatva, adhika tthNddaa| (jayo072/120) bahuzobhi (vi0) samucita prshNsniiy| (jayo0 4/25) ____ atyadhika ramaNIya, parama prbhaavk| bahuzruta (vi0) vijJa puruSa, prajJAvAn, puurvdhr| bahuzrutatA (vi0) yuga zreSTha AgamoM kI jAnakArI vaalaa| 0vettA, zAstrajJA bahuzrutabhaktiH (strI0) bAraha aMgoM ke pAragAmI bahuzrutoM kI bhakti / sva-para samaya kA jJAtA honaa| bahusaMtati (strI0) adhika sNtaan| bahusAra (vi0) rasa se yukt| bahusuMdara (vi0) sullit| (jayo0vR0 4/7) bahusUtiH (strI0) adhika zizuoM kI janmadAtrI naarii| bAkulaM (napuM0) [bakula+ac] bakula vRkSa ke phl| bAgaH (puM0) ArAma, bgiicaa| (samya0 105) bAD (aka0) snAna karanA, nahAnA, gotA lgaanaa| bADavaH (puM0) [baDavA+aN] vddvaanl| bADaveya (vi0) baDamAnata agni ke utpanna huaa| bADha (vi0) [vah+kta] dRr3ha, shktishaalii| bADhaM (avya0) vastutaH, hAM, nizcaya hI, bahuta acchA, tathAstu shubhm| bANaH (puM0) [vaN+ghaJ] zara, tIra, aashug| (jayo0 5/60) kiilnn| jaratkumArasya ca kIlakena vA mRtaH kimityatra balasya saMstavAH' (vIro0 17/42) 0lakSya, nishaanaa| bANa kvi| For Private and Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bANaghAtaH bANaghAtaH (puM0) bANa prahAra / bANatatiH (strI0) bANAvali, tIrasamUha | bANatUNa (puM0) tarakasa / bANadhiH (strI0) tarakasa / bANapanthaH (puM0) bANa kA parAsa / bANapANi (strI0) bANoM se susajjita hasta / bANapAtaH (puM0) tIra prahAra | bANapAtiH (strI0) zara ghAta bANamuktiH (strI0) bANa chor3anA, tIra pheMkanA, tIra barasAnA / bANamocanaM (napuM0) tIra barasAnA / bANayojanaM (napuM0) tarakasa / bANavRSTiH (strI0) bANoM kI bauchAra, tIravRSTi / www.kobatirth.org " bANa - saMhatiH (strI0) bANa samUha / vANasutA (strI0) bANa kI putrii| bANinI (strI0) nartakI, nRtyAMganA, abhinetrI / bANodita (vi0) bANoM kA nizAnA (jayo0 14/31) bAdaraH (puM0) 0sthUla paryAya, jo chinna hokara svayaM jur3ane meM samartha | 0 miTAnA, dhvasta karanA / 0 haTAnA, pIche dhkelnaa| bAdha: (puM0) pIr3A, kaSTa, duHkha 0 yAtanA, saMtApa | vhAni, kSati, ghATA 'bAdara zabdaH sthUlaparyAya:' ( dhava0 1/249) bAdaraM (napuM0) 0bora, ber| 0 rezama, 0jala, ruI / bAdara (vi0) bera se prApta, bora se smbddh| bAdarika (vi0 ) [ badara + ThaJ ] bera ekatrita karane vAlA / bAdh (saka0) satAnA, utpIr3ana karanA, kaSTa denaa| 0 rokanA, avarodha karanA, hastakSepa karanA, niSphala karanA / 0 AkramaNa karanA, dhAvA bolnaa| 0 bhaya, khatarA, ddr| 0 Apatti, virodha | 0 pratyAkhyAna, niraakrnn| 0 sthagana, radda karanA / bAdhaka (vi0 ) [ bAdh + Nvul ] 0utpIDana, parezAna karane vaalaa| 0 avarodhaka, 0 antarAya karane vAlA / 760 0utpIDaka, unmuuln| o vighna upasthita karane vAlA (bhakti0 31 ) bAdhanaM (napuM0) unmUlana, utpIDana, parezAna karanA, azAnti, bAdhA, piidd'aa| bAdhanA ( strI0) pIr3A, kaSTa, duHkha, azAnti, cintA, vyavadhAna / ( bhakti0 34) bAdhA (strI0) saGkoca (jayo0 5/7 ) tattadaGgisamupAGgi bAdhA' 0 pIr3A, kaSTa, duHkha, azAnti / * vighn| (suda02/23) 0utpIDana (suda0 109) 0 avarodha, virodha (bhakti0 22) bAdhAkAraka (vi0) vyathAkAra, duHkha utpanna karane vAle / (jayo0vR0 2/62) 0 ahitArtha (jayo0 27/22) bAdhAgata (vi0) duHkha ko prApta huaa| bAghAghAta (vi0) shnshiil| bAlArahita (vi0) vyadhAna rahita ( bhakti0 34) bAdhAsahita (vi0) kaSTa yukta / (jayo0 26 / 96) bAdhita (bhU0ka0ku0 ) [ bAdh+kta] utpIDita, saMtapta, kaSTajanya / 0 preshaan| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 nirAkRta, sthagita | 0 asaMgata, vivAdagrasta / bAdha (napuM0 ) [ badhira + Syaj] bhraapn| bAndhakineyaH (puM0) dogalA, cugalakhora bArha bAMdhava (puM0 ) [ bandhu+aN] 0svajana, mitrajana, kuTumbijana / 0 bhAI, sambaMdhI, riztedAra / bAndhavajana: (puM0) kuTumbijana / bAndhavyaM (napuM0 [vAndhavaSyaJ] bandhutA bandhabhAva (jayo0 3/70) riztedArI, smbNdhiipnaa| vApI (strI0) vApikA (suda0 101 ) bAbhravI (strI0 ) [ vabhra + aN + GIp ] 0durgA | bArAdhAra: (puM0) jala kI dhAra (suda0 71) bAruNI (strI0) pazcima dizA / 0 madirA (jayo0 vR0 18 / 32, 33) bArbIra (puM0) Ama kA gUdA nayA aMgura / bArha (vi0 ) [ barha+aN] mora kI pUMcha se nirmita | For Private and Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bArhaspata 761 bAlasuhRd bArhaspata (vi0) [bRhaspati+aN] bRhaspati meM sNbNdhit| bArhiNa (vi0) [barhin+aN] mayUra se utpnn| bAla (vi.) [bala+Na yA-bAl+ac] bAlaka, shishutaa| (suda0 2/48) anajAna, abodha, ajnyaanii| 0bholA (suda0 120) bhoNduu| mUrkha, asat pravRtti vaalaa| (samya0 84) nUtana, navIna, vrdhmaan| sthUla asaMyama se bhI nivRtta nahIM hone vaalaa| 0prthm| (jayo0 3/49) bAlaH (puM0) keza, kAlA hi bAlA khalu khajjalasya rUpe svarUpe gtimjjlsy| (jayo0 11/69) taruNa, yuvA, vysk| bAlaka (vi0) baccoM ke samAna, nanhA, avysk| bAlakaH (puM0) zizu, bccaa| 'prayoga iha yaH khalu bAlakena' (suda0 3/46) 'paitrikAGgaliyugeva bAlako yathA calati' (jayo0 2/71) 'bAlakaH parakaropalekhakaH' (jayo0 2/13) 'saMlikhattha kumAra ekakaH' (jayo0 2/13) yathA prayatate bhUmau gRhItuM bAlako vidhum' (vIro0 10/4) bAla-kadalI (strI0) kele kA nayA paudhaa| bAlakudaH (puM0) naI cmelii| bAlakundaM (napuM0) naI cmelii| bAlakRmiH (strI0) jUM, liikh| bAlakrIDanaM (napuM0) zizu raJjana, zizukrIDaka yantra, khilaunaa| bAlakrIDA (strI0) zizu lIlA, bAlakoM kI romAMcakArI kriyaa| bAlakhilyaH (puM0) eka divymuurti| bAlagarbhiNI (strI0) Adi meM garbha dhAraNa dene vaalii| bAlagopAlaH (puM0) taruNa gvAlA, capala gvaalaa| bAlagrahaH (puM0) bAlakoM ko pIr3A utpanna karane vAlA roga, bAlaroga, bAlakaSTa, shishupiidd'aa| (suda0 3/28) bAlacandraH (puM0) dUja kA caaNd| bAlacaritaM (napuM0) bAlya jIvana kA vrnnn| bAlaja (vi0) bAloM se utpnn| bAlatanayaH (puM0) khadiravRkSa, khaira, hI bera vRkSA (jayo0 21/39) bAlatantraM (napuM0) dhaatriikrm| bAlatapaH (puM0) mAyAcAra yukta tp| mithyAdarzana yukt| 0ajJAnatApUrNa tp| 0mokSasiddhi meM sahAyaka na hone vAlA tp| 'bAlomUDhaH ityanarthAntaram tasya tapo baaltpH| (ta0bhA06/20) bAlatRNaM (napuM0) aMkurita huI dUba, navIna ghAsa, nUtana ghaas| harI ghaas| bAladalakaH (puM0) khair| bAladevarAT (puM0) bAla jindev| bAlaka jin| samAnAyuSkadevaugha-madhye'tho baaldevraatt| kAlakSepaM cakArAsau ramamANo nijecchyaa|| (vIro0 8/13) bAlapaNDitamaraNaM (napuM0) ekadezavrata vAle kA mrnn| bAlapuSTikA (strI0) cmelii| bAlapuSpaM (napuM0) nUtana maJjarI, navIna pussp| bAlabAlaH (puM0) mithyaadRsstti|| bAlabodhaH (puM0) bAlaka sambaMdhI jnyaan| bAla-bodhinI-TIkA (strI0) graMtha para likhA gayA sarala bhaassy| bAlabrahmacArI (vi0) bAlapane se brahmacarya meM ramaNa karane vaalaa| (vIro0 8/40) bacapana se anta taka brahmacarya vrata pAlana karane vaalaa| bAlabhadrakaH (puM0) eka viSa vishess| bAlabhAraH (puM0) bAloM/kezoM kA bhaar| bAlabhAvaH (puM0) caJcala bhAva, zizutva bhaav| (jayo0 1/60) 0bacapana, baalyaavsthaa| bAlabhaiSajyaM (napuM0) eka aNjn| zizu aussdhi| bAlamaNDa (vi0) abhadra prsaadhn| bAlamaraNaM (napuM0) asaMyamI kA mrnn| 'bAlA ivabAlAH aviratAH teSAM maraNaM bAlamaraNam' (jaina0la0 819) bAlarAja (napuM0) vaidduurymnni| niilmnni| bAlalatA (strI0) nUtana vllii| bAlavatsaH (puM0) nanhA bchdd'aa| bAla-vAyajaM (napuM0) vaidduurymnni| niitkm| bAlavAyas (napuM0) UnI vstr| bAlavidhavA (strI0) bAlyAvasthA meM pati kI mRtyu vAlI naarii| bAlasakhi (strI0) bacapana kA mitr| bAlasaMdhyA (strI0) astAcala kA aabhaas| bAlasattva (vi0) bAlakapana, bacapanA, baalsvbhaavtaa| (vIro01/7) bAlasuhRd (puM0) bacapana kA mitr| For Private and Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAlasUryaH 762 bAhA bAlasUryaH (puM0) vaidduurymnni| bAlasvabhAva (vi.) keshtv| (jayo0 5/89) bAlasvabhAvA (strI0) capalA, caMcalA strii| gaurii| (jayo0vR0 12/9) bAlahaThaH (puM0) shishuhtth| (suda0 3/25) anubhAvimunitvasUtrale prasaran bAlahaThena bhuutle| tanusaurabhato'dhAdvaraM dhrnnergndhvtiitvmpyrm|| (muda0 3/25) bAlA (strI0) baalikaa| (jayo0 3/39) nvvysthaa| (jayo0 5/39) 0baalaa-sulocnaa| (jayo0 3/40) yauvnaarmbhaa| (jayo0 3/43) prathamA vrnnmaalaa| bAlAgraM (napuM0) kezaprAnta, keza kI noNk| bhUyo babhANa bAlAM baalaagrmitogdaarkaantimvaak| (jayo0 6/78) bAlAdhyApakaH (puM0) zizu shikssk| bAlApinI (strI0) navavadhU, AhvAnavartI-AlApinI baalikaa| (jayo0 6/31) bAlAbhyAsaH (puM0) bAlapane meM adhyyn| bAlAruNaH (puM0) USAkAla, prabhAtakAla, arunnody| bAlArkaH (puM0) aruNodaya, prAta:kAlIna suury| bAlAlocanaM (napuM0) dIrghadarzI netr| 'balitayA locanairnayanairvizAlA' blitnetr| (jayo0 16/77) bAliH (puM0) [bal+ina] eka vaanraadhipti| bAlikA (strI0) [bAlA+kan+TAp] bAlA, ldd'kii| (jayo06/26) (suda0 90) (vIro0 21/10) baalikaa| kAna kI golAkAra baalii| choTI ilaaycii| ret| 0pattoM kI srsraahtt| bAlin (puM0) eka vaanr| bAlinI (strI0) [bAlin+GIp] azvinI nksstr| bAlibhuk (vi0) vissylmptt| viSayAsakta vykti| bAliman (puM0) [bAlA imanic]0bacapana, baalyaavsthaa| bAliza (vi0) [vADiMzyati, bADi+zo+Da]0abodha, ajnyaanii| mUr3ha, mUrkha, anpddh'| 0anajAna, anabhijJa, laaprvaah| bAlizaH (puM0) buddha, mUrkha, ajnyaanii| (samya0 140) 0bAlaka, baccA, shishu| bAliza (napuM0) upadhAna, tkiyaa| bAlizya (vi0) [bAliza+SyaJ] bacapanA, ldd'kpn| mUrkhatA, ajnyaantaa| bAlI (strI0) [bAli+GIp] kAna meM golAkAra kunnddl| bAlIzaH (puM0) muutraavrodh| bAluH (puM0) graMtha vishess| bAleya (vi.) [bali+DhaJ] mudu, koml| bali dene yogy| bAleyaH (puM0) gadhA, grdn| bAlyaM (vi0) lar3akapana, bacapana, baalkpn| (jayo0 3/59) baalykaal| (jayo0 11/35) 0kaumaar| (jayo0 23/24) bhdrtv| (jayo0 11/42) kevalaM baalymev-bhdrtvmev| sukumaartaa| (suda0 119) kimarthamAcAra iyAn vicArya bAlye'pi labdhastvakayA vdaa''ry| (suda0 119) 0aparipakvatA, na samajha, abodhtaa| mUrkhatA, muuddh'taa| bAlyakrIr3A (strI0) bacapana kI liilaa| mahAtmA'nubabhUvedaM bAlyakrIDAsu ttprH| (vIro08/111) bAlyat (vi0) bcpnaa| (suda0 3/32) bAlyabhAJji (vi.) keza ruuptaa| bAlarUpatva-'ye bAlakA bhavanti te sUryasyodaye satyeva pravuddhA bhavantItyarthaH' (jayo05/71) bAlhakaH (puM0) bAlkRka rAjA, balhi ke rahane vaale| bAlhiH (strI0) eka deza kA naam| bASpaH (puM0) AMsU, ashru| 0 kuharA, 0bhaap| bASyaM (napuM0) 0kuharA, bhaap| 0AMsU, 0ashru| 0lohaa| bASpakaNThaH (vi0) ruMdhA huA galA, AMsuoM ke kAraNa ruMdha gayA kaMTha, harSa se bharA huA knntth| bASpadurdinaM (napuM0) AMsuoM kA pravAha, ashrudhaaraa| bASpapUraH (puM0) azrubADha, AMsuoM kA phUTa niklnaa| bASpamokSaH (puM0) AMsU chor3anA, ashruprvaah| bASpamokSanaM (napuM0) azrudhArA, AMsU bhaanaa| bASpamocanaM dekho uupr| bASpabindu (puM0) AMsU kI buuNd| bAsta (vi0) [vasta+aNa] bakare se utpnn| bAhaH (puM0) bhujA, baahu| bAhA (de0) bhujA, baahu| For Private and Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAhavi 763 binducitrakaH bAhavi (vi0) bhujA se bhujaa| bAhuvaMzaH (puM0) bhujdnndd| (jayo0 17/63) bAhIkAH (strI0) paMjAba ke nivaasii| bAhuvyAyAmaH (puM0) kasarata, daNDa pelanA, mAMsa peziyoM ke bAhu (strI0) bhujA, hasta dnndd| puSTa hetu vyAyAma krnaa| 0kalAI bAhuzAlin (puM0) bhIma, yoddhA, viir| 0pazu kA agalA pair| bAhuzikharaM (napuM0) kNdhaa| dvAra kI caukhaTa kA baajuu| bAhya (vi0) [bahirbhava] bAhara kA, bAharI, bhirdesh| (jayo0 Ardra nksstr| 1/20) bAhukaH (puM0) bNdr| videzI, aparicita, apane ko chodd'kr| jo anya hai, bAhukuNTha (vi0) luMjA, vikRta hAtha vaalaa| vaha bAhya hai| bAhukubja dekho uupr| 0bhisskRt| bAhukunthaH (puM0) 0bAjU, DainA pkssii| bAhyazuddhiH (strI0) zArIrika shuddhi| (hita0 42) bAhuguNyaM (napuM0) [bahuguNa+SyaJ] zreSTha guNoM kA aadhaar| bAhyazuddhiryathA lokaM, mAnanIyA mumukssubhiH| bAhacatuSTaya (vi0) dharma, arthAdi purussaarth| (jayo0 17/31) nyUnatA na vrate cetsyAnna ca tttvaatpricyutiH|| (hita0 bAhujaH (puM0) ksstriy| (jayo0 5/27) rAjamAnaM iva rAjani 42) ___caitaibAhujaiH (jayo0 5/27) (vIro0 14/48) bAhya-sallekhanA (strI0) zarIra viSayaka sallekhanA, zarIra bAhujasamAjasataH (puM0) kSatriya jnshiromnni| (jayo0 18/57) ko kRza karane kI kriyaa| bAhujyA (strI0) cApa ke siroM ko milAne vAlI rekhA, eka | bAhyADambaraH (puM0) bAharI vastuoM kA smuuh| (vIro0 22/21) gaNatIya rekhA pddhti| (suda0 127) bAhutraH (puM0) bhujarakSaka, bhuja kvc| bAhyAdhAraH (puM0) bAhirI Azraya, bAhara kA shaaraa| bAhutraM (napuM0) dekho uupr| bAhyazrayaH (puM0) bAhara kA aashry| baahyaadhaar| bAhudaNDaH (puM0) lambI bhujA, dIrgha baahu| biT (saka0) zapatha lenA, saugandhya utthaanaa| bAhudantakaH (napuM0) naitika gunnii| biTakaH (puM0) phor3A, phusii| bAhupAzaH (puM0) bhujapAza, mallayuddha kA eka daaNv-peNc| biTakaM (napuM0) dekho uupr| bAhubandhaH (puM0) keyuur| (vIro0 5/15) biDaM (napuM0) namaka vishess| bAhubalaM (napuM0) bhujabala, bhujAoM kI shkti| biDAlaH (puM0) [viD+Alan] billI, bilaav| bAhubaliH (puM0) RSabhadeva kA putra, bharata kA choTA bhaaii| | AMkha kA ddlaa| (jayo00 7/67) (jayo0 9/51) (muni0 15) biDAlakaH (puM0) [biDAla+lan] bilAva, billii| bAhubali (vi0) bAhuoM se baliSTha, atyadhika shktimaan| biDAlakaM (napuM0) pIlI mlhm| bAhubhUSaNaM (napuM0) bAjUbaMda, aMgada, bhujA meM dhAraNa karane biDaujas (puM0) indra, shkr| vAlA aabhuussnn| bind (saka0) khaNDa-khaNDa karanA, vibhakta karanA, baaNttnaa| bAhubhUSA (strI0) bAjUbaMda, aNgd| binduH (strI0) [bind+u] bUda, biNdii| bAhumUlaM (napuM0) kaaNkh| 0leza (jayo0vR0 3/13) kaNa (jayo070 3/13) bAhuyuddhaM (napuM0) malla yuddha, hasta-dAMva-peMca vAlA yuddh| anusvaar| mukhamAtmanAmagatasya mukArasya khamabhAvameva bAhuyodhaH (puM0) muSTi yodvA, mukkebAja, cuuNsebaaj| sakhIkRtya AtmasAt kRtvAtra tatsthAne bindumnusvaarmaapnotu| bAhuyodhin dekho uupr| (jayo0vR0 3/57) bAhulaH (puM0) agni| visrg| bindudvayAtmako visauM nirdiSTau' (jayo0703/43) bAhulatA (strI0) bhujdnndd| 0shuuny| bAhuvIryaM (napuM0) bhujbl| binducitrakaH (puM0) cittIdAra hirnn| / For Private and Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bindujAlaM 764 bIjaguptiH mAtA bindujAlaM (napuM0) bUMda smuccy| 0dvAraka, suuraakhaa| bindujAlakaM (napuM0) jalabiMdu smuuh| 0kaMdarA, kottr| bindutaMtraH (puM0) pAMsA, zataraMja kI bisaat| bilaMgama (puM0) sarpa, sAMpa, ahi| bindudevaH (puM0) ziva, shNkr| bilakArin (puM0) cUhA, muussk| bindupatraH (puM0) bhojptr| bilayoni (vi0) bila jaMtuoM kI pryaay| binduphalaM (napuM0) motii| bilavAsaH (puM0) gNdhmaarjaar| bindubhAvaH (puM0) jlknn| (jayo0 18/42) bilavAsin (puM0) sarpa, saaNp| bindurekhakaH (puM0) anusvaar| bilezayaH (puM0) [bile-zete-zI+aca] mUSaka, cuuhaa| bindurekhA (strI0) bindupNkti| bila meM rahane vAlA jntu| vibhitsA (strI0) [bhid+san+a+TAp] bhedane kI icchaa| billaH (puM0) [bil+lA+ka] garta, kaMdarA, khAI, gddddhaa| bibhitsu (vi0) bhedane kI icchA vaalaa| 0thAMvalA, aalvaal| bibhISaNaH (puM0) rAvaNa kA bhaaii| bilvaH (puM0) [bila+van] beltru| 0bela kA vRkSA bibhrakSuH (strI0) agni, aag| bilvaM (napuM0) belphl| bibhrANa (vi0) prshNsniiy| (jayo0vR0 1/30) bilvapatraM (napuM0) belptr| bibhyadvandanaM (napuM0) bibhyata nAma kA doSa, guru se bhayabhIta bilvavanaM (napuM0) bela upvn| hokara jo vandanA kI jAtI hai| bis (saka0) hilanA-DulanA, bhar3akAnA, pheMkanA, DAla denaa| bimbaH (puM0) pratimA, chAyA, parachAI, prtibimb| bisaM (napuM0) [biska ] kamalatantu, kamalanAla, kmldnndd| 0zIza, drpnn| (jayo0 5/96) 0klsh| bisakaNThikA (strI0) choTA saars| cndrmnnddl| 'bimbazabdasya puMnapuMsakatvAdiha pulliMgo grAhyaH' | bisakaNThin (puM0) choTA saars| (vIro0 4/22) bisapuSpaM (napuM0) kamala kA phuul| praticchAya, rUpa phala (jayo0 11/99) bisalaM (napuM0) [bisa+lA+ka] kalI, nayA aNkur| bimbphl| (jayo0 3/52) bisinI (strI0) kamalinI, kumdinii| bimbakaM (napuM0) [bimba-kan] sUryamaNDala, cndrmnnddl| 0kamalamAla, kamala smuuh| bimbphl| bisila (vi0) [bis+ilac] bisa se sambaMdhita, kamaladaNDa pratibimba, prticchaay| (jayo0 2/32) se smbddh| bimbadhvajaH (puM0) dhvjchaayaa| bistaH (puM0) [bis+kta] sone kA prmaann| 80 rttii| bimbaphalaM (napuM0) bimbavRkSa kA phl| (jayo0vR0 3/52) | bilagaH (puM0) vikramAdeva ke rcnaakaar| bilahA kavi, saMskRta bimbamudA (strI0) padmAsana kI mudrA, pratimAvrata mudraa| kA eka kvi| bimbArcanaM (napuM0) pratimA puujn| (vIro0 22/22) bIjaM (napuM0) dhAnyakaNa, anAja kA daanaa| bimbikA (strI0) [bimba+kan+ itvam] sUryamaNDala, mRdantarA bIjavadISyate'daH (samya0 107) cndrmnnddl| 0vIrya, shukr| biMba pAdapa, bimbikaaphl| (jayo070 3/52) 0kahAnI kA mUla kAraNa, kathAvastu kA aNsh| bimbita (vi0) [bimba+itac] prtibimbit| (suda0 135) bIjaH (puM0) nIMbU kA pedd'| bil (saka0) khaNDa khaNDa karanA, phAr3anA, vibhAjita karanA, bIjagrahaNaM (napuM0) surata cessttaa| bIjamiti zukraparyAyavAcI baaNttnaa| shbdH| (jayo0 16/31) bilaM (napuM0) [bil+ka] chidra, vivara, khuudd| bIjagaNitaM (napuM0) vaijJAnika paddhati kA gnnit| riktasthAna, grt| bIjaguptiH (strI0) bIjakoza, phalI, sema, chiimii| For Private and Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bIjadarzaka: bIjadarzaka: (puM0) raMgazAlA kA vyavasthApaka / bIjadhAnyaM (napuM0) bIja aura aMkura kA bhedAtmaka vivecana / bIjapadaM ( napuM0) bIjAdhAra, bIja, mUla, aMkurAdi kA mUla kaarnn| bIjapuruSa: (puM0) kula pravartaka / bIjaphalakaH (puM0) bIjapUra taru / bIjabuddhi (strI0) eka Rddhi / bIjamantra (napuM0) rahasyamaya akSara yukta mntr| bIjamAtRkA (strI0) kamalakoSa / bIjamANaM (napuM0) mApa vizeSa, kuDava prasthAdi / bIjaruha: (puM0) dAnA, anAja / bIjaruciH (strI0) paramArtha ke prati zraddhA / www.kobatirth.org bIjala (vi0) bIjoM se yukta / bIjavat (vi0) bIja kI taraha / ( samya0 140 ) bIjavapana (napuM0) bIja DAlanA, bIja baunaa| bIjavapanakriyA (strI0) bIja bone kI kriyA / Upara Take bIjavapanAdikriyA katham (jayo00 2/5) bIjavyabhicAri (vi0) bIca se bhinna huaa| (suda0 3/8) bIjasamyaktvaM (napuM0) bIjaruci, jAne hue eka pada ke Azraya se paramArtha svarUpa kA zraddhAn bIjasU (strI0) pRthvI, dharaNI, dharatI bIjAkSaraM (napuM0) mNtraakssr| (jayo0vR0 16 / 82) 'bhUrjapatre ThakAra yuktAn bIjAkSarAn' (jayo0vR0 16/82 ) ThaH ThaH nAmaka bIjAkSara | bIjAGkuraM (napuM0) bIja se utpanna aMkura / / bIjAdhyakSa: (puM0) zaMkara, ziva bIjAzvaH (puM0) janatAzva, sAMDa, ghodd'aa| bIjika (vi0) bIjoM se yukta / bIjotkRSTa (napuM0) uttama bIja vIjya (vi0) [ bIjyat] bIja se utpanna bIbhatsa (vi0) ghRNotpAdaka, ghRNAspada, ghinaunA, durgandhayukta / 0 jugupsAjanaka | 0 azucikara, apavitratama / 0 ISyAlu dvessii| 0barbara, krUra, dudarzanIya bIbhatsa (puM0) bIbhatsarasa, jugupsA, ghRNA, garhaNA / 'bIbhatsaH syAjjugupsAtaH ' bIbhatsuH (puM0) arjun| 765 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir buk (avya0 ) [bukk + kvip] anukaraNamUlaka zabda | bukka (saka0) 0bolanA 0bhauNknaa| bhauM bhauM krnaa| bukka : (puM0) hRdaya, dila, vakSasthala / 0bakarA / 0smy| bukkan (napuM0) [bukk + lyuT ] bhauNknaa| bukkasaH (puM0) caannddaal| bukkA (strI0) hRdaya, dil| buDita (vi0) maJjita prmaarjit| (jayo0 5 / 68) buda (saka0) dekhanA, avalokana krnaa| 0 pratyakSa karanA, samajhanA, pahacAnanA / 0 samajha lenA, jAna lenA / budabuda (vi0 0zabda vizeSa babUlA, 0jala kallola (suda0 100) budabudAzI (vi0) jalotthakolaka, bayUle (jayo0 14/65 ) buddha (bhU0ka0kR0 ) [ budh +kta] 0jJAta samajhA huA, jAnA huaa| 0 jAgRta jAgA huA, saceta / 0dekhA huA, prkaashmaan| buddhaH (puM0) gautama buddha, jinakA janma vihAra meM DhAI hajAra varSa se pUrva huA thaa| jinake pracAra-prasAra se logoM ko bodha prApta huA thaa| buddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAt / o AcArya (bhaktAmara0 25) buddhavaMta puruSa, kevalajJAna / buddhajAgarika (vi0) [sarvajJa, sarvadarzI] jJAna darzanAdi guNoM ke dhAraka arahaMta deva / buddhiH buddha-bodhita (vi0) AcAryoM dvArA jJAna karAyA gyaa| 0 jJAna ke sAmIpya ko prApta dvArA jo bodha diyA jAtA hai| buddhamanaM (napuM0) samarthamana, jJAnajanyamana kintu kiM tadiha buddhamanena naiva veddhi khalu vRddhajanena / (jayo0 4/40) buddhiH (strI0 ) [ budh + ktin ] mati, dhI, dhiSaNA / (jayo0vR0 4/16) 0 prajJA, pratibhA, jJAna, viveka / 'buddhayA sutamaMtra puSyAt' (samya0 68) 0 vicAra / tadeva bhute'ta udAra buddha (samya0 78 ) 0 cetanA / (samya0 121 ) For Private and Personal Use Only 0 buddhi nAmaka skhii| (jayo0 6 / 3) 0eka devI jo bhagavAna kI mAtA kI sevA meM upasthita rahatI hai| Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir buddhiRddhiH 766 bubhukSu padArtha ke grahaNa karane kI zakti, Uhita kA nizcaya honaa| jAnane kI zakti, arthagrahaNa shkti| buddhiRddhiH (strI0) buddhi nAma Rddhi, Namo bhayavado mahati mahAvIra-vaDDhamANabuddhirisINaM (jayovR0 19/84) buddhikara (vi0) jnyaandhaark| (vIro0 14/13) buddhikauzalaH (napuM0) niSeka, jJAna kI kushltaa| (jayo0 12/96) buddhigamyaM (vi0) pratibhA yogy| buddhipUrvaka (vi0) cetnaapuurvk| (samya0 121) buddhipUrvakaM (avya0) svecchA se jaanbuujhkr| buddhibhRt (vi0) jJAna se pripuurnn| (muni0 30) buddhibhramaH (puM0) mana kI ekAgratA kA nAza ekAgratA kA prbhaav| buddhimat (vi0) prajJAvaMta, dhIvaMta, jJAnavAn, vicArazIla, vivekii| (suda0 1/11) (jayo0vR0 1/42) buddhimatI (strI0) dhImati, jJAnavatI, vickssnnaa| (jayo010 9/79) buddhimAn (vi0) dhiivr| (jayo0vR0 1/40) autpattikI Adi buddhi se yukt| antaraGga-bahiraGgazuddhimAn dharmyakarmaNi rato'stu buddhimaan| zrIryato'stu niyamena saMvazA mUlamasti vinayo hi dhrmsaat|| (jayo0 2/73) buddhimadagresara (vi0) vijJavara, vidvAna, prjnyaashiil| (jayo0 3/23) buddhiyogaH (puM0) jJAnayoga, brhmyog| buddhilakSaNaM (napuM0) buddhimAna puruss| (samu0 1/36) buddhividhA (strI0) jJAnavidhA, mati prmpraa| (vIro014/39) buddhividhAnidhAnaM (napuM0) jJAnavidhA kA keNdr| sa brAhmaNo buddhividhaanidhaanH| (vIro0 14/39) buddhivizArada (vi0) buddhimAna, jnyaanshiil| (vIro0 18/54) aticatura- vyAsarSiNAtho bhavitA punastAH prayatnataH saGkalitAH smstaaH| yathocitaM pallavitAzca tena saGkalpane buddhivishaarden|| (vIro0 18/54) buddhivaibhavaM (napuM0) jnyaannidhi| brhmcry| buddhivaizadya (vi0) anumAna Adi kI apekSA se padArthoM kA prtibhaas| buddhisiddha (vi0) 0buddhi sampanna, jJAna nipuNa, jisakI buddhi vipula padoM kA anusaraNa karane vAlI ho, saMzaya viparyaya aura anadhyavasAya se rahita ho, atizayatA se yukta ho, aura jo autpattikI, pAriNamikI, vainayikI aura karmajA ke bheda se sampanna ho| buddhihIna (vi0) pratibhAzUnya, mUrkha, muuddh| budh (saka0) jAnanA, samajhanA, jJAna krnaa| pratyakSa karanA, dekhanA, avalokana krnaa| jAganA, saceta honaa| 0saMketa karanA, siikhnaa| jJAta karanA, paricita krnaa| budha (vi0) [budh+ka] catura, vijJa, vidvAn, vishaard| (suda0 3/17) ratnatraya kA anusaraNa karane vAlA, tttvmaargaanusaarii| (jayo0 5/91) budhajanaH (puM0) budha grh| buddhimAna vykti| (suda0) 0kvi| budhatAtaH (puM0) caMdramA, shshi| budhadinaM (napuM0) budhvaar| budharatnaM (napuM0) marakatamaNi, pnnaa| budhavAraH (puM0) budhvaar| budhavAsaraH dekho uupr| budhAnaH (puM0) [budh+Anac] 0buddhimAna puruSa, jnyaaniijn| 0dharmopadeSTA, tttvmaargopdessttaa| 0adhyAtma jnyaandaayk| budhita (vi0) [budh+kta] jAnA huA, samajhA huaa| budhila (vi.) [budha+kilac] vijJa, prajJAzIla, jJAnI, medhAvI, ___vidvaan| budhanaH (puM0) tarumUla, per3a kI jdd'| nimna bhaag| bund (saka0) bhA~panA, avalokana karanA, jJAna krnaa| bunth (saka0) pratyakSa karanA, avalokana karanA, dekhanA, smjhnaa| bubhukSA (strI0) bhuukhaa| [bhuja+san+a+TAp] bhUkha (dayo018) __ tRSNA, icchA, kssudhaa| bubhukSita (vi0) [bubhukSA+itac] kSudhita, bhUkhA, bhUkha se yukt| (samya0 33) (jayo0 6/121) bubhukSu (vi0) [bhuj+san+3] upayoga kI icchuk| (jayo0 20/34) ___0bhoktumicchu (jayo0 12/117) bhUkhA, kSudhita, bhUkha se piidd'it| For Private and Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bubhUSA 767 bodhanadIpa bubhUSA (strI0) [bhU+san+a+TAp] hone kI icchaa| bubhUSu (vi0) [bhU+san+u] 0hone kI icchA vaalaa| 0banane kI icchA yukt| bul (aka0) DUbanA, gotA lgaanaa| buliH (strI0) [bul+in] bhaya, ddr| bus (saka0) chor3anA, tyaagnaa| ugalanA, uddelnaa| busaM (napuM0) kUr3A, gNdgii| bUra, bhuusii| bust (aka0) sammAna karanA, Adara denaa| bRzI (vi0) gddii| bRMha (aka0) bar3hanA, ugnaa| bRMhaNaM (napuM0) [baeNlyuT] ciMghADazabda, tIvra shbd| bRMhita (bhU0ka0kR0) [bRh+kta] ciMghAr3A huA, ugA huA, bar3hA huaa| baMhitaM (napuM0) hasti ciNghaadd'| bRh (aka0) uganA, bar3hanA, phailnaa| 0dhaadd'naa| brahaccharIra (vi0) zobhanIya shriir| (jayo0 11/60) bRhat (vi0) [bRh+ati] 0bar3A, vistRta, vizAla, mht| *caur3A, phailA huA, prshst| pracura, vipula, vyApaka, adhik| (suda0 1/26) pragAr3ha, atyadhika, ythesstt| 0lambA, UMcA, unnt| pUrNavikasita, saTA huaa| bRhatkathAkoza: (puM0) bRhadAkhyAna, vistRta kathA grNth| bRhatkAya (vi0) sthUlazarIra, vishaaldeh| bRhatkukSi (vi0) sthUlodara, suMdila, toMdU, moTe peTa vaalaa| bRhatkeSuH (strI0) agni| bRhatgolaH (puM0) trbuuj| bRhatcittaH (puM0) nIMbU kA pedd'| bRhatjagha (napuM0) unnata jNghaa| bRhattaru (puM0) alghuvRkss| (jayo0 1/93) bRhatpariNAma (vi0) mhtbhaav| (jayo0vR0 ) bRhatikA (strI0) [bRhat GIS TAp] 0dupaTTA, uttarIya vastra, | caadr| or3hanI, cogaa| bRhadguNa (vi0) vizAlaguNa, acche bhaav| (jayo0 5/29) bRhadAkhyAnaM (napuM0) hariSeNa racita bRhtkthaakosh| (vIro0 17/39) bRhadviSaM (napuM0) vizAla jalarAzi, adhika jl| (vIro02/24) bRhatmana (vi0) vishaalhRdy| bRhaspatiH (strI0) [bRhataH vAcaH pati] 0devaguru, 0graha vishess| bRhaspativAraH (puM0) guruvaar| beDA (strI0) nAva, kishtii| beradalaM (napuM0) berI kA ptte| (vIro0 19/11) beraH (puM0) bor| behU (aka0) udyoga karanA, ceSTA karanA, prayatna krnaa| baijikaH (puM0) maulika, grbhvissyk| viirysmbndhii| baijikaH (puM0) nuutnaaNkur| baijikaM (napuM0) mUla, srot| baiDAla (vi0) [biDAla+aN] bilAva se smbNdhit| baidala (vi0) beMta se nirmit| baidalaH (puM0) eka dhAnya vishess| baimbikaH (puM0) [bimb+ThaJ] premI, kArya meM saMlagna vykti| bailva (vi.) bela se nirmit| bodhaH (puM0) [budh+ghaJ] 0jJAna, vicAra, viveka, smjh| (jayo0 2/69, 1/85) (samya0 52) 0pratibhA, prjnyaa| vicAra, cintn| (samya0 136) zikSaNa, parAmarza-bhavyajIva prabodhAya bodhAya ca nijaatmnH| (samya0 155) 0jaganA, uThanA, jAgRta honaa| 0saceta, jaagRti| khilanA, phUlanA, vikasita honaa| 0samyakjJAna (bhakti0 30) (muni0 14) AtmaparijJAna-'AtmaparijJAnamiSyate bodhaH' (puruSArtha 216) bodhaka (vi0) [budha+Nic+Nvula]0sUcaka, shikssnn| 0sIkha dene vaalaa| 0abhisuuck| 0jagAne vAlA, uThAne vaalaa| bodhakaH (puM0) [budha+Nic lyuT] 0sUcanA, zikSaNa, jnyaan| 0adhyApana, shikssnn| jAgaraNa, cetanA, saceta krnaa| jJApita karanA, prakaTa krnaa| 0abhivyakta krnaa| (suda0 97) bodhanadIpa (vi0) jnyaandiip| 'lasati bodhanadIpa iyAn iyata: vidhi-pataGgagaNaH patati svataH' (jayo0 25/69) For Private and Personal Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bodhapradA 768 brahmavartI bodhapradA (strI0) bodhinI, jnyaandaayinii| (jayo010 2/54) | brahmaghAtinI (vi0) sNymghaatinii| bodhayuta (vi0) jJAna se pUrNa, samajha shit| (bhakti 1) brahmaghoSaH (puM0) 'divyajJAnoda ghoss| bodhamUrtin (strI0) jnyaanprtimaa| vande'ntimAMgAyitabodhamUrtInupAtta- brahmacarya (napuM0) satItva, virti| smyktvgunnorupuurtiin| (samya0 58) 0indriyanigraha, indriya jgjjetu| (vIro0 37) bodhiH (strI0) [budha+in]0dharma prApti, jJAna prApti, sNbodhi| kaamjyii| ucita zikSaNa, uttama jaankaarii| 0kaumArya rkssaa| 0sIkha, adhyayana 'bodhizca jinazAsanAvabodha-lakSaNA' maithunaadivirti| (jaina0la0 825) 0brahma/AtmA meM ramaNa karane vAlA vykti| AtmA brahma bodhidurlabhabhAvanA (strI0) niraMtara ciMtana karanA, samyagjJAna viviktabodhanilayo yattatra caryaM paraM svAGgAsaMgavivarjitaikarUpa utpatti kI bhaavnaa| manasastad brhmcry| (jaina0la0 826) 0bodhilAbha, bodhi praapti| uttamabrahmacarya dharma (jayo0vR0 28/39) bodhilAbhaH (puM0) dharma prApti, jJAna prApti, viveka jAgRti, 0brahmacarya mahAvrata-samyak prakAra se kAma ceSTAdi ko cetanA praapti| jiitnaa| bodhisattvaH (puM0) divyabhASA bodha, sampUrNa prANiyoM ke lie strIrUpaM na vilokayenna ca tayA saMlApamevAcaret prbodh| prAcInAM na ratiM smarenna ca tano sNskaarmtroddhret| bola: (puM0) bulAnA, pUtkAra karanA, dhvani nikaalnaa| nAtraM pauSTikamAharedapi munirbrahmavrataprAptaye kAmaM bauddhaH (puM0) bauddhadharma, bauddha dhrmaanuyaayii| nAma tameSa vizvajayinaM saMprAptayuktyA jpet|| (muni0 3) bauddha (vi0) [buddhi+aN] buddha viSayaka, buddhi se smbNdhit| brahmacaryANuvrata-parastrI viSayaka anurAga kA tyaag| bauddhAcAryaH (puM0) sugata mata ke aacaary| (jayo0vR0 18/59) brahmacarya AzramaH (puM0) vrnnii| (jayo0 2/117) braghnaH (puM0) sUrya, dinkr| brahmacArI (vi0) brahma/AtmasaMya pAlana karane vaalaa| din| upAntyo'pi jino bAla-brahmacArI jgnmtH| 0madAra svruup| pANDavAnAM tathA bhISma pitAmaha iti shrutH|| siisaa| (vIro08/40) brahman (napuM0) brahmA, hirnnygrbh| (jayo070 3/73) brahmacaryadharmaH (puM0) dazadharmoM meM aMtima dhrm| vidhi| (jayo0vR0 1/35) (vIro0 18/15) brahmacaryapratimA (strI0) vratI kA kAmaMjasya bhogoM se virti| apUrvapratibhA-brahmA ko'pi apUrvapratibho'si (jayo0 brahmapathaM (napuM0) jJAna vyApAra, AtmasaMyama kA mArga16/86) jJAnenacAnandamupAzrayantazcaranti ye brahmapathaM sa jntH| brahma (napuM0) jJAna, jJAnabrahma, dyaabrhm| brahmakAmavinigrahaH' (vIro0 1/6) prmaatmaa-prmbrhm| brahmapadaikabhUmiH (strI0) brahma kA advitIya sthaan| mana vacana aura zarIra parityAga bhaav| (vIro0 12/46) ahiMsAdi gunn| brahmabhAvaH (puM0) brahmacarya bhaav| (jayo0 16/21) brahmakarman (napuM0) jnyaankriyaa| brahmabhUyaM (napuM0) brahma kI ekarUpatA, parama tattva kI tlliintaa| brahmakalpaH (puM0) jnyaanaavdhi| brahmamImAMsA (strI0) vedAMta darzana kI vicAradhArA kA vrnnn| brahmakANDaM (napuM0) jnyaanaaNsh| AtmajJAna kA vivecn| brahmaguNaM (napuM0) brahmacarya gunn| 'rAjJIkSamA brahmaguNaikanAve' brahmamArgaH (puM0) uttama jJAna maarg| (dayo0 22) (suda0 103) brahmarAkSasanivAraNaM (napuM0) brahmacarya ke vyavadhAna kA naash| brahmagranthiH (strI0) brahmagAMTha, jJAna gAMTha, bodhajanya jodd'| __ (jayo0 19/75) brahmagrahaH (puM0) brahma raaksss| brahmavatha~ (napuM0) brahmamArga, AtmamArga, jnyaanpth| (vIro0 For Private and Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brahmavAdaH 769 10/14) vastreNa veSTitaH kasmAd brahmacArI ca snnhm| dambho yanna bhavetkiM bho! brahmavartmani baadhkH| (vIro0 10/14) brahmavAdaH (puM0) brahma kA kathana, vedAMta kthn| (dayo0 4) brahmavAdin (puM0) vedavyAkhyAtA, vedaaNtii| (jayovR0 26/93) brahmavida (vi0) brhmjny| sa brAhmaNo brahmavidAzramo'taH (vIro0 14/41) brahmavidyA (strI0) brahmajJAna, AtmasaMyama kI shikssaa| (dayo09) brahmavRkSaH (puM0) DhAka vRkSA brahmavedin (vi0) jJAnatattvajJa, AtmatattvajJA brahmavrataM (napuM0) brhmcryvrt| (muni0 3) brahmasUtraM (napuM0) vedAMtadarzana kA suutr| brahmANI (strI0) (brahma+aN+GIp] brahmA kI ptnii| durgaa| brahmANDakaH (puM0) brahmANDa, vishv| (vIro0 12/18) brahnin (vi0) [brahman ini] brahmA se smbNdhit| brahni (puM0) vissnnu| brahmiSTha (vi0) [brahman+iSThan] brahma jJAtA, AtmajJa, brhmvid| tattvajJa, vicaarjny| brahmI (strI0) [brahman+aN+DIp] brAhmI jar3I bUTI, eka paudhaa| brahmezayaH (puM0) kaartikey| vissnnu| brAhma (vi.) [brahman+aNa]0vaidika, vedjnyaataa| AtmajJa, brhmjnyaanii| brahmA, vidhaataa| vizuddha, pavitra, divy| brAhyaM (napuM0) vedaadhyyn| brAhmaNa (vi0) [brahma vedaM zuddha caitanyaM vA vetyadhIte vA-aNa] brahmajJAna ke yogya, vedaadhyynshiil| brAhmaNa ke yogy| bAhmaNaH (puM0) vipr| (jayo0 18/15) brAhmaNa vrnn| (jayo0 1/118) brAhmaNAdiSu jJAtiSu vA (jayo0vR0 1/48) tapodhanazcAkSajayI vizokaH na kaamkopcchl-vismyaukH| zAntestathA saMyamanasya netA sa brAhmaNada syAdiha shuddhcetaaH|| (vIro014/36) kRpAnvitaM mAnasamatra yasya brAhmaNaH smbhvtaannRshsy|| (vIro0 14/35) 0vIrodaya mahAkAvya ke caudahaveM sarga meM brAhmaNa, brAhmaNatva Adi para paryApta prakAza DAlA gyaa| (vIro0 34-44) brAhmaNatA (vi.) brahma kI vizeSatA, brAhmaNatA satya, ahiMsA, asteya, strIparityAga aura ni:saMgatA se AtI hai| tvaM brAhmaNo'si svayameva viddhi, kva brAhmaNatvasya bhvetprisiddhiH| satyAvadhAsteya virAmabhAva ni:saGgatAbhi, samudetu sA vH|| (vIro0 14/35) mukhe'hi brAhmaNatvaM tadvidyate brAhmaNo ydi| tadA viprairna tatpAdau, vandanIyau prtisstthitm|| (hita0saM018) brAhmaNaputraH (puM0) viprjaat| (jayo.vR0 18/15) brAhmaNa-sampada (strI0) brahma kI smpdaa| (vIro0 14/40) brAhmaNI (strI0) [brAhmaNa+GIp] vipa strii| (vIro0 19) brAhmaNa strii| brAhmaNya (vi0) [brAhmaNa+SyaJ] brAhmaNa ke yogy| brAhmamUhUrtaH (puM0) sUryodayAt pUrvamutthAna, prabhAtakAla se pUrva kI belaa| (jayo0 19/1) brAhmavivAhaH (puM0) alaMkRta kanyA kA pradAna krnaa| brAhmI (strI0) [brAhma GIp] 0jJAnamUrti-brAhmI bAlikA, RSabha kI putrI, jo sampUrNa jJAna kI adhiSThAtrI thI, jisane lipi vijJAna kA vikAsa kiyaa| (vIro0 8/39) brAhmI nAmaka AryA AryikA jaina aaryikaa| 'brAhmIdezimeSitaM sumatibhistaptvA samugraM stii| (jayo0 28/69) 0vANI, bhAratI, sarasvatI, divyaa| kathA, khaanii| rohiNI nksstr| brAhmI nAmaka jar3I, jisake sevana se buddhi bar3hatI hai| brAhmIlipiH (strI0) RSabha kI putrI dvArA jo akSarAdi rUpa lekhana kiyA gyaa| briTizazAsanaM (napuM0) briTena kA zAsana, aMgrejI shaasn| (jayovR0 15/41) buD (aka0) DUbanA, nimagna honaa| buDanti-buDitvA (jayo0 23/30) (jayo0 15/20) bruva (vi0) bahAne banAne vaalaa| bU (akaH) kahanA, bolnaa| (suda04/42) (samya0 124, suda0 3/45) brU (saka0) saMketa karanA, pukAranA, siddha krnaa| (suda0 102) For Private and Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oo bhakSaka bhaH (puM0) pavarga kA caturtha varNa, (jayo0 1/37) bhkaar| (jayo0vR0 1/29) isakA uccAraNa sthAna oSThya hai| bhaH (puM0) [bhA+Da]0zakra grh| 0bhrama, bhraanti| prakAza-bhaM prakAzasdvAna sn| (jayo0vR0 1/15) 0AbhAsa, cmtkaar| (jayo0vR0 3/88) bhaM (napuM0) 0tArA, graha, nksstr| (jayo0 7/79) bhAnAM nakSatrANAM vanasya sthAnAya pradeze bhvnprdesh| (jayo0vR0 15/73) bhakta (bhU0ka0kR0) [bhaj+kta] 0pUjita, arcit| sevit| vibhAjita, vibhakta, nirdisstt| 0anurakta, sNlgn| 0 zraddhAvAn, vizvAsa yukta, shrddhaalu| bhaktaH (puM0) upAsaka, pUjaka, aaraadhk| bhaktaM (napuM0) 0bhAga, hissaa| ___ bhojana, aahaar| bhaktakathA (strI0) rasanendriya kI lolupatA sambaMdhI kthaa| bhojana se sambaMdhI kthaa| bhaktaparijJA (strI0) tIna yA cAra prakAra ke AhAra kA parityAga, samAdhi ke samaya vividha prakAra ke AhAra kA tyaag| bhaktapAnavivekaH (puM0) bhojana-pAna kA prityaag| bhakta-pAna-saMyogaH (puM0) bhojana pAna kA sNyog| bhaktapratijJA (strI0) bhojana prityaag| bhaktapratyAkhyAnaM (napuM0) samAdhi maraNa ke samaya rasAdisahita AhAra kA prityaag| bhaktamaNDaH (puM0) bhAta kA maaNdd| cAvala ke pakAne para nikalane kA maaNdd| bhaktarocanaM (vi0) bhUkha ko uttejita karane vaalaa| bhaktavatsala (vi0) kRpAlu, dyaavaan| bhaktazAlA (strI0) bhojnaaly| bhojnshaalaa| AhAra sthaan| bhaktAmaraH (puM0) bhktdev| bhaktAmarasamayaH (puM0) bhaktAmara stotra-bhaktAnAM bhkti| parAyaNAnAM ca teSAmamarANAM devAnAM samayena smuuhen| (jayo0 15/85) bhalAmarastotraM (napuM0) AcArya mAnatuMga kI prasiddha racanA, prathama tIrthakara sambaMdhI stotra AdinAtha stotr| (jayo0 19/85) bhaktiH (strI0) [bhaj+ktin] 0upAsanA, aaraadhnaa| 0pUjA, arcanA, dhyaan| (suda0 4/34) 0sammAna, samAdara, shrddhaa| 0aMza, hissA, bhaag| 0anurakti, anurNjn| AtmaguNa tlliintaa| 0bhAvavizuddhi-'ahaMdAcAryeSu bahuzruteSu pravacane ca bhAvavizuddhiyukto'nurAgo bhaktiH / (ta0vA0 6/24) 0paatrgunnaanuraag| vinaya vaiyAvRtya rUpa prtiptti| cid guNalabdhi-'nAmami tAMzcid guNalabdhaye tu| (bhakti0 1) bhakti kA artha alaMkaraNa, zrRMgAra sajAvaTa bhI hai| bhaktigata (vi0) sevA ko prApta huaa| bhaktiguNaM (napuM0) shrddhaagunn| bhakticaityaM (napuM0) bhaktipUrvaka caitysthaapn| 0caityagRha, ArAdhanA kakSA bhaktibhAvaH (puM0) shrddhaabhaav| ArAdhanA gunn| bhaktibhedaH (puM0) bhakti ke prkaar| siddhabhakti, arahaMtabhakti, zrutabhakti, paJcAcAra bhakti, zrutabhakti, yogibhakti, tIrthaMkarabhakti, zAntibhakti, samAdhibhakti, caityabhakti, pratikramaNabhakti, kAyotsarga bhakti aadi| bhaktimat (vi0) [bhakti+matup] upAsaka, ArAdhaka, shrddhaalu| guNAnurAgI, aatmgunnpraaynnii| bhaktimAn (vi.) bhakti karane vaalaa| (vIro0 15/7) bhaktimArgaH (puM0) ArAdhanA kI paddhati, upAsanA kI riiti| bhaktiyogaH (puM0) Atma samarpaNa kI bhAvanA, zArIrika Adi sthiratA ke lie upaasnaa| bhaktila (vi0) [bhakti+lA+ka] zraddhAzIla, vishvaaspaatr| bhakSu (saka0) bhojanA karanA, khAnA, niglnaa| - upayoga krnaa| bhakSaH (puM0) [bhakS+ghaJ] bhojana, aahaar| bhakSaka (vi0) [bhakS+Nvula] AhAra karane vAlA, bhojana karane vaalaa| 0 bhojaka, aahaark| For Private and Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhakSaNaM bhakSaNaM (napuM0 ) 0 nakSatra (jayo0 28/6) khAnA, bhojana krnaa| (jayo0 1 / 87) bhakSaNIya (vi0) bhojanIya AhAraNIya (jayo0 27/61) bhakSya (vi0) [bhakSUNyat khAne yogya, AharaNa yogya, bhojyA 0 grAhya / bhakSyavastu (napuM0) bhojya padArtha / ( vIro0 19/4 ) bhakya (napuM0) grAhya padArtha bhojya vastu, khAdyavastu / bhagaH (puM0) [bhaj+gha] 0sUrya / 0candra ziva * sukhada vAtAvaraNa, prasannatA / iSTa, priya / 0 yaza, kIrti, zreya, kalyANa / 0 maryAdA, shresstthtaa| 0 sadguNa, naitika guNa, dhrmgunn| bhagaH khalvaizvayadi lakSaNaH / bhago'syAstIti bhagavAn aizvaryAdiH (jayo0 8/88) 'bhaga: samagraizvaryAdilakSaNaH ' www.kobatirth.org 0 sAmarthya, zakti / 0 mukti, mokss| bhagaM (napuM0) uttarAphAlgunI nakSatra / bhagandaraH (puM0 ) [ bhaga+dR+ Nic + khac ] eka roga, gudA brnn| bhagavat (vi0) [bhaga+matup ] 0yazasvI prasiddha, khyAta o divya, zraddheya pUjya, sammAnanIya bhagavat (puM0) bhagavAn, deva, devtaa| (jayo0 4/8, 9/5) / " (suda0 2/34) * bhagavanta, bhgvaan| (jayo0 4/45 ) 0 jinadeva, jinendra prabhu / bhagavat pUjA ( strI0) bhagavAn kI prArthanA / jinaprabhu kI arcanA | (jayo0 2/33) 0zraddhA bhaav| bhagavatbhakti (strI0) bhagavAn kI bhakti / 0 divyazraddhA / bhagavatI (strI0) sarasvatI, vANI, bhaartii| (jayo0 2/41) bhagavadvilAzaH (puM0) bhagavAn ne cAhA, bhagavanta kI icchaa| (samu0 3/36) bhagavadIyaH (puM0) bhgvaan| bhagavAn (puM0) arahata prabhu (vIro020/25) 0Izvara svAmI / bhagAlaM (napuM0) [bhaj + galan ] kapAla, khopdd'ii| bhagAlin (vi0 ) [ bhaga+ ini] 0 bhAgyazAlI, saubhaagyshiil| 0 aizvarya yukta, saMpanna | bhagin (vi0) vaibhavazAlI, aizvarya sampanna | 771 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaGgavAsA bhaginikA (strI0) [bhagini+kan+TAp+itvam] 0bahina, 0yen| bhaginI (strI0 ) [ bhagin+ GIp ] bahina | bhaginIpati (puM0) bahanoI, bahina kA pati / bhaginIbha (puM0) dekho Upara bhaginIyaH (puM0) bahina kA putra, bhAMjA bhagIrathaH (puM0) bhagIratha nRp| nayati sma sa janyajano bhagIratho jahrukanyakA suyazAH / (jayo0 6/33) bhagIrathasutA (strI0) gaMgA / bhagna (bhU0ka0ku0 ) [bha+kta] TUTA huA, khaNDita huaa| 0 dhvasta, patita / 0 parAjita, parAsta huaa| bhagnakrama (puM0) atikramaNa / 0 parAjaya / bhagnaceSTa (vi0) ceSTA rahita, nirAza, hatAza / bhagnajaGgha (vi0) ghAyala jaMghA vAlA (jayo0vR0 1/19) bhagnatapa (vi0) khaNDita tapa vAlA / tapa meM bAdhA yukta / bhagnadarpa (vi0) darpavihIna, kSINa ahaMkAra vaalaa| bhagnanidra (vi0) jAgatA huA, nIMda se uThA huA / bhagnapatta (vi0) vidIrNa patte / bhagnapAtra (vi0) TUTe hue bhANDa / bartana | bhagnabhuja (vi0) khaMjA, bhuja se rhit| bhagnamanas (vi0) hatAza, nirAza, hatotsAhI / bhagnavrata (vi0) vrata meM doSa lagAne vAlA, vrata meM kamI karane vaalaa| bhagnasaMkalpa (vi0) saMkalpa rahita, utsAhahIna / bhagnI (strI0) bahina / bhaGkArI (strI0) DAMsamacchara, gomakSikA / bhakti (strI0 ) [ bha+ ktin] TUTanA, khaNDita honaa| bhaGgaH (puM0) [bhaJja-ghaJ] TUTanA, khaNDita honA, vibhakta krnaa| 0 vikRti / (jayo0 6 / 19) 0 parAbhava, praajy| 0vighna, bAdhA, rukaavtt| 0patana, dhvaMza naash| 0khaMDa, bhAga, hissA | 0 bhAga (jayo0 2 / 129 ) 0vibhAga, 0vikalpa | 0 paTasana / bhaGganaya: (puM0) vibhakta hone vAle naya, vibhAga yukta ny| bhaGgavAsA ( strI0) haldI / For Private and Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaGgA 772 bhaTTAraka bhaGgA (strI0) pttsn| mAdaka pey| bhAMga kA ghott| bhaGgiH (strI0) [bhaJja+in] viccheda, vibhAga, khaNDa, hissaa| 0dhArA, prmpraa| AbhAsa, prtiiti| prbhaag| 0dAMvapeMca, jAlasAjI, dhokhaadhdd'ii| bhaMgimA, dRSTi vicched| (jayo011/6) vibhaajn| chaTA jnm| (jayo0vR0 11/9) bhanin (vi0) [bhaGga ini] kSaNa bhaMgura, asthaayii| zIghra khaNDita hone vaalaa| bhaGgimat (vi0) vibhaajit| bhaGgura (vi0) TUTane yogya, vibhAjita hone yogy| 0kuTila, vakra, ghumaavdaar| bhaj (saka0) 0bhajanA, 0kIrtana karanA, guNagAna karanA, stuti karanA, prArthanA krnaa| (muni0 34) spaSTa krnaa| (suda0 116) (jayo0 1/95) pAnA-amI zamIzAna kRpAM bhajanti kRpAmanugrahaM bhajanti praapnuvnti| (jayo0vR0 1/87) sevA krnaa| 0vaMdanA krnaa| smaraNa karanA, dhyAna denaa| (jayo0 6/111) raTanA, ghoMTanA, thokanA (jayo0 1/48) 0prApta honA, bbhaaj| (jayo0 5/9) nirdiSTa karanA, niyata krnaa| bhAga lenA, hissA lenaa| 0samarpaNa krnaa| 0abhyAsa karanA, anugamana krnaa| 0pAlana karanA, bhognaa| upabhoga karanA, rakhanA, anubandha krnaa| 0anubhava karanA, adhihata krnaa| ArAdhanA karanA, satkAra krnaa| (samya0 100) 0chAMTanA, cunnaa| bhajakaH (puM0) [bhaj+Nvul] vitaraka, bAMTane vaalaa| 0pUjaka, arcaka, prArthaka, bhakta, upaask| bhajana (napuM0) [bhaj+lyuT] 0bAMTanA, hissA lenA, vibhaajn| 0arcana, pUjana, vndn| yogya, zreSTha, ucit| sevA, aaraadhnaa| bhajamAna (vi0) [bhaja+zAnac] bAMTane vAlA, upbhoktaa| yatheSTha, yogya, ucit| bhaGga (saka0) tor3anA, khaNDita krnaa| cunanA, cayana krnaa| ukhAr3anA, ujaadd'naa| nirAza karanA, prayala vyartha krnaa| 0pakar3anA, rokanA, grahaNa krnaa| 0harAnA, parAsta krnaa| ujjvala karanA, cmkaanaa| bhaJjaka (vi0) [bhan+Nvula] tor3ane vAlA, bAMTane vaalaa| 0khaNDita karane vAlA, ukhAr3ane vaalaa| bhaJjanaM (napuM0) [bhaJja lyuT] 0tor3anA, bhagna karanA, khaNDa krnaa| kaSTa denaa| nAza karanA, dhvaMza krnaa| 0haTAnA, bhagAnA, dUra krnaa| bhaJjana (vi.) tor3ane vAlA, khaNDa-khaNDa karane vAlA, kaSTa dene vaalaa| bhaJjanakaH (puM0) dAMta TUTanA, dAMta girnaa| bhaTa (aka0) pAlanA, poSaNa krnaa| sthira rkhnaa| 0bhAr3e para lenA, majadUrI lenaa| 0bolanA, bAtacIta krnaa| bhaTaH (puM0) yoddhA, sainika, bahAdura, vIra sipaahii| (suda0105) 0bhRti bhogii| 0vrnnsNkr| bhaTasanmaNi (puM0) nRpa, raajaa| adhipati, bhuupti| senaapti| bhaTAgraNI (vi0) yoddhAoM meM prmukh| 0viirshrii| (jayo08/24) bhaTTaH (puM0) [bhaT+tan] vijJa, prajJApuruSa, vidvaan| 0svAmI, prbhu| 0bhATa, bndiijn| bhaTTamImAMsakaH (puM0) mImAMsA mata kA vijJa puruss| (hita015) bhaTTAra (vi0) [bhaTTa svAmitvamicchati] zraddhAspada, puujy| bhaTTAraka (vi0) [bhaTTAra+kan] zraddheya, puujy| For Private and Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaTTini 773 bhadrapIThaM vijJajanoM ko prerita karane vaalaa| bhadAkaH (puM0) saubhAgya, smpnntaa| paNDitoM ko prerita karane vaalaa| bhaddilA (strI0) kollAga grAma ke dhammilla brAhmaNa kI bhaaryaa| mahAmanasvI, prbhaavshaalii| (vIro0 14/6) zAstrajJa, klaamrmjny| bhandatA (vi0) bhalA, ythesstthtaa| (suda0 4/14) 'bhaTTAn paNDitAna, arayati prerayatIti bhttttaarkH|' bhabhabhAjanam (napuM0) aspssttvaannii| (jayo0 16/50) (jaina0 la0 vR0 833) bhadra (vi0) [bhandra ka] bhalA, sukhada, smRddhshaalii| bhaTTina (strI0) [bhaTTa+ini+GIp] rAnI, raajkumaarii| uttama, shiv| (jayovR0 1/5) (samu0 3/44) prAjJI, vidussii| 0pramukha, pradhAna, sarvottama, mukhy| nATakoM meM dAsiyoM dvArA rAniyoM ko smbodhn| yatheSTa, zreSTha, shRdy| uccapada para pratiSThita naarii| kRpAlu, sauhaardpuurnn| bhaTTinI dekho uupr| 0anukUla, mNglprd| bhaDaH (puM0) [bhaND+ac] eka jAti vishess| 0stutya, zlAghanIya, prshNsniiy| bhaDilaH (puM0) netA, nAyaka, yoddhaa| priyatama, pyaaraa| 0bhRtya, sevk| 0kalyANa (suda0 137) zubha, isstt| bhaNa (saka0) kahanA, bolnaa| bbhaann| (jayo0 2/141) 0sddhrmshiilaa| bhadretvamadreriva mArgarItiM prAptA kilAsya varNana karanA, pratipAdana krnaa| prarupaNa krnaa| (samya0 prgunnprnniitim| (suda0 121) 135) (suda0 4/14) 0bhAti zobhate svaguNairdadAti ca prerayituzcittanirvRttimidi kathana, pratipAdana, vcn| bhdrH| (jaina0la0 833) 0bolanA, khnaa| bhadrakaH (vi0) 0zubha, yatheSTa, shresstth| prvcn| niruupnn| prtipaadn| maMgalamaya, manohara, rmnniiy| bhaNita (vi0) kathita, prtipaadit| bhadraka (puM0) devadAru kA vRkss| bhaNitvA (bhaN+ktvA) khkr| (suda0 70) bhadrakAraka (vi0) mNglprd| 0kalyANa kaark| sukhd| bhaND (aka0) chir3akanA, bolnaa| bhadrakumbhaH (puM0) pavitrajala kA ghtt| mNglklsh| khillI udd'aanaa| bhadrakara (vi0) samRddhakArI, sampatti prdaataa| vyaMga krnaa| bhadraghaTaH (puM0) kalyANakArI ghtt| 0bolnaa| bhadratA (vi0) sahRdayatA, lokakalyANakArI dRSTi vaalaa| upahAsa karanA, majAka udd'aanaa| bholaapn| matto'pyavittavidhireSa mayopakAryaH kinneti cetasi bhaNDaH (puM0) [bhaND+ac] vidUSaka, bhaanndd| sa bhadratayA vicaary| (suda0 4/24) bhaNDakaH (puM0) [bhaND+kan] khaMjana pkssii| bhadratAkArI (vi.) kalyANakArI, upkaarii| bhaNDanaM (napuM0) [bhaND+lyuTa] 0kavaca, bstr| 'jayatajjagatItyevamasmAkaM bhadratAkArI' (vIro010/26) ___ utpAta, dusstttaa| bhadratApas (vi0) zreSTha tpsvii| utkRSTa tapa karane vaalaa| bhaNDila (vi0) [bhnndd| ilac] 0saubhAgyazAlI, sukhada, shresstth| | bhadadAnaM (napuM0) uttama daan| yathocita paatrdaan| prasannatA, klyaann| bhadradezikA (strI0) bhadra updeshikaa| AtmakalyANakArI bhaNDila: (puM0) guptacara, dUta, sNdeshvaahk| updeshikaa| (jayo0 36) pravacana pttu| 0kArIgara, dstkaar| bhadranAman (puM0) khNjnpkssii| bhadantaH (puM0) zreSTha, sjjn| jaina evaM bauddha AgamoM meM bhadraparamparA (strI0) yatheSTa prmpraa| 'khyAtigato bhadraparamparAyAM sajjanoM ke udbodhana ke lie 'bhadanta' zabda kA prayoga nAlIkavAgityasako dhraayaam| (samu0 3/23) hotA hai| bhadrapITha (napuM0) rAjagaddI, siNhaasn| sukhaasn| For Private and Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhadrabalanaH 774 bhayAnaka bhadrabalanaH (puM0) blraam| 0bldev| bhadrabAhu (puM0) eka prasiddha jainaacaary| 'sa bhadravAhornikaTe munirbhavan' (samu0 4/31) 0shrutkevlii| (vIro0 22/2) bhadrabhAvaH (puM0) uttama bhAva, zreSTha bhaav| (hita0 7) prabhorjanmani lokAnAmAzayo bhdrbhaavbhaak| (hita0 7) 0bhadra vicaar| (suda0 113) 'nizamyed bhadrabhAvAt sva praanneshvrbhaassitm| (suda0 113) bhadramitra (puM0) zrI padmakhaNDa nagara ke sudatta vaizyavara evaM sumitrA kA putr| (samu0 1/30) zrIbhadramitro mRducittalezaH' (samu0 3/1) bhadramukha (vi0) haMsamukha, harSita vadana vaalaa| mhody/mhaanubhaav| bhadramRgaH (puM0) uttama hsti| 0zreSTha jAti kA hirnn| bhadareNuH (puM0) airAvata hsti| bhadravarman (puM0) nvmllikaa| bhadazAkhA: (puM0) uttama tthniyaaN| bhadazIla (vi0) uttmaacrnn| (dayo0 76) 0shubhaacrnn| bhadrazrayaM (napuM0) candana tru| bhadrazriyaM dekho uupr| bhadrazrIH (strI0) caMdana tru| bhadrasAlaM (napuM0) bhadrasAla nAmaka vn| (bhakti0 ) bhadrA (strI0) [bhadra+TAp] gaay| svarga gNgaa| tithi vishess| bhadrAnAmatithirdvitIyA vaasti| (jayo06/88) 0prabhAsa gaNadhara kI mAtA, rAjagRha ke rAjA bala kI bhaaryaa| (vIro0 4/12) bhadrAkAraH (puM0) zreSTha chvi| bhadAkRtiH (strI0) manorama AkRti, ramaNIya muurti| bhadrAcaraNaM (napuM0) uttama aacrnn| 0zubhadhyAna, uttama critr| bhadAtmajaH (puM0) tlvaar| bhradApratimA (strI0) pUrvAdik meM sthita manojJa prtimaa| (dayo0 111) bhadAvyAkhyA (strI0) siddhAMtagata vivecn| bhadrAsanaM (napuM0) rAjagaddI, siNhaasn| sukhaasn| bhadrikA (strI0) [bhadrA kan+TAp] 0taabiij| 0doyj| bhadrilaM (napuM0) [bhadra ilac] samRddhi, saubhaagy| kNpnshiil| | bhambhaH (puM0) [bhambhA +ka] 0mkkhii| 0dhuaaN| bhammAravaH (puM0) [bhammA+ru+ac] gAya kA rNbhaanaa| bhayaM (napuM0) [vibhetyasmAtbhI-apAdAne ac] Dara, AzaMkA, aatNk| saMkaTa, jokhima, khtraa| trAsa, vyaadhi| 0bhiiti| ihaloka, paraloka, vedanA, arakSA, agupti, maraNa, akasmAt bhy| (samya0 1/1) bhayakAraka (vi0) bhayapUrNa, kssttdaayk| (jayovR0 1/35) bhayaGkara (vi0) bhayAnaka, kaSTadAyI, sNkttpuurnn| (samya0 1/1) 0bhiitikrii-duHkhdaayinii| (jayo0 2/59) daarunn-snggmito'pybhyNkrH| (samu07/29) bhayaDiNDimaH (puM0) yuddha meM prayukta hone vAlA vAdya, Dhola, maaruuvaady| bhayadAyaka (vi0) bhaya utpanna karane vAlA, pIr3AdAyaka, kssttdaayk| (dayo0 50) (jayovR08/7) bhayadruta (vi0) parAjita, bhAgA huaa| bhayanAzaka (vi0) kaSTa ko naSTa karane vAlA, pIr3AhAraka, duHkhhrtaa| (jayovR0 2/31) bhayapUrNa (vi0) bhayakAraka, kssttjny| (jayo0vR0 1/35) bhayaprada (vi0) bhayAnaka, bhaya utpanna karane vAlA, bhykaark| bhayabhIta (vi0) bhayADhyA (vIro0 3/4) dari, bhyyukt| (jayo0vR0 1/19) bhayabhRta (vi0) satarka, saavdhaan| (jayo0 25/87) bhayavarjita (vi0) bhybhiiti| (jayo0 2/153) bhayavinaya (vi0) anukUla prvRtti| bhayavipluta (vi0) duHkha se ghirA huaa| bhayavyUhaH (puM0) bhyckr| 0kaSTa yukta gheraa| bhayasaMjJA (strI0) bhItirUpa pariNAma, bhaya kI adhikatA, traasruup| 'bhayasaMjJA, traasruupaa| bhayahara (vi0) bhayanAzaka, kaSTa haraNa karane vaalaa| (suda05/1) bhayADhya (vi0) bhayAnaka, bhykaark| (suda0 1/23) bhaya se ADhya-bhayabhIta, bhaya se sNyukt| (suda0 77) bhayAdvaya (vi0) bhayabhIta, DarA huaa| (vIro08/4) bhayAtura (vi0) DarA huA, duHkha se piidd'it| (jayo0 87) bhayAnaka (vi0) bhayakAraka, bhyaatur| bhISaNa, bhyjnk| (jayo0vR08/6) For Private and Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhayAnaka: 775 bharatezatuk bhayAnakaH (puM0) vyaaghr| bhayAnvita (vi0) bhayAkrAnta, bhaya yukt| (jayo0vR0 6/5) bhayabhIta huA 'bhayA zobhayA bhayena cAnvitA' (jayo070 5/100) bhayApahAriNi (vi0) bhynaashk| (jayo0 23/2) bhayAlutA (vi0) bhaya ko dUra krnaa| (jayo0vR0 1/29) bhayuta (vi0) nakSata shit| bhairnakSatrairyutasya (jayo0 4/59) bhara (vi0) dhAraNa karane vAlA, dene vAlA, bharaNa poSaNa karane vaalaa| bharaH (puM0) bhAra, bojha, vjn| (jayo0 2/138) bharaka (vi0) bhAra sthaan| (jayo0 25/87) bharaTaH (puM0) [bhR+aTan] 0kumhaar| 0kumbhkaar| sevk| bharaNa (vi0) paripUraNa, pUrti (jayo0 5/82) nirvAha karane vAlA, Azraya dene vAlA, sahArA dene vAlA, pAlana-poSaNa karane vaalaa| bharaNaM (napuM0) [bhR+lyuT] pAlana poSaNa, nirvAha karanA, Azraya denaa| 0lAnA, prApta krnaa| bhAravahana, majadUrI, bhaadd'aa| bharaNaH (puM0) bharaNI nksstr| bharaNI (puM0) bharaNI nksstr| bharaNDaH (puM0) [bhR+kaNDan] 0prabhu, svAmI, nAthA rAjA, nRpa, adhipti| 0zAsakA baila, saaNdd| bharaNya (vi0) [bharaNa+yat] pAlana-poSaNa karane vAlA, Azraya dene vaalaa| majadUrI, bhaadd'aa| bharaNyabhuj (puM0) sevaka, bhRtya, vRttiyukta sevk| bharaNyA (strI0) bhAr3A, mjduurii| bharaNyuH (puM0) nAtha, svAmI, prbhu| candra, sUrya, agni| mitra, prrkssk| bharataH (puM0) [bharaM tanoti tan-Da] RSabhadeva kA jyeSTha putra bhrt| (jayo0vR0 1/66) marudevI rAnI kA putr| prathama tIrthaMkara RSabhadeva ke sau putroM meM prathama putra bharata hai, jo SaTkhaNDAdhipati cakravartI hue| (jayo0 3/88) bhAratavarSa kA inhIM se pdd'aa| zakuntalA aura duSyanta putra bhrt| 0bharatamuni, nATyazAstra ke prnnetaa| 0 nksstr| 0agni| 0camatkAra yukta rtn| (jayo0vR0 1 / 88) bharatakhaNDaM (napuM0) bhaartvrss| bharatajJa (vi0) naattyshaastrjny| bharatacakravartin (puM0) bharata cakravartI RSabhaputra bharata, jinhoMne SaTkhaNDa vijaya ke uparAMta cakraratna ko prApta kiyA kiyA thaa| bharatanandanaH (puM0) bharataputra, arkkiirti| (jayo0 7/17) (jayo0 3/52) bharataputraH dekho uupr| bharatabhUpatuja (puM0) bharata rAjA kA putra arkiiti| (jayo0 4/17) bharatabhUpasya tujaM putramarkakIrtim' (jayo04/17) bharatavandanazcakrabandhaH (puM0) eka chanda bhaktAnAmanukUla sAdhanakara vIkSyArhatAM saMstavaM raGgattuGga-taraGga- bhRdaghanavane potoyamaM priitidm| tasmiMstigmakarodaye ca na ihAstvantastamonAzanaM narimbhakasAramadbhutaguNaM vande sadaGga punH|| (jayo0 20/89) isakA vizeSa adhyayana-DaoN. kiraNa TaNDana ke dvArA pratipAdita zodha graMtha mahAkavi jJAnasAgara ke kAvya eka adhyayana pR0 350 dekhA jA sakatA hai| bharatavarSaH (puM0) bhaartvrss| bharata-samrADAtmajatva (vi0) bharata samrATra ke putratva ko prApta huaa| (jayo010 7/8) bharatAGgabhU (puM0) 0arkakIrti bharata ke aMga se utpnn| 0bharatAtmaja arkkiirti| (jayo0vR0 7/12) bharatAtmajaH (puM0) arkkiirti| (jayo0 9/212) bharatAnIkaH (puM0) bharata kI senA, samrATra cakravartI bharata kA sainydl| (jayo0 13/53) bharatAnvayacandaH (puM0) kulendu, bharata putra arkkiirti| (jayo030 7/13) bharatAdhipaH (puM0) bhAratadeza kA cakravartI RSabhaputra bhrt| __'bharatamAtrasya adhipaternetA iyAneva' (jayo0vR0 6/115) bharatAbhidhAnaM (napuM0) bharata naam| (suda0 1/13) bharatezaH (puM0) bharata cakravartI, bhArata kA adhipti| bharatezatuk (puM0) arkkiirti| bharatezasya tuk-kumAraH (jayo0 6/14) (jayo0 4/50) For Private and Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bharatezasutaH bharatezasutaH (pu0 ) arkakIrti / bharadvAjaH (puM0) eka RSi, sapta RSiyoM meM prasiddha eka RSi / bharita (vi0) [bhara itac] bharaNa-poSaNa yukta, pAlana-poSaNA kiyA gyaa| 0 bharA huA, paripUrNa / bharin (vi0) bhAra vaahk| (jayo0vR02/29) bharu: (puM0) [bhU+un] prabha svAmI nAyaka, adhipti| 0 pati / 'bharuNAM bhartRNAM madhye sthitAbhistaruNibhistulyAH ' (jayo0 14 / 21) bhara-bhartari kAJcane iti vishvlocnH| (jayo0vR0 14 / 21 ) bharukta (vi0) suvarNaghaTita 'bharuNokteH suvarNaghaTitairatha ca (jayo0vR0 17/7) bharujaH (puM0) ['bha' iti zabdena rujati bharuj+ka] gIdar3a / bharuTakaM (napuM0) [bhR+uTa+kan ] talA huA mAMsa / bharutsakha (vi0) moma sadRza bharutsakhamanuM matvA tasyA mdnvnmnH| narataH sthAtuM zazAkedaM mnaagpyucitsthle|| (suda0 76) bharustabhamayI (vi0) suvarNastambhamayI (jayo0 11 / 19 ) bharo suvarNasya stambhamayI' (jayo0vR0 11 / 19) bhargaH [bhuj+ghaJ ] ziva / bhargya: (puM0 ) [ bhRj + Nyat ] ziva / bharjanaM (napuM0) [bhRj + lyuT ] talanA, bhuunnaa| bharjana (vi0) bhUnane vAlA, talane vAlA, pakAne vAlA / bhartR (puM0) [bhR+tRc] pati, bhartA (jayo0 2 / 150) (suda0) 0vallabha, priy| (jayo0 1/11) 0 svAmI, prabhu, mahattara | 0 senApati, netA, rakSaka (jayo0 23 / 76 ) 0bhrnn-possnnkrtaa| www.kobatirth.org bhartRdArakaH (puM0) yuvarAja, rAjakumAra / bhartRdArikA (strI0) yuvarAjJI / bhartRvrataM (napuM0) pAtivrata, patibhakti, patiparAyaNatA / bhartRzoka (puM0) pati kI mRtyu para zoka / bhartRhari (puM0) eka rAjA / vairAgya zataka evaM zRMgAra zataka ke kartA saMskRta kAvyakAra | bhartsa (saka0) dhamakAnA, DarAnA, jhir3akanA, vyaMga karanA / bhartsaka (vi0) [bhars - Nvul ] dhamakAne vAlA, DarAne vaalaa| 0 abhizApa | bha (puM0) bhAr3A, kirAyA, majadUrI, paarshrmik| (samya025) 776 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharman (napuM0 ) [ bhR+manin] 0sahArA, saMdhAraNa, Azraya, AdhAra / 0majadUrI, bhaadd'aa| 0sonaa| 0 sone kA sikkA / 0 nAbhi / bhal (saka0) dekhanA, avalokana karanA, pratyakSa karanA, nigAha ddaalnaa| bhalalU (saka0 ) 0ghAyala karanA / 0varNana karanA, bolnaa| 0coTa phuNcaanaa| bhavatarU bhallaH (puM0) eka astra, bhAlA, jisameM agrabhAga para lohe kA tIkhA gola evaM nukIlA hotA hai, jo vyakti kI UMcAI barAbara yA isase bar3e bAMsa meM nibaddha hotA hai| 0 bhAlU, rIcha / bhallakaH (puM0) bhAlU, rIcha / bhallAta: (puM0 ) [ bhall+at+ac] bhilAve kA paudhA / bhallukaH (puM0) [bhallU Uk] rIcha, bhaaluu| bhava (vi0 ) [ bhavatyasmAt bhU apAdAne ap] utpanna, janma letA huA, udita huaa| 0 avatarita huA, AyA huA / bhavaH (puM0) honA, utpatti, sattA 0janma, utpatti, prasUti (jayo00 23/75) 0 srota, muul| (samya0 125/80 ) saMsAra 0rudra (jayo0 1/15) bhavakSitiH (strI0) janma sthAna, utpatti sthAna bhavakSid (vi0) saMsAra nAzaka / bhavachedaH (puM0) punarjanma rokanA / bhavacchida (vi0) saMsAra vinAza (jayo0 25/1) bhavat (vi0) [bhU+zatR] hone vAlA, ghaTita hone vaalaa| (jayo0 4/12) 0 Apa, tuma, samAdara ke lie prayukta zabda (suda0 98) bhavatA bhavatA praNAyakena (jayo0 12/46) bho subhadra bhavatAmadhiveza:' (jayo0vR0 4 / 36) bhavAnniti (suda099) bhavataH (vi0) bhavazabdAttasil pratyaya iti vizvalocana: / (jayo0 18/17) aapkaa| For Private and Personal Use Only bhavatarU (puM0) saMsAra rUpI vRkss| ( bhakti 0 7 ) bhavati bhavatIti bhavacchabdasya saptamyekavacana bhavati nahi bhavati bhavati madana (jayo0 6/87) Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavatA ooo bhavArNavaM bhavatA (strI0) aapkii| (suda0 124) bhavatAt (vi0) prshNsniiy| (suda0 1/9) bhavatAdRzI (vi0) Apa jaisii| (samu0 7/19) bhavatI (strI0) [bhU+zatR+GIp] ApakI, tumhaarii| (samu03/14) bhavatocita (vi0) Apake lie ucita, usake anukuul| (suda0 110) bhavadIya (vi0) ApazrI kA, ApakA, (suda0 2/14) (puM0) mahodaya kA, bhavandhI kA pti| (dayo010) bhavadIyapAdAH Apake crnn| bhavadevaH (puM0) bhavazrI kA pti| (dayo0 10) bhavanaM (napuM0) [bhU+lyuT] 0ghara, AvAsa, nivaas| sthaan| makAna, imaart| bhavanapatiH (puM0) gRhapati, mAlika, gRhsvaamii| bhavanapradezaH (puM0) zayyAgAra prdesh| bhavanasya zayyAgArasya prdeshe| 0bhv-vn-prdesh| nakSatroM ke sthAna svarUpa AkAza prdesh| 'bhAnAM nakSatrANAM vanasya sthAnasya pradeze' (jayo0vR0 15/37) bhavanasvAmin (puM0) gRhapati, ghara kA maalik| bhavanodaraM (napuM0) gRha kA madhyavartI bhAga, aaNgn| bhavantaH [bhU+zatR+ghaJ] Apa saba, isa samaya meN| bhavantI (bhU+zatR GIp)ApakI, guNavatI strii| bhavanavAsI (puM0) deva vizeSa, bhavanoM meM nivAsa karane vAle bhavavicayaH (puM0) duHkha rUpa ciNtn| bhavavipAkaH (puM0) apane yogya phala denaa| bhavavimocaka (vi0) praannvighaat| bhavazrI (strI0) ziMzapAvAsI mRgasena dhIvara kI maataa| bhavasaMbhavanArti (strI0) saMsAra ke du:kha ke vyaakul| duHkhI, ___Arta yukt| (samu0) bhavastalaM (napuM0) bhuutl| (suda0 3/18) bhavastha (vi0) saMsAra sthit| bhavasthitiH (strI0) saMsAra sthiti, ___oAyuviSayaka sthiti| bhavasmRtiH (strI0) jaatismrnn| (jayo0 23/46) bhavAtiga (vi0) vItarAgaH sAMsArika jIvana para vijaya prApta karane vAlA, viitraagii| bhavAn ( ) ApakA, Apa, tumhaaraa| bhuvi bhavAn vibhaviSyati bho bhavAn vipadagAH pada gAstu vayaM navAH' (suda0 3/31) (jayo0 9/11) bhavAni (puM0) jyotissi| (suda0 1/21) bhavAnI (strI0) pArvatI, gaurii| bhavAnugAmI (vi0) anya bhava meM utpanna hone vaalaa| bhavAntaka (vi0) janma jraa-mRtyunaashk| 'bhavasya janma-maraNAtmakasya saMsArasya antakA: nAzakAH bhavantIti parihAraH' (jayovR0 1/94) bhavAntaraM (napuM0) 0punarjIvana, 0punarAgamana, 0anyjjnm| (jayo0 23/33) bhavAntarAriH (puM0) pUrvAnubaddha vairii| (jayo0 23/70) bhavAndha (vi0) saba/saMsAra rUpI aNdhaa| (suda0 2/47) bhavAndhu (strI0) bhavakUpa, sNsaargrt| (suda0 1/3) bhavAndhugartaH (puM0) saMsAra rUpa aNdhkuup| (samu0 1/3) bhavAMstu (avya0) Apa to haiN| (suda0 113) bhavAdaza (vi0) Apa jaisA dikhAI par3ane vaalaa| (jayo0 3/33) (jayo0 26/37) bhavAbdhiH (puM0) saMsAra smudr| (su0 2/31) (bhakti0 1) bhavAbdhitIraH (puM0) saMsAra samudra rUpI ttt| (suda 1/1) bhavAbhiya (vi0) saMsAra jayI-bhavAt saMsArAnnAsti bhIryasyataM bhavAbhiyaM lokavijayinaM jinnaath| (jayo0 19/47) bhavAmbudhiH (strI0) saMsAra smudr| (samu0 4/20) bhavAraNyaM (napuM0) saMsAra rUpI jNgl| bhavArNavaM (napuM0) saMsAra smudr| dev| bhavabhRt (puM0) saMsArI jn| (jayo0 2/31) 'bhavaM vibhratIti bhavabhRtaH saaNsaarikjnaaH'| bhavaparivartanaM (napuM0) saMsAra parAvartana, cturgtibhrmnn| bhavapAta (vi0) saMsAra lop| bhavapratyaya avadhijJAna (napuM0) narakAdi kI utpatti kA kAraNabhUta jnyaan| bhavabhUti (puM0) saMskRta kA eka kvi| bhavabhAjA (puM0) sNsaarotptti| (suda0 112) bhavabhayas (vi0) saMsAra naashk| (suda0 5/1) bhavamaraNa (napuM0) Ayu kSINa honaa| bhavarud (puM0) antima samaya meM bajane vAlA ddhol| bhavalokaH (puM0) naraka, tiryaMca, deva aura manuSya lok| bhavavirakta (vi0) saMsAra se vimukh| (samu0 3/1) For Private and Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavArNavasetu 778 bhavyAtman bhavArNavasetu (puM0) saMsAra pAra hetu pul| (jayo0 2/101) / bhavika (vi0) dAtA, upyogii| bhavikaM (napuM0) kalyANa, sukha, aanNd| bhavitavya (vi0) [bhU+tavyat] ghaTita hone vAlA, ghaTita honA caahie| 0honhaar| bhavitavyatA (strI0) [bhavitavya tal+TAp] 0anivAryatA, honii| bhAgya, praarbdh| bhavitu (bhU+tRc) bhAvI, hone vaalaa| bhoktuM gatA (jayo0 14/3, jayo0 11/23) bhavitrI dekho uupr| bhavin (bhU+ini) bhaviSyat (jayo0 10/119) 0chadmastha jIva bhavinAM chadmasthAnAM sthAnAM varo vidhiH| (jayo0 2 / 84) bhavinaH (puM0) kvi| bhavila: (puM0) premI, lampaTa, kaamii| bhaviSNu (vi.) [bhU+iSNuc] hone vaalaa| bhaviSya (vi.) [bhU+luT+sya+zata] bhAvI, bhaviSya sambaMdhI, Age Ane vaalaa| bhaviSyaM (napuM0) bhAvIkAla, uttrkaal| bhaviSyakAlaH (puM0) AgAmI kAla, anAgata kaal| (jayo010 12/73) bhaviSyajJAnaM (napuM) AgAmI kAla sambaMdhI jnyaan| bhaviSyat (vi0) [bhU+luT+sya+zata] AgAmI kAla smbNdhii| bhaviSyatkAlaH (puM0) AgAmI kAla, Age batAne vAlA smy| bhaviSyatIti bhvissyt| (dhaka 13/286) bhavocchedaka (vi0) janma-maraNa naashk| (jayo0 23/75) bhavodadhiH (puM0) saMsAra smudr| (bhakti0 2) bhavya (vi0) [bhU+yat] 0zreSTha, unnata, uttama, ucita, aanndprd| upayukta, acchA, bdiyaa| mnorNjk| (suda0 1/5) vidymaan| pavitra (samu0 1/4) manohara, ramaNIya, suNdr| (jayo0 1085) 0anupama, yatheSTa, smiiciin| 0ati mnohr| (jayo0 3/77) utkRsstt| divy| (jayo070 2/40) saumya, zAMta, mRdu| bhavyaH (puM0) bhavya jIva, nikaTa bhaviSya meM mukti ko prApta hone vAlA jiiv| (vIro0 14/29) samyagdarzanAdi bhAva se jo mukta hoMge-'samyagdarzanAdibhirvyaktiryasya bhaviSyatIti bhavyaH' (sa0si0 8/6) mahimA yasya bho bhavyA llaamaamaaduurgH| (suda0 136) bhavyaM (napuM0) anAgata, bhvissytkaal| 0pariNAma, phala smRddhi| bhavyakara (vi0) uttama kAraNa karane vaalaa| bhavyakArya (vi0) yatheSTa kArya, ucita kaam| bhavyakaumudI (strI0) suMdaratA yukta caaNdnii| bhavyagAtraM (napuM0) suMdara shriir| bhavyagehaM (napuM0) uttama prAsAda, unnata gRh| bhavyacAtakaH (puM0) zreSTha ppiihaa| (samu0 5/27) bhavyacetas (vi0) bhakta, guNagrAhI vykti| (jayo0 2/29) 0bhavyajana, sjjn| bhavyajanaH (puM0) sjjn| (bhakti01) bhvyjiiv| bhavyajanman (napuM0) acchI pryaay| 0uttama yoni| bhavyajAtiH (strI0) uttama jAti, zreSTha jaati| uttama kula meM utptti| bhavyatama (vi0) uttama se uttm| (suda0 2/31) bhavyatApas (vi0) utkRSTa tpsvii| bhavyadivAkaraH (puM0) aruNodaya, sUryodaya, prabhAtakAla kA suury| bhavyadravyaM (napuM0) uttama vstu| bhavya payoruhaH (puM0) sajjana rUpI kml| bhavyAni manoharANi ca tAni payoruhANi (jayovR0 1/96) bhavyabhAvaH (puM0) pavitrama, pavitra prinnaam| (jayo0vR0 2/67) ucita bhaav| 0samyak bhaav| bhavyabhramaraH (puM0) AnaMdaprada bhrmr| (samu0 1/4) bhavyamilindaH (puM0) harSa se paripUrNa bhaure| bhavyabhramara (samu01/4) bhavyarataM (napuM0) anupama rtn| bhavyarathaH (puM0) suMdara vAhana, acchA rth| bhavyavrataM (napuM0) divya vrata, paramArtha sAdhaka vrt| (suda02/31) bhavyazarIraM (napuM0) divytnu| (jayo0vR0 2/40) bhavyo yogyaH, maMgalapadArtha jJAsyati yo na tAvadvijAnAti sa bhavya iti tasya zarIraM bhvyshriirm| (jaina0la0 839) bhavyasiddha (vi0) bhaviSya meM mukta hone vAlA siddh/mukt| bhavyasparzaH (puM0) icchita sprsh| 0anupama sprsh| bhavyAtman (puM0) bhvyjiiv| (suda0 4/39, muni0 1) For Private and Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyAmbujaM 779 bhAgaH bhavyAmbujaM (napuM0) bhavya kml| (bhakti0 21) bhavyottama (vi0) bhavyoM meM shresstth| (vIro0 20/22) bhaS (aka0) bhauMkanA, gurraanaa| jhir3akanA, DAMTanA, phaTakAranA, dhmkaanaa| bhaSaH (puM0) [bheS+ac] zvAna, kuttaa| bhaSakaH (puM0) 0zvAna, kuttaa| bhaSaNaH (puM0) [bhaS+ghaJ] kuttaa| bhaSaNaM (napuM0) [bhaS+lyuT] 0bhauMkanA, gurraanaa| kathana, bolnaa| bhas (aka0) kahanA, bolnaa| (jayo0 12/20) bhasad (puM0) [bhas+adi] suury| dinkr| 0bttkh| smy| ucita kaal| ddoNgii| yoni| bhasan (napuM0) [bhaS+lyuT] madhumakkhI / bhasantaH (puM0) kAla, smy| bhasita (vi0) [bhas+kta] bhasma se nirmita huaa| bhastrakA (strI0) dhauMkanI, mazaka, camar3e kI thailii| bhasvA (strI0) vAyusaMvarddhinI, dhauNknii| (jayovR0 11/68) bhasthAnaM (napuM0) nksstrsthaan| (jayo0 15/54) bhvrg| (jayo0vR0 1/37) bhasmakaM (napuM0) [bhasman kan] svarNa, rjt| 0bhasmaka vyAdhi, jisameM bhUkha kI tIvratA banI rahatI hai| bhasmakaruj (napuM0) bhasmaka vyaadhi| (jayo0 2/63) bhasmakalA (strI0) naashvidhi| (samu0 7/3) 0cUrNa banAne kA pddhti| bhasman (napuM0) [bhas+manin] 0rAkha (jayo0 2/77) nAza, samApti, kssy| (jayo0 2/116) bhasmasAt kroti| (jayo0 6/29) bhasmakAraH (puM0) dhobii| bhasmakUTaH (puM0) rAkha samUha, rAkha kA ddher| bhasmagaMdhA (strI0) rAkha kI gNdh| bhasmatUlaM (napuM0) kuharA, hima, vrss| bhasmarogaH (puM0) bhasmaka vyaadhi| bhasmavastu (napuM0) chinna-bhinna vstu| 0kSINa hone vAlI vstu| (suda0 2/40) bhasmavedhakaH (puM0) gandhI, kpuur| bhasmavyAdhiH (strI0) bhasmaka rog| bhasmasAt (avya0) [bhasman+sAti] rAkha kI sthiti meN| bhasmasnAnaM (napuM0) rAkha kA lep| bhasmAdhikArI (vi0) vibhuutimaan| bhasma ko/rAkha ko lapeTane vaalaa| (jayo0vR0 6/29) bhasmIbhAvaH (puM0) kSINabhAva, hIna prinnaam| (jayo0vR0 1/46) bhasmIbhUta (vi0) dgdh| (jayovR05/25) vidagdha (jayo0vR0 12/70) 0jalA huaa| bhA (aka0) camakanA, dedIpyamAna honA, 0zobhita honA, svaccha honaa| (vAbhau suzobhita jayo0 3/103) vybhaat| (jayo0 3/88) bhAsyati (jayo0 3/67) pratIta honA, AbhAsa honaa| (suda0 100) suhAnA, acchA laganA-bhAti labdhaviSaya vyavasthiti (jayo0 2/2) priya lgnaa| bhAtu (suda0 1/33) dikhAI denA, prakaTa honaa| pragati karanA, unnati krnaa| bhA (strI0) [bhA+a+TAp] 0dIpti-dIptau ca sthAnamAtre bhA iti' vizvalocanaH (jayo0 24/12) prbhaa| (jayo0vR0 1/2) prakAza, AbhA, zobhA, kaanti| bhAnAM zobhAmAn (jayo0 11/93) 0sauMdarya, rmnniiytaa| chAyA, pratibimba, prchaaii| nakSatra, taaraa| bhAnAM nksstraannaam| (jayo0 11/93) bhAkta (vi0) [bhakta+aN]0parAzrita, praadhiin| dUsare para Azrita, dUsare se bhojana prApta karane vaalaa| 0sevA ke lie, bhojana yogy| bhAstika (vi0) [bhakta+Thak] anujIvI, praashryii| bhAktikajanaH (puM0) anujIvI loga, bhakti karane vAle log| (vIro0 21/22) bhAkSa (vi0) [bhakSA+aN] udara, peTa, bhojnbhtttt| bhAgaH (puM0) [bhaj+ghaJ] bhAga, hissA, aMza, prabhAga, aMzadAna, (suda01/13) vitaraNa, vibhAjana, niytn| 0bhAgya, kismt| kisI vRtta kI paridhi kA ghAta yA aNsh| For Private and Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAgakalpanA 780 bhAjaka: rAzicakra kA tIsavAM aNsh| bhAgyacakaM (napuM0) bhAgyakrama, prArabdha kA praavrtn| 0labdhi, kakSa, antraal| bhAgyajyoti (strI0) Ananda jyoti| sthAna, kssetr| (samya0 139) bhAgyadAyI (vi0) saubhAgya shaalii| bhAgakalpanA (strI0) aMza vibhaajn| bhAgyadivAkaraH (puM0) daiva suury| (jayo010 26/43) bhAgakAriNI (vi0) saubhAgya shaalinii| bhAgyapathaM (napuM0) AnaMda maarg| klyaannpth| bhAgajAti (strI0) bhinna rAziyoM ko ghaTAkara hara samAna krnaa| bhAgyapUrNaH (puM0) saubhAgya yukt| 'tAruNyapUrNAmiha bhAgyapUrNAH' bhAgadheyaM (napuM0) khaNDa, aMza, hissaa| (vIro09/31) 0bhAgya, praarbdh| bhAgyapratItiH (strI0) samRddhi kA AbhAsa, acchAI kA jnyaan| bhAgabhAj (vi0) hissedAra, bhaagiidaar| (jayo0 885) bhAgabhuj (vi0) nRpa, adhipti| bhAgyabalaH (puM0) daiva yog| (dayo0 100) svAmI, naayk| bhAgyayogaH (puM0) daiva yoga, kalyANa kA smaagm| bhAgavata (vi0) pavitra, puSkarazIla, shuddh| bhAgyaballI (strI0) bhAgya ltaa| (jayo0 4/43) bhAgavatI (strI0) saubhaagyshlinii| (jayo0 6/74) bhAgyavitasti (strI0) bhAgya vistAra, prArabdha kI vyaapktaa| bhAgazas (avya0) [bhAga+zas] aMzAnusAra, khaNDa rUpa meN| (jayo0 4/47) bhAgaharaH (puM0) uttraadhikaarii| bhAgyavidhi (strI0) daivvidhaan| (vIro0 5/4) 0bhAga denaa| bhAgyaviplavaH (puM0) durbhAgya, saubhAgya hiin| bhAgika (vi.) [bhAga+Than] khaNDa se sambandhita, aMza banAne bhAgyAnukUlaH (puM0) saubhAgyazIla, bhaagyaanusaar| (samu0 1/32) vAlA, bhinna sNbNdhii| nija prayatnena tadeka nAma bhAgyAnukUlaM draviNaM shryaamH| sau meM se eka bhAga eka prtisht| (samu0 1/32) bhAgin (vi0) khaNDa se yukta, aMzadAna vAlA, hissedaar| bhAgyodayaH (puM0) shubhyogvsh| (jayo0vR0 23/30) (vIro0 17/41) prArabdha kI prtiiti| (dayo0 115) sambaMdhita, grst| puNyapariNAma (jayo0 1/106) bhAgyodayAccakAstIti 0bhAgyavAna, saubhAgya zAlI, bhaagyshaalin| (jayo012/27) sa pArNo me mhaamnniH| (jayo0 1/106) bhAgineyaH (puM0) [bhaginI+Dhaka] bhAnajA, bahina kA putr| 0bhAgyavaza (suda0 98) bhAgineyI (strI0) bhaanjii| bhAGga (vi0) [bhaGgA+aNa] paTasana se nirmita, sana kA banA bhAgIrathI (strI0) [bhAgIratha+aNa+GIp] gaMgA ndii| (jayo010 huaa| 9/67) bhAGgakaH (puM0) jIrNa zIrNa vastra, cithdd'aa| bhAgyaM (napuM0) [bhaj+Nyat] 0puNyodaya-'svAgatamiha bhavatAM bhAGgagInaM (napuM0) [bhaGgagAyA bhavanaM kSetraM-khaJ] sana kA khet| khalu bhAgyAnniH svAgata-gaNanA api caajnyaa| (jayo0 bhAj (saka0) bAMTanA, vitarita krnaa| 12/143) bhAj (vi0) [bhAj+kvip] hissedAra, sahabhAgI, shyogii| prArabdha, daivyog| (samya0 43) 'bhAgyena tenAstu upayoga karane vaalaa| samAgamo'pi' (suda0 2/22) 0 adhikAra karane vAlA, prApta karane vaalaa| 0saubhAgya, vizeSa kRpaa| (suda0 98) bhAvuka, sacetana, anurkt| samRddhi, smpnntaa| (suda0 124) AvAsI, nivaasii| Ananda, klyaann| Azraya lene vAlA, khojane vaalaa| bhAgyakramaH (puM0) daiva gati, bhaagyckr| pUjA karane vAlA, stuti vaalaa| bhAgyavata (vi0) saubhAgya ko prApta huaa| kartavyazIlA bhAgyagatiH (strI0) prArabdha kI avasthA, prArabdha kA praavrtn| | bhAjakaH (puM0) [bhAj+Nvula] bAMTane vAlA, vibhaajk| For Private and Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAjanaM 781 bhAmaNDala: bhAjanaM (napuM0) [bhAjyate'nena-bhAja+lyuT] 0bAMTanA, vibhAga | bhANDAraM (napuM0) [bhANDa+R+aN] saMcayakendra, sNcyn| karanA, hissA krnaa| -bhANDAgAraH (puM0) bhaNDAra, (jayo0vR0 1/17) pAtra, bartana, pyAlA (jayo08/38) 'udbhavet samamarikta bhANDikaH (puM0) nApita, naaii| bhAjanastaddhi saMgrahaNatA gRhiishinH| (jayo0 2/107) bhANDikA (strI0) [bhANDi+kan+TAp] 0upakaraNa, yNtr| 0thAla, sthAlI, thaalii| (jayo0vR0 15/29) bhANDinI (strI0) [bhANDa+ini+GIp] 0peTI, saMdUka, AdhAra, Azraya, grhnn| karaNDikA, mNjuussaa| yogya padArtha, yogya vykti| ttokrii| bhAjita (vi0) [bhAj+kta] vibhAjita, hissA kiyA huA, bhANDIraH (puM0) gUlara taru, vaTavRkSA khaNDita kiyA gyaa| bhAta (bhU0ka0kR0) [bhA+kta] camakanA, dedIpyamAna honaa| bhAjI (strI0) daliyA, bhAta, Adhunika pracalita tarakArI, 0camakIlA, ujaalaa| shaak-sbjii| bhAtiH (strI0) dIpti, prakAza, shobhaa| (samya0 140) kAnti, bhAjya (vi0) [bhAj+Nyat] hiMsA, aMza, laabhaaNsh| suMdaratA, camaka, aabhaa| bhATa (napuM0) [bhaT+Nvul] bhAr3A, mjduurii| pratyakSajJAna, jJAna, AbhAsa, prtiiti| bhATakaM (napuM0) bhAr3A, mjduurii| bhAtuH (puM0) dinakara, suury| bhATakajIvikA (strI0) bhAr3e se AjIvikA karanA, baila, bhAdaH (puM0) cAMdra varSa kA eka naam| bhAdrapadaH (puM0) dekho uupr| UMTa, bhaiMsA Adi ko bhAr3e para calAkara AjIvikA bhAnaM (napuM0) [bhA bhAve lyuT] 0AbhAsa, jJAna, prtiiti| krnaa| prakaTa honaa| bhATiH (strI0) [bhaT+Nic+iJ] bhAr3A, mjduurii| 0dRshymaan| bhATIkarman (napuM0) bhAr3e se AjIvikA krnaa| kirAe para prakAza, camaka, dIpti, kAnti, prbhaa| ghor3A, baila Adi calAkara AjIvikA krnaa| bhAnita (bhU0ka0kR0) [bhA+kta] suzobhita, prakAzita, bhATTa (vi0) bhaTTamata kA anuyaayii| kumArila bhaTTa dvArA dedIpyamAna, aabhaavaan| (jayo0 17/121) pratipAdita mImAMsAdarzana kA anuyaayii| bhAnuH (puM0) [bhA+nu] divAkara, suury| suda 2/33, (suda0 bhANa: (puM0) [bhaN+ghaJ] nATaka kA paatr| 137) dIpti kA anu| bhANakaH (puM0) udghoSaka, vaack| prakAza, camaka, AbhA, kAnti, prbhaa| bhANDaM (napuM0) [bhAND+ac] 0pAtra, bartana, bAsana, thaal| bhAnukezaraH (puM0) dinakara, suury| saMdUka, pettii| bhAnujaH (0) shnigrh| 0yNtr| bhAnudinaM (napuM0) ravivAra, suuryvaar| saMgIta upkrnn| bhAnubhAnita (vi0) sUrya se alNkRt| bhayA zobhayAnubhAnitAM sAmAna, vastueM, maaNs| yadvA bhAnunA bhaanitaamlkRtaa|| (jayo0 17/121) sampatti, nidhi dhn-dhaany| bhAnubhAsvaraH (puM0) suuryprbhaa| bhAnu sadA nUtana eva bhAsi 0bhaNDAra, saMcayakendra, sNcyshaalaa| kokasya harSo'pi bhvedvikaashii| (jayo0 19/14, 20) bhANDapatiH (puM0) saudaagr| vastra Adi kA vyaapaarii| bhAnumat (vi0) [bhAnu+matup] 0suMdara, manohara, rmnniik| bhANDapuraH (puM0) naaii| jyotirmAn, camakIlA, prbhaavaan|| bhANDapratibhANDakaM (napuM0) vinimaya, kraya-vikraya, bhAnuzrita (vi0) suurygt| (jayo0 1/37) aayaat-niryaat| bhAnta (vi0) shobhaaymaan| 'bhakAro'nte vartate yatra taM bhaantm|' bhANDabharakaH (puM0) bartana kI vastu, pAtra meM rakhI gaI vstu| (jayovR0 17/116) bhANDamUlyaM (napuM0) bartana kI kiimt| bhAmaNDalaH (puM0) nAma vishess| bhANDazAlA (strI0) bhANDAgAra, bhaNDAra, sNcykeNdr| zobhA yukta ckr| (jayo0 26/66) For Private and Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAminI 782 bhAvaH bhAminI (strI0) [bhAm+Nini+GIp] 0taruNI, kaaminii| (samu0 5/18) 0pyArI, premikaa| (dayo0 33) bhAya (vi0) bhaya yukt| (suda0 72) bhAraH (puM0) [bhR+ghaJ] bojha, tola, bjn| pittaarii| (samu0 3/44) 0 zrama, parizrama, mehnt| bhAro ya tulA vIsaM (jaina0la0 641) daza ghaTikAoM kA eka bhaar-maap| bhAraNDaH (puM0) bhAraNDa nAmaka pkssii| bhArata (vi0) [bharata+aN] bharata se smbndhit| bhArataH (puM0) bhaartvrss| (vIro0 2/6) bhAratadeza: (puM0) bhaartvrss| (jayo0 18481) bhArataprAntagata (vi0) himAlaya parvata prynt| (jayo0 17/40) bhAratavarSAntargata (vi0) bhArata varSa ke aadhiin| (dayo03) bhAratakUpaH (puM0) rAjA, nRp| (jayo0 7/72) bhAratI (strI0) vANI, sarasvatI, vaagpi| (jayo0 7/78) bharatabhUmipaterapi bhAratI sapadi dUtavarAya traamiti| (jayo0 9/78) bhAratI svayamasAratIrayA zarkareva tarkarekhayA (jayo0 7/62) vaagdevii| (jayo0 6/50) buddhidevii| (jayo0vR0 6/50) abhimukhayantI sudazaM tatAna sA bhAratI rtiindrvre| vasudhA-sudhAnidhAne madhurAM padabandhurAM tu nre| (jayo0 6/50) bhAratokta (vi0) bharata dvArA kthit| (jayo0 18/57) bhAradvAjaH (puM0) eka RSi, kaurava-pANDava ke guru dronn| agastya Rssi| mNglgrh| caatkpkssii| bhArayaSTiH (strI0) bojha uThAne kI lkdd'ii| bhAravaH (puM0) [bhAraM vAti-vA+ka] dhanuSa kI ddorii| bhAravAha (vi0) bojhA Dhone vaalaa| (muni013) bhAravAhanaH (puM0) bhAravAhaka pshu| bhAravAhikaH (puM0) kulii| bhAravAhin (puM0) bojhA Dhone vAlA kulii| (jayo0 1/29) bhArahaTaH (puM0) kulii| bhArAkrAnta (vi0) bojha se dabA huaa| bhArotthApanaM (napuM0) smuddhrnn| (jayo0 2/115) bhArodvavahan (vi.) saMdhAraNa, bojh| (jayo0 13/83) bhArgavaH (vi0) [bhRgorapatyam] 0shukraacaary| prshuraam| bhArya (puM0) parAzrayI, sevaka, bhRty| bhAryA (strI0) [bhartR-yogyA-bhArya TAp] dhrmptnii| (suda01/40) kalatra, (jayo0 27/43, dayo0 2/10) bhriyate pozyate bharceti bhaaryaa| ptipraaynnaa| pativratA strii| bhAryArU (strI0) eka prakAra kA muuNg| bhAlaM (napuM0) [bhA lac] lalATa, mstk| (jayo0 1/76), (suda0 1/131) 0llaattdesh| (jayo0 12/140) bhAM laati-bhaal| (jayo0 1/55) uupr| (jayo0 1/55) 0prakAzA 0aNdhkaar| bhAlacandraH (puM0) shiv| mheshvr| bhAladarzanaM (napuM0) siNduur| bhAladarzin (vi0) lalATa drshk| bhAlapaTTaH (puM0) lalATa, mstk| bhAlam (saka0) dekhanA, avalokana krnaa| (suda0 105) bhAluH (puM0) [bhR+uN rasya la] arka, suury| bhAlukaH (vi0) [bhalane hinasti prANinaH bhatt+uk+aNa] bhAlU, riich| bhAvaH (puM0) [bhU-bhAve ghaJ] 0prinnaam| (samya0 131) sthiti, avsthaa| (jayo0 11/10) rIti, paramparA, ddhNg| 0sahajaguNa, svAbhAvika guNa (samya0 137) abhipraay| (jayovR0 1/15) mata, bhAvanA, vRtti| (jayo0 2/99) mnobhaav| prakRti, svbhaav| yathArtha dazA, abhiprAya, prayojana, sArAMza, aashy| tAtparya, artha, prastAva, sNklp| 0hRdaya, AtmA, mana (samya0 86) 'bhAvaH Atmano bhavana pariNAmavizeSaH' 0jIva pariNati, vivkssitkriyaa| cAritrAdi prinnaam| 0jIvasyAdhyavasAyaH For Private and Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvaka 783 bhAvamanas bhAvaka (vi0) [bhU+Nic+Nvula]0utpAdaka, prkaashk| 0 utprekSaka, kalpanA karane vaalaa| udAtta bhAvanA yukt| kalyANa karane vaalaa| bhAvakaH (puM0) bhAvanA, mnobhaav| bhAvakaraNaM (napuM0) upayoga sahita karma honaa| bhAvakalaGkaH (puM0) saMkleza grhnn| bhAvakalaGkaH saMklezaH, taM lAti Adatta iti bhAva klngkH| (dhava0 11/234) bhAvakAyaH (puM0) zarIra sambaddha bhaav| bhAvakAyotsargaH (puM0) aticAroM kI zuddhi ke lie kAyotsarga krnaa| bhAvakAlaH (puM0) aupazamikAdi pariNAma kI sthiti| bhAvakrItaH (puM0) vidyA, maMtrAdi kA sthAna bnaanaa| bhAvakSapaNA (strI0) bhaavaadhyyn| bhAvagrAmaH (puM0) cAritrAdi ke utpatti ke kaarnn| bhAvacatuSka (vi0) prathama, saMvega, anukampA aura Astiya (samya0 19) bhAvacaraNaM (napuM0) guNoM kA aacrnn| bhAvacAritraM (napuM0) samyak cAritra kA prinnaam| bhAvajinaH (puM0) jinaparyAya pariNata jinm| samavaraNa sthita jin| bhAvajIvaH (puM0) upayoga svabhAvI jiiv| bhAvajJAnaM (napuM0) smygjnyaan| bhAvatapaH (puM0) Atma svarUpa kI ekaagrtaa| bhAvatIrthaH (puM0) jJAna, darzana evaM cAritra kI pradhAnataH vAlA tiirth| bhAvana (vi0) bhAvanA (samu0 1/23, utpaadk)| bhAvananAmadevaH (puM0) bhavanavAsI dev| (vIro0 13/12) bhAvanA (strI0) anuprekSA, bAraMbAra cintn| (suda0 1/19) (jayo0 3/18) dhyAnAbhyAsa kiyetyrthH| dhyAna ke abhyAsa kI kriyaa| manovRtti (jayo0 2/75) 0manojJavicArasarve santu nirAmayI: sukhayujaH sarve'ghavidhvaMsinaH, vidvAMso'pyakhilA bhavantu sutraamnyo'nymaashNsinH| na syAtkopi kadApi duHkhitatayA'' krAntastathAtmabharIrityevaM manasaH kSamA samanasaH syAd bhAvanA suNdrii|| (muni0 pR0 16) niSThA, bhakti, aaraadhnaa| 0zraddhA, vicAraNA, sNbhaavnaa| 0kalpanA, utprekSA, dhaarnnaa| 0smaraNa karanA, ciMtana krnaa| nirdhAraNa, nishcyn| bhAvanAyogaH (puM0) anitya, azaraNa Adi kA anubhv| bhAvanAla (vi0) bhAva prakaTa karane vaalaa| (suda0 2/48) bhAvanAntaraM (napuM0) bhinna sthiti| bhAvanArthaH (puM0) spaSTa arth| bhAvanikSepaH (puM0) vartamAna vivakSita paryAya se upalakSita drvy| bhAvanirjarA (strI0) karmatva paryAya kA vinaash| bhAvapakvaM (napuM0) mUla aura uttara guNa kA pripaak| bhAvaparikSepaH (puM0) sAra tattva kA chodd'naa| bhAvapariNAmaH (puM0) jIvAdi prinnaam| aupazamika aadibhaav| bhAvaparivartanaM (napuM0) mUla aura uttara prakRti meM privrtn| bhAvapApaM (napuM0) ashubhprinnaam| mityAtva-rAgAdi prinnaam| bhAvapuNyaM (napuM0) zubha prinnaam| bhAvapuruSaH (puM0) bhAvadvArakI prarUpaNA vAlA vykti| bhAvapulAkaH (puM0) mUla aura uttara guNa ke pada meM niHsAratA dhAraNa karane vaalaa| bhAvapUjA (strI0) guNoM kA smrnn| bhAvapUti (strI0) niraticAra cAritra kA paaln| bhAvapramANaH (puM0) sAkAra aura anAkAra upayoga honaa| bhAvaprANaH (puM0) caitanya prinnaam| bhAvabaMdhaka (vi0) bAMdhane vaalaa| rAga-dveSa Adi kA bNdhnaa| 'rAga-dveSAdirUpo bhAvabandha' (kArti0 TI0 206) rAgAtmA bhaavbndhH| Atmagata bandha, nidaan| 'hantA'smi retvAmiti bhAva bandhamatho' (vIro0 11/16) bhAvabodhaka (vi0) AtmabhAva ko prakaTa karane vaalaa| bhAvabhaGgin (vi0) bhAvanA jny| (jayo0 2/99) bhAvabhAvaya (strI0) bhAvadhAraNa karane vAlA (suda0 122) bhAvabhASA (strI0) abhiprAya janya bhaassaa| bhAvamaGgalaM (napuM0) jJAna svarUpa mNgl| bhAvamatiH (strI0) Atmagata buddhi| bhAvamizraH (puM0) sajjana puruss| bhAvamanas (napuM0) manana karane vAlA mana, Atma vizuddhi se yukta mn| For Private and Personal Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvamaya 784 bhASA bhAvamaya (vi0) bhAva shit| (samya0 140) bhAvamokSaH (puM0) samasta karmoM kA kSaya honaa| bhAvamohaH (puM0) moha karma kA udaya honaa| bhAvayuti (strI0) krodhAdi kA yoga honaa| bhAvayogaH (puM0) karma-nokarma rUpa prinnmn| bhAvaliGgaM (napuM0) jJAna, darzana aura cAritra dharma ke pAlaka munijanA bhAvaliGgI (vi0) Atma svarUpa meM sthita rahane vaalaa| bhAvalezyA (strI0) kaSAyAnuraMjita yog| bhAvalokaH (puM0) tIvra rAga-dveSAdi kI utpatti svarUpa sthaan| bhAvavadhaH (puM0) jIva kI zaMkA se ajIva kA ghaat| bhAvavartanaM (napuM0) guNatantuoM kA prvrtn| (jayo0 4/24) bhAvavAk (napuM0) jIva dvArA gRhIta zabda prinnaam| bhAvavizuddhiH (strI0) niSkalmaSatA, anta:karaNa kI nirmalatA, Atmavizuddhi, svabhAva ko pvitrtaa| bhAvavedaH (puM0) mohanIya karma rUpa pariNAma vAlA ved| bhAvazastraM (napuM0) asaMyama rUpa zastra, dUSita pravRtti, dussprnnidhaan| bhAvazuddhi (strI0) bhAvoM kI zuddhatA, 0Atmagata nirmala prinnaam| bhAvazramaNaH (puM0) cAritra dhAraka mahAvratI saadhu| bhAvazrutaM (napuM0) kSayopazamalabdhi zuddha AtmAnubhava rUpa shrut| (samya0 131) bhAvasatyaM (napuM0) Atmagata satya, paramArtha sty| bhAvasamAdhiH (strI0) jJAnAdi rUpa smaadhi| bhAvasamAhitA (vi0) bhAva mnsk| bhAvasargaH (puM0) mAnasika vRttiyoM kA prbhaav| bhAvasAdhu (puM0) saMyata saadhu| 'bhAve vicAryamANe sAdhu sNytH| bhAvasAmAyikaH (puM0) Atma pravezaka smbhaav| bhAvasevA (strI0) darpAdi se yukta sevaa| bhAvastavaM (vi.) Atmastha bhAva vaalaa| bhAvasnAnaM (napuM0) dhyAna rUpa snaan| bhAvAgamaH (puM0) yathArtha bodha kAraka aagm| bhAvAgniH (strI0) bhAva ko dagdha karane vAlI agni| bhAvAnuyogaH (puM0) audayika Adi bhAvoM kA kthn/vyaakhyaan| bhAvAbhigrahaH (puM0) bhAva yukta abhigrh/niym| bhAvAsavaH (puM0) mitthAtvAdi karma rUpa pudgaloM kA aanaa| bhAvika (vi.) prAkRtika, vAstavika, svAbhAvika, antrjaat| bhAvita (bhU0ka0kR0) [bhU+Nic+kta] 0utpAdita, pradarzita, nidarzitA cintita, mthit| manana kiyA gayA, cintana kiyA gyaa| 0sthApita, siddha, bharA huA, vyaapt| bhAvitraM (napuM0) tIna lok| bhAvin (vi0) [bhU+ani+Nic] ghaTita hone vAlA, AgAmI kAla sambaMdhI, anaagt| (samya08) utkRSTa, bhavya, ucit| bhAvini (vi0) bhaviSya meM hone vaalii| (suda0 4/16) bhAvivastu (napuM0) bhaviSyat kAla kA darzana, 0anAgata vstu| bhAvizobhAvanaM (napuM0) bhaviSyacchI prirkssnn| (jayo0 3/71) bhAvisiddha (vi0) bhaviSya meM siddha hone vaalaa| bhAvISTa (vi0) anAgata isstt| (muni0 21) bhAvaikanAthaH (puM0) loktrynaath| bhAvAnAM prANinAM vibhUtInAM vA, eko'dvitIyazcAsau nAthaH (jayo0vR0 1/37) bhAvaikAntaH (puM0) vivakSita vastu 'sat' hI hai, aisA kthn| kevala sattA ko hI svIkAra krtaa| bhAvojjhita (vi0) bhAva se tyAga karane vaalaa| bhAvottha (vi0) bhAva se utpnn| (samya0 94) bhAvodyotaH (puM0) loka-aloka ko prakAzita karane vAlA jnyaan| bhAvopakramaH (puM0) dUsare ke hRdayagata abhiprAya kA yathArtha jnyaan| bhAvya (vi0) [bhU+ukaJ] 0ghaTita hone vAlA, hone vaalaa| 0samRddha, prsnn| zubha, mNglprd| bhAvyaM (napuM0) prArabdha, avshyNbhaavii| bhAS (aka0) kahanA, bolanA, (bhANa) (suda0 110) pukAranA, uccAraNa krnaa| (suda0 84) ghoSaNA karanA, udbodhana denaa| 0bhASaNa denA, upadeza denaa| 0samAcAra denA, saMdeza phuNcaanaa| bhASaka (vi0) bhASAlabdhi se yukt| 'bhASAlabdhisampannAH bhASakAH' (jai0la0861) bhASaNaM (napuM0) [bhAS+lyuT] 0bolanA, kahanA, smjhaanaa| kathana, pravacana, niruupnn| bhASaNapaTutA (vi0) vAgmita, vacana kI cturaaii| (jayo0 3/29) bhASA (strI0) [bhAS+a+TAp] 0bolI, vAkvacana, vANI, bhaartii| For Private and Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASAgata 785 bhAsuraH spaSTa vacana, uccarita vcn| bhASyatya (vi0) vivecana karane vAlA, kahane vaalaa| 'bhASyata iti bhASA' (jaina0la0 861) bhASyAvalI (strI0) vakSyamANa paMktiyAM, kahI jAne vAlI 0paribhASA, varNana, kathana, vivecn| pNktiyaaN| vyAkhyAtmaka pNktiyaaN| 'bhASyastha-bhASaNArhasya bAta, vArtA, vktRtaa| AvalI paGkti yadvA prakRtaviSayasya spaSTIkaraNAd bhASAgata (vi0) kathana rUpa ko praapt| bhaassyaavliiti| (jayo070 3/29) bhASAdavyavargaNA (strI0) bhASA kI utpatti kA kaarnn| bhAs (aka0) camakanA, jgmgaanaa| spaSTa honA, vizada bhASAparyAptiH (strI0) bhASA ke yogya grhnn-vaagyogytaa| honaa| nizcaya honaa| caturvidha bhASA rUpa prinnmn| prakAzita honA, prakaTa honaa| kahanA-vocitaM bhAsate yataH (hita0saM0 13) 0bhASA yogya pudgaloM kA grhnn| bhAs (strI0) [bhAsa+kvipa] 0prakAza, kAnti, cmk| bhASAyaH (puM0) ziSTa bhASA ke prayoktA, pAMca prakAra ke AryoM 0pratibimba, parachAI, chaayaa| kI ziSTa bhaassaa| 0pratimA, mUrti, AkRti, putlaa| bhASAsamitiH (strI0) hitakara vacana vyvhaar| mahimA, kIrti, yaza, vibhUti, prbhaas| (vIro0 2/21) munistu maunaM manute'anonaM kvaciddhitArthaM svmukhaadghonm| 0lAlasA, icchaa| nissArayedratnamivAtiyatnapurassaraM pratyapadaM vinuunm|| bhAsaH (puM0) [bhAs bhAve ghaJ] 0camaka, prabhA, kaanti| kapolakalpita kalpanAoM se rahita vacana vyvhaar| goSTha, goshaalaa| utprekssaa| (jayo0vR0 27/30) 0murgaa| 0jIvoM para AtmA samAnatA ko prakaTa karane vAlI vaannii| giddh| 0paraspara abheda ekatva ko sthApita karane vAlI vaannii| 0bhAsakavi, vividha nATaka rcnaakaar| sabake upakAra ko karane vAlI vaannii| (muni08) bhAsaka (vi0) prakAza karane vAlA, camakAne vaalaa| hitakara, saMdeha