Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ WAAAAAAVAAAAAAAAIA | nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUrIzvara pAdapadmebhyo namaH // zrI AtmAnandajaina grantharatnamAlAyA ekasaptatitamaM (71 ) ratnam / mahopAdhyAya zrImaddharbhasAgaragaNiviracitakiraNAvalIvRttyA yuktaM zrutakevalizrIbhadrabAhu svAmipraNItam // zrIkalpasUtram // nyAyAmbhonidhizrItapAgacchAcArya zrImadvijayAnandasUripurandara ziSya mahopAdhyAyazrImadvIravijaya ziSya pacyA sadAna vijayagaNi saMzodhitam / zrItapAgacchagaganAGgaNadinamaNizrI vijayAnanda sUrIzvarapaTTapUrvAcala mArtaNDa zrI vijayaka malasUrIzva raziSyaratta vyAkhyAnavAcaspatizrIlabdhivijayasya sadupadezAt mANasAvAstavyazreSThivarya zrI dolatarAmAtmaja svarUpacandra dravya sAhAyyena prakAzayitrI bhAvanagarasthA zrIAtmAnandasabhA / idaM pustakaM mohamayyAM vallabhadAsa tribhuvanadAsa gAMdhI sekreTerI zrIjaina AtmAnandasabhA ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhAvIyAM 23 tame gRhe rAmacaMdra yesu zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / vIrasaMvat 2448, AtmasaMvat 26, vikramasaMvat 1978, sana 1922. JANNNNNNUMM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by Ramohandra Yosu Shedge, at the Nirnaya-sagar Pross, 33, Kolbhat Line, Bombay, Published by Vallabhdas Tribhuvandas Gandhi, Secretary, Jain Atmananda Sabha, Bhavanagar. Start SOCCORSA ROSA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham prastAvanA / 400084 namaH sadA vigatadviSe vizvavedine vIrAya / kaH khalu sArvajJazAsanasuvAsitasvAntasarojaH sakalazAstra ziromaNitvena sampUrNasamIhitasampAdakatvena ca suvizrutasyAsya zrIkalpasUtrasya bhagavatassuprasiddhamahimnA na samasti suparicitaH ? svamahimnA'dharIkRtasuradruma suradhenvAdisakalavAJchitasampAdakavastustomasyAsya samupAdeyatvaM | samupAsyatvaM sutarAmAvazyakatvaM ca prativarSa zreyoniHzreyasAsAdhAraNasAdhanasamyagdarzanajJAnacAritranidAna parvAdhirAjaparyuSaNAparvaNi samAkarNyamAnatayA suvijJAtaM zraddhAsaMzuddhazemuSIzAlinAM zizUnAmapi, yataste - "yathA drumeSu kalpadruH, sarvakAmaphalapradaH / yathauSadhISu pIyUSaM, sarvarogaharaM param // 1 // ratneSu garuDodgAro, yathA sarvaviSApahaH / mantrAdhirAjo mantreSu yathA sarvArthasAdhakaH // 2 // yathA parvasu dIpAlI, sarvAtmasu sukhAvahA / kalpaH saddharmazAstreSu pApavyApaharastathA // 3 // kalpaH paryuSaNAbhidhaH kalimalapradhvaMsabaddhAdaraH, kalpaH sarvasamIhitodayavidhau kalpadrukalpaH kalau / ye kalpaM parivAcayanti bhavikAH zRNvanti ye cAdarAt, te kalpeSu vihRtya muktivanitotsaGge sadA zerate // 4 // zrImadvIracaritrabIjamabhavacchrIpArzvavRkSAGkuraH, skandho nemicaritramAdimajinavyAkhyA ca zAkhAcayaH / puSpANi sthaviravrajasya ca kathopAdeyaddeyaM tathA, saurabhyaM phalamantra nirvRtimayaM zrIkalpakalpadrume // 5 // nAItaH paramo devo, na mukteH paramaM padam / na zrIzatruMjayAttIrtha, zrIkalpAnna paraM zrutam // 6 // puNyAnAmuttamaM puNyaM zrutAnAmuttamaM zrutam /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaspasUtra0 // 1 // dhyeyAnAmuttama dhyeyaM, jinaiH zrIkalpa ucyate // 7 // AcArAttapasA kalpaH, kalpaH kalpaharIpsite / kalpo rasAyanaM samyacha, kaspasattvA- kiraNAva. dIpanaH // 8 // vAcanAt sAhAyyadAnAt , sarvAkSarabhuterapi / vidhinA''rAdhitaH kalpaH, zivado'ntarbhavASTakam // 9 // pagaggacittA jiNa- prastA sAsaNaMmi, pabhAvaNApUaparAyaNA je / tisattavAraM nisuNati kappaM, bhavannavaM moyama te taraMti // 10 // " | etAdRkusundarasvarUpe sadupadeze zraddhAsuvizuddhahRdayatvena zaGkAsAmrAjyaM na sUtrayanti, kintu skhazreyaHsAdhakatvena samAmananti, yathAsAmarthya samAcarituM samutsahante c| ___ saMdRbdhaM caitat sarvAkSarasannipAtavicakSaNena caturdazapUrvavidA yugapradhAnena zrImadbhadrabAhusvAmineti tu sunizcitaM paraM nAyaM bhagavAn kevalametasyaiva praNAyakaH kintu zrImadAvazyakAdisiddhAntapratibaddhaniyuktikalpadazAzrutaskaMdhAcanekasUtrasUtraNasUtradhAro'pi niyuktinirmANaviSaye tu suvihitahitaikarasikaH sa eva bhagavAn svayaM pratijAnIte tathAhi "Avassagassa dasakAliassa taha uttrjjhmaayaare| sUyagaDe nijjurti, vucchAmi tahA dasANaM ca // 1 // kappassa ya ninjuti, bavahArasseva paramaniuNassa / sUriapaNNattIe, vucchaM isibhAsiANaM ca // 2 / / etesiM nijjutti, bucchAmi ahaM jiNovaeseNaM / AharaNaheukAraNa4 payanivahamiNaM samAseNaM // 3 // " ___ evaM kalpasUtra ( bRhatkalpaH paMcakalpazca ) vyavahArasUtraM cApyayameva maharSimUrdhanyo bhagavAn nirmitavAn tathA ca bRhatkalpavRttipI-| |ThikAyAM zrImalayagirisUripAdAH___"iha pUrveSu yannavamaM pratyAkhyAnanAmakaM pUrva tasya tRtIyamAcArAkhyaM vastu tasmin viMzatitame prAbhRte mUlaguNeSUttaraguNeSu vA'parAdheSu dazavidhamAlocanAdikaM prAyazcittamupavarNitaM kAlakrameNa ca duHSamAnubhAvato dhRtivIryabuddhayAyuHprabhRtiSu parihIyamAneSu pUrvANi duravagAhAni, SEASEASEXE // 1 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ +44- 45515 jAtAni tato mA bhUtrAyazcittavyavaccheda iti sAdhUnAmanuprahAya caturdazapUrvadhareNa bhagavatA bhadrabAhukhAminA kalpasUtra vyavahArasUtraM cAkAri / " ___ kalpasUtragrahaNena paMcakalpo'pi gRhItastatra kiM pramANamiti cet ? maGgalapratipAdikAyAM paMcakalpabhASyasatkAyAm "vaMdAmi mahabAhu~, pAINaM carimasagalasuyaNANIM / suttatthakAragamisiM, dasANakappe ya vavahAre // 1 // " asyAmAryAyAM kathaM bhagavAn bhadrabAhusvAmI namaskRtaH ? ityArekAnirAsArtha vyavasitaM khayameva bhASyakAreNa tathAhi-"titthagaraNamokAro, satthassa tu Aie samakkhAo / iha puNa jeNajjhayaNaM, nijmUDhaM tassa kIrati tu // 1 // " paMcakalpacUrNAvapi "adhunA'sminnAmanikSepe paMcakalpasaMjJake yenedaM dazAkalpavyavahArasUtraM pravacanahitArthAya pUrvAdAhRtaM tasya namaskAra karomi, vaMdAmi bhaddabAhu~" iti / etena paJcakalpacUrNikArollekhenaitadapi nizcIyate yaduta zrIdazAzrutaskandho'pyanenaiva bhagavatA sUtritaH / idaM kalpasUtraM tu tasyaivASTamAdhyayanatayA vyaraci tena bhagavateti tu sutarAM saMsiddham / anena niloMThitA lumpakamatAnuyAyino'pi, yato vadanti te nedamaSTamAdhyayanaM dazAzrutaskandhasyeti, santi sAdhanAni lumpakazikSaNArthamanyAnyapi, yato vilokyate dazAzrutIyAyAM cUrNAvapi vivRtametat, prApyante pratayo'pyanekA aSTamAdhyayanatollekhinyaH, dRzyate ca zrImati sthAnAnasUtre'pyasyASThamAdhyayanatayA spaSTollekhaH, ata eva zrIdharmasAgaropAdhyAyA api niHzaGkatayA nimnalikhitamavataraNamavatAritavantaH "praNetA tAvat sarvAkSarasannipAtavicakSaNazcaturdazapUrvavidyugapradhAnaH zrIbhadrabAhusvAmI dazAzrutaskandhasyASTamAdhyayanarUpatayA pratyAkhyAnapravAdAbhidhAnanavamapUrvAt paryuSaNAkalpasUtramidaM sUtritavAn / " etadvataraNaM dRSTvA 'DaoN harmana jekobI' nAmaka jarmanaviduSA 'taddoSaduSTam' ityuktvA tatsiddhyartha zramo vihitaH, paramupayuktapramANaparikareNa sa nirarthaka eveti tu nizcayo sarveSAmapi zAstrAnusAriNAM nA'tra vivAdasthAnamapi, paraM bhaviSyati sarveSAmapyeSA''zaGkA yaduta tena jarmanaviduSA kutra tAdRzaH zramo vihitaH ? zrUyatAM samAdhAnaM, likhitA tena viduSA zrIkalpasUtropari savistarA prastAvanA''GglabhASAyAM, ACCOURSE-REO
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 prassA // 2 // prasiddhastasyA anuvAdaH pUnAtrimAsikapatradvArA, jJAyate tena yaduta tena viduSA tatprastAvanAyAM bahu vyavasitaM, paraM prAyo na samabhUt tasya viduSaH samyakparicayaH zAstravedibhiH sArdhamata icchAviraheNApi vijRmbhitaM tatra doSabAhulyaM, paramatra naiva yatiSyate tadAviSkaraNAya nirAkaraNAya ca, yatastatkaraNe bhavati mahAn nibandho'ta eva na vidyate'tra tatkaraNe samIhA / tena viduSA vizvasminnapi vizve vijayazAlinaM zAzvataM | bhagavantaM zrIsyAdvAdasiddhAntaM samuddizya kAraNa ke te (bhagavAna mahAvIra ) gaMbhIra ane sarvAMgapUrNazodha ( gaveSaNA ) karavAne badale mAtra sUkSma ane zramasAdhita bhedo| (vikalpo ) ubhA kare che. A sidhdhAntanuM nAma syAdvAda che" ayamapyullekho vihito niHzaGkatayA nirbhIkatayA ca, vijJAyate tena suspaSTaM yaduta viduSA'pi tena vizvavizrute'pyetadviSaye kimapi na | vicAritaM vicAraNIyamapi, nAnAzakAlavo'pi yato bhagavantaM syAdvAdaM vinA'nantadharmAtmakasyotpAdavyayadhrauvyAtmakasya ca vastunaH svarUpasa prAptirapi kutaH ? vizvavyavasthA'pi tatsattAdhInaiva nAnyathA, ata evAnicchubhirapi paratIthikaiH sanAtanaM tameva zaraNIkRtya kacit kacit vastutattvaviSaye vyavasthA kRtA, yatra yatra ca na svIkRtaM zrImatsyAdvAdazaraNaM tatra tatra samprAptA eva te parAM parAbhUtim, ata eva prAyeNa sarvairapi siddhAntarahasyavedibhirvizvavikhyAtairnigraMthacUDAmaNibhiH puruSapravaraiH parAM stutimupanIto bhagavAn syAdvAdasiddhAntaH / tathAhi "AdIpamAvyomasamasvabhAvaM, syAdbAdamudrAnatibhedi vastu / tannityamevaikamanityamanya-diti tvadAjJAdviSatAM pralApAH // 1 // ya eva doSAH kila nityavAde, vinAzavAde'pi samAsta eva / parasparadhvaMsiSu kaNTakeSu, jayatyadhRSyaM jina zAsanaM te // 2 // naikAntavAde sukhaduHkhabhogau, na puNyapApe na ca bandhamokSau / durnItivAdvyasanAsinaivaM, paraiviluptaM jagadapyazeSam // 3 // " ( anyayogavyavacchedAbhidhadvAtriMzikAyAM zrImaddhemacandrasUrayaH) CAUSERUMOROSAROGRA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACREAS 35555AESAR "syAdvAdamudrAmapanidrabhaktyA, kSamAbhRtAM staumi jinezvarANAm / sanyAyamArgAnugatasya yasyAM, sA zrIstadanyasya punaH sa daNDaH // 1 // " (ratnAkarAvatArikAyAM zrIratnapramasUrayaH) "aho ! citraM citraM tava caritametanmunipate ! svakIyAnAmeSAM vividhaviSayavyAptivazinAm / vipakSApekSANAM kathayasi nayAnAM sunayatA, vipakSaptRNAM punariha vibho duSTanayatAm // 1 // " (stutidvAtriMzati ) "niHzeSAMzajuSAM pramANaviSayIbhUyaM samAseduSAM, vastUnAM niyatAMzakalpanaparAH sapta zrutAsaGginaH / audAsInyaparAyaNAstadupare cAMze bhaveyurnayA-zvedekAntakalaGkapaGkakaluSAste syustadA durnayAH // 1 // " (paJcAzatyapi ) "Akasmikatvamapi tasya bhayAya na syAt, syAdvAdamazramiha yastava bambhaNIti / yatsAdhanaM yadapi bAdhanamanyadIyAH, kurvanti tattava pituH purataH zizutvam / / 1 // syAdvAdanAmni tava digvijayapravRtte, senApatau jinapate ! nayasArvabhauma / nazyanti tarkanivahAH kimu nAma neSTA-pattiprabhUtabalapattipadapracArAt // 2 // syAdvAda eva tava sarvamatopajIvyo, nAnyo'nyazatruSu nayeSu nayAntarasya / niSThAvalaM kRtadhiyA kacanApi na sva-vyAghAtaka chalamudIrayituM ca yuktam // 3 // kutakaiz2astAnAmativiSamanairAtmyaviSayai stavaiva syAdvAdastrijagadagadakArakaruNA / ito ye nairujyaM sapadi na gatAH karkazaruja-staduddhAraM kartu prabhavati na dhanvantarirapi // 4 // ". (zrImahAvIrastave zrImadyazovijayavAcakacandrAH ) ECREESOS
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 3 // "vyAlAzced garuDaM prasarpigaralajvAlA jayeyurjavAd, gRhNIyurdviradAzca yadyatihaThAt kaNThena kaNThIravam / sUraM cet timirotkarAH sthagayituM vyApArayeyurbalaM, badhnIyurbata durnayAH prasRmarAH syAdvAdaviyAM tadA // 1 // ( zrIsyAdvAdakalpalatAyAM ta eva vAcakendrAH ) "anekAntata evAtaH, samyagmAna vyavasthiteH / syAdvAdino niyogena yujyate nizcayaH param // 1 // " ( zrIzAstravArttAsamuccaye zrImaddharibhadrasUrayaH ) alamadhikenaitAvataiva bhaviSyati nizcayo, yaduta nAsti gatirapyavikalA bhagavantaM syAdvAdasiddhAntaM vinA, paraM sa pAzcAtyapaNDito naiva saMtuSTa etAvatA, tena tu svakIyaM paNDitaprakANDatvaM pratibhAprakarSatvaM ca pradarzanArtha svIkRtya bhagavato mahAvIrasya sarvajJatvaM samullikhitam -- " temanuM ( bhagavAn mahAvIranuM ) tattvajJAna athavA paramArtha ( adhyAtma) svarUpaviSayaka jJAna nyAyazAstranI pUrvApara saMgatinI dRSTie utkRSTa jaNAtuM nathI. dhArmika viSayonA saMbandhamAM temanI ( bhagavAn mahAvIra devanI ) buddhizakti hatI kharI; paraMtu budhdhamAM jevI pratibhAzakti niHsaMzayarIte mAnI zakAya che, tevI to temanAmAM na hatI." etadapi, naitannirAsAya vidheyaM kimapyanyat, yataH zrUyanta etadviSaye'pyaneke'pratImA vidvatpravAdAH / nidarzanabhUtAH punarime-- "kuhetutaka parataprapaJca - sadbhAvazuddhAprativAdavAdam / praNamya sacchAsanavarddhamAnaM, stoSye yatIndraM jinavarddhamAnam // 1 // na kAvyazakterna parasparerSyayA, na vIrakIrtipratibodhanecchayA / na kevalaM zrAddhatayaiva nUyase, guNajJapUjyo'si yato'yamAdaraH // 2 // parasparAkSepaviluptacetasaH, svavAdapUrvAparamUDhanizcayAn / samIkSya tattvotpathikAn kuvAdinaH, kathaM pumAn syAcchithi lAdrastvayi // 3 // kiraNAca0 prastA0 // 3 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ alabdhaniSThAH prasamiddhacetasa - stava praziSyAH prathayanti yadyazaH / na tAvadapyekasamUhasaMhatAH, prakAzayeyuH paravAdipArthivAH // 3 // sunizcitaM naH paratantrayuktiSu, sphuranti yAH kAJcana sUktasaMpadaH / tavaiva tAH pUrvamahArNavotthitA, jagatpramANaM jina vAkyavizuSaH // 4 // jagatsaMbhavasthemavidhvaMsarUpai - ralIkendrajAlairna yo jIvalokam / mahAmohakUpe nicikSepa nAthaH, sa ekaH parAtmA gatirme jinendraH // 5 // " ( dvAtriMzadvAtriMzikAyAM zrIsiddhasenadivAkarapAdAH ) "anantavijJAnamatItadoSamabAdhyasiddhAntamamartyapUjyam / zrIvarddhamAnaM jinamAptamukhyaM, svayambhuvaM stotumahaM yatiSye // 1 // vAgvaibhavaM te nikhilaM vivektu-mAzAsmahe ced mahanIyamukhya ! / lama jaGghAlatayA samudraM, vahema candradyutipAnatRSNAm // 2 // idaM tattvA'tattvavyatikarakarAle'ndhatamase, jaganmAyAkArairiva hataparaiha vinihitam / taduddhartuM zakto niyatamavisaMvAdivacana - stvamevAtastrAtastvayi kRtasaparyAH kRtadhiyaH // 3 // " ( anyayogavyavacchedAbhidhadvAtriMzikAyAM zrImaddhemacandrasUripAdAH ) stutyA guNAH zubhavato bhavato na ke vA, devAdhideva ! vividhAtizayarddhirUpAH / tarkAvatArasubhagaistu vacobhiremi-stvadvAg guNastutiranuttarabhAgyalabhyA // 4 // ( nyAyakhaNDakhAdye zrImadyazovijayavAcakapuGgavAH ) bhagavato mahAvIradevasya garbhApahAraviSaye, mAtApitrorviSaye ca nirAdhAraM kalpanAsAmrAjyaM sUtrayatA tena viduSA vizvavallabhavIradevena vizvahitAya vyAkhyAtasya vizvavismayakarasya vividhavratatrAtasya viziSTatvaM virodhazUnyatvaM cAnAlocyaiva "brAhmaNadharmanA saMnyAsIonAM je pAMca vrato hRtAM tenoja svIkAra karelo che" evaM vikalpitam, anyadapi pramANazUnyaM bahu pralapitaM tasyAM tasya sarvasyA'pi samAlocanasyA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva prastA R kalpasUtrakA tivistarabhavena nAstyatra svAnaM paraM samAlocayiSye prAyaH samprApya sthAnAntaram, nirloThavidhye ca pramANaparizUnyaM tasya sarvamapi kazcanam, evaM satyapi jainadharmaviSaye bahu vyavasitaM teneti tvahamapi manye, kiyat satyamapi prakAzitaM, nA'tra kenA'pi jainadharmAnurAgiNA dhanyavAdamuLe // 4 // kimapyanyadvaktavyamAsIt / sUtrakArasyAsya mahApuruSasya sattAsamayastu sunizcita eva nirastasakaladoSAniSkalahAcchrImanmahAvIradevAdhidevAt pamayugmInatvena dvitIyazatake | niracAyi cA'sya bhagavataH zrutakevalitvaM "kevalI caramo jambu, svAmbaSa prabhavaprabhuH // 1 // zAmyambhavo yazobhadraH, sambhUtivijayastathA / bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaT // 2 // " iti sarvatabasvatanakalikAlasarvajJazrImaddhemacandrAcAryavacanAtsuspaSTaM, taba sampUrNacatu| dezapUrvadharANAmeva, ta eva paJcamajJAnIva dezanAvidhAne zrutajJAnabalena sAmarthyazAlino nAnye, tathAvidhAnAbhAva / mahApuruSapraNItatvena maGgalamayasakalavastvAdhArabhUtatvena ca paramamaGgalametatsUtra, tatrabhavatAM zramaNAnAM vizeSatazcAvasthAne varSAvAsasya, tasya kaSAyanivAraNapratyalasAMvatsarikapratikrAntisakalakarmakSayakSamasuvizuddhatapaHkarmaprabhRtipracurataradharmAdhAratvAt , ata eva samAcAro'yaM zAstrIyo yaduta-padA bhavati zramaNAnAM bhagavatAM varSAvAsasya suyogye kSetre suddhA varSAvAsIyA samIhA, tadA paJcasu nizAsu | nizIthavarNitavidhAnena samastasAdhumadhyagatA gItArthA kuryuH kalpakarSaNam, bhavatyeva tena prazastapariNAmAnAM puruSapravarANAM niHzaGka vinavAtasya vilayaH, suvizuddhAcArazAlinAM sAdhvInAM ca zrAvaNaM divApi, parametat karSaNAdikaM vihitayogamanuSyAmAnAmarhati, yato na samasti sArvajJamate kevalaM jJAnAdeva sAdhyasiddhistatra tu kriyAyA api prAdhAnyam , yogAnuzAneSu hImabahAmAstu zAsanavAyA eva, zraddhAzUnyA api te svakIyazAsanAntarvartitvajJApanArtha samAzrayanti kUTAnyAhArAzuddhayAdInyAlambanAti paraM tAni tu teSAM duSTAbhinivezavazavartitvaM khyApayanti, yataH kenA'pi na hyAdiSTa nopadiSTaM ca yadakSaNIyametat bhaviSyatyanyathA mahAn pratyavAyo vidhi SCREENSHAHARASHTRA // SESSACRECE VALENDANEL
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilopazca yathA yajJaniyuktAnAmAmiSA'bhakSaNe pratipAditaH pratyavAyo vidhibilopazca naitAvadeva pratyutAtra tu zuddhisampAdanAya pratipAditaM prAyazcittamapi / samasti sArvajJamate suniSuNAnAmapi yogApekSA na zrutametat yaduta padAnusArilabdhidhAriNAmapi zrImatAM vakhasvAmipAdAnAmayogitvena gurubhirvAcanAcAryyapadaprArthanA'pi spaSTatvena pratiSiddhA ? zrutA cet ? naiva vidheyaM zreyorthibhiryogahInatvAlambanaM, vicAraNIyaM ca muhurmuhurbhagavadupadiSTaM, nAtra pramaditavyam, paropakArarasikaiH paropakAralipsayA vidhAnAdikamapi pradarzitaM yogyatAsampAdanAya ca sarvatra samayapramANamapi saMdarzitaM, asya sUtrasyApi samArAdhane pratipAditaH paJcavarSIyaH pravrajyAparyAyaH, yataH zrImati vyavahArasUtre "paMcavAsapariyAgassa samaNassa kappati dasAkappavvavahArA nAmajjhayaNe uddisittae" etadullekhena vijJAyata etad yaduta - dazAzrutaskandhasya samArAdhane paMcavarSIyaH pravrajyAparyAyo'pekSitastadA'sya tu tasyaivASTamAdhyayanatayA sutarAmeva tAvAm samayo'pekSito'ta evAsya sUtrasya bhagavataH bAcane zrAvaNe ca vihitayogAnuSThAnAH suvizuddhasAdhava evAdhikAriNaH, zravaNe tu pUrvaM sAdhusAdhvInAm, paJcAca zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata (980 ) varSAtikramaNe matAntareNa ca trinavatiyutanavazata ( 993 ) varSAtikrame putramaraNArttasya zrIdhruvasenarAjJaH samAdhimA dhAtumAnandapure sabhAsamakSaM samahotsavaM vAcayitumArabdhaM tataH prabhRti caturvidhasyApi zrIsaMghasyAdhikAraH, tathAceopAdhyAyazrImaddharmasAgarapAdAH '"athAnadhikAriNA hi kRtaM sAGgamapi karmma noktaphalAvyamicAri bhavatItyatra vAcanAyAM zravaNe ca ke'dhikAriNa ityAkAGkSAyAM mukhyataH sAdhavaH sAdhvyazcAdhikAriNaH, tatrA'pi kAlato rAtrau kRtoddezasamuddezAdiyogAnuSThAno vAcanocito vAcayati, taditare tu zRNvanti, sAdhvIzrAvaNAdikAraNe punarnizIthacUrNyAdyuktavidhinA divApi tayoradhikAraH / samprati tu zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata 980 varSAti - *me kvacita trinavatimavazata 993 varSAtikrame dhruvasenanRpasya putrabharaNArttasya samAdhimAghAtumAnandapure sabhAsamakSaM samahotsava zrIkalpasUtra vAcavitumArabhram, ataH prabhRti caturvidhasaGgo'pyadhikArI zravaNe, vAcanAyAM tUtalakSaNaH sAdhureveti dRzyata iti bodhyam" /
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 5 // etena keciddurvidagdhAH gRhasthAnAmapyasya vAcanaM zrAvaNaM ca samarthayanti tattu dUrotsAritameva paraM ye svayaM paNDitaMmanyA zramaNavat sAdhvInAmapi paTTamadhiruhmopadezapradAnaM samarthayanti te'pi naiva vidantyAptAgamasyaidamparyyamityapi sunizcitam yato na jinazAsane strIprAdhAnyaM kintu puruSaprAdhAnyameva, ata eva tattvazairekonaviMzatitamatIrthapatizrImallinAthAdhipatyamapyAzcaryAntargatatayaiva pratipAditam / asya sUtrasya bhagavata upari jAteSvapi cUrNiTippaNAntarvAcyAdiSu pratiparyuSaNaM vAcane zravaNe cApi na tathAvidha Anando vAcakAnAM zrotRRNAM ca, yatassundaramapi saMkSiptaM sthUlazemuSINAM naiva bhavati saMtoSapradaM vistararucInAM vistarata eva sadbodhAt, ata eva vAcakapuGgavazrImaddharmasAgaragaNibhirvihiteyaM kalpakiraNAvalInAmA savistarA suramyA ca vRttiH, samayazcAsyAH saptadazIyo vaikramazataka iti prAnte taireva sthApitena "vyAkhyopayogInizzeSa-vAcyarucyA vacakhinA / sphUrttikartrI sadasyeSA, zrI kalpakiraNAvaliH // 1 // vikramAdaSTayuSaT--zazAGkAGkita ( 1628 ) vatsare / dIpotsavadine dRbdhA, rAjadhanyapure pure // 2 // yugmam " anena zlokayugmena suspaSTaM nizcIyate / etasyAmapyeteSAM samabhUdanupayogasAmrAjyam, ata eva zrIRSabhadevacaritre "bhagavato bhaktyA'hameva yuvAbhyAM dAsyAmIti bhaNitvA'STacatvAriMzatsaGkhyAkA vidyAH" ityuktaM, sthavirAvalyAM cAryarakSabhinnAnAmAryarakSitAnAM caritramupanyastam, anyathA naiva yujyata etat, yata Avazyaka vRttyAdiSu tAsAmaSTacatvAriMzatsahasrasaGkhyAkatvaM proktam, zrItosaliputrAcArya ziSyebhyaH zrIvatrasvAmipArzve'dhItasAdhikanavapUrvebhyaH zrI AryarakSitebhyaH zrI AryarakSANAM zrIvatrasvAmibhyaH ziSyapraziSyAdigaNanayA navamasthAnabhAvitvena ca spaSTaiva bhinnatA / athaimiH pUjyapravarairmarIcivacanasyotsUtramizratvasampAdanAya saMsArasya koTAkoTisAgaraparimitasya hetutvamAkhyAyi paraM tadapi na ramaNIyam, kiraNAva0 prastA0 114 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ yata utsUtrabhASakANAmanantasaMsArasyaiva vRddhiriti tu na niyamaH, nihnavaziromaNerapi jamAle: parimitabhavadarzanAt / na durlabhaH khalu chadmasthAnAmanAbhogo jJAnAvRtimattvAt , ata eva teSAmAptavacanameva zaraNam, satyapyanAbhoge yadyanAmaho na tarhi tathAvidhA honiriti dhyeyaM dhiimdbhiH| yatvetaiH pUjyaiH proktam-vargagate zrIvajasvAmini "turya saMhananaM ca vyucchinnaM" tattu satyameva, kathamiti cet ? zrImaddharibhadrasUrIzvarAdibhirAvazyakavRttyAdiSu tathaivoktatvAt , tathAhi"tami ya bhagavate addhanArAyasaMghayaNaM dasapuvvANi ya vocchiNNA" ityAvazyakavRttau zrImaddharibhadrasUripAAdAH "duSkarmAvanibhitre, zrIvale svargamIyuSi / nyucchinnaM dazamaM pUrva, turya saMhananaM tathA" iti pariziSTaparvaNi zrIhemacandrasUripAdAH "mahAgirisuhastyAdyA, bhUrayaH sUrayastataH / gaNabhRdvajaparyaMtA, bhAvino dazapUrviNaH // dazapUrdhyA vyavaccheda-sturyasaMhananasya ca / SoDazAbdonaSaTvarSa-zatyA tatra bhaviSyati // " iti zrAddhadinakRtyavRttau zrImaddevendrasUripAdAH suvikhyAtairebhirato bhinnA api viracitAH pravacanaparIkSA-zrIvIradvAtriMzikA-paryuSaNAzataka-auSTrikamatotsUtradIpikA-iriyApathikAI-8 triMzikA-jambUdvIpaprajJaptivRtti-tapagacchapaTThAvali-kumatikhaNDana-tattvataraGgiNyAdayo'neke granthAH / vijJAyata eteSAM zrIpUjyAnAM zAsanapra|bhAvakatvaM nimnasaMsthApitasUktAbhyAmapi- /
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 6 // "teSAM vijayini rAjye, rAjante sakalavAcakottaMsAH / zrIdharmasAgarAhA, nikhilAgama - kanakakaSapaTTAH // 1 // kumatimatamataGgajakumbha - sthalapATanapATacena siMhasamA / durdamavAdivivAdA-dapi satataM labdhajayavAdAH // 2 // " proktAnyatra trINyapi vAcanAni sundarapaddhatyA paraM vAdimukhabhaMjakairebhiH pUjyairvAdasthAnAni tu prAyaH sarvANyapi savistaraM varNitAni, zrIjinavallabhopazaM SaTkalyANakamataM tu sarvAbhimatAbhiyuktazrImaddharibhadrasUryabhayadevasUripAdavacanadarzanena nirloThitaM samyaktayA, nUtanamevaita|nmatam, zrIjinavallabhenAbhinivezabalenaiva samarthitaM na tvanAbhogenetyAdikaM sarvamapi sAdhitaM jinadattAcAryakRtagaNadharasArdhazatakasya vRttyAdhAreNa jinadattAcAryakRtotsUtrapadodghATanakulakAdhAreNa ca sayuktikam, "haMtUNa savyamANaM, sIso hoUNa tAva sikkhAhi / sIsassa huMti sIsA, na huMti sIsA asIsassa || 1 ||" ityAgamavacanena pratiSiddhaM tasya suvihitApraNItvam, kathamiti cet 1 proktaM taireva caityavAsaM parityajya kasyA'pi suvihitasya pArzve cAritrasyA'mahAt, navInamatapravarcanena saMghabrAhmatvAca" sa yadi saGghabAhyo no cet kathamupanyastena "saGghAtrAkRtacaityakUTapatitasyAntastarAM tAmyataH, tanmudrAdRDhapAzabandhanavataH zaktasya na spanditum / muktyai kalpitadAnazIlatapaso'pyetatkramasthAyinaH, saGghavyAghravazasya jantuhariNatrAtasya mokSaH kutaH // 1 // " anena svakIyasaGghapaTTakasUtrasatkena trayastriMzattamakAvyena tatkAlavartinaM zrIsaGkaM vyAghropamayopAvarNayiSyat kathaM vA tasya taTTIkAyAM aidaMyugInasaGghapravRttiparihAreNa 'saGghatvAhyatvapratipAdanamamISAM bhUSaNaM na tu dUSaNaM' iti rItyA saGghabAhyatA vyAkhyAsyat ? adhikamAsIyA'pi carcA samyak vihitA, sthApitaM ca bhAdrapadasitacaturthyAmeva yuktaM paryuSaNAparveti / saMzodhitametat sarvamapi nyAyAmbhonidhi - satsiddhAntarahasyAvirbhAvonmUlitAnalpajanazaGkAsandohasvakIyasudhAsadRzasyAdvAdapUrNasadupadezasaMzrINitasakalazrotRsamudaya-sanyAyAnugatasatpathapradarzanaprabodhitapAMcAlasthalumpakamata sugdhabhavya sattvasamUha - sakalakumatasatamataGgajakumbhasthalapATa kiraNAva0 prastA0 // 6 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ napaJcAnana-samastasUriguNagaNasamalaGkRta-saumyatvatArApati-zrImadvijayAnandasUrIzvaraziSyAvataMsa-sudhAniHsyandasadupadezasaMzodhitabhavyasattvamAkhAnta-apratimAnavadyasvaparasiddhAntarahasyAvirbhAvanadakSadhISaNavAcakapuGgavazrImadvIravijayavineyarana-AItadharmonnatikaraNaikajIvanasAra-anuyo gAcArya-asmadguruguruvaryazrImadAnavijayagaNibhirmahatA ameNa, vidhAya ce parizramaM karuNApArAkUpArairebhiH pUjyapravarairanugRhItaH khalvayaM sakalo'pyAstasamAja iti nAtiriktaM vacaH / saMzodhite'pi samyaktayA 'manuSyasahabhuvo bhrAntayo dunirA" iti niyamena varNaniyojakapramAdadoSeNa vA yAH kAzcanA'zuddhayaH sthitA bhaveyuH, tAH saMzodhayantu kRpAM vidhAya svabhAvasundarAH sajjanAH, tAneva 'kSantavyaM yadi matimohAdinA'troktaM cedalIkaM kRpAbhilASuke mayi vidhAya kRpA' iti samprArthya prastAvanAmimA parisamAptiM nayati pUjyapAda-paramaguru-zrImadvijayakamalasUrIzvarasAmrAjyavartiprazamapIyUSapAthonidhimunirAjazrImatpremavijayagaNipAdapadmamadhuvrato muni-raamvijyH| CARENSAAS
