________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रतिपत्तिः
६८८
प्रतिपादित
प्रतिपत्तिः (स्त्री०) [प्रति+पद्+क्तिन्] उपलब्धि, प्राप्ति,
स्वीकृति ०व्युत्पत्ति (वीरो० )
सम्मानयोग्य, विश्वास योग्य। समवाक समवाप योगिभिः प्रतिपत्तिं प्रतिपत्तितिक्षितः। (जयो०वृ० २८/६८) ०लालन-पालन। (दयो० ३८) कर्तव्य निर्धारण। (जयो०१० ३/६६) स्पष्टीकरण। (समु० २/१) ज्ञप्ति, जानकारी। (जयो० ४/३४) ०प्राप्त करना। प्रत्यक्षज्ञान, अवेक्षण, चेतना। यथार्थ ज्ञान। ०दृढोक्ति।
समारंभ, उपक्रम, प्रारंभ। ०पूजनीयता का चिह्न, आदर युक्त व्यवहार। ०प्रणाली, उपाय। •बुद्धि, प्रज्ञा। ०कान लगाकर सावधानीपूर्वक उपदेश ग्रहण करना। हितरूप शिक्षा देना, अन्न-पानादि प्रदान करना। निश्चयात्मक बोध।
उन्नति, तरक्की, उच्चपद प्राप्ति। व्यश, प्रसिद्धि, ख्याति।
साहस, शक्ति, दृढ़ विश्वास।
०प्रमाण, सम्प्रत्यय। प्रतिपत्तिदक्ष (वि०) कार्य का ज्ञाता। प्रतिपत्तिपूर्वक (वि०) स्पष्टीकरण पूर्वक। (समु० २/१) प्रतिपथं (अव्य०) मार्ग के साथ-साथ, प्रतिमार्ग की ओर। प्रतिपद् (स्त्री०) [प्रति+पद्+क्विप] पद् पद् प्रतीतिः प्रतिपद्
पडिवा, प्रतिपदा (जयो० २०/१२) मार्ग, पथ, रास्ता।
आरंभ, गुरु, प्रतिपदा तिथि। (जयो० ५/४९) प्रतिपद्चन्द्र (पुं०) प्रतिपदा का चांद। प्रतिपद्तूर्यं (नपुं०) एक नगाड़ा। प्रतिपदा (स्त्री०) [प्रतिपद्+टाप्] शुक्लपक्ष का प्रथम दिन। प्रतिपद्यमान (वि०) अंगीकार करने वाला। (सुद० ११५) प्रतिपन्न (भू०क०कृ०) [प्रति+पद्+क्त] उपलब्ध, प्राप्त।
निष्पन्न, अनुष्ठित, कार्यान्वित। ०हस्तगत, आरब्ध। ०सहमत, स्वीकार किया गया।
ज्ञात, समझा हुआ। स्वीकार किया गया, सहमति प्राप्त हुआ। उत्तरित। प्रमाणित।
प्रदर्शित। प्रतिफल (पुं०) प्रत्येक समय। (मुनि० २५) प्रतिपल्ल्वः (पुं०) प्रत्येक पत्र। पल्लवं पल्लवं प्रति पत्रं पत्रं
(जयो० १८/६४) प्रतिपर्वः (०) पर्व पर्व इति प्रतिपर्व, प्रत्येक पर्व। (जयो०३/४०) प्रतिपातः (पुं०) पतन, संयम च्युत होना।
संयमात्प्रच्यवनं प्रतिपातः। (त०वृ० १/२४) प्रतिपाति (स्त्री०) अधः स्तन प्रवृत्ति। प्रतिपाद् (सक०) [प्रति+पद्] ०बतलाना, समझाना।
(सुद०१२७) उद्बोधन देना। प्रदान करना, स्वीकार करना। (दयो० ६१)
समर्पित करना। प्रतिपादं (अव्य०) प्रत्येक चरण में। प्रतिपादक (वि०) [प्रति+पद्+णिच्+ण्वुल्] प्रस्तुतकर्ता, स्वीकार
करने वाला, प्रदान करने वाला। प्रमाणित करने वाला। विचार करने वाला। निरूपण करने वाला, प्ररूपण करने वाला। उन्नत करने वाला, आगे बढ़ाने वाला।
प्रभावशाली। प्रतिपादनं (नपुं०) [प्रति+पद्+णिच्+ल्युट्] ०कथन, निरूपण।
आवृत्ति, अभ्यास। प्रदर्शन, प्रमाणन, स्थापन। ०अनुशीलन, अनुचिन्तन।
आरम्भ, प्रारंभ। प्रतिपादपं (अव्य०) प्रत्येक वृक्ष में। प्रतिपादतीय (वि०) कथनीय। (वीरो० २०/७) प्रतिपादित (भू०क०कृ०) [प्रति+पद्+णिच्+क्त] प्रस्तुत,
निरूपित, कथित। प्रदत्त, प्रदान किया गया।
स्थापित, प्रमाणित, प्रदर्शित। ०व्याख्यायित, सोदाहरण निरूपित। उक्त, व्यक्त। जन्म दिया; पैदा किया।
For Private and Personal Use Only