rhit| spaSTa karane vaalaa| parimita sUcaka vcn| 0bodha karAne vaalaa| nirvdyvcnprvRtti| bhAsanaM (napuM0) [bhAs+lyuT] camakanA, jagamagAnA, prakAzita bhASikA (strI0) [bhASA+kan+TApa] 0bolI, bhASA, vacana honaa| vyvhaar| 0dyutimAna, kaantimaan| vktRtaa| 0vacana shkti| bhAsanta (bhAs+zatR) camakane vAlA, dedIpyamAna hone vaalaa| bhASita (bhU0ka0kR0) [bhAS+kta] kathita, kahA huaa| suMdara, rmnniiy| (suda0 113) bhAsaMtaH (puM0) sUrya, dinakara, rvi| uccarita, uccAraNa kiyA huaa| 0cndr| bhASyaM (napuM0) vivecana, vyAkhyA, vistRta nirUpaNa, sUtrArtha kI nksstr| samyak vivecanA, spssttiikrnn| (jayo0 3/67) 0taaraa| zabda, varNa, pada aura AkAra se pratipAdita kiyA jAne bhAsahita (vi0) kAnti yuta, tejsvii| (jayo0 1/69) vAlA vivecn| bhAsuH (puM0) [bhAs+urac] camakIlA, prakAzavAn, dyutivNt| 0zabdazaH TippaNa, bRhdiikrnn| (jayo070 3/67) prbhaavaan| vizeSa bhaavaabhivykti| divya, bhvyN| 0prbhaamnnddl| (jayo0 1/55) 0bhayAnakA bhASyakaraH (vi0) vyAkhyAkAra, vivecanakAra, vistRta vRttikaar| | bhAsuraH (puM0) 0naayk| 0abhinetA, pramukha paatr| bhASyakAra: dekho uupr| sphttik| For Private and Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAsura-kapola: 786 bhida bhAsura-kapolaH (puM0) dedIpyamAna gnnddprdesh| (jayo0 18/103) bhAskaraH (puM0) [bhA iva bhAH prajJA tatkArakaH] jayo0 1/96) sUrya, ravi, dinakara, (jayo0 11/70) jagati bhAskara eSa nararSabho bhavati bhvypyoruhvllbhH| (jayo0 1/69) 'bhavabhayaharajinabhAskarataH' (suda0 5/1) bhAskarAkhyasuraH (puM0) bhAskara nAmaka deva, devvimaan| (samu05/14) bhAsman (vi0) [bhasman+aNa] rAkha se nirmit| bhAsvat (vi0) tejasvin, camakadAra, dediipymaan| bhAsvataH (puM0) sUrya, rvi| bhAsvataH samudayaprakAzinaH kssaudrleshprimugvikaashinH| (jayo0 3/13) prabhAH kAnti, aabhaa| (dayo0 1/13) bhAsvadaGgatA (vi0) dvAdazAMga vANI se yukt| suMdara aMgoM se pripuurnn| devadattA suvANIM suvit sevaya, caturAkhyAneSvabhyanu yaukatrI bhAsvadaGgatAmiha bhaavy|| (suda0 122) bhAsvantaH (puM0) ravi, suury| bhAsvantaM bhuvi vezazcAyaM jyeSTho jddtaapkrnnaay| (jayo0 22/17) / bhAsvara (vi0) [bhAs+varac] dedIpyamAna, camakadAra, dyutivaMta, kAntimAna, sussmaavaan| (jayo0vR0 1/55) bhAsvara (puM0) dinakara, ravi, suury| din| bhAsvaratva (vi0) sUryakhaNDapravRti, dedIpyamAna hone vaalaa| bhAsvAn (vi0) sussmaavaan| bhAsvAn pavitrANi rahaHkRtAni (jayo0vR0 17/2) sUrya, ravi, dinkr| (jayo0vR0 17/2) 'bhAsvAnAsanamApAdyA thodyaadimivonntm|' (suda078) bhikSu (saka0) 0pUMchanA, prArthanA krnaa| yAcanA karanA, maaNgnaa| bhikSaNaM (napuM0) [bhikSa lyuT] bhikSA mAMganA, bhikSAvRtti, yaacnaabhaav| bhikSA (strI0) [bhiz+a+TApa] 0yAcanA, mAMganA, prArthanA krnaa| (suda0 117) sevA, paarshrmik| (dayo0 42) bhikSAkaH (puM0) [bhikSkSAkan] bhikSuka, bhikhArI, saadhu| bhikSATanaM (napuM0) bhIkha mAMgate hue ghuumnaa| bhikSA ke lie ghuumnaa| bhikSAnimittaM (napuM0) bhikSAcaryA ke kaarnn| (dayo0 45) bhikSAnna (vi0) bhIkha meM mAMgA gayA ann| bhikSAyanaM (napuM0) bhikssaattn| bhikSArthin (vi0) bhIkha mAMgane vaalaa| bhikSArthin (puM0) bhikhArI, yAcaka, bhikssuk| bhikSArha (vi0) bhikSA kA pAtra, dAna yogy| bhikSAsAdhana (napuM0) bhikSA kA saadhn| (samu0 9/121) bhikSAvRttiH (strI0) bhIkha se aajiivikaa| vyAcaka bhaav| bhikSAsidvAntaM (napuM0) bhikSA caryA kA paaln| (jayo07/32) bhikSita (bhU0ka0kR0) [bhikS+kta] mAMgA gayA, yaacit| bhikSaH (puM0) bhikhArI, yaack| (dayo0 16) 0, sAdhu, bhikSaNazIlA, saMyata, sAdhana, prityaagii| aarmbhprityaagdhrmii| 0saMyama se udyata, saMyama paripAlana meM prviinn| 0aSTaprakAra ke kSudhA karma ko bhedane vaalaa| 'bhinatti vA'STaprakAraM karmeti bhikSuH' (jaina0la0 865) bhikSucaryA (strI0) bhikSA mAMganA, sAdhaka caryA, zramaNa cryaa| bhikSunimitta (vi0) sAdhaka ke pryojnaarth| (jayo0 18) bhikSusaGghaH (puM0) sAdhaka samUha, zramaNa sNgh| bhijJa (vi0) jAnane vaalaa| (samya0 32) 0prajJa, jny| bhittaM (napuM0) [bhid+kta]0khaNDa, bhAga, hissA, aNsh| dIvAra, vibhAjaka rekhaa| bhittiH (strI0) dIvAra, vibhAjana rekhaa| 0khaNDa, aMza, bhAga, hissaa| 0lava, darAra, trdd| bhittikarman (napuM0) dIvAra para kI jAne vAlI kriyA, raMgakriyA, bhitticitrkriyaa| bhittikA (strI0) [bhid+ktina+TApa] 0dIvAra, vibhaajn| (jayo0 3/40) bhid (saka0) bAMTanA, rekhAMkita karanA, vibhAjita krnaa| vidIrNa krnaa| bhinatti-vidAramati (jayo0 9/33) bhedanA (samu0 1/5) samastu durdaivbhidekRpaannii| (samu0 1/3) tor3anA, phAr3anA, chidra krnaa| (jayo0 24/19) 0khodanA, ukhAr3anA, Tukar3e krnaa| 0bAMTanA, pRthak-pRthak krnaa| jale'bjipatravadatra bhinnaH iSTe'pyaniSTe'pi na jAtu khinnH| (vIro0 14/40) ullaMghana karanA, atikramaNa krnaa| For Private and Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhidakaH 787 bhiSajjitaM bhaMga karanA, tor3a ddaalnaa| 0haTAnA, dUra krnaa| vighna DAlanA, rUkAvaTa krnaa| 0badalanA, parivartana krnaa| khilAnA, phulAnA, phailaanaa| 0kholanA, viyukta karanA, vibhAjita krnaa| naSTa karanA (samya0 41) bhidakaH (puM0) asi, tlvaar| bhidakaM (napuM0) vajra, hIra knnii| bhidA (strI0) [bhid+a+TAp] 0tor3anA, bhedanA, phaadd'naa| vidIrNa karanA, phailaanaa| antara, viyog| 0prakAra, jaati| bhedabhAva, bhinnatA (jayo0 9/47) (jayo08/3) bhidiH (strI0) vajra, hiiraa| bhidura (vi0) [bhid+urac] tor3ane vAlA, bhedane vaalaa| milA huA, sNshlisstt| bhidyaH (puM0) [bhid+kyap] pravAha zIla ndii| bhiDaM (napuM0) [bhid+Tak] vajra, hiiraa| bhindapAlaH (puM0) choTA bhAlA, gophiyaa| bhinna (bhU0ka0kR0) [bhid+kta] 0virdIrNa, vidaarit| (jayo08/30) vicchinna, pRthak kiyA gyaa| (suda0 103) TUTA huA, phUTA huA, khaNDita huA, darAra yukta huA trdd'gt| 0khulA huA, phailA huaa| alaga, itara, pRthk| / vividha rUpa vAlA, nAnA prakAra kaa| vicalita, privrtit| bhinnaH (puM0) doSa, khott| bhinnaM (napuM0) aMza, bhAga, hissaa| bhinna raashi| bhinnakaraTaH (puM0) madonmatta haathii| bhinnakUTa (vi0) netrhiin| bhinakrama (vi0) kramahIna, krmrhit| bhinnagati (strI0) pRthak cAla, idhara-udhara kI gti| bhinnagarbha (vi0) avyvsthit| bhinnaguNanaM (napuM0) bhinna-bhinna rAziyoM kA gunnaa| bhinnaghanaH (puM0) bhinna rAzi kA ghAta, bhinghnphl| bhinnadarzin (vi0) aMtara dekhane vAlA aaNshik| bhinnadRSTi (vi0) pRthak-pRthak bhed| bhinna-bhinna ruciH (strI0) vitrk| (jayo0 4/28) bhinna-matAnuyAmI (strI0) bhinna mata vaale| (samya0 82) bhinnamarman (vi0) Ahata, ghaayl| bhinnamaryAd (vi0) nirAdara yukta, maryAdA rhit| asaMyata, aniyNtrit| bhinnarUciH (strI0) alaga ruci rakhane vaalaa| bhinnaliGgaM (napuM0) vacana asaMgati, vacana doss| bhinaracanA (strI0) racanA meM liMga doSa, kAvyagata doss| bhinnavarcas (vi0) malotsarga karane vaalaa| bhinnavRtta (vi.) parityakta, jIvana ke prati nirAzA rakhane vaalaa| bhinnasaMhati (strI0) vighttit| bhinnasvara (vi0) besurA, badalI huI AvAja vaalaa| bhinnahRdaya (vi0) hRdayAghAta yukta, vidIrNa hRdaya vaalaa| bhiriTikA (strI0) zvetaguMjA, sapheda ghughucI, eka prakAra kA paudhaa| bhillaH (puM0) [bhila+lak] bhIla, eka AdivAsI jaati| (vIro0 11/21) (suda0 4/17) sa Aha bho bhavya! puruurvaangg| (vIro0 11/21) bhillatanayA (strI0) bhIla kI putrii| (jayo0 21/49) bhIlanI (muni0 13) (suda0 4/28) bhillatama (puM0) lodhrvRkssaa| bhillanI/bhillinI (strI0) bhIlanI, AdivAsI strii| bhillabhUSaNaM (napuM0) dhuMghacI kA paudhaa| bhillAGgaja (vi0) bhIla jAti meM utpanna-bhillAGgajazceta sagabhUtkRtajJaH guroRNItthaM vicredpijnyH| (vIro0 17/31) bhilloTaH (puM0) [bhilla priyaM uTaM patraM yasya] lodhravRkSA bhiSa (vi0) pIr3ita huaa| (suda074) bhiSaga (puM0) vaidya-'bhiSagAyurveda vidvaidhaH zastrakarmaviccA (jaina0la0 8/66) bhiSagvaraH (puM0) zreSTha vaidy| (samu0 4/12) bhiSagvRttiH (strI0) hIna aajiivikaa| bhiSaj (puM0) [bibhetyasmAt rogaH bhI+Suk-hasvazca] vaidya, cikitsk| (dayo0 64) bhiSajjitaM (napuM0) auSadhI, dvaa| nidaan| bhissA (strI0) [bhas+sa, TAp] ubAle gae cAvala, bhaat| For Private and Personal Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhissA 788 bhukta bhI (aka0) DaranA, bhaya khAnA, bhayabhIta honaa| (samya0 15) bhI (strI0) Dara, bhy| bhiyaH (suda0 2/27) bhybhiit| __0lokanindA janya bhayaH (jayo0 1/67) AtaMka, saMtrAsa, traas| bhIta (bhU0ka0kR0) [bhI+kta] AtaMkita, DarA huA, trst| / 0kAtara, naayr| (jayo0vR0 13/51) 0bhy| (vIro0 2/34) bhIta (vi0) atyanta DarA huaa| bhItakAra (vi0) [bhItaM kR+aN] DarAne vAlA, dhamakAne vAlA, AtaMkita karane vaalaa| bhItaGkAra (avya0) kisI ko kAyara ke nAma se pukaarnaa| bhItiH (strI0) [bhI+ktin] Dara, bhy| (jayo0 23/73) (dA0 35) trAsa, aatNk| kaMpakaMpI, thrthraahtt| bhItikarI (vi0) bhayaGkara, bhaya janya, bhayaMkara duHkhadAyinI (jayo0vR0 2/59) bhItidAtrI (vi0) AtaMkakAriNI, bhydaayinii| (bhakti0 25) bhItimaya (vi0) bhaya yukta, AtaMka shiil| (muni0 3) garne bhItimaye kadApi na pateddhAsya pizAcaM vrjet| (muni03) bhIbhAvaH (puM0) sNtrsprinnti| bhayAvaha prinnaam| bhISaNa bhaav| (jayo0 6/59) bhImaH (puM0) pANDuputra bhiim| (jayo0 1/18) bhIma nAmaka kevalI, eka jaina munirAja-svargIye yo'sau, bhvocchedkH| (jayo0 237) bhIma (vi0) bhayaGkara rUpa, bhayAnaka, AtaMkajanya, bhayAvaha, DarAvanA, bhiissnn| (jayo0vR0 1/18) bhImakarman (vi0) bhayaMkara karma karane vaalaa| bhImanAda (vi0) ghora garjanA vAlA, ucca svara vaalaa| bhImanAdaH (puM0) siNh| bhImaparAkrama (vi0) atyaMta parAkramI, ghora praakrmii| bhImaraM (napuM0) yuddha, ldd'aaii| bhImavikrama (vi0) ati praakrmii| bhImA (strI0) [bhIma+TAp] durgaa| parAkramI strii| 0hNttr| bhImuSa (puM0) putalA, kheta kA vijuukaa| bhiyaM mussnnaatiiti| (jayo0 2/31) bhImuSA (vi0) bhyaaphaark| (jayo0 28/56) bhIya (vi0) DarA huaa| (suda0 4/19) bhIrU (vi0) kAyara, Darapoka, bhayayukta, DarA huaa| (samu0 9/6, jayo0 13/8) bhIrU aihikaamusskiaapaaybhiitukH| (jaina0la0 865) bhIrUH (puM0) vyAghra, giiddd'| bhIrU (napuM0) rajata, caaNdii| bhIrU (strI0) Darapoka strii| bhyaavhii| 0bakarI, chAyA, 0knkhjuuraa| bhIrUcetas (puM0) hrinn| suMdha cuuhaa| chchudr| 0mhii| 0bhayayukta citta vaalaa| bhIrUsattva (vi0) kAyara, DarA huaa| bhIlukaH (puM0) [bhI+klukan] bhAlU, riich| bhISaNa (vi0) bhayAnaka, DarAvanA, adhika bhyNkr| bhujaGgato bhISaNa etdiiy| (jayo08/55) ghora, dAruNa, vikarAla, traasjnk| bhISaNaH (puM0) kapota, kbuutr| bhISaNaM (napuM0) bhaya utpAdaka vastu, DarAvanI vstu| bhISaNatA (vi0) bhyruuptaa| bhISaNatA zraNatAdiva khedaM jagato duritakhyAtrI yamAyAtA'ramaho kliraatriH| (suda0 97) bhISA (strI0) [bhI+Nic+aGkaTAp] dhamakAnA, DarAnA, trAsa denaa| bhISita (vi0) [bhI+Nic+kta] saMtrasta, DarAyA huA, bhayabhIta kiyA gyaa| bhISmaH (puM0) bhISma pitaamh| ___0zantanu putr| bhISma (vi0) [bhI+Nic+mak] bhISaNa, DarAvanA, bhayAnaka, kaal| (vIro0 9/30) bhISmakaH (puM0) zAMtanu zatru bhiim| bhISmapitAmahaH (puM0) nAma vishess| (vIro08/40) 0zAntanu putr| bhukta (bhU0ka0kR0) [bhuja+kta] 0upayukta, khAyA gyaa| prayukta, prayoga kiyA gyaa| bhogA gayA, anubhava kiyA gyaa| adhikRta kiyA gayA, adhikAra diyA gyaa| upabhoga kiyA gyaa| rAjya pripaaln| 0mahAvrata pripaaln| For Private and Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhuktaM 789 bhujabhU 'rajja-mahavvayAdiparipAlaNaM bhuttI NAma, taM bhutt| | bhujaH (puM0) [bhuja+ka] bhujA, baahu| (jayo0 1/52) sauMdaryasindhoH (dhava0 13/350) kamalaikakandopamo bhujo'sau vishdaannendo| (jayo0 11/44) bhuktaM (napuM0) upabhoga krnaa| (suda0 4/34) 0hasti suNdd| bhuktagehaM (napuM0) bhogane yogya gRh| 0jhukAva, vakra, modd'| bhuktabhoga (vi0) upabhoktA, Ananda uThAyA huaa| bhujagaH (puM0) [bhuj+bhakSaNe ka, bhujaH kuTilIbhavan san bhuktiH (strI0) [bhuja+ktin] bhojana, aahaar| gacchati+gama+Da] sAMpa, sarpa, ahi, vissdhr| (jayo071/60) (samu0 9/9) (suda0 132) bhujagadAraNaH (puM0) garur3a, mora, myuur| 0sAMsArika sukh| (jayo0 26/100) bhujagabhukta (vi0) srpdNsh| (jayo0 25/67) 0saMtRpti-bhukti sambaMdhi tRpti| (jayo0 26/35) bhujagabhojin (puM0) mayUra, garur3a pkssii| upabhoga krnaa| (dayo0 98) bhujagIcarA (strI0) srpinnii| (jayo0 20/68) bhuktikAlaH (puM0) bhojanakAla, bhojana kA smy| (jayo0 bhujaGgaH (puM0) [bhujaM kuTilaM gacchatIti bhujaGga] (vIro0 3/10) 2/126) [bhujaH-san gacchati-gam+khac] 0sarpa, sAMpa, naag| (jayo0 bhuktipAtraM (napuM0) thAlI, bhojana karane kA paatr| (suda0 8/55) 0ahi| 4/31) zAkaTaM cottarIyaM ca vastrayugmamuvAha saa| kamaNDaluM pati, premii| bhuktipAtramityetadvitIyaM punH|| (suda0 4/31) lauNddaa| bhuktibhAjanaM (napuM0) thor3A sthaan| (jayo0 2/21) 0khaGga, tlvaar| (vIro0 3/50) bhukti-muktiH (strI0) sAMsArika aura pAramArthika sukh| bhujaGgakanyA (strI0) nAginI kanyA, srpknyaa| 'bhuktizca muktizca bhukmuiktI trivargApavargasamapade dve api bhujaGgarbha (napuM0) azleSA nksstr| devyau' (jayo0vR0 26/100) bhujaGgabhuk (puM0) garur3a, mayUra, kekii| (jayo0 13/86) bhuktirodhaH (puM0) bhojana, pAna roknaa| bhujaGgabhuj dekho uupr| 0ahiMsANuvrata kA aticaar| bhujaGgamaH (puM0) [bhuja+gam+khac]0sarpa, saaNp| raahu| aSTa bhuktivarjita (vi0) upabhoga se rhit| saMkhyA vishess| bhuktojjhitaH (puM0) jhUThA, jUThana, bhoga kara ddaalnaa| (suda0 bhujaGgalatA (strI0) pAna latA, taambuulii| 89, vIro0 11/31) bhujaGgahna (puM0) mayUra, kekii| bhuktyantara (vi0) bhojana ke pazcAt (suda0 120) grudd'| bhugna (bhU0ka0kR0) [bhuj+kta] vinata, pravaNa, jhukA huaa| bhujajyA (strI0) AdhAra kI lambI rekhaa| Ter3A, vkr| bhujadaNDaH (puM0) bAhudaNDa, hstbhaag| (jayo0 6/113) bAhuvaMza bhuj (saka0) jhukAnA, mor3anA, Ter3A krnaa| (jayo0 17/63) nigalanA, gale utaarnaa| bhujadalaH (puM0) hasta, hAtha, baahudnndd| upabhoga karanA, prayoga krnaa| (bubhoja (jayovR0 1/21) bhujapAzaH (puM0) bAhu pAza, bhujA kI eka pakar3a jisase gardana 0bhoga karanA, bhognaa| (bhunakti jayo0 2/152) ko dabocA jAtA hai| 0sahanA, anubhava krnaa| bhujabalaMH (napuM0) bhujasAmarthya, bhujshkti| khilAnA, bhojana krnaa| bhujabalI (puM0) bhujabalI nAmaka yoddhaa| jinakA arkakIrti 0zAsana karanA, surakSA krnaa| rAjA ke sAtha yuddha huaa| (jayo0 8/75) bhujena balI 0jhelanA, sahana krnaa| bhujabalI-bAhumUlabalena yuktH| (jayo0vR08/75) bhuj (vi0) bhogane vAlA, khAne vaalaa| bhujabhU (puM0) kSatriya-'bhujAbhyAM svabAhubhyAmeva bhavati svAstitvaM rAjya karane vAlA, zAsana karane vaalaa| rakSatIti bhujabhUstasya kSatriyasya asidhAraNaM ya jiivikaa'sti| upabhoga, laabh| (jayo0vR02/112) sAranA For Private and Personal Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhujamaJju 790 bhujamajhu (vi0) bhujadaNDa vaalaa| 'bhujo bAhureva maJjurmanoharo 0pRthvI, dharA, dhariNI, dhrtii| daNDaH ' (jayo0vR0 1/25) sthAna, aavaas| bhujamadhyaM (napuM0) vakSasthala, chaatii| prANI, mAnava, mnuj| (samya0 41) bhujamUlaM (napuM0) skaMdha, kNdhaa| prANI, vAri (jayo0 14/79) sa ca zaradamivainAM bhuvane bhujayugaM (napuM0) bhujAeM, donoM baahueN| bhujayorbAhudaNDayoH yugaM tu (jayo0 22/7) yuglm| (jayo00 5/7) bhuvanatraya (vi0) tIna loka smbNdhii| (samu0 1/2) trilokii| bhujalatikA (strI0) bAhurUpI ltaa| sphurita kathaM bhujalatike tInoM loka kA aadhaar| locanatA kiM gatA tvamapi vRtike| (jayo0 16/67) bhuvanapati (puM0) nRpa, raajaa| bhujavatI (vi0) baahubldhaarinnii| (jayo0 16/63) bhuvanapAvanI (strI0) gaMgA ndii| bhujazikharaM (napuM0) kNdhaa| bhuvanabhAratI (strI0) maatRbhuumi| bhujasUtraM (napuM0) lambAyamAna rekhaa| bhuvanabhUSaNaM (napuM0) bhU alNkrnn| 0dhraabhuussnn| bhujA (strI0) [bhuja+TAp] bAhu, haath| (suda0 85, samu0 bhuvanamAninI (vi0) vizvasammAnanIya, puujypuujyniiy| (jayovR0 4/25) 'hiraNvatIva smrbhuubhujobhujaa| 22/78) cakkara, gherA, pridhi| bhuvanazAsin (puM0) nRpati, raajaa| bhuvnaadhip| 0vRtt| shaask| bhuvanAdhipaH (puM0) triloka nAyaka, tIna loka ke adhipti| bhujAkaNTaH (puM0) hAtha ke nakha, hasta nkh| bhujAkAraH (puM0) pradeza pinndd| (jayo0 19/39) bhuvanyu (puM0) svAmI, prbhu| nAyaka, adhipti| bhujAkAra-udayaH (puM0) jitanA pradezapiNDa isa samaya udaya suury| ko prApta hai, anantara Age se samaya meM usase adhika 0cndr| pradezapiNDa ke udaya ko prApta honaa| bhuvara-bhuvas (avya0) [bhU+asun] antarikSa, aakaash| bhujAkAra-udIraNA (strI0) karma prakRtiyoM kI Age udiirnnaa| bhuvis (puM0) smudr| bhujAkAra bandhaH (puM0) karma prakRtiyoM kA baaNdhnaa| bhuvastalaM (napuM0) bhuumnnddl| (samu0 2/4) bhujAgraH (puM0) bhuj agra bhAga, hthelii| (jayo0vR0 3/35) bhU (aka0) honA, ghaTita honaa| babhUva (suda0 1/40) bhavet bhujAdalaH (puM0) hasta, hAtha, kr| (suda0 2/22) abhavat (suda0 3/17) bhaviSyati (jayo0 bhujAmadhyaH (puM0) kohanI, chAtI, vksssthl| 4/47) bhujAmUlaM (napuM0) kndhaa| skndh| utpanna honA, upasthita honaa| abhRta (jayo0 1/23) bhujopadhAnaM (napuM0) bhuja rUpI tkiyaa| bAhu kA hI bhavanti (su0 1/19) ___ updhaan/tkiyaa| (dayo0 2/10) vidyamAna rhnaa| (jayo0 1/20) bhujiSyaH (puM0) bhRtya, sevaka, daas| jIvita rahanA, sAMsa lenaa| pralInA babhUva tasmai na punaH bhujisyA (strI0) dAsI, sevikA, pricaarikaa| kuliinaa| (jayo0 1/67) bhuJja (saka0) bhoganA, upabhoga krnaa| (jayo0vR0 1/39) sambandha rakhanA, sahAyatA krnaa| bhaved dUre na naam| bhuJjAnaM (napuM0) bhoga krnaa| (jayo0 22/45) (suda0 129) bhuND (saka0) Azraya denA, zaraNa denA, sahArA denaa| 0vyasta honA, vyApta honaa| yuvatIrtho'tra yuvatirahito cunanA, chaaNttnaa| bhvtaaditi| (vIro0 8/26) bhuva (strI0) pRthvI, bhU, dharaNI, dhritrii| (suda0 1/13, 1/24) bhU (vi0) [bhU+kvip] vidyamAna, hone vAlA, phUTane vAlA, (samya0 147) bhuvastu tsmillpnopmaane| ugane vAlA, upajane vaalaa| bhuvanaM (napuM0) [bhU+AdhArAdau kyun] 0loka, jagat, vishv| | bhUH (strI0) pRthvI, dharA, dharatI, dhrnnii| (jayo0 3/115) (jayo0 5/55, 5/28) (jayo0 6/16) (bhuvi suda0 2/50) bhUmi, bhuumnnddl| (jayo0 1/50) For Private and Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUkaH 791 bhUtavijJAnaM sthAna, sthala, kSetra, bhuukhnndd| (jayo0 4/25) AdhAra rekhaa| bhUkaH (puM0) [bhU+kak] randhra, garta, vivr| 0jhrnaa| 0kaal| bhUkalaH (puM0) [bhuvi kalayati-kala+ac] aDiyala ghodd'aa| bhUkadambaH (puM0) kadamba vRkss| bhUkampaH (puM0) bhUcAla, pRthvI kA calAyamAna honaa| bhUkampanaM (napuM0) bhuucaal| (vIro01/37) bhUkarNaH (puM0) bhUbhAga kA vyaas| bhUkAkaH (puM0) panamurgI, bgulaa| bhukazaH (puM0) baTavRkSA bhUkezA (strI0) pizAcinI, raaksssii| bhUkSit (puM0) sUkara, suar| bhUgarbhaH (puM0) bhuutl| (suda0 127) grbhaaly| (vIro012/14) bhUgRhaM (napuM0) tahakhAnA, tlghr| bhUgehaM (napuM0) tlghr| bhUgolaH (puM0) bhUmaNDala, bhuubhaag| bhUcakraM (napuM0) bhUmadhya rekhaa| bhUcara (vi0) pRthvI para vicaraNa karane vaalaa| (jayo0vR0 6/13) bhUrjaprAya (vi0) bhuurjptrtuly| (jayo0 16/82) bhUchAyA (strI0) prchaaii| aNdhkaar| bhUjaMtu (puM0) hasti, haathii| bhUjambUH (puM0) gehUM, godhuum| bhUtalaM (napuM0) dharAtala, bhuubhaag| bhUtArthavedI (vi0) ythaarthvettaa| (vIro0 ) bhUtRNaM (napuM0) sugandhita tRNa, nAgaramothA, khshaadi| bhUdAraH (puM0) suukr| bhUdhanaH (puM0) nRpa, raajaa| bhUdharaH (puM0) eka jaina hindI kavi bhUdharadAsa, unakI kRta bArahabhAvanA jana jana meM pracalita hai| bhUta (bhU0ka0kR0) [bhU+kta] utpanna, nirmit| vartamAna, vidymaan| 0vastutaH hone vaalaa| yathArtha ghttit| ThIka, ucita, smyk| anIta, gayA huaa| bhUtaH (puM0) putra, zizu, utpanna baalk| 0vyntrdev| bhUtaM (napuM0) prANI, sttv| jantu, jIvadhArI kAlatrayabhavanAt bhuutaaH| (jaina0la0 867) preta, bhUta, pishaac| (suda0 4/41) 0 bhUta tattva-pRthvI, jala, agni, vAyu aura aakaash| paMcabhUta-tattva (suda0 119) bhUtakAlaH (puM0) bItA huA samaya atIta kaal| bhUtakrAnti (strI0) bhUta vyaadhi| 0preta baadhaa| bhUta-gaNaH (puM0) utpanna prANI smuuh| bhUta samUha, pizAca smudaay| bhUtagRhItaM (napuM0) bhuutnivaas| (jayo0 25/71) bhUtagrasta (vi0) bhUta vyAdhi se piidd'it| bhUtagrAmaH (puM0) samasta, jiiv| bhUtaghnaH (puM0) uSTra, uuNtt| bhUtaceSTA (vi0) paMcabhUta kI kriyaa| (dayo0 41) bhUtajayaH (puM0) tattva vijy| preta vijy|| bhUtadayA (strI0) prANI anukampA, prANiyoM para krunnaa| bhUtadayAzrayaH (puM0) prANimAtra para karuNA kA aadhaar| (jayo0 28/19) bhUtadharaH (puM0) pRthvii| bhUtadhAriNI (strI0) pRthvI, bhuu| bhUtanAthaH (puM0) shiv| bhUtaniSAda (napuM0) bhUtasthAna, pretgRhiit| (jayo0 26/17) bhUtapUrva (vi0) pahale se vidymaan| bhUtapUrva (avya0) phle| bhUtapizAca doSI (strI0) bhUta-pizAca kI vyaadhi| (samu0 3/29) bhUtaprakRtiH (strI0) prANiyoM kA AdhAra bhUta tttv| bhUtabali (puM0) jainAcArya bhUtabali, jo prAkRta bhASA ke prArambhika kavi, sUtrakAra evaM siddhAntavettA mAne jAte haiN| bhUtabrahman (puM0) bhUtattva jnyaan| bhUtamAtrahitaM (napuM0) prANimAtra kA klyaann| (suda0 136) bhUtayoniH (strI0) prANiyoM kI utpatti kA mUla srot| bhUtalaM (napuM0) dhraatl| (suda05/1) pRthvI bhaag| (suda0 85) bhUtalaka (puM0) dharAtala, bhUbhAga, bhuumnnddl| bhUtavargaH (puM0) bhUta-preta smuuh| bhUtavAsaH (puM0) baher3e kA vRkSA bhUtavikriyA (strI0) apasmAra, mirgii| bhUtavijJAnaM (napuM0) prANI vijnyaan| For Private and Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUtavidyA 792 bhUmicara bhUtavidyA (strI0) prANI vidyaa| bhUtAnAM nigrahArtha vidyaa| bhUpasannidhAva (vi0) rAjA ke smiipvrtii| (dayo0 108) bhUtavRkSaH (puM0) bibhItaka vRkSa, baher3e kA vRkss| bhUpAlaH (puM0) nRpa, raajaa| (vIro0 3/12) bhUtasaMsAraH (puM0) bhUta vyaadhi| bhUpAlabAlaH (puM0) rAjaputra, raajkumaar| (jayo0 1/112) bhUtasthAna (napuM0) prANI sthl| bhUpAlanaM (napuM0) prabhutA, aadhipty| bhUtAtmaka (vi0) paMcabhUta tttvmy| (suda0 100) bhUputraM (puM0) mNglgrh| bhUtiH (strI0) [bhU+ktin] utpatti, jnm| bhUputrI (strI0) pRthvI putrI sritaa| honA, astitv| bhUprakampaH (puM0) bhUcAla, bhuukmp| kalyANa, AnaMda, smRddhi| bhUpradAnaM (napuM0) bhuudaan| rAkha, bhsm| (suda0 112) bhUprabhRti (strI0) pRthvI aadi| (jayovR0 1/95) saubhAgya, gaurava, mhimaa| bhUvimba (puM0) bhUgola, bhuumnnddl| smptti| bhUtirmAtaGga zRGgAre bhasmasampattijanmasu iti / bhUbhaGgaH (puM0) prabhu, raajaa| vishvlocn| (jayo0 14) bhUbhAgaH (puM0) kSetra, sthAna, kheta, sthl| (suda0 128) bhUtrayapati (puM0) tribhuvanapati ckrvrtii| (jayo0 5/63) (jayo0 7/11) bhUvayAdhipaH (puM0) ckrvrtii| (vIro0 4/61) bhUbhuj (puM0) nRpa, raajaa| (samu0 4/12, 4/2) bhUtrayAtizayinI (vi0) tInoM lokoM meM atishyvtii| (jayo0 | bhUbhRta (puM0) parvata, phaadd'| (samya0 1) kulaacl| 5/33) (dayo0 6/35) bhUtikarman (napuM0) zubha karma vishess| utsv| bhUmaNDalaM (napuM0) 0bhUmi, bhUbhAga, 0dharaNI, dharatI, 0dhraa| maMtrita bhasma karma, vyAdhi pIr3ita ke lie maMtra, miTTI, dharAva ly| (jayo0 13/54) (muni0 ) dhAgA Adi se krnaa| bhUmaNDalAzeSaH (puM0) bhU bhAga kA zeSa rhnaa| (samu06/37) bhUtikuzIlaH (puM0) vazIkaraNa karma, rkssnnkrm| mantritabhasma, bhUmaNDalamaNDanaM (napuM0) pRthvI kA aabhuussnn| (jayo0 1/32) dhUli, sarasoM puSpa, phUla Adi se rakSaNa krnaa| bhUman (puM0) bhArI, pracura, prabala, ythesstt| bhUtigarbhaH (puM0) vibhUti smuuh| bhUman (napuM0) bhUmi, pRthvii| bhUtinidhAnaM (napuM0) ghaniSThA nakSatra! 0pradeza, bhuukhnndd| bhUtilakaM (napuM0) bhuushobhaa| (jayo0 7/11) bhUmA (strI0) ikaTThA, ektrit| bhUtisaMstaraH (puM0) bhUmigata zayyA, bhuushyn| ____0pRthvI kI lakSmI, bhuushobhaa| (jayo0 1/57) bhUtvA (saM0kR0) hokr| (suda0 4/10) bhUmiH (strI0) [bhavantyasmin bhUtAni-bhU+mi] 0dharaNI, dharatI, bhUpaH (puM0) nRpa, rAjA, prbhu| (jayo0 3/60) (suda0 134) dharA, pRthvI, bhU bhaag| (suda0 2/39) bhUkhaNDa, pradeza, sthAna, sthl| bhUmimekAntato brahmapadaikabhUdevaH (puM0) 1. rAjA, 2. braahmnn| (vIro0 14/6) bhUmiH' (vIro012/46) bhUpatiH (puM0) nRpa, rAjA, adhipti| (jayo0vR0 1/25) jgtii| (jayo0vR0 13/24) bhUpatijAyA (strI0) raanii| (vIro0 6/38) mhissii| bhUmikA (strI0) [bhUmi+kai+ka+TAp] pRthvI, jamIna, miTTI, bhUpadaH (puM0) vRkSA sthAna, sthl| abhinaya, vicAra prstuti| bhUpadma (napuM0) pATala puSpa, gulaab| (jayo0 1/83) bhUmikANDaM (napuM0) bhUbhAga, bhUkhaNDa (dayo0 25) bhUpabhUSA (strI0) bhUpa alNkrnn| (jayo0 4/11) bhUmiguhA (strI0) bhU guphaa| 0khoha, 0kottr| bhUpavittu (puM0) rAjA, nRp| (jayo0 4/11) raajhNs| bhUmigRha (napuM0) bhuugrbhgRh| (jayo030 3/83) 0tataghara, thkhaanaa| bhUpavaraH (puM0) bhUpa, nRpa, raajaa| bhUmicara (vi0) bhuucr| bhUvi carantIti bhUcarAstAn, rAjatujo bhUparidhiH (strI0) pRthvI kA gheraa| bhUpatiH (jayo0 6/13) atigarbhaH napuM0) pA (jayo0 // For Private and Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUmicala: 793 bhUrAvyApta Y bhUmicalaH (puM0) bhUcAla, bhuukmp| bhUmicalanaM (napuM0) bhUcAla, bhuukmp| bhUcara 0bhuupti| (jayo06/12) bhUmijaH (puM0) mNglgRh| bhUmijIvin (vi0) veshy| bhUmitalaM (napuM0) bhUtala, bhuubhaag| bhUmidAnaM (napuM0) bhuudaan| (vIro0 15/48) bhUmidhayinI (vi0) bhUdAna dene vaalaa| (vIro0 15/39) bhUmidevaH (puM0) brAhmaNa, viprA bhUmidharaH (puM0) parvata, phaadd'| bhUmipa (puM0) rAjA, nRpti| (jayo0 5/10) (jayo0 3/93) ___ (samu0 2/29) bhUmipati (puM0) nRpti| mhiipti| bhUmipAlaH (puM0) pRthavIpati, rAjA, nRp| bhUmibhuj (puM0) bhUpati, raajaa| bhUmibhRt (puM0) nRpa, raajaa| (jayo0 11/13) bhUmiruhaH (puM0) vRkSA (samu0 3/37) bhUmirakSakaH (puM0) bhUpAla, nRp| bhUmivardhanaH (puM0) mRtazarIra, shv| bhUmizayanaM (napuM0) bhUmi para sonaa| bhUmisaMstaraH (puM0) bhUmigata bichaunaa| bhUmI (strI0) [bhUmi GIS] pRthvI, bhuu| bhUyaM (napuM0) hone kI sthiti, hotI huii| (suda0 89) bhUyazas (avya0) adhikara, bhudhaa| sAmAnyataH, sAdhAraNa rUpa se| bhUyas (vi0) [bahu+Isuna] adhikatara, apekSAkRta adhika vistRt| 0bahuta bar3A, atishy| (jayo. 10/61) *atyadhika (suda0 89) (muni0 14) bhUyas (avya0) adhika, atyadhika, adhiktr| punH| (jayo0 17/130) 0baarNbaar| (vIro0 1/37) bhUyiSTha (vi0) [atizayena bahu+iSThan] 0atyadhika, pracura, pryaapt| bahulatA, atynt| 0vyApta, vyaapk| (jayo0 3/25) 0prAyaH, adhiktr| bhUyiSThaM (avya0) adhikAMzataH, atyanta, atyadhika, bhut| adhika se adhik| bhUyo bhUyo (avya0) muhureva (jayo0 10/23) (jayo0 11/98) bhUra (avya0) tIna vyAhRtayoM meM se ek| bhUraJjanaM (napuM0) janatA mnorNjn| (jayo0 1/37) bhUraJjano yasya guNazca dev| bhUraJjano janatAyAH prsttiraaH| (jayo0vR0 1/37) bhUrandhravyApinI (vi0) saMsAra meM vyaapt| (vIro0 13/37) bhUrA (strI0) camaka, chavi, kaanti| (suda0 97) suMdara, subhaga (suda0 94) bhUrAstAmiha jAtucidaho sundala na vilmbsy| manojJa, ramaNIya (suda0 74) bhUrAgasya na vA roSasya (suda074) bhUrA (puM0) bhUrAmala nAmaka kvi| (suda0 71, suda0 5/3) bhUrAkulaM (napuM0) bhUrAmala mahAkavi kA vNsh| (suda0 100) 'bhUrAkulatAyAH sambhUyAtko'pi neti samvadatu' bhUrAkhyAta (vi0) uttama phala se yukt| (suda0 82) (suda0 100) 0bhUrA nAma se prsiddh| bhUrAgaH (puM0) pRthvI kA anuraag| (suda0 89) bhUrAmala kvi| (suda088) bhUrAjanaH (puM0) suMdara log| bhUrAjJa ari paNDite (suda089) bhUrAjJaH kimabhUdekasya, yadvA sA pravarasya nrsy| (suda089) bhUrAnandaH (puM0) bhUrAmala nAmaka kavi, advitIya AnaMda ko pradAna karane vAlA kavi, paramAnanda svarUpa bhUrAnandasyeya mato'nyAkA'sti jagati khalu shivtaati| (suda0 123) bhUrA-pAdita (vi0) bhUrA nAmaka kavi dvArA prtipaadit| (suda0 98) bhUH aapaadit-stkaarpuurvk| (suda0 96) bhUrApta (vi0) bhUrA ko prApta, mahAkavi bhUrAmala ko prApta-bhU Apta-sarvajJa gt| (suda0 83) bhUrAbharaNaH (puM0) bhUrAmala nAmaka mahAkavi, jayodaya vIrodaya Adi mahAkAvyoM ke racanAkAra kvi| bhUH AbharaNa-bhU kA alNkrnn| (jayo0 17/127) bhUrAmaraH/bhUrAmalaH (puM0) bhUrAmala nAmaka mhaakvi| labdhvA jJAnavibhUSAtmakatayA bhUrAmalaH sNbhvet| (muni0 33) (jayo0 23/71, jayo0 28/08) bhUrAmA (stI0) pRthvI kI shobhaa| 0bhU aabhaa| bhUrAmala: pRthivI rUpI raamaa/strii| (jayo0 23/65) bhUH pRthivI raamaa-strii| (jayo0 23/65) bhUrAvyApta (vi0) suMdaratA kI vyaapktaa| For Private and Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUrASTraH 794 bhUSaNAnugata bhUrASTraH (puM0) pRthivI smuuh| (suda0 105) bhUrAzrita (vi0) pRthivI ke aashrit| bhUrA kavi ke aadhaarbhuut| (suda0 109) bhUri (vi0) [bhU+kin] 0bahula, adhika, jyaadaa| (jayo0 5/105) nAnA, bahuvidhA (jayo0 22/20) 0pracura, vipul| 0asaMkhya, yatheSTa, pryaapt| bRhad, bar3A huaa| bahuta-duraGgitaM bhUri cakAra tAvanna tasya kiJcidvicakAra bhaavm| (suda0 103) bhUri (puM0) brahmA, shiv| bhUri (napuM0) svarNa, sonaa| bhUri (avya0) adhika, bhut| (suda0 103) bAraM bAra, praayH| (jayo0 4/56) bhUrigamaH (puM0) gardabha, gdhaa| bhUrigehaM (napuM0) bar3A ghr| bhUrijanaH (puM0) bahuta se log| (vIro0 22/24) bhUritejas (vi0) ati prbhaavaan| dediipymaan| bhUritejas (puM0) agni, aag| bhUridakSiNa (vi0) upahAra kI prcurtaa| bhUridarImaya (vi0) nAnA guhaatmk| cayAzrayo bhUridarImayo'sako sa ko punaH ko'sya gire'stu yaH smH| (jayo0 24/20) bhUridAnaM (napuM0) prazaMsAtmaka dAna, vipula dAna, pracura upahAra, zreSTha purskaar| 0dhanI vykti| bhUridhana (vi0) paryApta dhana vaalaa| dhanADhya, dhana smpnn| bhUridhA (avya0) nAnA prakAra kaa| 'bhUridhA kathAdhAraH' | (jayo0 6/24) bhUridhAnya (vi0) vipuladhAnya yukta, pracuradhAnya yukt| bhUridhAnyasya vipulnnsy| (jayo00 4/58) bhUridhA anekaprakAreNa anyeSAM hite vRttimatI vaa| (jayo0 4/58) bhUridhAman (vi0) vipula prabhAvAn, uttama kAnti yukt| bhUriprayoga (vi0) adhika upayoga vaalaa| bhUripreman (puM0) cakavA pkssii| bhUribhAga (vi0) vaibhava se paripUrNa, dhnaaddhy| bhUribhU (strI0) nAnA prakAra kI pRthvii| (jayo0 5/37) bhUribhUpAlavargaH (puM0) vipula nRpa samUha, bar3e-bar3e rAjA log| (jayo0 7/6) bhUrimAyaH (puM0) gIdar3a, lomdd'ii| bhUrirasaH (puM0) ikSu, Ikha, gnnaa| bhUrilAbha (vi0) adhika lAbha, paryApta laabh| bhUrivikrama (vi0) zreSTha yoddhA, bahAdura sipaahii| bhUrivRSTiH (strI0) atyadhika vrssaa| bhUrizas (avya0) anlp| (jayo0 4/53) 0bahuvidha, nAnA prakAra kaa| (jayo0 2/29) 0praayshH| (jayo 2/54) 0atyadhika, bahuta (dayo0 25) 0bahuta, pracura, pryaapt| (jayo0 7/12) muhurmuhu, bAra bAra (samu0 5/9) bhUruhaH (puM0) taru, vRkss| (jayo0 2/93) 0paadp| bhUrjanaH (puM0) [bhU+UrjU+ac] bhojapatra tru| bhUrNiH (strI0) [bhR+ni] bhUmi, bhU, dharA, dhrtii| bhUrvibhaktibhRta (vi0) bhU zabda ke uccAra se rhit| (jayo0 28/51) bhUlokaH (puM0) pRthiviimnnddl| (jayo010 5/90) bhUvalaya (napuM0) pRthivI kA golaakaar| (samu0 1/25) 0dharAtala, bhuutl| (jayo0 8/29) bhUvyApi (vi0) loka vyApi, samasta deza meM vyApta hone vaalii| (vIro0 13/23) bhUzayyA (strI0) bhuumishyn| (muni0 20) kssitishyn| bhUSu (saka0) alaMkRta karanA, sajAnA, vibhUSita karanA,zRMgAra krnaa| (jayovR0 1486) phailAnA, boranA, bichaanaa| 'bhUSaNairbhUSayAmAsa jagadekavibhUSaNam' (vIro07/37) bhUSaM (napuM0) AbhUSaNa, aabhrnn| (jayo0 22/5) bhUSaNaM (napuM0) [bhUS+lyuT] 0aabhuussnn| (jayo0 5/61) bhUSaNeSu nAnAmaNinirmiteSu kaGkaNa keyuur-nuupuraadissu| (jayo0 5/61) alNkaar-alNkrnn| (jayo0 ) 0zrRMgAra, sjaavtt| bhUSaNacchaTA (vi0) alaMkAra yukt| 'bhUSaNasya chaTAmalaGkAra shobhaam|' (jayo0vR0 2/28) bhUSaNatA (vi0) alaMkaraNatA, shRNgaartaa| 0anurnyjktaa| (jayo0 2/53) ramaNIyatA, sauNdrytaa| (samu0 5/3) bhUSaNAnugata (vi0) alaMkaraNa ko prApta, zobhA ke guNoM ko praapt| (jayo0 5/68) For Private and Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUSA 795 bhRtikA bhUSA (strI0) [bhUSa+ka+TAp] sajAnA, zRMgAra krnaa| AbhUSaNa, AbharaNa, alNkrnn| 0zobhA, sundrtaa| AbhA, kAnti, diipti| veshbhuussaa-pridhaan| bhUSAlambit (vi0) sarvAMga suMdara pariveza se yukt| bhUSA tayAlambitA (jayo0 22/5) 'ambaramaNimayabhUSe tAbhyAmAlambitAlaGkRtA (jayo0 22/5) bhUSita (bhU0ka0kR0) [bhUS+kta] vibhUSita, sajAyA huaa| alaMkRta kiyA gyaa| bhUSitAGgin (vi0) alaMkRta zarIra vaalii| tAvattu sattamavibhUSaNa bhuussitaanggii| sA''lIkulena kalitA mahatI ntaanggii| (vIro0 4/29) bhUSNu (vi0) [bhU+SNu] hone vAlA, banane vaalaa| bhUsthAnaM (napuM0) bhU bhAga, bhUtala, dhraatl| (jayo0vR0 3/69) bhU (saka0) bharanA, pUrNa krnaa| (suda0 1/30) 0rakhanA, saMdhAraNa krnaa| (suda0 2/48) phailAnA, vistRta krnaa| (jayo0 1/30) pahananA, dhAraNa krnaa| babhAra viirshcturaanntvN| (vIro0 12/43) 0 bhogatA, sahana krnaa| tannetrayugaM bbhaar| (vIro0 6/4) samarpaNa karanA, pradAna krnaa| bhR (aka0) vyApta honA, pUrNa honaa| bhRkuMza (vi0) strI veSadhAraNa karane vAlA ntt| bhRkuTiH (strI0) [bhravaH kuTi] bhauNh| bhRga (avya0) anukaraNAtmaka shbd| bhRguH (puM0) [bhras+ku] eka Rssi| 'bhugusaMhitA nAmaka grNth| / (jayo0 6/63) bhRgujaH (puM0) shukr| bhRgutanayaH (puM0) zukra, bhRgu kA putr| bhRguzArdUNaH (puM0) zreSTha, prshuraam| bhagRsaMhitA (strI0) eka graMtha vishess| bhRGgaH (puM0) [bhR+gan] 0bhramara, bhauNraa| (jayo0 27) madhupa (jayo0 1848) bhRGgaH puSpatvape khiGge tathA dhUmyATa pakSiNI iti vi (jayo0 15/8) khiGgoviTa ityrthH| kAmuka, lampaTa, vybhicaarii| bhRGgajaM (napuM0) 0agara, 0abhrk| eka sugandhita lkdd'ii| bhRGgajA (strI0) bhAMga kA paudhaa| bhaGaparNikA (strI0) choTI elaa| choTI ilaaycii| bhRGgaya (aka0) bhramara honA, lampaTa honaa| (suda0 2/13) bhRGgAyatebhRGgArAja (puM0) bhaMvarA, eka bar3I makkhI, eka paadp| bhRGgAra (puM0) maMgala prtiik| (jayo0 26/53) makaraGka, jhaarii| (jayo0 12/53) 0kalaza, ghaTa, paatr| (jayo0 12/121) jalapAtra, krk| (jayo0 16/13) svarNa kalazA bhRGgArakaH (puM0) kalaza, ghtt| jhaarii| bhRGgAradhRta (vi.) bhRGgAra ko uThAne vAle, kalaza uThAne vaale| 'kaladvayI bhRGgArasya dhRtermiSeNa' (jayo0 12/121) bhRGgin (puM0) [bhRGga ini] vaTa vRkSA bhRGgI (strI0) [bhRGga+ini+GIp] bhrmrii| (jayo0 1148) bhRGgorugItiH (strI0) bhramara guJjAra, bhauroM kA gungunaanaa| (vIro0 6/22) bhRcchAya (vi0) sukhakArI chaayaa| (suda0 82) bhRcchida (vi0) zRMga yukta, mastaka yukt| (jayo0 24/48) bhRj (saka0) bhUnanA, tlnaa| bhRTikA (strI0) ghughacI kA paudhaa| bhRta (bhU0ka0kR0) [bhR+kta] 0dhAraNa kiyA huaa| grahaNa kiyA huaa| 0poSaNa kiyA gayA, pAlA gyaa| 0adhikRta, sahita, susjjit| 0bharA huA (suda0 1/30) pripuurnn| 'bhriyate poSyate smeti bhRtH| bhRtaka (vi0) [bhRtaM bharaNaM vetanamupajIvati kan] vaitanika, vetana para rakhA huaa| bhatakaH (0) sevaka, anucara, naukr| bhUtako vRttikiMkaraH bhRtakatva (vi0) anucara svabhAva vaalaa| (jayo0 9/5) bhRtiH (strI0) [bhR+ktin] dhAraNa krnaa| 0saMbhAlanA, sahArA denaa| saMcAlana, saMdhAraNa, sNrkssnn| mArga darzana, nirdeshn| aahaar| mjduurii| sevaashrm| bhRtikA (strI0) jiivikaarjn| (jayo0 27/29) For Private and Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhRtibhuj 796 bhedavijJAnaM bhRtibhuj (puM0) sevaka, naukara, anucr| bhRtya (vi.) [bhR+kyap+taka ca] pAlana-poSaNa kie jAne yog| bhRtyaH (puM0) kArya paatr| (jayo010 2/97) naukara, sevk| (suda0 3/4) 0dAsa, anughara, Azrita vykti| bhRtyavAtsalyaM (napuM0) sevaka ke prati krunnaa| bhRtyavRttiH (strI0) AjIvikA, naukarI peshaa| bhRtrima (vi0) [bhR+trimap] pAlA posA gayA, paravariza kiyA gyaa| bhRmi (strI0) bhaMvara, jlaavrt| bhRz (aka0) nIce giranA, patita honaa| bhRza (vi0) [bhRz+ka] 0zaktizAlI, blisstt| gahana, atydhik| bhRzaM (avya0) atyanta, gairAI ke sAtha, pragAr3hatA ke saath| 0baar-baar| (jayo0 9/55) 0atyanta, bhut| (suda0 1/17) 0prAyaH, apekssaakRt| bhRzakopana (vi0) atyaMta krodhii| bhRzaduHkhita (vi0) atyadhika piidd'it| bhRzapUta (vi0) atyaMta pvitr| bhRta saMhRSTa (vi0) atyaMta prsnn| bhRSTa (bhU0ka0kR0) [bhRz+kta] 0sUkhA huA, shussk| (dayo08) 0patita, girA huaa| (jayo0 18/60) 0talA huA, bhunA huaa| (jayo0 15/67) bhRSTatandulaM (napuM0) bhune hue cAvala, laajaa| (jayo0vR015/67) bhRSTayavAH (puM0/bahu0va0) bhune hue jau| bhRSTAdhvaraH (puM0) bhRSTAmArga, nimna maarg| (jayo0 18/60) 0Ubar3a-khAbar3a pth| bhRSTiH (strI0) talanA, bhUnanA, seNknaa| bhekaH (puM0) [bhI+kan] meMDhaka, durdur| (vIro04/17) bAdala, megh| bhekagatiH (strI0) meMDhaka kI caal| (jayo0 5/103) bhekabhuj (puM0) sarpa, saaNp| bhekaravaH (puM0) meMDhaka kA Tara-Tara ttrraanaa| bhekazabdaH (puM0) meMDhaka kI ttr-ttr| bheDaH (puM0) [bhI+Da] meMDhA, bhedd'| bhedaH (puM0) [bhid+ghaJ] 0bhedanA, TUTanA, bhinna krnaa| vibhAjana karanA, bhAga krnaa| 0AghAta karanA, phaadd'naa| nTukar3e karanA, khaNDa-khaNDa krnaa| parivartana, vikaar| aMtara-divA-nizoryatra na jAtu bhedH| (vIro0 14/52) viklp| (samya0 5) 0bhaMga, vidAraNa, aNtr| (jayo0 1/37) chidra, garta, vivr| vilkssnn| (jayo0 1/15) coTa, ghAva, kssti| prkaar| bhinna-bhinna, dRgjJAnavRtteSu na vstubhedH| (samya0 124) pRthak-pRthak, alg-alg| (samya0 105) phUTa, ashmti| bhedaka (vi0) bhedane vaalaa| bhedakara (vi0) bheda karane vAlA, phUTa DAlane vAlA, bhinna-bhinna karane vaalaa| bhedadarzin (vi0) bheda darzAne vAlA, bhinnatA pradarzita karane vaalaa| bhedanaM (napuM0) chinna karanA, todd'naa| bheda pratyaya (vi0) bheda yukt| bhedabhAvaH (puM0) pRthak bhAva, bhinna-bhinna abhipraay| bhedAbhedAtmaka (vi0) bheda abheda sva ruupaatmk| (jayo0 26/78) bhedanayaM (napuM0) naya ke bhed| (jayo0 26/92) bhedanaya kI apekSA cetn-acetn| bheda vicAra, bhed-vijnyaan| bhedavijJAnaM (napuM0) zuddhopayoga kA naam| svarUpAcaraNaM bhedavijJAnaM jnyaancetnaa| zuddhopayoganAmAni kathitAni jinaagme|| (samya0 143) 'bhedasya vijJAnaM aisA SaSThI tatpuruSa samAsa kiyA jAya to ekakSetrAvagAha hokara bhI zarIra aura AtmA meM jo paraspara bheda hai, usakA jJAna yAni deha aura jIva meM paraspara eka bandhAnarUpa saMyoga sambaMdha hai, phira bhI ye donoM eka hI nahIM ho gaye haiM, apitu apane apane lakSaNa ko lie hue, bhinna-bhinna hai| rUpa, rasa, gandha aura sparzAtmaka pudgala paramANuoM ke piNDasvarUpa to yaha zarIra hai, kintu usake sAtha usameM cetanatva ko lie hue sphuTa rUpa ke bhinna pratibhASita hone vAlA Atmatattva hai| isa prakAra jAnanA aura mAnanA bheda vijJAna hai| 'bhedena bhedAda vA yad vijJAnaM tad bhedvijnyaanm|' isa vyutpatti se zuddhAtma kA anubhava honA bhedavijJAna hai| For Private and Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhedin 797 bhogaH bhedina (vi.) [bhid+Nini] bheda karane vAlA, vibhakta karane vAlA, khaNDita karane vaalaa| bhediraM (napuM0) vajra, hiirknnii| bhedyaM (napuM0) [bhid+Nyat] vizeSya, sNjnyaa| bhedyaliMga (vi0) liMga dvArA pahacAna honaa| vizeSa cihn| bheraH (puM0) [bibhetyasmAtbhI+ran] ghaussaa| ninAda, bherii| bheriH (strI0) ghauSA, nAda, zabda udghoss| (jayo0 13/6) bherikA (strI0) dhvani, zabda ghoss| bherIninAdaH (puM0) maMgalakArI vAdya shbd| bherInivezaH (puM0) bheriininaad| (vIro0 6/14) bheruNDa (vi0) bhayAnaka, bhayapUrNa, DarAvanA, bhyNkr| bheruNDaH (puM0) pakSI bhed| bheruNDaM (napuM0) garbhAdhAna, grbhsthiti| bheruNDakaH (puM0) gIdar3a, shRgaal| bhela (vi0) bhIru, ddrpok| mUrkha, ajJAnI, muuddh| 0asthira, capala, cNcl| 0phurtIlA, cust| bhelaH (puM0) naukA, nAva, ber3A, chinnii| bheS (aka0) DaranA, trasta honA, bhayabhIta honaa| bheSajaM (napuM0) [bheSaM rogamayaM jayati] auSadhi, davA (jayo0 2/95) auSadha (jayo0 2/17) cikitsA, nidAna, upcaar| bheSajaraM (napuM0) attAra, auSadha viketaa| bheSajAGga (napuM0) aussdhiklp| bhaikSa (napuM0) mAMganA, yAcanA, bhiikh| bhikSA cryaa| (muni020) bhaikSakAlaH (puM0) bhikSA kA smy| bhaikSacaraNaM (napuM0) bhIkha mAMganA, bhikssaacryaa| bhaikSajIvikA (strI0) bhikssaavRtti| bhaikSabhuj (puM0) bhikhAriyoM kA smuuh| [bhikSUNAM samUhaH] bhaikSyaM (napuM0) [bhikSA+SyaJ] bhIkha, bhikSA, bhikssaacryaa| (muni03) roTI (suda0 4/34) 0bhojana, aahaar| bhaikSyazaddhiH (strI0) bhikSA siddhAMta, bhikssaacryaa| (jayo0 27/82) bhaima (vi0) bhIma vissyk| bhairava (vi0) [bhIru+aNa] bhayaMkara, bhayAnaka, tIvra, bhISaNa, bhyaavh| (jayo0vR0 1/108) 0 bhairava smbNdhii| bhairavaH (puM0) bhairava nAmaka ykss| (jayo0 4/63) 0zvAna smuuh| (jayo0 4/63) bhairavaM (napuM0) Dara, bhaya, traas| bhaiSaja (napuM0) [bheSaja+aN] auSadhi, dvaa| (jayo0 2/17) bhaiSajaH (puM0) lavA pakSI, laavk| bhaiSajyaM (napuM0) cikitsA karanA, auSadhi denaa| 0auSadhi, dvaaii| bhaiSmakI (strI0) bhISmaka putrI, rukminnii| bho (avya0) bho iti smbodhnaatmkmvyym| (jayo0 18/37) bhoktR (vi0) [bhuja+Rc] upabhoktA, upabhoga karane vaalaa| (suda0 122) prayoktA, anubhava karane vaalaa| bhoktu (puM0) kAbija, upbhoktaa| 0pti| nAyaka, netA, prshaask| rAjA, shaask| premii| priytm| bhoktu (napuM0) bhojana, smbhog| (jayo0 12/125) bhoktavyaM [bhuja+tRc+tavyat] bhogane yogya, upabhoga karane yogy| (hita0 44) yatra kutrApi miSThAnnaM, gUDhaevaudanAdi tu| paktvA nirmAya bhoktavyamityetatkalpanaM vRthaa|| (hita0 44) | bhogaH (puM0) [bhuja+ghaJ] bhoganA, jhelanA, upabhoga krnaa| prApya tu bhogasya (samya0 64) 0 bhoja, bhojana, daavt| 0prayoga, indriya vissy| (jayo0 14/11) upadeyatA, upyogitaa| yoga-bhogayorantara khalu naasaa| (suda070) 0vyvhaar| (samya0 102) 0lAbha, phaaydaa| atra gam dhAto niratArthakatvAd bhogessvitisptmii| (jayo0 27/10) aanNd| (jayo0 5/16) 0 aahaar| naivedy| 0vakra, ghumAva, cakra, ckkr| nAgakumAra dev| (jayo0 5/16) 0 sakRd bhujyata iti bhoga'-jise eka bAra bhogakara chor3a diyA jaae| sukhAdi kA anubhv| bhunakti bhogAnsma sa lakSmaNAzca raamshc| (su0 65) viSaya/indriya sukha kA anubhv| (jayo0 2/12) For Private and Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhogakara 798 bhogopabhogaparimANaM abhISTa viSayajanita sukh| bhogasAmagrI (strI0) upabhoga sambaMdhI vstueN| (jayo0vR0 0eka bAra vastu kA upayoga honaa| 1/22, 1/66) bhogakara (vi0) upayoga karane vaalaa| bhogAdhipatiH (puM0) bhoga sampatti yukt| bhogakRta (vi0) bhoga prApta honaa| grudd| (jayo0vR0 1/44) bhogakRtanidAnaM (napuM0) bhoga yogya vastuoM kI prApti kA bhogAdhibhuva (vi0) bhogaadhikaarii| (jayo0 6/10) bhaav| Izvaratva, cakravartitva Adi kI icchA krnaa| bhogAdhInatA (vi0) bhoga sAmagrI ke Azrita hone vaalaa| bhogagRhaM (napuM0) zayana kakSa, anta:pura, nArI niketana, (suda0 109) strI-AvAsa sthaan| (jayo0vR0 1/1) bhogAnantaraM (napuM0) indriya yoga ke madhya, nAbhi ke madhya bhogajanuS (puM0) vidyAdhara jnm| (jayo0 23/79) (jayo0 4/6) bhogatRSNA (strI0) sAMsArika vastuoM ke upayoga kI icchA, | bhogAntarAyaM (napuM0) bhoga ke viSaya meM aNtraay/vighn| 'yatprabhAvato viSayagata vAsanA kI icchaa| kaamecchaa| bhogAn na prApnoti tdbhogaantraaym| (jaina0la0 87) bhogadehaH (puM0) bhoga zarIra, sukha-duHkha ko bhogane vAlA 'bhogavigghayaraM bhogaMtarAiyaM' (dhava0 15/14) shriir| zarIra saMbaMdhI bhog| bhogikaH (puM0) azva paalk| bhogadharaH (puM0) sarpa, saaNp| bhogin (vi0) [bhoga+ini] upabhoktA, vilAsI, kaamii| bhogapatiH (puM0) pariNItA strI, vivAhitA naarii| 0bhoga karane vaalaa| bhogapadaM (napuM0) apakarSa, saMtoSa, vRthaatrss| (samya0 99/64) 