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ SASARAS // aham // / nyAyAmbhonidhi-zrImadvijayAnandasUrIzvarapAdapadmabhyo namaH / vibudhavaropAdhyAyazrImaddharmasAgaragaNivihitakiraNAvalyabhidhAnavRttyupetaM zrutakevaliyugapradhAnabhagavacchrImadbhadrabAhukhAmipraNItaM klpsuutrm| ook praNamya praNatAzeSa-vIraM vIrajinezvaram / khavAcanakRte kurve, kalpavyAkhyAnapaddhatim // 1 // MI iha hi tAvacaturmAsakamAsInA munayo maGgalanimittaM kalpadrukalpaM paryuSaNAkalpAbhidhamadhyayanaM paJca dinAni | vAcayanti / tatra kalpaH-sAdhvAcAraH, sa ca dazadhA, tadyathA-"Acelakku 1.desia 2 sijAyara 3 rAyapiMDa 4 | |kiikamme 5 / vaya 6 jiTTa 7 paDikkamaNe 8, mAsaM 9 pajosavaNakappe 10 // 1 // " vyAkhyA-avidyamAnaM celaM | vastraM yasyAsAvacelakastadbhAva AcelakyaM, taca tIrthakaramAzritya caturvizaterapi, teSAM devendropanItadevadUSyApagame OMOM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 |kiraNAva // 1 // 625582655555 tadabhAvAdeva / sAdhamAzritya tu prathamAntimatIrthakRtIrthe vetamAnAyupetavastrANAM jIrNaprAyatvAt tAharAbakhadhAritve'pyacelA evocyante vAcaMyamAH, na caitadayuktaM, tathAvidhaviziSTanepathyAbhAvAdacelakatvavyavahArasya sArvajanInatvAt , natraH kutsArthatve'pi yuktiyuktatvAca / yadAha-"jaha jalamavagAhato, bahucelo ki sirkheddhiykddilo| bhannai naro acelo, taha muNao saMtacelo vi // 1 // taha thovajuNNakucchia-celehi vi bhaNNAi acelo ci| jaha taMtusAlia lahuM, disu pottiM naggiA mo ti // 2 // " ajitAdidvAviMzatitIrthakRtIrthasAdhUnAM RjuprajJatvAnmahAmUlyA'niyatavaNNAdyupetavastraparibhogAnujJAnAt tAdRgvastradhAritvena sacelakatvameva keSAJcit, keSAJcitu zvetamAnAdhupetanadhAritvenAcelakatvamapIti vikalpabhAgevAcelakyaM, ityAcelakyakalpaH prathamaH // 1 // tathA "uddesi tu kammaM" iti vacanAt, uddizya-sAdhUnaGgIkRtya kriyate yattadaudezikamiti vyutpattyA''dhAkammeMtyartho vivakSitaH, taccA''dhAkarmikaM prathamacaramatIrthakRttIrthayoyeM kacana munimuddizya kRtamazanAdikaM sarveSAmapi saMyatAnAmakalpyaM, yadAha-"saMghAduddeseNaM, ohAIhiM samaNAiahigica / kaDamiha savesiM citra, na kappA purimacarimANaM ||1||ti"| saGghAghuddezena-sopAzrayAlambanena, "ohAihi ti" sAmAnyavizeSAbhyAM, tatra saGghArthamiti vikalpaH sAmAnyaM, vizeSastu prathamajinasaGghArtha caramajinasahAthai betyAdi vikalpaH / evamupAzrayamAzrityApi / "samaNAiahigica ti" zramaNAn zramaNIcAdhikRtyetyarthaH, dvAviMzatijinatIrtheSu punaH sAdikamuddizyAdhAkarma kRtaM (tata) tasyaivAkalpyaM zeSasAdhUnAM tu kalpyaM, yataH-"majjhimagANaM tu ima, jaMkaDamuhissa tassa ceva tti / no kappaha sesANaM,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMkappai esa mera ti // 1 // " eSA maryAdetyarthaH, ityaudezikakalpo dvitIyaH // 2 // tamA zayyayA-asatyA taratIti zayyAtaro vasatisvAmI, viNDazanjasyobhavatra sambandhAttasya piNDosana mAna 3khAdima khAdima 4 patra 5 pAtra 6 kambala 7 rajoharaNa 8 sUcI 9 piSpalaka 1. nakharadana 11 parNamAzodhana 12 lakSaNoM dvAdazavidhaH, yadAha-"asaNAI vatthAI, sUIAI caukayA tinni / ti" sa sarveSAmapi vIryeSu sAdhUnAmakalpyaH prasaGgagurudoSasadbhAvAt , yataH-"sajjAyaro ti bhaNNai, AlayasAmI u tassa jo mitroko savesiM na kappA, pasaMgagurudosabhAvAo // 1 // ti|" asale tadrahaNaprasakI ye guravo mahAnto zeSAsteSAM bhalo bhavanaM tasmAdvityarthaH, doSANAM gurutvaM ca sannihitasAdhuguNAnurAgeNa pAraNakaprathamAlikAdyarthaM punaH zuma pramena cAcapaNIyAhArasambhavAt miSTAnnapAnAdilomena tatkulAparityAmAt kAraNavazAt dUragatasyApi punarAgamanAt viziSTAhAropadhibhyAM zarIropadhyoralAghavAt yena vasatiyA tenAhArAbapi deyamiti gRhiNAM ayosAdanAt tahAnabhayAca vasatedorlabhyAt vasatyabhAvAcca bhaktapAnaziSyAdivyavacchedAceti tIrthakRtpratiSiddhatvAdeveti bodhyaM / batparityAge tu aho ! niHspRhA ete'to vasatyAdi dAnataH pUjyA iti bhAvotpAdanena zayyAtarasya zraddhAhadi aSacava gauravaM ca ityAdiguNAH / evaM satyapi yadi rAtrezcaturo'pi vAmAn zobhanAnuSThAnAH sAdhavo jAgrati prAmAtika lacA''vazyakamanyanna kurvanti tadA mUlopAzrayakhAmI zayyAtarona bhavati, bhavati ca tava sujhe kRte. cA''vazyake prAbhA|like, atha zayyAtaragRhe sustvA prAbhAtikaM cA''vazyakamanyatra kurvanti tadA yaskhAvahe suptaM yassA'vanaheca prAbhAvika
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 2 // kRtaM tau dvAvapi zayyAtarau bhavataH / tRNa - Dagala - bhasma - mallaka- pITha - phalaka- zayyA - saMstAraka - lepAdivastUnAM grahaNe | sopadhikaziSyapratrAjane cA''jJayA kalpyatvAcchayyAtaro na bhavati, iti zayyAtarakalpastRtIyaH // 3 // tathA rAjA tAvaduditoditakulaprasUto baddhamukuTarAjJA'bhiSiktaH, senApati 1 purohita 2 zreSthya 3 mAtya 4 sArthavAha 5 lakSaNaiH paJcabhiH sArddhaM rAjyaM bhuAnazcakravarttyAdistasya yaH piNDo'zanAdicatuSkaM 4 vastraM 5 pAtraM 6 kambalaM 7 rajoharaNaM 8 cetyaSTavidhaH, sa ca prathamacaramatIrtha kRttIrthayorvyAghAtAdidoSadUSitatvAdakalpyaH, yadAha - "muditAdiguNo rAyA, aTThaviho tassa hoi piMDu tti / purimeyarANameso, vAghAyAIhiM paDikuTTho // 1 // ti" / vyAghAtAdayaH punarevaM, - "IsarapabhiIhiM tarhi, vAghAo khaddhalohudArANaM / daMsaNasaMgo garahA, iaresi na appa - mAyAo // 1 // " asyA arthaH - IzvaraprabhRtibhiryuvarAjatalavaramADambikAdibhiH saparikaraiH pravizadbhirnirgacchadbhizca tasmin rAjakule vyAghAtaH - skhalanA sAdhoH pravezanirgamayoH, tatazca bhikSAkhAdhyAyAdInAmapi vyAghAtaH, athavA sammardAdamaGgalabuddhyA vA kAyapAtraprabhRtInAM vyAghAto - hananaM syAt, "khaddhaloha ti" khaddhe - prabhUte'nnAdau labhyamAne lobho - lubdhatA, tathA udArANAM - hastyazvastrIpuruSAdInAM darzane - avalokane saGgo-abhiSvaGgaH syAt, tatazcAtmavirAdhanAdi- cAraka- cora- kAmukAdisambhAvanayA rAjakopAt kula-gaNa-saGghAdyupaghAtazca syAt, tathA garhA - nindA, yathA - aho ! ete garhaNIyamapi rAjapratigrahaM svIkurvanti, garhaNIyatA ca tasya smAttairevamUce - "rAjapratigrahadagdhAnAM brAhmaNAnAM yudhiSThira ! / chinnAnAmiva bIjAnAM punarjanma na vidyate // 1 // " athavA anabhiSvaGgA munayo matA kiraNAva0 // 2 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ete tvadRSTakalyANavat kathaM ? gajAzvAdiSu saGgaM kurvantItyevaMrUpA, athaite doSA madhyama jina munInAmapi bhaveyuriti kathaM tadagrAhyatA ? ityAha - "iyaresi na appamAyAu tti" itareSAM madhyamajinamunInAM na-naivaite doSA bhavanti, kutaH ? apramAdAt, yataste RjuprajJatvAd vizeSeNApramAditvenoktadoSaparihAraparAyaNAH, itare punaH RjujaDavakrajaDatvena na tathA iti rAjapiNDakalpazJcaturthaH // 4 // tathA kRtikarma-vandanakaM tadvidhA, abhyutthAnaM vandanakadAnaM ca / dvitayamapyetat sarvajinatIrtheSu sAdhubhiryathAparyAyAdinA parasparaM vidheyaM, sAdhvIbhistu sarvAbhirapi puruSottamo dharmma iti kRtvA sarve sAdhavo'bhivandanIyAH, na punaH paryAyAdyapekSaNIyaM, yaduktaM - " varisasayadikkhiAe, ajjAe ajjadikkhio sAhU / abhigamaNavaMdaNanamaM-saNeNa viNaNa so pujjo // 1 // dhammo purisappabhavo, purisavaradesio purisajiTTho / loe vi pahU puriso, kiM puNa loguttame dhamme ? // 2 // " strIvandane ca bahavo doSAH, tathAhi - "tucchattaNeNa gadho, jAyai no saMkaI paribhaveNaM / anno vi hujja doso, thiAsu mAhujahijjAsu // 1 // tti" mAdhuryahAryAvityarthaH / yogyasya ca yathAI vandanA'karaNe'haGkRtenacairgotrakarmaNo bandho, nUnamatra pravacane vinayo nAbhidhIyata iti pravacanakhiMsA, ajJA vA ete lokarUr3hi - mapi nAnuvarttayantIti nindApi, tatazca bodhidurlabhatA saMsAravRddhizceti doSAH, iti kRtikarmakalpaH paJcamaH // 5 // tathA vratAni - mahAtratAni tAnyeva kalpo vratakalpaH, sa ca tatrato'bhede'pi prathamacaramajinatIrthayoH paJcamahAtratalakSaNaH, zeSANAM tu caturvratalakSaNo, yato nAparigRhItAnAM strINAM paribhogaH sambhavatIti tadviratau tAsAmapi viratire
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNa // 3 // veti RjuprajJAnAM prajJA, na tu zeSANAM, paramayaM dvedhA'pi khakhatIrtheSu sthita evASagantavyaH, iti sakalpaH payuH // 6 // | tathA jyeSTho-ratnAdhikaH sa eva kalpo jyeSThakalpo jyeSThatvavyavahAra ityarthaH, sa ca prathamapazcimajinayatInAmupasthApanAta evArabhya, zeSANAM tu niraticAratvAt pravrajyAta eveti / atha pitAputrAdInAM dUyoryugapadupasthAne kavaM jyeSThatA vyavahAra ? ityAha-"pitiputtamAiANaM, samaga pattANa jipitipbhiii| thevaMtare vilaMbo, panavaNAe uvaTThavaNA // 1 // " vyAkhyA-pitAputrAdInAM-janakasutaprabhRtInAM AdizabdAt rAjA'mAtya-mAtAduhita-rAmamAtyAdigrahaH, samakaM yugapatprAptAnAM-vivakSitAdhyayanAdhigamenopasthApyatAyogyatAmaghAtAnAM jyeSThAH pitapraztayA syuH, AdizabdAt rAjAmAtyarAjhyAdigrahaH, atha putrAdiH prAso na pitrAdistadA ko vidhiH, isyAha-stoke'lpe'ntare vizeSa dinadvayAditaH pitrAdirapi prApsyatItyevaMrUpe vilamba-pratIkSaNaM kAryaH, pitrAdau prAse sati yugapadeva pitAputrAdirupasthApanIyaH, mA'bhUt putrAdyapekSayA laghutAkaraNena pitrAderasamAdhyutpattini:kramaNAderiti / atha bahantaraM tadA ko vidhiH?, ityAha-prajJApanayA-pitrAdisambodhanayA tava putro vivakSitAM zriyaM prApnoti anyeSAM| ca.jyeSThataro bhavati tavaivAbhyudayastato na tvayA'sya vino vidheya ityAdi lakSaNayA upasthApanA-tratAdiropaNA kAryA, atha prajJApyamAno'pi yadi na pratipadyate tadA pratIkSaNIyaM yAvadasau prAmoti, ye rAjAdayo yumapabadA tUpasthApyante tadA yathAsanaM jyeSThatA, iti jyeSThakalpaH saptamaH // 7 // tathA pratikramaNa-paDUvidhA''vazyakakaraNaM tavAticAro bhavatu mA vA punarubhayasandhyamavazyaM kartavyamiti prathama
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ete tvadRSTa kalyANavat kathaM ? gajAzvAdiSu saGgaM kurvantItyevaMrUpA, athaite doSA madhyamajina munInAmapi bhaveyuriti kathaM tadagrAhyatA ? ityAha - "iyaresi na appamAyAu tti" itareSAM madhyamajinamunInAM na-naivaite doSA bhavanti, kutaH ? apramAdAt, yataste RjuprajJatvAda vizeSeNApramAditvenoktadoSaparihAraparAyaNAH, itare punaH RjujaDavakrajaDatvena na tathA, iti rAjapiNDakalpazcaturthaH // 4 // tathA kRtikarma - candanakaM tadvidhA, abhyutthAnaM vandanakadAnaM ca / dvitayamapyetat sarvajinatIrtheSu sAdhubhiryathAparyAyAdinA parasparaM vidheyaM, sAdhvIbhistu sarvAbhirapi puruSottamo dharmma iti kRtvA sarve sAdhavo'bhivandanIyAH, na punaH paryAyAdyapekSaNIyaM, yaduktaM - " varisasayadikkhiAe, ajjAe ajjadikkhio sAhU / abhigamaNavaMdaNanamaM-saNeNa viNaNa so pujo // 1 // dhammo purisappabhavo, purisavaradesio purisajiTTho / loe vi pahU puriso, kiM puNa loguttame dhamme ? // 2 // " strIvandane ca bahavo doSAH, tathAhi - " tucchattaNeNa gayo, jAyai no saMkaI paribhaveNaM / anno vi hujja doso, thiAsu mAhujahijjA // 1 // tti" mAdhuryahAryAvityarthaH / yogyasya ca yathAI vandanA - karaNe'haGkRtena cairgotrakarmaNo bandho, nUnamatra pravacane binayo nAbhidhIyata iti pravacanakhiMsA, ajJA vA ete lokarUDhimapi nAnuvarttayantIti nindApi, tatazca bodhidurlabhatA saMsAravRddhizceti doSAH, iti kRtikarmakalpaH paJcamaH // 5 // tathA vratAni - mahAvratAni tAnyeva kalpo vratakalpaH, sa ca tatrato'bhede'pi prathamacarama jinatIrthayoH paJcamahAvratazeSANAM tu caturvratalakSaNo, yato nAparigRhItAnAM strINAM paribhogaH sambhavatIti tadviratau tAsAmapi viratire lakSaNaH,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0lambazca, nirAlambo'pi jaghanyotkRSTabhedabhinno dvividhaH, tatra jaghanyastAvatsAvatsarikapratikramaNAdArabhya kArtika-13 catumAsakapratikramaNaM yAvatsaptatidinamAnaH, utkRSTastu cAturmAsikaH, so'pi gRhijJAtA'jJAtabhedAbhyAM vibhajyamAno dvedhA, tatra gRhijJAtastAvatsaptatidinamAno'nantarodita eva, ajJAtastvASADhacaturmAsakapratikramaNAt sAMvatsarikapratikramaNaM yAvatpaJcAzadinamAnaH, paraM khAbhigRhIto'pi paJcakavRkhyA'yameva, tathAhi-ASADhasitadazamIsthitAH sAdhavaH pUrNimAsyAM vayamatra sthitAH sma iti khAbhigRhItaM kurvanti, kurvantastu tRNa-Dagala-bhasma-malakapITha-phalaka-zayyA-saMstArakAdIni varSAyogyAnyupakaraNAni khAyattIkurvanti, maGgalanimittaM paJcadinAni yAvat paryuSaNAkalpaM karSayanti, pRcchatAM ca gRhasthAnAM puro'dhikaraNAdidoSasambhavazaGkayA vayamatra sthitAH sma naveti niyamAbhAvameva vadantItyeSa utsargaH-"sesakAlaM pajosavitANaM avavAo ti" vacanAttathAvidhakSetrAdisAmaya bhAve zrAvaNakRSNapaJcamyAM paryuSitavyaM, tadabhAve dazamyAM, tadabhAve paJcadazyAM, evaM paJcakapaJcakavRddhistAvat kriyate yAvadbhAdrapadasitapaJcamI, tasyAM tu niyamato gRhijJAtameva paryuSitavyaM, ayaM ca vidhiH saGghAdezAd byucchinnaH, ata idAnI khAbhigRhItaM gRhijJAtaM cetyubhayathApi bhAdrapadasitacaturthyAmeva paryuSitavyaM / tatra dinAnAM paJcAzadApADhasitacaturdazyA Arabhya bhAdrasitacaturthyantaM, saptatistu caturthyA Arabhya kArtikasitacaturdazyantaM, ayaM dvedhApi nirAlambanaH sthavirakalpikAnAmeva, jinakalpikAnAM tu cAturmAsika eveti, uktaM ca-"cAummAsukkoso, sattarirAIdiA jahanneNaM / therANaM jiNANaM puNa, niyamA ukkosao ceva // 1 // ti|" paryuSaNAyA arvAg paratra ca HAR
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOMOMARE mAsavRddhau krameNa dinAnAmazItiH zataM ca sampadyate kathaM paJcAzatsaptatiA? ityAdyAkSepaparihArau tu sAmAcAryA "aMtarA vi se kappaI" ityatanagranthavyAkhyAvasare vkssyaamH| sAlambanastu sthavirakalpikAnAmeva, vihitamAsakalpAnAM tatraiva caturmAsakAnantaramapi mArgazIrSa yAvadavasthAne pANmAsiko'vagantavyaH / uktaM ca-"kAUNa mAsakappaM, tattheva ThiANa tItamaggasire / sAlaMbaNayANaM puNa, chammAsio hoi jigaho ||1||tti|" evaM vyAvarNitakharUpaH paryuSaNAkalpaH prathamacaramajinatIrthe niyataH, zeSANAM tvaniyataH, yataste doSAbhAve dezonAM pUrvakoTimapIcchantyekatrAvasthiti, itarathA na mAsamapItyevaM videhe'pi, iti paryuSaNAkalpo dazamaH // 10 // | ete dazApi kalpA RSabhavarddhamAnatIrthe niyatA eva, ajitAdInAM tIrthe tu Acelakyau 1 dezika 2 pratikramaNa 3 rAjapiNDa 4 mAsa 5 paryuSaNA 6 lakSaNAH SaTkalpA aniyatAH, zeSAstu zayyAtara 1 caturbata 2 puruSajyeSTha 3 kRtikarma 4 lakSaNAzcatvAro niyatA eveti / evaM dazAnAmapi kalpAnAM niyatAniyatavibhAgakaraNe kAraNaM tAvat tattatkAlabhAvino manujA eva, yaduktaM-"purimA ujujaDDA u, vakkajaDA u pacchimA / majjhimA ujupannA u, teNa dhamme duhA kae // 1 // purimANaM duvisujjho u, carimANaM durnnupaalo| kappo majjhimagANaM tu, suvisujjhe supAlae // 2 // " tatra RSabhatIrthe Rjutvena bratAdipratijJAnirvAhitve'pi naTanartakInRtyAvalokakasAdhudRSTAntena jaDatvAdvizuddhirdussAdhyA / tathAhikila kecidAdimajinayatayo vicArabhUmergurusamIpamAgatAH pRSTAzca gurubhiryathA-kimiyacirAyamAgatAH? Rju
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 5 // tvAtte cocuryathA-naTaM nRtyantaM prekSamANAH sthitAstato gurustAnaziSyat, yathA- mA punarevaM kArSuriti pratipannavantazca tat te, tato'nyadA te tathaiva pRSTA UcuryathA - naTIM nRtyantIM vIkSamANAH sthitAH preritAzca guruNA, te jaDatvAdUcurbhavarniTastadA niSiddho na naTIti, naTe hi niSiddhe naTI niSiddhaiveti pratipattuM na zaktiM tairiti / -anyo'pi dRSTAnto yathA 1 ekaH kuMkaNadezajanmA vaNig vRddhatve kuTumbamohaM saMtyajya pratrajitaH, sa caikaderyApathikIkAyotsarge cirakAlaM sthitavAn kiM kAraNaM ? iti guruNokte jIvadayA cintitetyavadat / kathaM ? iti punaH pRSTe gRhe vasadbhirasmAbhiH kSetre vRkSanisUdanAdipurassaramuptAni dhAnyAni bhUyasyabhUvan idAnIM matputrA nizcintA akuzalAzca naitatkariSyanti, tathA ca te varAkAH kSutpIDitA mariSyantIti RjutvAt svAkUte kathite gurubhiruktaM jIvaghAtAdi vinA kRSi - rnotpadyate iti durvyAtamityukte mithyAduSkRtaM dattavAn / iti kakaNasAdhudRSTAntaH / vIratIrthe tu vakrajaDatvAd vratAdipAlanaM tadvizuddhizcetyubhayamapi duHsAdhyaM / atrApi dRSTAntadvitayaM, tatra prathamo yathA - kecit kila caramajinasAdhavastathaiva pRSTA UcuryathA-naTaM vIkSamANAH sthitAstato guruNA niSiddhAH punaranyadA | naTIM vIkSamANAH sthitAH pRSTAzca, vakratayottarAntarANi daduH, nirbandhe ca naTImuktavanta, upAlandhAzca santo jaDatvAdUcuryathA naTa eva na draSTavya ityasmAbhirjJAtamAsIditi / phiraNAca0 // 5 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyo yathA-kazcit zreSThiputro durvinItaH, mAtApitrAdInAM pratyuttaraM na deyamiti khajanasamakSaM zikSitaH, kadAcit sarveSu bahirgateSu gRhadvAraM dattvA sthito, dvArAgatena zreSThinA dvArodghATanArtha bahuzaH zabdakaraNe'pyavadan,18 bhitterupari pravizya madhyagatena pitrA khaTvAstho hasanupAlandhaH prAha yuSmAbhireva zikSito'haM, yat pratyuttaraM na deyamiti shresstthiputrdRssttaantH| __ ajitAditIrthe tu RjuprajJatvAdubhayamapi sukarameva, dRSTAntastu naTanRtyAvalokakasAdhoreva / yathA kecidajitAdijinasAdhavastathaiva pRSTAH, RjutvAdUcuryathA-naTaM vIkSamANAH sthitAH, tato guruNA tathaivoktAH, punaranyadA naTIM dRSTvA prajJatvAd vikalpitavanto, naTavannaTyapi na vIkSitavyA rAgahetutvAditi / / nanvAstAM RjuprajJAnAM cAritraM, RjujaDAnAM punaH kathaM? iti ceducyate satyAmapyanAbhogataH skhalanAyAM RjujaDAnAM tIvrasaMklezAbhAvAdbhAvataH zuddhatvAt , sthirabhAvenaiva cAritrapariNAmastIrthakRdbhinirdiSTaH, tathA sahakArivazena kAdAcitko yasthirabhAvo'pi na cAritrapariNAmaM hanti, na hyagnisamparkAduSNamapi vagaM vajatvamapi jhaatiiti| yadAhuH zrIharibhadrasUripAdAH-"evaM vihANa vi ihaM, caraNaM diTuM tiloganAhehiM / jogANa thiro bhAvo, jahA eesi suddho u||1|| athiro a hoi bhAvo, sahakArivaseNa Na puNa taM haNai / jalaNA jAyai uNhaM vajaM na ya cayai tattaM pi // 2 // " iti / nanvevaM yuktazcaraNAnapagama RjujaDAnAmArjavalakSaNasya guNasya sadbhAvAt, vakrajaDAnAM punardoSadvayasadbhAvAt kathamasau ? iti cedityatrApyucyate, yathA-RjujaDAnAmanAbhogataH skhalanA, tathA mAyaiva hai|
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva. // 6 // vakrateti vacanAt vakrajaDAnA prAyaH kAlAnubhAvato'sakRnmAtRsthAnAdeva, tacca saMjvalanakaSAyANAmevAticAra- hetutvAt tatsaGgatamevAtra prAyaM, netarat, tasya cAritrAdhupahantRtvAt / yaduktaM-"sabe vi a aiyArA, saMjalaNANaM tu udayao huMti / mUlacchijaM puNa hoi, bArasaNhaM kasAyANaM // 1 // " yaccAmISAM jaDatvaM tanmedhAmadhi|kRtyaiva bodhyaM, na punaH parakIyalakSyAbhiprAyAvagamamAzrityApi yadvA vakrajaDAnAM jaDatvaM mAyAyAmevAntarbhavati, yataste jAnanto'pi parapratyayanArtha mAyayaivAsadapyAtmIyaM jaDatvamAviSkurvanti, tasmAjaDatvamupacaritaM, mAyA tu vAstavIti vAstavyeva mAyAhetukA cAritraskhalaneti bhAvaH iti / keciccAticArabAhulyAt duSSamAyAM cAritrameva na manyante tadapyasamaJjasameva / "na viNA titthaM niggaMthehi" iti vacanAnnigranthairvinA tIrthasyaivAsambhavAt , vyavahArabhASye tvevaMvidhavaktRRNAM mahataH prAyazcittasyoktatvAca / tathA-"jo bhaNai natthi dhammo, na ya sAmAina ceva vayAI / so samaNasaMghabajjho, kAyabo samaNasaMgheNa // 1 // " ityAdhuktezca, tasmAt pUrvasAdhvapekSayA hInahInatarakriyAparimANavattve'pi nRpagopavRkSavRSabhapuSkariNyAdyAgamoktadRSTAntena duSSamasAdhUnAM sAdhutvamevetyAdibahuvaktavyaM granthAntarAdavagantavyamiti / yastu saptatidinamAnaH paryuSaNAkalpo naiyasenoktaH, sa cAzivAdikAraNAbhAve satIti bodhyaM / azivAdidoSasadbhAve tu arvAgapi nirgamane jinAva, yata uktaM-"asive omoarie, rAyaduDhe bhae 1 'mAtRsthAnAt' kauTilyAt / / BHARASESARKASHA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ agelanne / eehi kAraNehiM, apatte hoi niggamaNaM // 1 // kAiabhUmI saMthArae a, saMsattadulahe bhikkhe / eeha kAraNehiM, apatte hoi niggamaNaM // 2 // rAyA sappe kuMthU, agaNigilANe athaMDilassa'saI / eehi kAraNehiM, apatte hoi niggamaNaM // 3 // " tathA varSAnatikrame kAlAtikramaNa'pi jinAjJA eva / uktaM ca-"vAsaM vA no viramai, paMthA vA duggamA sacikkhilA / eehiM kAraNehiM, aikate hoi niggamaNaM // 1 // " evamazivAdidoSAbhAve'pi saMyamaparipAlanahetavaH kSetraguNA apyanveSaNIyAste cAmI-"cikkhilla 1pANa 2 thaMDila 3 vasahI 4 gorasa 5 jaNAule 6 vije 7 / osaha 8 nicayA 9 hivaI 10, pAsaMDA 11 bhikkha 12 sajjhAe 13 // 1 // " vyAkhyAyatra kSetre na bhUyAn kaImaH 1, yatra ca na bhUyAMsaH sammUrchimAH prANAH 2, sthaNDilamanApAtamasaMlokaM 3, vasatiH strIpaNDhapazcAdidoSarahitA sulabhA ca 4, yatra gorasaH pracuraH 5, yatra bhUyAn janaH, so'pyatIva bhadrakaH 6, vaidyAzca bhadrakAH 7, auSadhAni sulabhAni 8, yatra kauTumbikAnAM dhanadhAnyanicitAni bahUni gRhANi 9, yatra rAjA atIva bhadrakaH 10, yatra brAhmaNa-tApasa-bharaDaka-laiGgikAdibhirmunInAmapamAnaM na syAt 11, yatra kSetre bhaikSya sulabhaM 12, yatra khAdhyAyo vasatAvanyatra ca zuddhyati 13, iti / jaghanyato'pi catvAro'mI guNAH-"sulahA vihArabhUmI 1, viArabhUmI 2 a sulahasajjhAo / 3 sulahA bhirakA 4 ya jahiM, jahannayaM vAsakhittaM tu // 1 // " zeSa tu paJcAdidvAdazaparyantaguNAnvitaM madhyamamiti / evaMvidhaguNAbhAve sannapi doSAbhAvo marumarIcikAvadakiJcikaraH, tathA guNA api doSajuSo viSamizritapAyasamivAkiJcitkarAH iti doSAbhAvajuSo guNAnAlocya SAGARAASARA 3 sulahA bhirakA doSAbhAvo marumAnAlocya*
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 7 // bhAvAcaMyamaiH paryaSitavyamiti / evaM vyAvarNitakharUpo dazadhApi kalpo doSAbhAve'pi kriymaannstRtiiyrsaaymklpo| kiraNAva0 bhavati, atastadantargataH prastutaparyuSaNAkalpo'pi tatkalpa eva / tRtIyarasAyanakharUpaM tvevaM kenApi rAjJA nijaputrasthAnAgatacikitsAyAM kAryamANAyAM trayo vaidyAH samAhUtAH, teSvAdhaH santaM vyAdhimapanayatyasati cAbhinavaM vitanoti iti svakIyarasAyanakharUpaM nirUpayanneva nivArito'lamanena suptasiMhotthApanakalpeneti / dvitIyastu saMtamapanayatyasati ca na kiJcidupadravayati iti bruvANo'pyupekSitaH kRtamanenApi bhasmani hutakalpaneti / tRtIyastu santamapanayatyasati ca zarIrasaundaryavIrya-tuSTi-puSTiprabhRtyanekaguNasaMpAdakamitibhaNanneva satkAritaH, kAritaM |ca tadIyarasAyanaM khatanayaM pratIti / tadvadayamapi kalpaH santaM doSaM zoSayati poSayati ca tadabhASe cAritraguNAn , yato yadyapi saMyatAH samityAdiSu yatamAnA eva sarvakAlaM bhaveyuH, bahvI ca nirjarA vihAre, tathApi vizeSato varSAsu vasumatyA bahuprANAkulitatvena sambhAvitaprANavAdhayA ekatrAvasthAnenaiva yatanAparAyaNairbhAvyaM, na punaH zItoSNakAlayoriva prAmAnuprAmagamanAdimadbhiH, yato gamanAgamane pathi bahuprANabAdhAsambhavena cAritraguNAnAmapi bAdhA syAt / zrUyate ca trikhaNDabhoktA zrIkRSNanarendro'pi pratidinaM praNAmArtha bahugajAzvAdinikhilaparivAraparikalitapoDa-1 sasahasramukuTabaddhanarendrANAM gamanAgamanena kunthupipIlikAdhanekajantUnAmupaghAto mA bhUyAditi dhiyA jIvadayAni- // 7 // |mittameva varSAcaturmAsyAM nijAsthAnasabhAyAmapi na samupAvizaditi / tato devazayanaikAdazI iti lokarUDhirapIti / evamanyairapyuttamaivaSAsu bahusAvadyabyApAradUranAmAntarakaraNaparihAreNa vatanAparAyaNairbhAvyam / tasmAtsarvasAbadyavarjakaiH
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhubhistu sutarAM kAraNAbhAve'vagrahakSetramaGgIkRtyaikatrAyasthAnena jaghanvatto'pi saptatidinamAnaH paryuSaNAkalpaH samArAdhanIyaH / tadevaM samupasthite paryuSaNAkalpe paryuSaNAparvadinAntaM mAlanimittaM paJcabhireva dinAcyamAnasyAsya paryuSaNAkalpasUtrasya zravaNaM kAkadantaparIkSAvaniSprayojanaM, kaNTakazAkhAmardanavaca sApAyaM bhaviSyati, iti parAzaGkAparAkRtaye tanmAhAtmyaM yathA-"vathA drumeSu kalpadaH, srvkaamphlprdH| yathoSadhISu pIyUSaM, sarvarogaharaM param // 1 // ratneSu garuDodgAro, yathA sarvaviSApahaH / matrAdhirAjo matreSu, yathA sarvArthasAdhakaH // 2 // yathA parvasu dIpAlI, sarvAtmasu sukhAvahA / kalpaH saddharmazAstreSu, pApavyApaharastathA // 3 // kalpaH paryuSaNAbhidhaH kalimalapradhvaMsabaddhAdaraH, kalpaH sarvasamIhitodayavidhI kalpadrukalpaH klii| ye kalpaM parivAcayanti bhavikAH zRNvanti ye cAdarAt, te kalpeSu vihRtya muktiyanitotsaGge sadA zerate // 4 // zrImadvIracaritrabIjamabhavacchrIpArthavRkSAkuraH, skandho nemicaritramAdimajinavyAkhyA ca zAkhAcayaH / puSpANi sthavirabrajasya ca kathopAdeyaheyaM tathA, saurabhyaM phalamatra nivRtimayaM zrIkalpakalpadrume // 5 // nArhataH paramo devo na mukteH paramaM padam / na zrIzacuMjayAttIrtha zrIkalpAnna paraM 4 zrutam // 6 // puNyAnAmuttamaM puNyaM zrutAnAmuttamaM zrutam / dhyeyAnAmuttamaM dhyeyaM jinaiH zrIkalpa ucyate // 7 // AcArAtapasA kalpaH kalpaH kalpadrurIpsite / kalpo rasAyanaM samyak klpsttvaarthdiipnH||8|| vAcanAt sAhA-12 gyadAnAt sarvAkSarathuterapi / vidhivArAdhitaH kalpaH zivado'ntarbhavASTakam // 9 // egaggacittA jiNa sAsaNaMmi, pabhAvaNA pUaparAyaNA je| tisattavAraM nisuNaMti kappaM, bhavana goyama te taraMti // 10 // " ityAdi kalpasUtrazravaNaphalam / +6448
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva. // 8 // naivaMvidhamAhAtmyasyAnekAMtikatvaM zaMkanIyam , naca bahuvidhavyayasAdhyaM prAsAdapratimApratiSThAyanuSThAnaM vyudasya sukhasA- dhyatayA paryuSaNAkalpasUtrazravaNamAtreNaiva saMtoSTavyam, yato yathAvasaramazeSadharmAnuSThAneSyapyanigRhitabalavIyasya samyagadRSTereva kAlAdisamagrasAmagrIsatrIcInatayA bhavyatvaparipAkavazAdabhISTaphalasiddhAvukamAhAtmyAvyabhicArAt / nahi lokepi kRSikarmAdau kAraNabhUtAdapi bIjAt pRthvIpAthaHpavanAdisAmagrIzUnyAdaDarotpattidRSTA zrutA vA // anyathA / "ikkovi namukkAro, jiNavaravasahassa vaddhamANasta / saMsArasAgarAo, tArei naraM va nAriM vA // 1 // " ityAdyAkarNanovIkRtakarNena kalpasUtrazravaNamapyupekSaNIyaM syAttadapekSayA vIranamaskArasya sukhasAdhyatvAt , tasmAt sAmagryava balavatI, ata evotsUtrAdyupahatasthAnekazaH kalpasUtrazravaNepyanantasaMsAratAdavasthyaM tasya sAmagryabhAvAt / sAmagrI pravacanAvirodhenaiva bhavati, pravacanAvirodhastUtsUtrAdyupahatasyAsaMbhavI tasmAt khalpamapi dharmAnuSThAnaM taditaradharmAnuSThAnAvirodhenaiva zreyobIjaM netarat, yataH-"ArAdhyenAvirodhena khalpaM yatsukRtaM kRtam / tatsarva zreyasAM bIjaM vaiparityaM viparyaye // 1 // " tadapi dharmAnuSThAnaM sAmayantaHpAtitAratamyAghadhyavasAyavizeSitaM sattattadanurUpakAryajanakaM pratiprANibhinnamiti na kiJcidanupapannam, etenAlpatvAdivizeSitazaGkApi vyudastA, yataH zuddhazraddhAnasadhyAnAdikAraNaguNotkarSApakarSAderacintyamAhAtmyavazAt kessaaNcidaantmohuutikenaapi cAritreNa kevalotpattiH anyeSAM punastathAvidhayogyatAvazAt antarmuhUrtAt samayAdyAdhikyagaNanayA yAvaddezonapUrvakovyApi / sAmagryanaGgIkAre tu samyagdRSTerivotsUtrAghupahatadRSTerapi kiJcid dharmAnuSThAnamavalaMbya sadRzaphalasiddhI siddhaM pravacane'tyantamAsamaJjasyam,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasmAttadapAkRtaye khIkartavyAvazyaM phalAvyabhicAriNI sAmagrIti sarva samaJjasam / atha 'puruSavizvAse vacovizvAsa iti nyAyAtU, vacanarUpApannasyAsya sUtrasthApi vyAvarNitamAhAtmyasiddhaye praNetA prarUpaNIya iti jijJAsAyAM praNetA 5 tAvat sarvAkSarasannipAtavicakSaNazcaturdazapUrvavidyugapradhAnaH zrIbhadrabAhukhAmI dazAzrutaskandhasyASTamAdhyayanarUpatayA pratyAkhyAnapravAdAbhidhAnanavamapUrvAt paryuSaNAkalpasUtramidaM sUtritavAn / pUrvANi ca krameNa prathamamekena 1, dvitIyaM dvAbhyAm 2, tRtIyaM caturbhiH4, caturthamaSTabhiH 8, paJcamaM SoDazabhiH 16, SaSThaM dvAtriMzatA 32, saptamaM catuHSaSTyA 64, aSTamamaSTAviMzatyadhikazatena 128, navamaM SaTpaJcAzadadhikazatadvayena 256, dazamaM dvAdazAdhikaiH paJcabhiHzataiH 512, ekAdazaM catuvizatyadhikairdazabhiH zataiH 1024, dvAdazamaSTacatvAriMzadadhikaiviMzatyA zataiH 2048, trayodazaM SaNNavatyadhikaizcatvArizatA zataiH 4096, caturdazaM vinavatyadhikairekAzItyA zataiH 8192, ca hastipramANamaSIpujairlekhyaM / sarvasaMkhyayA tu caturdaza pUrvANi SoDazasahasrekhyazItyadhikaitribhiH zatairhastipramANamapIpujairlekhyAni / ata evedamapi sUtraM zrutabale-15 nAsaMkhyeyabhavanirNAyakamahApuruSapraNItatvAduktamAhAtmyAvyabhicAri / pratisUtraM cAnantArthAbhidhAyakamapi / yaduktam"savvanaINaM jai hujja vAluA savvaudahi(hINa)jaM udayaM / tatto aNaMtaguNio attho ikkassa suttassa // 1 // " tathA "vadane rasanAzataM bhavet yadi me nirmalaM(la)kevalaM hRdi / tadidaM gadituM na pArayAmyapi kalpasya mahArthamAtmanA // 1 // " na caivaMvidhamahApuruSapraNItatvAtprAkRtanibandhaH kathamiti zaGkanIyam / 'prekSAvatAM hi pravRttiH khArthakAru-13 NyAbhyAM vyAptA' iti vacanAt , mahApuruSAH paropakAraparAyaNA api yadi saMskRtanibandhabandhurA bhavanti, tadA bAlA tathA "vadane rasanAzataM bhavet yadi ma tanibandhaH kathamiti zaGkanIyam parAyaNA api yadi saMskRta prekSAvatAM hi prattidarthamAtmanA / purA bhavanti, tadA bA 4ON
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 9 // kalpasUtra0balAdayazcAritrakAkSiNo nAnukampitA bhveyuH| tAnibandhabaddhasya tairadhyesumazakyatvAt / ata eva gaNabhRto'pi kiraNAva lasudharmAdayasteSAM sukhAdhyayanAdipratipattyarthamevAlpAkSaraM mahArtha cApi siddhAntaM prAkRtanivandhabandhurameva athitavantaH, uktaJca-"bAlastrImandamUrkhANAM nRNAMcAritrakAkSiNAm / anugrahArtha tattvajJaiH siddhAntaHprAkRtaH kRtaH // 1 // " prAkRta--2 racanApi caturacetasazcetazcamatkaroti na tvajJAnAvRtacetasazveto'pi, uktazca-"necchanti prAkRtaM mUrkhA makSikA ca-15 ndanaM yathA / kSIrAnnaM zUkarA yadvad ghUkA iva raviprabhAm // 1 // " iti / athAnadhikAriNA hi kRtaM sAGgamati karma noktaphalAvyabhicAri bhavatItyatra vAcanAyAM zravaNe ca ke'dhikAriNa ityAkAGkSAyAM mukhyataH sAdhavaH sAdhvyazcAdhikAriNaH, tatrApi kAlato rAtrI kRtoddezasamuddezAdiyogAnuSThAno vAcanocito vAcayati, taditare tu zRNvanti, sAdhvIzrAvaNAdikAraNe punarnizIthacUAyuktavidhinA divApi tayoradhikAraH / samprati tu zrIvIranirvANAdazItya|dhikanavazata 980 varSAtikrame kacicca trinavatinavazata 993 varSAtikrame dhruvasenanRpasya putramaraNArtasya samAdhimAdhAtumAnandapure sabhAsamakSaM samahotsavaM zrIkalpasUtraM vAcayitumArabdham, ataHprabhRti caturvidhasako'pyadhikArI zravaNe, vAcanAyAM tUktalakSaNaH sAdhureveti dRzyata iti bodhyam // tathA samprApte paryuSaNAparvaNyatulaphalAvyabhicArikalpasUtrazravaNavacaityaparipATI 1, samastasAdhuvandanaM 2,sAMvatsarikapratikramaNaM 3, mithaH sAdharmikakSAmaNakaM 4,aSTamaM tapazceti 5, paJca kRtyAnyapi vidhividheyAni / eteSAmapi klpsuutrshrvnnvdvshykrttvytaapnntvaadbhiissttphldaatRtvaavybhicaaraac|| tatrASTamaM tapo nAgaketubad vidheyam, tathAhi 54XCOMSANCARNA SASRACC
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ "astyekA sAnvarthA candrakAntA nAma nagarI, tasyAM ca vazIkRtAnekarAjo rAjA vijayasenaH, vaNiGmukhyastu sazrIkaH zrIkAntAkhyaH, tasya ca zrIsakhInAmnI bhAryA, tathA copacArANAM zatairekaH sutaH prasUtaH / sa ca pratyAsanne paryuSaNAparvaNyaSTamaM tapaH kariSyAma iti kuTumbabhASitamAkarNya saJjAtajAtismRtirvAlakaH sannapyaSTamaM tapaH kRtavAn / tadanu stanyapAnAdikamakurvantaM tamavagamya sAzrunetrayA mAtrA yathAvatsutakharUpaM patyurnirUpitaM, tenApyanekacikitsakaiH kAritopacAro'pi stanyAdyakurvannatuccha mUrcchAmApanno hi, amRto'pi mRta ityavadhArya dharAyAM nidhi - riva nikSiptastadIyaiH / itazvASTamatapaHprabhAvAtprakampitAsano dharaNendro'vadhinA prAgbhavAdArabhyAsya vyatikaraM | vijJAtavAn yadayaM pUrvabhave bAlye'pi mRtamAtRko vaNigaGgajo vimAtrA'lpe'pyaparAdhe bhUyaH parAbhUyamAno mitrAya vaTatAntaM nyavedayat, tataH prAgjanmanyakRtatapasa evAyaM parAbhava iti mitravacasA mAnApamAnau saMtyajya tapasyeva lInaH sannekadA pratyAsannaparyuSaNAparvaNyaSTamaM tapaH kariSyAmi iti dhyAnaparAyaNastRNagRhe suptaH / itazcAvAptAvasarayA vimAtrA pratyAsannapradIpanAdagnikaNamAdAya tatra nikSiptaH / sa ca tena tapodhyAnaparAyaNa evaM sadyo vipadyAputriNaH zrIkAntasya putratvenotpade, tadanu jAtajAtismRtiraSTamatapasAvAptamUrcchAM mRta iti dhiyA nijakairbhUmau nikSiptaH, atha ca yAvanna mriyate tAvatsaMjIvayAmIti dhyAtvA dharaNendraH svaprabhAvAdarakSat / zrIkAntastu putramRtyuzravaNena saMjAtahRdayasaGghaTTaH kSaNa| yAtrAdeva mRtyumApa, tato'putriNo ghanA''ditsayA rAjJaH puruSAnAgatAn dharaNendro nyaSedhayat / tadanu tairvijJato rAjApi | svayamAgatya dharaNendramuvAca kimiti pratiSedhayasi 1 dharaNendro'pyuvAca rAjan ! tvamapi kathaM gRhNAsi ? rAjA'vadat
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ G kalpasatra01 // 10 // rAjanItiriyamasmAkaM yadaputriNo dhanaM gRhyate, tato dharaNendro babhANa, asya putro jIvannevAsti, vAstIti rAjJokte kiraNAva |kSitau nikhAto'stItyamANi dharaNendreNa, tatastaM samutkhanyAnItamadIdhayattanmAtA, dharaNendro'pi svakIyakharUpaM prAduskRtya, tasya pUrvabhavAdi vRttAntaM rAjJe nivedya, bAlAya ca hAraM datvA, tirodadhe / rAjA ca tavRttAntavismito'yaM ya-IA |nena paripAlya ityAdizya khagRhaM jagAma / zrIkAntasya ca mRtyukarmaNi kRte nijakaiH zizornAgaketuritisaMjJA saMjajJe / tataHprabhRtyayamaSTamIcaturdazyozcaturtha, caturmAsake SaSThaM, paryuSaNAyAM cASTamaM kurvANo yauvanepi jitendriyo jinapUjAsAdhUpAsanaparAyaNaH pauSadhAnuSThAnatatpara evaavtisstthte| ekadA sajano'pi caurakalaGkato vijayasenena hato durdhyAnena mRto vyantarIbhUyAvadhinA vijJAtAtmIyavRttAnto'dRzyarUpabhRdAgatya sabhAsInaM rAjAnaM pANinA''hatya rudhiraM vamantameva bhuumaavpaatyt| sabhAloko'pi kimetakamiti jaatH| tatazca sa nagarapramANAM zilAM vikRtya gaganastho durgirA lokaM bhApayAmAsa / nAgaketustu caturvidhasajinabimbAgamaukasAM kSayo mA bhUt ityAzayataH prAsAdamAruhya patantIM zilAM tapaHzaktyA pANinA daH / vyantarastu tattapaHzaktisahanAzaktaH zilAM saMhRtya natvA ca nAgaketuM tadvacasA ca rAjAnaM / |paTUkRtya nijasthAnamagAt / tataH prabhRti rAjamAnyaH sannekadA jinendrabhavane jinapUjAM kurvan puSpamadhyasthitasarpadaSTA-12 lirapi jinendramUrteH purato nizcaladhyAnalInaH samUlaghAtaM kaSitaghAtikarmA ujvalaM kevalajJAnamAptavAn / tataH zAsanadevyArpitayatiliMgo'nekabhavyAn pratibodhayan bhUtale viharati smeti / tapasA duHsAdhyamapi susAdhyamitimAhAtmyamavagamyAnyairapi tapasi yatnaparAyaNairbhAvyam / iti nAgaketukathA //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamatapasi kavighaTanA tvevaM-"kiM ratnatrayasevanaM kimathavA zalyatrayonmUlanaM, kiM vA cittavacovapuHkRtamalaprakSAlanaM sarvataH / kiM janmatrayapAvanaM kimabhavat vizvatrayAyyaM padaM, dhanyairyad vihitaM kalAvapi janaiH parvopavAsatrayam // 1 // " iti zrIkalpakiraNAvalyAM klpvyaakhyaanpraarmbhpddhtiH| . . | athAtra kalpAdhyayane trINi vAcyAni, tathAhi-jinAnAM caritAni 1, sthavirAvalI 2, paryuSaNAsAmAcArI 3, ceti, uktaJca-"purimacarimANakappo maMgalaM vaddhamANatitthaMmi / iha parikahiA jiNagaNaharAitherAvalI caritaM?" vyAkhyA-varSA patatu mA vA, paryuSaNA tAvadavazyaM kartavyeti prathamacaramayoH RSabhavIrayostIrthe kalpaH maGgalaM ca vardhaPmAnatIrthe yasmAdevaM tasmAdiha parikathitAni jinAnAM caritAni 1 gaNadharAdisthavirAvalI 2 caritraM 3 ceti, tatrApi sAmpratInatIrthAdhipatitvena pratyAsannopakAritvAdAdAveva zrIbhadrabAhukhAmipAdAstadbhavavyatikarAvAptapazcakalyANakanibandhabandhuraM zrIvIracaritraM sUtrayanta uddezanirdezasUcakaprAyaM jaghanyamadhyamavAcanAtmakaM prathamasUtramAdizanti te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMca hatthuttare hotthA // 1 // vyAkhyA te NaM kAleNamityAditaH parinivvuDe bhayavamitiparyantam / tatra yattadorniyAbhisambandhAt yatrAsau khAmI dazamadevalokagatapuSpottarapravaravimAnAddevAnandAkukSAvavAtaraditi yacchabdaghaTitamanvayamadhyAhRtya te NaM ti te tasmin Namiti vAkyAlaGkAre, kAle vartamAnAvasarpiNyAzcaturikalakSaNeNaMkAraH pUrvavat , athavA''rSatvAtsaptamyarthe tRtIyAmadhikRtya teNaM kAleNaM ti tasminkAle, teNaM samaeNaM ti tasmin samaye, paraM samayo, jIrNazATakasphATanadRSTAntena prAgu
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra ktakAlAntargata eva paramanikRSTakAlavizeSaH, yadvA hetau tRtIyA, tatazca pUrvanyAyAdeva yau kAlasamayau shriiRssbhaa||11|| dijinaiH zrIvIrasa SaNNAM cyavanAdInAM vastUnAM hetutayA pratipAditau / na ca cyavanAdInAM vastutvena vyAkhyAnamanAgamikaM, cUAdiSu tathaiva vyAkhyAnAt, yataH-"jo bhagavatA usabhasAmiNA sesatitthagarehi a bhagavato vaddhamANasAmiNo cavaNAINaM chaNhaM vatthUNaM kAloNAto divo vAgario a / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ti|" iti paryuSaNAkalpacUrNau tathA zrIdazAzrutacUrNau ca / tena hetubhUtena kAlena samayena ca samaNe tti zramUc khedatapasoriti zrAmyati tapasyatIti zramaNo-ghorataponuSThAyItyarthaH-yadvA samaNe tti padaM mUlAtizayacatuSTayasUcakaM tathAhi-"anuttarasurasaMzayanirAsArtha satyapi kevalajJAne manasaH prayogAt saha manena-manasA, vartata iti samanA ityanuttarasurasaMzayanirAsakatvena jJAnAtizayaH 1 rAgAdhupadravazamakatvAd bhagavAnapi zamana ityapAyApagamAtizayaH 2 samyag yathAsthitaM aNati brUta iti samaNo-abAdhitasiddhAntagatiriti vacanAtizayaH 3 saha mAnena surAsuranarezvarAdikRtapUjayA hai vartata iti samAna iti pUjAtizayaH 4 haskhatvaM ca prAkRtatvAt / bhagavAn-samapraizvaryAdisaMyuktaH / mahAvIraH karmazatrujayAdanvarthanAmAntimo jinH|pNchtthuttre tti, hastAduttaradizi vartamAnatvAt hasta uttaro yAsAM vA hastopala kSitA vA uttarA hastottarA-uttaraphalgunyaH tAzca paJcasu-paJcasthAneSu yasya sa paJcahastottara iti bhagavadvizeSaNaM, niprANasya khAtau jAtatvAt, hotthati abhavat / yadyapyagre nirvANasyApyavazyaM vaktavyenAdAvapi-"usame NaM arahA kosalie paJcauttarAsADhe abhiichaDe hottha ti" sUtravat "samaNe bhagavaM mahAvIre paJcahatyuttare sAichaDhe hottha ti"|
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtraM vaktuM yuktaM, tathApi sUtrakArANAM vicitrA gatiriti nA'tirvidheyA / yaca kalyANakabandhabandhure zrIvIracaritre | "paMcahatthuttare hotthA" ityAdAkkalyANakabhUtakhApi garbhApahArasyozastaddevAnandAkukSAvavatIrNaH prasUtavatI ca trizaleti mahatyasaGgatistannivAraNArtha avazyaM vaktavyatvAnakSatrasAmyAcAvayantavyam / ata eva yatra kApi zrIvIracaritraM tatra sarvatrApi 'paMcahatthuttare hotthA' ityevasUtraM uktakAraNasya sarvatrApi sattvAt , yatra tu RSabhacaritraM tatra kvacidrAjyAbhiSe-18 kasyAvazyaM vaktavyatvAbhAvena 'cauuttarAsADhe tti' kvacica sUtrAntare nakSatrasAmyAt 'paJcauttarAsADhe tina tatra doSaH / nanu saMdehaviSauSadhyAM garbhApahArasya kalyANakatvena vyAkhyAnAt SaTkalyANakanibandhabandhuraM zrIvIracaritramiti kathaM noktamiti cet ? maivaM, garbhApahArasya kalyANakatvena kvApyAgame vyAkhyAnAnupalambhAt, pratyutAcArAdibhirvisaMvA|ditvena pratyakSAgamabAdhAca, tathAhi-"paJcahatthuttare hottha tti" AcArAGge, taTTIkA yathA-hasta uttaro yAsAM uttaraphAlgunInAM tA hastottarAstAzca paJcasu sthAneSu garbhAdhAna-saMharaNa-janma-dIkSA-jJAnotpattilakSaNeSu saMvRttAH, ataH paJcahastottaro bhagavAnabhUdityatra paJcasu sthAneSu ityeva vyAkhyAtam, na punaH kalyANakeSviti svayamevAlocyam / tathA "iate diNA pasatthA tA sesehiM pi tAsu kAyacha / jiNajattAi saharisaM te a ime vaddhamANassa // 1 // AsADhasuddhachaTThI 1 citte taha suddhaterasI 2 ceva / maggasirakiNhadasamI 3 vesAhe suddhadasamI 4 a||2|| kattiakiNhe caramA 5 gambhAidiNA jahakkama ete / hatthuttarajoeNaM cauro taha sAiNA caramo // 3 // " iti zrIharibhadrasUrikRtayAtrApaJcAzake / zrIabhayadevasUrikRtataTTIkAdezo yathA ASADhazuddhaSaSThI-ASADhazuklapakSaSaSThItithirityekaM dinaM 1 evaM caitra
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 12 // mAse tatheti samuccaye zuddha trayodazyeveti dvitIyaM 2 caivetyavadhAraNe, tathA mArgazIrSa kRSNadazamIti tRtIyaM 3 vaizAkhazuddhadazamIti caturtha 4 kArttikakRSNe caramA paJcadazIti paJcamaM 5 / etAni kimityAha garbhAdidinAni - garbhajanma| niSkramaNajJAnanirvANadivasA yathAkramaM - krameNaivaitAni - anantaroktAnyeSAM ca madhye hastottarayogena - hasta uttaro yAsAM hastopalakSitA vA uttarA - uttaraphalgunyastAbhiryogazcandrasyeti hastottarayogastena karaNabhUtena catvAryAdyAni bhavantIti, tatheti samuccaye, khAtinA - svAtinakSatrayogena yuktaH 'caramo tti' caramakalyANakadina iti prAkRtatvAt iti gAthA - dvayArthaH // atra paJcAnAmeva kalyANakAnAM mAsAH pakSAstithayo nakSatrANi coktAni / tatra yadi garbhApahAro'pi kalyANakatayA''rAdhyo'bhaviSyattarhi tadvattasyApi mAsAdyakathayiSyattacca noktamato na garbhApahAraH kalyANakamiti / yattu kvacidanyatrAvacUrNAM kalyANakapavyAkhyAnamupalabhyate tattatkartustadaMze pravacanAnupayoge sati saMdehaviSauSadhyanusaraNameva zaraNam / pravacanAnupayogastu mahatAmapi saMbhavati / yaduktam -- "nahi nAmAnAbhogaH, chadmasthasyeha kasyaci - nAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNaprakRti karma // 1 // " na caivaM kvacidaMze zrutAnupayogo mahatAM lAghavAya, gautamasvAmino'pi zrutAnupayogasyA''gamaprasiddhatvAditi na kiJcidanupapannam / tathA cAnAbhogAdanyatra tIrthasammatapuruSAsammatyA vyAkhyAne prarUpaNe ca tIrthAzAtanA tIrthabAhyatA cAnivAryaiva / na caivamAsAkInAnAmapi paTukalyANakavyAkhyAnaM tatprarUpaNaM cAnAbhogAdeveti vaktavyam / tatrAnAbhogagandhasyApyabhAvAt / tatkathamiti cet ? zRNu, SaSTha kalyANakaprarUpaNAmUlaM tAvaccitrakUTe caNDikAmaThasthitI navInamatavyavasthApanahetave jinavallabhavAcanAcArya eva, kiraNAva0 // 12 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ka0 | yata Aha - " tatra kRtacaturmAsakAnAM zrIjinavallabhavAcanAcAryyANAmAzvinamAsasya kRSNapakSa trayodazyAM zrImahAvIragarbhApahArakalyANakaM samAgatam, tataH zrAddhAnAM puro bhaNitaM jinavallabhagaNinA bhoH zrAvakAH ! adya zrImahAvIrasya SaSThaM garbhApahArakalyANakaM paJcahatyuttare hotthA sAiNA parinibuDe bhagavamiti' prakaTAkSaraireva siddhAnte pratipAdanAt / anyaca, tathAvidhaM kimapi vidhicailaM nAsti, tato'traiva caityavAsicaitye gatvA devA bandyante, tadA zobhanaM bha vati / gurumukhakamalavinirgatavacanArAdhakaiH zrAvakairuktaM bhagavan ! yadyuSmAkaM sammataM tatkriyate, tataH sarve zrAvakA nirmalazarIrA, nirmalavaskhA, gRhItanirmalapUjopakaraNA guruNA saha devagRhe gantuM pravRttAH, tato devagRhasthitayA''ryi|kayA guruzrAvakasamudAyenAgacchato gurUn dRSTvA pRSTam, ko vizeSo'ya ? kenApi kathitam, vIramarbhApahArakalyANakakaraNArthamete samAgacchanti / tayA cintitaM pUrva kenApi na kRtametadete'dhunA kariSyanti iti na yuktam / pazcAtsaMgatI devagRhadvAre patitvA sthitA, dvAraprAptAn prabhUnavalokyo kametayA duSTacittayA mayA mRtayA yadi pravizata, tAragaprItikaM jJAtvA nivartya ( nRtya ) svasthAnaM gatAH pUjyAH / " ityAdi jinadattAcAryakRtagaNadhara sArdhazatakasya vRttau / tathA - "asahAeNAvi vihI, pasAhio jo na sesasUrINaM / loaNapahe vi vacai, vubaha puNa jiNamayaNNUhi // 122 // ti / " gaNadharasArdhazatake dvAviMzatizatatamI gAthA, tadvRttiryathA - "tato yena bhagavatA'sahAyenApi - ekAkinApi parakIyasAhAyyanirapekSaM, apiH- vismaye atIvAzcaryametat vidhiH- AgamoktaH SaSThakalyANakarUpazcaityAdiviSayaH pUrvapradazitazca prakAraH - prakarSeNedamitthameva bhavati, yo'trArthe'sahiSNuH sa bAvadItu iti skaMdhAsphAlanapUrvakaM sAdhitaH
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 13 // sakalalokapratyakSaM prakAzitaH / yo na zeSasUrINAM - ajJAtasiddhAntarahasyAnAmityarthaH locanapathe'pi dRSTimArge'pi | AstAM zrutipathe vrajati-yAti, ucyate punarjinamatajJairbhagavatpravacana vedibhiriti gAthArthaH / " tathA " pUei mUlapaDimaM pi sAviA ciinivAsisammattaM / gagbhApahArakalANagaMpi na hu hoi vIrassa // 1 // tti / " jinadattAcAryakRtotsUtrapadodghATanakulake / ityAdivacovyaJjitAM zrIharibhadrasUri zrI abhayadeva sUryAdInAM paJcakalyANakavAdinAM kvacidajJAnodbhAvanena kacicottrabhASaNena hIlanAM kurvan, prAguktarItyA''ryikayA nivAryamANo'pi nijamatAviSkaraNArtha SaSThaM kalyANakaM vyavasthApayaMzca kathamanAbhogavAn ? kathaM vA tadapatyamiti khayameva rahasyAlocyam / etena paJcakalyANakavAdinAM prAguktAnAmanAbhogazaMkApi vyudastA, tadIyaprAcInAnAM SaTkalyANaka viSayakabhaNiteranudbhAvanAt / yattu " paJcahatthuttare | hotthA sAiNA parinicuDe bhayavaM ti" bhaNiterubhAvanaM tatu tadudbhAvayiturevAnAghrAta siddhAntagandhatvAbhivyaJjakamu tarItyA mantavyam / nanu kalyANakAdhikArapratibaddhatvAt zakrajItatvAcca kathaM na tasya kalyANakatvamiti me matiriti cet ? satyaM, tarhi - "usabheNaM arahA kosalie paMcauttarAsADhe abhiichaTThe hotthA / taM jahA- uttarAsAdAhiM cue caittA gabrbha vakte 1 uttarAsADhAhiM jAe 2 uttarAsADhAhiM rAyAbhise patte 3 uttarAsAdAhiM muNDe bhavittA agArAo aNagAriaM pacaie 4 uttarAsAdAhiM jAva samuppanne 5 abhiiNA parinibuDe 6 tti" zrIjaMbUdvIpapra| jJaptisUtre RSabharAjyAbhiSekasya kalyANakAdhikArapratibaddhatvAt prathamatIrthakRtarAjyAbhiSekasya ca zakrajItatvena zrIhA| ribhadyAmAvazyakavRttAvuktatvAcca adbhutapuNyaprakRtijanyasya janmavadanAzcaryabhUtasya ca zrI RSabharAjyAbhiSekasyApi kalyANa kiraNAva0 // 13 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ katvamativratatirutsUtravRkSamArohantI tAvakInA kena pApAtmanA marditA? Aha-AstAM siddhAntapakSaH, paraM yathA'nAga-2 mikyapi kAlikasUripravartitA caturthI tadanujAnAM pramANam, tathA tathAvidhamapi pravacanapUjAbhivRddhibuddhyA suvihitAgraNIzrIjinavallabhavAcanAcAryapravartitaM garbhasaMharaNamapi kalyANakaM tadanujAnAM pramANIbhavat kena nivArayituM zakyamiti cet ? ko nivArayitA ? strIpUjAniSedhavadidamapyanAgamikaM yujyate eva / bhavantaH pramANayanti na veti meM cet ? naiveti brUmaH, yato nahi vayaM tadanujA, na vA so'smAkaM pUrvajaH / na caivaM caturthyAmapi yukteH sAmAnyam, caturthI | tAvattatkAlavartisarvasaGghapramANIkRtatvena tadanukAlavarttinApi sarvasaddhena pramANIkRtA, atastadantarvartinAmasmAkaM sahU | pUrvajo, vayaM ca tadanujA iti / SaSThaM kalyANakaM tu tvadIyavyavasthApitasamudAyenaiva pramANIkRtam , na punaH paramparAyAtatIrthakRdAjJAvarttisaGkeneti kutastyaM taulyam ? tvadIyasamudAyasya ca tIrthakRdAjJAvartitvakhIkAre zrIharibhadrasUrizrIabhayadevasUryAdInAM paJcakalyANakavAdinAM tIrthabAhyatA syAt , tacca tavApyanabhimatam, ato bhavAneva tatheti kiM na vicAra-13 yasi ? yacaturthyA anAgamikatvamuktaM tadapyayuktam, anAgamikapravarttane zrIkAlikasUreyugapradhAnatvavyAhateH / anAbhoge ca tatkAlavarttisaGghanivAraNA'bhaviSyat / na ca tadAnIntanasaGghastadAyattastaM prati nivArayitumazaktaH / tIrthavyavasthApitaH saGghastIrthasya tIrthakRto vA AjJAtikrame mahAntamapi puruSa nivArayatyeva / kathamanyathA caturdazapUrvavidamapi zrIbhadrabAhukhAminaM saGghAjJAtikramaNe kiM prAyazcittamitivacasA prabodhya mithyAduSkRtamadApayiSyat / AstAM saGghaH,4 saGghAjJAvartipraddharamapi mAnuSaM tIrthakRdAjJAtikramaNe nivArayati, yayA SaSThakalyANakavyavasthApakaM tvadIyaM gurumAryikA TAGRAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 // 14 // |'pIti prAguktatvadbhaNitirapi / yadukkaM pravacanapUjAbhivRddhibuyeti tadapyasAram , jinAjJAtikrameNa svamativikalpitasya | sundarasyApi sundarAbhAsatvena mithyAtvaprasaktyAnarthahetutvAt / yadAgamaH-"appAgamo kilissai, jada vi karei aidukkaraM tu tavaM / sundarabuddhIda kayaM, bahuaMpi na sundaraM hoI ||1||tti|" nanu bhoH! "no se kappara taM rayaNi uvAyaNAvittae ti" SaSThIniSedhavat "taM ca puNNimAe paMcamIe dasamIe, ekmAiesu pasu pajosaveacaM, no apa-12 vesu ti" nizIthacUAdivacanAt, catujhaM api niSedhAt, pravacanaviruddhApi caturthI rAjJa uparodhena pravaca-18 napUjAbhivRddhibuddhyaiva khIkRtA, tatra kA gatiriti cet ? satyaM, zRNu, yugapradhAnazrIkAlikasUristIrthasammato na tIrthakRtAmAjJAmatikrAmati, tadatikrame ca yugapradhAnatvAdivyAhateriti tavApi sammatam / evaJca sati yathA sAdhunA sacittavanaspatyAdisparzo na vidheyo, na sevyA ca yoSit, iti niSedhasAmye'pi girinadhAdhuttAre ballyAcavalambana jinAjJA na punaryoSitsevApi, tathA SaSThIcaturyodRzyamAnaniSedhasAmye'pi mahadantaram / yataH-zrIkAlikasUrereva SaSThI nAjJeti paryAlocanayA caturthIkhIkAre kazcidvizeSo vaktavyaH, sa ca vizeSaH paryAlocyamAna AjJA'nAjJAbhyAmeva kRtaH, nAnyaH / tathA ca SaSThIniSedho nirapavAdikaH, sApavAdikazca caturthyA niSedhaH, iti saMpannaM caturthI jinAjJeti / anyathA tatkAlavarttisarvasaGghasammatA na prAvartiSyata, tatkAlavartisarvasaGghasammatatvaJca tadanukAlavarttisarvasaGghasammatatvAnyathAnupapattyA sUpapAdameva / anyathA pakSadvayAnuvRttyA cUrNikArAdayaH "keha sohammAvaJcijA paJcamIe DU |pajjosaveMti kei puNa kAlagAvacijjA cautthIe apave pajosaveMti ti" vikalpo'kathayiSyan , taca noktam / / RANA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kintu - " kahamiyANi cautthIe apave pajjosavijjai" iti prabhRtyeva, tathA ca caturthI na kevalaM pravacanapUjAbhivRddhibuddhyaiva pravarttitA, kintu jinAjJAparyAlocanayaiva / yazca SaSThakalyANakaprarUpaNAyA AdikartuH suvihitApraNItvamuktaM tacca suvihitAnujatvamantareNAsambhavi / yadAgamaH - "haMtUNa satramANaM, sIso hoUNa tAva sikkhAhi / sIsassa huti sIsA, na huMti sIsA asIsassa // 1 // ti / " taccAsya vicAryamANaM vizIryeta / caityavAsaM parityajya kasyApi suvihitasya pArzve cAritrasyA'grahAt, navInamatapravarttanena saMghabAhyatvAcca / na caitadvacanaM rAgadveSavilasitaM, 'dezamAkhyAti bhASitam' iti vacanAt, tadIyabhaNiterevopalambhAt / kathamanyathA svayameva " saGghanAkRtacaityakUTapatitasyAntastarAM tAmyataH, tanmudrAdRDhapAzabandhanavataH zaktasya na spanditum / muktyai kalpitadAnazIlatapaso'pyetatkramasthAyinaH, saGghavyAtravazasya jantuhariNatrAtasya mokSaH kutaH // 1 // " iti saGghapaTTakasUtre trayastriMzattamakAvyena tatkAlavarttisaGgha vyAtropamayopAvarNayiSyat / kathaM vA taTTIkAyAM aidaMyugInasaGghapravRttiparihAreNa saGghabAhyatvapratipAdanamamISAM bhUSaNaM na tu dUSaNamiti saGghabAhyatA tasya vyAkhyAsyaditi / na caivaM yathArthamapi svayameva svopaghAtakaM kathamuktavAn iti citraM cintanIyam / matibhrame'pi ghuNAkSaranyAyena nAnAzcaryAt kathamanyathA gaNanAnukrameNa dvitIyamapi garbhApahAraM bhoH zrAvakAH ! adya zrImahAbIrasya SaSThaM garbhApahArakalyANakamiti vacazcAturyAt kenApyaprakAzitaM pUrva mayaiva prakAzyata ityajJApayiSyat / kiJca AstAmanyaH, zatapadyAmapi auSTrikAcaraNAyAH kathaM prAmANyaM 1, yato jinavallabhena siddhAntaviruddhameva SaSThaM kalyANakaM vyavasthApitam, jinadattena ca strIpUjApalApa ityAdyarthAlApakavacobhiH zatapadIkAraH