0anubhava karane vAlA, upayoga meM aaskt| bhogaparimANaka (vi0) bhoga yogya vastuoM kA pramANa karane bhogin (puM0) sarpa, ahi, naag| (suda03/28) (samu0 4/11) vaalaa| bhoga-pramANa vAlA, 0bhoga parimANa vaalaa| bhoginAmAdhinAyakaH (puM0) phaNadhArI sarpa, srpaannaamdhinaaykH| bhoga puruSaH (puM0) bhoga pradhAna puruSa, samasta vastuoM meM (jayo0vR028/6) upayoga kI pradhAnatA vAlA puruss| sukhasampattizAlI vykti| 'bhoginAM sukhosampattizAlinAm' bhogabhuj (puM0) srp| (jayo0 11/11, vIro0 21/5) bhogabhUmija (vi0) maMda kaSAya se yukta bhoga bhUmi meM rahane (jayo0vR0 29/6) bhoginI (strI0) naagknyaa| (dayo0 109) vAlA manuSya evaM tirynyc| bhogabhUmiH (jayo0vR0 1/85) bhoginIyA (strI0) naagknyaa| bhogabhU (jayo0 9/85) bhogabhUritA (vi0) bhoga kI adhiktaa| bhogipadayogin (vi0) bhogiyoM ke pada ke yoga vAlA vaibhvshaalii| bhogabhAgaH (puM0) upayoga kA hissaa| (samu0 5/4) (jayo0 5/16) (puM0) naagkumaar| (jayo070 5/16) bhogabhavyaH (puM0) sajjana mnussy| (jayo0 22/1) bhogIndraH (puM0) zeSanAga, vaasuki| (vIro0 2/24) bhogagupari (vi0) bhoga bhogane ke uupr| (suda0 105) bhogIndranivAsaH (puM0) sukhI janoM kA aavaas| nAga aavaas| bhogayogya (vi0) upabhoga yogy| (jayo0 17/84) 'sukhinAM yadvA nAgAnAM nivAsaH' (vIro0 2/24) bhogavatI (strI0) bhogavatI nAma strii| (suda080) bhogIzaH (puM0) bhogIndra, shessnaag| bhogavatI (vi0) upabhoga karane vaalii| 0kaamnaartaa| bhogecchAvatI (vi0) bhogoM kI icchA karane vaalii| (jayo070 bhogavastu (napuM0) upabhoga yogya vstu| 6/10) bhogaviniyogaH (puM0) bhogaaskt| (jayo0 2/75) bhogopabhogaH (puM0) bhoga aura upbhog| (suda0 126) bhogavirakta (vi.) viSayagata bhogoM se rhit| (dayo0 119) yaH sakRtsevyate bhAvaH sa bhogo bhojnaadikH| bhogavilAsaH (puM0) viSaya vAsanA, indriya janya aaskti| bhUSAdiH paribhogaH syAt paunaH punyena sevnaat|| (samu04/21) (jaina0la0871) bhogasadman (napuM0) bhogAvAsa, ranavAsa, antaHpura, shynaagaar| bhogopabhogaparimANaM (napuM0) bhoga aura upabhoga kI vastuoM 0ratikakSa, kAma nikunyj| kA pramANa/sImA nirdhaarnn| viSaya-vAsanA yukta sthaan| dvitIya guNavrata kA lakSaNa, zrAvaka-prayojana kI siddhi For Private and Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhogya 799 bhaumaH ke kAraNa hone para bhI rAgajanita Asakti ko kama karane ke lie jo bhoga-upabhoga kI saMkhyA nirdhArita kara lI jAtI hai| bhogya (vi0) [bhuja+Nyat] bhoga yogya, upabhogya ke yogy| (jayo0 17/84) anubhvniiy| (jayo0 4/30) bhogyaM (napuM0) anAja, vastu, padArtha, bhojana, vstraadi| bhogyagata (vi.) upabhoga ko praapt| bhogyagehaM (napuM0) upayoga yogya ghr| bhogyabhuj (vi0) bhogoM ko bhogane vaalaa| bhogyavastu (napuM0) upabhoga yogya vstu| bhogyA (strI0) [bhuj+Nyat+TAp] vIrAMganA, vezyA, gnnikaa| (samu06/27) bhojaH (puM0) [bhuja+ac] bhojarAjA, mAlavA prAMta kI dhArA nagarI kA rAjA, jo saMskRta kA prakANDa vidvAn thA, jo dasavIM zatAbdI ke aMta meM huA thaa| bhojana (napuM0) [bhuja+lyuTa] 0bhoktR, khAdya pdaarth| (jayo0 12/129) aahaar| (jayo0 22/49) jevn| (jayo0 12/113) 0 bhojana krnaa| (jayo0 4/27) 0ashn| (jayovR0 2/95) upayoga karanA, upabhoga krnaa| udyata rahanA-'jJAnAmRtaM bhojanamekavastu, sadaiva karmakSapaNe mnstu| (suda0 117) bhakSaNa-bhojane bhuktojjhite bhuvi bho janezvari (suda089) rs| (jayo0 22/49) bhojanakAlaH (puM0) AhAra smy| 0azana kAla! bhojanatyAgaH (puM0) AhAra prityaag| bhojana-bhAjanaM (napuM0) jImana kA pAtra, jemnpaatr| (jayo0 12/113) bhojanabhUmiH (strI0) AhAra sthaan| bhojanakakSa, rsoiighr| bhojanamoda (vi0) AhAra meM aannd| bhojanavizeSaH (puM0) rasayukta AhAra, svAdiSTa khAdya pdaarth| bhojanavRttiH (strI0) AhAra caryA, AhAra gvessnnaa| bhojanavyagra (vi0) khAne meM vyaakul| bhojanavyayaH (puM0) bhojana khrc| bhojanasAmagrI (strI0) rasavatI, rsoii| (jayo0 12/123) khaadysaamgrii| bhojanAlaya (napuM0) bhojanazAlA, rsoiighr| bhojanAlAbhaH (puM0) bhaikSyazuddhi meM vyavadhAna, bhojana ke samaya kA ullNghn| (jayo0 27/32) bhojanIya (vi0) [bhuja+anIyara] 0khAne yogya, bhkssnniiy| bhojanIyaM (napuM0) aahaar| bhojayitR (vi0) [bhuja+NictRc] bhojana karAne vaalaa| bhojanopakRti (strI0) bhojana paatr| bhojanamazanamupakRti vstrpaatraadyupkrnnm| (jayo010 1/95) bhojya (vi0) [bhuj+Nyat] upabhoga yoga, khAne yogy| bhogane yogya, anubhava karane yogy| bhojyaM (napuM0) bhojana, AhAra, ashn| (jayo0 4/10) 0khAdya padArtha (jayo0vR012/124) nirAmiSAzInAkenApyaGgabhAjA vivekinaa|| sampannamodanAdi tu samaznAtu sudhiijn:|| (hita0saM0 48) caikadA'zanam (hita0 48) bhojyapadArtha (napuM0) bhojana sAmagrI, khAne yogya pdaarth| (hita0 48) bhojyasAmagrIyukta (vi0) vividha khAdya padArtha zroNI mahatI saiva modako saMkucarUpau, trivalirjavalevikA kapolau ghRtvrbhuupau| adharalatA rasagulleti pariNAmasuramyAsmita payasA madhureNa rasavatIyaM bahu gmyaa|| (jayo0 3/60) bhojyA (strI0) [bhojya+TApa] bhoja kI raanii| bhos (avya0) [bhA Dos] (suda0 78) are, bho, he, aho, Aha, o artha hai| 'bho bho vanarAja deva! (vIro0 5/26) bhojaGga (vi0) [bhujaGga aN] sarpila, sarpa sdRsh| bhauta (vi0) [bhUtAni prANino'dhikRtya pravRtta tAni devatA vA asya aNa] jIvita prANiyoM se sambaMdha rakhane vaalaa| bhautika (vi0) [bhUta+Thak] jIvita prANiyoM se sambandha rakhane ___vaalaa| maulika, bhautika tattva, laukik| bhautika vidyA (strI0) jAdUgarI, Adhunika zikSaNa, vijJAna-gaNitAdi kI vidyaa| bhauma (vi.) [bhUmi+aN] paarthiv| pRthivI para hone vaalaa| * miTaTI se smbndhit| bhaumaH (puM0) mNglgrh| (jayo08/20) 0jala, prkaash| For Private and Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaumadinaM 800 bhaumadinaM (napuM0) mNglvaar| bhaumavAraH (puM0) mNglvaar| bhaumaratvaM (napuM0) muuNgaa| bhaumika (vi0) pArthiva, laukika, pRthvI para rahane vaalaa| bhaurikaH (puM0) kossaadhykss| bhauvAdika (vi0) bhU se prAraMbha hone vaalaa| aMz (aka0) giranA, TUTanA, bhaMga honaa| TapakanA, vicalita honaa| 0chUTanA, alaga honaa| 0kSINa honA, mujhAnA, ghttnaa| bigAr3anA (jayo0 2/66 bhrNshyet| 0pachAr3a denA, vaJcita krnaa| bhraMzaH (puM0) [bhraMza mAtre ghaJ] TUTanA, naSTa honA, kSINa honaa| 0patana, lAza, naSTa, ghAta, kSaya, kSINa, vidhvNs| 0bhAga jAnA, palAyana krnaa| bhraMzan (vi0) [TUTane vAlA] bhraMzanaM (vi0) patana, vinAzaka, vaJcita honA, viclit| bhraMzin (vi0) [bhraMz+Nini] patanazIla, vicalita, vidhvNs| naSTa hone vaalaa| bhraMkSa (saka0) nigalanA, gale utaarnaa| bhraJjanaM (napuM0) [bhrasJ+lyuT] bhUnanA, talanA, seNknaa| bhraNa (aka0) zabda krnaa| (jayo0 3/41) bhram (aka0) ghUmanA, idhara-udhara jAnA, paribhramaNa karanA, TahalanA, phirnaa| bhaTakAnA, idhara-udhara honaa| 0DagamagAnA, phdd'khdd'aanaa| phura phurAnA, phar3a phdd'aanaa| caMcala honA, udvigna honaa| 0bhulAnA, gumarAha honaa| pradakSiNA denA, modd'naa| 0maMDarAnA, cakkara khaanaa| giranA-bhrAntvA, pribhraay| (jayo0 11/2) bhramaH (puM0) [bhram+ghaJ] ghUmanA, TahalanA, cakkara lgaanaa| vibhrama, nshaa| (vIro0 4/24) 0pryttn| (jayo0 3/113) Avartita honA, parikramA, prdkssinnaa| * bhUla, truTi, galatI, ashuddhi| (suda0 111) 0bhrAnti, sNdeh| (jayovR0 7/21) vyAkulatA, uljhn| bhaMvara, jlaavrt| (jayo0 2/25) ghuurnni| jala phauvaaraa| bhramaNaM (napuM0) [bhram lyuT] ghUmanA, cakkara kATanA, tthlnaa| mur3anA, vicalana, pthbhrNshn| 0paryaTana, hln-cln| ghUrNana, ghumerii| bhramat (vi0) ghUmanA, tthlnaa| bhramaraH (puM0) [bhra+karan] bhauNraa| 0madhumakkhI , ssttpd| 0mdhulih| (jayo0 6/130) shiliimukh| (jayovR0 14/50) 0ali| (jayo030 21/26) 0milind| (jayo0vR0 10/118) bhramaragIti (strI0) bhramara gunyjaar| (vIro0 6/22) bhauMroM kA gungunaanaa| bhramara guJjAraH (puM0) bhramaragAna, bhramaragIti, bhauMroM kI gungunaa| (vIro0 6/22) bhramarajAlaM (napuM0) bhramara smuuh| bhramaranadaM (napuM0) bhauMroM kI gungun| bhramaranAdaM (napuM0) bhauMroM kI gungunaahtt| bhramarapadaM (napuM0) bhramara crnn| bhramarapriyaH (puM0) kadamba tru| bhramaramaNDalaM (napuM0) madhumakkhiyoM kA smuuh| bhramaramodaH (puM0) bhauMroM kA gaan| bhramarasamUhaH (puM0) aliSaka, bhramara gula, bhauMroM kA jhunndd| (jayo0vR0 21/66) bhramarikA (strI0) [bhramaraka+TApa] saba dizAoM meM ghUmane vaalaa| bhramarI (strI0) [bhramara+GIp] SaTpadI, bhauNrii| (vIro0 3/33) (vIro0 4/34) bhramavaza (vi0) saMdeha vsh| (sama0 7/14) bhramotpattiH (strI0) saMdeha kA jnm| (vIro0 9/21) bhramiH (strI0) [bhram i] Avartana, mor3a, cakkara dAra gti| ghUmanA, prikrmaa| bhraSTa (vi0) [bhraMz+kta] 0patita, girA huaa| viyukta, vnycit| Atmagata bhAvoM se vimukh| niSkAsita, nikAlA gyaa| For Private and Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhraSTadharma 801 0kSINa, ojhala, nsstt| murzAyA huA, mliin| bhraSTadharma (vi0) kSINa dharma vaalaa| bhrasj (saka0) talanA, bhUnanA, seknaa| bhrAj (aka0) camakanA, prakAzita honaa| jagamagAnA, kAnti yukta honaa| (jayo0 5/47) bhrAjaH (puM0) [bhrAj+ka] sUrya kA eka bhed| bhrAjaka (vi0) [bhrAj+Nvul] camakAne vAlA, dediipymaan| bhrAjakaM (napuM0) [bhrAj+athuc] 0kAnti, prakAza, aabhaa| ujjavalatA, sauNdry| bhrAjin (vi0) [bhrAj+Nini] camakane vAlA, jagamagAne vaalaa| bhrAjiSNu (vi0) [bhrAj+iNuvac] ujjvala, diiptimaan| bhrAjiSNuH (puM0) ziva, vissnnu| bhrAtR (puM0) [bhrAj+tRc] bhaaii| shodr| (suda0 97) (jayo0 8589, 11/68) ghaniSTa mitra, sagA smbNdhii| bhrAtRjaH (puM0) bhatIjA, bhAI kA ldd'kaa| bhrAtRjA (strI0) bhatIjI, bhAI kI ldd'kii| bhrAtRjAyA (strI0) bhaujAI, bhAbhI, bhAI kI ptnii| bhrAtRdvitIyA (strI0) kArtika zuklA dvitiiyaa| bahana ke ghara bhAI ko AmaMtrita karane kI tithi| bhrAntRputraH (puM0) bhtiijaa| bhrAtRzvasuraH (puM0) jeTha, pati kA bar3A bhaaii| bhrAMtRvyaH (puM0) bhtiijaa| bhrAnta (vi0) [bhrama+kta] 0bhaTakA huA, bhUlA huaa| kupthgaamii| 0apane vicAroM meM dRr3ha nahIM rahane vaalaa| idhara-udhara ghUmane vAlA, cakkara khAyA huaa| bhrAntaM (napuM0) [bhram+ktin] 0bhUla, truTi, galatI, bhrama, sNdeh| anizcaya, aashNkaa| ghabarAhaTa, udvigntaa| bhrAntimat (vi0) [bhrAnti+matup] ghUmane vAlA, bhaTane vaalaa| 0saMdehayukta, bhramita, shNkit| (vIro0 12/13) bhrAntimadalaMkAraH (puM0) bhrAntimAna alNkaar| jisameM do vastuoM ko pArasparika samAnatA ke kAraNa eka vastu ko bhUla se anya vastu samajha lenaa| bhraantimaannysNvitttulydrshne| (jayo0 24/18) bhramanti ye yaM parito madotkaTAH kaTAH zrayante nanu cetnaatmnaam| manAMsi sevArthamamuSya parvatAvatAra urvIdhrapateriti bhrmm| bhrAntimAnAlaMkAraH (puM0) bhrAntimAna alaMkAra (vIro0 2/13) (jayo0 134/63) (jayo088) dhAnyasthalI pAlaka-bAlikAnAM, gItazruternizcalatAM dadhAnAH citte'dhvanInasya vilepyazaGkA, mupAdayantIha kurnggrngkaaH|| (vIro0 2/13) bhrAntihetukotprekSA (strI0) bhrAntimAna alaMkAra ke sAtha utprekssaa| samulasannIlamaNiprabhAbhiH, samaGkite yadvaraNe'thavA bhiiH| rAhoranenaiva ravistu sAci shrytyudiiciimthvaa'pyvaaciim|| (jayo0 2/29) bhrAmaH (puM0) [bhram+aN] ghuumnaa| hiMDana, pribhrmnn| Asakti, mUrchA, moh| truTi, azuddhi, gltii| bhrAmaka (vi0) [bhram+Nic+Nvul] ghumAne vAlA, Avartita karane vaalaa| bhrAmakaH (puM0) cumbaka ptthr| bhrAmara (vi0) bhramara smbNdhii| bhrAmaraM (napuM0) cumbaka ptthr| 0cakkara kATanA, ghuumnaa| bhrAmarI (strI0) bhramara jaisI vRtti, municryaa| (jayo0 23/46) bhrAmarIvRttiH (strI0) municaryA kI eka paddhatti, jisameM muni AhAra ke samaya jo vRtti apanAtA hai vaha bhramara ke samAna hotI hai| (muni0 10) bhrAz (aka0) camakanA, suzobhita honaa| bhrASTraH (puM0) [bhras+STran] bhADa bhaDabhUjA, kdd'aahii| (vIro0 12/18) prakAza, camaka, agni| bhrASTrapadaM (napuM0) bhADasa dRsh| 'brahmANDakaM bhASTrapadena shptm| ___(vIro0 12/18) bhrukuTiH (strI0) bhauMha, akSi citvn| bhrUD (saka0) saMcaya karanA, ekatrita krnaa| bhrU (strI0) bhauNh| bhrUbhaGga (napuM0) bhrukuTivikRti, calAyamAna citvn| bhrUNaH (puM0) prArya, kll| 0baccA shishu| strI ke garbha meM palane vAlA zizu, jo kalala rUpa hai, avikasita hai| dhRyugaH (puM0) dhnussaakaar| (jayo0 ) bhreja (aka0) camakanA, prakAzita honaa| For Private and Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 802 maghavaH maH (puM0) pavarga kA antima varga, isakA uccAraNa sthAna nAsikA hai| maH (puM0) [mA+ka] 0kAla, smy| vissy| 0cndr| brahmA, vissnnu| vyamA maalaa| (jayo0 19/37) 0apraadhii| (jayo0) maM (napuM0) jala, prasannatA, klyaann| makaraH (puM0) [maM+viSaM kirati kR+ac] ghar3iyAla, magara, samudra jantu, graah| (jayo0 2/70) jala cara jiiv| (dayo0 19) mkrraashi| makarataH (makaraH) dekho uupr| makarataH (puM0) nakrAdavarata, mkr| (jayo0 9/61) makaraketanaH (puM0) kAmadeva, mdn| makaradhvajaH (puM0) kaamdev| makaraketuH (puM0) madana, kaamdev| makarandaH (puM0) zahada, mdhu| 0camelI, * koyala, 0bhrmr| __0keshr| (jayo0 14/61) makaraMdarajaM (napuM0) pusspraag| (jayo0 134/62) eka bhsm| (jayo0 5/60) makaramukhaM (napuM0) eka Asana, yogAsAna, makara ke mukha ke samAna donoM pAdoM ko sthita krnaa| makararAziH (strI0) mkrraashi| makarasaMkramaNaM (napuM0) sUrya kA makararAzi meM prvesh| makarAkAraH (puM0) makara vyuuh| (jayo0 7/83) eka yaugika kriyA meM sthita honaa| makarAnukArI (vi0) vkrsdRsh| (jayo0 21/8) makarin (puM0) [makara+ini] smudr| makarI (strI0) [makara+GIp] mAdA ghdd'iyaal| makuTaM (napuM0) mukuTa, sirmor| makutiH (strI0) zUdra shaasn| makuraH (puM0) [mak+urac] zIzA, drpnn| 0bakula tru| kAlI, kumhaardNdd| makulaH (puM0) bakula tru| makuSThaH (puM0) motth| makUlakaH (puM0) kalI, dNtiitru| makk (saka0) jAnA, phuNcnaa| makkulaH (puM0) [makka+ulak] 0dhUpa, guggula, geru| makkolaH (puM0) [makka+olac] khar3iyA mitttthii| makSa (aka0) ikaTThA honA, Dhera laganA, saJcaya krnaa| krodhita honaa| makSaH (puM0) [maz+ghaJ] krodh| makSikA (strI0) [maz+Nvula+TAp] makkhI, madhumakkhI, zahadamakkhI / (jayo0 15/55) makSikAmalaM (napuM0) mom| makSikAvAtaH (puM0) zahada kI makkhiyoM kA smuuh| makSikANAM saMraghANAM vAtasya samUhasya (jayo0vR0 2/130) 0sarapA smuuh| makh (saka0) jAnA, calanA, srknaa| makhaH (puM0) yjny| makhakriyA (strI0) yajJa kaary| makhadviS (puM0) pizAca, raaksss| sakhadveSin (puM0) pizAca, raaksss| makhamalaM (napuM0) mulAyama vstr| (vIro08/53) makhahna (puM0) indr| makhabahniH (strI0) yjnyaagni| (jayo0 12/70) makhamArgaH (puM0) yjnykaary| (jayo0 12/87) makhAdviH (strI0) yjnyaagni| makhAnalaH (puM0) yajJa vhni| yajJa kI diipti| magadhaH (puM0) [magadh+ac-magaM doSaM dadhAti vA-maga+dhA+ka] eka deza, vihAra kA dakSiNa bhaag| 0bhATa, bandI, caarnn| magna (bhU0ka0kR0) [masj+kta] 0DUbA huA, nimagna, tlliin| cinmAtra meM vishraanti| Atma svarUpa meM tlliintaa| lipta, gotA lagAtA huaa| magnamanas (napuM0) tlliinmn| (jayo0 6/62) maghaH (puM0) aussdhi| vaha (pu. ) yajJa (jayo sukh| 0maghA nksstr| maghavaH (puM0) indr| yathA''SADhaM sabhAsAdya maghavA vAri vrssti| (vIro0 13/33) For Private and Personal Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maghavanaH 803 maGgalapUrtija ulluu| 0peck| maghavanaH (puM0) indr| maghA (strI0) [mahAgha, hasya ghatvam TAp] maghA nksstr| maghAbhavaH (puM0) shukrgrh| maghona (puM0) indr| (jayo0 27/ ) maghoni/maghonI (strI0) indraannii-shci| (jayo0 5/89) maGk (saka0) jAnA, phuNcnm| 0sajAnA, alaMkRta krnaa| maGkamakanAzaka (vi0) pApa nAzaka-labdhvA hi maGkamakanAzaka esskshc| (suda0 136) maGkilaH (puM0) [maGka+ilac] dAvAgni, arnnyaagni| maGkaraH (puM0) [maka urac] darpaNa, shiishaa| maGkSaNaM (napuM0) piMDaliyoM ke rakSA kvc| makSu (avya0) [maGkha+un] zIghra, jaldI se, turNt| atyaMta, bahuta, vizAlA maGgaH (puM0) [maMla+ac] nRpa caraNa, eka aussdhi| maGga (saka0) jAnA, phuNcnaa| maGgaH (puM0) [ma ac] nAva kA agra bhaag| umNg| (suda0 136) maGgala (vi0) [mag+alac] 0kalyANa, zubha, acchA, malaM gAlayati vinAzayati dahati hanti vizodhayati vidhvasaMyatIti mNglm| (dhava0 1/31) jo sukha ko lAtA, mala ko glaataa| zAstrapAragamana ko prApta karAne vaalaa| 'ma' nAma mala kA hai, jo pApa rUpa mala ko naSTa karatA vaha maMgala hai| maGgalakaraNaM (napuM0) maMgala kArya vaalii| maGgalakarman (napuM0) shubhkrm| kalyANakArI krm| (dayo069) maGgalakalaza: (puM0) ujjvalakumbha, zubha ghtt| (jayo0vR0 16/1) maGgalakAraka (vi0) klyaannkaarii| maGgalakArin (vi0) shubhkaarii| smaredidAnI paramAtmanastu sadaiva yanmaGgala kaarivstu| (suda0 130) maGgalakAriNI (strI0) AnaMda utpanna karane vaalii| shubhdaayinii| (dayo0112) maGgalakArivastu (napuM0) zubhakAraka vstu| (suda0 130) maGgalakArya (napuM0) zubha avasara, mAMgalika kaary| maGgalakumbhaH (puM0) maGgalakalaza, ujjvalakalaza, zubha kArya ke prasaMga para sthApita kiyA jAne vAlA haldI, supArI, sarasoM, akSata evaM zuddha jala se yukta nArikela evaM vastra se susajjita azoka patra rUpa paMkhuriyoM se yukta hotA hai| maGgalakSaumaM (napuM0) mAMgalika vastra, svaccha vstr| maGgalagItaM (napuM0) bhadragIta, saukhya se paripUrNa gaan| (jayo0 6/128) zubha giit|| maGgalagotraM (napuM0) zubha gotr| maGgalagrahaM (napuM0) zubhagraha, ucita grh| maGgalacaityaM (napuM0) arhat, caity| 0kalyANaprada bhagavad devaaly| maMgalakArI pratimA kA sthaan| maGgalachAyaH (puM0) plksstru| maGgalatUrya (napuM0) utsava bigula, zaMkhanAda, uttama udghoss| maGgaladIpakaH (puM0) zubhakArI diip| (suda03/11) 0dedIpyAna dIpA maGgala-dIpa-kalpaH (puM0) puNya pradAyI dIpa sthaapn| mudindirA maGgaladIpakalpaH samasti mastiSkavatAM sujlpH| (suda0 1/12) maGgalapAtraM (napuM0) uttama bhAjana, zubhasUcaka bhaanndd| maGgalapAThakaH (puM0) bandIjana, cAraNa, bhaatt| maGgalapUrtija (vi0) bhalA karane vaalaa| bhavAnanujJA prakarotvidA nImahan sa vai mngglpuurtijaani| (samu0 3/4) shresstth| hitakara, saMtoSajanaka, isstt| samRddha, unnt| uttama, ythesstth| (jayo0 1/58) maGgalaM (napuM0) kalyANa rUpatA bhaumsvbhaavtaa| (jayo05/51) zUrA budhA vA kavayo girIzvarAH sarve'pyamI mnggltaamiipsvH| (jayo0 5/91) 0zubhatva, kalyANa kaaritv| prasannatA, saubhAgya, aannd| sukhI, hrss| 0shubhkaamnaa| 0zubhAvasara, utsv| acchA AcaraNa, iSTa kaamnaa| gAlayadi viNAsayade ghAdedi dahedi haMti sodhyde| vihaMsedi malAI jamhA tamhA ya maMgalaM bhnnid| (ti0pa01/9) 0pUta, pavitra, puNya, prazasta, ziva, zubha, kalyANa, 0bhadra evaM saukhyAdi maMgala ke nAma hai| For Private and Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maGgalaprada 804 maJcaH maGgalaprada (vi0) Ananda pradAna karane vaalaa| maGgalamAtrabhUSaNa (vi0) maMgalaprada vastra alNkrnnaadi| maGgalalAjA (strI0) mAMgalika laaii| (jayo0 16/1) zubhasUcaka dhAnya laajaa| maGgalavacas (puM0) zubhavacana, aashiissvcn| maGgalavAdaH (puM0) AzIvacana, shubhaashiiss| maGgalavAdyaM (napuM0) zaMkhanAda, tuuryodoss| maGgalavAraH (puM0) bhaumavAra, mNglvaar| mamaGgalavidhiH (strI0) zubhakArya kI vidhi| maGgalazabdaH (puM0) abhivAdana, praNamyabhAva, aashiissvcn| unnatisUcaka shbd| maGgalasiMhAsanaM (napuM0) haripITha, siNhaasn| (jayo0vR0 26/9) kalyANakAraka piitth| ucca sthAna baiThane kaa| maGgalasUtraM (napuM0) maMgalAcaraNa, mNglsmrnn| maGgalasmaraNaM (napuM0) mNglaacrnn| maGgalasnAnaM (napuM0) maGgalAplAvana, yatheSThasthAna, uttama snaan| (jayo0 1/58) maGgalAkSataM (napuM0) zubhasUcaka akSata, kesara se paripUrita aksst| maGgalAkSatAropaNaM (napuM0) zubha akSatAJjali kssepnn| (jayo0vR0 12/21) maGgalAguru (puM0) caMdana kA eka vRkss| maGgalAcaraNaM (napuM0) zubhakArya meM prabhu smrnn| maGgalAdhAraH (puM0) shubhaashry| 0kalyANa suuck| maGgalAyanaM (napuM0) samRddhi kA maarg| maGgalAvatI (strI0) deza naam| dhAtakI khaNDa ke pUrvadizA meM sthita pUrvavideha kI rajatAcala parvata kI zreNI yukta desh| (vIro011/26) maGgalAplAvanaM (napuM0) maGgala snaan| (jayo0 1/58) maGgalAvAsaH (puM0) devAlaya, maMdira, caity| maGgalASTakaM (napuM0) aSTa maMgalamaya pratIka 'maGgalAnAM zarmadAyakavastUnAM kalaza-bhRGgAra-dhvajA-darpaNa-chatra-cAmara taalvRnt-svstiaakaadhinaanaamssttkm|' (jayo0 26/53) maGgalIya (vi0) [maGgala+cha] saubhAgyasUcaka, shubhgt| maGgalottamazaraNyaH (napuM0) uttama shrnn| sarvataH prathamamiSTirahato devatAsvapi ca devatA ytH| maGgalottamazaraNyatAM zrito dehinAM taditaro'tako hitH| (jayo0 2/27) so'hra maGgaleSu uttamazcAsau zaraNya iti mngglottmshrnnH| (jayo0vR02/27) maGgalopapadaM (napuM0) klshshrmvaatt| (jayovR0 12/51) maGgalya (vi0) [maGgala+yat] saubhAgyazAlI, klyaannkaarii| sukhada, klyaannprdaayk| pavitra, pAvana, vishuddh| maGgalyaH (puM0) baTavRkSa, naarikeltru| 0masUra daal| maGgalyakaH (puM0) [maMgalya+kan] masUra daal| maGgha (saka0) sjaanaa| 0 alaMkRta karanA, vibhUSita krnaa| ThaganA, dhokhA denaa| Arambha krnaa| nindA krnaa| 0prasthAna krnaa| 0prayANa krnaa| mac (aka0) duSTa honA, nIca honaa| ghamaNDI honA, ahaMkArI honaa| mac (saka0) ThaganA, dhokhA denaa| macarcikA (strI0) uttama gaay| macchaH (puM0) machalI, matsyA majjan (puM0) paudhe kA rasa, mjjaa| majjanaM (napuM0) [mas+kanin] 0snAna karanA, nhaanaa| 0prakSAlana, prmaarjn| 0DubakI lagAnA, gotA lgaanaa| 0DUbanA, sarAbora honaa| 0dntotkssnn| (jayo0 19/7) majjA (strI0) [mas+ac+TAp] vasA, mAMsa aura haDDiyoM ke madhya kA rs| majjArajas (napuM0) guggul| majjArasaH (puM0) vIrya, shukr| majjAsAraH (puM0) jaayphl| / majjita (vi0) buDita, nimgn| (jayo0 5/68) majjhimanikAyaH (puM0) bauddha grNth| (vIro0 20/20) maJc (saka0) 0thAmanA, roknaa| jaanaa| (jayo0 2 / 15) alaMkRta karanA, sjaanaa| maJcaH (puM0) [maJca+ghaJ] 0zayyA, Asana, baiThaka, sej| (dayo0 2/9) 0bedI, macAna, pryNk| (jayo0 1/49) uccasthAna (samya0 100) uccAsana, siMhAsana, raajyaasn| For Private and Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra maJcaka maJcakaM (napuM0 ) [ maJca+kan ] zayyA, Asana, bichaunA, bistarA / 0 bichAta, plNg| maJcavara: (puM0) vksssthl| (suda0 100 ) maJcakAzrayaH (puM0) khaTamala / maJcikA (strI0 ) [ maJcaka+TAp] 0kursI, pIThA, pATA / 0mAcI, AsaMdI / maJjaraM (napuM0) [maJju+ara] puSpa guccha / 0 motI / 0 tilaka tru| maJjari: (strI0 ) [ maJju + R + in] puSpa guccha, puSpakalikA / (jayo0 11 / 93 ) 0 kopala, aMkura, klikaa| (jayo0vR0 12 / 31 ) 0 bora, puSpa saMcaya, phUloM kA gucchA / puSpavRta / ltaa| 0tulasI / maJjarita (vi0 ) [ maJjara+itac ] puSpa guccha yukta / maJjarI (strI0) puSpa guccha / maJjarIGgita: (puM0) AmravRkSa, Ama kA per3a / (jayo0 20/85) maJjA (strI0 ) [ maJju + ac+TAp] 0bakarI / 0 puSpa gucchk| maJji (strI0) puSpagucchaka / www.kobatirth.org 0 ltaa| majiphalA (strI0) kadalI kA paudhA / maJjikA (strI0) vArAMganA, vezyA, rnnddii| maJjiman (puM0 ) [ maJju + imanic] sauMdarya, manoharatA / maJjiSThA ( strI0) mjiitth| maJjiSThArAgaH (puM0) majITha raMga / maJjI (strI0) puSpa gucchaka / maJjIraH (puM0) nUpura | 0 maJjIrA / maJjIrakaH (puM0 ) 0 maJjIrA, 0nUpura / maJjIrayugalaM (napuM0) tulAkoTi yuga, paayjeb| (jayo0vR011/15) maJjIlaH (puM0) dhIvara kI bahulatA vAlA gaaNv| maJju (vi0 ) [ maJju + un] 0manojJa, priya, uttama, manohara / (suda0 70) 0 rucikara, AkarSaka, sukhada / o ramaNIya, madhura / 805 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maJjuvAkyatva maJjukaraM (napuM0) palva sadRza hAtha / maJjugati (strI0) AkarSaka gati, manojJa cAla / 0maMda gti| maJjuguNaM (napuM0) uttama gunn| majjuleSu guNeSu vastusArabhUtaM / (jayo0 6 / 92) maJjugamana (vi0) suMdara gati yukta / maJjugehaM (napuM0) ramaNIya gRha / 0svaccha-sApha ghara / maJjughoSa: (puM0) priya udghoSa, prabhAvaka shbd| 0madhura dhvani / maJjujAti (strI0) manohara janma, zreSThakula meM utpatti / (jayo0 12 / 61 ) 0 manojJa utpatti / maJjutama (vi0) ati suNdr| (samya0 155) bho bho prasannavadane phalitaM tathA syAH kalyANinIha zRNu maJjutamaM mamA''syAt / (vIro0 4/38) maJjudIpaka: (puM0) sneha yukta dIpaka / (jayo0 12 / 25 ) maJjunAzI (strI0) suMdara strI / maJjupatravAk (vi0) suMdara patra vAcaka / (jayo0 3/35 ) maJjupathaM (napuM0) uttama mArga, samIcIna pth| (samu0 3 / 15 ) maJjuprAbhRtaM (napuM0) manojJa uphaar| 0 AkarSaka bheMTa, 0ucita satkAra / maJjupUta: (puM0) suputra, yogya putra / maJjubhASin (vi0) priya bhASaNI / maJjubhASiNI (strI0) manojJa vacana prabhASiNI, manohArI zabda prayoga karane vaalii| (jayo0 12/92, vIro0 3/19 ) zasyavAk (jayo0vR0 14 / 52 ) maJjula (vi0) suMdara (suda0 136) 0ramaNIya, prazaMsanIya / 0 manohara (jayo0 3 /76) 0 madhura, manojJa, priya / maJjulaM (napuM0) latAmaNDapa, kuMja, latAgRha / maJjulagAna (vi0) madhura gAne vAlI / (jayo0 12 / 109 ) maJjulatA (vi0) manojJatA, manoharatA, 0 ramaNIyatA, suMdaratA For Private and Personal Use Only (jayo0 11/81) (suda0 3/33) (suda0 25 ) maJjulatArA (strI0) caMcala kanInikA / (jayo0 22 / 19 ) maJjulaveSaM (napuM0) pUtaveSa, pavitra vstraabhuussnn| (jayo0 12 / 121 ) maJjulA ( strI0) manojJA, priyaa| (jayo0vR0 16 / 73 ) maJjulApI (vi0) madhura zabda karane vAlI / tanoti nRtyaM mRdumaJjulApI mRduGgAtiH svAnajitA kalApI / / (vIro0 4/9) maJjuvAk (vi0) madhura bolane vAlI / 'maJjurmanojJA vAgvANI / (jayo0 72/7 ) maJjuvAkyatva (vi0) madhura vcntv| (jayo0 2 / 60 ) Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra maJjuvRttaM maJjuvRttaM (napuM0) nirdoSa chanda, manohara AcaraNa / maJjulasya suMdarasya manomohakasya vRttasyAcaraNasya yo vibhavaH' (jayo0vR0 3/11) maJjUnAM nirdoSANAM vRttAnAM chandasAM vibhavasya Anandasya adhikAriNI (jayo0vR0 3/11) maJjusamIraNaM (napuM0) manda manda pavana, manojJa havA (samu0 6/33 ) 0lubhAvanI / priya / sukhada pavana / maJjusvaraM (napuM0) suMdara svara / maJjUpAsakaH (puM0) harSayukta upAsaka / (jayo0 1 / 113 ) maJjUSA (strI0) [ma+Upan+TAp] 0karaNDikA, DibbI, saMdUka 0peTI AdhAra piTArA | 0 TokarI, 0 majITha | www.kobatirth.org 0 patthara / maTakI (strI0 ) [ maT+apchIS] olA, barpha piNDa maTh ( aka0 ) rasanA, basanA, nivAsa karanA / maTh (saka0) pIsanA / 0 jAnA, pahuMcanA / maTha: (puM0) [maThatyatra maTha ghanarthaM ka] 0 zikSAlaya, vidyAmaMdira, jJAnakendra | 0 maTha, kuTiyA, upAzraya, upAsanAgRha, ArAdhanA sthAna | 0devAlaya, mandira / maTara (vi0) [man+aTTha antAdezaH] madahoza, naze meM dhutta / shraabii| maThikA (strI0 ) [ maTha+kan+TAp] 0kuTI, 0kuTiyA, 0ghAsa-phUMsa kA choTA ghara, kuTIra | 0 maThI (strI0) kuTI, kuTiyA / maNa ( saka0) bajAnA, gunagunAnA / / maNi: (strI0 ) [ maN+inGIp ] ratna motI, AbhUSaNa (jayo0vR0 3 / 79) (suda0 39) 0 maNibandha, klaaii| 0jdd'ii| (dayo0 77) 0 jalakalaza | maNikaH (puM0) jalakumbha, jalapAna, maTakI (jayo0 2/113) klsh| (jayo0 11/37) maNikaNThaH (puM0) nIlakaNTha pakSI / maNikaNThakaH (puM0) murgA, kukkuTA maNikAnanaM (napuM0) grIvA, grdn| maNikAra: (puM0) jauharI, ratnaparIkSA (jayo0 7/8 ) 806 maNitArakaH (puM0) sArasa pakSI / maNidarpaNa: (puM0) ratnajaTita darpaNa | maNidhanu (napuM0) indradhanuSa / maNipura: (puM0) nAbhi / maNibandhaH (puM0) klaaii| maNibhU (strI0) ratnajaTita bhUmi, maNimaya AMgana / maNibhUmi (strI0) maNiyoM kA kSetra shobhaa| maNibhUjAMzu (napuM0) ratnajaTita AbhUSaNa (jayo0 12/133) maNimanthaM (napuM0) seMdhA namaka / maNimAlA (strI0) ratnamayI haar| 0kAnti, AbhA, prabhA lakSmI / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0sajAnA, zobhita karanA / 0ghernaa| 0 eka chanda naam| maNimANikkaM (napuM0) maNi evaM maNikya (vIro0 15/48) maNiyaSTiH (strI0) maNimaya ldd'ii| maNiratnaM (napuM0) AbhUSaNa, ranajaDita alaMkAra / maNirAgaH (puM0) sindUra ! maNizilA ( strI0) ratnamayI zilA, ratnamayI pANDukazilA / maNisUtraM (napuM0) motiyoM kI ldd'ii| maNisopAnaM (napuM0) ratnajaTita sIr3hiyA / maNistambha: (puM0) sphaTika bhvn| maNiharmyaM (napuM0) sphaTika bhavana / maNIcakaH (puM0) [maNi+cak+ac] rAma ciraiyaa| maNIcakaM (napuM0) candra kAntamaNi / maNInihAnta ( vi0) hiirkaachinn| (jayo0 24/38) maNIvakaM (napuM0) puSpa / maND (saka0 ) alaMkRta karanA / 0 vibhakta karanA, vibhAjita karanA / 0 bAMTanA | maNDakaH 0dhAraNa karanA, phnnaa| maNDaH (puM0 ) [ maND+ac] 0mADa, malAI, jhAga / For Private and Personal Use Only 0uphAna, 0rasa, sat / 0 AbhUSaNa, zrRMgAra, 0 eraNDataru | maNDakaH (puM0 ) [ maND+kan] kasAra, ATe ko seMkakara zakkara yukta mIThA kasAra / 0 phulakA, patalI rottii| Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maNDakantaH wh matalla maNDakantaH (puM0) bhojya pdaarth| (jayo0 12/125) SaSTho gnnbhRtsumaany| pitA'sya nAmnA dhanadeva AsIt maNDanaM (napuM0) alNkrnn| (jayo0 12/98) AbhUSaNa, vibhUSaNa, khyAtA ca mAtA vijayA shubhaashiiH|| (vIro0 14/7) sajAnA, shrRNgaar| (jayo0 10/43) maNDita (vi0) [maND+kta] alaMkRta, vibhUSita, shobhaayukt| maNDanaH (puM0) zAstrajJa, darzanazAstra ke vishessjny| (jayo0 3/83, suda0 95) maNDavakaH (puM0) svaamii| nAyaka, prbhu| maNDUkaH (puM0) [maNDayati varSA samayaM maND+UkaN] meMDhaka, maNDanakArakajanaH (puM0) alaMkRta karane vAlA vykti| drdur| maNDapaH (puM0) [maNDaM bhUSAM pAti-pA-ka, maND+kapan vA] | maNDUkaM (napuM0) rati bandha vishess| tambU, AzayAnA, chaayaagRh| (jayo0 10 / 88) maNDUkakulaM (napuM0) meMDhaka smuuh| 0latAkuMja, latAgRha, ltaamnnddp| maNDUkayogaH (puM0) samAdhi kI vizeSa sthiti| vivAha maNDapa, khulA zAmiyAne yukta sthaan| maNDUkasaras (napuM0) meMDhakoM se paripUrNa taalaab| (jayo0 3/92) maNDUraM (napuM0) [maND+Urac] lohamala, loha jNg| maNDayantaH (puM0) [maND+Nic+ac] AbhUSaNa, shRNgaar| mat (bhU0) khlaanaa| (suda0 127) abhinetA, strI sbhaa| mata (bhU0ka0kR0) [man+kta] 0sammAnita, pratiSThita, Adara maNDarI (strI0) [maND+aran GIS] jhillI, jhiiNgur| yukt| (jayo0 13/13) maNDala (vi0) [maND+kalac] gola, vRttaakaar| 0samIkSita, vicAra kiyA gyaa| maNDalaH (puM0) sainya prikr| 0socA huA, mAnA huaa| maNDalaM (napuM0) golAkAra pinndd| 0maany| (suda0 4/7) cakra, paridhi, gherA, vly| (jayo0vR0 5/86) 0sammata, maany| (jayo0 2/67) bimba, privesh| AhataM (jayo0vR02/67) cedbhavenmahadanugrahapRSayairmatohi desh| (jayo0 17/18) bhuvi pUjyate dRssd| grahapatha, grahakakSA abhipreta, uddisstt| samAja, smmeln| anumodita, sviikRt| maNDakArmuka (vi0) golAkAra, dhanuSa kA dhaark| mataM (napuM0) vizvAsa, uddezya, yojnaa| maNDalanRtyaM (napuM0) maMDalAkAra naacnaa| prazaMsA, svIkRti, anumodnaa| maNDalAvadhiH (strI0) maNDalasya deshsyyo'vdhiH| anudeza, salAha, pryojn| deza kI siimaa| (jayo0 13/18) 0smygdrshn| (bhakti0 30) maNDalita (vi0) [maNDalaM kRtaM maNDala+kvipa] gola banA | mataGgaH (puM0) [mAdyati anena-mad+aGgac dasya va:] 0hasti, huaa| 0batulA hAthI, kri| (dayo0 40) maNDalin (vi0) [maNDala+ini] gola banAne vAlA, megha, baadl| kunnddlaakRt| mataGgajaH (puM0) [mataGga jan+Da] hasti, hAthI, kri| (jayo0 maNDalin (puM0) srp| ahi, naag| 8/23) vyaloki lokaiH samare sa dhanyaH, prahRSTaromeva bilaav| mtnggjo'nyH| (jayo0 8/19) kuttaa| mataGgajendaH (puM0) uttama haathii| (jayo013/105) 0airAvata hasti / 0baTavRkSA mata-bodha-vRttaM (napuM0) samyagdarzana, samyagdarzana aura maNDikaH (puM0) maurya grAma meM utpanna jJAtA puruSa, jise chaTe smykcaaritr| gaNadhara ke rUpa meM jAnA jAtA hai| unake pitA dhanadeva aura matalla (vi0) mhaablshaalii| rtntry| (vIro0 12/45) mAtA vijayA thii| mauryasthale maNDikasaMjJayA'nyaH babhUva * vicAra zIlA(bhakti0 30) 0smmaanit| suury| For Private and Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org matallikA matallikA (strI0) [mata mati alati bhUSayati mat+ak + Nvul ] 0 prazasta, uttama, sarvotkRSTa / (jayo0 14/17) 'matallikAmacarcikA prakANDamuddhatallajau (jayo0vR0 14/17) 'prazasta vAcakAnyamUnyayaH zubhAvaho vidhi : ' ityamaraH (jayo0vR0 14/17) matallI dekho uupr| matAbhimAnI (vi0 ) apane apane mata ke abhimaanii| nirdeSTumudyatamanA na manAgidAnIM saGkocamaJcati kilaatmmtaabhimaanii| (vIro0 22/23) matiH (strI0 ) [ man+ ktin] 0buddhi, dhI, prajJA, medhA / mananaM mati: 0 jJAna, samajhadArI | 0 anumti| (jayo0 3/85) 0 vicAradhArA - pravartate kiJca matirmameyam / (jayo0 1/ 23) 'mama graMthakarturiyaM matirvicAradhArA' (jayo0vR0 1/ 23) 0 socanA, vicAra karanA - nayediti na me matiH' (suda0 136) 0 mana, hRdaya / 0 sammati, vizvAsa, zraddhA / 0 kalpanA, bhAva, paribodha / 0 abhiprAya, yojanA, prayojana | 0 prastAva nirdhAraNa / 0sammAna, pratiSThA, aadr| 0 abhilASA, icchA, kaamnaa| 0 salAha, parAmarza | matikendraH (puM0) buddhi bhAga, jnyaankeNdr| (jayo0 9 / 34 ) matigarbha (vi0) prajJAvanta, dhImAna / 0 buddhimAna, prajJAzIla / 0 catura / matijinA ( strI0) vRSabhadAsa kI seThAnI jinamati / (suda02/4) matijyoti : (strI0) buddhi prakAza / matijJa (vi0) buddhivAn / 808 matidA ( vi0) buddhi pradAtA / matijJAnaM (napuM0) buddhijanyajJAna, jJAna ke bhedoM meM prathama matijJAna indriya aura mana se hone vAlA jJAna / paJcabhirindriyairmanasA ca yadarthagrahaNaM tanmati jnyaanm| ( dhava0 1 / 354) tadindriyAnindriyanimittam / (ta0sa0 1 / 14 ) matidAnI (vi0) buddhidAtA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matidoSaH (puM0) buddhidoSa / matidhara (vi0) buddhimAna / matinandI (vi0) buddhi se Ananda karane vaalaa| matinAthaH (puM0) buddhivAdI / (jayo0 4/41) matipUrva (vi0) yatheccha, sAbhiprAya / matipUrvaM (avya0) svecchA se abhiprAya sahita, prayojana se| matipUrvakaM (avya0) prayojana se, svecchA se | matiprakarSaH (puM0) caturAI, zreSThatA / matibhedaH (puM0) vicAra bhinnatA / matibhramaH (puM0) vyAmoha, mAnasika bhrama / matimAn (vi0) buddhimAna, jnyaanii| (suda0 2/49, suda0 110) tajjayAya matimAn dhRtayuktiristu saiva khalu samprati muktiH / (suda0 110) gatamanugacchati yato'dhikAMza: sahajatayaiva tathA matimAn s|| 25/73) 0 nArikela taru | anyAnanukUlayituM kuryAtsvasya sadA''darzamayIM caryAm // matirdhuta: (puM0) pAgala, buddhi rahita / (suda0 9/2) (vIro0 10/39) matirhatA (vi0) buddhibhraSTa / (samu0 7/14) mativiparyAsaH (puM0) vyAmoha, mAnasika bhrama | mativibhramaH (puM0) unmAda, pAgalapana, mana meM saMzaya / matizAlin (vi0) buddhimAn / matihIna ( vi0) mUrkha, ajJAnI / matisannivezaH (puM0) buddhi rcnaa| (jayo0 1 / 62 ) mat svIkRta (jayo0 2/75) matka (vi0 ) [ asmad + kan] merA, hamArA, mere / (suda04/29) matkuNaH (puM0 ) [ mad+kvip, kuNa+ka] khaTamala / (jayo0 mattagamana: 0choTA hasti, binA dAMta kA hAthI / 0 bhaiMsa | matkuNaM (napuM0) jaMghAoM kA kavaca / matta (bhU0ka0kR0 ) [ mad+kta] 0unmatta, madahoza, mdonmtt| 0 pAgala, vikSipta, ahNkaarii| For Private and Personal Use Only mattaH (puM0) pAgala vyakti, unmatta / 0 koyala / 0 bhaiMsA | 0 dhatUre kA paudhA / mattagamana: (puM0) alasagati, strI kI cAla / 0unmatta gati / Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mattadantin 809 mad mattadantin (puM0) hasti, haathii| mattanAgaH (puM0) gaja, hasti, kri| mattavAraNaH (puM0) svAnmattavAraNaH puMsi mddurdaantvaarnne| klIvaM prAsAdavIthInAM varaNDe caapypaashrye|| iti vishvH| (jayo0 24/50) 0vNdnvaar| (jayo0 3/81) avalambita- mattavAraNatajamatyAdarato mahIpatiH / (jayo0 21/62) braamdaa| (vIro0 8/4) 0vandanamAlikA (jayo0 10/87) *varAMDA, aliNd| 0bhavana kA bahirgata susajjita bhaag| mattavAraNa: (puM0) pracaNDahasti, mattahIna, unmatta haathii| (jayo0 3/81) mattavAraNaM (napuM0) kaTI huI supaarii| mattahasti (puM0) madonmatta hAthI, mttvaarnn| (jayo0vR0 3/81) mattebhaH (puM0) hasti shaavk| (jayo08/72) matyaM (napuM0) [mat+yat] jJAnAbhyAsa, jJAna prApta karane kA / saadhn| mattA (vi0) madrUpatA, mere smaan| (jayo0 23/74) matto'pi (avya0) mujhase bhii| (suda0 3/38) matvA (saM0kR0) [mat+ktvA] 0mAnakara, 0samajhakara, 0jJAna krke| (suda0 2/47) matvA prItyAmbaraM vAsara eSa dattvA (vIro08/29) mattva (vi0) jJAtva, jnyaayk| (jayo0 ) matsyaH (puM0) [mad+san] mchlii| matsara (puM0) [ma+saran] 0ISyAlu, DAha karane vAlA, jalane vaalaa| 0atRpta, lAlacI, lobhii| daridra, nirdhn| dusstt| matsaraH (puM0) IrSyA, DAha, jln| mAtsarya, kopa, khedakhinna mchlii| (jayo0 14/78) miinraashi| matsyakaraNDikA (strI0) machalI rakhane kI ttokrii| matsyagandhaH (vi0) machalI kI gndh| matsyagandha (puM0) sarasvatI, bhAratI, vANI, vaagdevii| matsyadhAtin (puM0) mchuaaraa| matsyajAla (napuM0) machalI pakar3ane kA jaal| matsyajIvan (puM0) mchuaaraa| matsyanAzakaH (puM0) kurttpkssii| matsyapurANaH (puM0) purANa graMtha kA naam| matsyabandhaH (puM0) mchuaaraa| matsyabandhin dekho uupr| matsyaraGkaH (puM0) rAmaciraiyA, machalI khAne vAlI cidd'iyaa| matsyaraGgaka dekho uupr| matsyarItiH (strI0) matsya nyAya kI pddhti| (jayo0 3/4) matsyavedhanaH (puM0) machalI pakar3ane kI bNsii| matsyasaMghAtaH (puM0) machaliyoM kA smuuh| mathana (vi0) bilone vAlA, mathane vaalaa| ___0kSati pahuMcAne vAlA, nAza karane vaalaa| mathanaH (puM0) [math+ghaJ] eka vRkSa vishess| mathanaM (napuM0) bilonA, mthn| (suda0 136) 0ghisanA, rgdd'naa| 0kSati, coTa, ghaat| mathanAcalaH (puM0) maMdarAcala prvt| mathita (bhU0ka0kR0) [math+kta] 0mathA gayA, biloyA gyaa| bikSubdha kiyA gayA, hilAyA gyaa| 0kucalA gayA, pIsA gyaa| 0kaSTagrasta, duHkhI, atyAcAra, piidd'it| 0vadha kiyA gayA, nAza kiyA huaa| sthAna bhrsstt| mathitaM (napuM0) maTThA, chaaNch| mathin (puM0) [mathini] raI kA ddNddaa| mathurA (strI0) [math+u+R+TAp] mathurA nagarI, yamunA nadI ke dakSiNa kinAre para sthita ngr| mathurAnagarI (strI0) mthuraapurii| (vIro0 11/15) mad -uttama puruSa ekavacana srvnaam| mere lie| (madviSaye (suda085) mad (aka0) madahoza honA, pAgala honA, masta honA, naze meM dhutta honaa| honaa| matsarin (vi0) [matsara+ini] 0IrSyAlu, DAha karane vaalaa| virodhI zatrutA rakhane vaalaa| duSTAtman, prgunnmtsrii| 0lAlAyita, lAlacI, svaarthrt| matsI (strI0) mchlii| (dayo0 14) matsyaH (puM0) [madsya n] 0miin| (jayo010 5/73) For Private and Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madaH madanodAraceSTita AnaMda manAnA, prasanna honaa| 0cUra krnaa| madaH (puM0) [mad+ac] ghamaNDa, ahaMkAra, abhimaan| (suda0 110) 0mAdakatA, unmtttaa| vikSiptatA, paaglpn| utkaNThA, gaaddhaabhilaassaa| 0ullAsa, aannd| madirA, shraab| 'kiM glApitA'si madena' (suda0 87) 0madhu, shhd| 0zukra, viiry| 0kstuurii| unmatta (jayo0 3/111) nshaa| (jayo0 11/76) balAhakabalAdhAnAnmayUrA mdmaayyuH| (jayo0 3/111) madya-mado mRgamade madye dAnamudgarvaretasi 'iti vizvalocanA' (jayo0vR05/44) jaatimd| (suda0 2/2) 0prprkrssnibndhn| AnaMda, sammoha, hrss| (jayo0 11/76) prema, icchA, priiti| madakara (vi0) mAdaka, unmatta kaark| madakala (vi.) mRdubhASI, avyakta bhASI, aspssttbhaassii| madakAraka (vi0) mdaanubhaav| (jayo0vR0 15/14) madakArin (puM0) unmatta hsti| madakohalaH (puM0) unmukta sAMDa, idhara-udhara vicaraNa karane vAlA saaNdd| madakRti (strI0) unmttkaarii| (jayoM02/129) madakhela (vi.) kelipriyatA, praNaya krIDA karane vaalaa| madakSara (vi0) aparAdhakArI shbd| madagandhA (strI0) mAdaka pey| 0pttsn| madagamanaH (puM0) bhaiNsaa| madacyuta (vi0) kAmuka, kAmecchA prakaTa karane vAlA, svecchaacaarii| 0 AnandadAyaka, ullaasmy| madacyutaH (puM0) indr| madajanaka (vi0) moha utpanna karane vAlA, mada se pripuurnn| (jayo0vR0 2/130) madajAlaM (napuM0) madarasa, mada kI prdhaantaa| madajvaraH (puM0) kaamjvr| madasaraNa (vi0) mada kA aphrnn| madasya dAraNAyApakaraNAya mdaaphrnn| (jayo0 13/30) madadviSaH (puM0) unmtthsti| madana (vi0) mAdaka, pAgalapana, AnandadAyaka, ullaasmy| madanaH (puM0) [mAdyati aneka-mad-karaNe lyuT] kaamdev| (jayo0 6/51) kAma (jayo0 1/60) 0dhatUrA, aamrvRkss| madana-smara-dhattUra-vasantadruma-sikthave 'iti vizvalocanaH' (jayo0vR0 21/95) hrss| 0aannd| (jayo0 11/76) 0vasanta Rtu| nshaa| 0maadktaa| madhumakkhI , bhrmr| prema, prIti, utknntthaa| aaligNn| 0bakula tru| khair| prasanna bhaav| (jayo0 4/52) madanadAvA (strI0) madanAgni, kaamaagni| (suda0 74) madanamada-haraNa (vi0) kAmamada kA haraNa karane vaalaa| (suda0 136) madanamanoharaH (vi0) kAmadeva ke samAna suNdr| (jayo014/16) 'madanaH smara-dhattUra-vasaMta-druma-sikthake' iti vizvalocanaH' (jayo0 14/16) nAnA aamrvRkss| madanena nAnAmravRkSaNa mnohr| (jayo0vR0 14/16) madanavat (vi0) mRdulatA, prem| madanavatmana (vi0) mudulamana, sarala mn| (suda0 76) madanazAsini (vi0) kaamdevaajnyaakaarinnii| (jayo0 16/60) madanastavaH (puM0) kAma prstaav| (vIro0 6/32) madanArika (vi0) kAmavAsanA virodhii| (jayo0 25/79) madanaikadhurA (vi0) 0kAmotpattikaraNa kriyAvatI, kAmotpAdaka kriyA saahit| (jayo0 18/12) madanodayarazmi (strI0) prasannabhAva ke sNskaar| (jayo0 4/52) madanodayasya prasannabhAvasya razmiH sNskaarH| (jayo010 4/52) madanodAraceSTita (vi0) AmravRkSa kI udAra ceSTAoM vaale| For Private and Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madanodAradhanu madyajanman (suda0 83) punnAgocitaprasaMsthAnaM mdnodaarcessttitm|| (suda083) madanodAradhanu (napuM0) kAmadeva ke dhnuss| 'madanasya kAmasyodAraM yddhnuH'| madanopazabdaH (puM0) kAmajanya shbd| (jayo0vR0 13/78) madapradana (vi0) mddaatrii| (jayo010 11/76) madamatta (vi0) unmatta, kaamvshiibhuut| madamattasya tavAharnizamapi cittaM yuvtirtm| (jayo0 23/58) madamaMdiraM (napuM0) mdshaalaa| (jayo0 5/78) madamatsaraH (puM0) mada evaM iirssyaa| (vIro0 18/27) madamardanakara (vi0) prdrplopii| (jayo0vR0 11/23) madayogaH (puM0) ahaMkAra kA sNyog| (suda096) madavatI (strI0) maanshaalinii| (jayo0 16/62) madavAri (napuM0) madajala, kttjl| (jayo0 13/25) madaharaNaM (napuM0) viSayavAsanA kI smaapti| madaharaNa (vi0) mada ko harane vaale| (suda0 136) prazamadhara gaNazaraNa jaya mdn-mdhrnn| (suda0 136) madAta (vi0) harSa yukt| 'madAtaM madaM harSa matati prApnotIti madAtastaM mado mRgamade madye dAnamudagarvaratasi iti vi (bhakti018) athavA, mudA taM mudA harSeNa tamiti jinvishessnnm| (bhakti0 18) madAtura (vi0) kAmAtura, premAsakta, ratipIr3A jnk| madAndha (vi0) mada meM/viSayavAsanA meM aMdhA huaa| (muni013) madAspadaM (napuM0) mada evAspada sthAnaM, mada sthaan| (jayo0 16/40) madAta (vi0) kAmAtura, premaaskt| madAyudhaM (napuM0) kAma astra, lAvaNyamayI strii| madAlayaM (napuM0) strI yoni| kml| madAraH (puM0) [mad+Aran] unmatta haathii| suuar| 0dhtuuraa| premii| 0kaamuk| madiH (strI0) [mad+in] paTelA, maiddaa| maditva (vi0) madakArI / (jayo0 2/129) madira (vi0) mAdyati anena madkaraNe kirc| 'mAdakatA utpanna karane vaalii| Ananda dAyaka, aakrssk| madiraH (puM0) khairvRkss| madirA (strI0) [madira+TAp] haalaa| (jayo0vR0 1/81) 0grl| (jayo0vR0 16/31) 0klyaa| (jayo0 7/17) 0shraab| madirAgRhaM (napuM0) mdyshaalaa| zarAba sthaan| madirAlayaM dekho uupr| madirAsakhaH (puM0) aamrtru| madirAsvAdanaM (napuM0) mdypaan| (jayo0 16/28) madiSThA (strI0) [atizayena madinI iSThat ino lopaH, TAp] kalyA, hAlA, shraab| madIya (vi0) [asmad+cha-madAdeza:] merA, mujhase sNbddh| (dayo0 67) 'madIyaM mAMsalaM dehaM dRSTaveyaM mohamAgatA' (suda0 101) madIyakarayogaH (puM0) mere hAtha ke kaarnn| (suda0 134) madIyatva (vi0) merI-madIyatvaM na cAGge'pi kiM punrvaahyvstussu| (suda0 132) madIyabhASA (strI0) merI vaannii| (vIro0 2/21) madIyahRdISa (vi0) mere mana ke yogy| (dayo0 67) maduktiH (strI0) merA sthaan| (suda0 2/29) madojjhita (vi0) mada rahita, ahaMkAra vihIna, nirbhimaantaa| (jayo0 11/72) 'madojjhito dAnamayapravRtti' (suda0 2/2) madotkara (vi0) mada kI pracuratA, unmattA kI adhiktaa| (jayo0 24/18) madodayAnvita (vi0) mada se pripuurnn| (samu0 2/26) madoddhata (vi0) mada yukta, ahaMkAra se pripuurnn| (jayo013/96) madguH (puM0) [mas+u] jalakAka, panaDubbI pkssii| jaMgalI pshu| madguraH (puM0) [mad+guk+urac] gotaakhor| motI nikAlane vaalaa| madya (vi0) [mAdyatyanena karaNe yat] 0mAdaka, AnandadAyaka, ullaasmy| madyaH (puM0) zarAba, srk| kathya (jayo0 16/36) maireya (jayo0 16/48) (jayo0vR0 11/76) madirA (jayo0 16/23) madyakITa: (puM0) eka kRmi| madyajanaH (puM0) zarAbI vykti| madyajanman (puM0) madya kI utptti| For Private and Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madyadumaH 812 madhumehaH madyadumaH (puM0) mahuA, mahuDA, tAr3I vRkss| madyapaH (puM0) 0piyakkar3a, zarAbI, nazAzIla, madya pIne vaalaa| madyapAnaM (napuM0) zarAba pAna, madirA paan| 'madyasya pAne mdiraasvaadn| (jayo0 16/28) madyapIta (vi0) zarAba pie hue, zarAbI, zarAba pIne vAlA, nazA karane vaalaa| madyapuSpA (strI0) dhAtakI paadp| madyabhAjanaM (napuM0) madyapAtra, suraapaatr| madyabhaNDaH (puM0) madya jhaag| madyavAsinI (vi0) dhAtakI kA paudhaa| madyavilupta (vi0) madya rhit| (jayo016/55) 0nazA mukt| madyasaMdhAnaM (napuM0) madirA banAnA, zarAba nirmANa krnaa| madyAGga (napuM0) gur3a piitthii| (vIro0 19/25) madraH (puM0) mdrdesh| 0eka deza vizeSa kA naam| madrakaH (puM0) [madra+kan] madra deza kA shaask| madrakA (strI0) eka madra jaati| madUpatA (vi.) mere smaan| (jayo010 23/74) madhavyaH (puM0) [mdhu| yat] vaizAkha maas| madhu (vi0) [manyata itimadhu man+Da nasya dhaH] madhura, sukhada, zreSTha, acchA, uttm| Ananda yukta, rucikr| madhu (napuM0) 0madhumAsa, vsNt| (jayo06/101) zahada, puSparasa, aasv| (suda0 3/23) 0bhramara, bhauNraa| (suda0 1/33) 0kSaudra (jayo070 3/13) mAkSikaM bhakSikAvrAtaghAtotthitaM ttkul-kledsmbhaar-dhaaraanvitm| pIDayitvA'pyakArUNyamAnIyate sAMzibhirvazibhi, kinnu ttpiiyte|| (jayo0 2/130) mIThA, mAdaka, peya pdaarth| zakkara, miThAsa, mhuaa| madhunAmnaiva dhunA dhAtunA kRt| (jayo0 17/78) 0madhu vAsaka raaksss| (vIro06/12) madhukaH (puM0) [madhu+kan] madhUka vRkSa, mhuaa| 0azoka vRkSA madhukaM (napuM0) shhd| madyaM ca mAMsaM madhukaM ka bhksset| (vIro0 14/42) jastA, mulaitthii| madhukaNThaH (puM0) koyl| madhukaraH (puM0) bhramara, ali| bhauNraa| premI, kaamuk| (jayo0 25/25) madhukararAva: (puM0) alizabda, bhramara gungun| madhukarANAmalInAM rAvaiH shbdairnipuuritm| (jayo0vR0 10/113) madhukarkaTI (strI0) mIThA nIMbU, ckotraa| madhukAnanaM (napuM0) madhu upavana, madhumakkhiyoM kA chttaa| madhukAraH (puM0) madhumakkhI / madhukArin (puM0) madhumakkhI, zahada kI mkkhii| madhukozaH (puM0) zahada kA chttaa| madhukSIraH (puM0) tAr3I vRkSa, khajUra kA pedd'| madhun (napuM0) mdiraa| (jayo0 15/14) madhugAyanaH (puM0) koyl| madhugrahaH (puM0) madhu kA trpnn| madhughoSaH (puM0) koyl| madhucchatraM (napuM0) zahada kA chttaa| (jayo0 15/55) madhuja (napuM0) moma, mdiraa| (samu0 8/12) madhujA (strI0) misarI, miitthaa| pRthvI, bhuumi| madhujambIraH (puM0) mIThA niiNbuu| madhujitaH (puM0) kRssnn| madhudA (strI0) mdhuraa| (jayo0 6/130) madhunaH (puM0) bhramara, bhauNraa| (suda0 1/33) (jayo0 2/151) (samya0 6/5) madhupatiH (puM0) bhramara, bhauNraa| (suda0 1/33) madhupAna karane vaalaa| madhupAnaM (napuM0) mdypaan| (jayo0 8/100) madhupurI (strI0) mathurA ngrii| madhupuSpa (napuM0) azoka vakSa, maulasirI vRkSa, dantI vRkss| madhupraNayaH (puM0) naze kA premii| madhupramehaH (puM0) zarkarA kA rog| madhumeharoga, mUtra rog| madhuphalaM (napuM0) naarikel| madhabhRtacaSakaH (puM0) paankpaatr| (jayo0 16/29) madhumakSaH (puM0) madhumakkhI / madhumajjan (puM0) akharoTa kA vRkss| madhumalli (strI0) mAlatI ltaa| madhumAdhavI (strI0) vasaMta Rtu kA pussp| madhumArakaH (puM0) bhramara, bhauNraa| madhumehaH (puM0) zarkarA roga, mUtramArga kA rog| (jayo0 18/22) For Private and Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org madhuyaSTiH madhuyaSTiH (strI0) gannA, Ikha, mulaiThI / madhurabhASin (vi0) mRdubhASI / (jayo0vR0 1 / 112) madhura ( vi0 ) [ madhu mAdhurya rAti rA+ka, madhu astyarthera vA ] mIThA, zahada yukta / 0 rucikara, sukhada, AnaMdamaya / (suda0 86 ) 0 manohara, suMdara, rmnniiy| 0 aakrssk| madhuraH (puM0) gannA, Ikha / 0 surIlA / 0rasa yukta, karNa priya / madhuraM (napuM0) mAdhurya, madhurapeya, zarbata, rasa / madhuraM (avya0) miThAsa yukta, madhuratA ke saath| madhurakSaNaM (napuM0) vasaMta svarUpa sukha sampatti (jayo0 20/87 ) madhusvara : (puM0) vasaMta Rtu| (suda0 81) madhurasa: (puM0) tAr3a vRkSa / madhurasmita (vi0) manohara muskAna, maMda hNsii| (jayo0 21 ) madhurA ( strI0) manoharA, sauMdarya yuktA / 0 mRgAyaNa brAhmaNa kI patnI / (samu0 4/24) 0 madhudAtrI / (jayo0 4 / 68) mRdultaaraa| (jayo0 6/50 ) madhurAgata ( vi0) madhuratA yukta, ramaNIyatA ko prApta huaa| madhurAkSara (vi0) miSTabhASI, madhura dhvani, rasIlA / madhurAcArI (puM0) bhramara (samu0 4/28) madhupa, SaTapadI / madhurAdhavi (strI0 ) parama suNdrii| (jayo0 23/19) madhurAdhAra : ( puM0) moma | madhurAmraH (puM0) rasIlA aam| madhurAlApa (vi0) madhura dhvani, uttama varNa yukta kathana / madhurAsrava: (puM0) zahada, zarAba / madhurAhuti: (strI0) miSThAnna kA visarjana / madhurocchiSTaM (napuM0) vasaMtotsava | madhurdhanI (vi0) vasaMta smpnn| (vIro0 6/13 ) madhulatA ( strI0) vsNtltaa| (jayo0 28/4) madhulA (strI0) madhuravANI / (suda02 / 26 ) madhuvanaM (napuM0) vasaMta Rtu| (jayo0 14/46) madhula (vi0) mdhuyukt| 'supAkine me madhulena sAlekhyataH ' (jayo0 11 / 79 ) 0miSTha sahi, rasa paripUrNa / madhulikA ( strI0) rAI, khurapI, sarasoM / madhuNimadhuH (puM0) bhramara, bhauMrA / madhulih (puM0) bhramara, bhauMrA / prAntapAtimadhuliNmadhudAnAM svaHzriyaH khalu mudazrunibhAnam / (jayo0 6 / 130) 813 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhuleh (puM0) bhramara, bhauMrA / madhulehin (puM0) madhupa, bhramara / madhulolupaH (puM0) bhramara, bhauMrA, madhukara / (jayo0 25/25 ) madhuviduH (strI0) zahada kI bUMda / (vIro0 21 / 15 ) madhuvAra: (puM0) mdiraasvaadn| (jayo0vR0 6 / 28 ) madhuvrata: (puM0) bhramara, bhauMrA / (vIro0 12/9) tyaktvA payojAni latAzrayante madhuvratA vAriNI tapta ete / (vIro0 ) madhuzarkarA ( strI0) zahada yukta shkkr| madhuzAkhA ( strI0) mahuA kA per3a / madhuziSTaM ( napuM0) moma | madhuzeSaM dekho uupr| madhusakhaH (puM0) kAmadeva / madhusuhRdaH (puM0) kAmadeva, ratipati / madhusUdanaH (puM0) nAma, vizeSa / 0 bhramara / (jayo0 18/9 ) madhusthAnaM (napuM0) zahada kA chattA / madhusvara : (puM0) koyala / madhuhan (puM0 ) zikArI pakSI / 0 jyotiSI / madhyakaH madhUkaH (puM0) bhramara, bhauMrA / 0 mahuA, kohalaphala / (jayo0 18 / 25) madhUkaM (napuM0) mahue kA phuul| madhUkaphalaM (napuM0) mahuA kA phl| (jayo0 18 / 25 ) madhUpamA ( strI0) madhu sadRza / 'madhUpamaM vAkyamudeti zasyam' (suda02/28) madhUlaH (puM0 ) [ madhuM lAbhi lA+ka] rasa yukta vRkSa, tAr3a vRkSa / madhUlI (strI0) Amrataru / madhya (vi0 ) [ man+ yat-nasya dhaH ] bIca kA, biic| (jayo0 1/57) kendrIya, madhyavartI / Adyantayo antara madhyamucyate (jaina0la0 877) 0 taTastha, nisspnn| 0 antarAla / ( vIro0 1/8, 9) 0 dina kA madhya bhaag| ( suda0 130), 0 yathArtha, nyAya / For Private and Personal Use Only 0 madhyabhAga, mUlakendra bindu / 0 kamara, kaTi / (jayo0 3/47) madhyakaH (puM0) kaTipradeza, kamara, naabhisthaan| (jayo0 11 / 87 ) 0peTa, udara / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhyagata 814 manasa madhyagata (vi0) udrsthit| (jayo0 17/69) madhyakAlaH (puM0) dopahara kA smy| madhyakriyA (strI0) dopahara kI kriyaa| madhyakarNaH (puM0) ardhvyaas| madhyagata (vi0) keMdrIya, mdhyvrtii| (vIro0 2/1) madhyagata (vi0) udrsthit| madhyagata (puM0) avdhijnyaan| madhyagahaNaM (napuM0) Amra tru| madhyagrahaNaM (napuM0) madhya kA grhnn| madhyadinaM (napuM0) dophr| madhyadIpakaM (napuM0) dIpaka alaMkAra kI eka bhed| Ale meM sthita diipk| madhyadezaH (puM0) udara, kaTibhAga, udarAdho bhaag| (jayo03/47) 0madhyavartI sthAna, mdhybhaag| (jayo0 11/95) madhyadehaH (puM0) kamara, udara bhaag| madhyapadaM (napuM0) madhyavartI pd| madhyapAtaH (puM0) shdhrmcaaritaa| 0smaagm| madhyabhAgaH (puM0) kaTideza, kamara bhaag| (jayo0 12/25) madhyabhAvaH (puM0) bIca kI sthiti| madhyama (vi0) [madhye bhava:-madhya+ma] *bIca meM sthita, keNdriiy| 0mdhyvrtii| 0tttsth| madhyamaH (puM0) saMgIta kA svara, paMcama svr| (jayo0 11/47) madhyayavaH (puM0) eka taula vizeSa, sarasoM ke chaha dAnoM barAbara eka taul| madhyama-Atman (puM0) pramattavirata aatmaa| madhyama-upavAsaH (puM0) ekAzana pUrvaka mAtra pAnI kA grahaNa, samasta AhAra ke parityAga ke sAtha pAnI kA ekAzanapUrvaka grhnn| madhyamapadaM (napuM0) saMkhyAtmaka pd| madhyamapAtraM (napuM0) saMyatAsaMyata pAtra, zIla aura vratoM kI bhAvanA rahita samyagdRSTi madhyamapAtra hai| madhyamabuddhiH (strI0) madhyama AcAra paraka buddhi| madhyamalokaH (puM0) mRdaMgAkAra loka, mdhylok| (jayo0vR0 1/79) meru parvata ke pramANa hai arthAt vaha meru parvata kI UMcAI ke barAbara gola AkAra meM svayaM bhUramaNa samudra paryanta avasthitA hai| madhyamavRtti (strI0) saMyata svbhaav| (jayo0 ) madhyamasaMgrahaH (puM0) guptprem| madhyamikA (strI0) [madhyama+TAp] vayaska kanyA, yauvnaa| madhyarekhA (strI0) keMdrIya rekhaa| madhyarAtriH (strI0) AdhI raat| madhyalokaH (puM0) mRdaMgAkAra loka, loka madhya meM jhAlara ke samAna Akara vAlA hai| madhyavayas (puM0) prauddhaavsthaa| madhyavRttidhAraka (vi0) madhyama AjIvikA ko dhAraNa karane vAlA shraavk| (jayo0vR0 1/113) madhyastha (vi0) samabhAva meM sthita rahane vAlA, rAga dveSa se rahita, taTasthA (suda0 111) rAga-dveSayorantarAlaM madhyam, tatra sthito mdhysth| madhyasthavRtti (strI0) tttsthvyvhaar| (vIro0 6/7) samabhAva kI dRsstti| madhyAhna (puM0) dopahara kA smy| madhyAhnakAlaH (puM0) dophr| madhyAhnasamayaH (puM0) dophr| (jayo0 19/72) dviprahara (jayo010 13/68) madhvaH (puM0) vedAMta sUtra ke bhASyakartA mdhvaacaary| madhvakaH (puM0) [madhu+ak+ac] bhramara, bhauNraa| madhvAnavaH (puM0) madhuratA kA prApta honA, madhuratA nikalatA, eka Rddhi, jisa Rddhi se AhAra rasamayatA ko prApta ho jAte haiN| madhvAsravI (strI0) eka Rddhi vizeSa, jisase pANipura meM sthita AhAra zIghra madhuratA ko prApta ho jAte haiN| man (aka0) socanA, vicaarnaa| kalpanA karanA, vizvAsa krnaa| cintana karanA, manana krnaa| man (saka0) mAnanA, dekhanA, smjhnaa| (manute0 jayo05/20) 0socanA, vizvAsa karanA, kalpanA krnaa| (suda0 3/38) ciMtana karanA, vicaarnaa| mAnanA, samajhanA, socnaa| vicAra vimarza karanA, parIkSaNa krnaa| anveSaNa karanA, khojnaa| mananaM (napuM0) [man lyuT] socanA, vicAra vimarza krnaa| ciMtana, saMjJAna, avdhaarnnaa| manas (napuM0) [manyate'nena man karaNe asun] 0anindriy| For Private and Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra manaH kuTIra: 0cita (jayo0 3/1) 0hRdaya (jayo0 1/21) 0 prajJA- ' maNDitaM teH kimastu naH manaH' (jayo0 28 / 107) 0 samajhA, jnyaan| manute (jayo0vR0 1/73) 0 soca, vicAra / mananaM manyate vA'neneti manaH / * kalpanA, yojanA, prayojana, abhiprAya 0 saMkalpa, kAmanA, icchA ruci 0 savArthagrahaNaM manaH / ? 0 svabhAva, prakRti / 0 mAna sarovara / www.kobatirth.org hRdayagata manasA manyamAnAnAM vacasoccaratAmidam (hita02) manaHkuTIra : (puM0) Atma geha / (jayo0vR0 1 / 104) manaHkR ( napuM0) mana ko sthira karanA, vicAroM ko nirdiSTa karanA / manaH bandhaH (puM0) mana lagAnA / manaHpraNayanaM (napuM0) mana se hone vAlA jnyaan| (jayo0 23 / 84 ) 'manasaH praNayanaM prApaNameya mahattvaM bhavet' (jayo0vR0 23/84) manaH prabandhaH (puM0 ) 0citta kA sthirikaraNa / samAdhi | samAdhAni manaH prabandhaH / (vIro0 11 / 16 ) mana:paryayaH (puM0) mana se cintana krnaa| * manogata bhAva ko jaannaa| * manadravya se prakAzita artha pariH sarvato bhAve, avanaM avaH, avanaM gamanaM vedanamiti paryAyA / 815 0 parisphuTamayaparicchedana | 0 mana kI paryAya kA jJAna / 0para ke manogata artha kA honA mana hai, mana kI paryAya vizeSa kA jnyaan| 0cittabhramaNa / (jayo0vR0 28/62) mana:paryayaM manaso vibhramaNamAptavAn' (jayo0vR0 28/62) 0 manaH paryayajJAna vizeSa jJAna ke pAMca bhedoM meM manaH paryaya caturtha jJAna hai| (samu0 4 / 18 ) mana:paryayajJAnaM (napuM0) jJAna ke pAMca bhedoM ke caturtha jJAna, dUsare ke mana meM hone vAlI bAta kA nAma mana hai aura usako sirpha AtmA se jAna lenA mana:paryaya jJAna hai| (sa0sU0ma05017) manaH paryavaH (puM0) manogata bhAva ko jAnanA, manaH paryava jJAna / mana: paryAptiH (strI0) mana ke Alambana rUpa zakti / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 manana zakti | mano vargaNA se utpanna zakti / manaH paryAyaH (puM0) mana kI paryAya kA bodha, manaH paryAyajJAna manaH praNidhAnaM (napuM0) mana kI prvRtti| manaH pravRttiH (strI0) mana kI kriyA / (suda0 130 ) manaHsthalaM (napuM0) cittakSetra (jayo0 3/93) manasika (napuM0) socanA, dhyAna karanA / 0 saMkalpa karanA, nirdhAraNa krnaa| manasij (puM0) kAmadeva / (dayo0 67) manaskAraH (vi0) manaHpriya, mana ke yogy| manaskama: (puM0) cittAbhoga (jayo0 3 / 106) 0 pUrNa cetanA / manISita manaskSepaH (puM0) mAnasika avyavasthA / manasta (avya0) [manastas] mana se, hRdaya se (vIro0 11/2) manasvin (vi0) [manas vini] prajJAvanta bhijJA, pUjya 0dRDhAtman / ekAkI siMhavadvIro vyacaratsa bhuvstle| manasvI manasi svIye na sahAyamapekSate (vIro0 10 / 37 ) manasvinA ( strI0 ) vivekinaa| (jayo0 13 / 63 ) manasvinI (strI0) vicArazIlA strI dRr3ha pratijJanArI udAramanA strI / manAka (avya0 ) [man+Aka] jarA sA thor3A sA kinycidpi| (jayo0 23/32) (suda0 76) 0 jAtucidapi (jayo0 4/25 ) 0svalpArtha (jayo0 3/34) 'manAG na citte'syapunarvikAraH ' (suda0 99 ) 0zanaiH zanaiH, vilamba se / manAkA (strI0 ) [ man+Ak+TAp] hathinI / manAgvilambanaM (napuM0) kucha bilamba, kucha derI / (jayo013/6) manin (vi0) [mana+kta] jJAta, pratyakSajJAna, samajhA huaa| manIkaM (napuM0) [man+kIkan] surmA, aNjn| manISA ( strI0) prajJA, buddhi, mati, dhii| (jayo0vR0 4 / 11 ) (jayo0 5/23) 0 cAha, icchA, dhAraNA (jayo0 6 / 31 ) 0 zodha, samajha, vicAra / (dayo0 43 ) For Private and Personal Use Only manISikA (strI0 ) [ manISA+kan+TAp] 0 prajJA, buddhi, samajha manISita (vi0 ) [ manISA itac ] 0abhilaSita, vAJchita / 0pyArA, abhISTa iSTa, priya 0 kAmanA, icchA, cAha / Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra manISin manISin (vi0) buddhimaMta / (dayo0 8/80) 0 vishrvr| (jayo0 3 / 98 ) 0 buddhimAn, vidvAn, vidvavara / manISin (puM0) paMDita, vicAraka vyakti / manuH (puM0 ) [ man+una] manu nAmaka paurANika puruSa / 0kulprvrtk| (jayo0 12 / 84 ) www.kobatirth.org 0 mahApuruSa | 0 kulkr| (jayo0vR0 12/9, vIro0 18/11) 0 caudaha kulakaroM meM aMtima kulakara nAbhirAya ko manu kahA jAtA hai| kyoMki unhoMne sarvaprathama kula paramparA ke lie zreyaskara evaM jIvana jIne kI paddhati kA kathana kiyA thaa| 816 0pratizruti, sanmati, kSemaMkara, kSemaMdhara, sImaMkara, vimalavAhana, cakSuSmAn, yazasvI, abhicandra, candrAbha, marudeva, prasenajit aura nAbhirAya ye caudaha kulakara haiN| jinheM manu kahA gyaa| vistAra ke lie tiloya paM0 4/428) se 510 taka) 0 mahApuruSa | manuja: (puM0) manuSya, mAnava, mnu| (suda0 91) (dayo0 12) (jayo0 2/155) * manuSya jAti, nrvrg| (jayo0 3/311) sumanA manujo yasyA mahilA sArasAlayA / (jayo0 3/30) mAnuSIsu maithunasevakAH manujA nAma / ( dhava0 13/39 ) manujapati: (puM0) nRpa, rAjA / manujarAjan (puM0) adhipati, lokapati, nRpati / manujaloka (puM0) manuSya loka / manujAti (strI0) manuSya paryAya / manUnAM kulapravartakANAM jAtau samanvaye / (jayo0 12 / 84 ) manujAdhipa: (puM0) rAjA, nRpa / manuSyaH (puM0 ) [ manorapatyaM yak suk ca] manuja, mAnava manu-' kSaudraM kilAkSudramanA manuSyaH kimu saJcaret' (suda0 130 ) 0nara, martya / pazuSviva manuSyeSu, nidrAbhI ratijagdhayaH / tebhyasteSu vizeSazcedvivekaH kevalaM kil| (hita0 11 ) manuSya kSetraM (napuM0) manuSya loka / (bhakti0 35 ) manuSyagati: (strI0) manujagati, mAnava pryaay| jo karma manuSya ko saba avasthAoM kI utpatti kA kAraNa hai| 'manasA nipuNAH, manasA utkaTA iti vA manuSyAH, gatiH manuSyagati:' ( dhava0 1/ 202, 203 ) teSAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manopraNItaH manuSyajAtiH (strI0) manujatA kI prApti, manuja janma / manoguptiH (strI0) mana ko vaza meM karanA, manogata rAga ko haTAnAmanaso gupti manoguptiH / manuSyatA (vi0) mAnavIyatA / ( suda0 134) manuSyadevaH (puM0) nRpa, rAjA / manuSyadharma: (puM0) mAnava karttavya / manuSyadhAma: (puM0) manuSya kSetra / manuSyamAtraM (napuM0) naramAtra / (vIro0 16 / 20 ) manuSyalokaH (puM0) manuSya kSetra / (bhakti0 35 ) manuSyayoniH (puM0) manuja jAti kI utpatti / manonigrahyakara (vi0) saMvazin, vaza meM kiyA gyaa| (jayo0vR0 25 / 27) mana kI zakti, AkRSTa / manoja: (puM0) mana kA oja, mana kI shkti| (jayo0vR0 16 / 39 ) 0kAmadeva / manojanmanidezaH (puM0) pANigrahaNa saMskAra, kAmadeva kA nirdeza / (jayo0 1 / 64 ) manojanman (vi0) mnojaat| mana se utpanna huaa| manojanman (puM0) kAmadeva, mnojraaj| (jayo0 16 / 39 ) manojighra (vi0) mana se sUMghane vAlA / manojit (vi0) mana ko jItane vAlA / manojit (puM0) kAmadeva / (vIro0 11 / 30) manojJa (vi0) suhAvanA, priy| manasA jJAyante anukUlatayA / * suMdara, mRdu / (jayo0 12 / 33) 0 abhirUpa, loka sammata / manojJadhAraNA ( strI0) mRdu vicaar| 0sundara vicAra | manojJadAnaM (napuM0) ucita dAna pAtrocita dAna / manojJajanman (napuM0) uttamajanma / manojJarAzi: (strI0) suMdara samUha / manojJa vAk (napuM0) mRdu giraa| (jayo0 12 / 33) manojJA ( strI0) mainazila, eka mAdaka padArtha / manotApaH (puM0) mana kA saMtApa / manodaNDaH (puM0) mana nigraha | manodatta (vi0) dattacitta, ekAgra / manodAhaH (puM0) mAnasika kleza / manoduHkhaM (napuM0) mAnasika duHkha / manopUta (vi0) mana kI pavitratA / manopahA (vi0) mana kA upahAra / (jayo0 12 / 111 ) manopraNItaH (vi0) sukhada, rucikara / For Private and Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org manoprasAdaH manoprasAdaH (puM0) mana ko zAMti / manoprItiH (strI0) mAnasika saMtoSa / manobhavaH (puM0) kAmadeva | mano'bhilaSita (vi0) mana ko priy| (jayo0 1 / 65 ) manobhU (puM0) kAmadeva / (jayo0vR0 3/12) 0khinnatA, rAgadveSa Adi yukta / manobhUsadRza (vi0) kAmavat, kAmadeva kI trh| (jayo0vR03/12) manomathana: (puM0) kAmadeva | manomAlinya (vi0) mana kI mliintaa| (jayo0 4 / 27 ) manomohakaH (puM0) vallabha, priy| (jayo0vR0 12 / 6 ) manomohamayI (vi0) sammohinI, maJjula / (jayo0 3 / 11 ) (jayo0 11 / 70 ) manoyAyin (vi0) icchAnusAra gamana karane vAlA, teja, phurtIlA / manoyogaH (puM0) dattacittatA / 0manoviSaya, 0 manAvalambana / manoyoni (puM0) kAmadeva | manoraJjanaM (napuM0) mana ko prasanna karanA, kautuka / (jayo0vR03/68) manoratha: (puM0) mana kI cAha, mana kI icchaa| (jayo04/17) 0 abhISTa, isstt| (jayo0vR0 2 / 36 ) 0 kAMkSita, icchit| (jayo0 9/60 ) manoratha- kalpalatA ( strI0) icchA pUrti kalpa latA, 0 icchA pUrti karane vAlI kalpavRkSa kI latikA / (jayo0 9/50) manorathalatA (strI0 ) icchApUrti latA / (jayo0 2 / 91 ) manorathasAdhakaH (puM0) issttsiddhi| (jayo0 2/36) manorathasAphalya (vi0) iSTakArya kI sphltaa| (dayo0 2/36) 0 abhISTa siddhi / manorathasiddhi (strI0) iSTakArya kI siddhi| (jayo0vR0 1 / 106) manorathArUDha (puM0 ) iSTakArya se yukta / ( vIro0 12 / 39 ) manorama (vi0) AkarSaka, sukhada, rucikara, priya, suMdara / manoramatva (vi0) suMdaratA / (jayo0 1 / 014) manoramadRzya (vi0) darzanIya sthala / manoramaprakRtiH (strI0) manonukUla vaataavrnn| manoramA ( strI0) priya lakSmI, ardhAGginI, vallabhA / 0 sudarzana seTha kI patnI ( suda0 115) snehAsikatA / ( suda0 113) manoramApi caturA samAha samayocitam / (suda0 113) manoramAdhipatiH (strI0) lakSmI pati / 817 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manovacanaM (napuM0) mana vacana / (suda0 87) manovRttiH (strI0) mana kI bhAvanA, cittabhAva / (jayo0 2 / 35) (jayo0 20/83) manohara (vi0) sukhada, lAvaNyamaya, manorama, ramaNIya, suMdaratA yukta / (jayo0 2 / 146) maJjula (jayo0vR0 3/75) manoharagAtrI (vi0) sauMdarya se paripUrNa zarIra vaalii| (jayo0 6/75) 0 lAvaNyapUrNa dehavAlI / manoharatAyukta (vi0) kalatAbhRta, (jayo0 13/60) ramaNIyatA yukt| manoharAGgI (strI0) suMdara strI / (samu04/25) mantuH (puM0 ) [man+tun] doSa, aparAdha / (jayo0 1 / 39 ) mantuH syAdaparAdhe'pi mAnave parameSThini ' 0 manuSya, mAnava iti vi| 0 parameSThini iti vi (jayo0 27/32 0 RSi, muni, vidvAn / mantrakuzala: mantuH (strI0) jJAna, samajha, buddhi / mantumadakSaraM (napuM0) mantu mada akSara / tavarga se lekara mataka ke akSara mantumadakSarANAM mavarga-tavarga- rUpANAmakSarANAM kalanAH prarUpaNAH' (jayo0vR0 1 / 39 ) 0 aparAdhakArI shbd| (jayo0vR0 1 / 39 ) mantra ( aka0 ) vicAra karanA, salAha lenA, maMtraNA karanA, vicAra-vimarza krnaa| mantra (saka0) mugdha karanA, kahanA, bolanA / 0 gunagunAnA / mantraH (puM0) [mantr + ac] mantrazAstra (jayo0 2 / 61 ) 0 sammohana, vazIkaraNa / 0 vArtA, bAtacIta, parAmarza, maMtraNA vicAra / 0 yojanA, saMkalpa, rahasyapUrNa vArtA / 0 siddhi maMtra / 0 sUtra | saMkSipta vivaraNa, 0laghu vicAra, 0sUkSma nirUpaNa / 0 paJcAGga sahita / 0 sAmarthya dAyaka | 0 Apatti pratikAraka / maMtrakaraNaM (napuM0) sasvara uccAraNa / mantrakAra: (vi0) mantra banAne vAlA / mantrakAlaH (puM0) maMtraNA / parAmarza kA samaya / mantrakuzalaH (puM0) maMtra meM pravINa / For Private and Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mantrakRt mantrakRt (puM0) sUtra racanAkAra / mantragaNDakaH (puM0) jJAna, viveka / mantragupti (strI0) rahasyapUrNa maMtraNA, gupta maMtraNA / mantragUDhaH (puM0) guptacara, abhikartA / mantrajihvaH (puM0) agni / mantrajJaH (puM0) parAmarza kartA / mantrajJAnaM (napuM0) sUtrajJAna, mantra kI jAnakArI / mantraNa (napuM0) mantraNA krnaa| (jayo0 4/23) mantradaH (puM0) sUtrajJa, AcArya, guru / mantrapiNDaH (puM0) mantrajApa pUrvaka AhAra / mantrapUtaM (vi0) mantra se pavitra kiyA gayA / mantraprabhAva: (puM0) mantra kA prbhaav| (suda0 64 ) mantrabhidaH (puM0) saMsiddhikaraNa / (jayo0 17/38) mantrabhedaH (puM0 ) satyANuvrata kA aticAra 0dUsare ke abhiprAya ko prakaTa karanA / 0 gupta rahasya kholanA, bheda prakaTa krnaa| mantramUrti (strI0) siddhayantra / www.kobatirth.org mantramUlaM (napuM0) jaaduu| mantrayantraM (napuM0) mantrita yantra siddha yantra, parameSThisUcaka yantra / mantra prayoga | mantrayogaH (puM0) mantrita yantra siddha yantra, parameSThisUcaka yantraH mantrayogaH (puM0) mantra prayoga mantra zakti, 0gupta saMyoga / mandravarja (avya0) binA maMtra uccarita mantravAdin (puM0) mantra jAnane vAlA, mantravettA / mantra vidyA ( strI0) mantrazAstra, mntrvijnyaan| mantrazaktiH (strI0) mantra bala / (jayo0 2 / 121 ) mantra saMskAraH (puM0) mantra jApa kI kriyA, mantra kA anuSThAna / mantrasAdhakaH (puM0) jAdUgara, bAjIgara / 0siddhi pravRtta | mantrasAdhanaM (napuM0) maMtra ArAdhanA | mantrasmaraNaM (napuM0) maMtra kA japanA, maMtroccAraNa, mntrdhyaan| (suda0 4/26) mantrita (bhU0ka0 kR0 ) [ mantra+kta] jhAr3e hue ( bhakti0 24 ) 0 abhimantrita, mantra par3hA gyaa| (jayo0 ) 0 nizcita nirdhaarnn| mantrin (puM0 ) [ mantra + Nini ] 0mantrI, sciv| (jayo0 3/14) 0 raajyaadhisstthaayk| (samu0 3 / 40 ) 0paJcAGgamantrakuzala | 0gAruDin, mantra utArane vAlA (vIro0 3 / 10 ) 818 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mantharaH 0 jAdUgara / (jayo0vR0 3/14) 0 mantravAdI - mantrI, maMtraNA prviinn| yatra sabhAyAM mantriNo mantravAdin iva sacivAste viSAdasya vinaashinH| (jayo0vR0 3/14) For Private and Personal Use Only mantrisadanaM (napuM0) sabhAsadana, sAMsada bhavana, mantrinivAsa / mantroktapadaM (napuM0) avyakta pada (jayo0 6/8) (samu03 / 43) 0 siddhisAdhaka sUtra | mantroktipadaM (napuM0) maMtroccAraNa sthAna / (jayo0 16 / 46 ) mantrotthita (vi0) maMtravettA, maMtravAdI (samu0 4 / 13) manbotpAdanadoSa (puM0) maMtra siddhi kI AzA dilAnA maMtradoSa hai| maMtropajIvanaM (napuM0) maMtra se jIvikopArjana krnaa| maMtha / math ( saka0) mathanA, bilonaa| 0 hilAnA, ghumAnA / 0pIsanA, kuclnaa| 0 atyAcAra karanA, naSTa krnaa| / 0 vidIrNa karanA, vighAta karanA / 0 kaSTa denA, prahAra karanA / manthaH (puM0) [manth karaNe ghaJ] 0bilonA, hilAnA, mathanA 0 kSubdha karanA, dahi biloDana / (jayo0 25/60) 0 sUrya | manyakarman (napuM0) mathanA, bilonA (jayo0vR0 21/55) manyagiri: (puM0) maMdarAcala manthaguNaH (puM0 ) 0 mathAnI kI rassI / 0dahi, manthala prayoga | (jayo0 25/63) manthajaM (napuM0) makkhana, dadhi bilone se nikalatA huA makkhana / manthadaNDaH (puM0) raI kI DaMDA / manthanaM (napuM0) dadhi viloDana, mathanA, bilonaa| (jaya021/54) manthanarajjU (strI0) mathAnI kI rassI / mantho manthAnadaNDe syAditi manthakalinA iti vishvlocn| (jayo0vR0 21/57) mandhanAtizaya: (puM0) manthakarma, mathanA, bilaunA / manyaparvata (puM0) mandarAcala 0 maMthara (vi0) maMthara gati vAlA, zithila, maMda, 0 bilambadArI | 0 susta | 0jar3a, mUrkha, mUDha 0 nimna, gaharA, niic| 0 vistRta, vizAla / / manthara: (puM0) bhaNDAra, koSa 0 sira ke bAla / Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mantharA 819 mandAgniH 0kopa, krodh| mandaprajJA (vi0) mUrkha, ajJAnI, mUDha, mandabuddhi vaalaa| guptacara, suuck| mandamati (vi0) mUrkha, ajJAnI, muuddh'| (suda080) maMdarAcala prvt| mandamati (strI00 eka raanii| (suda080) 0hrinn| mandabhAgin (vi0) bhAgyahIna, dayanIya, durbhAgya shaalii| mantharA (strI0) kaikeyI kI kubjaadaasii| mandabhAgya (vi0) dekho uupr| maMtharAGgaH (napuM0) zikSita aNg| (vIro0 4/37) mandamukha (vi0) aprasanna, harSa rahita, mlAna mukh| (jayo0 mantharu (strI0) camara se utpanna hvaa| 7/104) manthAnaH (puM0) [manth+Anac] raI kA DaMDA, mthaanii| mandayantI (strI0) [mnd+nnic+sht+ngiip]0durgaa| manthAnakaH (puM0) eka prakAra kI ghaas| 0manda hotI huI, dhImI hone vaalii| manthAnadaNDaH (puM0) mathAnI kA dnndd| (jayo0 21/57) mandara (vi0) [mand+ara] dhImA, sust| manthin (vi0) [manth Nini] manthana karane vAlA, mathane vaalaa| moTA, saghana, dRddh'| manthin (puM0) bala, vIrya, shukr| vistRta, sthuul| manthinI (strI0) mathAnI, bilaunI, ddhiptinii| (jayo0 25/67) | mandaraH (puM0) 0mandarAcala parvata, meru parvata, mhaaprvt| manthAnarajju (jayo0 21/57) mathane vAlI (jayo070 (jayo0 11) (bhakti0 34) 25/50) mthaanii| mand (aka0) manthara honA, susta honaa| motiyoM kA haar| zithila honA, TahalanA, ghuumnaa| svrg| cmknaa| 0drpnn| manda (vi0) [mad+ac] susta, dhIme calane vAlA, vilNbkaarii| | mandaragrAya (vi0) pvrttuly| (jayo0 21/57) akarmaNya, udymhiin| mandarAvAsaH (puM0) durgaa| 0thor3A, alpa, jarA saa| mandavIryaH (puM0) durbl| 0kssiinnkaay| 0balahIna, durbhAgya grst| mandavRSTiH (strI0) halkI phUhAra, thor3I barasAta, rimajhima mandaM (avya0) dhIme se, kramazaH dhIre dhiire| baarish| mandakarNa (vi0) dhIre sunane vaalaa| mandasAnaH (puM0) [mand+zAnac] 0agni| mandakalaH (vi0) scchidrkr| (jayo0 12/131) 0jiivn| mandakAntiH (strI0) cNdrmaa| zazi, rjniikr| nidraa| mandakArin (vi0) dhIre dhIre kAma karane vaalaa| mandagati mandaspandita (vi0) dhIre dhIre calane vAlA, dhIre claaymaan| shiil| (jayo0 18/91) mandagaH (puM0) shni| mandasmitaH (puM0) haMsI, harSa, maMda manda muskaan| (dayo0 53) mandagatiH (strI0) dhImI gti| mandasmitayukta (vi0) sahAsa, hasI shit| (jayo0vR0 11/49) mandagAmin (vi0) dhIre dhIre calane vaalaa| mandahAsaH (puM0) smita, harSa yukt| (jayo0 2/155) (suda02/8) mandagAminI (strI0) manda gati vaalii| mandasmita vykti| mandacetas (vi0) mandabuddhi vAlA mUrkha, mUr3ha, ajnyaanii| mandahAsyaH dekho uupr| aceta, asaavdhaan| mandAkaH (puM0) [mand+Ak] dhArA, nadI prvaah| mandatvaH (vi0) muurkhtaa| (vIro0 22/10) mandAkinI (strI0) gaMgA ndii| mandadhI (puM0) mUrkha, ajJAnI, muuddh'| mandAkSa (vi0) dRSTi kI kamI, kamajora dRSTi vaalaa| mandapada (vi0) dhIre calane vaalaa| (jayo0 1/32) mandAkSaM (napuM0) ljjaashiil| mandapAda (vi0) dhIre dhIre gamana karane vaalaa| (dayo0 20) mandAgniH (strI0) durbala pAcana shkti| For Private and Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mandAgnirogaH mayuH mandAgnirogaH (puM0) 0apacana roga, 0pacAne kI zakti meM kSINa vykti| 0pAcAgni kI kamI, udarAgni kI kmii| (jayovR0 18/18) mandAdika (vi0) shniprbhRti| (jayo08/78) mandAtman (vi0) manda buddhi vAlA, kASAyika pravRtti yukta AtmA vaalaa| mandAnilaH (puM0) manda manda pavana, havA kI dhImI gti| (jayo0 13/113) mandAraH (puM0) [mand+Arak] Akar3A, Aka kA paudhA madAravRkSa, dhatUre kA paudhaa| (vIro0 19/11) mandAraM (napuM0) mUMge kA vRkSA mandAramAlA (strI0) mandAra puSpa mAlA, Aka ke puSpoM kI maalaa| mandiman (vi0) dhiimaayn| manda-manda mudit| sustii| 0Alasya yukt| jar3atA, muurkhtaa| mandiraM (napuM0) [mandyate'tra mand+kirac] 0devAlaya, devasthAna, devgRh| pavitra ArAdhana grh| sthAna, AvAsa, sthl| zivira, pdd'aav| mandiragata (vi0) deva sthAna ko prApta huaa| mandiradvAraH (puM0) devasthAna bhaag| (dayo084) mandiradhvajaH (puM0) devasthAna kI dhvjaa| (jayo0 21/63) mandiramAlA (strI0) devAlaya smuuh| mandirasthAnaM (napuM0) devAlaya kA sthl| mandirA (strI0) [mand+urac+TAp] azvazAlA, astabala, ghudd'shaal| mandra (vi0) [mandra knIcA, gaharA, gNbhiir| mandraH (puM0) mandadhvani, Dhola vishess| manmathaH (puM0) kaamdev| prema, prIti, praNaya prinnti| kapittha, kathA, kbiitt| 'manmathaH kAmaciMtAyAM kAmadeva kapitthayo' iti vizvalocalanaH (jayo070 21/27) manmathakara (vi0) prema kI bhAvanA yukta, priitiyukt| manmathabhAvaH (vi0) kAma bhaav| manmathamatiH (strI0) prema yukta buddhi| manmathalekhiH (puM0) premptr| manmathazAlA (strI0) kAmazAlA, kAmakrIr3A sthl| manmathAlayaH (puM0) strI moha, kAmakrIr3a, sthl| aamrtru| manmanaH (puM0) kaamdev| 0rtipti| manmanaHsthA (strI0) jIvana shcrii| (suda0 113) manyuH (napuM0) [man+yuc] kopa, krodha, gussA, naaraajgii| vyathA, zoka, vyaakultaa| 0dayanIya sthiti, vikaTa sthiti| duHkha, kaSTa, pIr3A, aataap| mabhra (aka0) jAnA, phuNcnaa| mama [asmad sarvanAma-uttama puruSa-ekavacana] merA-na tuG mamAyaM kuvidhaamnussyaadeketi| (samya068) mamakAraH (puM0) merApana, mamatA, svaarth| (jayo0 26/47) mamatA (strI0) [mam+tal+TAp] mamatva, apane pana kI bhAvanA, mUrchA Asakti, svhit| mamatAvihIna (vi0) mmtvrhit| (vIro0 12/52) mamatva (vi0) merApana, mmtaa| ahantavametasya mamatvametatmithyAtva naamaanudhttthe| (samya0 27) sneha, Adara, anuraag| 0ahaMkAra, ahN| (jayo0 29/52) mamatvabhAvaH (puM0) mmtaabhaav| (samya0 41) 0ghamaNDa, abhimAna, ahNkaar| svArtha bhaav| mamAtman (vi0) merI aatmaa| (suda0 94) mamAmuka (vi0) mujha jaisaa| (suda0 2/13) mammaTaH (puM0) kAvya prakAza ke prnnetaa| may (saka0) jAnA, phuNcnaa| maya (vi0) yukta, paripUrNa, shit| (suda0 2/2) mayaH (puM0) azva, khaccara, ghor3A ussttr| (jayo0 13/39) mayaTaH (puM0) [may+aTan] parNazAlA, ghAsaphUsa kI jhopdd'ii| mayavargaH (puM0) ussttrsmuuh| mayAnAmuSTrANAM vargaH smuuho| (jayo0 10/56) mayA (sarva0) mere dvArA, mujhse| (samya0 43) mamIhita (strI0) mtaanukuul| (jayo0 9/60) mayuH (puM0) [may+ku] kinnara, sNgiitjny| mayavA mRgA yasmin tasmin bane kaanne| hirnn| bArahasiMhA, mRg| mayumRge kinnara syAt iti vi (jayo0 25/81) For Private and Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mayUkhaH 821 marut mayUkhaH (puM0) [mA Ukha mayAdeza:] razmi, kiraNa, aNshu| | marAlaH (puM0) [mR+Alac] haMsa, baalk| (jayo0 4/59, (vIro0 12/19) jayo0 2/9) dIpti, prabhA, prakAza, aabhaa| jalacara pkssii| sauNdry| 0ashv| jvaalaa| megha, baadl| mayUraH (puM0) kalApI (jayovR05/55) shikhnnddii| (jayo0 0anAra udyAnA 3/111) zikhi (suda0 2/41) tthg| 0alakApurI kA raajaa| (vIro0 11/18) marAlatatiH (strI0) haMsa, pNkti| (vIro0 2/40) mayUraH (puM0) [bhI+karan] mor| marAlabAlaH (puM0) haMsa baalk| (vIro0 217) mayUrakaH (puM0) mor| marAlazizu dekho uupr| mayUraketuH (puM0) kaartikey| marAlasaMghaH (puM0) haMsa smuuh| mayUragrIvakaM (napuM0) tuutiyaa| marali (puM0) aDiyala TaTU, ar3iyala ashv| mayUracaTakaH (puM0) gRha kukktt| marAlI (strI0) raajhNsii| (jayo0vR0 1/24) mayUracUDA (strI0)mayUra zikhA, mora kI klgii| maricaH (puM0) [mriyate nazyati zleSmAdikanena] kAlI mirc| mayUratutthaM (napuM0) tuutiyaa| (suda0 111) mayUrapatrin (vi0) mora paMkha yukt| maricaM (napuM0) mirc| (jayo0vR0 12/13) mayUrarathaH (puM0) kaartikey|| maricI (strI0) mirc| (jayo0 25/23) mayUravargaH (puM0) shikhijn| (jayo0 4/67) marIciH (puM0) bhagavAn RSabha kA pautrA pautro'hametasya mayUravyanakaH (napuM0) cAlAka mor| tadagragAmI marIcinAmnA samabhUcca naamii| (vIro0 11/8) mayUra zikhA (strI0) mora kI klgii| prathama manu se utpanna putr| mayUravat (vi0) mora kI taraha (suda0 4/14) 0prakAza kathA, razmi kirnn| (jayo0 15/48) marakaH (puM0) [mR+vun] saMkrAmaka roga, pazuoM meM hone vAlA marIcikA (strI0) [marIci+kan+TAp] 0mRgatRSNA, AzA, rog| ___0laalsaa| (jayo0 26/43) 0abhilASA, 0icchA, marakataM (napuM0) [marakaM taratyanena] [tR+Da] pnnaa| aaskti| marakatamaNiH (strI0) pnnaa| marIcitoyaM (napuM0) mRgtRssnnaa| maraNaM (napuM0) [mR+bhAve lyuT] maranA, mRtyu, maarkesh| marIcin (puM0) suury| (jayo0vR0 7/53) marIcimAlin (vi0) ujjvala, kaantimy| Ayu ke kSaya se prANoM kA viyog| marIcimAlin (puM0) dinakara, suury| shriirprcyut| maraNa vikssep| (jayo0 2/32) marImRja (vi0) bAra bAra malane vaalaa| praanntyaag| (suda0 119) marImati (strI0) mrnnonmukh| (vIro0 9/35) jIvana parisamApti, jiivnocched| maru (strI0) marusthala, registAna, (suda0118) retIlI bhUmi, AyuSya smaapti| rennu| 'marau reNUprAye pradeze prabhRtirutpattiryasyeti' (jayo0 maraNabhayaM (napuM0) prANoM ke parityAga kA bhaya-'maraNaMbhayaM 19/18) pratItam prANaparityAgabhayaM mrnnbhym| nirjldesh| (jayo0 11/59) marataH (puM0) [mR+atac] mRtyu, maraNa, vinAza, kssy| parvata, cttttaan| marandaH (puM0) [maraNaM dyati khaNDayati] phUloM kA rasa, pusspaasv| / marukaH (puM0) [maru+kaH] mayUra, kalApI, shikhi| marAraH (puM0) [maraM maraNamalati nivArayati-maT+al+aNa] marukacchaH (puM0) marusthala kA sthaan| khattI, dhAnyAgAra, dhaanybhnnddaar| marut (puM0) havA, pavana, anil| (jayo0 21/10) For Private and Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra marutkaraH www.kobatirth.org marutkaraH (puM0) sema / marutkarman (puM0) aphArA, badahaz2amI, apacana, udara vAyuvega / marutkoNa: (puM0) pazcimottara dizA / marudagaNa: (puM0) deva samUha, vAyu smuuh| (jayo0 9 / 29 ) maruttanayaH (puM0) pavanaputra hnumaan| marutabhaGgaH (napuM0) vAyu bhuukmpn| (jayo0 24 / 111 ) marudantakIyaH (puM0) mlyaanil| (vIro0 6 / 22) marudAvellita (vi0) havA se Andolita | (jayo0 3/74) marudevI (strI0) nAbhirAya nAmaka antima kulakara/ manu kI priyA / 0 RSabhadeva kI mAtA prathama tIrthaMkara RSabha kI mAtuzrI / (dayo0 31) marudeza: (puM0) marusthala | marupagata (vi0) marudeza ko prApta / marudezena upagatAM prAptAm / (jayo0 28/53) marupatha: (puM0) retIlA mArga, marusthala bhUmi / maruprabhRtiH (strI0) marudevI se utpnn| maroriti marudevyA, prabhRtirutpattiryasya (jayo0vR0 19 / 18 ) marupriyaH (puM0) uSTra, UMTa marubhUH (strI0) marubhUmi, mAravAr3a deza / maruvarman (puM0) pallavadeza kA raajaa| (vIro0 15 / 35 ) pallavAdhipateH putrI kadAJchI maruvarmaNaH marusthalaM (napuM0) marubhUmi / maruva: (puM0 ) [ maru+vA+ka] maruA, nAmaka pAdapa / maruvakaH (puM0 ) 0vyAghra, 0maruA paudhA / 0 cUnA, 0rAhu / markaTaH (puM0 ) [ marka + aTan ] 0baMdara, laMgUra / (jayo0 2 / 13) 0 makar3I, 0sArasa vizeSa / 0ratibandha kriyA, saMbhogAvasthA / markatiMdukaH (puM0) eka prakAra kA AbanUsa / markaTapotaH (puM0) baMdara kA baccA / markaTavAsaH (puM0) makar3I kA jAlA / markaTikArthaH (puM0) lUtAkRta, makar3I dvArA banAyA gyaa| (jayo0vR0 20/50 ) markarA ( strI0 ) [ mark + aT+TAp] 0pAtra, bartana | 0 suraMga, chidra, vivara, khoha, guphA 0 bAMjha strI / marc (saka0) lenA, grahaNa karanA / 0 svaccha krnaa| 822 marja: (puM0) [mRj+u] dhobI / 0dhonA, sApha karanA / martaH (mR+tan) mAnava, manuja, mrty| bhUloka 0 martyaloka | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir martya ( vi0 ) [ mart + yat ] maraNazIla / martyaH (puM0) mAnava, manuja, manuSya / (dayo0 1/23) jijIviSurato martyaH parAnapi na bhArayet / (dayo 1/23 ) 0 bhUloka, mrtylok| martyaM (napuM0) zarIra, deha, mittttii| (suda0 102) martyagata ( vi0) maraNa ko prApta huaa| martyajanman (napuM0) manuSya janma, manuja utpatti / martyajAti: (strI0) manuSya jAti / marda martyadharman (vi0) maraNazIla / martyanAthaH (puM0) mAnavapati, nRp| (jayo0 13/115) martyanAza (vi0) mRtyuMjayI / martyanivAsin (puM0) manuSya / martyapati: (puM0) manuSya ziromaNi, nRpa, raajaa| (jayo0 5 / 31) martyabhavaH (puM0) manuSya jnm| (suda0 5/3) martyabhAvaH (puM0) manuSyatA, manujapanA / anekjnmbhutmrtybhaavo'ti-durlbhH| khadirAdisamAkIrNe candanadrumavadvane / (suda0 128) martyabhoginI (vi0) manuSyocita guNoM ko bhogane vAlI / (jayo0 2/117) martyaratnaH (puM0) zreSThamanuSya, sajjana vyakti / (vIro0 22 / 8 ) prathama ziromaNi sudarzana / martyarAT (puM0) manujarAja, nRpa, adhipti| (vIro0 6 / 2) 'patnI prayatnIpitamartyarAT' (vIro0 6 / 2) martyalokaH (puM0) bhUloka, pRthivIloka / martyaziromaNi (puM0) mAnava rtn| (jayo0 9/83) sumukha ! martya ziromaNinA'dhunA suguNa vaMzavayoguruNA'munA / bahukRtaM prakRtaM guNarAzinA purunibhena dharAtalavAsirAm // (jayo0 9/83) martya sahitaH (puM0) devatA / martyasArthakaH (vi0) manuSya kI sArthakatA / 'martyAnAM mAnavAnAM sArthakaH' (jayo0vR0 13 / 16 ) marda (vi0 ) [ mRd+ghaJ ] mardana karane vAlA, masalane vAlA, kucalane vaalaa| 0 naSTa karane vAlA, nAza karane vaalaa| For Private and Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mardaH 823 malamallakaH mardaH (puM0) pIsanA, kuclnaa| 0dabAnA, naSTa krnaa| prabala, prhaar| mardana (vi0) kucalane vAlA, nAza karane vaalaa| mardanaM (napuM0) kucalanA, nAza krnaa| 0pIsanA, ragar3anA, mAliza krnaa| __0pIr3A denA, kaSTa denA, staanaa| mardala (puM0) [marda+lA+ka] eka Dhola vishess| mardita (vi0) mardana kiyA gayA, masalA gyaa| (jayo0 12/116) marba (saka0) jAnA, phuNcnaa| marman (napuM0) [mR+manim] antastala, sandhisthAnA rahasya bheda, guuddhaarth| akIkRte dharmiNI bhAtu dharmaH sUrye prakAzaH sphuratIti mrmH| (samya0 72) phala, pariNAma, bhed| saMcetyate yAvadasaMjJikarmaphalaM zarIrIpari bhinnmrm| (sabhya0 41) svasyopayogaparatoddhaNAya mrm| marmanikarmana (vi0) marmabhedI kaary| (vIro0 22/27) marmaNi viSamasthAne nikarmaNana utkRntnsy| marmagata (vi0) rahasya yukt| marmaghAtin (vi0) aMtastala ko ghAtane vaalaa| marmaghna (vi0) pIr3A jnk| marmajJa (vi0) aMtardRSTi rakhane vAlA, marma jAnane vaalaa| marmacchedakarI (vi0) marma ko prakaTa karane vaalaa| (jayo0 17/33) marmacaraM (napuM0) hRdy| marmacchida (vi0) marma ghAtaka , hRdaya ghaatk| (muni08) marmabhedaH (puM0) marmasthAna kA bhednaa| marmabhedin (puM0) bANa, tiir| dRr3ha (jayo070 8/26) marmasparzin (vi0) hRdaya ko chU jAne vaalaa| marmara (vi0) pattoM kA khdd'khdd'aahtt| marmadI (strI0) hldii| maryA (strI0) [mR-yat+TAp] sImA, hd| maryAdA (strI0) [maryAyAM sImAyAM dIyatemaryA+dA+a+TAp] 0sImA, hada, pridhi| uddezya, mNjil| 0anta, avasara, aNtim| 0taTa, kinaaraa| nizcita prthaa| 0vyavasthita vidhi| naitika vidhi, shissttaacaar| maryAdAkrAnta (vi0) maryAdAtIta, maryAdA rhit| (jayo0vR0 20/72) maryAdAgiri (puM0) sImAMta prvt| maryAdApuruSottamaH (puM0) maryAdA kA pAlana karane vAlA zreSTha puruSa raam| (dayo08) marzanaM (napuM0) [mRz+ghaJ] parAmarza, maMtraNA, vicAranA, prcchnaa| miTAnA, mala denaa| 0salAha denaa| upadeza denaa| marSa (vi0) zAlInatA, sahiSNutA, dhairy| marSita (bhU0ka0kR0) kSamA kiyA gyaa| maSin (vi0) [mRS+Nini] dhairyazIla, shnshiil| mal (saka0) thAmanA, adhikAra meM rkhnaa| malaH (puM0) [mRjyate zodhyate-mRj+kal] kaThinIbhUtaM rajo mto'bhidhiiyte| kAlimA, kaalikh| maila, gaMdagI, mlintaa| apavitratA, azuddha, kittttim| (jayo0 2 / 81) 0dhUla, rjknn| 0pApa, ashubhkrm| 'ni:zeSato mate naSTe naimalyamadhigacchati (suda0 135) naitika doss| 0purISa, visstthaa| (jayo0vR0 19/9) gobr| malakarman (napuM0) pApamaya karma, ghRNita krm| malagata (vi0) doSagata, azuddhatA yukt| malana (vi0) parimArjaka, shodhk| malacaM (napuM0) pIpa, mvaad| malajAta (vi0) dhUladhUsaritA maladUSita (vi0) mala se apavitra, mailA, gNdaa| maladravaH (puM0) recana, atisaar| malaparIsahaH (puM0) parISaha kA eka bhed| maladhAvanaM (napuM0) mala prkssaaln| (suda070) malapRSThaM (napuM0) AvaraNa pRSTha pustaka kA UparI bhaag| malabhuj (puM0) kauvA, kaak| malamallakaH (puM0) 0kaupIna, lNgott| For Private and Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir malamUtrakuNDaH 824 malla malamUtrakuNDaH (puM0) mlsthaan| (jayo0 15/93) malinatva (vi0) malinatA, apvitrtaa| (jayo0 23/41) __0malaya cndn| malinA (strI0) rajasvalA strii| malamAsaH (puM0) lauMda kA mhinaa| maliniman (puM0) [malin+imanic] gaMdagI, apavitratA, malayaH (puM0) malaya prvt| ashuddhtaa| malayagiriH (puM0) malayAcala prvt| (suda0 71) 0kAlimA, kaalaapn| malayagaMdhaH (puM0) caMdana kI surbhi| malinI (strI0) rajasvalA strii| malayaja (vi0) caMdana se utpnn| malimlucaH (puM0) [malin+mlucka ] luTerA, cor| malayaparvataH (puM0) mlygiri| 0raaksss| malayarajas (puM0) caMdana kI raja, caMdana cuurii| DAMsa, pissuu| malayavAtaH (puM0) caMdana kI gaMdha se paripUrNa havA, malayAcala 0khttml| kI pvn| 0vAyu, pvn| malayasamIraH (puM0) malayAcala kI pvn| 0agni| malayAcala (puM0) mlygiri| cNdnaadri| malImasa (vi0) [mala Imasaca] mailA, apavitra, gndaa| malayAdiH (puM0) mlygiri| asvaccha, mlin| kaluSita, kalaMkitA malayAnilaH (puM0) malayagiri kI hvaa| malayotpannaH (puM0) caMdana lkdd'ii| (jayo0 13/79) aparAdha, doss| malayodbhava (napuM0) caMdana kI lkdd'ii| duSTa, nIca, tucch| avyavahArika, sadoSa, mala meM jo duSkarma janita kiyA malavisarjanaM (napuM0) mala prityaag| hai| (muni0 18) malasrAvaH (puM0) malavisarjanA (suda0 102) 0kaalaa| malAkA (strI0) [malena manomAlinyena akati kuTilaM gacchati malImasaH (puM0) ayaska, lohaa| mala+ak+ac+TAp] 0hathinI, duutii| harA ksiis| 0sakhI, 0kAmuka strii| malecchakhaNDaH (puM0) mlecchakhaNDa cakrapANe: samamlecchA AyAtA malAr3I (vi0) malina aMgoM vaalii| 'malamevAGga yasya sa mlecchkhnnddtH| (hita0 27) malAGgI bhavati' (jayo0 5/86) malotkara (vi0) mala smuuh| malApahaH (vi0) mala dUra karane vaalaa| malaM kiTTAdi apaharatIti | malotsargakara (vi0) pApamala visarjita karane vaalaa| (vIro0 malApahaH (jayo0 19/9) malAyapaharakaM (napuM0) parizodhana (jayovR0 2/81) doSanAzana | malotsarjanaM (napuM0) purISa prityaag| (jayo0 3/10) mala/pApa prityj| (jayovR019/4) 'malasya purISasya malikA (strI0) rAjarAnI, raajii| (jayo00 9/77) pApasyotsarjanaM prityjnm| (jayovR0 19/9) malina (vi0) [mala+inan] mailA, gaMdA, mlaan| (jayo070 | malauSadhiH (vi0) mala nAzaka dvaa| malauSadhi nAmaka Rddhi, 6/11) jisake prabhAva se jihvA, oSTha, nAsikA aura zrotrAdi ke ghinaunA, apavitra, ashuddh| (suda0 5/3) mala ko nAza kiyA jAtA hai| 0kaluSita, kalaMkita, aavil| (vIro0 1/10) mall (saka0) thAmanA, grahaNa krnaa| kAlA, andhkaarmy| malla (vi0) [mall+ac] baliSTha, shktimaan| pApI, duSTa, nIca, sml| (jayo0vR0 1/38) 0acchA, utkRsstt| malinaM (napuM0) pApa, doSa apraadh| mala (jayo0 16/7) hRdretakRtsambhavatIva bhallaH prtryomtttthaa| diipshikhaaNshmllH| (jayo0 16/7) 'zarIraikadezavartI mallaH' 0sohaagaa| (jaina0la0 394) 18/28) For Private and Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mallaH 825 masUrikA mallaH (puM0) pahalavAna, kasaratI, mukkebaajii| mazakaH (puM0) [maz+kun] macchara, pissU, ddaaNs| 0pAnapAtra, pyaalaa| camar3e kA thailA, mshk| gAla, kapola, gnnddsthl| mazakavaraNaM (napuM0) macchara ur3Ane kA cNvr| mallakaH (puM0) dIpaTa, telapAtra, dIpaka, diivaa| mazakaharI (strI0) masaharI, mcchrdaanii| mallakrIDA (strI0) mllyuddh| mazakin (puM0) [mazaka+ini] gUlara kA pedd'| mallaja (napuM0) kAlI mirc| mazunaH (puM0) kuttA, shvaan| mallatUryaM (napuM0) yuddha kA bigul| maS (saka0) coTa pahuMcAnA, kSati karanA, nAza krnaa| mallabhIta (vi0) mdukt| (jayo0 17/24) Asakti jny| mAra ddaalnaa| mallabhU (strI0) yuddhabhUmi, rnnsthl| maSiH (strI0) syaahii| 0akhaadd'aa| 0kaajl| mallabhUmi (strI0) malla sthAna, akhAr3A, vyaayaamshaalaa| maSikarman (puM0) lekhana kriyaa| mallayuddhaM (napuM0) dvandva yuddha, kuztI karanA, samAna baliSTha ] maSivartin (vi0) aMdhakAra meM pravartana karane vaalaa| (jayo0 vyaktiyoM dvArA ldd'naa| 12/2) syAhI se yukt| mallavidyA (strI0) mallayuddha kI klaa| maSipAtraM (napuM0) syAhI kA dvaat| (jayo0 21/32) mallazAlA (strI0) vyaayaamshaalaa| akhaadd'aa| mas (saka0) tolanA, maapnaa| malli (puM0) mallinAtha tIrthakara, unnIsaveM tIrthaMkara kA naam| rUpa bdlnaa| (bhakti0 19) masanaMH (puM0) [mas+ lyuTa] mApanA, tolnaa| malli (strI0) cmelii| masakapUraNa: (puM0) eka yati kA naam| (jayo0 23/87) mallikA (strI0) prasenajita rAjA kI raanii| masarA (strI0) [mas+arac+TAp] masUra daal| malikA, raajraanii| (jayo0 9/77) mallikAmahiSI masAra: (puM0) [masaM parimANaM Rcchti|] [ms+R+anncaatsiitprsenjinmhiipteH| mAlA (jayo0 5/77) (vIro0 masAra kan] pnnaa| 15/28) masi (puM0/vi0) [mas+ini] syAhI, kAjala, 0masividyA, malligaMdhi (napuM0) agara gNdh| caMdana kI sugndh| 0lekhana Adi kI kalA, RSabha ke dvArA sarvaprathama chaha mallinAthaH (puM0) unnIsaveM tiirthNkr| vidyAoM ko jana-jana ke lie zikSA dI usameM masividyA kAlidAsa ke saMskRta kAvyoM para TIkA/bhASya likhane vAlA bhI eka kalA hai| kvi| isa bhASyakAra ne raghuvaMza, kumArasaMbhava, meghadUta, masikUpI (strI0) syAhI kA paatr| kirAtarjunIya, naiSadhIyacarita, zizu pAlavadha jaisI saMskRta masidhAnaM (napuM0) dvaat| kaviyoM kI kRtiyoM para caudahavI paMdrahavI zatAbdI meM masidhAnI (strI0) davAta, msipaatr| TIkAeM likhiiN| jo vartamAna yuga meM adhika prasiddha haiN| masipaNyaH (puM0) lipikAra, lekhk| mallimAlA (strI0) jaatikusumsrg| (jayo0 20/35) / masipathaH (puM0) kamala, lekhnii| mallIkaraH (vi.) [amallamapi AtmAnaM mallamiva karoti] masiprasU (strI0) lekhnii| kor| masivardhanaM (napuM0) lobaan| mallu (puM0) bhAlU, riich| masuraH (puM0) masUra daal| 0tkiyaa| dvidalAnna bhed| mav (saka0) kasanA, baaNdhnaa| (jayo0 12/126) mavya (saka0) bAMdhanA, jkdd'naa| masurA (strI0) 0msuurdaal| maz (aka0) gunagunAnA, guJjana karanA, bhinbhinaanaa| 0paNyAGganA, veshyaa| 0krodha krnaa| masurocitaH (puM0) msuurdaal| (jayo0 12/126) mazaH (puM0) [maz+ac] gUMjanA, gungunaanaa| masUrikA (strI0) [masUra+kan+TAp] 0khasarA rog| For Private and Personal Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra masUrI 0 maccharadAnI | 0 kuhinI | 0dUtI / masUrI (vi0) choTI cecaka | masRNa (vi0) snigdha, cikanA / 0 mRdu, komala, srl| 0priya, manohara | 0 camakIlA, ujjvala / masRNA (strI0 ) alasI / maskU (saka0) jAnA, phuNcnaa| maskara: (puM0) ( maska arac] 0gati, cAla 0 jJAna / 0 bAMsa, khokhalA bAMsa / + maskarin (puM0 ) [ maskara ini] 0saMnyAsI, sAdhu 0candra, zazi / masj ( aka0 ) snAna karanA, nahAnA / DUbanA, ddhlnaa| 0uThanA, dRSTigocara honaa| www.kobatirth.org 0ghula jAnA, ojhala honaa| mastaM (napuM0) [mas+kta] sira, mAthA, khopdd'ii| * devadAru vRkSa / mastakaH (puM0 ) [ masmati parimAtyanena mas karaNena svArthe ka] 0 sira, mAthA, khopdd'ii| (samu0 9) lalATa | (jayo0 12 / 57 ) 0 zikhara, coTI, kuutt| mastakaJcaraH (puM0) siravedanA tIvra shirovednaa| mastakacUlikA ( stra0) lalATa rekhA / (jayo0 12 / 57 ) mastakapiMDakaH (puM0) hasti gaNDasthala kA ubhAra / mastakamallikA (vi0) ziromAlA, shiromllikaa| (jayo0 9/77) 0 zirobhUSaNa / mastakamUlakaM (napuM0) grdn| mastakasthalI (vi0) muurdhbhuv| (jayo0 22 / 21 ) mastakasnehaH (puM0) sira / mastiSkaM (napuM0) sira, dimAga / mastiSkavat (vi0) sira ke sadRza / (suda0 1 / 2 ) mastu (napuM0 ) [ mas + tun ] chAMcha / mah ( aka0 ) Adara karanA, sammAna karanA / 0 samajhanA, zraddhA rkhnaa| 0 pUjA krnaa| 826 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahaH (puM0 ) [ mah+ghaJ ] utsava, tyohAra / maha utsava tejaso iti vi (jayo0 21/13) 0upahAra | vyajJa / 0 bhaiMsA / 0prakAza, prabhA, kaanti| mahaka: (puM0 ) [ maha+ kan] pradhAna vyakti, zreSTha vyakti / 0 kacchapa / mahat (vi0) mahAnatA yukta | mahat (puM0) bRhad, bar3A, vistRta, vishaal| (samya0 43) gatvA gurorantikametadAjJAM labdhvA mayeyaM mahato'pibhAgyAt / / (samya0 " 43) 0 yatheSTha, puSkala, vipula, pradhAna, pramukha / 0 asaMkhya / 0 lambA, vistArita vyApaka / 0pracaNDa, gahana, atyadhika / 0sapana, niviDa / mahattva 0 mahattvapUrNa, mahatI, gurutara / 0 unnata, udAtta / (suda0 94 ) 0 uttAla, uttama, vizAla / For Private and Personal Use Only mahatA (vi0) puNyazAlI (jayo0 1/106) mahAtmA / (jayo02/2) mahatI (strI0) [mahat GIS] 0bINA, eka vAdya vizeSa 0 mahattvapUrNa, uttm| (jayo0 2 / 89) bRhat pariNAma (jayo0 3/60 ) 0ghaniSThA / (jayo0vR0 1/16 ) mahatI prapaJcaH (puM0) vizeSa prapaJca (vIro0 18 / 23) adhika chala, mahA vaMcanA, adhika ThagIbhAva mahatIya (vi0) mahattvapUrNa (suda0 112) mahattara (vi0 ) [ mahat+tarap] apekSAkRta bar3A, vizAla / mahattaraH (puM0 ) pradhAna, mukhyA 0kaMcukI, pratihArI yuvarAja ke kArya ko dekhane vAlA rAjya kuzala vykti| 0gAMva kA mukhiyA / mahattaraka: (puM0) (mahattara+kan] rAjakIya vyakti, mahA pratihAra mahattaravat (vi0) vizAlatA yukt| (jayo0vR09 1/24) mahattvaM (napuM0 ) [ mahat+tva] 0bar3Apana, vizAlatA, vistRti / 0 vibhUti, aizvarya | Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahattatva 827 mahAdarzaH unnata avasthA, UMcAI, unnyn| gahanatA, prcnnddtaa| mhaan| (suda0 4/30) mahattvapUrNa-'praNayanaM prApaNameva mahattvaM bhavet' | (jayo023/84) 0atizaya vishaal| eka Rddhi vizeSa, jisake prabhAva se jIva apane zarIra ko atizaya vizAla kara sakatA hai| mahattatvaM (napuM0) sAMkhya ke paccIsa tattvoM meM dUsarA tttv| pradhAna tttv| mahaddhanaM (napuM0) vizAladhana, adhika dhana smptti| (samu03/5) mahadantaraM (napuM0) bar3A aNtr| (dayo0 32) mahadAzrita (vi0) mahattvapUrNa aadhaar| (suda0 2/3) mahadI (strI0) meNhdii| (jayo0 15/75) mahada (vi0) mahAnatam, atydhik| sauMdaryamane kimupaisi bhadre ghRNAspada tAvadidaM mhdre|| (suda0 120) mahyaM mere lie (jayo0 20/26) mahanIya (vi0) AdaraNIya (jayo0 4/33) puujniiy| (jayo0 4/9) pratiSThita, puujy| paramAdaraNIya (dayo039) maharghya (vi0) pUjanIya (suda0 91) smmaanniiy| maharSa (vi0) harSa yukta, Ananda shit| maharSinandanaH (vi0) puujniiy| (suda0 91) maharSi (puM0) RSi, muni| (jayo0 1/79) mahallakaH (puM0) nirbala, dubalA, kamajora, jIrNa, puraanaa| mahas (napuM0) [maha+asun] 0utsava, tyohaar| upahAra, aahuuti| 0prakAza, aabhaa| mahaskaraH (puM0) [mass+kara] sUrya, dinkr| (dayo0 18) mahasvat (vi0) [mahas+matupa] bhavya, ujjvala, aabhaavaan| mahA (strI0) [maha+gha+TAp] gaay| mahA (vi0) 0mahAn, uttama, vishisstt| (samya0 99) unnata, vizAla, bhyaank| * vizeSa, yuktisNgt| vistRta, phailA huA, vistiirnn| vipula, asNkhy| pracaNDa, gahana, prgaaddh'| mahAkacchaH (puM0) samudra, sthaan| (samu0 2/11) mahAkaviH (puM0) kavi shiromnni| aneka arthoM ke sUcaka racanA vAle kavi zabdArtha-vaicitryopetaM mhaakaavym| mahAkAvyaM (napuM0) bRhtkaavy| mahAkozaH (puM0) vishvkosh| mahAGgasaMgrahaH (puM0) uSTra smuuh| mahAGgAnAmuSTrANAM saMgrahaH ussttrshitH| (jayo0 21/5) mahAgajaH (puM0) unnata hsti| mahAgaMgA (strI0) aneka nadiyoM ke pravAha vAlI gaMgA ndii| mahAgaNa: (puM0) gnndhr| mahAgaraH (puM0) mhaaviss| (jayo0 15/17) mahAguNaH (puM0) vizAla gunn|| guNasthAna, bAraha gunnaasthaan| mahAnto gunnsthaanaani| (jayo0 1/98) mahAgaNapati (puM0) gnnesh| gnndhr| mahAghoSaH (puM0) ucca udghoss| mahAcam (strI0) vizAla senaa| uttama caturaMginI senaa| mahAchAyaH (puM0) vttvRkss| mahAjanaH (puM0) pratiSThita vyakti, sajjana, pUjya puruss| (jayo0 24/8) saudAgara, vyaapaarii| sAdhAraNa jana smuuh| mahAtapas (puM0) kaThora tapa, tejasvI, zUravIra yoddhaa| 0agni| mahAdaNDaH (puM0) vizAla baahu| mahAdaMtI (strI0) unnata haathii| mahAdAnaM (napuM0) sakaladatti kaark| (jayo0 1/108) mahAdhanu (vi0) vizAla baahu| mahAtman (puM0) mahAn AtmA, digambara muni| samAna-sukha-duHkha-san pANipAtro digmbrH| niHsaGgo niSpahaH zAnto jnyaan-dhyaanpraaynnH|| (dayo0 20) 0sAdhaka, sAdhanAzIla, tapasvI (suda0 109) 0bhagavat (vIro0 8/18) mahApuruSeNa pramodinA utkRSTaH (jayo0 25/79) mahApuruSa (dayo0 122-123) anantajJAnavIryayuktatvAnmahAnAtmA yasya sa mhaatmaa| (jaina0la0 893) mahAdevaH (puM0) rudra, Rssbhdev| (jayo0 7/53) 0ziva, shNkr| (jayo0 1/15) 0pshupti| (suda0 112) umA-dhava (jayo0 1/76) mahAdarzaH (puM0) amAvasyA tithi| For Private and Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAdevaH 828 mahAmanas 0drpnn| (jayo0 3/101) 0dekhnaa| mahAdevaH (puM0) ziva, shNkr| (jayo0 1/2) mahAkAvyam (napuM0) mahAkAvya, prabandha kI eka-eka vidhi| (jayo0 1/6) mahAkAyaH (puM0) vizAla deh| (dayo0 25) mahAjapa (vi0) mhaakaay| mahAjanaH (puM0) mRtyu, mrnn| mahAtman (vi0) uttama AtmA vAle (dayo0 31) mahAtmA __ (vIro0 22/10) mahAtyayaH (puM0) bar3A bhArI sNktt| mahAdhvanika (vi0) mahAprayAta, dUra taka gayA huaa| mahAdhvaraH (puM0) mahat yjny| mahAnaTaH (puM0) ziva, nttraaj| mahAnadaH (puM0) vizAla srovr| mahAnadI (strI0) vistRta kSetra vAlI nadI, gaMgA, yamunA Adi ndii| mahAnayaH (puM0) mhaapuruss| (samu0 4/3) mahAnarakaH (puM0) duHkhapUrNa nrk| mahAnasaH (puM0) rsoiighr| (dayo0 9) 0bar3A bhoja sthaan| mahAsatva (vi0) rasoIghara, rasavatI sthAna yukt| (jayo0 22/49) mahAnindrA (strI0) mRtyu, mrnn| mahAnirvANaM (napuM0) paramanirvANa, mukti, mokss| mahAnugrahaH (puM0) vizeSa kRpaa| (samu0 1/6) mahAnutsavaH (puM0) uttama utsv| mahAnubhavaH (puM0) vizeSa anubhv| (dayo0 37 muni0 15/) mahAnubhAvaH (puM0) mahAyaza, mahAn vykti| (samu0 1/11) 0bhavyAtman (vIro0 18/52) lokottara mahimA (paMkti0 3) sajjana, jJAnIjanA 0mhaapuruss| mahAnemiH (puM0) kAka, kauvaa| mahAnvayaH (puM0) zreSTha kulotpnn| mahAn anvayo yeSAM te (jayo0 2/11) mahApaJcamUla (napuM0) paMca mhaavrt| evaM mUla guNa yukt| mahApathaH (puM0) rAjamArga, mukhya sdd'k| mahApaMthaH (puM0) raajmaarg| mahApadma (napuM0) zveta kml| himavAna Adi parvata sthita taalaab| mahApAlakaM (napuM0) jaghanya apraadhii| mahApAtraH (puM0) prdhaanmNtrii| mahApuMsaH (puM0) mhaapuruss| mahApuraH (puM0) mhaangr| (suda0 4/28) mahApuru (puM0) mhaapuruss| (suda0 3/23) mahApurANaM (napuM0) vaidika puraann| (dayo0 31) jaina purANa-jinasenAcArya prnniit| mahApurANI (strI0) guNabhadrAcArya kI rcnaa| (samu0 1/2) mahApuNDarIkaH (puM0) himavAn Adi parvata para sthita taalaab| (ta0sU0 pR0 51) mahApuNyodayaH (puM0) uttama puNya kA kAraNa (dayo0 104) mahApuruSaH (puM0) sajjana, mhaashy| (suda0 123) mahApUjA (strI0) uttama arcanA, vizeSa parva para kI jAne vAlI puujaa| mahAprasAdaH (puM0) atikRpaa| mahAprasthAnaM (napuM0) mRtyu, mrnn| 0mahAvilIna, smaadhi| mahAphala (vi0) acchAphala dene vaalii| mahAbala (vi0) balazAlI, zakti smpnn| mahAbalaH (puM0) eka nAma, viSa kanyA ke pitA kA naam| (dayo069) mahAbAhu (vi0) lambI bhujA yukt| (jayo0 11/98) mahAbodhiH (strI0) utkRSTa jJAna, viitraagtaa| mahAbrahaM (napuM0) prmaatmn| / mahAbhAgaH (puM0) mahAnubhAva, saubhAgyazAlI, mhaashy| bhvyaatmn| (jayo0vR0 1/21 suda0 4/38) mahAbhAratAkhyaH (puM0) mahAbhArata naam| (jayo0 1/1) eka kaavy| mahAbhuja (vi0) bAhubalI, shktishaalii| mahAmaNi (strI0) ciMtAmaNiratna (jayo0 1/106) mUlyavAn mnni| mahAmatiH (strI0) vicArazIla vyakti, buddhimAna jn| (jayo0 2/51) uttmbuddhi| (dayo058) mahAmatkhI (strI0) bar3I mchlii| (dayo0 23) mahAmada (vi0) unmatta, naze meM dhutt| mahAmanas (vi0) udAramanA, mahAzaya, udaarcitt| (jayo0 9/84) udAra, abhimaanii| (samu0 4/9) For Private and Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAmanA 829 mahAzuktiH mahAlakSmI (strI0) mhaalkssmii| mahAliMga (napuM0) ziva liNg| mahAlolaH (puM0) kAka, kauvaa| mahAvanaM (napuM0) vizAla jaMgala, viMdhyAcala prvt| mahAvanIzvarI (strI0) pttraanii| (suda0 84) kapilA''hAva niishvriim| mahAvAkyaM (napuM0) vizeSa sAhitya, racanA, atizaya viziSTa artha vAle vAkya-mahAkAvya, mhaapuraann| mahAvAtaH (puM0) jhaMjhAvAta, aaNdhii| mahAvArtikaM (napuM0) mahAbhASya, kisI graMtha yA sUtra para bRhttttiikaa| mahAvikAzin (vi0) atyaMta vistRta hone vaalaa| (jayo01/42) mahAvidehaH (puM0) eka kSetra vishess| mahAvIraH (puM0) balazAlI, zaktisampanna, mhaavikraant| antima tIrthaMkara mhaaviir| mahAvIraprabhu (puM0) mahAvIra svaamii| (suda0 1/45) jinheM jinazAsana meM vardhamAna, vIra, ativIra, sanmati bhI kahate mahAmanA (vi0) vidvAn, catura nipunn| (suda0 4/25) mhaamnsvin| (suda0 3/36) mahAmantraM (napuM0) navakAra mantra, paJca parameSThimaMtra, jainadharma meM pracalita anAdi mUla mntr| Namo arahatANaM, Namo siddhANaM Namo aairiyaannN| Namo uvajjhAyANaM Namo loe svvsaahuunn|| 0 zreSTha mantra 10 uttama mntr| mahAmantrin (puM0) prdhaanmNtrii| mahAmahimA (strI0) udAra mahimA, utkRSTa mhimaa| mahAmahimodayapAtrI (vi0) mahAn mahimA ke udaya kA pAtra ___ hone vaalii| mahAmahopAdhyAyaH (puM0) mhaapnnddit| mahAmAMsaM (napuM0) vipula maaNs| mahAmAtraH (puM0) raajyaadhikaarii| pramukha-rAjya adhikaarii| mahAmAyA (strI0) sAMsArika avidyaa| 0adhika chl-kptt| mahAmArI (strI0) haijA, saMkrAmaka rog| mahAmukhaH (puM0) mgrmcch| mahAmuni (puM0) jJAnI muni, tapasvI muni, dhyAnI muni| (dayo0 2/18) mahAmUlya (vi0) adhika muuly| 0vastu kA adhika muuly| mahAbhRgaH (puM0) hasti, haathii| mahAmedaH (puM0) mUMge kA pedd'| mahAmohaH (puM0) ati lubhAvanA, atyadhika aakrssk| mahAyajJaH (puM0) viziSTa yjny| mahAyAtrA (strI0) mhaapryaann| mahArajataM (napuM0) svrnn| 0dhtuuraa| mahArajanaM (napuM0) bahumUlya rtn| mahArathaH (puM0) vizAla ratha, bar3A rth| mahArasa (vi0) rasa puurnn| mahArasaH (puM0) gannA, Ikha, ikssu| paaraa| 0bahumUlya dhaatu| mahArAjan (puM0) prabhu, svAmI, rAjA, ckrvrtii| (suda0 1/45) rAyANa jo sahassaM pAlai so hodi mahArAjo (ti0pa0 1/45) janatAM satataM prayAlayastu mahArAja ito bhavAn svym| sahasrarAjasvAmImahArAjaH (dayo0 106) mahArAjJI (strI0) pttraanii| (suda085) bhavatyasti mahArAjJI ___ ytkinycidvktumrhti| mahArAtri (strI0) pralaya kaal| mahAvega (vi0) vizAla vega, bahuta tej| mahAvyAdhiH (strI0) bhayAnaka rog| mahAvrataM (napuM0) paJca mahAvrata, jaina zramaNoM dvArA aMgIkAra kie jAne vAle ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya aura aparigraha vrata, jisameM sampUrNa aMza ke tyAga ko mahattva diyA jAtA hai| (bhakti0 9) sAhati jaM mahatthaM AcAridANI ya jaM mhllehi| jaM ca mahallANi tado mahavvayAiM bhave taaii|| (mUlA0 5/99) 'sarvato virati ma muniyogyaM mahAvratam' jo mahAn artha ko/mokSa ko siddha karate haiN| mahAvratin (puM0) mahAvratI, zramaNa, muni| mahAzrAvakaH (puM0) vratapAlaka zrAvaka, aNuvrata dhAraka shraavk| mahAzabda (vi.) ucca dhvni| mahAzaya (vi0) mahAbhAgya, saubhaagyshaalii| mahAjana, sjjn| (samya0 74) mhaanubhaav| (suda0 2/20) 0aary| (jayo0vR0 1/26) udaarcetaa| (jayo0 3/94) mahAn Azaya vAlA, uttama Azaya yukt| (jayo0 13/44) dRSTvA'vAci mahAzayAsi kimihA''gatya sthitaH kiM tyaa| (suda0 98) mahAzaktiH (strI0) motI yukta siipii| (samu05/15) For Private and Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAzukraH 830 mahIbalA sa mahAzukraH (puM0) dasavAM svrg| (vIro0 11/16) mahiraH (puM0) [maha+ilac, tasya ratvam] sUrya, dinkr| mahAzuklA (strI0) sarasvatI, bhaartii| mahilA (strI0) [maha+ilac+TAp] strI jaati| naarii| pRthvI mahAzubhraM (napuM0) rajata, caaNdii| ko lAbha pahuMcAne vaalii| mahAzvetA (strI0) sarasvatI, bhaartii| mahiSaH (puM0) bhaiNsaa| (vIro0 1/31) mahAsaMkrAnti (strI0) makara sNkraanti| mahiSaghAtinI (strI0) durgaa| mahAsatI (strI0) sAdhviyoM meM agraNI, mahAvratadhAraNa karane mahimathanI (strI0) durgaa| vAlI stii| mahiSi (strI0) [mahiSa+GISa] bhaiNs| (suda0 4/26) mahAsattA (strI0) samasta padArtha meM vyApta sattA, 0asIma raajraanii| astitv| prabhutva, vishaaltaa| 0pttraanii| (suda0 1/22, vIro0 3/24) mahAsattvaH (puM0) kuber| 0pttttraajnyii| (jayo0 11/82) (samu0 6/43) mahAsiddhiH (strI0) vizeSa siddhi mahiSI dekho uupr| mahAsukhaM (napuM0) parama sukh| mahiSI (strI0) sevikA, daasii| mahAskaMdhaH (puM0) uSTra, uuNtt| 0vyabhicAriNI strii| mahAsthalI (strI0) pRthvI, bhuumi| mahiSIcarI (strI0) rAnI (suda0 133) mahAsthAnaM (napuM0) vizeSa sthAna, parama pd| mahiSIsanAyatA (vi0) paTarAnI yukt| (dayo0 4) mahAhimavan (puM0) pUrva samudra se pazcima samudra taka lambA mahiSmat (vi0) [mahiSa+matup] bahuta sI bhaiMseM rakhane vaalaa| mahI (strI0) [mah+ac+GIS] bhUmi, pRthvI, dharaNI, dhraa| prvt| (ta0sU0 3/11) sthaan| (jayo0 9/1) mahi (strI0) bhUmi, dhrnnii| 'mahi zabdo hrasvekArAnto'pi mahI, chaaNch| (jayovR0 10/15) kavibhiH sammato'sti dhariNi shbdvt| (jayo0 25/74) 0bhUsampatti, bhuuvaibhv| mahikA (strI0) [mah+kvun+TAp] 0koharA, dhuNdh| mahIkaMpaH (puM0) bhUkampa, bhuucaal| mahita (bhU0ka0kR0) [maha+kta] 0puujit| (jayo0 28/8) mahIkSit (vi0) pRthviidrshk| (jayo010/56) 0sammAnita, shrddhey| mahIkSit (puM0) rAjA, nRp| 0pUjanIya, arcanIya, aadrnniiy| mahIja (puM0) vRkSa, taru, paadp| mahitA (strI0) [mah+kta+TAp] pUjanIyA, mAnanIyA pUjyA mNglgRh| vasudhA mahilA tAvadyuktA navasudhAnvayaiH (jayo0 3/78) mahIjaM (napuM0) adrk| mhaamaanyaa| virama virama bho svAmini tvaM mahitApi mahItalaM (napuM0) dharAtala, bhuubhaag| jnen|| (suda0 87) mahIdAnaM (napuM0) bhuudaan| mahiman (puM0) [mahat+imanic] yaza, gaurava, pratiSThA, kiirti| mahIdharaH (puM0) parvata, phaadd'| mahimahita (vi0) pRthvI para pUjita, bhU bhAga para puujniiy| mahIdhraH (puM0) parvata, giri| (jayo0 5/53) mahInAthaH (puM0) nRpa, raajaa| mahimA (strI0) yaza, gaurv| (suda0 109) mahAzarIra vidhAna, mahIpaH (puM0) nRpa, raajaa| (jayo0 1/24) nrnaath| (jayo0 mahattva (jayo0 9/88) 9/40) (suda0 112) mahimAna (vi0) mahimA yukta, prtisstthit| (suda0 3/6) mahibhuj (puM0) naranAtha, narapati, rAjA, mhaaraaj| (jayo09/1) mahimAnaH (puM0) pRthvI primaann| tejaste jayatAdapi mitraM (samu0 4/3) vijayanAjjayanAmahIbhujaH samabhavatsamare'pi mahimA tava mhimaanvicitr:| (jayo0 9/88) mhiirujH| (jayo0 9/1) mahibhujaH zazinA'sau pratikAriNI mahimAviSayaka (vi0) gaurava yukt| (jayo0 26/59) sjH| (vIro0 6/40) mahimohavismayI (vi0) pRthvI para Azcaryajanaka vicAra vaalaa| | mahIbalA (strI0) cauhAnavaMzI kIrtipAla kI raanii| (vIro0 'mahimni viSaye ya Uhoya vicaarsten| (jayo0 26/59) 15/51) For Private and Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mahibhRt mahibhRt (vi0) bhUmidhara / (suda0 1 / 16 ) mahibhRt (puM0) kRSNa / (suda0 1/16) parvata, pahAr3a / mahIbhUti: ( strI0) rAnI / (samu02 / 9 ) mahImaghavan (puM0) rAjA / mahImaghonaH (puM0) pRthvIndra, rAjA / 'pRthvIndrasya aghonaH pApavarjitaH samAgamaH ' www.kobatirth.org mahImahAGka (vi0) bhUmaNDala para calane vaalaa| (vIro0 21 / 15 ) mahImahendraH (puM0 ) rAjA / mahImUni : (strI0) bhU kA agrabhAga (suda0 109 ) samasti yatA''tmano nUnaM ko'pi mahimUrtyaho mahimA / ( suda0 109) mahIyas (vi0 ) [ mahat + Iyasun ] mahat prazaMsanIya, prmaadrnniiy| (jayo0 12/142) 0 pUjya / (jayo0 15/3) 0 mahattvapUrNa, shktismpnn| (suda0 3 / 6 ) mahAyasI (strI0) vizAla, unnata, zreSTha pariNAma vaalii| pariNAmena mahIyasI stii| (samu0 2/5) mahIyAn (vi0) mhaaprinnaamvaan| (jayo0 16 / 40 ) 0mahimA yukt| (suda0 107) mahIruhaH (puM0) vRkSa, tru| (jayo0 13 / 75) (jayo0 13 / 46 ) mahIvalayaM (napuM0) bhuumnnddl| (vIro0 4/44) pRthvI samUha / mahIza: (puM0) rAjA, nRp| (samu0 4 / 51) (suda0 108) mahIzamahanIya (vi0) rAjAoM meM AdaraNIya / (jayo0 4 / 9 ) mahIzitu (puM0) rAjA / (jayo0 9/59 ) mahIzUra : (puM0) maisUra deza / (vIro0 5 / 34) mahIzUrAdhipa: (puM0) maisUra nresh| (vIro0 15 / 34) mahIzUrAdhi pAsteSAM yoSito'dyAvadhIti tAH / jainadharmAnuyAyitvaM svIkurvANA bhavanyapi / / (vIro0 15/34) mahIzvaraH (puM0) rAjA (vIro0 18/4) nRpa, adhipti| (jayo0 1/11) mahIsthalaM (napuM0) bhUmi, bhuubhaag| (jayo013/85) maheGgita (vi0) prazasta ceSTA vAle / granthArambhamaye gehe kaM lokaM he mhenggit| (jayo0 1 / 110 ) mahendraH (puM0) 0mahendra nAmaka rAjA / mAhendra deva / ( bhakti0 32) 0 raajaa| (samu0 4/15) * mahendra nAmaka kacukI / (jayo0 4 / 35 ) 0 indra jaalik| (jayo0 3/4) mahendrajAla : (puM0 ) indrajAla / ( bhakti0 49 ) mahendradattaH (puM0) mahendradatta nAmaka kjhukii| (jayo0 5 / 60 ) 831 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAMsaniryAsaH mahendrayutadattaH dekho uupr| mahendrasvargaH (puM0) mAhendra svarga / (vIro0 11 / 11) maheza: (puM0) prmeshvr| (jayo0 5 / 75) 0 ziva / mahezvara: (puM0 ) 0 Izvara, bhagavan, arht| 0ziva, mahAdeva / mahezratva ( vi0 ) paramAtmapanA, iishvrpnaa| (vIro0 3 / 13) mahojvarI (vi0) pittajvara vaalaa| (jayo0 23 / 26 ) mahotsava : (puM0) mahAn parva, atiharSa (samu0 6 / 28, suda0 3/48) mahodayaH (puM0) bhAgyazAlI, saubhaagyshaalii| (jayo0 1 / 99 ) (jayo012/ 140) 0 mahAbhAga, mahAzaya, mhaanubhaav| (vIro01/2) mahodayanvati (puM0) mahAsAgara, samudra / (jayo0 5/55) mA (avya0 ) niSedhAtmaka avyaya, mata, nahIM, aisA nahIM / mA hiMsyAtsarpabhUtAni (suda0 4/44) puri kolAhala mA niveditm| (samu02/24) mA ( strI0) [mA+ka+Ap] lakSmI, padmA, viSNupriyA / (jayo0 3/101) dhanadevI / (jayo0 1/57) (jayo0 5 / 99 ) mA lakSmI sA sampUrNapRthivItalagata manuSyANAM mAnyatA sambhavA, lkssmii| (jayo0vR0 1/57) 0 mAtA, jnnii| (jayo0 1/45) 0 pRthivI / mAtaramiva / 0 amAvasyA | (jayo0 12/92) (jayo0 5 / 99 ) mA ( saka0) mApanA, nApatola karanA, ghaTAnA / mAkSepamAnabandhayoH / iti vi (jayo0 27/26 ) 0banAnA, sRjana karanA, bsaanaa| mA (aka0 ) aMdara honA / mAMs (napuM0) maaNs| mAMsaM (napuM0 ) [ man+ sa dIrghazca] mAMsa, gozta / (suda0 127 ) * eka vyasana vizeSa, sapta vyasanoM meM dUsarA mAMsabhakSaNa (jayo0 2 / 125) trasAnAM tanumasanAmnA prasiddhA yaduktizca vijJeSu nityaM niSiddhA / suzAkeSu satsvapyaho taM jighAMsudhi 'genaM manuSyaM parAsRpiyAsum / / (jayo0 2 / 128 ) trasAnAM carAcarajIvAnAM yA tanuH kalevaratatiH sA mAMsanAmnA / (jayo0vR0 2/128) For Private and Personal Use Only mAMsakAri (napuM0) rkt| mAMsagranthi (strI0) mAMsa kI gilTI, mAMsa kA thkkaa| mAMsajaM (napuM0) carbI, vasA / mAMsadrAvin (puM0) khaTTI bhAjI | mAMsaniryAsaH (puM0) zarIra ke roma, deha vaalaa| Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAMsapiTakaH 832 mAcikavvAM mAMsapiTakaH (puM0) mAMsa samUha, mAMsa kA pittaaraa| mAMsapittaM (napuM0) hddddii| mAMsapezI (strI0) puTThA, mAMsa kA ttukdd'aa| mAMsabhakSaNaM (napu0) maaNsaahaar| (jayo0 2/125) (vIro018/36) pala bhkssnn| mAMsabhuga (vi0) mAMsa bhojii| vipro'pi cenmAMsabhugasti nidyaH sad-vRttabhAvAd vRSalo'pi vndyH| (vIro0 17/17) mAMsabhetR (vi0) mAMsa kATane vaalaa| mAMsabhedin (vi0) mAMsa kATane vaalaa| mAMsabhojI (vi0) mAMsabhuga, mAMsAzin, mAMsa khAne vaalii| (jayo0 15/12) mAMsayoniH (strI0) mAMsa se bnaajiiv| mAMsala (vi0) puSTa, hRsTa-puSTa, zakti smpnn| (suda0101) (dayo067) mAMsavikrayaH (puM0) mAMsa kI bikrii| mAMsavRddhiH (strI0) mAMsa kA bddh'naa| (suda0 102) mAMsAzanaM (napuM0) maaNsaahaar| (dayo0 96) mAMsAzin (vi0) maaNsbhojii| (jayo0 15/12) mAsikaH (puM0) kasAI, mAMsa vikretaa| mAkandaH (puM0) AmravRkSa (vIro0 6/20) 0Amra tru| 0Abalaka tru| mAkandakSArakaH (puM0) aamrmNjrii| (jayo06/101) mAkara (vi0) magaramaccha se smbNdhit| mAkaranda (vi0) [makaranda+aNa] phUloM ke rasa se praapt| mdhumishrit| 0parAga smnvit| mAkaliH (0) indra kA saarthi| 0cndrmaa| mAkSika (vi0) madhumakkhiyoM se utpnn| mAkSikaM (napuM0) madhu, shhd| (jayo0 2/130) mAkSikaM madhu jaayte| mAkSikajaM (napuM0) mom| mAkSikaphalaM (napuM0) nArikela phl| mAkSikazarkarA (strI0) kandayukta shrkraa| mAgadha (vi.) magadha deza meM utpnn| mAgadhaH (puM0) cAraNa, bandijana (vIro0 4/28) stutipaatthk| (jayo0 18/11) 0sura, dev| mAgadhAH surA devaa| (jayo0 26/63) mAgadhavargaH (puM0) bndijn| (jayo0 26/28) mAgadhaH (puM0) magadha nresh| mAgaghasuraH (puM0) maagdhdev| (vIro0 15/9) mAgadhA (strI0) [mAgadha+TAp] bar3I piipl| mAgadhikA (strI0) [mAgadha+Thak+TAp] bar3I piipl| mAgadhI (strI0) mAgadhI prAkRta, magadha deza meM pracalita prAkRta, jisameM 'ra' ko la aura za sa Sa ko za prayukta kiyA jAtA hai-sroj-shloj| bar3I piipl| sapheda jiiraa| pariSkRta khaaNdd| choTI ilaaycii| mAgiri (strI0) lakSmI, srsvtii| (jayo06/109) mAghaH (puM0) mAghakavi jisane zizupAlavadha kI racanA kii| __0maaghmaas| (vIro0 6/24) mAdhI (strI0) mAghamAsa kI puurnnimaa| mAdhyaM (napuM0) [mAghe jAtam-mAgha-yata] kundalatA kA pussp| mAGka (aka0) kAmanA karanA, cAhanA, lAlasA karanA, icchA krnaa| mAGgalika (vi0) [maGgala+Thak] 0zubha, sukhada, ythesstt| mNglsuuck| (jayo0vR0 3/36) mAGgalikakAryaH (puM0) zubha kaary| mAGgalikagehaM (napuM0) zubhagraha, acchaaghr| mAGgalikaprasaMgaH (puM0) iSTa prsNg| mAGgalikasUtraM (napuM0) pvitrsuutr| (jayo0 3/36) mAGgalya (vi0) [maGgala+SyaJ] saubhAgya sUcaka, iSTa saMketa vaalaa| mAGgalyaM (napuM0) saubhAgya, maMgala, klyaann| AzISa, shubhkaamnaa| 0parva, tyohAra, utsava, vrt| mAGgalyanaMdI (vi0) zubha sNdesh| mAGgalyabhAvaH (puM0) kalyANakArI bhaav| mAGgalyamRdaGgaH (puM0) zubhasUcaka ddhol| mAcaH (puM0) [mA+acka ] mArga, sar3aka, patha, raastaa| mAcalaH (puM0) [mA+cal+ac] cora, lutteraa| mgrmcch| mAcikavvA (strI0) mArasiMgayya kI bhAminI, mahAvIra pathAnugAminI naarii| mAcikavve'pi jainA'bhUnmArasiMgayya For Private and Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mAcikA bhAminI / zaivadharmIH patiH kintu sA tu satyAnuyAyinI / (vIro0 15 / 43 ) mAcikA ( strI0 ) [mA+aJc+ka+kan+TAp] makkhI / mAJcaka : (puM0) siNhaasn| (jayo0 7 / 46 ) mAJcakamUrdhan (vi0) siMhAsana ke Upara baiThane vAlA, siMhAsana ke sira para / mAJcakasya siMhAsanasya mUrdhani samupari raajte| (jayo0vR0 7/46 ) mAJjiSTha (vi0) [mAJjiSThayA raktam+aN] majITha kI bhAMti / mAJjiSTha: (puM0) meMhadI / (jayo0vR0 12 / 60 ) mAJjiSThika (vi0) majIThe ke raMga meM raMgI huii| mATharaH (puM0 ) [ maTh+aran, tataH aN ] zoMDika, kalavAra / mADa: (puM0) tola, mApa / mADhiH (strI0 ) [ mAh + ktin] 0 kisalaya, koMpala / 0sammAna krnaa| 0 udAsI, khinnatA / 0 nirdhanatA / 0 krodha, Aveza / mANavaH (puM0) putra, suta, lar3akA / 0baccA, bAlaka / 0 baunA, DhiganA, muMDA / www.kobatirth.org mANavakaH (puM0) bAlaka, suta, baccA, chokarA | 0 mUrkha vyakti / mANakanidhiH (strI0) yuddha sambaMdhI nidhi / mANavIna (vi0 ) [ mANavasyedaM khaJ] bAlakoM jaisA, baccoM se sadRza / mANavyaM (napuM0 ) [ mANavAnAM samUhaH yat] baccoM kI TolI, bAlaka samUha | mANikA ( strI0) [mAn+ghaJ, ni Natvam +kan TAp, itvam ] tola, eka vizeSa bAMTa / mANikyaM (napuM0 ) [ maNi+kan + SyaJ ] maNi (samya0 25 ) * lAlimA, laal| kadApi mANikyamivAbhibharma, satsaMgataM svaM khalu yAni narma / 0aruNa, 0prvaal| mANikyakalA ( strI0) maNimaya dIpaka kI klaa| (suda0 72) mANikyanandi (puM0) pramANa- nyAyazAstrakAra, nyAyazAstra praNetA (jayo0 22/83) mANikya- sukumaNDalaH (puM0) mANikya se jar3e hue kuNDala | (suda0 3/19 ) 833 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtRka mANikyA (strI0 ) [ mANikya +TAp] chipakalI, gRhakokilA / mANibandhaM (napuM0) seMdhA namaka / mANDapika (vi0) kanyApakSa vaale| (jayo0 12/28) surabhisadanAdupetya sadbhirbhuvi nItAzca jaDAzayA mahadbhiH / Azvinasamaye vayaM marudbhiriva nItAzca kRtArthatAM bhavadbhiH // (jayo0 12/139) 0badhU pakSa ke loga kaaniinjn| (jayo0vR0 12/33) paramodakagolakAvalirbahuzomANDapikairdhanaistakaiH / (jayo0 12/133) mANDalika (puM0) alpa samRddhi dhAraka rAjA / mAtaGgaH (puM0 ) [ mataGgasya munerayam+ag] vhasti, hAthI / (jayo0 27/77) 0 cANDAla, nIca puruSa / (dayo0 49) o kirAta, bhIla, barbara / mAtaGgatA (vi0) cANDAlatva, nIcatA / (jayo013/94) mAtaGganakraH (puM0) hasti sadRza magaramaccha / mAtaripuruSaH (puM0) mAtA ke sadRza puruSa / 0 kAyara, Darapoka / mAtarizvan (puM0 ) [ mAtari antarikSa zvayati vardhate zvikanin Dicca] pavana, vAyu / mAtaliH (puM0) indra kA sArathi / mAtA (strI0) bhagavatI mAtA (suda0 83) mAM, jananI / mAtAmahaH (puM0 ) [mAtR+DAmahac] naanaa| mAtAmahI (strI0) nAnI / mAtiH (strI0) mApa / 0 ciMtana, vicAra | 0 pratyaya | mAturAlayaH (puM0) saurisadana / (vIro0 7/13) mAtulaH (puM0 ) [ mAtubhrAtA mAtR+Daluc ] 0mAmA / 0 dhatUre kA paudhA / mAtulaputrakaH (puM0) mAmA kA lar3akA / mAtuliGgaH (puM0) nIbU kA per3a / mAtuliGgaH (napuM0) cakotarA / mAtuleyaH (puM0) mAmA kA putra / mAtR (strI0) [mAn pUjAyAM tRc na lopaH] jananI, mAtA, maaN| (samu0 3 / 13) 0gau, lakSmI, sarasvatI / (jayo0 5 / 98 ) mAtRka (vi0) [mAtR + ThaJ ] mAtA se AyA huA / For Private and Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtRkA 834 mAdakaH mAtRkA (strI0) mAtA, jnnii| (bhakti0 22) 0maataa| daadii| 0dhaatrii| daaii| 0devmaatRkaa| 0 akssraaNkn| mAtRgaNaH (puM0) maatRsmuuh| mAtRgandhinI (strI0) viparIta pravRtti vAlI maataa| mAtRgAmin (vi0) mAtA ke sAtha gamana karane vaalaa| mAtRgotraM (napuM0) maatRkul| mAtRghAtaH (puM0) mAtRkula naashk| mAtRdeva (vi0) mAtRtulya puujaa| mAtRpakSa (vi0) mAtRkula se smbndhit| mAtRpitR - mAtA pitaa| mAtRpUjanaM (napuM0) mAtR kA puujn| mA~ ke prtishrddhaa| mAtRbandhu (puM0) mAtA ke kuttumbiijn| mAtRmaNDalaM (napuM0) mAtR smuuh| mAtRsakRta (vi.) jananI ke vcn| (jayo0 23/57) mAtRviyogavADavaH (puM0) mAtA ke viyoga kI vaDavAnala mAturyo viyogaH sa eva vaDavo jlaagni| (jayo0 13/21) mAtRsthAnaM (napuM0) kroDa, aMka, god| (jayo0vR0 3/23) mAtRsvaseyaH (puM0) mausI kA ldd'kaa| mAtRsveyI (strI0) mausI kI ldd'kii| mAtra (vi0) itanA, kevala, itanA hii| 'samayocita mAtra niSThitirghaTitA' (suda0 3/11) 0mApa, prmaann| mAtracittaM (napuM0) ekamAtra citt| svbhaavsmbhaavnmaatrcittaaH| (suda0 118) mAtradhArA (strI0) eka mAtra prvaah| mAtradhanaM (napuM0) kevala dhn| mAtrapadaMcArI (vi0) kevala paidala calane vaale| mAtrA (strI0) [mAtra+TAp] mAtrA, mApa, nApa, siimaa| niyama, maank| 0bhAga, aMza, hissaa| dhana, smptti| mAtrAeM, a, i, u A Adi kI mAtrAe-nAgarI ke akSaroM para lagane vAlI maatraaeN| (dayo0 76) AbhUSaNa, alNkaar| 0kAna kI baalii| mAtrAchandas (napuM0) ardhamAtrA kA kssnn| 0mAtrika chanda, mAtrAoM kI ginatI kA chnd| jisa vinimaya mAtrAoM kI ginatI ke AdhAra para hotA hai| mAtrAdhikAriNI (vi0) mAtrAoM kI adhikaarinnii| (jayo0 11/78) mAtrAropaH (puM0) mAtrAoM kA aarop| akArAdisvarayAM sNyogH| mAtrAvRttaM (napuM0) mAtrika chnd| mAtrAsparzaH (puM0) bhautika sNprk| mAtrikachandas (napuM0) mAtrAoM kI ginatI kA chnd| jAti chnd| (jayo0 22/81) mAtrikA (strI0) [mAtrA+Tak+TAp] mAtrA, chandazAstra, hasvasvara uccAraNa kA smy| mAtsara (vi0) IrSyAlu, vidveSI, DAha karane vAlA, jalane vaalaa| mAtsarika (vi0) IrSyAlu, nindin| mAtsarya (napuM0) IrSyA, DAha, asUyA, vidveSa, dUSaNa, nindaa| (suda0 110) 0AhArAdi dete hue bhI Adara na rkhnaa| hInabhAva honaa| 'prayacchato'pi sata AdaramantareNa dAnaM mAtsaryam' (jaina la0 905) jJAna ke bandhaka kAraNa-' yAvadyathAvaddeyajJAnapradAnaM mAtsaryam' (ta0vA0 6/10) gRhItaM vstrmityaadiynmaayaaprtiruupkm| mAtsaryAdinimittaM ca sarvAnarthasya saadhkm|| (vIro0 13/35) mAtsyikaH (puM0) [matsya+Thak] mchuvaa| mAthaH (puM0) [math+ghaJ] maMthana, viloddn| vinAza, ghaat| 0maraNA mArga, patha, raastaa| mAthanArtha (vi0) parimAtuM vinaashaarth| (jayo0 12/49) mAthura (vi0) [mathurA+aN] mathurA se AyA huaa| mAdaH (puM0) [mad+ghaJ] nazA, mada, behosh| harSa, khushii| ahaMkAra, abhimAna, ghmnndd| mAdakaH (vi0) [mad+Nic+Nvul] nazA karane vAlA, unmatta banAne vaalaa| uttejk| For Private and Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAdakanaH 835 mAnagranthiH mAdakanaH (puM0) jlkukkutt| mAdana (vi0) naze meM cUra rahane vaalaa| mAdanaM (napuM0) [mad+Nic+lyuT] 0nazA krnaa| Ananda denaa| ullAsa denaa| lauNg| mAdanaH (puM0) kaamdev| 0dhaatraa| mAdanIyaM (napuM0) [mad+Nic+anIyara] nazIlA pdaarth| mAdRkSa (vi0) merI taraha, mere sadRza, mujhase milatA jultaa| mAdRzaH (vi0) merI taraha, mere sadRza, mujhase milatA jultaa| (vIro0 10/2) (jayo0 1/107) (jayo0 5/106) mAdRzo'pi (avya0) mere jaisA bhii| (jayo0 11/38) mAdhatA (vi0) madamAtI, unmtttaa| (suda0 119) mAdhava (vi0) zahada se nirmita, madhu se banA huA, baasNtii| mAdhavaH (puM0) mAdhava, kRssnn| mAdhavakaH (puM0) [mAdhava+vuJ] madhunirmita pey| mAdhavikaH (strI0) [mAdhavI kan+TAp] mAdhavI ltaa| mAdhavI (strI0) bAsaMtI latA, madhu nirmit|, tulsii| 0kuTTinI duutii| mAdhavI prakRtipUrNaH (puM0) vsNtotsv| 'mAdhavI madhusambandhinI vAsantI yA prakRtiH zobhA tayA puurnnmiv| (jayo0 4/37) mAdhavIya (vi0) mAdhava smbndhii| mAdhavIlatA (strI0) vAsaMtI latA, vasaMtaRtu sambaMdhI ltaa| mAdhavIvanaM (napuM0) vasaMtaRtu se sambaMdhita udyaan| mAdhavI upvn| vAsaMtI upvn| mAdhukara (vi0) madhukara se smbndhit| mAdhukarIvRttiH (strI0) zramaNa kI bhikSAcaryA, jisameM sAdhu bhramara kI taraha AhAra ko grahaNa karatA hai| mAdhuraM (napuM0) [madhura+aN] mallikA latA kA pussp| mAdhurI (strI0) [mAdhura+GIp] miThAsa, maadhury| AkarSaNa, sauNdry| mAdhuryaM (napuM0) [madhur+SyaJ] miThAsa, miitthaapn| (dayo0 61) (vIro0 2/13) AkarSaNa, suMdaratA, lubhaavnaa| 0rmnniiy| mAdhuryabhAvaH (puM0) ramaNIyabhAva, utkRSTa bhaav| mAdhuryayuta (vi0) madhuratA yukt| (jayo0vR0 21/80) mAdhuryasthAnaM (napuM0) sarasa sthaan| (jayovR0 6/46) mAdhya (vi0) [madhya+aNa] kendrI, mdhyvrtii| mAdhyama (vi0) [madhyam+aN] madhyavartI aMza, kendrIya, bIcoM bIca kaa| mAdhyamaka (vi0) madhyavartI, kendriiy| mAdhyasthaM (napuM0) niSpakSa, taTastha, mAdhyasthabhAva, smbhaav| (samu0 1/25) udAsInatA, upekSA mAdhyasthyaM vipadIva sampadi vahettulyatvayuk cetasA (muni0 16) 'guNI vargamudIkSyA'gAnmAdhyasthyam' ca virodhiSu (suda0 4/35) 0pakSapAta na krnaa| araagdvessvRtti| harSomarSojjhitA vRttirmAdhyasthyaM nirguNAtmani (jaina0la0 905) mAdhyasthyabhAvaH (puM0) samabhAva, nipakSabhAva, rAga-dveSAdi se rahita bhaav| (muni0 16) mAdhyasthyabhAvanA (strI0) rAga-dveSa Adi se yukta pakSapAta ke __ abhAva kI bhaavnaa| mAdhyAhnika (vi0) dopahara se sambaMdha rakhane vaalaa| mAdhva (vi.) [madhvu+aNa] madhura, mIThA, srs| mAdhvaH (puM0) madhvAcArya kA anuyaayii| mAdhvIkaM (napuM0) [madhunA madhUkapuSpeNa nirvRttaM Ikak] zarAba, mahue se banAI gaI shraab| mAn (saka0) Adara honA, sammAna denaa| mAnaH (puM0) [man+ghaJ] Adara, sammAna, prtisstthaa| (jayo0 5/39) (jayo0 1/57) ucita vicaar| (jayo0 2/72) garva, ahaMkAra, ghamaNDa, ahaM, maankssaay| 'mAnaM yasya tena avarga-varga sahitenetyarthaH (jayo0vR0 11/78) garva pariNAma, namratA pUrvaka vyavahAra na krnaa| 0ziSTa vacana na grahaNa krnaa| mAnaM (napuM0) mApa, mApadaNDa, aayaam| saMgaNanAprasthAdimAnam (jaina0la0 905) pramANa, pradarzana ke saadhn| mAnakalahaH (puM0) ahaMkAra yukta klh| mAnakriyA (strI0) abhimAna kriyaa| mAnakSatiH (strI0) apamAna, apratiSThA, maanhaani| mAnagranthiH (strI0) apamAna, pratiSThA haani| For Private and Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAnatuMgAcAryaH 836 mAnita mAnatuMgAcAryaH (puM0) bhaktAmarakAvya ke prnnetaa| (jayo019/89) mAnada (vi0) sammAna karane vaalaa| mAnadaNDaH (puM0) mApadaDa (suda0 1/31) pricchedkdnndd| (jayo0 6/113) gaja, paimaanaa| mAnadhana (vi0) sammAna rUpI dhana se yukt| mAnadhAnikA (strI0) kkdd'ii| mAnaparikhaNDanaM (napuM0) ahaMkAra kA vinaash| mAnabhaMga (vi0) abhimAna kI smaapti| mAnanIya (vi0) sammAnIya, puujniiy| (samu0 9/27) mAnanIyA (strI0) garvavatI, sammAnayogyA, nizcala bhaavaa| mAnenAbhinena nIyAM nIyamAnAM grvvtii| (jaye0vR0 4/103) mAnayoga (vi0) mApane yogy| mAnava (vi0) manu se sambaMdhita, mAnava smbNdhii| mAnavaH (puM0) manuja, mnussy| jo heya-upAdeya ko jAnate yA mAnate haiM ve mAnava haiN| mnussyjaati| mAnavatA (vi0) manujatA, manuSyatA, maanviiytaa| (suda0 131) samAzritA mAnavatA'stu tena samAzritA mAnavatA'stu ten| pUjyeSvathA'mAnavatA janena samutthasAmA nvtaa''pynen|| mAnavat, ahaMkAra yukt| (samu0 84) mAnavadharma (puM0) manuSya dhrm| (vIro0 18/43) mAnavaparamparA (strI0) mAnavamAlA, manuja paddhati, manu kI prmpraa| (jayo0 5/39) mAnavabhAvaH (puM0) mnujbhaav| mAnavamahAparivezaH (puM0) vizAlajana smuuh| (jayo05/57) mAnavamAlA (strI0) mAnava prmpraa| (jayo0 3/39) mAnavAnAM mAlA paramparA yasyAH / 0janasamUha, 0manuja smudaay| mAnavamaitrI (vi0) mAnavIya mitrtaa| manuja maitriibhaav| mAnavayogaH (puM0) manuja smudaay| mAnavasamudAyaH (puM) manuSya samUha, jnmNc| (jayo0vR0 4/28) mAnasaMstuta (vi0) manuSya dvArA pUjita, manuja samUha se prshNsit| (jayo0vR0 19/38) mAnavasRSTiH (strI0) manuSya saMracanA, manuSya smuuh| cittabhittiSu samarpita dRssttau| tatra zazvadapi maanvsRssttau| (jayo05/19) | mAnavAGgaM (napuM0) mnujdeh| (jayo0 4/4) mAnavI (strI0) manuSyiNI, nArI, strii| mAnavIkSita (vi.) mAna se dekhI gii| (jayo0 2009) mAnavocitaH (puM0) manuSyoM ke anukUla, mnussyocit| (jayo0 2/107) mAnavyaM (napuM0) lar3akoM kA smuuh| mAnasa (vi0) [mana eva, manasa idaM vA aN] 0mana se sambandhita, maansik| mana se utpnn| upalakSita, dhvnit| mAnasarovara meM rahane vaalaa| mAnasaM (napuM0) citt| (jayo0 3/92) manavargaNA se yukt| 0hRdy| mana maNo ceva maannso| (suda0 2/13) 0mAna srovr| (jayo01/74) mAnasapakSI (strI0) hNs| (jayo070 3/93) mAnavaM cittameva pakSI, yadvA maanspkssii-hNs| (jayo0vR0 3/69) mAnasamayaH (puM0) mAna srovr| (jayo0 3/7) pada prtisstthaa| mAnasarAjahaMsI (strI0) mAna sarovara kI raajhNsii| (suda0 2/9) mAnasaruciH (strI0) mana kI ruci| (muni0 27) mana kI icchA, mnokaamnaa| mAnasarovaraH (puM0) mAnasarovara nAmaka jhiil| (jayo0vR01/74) mAnasavat (vi0) mana kI trh| mAnasasthiti (strI0) cittaikaagrtaa| mAnasAmRtaM (napuM0) mana kA amRta, mnollaas| (jayo028/99) mAnasika (vi0) [manas+ThaJ] mana se utpanna, mana sNbNdhii| (jayo0 12/99) mAnasikatyAgaH (puM0) mana sambaMdhI bhAvoM kA prityaag| mAnasika rogaH (puM0) mana sambaMdhI rog| mAnasika vyAdhiH (strI0) mAnasika piidd'aa| mAnastambhaH (puM0) devstmbh| stambhAH punarmAnaharA lasaMti-mAna ko hAraNa karane vaalaa| (vIro0 13/3) mAnahara (vi0) praajykaark| (jayo0 28/68) (vIro0 13/3) mAnahIna (vi0) abhimAna rhit| vinayena mAnahInaM vinaSTainaH punastu nH| munayenamanasthAnaM jJAnadhyAnadhanaM mnH|| (vIro0 22/39) mAni (avya0) bhale hii| (jayo01/72) mAnikA (strI0) eka taula vishess| mAnita (bhU0ka0kR0) sammAnita, Adarayukta, smaaht| (jayo0 7/63) 0mApa yukta, 0mAna shit| 0prtisstthit| (suda0 3/3) For Private and Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAnitatva 837 mAyAcAraH mAnitatva (vi0) pratiSThita, smmaanit| (suda0 4/38) mAnin (vi0) [mAn+Nini]0samajhane vAlA, mAnane vaalaa| 0sammAna karane vAlA, Adara karane vaalaa| 0abhimAnI, ahaMkArI, ghamaNDI, abhimaanvnt| (jayo0 5/18) AdaraNIya, smmaaniiy| 0avjnyaayukt| mAnini (vi0) sammAnita (jayo08/87) prshNsit| mAnini (strI0) mAninI strI, kupita strii| 0dRr3ha saMkalpinI strii| mAnanIyA (jayo0 12/51) mAninI (strI0) dekho uupr| mAnimIjana: (puM0) sammAnanIya vykti| (dayo0 66) mAnuSa (vi0) [manorayaM-aN-suk ca] mAnavI, mAnuSI, manuja smbNdhii| mAnuSaH (puM0) manuSya, maanv| (jayo0vR0 2/39) mithuna, kanyA evaM tulA rAzi kA yog| mAnuSa (napuM0) manuSyatva, mnujkrm| mAnuSaka (vi0) manuSya smbNdhii| (jayo0 10/73) sumanastu ___ manoharaMstarAmiha mAnuSyakameva devraatt| mAnuSaGgika (vi0) manuSya smbNdhii| (jayo00 24/144) mAnuSottaraH (puM0) mAnuSottara prvt| puSkara dvIpa ke madhyabhAga meM sthit| (vIro0 13/8) svarNa sadRza prvt| (jayo0 24/15) mAnuSyaM (napuM0) manuja prakRti, maanvjaati| mAnojJaka (vi0) [manojJa+vuja] sauMdarya, priyatA, manoharatA, rmnniiytaa| mAnonnataH (puM0) mAna se yukta, sammAna se unnata, UMcAI meM uuNce| (vIro08/4) 'mAnonnatAgRhA yatra mattavAraNarAjitA:' (vIro08/4) mAntrikaH (puM0) aiMdrajAlika, jAdUgara, mntrvetaa| mAthayaM (napuM0) mnthrtaa| mndgti| 0durbltaa| mAndya (vi0) mandatA, sustii| jar3atA, durbltaa| virAga, 0anaaskti| mAnya (vi0) maanniiy| (jayo0 14/27) AdaraNIya, puujniiy| (vIro0 1/2) 0mAnane yogya, samajhane