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra0 // 15 // pAlaviko'pi taM kopitavAnityapi citraM cetasi paryAlocyam / tathA ca yatra vApi SaTkalyANakavyAkhyAnamupalabhyate tadyathAsaMbhavaM kvacidabhinivezAt kvaciccAnAbhogAdavagantavyam / anyathA zrIharibhadrasUryAdInAM sammaterakiJcitkaratvena mUlabhaGgApattiH, tasmAnmUlAdhakhaNDanayaiva skandhAdInAM kuzalatA, taducchede tu teSAmapyuccheda eveti vicintya, prava-| canA'visaMvAdyeva vacaH pramANIkartavyam / anyathA yadi sarvasammatAnAM zrIharibhadrasUryAdInAM vacobhirvisaMvAdyapi vacaH pramANIsyAt, tarhi asmAkamapi vacanaM visaMvAdivacanena visaMvAdyeva satsutarAM pramANIbhavat kena pratiSedhuM zakyam, ityAdyapi vAvadUkavadanahRdaprAdurbhUtapratibandInadIsantaraNopAye mUkataivAzrayaNIyA syAditi vicintya caturainai mUlamu-4 nmUlanIyam / nanu yadyevaM tarhi vIraNa bhagavatA paJcamyAM paryuSitatvena caturthyAH khIkAre sutarAM mUlonmUlanameveti cet ? maivam / nahi vayaM tIrthakRtkRtyamanusRtya pravartAmahe, kintu tIrthakRtAM tadanukAriNAM cAgamavidAmAjJAmeva / anyathA hai TrAtIrthakRdanupAttatvena rajoharaNAdhupakaraNamapi pariharaNIyaM syAt / na syAca zrIsthUlabhadrayogIndramapekSya vezyAjanopA-12 ntopavezanamapi pariharaNIyamiti / AjJA ca tathAkArArhasya yugapradhAnasya zrIkAlikasUrevaMco'GgIkAreNeva yadAgamaH-1 "kappAkappe pariniTThiassa ThANesu paJcasu Thiassa / saMjamatavaTTagassa u, avigappeNaM tahakAro // 1 // ti|" anyathAkaraNe ca pratyuta mUlonmUlanameva / atha "kAraNiA cauthi tti" vacanAt kAraNikyeva caturthI, kAraNaM tAvatkAlakasUrereva tadAnIM nedAnImasmAkamapIti nAsmAbhiraGgIkriyate iti cet ? tarhi "aNNauthi vA gAra-13 tthi vA pajosaveti ti" nizIthasUtraM tacUNiryathA-"gihatthANaM annatithiANaM gihatthINaM annatithiNINaM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ usannANaM saMjaINaM ca purao kappo na paDhiabbo ti||" autsargikavacanAt, sabhAsamakSaM kalpasUtravAcanamapi putramaraNArtasya dhruvasenanRpasya samAdhihetave pravRttatvena kAraNikameva tadapi pariharaNIyam / no cecaturthyA kimaparAddhaM tava | paraM jJAyate tIrthasammatayugapradhAnapravarttitatvameva tasyA mahAnevAparAdhaH, kathamanyathA kAraNikatve samAne'pi patibhedaH, tasmAdubhe api svIkartavye, parihartavye cobhe apIti / pratibandIpAzapatitasya te'nyasya mokSopAyasyAsambhavena parityaja tIrthAnAdRtatvena mRtamAtRkalpAM paJcamI, svIkuru ca tIrthATatatvenaiva kalpalatAkalpAM caturthI jinAjJAtvAt / evamanyamapyevaMvidhapuruSapravartitaM jinAjJA, na punaH khagRha eva paNDitamanyena yena kenacit yatkiJcidapItyalaM vistareNa / yadyapi vistarabhItyA etAvatyA api yukterudbhAvanamasaGgatamivAbhAti, tathApi kAlAnubhAvAtprAyo bhUyAJjano bhUyasyapyantare vidyamAne'pyabhedameva manyate, sa eva tAvadanayA dizA yuktilezaM nizamya bhedaM jAnAtviti nAsaGgatidoSaH, kintu tadanukampaiveti sustham / atha prakRtamucyate-kathaM paJcahastottaro bhagavAnabhUditi vyaktyarthaM tadyathetyAdinA madhyamavAcanAM nirdizati taM jahA hatthuttarAhiM cue, caittA gambhaM vakaMte, hatthuttarAhiM gabbhAo ganbhaM sAharie, hatthuttarAhiM jAe, hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pavvaie, hatthuttarAhiM aNaMte, aNuttare, nivvAghAe, nirAvaraNe, kasiNe, paDipunne, kevalavaranANadasaNe samuppanne, sAiNA parinivvue bhayavaM // 1 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 kiraNAva kalpasUtra // 16 // vyAkhyA-hatyuttarAhi tti' hastottarAbhiruttaraphAlgunIbhizcandrayoge cyuto devabhavAt , cyutvA ca garbha vyutkrAntaHutpanaH, garbhAt garbha 'sAhArie tti' saMkrAmitaH 'jAe tti' jAto-yonivartmanA nirgataH 'muMDe tti' muNDo bAhyataH kezaluJcanena abhyantarastu kaSAyendriyamanonigraheNeti dravyabhAvAbhyAM muNDito bhUtvA, agArAt-vizleSe paJcamIti gRhakAsaM parityajya, anagAritAM-sAdhutAM pravrajitaH-svIkRtavAn sAdhukharUpamApana ityrthH| 'aNaMte tti' anantArthaviSayatvAdanantaM, sarvotkRSTatvAdanuttaraM, kaTakuTyAdibhirapratihatatvAt nirvyAghAtam, kSAyikabhAvotpannatvena sarvAvaraNApayamAnirAkaraNam, anantaparyAyopetabhUtabhavadbhaviSyadazeSavizeSasAmAnyAtmakavastUnAM sarvataH sarvathA prakAzakatvena kRtsnA grAhakatvAtkRtsnaM, pUrNimAmRgAGkamaNDalamiva sakalakhAMzayuktatvAtpratipUrNa, evaMvidhamapi kevalaM-asahAyaM khaviSayaprakAprazane nAnyasajAtIyamapekSata ityarthaH, ata eva varaM-pradhAnaM na punaH zrutajJAnavadupakArakatvena jJAnazca darzanaJca jJAnadarzanaM tataH prApadAbhyAM karmadhArayaH sarvatra prAkRtatvAt puMstvanirdezaH / nanu anantamanuttaramityAdivizeSaNairubhayorapi nirvizeSatvenoktatvAt yadeva jJAnaM tadeva darzana miti paryAyavAcitvApannayoyorgrahaNamayuktamiti cet / maivaM, samAnaviSayatve'pi jJAnaM tAvatpradhAnavizeSopasarjanIkRtasAmAnyArthaH grahaNalakSaNam, darzanaM punaH pradhAnasAmAnyopasarjanIkRtavizeSArthagrahaNalakSaNamiti, vizeSasya vidyamAnatvAt / ko bhAvaH-jJAnaM tAvat khaviSaya prakAzayadazeSavizeSAn pradhAnabhAvena prakAzayati, yAvatsAmAnyAni tu gauNabhAvena / darzanaM tu yAvatsAmAnyAni prAdhAnyenAzeSavizeSAMzca moNyeneti / 'samuppaNNe tti' saM-samyagutpanna-samutpannaM sarvathA tadAvaraNApagamAtsarvataH-sarvAMzaiH prAdurbhUtamityarthaH, na ta ityarthaH, ata eva vara-pradhAna nabanirdezaH / nanu anantamayuktamiti cet ! mai / SAHASRAE%86-54-% // 16 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH kSAyopazamikamatyAdivadabhyAsavazAtpravardhamAnaM na vA'sadevotpannaM 'nAsato jAyate bhAvaH' itivacanAt , AtmanA | sahAnAdisiddhatvAt / 'sAiNa tti' khAtinakSatreNa yukte candre pari-sAmastyena nirvRtaH-sakalakA~zairvimukta ityrthH1|| |.. atha vistaravAcanAmadhikRtya yatazyuto bhagavAn yatra cotpanna iti nAmagrAhaM bibhaNipurAha teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se gimhANaM cautthe mAse aTTame pakkhe AsADhasuddhe tassa NaM AsADhasuddhassa chaThThI pakkhe NaM mahAvijayapupphuttarapavarapuNDarIAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamaTTiiAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM, caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe imIse osappiNIe susamasusamAe samAe viikaMtAe, susamAe samAe viikvaMtAe, susamadussamAe samAe viikaMtAe, dussamasusamAe samAe bahuviikaMtAe sAgarovamakoDAkoDIe bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiAe paMcahattarIe vAsehi addhanavamehi a mAsehiM sesehiM ikkavIsAe titthayarehiM ikkhAgakulasamuppannehiM kAsavaguttehiM dohia harivaMsakulasamuppannehiM goyamayuttehiM tevIsAe titthayarehi vaikaMtehiM samaNe bhagavaM mahAvIre caramatitthayare puvatitthayaranihiDe mAhaNakuMDaggAme nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe SASAASAASAASAASAASAASAASAASTA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 17 // puvvarattAvarattakAlasamayaMsi hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AhAravakaMtIe bhavavakaMtIe sarIravakaMtIe kucchisi gavbhattAe vakkate // 2 // vyAkhyA - teNamityAdito ganbhatAevakaMte tti yAvat, tatra 'teNaM ti' prAgvat tasmin kAle tasminsamaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH kukSau garbhatayA vyutkrAnta iti saMbandhaH, 'je se tti' yaH saH, 'gimhANaM ti' ArSe grISmazabdaH strIliGgo bahuvacanAntazca tato grISmasyetyarthaH / 'chaTThIpakkheNaM ti' ahorAtrasya divArAtribhyAmubhayapakSAtmakatvAt pazyAH prakSe- pathyAstithe rAtrau Namiti pUrvavat / kvacit 'chaTThIdivaseNaM ti pAThaH sa ca divasazabdasya tithivAcakatvena vyakta eva, mahAvijayetyAdi mahAn vijayo yasmin tacca tatpuSpottaraM ca- puSpottarasaMjJaM ca tadeva pravareSu - pradhAneSu puNDa - rIkaM sarvavimAneSvati zreSThatvAt tasmAt kacicaitadanantaraM 'disAsovatthiAo vaddhamANAo ti' pAThastatra diyavasthitAt AvalikAgatavimAnamadhyasthAt varddhamAnAcca sarvaprakAreNetyarthaH / AukkharaNamityAdi AyuH - devAyurbhavo devagatiH, sthitiH - AhAro vaikriyazarIre'vasthitirvA, teSAM kSayeNa, anantaraM - avyavahitaM vyavaM- cyavanaM citvA - kRtvetyarthaH, athavA'nantaraM - devabhavasaMbandhinaM cayaM dehaM tyaktvA - vimucya iheveti dezataH pratyAsanne na punarjambUdvIpA - nAma saMkhyeyatvAdanyatretyarthaH / 'sAgarovamakoDAkoDIe' ityAdinA caturthArakasya pramANamavagantavyam, 'paMcahattarIe' ityAdi, sArdhASTakamAsAdhikaiH paJcasaptatyA varSeH zeSaiH ko bhAvaH- zrIvIranirvANAt sArdhASTamAsAdhikaistribhirvarSaizcatu kiraNAva0 // 17 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ skisamAptiriti / 'dohia tti' munisutratanemyoH sarvatrAtra tRtIvA sasamparthe vAvat 'viikatehiM ti' / koDAH|| samAnaM gotraM yasya sa tathA tassa, jAlaMdharaiH samAnaM gotraM yasyAH sA tathA tasyAH, pUrvarAtrazcAsAvaparasatrazca sa eva kA-18 hAlalakSaNaH samayo na tvanyaH samAcArAdirUpa iti pUrvarAtrApararASakAlasamavastatra madhyarAtre ityarthaH / iha caarsstvaade-tt| karekalopaH, athavA'yamaparAtrazabdastathA ca 'arddhagate sarva gataM' iti nyAyAdapagatA rAtriraparAtraH kvacit tu 'aDDarattAvarate khi' pAThastatrArdharAtralakSaNo yo'pararAtrastatra 'hatyuttarAI ti' bahuvacanaM bahukalyANakApekSaM cyavanAdikalyA-1|| makacatuSTayasya uttaraphalgunIjAtatvAt yadvA phalgunI proSThapadakha bheda' iti sUtreNa phalgunIzabdasya bahuvacanAntatA'pi / yatu sandehavipauSadhIkAraH prathamasUtra eSa pacahatyuttare ti padaM vyAkhyAnayan samAsakaraNena bahuvacanamudbhAvya bahuvacana bahukalyANakApekSamityuktavAn sadbharmasaMharaNasyApi kalyANakatvaM sidhyatu iti khamatAnurAgeNaiva bodhyam / kathamanyathA vyAkhyeyasUtrA'bhAve'pi tadudbhAvayet , TiSpanaphakAreNApyatraiva sUtre vyAkhyeyasUtrasadbhAvena tadudbhAvitamiti / 'jogamuvAgaeNaM ti' arthAcandreNa sahetyarthaH, 'AhAravakaMtIe tti' AhArApakrAntyA-devAhAraparityAgenA'thavA''hAravyutkrAnsA-apUrvA''hArotpAdanena manuSyocitA''hAragrahaNenetyarthaH, evamanyadapi padadvayaM vyAkhyeyaM / 'kucchisi tti' kukSau garbhatayA vyutkrAntaH-utpanna iti // 2 // samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae AvihotthA, caissAmi tti jANai, cayamANe na yA ********************
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva. kalpasUtra // 18 // BASSAG+ Nai, cuemi tti jANai, jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe vakaMte taM rayaNiM ca NaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArUve urAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA // 3 // vyAkhyA-samaNetyAditaH paDibuddhatyantaM sambandhaH, tatra 'caissAmi tti' yadyapi devAnAM SaNmAsAvazeSAyuSAM "mAlyamlAniH kalpavRkSaprakampaH, zrIhInAzo vaassaaNcopraagH|dainyN tandrA kAmarAgAGgabhaGgI, dRSTAntirvepathuzcAratizca // 1 // " iti bhAvA bhavanti, tathApi tIrthakRtsurAH puNyaprakarSAdvijJAnakAntyAdiprakarSabhAjo bhavantIti, cyavanaM bhaviSyatkAlaM jAnAti, vyavamAnastu na jAnAti cyavanasyaikasAmayikatvena tajjJAnAgamyatvAjaghanyato'pi chAmasthikajJAnopayogasyAntarmuhUrtikatvAt cyavanakAlaM bhagavAn na jAnAtIti, cyutastu jAnAti cyuto'smIti pUrvabhavAyAtajJAnatrikasadbhAvAditi 'jarayaNi ti' yasyAM rajanyAM suttajAgara tti suptajAgarA-nAtisuptA nAtijApratI ata eva 'ohIramANI ohIramANI' punaH punaH ISannidrAM gacchantI 'ime' ityAdi, imAn mahAvanAniti vizeSaNavizeSyabhAvasambandhaH, etadeva-vyAvarNitameva rUpaM-kharUpaM na nyUnamadhikaM vA kavikRtaM yeSAM te tathA tAn udArAn-prazastAn kalyANAnkalyANAnAM zubhasamRddhivizeSANAM hetutvAdathavA kalyaM-nIrogatAmaNati-gamayaMtIti tAn zivAnupadravopazAmakatvAt
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyAn dhanAvahatvAt maGgalyAn maGgale duritopazame sAdhutvAt sazrIkAn-sazobhAn dRSTvA pratibuddhA-jAgaritA // // taM jahA-gaya-vasaha-sIha-abhiseya-dAma-sasi-diNayaraM-jhayaM-kuMbhApaumasara-sAgara-vimANa-bhavaNarayaNuccaya-sihiM ca // 1 // 4 // vyAkhyA-taM jahetyAditaH sihaM cetyanena sambandhaH, tatra gajavRSabhasiMhAH pratItAH, abhiSekaH zriyAH sambandhI, dAma-kusumamAlA, dhvajakumbhau pratItau, padmopalakSitaM saraH padmasaraH, sAgaraH-samudraH, vimAnaM-devasambandhi, bhavanaM- prAsAdaH, ratnocayo-ratnabhRtaM sthAlaM, zikhI-nirdhUmAgniH, yo devalokAdavatarati tanmAtA vimAnaM pazyati, yastu zreNikAdivannarakAdavatarati tanmAtA bhavanaM pazyatIti dvayorekataradarzanAccaturdazaiva svapnAH / yadvA vimAnameva bhavanamiti vyutpattyA vimAnAvatIrNatIrthakRnmAtA vimAnabhavanaM pazyati, varNAdibhiratizobhanatvena vimAnamiva vimAnasadRzaM bhavanamiti vyutpattyA ca narakAvatIrNatIrthakRnmAtA iti, evevazabdAbhyAM tatpuruSasamAsakaraNe nAdhikyazaGkA'pi / yadyapyete vakSyamANavarNakaviziSTAstrizalAvaddevAnandayA'pi dRSTAstathApi tathAvidhaphalAbhAvAnAtra gaNadharairvistarato | vyAvarNitA iti // 4 // taeNaM sA devANaMdA mAhaNI ime eyArUve urAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe caudasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA samANI haTTatuTThacittamANaMdiA pIimaNA paramasomaNa KAKKARA%AARA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 19 // siA harisavasavisappamANahiayA dhArAhayakayaMbapuSkagaM piva samussasiaromakUvA sumimyahaM kare, sumiNuggahaM karitA sayaNijAo abbhuTThei, abbhuTTittA aturiamacavalamasaMinte avilaMbiyA rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva usabhadatte mAhaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA usabhadattaM mAhaNaM japaNaM vijaeNaM vaddhAvei, baddhAvittA bhahAsapNavaragayA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA karayala pariggahiyaM dasanahaM sirasAvantaM matthae aMjali ka evaM vayAsI // 5 // vyAkhyA -taraNamityAdito bayAsIti paryantam, tatra hRSTatuSTA- atyartha tuSTA, athavA hRSTA - vismitA, tuSTA - sopavatI, cittenAnanditA cicAnanditA, yadvA''nanditaM cittaM yasyAH sA tathA, makAraH prAkRtatvAt, athavA dRSTaM vismitaM tuSTaM - toSavaccittaM yatra tat yathA syAttathA''nanditA, prItiH - ApyAyanaM manasi yasyAH sA prItimanAH, paramaM saumanasyaM jAtamasyAH sA paramasImanasthitA, harSavazena visarpat-vistArayAyi hRdayaM yasyAH, dhArAbhiH - dhArAdharaprAdurbhUtAbhirA| hataM hataM vA yatkadambapuSpaM tadiva samucchrasitAni - uddhuSitAni romANi kUpeSu - romarandhreSu yasyAH, yadyapyetAnyarthato na bhUyo bhedabhAji tathApi stutirUpatvAt pramodaprakarSapratipAdanArthatvAca nAyuktAnIti / 'sumipumnahaM vi' svamAnAmanaprahaM - smaraNaM karoti, viziSTaphalaM - lAbhArogyarAjyAdikaM vibhAvayatItyanye, aturiyamityAdi attaritaM mAnasIrasu kiraNAva0 // 19 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAbhAvena, acapalaM-kAyataH, asambhrAntayA - askhalantyA 'avilaMbiAe ti' kvacittatrAvilambitayA - avicchinayA, rAyahaMsetyAdi rAjahaMsagati sadRzayA gatyA, jaeNamityAdi tatra jayaH - parairanabhibhUyamAnatA pratApavRddhiztha, vijayaH - pareSAmasahamAnAnAmabhibhavaH, yadvA jayaH khadeze vijayaH- paradeze, AzvastA - gatijakti zramAbhAvAt, vizvastAsaGghobhAbhAvAdanutsukA, suhAsaNetyAdi sukhena sukhaM zubhaM vA''sanavaraM gatA yA sA, karayaketyAdi karatalAbhyAM parigRhItamAtraM zirasyAvartta - AvarttanaM prAdakSiNyena bhramaNaM yasya sa tathA taM zirasA'prAptamityanye, dazanakhamaJjaliM -mukuThitakamalAkAraM mastake kRtvA evamavAdIt // 5 // evaM khalu ahaM devAppiA ajja sayaNijaMsi surAjAgarA ohIramANI ohIramANI ime Ave urAle jAva sassirIe cauddasa mahAsumiNe pAsittA NaM paDibuddhA // 6 // vyAkhyA- 'evaM khalviyAdito paDibuddheti yAvat pUrvavat // 6 // taM jahA gaya jAva sihiM ca // 7 // vyAkhyA - taM jahetyAdito gAthA pUrvavat // 7 // eesi NaM devAzuppi urAlANaM jAva caudasaNhaM mahAsumiNANaM ke maNNe kallANe phalavittivisese bhavissai ? taeNa se usabhadatte mAhaNe devANaMdAe mAhaNIe aMtie eamaTTha
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 20 // succA nisamma haTTa jAva hiae dhArAhayakayaMbapuSphagaM piva samasta siyaromakUve sumiNuhaM karei, karitA IhaM aNupavisai, aNupavisittA appaNo sAhAvieNaM maipuvvaNaM buddhiviSNANaM tesiM sumiNANaM atthuggahaM karei, karittA devAnaMdaM mAhaNiM evaM vayAsI // 8 // vyAkhyA - eesi NamityAdito kyAsIti paryantam, tatra manye iti vitarkArtho nipAtaH, ko-nu kalyANaH phalavRttivizeSo bhaviSyati, succa ti zrutvA AkarNya, nizamya - hRdayenAvadhArya, khapnAnAmavagrahamarthAvagrahataH tata IhA -tadarthaparyAlocanalakSaNAmanupravizati, 'appaNo tti' AtmasambandhinA sahajena - svAbhAvikena matipUrveNa- Abhinibodhaprabhavena buddhivijJAnena mativizeSajAtautpattikyAdibuddhirUpaparicchedena, athavA "matiraprAptaviSayA, buddhiH sAmpratadarzinI / atItArthA smRtijJeyA, prajJA kAlatrayAtmikA // 1 // " iti vacanAt, buddhiH - sAmpratadarzinI vijJAnaM - pUrvAparArthavibhAvakamatItAnAgatavastuviSayaM tayoH samAhAre buddhivijJAnena arthAvagrahaM - khapnaphalanizcayaM karoti 'vayAsi tti' avAdIt // 8 // "urAlA NaM tume devANuppie sumiNA diTThA, kallANA NaM sivA dhannA maMgalA sassirIA ruggatuTThidIhAukallANamaMgalakAragA NaM tume devANuppie sumiNA diTThA, taM jahA - atthalAbho devApi bhogalAbho devANuppie puttalAbho devANuppie sukkhalAbho devANuppie evaM khalu tumaM devApi na mAsANaM bahupaDipunnANaM addhaTTamANarAIdiANaM viikaMtANaM sukumA - kiraNAca0 // 20 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-564 lapANipAyaM ahINapaDipuNNapaMciMdiasarIraM lakkhaNavaMjaNaguNovaveaM mANummANapamANapaDipunasujAyasavvaMgasuMdaraMgaM sasisomAkAraM kaMtaM piadaMsaNaM surUvaM dArayaM payAhisi // 9 // vyAkhyA-urAlANamityAdito dArayaM payAhisi tti yAvat , tatra AruggetyAdi Arogya-nIrogitvaM tuSTiH-santoSaH dIrghAyuH-cirajIvitA arthalAbha ityAdiSu bhaviSyati iti zeSo dRzyaH, evaMrUpAt-uktaphalasAdhanasamarthAt khAnAhArakaM prajaniSyasIti sambandhaH, sopasargatvAtsakarmako janidhAturiti 'bahupaDipuNNANaM ti' SaSThyAH saptamyarthatvAt / pratipUrNeSu arddhamaSTamaM yeSu tAnyoSTamAni teSu rAtriMdiveSu ahorAtreSu vyatikrAnteSu ahINetyAdi ahInAni-anyUnAni lakSaNataH, pratipUrNAni kharUpataH paJcApIndriyANi yasiMstattathAvidhaM zarIraM-dehaM yasya sa tathA taM lakSaNAnichatracAmarAdIni, tatra cakravartitIrthakRtAmaSTottarasahasraM, baladevavAsudevAnAmaSTottarazataM, taditareSAM tu pracurabhAgya| bhAjAM dvAtriMzat tAni cemAni___ "chatraM 1 tAmarasaM 2 dhanU 3 rathavaro 4 daMbholi 5 kummA 6 kuzA 7, vApI 8 khastika 9 toraNAni 10 ca saraH 11 paJcAnanaH 12 pAdapaH 13 / cakraM 14 zaGkha 15 gajau 16 samudra 17 kalazau 18 prAsAda 19 matsyA 20 yavAH 21, yUpa 22 stUpa 23 kamaNDalU 24 nyavanibhRt 25 sacAmaro 26 darpaNaH 27 // 1 // ukSA 28 patAkA 29 kamalAbhiSeka: 30, sudAma 31 kekI 32 ghanapuNyabhAjAM" iti SaTpadI, athavA'paralakSaNAni dvA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 21 // 4AtriMzadimAni-"iha bhavati sapta raktaH 7, paDunnataH 6 paJca sUkSma 5 dIrghazca 5 / trivipula 3 laghu 3 gambhIrI 3, 4 kiraNAva dvAtriMzallakSaNaH sa pumAn // 1 // nakha 1 caraNa 2 pANi 3 rasanA 4-dazanacchada 5 tAlu 6 locanAnteSu 7 / syAdyo / raktaH saptasu, saptAGgAM sa labhate lakSmIm // 2 // paDheM kakSA 1 vakSaH 2-kRkATikA 3 nAsikA 4 nakhA5''stha6 miti| yasvedamunnataM syAdunnatayastasya jAyante // 3 // danta 1 tvak 2 kezA 3 ali-parva 4 nakhaM 5 ceti paJca sUkSmANi / dhanalakSmANyetAni, prabhavanti prAyazaH puMsAM // 4 // nayana 1 kucAntara 2 nAsA 3-hanu 4 bhuja 5 miti yasya paJcaka dIrgham / dIrghAyurvittaparaH, parAkramI jAyate sa nrH||5|| bhAla 1 muro 2 vadana 3 miti, tritayaM bhUmIzvarasya vipulaM syaat| grIvA 1 janA 2 mehana 3 miti trayaM laghu mahIzasya // 6 // yasya kharo1'tha nAbhiH 2, sattva 3 mitIdaM trayaM 5 | gabhIraM syAt / saptAmbudhikAJcerapi, bhUmeH sa karagrahaM kurute // 7 // iyaM ca prAguktA saGkhyA bAhyalakSaNaviSayA'vagantavyA, abhyantaralakSaNAni punaranekAni, yaduktaM nizIthacUNoM "pAgayamaNuANaM battIsaM lakkhaNANi, aTThasayaM baladevavAsudevANaM, aTThasahassaM cakkavahititthayarANaM / je phuDA hatthapAyAisu lakkhijaMti tesiM pamANaM bhaNiaMti, je puNa khabhAvasattvAdayaH tehiM saha bahutarA bhavantIti" tathAhi___ "mukhamarddha zarIrasya, sarva vA mukhamucyate / tato'pi nAsikA zreSThA, nAsikAyAstu locane // 1 // yathA netre // 21 // tathA zIlaM, yathA nAsA tathA''rjavam / yathA rUpaM tathA vittaM, yathA zIlaM tathA guNAH // 2 // gateH prazasyate varNatataH sneho'mutaH kharaH / atasteja itaH sattva-midaM dvAtriMzato'dhikam // 3 // sAttvikaH sukRtI dAnI, rAjaso
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1345454454603145454 viSayI bhramI / tAmasaH pAtakI lobhI, sAttviko'mISu sattamaH // 4 // yaH sAttvikastasya dayA sthiratvaM, satyaM dhruvaM | |devaguruprabhaktaH / sattvAdhikaH kAvyazatakratuzca, strIsaktacittaH puruSeSu zUraH // 5 // atihakhe'tidIrdhe'tisthUle cA-1 tikRze tathA / atikRSNe ca gaure ca, padasu sattvaM nigadyate // 6 // saddharmaH subhago nIruka, sukhapnaH sunayaH kaviH / sUcayatyAtmanaH zrImAn , naraH khrggmaagmau||7|| nirdambhaH sadayo dAnI, dAnto dakSaH sadA RjuH / martyayoneH samudbhUto, bhavitA ca punaH pumAn // 8 // mAyAlobhakSudhAlasya-bahvAhArAdiceSTitaiH / tiryagyonisamutpattiM, khyA|payatyAtmanaH pumAn // 9 // sarAgaH khajanadveSI, durbhago mUrkhasaGgakRt / zAsti khasya gatAyAtaM, naro narakavartmani | // 10 // nAsikAnetradantauSTha-karakaNIhiNA nraaH| samAH samena vijJeyA, viSamA viSamena tu // 11 // asthivarthAH sukhaM mAMse, tvaci bhogAH striyo'kSiSu / gatau yAnaM khare cAjJA, sarva sattve pratiSThitam // 12 // aavto dakSiNe bhAge, dakSiNaH zubhakRnnRNAm / vAmo vAme'tinindyaH syAd , diganyatve tu madhyamaH // 13 // akarmakaThinaH MpANi-dakSiNo vIkSyate nRNAm / vAmabhuvAM punarvAmaH suprazasyo'tikomalaH // 14 // pANestalena zoNena, dhanI nIlena mdypH| pItenAgamyanArIgaH, kalmaSeNa dhanojjhitaH // 15 // dAtonnate tale pANe-nimme pitRdhnojjhitH| dhanI saMvRtanimne syA-dviSame nirddhanaH pumAn // 16 // arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo|8| niHkhA, du:khitA nAtra saMzayaH // 17 // dIrghanirmAsaparvANaH, sUkSmA dIrghAH sukomlaaH| sughanAH saralA vRttAH, strIboragulayaH zriye // 18 // anAmikAntyarekhAyAH, kaniSThA syAdyadAdhikA / dhanavRddhistadA puMsAM, mAtRpakSo bahu-|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 22 // stathA // 19 // maNibandhAtpiturlekhA, karabhAdvibhaSAyuSoH / lekhe dve yAnti tisro'pi, tarjanyaGguSThakAntare // 20 // yeSAM rekhA hamAstisraH, sampUrNA doSavarjitAH / teSAM gotradhanAyUMSi, sampUrNAnvanvathA na tu // 21 // ullaGghayante ca yAvantyo, 'Ggulyo jInitarekhayA / paJcaviMzatayo jJevA - stAvantyaH zaradAM budhaiH // 22 // maNibandhonmukhA Ayu-lekhAyAM ye'tra pallavAH / sampadaste bahirye tA, vipado'GgulisammukhAH // 23 // UrdhvarekhA maNerSandhA - dugA sA tu paJcadhA / aGguSThAzrayaNI saukhya- rAjyalAbhAya jAyate // 24 // rAjA rAjasadRkSo vA, tarjanIM gaktyA'nayA / madhyamAGgatayA'' - cAryaH khyAto rAjA'tha sainyapaH // 25 // anAmikAM prayAntyA tu, sArthavAho mahAdhanaH / kaniSThAM gatayA zreSThaH, sapratiSTho bhaved dhruvam // 26 // yavairaGguSThamadhyasthai- vidyAkhyAtivibhUtayaH / zuklapakSe tathA janma-dakSiNAGguSThagaizva taiH // 27 // na zrIH tyajati raktAkSaM, nArthaH kanakapiGgalam / dIrghabAhuM na caizvarye, na mAMsopacitaM sukham // 28 // urovizAlo dhanadhAnyabhogI, zirovizAlo nRpapuGgavazca / kaTIvizAlo bahuputradAro, vizAlapAdaH satataM sukhI syAt // 29 // atimedhA'tikIrttizca, vikhyAto'tisukhI tathA / atikhigdhA ca dRSTizca, stokamAyurvinirdizet // 30 // cakSuH khehena saubhAgyaM, dantalehena bhojanam / vapuH snehena saukhyaM syAt, pAdalehema vAhanam // 31 // vAmabhAge tu nArINAM dakSiNe puruSasya ca / vilokyaM lakSaNaM vijJaiH puMsastvAyuH purassaram // 32 // puSTaM yadeSa dehe svA-lakSaNaM cApyalakSaNam / itaradvAdhyate tena, balavatphaladaM bhavet // 33 // " iti / vyaJjanAni - maSItilakAdIni teSAM yo guNaH - prazastatA tenopayuktaH upaapaita iti zabdatrayasya sthAne zakandhyA kiraNAva0 // 22 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ +++ didarzanAdupapeta iti bhavati, athavA sahajaM lakSaNaM, pazcAd bhavaM vyaJjanaM, guNAH saubhAgyAdayaH / mANummANetyAdi, | jalenAtibhRte kuNDe pramAtavya puruSanivezane yajjalaM nissarati tadyadi droNamAnaM bhavet tadA sa pumAn mAnAnvitaH kathyata iti mAnaM, unmAnaM tulAropitazca yadyarddhabhAraM tulati tadonmAnaprAptaH / tatra bhAramAnaM tvevam - " SaTsarSapairyavastveko, guJjakA ca yavaistribhiH / guJjatrayeNa valaH syAd, gadyANe te ca SoDaza // 1 // pale ca daza gadyANAsteSAM sArddhazataM maNe / maNairdazabhirekA ca, dhaTikA kathitA budhaiH // 2 // ghaTIbhirdazabhistAbhireko bhAraH prakIrttitaH / ityunmAnam / pramANaM khAGgulenASTottarazatAGgulocchrayaH pramANaprAptaH, yaduktam - " aSTazataM 108 paNNavatiH 96, parimANaM caturazIti 84 riti puMsAM / uttama 1 sama 2 hInAnAM 3, khadehasaGkhyA khamAnena // 1 // " idaM ca | zeSapuruSAnAzritya tIrthakRtastu viMzatyadhikazatAGgulapramANA bhaveyuryatasteSAM zIrSe dvAdazAGgulamuSNISaM syAditi pramANam / tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni - anyUnAni sujAtAni - suniSpannAni sarvAGgANi - ziraH prabhRtIni yasmiM - stathAvidhaM sundarama - zarIraM yasya sa tathA taM 'sasisomAkAraM ti' zazivat saumya AkAro yasya taM, kAntaM - kamanIyaM ata eva priyaM draSTRNAM darzanaM rUpaM yasya ata eva surUpaM - zobhanarUpam // 9 // sevi aNaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamitte juvvaNagamaNuppatte riuvvea jauvveya sAmavea athavvaNavea itihAsapaMcamANaM nigghaMTuchaTTANaM saMgobaMgANaM sarahastANaM cauNhaM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kalpasUtra0 // 23 // *OMOMOMOMOM veANaM sArae pArae vArae dhArae saDaMgavI, sadvitaMtavisArae saMkhANe sikkhANe sikkhAkappe vAgaraNe chaMde nirutte joisAmayaNe annesu a bahusu baMbhannaesu parivvAyaesu naesu supariniTThie Avibhavissai // 10 // vyAkhyA se vi a NamityAdito bhavissai tti yAvat , tatra se vi aNaM ti so'pi dArakaH, NamityalaGkAre unmuktabAlabhAvo-jAtASTavarSaH vijJAtaM-vijJAnaM pariNatamAtraM yasya sa tathA kvacit 'vinayapariNaya tti' pAThastatra vijJa eva vijJakaH sa cAsau pariNatamAtrazca buddhyAdipariNAmavAneva vijJakapariNatamAtraH, iha mAtrazabdo buDhyAdipariNAmasthAbhinnatvakhyApanaparaH, yauvanameva yauvanakamanuprAptaH 'riuve' ityAdiSu SaSThIbahuvacanalopAdvedAnAmitihAsaH-purANaM, nighaNTuH-nAmasaGgrahaH, aGgAni-zikSAkalpavyAkaraNachandojyotirniruktaya, upAGgAni-taduktaprapaJcanaparAH prabandhAH, | 'sarahassANaM ti' aidaMparyayuktAnAM sArako-adhyApakadvAreNa pravartakaH smArako vA-anyeSAM vismRtasUtrAdeH smAraNAt, pAragaH-paryantagAmI 'vArae dhArae tti' kacittatra vArako-azuddhapAThaniSedhakaH, dhArako-adhItAn dhArayituM kSamaH, SaDaGgavit-zikSAdivicArakaH, jJAnArthe tu paunaruktyaM syAt , SaSTirAstatritA atreti SaSTitatraM-kApilIyazAstraM tatra vizAradaH, tacaivam-"pradhAnAstitva 1 mekatva 2-marthavattva 3 mathAnyatA 4 pArAyaM 5 ca tathAnaikyaM 6, viyogo 7 yoga 8 eva ca // 1 // zeSavRtti 9 rakartRtvaM 10, cUlikArthA daza smRtaaH| dviparyAyaH paJcavidhaH 20, tathoktAna za kSAkalpavyAkaraNako svAdiSu SaSThIbahuvacanalopa / 'sarahassANaM ti' ai
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuSTayaH 24 // 2 // kAraNAnAmasAmarthya 52 - maSTAviMzatidhA matam / iti SaSTiH padArthAnA - maSTAbhiH saha siddhi bhiH 60 // 3 // " iti / 'saMkhANe tti' saGkalitavyavakalitaskandhe supariniSThita iti yogaH taca chAyAdinA nagagRhAdimAnaM yathA - " arddha 3 toye karddame dvAdazAMzaH, 12 SaSTho bhAgo vAlukAyAM nimagnaH / sArddhA hasto dRzyate yasya tasya, stambhasyAzu brUhi mAnaM vicintya // 1 // " stambho hastAH SaT ityAdi / kvacit 'sikkhANe tti' pAThaH, tatra zikSAmaNati - pratipAdayatIti zikSANaM- AcAropadezakaM zAstraM tatra SaDaGgavittvamevAvedayati, sikkhAkappetyAdi, zikSA ca - akSarakharUpanirUpakaM zAstraM kalpazca - yajJAdisamAcArapratipAdakaM zAstraM zikSAkalpaM tatra vyAkaraNe - aindra 1 pANini 2 jainendrA 3 dilakSaNazAstre chandasi - padyalakSaNanirUpake nirukte - padabhaJjane 'joisAmayaNe tti' 'ayi gatau' gatyarthA jJAnArthA iti jyotiSAmayane - prahAdInAM jJAne jyotiHzAstre ityarthaH, 'annesua tti' anyeSu ca bahuSu brAhma|NyeSu - vedavyAkhyArUpeSu brAhmaNasambandhiSu brAhmaNahiteSu supariniSThitazcApi bhaviSyati / kvacidetadanantaraM 'parivAyaesu tti' pAThastatra parivrAjakadarzanaprasiddheSu nayeSu AcAreSu nyAyazAstreSu veti bhAvyam // 10 // taMtumedevAppie sumiNA diTThA, jAva AruggatuTTidIhAuamaMgalakallANakAragA NaM tume devANuppie sumiNA diTThattikaddu bhujo bhujjo aNuvUhai // 11 // vyAkhyA - taM urAlANamityAdito aNuvRhada tti paryantam, tatra 'taM ti' yasmAdevaM tasmAdudArAdivizeSaNAH svapnAstvayA dRSTA iti nigamanaM 'iti kaTTu tti' iti bhaNitvA bhUyo bhUyo anuvRMhayati - anumodayati // 11 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 24 // taNaM sA devAnaMdA mAhaNI usabhadattassa mAhaNassa aMtie eama succA nisamma haTThatuTTha jAvahayahiayA karayalapariggahiaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu usabhadattaM mAhaNaM evaM vayAsI // 12 // vyAkhyA - tapaNamityAdito kyAsi tti yAvatsugamam // 12 // evame devAppi tahameyaM devANuppiA avitahameyaM devANuppi asaMdiddhameaM devApiA icchiamea devANuppiyA paDicchiameaM devANuppiyA icchiapaDicchiamea devApiyA sacce NaM esa maTTe se jaheyaM tubbhe vayaha ttikaddu te sumiNe sammaM paDicchai paDicchittA usabhadatteNaM mAhaNeNaM saddhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharai // 13 // vyAkhyA - evameamityAdito viharai ti yAvat, tatra evamiti patyurvacane pratyayAviSkaraNaM etadeva spaSTayati tahameyamityAdi tathaitadyathA yUyaM vadathetyanenAnvayatastadvacane satyatoktA, avitathametadanena tavyatirekAbhAvo'sUci, asandigdhamanena sandehAbhAvo'ta eveSTamIpsitaM vA'smAkametat 'paDicchiamea ti' pratISTaM pratIpsitaM vA yuSmanmukhAtpatadeva gRhItaM 'icchiaparicchiamea ti' dharmadvayayogo'tyantAdarakhyApakaH sajyo hitaH satyaH prANihito'yamartha, iti kRtvA - iti bhaNitvA bhogArhA bhogA bhogabhogAstAn prAkRtatvAnnapuMsakatvaM bhuAnA viharati- tiSThati // 13 // kiraNAva0 // 24 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 ka0 te kAleNaM, teNaM samaeNaM, sakke deviMde devarAyA vajrapANI puraMdare sayakkao sahastakkhe gha pAgasAsaNe dAhiNaDhalo gAhivaI erAvaNavAhaNe suriMde battIsavimANasayasahassAhivaI arayaMbaravatthadhare 'AlaiamAlamauDe navahemacArucittacaMcalakuMDalavilihijja mANagale mahiDIe mahajjuIe mahabbale mahAyase mahANubhAve mahAsukkhe bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladhare, sohame kappe sohamavasie vimANe suhammAeM sabhAe sakkaMsi sIhAsaNaMsi, se NaM tattha batIsA vimANavAsasayasAhassINaM, caurAsIe sAmANiasAhassINaM, tAyattIsAe tAyattIsagANaM, caunhaM logapAlANaM, aTupahaM aggamahisINaM saparivArANaM, tiNhaM parisANaM, sattaNhaM aNiANaM, sattaNhaM aNiyAhivaINaM, cauNhaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaM, annesiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM vemANiANaM devANaM devINa ya, AhevaccaM porevaccaM sAmittaM bhahittaM mahattaragataM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe, mahayAhayanahagI avAiaMtatItalatAlatuDiaghaNamuiMgapaDupaDa havAiaraveNaM divvAiM bhoga bhogAI bhuMjamANe viharai // 14 // vyAkhyA- 'teNaM kAleNamityAdito viharatIti' paryantam, tatra zakrasyAsanavizeSasyAdhiSThAtA, devAnAM madhye
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 25 // | indanAtparamaizvaryayuktatvAddevendraH, deveSu rAjA kAntyAdibhirguNairadhikaM rAjamAnatvAt vajraM pANAvasyeti bajrapANiH, asurAdipurANAM dAraNAtpurandaraH, zataM RtUnAM kArttikazreSThibhavApekSayA'bhigraha vizeSANA zrAddhapaJcamapratimArUpANAM vA yasyAsau zatakratuH kArttikazreSThibhavo vathA pRthvIbhUSaNanAmni nagare prajApAlo nAma bhUpAlaH, zreSThI ca kArttikanAmA maharddhiko rAjamAnyaH, tena zrAddhapratimAnAM zataM kRtaM sataH 'zatakratu' rivi khyAtiH / ekadA ca gairikanAmA paribrAjako mAsopavAsI tatrAgAt, ekaM kArttikaM vinA sarvo'pi tanivAsI lokastadAhato jAtaH / athAvagatakArttikavRttAntaH sa sakoSo bhojananimittaM nimantrito rAjJe jagAda yadi zreSThI pariveSayati tadA tvaniketane samudhaimIti zrutvA rAjA zreSThisadane gatvA taM bhuje dhRtvA'bhyadhAt madgRhe gairikaM prabhojaya / zreSThI jagAda tvadAjJAvidhAyitvAdvizvAsye'hamiti / tadanu zreSThinA bhojyamAno gairiko'pi ghRSTo'sItyaGgulIcAlanaceSTayaM cakAra / dadhyau ca zreSThI yadi prAgeva prAvajiSyaM tadidaM nAbhavivyaditi vicintyASTazreSThi sahasreNa samaM zreSThI 'zrImunisuvrata' svAmyantike pratrajyA'dhItadvAdazAGgIko dvAdazAbdaiH saudharmendro babhUva / gairiko'pi nijakarmmatastadvAhanamerAvaNAkhyaM jAtam, tataH kArttiko'yamiti jJAtvA palAyamAnaM taM dhRtvA zakro'dhirUDhavAn / sa ca zakrabhApanArtha zIrSadvayaM vicakRvAn zakro'pi dvimUrttikaH / punarapi sa catuHzIrSaH indro'pi caturmUrttirityAdi yAvadavadhinA vijJAya zakreNa tarjito bhItaH san taducitameva rUpaM vihitavAn / iti kArttikazreSThikathA // kiraNAva0 // 25 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5545513455655 sahasrAkSaH paJcamatrizatAkSaNAmindrakAryapravRttatvAt , maghA-mahAmeghA deva vizeSA vA vaze santyasa sa maghavA, pAkAbalavanto vairiNastAn pAko vA-dAnavavizeSastaM zAstIti pAkazAsanaH, dakSiNA lokasyAdhipatirmarodakSiNataH sa-18 vasthApi tadadhInatvAt , airAvaNo-gajarUpaH suravizeSo vAhanaM yasya, surANAmindra-AhAdakaH athavA zobhanA rAdIptiryeSAM te surAsteSvindraH-zreSThaH, 'sayasahassa tti' zatasahasrA-lakSAsteSAmadhipatiH, arajAMsi-nirmalAni thAnyambaravastrANi-khacchatayA AkAzakalpavasanAni tAni dharatIti, Alagitau-yathAsthAve niSezito mAlAmukuTau yena athavA AlagitamAlaM mukuTaM yasya, navAbhyAmiva-pratyagrAbhyAmina hesaH satkAbhyAM cArubhyAM citrAbhyAM caJcalAbhyAM-itastatazcalanaparAbhyAM kuNDalAbhyAM vilikhyamAnau galau yasya, mahatI Rddhi:-chatrAdirAjacihnarUpA basa, mahatI dyutiH-AbharaNAdisambandhinI yutivA-uciteSTavastughaTanA rUpA yasya, mahAbalaH, mahAyazAH, mahAnanubhAvo-mahimA yasya, bhAsurA-dIptimatI bundi-rvapuryasya, pralambA vanamAlA-bhUSaNavizeSaH pAdAntalambinI paJcavarNapuSpamAlA vA yasya, 'seNaM ti' sa indraH NaM-vAkyAlaGkAre, tatra devaloke vimAnAvAsA-nimAnA eva 'sayasAhassINaM ti' lakSANAM, strItvaM cArSatvAt , samAnayA-indratulyayA zaktyAyurjJAnAdikayA RjA carantIti sAmAnikAH, trayastriMzatA trAyastriMzA-mahattarakalpAH pUjyasthAnIyA matrikalpA vA teSAM, 'cauNhaM logapAlANaM ti' catvAro lokapAlAHsomayamavaruNakuberA dikpAlananiyuktAH, apramahiSyaH-pradhAnapalyastAva padmA 1zivA 2 zacI 3 aJja 4 amalA 5 apsarA 6 navamikA 7 rohiNyA 8 khyAH, tisraH parSado bAbA 1 madhyamA 2 bhyantarA 3 jaghanyamadhyamotkRSTa
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 // 26 // parivAravizeSabhUtAH, anIkAnAM-sainyAnA tAni ca "gaMdhava 1 naTTa 2 haya 3 gaya 4-raha 5 bhaDa 6 aNiA surA-1 hivANa bhave / sattamamaNi basahA 7, mahisA ya 8 ahonivAsINaM // 1 // " catasrazcaturazItayazcaturdizaM bhAvAdaGgarakSakANAM patriMzatsahasrAdhikalakSatrayamiti, AhevacamityAdi AdhipatyaM-adhipateH karma-rakSetyarthaH, etacca sAmAnyata ArakSakamAtreNApi kriyate ata Aha-purovaDhaM-sarveSAmagresaratvaM taca khAmitvamantareNApi nAyakaniyutagRhacintakanaravatsyAdata Aha svAmitvaM-nAyakatvaM, tattu poSakatvaM vinA'pi mRgayUthAdhipateriva bhavedityAha|bhartRtva-poSakatvaM, mahattarakatvaM-gurutaratvaM, tadAjJAvikalasyApi khadAsadAsIvarga prati vaNija iva sthAdityAha-ANetyAdi, AjJayA Izvara AjJezvaraH senAyAH patiH senApatiH tato vizeSaNakarmadhAraye tasya karmAjJezvarasenApatyaM-svasainyaM prati adbhutamAjJAprAdhAnyamityarthaH, kArayanniyuktaiH saha pAlayan khayameva mahayAhayetyAdi mahatA raveNeti yogaH |'Ahaya tti' AkhyAnakapratibaddhamahataM vA'vyavacchinnaM yannATyaM tatra yadgItaM yAni ca vAditAni-tatrItalatAlatruTitAni tatra tatrI-vINA, talatAlAzca-hastAsphoTaravAH, yadvA talA-hastA, tAlA:-kaMsikAH, truTitAni-zeSatUryANi, yazca ghanamRdaMgo-meghadhvanimardalo yaca paTupaTahavAditamiti karmadhArayagarbho dvandvastadanu teSAM yo vastena divyAn-devajanocitAn bhogabhogAn-atizayavadbhogAn napuMsakatA ca prAkRtatvAt viharati-Aste // 14 // imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe AbhoemANe viharai, tattha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe mAhaNakuMDaggAme SUSISISISSA // 26 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasagutA kucchisi bhattA varkataM pAsai, pAsittA haTTatuTThacittamANaMdIe naMdie paramANaMdie pI maNe paramasomaNassie harisavasavisappamANahiae dhArAhayakayaMba surahi kusumacaMcumAlaiaUsaviaromakUve viasiavarakamalANaNanayaNe payaliavarakaDagatuDiakeUramauDakuMDalahAravirAyaMtavacche pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUsaNadhare sasaMbhramaM turiaM cavalaM suriMde sIhAsa - NAo abbhuTTe, abbhuTTittA pAyapIDhAo paccoruhai, paJccoruhittA veruliavariTThariTThaaMjaNaniuNoviamisimisiMtamaNirayaNamaMDiAo pAuAo omuai, omuittA egasADiaM uttarAsaMgaM karei, karitA aMjalimauliaggahatthe titthayarAbhimuhe sattaTThapayAiM aNugacchai, aNugacchittA vAmaM jANuM aMcei, aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi sAhaddu tikkhuto - ddhA dharaNitalaMsa nivesei nivesittA IsiM paccunnamai, paccunnamittA kaDagatuDiabhiAo Ao sAharai, sAharittA karayalapariggahiaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI // 15 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 27 // vyAkhyA-'imaM ca NamityAderevaM vayAsIti' paryantam , tatra 'kevalakappaM ti' kevalaH-paripUrNaH sa cAsau kalpazca- kiraNAva. kAryakaraNasamartho 'thavA paripUrNatAsAdhAt kevalakalpaH kevalajJAnasazaH 'AbhoemANe tti' Abhogayan-pazyan, nanditaH-samRddhitAM prAptaH, paramAnandito-atIva samRddhibhAvaM gataH, dhArAhayetyAdi dhArAhataM yatkadambasya-nIpasya surabhikusumaM tadiva 'caMcumAlaia tti' pulakitaH ata eva 'Usavia tti' ucchritaromakUpazca yaH sa tathA vikasitAni-bhUtalAvataraNodbhUtaprabhUtapramodAdutphullAni varakamalavadAnanaM ca nayane ca yasya sa tathA pracalitAni-bhagavadgarbhotpattidarzanajanitasambhramAtirekAt kampitAni 'palaMbia ti pAThe tu prakarSeNa lambitAni varANi-pradhAnAni kaTakAni ca-kaGkaNAni, truTitAca-bAhurakSakAH, keyUrANi ca-aGgadAni bAhumUlamUSaNAni, mukuTa ca-kirITa, kuNDale |ca-karNAbharaNe yasya sa tathA hAravirAjadvakSAH tadanu padayasva karmadhArayaH, pAlambo-gumbanake muktAmaya pralambamAnaM-lambamAnaM gholaca-dolAyamAnaM yadbhUSaNa-AbharaNaM taddhArayati yaH sa tathA saMsambhrama-sAdaraM svarita-sautsukyaM 4 capalaM-vemavacca yathA syAttathA pratyabarohati-avataratItyarthaH, vaiDryeNa madhyavarttinA bariSThe-pradhAne riThAJjane-ratnavizeSau yayoste tathA nipuNena-kuzalena zilpinA 'uvi tti parikarmite ata eva 'misimisiMta tti' cikicikAyamAne maNibhiH-candrakAntAdibhiH ratnazca-karketanAdibhiH maNDite yete tathA tataH padatrayasya karmadhArayaH, evaMvidhe // 27 // pAduke'vamuJcati, "egasADi ti' ekakhaNDazATakamayaM uttarAsaha-vaikalaM aJjalinA-aalikaraNato mukulitomukulAkRtI kRtAvagrahastI yena sa tathA 'aMcei ti Akuzcayati-utpATayati 'sAhaTTa ti sahala-nivezya nikRtvaH
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIna kArAn nyasyati ISanmanAga pratyunnamati-avanatatvaM muzcati kaTakAni-karaNAni truTitAca-bAhuracakrAstAmiH sammite muje 'sAharai tti' UrdhvaM nayati-stambhikopame karotIti bhAvaH, dvayohassayoranyonyAntaritAlikayoH sampuTarUpatayA yadekatra mIlanaM so'alistaM karatalAbhyAM parigRhIto-niSpAditastaM AvartanamAvartaH zirasthAvatI || yasya tam, aluk samAsathAtrAta eva mastake kRtvA'thavA zirasA'prAsa-aspRSTamevamavAdIt / / 15 . namutthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM, AigarANe titthayarANaM sayasaibuddhANaM, purisuttamANaM purisasIhANaM purisavarapuMDarIANaM purisavaragaMdhahIrNa, loguttamANaM loganAhANaM laugahiANa logapaIvANaM logapajjoagarANaM, abhayadayANaM cakkhudayANaM maggadayANaM saraNadayArNa jIvadayANaM bohiMdayANaM dhammadayANaM dhammadesayANaM dhammanAyagANaM dhammasArahINaM dhammavaracAuraMta cakavaThThINaM, dIvo tANaM saraNaM gaI paiTTA, appaDihayavaranANadaMsaNadharANaM viadRcchaummANaM, jiNANaM jAvayANaM tinnANaM tArayANaM buddhANaM bohayANaM muttANaM moagANaM, savvannUNaM savvadarisIrNa, sivamayalamaruamarNatamakkhayamavvAbAhamapuNarAvittisiddhigainAmadheaM ThANaM saMpattArNa, namojiNANaM jiabhayANa, mamattha samaNassa maMgavaomahAvIrassa Adigarassa ramatitthayarassa puvatitthayaraniddista Ava sNpaaviukaamst| vadAmi gaM bhagavaMta tasthagarva
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 // 28 // iha gae, pAsai me bhagavaM tattha gae iha gayaM tikaTTha samaNaM bhagavaMmahAvIraM vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA sIhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhe nisaNNe, tae NaM tassa sakkassa deviMdassa devaranno ayamaArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajitthA // 16 // vyAkhyA-namutthu NamityAditaH samuppajittheti yAvattatra namo'stviti sarvatra sambadhyate, sarvatra Namiti vAkyAlaGkAre caturthyarthe SaSThI ca prAkRtatvAt , tato'rhanti zakrAdikRtA pUjAmityarhantastebhyo nama iti, bahuvacanamadvaitocchedena . bahutvakhyApanArtham , tathA kArihananAt 'arihaMtANaM'1 ruha janmani'iti dhAtoH karmabIjAbhAvena bhave'prarohaNAdaruhaMtANamiti pAThatrayam / atha nAmAdicaturvidhAnapyarhataH sAmAnyato namaskRtya, vizeSato bhAvArhataH pRthag namaskartumAha-bhagavaMtANamiti, "bhago'rka 1 jJAna 2 mAhAtmya 3 yazo 4 vairAgya 5 muktiSu 6 / rUpa 7 vIrya 8 prayatne 9 cchA 10 zrI 11 dhammai 12 zcarya 13 yoniSu // 1 // " ityarkayonivarjadvAdazArthabhagayuktebhyaH, tatra yazakhI| zAzvatavairiNAmahimayUrAdInAM vairopazamanAt, vairAgyavAn "yadA marunnarendrazrIstvayA nAthopabhujyate / yatra tatra ratirnAma, viraktatvaM tadApi te // 1 // " ityukteH 2 vIryavAnaparimitabalavattvAt 3 prayatnaH-tapaHkAdAvutsAhaH 4 icchAbhAvAjantUnAmuddidhIrSA 5 zrIzcatustriMzadatizayarUpA 6 aizvaryamanekendrAdidevakoTisevyatvaM 7 jJAna 8 mAhAtmya 9 | mukti 10 rUpa 11 dharma 12 vattvaM ca pratItameva AigarANamityAdi AdikarebhyaH zrutadharmasvArthApekSayA nityatve'pi
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdApekSayA khakhatIrtheSvAdikaraNAt / 'tIrthakarebhyaH' tIva-saGgha AdyagaNadharo vA tatkaraNAt / khayaM sambuddhebhyaH' khayameva-paropadezaM vinaiva samyak tattvAvabodhAt / kuta evaM yataH 'puruSottamebhyaH' bhagavantaH saMsAre'pi vasantaH santaH sadA parArthakRto gauNIbhUtakhArthA ucitakriyopetA adainyAH kRtajJA devagurumahAmAnino gambhIrAzayA ityAdi guagaNAnvitatvAt / uttamatvamevopamAtrayeNAha-'puruSasiMhebhyaH' puruSAH santaH siMhA ica kammAriSyatikUratvAt parIpaheSu sAvajJatvAt upasargebhyo nirbhayatvAca puruSasiMhAstebhyaH / 'puruSavarapuNDarIkebhyaH' puNDarIkANi ca-dhavalakamalAni barANi ca tAni puNDarIkANi ca varapuNDarIkANi puruSavarapuNDarIkANIva puruSavarapuNDarIkANi tebhyo, dhavalakamalasarazAzca bhagavantaH karmapaGke sambhUtA api divyabhogajalena varddhitAstyaktvA cobhayaM jagalakSmInivAsAstiryamarAmarasevyAzca puNDarIkavartante, dhavalatA cAmISAM sadA'zubhamalarahitatvAditi / evaM 'puruSavaragandhahastibhyaH' | iti-mAri-durbhikSa-paracakrAdikSudragajAnAM bhagavatihArapavanagandhAdeva bhaGgAt , na cAmI puruSANAmevottamAH, kintu sakalajIvalokasyApItyata Aha-'lokocamebhyo' lokasya-bhavyasaGghAtasyottamAcatustriMzadatizayopetatvAt , lokottamalAtvamevAha-'lokanAthebhyaH' lokassa-bhavyalokasa nAthA-yogakSemakAriNastatrAprAptasya samyagdarzanAderlambhakatvAdhoga kAritvaM, takhaiva ca prAptasya tatcadupadravAbhAvApAdanena pAlakatvAt kSemakAritvamiti tebhyaH / tAttvikaM ca nAthatvaM kathamisAha-'lokahitebhyaH' lokasya-ekendriyAdiprANigaNasya paJcAstikAyAtmakakha vA tadrakSaNaprakarSApadezena disamyakprarUpaNatazca hitaa-anukuulvRttysvebhyH| nAthatvaM hitatvaM ca bhavyAnAM yathAvakhitavastupradIpanena khAdityAha
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNApa // 29 // 'lokapradIpebhyaH' lokasya-dezanAyogyaviziSTatiryanarAmararUpasyopadezaprabhAmirmithyAtvadhvAntavidhvaMsanena padArthasArthaprakRSTaprakAzakatvAt pradIpA iva pradIpA iti tebhyaH / 'lokapradyotakarebhyaH' lokasya-lokAlokarUpasya samastavastvAtmakasya kevalAlokapUrvakapravacanamarIcimaNDalapravarttanena pradyotaM-prakAzaM kurvantItyevaMzIlA, yadvA lokasya-utkRSTamategaNadharAdibhavyasattvasya pradyotaM-viziSTajJAnazaktiM tatkSaNadvAdazAGgIviracanAnumeyAM kurvantIti lokapradyotakarAstebhyaH / anayozca pUrvoktayoyorvizeSaNayordraSTadRzyalokakRto bheda iti / 'abhayadayebhyaH' saptabhayaharaNAdabhayaM dayante ityabhayadAH sapta bhayasthAnAni tvimAni-"iha 1 paralokA 2 dANa 3 makamhA 4 AjIvi 5 maraNa 6 masilogA / sattabhayaTThANAI, jiNehiM siddhaMtabhaNiAI // 1 // " athavA prANAntikopasargakAriSvapi na bhayaM dayaMte'thavA'bhayAsarvaprANibhayatyAgavatI dayA-kRpA yeSAM te tathA tebhyaH / atha ca yathA'narthatyAgakAriNo'mI tathA'rthaprApakA apItyAha-'cakSurdayebhyaH' cakSuriva cakSuH-zubhAzubhArthavibhAgopadarzakatvAt zrutajJAnaM tahayanta iti ckssurdyaastebhyH| yathA hi kila loke kAntAragatAnAM cauraizcakSurbadhdhvA viluptadhanAnAM janAnAM kazcit cakSurdattvepsitamArgapradarzanenopa|kArI syAdevamete'pi bhagavantaH saMsArakAntArAntargatAnAM kuvAsanayA sadjJAnacakSurAcchAdya rAgAdicauraviluptadharma|dhanAnAM zrutacakSurdattvA nirvANamArga prApayanta upakAriNo bhaveyuriti darzayannAha-mArgadayebhyaH' mArga-samyagdarzanAdikaM muktipathaM dayaMte iti mArgadayAstebhyaH / atha yathA cakSurudghAkhya darzayitvA ca mArga tAnirupadravamAspadaM prApayan paramopakArI syAdevamete'pItyAha-'zaraNadayebhyaH' zaraNaM-trANaM nAnAvidhopadravopadrutAnAM rakSAspadaM nirvANarUpaM taha // 29 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ yanta iti zaraNadayAstebhyaH / yathA hi loke cakSurAdidAnAduHsthAnAM jIvitada ityabhidhIyate tathaite'pItyAha - 'jIva - dayebhyaH jIvanaM jIvo-bhAvaprANadhAraNamamaraNaM taM dayante iti, yadvA jIveSu dayA yeSAmiti jIvadayAstebhyaH / kvacit 'bohidayANaM' iti pAThastatra bodhiH - tattvArtharucirUpA jinoktadharmmAvAptistAM dayanta iti / anantaroktaM vizeSaNakadambakaM ca bhagavatAM dharmAtmakatayA sampannamityetadevAha - 'dharmmadayebhyaH' dhamrmma-dezasarvacAritrarUpaM dayante iti dharmmadayAstebhyaH / yathA ca dharmmadayatvaM tathA''ha --- 'dharmadezakebhyaH' dharmma- pUrvoktaprakAraM yathAbhavyamavandhyadezanAto | dezayantIti dharmadezakAstebhyaH / dharmmadezakatvaM caiteSAM dharmmasvAmitve sati na punarnaTavaditi darzayannAha - 'dharmmanA - yakebhyaH' dharmmasya - kSAyikajJAnAdestadvazIkArAttatphalaprakarSaparibhogAcca nAyakAstebhyaH / 'dharmmasArathibhyo' dharmarathasya sArathaya iva yathA ca kila sArathI rathaM rathikamazrAMzca samyak pravarttayati rakSati ca evaM bhagavanto'pi saMyamAtmapravacanAkhyAnAM cAritradharmmAGgAnAM rakSopadezadAnAdinA dharmmasArathayaH syuH, dharmmasArathikatAyAM sampradAyastvevam - ekadA zrImahAvIraprabhuH pRthivyAM viharan rAjagRhapurAdvahirudyAne samavasRtaH / tatra ca zreNikadhAriNyormeghakumAranAmA nandanazcandanapratimayA prabhogirA saMsArAdvirakto'STau priyAH parityajya pratrajitaH / prabhuNA ca grahaNAsevanAdi - zikSArtha sthavirANAmarpitastatra ca nirgacchadAgacchadanekavAcaMyamacaraNapramArjanareNuguNDitagAtrastasyAM rajanyAM kSaNamA - tramapi nidrAmaprApnuvan, "ka me sukhAvAse kusumazayyAzayanaM ? kva cAsyAM duHkhAvAsavasatau bhUtrastare luThanaM ?" iti vaisadRzyenopamayan "itthaM kadarthanAM soDhumazakto'hamiti prAtaH prabhumApRcchaya punarapi gRhibhAvamA zrayiSye, " iti
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ N kalpasUtra0 // 30 // SACASEASON dhyAtvodgate sUre prabhorantikamAgatya prabhuM praNataH, prabhugAca prathamata evAmRtatiraskAriNyA vANyA vAditaH-"he vatsa! kiraNAvara nirmacchadAgacchatsAdhubhirghaTTito'pi kiM durdhyAtavAn ?, yataH- "ko cakkayatiriddhiM, caiDaM dAsattaNaM samabhilasai / ko bararayaNAI motuM, parigiNhai uvlkhnnddaaii||1|| neraiyANa vi dukkhaM, zijai kAleNa kiM puSa narANaM / tA na ciraM tuha hohI, dukkhamiNaM mA samudhiyasu // 2 // jI jalabiMdusamaM, saMpattIo laraMmalolAo / suviNayasama ca pema, jaM jANasutaM karijAsu // 3 // varamaggimi paveso, varaM visuddheNa kammuNA maraNaM / mA mahiacayabhaMgo, mA 4 jIaM khaliasIlassa // 4 // " ityAdikamupadizya bhagavAneva prAgbhavau smArayati he megha! tAvakInAveva prAgbhavau zravaNagocarIkuru / yattvaM sAmpratInAdito bhavAttRtIyabhave vaitAbyabhUmau zvetaH padaradaH sahasrahastinIzaH sumeruprabhanAmA hastyamUH / anyadA ca grISme davAbhItaH hastinIjavAdvihAya tRSito dhAvamAnaH paGkilamekaM saraH prAvizastatra cAprAptapayAH pakka eva nimagnaH, pratyarthidantinA dantAbhyAM viddho mahAvyathAM sahamAnaH sapta dinAnyasthAH, evaM viMzatyuttarazatamAyuH paripAlya mRtvA ca vindhyabhUmau saptahastinIzatanAyako raktazcaturdanto dantI samutpedivAn / ekadA ca tathaiva davaM vIkSya jAtajAtismRtivarSArAtrAdimadhyAnte saparivAraH samUlaM valayAdhunmUlya yojanamAnaM sthaNDilaM nirmitavAn / anyadA davAdItaH san prAgukte sattvasaGkale sthaNDile gatvA sattvaraM praviSTaH saMlInAGgaH sthito'pi gAtrakaNDUyane // 30 // cchayA pAdamekamutkSiptavAn , tatra bhUmyAmanyatrAnavAptAvakAzaH zazakaH prAvizat / vapuH kaNDUyitvA pAdamadho muJcan: zazakamAlokya tadanukampayA sazaGkaH sArddhadinadvayaM tadavastha eva sthitavAn / zAnte ca dave pracalite ca zazake gireH| AGAKARSARKAGAKAR
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTamiva tvaM bhUmAvapatastato dinatrayaM kSuttaTabAdhito'pi kRpAparaH zatamekamandAnAmAyuH paripAlyAtra zreNikadhAriNyoH putrtvenotpnnH| tadAnIM tvajJenApi tvayA kRpAparatayA manAgapi vyathA nAgaNyata, idAnIM tu jagadvandyaiH sAdhubhirghavyamAno'pi dUyase ?," iti khAmyuktaM zrutvA smRtvA ca pUrvabhavo punarAyAtasaMvegaH prabhuM praNamyAbhyadhAt-"he vIra! ciraM jIyAH yadevaM mAmutpathaprasthitaM rathyo susArathiriva punaH panthAnamAnItavAn / ataHprabhRtyamISAM pAdarajo'pi vandhaM me, AstAmanyat, netre vimucya zarIramapi vyutsRSTaM, kurvatAM saMghaTTAdikaM zarIre na manAgapi dUSyAmyahamityapArthe'bhigraho bhavatu" / ityevaM sthirIkRto meghastInaMtapastatvA mAsikI ca saMlekhanAM kRtvA vijayavimAne devo'jni| tatazcyuto mahAvidehe setsyatIti, tadevaM bhagavanto dharmasArathayaH / itimeghakumAranidarzanam // ___ 'dharmAvaracAturantacakravartibhyaH' trayaH samudrAzcaturtho himavAniti catvAraH kSiterantAsteSu prabhutayA bhavA iti cAturantAste ca te cakravarttinazca cAturantacakravartinaH dharmeSu varA:-zreSThAsteSu cAturantacakravarttina iva dharmavaracAturantacakra vartinaH, yathA hi pRthivyAM zeSarAjAtizAyinazcAturantacakravartino bhavantyevaM bhagavanto'pi dharmavareSu zeSapraNetRSu sAtizayAH procyanta iti tebhyaH, yadvA'nyakutIrthikApekSayA dharmavareNa narakAdicaturgatyantakaraNAcaturantena mithyAtvAdiripucchedakatvAccakreNeva vartituM zIlaM yeSAM te tathA tebhyH| dIvottANamityAdi, atra ca prathamA catuyethe SaSThyathetayA yojyA, tatra dIpaH samastArthaprakAzakatvAhIpa iva, duHsthitasya saMsArasAgarAntarvartiprANigaNasyAzvAsahetutvAda | dvIpa iva vA anarthapratihananahetutvAtrANaM, arthasampAdanahetutvAcca shrnnN| gamyate susthityarthe duHsthitairAzrIyata iti