yogy| (vIro0 5/32) mAnyaM kuto'rhadvacanaM samastu satyaM yatastatra samastu vstu|| (vIro0 2/32) 0smmt| (jayo0vR0 2/11) prApta karane yogy| (suda0 79) 0samajhane yogy| (suda0 1/26) 'puraM bRhtsaudhsmuuhmaanym| mApanaM (napuM0) [mA+Nic lyuT pukAgamaH] mApanA, naapnaa| 0rUpa bnaanaa| mApanaH (puM0) tarAjU, tulaa| mApatyaH (puM0) [mA vidyate apatyaM yasya] kaamdev| mAma (vi0) [mama idam] meraa| mAmaka (vi0) [asmad aN mamAdezaH] mere pakSa se sNbNdhit| svArthI, lAlacI, lobhii| mAmakIna (vi0) [asmad+khac] meraa| (dayo0 15) mAyaH (puM0) [mAyA asti asya-mAyA+ac] 0aindrajAla, jAdUgara, baajiigr| rAkSasa, bhUta, pishaac| mAyA (strI0) [mIyate anayA-mA+ya+TAp] vikRti, vaMcanA, prvnycnaa| 0chala-kapaTa, dhUrta, jaalsaajii| (jayo0 7/4) babhUva mAyeva vidheH sumntrim| (vIro0 3/25) dAMva, yukti, cAla, kuttilbhaav| jAdUgarI, abhicAra, jAdU-TonA, indrjaal| vikriyaa| (jayo0 3/68) apakarSaNa vidyA, apkrssnnktrii| (jayo0vR0 5/5) suukssmdehprpnyc| (jayo0 4/64) 0lkssmii| (jayo0 4/20, suda0 75) yatra vaJcanA bhavedramAyAH kiGkariNI sA jagato maayaa| (suda0 0hRdagranthiA (jayo0 16/69) mAyA kssaay| cAritramohodayAt kuttilbhaavH| mAyAkriyA (strI0) kuTilatA kA pariNAma, nikRtirvnycnm| mAyAkAraH (puM0) jAdUgara, baajiigr| mAyAkRt (puM0) aindrajAla, jaaduugr| mAyAgata (vi0) mAyA ko prApta huaa| 0chala-kapaTa yukt| mAyAcAraH (puM0) chala-kapaTa pUrNa aacrnn| (jayo0 7/50) kapaTabhAva, dvayarthabhAva (suda0 3/38) 0doSoM ko prakaTa nahIM karanA, AlocanA kA doSa hai| For Private and Personal Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyApiNDaH 838 mArgaH mAyApiNDaH (puM0) vaMcanApUrvaka AhAra grhnn| mAyApratirUpaH (puM0) maayaamyii| (vIro0 7/13) (suda013/35) mAyAmayI (vi0) mAyA yukt| (vIro0 7/13) mAyAmUrti (strI0) kuTilatA kI prtimuurti| (suda0 102) mAyAvin (puM0) mAyAvI, dhuurt| (jayo0 3/4) aho mAyAvinAM mA yA mAyAtu sukhataH sphuttm| (jayo0 7/4) 0aindramAlika, jaaduugr| 0chala kpttii| (muni0 18) mAyAvin (vi0) [mAyA astyarthe vikti] chala kapaTa karane vAlA, dhokhA dene vaalaa| mAyi (vi0) 0mAyAvI, chl-kpttii| 0bnaavttii| mAyika (vi0) [mAyA Than] mAyAvI, chala-kapaTI, bhrAntimAna, avaastvik| mAyikaH (puM0) jAdUgara, aindrjaalik| mAyikaM (napuM0) maajuuphl| mAyuH (puM0) [mi+uN] suury| pitt| paittikrs| mAyUra (vi0) mora se sambandhita, mora se utpanna hone vaalaa| mora ke paMkhoM se nirmit| mAyUraM (napuM0) mayUra smuuh| mAraH (puM0) [mR+ghaJ] vadha, hatyA ghAta, vinaash| bAdhA, vighna, virodh| mAro vighne mRtyau smare vRSe iti vi (jayo0 17/58) 0kAmadeva, mdn| (jayo08/42) purussottm| (suda0 79), kaamaatur| (jayo0vR0 11/52) 0anisstt| 0prem| 0dhtuuraa| mArakaH (puM0) mahAmArI roga, saMkrAmaka rog| 0kAmadeva, maar| vinAzakartA, ghaatk| mArakata (vi0) panne se smbndhit| mArakayaH (puM0) yamarAja, mrnn| (jayo0 7/53) mAraNaM (napuM0) [mRNic+lyuT] saMhAra, vadha, hatyA, ghAta, vinAza kssti| (jayo0 7/58) zatru vinaash| (samu0 8/28) 0 phUMkanA, bhasma krnaa| mAraNakarma (puM0) vyabhicAra, atyaacaar| (jayo0 1/40) mAraNArtha (vi0) vinAzArtha, kssyaarth| (suda0 108) mAradhArA (strI0) zastrAstra bhaag| mArasya kAmadevasya dhaaraa| (jayo0 26/72) mAray (saka0) mAranA (dayo08) mArayitum (samu0 4/33) mAravADa: (puM0) mAravAr3a deza, rAjasthAna kA prasiddha mrubhaag| (jayo0 28/11) mAravAraH (puM0) mAravAr3a, mrudhraa| mArasiMgayyaH (puM0) zaivadharmAnuyAyI vykti| macikavve'pi jainA'bhUnmArasiMgayyabhAminI zaivadharmI patiH kintu sA tu styaanuyaayinii|| (vIro0 15/45) mAriH (strI0) [mR+Nic ina] ghAtaka roga, mhaamaarii| mArica (vi0) mirca se nirmit| mAriSa (vi0) nATaka kA zraddheya paatr| mArI (strI0) [mAri+GISa] plega, haijaa| (jayo0 19/76) 0saMkrAmaka roga, ghAtaka rog| mhaamaarii| mArIcaH (puM0) 0marIca raaksss| 0eka rAkSasa vishess| marIcaM (napuM0) mirca paadp| mAruNDaH (puM0) sarpa kA annddaa| gobr| 0patha, maarg| mAruta (vi0) vAyu se utpanna hone vaalaa| mArutaH (puM0) havA, pvn| 0praann| 0shvaaNs| mArutaM (napuM0) svAti nksstr| mArutaputraH (puM0) hnumn| mArutasUnuH (puM0) hanumAna, 0pvnputr| mArutiH (puM0) [maruto'patyama-in] 0hnumaan| 0bhiim| mArkaDaH (puM0) eka brAhmaNa Rssi| mArkaNDeyapurANaM (napuM0) aSTAdaza purANoM meM prasiddha eka puraann| (dayo0 31) mArga (saka0) khojanA, DhUMDhanA, talAza karanA, anveSaNa krnaa| prApta karane kA prayatna krnaa| mArgaH (puM0) [mArga+ghaJ] patha, rAstA, sdd'k| 0pddhti| (jayo0vR0 13/75) vrtm| (jayo0vR0 2/8) For Private and Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mArgaNaH 839 mArtaNDatejaH krm| (samya082) mArgasaMbhUtakhedaH (puM0) parizrama, thkaan| prmpraa| mArgika (vi0) yaatrii| rAhI, pthik| 'sarveSAmupakArAya mArgaH sAdhAraNe hyam' (suda0 4/45) / mArgita (bhU0ka0kR0) [mArga+kta] 0khojA huA, anvessit| zuddha, sApha-'mRjeH zuddhikarmaNo mArga ivArthAbhyantarI pUchA gyaa| karaNAt' (ta0vA0 1/1) mArgopamArgaH (puM0) vIthi, choTA raastaa| 0kalyANamArga, mokSamArga, rtntrymaarg| mArgopadezikA (strI0) maargdrshikaa| 0patha suucikaa| mArgaNaH (puM0) bANa, sr| (jayo0vR0 1/98) 0paddhati prdttaa| bhikssuk| mArgopayogidravyaM (napuM0) nAstA, klevaa| patha kI sahabhAgI mArgaNaM (napuM0) [mArga lyuT] yAcanA karanA, nivedana karanA, | vstu| khojanA, talAza krnaa| mArju (saka0) pramArjana karanA, nirmala krnaa| 0gaveSaNA karanA, anveSaNa krnaa| 0poMchanA, svaccha krnaa| mArjayet mArgaNazAlin (vi0) bANa se sushobhit| (jayo0va01/98) | mArjaH (puM0) [mRj+ghaJ] svaccha karanA, sApha krnaa| 0mArgaNAoM se yukt| (jayo0vR0 1/98) mArgaNo bANastAbhyAM 0dhonaa| zAlinA, mArgaNAsthAnAni ca taiH kRtvA zAlinA zobhanena 0prakSAlana, pkhaarnaa| (jayo0vR0 1/98) 0dhobii| mArgaNA (strI0) [mArga+Na+TApa] 00aMveSaNa, prArthanA, | mArjaka (vi0) svaccha karane vAlA, sApha karane vAlA, dhone gvessnn| vaalaa| 0sampAdana, anunaya, viny| avagatArthAbhilASe, tatprArthanA mArjanaM (ki) svaccha karane vAlA, dhone vaalaa| mArgaNA' (jaina0la0 911) 'mArgaNA gaveSaNamanveSaNamityarthaH' mArjana (napuM0) [mA+lyuTa] prakSAlana, pakhAranA, sApha karanA, (jaina0la0 911) dhonaa| 0bANa, sr| (vIro0 3/8) upaTana lagAnA, poNchnaa| mArgaNAsthAnaM (napuM0) caudaha mArgaNAoM kA sthaan| (jayo01/98) 0pramArjana krnaa| mArgaNaughaH (puM0) bANa punyj| (vIro0 3/8) mArgaNAnAM maGkatAnAM mArjAraH (puM0) bilAvA biddaalii| billii| ___bANAnAM caughaH samUho bANapuJjaH' (vIro0 3/8) mArjArakaNThaH (puM0) mayUra, mor| mArgatoraNaM (napuM0) patha toraNa, mArga sUcaka dvaar| mArjArakaraNaM (napuM0) rtibndh| mArgadarzakaH (puM0) pthprdrshk| mArjArakaH (puM0) bilAva, myuur| mArgadUSaNaM (napuM0) patha kNttk| mArjArI (strI0) billii| mArgadhenuH (strI0) cAra kosa kI duurii|| 0kstuurii| mArgapradAyakaH (puM0) patha prdrshk| (hita0 21) mArjArIyaH (puM0) bilaav| mArgarakSakaH (puM0) sar3aka kA rkhvaalaa| 0myuur| mArgaratiH (strI0) mArga pddhti| (suda0 121) mArjita (bhU0ka0kR0) svaccha kiyA huA, pramArjita, mRsstth| mArgaruciH (strI0) samyak mArga para shrddhaa| (jayo0 10/28) mArgabhAvanA (strI0) jIvana nirvAha kI icchaa| (jayo0 2/97) 0alaMkRta kiyA huA, sajAyA huaa| mArgalaH (puM0) mArga, patha, raastaa| (jayo0 3/109) mArtaNDaH (puM0) sUrya, dinkr| (dayo053) mArgalakSaNaH (puM0) vrtmsvruup| 0patha prtipaadn| 0madAra paadp| mArgaziraH (puM0) 0patha vibhAjana, 0maga sirmaas| 0suuar| mArgazIrSaH (puM0) mgsirmaas| (vIro0 10/26) 0bAraha kI sNkhyaa| mArgazodhaka (vi0) pathapradarzaka, prazastamArga drshk| mArtaNDatejaH (puM0) sUryateja, ravi prkaash| (vIro0 12/10) For Private and Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mArtika 840 mAlin mArtika (vi0) miTTI se nirmit| mArtikaH (puM0) martavAna, ghdd'aa| mArtikaM (napuM0) miTTI kA lauNdaa| mArtya (vi0) mrnnshiiltaa| mArdaGgaH (puM0) nagara, ksbaa| mArdaGgikaH (puM0) DholakiyA, mRdaMga vaadk| mArdavaM (napuM0) mRdutA, 0maanodynirodh| mRdo vaM mArdavam namratApUrNa sukomlbhaav| (suda0 136) mRdu pravRtti, nmrbhaav| maannigrh| komala (jayo0 11/92) mRdim| (jayo0 11/96) 0komalatA, kRpAbhAva, udaartaa| mArdavAyeta (vi0) komltaayukt| (jayo0 28/35) mAdvIrka (napuM0) zarAba, aMgUra rs| mArmika (vi0) aMta:karaNa ko chu jAne vAlI, gaharI, gambhIra, rhsypuurnn| mArSaH (puM0) nATaka kA paatr| mASTiH (strI0) mAMjanA, svaccha karanA, pramArjana karanA, sApha krnaa| nirmala krnaa| mAlaH (puM0) pahAr3I jaati| mAlaM (napuM0) bhUmi, maidaan| dhokhA, chl-kptt| mAlakaH (puM0) nIma kA pedd'| nArikela kA pAtra, kmnnddlu| mAlakaM (napuM0) maalaa| mAlacakrakaM (napuM0) kUlhe kA jodd'| mAlatiH (strI0) camelI, mAlatI pussp| kanyA, trunnii| 0raatri| caaNdnii| mAlatikSArakaH (puM0) suhaagaa| mAlatipatrikA (strI0) jAyaphala kA chilkaa| mAlatiphalaM (napuM0) jaayphl| mAlatimAlA (strI0) camelI ke phUloM kI maalaa| mAlatI (strI0) mAlatI puSpa, camelI kA phuul| (jayo0 3/25, vIro0 13/4) shaakvishess| 0agnishikhaashaak| mriclvnnshaak| (jayo0 12/130) mAlaya (vi0) malaya parvata Ane vaalaa| mAlayaH (puM0) malaya cNdn| mAlalA (strI0) kadambarAja kIrtideva kI raanii| (vIro015/42) mAlavaH (puM0) mAlana deza, madhyabhArata kA eka hissA, madhyapradeza kA sthaan| ratalAma, indaura, ujjaina, devAsadi kA sthaan| mAlavapatiH (puM0) mAlava nresh| (jayo0 6/92) mAlavariSTha (vi0) mAlavA ke logoM meM shresstth| mAleSu janeSu variSThaH shresstthH| (jayo0 6/92) mAlavA (strI0) rAga vishess| mAlA (strI0) Rg, gajarA, mAlA, hAra, sj| (jayo0 3/69, (suda0 2/9) rekhA, paMkti, shrennii| lar3I, knntthhaar| lakIra, lahara, rekhaa| jNjiir| jhuramuTa, samUha, smuccy| mAlAkaraH (puM0) maalii| mAlAkAraH (puM0) 0mAlI, pusspmaalk| mAlAkSepaNaM (napuM0) mAlA phnaanaa| ni:saMkocatayA mAlAkSepaNapANigrahaNAdi bhuutvaa| (jayo0vR0 11/51) mAlAkSepAtmaka (vi0) svayaMvara sabhA meM mAlA DAlane kA kaary| (jayo0 17/12) mAlAtRNaM (napuM0) eka prakAra kA sugandhita ghaas| mAlAdIpakaM (napuM0) dIpaka alaMkAra kA eka bhed| 'mAlAdIpakamAdyaM cedyathottara guNAvaham' (kAvyaprakAza 10) mAlAvatI (strI0) daaminii| (jayo0vR0 17/107) mAliH (puM0) maalaakaar| (jayo0 4/42) mAlikaH (puM0) mAlAkAra, maalii| 0vnpaal| (jayo0 1/78) raMgareja, raMga karane vaalaa| mAlikA (strI0) maalaa| (samya0 53) rekhA, paMkti, ldd'ii| knntthhaar| camelI pussp| bettii| 0alsii| 0mhl| mAdapa pey| mAlin (vi0) mAlAdhAraka, hAroM se sushobhit| For Private and Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mAlin mAlin (napuM0) phuulmaalii| mAlinI (strI0) mAlI kI patnI / 0 eka chanda naam| mAlinya (vi0) malinatA (jayo0 23/41) 0 zyAmatatva, hiintv| (vIro0 2/40 ) 0 apavitratA, dUSaNa, pradUSaNa 0kAlimA, kAlikhA 0pApapUrNa bhAva, kaSTa duHkh| mAluH (strI0) eka latA, naagltaa| mAludhAnaH (puM0) eka sarpa vizeSa / mAludala (napuM0) nAgavallI, tAmbU (jayo0 10 / 63 ) mRdumAludala bhramAnmukhe dadhati kelikuzezayaM (jayo0 10/63) tu khe / mAlUra: (puM0) belavRkSa / 0 kapittha taru | mAleyA (strI0) bar3I ilAyacI / mAlopamA ( strI0) upamA kA eka bheda vANIva yA''sItparamArthadAtrI kaleva cAnandavidhA vidhAtrI / vitarkaNAvatparamohapAtrI mAleva satkautukapUrNagAtrI / / (vIro0 3/18) mAlya (vi0) mAlA se sambaMdhita / mAlyaM (napuM0) mAlA, haar| (jayo0 14/82) (vIro0 4/45) gajarA, kaNThahAra, gale kA hAra / 0 puSpa, phuul| mAlyajISakaH (puM0) mAlAkAra, mAlI, phUlamAlI / mAlyapuSpa: (puM0) pttsn| mAlyavat (vi0) mAlA se sushobhit| mAllavI (strI0) kushtii| www.kobatirth.org mASa: (puM0) ur3ada 0saula, sone ke saune kA mAzA (jayo0 2/32) mASakaH dekho uupr| mASika (vi0) eka mAze kA mAsaH (puM0) mahinA, maah| (jayo0 5/83) mAsaM (napuM0) do pakSa do pakSoM mAso 0tIsa diNA mAso- tIsa dina kA maah| triMzad dinAni ahorAtrA ekomAsaH / mAsaka: (puM0) mAsa, mhiinaa| mAsakAlika (vi0) mAsika samaya 841 mAsajAta (vi0) eka mAha kA hone vaalaa| mAsajJaH (puM0) jalakukkaTa / mAsaraH (puM0) maaNdd| mAsapravezaH (puM0) mahine kA Arambha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAsika (vi0) mahine se sambaMdhita mAsikaM (napuM0) mAha / mAsika vRttapAraNA (strI0) mahine kI pAraNA (samu0 4 / 34) mAsIna (vi0) mAsika / mAsurI (strI0) dAr3hI | mAsopavAsaH (puM0) mAsa paryaMta upavAsa / ( bhakti0 10 ) mAhAkula (vi0) uttama kula bAlA / mAhAjanika (vi0) mahAjanocita, bar3e AdamI ke yogya / mAhAtmika (vi0) uttama, mahAnubhAva yazasvI / mAhAtmyaM (napuM0) udAratA, mahAnubhAvatA, aizvarya, mhimaa| 0 viziSTa guNa (dayo0 30) mAhArAjika (vi0) rAjakIya, rAjyocita / mAhuraH (puM0) mahAvara (jayo0vR0 14/58) 0 raktAvara / 0lAlimA / mAhendraH (puM0) mahendra deva / mAhendI (strI0) 0gAya, 0indrANI mitAkSara | mAhezvara: (puM0) mahezvara kA pUjaka, zivabhakta / mi (saka0) pheMkanA, DAlanA (suda0 96 ) 0 nirmANa karanA, khar3A krnaa| 0 maapnaa| 0 sthApita krnaa| micch (aka0) bAdhA DAlanA, vighna upasthita karanA / mita (bhU0ka0ku0) sImita, parimita maryAdita / 0gata gayA huA (jayo0 3 / 103) 0mApA huA, napA tulaa| 0 svalpa, thodd'aa| 0 parIkSita, jAMcA gyaa| mitaDrama (vi0) dhIre dhIre calane vAlA mitaGgama: (puM0) hasti, hAthI / mitabhASin (vi0) kama bone vaalaa| mitavyayI (vi0) hitaiSI / mitAkSara (vi0) svalpAkSa 0 pramANa sAkSya | *mApa tola / For Private and Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitraH 842 mithyAdRSTiH mitraH (puM0) Aditya, suury| (jayo0vR0 1/101) mithunavatin (vi0) samAgama vaalaa| sambhoga karane vaalaa| mitraM (napuM0) sAkSI, saMbaMdhI, dosta, hAhabhAgI (suda0 4/9) mithunecaraH (puM0) cakravAk, ckvaa| 'loke loke svArthabhAvena mitram' (suda0 110) zatruzca mithyA (avya0) galata, vipriit| kpol| mitraM ca ko'pi loke' hRSyajjano'jJo nipatecca shoke| niSprayojana, vyartha, niSphalatA ke saath| (suda0 110) vitatha, anRta, asty| 'mitraM sakhyau ravau pumAn' iti vi0 (jayo0 23/3) asadacaraNa, avyaavhaarik| alaukik| mitrakarman (napuM0) skhaakrm| 0alIka, jhUThA, anythaa| mitrakArya (napuM0) dosta kI kriyaa| ulaTI maanytaa| (samya057) mitrakRtyaM (napuM0) mitra kI senaa| mithyAkalpita (vi0) kapola kalpitA (jayo0 2/26) mitragaNaH (puM0) mitra smuuh| mithyAkarman (napuM0) jhUThA kaary| mitraghna (vi0) vishvaasghaatii| mithyAkopaH (puM0) jhUThamUTha kA kop| 0doss| mitrajit (vi0) suuryjyii| (jayo0 23/3) mithyAgrahaH (puM0) galata grhnn| mitratA (vi0) shbhaagitaa| mithyAcaryA (strI0) pAkhaNDa, asadAcaraNa vRtti| mitradrohaH (puM0) mitra se ghRnnaa| mithyAcAraH (puM0) asatya AcaraNa, viziSTa bhAva, zUnya mitradrohin (vi0) mitra se vizvAsaghAta karane vaalaa| aacrnn| mitrabhAvaH (puM0) dostI, mitrtaa| mithyAcAritraM (napuM0) azubha pravRtti, kaSAyajanya caaritr| mitrabhedaH (puM0) maitriibhNg| mithyAjJAnaM (napuM0) ajJAna, saMzaya yukta jJAna, aviruddhjnyaan| mitrayu (vi0) hitaissii| anyathAdhIstu loke'smin mithyAjJAnaM hi kthyte| mitravatsala (vi0) kRpAlu, shissttaacaaryukt| (jaina0 9/6) mitravaraH (puM0) skhiraaj| (jayo vR0 4/36) 0uttama mitr| | mithyAtvaM (napuM0) azraddhAna, bigar3I huI avasthA, bigar3I huI mith (aka0) maithuna karanA, milAnA, coTa pahuMcAnA, prahAra krnaa| haalt| (samya0 125) teSAM ca mithyaatvmivvyvsthaa| 0samajhanA, jaannaa| AtmA kA ulaTApanA (samya0 154) AtmIyaM mithas (avya0) paraspara, Apasa meN| (jayo02/19) (samya0 sukhamanyajAtamiti yA vRtti, paratrAtmanastanmithyAtvamakapradaM nigaditaM muncedadAgI jnH|| (samya0 154) gupta rUpa se, eka dUsare se| (jayo0 5) yuddhe puna, azubhopayoga durabhiprAya kA nAma hai jo ki moha yAni pANDava kauravAbhyAM, mithaH kRte'pyantarameva taabhyaam| mithyAtva hai| (suda0 2/26) rAgAdi vikAra bhaav| (samya0 115) mithas (vi0) yugala, jodd'aa| zuddha jIvAdipadArthaviSaye viparIta zraddhAnaM mithyAtvam mithilaH (puM0) eka rAjA vishess| (sama0prA0jasa0TI0 95) mithilA (strI0) mithilA ngrii| (vIro0 14/9) mithyAtvakriyA (strI0) anya ke prati shrddhaan| mithunaM (napuM0) yugala, jor3A, dmptti| (jayo0 12/74) mithyAtvayogaH (puM0) azraddhAna kA yog| (samya0 3/24) 0maithuna, saMbhoga, sahavAsa! mithyAtva sevA (strI0) niSprayojana sevA, vyartha kI sevaa| mithunraashi| mithyAdavakara (vi0) mudhAdarI (jayo0 20/38) 0samAgama, sNgm| mithyAdazA (strI0) azraddhAna avsthaa| (samya0 37) mithunagata (vi0) samAgama ko prApta huaa| mithyAdarzanaM (napuM0) tattvoM ke viparIta shrddhaa| (samya0 57) mithunajAta (vi0) yugata utpatti vaalaa| mithyAdRzi (strI0) viparIta dRsstti| viparIta drshn| mithunabhAvaH (puM0) saMbhoga bhaav| 0samAgama, sNgm| mithyAdRSTiH (strI0) viparyaya dRSTi, alIka dRSTi, viparIta mithunarAziH (strI0) cakravAka, ckvaa| dRSTi, dosahita dRSTi, viparIta smjh| (samya068) 65) For Private and Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mithyAnekAntaH 843 mihiraH - doSa 3/20) tattvArthazraddhAna se viparIta dRsstti| mizraguNasthAnaM (napuM0) samyagmithyAtva prakRti yukta gunnsthaan| AptAgamaviSayazraddhArahita dRsstti| mizracAritraM (napuM0) kSAyopazamika caaritr| mithyAnekAntaH (puM0) tat-atat svabhAva se rahita vcn|| mizrajAta (vi0) mizrita rUpa se utpanna kiyA gayA, udgama mithyArtha (vi0) azraddhAnArtha, tattvArtha se viparIta bhAva vaale| mithyAvacanaM (napuM0) asatyArtha kthn| mizraNaM (napuM0) milAnA, gholnaa| mithyAvadaH (puM0) jhUTha pryog| mizrabhAvaH (puM0) sAGkarya bhaav| (jayo0 3/80) upazama aura mithyAzalyaH (puM0) samyaktva se bhinna ruci se viparIta shly| kSaya kA bhaav| ubhayAtmako mizraH kSINAkSINamadazaktikodravata mithyAzrutaM (napuM0) ajJAnatA sUcaka shrut| (ta0vA0 2/1) mithyopadezaH (puM0) pramAda yukta updesh| mizravacanaM (napuM0) bAdhita-abAdhita vacana, satya-mRSA vcn| mid (aka0) cikanA, snigdha honaa| mizrita (bhU0ka0kR0) milA huA, sNyukt| (muni0 11) pighlnaa| 0bar3hAyA huaa| omoTA honaa| mizrI (strI0) zarkarA, mizrI ti loka bhaassaayaam| (jayo030 sneha krnaa| middhaM (napuM0) tandrA, Alasya, sustii| miS (aka0) AMkha kholanA, jhpknaa| udaasiintaa| 0dekhnaa| 0jdd'naa| phullita honA, udaya honaa| 0mndtaa| miSaH (puM0) pratispardhA, prtidvNdvitaa| mind (aka0) cikanA, snigdha honaa| miSaM (napuM0) bahAnA, dhokhA, chadmaveSa, byAja (jayo0 14/47) minv (aka0) pUjA karanA, sammAna krnaa| chl| (jayo0 3/100) mil (aka0) milanA, sammilita honaa| 0jhUTha, asatya, alIka, mithyaa| sAtha honaa| miSTa (vi0) madhura, svaadisstt| (vIro0 4/62) ikaTThe honaa| mizrI (suda0 111) drAkSA, guDa, khaanndd| drAkSA guGaca 0sttnaa| khANDamatho sitA'pi mAdhuryamAyAti tdeklaapii| 0mukAbalA krnaa| (vIro019/9) saghana honaa| 0svAdiSTa, svAda yukt| ghaTita honaa| miSTatA (vi0) miitthaapn| milanaM (napuM0) milanA, samparka, mukAbalA karanA, bheNtt| / miSTaM (napuM0) miSThAnna, mitthaaii| milita (bhU0ka0kR0) ekatra huA, bheMTa kiyA gayA, Apasa meM | miSTabhASaNaM (napuM0) madhura vacana, mRdukathana, maadhurypuurnnbhaassnn| milA huaa| (jayo0 2/92) mizrita, smmilit| miSThAnnaM (napuM0) mitthaaii| (jayo0vR0 12/124) 0sandhiyukta, jor3A gyaa| mihU (saka0) gIlA karanA, tara karanA, chidd'knaa| milindaH (puM0) bhramara, bhauNraa| (samu0 1/4) ssttpd| (jayo0 ___0vIryapAta krnaa| 18/29) ali| 0bauddhadharma kA anuyAyI raajaa| mihikA (strI0) pAlA, him| milindakaH (puM0) eka sarpa vishess| mihiraH (puM0) suury| mi (saka0) milAnA, jor3anA, gholanA, bddh'aanaa| 0baadl| mizra (vi0) milA huA, gholA huA, saMyukta, mizrita, yukt| 0cndr| mizrakaH (puM0) sNvaahk| 0pvn| mizrakAla: (puM0) DAMsa-macchara yukta kaal| 0vRddha vykti| For Private and Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 844 mukta mI (saka0) vinAza karanA, mAra ddaalnaa| * atikramaNa karanA, ullaMghana krnaa| 0badalanA, parivartita krnaa| ghaTanA, kama krnaa| mIDha (bhU0ka0kR0) mUtrotsRSTi, pezAba kiyA gyaa| mInaH (puM0) machalI, jhss| (jayo0 21/61) (vIro0 4/49) mIna raashi| mInaketanaH (puM0) kaamdev| mInagandhA (strI0) srsvtii| mIna gandhikA (strI0) johar3a, plvl| mInaraGkaH (puM0) rAmaciraiyA, eka zikArI pkssii| mInaraH (puM0) samudrI daanv| mIma (saka0) jAnA, phuNcnaa| 0zabda krnaa| mImAMsakaH (puM0) mImAMsakadarzana pkssvaalaa| eka vicAraka kumArila bhtttt| (vIro0 10/77) anusndhaankrtaa| 0priikssk| (10/77) mImAMsakamataH (puM0) mImAMsaka nAmaka vicaark| mImAMsA (strI0) gahana ciMtana, gambhIra vicAra, parIkSaNa, anusaMdha n| uttaramImAMsA aura brhmmiimaaNsaa| mIraH (puM0) smudr| 0sImA, hd| (samya0 46) mIro'bdhi-zaila-nIreSu iti vizva (vIro0 1/5) samulvaNe yasya yazaH zarIre nimaJjanatrAsavazena miire| (jayo0 1/33) mIla (saka0) 0mUMdanA, 0DhaMkanA, 0baMda karanA, unmIlita honaa| muAnA, antardhAna honaa| mIlanaM (napuM0) jhapakanA, baMda honA, jhapakI AnA, alasita honaa| mIlanakeli (strI0) dRGmIlana kriidd'aa| AMkha baMda hone kI kriidd'aa| mIlanakelau locanotpale saMdadhAra prinnaamkomle| (jayo0 22/69) mIlita (bhU0ka0kR0) jhapakI huI, banda huI, alasAI huii| __0adhakhulI, ojhala huii| mIv (aka0) jAnA, pahuMcanA, moTA honaa| mIvaraH (puM0) senAnAyaka, senApati, senaadhykss| mIvA (strI0) [mI+van] keMcuA, aNtrkiitt| 0vaayu| muH (puM0) bndhn| 0jakar3anA, sNyukt| mokss| 0mukt| mukandakaH (puM0) pyaaj| mukAraH (puM0) mukArarahitenAmunA mukhen| (jayo0 11/70) mukuH (strI0) [muc+ku] mukti, mokss| chuuttnaa| mukuTaM (napuM0) [muk+uTan] mukuTa, mora, tAja, kirITa (suda0 1/11) shikhaa| 0zikhara, kuutt| corii| parvata shrRNkhlaa| mukuTamaNi (strI0) siramora, shikhr| kirITa mnni| mukuTasthAnaM (napuM0) avtNspd| (jayo0vR0 1/97) mukundaH (puM0) [mukum+dAti dA+ka] 0kRSNa, vissnnu| 0paaraa| mUlyavAna ptthr| mukundaguNaH (puM0) zrIkRSNa sdRshgunn| (jayo0 18/12) mukuraH (puM0) [muk+urac] 0darpaNa, shiishaa| (jayo0 2/154) (vIro0 15/95) 0klii| kumhAra ke cAka kA ddNddaa| (jayo0 3/75) maulasiri tru| mukulaH (puM0) [muMca+ulak] kuDamala (jayo0 17/13) 0klii| shriir| 0aatmaa| mukulaM (napuM0) klii| mukulapANipuTaH (puM0) korkhstputt| (vIro0 6/34) mukulita (vi0) [mukula+itac] kalI yukta ardha praphullita, (jayo0 1/100) kuDmalita (jayo0 12/01) AdhA khilA huaa| (dayo0 75) mukulopamA (strI0) kalI kI upmaa| muMca kuMcu laatiiti| mukuSThaH (puM0) [muku+sthA ka] lobiyA, motth| mukta (bhU0ka0kR0) mukti, mokss| taddarzana jJAna-cAritrabheda, praNIyate pUrNatayA myedN| mukteH svarUpaM parathA tadadhvAyato'bhya dhItA khalu tIrthakRd vaak| (samya0 5) dUra, chUTA huA-'rAga-dveSa-vibhAva-mukta'1 (samya0 41) chor3anA, tyAga krnaa| (suda02/20) mokSa (jayo02/22) For Private and Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muktagata 845 muktiH sNsaaraatiit| (jayo0vR0 11/88) 0kRtsna, vinivRtt| (jayo0vR0 1/22) 0grantha primukt| - muktagata (vi0) mukti ko praapt| 0chUTA huaa| muktajanman (vi0) janma rhit| muktajarA (vi0) bur3hApA rhit| muktajAti (vi0) utpatti rhit| muktacAritra (vi0) cAritra vihiin| muktatapa (vi0) tapa rhit| muktadAna (vi0) dAna rhit| muktadoSa (vi0) doSa prihiin| muktadhana (vi0) nirdhana, dridr| muktadharma (vi0) dharma se vimukh| muktadhAma (vi0) sthAna se pre| muktadhairya (vi0) dhIratA se vimukt| muktavidhi (vi0) sampatti vihiin| muktapApa (vi0) pApa pritykt| muktaphala (vi0) phala vihiin| muktabhAva (vi0) bhAva rhit| muktamoha (vi0) htmoh| 0kSINamoha, mohrhit| muktaratnatraya (vi0) ratnatraya se pRthak huaa| muktaroga (vi0) niroga huA, svasthA muktavasana (vi0) vastra vihiin| muktazIla (vi0) siddhAnta rhit| muktasamyaktva (vi0) samyaktva rhit| muktA (vi0) [mukta+TAp] motii| 0vezyA praannikaa| gajamuktA (jayo0 6/59) mAlA (suda0 2/20) kilAMzikavAzviti tena muktA mahAzayenApi suvRttmuktaa| (suda0 2/20) muktAkalazaH (puM0) muktA rUpa klsh| (jayo0 3/79) muktAkalApaH (puM0) motiyoM kA haar| muktAgAra (vi0) AgAra rahita, ghara se vihIna, beghr| nirgrnth| muktAgAraH (puM0) muktA smuuh| motiyoM kI maalaa| muktAguNaH (puM0) motiyoM kA haar| muktAjAlaM (napuM0) motiyoM kI ldd'ii| muktAtmakatA (vi0) muktapane ko prApta AtmA vaalaa| (suda0 122) muktAtma-bhAvaH (puM0) paramAtma bhaav| (suda0 2/42) muktAdAman (napuM0) motiyoM kA haar| muktAdivarNavazaH (puM0) motiyoM ke varNa ke vshiibhuut| (6/108) muktApuSpaH (puM0) cmelii| muktAphalaM (napuM0) motI, mauktik| (jayo0vR0 3/75) (suda0 2/16) saJjAtAni manoharANi zatazo muktAphalAni svym| (jayo0 3/93) motiyoM kA phuul| 0siitaaphl| kumhdd'aa| 0kpuur| muktAphalatva (vi0) mauktikpnaa| suvRttabhAvena samullasantaH muktAphalatvaM prtipaadyntH| muktAparityakto, niSphalatA, (jayo0 6/88) (vIro0 1/14) muktaM ca tadaphalatvaM ca tanmuktA phalatvaM sphltvm| (vIro0vR0 1/14) muktAphalatA dekho uupr| muktAbIjaH (puM0) motI rUpa biij| (jayo0 6/80) muktAmaNiH (strI0) motii| muktAmaya (vi0) mauktika prcurtaa| (jayo0 6/58) muktAmAlA (strI0) mauktika srk| (jayo0 17/50) muktAlatA (strI0) motiyoM kI maalaa| muktAlayaH (puM0) siddhaaly| (jayo0 22/63) muktAnAM nirvRtAnAmAlayaM (jayovR0 22/63) muktAsthAna (muktAnAM hAragatAnAM mauktikAnAmAlayo babhUva' (jayo0vR0 22/63) muktAvaliH (strI0) motiyoM kA hAra, mauktika srk| (jayo0 17/49) muktAmrakt (strI0) motiyoM kI maalaa| muktAzuktiH (strI0) muktA vAlI siip| muktAsthAnaM (napuM0) motiyoM kA ghoNghaa| muktAhAraH (puM0) upavAsa, AhAra nahIM krnaa| 'muktaH AhAro'zanaM yena tasya bhavaH' (jayo0 28/8) motiyoM kA hAra-muktAnAM mauktikAnAM hAro yasya tasya bhAvaH' (jayo0 2848) muktiH (strI0) 0pAramArthika sukh| (jayo0 26/106) 0janma-maraNa kA abhaav| (samya0 1/3) atiindriysuukti| (jayo0 4/34) 0 yuktimeti puruSo yadi muktimnycituN| (jayo0 4/34) 0durbhAva jItane kA prytn| For Private and Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muktikAraNaM 846 mukhavilaNThikA vastutastu mada-mAtsaryAdyAH zatravo'Ggina iti prtipaadyaaH| tajjamAya matimAn dhRtayuktiristu saiva samprati muktiH|| (suda0 110) mokss-nirvaann| (jayo0 2/38) ziva, klyaann| (jayo0vR0 1/33) 0 chuTakArA, unmuktatA, vimocana, muMcana, chUTanA, mocn| 0kholanA, chor3anA, svataMtra krnaa| tRSNA viccheda, lobhaabhaav| viSaya sNym| muktikAraNaM (napuM0) chUTane kA kaarnn| muktigata (vi0) mokSa ko prApta huaa| muktidAyinI (vi0) mokssprdaa| jagataH saMsArAn muktiM dadAtIti muktidAyinI mokssprdaa'sti| (jayo0 2/38) muktidhAma (napuM0) moksssthaan| muktinagarI (strI0) moksspurii| (vIro0 21/2) muktipAtraH (puM0) mukti kA adhikaarii| muktiphalaM (napuM0) mokssphl| muktibhAvaH (puM0) mokSa bhaav| muktimArgaH (puM0) moksspth| muktiyogaH (puM0) mukti kA sNyog| muktilakSmI (strI0) shivshrii| (jayo07 1/13) mokSalakSmI nirvRtti| (suda0 113) mukti hetu (vi0) mukti kA kaarnn| (vIro0 11/6) muktopamA (strI0) muktA sdRsh| (suda0 71) muktvA (avya0) [muc+ktvA] parityAga karake, chodd'kr| mukhaM (napuM0) [khan+ac Dit dhAtoH pUrva muc ca] muMha, lapana, vdn| (jayo0vR0 13/5, suda0 2 / 8) Anana (suda0 102) 'striyA mukhaM padmarukhaM bruvANA' (suda0 102) 0ceharA, mukhmnnddl| agrabhAga, purobhAga, Age kA hissaa| 0pradhAna, agrnnii| 0pramukha, mukhy| 'zrAddhatarpaNamukhA smuddhtaa'| (jayo0 2/88) dharma-karmaNi mukhaM gRhIzituH (jayo0 2/91) praarmbh| devapUjanamanarthasUdanaM prAyazo mukhamivApyate dinm| (jayo0 2/23) mukhakamalaM (napuM0) kamala sadRza mukh| mukhakAnti (strI0) mukha prabhA, muMha kI aabhaa| mukhakhuraH (puM0) daaNt| mukhagaMdhaH (puM0) mukha kI durgndh| mukhagandhakaH (puM0) pyaaj| mukhacandraH (puM0) candra ke samAna mukh| mukhacapala (vi0) bAcAla, baatuunii| mukhapeTikA (strI0) mukha para cpt| mukhacIriH (strI0) jihva, jiibh| mukhajaH (puM0) braahmnn| vipr| mukhatA (vi0) mukha ruuptaa| (jayo0 1/54) mukhadUSaNaM (napuM0) pyaaj| mukhadUSikA (strI0) muhaasaa| mukhanirIkSakaH (puM0) AlasI, susta, udAsIna, khinna vykti| | mukhanivAsinI (satrI0) srsvtii| mukhapaTaH (puM0) cUMghaTa, prdaa| mukhapiNDaH (puM0) grAsa, kaur| mukhapUraNaM (napuM0) mukha bhrnaa| mukhaprasAdaH (puM0) prasannavadana, prsnnmudraa| mukhapriyaH (puM0) sNtraa| mukhabaMdhaH (puM0) bhUmikA, prstaavnaa| mukhabaMdhanaM (napuM0) bhuumikaa| mukhabhAsA (strI0) mukha kaanti| mukhabhUSaNaM (napuM0) pAna khaanaa| tAmbUla, ilAyacI, sauMpha, ___ lavaMga Adi kA paan| 0mukhvaas| mukhabhedaH (puM0) vikRta bdn| mukhamadhu (vi0) miSTa bhaassii| mukhamArjanaM (napuM0) muMha dhonaa| mukhamaNDalaM (napuM0) bdn| (dayo059) aanndesh| (jayo05/8) mukhamaNDanaM (napuM0) muMha kI shobhaa| (jayo0 22/54) mukhamudraNaM (napuM0) maun| (jayo0 1/111) mukhara (vi0) bAcAla, baatuunii| mukharikA (strI0) mukharI, blgaa| mukharitaM (vi0) [mukhara+itac] kolaahlpuurnn| mukharogahRt (vi0) mukha roga ko naSTa karane vaalii| Namo ghoratavANaM (jayo0 19/74) mukhavantraNaM (napuM0) valgA, lagAma kI rssii| mukhavallabhaH (puM0) anAra kA pedd'| mukhavAdyaM (napuM0) phUMka mArakara bAjA bjaanaa| mukhavAsaH (puM0) muMkha kI gandha, mukhbhuussnn| mukhavilaNThikA (strI0) bkrii| For Private and Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukhavyAdAnaM 847 mukhavyAdAnaM (napuM0) muMha phAr3anA, muMha kholnaa| mukhazapha (vi0) gAlI dene vaalaa| mukhazuddhi (strI0) muMha dhonaa| mukhazrI (strI0) mukha kA sauMdarya, aannkaanti| (jayo0 6/129) 'mukhazriyaH steyinamaindavantu' (vIro0 4/22) mukhasukhaM (napuM0) uccAraNa kI suvidhA, dhvnyaatksukh| mukhasuram (napuM0) hoMThoM kI traavtt| mukhAgniH (strI0) dAvAnala, yajJIya agni| mukhAnilaH (puM0) mukha para agni denA, zava para agni lgaanaa| mukhAbja (napuM0) kamala rUpI mukha, kamala ke samAna mukh| (suda0 2/28, jayo0 10/70) mukhAmbujaM (napuM0) dekho uupr| mukh-kml| mukhAmbhojavatI (strI0) mukha kamalavatI, kamala ke mukha vAlI strii| (suda0 2/7) mukhAmbhoruhaH (puM0) namramukhI, kmlmukhii| (jayo0 16/43) mukha kI mauntaa| (jayo0 5/101) mukhAraviMdaM (napuM0) vktrpdm| (jayo0 23/5) kamala rUpI mukha, kamala sadRza mukh| mukhAsavaH (puM0) adhraamRt| mukhAmrAva: (puM0) dhuMka, laar| mukhendu (strI0) candra mukh| mukholkA (strI0) daavaanl| mukhya (vi0) [mukhe Adau bhavaH-yat] 0mukha se smbNdhit| mukhya, pradhAna, pramukha, prathama 0aadi| uttama, acchaa| (samya0 84) mukhyaH (puM0) netA, pthprdrshk| mukhyaM (napuM0) dhArmika kaary| mukhyacAndraH (puM0) cAndramAsa kI prdhaantaa| mukhyanRpaH (puM0) sarvapramukha raajaa| mukhyamantrin (puM0) rAjya kA pramukha mntrii| mugdha (vi0) mUrchita, mohita huaa| saMlIna (jayo0 23/ suda0 85) * prItiyukta, AsaktijanakA 0suMdara, priya, manohara, kaant| 0sarala, bholaa-bhaalaa| mugdhagata (vi0) mUrchita huaa| mugdhajAta (vi0) prIti ko utpanna huaa| mugdhatA (vi0) mUDhatA, muurkhtaa| prItibhAva yukt| (jayovR0 15/95) mugdhabhAvaH (puM0) mUrchA bhAva, saadgii| mugdhabuddhiH (strI0) jar3a buddhi, muuddhmti| mugdhA (strI0) vidussii| (jayo0 24) ati suMdarI strii| (jayo0 11/83) nAyikA vishess| priyaa| dugdhIkRte'sya mugdhe yshsaa| mugdhikA (strI0) bAlavayaskA (jayo012/19) (jayo0 6/37) mugdhIyate-mohita ho rahA hai| (jayo0 11/98) mugdhottamA (strI0) viduSI, muurkhshiromnniruupaa| (jayo0 11/83) muc (saka0) dhokhA denA, ThaganA, vNcnaa| muJca (saka0) tyAganA, chor3anA, muzcet (samya0154, suda080) alaga rakhanA, pRthak krnaa| 0 pheMkanA, DAlanA, udd'elnaa| TapakAnA, giraanaa| nikAlanA, bAhara krnaa| pradAna karanA, anudAna denaa| uccAraNa karanA, bolanA, khnaa| utsarga krnaa| unmukta karanA, DAla denaa| 0 uddhAra karanA, suljhaanaa| mucakaH (puM0) laakh| mucukundaH (puM0) eka vRkSa vishess| 0eka rAjA kA naam| muciraH (puM0) [muJc+kirac] 0dev| 0gunn| 0vaayu| mucilindaH (puM0) tilpussp| mucuTI (strI0) aMguliyAM caaNttnaa| muJcita (vi0) parityakta, chor3A gyaa| (jayo0 14/94) mujjha (saka0) chor3anA, tyaagnaa| (jayo0 12/22) muJja (saka0) sApha karanA, svaccha karanA, nirmala krnaa| muJjaH (puM0) [muJ+ac] 0muJja nAmaka ghaas| muMja sjaa| muJjakezaH (puM0) shiv| vissnnu| muJjaraM (napuM0) [muJ+aran] kamala kI jdd'| mud (saka0) kucalanA, tor3anA, pIsanA, cUrA krnaa| 0kalaMkita karanA, nindA krnaa| For Private and Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muNa 848 mudraNaM muNa (aka0) pratijJA krnaa| muSTa (saka0) kucalanA, piisnaa| muND (saka0) mUr3anA, kSaurakarma krnaa| 0kucalanA, piisnaa| muND (aka0) dduubnaa| muNDa (vi0) [muND+ac] 0mur3A huA, chAMTA huaa| kuNThita, adhama, niic| muNDaH (puM0) sirmudd'aa| (muni0 39) naaii| 0mastakA 0per3a kA tnaa| muNDaM (napuM0) lohaa| muNDakaH (puM0) nAI 0kssaurkrmii| muNDaphala: (puM0) naariyl| muNDanaM (napuM0) sira munnddaa| (muni0 33) muNDalohA (napuM0) lohaa| muNDazAli (strI0) eka prakAra kA dhaan| muNDita (bhU0ka0kR0) [muND+kta] muMDA huA, kSurita, chATA gyaa| muNDitaM (napuM0) lohaa| muNDin (puM0) [muNDa+ini] naaii| mutkaraH (vi0) prsnntaadaayk| (jayo0 11/43) muttalaH (puM0) mittttii| (suda0 92) mud (saka0) gholanA, milaanaa| svaccha karanA, sApha krnaa| nirmala karanA, dhonaa| mud (aka0) prasanna honA, khuza honA, harSita honaa| (mumude (suda0 2/50) pramoda honA (suda0 2/18) kRpAGkarAH santu satAM yathaiva khalasya lezo'pi mude sdaiv| (suda01/9) muda (strI0) harSa, khuzI, prsnn| (jayo0 ) tasminnivAsI samabhUnmudA sa zrIzreSThivaryo vRSabhasya daasH| (suda0 2/1) priiti| (jayo0 3/21) mudaGkaraH (puM0) harSa snyjaat| (jayo0 21/4) mudaJcabhAvaH (puM0) harSa bhaav| (jayo0 17/46) mudaJcanaM (napuM0) harSa bhaav| (jayo0 12/57) mudanvayI (vi0) prasannatA yukt| (jayo0 26/42) mudabandhu (vi0) mudo harSasya abandhuH pramAda rahita malinameva jaayt| (jayo0 6/95) abandhu rahita, mlin| mudapaH (puM0) hrss| (suda0 2/28) 0AnaMda, prsnntaa| mudazru (vi0) prasannatA ke AMsuoM shit| harSAyU (jayo0 6/130) mudasthala (vi0) yogya sthAna shit| (vIro0 14/15) mudA (strI0) 0harSa, khuza, AnaMda, prIti prasanna (su01/7) mudAdarapadaM (napuM0) harSa sammAna sthaan| (jayo0 5/67) mudAlambita (vi0) hrssaavlmbit| (jayo0 11481) mudita (bhU0ka0kR). [mud bhAve kvip mukta kta] harSita (jayo0 4/29) prasanna, AnaMdita, khush| (jayo0 3/93) muditA (vi0) prasanna ruupaa| (jayo0 5/59) mudindarA (strI0) puNya rUpa lakSmI, harSa lkssmii| (suda0 1/12) mudindirAmaGgala dIpakalpa: samasti mastiSkavatAM sujalpaH / (suda0 1/12) mudiraH (puM0) [mud+kirac] 'mudaM harSamIrayati prerayatIti mudiro megha iva' (jayo0 3/92) megha, baadl| prema, harSa, baadl| (jayo0 12/49) premI, kaamaaskt| meNddhk| mudI (strI0) [muha+ka-DIS] jyotsnA, caaNdnii| mudIkSy (aka0) prApta honaa| mudIkSyate (suda0 2/129) mudIrita (vi0) premAnanda janita, pUjana karatA huaa| (suda0 3/34) mudA pramodenerite preryamANo sati (jayo0 12/66) mudupAyana (vi0) DAlA gyaa| mudevopAyanaM mutpUrvakaM vopAyanam' ___ (jayo0 12/69) mudgaH (puM0) mUMga, lobiyaa| (vIro0 17/33) 0DhakanA, aavrnn| mudagaraH (puM0) [mudaM girati-gR+ac] 0hathaur3A, ghana (jayo0vR0 7/80) maugarI, gadA, eka astra vishess| mudgalaH (puM0) [mudaga+lA+ka] eka prakAra kI ghaaNs| mudgabhuj (puM0) ghodd'aa| muddaSTaH (puM0) muuNg| muvatI (vi0) prmodinii| (suda0 87) 0hrssaa| mudvApI (vi0) harSita, khuza, prsnn| (suda0 109) mudraNaM (napuM0) [mud+rA+lyuTa] muhara lagAnA, mudrAMkita krnaa| (suda0 124) 0 chApanA, cihnita karanA, banda krnaa| For Private and Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mudraNA 849 mumukSA munidharma (puM0) sAdhudharma, mahAvratAdi pAlana kA dhrm| munidhAmaH (puM0) sAdhuoM kA ekAnta sthaan| upAzraya, upAsanA sthalA muninandaH (puM0) muniyoM kA aanNd| 0zramaNa svbhaav| muninAthaH (puM0) AcArya, muni samUha kA prmukh| (jayo0 1/82) vyatIzvara, muniishvr| muninAyakaH (puM0) AcArya vyatipati (jayo0 1/94) (jayo vR0 3/45) gaNi, vytiishvr| mudipadaM (napuM0) saadhupd| 0shrmnnaacrnn| munipAdaH (puM0) sAdhu ke crnn| munipuMgavaH (puM0) pramukha muni, zreSTha muni, mahAvrata kI anupAlanA meM kushl| munibAMdhava (vi0) mahAvrata rUpa mitra, smtaa| munibhAva (puM0) sAdhu bhaav| munimanoraJjanAzIti (strI0) AcArya jJAnasAgara kI racanA, jisameM 80 zlokoM meM muniyoM ke guNoM kA guNagAna kiyA gayA hai| mudraNA (strI0) mudritAvasthA, muurchaa| (jayo0vR0 18/19) mudraya (aka0) aMkita karanA, cihnita karanA, muhara lagAnA-mudra yati (jayo0vR0 6/55) DhakanA, muuNdnaa| mudrA (strI0) [mud+ra+TAp] chavi, prasannacitta bhAva (suda0 2/33) sumAnasasyAtha vizAMvarasya mudrA vibhinnA'sya sroruhsy| (suda0 33) aakRti| (suda0 3/40) muhara, chApa, cihn| 0padaka, pratibhA cihn| mudrA, sikkaa| 0praveza patrA banda karanA, muuNdnaa| mudrAgata (vi0) praveza ko prApta huaa| mudrAdhAraka (vi0) prasannatA dhAraNa karane vaalaa| (jayo0 12/54) mudrikA (strI0) [mudrA+kan+TAp] aNguutthii| (samu0 3/43) mudrita (vi0) [mudrA+itac] cihnita, aMkita, mudrita huaa| mudritanetraM (napuM0) nimiilitaakss| (jayo0vR0 13/108) mudritapatraM (napuM0) chApa yukta ptr| mudritapadakaM (napuM0) pratibhA pdk| rajata-svarNa Adi pdk| mudritabhAvaH (puM0) chipe hue bhaav| mudhA (avya0) vyartha, nisspryojn| (jayo0 8487) viruddh| (jayo0 7/10) galatarIti se, mithyArUpa se| mudhAdarI (strI0) mithyAdara, unmArga caarit| (jayo0 20/28) muniH (puM0) [man+in-uccai manute jAnAti ya] 0RSi, santa, zramaNa, saadhu| (suda0 2/41) yti| bhUyAnmaunimanau bhavokti vibhavAdasmAnmuni syAttadAtmAnaM samprati sAdha yetsvayamitaH samarthaH sdaa| durbhAvaM prayateta rodbhumitiyo raudra tathAta yati: nAmyenaiva nazemuvIza punarapyeSA'sti me smmtiH| (muni0 32) yogI, varNI, tapasvI, ni:spRhii| (samya0142, muni033) nirganthA (samya0 142) (suda0 4/16) 0manyatemanute vA muniH / (jaina0la0 927) municaryA (strI0) bhraamriivRtti| (jayo0 23/46) munijanaH (puM0) sAdhu smuuh| (jayo0vR0 1/22) munitva (vi0) sAdhutva, saadhupnaa| (suda0 3/25) munidarzanaM (napuM0) sAdhuzraddhA, zramaNa darzana, yati kA dekhnaa| | munimanoraJcanaM taavdidmnyjnm| mohijana ckssussordu:khbhrmnyjnm|| zrI jinendrorUpAzrayatu skhnyjnm| bhAvanAdhInabhaktyA pratItaM jnm|| (muni vR0 34) munirAT (puM0) muniraaj| (suda0 100) (bhakti0 21) siMhacandramunirAT caramesagrIvakeSvajani nAma suresh| (samu04/16) 0yogibhuup| (bhakti0 29) 0aacaary| munirAja dekho uupr| munivaraH (puM0) munipuMgava, zreSTha muni| (suda0 4/2) punizcaryA (strI0) sAdhucaryA, shrmnncryaa| (dayo0 114) munisuvrataH (strI0) munisuvratanAtha tiirthNkr| (bhakti0 19) jainadharma ke bIsaveM tiirthNkr| munIndraH (puM0) AcArya, munira, muniraaj| (suda0 2/25) munIzaH (puM0) munivara, AcArya, ytivr| (suda0 2/33) munIza! saccArucakoracandramastamo'ntarucchettu mutaadbhryaamn| bhavAmvudyau pota ivottama! prabho! nivedanaM me natipUrvakaM ca bho| (samu0 4/20) mumukSavargaH (puM0) paramArtha icchuk| (bhakti0 11) mukti ke cAhane vaalaa| mumukSA (strI0) [moktumicchA muc+san+a+TApa] mokSa kI abhilaassaa| For Private and Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mumukSu 850 muSTindhayaH mumukSu (vi0) [muc+san+u] mokSa pAne kA icchuka, 0adhyAtma mArga kA abhilASI, paramArtha patha kA icchuk| mokssaabhilaassii| (bhakti0 5) (jayo0 10/118) mumukSuH (puM0) yati, RSi, muni, tpsvii| mumukhAsavaH (puM0) aspssttvaannii| (jayo0 15/50) mumucAnaH (puM0) megha, baadl| mumUrSA (strI0) marane kI icchaa| mumUrSu (vi0) maraNAdhIna, antasamaya yukt| mur (saka0) gheranA, antarvRta karanA, parivRtta karanA, bajAnA, murriickaar| (jayo0 12/76) muraH (puM0) eka raaksss| (vIro0 17/42) muraM (napuM0) gherA, pridhi| murajit (puM0) kRssnn| murabhid (puM0) kRssnn| murabhedaka kRssnn| muramardanaH (puM0) kRssnn| murajaH (puM0) [murAt veSTanAt jAyate jana+Da] mRdNg| (jayo0 12/78) murajabandhaH (puM0) kisI bhI zloka ko muraja ke rUpa meM prastuta krnaa| murajaphalaH (puM0) kaTahala kA phl| murajA (strI0) eka bar3A ddhol| murandalA (strI0) narmadA ndii| muralA (strI0) nadI vishess| muralI (strI0) [mura+lA+ka+GIS] bAMsurI, veNu, vNshii| (suda0 1/34) muralIdharaH (puM0) kRssnn| murAriH (puM0) kRSNa, naaraaynn| (jayo0 14/66) aho jarAsandha karottaraiH zarairmurArirAsItsvayamakSato vraiH| (vIro0 17/42) murIkRt (puM0) muramurI nAmaka raaksss| amuro muraH sampadyamAnaH kRt iti murIkRte muraakhyraakssssdRshiikRt| (jayo0 9/80) mUrcha (aka0) mUrchita honA, behoza honaa| hasati rauti ca mUcchati vepte| (jayo0 25/71) unmatta honA, aceta honaa| (mumUrccha-jayo0 23/10) uganA, bddh'naa| 0saghana honA, chA jaanaa| mUrchA (strI0) mudritadazA, mudraNAvasthA, miragI rog| (jayo0 18/19) murmuraH (puM0) tuSAgni, kSArayukta agni, suuryaashv| (jayo0 21/10) murmura sUryaturage tuSa bahrau iti vi| mUrva (saka0) bAMdhanA, ksnaa| muzalI (strI0) muuslii| (jayo0 5/78) muzalaH (puM0) mUsala (jayo0 2/115, dayo83) daNDa, dhanuSa, guNa nAlikA, akSA muSa (saka0) curAnA, lUTanA, DAkA DAlanA, apaharaNa krnaa| 0grahaNa karanA, chipaanaa| (vIro0 18/25) 0bcaanaa| (jayo0 muSNati) lubhAnA, prabhAvita krnaa| 0coTa phuNcaanaa| 0tor3anA, bhaMjita krnaa| (jayo0 1/9) muSaka: (puM0) cuuhaa| muSita (bhU0ka0kR0) [muS+kta] chipaayaa| (vIro0 18/26) lUTA gayA, curAyA gyaa| 0apaharaNa kiyA gayA, ThagA gyaa| muSitakaM (napuM0) [muSita kan] curAI huI smptti| muSkaH (puM0) [muS+kak] aNDakoSa, potaa| rAzi, Dhera, samuccaya, samudAya, samUha, sNgh| 0primaann| muSkadezaH (puM0) aNDakoSa kA sthaan| muSkazUnyaH (puM0) hijdd'aa| muSkazodhaH (puM0) aNDakoSa kI suujn| muSTa (bhU0ka0kR0) [muS+kta] curAyA huaa| muSTaM (napuM0) curAI huI smptti| muSTiH (napuM0) muTThI, bhIMcA huA haath| (jayo0 16/46) muSTighAtaH (puM0) mukke se prahAra, mukkoM kI maar| (dayo018) muSTidezaH (puM0) dhanuSa ke bIca kA bhaag| muSTidyUtaM (napuM0) juAM, dyUta kriidd'aa| muSTipAtaH (puM0) mukkebaajii| muSTiprahAraH (puM0) dekho uupr| 0muSTi yuddh| muSTibandhaH (puM0) muTThI baaNdhnaa| muSTiyuddhaM (napuM0) mukkebAjI, cuuNsebaajii| muSTi saMvAhya (vi0) muTThI meM pakar3ane yogya talavArArmuSTinA grhnnyogymsi| (jayo0 17/71) muSTi graahy| muSTikaH (puM0) sunaar| hAthoM kI vizeSa sthiti| muSTikaM (napuM0) mukkebaajii| muSTikA (strI0) mutttthii| muSTindhayaH (puM0) bAlaka, shishu| For Private and Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muSTImuSTi 851 maThaH vA muSTImuSTi (avya0) mukkebaajii| muSThakaH (puM0) rAI, kAlI srsoN| mus (saka0) phAr3anA, vidIrNa karanA, khaNDa krnaa| musalaH (puM0) muusl| mudgr| 0gdaa| musalamAnaH (puM0) eka jAti vizeSa, jo 'allAha' para zraddhA rakhate haiN| musalamAnatA (vi0) muslmaanpnaa| (jayo0 28/23) musalAmusali (avya0) mUsala se lar3anA, gadA se ldd'naa| musalya (vi0) musala+yat] mUsala se cUra-cUra karane vaalaa| musasAyaka-bhAjaH (puM0) kaamdev| must (saka0) 0ikaTThA karanA, 0Dhera lagAnA, 0saMgraha karanA, saMcaya krnaa| mustaH (puM0) mothA ghAsa musraM (napuM0) [mus+rak] muslii| aaNsuu| muha (aka0) muAnA, mUrchita honaa| aceta honA, behoza honaa| udvigna honA, ghbraanaa| mohita honA, mugdha honaa| asta vyasta karanA, udvigna honaa| muhira (vi0) [muha+kirac] ajJAnI, mUrkha, jdd'| muhiraH (puM0) kaamdev| muharapi (avya0) phira bhii| (vIro0 4/41) muhurmati (vi0) primlit| (jayo0 14/41) muhureva (avya0) bhUyo bhUyo (jayo0 10/23) muhastra (avya0) yahAM baar-baar| (suda0 128) muhas (avya0) bahudhA, lagAtAra, niraMtara, bAra bAra, bhut| (suda0 4/22) muhurmuhuH (avya0) baar-baar| (hita0 58, dayo0 14) pauna puNyena (vIro0 4/21) muhurvacas (napuM0) piSTapeSaNa, punrukti| muhuHstavaH (puM0) bAra bAra stvn| (jayo0 17/23) muhUrtaH (puM0) eka kSaNa, alpAMza, muhUrta (napuM0) nimiss| (samya0 49) 0ekakSaNa, alpkaal| muhUrtakAlaH (puM0) thor3A smy| ar3atAlIsa minaTa kA smy| do nAlikAoM kA eka muhuurt| sattara lavoM kA eka muhuurt| muhUrtakaH (puM0) nimiSa, kssnn| mU (saka0) bAMdhanA, jakar3anA, ksnaa| mUka (vi0) [m+kak] gUMgA, maun| mukharIpane se rahita, vAk shuuny| becArA, dIna, duHkhii| mUkaH (puM0) guuNgaa| becArA, diin| (jayo0 17/32) mchlii| mUkatvapariNatiH (strI0) mudraNA, mauna bhAva, maunvRtti| (jayo0 5/101) mUkabhAvaH (puM0) muukprinnti| (vIro0 14/38) mUkayantI (varta0kR0) tUSNIM kurvantI-cupa karatI huii| (jayo0 18/109) mUkiman (puM0) [mUka+imanic] gUMgApana, mUkatA, cuppii| mUkIbhAvaH (puM0) mukhmudrnn| (jayo0vR0 11/50) 0maun| mUDha (bhU0ka0kR0) [muha+kta] 0mohaacchnn| (jayo0 23/60) 0vyAkula, udvigna, vihvalA (suda0 102) 0bhrAnta, bhramapUrNa, pratADita, viclit| 0apkvjnmaa| saMzayotpAdakA mUDhaH (puM0) mUrkha, buddha, matihIna, ajJAnI puruss| (samya0 116) mUDhagarbhaH (puM0) mRta grbh| mUDhagata (vi0) mUrkhatA ko praapt| mUDhacetas (vi0) mUrkha, buddhihiin| mUDhajanaH (puM0) mUrkha puruSa, ajnyaanii| mUDhajAtiH (strI0) mUrkhatA kI utptti| mUDhatA (vi0) mugdhatA, Asakti bhaavnaa| (jayo0 15/95) dayitAhatasya manasaH samAturaiH parimUDhahAmiva gateH purA nraiH| (jayo0 15/95) mUDhadhI (strI0) mUrkha, jar3abuddhi, matihIna vyakti, mohI vykti| etatprAkRtika dRzyamaniSTaM neSTamityApi kintu rAgAcca roSAcca tathA vAJchati muuddhdhiiH| (hita0 59) mUDhabuddhi (strI0) mUrkha, jar3abuddhi, sIdhA-sAdA, nirbuddhi| mUDhamati (strI0) mUrkha, jar3abuddhi, mtihiin| mUDhamaNa (vi0) vicAra hiin| (jayo0 25/83) mUDhasattva (vi0) mohit| 0ajnyaanii| mUDhahIna (vi0) mUrkhatA rahita, jnyaanii| mUThaH (puM0) pungkh| (jayo010 24/108) For Private and Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUta 852 mUrdhakarNI mUta (vi0) [mU+kta] bAMdhA huaa| behozI acetAvasthA (jayo0 18/26) mUtraM (napuM0) [mUtra+lyuTa] mUta, peshaab| (suda0 101) indriya vissyaaskti| mUtrakRcchaM (napuM0) mUtra pIr3A, mUtrarakSaNa, bUMda-bUMda mUtra girnaa| mUrchAgata (vi0) aceta huaa| mUtrakozaH (puM0) aNDakoza, potaa| mUrchAbhAvaH (strI0) Asakti bhAva, mugdhatAbhAva, mohbhaav| mUtrakSayaH (puM0) muutrkssrnn| mUrchAla (vi0) [mUrchA+lac] aceta, cetanArahita, behosh| mUtrakSaraNaM (napuM0) mUtrakSaya, bUMda-bUMda mUtra aanaa| mucchita (bhU0ka0kR0) [mUrchA jAtaH asya] 0behoza, saMjJAhIna, mUtrajaTharaH (puM0) mUtra rukane se peTa meM pIr3A honaa| * muutrrog| aceta huaa| mUtradoSaH (puM0) mUtra sambaMdhI rog| mUrkha, jar3a, muuddh| mUtranirodhaH (puM0) mUtra ruknaa| pracaNDa kiyA gayA, tIvra kiyA huaa| mUtrapatanaH (puM0) gNdhmaarjaar| udvigna, vyaakul| mUtrapathaH (puM0) muutrnlikaa| mUrta (vi0) indriya grAhya, bhautik| mUtraparIkSA (strI0) mUtra niriikssnn| 0paarthiv| mUtrapuTaM (napuM0) muutraashy| mUtramArgaH (puM0) muutrnaalikaa| rUpAdi sNyukt| mUrtatvaM rUpAdi yukttvm| mUtravardhaka (vi0) mUtrala, mUtra bar3hAne kI dvaa| mUrtadravyaM (napuM0) varNAdi yukta drvy| mUtralaM (napuM0) mUtra piidd'aa| 0dRzyamAna dravya, pudgala drvy| mUtrendriyaH (puM0) muutrnlikaa| (suda0 102) mUrtiH (strI0) rUpAdi saMsthAna pariNAma, mUrkha (vi0) [muha+kha, mUr AdezaH] jar3a, mandamati, mUr3ha, 0rUpa, dravyapariNAma, bhautika tttv| ajnyaanii| vyasanena tu mUrkhANAM nidrayA kalahena vaa| mUrti-zarIra, ruup| tasmin mUrtaH prabhAvatyAH (jayo0 6/11) (dayo0 101) chvi| (suda0 2/24, jayo0 1/17) muni punardharmamivAttamUrti mUrkhaH (puM0) mUrkha vyakti, ajJAnIpuruSa, na samajha vyakti, (suda0 2/24) mandabuddhi yukta vyakti, muuddhvykti| aakRti| (jayo0 27/46) mUrkhatva (vi0) jar3atA, mtihiintaa| (jayo0 1/145) 0pratimA, pratikRti, puttalA, but| mUrkhabhUyaM (napuM0) mUrkhatA, jar3atA, ajnyaantaa| mUrtikAraH (puM0) mUrti banAne vAlA vykti| mUrkhalokAbhiprAyaH (puM0) jaDAzaya, udvelAvasthA, uddnnddtaa| mUrtikAryaH (puM0) daihika kaary| mUrkhaziromaNiH (puM0) jdddhiishvr| (vIro0 2/17) mhaamuurkh| mUrtigata (vi0) pratikRti ko praapt| mUrkhAdhibhuvaH (puM0) nirvicAra shiromnni| mahAmUrkha, muurkhraaj| mUrtigehaM (napuM0) devAlaya, mNdir| (jayo0 2/124) mUrtidhara (vi0) zarIradhArI, muurtimaan| mUopamAnaH (puM0) ulUka, ghuuk| (jayo0 18/48) mUrtimat/mUrtimaMta (vi0) bhautika, paarthiv| mUrcha (aka0) mUrchita honA, behoza honaa| hasati rauti ca mRrcchati vepate (jayo0 25/71) ___0saakaar| shriirdhaarinnii| (jayo0 7/1) mUrcchan (vi0) [mUrccha+Nic] 0jar3atA yukta, mUrkhatA yukt| mUrtimati (strI0) zarIradhAriNI, niveza ruupinnii| (jayo0vR0 Asaktijanaka, mdhosh| 13/61) 0bar3hAne vAlA, bala dene vaalaa| mUrtiyogaH (puM0) pratimA yoga, dhyAna kI prkriyaa| (suda0 92) mUrchanaM (napuM0) mUrchA, Asakti, jar3atA, muurkhtaa| mUrtisaMcara (vi0) zarIradhArI, muurtimaan| mUrcchanA (strI0) mUJchita honA, behoza honaa| *sNgiitly| | mUrdhan (puM0) sira, mstk| (jayo0 2/64) / (jayo0 2/60) uccabhAga, zikhara, unntkuutt| mUrchA (strI0) mudritadazA, mudraNAvasthA, mirgiirog| (jayo0 mukhya, sarvopari, pradhAna, prmukh| 18/19) sadasadviveka vinaash| / mUrdhakarNI (strI0) chatarI, chaataa| For Private and Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUrdhakarparI 853 mUSA/mUSikA mUrdhakarparI dekho uupr| mUrdhajaH (puM0) mastaka, sira ke baal| (jayo0 5/85) mUrdhajyotis (napuM0) mudraamaarg| mUrdhanighUrNA (vi0) sira ko ghUrNita karane vaalii| mUrdhanya (vi0) [mUrdhni bhava-yat] mukhya, pramukha, shresstth| mUrdhanyavarNa -R, T, Dha, D, Na, ra, aura e' mUrdhabhU (strI0) mstksthlii| (jayo0 22/22) mUrdharasaH (puM0) maaNdd| mUrdhAndukaM (napuM0) zirAlaMkaraNa, zirobhUSaNa, sira kA bor| (jayo0 16/10) mUl (aka0) sthira honA, vidyamAna honaa| mUla (saka0) ugAnA, paalnaa| vinaSTa karanA, nAza krnaa| mUlaM (napuM0) jar3a, kinaaraa| mUlabhUta, AdhArabhUta, (samya0 31) mUlaM sudhIndrAzcidacid dvayantu dvayoravasthA aparA shryntu| (samya0 31) AdhAra, nIMva, srot| 0Arambha, shuru| kisI vastu kA tl| 0pATha, saMdarbha saamiipy| mUladhana, vrgmuul| mudgr| (jayo0 8/15) mUlakarman (napuM0) mUlaguNa kA pAlaka Rssi/muni| mUlakarman (napuM0) jaaduu| mUlakaraNaM (napuM0) audArika zarIra kI sthiti| mUlakAraNaM (napuM0) pramukha kaarnn| mUlakArikA (strI0) muulsuutr| mUlaguNaH (puM0) sAdhaka ke guNa, sAdhu ke guNa, aTThAIsa muulgunn| mUlajaH (puM0) jar3a se utpanna hone vAlA paudhaa| mUla (napuM0) adrk| mUladravyaM (napuM0) AdhAra bhUtadhana, vANijyavastu, puuNjii| mUladhanaM (napuM0) mUla puuNjii| 0lAgata dhn| mUladhAtuH (strI0) lsiikaa| mUlapuruSaH (puM0) vNshprvrtk| mUlaprakRtiH (strI0) 0samasta bhedoM ko saMgraha karane vAlI prkRti| sAMkhya kA pradhAna yA prakRti tttv| mUlaphaladaH (puM0) kaTahala kA pedd'| mUlabhadraH (puM0) kNsh| mUlabhUtazabda (puM0) pradhAna zabda, pramukha shbd| (jayo010 1/31) mUlabhedaH (puM0) pramukha bhed| mUlavacanaM (napuM0) muulpaatth| 0sUtra vacana, 0zrutasAra, Agamavacana, aaptvaannii| mUlavittaM (napuM0) pUMjI, vANijya, vstu| mUlazAkaTaH (puM0) mUlI Adi bonaa| mUlasthAnaM (napuM0) pramukha sthl| AdhArabhUta bhaag| mUlasUtraM (napuM0) mUla uddezya (jayo0 2/29) mUlahara (vi0) mUladhana ko naSTa karane vaalaa| mUlaharaNaM (napuM0) sarvasvavinAzana, mUla ko bhI nAza krnaa| (jayo0 2/110) mUlA (strI0) [mUl+ac+TAp] 0satAvara, eka paudhe kA naam| __0mUla nksstr| mUlAntarita (vi0) mUla ke mdhy| (jayo0 15/45) mUlika (vi0) bhautika, muulbhuut| mUlikaH (puM0) bhakta, sNnyaasii| mUlin (puM0) [mUla ini] vRkss| mUlI (strI0) eka choTI chipklii| mUleraH (puM0) [mUl+erak] rAjA, nRp| 0baalchdd'| mUlocchedaH (puM0) mUla kA vinaash| mUlocchadaM vinA vRkSaH punrbhvitumrhti| (vIro0 13/37) mUlocchedakara (vi0) mUla kA ghaatk| (dayo0 99) mUlya (vi0) [mUla+yat] mola lene yogy| __0ukhAr3a dene yogy| mUlyaM (napuM0) kImata, mola, lAgata, mUladhana, lAbha, puuNjii| (samya0 77) majadUrI, kImata, kiraayaa| mUlyazAlinI (strI0) tulniiy| (jayo0 12/22) mUS (saka0) curAnA, lUTanA, apaharaNa krnaa| mUSaH (puM0) [mUS+ka] cuuhaa| 0gola khir3akI, roshndaan| mUSakaH (puM0) [mUS+kan] cUhA, aakhu| (vIro0 1/19) 0cor| mUSaNaM (napuM0) [mUS+lyuT] curaanaa| lenA, chiinnaa| mUSA/mUSikA (strI0) cuuhaa| kunnlii| 0cor| zirISa tru| For Private and Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUSI 854 mRgAGkaH mUSI (strI0) cuuhiyaa| mR (aka0) maranA, naSTa honaa| mt-praanntyaagaath| (jayo0 4/29) 0vadha karanA, hatyA krnaa| (jayo0 2/135) makSaNaM (napuM0) navanIta (jayo0 11/69, 96, mkkhn| (suda0 6/38) 0komala, snigdh| (jayo0 22/38) mRkSaNatanu (puM0) komlaanggii| mrakSaNasya navanItasya tnuriv| (jayo0 22/38) mRga (saka0) DhUMDhanA, khojanA, talAza krnaa| zikAra karanA, anusaraNa krnaa| 0lakSya bAMdhanA, yatna krnaa| parIkSaNa karanA, anusaMdhAna krnaa| mAMganA, yAcanA krnaa| zikAra khojnaa| mRgaH (puM0) hrinn| (suda0 117, vIro0 2/13) caupAyA, jaanvr| 0AkheTa, shikaar| 0candra laaNchn| 0khoja, anveSaNa, gvessnnaa| kstuurii| prArthanA, nivedn| nakSatra vizeSa! mRgakAjanaM (napuM0) udyAna, upvn| mRgagAminI (strI0) auSadha vishess| mRgacarman (napuM0) mRgchaal| (jayo02/89) mRgacaryA (strI0) mRga kI taraha vicrnn| mRgajalaM (napuM0) mRgmriicikaa| mRgajIvanaH (puM0) zikArI, bheliyaa| mRgatRS (strI0) mRgmriicikaa| mRgadaMzaH (puM0) kuttA, shvaan| mRgadaMzakaH (puM0) kuttA, shvaan| mRgadyuH (strI0) shikaarii| mRgadviS (puM0) siNh| mRgadharaH (puM0) candra, shshi| mRgadhUrtaH (puM0) gIdar3A mRgadhUrtakaH (puM0) giiddd'| mRganayanA (strI0) mRganetra vAlI strI, mRgnynii| mRgaakssii| | mRganAbhiH (strI0) kstuurii| kastUrI vAlA mRg| mRgapatiH (puM0) siNh| sher| mRgapAlikA (strI0) kstuuriimRg| mRgapipluH (puM0) caMdramA, shshi| mRgaprabhuH (puM0) siNh| mRgabadhAjIvaH (puM0) shikaarii| mRgabandhinI (strI0) mRgjaal| mRgamadaH (puM0) kstuurii| mRgamandaH (puM0) hsti| mRgamAtRkA (strI0) hrinnii| mRgamukhaH (puM0) mkrraashi| mRgayA (strI0) AkheTa, shikaar| (dayo0 34) mRghiNsaa| (jayo0 2/128) ghnanti hanta mRgayAprasaGginaH kautukAt kila niraagso'ngginH| antakAntikasamAttazikSiNastAn dhigastu suta vishvvairinnH|| (jayo0 2/134) mRgayUthaM (napuM0) hAthiyoM kA jhunndd| mRgarAj (puM0) siNh| sher| siMha raashi| mRgaroma (napuM0) uun| mRgalakSman (puM0) candra, shshi| mRgalAJchan (puM0) candra, shshi| mRgalekhA (strI0) cndrrekhaa| mRgalocanA (strI0) eNabhAvadRk, candra sadRza netr| (jayo011/5) mRgavAhanaH (puM0) pavana, hvaa| mRgavyAghaH (puM0) shikaarii| taaraamnnddl| mRgazAvaH (puM0) chonA, hiraNa shaavk| mRgaziraH (puM0) mRgazirA nksstr| mRgazIrSa (napuM0) mRgazirA nksstr| mugasenaH (puM0) kSiprA nadI ke grAma ziMzapA meM sthita dhiivr| (dayo0 10) mugAkSI (strI0) mRganayanI, capala netroM vaalii| hrinnnyn| (jayo0 10/117) mRgAGkaH (puM0) cndrmaa| 0kpuur| 0hvaa| For Private and Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mRgajinaM 855 mRtyuH mRgajinaM (napuM0) mRgchaal| mRgANDakhaNDA (strI0) kastUrikA, kstuurii| (jayo0 15/84) mRgANDajA (strI0) kstuurii| mRgAd (puM0) siMha, sher| lkdd'bgghaa| mRgAdanaH (puM0) 0hari, siMha, mRgpti| mRgAntakaH (puM0) siMha, kesrii| mRgAdhipaH (puM0) siMha, kesrii| mRgAdhirAjaH (puM0) mRgarAja, siNh| mRgAyaNaH (puM0) vipra, braahmnn| (samu0 4/24) mRgAri (puM0) siMha, zera, kesrii| mRgArivaraH (puM0) siNh| (jayo08/72) mRgAzanaH (puM0) siNh| mRgAvidh (puM0) zikArI, bheliyaa| mRgAvatI (strI0) kauzAmbI rAjA zatAvika kI raanii| (vIro0 15/22) 0podanapurI ke rAjA prajApati kI dvitIya raanii| (vIro0 15/22) mRgAsyaH (puM0) makara raashi| mRgI (strI0) hrinnaa| (jayovR0 14/50) ___0miragI roga, mUrchA vyaadhi| mRgIkhuraH (puM0) mRgI ke khura hrinnaanggnaakhur| (jayo0 25/18) mRgIdRk (strI0) namrabhU (jayo0 23/5) mRgIdRzastatra nartimukhena (vIro0 6/5) hrinnaakssii| (jayo0 10/34) mRgIdRza dekho uupr| mRgendra (puM0) siMha, kesrii| (vIro0 dayo046) (jayo07/49) mRj (aka0) zabda krnaa| mRj (saka0) poMchanA, pramArjana karanA, mAMjanA, svaccha karanA, prakSAlana krnaa| 0ragar3anA, sukhaanaa| 0sajAnA, alaMkRta krnaa| nirmala karanA, sApha krnaa| mRjaH (puM0) vAdya vizeSa, 'muraja' vaady| mRjA (strI0) [mRj+a+TAp] 0svaccha karanA, nirmala karanA, sApha krnaa| prakSAlana, prmaarjn| 0dhonA, sApha krnaa| zuddhi, svcchtaa| mRjita (bhU0ka0kR0) [mRj+kta] mAMjA gayA, prakSAlita kiyA gayA, pramArjita kiyA gyaa| haTAyA gyaa| muDaH (puM0) mahAdeva, shiv| (vIro03/17) (jayo0 22/55) mRDA (strI0) pArvatI, gaurii| mRDAnI (strI0) girIza putrI, gaurI, paarvtii| mRDI dekho uupr| mRNAlaH (puM0) kamalanAla, kamala tntu| (vIro0 9/26) (samu07/6) mRNAlaM (napuM0) sugandhita ghAsa kI jar3a, kmlnaal| (suda0 2/7) mRNAlakaH (puM0) kmlnaal| mRNAlakalpaH (puM0) kmldnndd| (jayo0 13/101) (suda0 108) mRNAlanAlaM (napuM0) dekho uupr| kmlnaal| mRNAlikA (strI0) [mRNAla kan+TAp] kmlvRt| mRNAlin (puM0) kamala, pdm| mRNAlinI (strI0) kmlinii| kamala smuuh| mRta (bhUka0kR0) [mR+kta] marA huA, mRtyu ko praapt| (jayo0 2/140) mRtaka jaisA, vyartha, nissphl| 0bhasma kiyA gyaa| mRtaM (napuM0) mRtyu, mrnn| mRtakaH (puM0) murdA, shv| mRtakalpaH (puM0) aceta, behosh| mRtagRhaM (napuM0) mRtasthAna, deha saMskAra sthAna, kbr| mRtagRhaM (napuM0) daahghr| mRtaNDaH (puM0) suury| mRtadAraH (puM0) vidhara, rNddvaa| mRtaniryAtakaH (puM0) zava le jaanaa| mRtamattakaH (puM0) giiddd'| mRtasaMskAraH (puM0) antyesstti| mRtasnAnaM (napuM0) mRtyu ke bAda kA snaan| mRtAlakaM (napuM0) [mRta+ala-Nic+Nvula] miTTI, piMDora, cikkaNa mRttikaa| mRtiH (strI0) maraNa, mRtyu| (suda0 129) mRttikA (strI0) miTTI, piMDora, maattii| (vIro0 3/7) mRtyuH (napuM0) maraNa, zarIra naash| (suda0 117) (dayo0 1/21) For Private and Personal Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mRtyugata 856 mRduzItahastaM mRtyugata (vi0) maraNa ko prApta huaa| mRdulagati (strI0) mandagati, dhImI caal| mRtyutUrya (napuM0) mRtyu ke samaya bajAyA jAne vAlA vaady| mRdulagehaM (napuM0) suMdara ghr| uttama aavaas| mRtyuJjayaH (puM0) ziva, shNkr| RSabha, 0eka tIrtha sthAna, | mRdulacandra (puM0) zItala candra, saumya cndr| gujarAta meM sthita paaliitaanaa| mRdulachAyA (strI0) zItala chaayaa| mRtyunAzakaH (puM0) paaraa| mRdulajyotiH (strI0) sarala zikhA, diip| mRtyupA (puM0) ziva, mhaadev| mRdulaDDukuca (vi0) suMdara kuca vaalii| mRtyupAzaH (puM0) yamarAja kA phNdaa| ghRtayukta laDDuoM vAle vynyjn| (jayo0 12/223) mRtyupuSpaH (puM0) Ikha, gnnaa| mRdulatarA (vi0) mdhuraa| (jayo0vR0 6/30) miitthaapn| mRtyupratibaddha (vi0) mrnnshiil| mRdulatA (vi0) komalatA, srstaa| (suda0 124) mRtyuphalA (strI0) kelaa| bhdrtaa| (jayo0 18/52) mRtyubIjaH (puM0) bAMsa, vennu| mRdulatA (vi0) mrakSaNa, ciknaa| (jayo0 17/122) mRtyumukhaM (napuM0) mrnnkrnn| (jayo0 8/62) mRdulapariNAmaH (puM0) komalabhAva, ramaNIya bhAva, utkRssttbhaav| mRtyurAj (puM0) ymraaj| (suda082) mRtyulokaH (puM0) yamaloka, bhUloka, mrtylok| mRdulapAdaH (puM0) sukumAra crnn| mRtyusUtiH (strI0) kekdd'ii| mRdulamatiH (strI0) vistRta mati, yatheSTa vicAravAlI buddhi| mRttva (vi0) mRttikapana, prAtipadikatva sNjnyaa| mRdbhiyettvm| (jayo0 12/118) (vIro0 3/3) mRdulavyaJjanaM (napuM0) zAkAdi madhura pkvaan| mRtsA, mRtsnA (strI0) miTTI, mRttikaa| (jayo0 24/59) mRdusambhASaNa (jayo0 12/118) mRdulamatikomalaM mRd (saka0) nicor3anA, dbaanaa| yadvavyaJjanaM mdnmNdirmnggm| (jayo0 12/118) kucalanA, rauNdnaa| mRdulA (strI0) komalA, komalAMgI strii| (jayo0 6/82) naSTa karanA, piisnaa| mRdulAJjanaM (napuM0) pavitra aNjn| (jayo0 12/103) 0 masalanA, ghisnaa| mRdulANI (strI0) yatheSTha sImA, ucita siimaa| mRdulA, ANiH mRd (strI0) [mRd+kvip] miTTI, piNddor| sImA yayostau mRdulANI sukaumlau| (jayo0 12/106) mRdaGgaH (puM0) [mRd+aMgac+kicca] vAdya vizeSa, ddhol| (vIro0 mRdulezA (strI0) sukomala hRdayA strii| (jayo0 1/38) 4/9) murj| (jayo0 12/79) mudulodariNI (strI0) sukumAratA se yukta udara vAlI, kSINa mRdaGgavacas (napuM0) muraja guuNj| (samu0 78) udraa| (suda0 122) 'baliratnatrayamRdulodaraNI' mRdkaH (puM0) miTaTI kA lauNdaa| mRdulopeta (vi0) vinItaka, namrabhAva ko prApta huaa| (jayo010 mRdkaraH (puM0) kumhaar| 1/100) mRdkAMsyaM (napuM0) miTTI kA brtn| mRduvallabharAT (puM0) atyanta priya raajaa| mRdUnAM komalaprakRtInAM mRdgaH (puM0) mchlii| vallabhaH priya iti mRduvllbhH| (jayo0 18/81) mRdpacaH (puM0) kumhaar| mRduvAk (napuM0) mdhurvcn| (vIro0 18/35) mRdpAtraM (napuM0) miTTI kA brtn| mRduvAditraH (puM0) 0komalavAdya, 0madhura svara vAle mRdaGga, mRpiNDaH (puM0) miTTI kA lauNdaa| murajAdi vaady| (jayo0 22/61) mRbuddhiH (strI0) AlasI, buddh| mRduvezA (strI0) prsnnveshvtii| (jayo0 12/8) mRd loSTaH (puM0) miTTI kA ddhelaa| mRduzaH (puM0) komala, shiitl| (jayo0 22/3) mRdazakaTikA (strI0) miTTI kI gaadd'ii| mRduzaziziraH (puM0) zItala zizira Rtu| mRdvaMtarA (vi0) miTTI ke bhiitr| (samya0 107) candra zira (jayovR0 22/3) mRdita (bhUlaka0kR0) [mRd+kta] 0 bhIMcA huA, nicor3A huaa| | mRduzItahastaM (napuM0) zItala evaM komalatA yukta hst| kucalA huA, pIsA gyaa| (jayo01/75) For Private and Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mRdusambhASaNa mRdusambhASaNaM (napuM0) mRdulvynyjn| (jayo0 12 / 118) mRdusmita (vi0) prasannatA yukta hNsii| (jayo0 17/32) mRduhAra : (puM0) suMdara hAra, manohara hAra / (jayo0 8 / 30 ) mRduhAramaNi: (strI0) ujjvala maNi yukta haar| (jayo0 22/42) mRduhA - ramaNI (strI0) suMdara ramaNI / (jayo0 22/42) mRdUdakaH (puM0) zItala jl| (jayo0 22/19) mRdUra: (puM0) komala hRdaya / (samya0 50 ) mRdvaMzakaH (puM0) shubhlgn| (jayo0 10 / 2) mRdvI / mRdvIkA ( strI0 ) [ mRdu + GIS ] aMgUra kI bela, aMgUra kA www.kobatirth.org gucchaa| mRdh ( aka0 ) gIlA honA / mRdhaM (puM0 ) [ mRdh+ka] saMgrAma, yuddha, ldd'aaii| mRddhI (strI0) komalAGgI / ( suda0 2 / 5) 0 miSTa (1/1) mRnmaya (vi0 ) [ mRd + mayaT ] miTTI kA banA huaa| mRz ( saka0) sparza karanA, malanA, mardana karanA / mRSTvA (jayo0 6 / 61 ) 0 gudagudAnA / 0 socanA, vicAra vimarza karanA / 0 jhapaTA mAranA, AkramaNa krnaa| 0 dUSita karanA, bhraSTa karanA, balAtkAra karanA / 0 jJAta krnaa| 0 cintana karanA, socanA, vicAra karanA / 0 paryavekSaNa karanA, parIkSA lenA / mRS (saka0) chir3akanA, sahana karanA, jhelanA, bhoganA, sAtha rahanA / mRSA (strI0 ) [ mRSR + kA] 0mithyA (jayo0 6 / 37 ) 0 anRt| dugdhIkRte'sya mugdhe yazasA nikhile jale mRSAsti satA / 0 vyartha, niSprayojana, nirarthaka / 0 alIka, asatya / (jayo0 2 / 144 ) 0 jhUTha- pApa kA bheda-avrata | mRSAtva (vi0) mithyApanA, asatyapanA / mRSAnanda (vi0) anRtAnanda | mRSAnandaH (puM0) anRtAnanda, raudradhyAna kI pravRtti / mRSAnandI (vi0) anRtAnandI, raudra rUpa prvRtti| (muni0 22) mRSAnubandhin (vi0) dUsare ke Thagane kA vicAra karane vAlA / mRSApathaH (puM0) asatyamArga / mRSAbhASA ( strI0 ) satya virAdhaka vacana, asatyabhASA, mithyAbhASA / mRSAmanayogaH (puM0) asatyamanoyoga, satya virodhaka manoyoga / 857 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mRSAraudradhyAnaM (napuM0) kalpita yuktiyoM kA dhyAna, mithyaadhyaan| mRSAvacanaM (napuM0) aliikvcn| mRSAvAdaH (puM0) asatya kathana, aprazastavacana, mithyAtva, asaMyama, kaSAya aura pramAda yukta vyavahAra / mRSAsAhasaH (puM0) dussAhasa / (jayo0 2 / 144) mRSokti (strI0) mithyokti, aliikkthn| (samu0 3/29) mRSoktikRti (strI0) asatya vacanAvalI / (muni0 21 ) mRSodyamaM (napuM0) mithyA, jhUTha, alIka / mRSTa (bhU0ka0 kR0 ) [ mRz+kta] svaccha spaSTa, suMdara / * kiyA huA, nirmala kiyA huA / 0 prasAdhita, pramArjita / 0 mno'bhilssit| (jayo0 27/43) mRSTagandhaH (puM0) rocaka gandha / sRSTiH (strI0 ) [ mRz+ ktin] svaccha karanA, sApha karanA, nirmala karanA / 0pakAnA, prasAdhana krnaa| 0 sparza, saMparka / me ( aka0 ) vinimaya karanA, adlaa-bdlii| mekaH (puM0) [me+kai+ka] bakarA / mekalaH (puM0) bakarA / meka-kanyakA (strI0) narmadA nadI / mekalakanyakAbhAlA (puM0) yamarAja (jayo0 11 / 70 ) (dayo0 90 ) mekhalA ( strI0) karadhanI, kamarabanda, kaTibandha, kAJcI / (jayo0 24 / 35) meghaM 0 kUlhA, uttuMga nitamba (jayo0 24 / 35) kAJcyAM zailanitambe ca khaGgabandhe ca mekhalA, iti vizvalocanA (jayo0vR0 24 / 35) mekhalApadam (strI0) kUlhA | mekhalAbandhaH (puM0) kaTisUtra dhAraNa krnaa| mekhalin (puM0) ziva / 0 brahmacArI | meghaH (puM0 ) [ mehati varSati jalam, mih+ghaJ] 0bAdala / 0 mudir| (jayo0vR0 3 / 92) (jayo0 12/49) 0kNd| (jayo0vR0 3/87), vaarid| (jayo0vR0 3 / 5 ) 0 balahika / (jayo0 3 / 11 ) * ambumuca / (samu0 2/12) meghaM (napuM0) selkhdd'ii| For Private and Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir medhakapha: 858 medasUja meghakaphaH (puM0) olA, him| meghakalaH (puM0) vRSTi, varSA Rtu| meghagarjanaM (napuM0) meghoM kI grjnaa| (jayo070 3/111) meghaciMtakaH (puM0) cAtaka pkssii| meghajAlaM (napuM0) megha smuuh| meghajIvakaH (puM0) cAtaka pkssii| meghajIvanaH (puM0) cAtaka pkssii| meghajyotis (puM0/napuM0) bijlii| meghaDambaraH (puM0) bAdaloM kI garjanA, vaaridgnn| (jayo0vR0 meghasuhRdaH (puM0) mayUra, mor| meghastanita (napuM0) megha grjnaa| meghezvaraH (puM0) vidyaadhr| (jayo0 7/89) meghezvaraguNaH (puM0) jayakumAra raajaa| (jayo0 6/99) meghezvarAbhidhA (strI0) meghsmuuh| (jayo0 7/26) megha grjnaa| meghezvarAbhidhA labdhvA guruNA garvitAM gtH| mecaka (vi0) kAlA, gaharA niilaa| mecakaH (puM0) kAlimA, gaharA nIlA, zyAmala, tm| mora kI puuNch| megha, baadl| mecakaH zyAmale bhircnde| andhkaar| 0dhuaa| meghadIpaH (puM0) bijlii| meghadvAraM (napuM0) AkAza, aNtrikss| meghanAdaH (puM0) bAdaloM kI grjnaa| rAvaNa kA putra, indrjiit| meghanAyakaH (puM0) vidyaadhr| (jayo0 7/89) meghanirghoSaH (puM0) bAdaloM kI grjnaa| meghapaMktiH (strI0) megha smuuh| meghapuSpaH (puM0) pAnI, olaa| meghaprabhaH (puM0) vidyAdhara (jayo0 7/89) (jayo0 8/72) meghaprasavaH (puM0) 0jala, nIra, vaari| olaa| him| meghabhUtiH (strI0) vjr| meghamaNDalaM (napuM0) aMtarikSa, AkAza, ggn| meghamAnitaH (puM0) megha nAmaka dev| (jayo0 7/63) medhAmAnita (vi0) samAhata, varSA se sammAnita (jayo0 7/63) meghamAla (vi0) bAdaloM se ghirA huaa| meghamAlA (strI0) megha smuuh| meghayoniH (strI0) dhuNaa| megharavaH (puM0) megha grjnaa| meghavarNA (strI0) nIla kA paudhaa| meghavarman (napuM0) AkAza, aNtrikss| meghavahniH (strI0) vidyuta, bijlii| meghavAhanaH (puM0) indr| meghavezman (napuM0) AkAza, aNtrikss| meghasaMghaH (puM0) megha smuuh| (suda0 1/8) meghasamUhaH (puM0) vaaridgnn| (suda0 2/13) meghasAraH (puM0) kapUra, ghnsaar| 0cucukA mecakaM (napuM0) aMdhakAra, tama ugrprkRti| 0zyAmalakA (jayo0 26/23) mecakilA (vi0) bhuvrnnaa| (jo0 21/26) meThaH (puM0) mess| 0mhaavt| meThiH (strI0) khambhA, sthANu, khuuttaa| meDhaH (puM0) [miha+STran] meMDhA, mess| meDhaM (napuM0) jananendriya, puruSa liNg| mer3hakaH (puM0) 0bhujaa| liNg| meSThaH (puM0) mhaavt| metAryaH (puM0) dasaveM gnndhr| (vIro0 14/11) meth (saka0) samajhanA, jaannaa| ghAta krnaa| 0maarnaa| milnaa| methikA (strI0) [meth+Nvul+TAp] 0methii| ghAsa vishess| medaH (puM0) [medate snihyati mid+ac] 0crbii| medakaH (puM0) ark| medas (napuM0) crbii| mAMsalatA, zarIra kA mottaapaa| medaskRta (puM0/napuM0) maaNs| medasugandhiH (strI0) rasaulI, meMda kA gaaNtth| medasjaM (napuM0) hddddii| For Private and Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir medastejas 859 mehaH menakA (strI0) apsraa| (jayo0vR0 11/77) lAvaNya yukta / medastejas (napuM0) haDDI, asthi| medaspiNDaH (puM0) carbI smuuh| medasvRddhiH (strI0) mottaapaa| medasvin (vi0) moTA, sthuulkaay| majabUta, hRSTa pusstt| medinI (strI0) [meda+ini GISa] pRthvI, bhUmi, mhi| (dayo0 53) (jayo0 3/110) bhUmi, sthAna, sthl| medinIcakraH (puM0) mahi-maNDala (vIro0 4/41) medinIpatiH (puM0) bhUpAla, raajaa| (samu0 2/16) medinIramaNaH (puM0) dekho uupr| medinIzaH (puM0) rAjA, bhuupaal| (jayo0 18/11) medura (vi0) [mid+urac] moTA, pusstt| (jayo0 2/39) (jayo0 3/95) bahula, Thosa, sghn| (jayo0 10/22) cikanA, snigdh| 0phUlA huA, bharA huaa| medurita (vi0) [medura+itac] 0moTA, paripuSTa, phulAyA huaa| medya (vi0) [meda+yat] carbI yukt| 0saghana mottaa| medhaH (puM0) yjny| medhA (strI0) [medha ThaJ+TApa] jisake dvArA padArtha jAnA jAtA hai| 0buddhi, dhAraNAtmaka zakti, paatthgrhnnshkti| (medhA 0prjnyaa| (vIro0 19/22) medhAtithiH (puM0) manusmRti ke bhaassykaar| medhArudraH (puM0) kAlidAsa kvi| medhAvat (vi0) buddhimAn, prjnyaavnt| medhAvin (vi0) smaraNa zakti vaalaa| medhA vidyate yeSAM te medhAvino grhnndhaarnnsaamrthH| 0buddhimAn, prjnyaavNt| medhAvin (puM0) vidvAn puruSa, vidyAsampanna, medhaavii| totaa| 0mAdaka pey| medhya (vi.) [medh+Nyat medhAya hitaM yat vA] yajJIya, yajJa smbNdhii| medhyaH (puM0) bkraa| 0khairtru| jau| menA (strI0) nadI vishess| menAdaH (puM0) mor| bilaav| 0bkraa| meya (vi0) nApane yogya, anumAna lagAne yogy| merakaH (puM0) madya, tAla vRkSa se nikalA aasv| meru (puM0) sumeru prvt| (suda0 2/39) unnatA (suda0 2/34) merukaH (puM0) dhUpa, dhuunii| merugiri (puM0) maMdaraparvata, devaacl| (jayo0 24/4) meruparvataH (puM0) maMdara prvt| (bhakti0 34) melaH (puM0) [mil+ghaJ] milApa, ekatA, saMlApa, smvaay| 0prsprprembhaav| (jayo0 6/130) 0sabhA, smmeln| melatulya (vi0) sammelana kI trh| (samya0 51) melanaM (napuM0) [mil+Nic lyuT] saMyoga, maitrIbhAva, paraspara shyog| ekatA smvaay| 0smaaj| mishrnn| melA (strI0) [mila+Nic+Nvul+TAp] 0ekatrita hone kA sthaan| manoraMjana sthl| samavAya, saMyoga, smaaj| samUha, sabhA, milanA, smaagm| melAnandaH (puM0) kamaladAna, dvaat| melAndhukaH (puM0) davAta, kmldaan| meva (saka0) pUjA karanA, sevA krnaa| meSaH (puM0) [miSati anyo'nyaM spardhate-miS+ac] mer3hA, bher3a, aavik| (jayo0vR0 2/78) meSakambalaH (puM0) UnI kambala, dhussaa| meSapAla (puM0) gddriyaa| meSapAlakaH (puM0) gddriyaa| meSikA (strI0) bhedd'| (mAdA bher3a) meSI (strI0) bher3a (mAdA bhedd'| mehaH (puM0) [miha+ghaJ] meNddhaa| For Private and Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mehaMdI 860 mokSataru | 0bkraa| mUtra, laghuzaMkA krnaa| mehaMdI (strI0) mAJjiSTha, mahilAoM ke hasta-pAda zRMgAra kA eka saadhn| mehanaM (napuM0) [mi lyuT] muutr| liNg| muutrotsrg| __ . maitra (vi0) [mitra+aNa] mitra smbNdhii| kRpApUrNa, sauhArdapUrNa, kRpaalu| maitraH (puM0) braahmnn| gudaa| maitrakaM (napuM0) [maitra+kan] mitratA, dostii| maitrAvaruNaH (puM0) agastya Rssi| maitrAvaruNI (puM0) bAlmikI, agastya Rssi| maitrI (vi0) mitratA, dostii| 0sauhRd| (jayo0 2/21) 0paraspara prItibhAva-dvayoH parasparaM maitrI mRga-jambukayoriva (dayo062) skhii| (jayo010 3/51) 0ekatA, sahayoga, smvaay| (muni0 20) maitrIbhAvaH (puM0) mitrtaabhaav| (jayo0vR06/79) maitrIbhAvanA (strI0) prANImAtra pada mitratA kA bhaav| maitreya (vi0) mitra se sambandha rakhane vaalaa| maitreyakaH (puM0) eka jAti vishess| maitreyikA (strI0) mitrayuddha, mitrarASTroM meM sNghrss| maitreyopaniSad (napuM0) eka upaniSada kA naam| (dayo0 25) maitryaM (napuM0) [mitra+SyaJ] maitrI, mitrtaa| maithil (puM0) [mithilAyAM bhava:-aNa] mithilA kA raajaa| maithilI (strI0) siitaa| maithuna (vi0) [mithunena nirvRttam-aN] 0yugmaya, jur3A huaa| vivAhasUtra meM aabddh| sambhoga se sambaMdha rakhane vaalaa| maithunaM (napuM0) ratikrIr3A, sNbhog| rAga pariNAma, viSaya vyvhaar| (suda0 132) milApa, sNyog| maithunagata (vi0) ratikrIr3A ko prApta huaa| maithunajvaraH (puM0) saMbhoga kI uttejnaa| maithunadharmin (vi0) sahavAsI, sNbhogii| maithunaprasaMgaH (puM0) saMbhoga kA kaarnn| maithunamlAnaM (napuM0) maithuna prasaMga se zithila, saMbhoga se sust| (vIro0 21/14) maithunavairAgyaM (napuM0) strI khaMbhoga se virkt| brhmcry| maithunasevanaM (napuM0) kAma sevana, viSaya sevn| (jayo0 2/68) maithunikA (strI0) [maithuna+kan+TAp] vaivAhika gtthbndhn| maidhAvakaM (napuM0) prajJA, jnyaan| mainAkaH (puM0) menA kA putr| mainAlaH (puM0) machuvA, maahiigiir| maindaH (puM0) eka raaksss| maireyaH (puM0) mAdaya peya mdy| (jayo0 16/48) maireyakaH (puM0) madya, shraab| mailindaH (puM0) bhramara, bhauMrA, mdhumkkhii| maisUraH (puM0) maisUra raajy| (vIro0 15/34) mokaM (napuM0) carma, khaal| mokSu (saka0) 0chor3anA, tyaagnaa| mukta karanA, kholanA, DhIlA krnaa| DAlanA, pheMkanA, uchaalnaa| chInanA, lenA, grahaNa krnaa| mokSaH (puM0) [mokSa+ghaJ] nirvANa, mukti| (samya0 82) kRtsnkrmkssy| prmsukh| 0bandha viyog| karmanikSepa karma viyog| jIvakammANaM viyogo mokkho nnaam| (dhava0 16/338) 0 bhavAntara bhaav| (jayo0 1/98) 0chUTanA, mukta honaa| mokSa nAmaka purussaarth| (jayo0vR0 1/3) svataMtra honaa| paramamukti, parama pada praapti| mokSagata (vi0) mokSa ko prApta huaa| mokSagatiH (strI0) mukti, antima gti| siddhgti| mokSagehaM (napuM0) muktibhvn| siddhsthaan| mokSataru (puM0) AcaraNa rUpa vRkss| caritra paadp| For Private and Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mokSadhAmaH 861 modanidhi mokSadhAmaH (puM0) mukti sthaan| 0vyjnshiil| (jayo0vR0 21/27) siddhshilaa| 0paramamukti, chuttkaaraa| mokSapathaH (puM0) muktimaarg| mocana (vi0) chUTane vAlA, svataMtra hone vaalaa| mokSapuraH (puM0) amRta dhaam| (jayovR0 19/31) mocanaM (napuM0) samApta krnaa| (suda0 102) chor3anA, mukta mokSapuruSArthatva (vi0) mokSa purussaadhuutaa| (jayo0 1/24) krnaa| mokSapradA (strI0) muktidaayinii| (jayo0 2/38) mokSa, mukti / mokSapradAyaka (vi0) mokSa pradAna karane vaalaa| tyAganA, utsarjana krnaa| cAra puruSArthoM meM antima mokSa puruSArtha kI prdhaantaa| mocanapaTTakaH (puM0) channA, pAnI chAnane kA chnnaa| mokSaphalaM (napuM0) muktiphl| mocayita (vi0) chur3Ane vAlA, svataMtra karane vaalaa| mokSabhAvaH (puM0) mukti kI bhaavnaa| mocATaH (puM0) gUdA, phl| siddhbhaav| moTakaH (puM0) baTI, golii| mokSamArgaH (puM0) mukti patha, parama dhaam| (jayo0 2/68) moTya (saka0) moTI banAnA, hasTa-puSTa krnaa| svaroTikA darzana, jJAna aura cAritra kA honaa|| __moTayituM hi shiksste| (vIro0 9/9) siddhipth| zraddhAnAdhigamopekSAH zuddhasya svAtmano hi yaaH| moTI (strI0) ativizAla, vipula, vyApaka, vistRta, adhika (samya0 46) mAM mAnamaTatIti mottii| (jayo0 6/3) samyaktvajJAnavRttAtmA mokSamArgaH sa nishcyH|| (samya0 motiyA (strI0) puSpa vishess| (vIro0 13/4) 83) modaH (puM0) [mud+ghaJ] harSa, Ananda, khushii| 'kimu saMpajjadi NivvANaM devaasur-mnnuy-raay--vihvehiN| sambhavatAnmodo modake paribhakSite' (vIro08/1) jIvassa carittAdo dNsnn-nnaannpphaannaado|| (samya084) 0pramoda-bhUyAtkasya na modAyeti vadan shressttisttmH| (suda0 mokSalaNaM (napuM0) moksssvruup| (jayo0 1/95) 3/47) mokSasAdhanaM (napuM0) mokSamArga, darzana, jJAna aura cAritra kI 0lADalA, priy| (samya0 68) ___ektaa| 0anupama ullaas| jinapa pariyAmo modaM tava mukhbhaasaa| mokSamukhaM (napuM0) atIndriya sukha, paramArtha sukha, prmaannd| (suda074) mokSAbhilASI (vi0) mumukssu| (bhakti0 5) mokakara (vi0) priyatA ko pradAna karane vaale| parA tu taM mokSopAyaH (puM0) mokSa ke saadhn| darzana, jJAna aura cAritra modakaraM vicAyA (samya0 68) kI ekatA, ratnatrayAtmaka saadhn| modakaH (puM0) laDDU, misstthaann| (jayo0 3/60, suda0 126) moMgarA (strI0) pussp| (vIro013/4) modakAsvAdana (jayo0 4/53) 0moMgarA jAti ke pussp| modakaM (napuM0) dekho uupr| mogha (vi0) [muha+gha+ac] vyartha, niSphala, lAbharahita, modaka (vi0) priya; suhaavnaa| (samu0 1/5) asphl| modakAsvAdanaM (napuM0) miSThAnna kA svaad| (jayo010 4/51) niruddezya, nisspryojn| modakokta (vi0) modaka rUpa meM kathita, prasannata yukta kahA 0pritykt| gyaa| (jayo0 12/116) moghaH (puM0) bAr3a, gherA, pridhi| modanaM (napuM0) [mud+lyuT] hrss| moghaM (napuM0) vyartha, binA prayojana ke| 0Ananda, mogholiH (strI0) bAr3a, naakaabndii| klyaann| mocaH (puM0) [muc+ac] kadalI, kelaa| (jayo0 11/20) 0prsnntaa| (jayo0 12/115) mocakaH (puM0) zigravRkSa, kdliitru| mocakaH kadalItaro 0prhrssnn| (jayo0 10/96) tatprasUne'pi zigra ca nirmAcakavirAgiNo iti vishvlocnH| | modanidhi (strI0) harSAtireka, prasannatA kA bhnnddaar| (samu0 (jayo0 21/27) 6/15) For Private and Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir modanodayaH 862 maukaliH modanodayaH (0) hrssody| modanasyodanidhiH (jayo0 5/56) modapathaH (puM0) prasannatA kA mArga, harpa maarg| (jayo0 6/11) modabhAvaH (puM0) hrssbhaav| priyapatha, 0iSTa sthaan| prasannatA yukta prinnaam| modamaMdira (napuM0) zarma nivaassthaan| (jayo0 22/39) modamaha (vi0) prmodmy| (suda0 2/36) prmodjny| (suda0 2/41) modamedura (vi0) pulkit| (jayo0 24/22) modayantI (vartakR0) harSa karane vaalii| (vIro0 21/2) modasindhu (puM0) Ananda rUpI smudr| (jayo0 5/34) mohaH (puM0) [muha+ghaJ] mUrchA, aaskti| (suda0 4/2) mohkrm| bapuSyahaMkAra udeti moha, mAhAtmayato'to'risuhattayohaH (samu0 8211) mUrcchita honA, cetanAzUnya, aceta avsthaa| 0vyAmoha, ghabarAhaTa, aakultaa| udvignatA, avyvsthaa| mamedaM bhAva, ahaMkAra bhaav| mohaH padArtheSyathAvabodhaH' muhyate'neneti mohH| 0ajJAnalakSaNo mohH| 0sat-asat ko vikala karane vAlA gunn| *hita-ahita kA vikala bhaav| mohakara/mohamI (vi0) moha ko utpanna karane vaalaa| (samu0 6/13) buddhibhNshkaarinnii| (jayo0 18/12) mohakarman (napuM0) mUrchA krm| (samya0 59) upazama, kSaya, kssmokssm| mohakI (vi0) mo kaarii-sumnohaaraa| (jayo070 6/49) mohakArI (vi0) ahaMkAra utpanna karane vaalaa| mohakhaNDaH (napuM0) moha bhaag| 0mUrchA sthaan| mohagata (vi0) mUrchA ko prApta huA, aceta huaa| mohakSati (strI0) mohazApa, mohahAni, moha kA abhaav| (vIro0 5/28) mohajanman (vi0) udvignatA ko janma dene vaalaa| mohatamas (napuM0) moharUpI ahNkaar| (suda0 110) mohatimiraM (napuM0) moha rUpI ahNkaar| (suda0 4/13) mohadAta (vi0) mUrchA utpanna karane vaalaa| mohadoSaH (puM0) mAdakatA kA doss| mohadhAmaH (puM0) muurchaasthaan| mohanaM (napuM0) [ muh+Nic+lyuT]0vimoha, mUrchA, aaskti| jar3atA, mUrkhatA, trasta krnaa| AkarSaka, rucikr| mohanaH (puM0) mohana, kRSNa kA naam| mohana (vi0) vyAkula karane vAlA, macchita karane vaalaa| ___ * vshiikrnn| (jayo0 2/60) mohanakaH (puM0) [mohan+kai+ka] caitra kA mhinaa| mohanAza (vi0) moha karma kA naash| (samya0 135) darzanamoha kA naash| ajJAnanAzaM pravadanti santo dRGmohanAzakSaNa eva jantoH / (samya0 135) mohanigaDaH (puM0) moha shRNkhlaa| (jayo0 2/157) dRr3habaMdhana, prabala vyaamoh| mohanIya (vi0) mUr3hatA ko le jAne vAlA krm| jo prANiyoM ko mohita karatA hai| jisase kRtya-akRtya bhUla jaataa| 'mohayatIti mohanIyaM mithyAtvAdirUpatvAt' (jaina0la. 939) muhyata iti mohniiym| mohapathaH (puM0) muupith| 0mohsthaan| mohabandhaH (puM0) ajJAnatA rUpa bndhn| mohabhAgatA (vi0) mohakA aNshpnaa| (suda0 101) mohamallaH (puM0) moha rUpI yoddhaa| aho jino'pyaM jitavAn matallaM kenApyajeyaM bhuvi mohmllm| (vIro0 12/45) mohamAyA (strI0) mUrchA jaal| (vIro0 19/27) mohamahAtama (napuM0) moha rUpI saghana aNdhkaar| (muni0 1) mohazApaH (puM0) mohkssti| (vIro0 5/28) mohasaMviplavaH (puM0) moha updrv| (samya0 111) mohahAniH (strI0) mohakSati, mohvinaash| (vIro0 5/28) mohAcchanna (vi0) mUDha, ajnyaanii| (jayo0vR0 28/60) mohAndhakAra (vi0) moharUpI aNdhkaar| mohAndhamayI (vi0) ajJAnAndhakAra ruup| (jayo0 19/14) mohita (bhUka0kR0) mugdha, Akulita, muunychit| (suda0 4/10) mohinI (strI0) manohAriNI strii| (suda0 112) mohinI (vi0) moha sambandhinI maayaa| mahatIyaM mohinI janatAyAM bho! maayaa| (jayo0 23/65) maukaliH (puM0) kAka, kauvaa| For Private and Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maukA 863 mauryavaMzI piipii| maukA (strI0) avsr| tanurnaroktaiva samasti maukaa| (vIro0 18/30) mauktikaM (napuM0) 0motii| (dayo0 54) kusum| (jayo0 3/75) muktphl| (jayo0 3/75) shauktik| (jayovR0 2 / 82) mauktikagumphikA (strI0) motI kI mAlA gUMthane vAlI strii| mauktikatva (vi0) motiipnaa| (suda0 4/30) mauktikadAman (napuM0) motiyoM kI mAlA, motiyoM kI ldd'ii| mauktikaprasavA (strI0) siipii| mauktikazaktiH (strI0) sIpI, motiyoM vAlI siipii| mauktikasaraH (puM0) motiyoM kA haar| mauktikAyate-motiyoM kI pratIti hotI hai| (dayo0 2/1) zuktikodarasamprApto vArvindumauktikAyate (dayo0 2/1) mauktikAvaliH (strI0) motiyoM kI maalaa| (jayo05/30) mauktikAnAmAvaliH (jayo0 5/30) mauktikotpattiH (strI0) motI kI utptti| (samu0 6/13) maukyaM (napuM0) [muk+SyaJ] gUMgApana, mauna, muuktaa| maukhariH (puM0) eka kula vishess| maukharyaM (napuM0) bkvaas| (bhakti0 46) gAlI, jhUThA, arop| nirarthaka vacana, bahupralApa, prjlpn| 0bAtUnIpana, mukriibhaav| 0bAcAla, adhika bolane vaalaa| maukhyaM (vi0) [mukh+SyaJ] variSThatA, zreSThatA, prdhaantaa| madhya (vi0) mugdhatA, mUr3hatA, muurkhtaa| maucaM (napuM0) kele kA phl| mauja (vi0) [muMja+aNa] muMha kI ghAsa se nirmit| mojaH (puM0) mUMja kA pttaa| mauJjI (strI0) mUMga kI gAMTha, tgdd'ii| mauDhyaM (napuM0) ajJAna, jar3atA, muurkhtaa| avicritaa|(jyo0 2 / 87) 0jaaddy| (jayo0 287) 0ajnyaantaavsh| (suda0 124) - ldd'kpn| prapATho'sti mauDhyasya kaarym| (vIro0 16/18) mauDhyasatva (vi0) muurkhtaa| (suda0 108) mautraM (napuM0) [mUtrasyedam] mUtra kI maatraa| maudakikaH (puM0) [modaka Thak] halavAI, kAndayika, kndoii| maudgali: (strI0) [mudgata+iJ] kAka, kauvaa| maudgIna (vi0) mUMga baune kI upyukttaa| maunaM (napuM0) [munerbhAva:-aN] mudraNa, muukbhaav| (jayo0 1/54) mukha mudrnnaatmk| (jayo0 11/50) 0cuppI, cupa honA, zAMta rhnaa| (samu0 7/16) nisskriy| tayorathaikAkitA'nvaye tu, zaktiH punaH sA khalu maunmetu| (samya0 23) ekAgra honA, magna honaa| maunA jAnAmi nAnAdariNI' ratau nA maunaM smmtilkssnnm| (jayo0 17/23) maunagata (vi0) dhyAnagata, zAMta huaa| maunajAti (strI0) mudrnnmut| (jayo0 18/30) maunatyajI (vi.) mauna tor3ane vAlA, cuppI kholane vaalaa| maunadAnaM (napuM0) cupa honA, zAMta honaa| maunapadaM (napuM0) mauna bhaav| (suda0 4/14) maunabhAvaH (puM0) 0maunadhAraNa krnaa| 0dhyAnamagna honaa| 0ekAgatA rkhnaa| maunamudrAH (strI0) mauna dhAraNa kI abhiruci, zAntasthiti, ekAgratA kA bhaav| maunvRtti| (jayo0vR0 24/42) maunavRttiH (strI0) maunasthiti, maunmudraa| (jayo0 24/42) maunin (vi0) cupa rahane vAlA, zAnta rahane vaalaa| mauninI (vi0) mauna yukta, ekAgratA yukt| (jayo0 1838) maunimanas (napuM0) zAntamana, ekaagrmn| (bhakti0 32) maunI (vi0) vAgvirahita, vacana se rahita, cupa rahane vaalaa| (vIro0 4/8). maurajika (vi0) [muraja+Thak] mRdaMga bajAne vaalaa| mauyaM (napuM0) [murkhakaSyaJ] mUrkhatA, mUDhatA, jdd'taa| mauryaH (puM0) mauryavaMza, candragupta kA kul| 0maurya nAmaka graam| (vIro0 147) sAtaveM gaNadhara kA naam| (vIro0 14/8) mauryaputraH (puM0) sAtaveM gaNadhara, maurya kI sNtaan| asUta mAtA vijayA'thaputrammauryeNa nAmnA sa hi mauryputrH| (vIro0 14/8) mauryavaMzI (vi.) mauryavaMza vaale| 0candragupta zAsaka kA vNsh| jo AcArya bhadrabAhu ke caraNoM kA sevaka aura sampUrNa bhArata kA advitIya zAsaka thaa| (vIro0 22/11) mauryasya putramatha pautramupetya hindu, sthAnasya sNskRtirbhuuddhunaikbinduH| For Private and Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mauryasthalaM 864 mlecchita pazcAdanekanarapAlatayA vibhinna, vizvAsavAJjanagaNaH samabhUttu khinnH|| (vIro0 22/12) mauryasthalaM (napuM0) maurya nAyaka sthaan| (vIro0 22/7) (vIro 14/7) mauriH (strI0) mauli, mukutt| (jayo0 12/9) maurvI (strI0) maulika, muulbhuut| prAcIna, puraanaa| gujarAta kA prasiddha sthAna, jahAM cInI miTTI kI TAilsa evaM anya seneTarI samAna kA utpAdana hotA hai| mauliH (strI0) mukuTa, shiromnni| (jayo0 6/52) tAja, kirITa, maur| (jayo012/9) prdhaan| shirmor| kisI vastu kA agrbhaag| 0 coTI, zikhA, keshvinyaas| mauli (vi0) pramukha, mukhya, prdhaan| mauli (strI0) bhUmi, pRthivii| maulimaNiH (strI0) mukuttmnni| maulimAlaH (puM0) shirobhuussnn| (vIro0 3/1) mauliratnaM (napuM0) mukuTa rtn| maulizoNamaNiH (strI0) shiromukuttmnni| (jayo0 7/57) maulyaM (napuM0) [mUlya+aNa] kiimt| mauSTA (strI0) muTThI mukkebaajii| mauSTikaH (puM0) [muSTi Thak] Thaga, dhuurt| mausala (vi0) mUsala ke sdRsh| mauhUrtikaH (puM0) jyotirvida, jyotissii| (jayo0 10/2) uttamocca sakalagrahaniSThe samaye mohuurtikopdisstte| (vIro0 6/38) mnA (saka0) yAda karanA, smaraNa karanA, duhraanaa| 0socanA, vicAranA, bolnaa| ullekha karanA, nirdhArita krnaa| 0adhyayana karanA, siikhnaa| mnAta (bhU0ka0kR0) [mnA+kta] smaraNa kiyA gayA, duharAyA gyaa| mrakSu (saka0) ragar3anA, sApha karanA, pramArjana krnaa| 0saMcaya karanA, ikaTThA krnaa| milAnA, mizraNa krnaa| 0lepa karanA, mAliza krnaa| prakSaH (puM0) [mrakS+ghaJ] pAkhaNDa, kpttaacaar| mrakSaNaM (napuM0) [mRkSa lyuT] mRdulatam (jayo0 17/122) lepa karanA, saamnaa| saMcaya karanA, tela lgaanaa| 0cupdd'naa| 0tela, mlhm| prakSita (vi0) cikane, duussit| mad (saka0) pIsanA, cUrNa karanA, rauMdanA, kuclnaa| pradiman (puM0) [mRdorbhAvaH imnic]0maadek| misstthaann| (jayo0 11/96) mRdatA, komalatA, durbltaa| pradimalakSaNaM (napuM0) mArdava ruup| (jayo0 11/96) pradIyasI (vi0) ati komalatA, adhika mRdutaa| (jayo0 13/57) mraJca (aka0) jaanaa| mlakSa (saka0) kATanA, vibhakta karanA, khaNDa khaNDa krnaa| mlAta (bhU0ka0kR0) [mlai+kta] mujhAyA huA, kumhalAyA huaa| mlAna (bhU0ka0kR0) [mlaikta+kta] mujhAyA huA, kumhalAyA huaa| mlin| (jayo0 4/11) gandA / 0kSINakAya, kRsh| mlAnamanas (vi0) utsahahIna, kSINatAyukta, htaash| mlAniH (strI0) [mlai+ktin] mujhAyA, kumhlaanaa| 0hAsa, klAnta, thkaa| khinna, udAsIna, kssaithily| mlAyat (vi0) [mlai+zatR] kumhalAyA huaa| mlAyantimalinI bhvnti| (jayo0 6/53) mlAyin (vi0) [mlai+snu] muAyA huaa| 0patalA, kRza hone vaalaa| mliSTa (vi0) [mleccha+ kta] asambha, aspaSTa, asNskRt| mliSTa (napuM0) asaMskRta bhaassnn| mleccha (aka0) aspaSTa bolanA, asambha khnaa| mlecchaH (puM0) [mleccha+ghaJ] avyakta bhaassii| anArya, asmbh| (hita0 27, jayo0vR0 2/130) nimna, jAti bhisskRt| pApI, dusstt| mlecchakhaNDaH (napuM0) anaarydesh| (jayo0 3/5) mlecchajAtiH (strI0) asmbhjaati| anArya kSetragata utptti| mlecchadezaH (puM0) anAryadeza, asmbhdesh| mlecchabhASA (strI0) asambha vyavahAra, nimna kthn| mlecchita (bhU0ka0kR0) asmbhvyvhaarit| For Private and Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only