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAvA // 31 // gtiH| pratiSThantyasyAmiti pratiSThA saMsAragartapatatprANigaNasyAdhAra iti / 'apratihatavarajJAnadarzanadharebhyaH' apratijAhate kaTakuTyAdibhirvare-kSAyike jJAnadarzane-vizeSasAmAnyAvabodharUpe dharantIti tebhyH| IdRzaM jJAnadarzanadhAritvamA varaNAbhAvAt sampadyata ityAha-vyAvRttachadmabhyaH' vyAvRttaM chadma-ghAtikANi saMsAro vA yebhya iti tebhyaH / tadabhAvastu rAgAdijayAdityAha-jinebhyo' rAgAdijetRbhyo, rAgAdijayazca tajayopAyajJAnapUrvaka evetyata Aha'jJAyakebhyaH' jAnantIti jJAyakAstebhyo, yadvA'nyabhavyasattvai rAgAdIn sadupadezadAnAdinA jApayantIti jApakAstebhyaH / ata eva 'tIrNebhyo' bhavArNavaM jJAnAdipotena / 'tArakebhyo' anyAnapyupadezavartinaH / ajJAnanidrAprasupte jagati khasaMviditajJAnena jIvAditattvaM budhyante smeti buddhaastebhyH| anyAnapi bodhayantIti bodhkaastebhyH| bAbAbhyantaraparigrahabandhanAt karmabandhanAdvA muktA iti tebhyaH, anyAnapi tavyAnmocayitRbhyaH / etAni vizeSaNAni bhavAvasthAmAzrityoktAni, atha sidhdhA )vasthAmAzrityocyate, sarvajJebhyaH-jIvakhAbhAvyAt sarva vastujAtaM pradhAnavizeSa gauNIkRtasAmAnyaM ca kevalajJAnena jAnantIti sarvajJAstebhyaH / sAmAnyapradhAnaM gauNIkRtavizeSaM ca sarva kevaladarzanena pazyantIti srvdrshinstebhyH| prathamaM sarvajJebhya iti vizeSaNaM ca kevalinAmAdyasamaye jJAnaM dvitIye (ca) darzanamiti sUcanArthe, ubhayamapi ca vastu viSayIkurvadvastunirapekSameva kevalinA, chadmasthAnAM tu ubhaya sApekSaM nirapekSa ca, kramo'pi prathamaM darzanaM pazcAd jJAnamiti prasaGgAd bodhyamiti / sivamayalamityAdi, zivaM-nirupadravaM, acalaM khAbhAvikaprAyogikacalanAbhAvAt , arujamAdhivyAdhyabhAvAt , anantamanantArthaviSayakajJAnamayatvAt , akSayaM-anAzaM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanantatvAt akSataM vA paripUrNatvAt , avyAvAdhaM pareSAM pIDAkAritvAbhAvAt , apunarAvRtti punarbhave'navatArAt, | siddhiH-lokAntakSetrarUpA sA cAsau gatizca saiva nAmadheyamabhidhA yasya IdRzaM sthAnaM vyavahArataH siddhikSetra, nizcayato yathAvasthitamAtmakharUpaM samyag azeSakarmavicyuteH prAptAH saMprAptAstebhyaH / jIvakharUpavizeSaNAnyapImAni upacArAllokAgre jJeyAni / AdyantakRto namaskAro madhyavyApItyato'nte namo jinebhya ityuktamiti / jitabhayebhyaHkSapitabhayebhyaH, na cAtra paunaruktyam , yataH-"sajjhAyajhANatavao-sahesu uvaesathuipayANesu / saMtaguNakittaNesu a, na iMti puNaruttadosAo // 1 // " tti, anena jinajanmAdiSu zakraH stotIti zakrastava ityabhidhIyata iti / evaM son bhAvAhaMtaH stutvA punaradhikRtaM vIraM stauti / 'namotthu NaM samaNassetyAdinA jAva saMpAviukAmassa tti' yAvatkaraNAt 'sayaMsaMbuddhassa' ityAdi siddhigainAmadheaM ThANamityantaM dRzyam / yadyapi bhagavataH sarvatra niHspRhatvAt / siddhigatau kAmo nAsti, tathApi tadanurUpaceSTanAt samprApsukAma iva tasyAprAptasyetyarthaH / tatra-brAhmaNakuNDagrAme devAnandAkukSau sthitaM iha-saudharmadevalokasthito'haM yataH pazyati mAM bhagavAn tatra gata iha gataM jJAneneti zeSa iti kRtvA iti hetoH 'pAsa' iti pAThe pazyatu mAmiti, puratthetyAdi, pUrvAbhimukho niSaNNa-upaviSTaH ayametadrUpaH saGkalpaH samudapadyata,Atmanyadhi adhyAtma tatra bhava AdhyAtmika AtmaviSaya ityarthaH,cintA sajAtA'sminniti cintitaH cintA|tmako, na dhyAnAtmakaH,prArthanaM prArthaH sa sajAto'sminniti prArthito'bhilASAtmakaH manogato vAcAna prakAzitaH // 16 // na khalu evaM bhUaM, na eaM bhavvaM, na evaM bhavissaM, jannaM arahaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 32 // STERS vA vAsudevA vA aMtakulesu vA paMtakulesu kA tucchakulesu vA daridakulesu vA kivaNakulesuvA bhikkhAyarakulesu vA mAhaNakulesu vA, AyAIsu vA, AyAiMti vA, AyAissaMti vA // 17 // vyAkhyA-nakhalu ejaM bhUamityAdita AyAissaMti veti' yAvat, titra tripaSTiH zalAkApuruSAH eteSu kuleSu na AyAnti nAgacchan nAgamiSyanti ca] antyakuleSu-jaghanyakuleSu antyarNatvAt zUdrakuleSu kA, prAntakuleSuadhamakuleSu, tucchakuleSu-alpakuTumvevalpardhiSu kA, daridrakuleSu-sarvathA nirdhanakuleSu / kRpaNA:-kirATAdayaH, bhikSA-15 carA:-tAlAcarAdyA, brAhmaNA-dhigjAtayaH / AyAsiSuH-jajJire, AvAsti-jAyante, AyAsyanti-janiSyanti // 17 // evaM khalu arihaMtA kA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA bA, uggakulesu vA bhogakulesu vA rAinnakulesu vA ikkhAgakulesu vA khattiyakulesu vA harivaMsakulesu vA annayaresu vA tahappamAresu vA visuddhajAikulavaMsesu vA AyAiMsu vA AyAiMti vA AyAissaMti vA // 18 // vyAkhyA-'evaM khalvityAdita AyAissaMti veti' yAvattatra ugrA-AdidevenArakSakatayA ye niyuktA, bhogA-gu-13 rutayA ye vyavahRtA, rAjanyA-ye vayasyatayA sthApitA, ikSvAkava-AdyavaMzyAH,kSatriyA-ye zeSaprakRtitayA sthApitA rAjakulInA, harivaMzo-harivarSakSetrAnItayugalodbhava iti, anyatareSviti jJAtamalakilecchakikauravyAdikuleSu, taMtrajJAtAzrIRSabhakhajanavaMzajA ikSvAkuvaMzajA eva, mallakino lecchakinazca rAjavizeSAH, kauravyAstebhyo'pi viziSTAH kuruvaMzajAH 1 ayaM pATho bahumvAdazeSu na dRzyate, upayuktaca pratibhAti. // 32 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'visuddhajAikulavaMsesu tti' jAtiH-mAtRpakSaH kulaM-pitRsamutthaM vizuddhe jAtikule yeSu te ca te vaMzAH-puruSAnvayAzca teSu 18 atthi puNa ese vi bhAve logaccherayabhUe aNaMtAhiM ussappiNIosappiNIhiM viikaMtAhiM samuppajai / 10 / nAmaguttassa vA kammassa akkhINassa aveiassa aNijiNNassa udaeNaM jannaM arahaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA, aMtakulesu vA paMtakulesu vA tucchadaridabhikkhAgakiviNamAhaNakulesu vA, AyAiMsu vA AyAiMti vA AyAissaMti vA, kucchiMsi gabbhattAe vakkamiMsu vA vakkamati vA vakkamissaMti vA, no cevaNaM joNIjammaNanikkhamaNeNaM nikkhamiMsu vA nikkhamanti vA nikkhamissaMti vA, // 19 // vyAkhyA-'atthi puNa ese ityAdito nikkhamissaMti veti' yAvat , tatra asti punarayamapi bhAvo bhavitavya-18 tAkhyo lokAzcaryabhUtaH padArthaH kadAcitsamutpadyate / AzcaryANi cAsyAmavasarpiNyAM daza jAtAni, tathAhi___ "uvasagga 1 gambhaharaNaM 2, itthItitthaM 3 abhAviA parisA 4 / kaNhassa avarakaMkA 5, avayaraNaM caMdasUrANaM 6 D // 1 // harivaMsakuluppattI 7, camaruppAo 8 a aTThasayasiddhA 9 / assaMjayANa pUA 10, dasa vi aNataNa kAleNa // 2 // " vyAkhyA-upasRjyate-cyAvyate prANI dharmAdebhirityupasargA-devAdikRtopadravAste ca bhagavato mahAvIrasya chama
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 33 // 4 sthAvasthAyAM bhUyAMso'gre vakSyamANalakSaNA babhUvuH / kevalyavasthAyAmapi namannikhilanaranAkinikAyanAyakasyApi jaghanya-12 kiraNAva0 to'pi koTisaGkhyabhaktibharanirbharAmaraSaTpadapaTalajuSTapadapadmasthApi vividharddhilabdhimadvaravineyasahasraparivRtasyApi svabhAvaprazamitayojanazatamadhyagatavairamAriviDvaradurbhikSAdhupadravasyApyanuttarapuNyasaMbhArasyApi manuSyamAtreNApi ciraparicitenApi ziSyAbhAsenApi gozAlakena kRta upasargaH / idaM ca kila na kadAcid bhUtapUrva, tIrthaGkarA hi anuttarapuNyasambhAratayA nopasargabhAjanamapi tu sakalanarAmaratirazcAM satkArAdisthAnamevetyanantakAlabhAvyayamoM loke'dbhutabhUta iti / tatra kevalyavasthAyAM gozAlakakRtopasargo yathA-ekadA zrImahAvIraH zrAvastyAM viharati sma gozAlakazca, tatra ca gautamasvAmI gocaragato bahujanazabdamazrISIdyathA zrAvastyAM dvau jinau sarvajJau mahAvIro gozAlakazca, tato bhagavadantikamAgatya gautamo gozAlakotthAnaM pRSTavAn / bhagavAMzcovAca yathA-'ayaM maGkhalinAno maGkhasya subhadrAbhidhAnAyA bhAryAyAH putraH zaravaNagrAme gobahulabrAhmaNagozAlAyAM sajAtaH / SaDvarSANi ca chadmasthena mayA sArddha vihRto'smatta eva bahuzrutIbhUta iti nAyaM jino nApi srvjnyH|' idaM ca bhagavadvacanamAkarNya bahujano nagaryAstrikacatuSkAdiSu parasparaM kathayAmAsa-'gozAlako maGkhaliputro na jino nApi sarvajJaH' itilokoktimAkarNya gozAlakaH kupitaH sannAnaandAbhidhAnaM bhagavadantevAsinaM gocaragatamapazyattamavAdIca-"bho ! Ananda ! ehi, tAvadekamaupamyaM nizAmaya, yathA-18 // 33 // |kila kecana vaNijooNrthino vividhapaNyabhRtazakaTA dezAntaraM gacchanto mahATavIM praviSTAH pipAsitAstatra jalaM gaveSayantazcatvAri valmIkazikharANi zAhalavRkSakakSAntaradrAkSuH / kSipraM caikaM vicikSipustato vipulajalamavApuH, tato
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ LAN yAvatpipAsamApItavantastena payasA payaHpAtrANi ca paripUrayAmAsuH / tato'pAyasambhAvinA vRddhena nivAryamANA apyatilobhAd dvitIyatRtIyazikhare bibhidustayozca krameNa suvarNa ratnAni ca samAsAdayAmAsuH / punastathaiva caturtha bhindAnA atighoraviSamatikAyamaJjanapuJjatejasamaticaJcalajihvAyugalamanAkalanIyakopaprasaramahIzvaraM saGghaTTitavantaH, tato'sau kopAdvalmIkazikharamAruhya mArtaNDamaNDalamavalokya nirnimeSayA dRSTyA samantAdavalokayaMstAn bhasmasAccakAra / tannivArakavRddhavANijakaM tu nyAyadarzItyanukampayA vanadevatA khasthAnaM sajahAreti / evaM tvadIyadharmAcAryamAtmI-13 yasampadA'parituSTamasmadavarNavAdavidhAyinamahaM khakIyena tapasA'dyaiva bhasmasAtkariSyAmItyeSa pracalito'haM tvaM tu tasyemamarthamAvedaya, bhavantaM ca vRddhavaNijamiva nyaaydrshitvaadkssissyaami"| iti zrutvA'sAvAnandamunirbhIto bhagavadantikamAmupAgatya taM sarvamAvedayat / bhagavatA'pyasAvabhihitaH- epa Agacchati gozAlakastataH sAdhavaH zIghramito'pasarantu preraNAM ca tasmai kazcidapi mAdAditi gautamAdInAM nivedyeti"| tatastaistathaiva kRte gozAlaka Agatya bhagavantaM pratyabhidadhau-'zobhanamAyuSman ! kAzyapa ! mAmevaM vadasi gozAlako maGkhaliputro'yamityAdi, yo'sau gozAlakastavAntevAsI sa devabhUyaM gataH, ahaM tvanya eva taccharIrakaM parIpahasahanasamarthamAsthAya vaH' ityAdikaM kalpitaM vastUgrAhayan tatpreraNApravRttayordvayoH sAdhvoH sarvAnubhUtisunakSatranAmnostena tejasA dagdhayorbhagavatA'bhihito-'he gozAlaka ! kazcicauro grAmeyakaiH prArabhyamANastathAvidhadurgamalabhamAno'lyA tRNena vAtmAnamAvRNvannAvRtaH kiM bhavati? anAvRta evAsI, evaM tvamapyanyathA jalpanenAtmAnamAcchAdayan kimAcchAdito bhavasi ? sa eva tvaM gozAlako yo mayA A
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra // 34 // bahuzrutIkRtastadevaM mAvocaH" / evaM bhagavataH samabhAvatayA yathAvabruvANasya tapastejo'sau kopAnnisasaja, uccAvacA-1 krozaizcAkrozayAmAsa / tattejazca bhagavatyaprabhavattaM pradakSiNIkRtya gozAlakazarIramevAnutApayadanupraviveza, tena ca dagdhazarIro'sau darzitAnekavikriyaH sapsamarAtrau kAlamakArSIditi 1 / tathA garbhasya-udarasattvasya haraNaM-udarAntarasazrAmaNaM garbhaharaNametadapi tIrthakarApekSayA'bhUtapUrva sad bhagavato mahAvIrasya jAtamityanantakAlabhAvitvAdAzcaryameveti 2 / tathA strI-yopittasyAstIrthakaratvenotpannAyAstIrtha-dvAdazAGgaM saGgho vA strItIrtha, tIrtha hi puruSasiMhAH puruSavaragandhahastinatribhuvane'pyavyAhataprabhubhAvAH pravartayanti / iha tvavasarpiNyAM mithilAnagarIpateH kumbhakamahArAjasya duhitA mallayabhidhAnA ekonaviMzatitamatIrthakarasthAnotpannA tIrtha pravartitavatItyanantakAlajAtatvAdasya bhAvasyAzcaryateti 3 / 'abhAviA parisa tti' abhavyA-ayogyA cAritradharmasya parSat-tIrthakarasamavasaraNazrotRlokaH / zrUyate hi bhagavato barddhamAnasya jambhikagrAmAvahirutpannakevalasya tadanantaramilitacaturvidhadevanikAyaviracitasamavasaraNasya bha|ktikutUhalAkRSTasamAyAtAnekanarAmaraviziSTatirazcAM khaskhabhASAnusAriNA'timanohAriNA mahAdhvaninA kalpaparipAlanayeva dharmakathA babhUva, yato na kenApi tatra viratiH pratipannA, na caitadapi kasyApi tIrthakRto bhUtapUrvamitIdamAzcaryamiti 4 tathA kRSNasya navamavAsudevasya aparakaGkA rAjadhAnI gativiSayA jAtA'pyajAtapUrvavAdAzcaryam / zrUyate hi pANDavabhAryA draupadI dhAtakIkhaNDabharatakSetrAparakaGkArAjadhAnInivAsipadmarAjena devasAmarthenApahRtA / dvAravatIvAstavyazca kRSNavAsudevo nAradAdupalabdhatavyatikaraH samArAdhitasusthitAbhidhAnalavaNasamudrAdhipatidevaH paJcabhiH 64 sa
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANDavaiH saha dviyojanalakSapramANajalanidhimatikramya panarAja raNavimardena vijisya draupadImAnItavAn / tatra ca kapilanAmA vAsudevo munisuvratAbhidhAnatatratyajinAt kRSNavAsudevAgamanavArtAmupalabhya sabahumAnaM kRSNadarzanArthamAgataH, kRSNazca tadA samudramullaGghayati sma, tatastena zaGkhaH pUritaH, kRSNenApi tathaiva, tataH parasparaM zaGkhazabdazravaNamajAyateti 5 / tathA bhagavato mahAvIrasya vandanArthamavataraNamAkAzAtsamavasaraNabhUmyAM candrasUryayoH zAzvatavimAnopetayoveMbhUvedamapyAzcaryameveti 6 / tathA hareH-puruSavizeSasya vaMzaH-putrapautrAdiparamparA harivaMzastalakSaNaM yatkulaM tasyotpattiH / kulaM banekadhA'to harivaMzena viziSyate etadapyAzcaryameveti / zrUyate hi bharatakSetrApekSayA yattRtIyaM harivarSAkhyaM mithunakakSetraM tataH kenApi pUrvavirodhinA vyantarAmareNa mithunakamekaM bharatakSetre kSisaM, taca puNyAnubhAvAdrAjyaM prAsaM, tato harivarpajAt harinAmnaH puruSAdyo vaMzaH sa tatheti 7 / tathA camarasya-asurakumArarAjasyotpAtaH-UrddhagamanaM camarotpAtaH, so'pyAkasmikatvAdAzcaryamiti / zrUyate hi camaracaJcArAjadhAnInivAsI camarendro'bhinavotpannaH san U mavadhinA''lokayAmAsa, tataH khazIrSopari saudharmavyavasthitaM zakraM dadarza, tato matsarAdhmAtaH zakratiraskArAhitamatirihAgatya bhagavantaM mahAvIraM chadmasthAvasthAyAmekarAtrikI pratimA pratipannaM susumAranagarodyAnavatinaM sabahumAnaM praNamya bhagavaMstvatpAdapaGkajavanaM me zaraNamariparAjitasyeti vikalpya viracitaghorarUpo lakSayojanamAnazarIraH parigharatnapraharaNaM parito bhramayan garjanAsphoTayan devAMstrAsayannatpapAta, saudhAvataMsakavimAnavedikAyAM pAdanyAsaM kRtvA zakaM cAkrozayAmAsa / zakro'pi kopAjAjvalyamAnasphArasphuliGgazatasamAkulaM kulizaM taM prati mumoca / sa ca bha
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 35 // yAtpratinivRttya bhagavatpAdau zaraNaM prapede zakro'pyavadhijJAnAvagatatadvyatikarastIrthakarAzAtanAbhayAcchIghramAgatya vajra - mupasaMjahAra vabhANa ca mukto'syaho bhagavataH prasAdAnnAsti tataste bhayamiti 8 / tathA'STAbhiradhikaM zatamaSTazataM aSTazataM ca te siddhAzva-nirvRtA aSTazatasiddhA idamapyanantakAlajAtamityAzcaryam / parametadutkRSTAvagAhanAmAzritya, madhyamAvagAhanAyAM punaranekazo'STottarazataM siddhyantIti nAzcaryam / taccaivam - "risaho risahassa suA 99, bharaheNa vidhajiA u navanavaI / aTThaya bharahassa suA 8, siddhigayA egasamayammi // 1 // tathA ca vasudevahiMDau zrIsaGghadAsagaNayo'pyAhuH - "usaho abhIiNA nakkhatteNaM egUNaputtasaehiM aTTha ya nattusahiehiM egasamayammi nivyue / sesANa vi aNagArANaM dasa sahasvANi aTThasaya 108 UNagANi tammi nakkhatte nivvaANi tti" 9 / tathA asaMyatA - asaMyamavanta ArambhaparigrahaprasaktA abrahmacAriNasteSAM pUjA - satkAro'saMyatapUjA, sarvadA hi kila saMyatA eva pUjArhA, asyAM tvavasappiNyAM viparItaM jAtamityAzcaryamata evAha 10 dazApyetAni anantena kAlenAnantakAlAtsaMvRttAnyasyAmavasarpiNyAmiti, evaM ca kAlasAmyAt zeSeSvapi bharatairAvateSu daza daza AzcaryANi babhUvAMsi, uktaM ca"dasasu vi vAse sevaM dasa dasa accherayAI jANAhi tti / " paraM sarvatra camarotpAtAbhAvAt kRSNasya dhAtakIkhaNDagamanamitra tatratyavAsudevasyAtrAgamanAbhAvAcca prakArAntareNetyarthAdbodhyam / dazAnAmapyAzcaryANAM tIrthavyaktistvevam - " usame aTThahiasayaM siddhaM, 1 sIalajiNaMmi harivaMso 2 / nemijiNe varakaMkAgamaNaM kaNhassa saMpattaM 3 // 1 // itthI titthaM malI 4, pUA assaMjayANa navamajiNe 5 / avasesA accherA, vIrajiNiMdassa titthammi // 2 // " nAmaguttassa kiraNAva0 // 36 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA kammassetyAdi, nAmno nAmakarmaNo gotrakarmmaNo vA athavA nAmnA saMjJayA gotrasya - nIcairgotrasyAkSINasya sthiterakSayAt aveditasya- tadrasasyAnanubhUtatvAt anijIrNasya - tatpradezAnAM jIvapradezebhyo'parizATanAt tasyodayena / bhagavatA nIcairgotraM bharatasutamarIcijanmani sthUlasaptaviMzatibhavApekSayA tRtIyabhave nibaddhaM tathAhi - pazcimamahAvidehe nayasAranAmA grAmAdhipatirekadA svAmyAdezAdArunimittaM sapAtheyo'TavyAM gataH, tatra ca bhojanAvasare bhRtakairupanItAyAM rasavatyAM yadi kazcidatithirmilati tadA zobhanamitibuddhayA itastato vilokayan sArthabhraSTAn kSuttRDvAdhitatanUn sAdhUn dRSTvA hRSTo'ho me bhAgyamiti romAJcitatanuH sAdaraM sAdhUnAhUya vipulayA rasavatyA pratyalAbhayat bhojanAdinA ca kRtakRtyIbhUya sAdhusamIpe gatvA natvA covAca, calantu bhagavanto darzayAmi mArga, tadanu tena saha caladbhiH sAdhubhiryogyo'yamityavadhAryAdhvanyeva vRkSAdha upavizya dharmadezanayA samyaktvaM prApitaH / sa cAtmAnaM dhanyaM manyamAnaH sAdhUnnatvA svagrAmaM prAptaH / prAnte ca paJcanamaskRtismRtipurassaraM mRtvA dvitIyabhave saudharme kalpe palyopamAyuH suraH / tatazcyutastRtIyabhave marIcinAmA bharatasuto'bhUt / sa caikadA sabahumAnaM devendrAdividhIyamAnaM prathamajinamahimAnaM dRSTvA zrutvA ca dharmma samyaktvalabdhabuddhiH pravrajitaH, tataH sa sthavirAntike'dhItaikAdazAGgIko'nyadA grISmakAle'khAnAdinA pIDitavapuH saMyamamArgAdudvignamanA gRhe me gantumanucitaM zrAmaNyaguNAnapi merugirisamabhArAn voDhumahamazakta iti cintAparaH khakIyakharUpaM prakaTayannevaitatkuliGgaM cintayati / tadyathA - zramaNAstridaNDaviratA, ahaM tu naivamato me tridaNDikaM tridaNDacinhamastu, tathA zramaNA locendriyAbhyAM dravyabhAvAbhyAM muNDA nAhamevamato me kSura
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 36 // muNDaH zirasi zikhA ca bhavatu, tathA zramaNAH sakalaprANivadhAdviratA ahaM tu nesyataH sthUlapANivadhAdeva me cira- kiraNASa. tirastu, tathA niSkiJcanAH phila sAdhavo nAhamevamapyato me mArgAvismRtaye pavitryAdikaM kiJcamamastu, tathA zIla-13 sumandhAH sAdhavo nAhamiti me gandhacandanAdigrahaNamastu, tathA vyapagatamohA munayo'haM tu netyato me mohAcchAditamatezchatrakaM cinhamastu, tathA anupAnatkAH zramaNA mama copAnahI bhavataH, tathA zuklAmbarA nirambarAzca jinakalpikAdayaH kaSAyAkaluSitamatayo yatayo nAhamevamato me kaSAyakaluSitasya dhAturaktAni vastrANi bhavantu, tathAvidyabhIravaH sAdhavo bahujIvasamAkulajalArambhavarjakA nAhamevamato me parimitena jalena snAnaM pAnaM cAstu, evaM nijamatyaiva vikalpya pArivrAjyaM pravrajitaH / tatastaM visadRzarUpaM vilokya bhUyo loko dharma pRcchati, tatpurazca sAdhumArga prarUpayati / kimiti bhavatA sAdhumArgo nAzrIyata iti prazne zramaNAstridaNDaviratA ahaM tu tridaNDavAnityAdiprAguktameva prAduSkaroti, evaM ca khadezanArajitAnanekarAjaputrAdijanAn bhagavantaM ziSyatayA samarpayati viha-| rati ca bhagavataiva sArddham / anyadA ca bhagavAn viharan marIcinA samamayodhyAyAM bahiH samavasRtaH, tatra ca vandanArthamAgatena bharatena pRSTo bhagavAn, he prabho'sti kazcidapyatAvatyAM parSadi bharatakSetre bhavitA tIrthakRdityukte prabhurAha'he bharata ! marIcirevAyaM khAdhyAyadhyAnAsakto'syAmevAvasarpiNyAM vIranAmA caturviMzatitamastIrthakRt 1 mahAvidehe | mUkArAjadhAnyAM priyamitranAmA cakravartI 2 atraiva bharate tripRSTanAmA potanAdhipatiH prathamo vAsudevazca 3 bhaviSyati' itiprabhUktamAkarNya bharataH pulakitavapuH prabhuM praNamya marIcimabhivandituM yAti, gatvA ca vinayena triHpradakSiNI sAvatyAM pAlAcatuvizAvAsudevaca pradakSiNI 36 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 ka0 kRtya vandate stauti ca 'bho marIce yAvanto lAbhAste tvayaiva labdhAH, yatastvaM vIranAmA caramastIrthakRt priyamitranAmA cakravarttI tripRSThanAmA prathamo vAsudevazca bhaviSyasItyAdi prAguktaM prAduSkRtya 'na ca te pAritrajyaM vaMde na cApi tavedaM janma kintu caramastIrtha kRdbhaviSyasyato vaMde' ityAdi madhurAbhirvAgbhiH stutvA natvA punaH pitaramabhivandya vinItAM nagarIM prAptaH / marIcirapi bharatavacanaM zrutvA harSodrekAtripadImAsphoTya nRtyaM kurvnnidmvoct| " jai vAsudevapaDhamo, mUAividehacakkavaTTittaM / caramo titthayarANaM, hou alaM ittiaM majjha // 1 // ahayaM ca dasArANaM, piA me cakkavaTTivaMsassa / ajjo titthayarANaM aho kulaM uttamaM majjha // 2 // " iti ca jAtimadahetukaM nIcairgotraM baddhavAn, yaduktaM - " jAti 1 lAbha 2 kulai 3 varya 4 vala 5 rUpa 6 tapaH 7 zrutaiH 8 / kurvanmadaM punastAni, hInAni labhate janaH // 1 // " iti / tadanu marIcirbhagavati nirvRte sAdhubhiH saha viharan prAgvatsAdhubhyazca ziSyAn samarpayati / ekadA ca taM glAnIbhUtaM na ko'pi sAdhuH pratijAgartti so'cintayadaho ete bahuparicitA api mAM na pratijAgrati / yadi vA kathamete kRtakRtyAH svadehe'pi gataspRhAH saMyamino mAmIdRzamavirataM pratijAgrati, tasmAdrogavi muktasya mamaikaM pratijAgarakaM pratrAjayituM yuktamiti cintAparasya tasyaikadA nIrogatAyAM saJjAtAyAM kapilanAmA rAjaputro dharmazuzrUSayA tadantike samAgato nijadezanayA pratibuddhastena prerito bho kapila ! yAhi sAdhusamIpe prapadyakha ca trailokyAlaGkAraM trailokyAdhyapadaikahetuM munimArgamityukte karmodayAnmunimArgAnabhimukhaH kapilaH provAca, yadyevaM kimiti bhavadbhistatparityAgenaitatpAritrajyaM svIkRtaM ? marIciruvAca, pApo'haM zramaNAstridaNDaviratA ahaM tu
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 37 // | naivamityAdivibhASA pUrvavat / punarapi kapilaH provAca kiM bhavaddarzane sarvathA dhamrmo nAstyevetyukte marIciracintayat, | pracurakarmmA khalvayaM jinoktamArga na prapadyate'to varaM me maducitaH sahAyaH saMvRtta iti vicintya sampUrNaH khalu sAdhu| mArge dharmmaH kiJcittu mama mArge'pItyarthAbhidhAyakaM kapilA itthaM pi ihayapi tti utsUtramizritameva vAkyaM marIciravocat / tadvacaH zrutvA ca kapilastadantika eva pratrajitaH / marIcinA'pyanena durvacanena koTAkoTisAgarapramANaH saMsAro'bhinirvarttitaH, tripadyAsphoTakAle ca nIcairgotraM baddhamiti / tato'nAlocitatatkarmA caturazItilakSapUrvAyuH | paripAlya mRtvA caturthe bhave brahmaloke dazasAgarasthitiH suraH saJjAtaH / kapilo'pi granthArthaparijJAnazUnyo'pyAriprabhRtyaneka ziSyAn pratrAjya tatkriyAnirato mRtvA brahmaloke devaH saJjAtaH, tatra ca mayA prAgbhave kiM kRtamityavadhiM prayujya vatIrthamohAdAgatya ca paJcavarNamaNDalAvastho'ntarhitaH SaSThitatrAdikaM kApileyazAstraM svaziSyavargasya puraH kathitavAn / marIcistu brahmalokAcyutaH paJcame bhave kolAkasanniveze'zItilakSapUrvAyuH kauzikanAmA brAhmaNaH sa ca dravyopArjanaparAyaNo viSayAsakto hiMsAdiSu niHzUko bhUyAMsaM kAlaM gRhe sthitvA prAnte ca tridaNDI bhUtvA mRtvA ca padmAnandakAvyAnusAreNa SaSThe bhave saudharme suraH tadapekSayA ca dvAviMzatitamo manujabhavo na gaNyata iti na bhavAdhikyazaGkA'pi / zrIvIracaritrAdyanusAreNa tu tiryagAdibhavAnubhUtilakSaNe saMsAre prabhUtakAlaM paribhramya SaSThe bhave sthUNAyAM nagaryA dvAsaptatilakSapUrvAyuH puSpanAmA dvijaH prAnte ca tridaNDI bhUtvA mRtvA ca saptame bhave saudharmmakalpe madhyasthitiH suraH 7, tatazyuto'STame bhave caityasanniveze SaSTilakSapUrvAyuragnidyoto nAma brAhmaNaH prAnte ca tridaNDI bhUtvA mRtvA kiraNAva0 113011
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtya vandate stauti ca 'bho marIce yAvanto lAbhAste tvayaiva labdhAH, yatastvaM vIranAmA caramastIrthakRt priya mitranAmA |cakravartI tripRSThanAmA prathamo vAsudevazca bhaviSyasI'tyAdi prAguktaM prAduSkRtya 'na ca te pArivrajyaM vaMde na cApi tavedaM janma kintu caramastIrthakRdbhaviSyasyato vaMde' ityAdi madhurAbhirvAgbhiH stutvA natvA punaH pitaramabhivandya vinItA nagarI prAptaH / marIcirapi bharatavacanaM zrutvA harSodrekAtripadImAsphoTya nRtyaM kurvnnidmvoct| "jai vAsudevapaDhamo, mUAividehacakkavaTTittaM / caramo titthayarANaM, hou alaM itti majjha // 1 // ahayaM ca dasArANaM, piA me cakkavaTTivaMsassa / ajo titthayarANaM aho kulaM uttama majjha // 2 // " iti ca jAtimadahetukaM nIcairgotraM baddhavAn, jayaduktaM-"jAti 1 lAma 2 kulai 3 zvarya 4 bala 5 rUpa 6 tapaH 7 zrutaiH 8 / kurvanmadaM punastAni, hInAni lamate jnH||1||" iti / tadanu marIcirbhagavati nivRte sAdhubhiH saha viharan prAgvatsAdhubhyazca ziSyAn samarpayati / ekadA ca taM glAnIbhUtaM na ko'pi sAdhuH pratijAgarti, so'cintayadaho ete bahuparicitA api mAM na pratijAgrati / yadi vA kathamete kRtakRtyAH khadehe'pi gataspRhAH saMyamino mAmIzamavirataM pratijApati, tasmAdrogavimuktasya mamaikaM pratijAgarakaM pravrAjayituM yuktamiti cintAparasya tasyaikadA nIrogatAyAM saJjAtAyAM kapilanAmA rAjaputro dharmazuzrUSayA tadantike samAgato nijadezanayA pratibuddhastena prerito bho kapila ! yAhi sAdhusamIpe prapayasa ca trailokyAlaGkAraM trailokyAgryapadaikahetuM munimArgamityukte karmodayAnmunimArgAnabhimukhaH kapilaH provAca, yadyevaM kimiti bhavadbhistatparityAgenaitatpArivajyaM svIkRtaM ? marIciruvAca, pApo'haM zramaNAstridaNDaviratA ahaM tu
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 38 // dhanaJjaya(kha)rAjJo dhAriNyA devyAH kukSau caturazItilakSapUrvAyuzcakravartI, saca pohilAcAryasamIpe pravrajya koTivarSapratra-3/ kiraNAva0 jyAparyAyaH 23, caturviMzatitame bhave mahAzukrakalpe sarvArthanAmni vimAne saptadazasAgaropamasthitiko'maraH 24, tata-18 zyutaH paJcaviMzatitame bhave ihaiva bharatakSetre chatrikAyAM nagaryo jitazatrunRpaterbhadrAdevyAH kukSau paJcaviMzatilakSavarSAyunandano nAma putraH, sa ca poTTilAcAryapArthe rAjyaM santyajya gRhItatapasyo'navarataM mAsopavAsaiviMzatyA sthAnastIrthakaranAmagotraM nikAcayitvA pravrajyAparyAyaM caikaM varSalakSaM paripAlya mAsikayA saMlekhanayAlocitapratikrAnto mRtvA 25 SaDviMzatitame bhave prANatakalpe puSpottarAvataMsakavimAne viMzatisAgaropamasthitiko devaH 26, tatazcyutaH saptaviMzatitame bhave brAhmaNakuNDagrAme nagare RSabhadattasya brAhmaNasya devAnandAyAH palyAH kukSau samutpannaH 27 / ityevaM saptaviMzatibhavApekSayA tRtIye marIcisambandhini bhave khadezanApratibuddhaH kapilaH sAdhupArthe pravrajanAya dvirukto'pi kiM bhavatsamIpe sarvathA dharmo nAstyeveti prativacaH purassaraM sAdhupArzvamagacchan pApAtmA maducito'yaM bhavatu manizrita iti vicintya kapilA itthaMpi ihayaMpi tti prAguttarIyotsUtramizritavacasA koTAkoTisAgarasaMsArasattAko mRtvA brahmaloke suraH, tatazcyutaH parivrAjaka, ityAdinA krameNa yAvat kiJcitsAvazeSanIcairgotrasattAko dazamadevalokAddevAnandAyAH kukSAvavAtaraditi / joNIjammaNanikkhamaNeNaM ti yonyA janmArtha niSkramaNena nikkhamiMsu vetyAdi, nirakrAman nikAmanti niSkramiSyanti // 19 // MARCRABAR
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mAhaNakuMDaggAme nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchi - si bhattA vakaM // 20 // vyAkhyA - ayaM ca NamityAdito ganbhattAe vakaMta iti yAvat sugamam // 20 // taM jIameaMtI apacupapannamaNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM devarAINaM arahaMte bhagavaMte tahappagArehiMto aMtakulehiMto paMtakulehiMto vA tuccha0 daridda0 bhikkhAga0 kivaNakulehiMto vA mAhaNakulehiMto vA tahappagAresu uggakulesu vA bhogakulesu vA rAyanna0 nAya0 khattia0 harivaMsakulesu vA aNNayaresu vA tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu vA jAva rajjasiriM kAremANesu pAlemANesu sAharA vittae / taM seyaM khalu mama vi samaNaM bhagavaM mahAvIraM caramatitthayaraM puvvatitthayaraniddiTTaM mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo khattiakuMDaggAme nayare nAyANaM khattiANaM siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriAe tisalAe khattiANIe vAsiTsagussAe kucchisi ganbhattAe sAharAvi
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 39 // tae / je viyaNaM se tisalAe khattiANIe gabbhe taM vi ya NaM devAnaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasagu tA kucchisi ganbhattA sAharAvittae, ttikaTTu evaM saMpehei saMpehittA hariNegamesiM pAyatANaAhivaraM devaM sadAvei sadAvittA evaM vayAsi // 21 // vyAkhyA - taM jIamityAdita evaM vayAsIti yAvat, tatra jItaM - AcaritaM kalpa ityekArthinaH tIapacuppannatti 'vAtItAdau' iti vyAkaraNasUtreNAkAralope'tIta varttamAnAnAgatAnAmityarthaH, jJAtAnAM zrIRSabhakhAmivaMzajAnAM kSatriyavizeSANAM madhya ityarthaH, tisalAe khattiANIe ganbhe ti garbhaH - putrikArUpaH sAharAvittae tti saGkramayituM saMpehai ti paryAlocayati hareH - indrasya naigamaM - AdezamicchatIti harinaigameSI kecittu harerindrasya sambandhI naigameSInAmA deva iti taM padAtyanIkAdhipatiM sahAve tti AkArayati // 21 // evaM khalu devApi na eaM bhUaM na eaMbhavvaM na eaM bhavissaM / jannaM arihaMtA vA cakkavahI vA baladevA vA vAsudevA vA aMta0 paMta0 kivaNa0 daridda0 tuccha0 bhikkhAga0 mAhaNakulesu vA AyAsu vA AyAiMti vA AyAissaMti vA / evaM khalu arihaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA uggakulesu vA bhoga0 rAyanna0 nAya0 khattia0 ikkhAga0 harivaMsakulesu vA annayaresu vA tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu AyAiMsu vA AyAiti vA AyAissaMtivA // 22 // kiraNAva0 // 39 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-evaM khalvityAdita AyAisaMti veti yAvat, tatra khalviti vAkyopakrame, zeSaM pUrvavat // 22 // atthi puNa ese vi bhAve logaccherayabhUe aNaMtAhiM ussappiNIhiM osappiNIhiM viikaMtAhiM smuppji| nAmaguttassa vA kammassa akkhINassa aveiassa aNijinnassa udaeNaM jannaM arihaMtA vA cakka0 bala0 vAsudevA vA aMtakulesu vA paMta0 tuccha0 kivaNa darida0 bhikkhAgakulesu vA AyAiMsu vA AyAiMti vA AyAissaMti vA / no ceva NaM joNIjammaNanikkhamaNeNaM nikkhamiMsu vA nikkhamaMti vA nikkhamissaMti vA // 23 // vyAkhyA-atthi puNetyAdito nikkhamissaMti veti paryantaM sugamam // 23 // ayaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mAhaNakuMDaggAme nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe vakrate // 24 // vyAkhyA-ayaM ca NamityAdito vakaMte tti paryantaM prAgvat // 24 // taMjIameaMtIapaJcuppannamaNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM devarAINaM arahate bhagavaMte tahappagArehito aMta0 paMta0 tuccha0 kivaNa daridda0 vaNImaga0 jAva mAhaNakulehiM to tahappagAresu ugga0
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 // 40 // RECRASARASAR bhoga0 rAyanna nAya0 khattia0 ikkhAga0 harivaMsakulesu vA annayaresu vA tahappagAresu visuddhajAikulavaMsesu sAharAvittae // 25 // vyAkhyA-taM jIameamityAditaH sAharAvittae tti paryantaM prAgvat // 25 // taM gaccha NaM tumaM devANuppiA samaNaM bhagavaM mahAvIraM mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo khatiakuMDaggAme nagare nAyANaM khattiANaM siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriAe tisalAe khattiANIe vAsiTrasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAhi, je vi aNaM se tisalAe khattiANIe gabbhe taM pi a NaM devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharAhi, sAharittA mama eamANattiaMkhippAmeva paJcappiNAhi // 26 // vyAkhyA-taMgaccha gaM tumamityAditaH paJcappiNAhi ti paryantam , tatra mamemAmAjJapti-AjJAM zIghrameva pratyapaya-madAjJAM kRtArthIkRtyAgatya ca nivedayetyarthaH, zeSa sukaram // 26 // taeNaM se hariNegamesI pAyattANiAhivaI deve sakeNaM devideNaM devarannA evaM vuttesamANe jAva hiae karayalajAvatti kaddu jaM devo ANaveitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei, paDi
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ suNittA uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakkamai avakkamittA veuvviasamugghAeNaM samohaNai veuvviasamugghAeNaM samohaNittA saMkhijjAiM joaNAiMdaMDaM nisirai,taM jahA-rayaNANaM vayarANaM veruliANaM lohiakkhANaM masAragallANaM haMsagabbhANaM pulayANaM sogaMdhiANaM joIrasANaM aMjaNANaM aMjaNapulayANaM jAyarUvANaM subhagANaM aMkANaM phalihANaM riTThANaM ahAbAyare puggale parisADia ahAsuhume puggale pariAei // 27 // vyAkhyA-taeNaM se hariNegamesItyAditaH pariAeitti yAvat, tatra AjJAyA-Adezasya vacanaM vinayena pratizRNoti-kartumabhyupagacchati uttarapuratthimaM ti IzAnakoNakam avakkamaitti apakrAmati-vrajati veubviyasamugghAeNaM ti uttaravaikriyarUpakaraNAya prayatnavizeSeNa samohaNai tti samuddhati-AtmapradezAn vikSipati samohaNNai tti pAThe samuddhanyate samudghAtavAn bhavatItyarthaH, tatkharUpamevAha-saMkhijAimityAdinA daMDaM ti daNDa iva daNDa-UrdhvAdhaAyataH zarIrabAhalyo jIvapradezakarmApudgalarAzistaM nisRjati-niSkAzayatItyarthaH, tatkurvANastu vividhaviziSTapudgalAnAdatta iti darzayannAha taM rayaNANamityAdi ratnAnAM-karketanaprabhRtInAM yadyapi ratnAdipudgalA audArikA eva bhavanti, vaikriyasamudghAte ca vaikriyA eva grAhyAH, tathApi teSAM ratnAdipudgalAnAmiva sAratAkhyApanAya ratnAnAmiveti vyAkhye 11ka0
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM kalpasUtra0 karaNAva // 41 // pam, anye vadanti audArikA api gRhItAH santo vaikriyapariNAmabhAjo bhavantIti, tena ca daNDena ranAdInAM yathA- bAdarAn-asArAn gRhItAn pudgalAn parizAvya yathAsUkSmAn-sArAn paryAdatte // 27 // pariAittA duccapi veuvviasamugghAeNaM samohaNai samohaNittA uttaraveuviarUvaM viuThavai uttaraveuvviarUvaM viuvvittA tAe ukkiTTAe turiAe cavalAe caMDAe jayaNAe uddhaAe sigghAe divvAe devagaIe vIIvayamANe vIIvayamANe tiriamasaMkhijANaM dIvasamudANaM majhaM majjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jeNeva mAhaNakuMDaggAme nayare jeNeva usabhadattassa mAhaNassa gihe jeNeva devANaMdA mAhaNI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA Aloe samaNassa bhagavao mahAvIrassa paNAma karei, paNAma kArattAdevANadAemAhaNIe saparijaNAe osovarNi dalai, osovaNiM dalittA asuhe puggale avaharai, avaharittAsubhe puggale pakkhivai, pakkhivittA aNujANau me bhayavaM tikaTu samaNaM bhagavaM mahAvIraM avvAbAhaM avvAbAheNaM diveNaM pahAveNaM karayalasaMpuDeNaM giNhai, gihnittA jeNeva khattiakuMDaggAme nayare jeNeva siddhatthassa khattiassa gihe jeNeva tisalA khattiANI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tisalAe khattiANIe saparijaNAe R // 41 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ osovarNi dalai dalittA asuhe puggale avaharai avaharitA suhe puggale pakkhivai pakkhivittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM avvAbAhaM avvAbAheNaM tisalAe khattiANIe kucchiMsi gabbhatA sAharai, jevaNaM se tisalAe khattiANIe gabbhe taMpi a NaM devAnaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchiMsi ganbhattAe sAharai sAharittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM paDigae // 28 // vyAkhyA - pariAittetyAditastAmeva disiM paDigae tti yAvat, tatra ducaMpi tti dvitIyamapi vAraM samudghAtaM | karoti veDavviaM ti uttaravaikriyarUpaM taca bhavadhAraNIyarUpAdanyadeva yena devA manuSyaloke AyAnti, tAe ukkiTThAe ityAdi, tayA - devajanapratItayA, utkRSTayA - prazasta vihAyogatinAmakarmmaNA yaH svagatyutkarSastadvatyA, tvaritayA mAnasautsukyAt, capalayA kAyataH, caNDayA - sambhAravatyA, jayinyA - azeSakarmagatijecyA uddhatayA - azeSazarIrAvayavakampakAriNyA, zIghrayA - vegavatyA, anye vadanti utkRSTayA - prazasta vihAyogatinAma kammodayAt prazastayA, tvaritayA - zIghrasaJcaraNAt tvarA saAtA asyAmiti tvaritA tayA, capalayA - capalava vidyudiva capalA tayA caNDayA - krodhAviSTasyeva zramAsaMvedanAt caNDeva caNDA layA, javanayA paramotkRSTa vega pariNAmopetayA, uddhatayA-pracaNDapavanodbhUtasya digantavyApino reNukArAzeriva yA gatiH sA uddhatA tayA uDutayA, darpAtizayAt zIghrayA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 42 // | nirantarazItratvaguNayogAdityapi kecit, 'che Ae' ityapi kacittatra chekayA - apAyaparihAranipuNayA, divyayA| devajanocitayA, devagatyA vyatitrajan majjhaM majjheNaM ti madhyabhAge Aloke - darzanamAtre osovaNiM ti avakhApinIMnidrAM dalai tti dadAti avyAvAdhamiti bhagavato vizeSaNaM tatpIDAparihArAt, avyAtrAdhena - sukhena saMharturapi pIDAyA abhAvAt, yadvA'vyAbAdhamanyAbAdhena - sukhaM sukhenetyarthaH, yatastathAvidhakaravyApAreNa saMspRzya strIgarbhacchavicchedakaraNenApi ISadapi bAdhAM vinaiva nakhAgre romakUpe vA pravezayituM tato niSkAzayituM vA samartho harinaigameSIti / uktaM ca bhagavatyAM - "bhaMte ! hariNegamesI sakkadUe itthIgabbhaM sAharamANe ganbhAo gandhaM sAharaha 1 1 ganbhAo joNiM sAharai 1 2 joNIo gandhaM sAharai 1 3 joNIo joNiM sAharai ? 4 goyamA ! no gabbhAo gandhaM sAharai 1, no ganbhAo joNiM sAharai 2, parAmusia parAmusia avvAbAhaM adyAbAheNaM joNIo gandhaM sAharai 3, no joNIojoNiM sAharai 4 / pahU NaM bhaMte ! se itthIgabbhaM nahasiraMsi vA romakUvaMsi vA sAharitae vA nIharitae vA ? haMtA pahU, no ceva NaM tassa ganbhassa kiMci AvAhaM vivAhaM vA uppAijA, chaviccheaM puNa karijjatti" sAharai tti saMharatiyonidvAreNa niSkAzya garbha garbhAzayaM pravezayatItyarthaH / yasyA dizo - avadheH prAdurbhUtaH prakaTyabhUdAgata ityarthaH // 28 // tAe ukkiTThAe turiAe cavalAe caMDAe jayaNAe udduAe sigghAe divvAe devagaIe, kiraNAva0 // 42 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiriamasaMkhijjANaM dIvasamuddANaM majjhaM majjheNaM joaNasAhassiehiM viggahehiM uppayamANe uppayamANe jeNAmeva sohamme kappe sohammavarDisara vimANe sakkasi sIhAsaNaMsi sakke deviMde devarAyA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA sakkassa deviMdassa devaranno eamANattiaM khippAmeva paJcapi // 29 // vyAkhyA - tAe ukkiTThAe ti prabhRti pacappiNai ti paryantam, tatra viggahehi tti vIkhAbhiH - gatibhirityarthaH | utpatan - urddhaM gacchan // 29 // te kANaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoabahule tassa NaM Asoabahulasta terasIpakkheNaM bAsIi rAidiehiM viikaMtehiM tesIimassa rAidiassa aMtarAvaTTamANe hiANukaMpaeNaM deveNaM hariNegamesiNA sakkavayaNasaMdiTTeNaM mANakuMDaggAmAo nayarAo usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo khattiyakuMDaggAme nayare nAyANaM khattiANaM siddhatthassa khattiassa kAsavaguttassa bhAriAe tisalAe khattiANIe vAsiTusaguttAe puvvarattAvarattakA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 43 // lasamayaMsi hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM avvAbAhaM avvAbAheNaM kucchisi ganbhacAe sAharie // 30 // vyAkhyA - teNaM kAleNamityAditaH sAharie tti paryantam, tatra vAsANaM ti zrAvaNAdInAM varSAkAlamAsAnAM madhye tRtIya AzvinamAsaH paJcamaH pakSaH Azvinasya bahula:- kRSNastasyAzvinabahulasya yA trayodazI tithistasyAH pakSaH - pazcArddha rAtrirityarthaH, hitaH zakrasya svasya ca anukampakastu - bhagavato bhaktaH anukampAzabdasya tu bhaktivAcakatvamapi yathA 'AyariaaNukaMpAe gaccho aNukaMpio mahAbhAgo' ityatra // 30 // teNaM kANaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae AvihutthA, sAharijissAmitti jANa, sAharijamA na jANai, sAhariemitti jANai / jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre devAnaMdA mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo tisalAe khattiANIe vAsiTusaguttAe kucchasi bhattA sAharIe, taM syaNiM ca NaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijjaMsi suttajAgarAohIramANI ohIramANI ime eArUve urAle kallANe sive dhanne maMgale sassirIe caudasamahAsumiNe tisalAe khattiANIe haDe pAsittANaM paDibuddhA taM jahA gayavasahagAhA // 31 // kiraNAva0 // 43 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vyAkhyA-taNaM kAleNamityAdito gayaSasahagAheti paryantam , satra saMharaNamapi cyavanayadeva, navaraM sNhiymaannH| punarna jAnAti, tatra jJAnAgocaratve saMharaNasyaikasAmayikatvaM heturiti kecit , kecitpunarAntamauhartikatve'pi 18 chAnasthikopayogApekSayA saMharaNakAlasya sUkSmataratvamityubhayathApi vicAryamANaM na cetazcamatkaroti, yatastatkarturupa-18 yogaviSayatvenaikasAmayikatvaM harinaigameSyapekSayA viziSTajJAnazaktimato bhagavato jJAnAgocaratvaM cetyubhayamapi virudhyeta, tasmAdivyazaktivazAt alpenaiva kAlena tena tathA saMharaNaM vihitaM, yathA bhagavato na manAgapi bAdhA'bhUdisarthavattvena sAharijamANe no jANai tti vizeSaNaM bhagavataH saMharaNe sarvathA'nAbAdhasaMsUcakam / anAvAdhAvasthAyAM ca satyapi jJAnagocaratve tadagocaratvavyapadezaH supratIta eva / yataH-'tahiM devA vaMtariyA, varataruNIgIavAiaraveNaM / nicaM suhiyA pamuiA, gayaM pi kAlaM na yANaMti // 1 // " tti / loke'pyatisukhito brUte yanmayA'dya yAvad gacchan kAlo nAvagata iti / kiJca kAlasya sUkSmatvamadhikRtya jJAnAgocaratve sarvathA jJAnAbhAvaH sampadyate, nirAbAdhatvama-1 prAdhikRtya tu tathA vaktavye kathaJcijjJAnAgocaratvamapi na virudhyeta / tathA ca "sAharijamANe vi jANai ti" nA|| cArAvirodho'pItyevamapi vyAkhyAnaM ghaTata iti vicArya yathAgamaM caturairvicAryamiti // 31 // jaM rayaNi caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchIo tisalAe khattiANIe vAsiTrasaguttAe kucchisi gabbhattAe sAharie / taM rayaNiM ca NaM sA tisalA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 44 // skhattiANI taMsi tArisagaMsi vAsagharaMsi abhitarao sacittakamme bAhirao dUmiaghaTTamaTThe vicittaulloacittiatale maNirayaNapaNAsiaMdhayAre bahusamasuvibhattabhUmibhAge paMcAvanna sarasasurahimukkapupphapuMjovayArakalie kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajjhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhaAbhirAme sugaMdhavaragaMdhie gaMdhavaTTibhUe, taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNavaTTie ubhao bibbo - aNe ubhao unnae majjhe NayagaMbhIre gaMgApuliNavAluAuddAlasAlisae uaviakhomiadugullapaTTapaDicchanne suviraiarayattANe rattaMsuasaMvuDe suramme AiNagarUabUranavaNIatUlatullaphAse sugaMdhavarakusumacunnasayaNovayArakalie puvvarattAvarattakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eArUve urAle jAva cauddasa mahAsumiNe pAsittA NaM paDibuddhA taMjahAgaya 1 vasaha 2 sIha 3 mabhisea 4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANa 12, bhavaNa 12 rayaNuccaya 13 sihiM ca 14 // 1 // 32 // vyAkhyA - jaM rayaNiM ca NamityAditaH siddhiM ceti paryantam, tatra taMsItyAdi tasmin tAdRzake - vaktumazakyakharUpe prakRSTapuNyavatAM yogya iti yAvat vAsagharaMsi tti vAsabhavane abhiMtarao tti abhyantare bhittibhAge saci - kiraNAya0 // 44 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ |trakarmaNi-citrakarmasaMyukta bAhirao tti bAhyataH dUmiatti dhavalitaM ghRSTaM-komalapASANAdinA'ta eva mRSTaM-masaNaM yattattathA tasmin vicittaulloacittiatale tti vicitraM-AzcaryAvahamullocasya-vitAnasya vicitraM-vividhacitropetaM talaM-adhobhAgo yatra tattathA tasmin vicittaulloacillitale ti kvacittatra vicitro-vividhacitrakalita ulloka-uparibhAgo yatra, ciliaM-dIpyamAnaM talaM-adhobhAgo yatra, tato vizeSaNakarmadhAraye vicitrolokacilli atalaM tasmin, bahusamasuvibhattabhUmibhAgetti bahu-atyarthe paJcavarNamaNikuTTimatalA''kalitatvAtsamo-animnonnataHsuvi* bhakto-vihitavividhakhastiko bhUmibhAgo yatra tattathA tatra paMcavannetyAdi, paJcavarNena sarasena surabhiNA muktena-kSi sena puSpapuJjalakSaNena upacAreNa-pUjayA kalite kAlAgurupavaretyAdi, kAlAguru ca-kRSNAguru pravarakundurukaM ca-cIDAmidho gandhadravyavizeSaH turuSkaM ca-silhakaM dahyamAno dhUpazca-dazAGgAdigandhadravyasaMyogodbhUta iti dvandve teSAM sambandhI yo maghamaghAyamAno-atizayagandhavAn gandha uddhRta-udbhUtastenAbhirAme sugaMdhavaragaMdhie tti suSTha gandhavarANAM-pradhAnavAsAnAM gandho yasminnasti tatsugandhavaragandhikaM tasmin sugaMdhavaragaMdhagaMdhie ti kvacittatra sugandhAH-surabhayo ye varagandhAH-pradhAnacUrNAsteSAM gandho yatra tattathA tatra gaMdhavaTThIbhUe tti gandhavarttiH-gandhadravyaguTikA gandhaH kasturiketi gandhavartiH-kastUrikA guTikA vA tadbhate saurabhyAtizayAt tatkalpa ityarthaH / taMsItyAdi pUrvavat, zayanIye-talpe 120
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNA // 45 // SAGAR sAliMgaNavadie tti saha AliGganavA -zarIrapramANagaNDopadhAnena yattatsAliGganavartikaM tatra ubhayataH ziro'nta-1 pAdAntayoH bibboaNe tti upadhAne gaNDake yatra tatra ata evobhayata unnate, madhye natagambhIre nataM ca tadgambhIra ca mahatvAnnatagambhIraM tatra gaMgApulinetyAdi, gaGgAtaTavAlukAbhiravadAlena pAdAdinyAse'dhogamanena sAlisae tti sadRzake athavA prAkRtatvAdvizeSaNasya paranipAte'vadAlena pAdAdivinyAse'dhogamanena gaGgAtaTavAlukAbhiH sadRzake, ityarthaH / uavia tti parikammitaM yat kSauma-atasImayaM dukUlaM-vastraM tasya yugalApekSayA yaH paTTaH-ekaH zATakaH tena praticchanne-AcchAdite paDicchae tti pAThe tu sa praticchada-AcchAdanaM yaskhetyAdi suviraiarayattANe tti suSTu |viracitaM zuci vA racitaM rajasvANaM-AcchAdanavizeSoparibhogAvasthAyAM yatra, raktAMzukasaMvRte-mazakagRhAbhidhAnaraktavastrAvRte suramye-atiramaNIye AiNagetyAdi AjinakaM-svabhAvAdatisukumAlazcarmamayo vastravizeSaH rUtaM-kosapakSma, bUro-vanaspativizeSaH, navanItaM-mrakSaNaM, tUlaM-arkatUlaM, ebhistulyaH sparzo yasya tattathA tasmin / sugandhavarakusumetyAdi sugandhAbhyAM varakusumacUrNAbhyAM satkusumajAtivAsayogAbhyAM yaH zayanasya-zayyAyA upacAraH-pUjA tena kalite putvarattetyAdi madhyarAtre // 32 // taeNaM sA tisalA khattiANI tappaDhamayAe, caudaMtamUsiagaliavipulajalaharahAranikara // 45 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* khIrasAgarasasaMkakiraNadagarayarayayamahAselapaMDurataraM samAgayamahuarasugaMdhadANavAsiakavolamUlaM, devarAyakuMjaravarappamANaM, picchai, sajalaghaNavipulajalaharagajiagaMbhIracArughosaM, ibhaM, subhaM, savvalakSaNakayaMbiaM vroru| 1 // 33 // vyAkhyA-taeNamityAdito varorumiti paryantam , tatra taeNaM sA ityAdi, tataHsA trizalA kSatriyANI tatprathamatayA ibhaM khapne pazyati / atra ca prathamamibhadarzanaM sAmAnyavRttimAzrityoktam , anyathA RSabhamAtA prathamaM vRSabhaM vIrajananI tu siMhamapazyaditi vRddhAH / catuIntaM-caturdantamuzalaM taoacauiMtamiti kvacit , tatra tatazceti yojane taeNamityanena punaruktatA syAt atastataujaso-mahAbalAzcatvAro dantA yasyeti vyAkhyeyam / Usiagalia tti ucchritastathA galitavipulajaladharo-nirjalavistIrNameghaH, hAranikaraH-pujIkRtahAraH, kSIrasAgaraH-pratItaH, zazAGkakiraNAH-candramarIcayo, dakarajAMsi-zIkarA, rajatamahAzailo-vaitADhyaH, eteSAM dvandve tadvatpANDurataro-atizayena dhavalastata ucchritazcAsI galitavipulajaladharakSIrasAgarazazAGkakiraNadakarajorajatamahAzailapANDuratarazceti karmadhArayaH, yadvA mudaM zrito mucchritaH-kSudhAdivAdhAnAbAdhitatvena zubhaceSTaH krodhAnAviSTo vA, tathA ca tatauja(jA)zcaturdantazcAsau 8 mucchritazcAsau galitavipulajaladharakSIrasAgarazazAMkakiraNadakarajorajatamahAzailapANDuratarazceti vizeSaNakarmadhArayaH / Usi ti savibhaktikapAThe tu ucchritamuccamiti bhinnavizeSaNaM, samAgaya tti samAgatA madhukarA-bhramarA yatra tathA **
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 46 // vidhaM yatsugandhadAnaM-madavAri tena vAsitaM kapolayormUlaM yasya sa tathA taM, devarAya tti devarAjaH-zakrastasya kuara||kiraNAva airAvaNastadvadvaraM-zAstroktaM pramANaM-dehamAnaM yasya sa tathA taM, sajalaghaNa tti sajalo-jalasaMyukto ghano-nibiDo vipulo-vistIrNo yo jaladharo-meghaH tasya yadgarjitaM tadvat gambhIrazcAruzca-pradhAno ghoSaH-zabdo yasya sa tathA taM, savalakSaNa tti sarvalakSaNAnAM kadambaM samUhastajAtaM yasya sa tathA taM, varoraM ti varaH-pradhAnaH sannuruH-vi-| zAlastam // 1 // 33 // tao puNo dhavalakamalapattapayarAiregarUvappabhaM, pahAsamudaovahArehiM savvao ceva dIvayaMtaM, aisiribharapillaNAvisappaMtakaMtasohaMtacArukakuha, taNusuddhasukumAlalomaniddhacchaviM, thirasubaddhamaMsalovacialaTThasuvibhattasuMdaraMga, picchai, ghaNavaTTala?ukkiTutuppaggatikkhasiMga, daMtaM, sivaM, samANasobhaMtasuddhadaMtaM, vasahaM, amiaguNamaMgalamuhaM / 2 / 34 // vyAkhyA-tao puNo dhavalakamaletyAdito'miaguNamaMgalamuhamityantaM, tatra tataH punarvRSabhaM pazyati, kIdRzaM | dhavaletyAdi, dhavalAnAM kamalAnAM yAni patrANi teSAM prakaraH-samUhastasmAdatirekA-adhikatarA rUpaprabhA yasya sa | // 46 // tathA taM, pahAsamudao tti prabhAsamudayaH-kAntikalApastasyopahArA-vistAraNAni taiH sarvato dazApi dizo dIpayantaM, punaH kIdRzaM ? aisiri tti yadyapi kakudaM khabhAvenaivolasati tathA'pyutprekSyate nedaM khabhAvataH kintu ati
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhara - utkRSTazobhAsamudayastena, pillaNa tti yatpreraNeva preraNA tayaiva visarpyat-ullasadata eva kAntaM - dIptimat zobhamAnaM ca cAru ca- pradhAnaM kakudaM skandho yasya sa tathA taM taNuyuddha tti tanUni - sUkSmANi zuddhAni-zucIni sukumAlAni - mRdusparzavanti yAni romANi teSAM snigdhA chaviryasya sa tathA taM, tathA thirasubaddha tti sthiraM dRDhaM ata eva subaddhaM tathA mAMsalamata evopacitaM-puSTaM laSTaM pradhAnaM suvibhaktaM - yathAvatsanniviSTAvayavaM evaMvidhaM sundarama - dehaM yasya sa tathA taM, ghaNavaTTa tti ghane - nicite vRtte - varttule laSTotkRSTe - laSTAdapyutkRSTe'tizreSThe tuppagga ti prakSitAgre tikkha ti tIkSNe zRGge yasya sa tathA taM, kvacittu tuppapupphaggatikkhasiMgamiti pAThaH, tatra tuppe - prakSite puSpaM gorocanAsUcakaM bindurUpaM tadagre - uparibhAge yayorIDaze tIkSNe zRGge yasya sa tathA taM, dAntaM-akrUraM zivaM- upadravopazAmakaM, samANa ti samAnAH - tulyapramANAH ata eva zobhamAnAH zuddhA: - zvetA doSarahitA vA dantA yasya sa tathA taM, amiatti amitA - mAnarahitA guNA yebhyaH, evaMvidhAni yAni maGgalAni teSAM mukhamiva mukhaM - dvAram // 2 // 34 // tao puNo hAranikarakhIrasAgarasasaMka kiraNadagarayarayayamahAselapaMDurataraM, 200 ramaNijjapicchaNijjaM, thiralaTTapauTTavaTTapIvarasusiliTThavisiTThatikkhadADhAviDaMbiyamuhaM, parikammiajaccakamalakomalapamANasobhaMtalaTThauTTaM, rattuppalapattamauasukumAlatAlunillAli aggajIhaM, mUsAgayapavarakaNagatAviaAvattAyaMtavadyataDivimalasarisanayaNaM, visAlapIvaravaroruM, paDipunnavimalakhaM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 47 // miuvisayasuhumalakkhaNapasatthavicchinnakesarADovasohiaM, UsiasunimmiasujAyaapphoDi- kiraNAva alaMgUlaM, soma, somAkAra, lIlAyata, nahayalAo ovayamANaM, niyagavayaNamaivayaMtaM, picchai, sA gADhatikkhagganahaM, sIhaM, vynnsiriipllvpttcaarujiihN| 3 / 35 // vyAkhyA-tao puNo hAretyAditazcArujIhamiti paryantaM, tatra tataH punarnabhastalAdavapatantaM-avatarantaM tadanu nijakavadanamatipatantaM-pravizantaM sA trizalA siMha pazyati / kIdRzaM ? punaH hAretyAdi vyAkhyA prAgvat / ramaNijapicchaNijaM ti ramaNIyaM-manoharaM ata eva prekSaNIyaM-draSTumarham , thiretyAdi, sthirau-dRDhau laSTau-kAntau prakoSTIkalAcike yasya sa tathA, vRttA-vartulAH pIvarAH-puSTAH suzliSTAH-anyo'nyaM susambaddhAH viziSTAH-pradhAnAH tIkSNA|8 yA dADhA-daMSTrAstAbhirviDambitaM-alaGkataM mukhaM yasya sa tathA, tato vizeSaNakarmadhArayaH taM, viDaMbiaMti vivRtamiti kecit parikammiA ti parikarmitAviva parikamitI jAtyakamalavatkomalau pramANena-mAtrayA zobhamAnI laSTaupradhAnau oSThau yasya sa tathA taM, rattuppala tti raktotpalapatravanmRdukaM-sukumAlaM ca yattAlu taca nilolitA-niSkA|zitA lapalapAyamAnA vA agrA agryA vA-pradhAnA yA jihvA sA ca vidyate yasya sa tathA taM, mUsAgaya tti mUSA // 47 // mRnmayabhAjanavizeSastatra gataM-prAptaM varaM-pradhAnaM tApitaM-agnisamparkeNa dravIkRtaM ata evAva yamAnaM yatkanakaMsuvarNa prAkRtatvAdvizeSaNayoH paranipAte mUSAgatakanakatApitA''va yamAnaM tadvadRtte vimalataDitsadRze ca nayane-locane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasya sa tathA taM, visAlapIvara tti vizAlau vistINau~ pIvarau-puSTau varI-pradhAnau UrU yasya sa tathA taM, tathA prajAtipUrNo-anyUno vimalaH skandho yasya sa tathA taM, tathA miuvisaya ti mRdUni-sukumArANi vizadAni-dhavalAni sUkSmANi-tanUni lakSaNaH prazastAni prazastalakSaNAni vistIrNAni-dIrghANi yAni kesarANi-skandhasambandhiromANi | teSAmATopa-uddhatatA tena zobhitaM, tathA Usia tti ucchritaM-udagraM sunimitaM-kuNDalIkRtaM sujAtaM-sazobhaM yathA syAttathA''sphoTita-mAcchoTitaM lAlaM-pucchaM yena sa tathA taM, somaM saumyaM vA-manasA'GkramityarthaH, somAkAra-sundarAkRti lIlAyantaM mantharagati, gADha tti gADhaM-atyartha tIkSNAnyagrANi yeSAmevaMvidhA nakhA yasya taM, tathA vayaNa tti vadanasya-mukhavivarasya zriye-raktatvamRdutvAbhyAM zobhAyai palava iva prAptA-prasAritA cArvI jihvA yena sa tathA taM vayaNasiripalaMbapattacArujIhamiti pAThe tu vadanasya zrIH-zobhA yayA sA vadanazrIstathAvidhA pralambA-lambamAnA patravaccArvI ca jihvA yasyeti vyAkhyeyam / 3 // 35 // tao puNo punnacaMdavayaNA, uccAgayaTANalaTusaMThiaM, pasattharUvaM, supaiTThiakaNagamayakummasarisovamANacalaNaM, acunnayapINaraiamaMsalaunnayataNutaMbaniddhanahaM, kamalapalAsasukumAlakaracaraNakomalavaraMguliM, kuruviMdAvattavaTANuputvajaMgha, nigUDhajANuM, gayavarakarasarisapIvaroruM, cAmIkararaiamehalAjattakaMtavicchinnasoNicakaM jaccaMjaNabhamarajalayapayaraujuasamasaMhiataNu *SISAAASSSSSS **
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva 4555555454 aAijjalaDahasukumAlamauaramaNijjaromarAI, nAbhImaMDalasuMdaravisAlapasatthajaghaNaM, karayalamAiapasatthativaliyamajjhaM, nANAmaNirayaNakaNagavimalamahAtavaNijjAbharaNabhUsaNavirAiamaMguvaMgiM, hAravirAyaMtakuMdamAlapariNaddhajalajalitaM thaNajualavimalakalasaM, AiapattiavibhUsieNaM subhagajAlujjaleNaM muttAkalAvaeNaM uratthadINAramAlaviraieNaM kaMThamaNisuttaeNa ya kuMDalajualallasaMtaaMsovasattasobhaMtasappabheNaM sobhAguNasamudaeNaM ANaNakuDubieNaM kamalAmalavisAlaramaNijaloaNaM, kamalapajalaMtakaragahiamukkatoyaM, lIlAvAyakayapakkhaeNaM suvisadakasiNaghaNasaNhalaMbaMtakesahatthaM, paumadahakamalavAsiNiM, siriM, bhagavaI, picchai, himavaMtaselasihare disAgaiMdorupIvarakarAbhisiccamANi / 4 / 36 // vyAkhyA-tao puNo punnetyAditaH karAbhisiccamANiM ti yAvat , tatra tataH punaH pUrNacandravadanA trizalA padmaidAntaHkamalavAsinIM himavacchailazikhare diggajendrorupIvarakarAbhiSicyamAnAM bhagavatIM zrIdevIM pazyati / kIdRzIM ? uccAgaya tti ucaM himavati AgataM-prAptaM uccAgataM yadvoco yogaH-parvato himavAn tatra jAtamucAgajaM evaMvidhaM yatsthAnaM kamalaM tacaivam-'yojanazatoco, dvAdazakalAnvitaH dvipaJcAzaduttarayojanasahasrapRthulaH, svarNamayo, himavannAmA ngH| tatra dazayojanodvedhaH, paJcazatayojanapRthulaH, sahasrayojanadI?, vajratalaH, pamahadanAmA hadaH / tanmadhyabhAge kozadvayocaM // 48 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ekayojanapRthudIrgha, nIlaratnamayadazayojananAlaM, vajramayamUlaM, riSTaratnamayakandaM, raktavarNamayabAhyapatraM, jAmbUnadamayAbhyantarapatraM, caikaM kmlN| tatra kozadvayapRthulAyAmA krozaikoccA raktakanakamayakesarA, kanakamayI karNikA, tasyA madhye krozaikadIrgha,krozArddhapRthulaM, kiJcinyUnakozocaM, paJcazatadhanurucatadarddhamAnapRthupUrvadakSiNottararUpadiktrayavartidvAratrikaM, zrIdevIbha-15 vnN| tanmadhye sArddhazatadvayadhanurmAnA maNivedikA, tadupari ca zrIdevIyogyaM zayanIyaM / tanmukhyakamalaparitazca zrIdevyAbharaNabhRtAni valayAkArANi tadarddhamAnAni aSTottarazatapadmAni / tatparito dvitIyavalaye vAyavyezAnottaradikSu catuHsahasrasAmAnikasurANAM catuHsahasrasaGkhyAkAni kamalAni, pUrvadizi catasRNAM mahattaradevInAM catvAri kamalAni, AgneyyAM gurusthAnIyAbhyantarapArSadASTasahasrasurANAmaSTasahasrakamalAni, dakSiNasyAM mitrasthAnIyamadhyamapArSadadazasahasasurANAM dazasahasrakamalAni, nairRtyAM kiGkarasthAnIyabAhyapArSadadvAdazasahasrasurANAM dvAdazasahasrakamalAni, pazcimAyAM hastya1 va 2 ratha 3 padAti 4 mahiSa 5 gandharva 6 nAva 7 rUpasaptasainyakhAminAM saptasaGkhyAni padmAni / tatastRtIyavalaye SoDazasahasrAGgarakSakadevAnAM SoDazasahasrakamalAni / caturthavalaye dvAtriMzallakSAbhyantarAbhiyogikadevAnAM dvAtriMzalakSakamalAni / paJcame valaye catvAriMzalakSamadhyamAbhiyogikadevAnAM catvAriMzalakSakamalAni / SaSThe vlye'ssttctvaariNshllkssvaahyaamiyogiksuraannaamssttctvaariNshlksskmlaani| evaM cAtmanA saha pavilayaiH sarvasaGkhyayA kamalAni ekA koTiH 1 viMzatirlakSAH 20 paJcAzatsahasrAH 50 zatamekaM 1 viMzati 20 zceti / evamebhizca kamalaiH parivRte kamale | laSTaM-pradhAnaM yathA syAsthA saMsthitA-prAptAM anyatrAvasthitA'pi pabahUdavAsinI bhavatyeveti tatraiva saMsthitAmiti sU 13 kA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 49 // canArthamidaM vizeSaNam , pasattharUvaM ti prazastarUpAM supaiTia tti supratiSThitau-samatalanivezau kanakamayakUrmeNonnatatvAtsadRzamupamAnaM yayostAdRzau ca caraNau yasyAH sA tathA tAM acunnaya tti atyunnataM pInamaGguSThAdyaGgaM tatra rajitArajitA lAkSArasena rajitA iva mAMsalA unnatA-madhyonnatAstanavaH-talinAstAmrA-aruNAH snigdhA-arUkSA nakhA yasyAH sA tathA tAM, yadvA'tyunnatAnapi-nijarUpadoddharAnapi prINayantIti atyunnatapINA iti nakhavizeSaNameva kAryam / kamalapalAsa tti kamalasya palAzAni-patrANi tadvatsukumAlau karacaraNau yasyAH sA cAsau komalavarAGgulizceti kuruviMdAvatta tti kuruvindAvata-bhUSaNavizeSa AvartavizeSo vA tadvatyau vRttAnupUrve ca jo yasyAH sA tathA tAM, nigUDhajAnu tti guptajAnu, gayavara tti gajavarakaro-gajendrazuNDA tatsadRze pIvare-puSTe UrU yasyAstA, cAmIkara tti cAmIkararacitamekhalAyuktaM kAntaM vistIrNa zroNicakra-kaTicakraM yasyAstAM, jacaMjaNa tti jAtyAanaMsAmarditAanaM tathA ca jAtyAanabhramarajaladaprakara iva varNena tatsadRzItyarthaH, RjukA-saralA samA-viSamA saMhitA |nirantarA tanukA-sUkSmA AdeyA-subhagA laTabhA-savilAsA sukumAlamRdukA-sukumArebhyo'pi zirISapuSpAdibhyo'pi MmRdvI ramaNIyA-manojJA romarAjI yasyAstA, nAbhImaMDala tti nAbhImaNDalena sundaraM-vizAlaM prazastaM sulakSaNatvAjaghanaM yasyAstAM, karayalamAia tti karatalena-muSTinA mAia tti meyaM-mAnayogyaM mAnaM vA prazastatrivalIka-valitrayayuktaM madhyaM yasyAstAM nANAmaNi tti nAnAprakArANi yAnyAbharaNAni bhUSaNAni ceti yojyam / maNayaH-candrakAntAdyAH, // 49
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnAni - vaiDUryAdIni, kanakaM- pItavarNa, tapanIyaM tadeva raktaM tacca jAtyatvAdvimalamahacchabdAbhyAM vizeSitaM teSAM yAnyAbharaNAni - aGgaparidheyAni yAni ca bhUSaNAni - upAGgaparidheyAni, tairvirAjitAni yathAkramamaGgAni - ziraHprabhRtIni | upAGgAni - cAGgulyAdIni yasyAstAM, maMgu ti mAgamastvArSatvAt hAravirAyaMta tti hAreNa virAjat kundamAlayA - kundAdikusumamAlayA pariNaddhaM vyAsaM jalajaliMta tti jAjvalyamAnaM - dedIpyamAnaM stanayugalameva vimalau kalazau yasyAstAM, Aiapattia ityAdi, atra muktAkalApakena kaNThamaNisUtrakeNa zobhAguNasamudayena ceti vizeSaNatrayeNa savizeSaNena upalakSitAmiti bhagavatIvizeSaNa madhyAhRtya vyAkhyeyam, tathAhi - Aiatti AmaryAdayA sthAnauci| tyena citA- nyastA yA patrikA - marakatapatrANi tAbhirvibhUSito'laGkato'thavA AdRtapratyayitaiH - sAdaravizvastavijJAnikairvibhUSito - viracitamaNDanastena subhaga tti subhage - ISTihAribhirjAle - gucchavizeSairujvalastena evaMvidhena muktAkalApa kenopalakSitAM tathA uratthadINAra ti caH - punararthe uraHsthayA dInAramAlayA viracitena virAjitena vA kaNThamaNisUtrakeNa - kaNThastharatnamayasUtreNopalakSitAM tathA kuMDala tti 'dehalIpradIpa' nyAyena cakArasyAtrApi sambandhAt punaH kIdRzIM bhagavatIM ArSatvAdaMsopasaktamiti vizeSaNasyApi paranipAtenAMsayoH - skandhayorupasaktaM - lagnaM yatkuNDalayugalaM tasyollasantI - zobhamAnA satI prazastA prabhA yatraivaMvidhena zobhAguNasamudayena - dIptilakSaNaguNaprAgbhAreNa kiMlakSaNena | Anana kauTumbikena - yathA kila rAjJaH zobhAkAriNaH kauTumbikAH tathA mukhanarendrasya zobhAkAritvena yaH kauTumbi
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 50 // kaprAyo'sopasaktakuNDalayugalolasatprabhaH zobhAguNasamudayastenopalakSitAmiti, kamalAmalavizAlaramaNIyalocanAmiti kiraNAva0 tu spaSTameva, kamalapajjalaMta tti prAgvat paranipAte prajvalaMntau-dIptimantau yau karau tAbhyAM gRhIte ye kamale tAbhyA muktaM-kSarattoyaM-makarandarUpaM jalaM yasyAH sA tathA tAM, lIla tti lIlayA na punaH khedApanodAthai khedasyaivAbhAvAt || vAtArtha-vAtotkSepArtha kRto yaH pakSakaH-tAlavRntaM tenopalakSitAmityatrApyadhyAhAryam , yadvA lIlAyai-zobhArtha paraiH saha sparddhayA yo vAdastatra kRto-vihito yaH pakSaH-pratijJAparigrahaH kapratyaye tena suvisada tti suvizadaH-spaSTo na punajaTAjUTavadavivRtaH kRSNaH-zyAmo ghano-'viralaH sUkSmaH-talino lambamAnaH kezahastaH-kezapAzo yasyAstAm 4 // 36 // tao puNo sarasakusumamaMdAradAmaramaNijabhUaM, caMpagAsogapunnAganAgapiaMgusirIsamuggaramalliMAjAijUhiakollakojakoriTapattadamaNayanavamAliabaulatilayavAsaMtiapaumuppalapADala kuMdAimuttasahakArasurabhigaMdhi, aNuvamamaNohareNaM gaMdheNaM dasadisAo vi vAsayaMtaM, savvouasurabhikusumamalladhavalavilasaMtakaMtabahuvannabhatticittaM, chappayamahuaribhamaragaNagumagumAyaMtaniliMtaguMjatadesabhAgaM, dAma, picchai, nabhaMgaNatalAo ovayaMtaM / 5 // 37 // vyAkhyA-tao puNo sarasetyAdita ovayaMtamiti paryantam , tatra tataH punarnabhastalAdavapataddAma pazyati kIdRzaM sarasa tti sarasakusumAni yAni mandAradAmAni-kalpadrumamAlAstaiH parikaritatvAdramaNIyabhUtaM ramyamityarthaH, caMpagA // 50 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ soga tti campakAzokAdInAM sahakArAntAnAM yaHsurabhirgandhaH so'sti yasya tat , aNuvama tti anupamamanoharaNa gandhana vyavahitasyApyapeH sambandhAdazApi dizo vAsayat, saboua tti sarvatukaM yatsurabhikusumamAlyaM tena dhavalaM tacca tadvilasatkAntabahuvarNabhakticitraM ceti vizeSaNakarmadhArayaH, anena dhavalavarNasyAdhikyaM lakSyate, chappayamahuari ti prAkRtatvAt prAgvadvizeSaNAnAM paratve'pi gumagumAyamAno-madhuraM dhvanan nilIyamAnaH-sthAnAntarAdAgatya ca tatra lIyamAno guJjan-zabdavizeSa kurvezca SaTpadamadhukarIbhramarANAM-varNAdibhedabhinnabhramarajAtInAM gaNaH-samudAyo dezamAgeSu tasmin tasmin deze yasya tad gumagumAyamAnanilIyamAnaguJjatSaTpadamadhukarIbhramaragaNadezabhAgamityarthaH / 5 // 37 // sasiM ca gokhIrapheNadagarayarayayakalasapaMDuraM, subhaM, hiayanayaNakaMtaM, paDipunnaM, timiranikaraghaNaguhiravitimirakara, pamANapakkhaMtarAyaleha, kumuavaNavibohagaM, nisAsohagaM, suparimaTThadappaNatalovamaM, haMsapaDuvannaM, joisamuhamaMDagaM, tamaripuM, mayaNasarApUraM, samuddadagapUragaM, dummaNaM jaNaM daiavajjiaM pAyaehiM sosayaMtaM, puNo somacArurUvaM, picchai / sA gagaNamaMDalavisAlasomacakammamANatilayaM, rohiNimaNahiayavallahaM, devI punnacaMdaM samullasaMtaM / 6 // 38 // vyAkhyA-sasiM cetyAditaH samulasaMtamiti paryantaM, tatra tataH punaH sA trizalA devI SaSThe svapne zazinaM ca pazyati /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 kIdRzaM ? gokSIraphenadakarajorajatakalazapANDuraM, zubhaM, hRdayanayanakAntaM,pratipUrNa-poDazakalAsaMyuktamityarthaH / timira tti timiranikaraNa ghaNaguhira tti nibiDagambhIrasya vanakuAdeH vitimiraM ti timirANAmabhAvastatkaraNazIlaM, pamANapakkhaM ti pramANapakSayorvarSAdipramANahetvoH zuklakRSNapakSayorantamadhye rAjantI lekhAH-kalA yasyAthavA cAndramAsApekSayA pramANapakSayorante pUrNamAsyAM rAgadA-harSadAyinyo lekhAH-kalA yasya taM paripUrNakalamityarthaH, kumudavanavibodhakaM, nizAyAH zobhakaM, suparimRSTena darpaNatalenopamA yasya taM, haMsasyeva paTuH-dhavalo varNo yasya taM, jyotiSAM mukhamaNDakaM, tamoripuM, madanasya zarApUra-tUNIramiva yasmAdudite kila candre kAmaH kAminaH khazarANAM lakSIkaroti, samudrasya dakaM-pAnIyaM pUrayatIti candrikayA tadullAsakAritvAditi taM, dummanaskaM dayitavarjitaM janaM-virahiNIlokaM pAdakaiH-prazaMsAyAM kapratyaye kiraNaiH zoSayantaM tApAtirekakaraNAt , punaHzabdaH prathamameva yojitaH, saumyaM santaM cArurUpaM, gagaNa tti prAgvatparanipAte vizAlasya gaganamaNDalasya saumyaM cakramyamANaM jaGgamatilakamiva vibhUSAhetutvAt , rohiNyAH manaH-cittaM tasya hitado-anukUladAyI vallabhaH-priyastaM, hitada iti tvekapAkSikapremanirAsAthai sarvanakSatrAdhipatitve'pi yadatra rohiNImanohitadavallabha iti vizeSaNaM tallokarUDyA / pUrNo-avikalazcandra-AlhAdo'smAdathavA pUrNazcandro-dIptirghanAdyanAvRtatvAdyasya taM ata eva samullasantaM-pratikSaNaM dedIpyamAnam / 6 / 38 // tao puNo tamapaDalaparipphuDaM ceva teasA pajjalaMtarUvaM, rattAsogapagAsakiMsuasuamuhaguMja
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddharAyasarisaM, kamalavaNAlaMkaraNaM, aMkaNaM joisassa, aMbaratalapaIvaM, himapaDalagalaggahaM, gahagaNorunAyagaM, rattiviNAsaM, udayatthamaNesu muhuttasuhadaMsaNaM, dunnirikkharUvaM, rattimuddhaMtaduppayArappamaddaNaM, sIavegamahaNaM, picchai, merugirisayayapariadvayaM, visAlaM, sUraM, rassIsahassapayaliadittasohaM / 7 / 39 // vyAkhyA-tao puNo tametyAdito dittasohamityantam, tatra tataH punaH saptame khapne sUrya pazyati / kIdRzaM ? tama tti tamaHpaTalasyAbhAvo'tamaHpaTalaM tena parisphuTa-sarvadikSu prakaTaM yadvA tamaHpaTalaM parisphoTayatIti tamaHpaTalaparisphoTataM. ceva teasa tti caivazabdasyAvadhAraNArthasya vyavahitasyApi sambandhAttejasaiva prajvaladrUpaM, prakRtyA hi sUryamaNDalavarttivAdarapRthvIkAyikAHzItalA ev| athavA ceva tti samuccayArthaH, rattAsoga tti raktAzokazca prakAzaki. zukazca-puSpitapalAzaH zukamukhaM ca gujArddhazca teSAM rAgeNa sadRzamAraktatvAt, kamalavanamalakaroti-vikAza zriyA vibhUSayatIti kamalavanAlaGkaraNastaM, jyotiSAM samUho jyotiSa-jyotizcakraM tasyAGkanaM-meSAdirAzisaGkramaNAdinA lakSaNajJApakaM, ambaratalapradIpaM, himapaTalaM galegRhNAtIti himapaTalagalagrahaH-avazyAyarAzergale hastayitetyarthaH, tatasta, grahagaNasya uruH-mahAnAyakastaM, rAtrivinAzamiti spaSTaM, udayAstamayormuhUrtasukhadarzanaM, anyadA tu durnirIkSyarUpamiti vyaktam / rattimuddhaMta tti rAtrI makArasthAlAkSaNikatvAduddhAvata-ucchRkhalAn duHpracArAn-caurapAradArikAdIn
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtraduSTapracArAn pramahayAta duSTapracArAn pramaIyati yastaM, zItavegamathanaM-jADyAtizayavidhvaMsaka merugiri satataM-nirantaraM parivartayati pakSiNa-18|| kiraNAva // 52 // yatIti merugirisatataparivartakastaM, vizAlaM-vipulamaNDalaM, razmisahasreNa hetubhUtena pragalitA-pradalitA vA dIkSAnAmapi candrAdInAM zobhA yasmAyena vA sa tathA taM, atra razmisahasrAbhidhAnaM rUDhyA'vagantavyam, anyathA''dhikyamapi ravirazmInA lokazAstreSucyate yathA-"RtubhedAt punastasyA'tiricyante'pi razmayaH / zatAni dvAdaza madhau, trayodaza tu mAdhave // 1 // caturdaza punajyeSThe, nabho nabhasyayostathA / paJcadazaiva cApADhe, SoDazaiva tathAzcine // 2 // kArtike tvekAdaza ca, zatAnyevaM tapasyapi / mArge ca daza sArddhAni, zatAnyevaM ca phAlgune // 3 // pauSa eva paraM mAsi, sahasraM kiraNA rveH|" iti / 7 // 39 // tao puNo jaccakaNagalaTThipaiTThiaM, samUhanIlarattapIasukkilasukumAlullasiamorapicchakayamuddhayaM, dhayaM, ahiasassirIaM, phAliasaMkhaMkakuMdadagarayarayayakalasapaMDureNa matthayattheNa sIheNa rApamANeNa rAyamANaM, bhittu gagaNatalamaMDalaM ceva vavasieNaM picchai, sivamauamArualayAhayakaMpamANaM, aippamANaM, jaNapicchaNijjarUvaM / 8 // 40 // vyAkhyA-tao puNo jaccetyAditaH picchaNijarUvamityantam , tatra tataH punaraSTame khapne dhvajaM pazyati, jAtyakanakalaSThipratiSThitaM, samUho'styapAmiti samUhA abhrAditvAd apratyaye samUhavantaH-pracurA ityarthaH, tairnIlaraktAvItazuklai: // 52 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRSNasya nIlAdanativiprakarSAt paJcavarNaiH sukumAraiH-komalairullasadbhiH-vAtena sphuradbhirmayUrapicchaiH kRtA mUrddhajA ivakezA iva yasya sa tathA taM, dhvajamiti prAg yojitameva / adhikasazrIkaM-atIvazobhAyuktaM, phAlia ti sphaTikaM ca zaGkhaca-kambuH athavA sphATito-bhinnaH zaGkhaH aGkazca-ratnavizeSaH kundazca-kundamAlyaM dakarajAMsi ca-jalakaNAH rajatakalazo-rUpyakumbhastadvatpANDureNa mastakasthena rAjamAnena gaganamaNDalaM bhettuM vyavasiteneva-kRtodyameneva atyuccaistvA|diyamutprekSA evaMvidhena siMhena-bhagavallAJchanabhUtasiMhAkArapatAkayA siMhacitreNa vA rAjamAnaM sivamaua tti zivaH saumyo mRduko-acaNDo yo mAruto-vAtastasya layaH-zleSastenAhataM-andolitamata eva kampamAnaM-itastato nRtyantaM, hai athavAryatvAt layAhaya tti AhatavizeSaNasya prAmipAte'pi zivamRdukamArutAhatalatAvatkampamAnamiti vyAkhyeyam / atipramANaM-mahApramANaM janaprekSaNIyarUpam / 8 // 40 // tao puNo jaccakaMcaNujalaMtarUvaM, nimmalajalapunnamuttamaM, dippamANasohaM, kamalakalAvaparirAyamANaM, paDipunnayasavvamaMgalabheasamAgama, pavararayaNaparAyaMtakamalaTriaM, nayaNabhUsaNakaraM, pabhAsamANaM, savvao ceva dIvayaMtaM, somalacchInibhelaNaM, savvapAvaparivajiaM, subhaM, bhAsuraM, sirivaraM, savvouasurabhikusumaAsattamalladAma, picchai, sA rayayapunnakalasaM // 9 // 41 // vyAkhyA-tao puNo jaccakaMcaNetyAditaH puNNakalasamityantam, tatra tataH sA navame svapne rajatapUrNakalazaM-rUpya
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 53 // mayaM pUrNakalazaM pazyati, kIdRzaM ? jAtyakAJcanavat utprAbalyena jvalat-dipyamAnaM rUpaM basa, kecittu rajatazabdasya rUpyavAcakatve'pi 'jacakaMcaNu' ityAdivacanena visaMvAdasambhavAdana kanakameva prAyam , tathA ca svarNamayamityarthaH / jacca tti jAtyakAJcanena utprAbalyena jvaladrUpaM yasya tamiti vyAkhyAnayanti, tatroktavyAkhyAnAnusAreNa visaMvAdagandhasyApyabhAvAt kathaM tadanurodhena kalpanayA vyAkhyAnaM yuktamiti bodhyam / nirmalajalapUrNa, uttama, dIpyamAnazobha, kamalakalApena pari samantAdrAjamAnam, paDipunnaya tti pratipUrNakAnAM sarvamaGgalabhedAnAM samAgamo-melApakaH sthAnamityarthaH, kvacicca paDibujhaMtasavamaMgalAlayasamAgamamiti pAThaH, tatra pratibudhyamAnAni-jAgarUkANi yAni sarvamaGgalAni teSAmAlayo-nivAsabhUtaH samAgamaH-sammukhAgamanaM yasya taM, pravasranaiH prakarSeNa rAjati kamale sthitaM, yadvA pravarA racanA yasyaivaMvidhaH parAgaH-puSparajo'ntargarbha yasyaitAdRze kamaLe sthitaM, nayanAnAmAnandakatyAbhUSaNakara, prabhAsamAnaM-khayaM dIpyamAnaM prabhayA samAnaM vA ata eva sarvA dizo dIpayantaM, saumyalakSmyAH -prazastasampado nimelaNaM ti dezyatvAd gRhaM, sarvaiH pApaiH-azivaiH parivarjitaM, ata eva zubhaM, bhAsuraM-dotaM, zriyA-trivargasampattyA varaM-zreSThaM tadAgamasUcakatvAt , sarvartujAnAM surabhikusumAnAmAsaktaM-kaNThastha mAlyadAma-prazastamAlA yasmin taM, atra dAmazabdaH paro'pi prazaMsArthaH, yathA banAntakapolapAlItyAdau antpaaliishbdo|9||41|| tao puNa ravikiraNataruNabohiasahastapattasurabhitarapiMjarajalaM, jalacarapahakaraparihatthagama
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchaparibhujamANajalasaMcayaM, mahaMtaM jalaMtamiva kamalakuvalaya uppalatAmarasapuMDarIorusappamANasirisamudaeNaM ramaNijarUvasobhaM, pamuiaMtabhamaragaNamattamahuarigaNukkarolijjhamANakamalaM, 250 kAyaMbakabalAhayacakkakalahaMsasArasagabviyasauNagaNamihuNasevijamANasalilaM, paumiNipattovalaggajalabiMdunicayacittaM, picchai / sA hiayanayaNakaMtaM, paumasaraM nAma saraM, sararuhAbhirAmaM / 10 // 42 // vyAkhyA-tao puNa ravikiraNetyAditaH sararuhAbhirAmamityantam, tatra tataH punaH sA dazame khapne padmasaraH pazyati, taruNazabdasyeha sambandhAt taruNaravikiraNairbodhitAni yAni sahasrapatrANi-padmAni taiH surabhitaraM piJjaraM ca-pItaraktaM jalaM yasya tattathA, athavA puNaravi tti punarapi kiraNaH-sUryastena taruNena-abhinavena bodhitAnItyAdi yojyam / jalacarA-yAdAMsi teSAM pahakara tti dezyatvAt samUhastena parihatthagaM ti paripUrNa taca tanmatsyaparibhujya mAnajalasaJcayaM ceti vizeSaNakarmadhArayaH, mahat jalaMta ti kamalaM-sUryavikAzi, kuvalayaM-nIlaM, utpalaM-raktaM, tAma-18 dArasaM-mahAmbhoja, puNDarIkaM-zvetameSAmurubhiH-vizAlaiH sarpadbhiH-ullasadbhiH zrIsamudayaH-kAntiprAgbhAraijvaladiva-dedI pyamAnamiva ata eva ramaNIyarUpazobha, pamuiaMtatti pramuditamantaH-cittaM yeSAM te pramuditAntaraste ca te bhramaragaNAzca
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 54 // mattAH-samadA madhukarIgaNAzca-bhramarajAtivizeSAsteSAmutkarAH-samUhAH, atra samUhAnAmapi samUhAbhidhAnaM bahutvakhyApanArtham , tatastairavalibamAnAni-AkhAdyamAnAni kamalAni yatra tat, kAyaMbaka tti kAdambakA:-kalahaMsAH, balAhakA-balAkAH, cakrAH-cakravAkAH, kalA-madhuradhvanayo, haMsA-rAjahaMsAH, sArasA-dIrghajAnukAste ca te garvitAHsusthAnaprAptidRptAH zakunigaNAzca-pakSisamUhAsteSAM mithunaiH-indraH sevyamAnaM salilaM yasya tat, padminIpatropalanA ye jalabindavasteSAM nicayena citraM maNDitamiva, kvacicca jalabiMdumuttacittamiti pAThaH, tatra jalabindava eva muktAmauktikAni tAbhizcitramiti vyAkhyeyam / hRdayanayanakAntaM, sararuhAbhirAmaM ti sarassu-sarasISu aI-pUjyaM ata evAbhirAmaM sarohAbhirAmaM uccAhatIti sUtreNa hakArAtpUrvamukAraH / 10 // 42 // tao puNo caMdakiraNarAsisarisasirivacchasohaM, caugamaNapavaDDamANajalasaMcayaM, cavalacaMcalacAyappamANakallolalolaMtatoyaM, paDupavaNAhayacaliyacavalapAgaDataraMgaraMgatabhaMgakhokhubbhamANasobhaMtanimmalaukkaDaummIsahasaMbaMdhadhAvamANoniyattabhAsuratarAbhirAmaM, mahAmagaramacchatimitimiMgilaniruddhatilitiliyAbhighAyakappUrapheNapasaraM, mahAnaIturiyavegamAgayabhamagaMgAvattaguppamANuccalaMtapacconiyattabhamamANalolasalilaM, picchai, khIroyasAyaraM, sArayarayaNikarasomavayaNA / 11 // 43 // // 54 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-tao puNo caMdetyAditaH somavayaNeti paryantam , tatra tataH punarekAdaze khapne zaradrajanIkarasaumyavadanA trizalA kSIrodasAgaraM pazyati, caMda tti candrakiraNarAzeH sadRzA zrIryasyA evaMvidhA vakSaHzobhA yasya sa tathA taM, vakSaHzabdenAtra madhyabhAgo lakSyaH, caugamaNa tti caturgamaneSu-caturdigmArgeSu pravarddhamAnaH pravarttamAno vA-prasaran jalasaMcayo yasya, cauguNapavaDDamANajalasaMcayamiti pAThastu kasmAcaturguNatvamityanapekSyavAdhikyamAtrasyaiva vivakSitatvAtsugama eva cavala tti capalebhyo'pi caJcalairuccAtmapramANaizcAtyunnatakhamAnaiH kallolairmahAtaraGgaiH-lolat-ekIbhUya viralIbhavattoyaM-pAnIyaM yasya sa tathA taM, paDupavaNa tti paTupavanAhatAssantazcalitAH-pravRttA ata eva capalAH prakaTAzca-spaSTAstaraGgAH-sAmAnyena kallolAH tathA raGganta-itastataHpreGkhanto bhaGgAH-'bhaGgastaraGgabhede ca' iti vacanAt, taraGgavizeSA eva tathA khokhunbhamANa tti atikSubhyantaH zobhamAnAH nirmalAH-khacchAH utkaTA-dussahA Urmayo-vicchittimantaH kallolAH tatastaraGgAntabhaGgAntormyantapadAnAM dvandvaH taiH saha-sArdhaM yaH sambandhastena pUrva dhAvamAnaH-tIrAbhi| mukhaM sarpana bhAsurataro-atidIptimAn apanivRttazcAbhirAmo dIptimAneva yadvA dhAvamAno'panivRttazca san bhAsurataro'tidIptimAn ata evAbhi-samantato rAmo-ramaNIyaH, pazyatAM dRkpathamAgato'tyantaprItidAyItyarthaH / etadarthAnupAtinI zrIjayasundarasUrikRtAryA yathA-"kallolalolasalilaM, dhAvadapasaradbahummiramyataTam / nadyAgamasAvata, kSIrAbdhi saikSata gabhIram // 1 // " yattu kecit 'bhayaGkare tu DamaramAbhIlaM bhAsuraM tathA' iti zeSavacanAt , dhAvamAno
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra0 // 55 // bhAsurataro-'tibhayaGkaro'panivRttazcAbhirAmo hRdya iti vyAkhyAnti, tanna khyAtimat / yatastIrthakRnmAtaraH krUrAtmAnamapi siMhaM saumyAkArameva khapne pazyanti, kathaM punaH kSIrasamudramatibhayaGkaramiti khayamevAlocyam / lolaMtatoyeti nirvibhaktikapAThe tu toyAntapadenApi saha vizeSaNakarmadhArayaH mahAmagara tti mahAnto makarAzca matsyAzca timayazca timiGgilAzca niruddhAzca tilitilikAzca-jalacarajantubhedAsteSAmabhighAtena-pucchAdyAsphoTanena karpUra iva karpUra ujavalatvAt phenaprasaro yatra sa tathA taM, mahAnaI tti mahAnadInAM-gaGgAdInAM tvaritavegairAgatabhrama-utpannabhramaNo yo'sau gaGgAvaraukhya Avartastatra gupyat-vyAkulIbhavat, ata evoccalat-ucchalat pratyavanivRttaM ca-vyAvRttaM bhramamANaM-bhramaNazIlaM lolaM-khabhAvAdasthiraM salilaM yasya / 11 // 43 // | tao puNo taruNasUramaMDalasamappabhaM, dippamANasohaM, uttamakaMcaNamahAmaNisamUhapavarateyaa| TusahassadippaMtanahappaIvaM, kaNagapayaralaMbamANamuttAsamujjalaM, jalaMtadivvadAma, IhAmigau| sabhaturaganaramagaravihagavAlagakiMnararurusarabhacamarasaMsattakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittaM, gaMdha vvopavajamANasaMpunnaghosaM, niccaM, sajalaghaNaviulajalaharagajjiyasahANunAiNA devaduMduhimahAraveNaM sayalamavi jIvaloyaM parayaMtaM kAlAgurupavarakuMdurukaturukkaDajhaMtadhUvavAsaMgauttamamagha // 55 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ maghaMtagaMdhuddhayAbhirAmaM, niccAloyaM, seyaM, seyappabhaM, suravarAbhirAmaM, picchaha sA sAtovabhogaM, ___ varavimANapuMDarIyaM / 12 // 44 // vyAkhyA-tao puNo taruNetyAditaH puMDarIyamiti yAvat , tatra tataH sA trizalA dvAdaze khapne vimAnavarapuNDa&ArIkaM prekSate, 'taruNasUra ti' taruNasUramaNDalasamaprabha, dIpyamAnazobha, uttamakaMcaNa ti uttamakAJcanamahAmaNisamUhaH pravarANAM tea tti, tekaMte-gacchantyAdhArabhAvamiti tekA athavA trAyante patadgRhamiti treyAH tekAnAM treyANAM vAstambhAnAmaSTottarasahasreNa dIpyamAnaM sat nabhaH pradIpayati-prakAzayati yattattathA, kaNagapayara tti kanakapratareSu-suvarNapatreSu lambamAnAbhirmuktAbhiH samujvalaM, kanakaprakarairlambamAnamuktAbhizca samujavalamityanye, jvalahivyadAma, IhAmiga tti IhAmRgA-vRkAH, vyAlakAH-sarpA, ruravo-mRgabhedAH, saMsaktAH-zvApadavizeSAH, vanalatA-azokalatAdyAH, pAlatAH-padminyaH, zeSAH pratItAH / eSAM bhaktibhiH-vicchittibhizcitraM-nAnArUpaM gaMdhava tti gandharvasya-gItasyopavAdyamAnasya-vAditrasya ca sampUrNo ghoSo yatra tattathA, nityaM-zAzvataM, sajalo ghano'viralaH vipulaH-pRthulo yo jalagharo-meghastasya garjitazabdastadvadanunAdinA-pratiravayuktena devadundubhimahAraveNa sakalamapi jIvalokaM pUrayantaM-ApyAyayantaM caturdazarajvAtmakaM vA lokaM vyApnuvantaM kAlAgurupravarakuMdurukkaturuSkAH prAgiva te ca dakhamAno dhUpazcadizAGgAdirvAsAGgAni ca-gandhamAlinIgranthoktasurabhIkaraNopAyabhUtatattayANi teSAmuttamena maghamaghAyamAnena gandhena
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasatra0 kiraNAva // 56 // uddhatena-itastato viprasRtenAbhirAmaM yattattathA, kacit DajhaMtadhUvasArasaMgata iti pAThastatra dahyamAno yo dhUpasAra| utkRSTadhUpastasya saGgatena-hRdayaGgamenottameneti vyAkhyeyam , nityAlokaM-nityodyotayuktaM, vetaM, zvetaprabhaM, suravarAbhi rAmaM ti suravarAnabhiramayatIti yadvA surANAM varA-abhi samantAt rAmAH-striyo yasmin sAtasya-sAtavedanIyasya karmaNa upabhogo yatra paJcadhA viSayasukhasampatteH, vimAnavareSu puNDarIkamiva zreSThatvAt / 12 // 44 // tao puNo pulagaveriMdanIlasAsagakakeyaNalohiyakkhamaragayamasAragallapavAlaphalihasogaMdhiyahaMsagabbhaaMjaNacaMdappahavararayaNehiM mahiyalapaiTThiyaM gaganamaMDalaMtaM pabhAsayaMtaM, tuMgaM, merugirisanikAsaM, picchai, sA rayaNanikararAsiM / 13 // 45 // vyAkhyA-tao puNo pulagetyAdito rayaNanikararAsimiti yAvat , tatra tataH punaH sA trizalA trayodaze khapne || ratnanikararAziM pazyati / pulaga tti pulakAdayo-ratnavizeSAH prasiddhAH, navaraM vera tti vajra, sAsaga tti sasyakaM, candra-18 prabhaH-candrakAntaH, mahItalapratiSThitamiti rAzivizeSaNaM, pulakAdivararatnairgaganamaNDalAntaM yAvatprakAzayantaM, tujhaM| uccaM tuGgatvamaniyatamityAha-merugireH sannikAzaM-tulyaM ratnanikarANAM rAzirucchritaH samUhavizeSastam / 13 / 45 // sihiM ca sA viulujalapiMgalamahughayaparisiccamANanidbhUmadhagadhagAiyajalaMtajAlujalAbhirAmaM, // 56
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANSAR taratamajogajuttehiM jAlapayarehiM annunnamiva aNuppainnaM, picchai, sA jAlujalaNagaaMbaraM va katthai payaMtaM, aivegacaMcalaM, sihiM / 14 // 46 // vyAkhyA-sihiM cetyAditaH sihimiti paryantam , tatra sihimiti 'gayavasaha'gAthAyA ante sihiM ceti yatpadaM tasyedaM grahaNavAkyamata eva tata iti noktam, vizeSyapadaM tu khapnavarNakAnte sihimiti zikhinaM catuIze svapne sA trizalA pazyati / viulujala tti vipulA ujjvalena piGgalena ca madhughRtena pariSicyamAnA nighUmA dhagadhagAyamAnA-dhagadhagiti kurvatyo jvalantyo-dIpyamAnA yA jvAlA-arciSastAbhirujavalamata evAbhirAmaM, taratamayogo vidyate yeSu te taratamayogA abhrAditvAdapratyayaH, ekA jvAlA uccAnyAtUcatarA'parA coccatamA iti taratamayogayuktaH, jvAlAnAM prakaraiH kalApairanyonyamanuprakIrNamiva-mizritamiva sparddhayA tadIyA jvAlA-anyo'nyamanupravizantIvetyarthaH, jvAlAnAmut-UrdU jvalanaM-jvAlojvalanaM tadeva jvAlojvalanakamArSatvAdvibhaktilope tena katthai tti kvacit pradeze'mbaraM-AkAzaM pacantamiva kvacidabhraMlihAbhiAlAbhirAkAzamiva paktumudyatamiti bhAvaH / ativegacaJcalam // 14 // 46 // ime eyArise subhe some piyadaMsaNe surUve sumiNe daddUNa sayaNamajjhe paDibuddhA / araviMdaloyaNA harisapulaiaMgI, "ee caudasa suviNe, savvA pAsei titthayaramAyA / jaM rayaNiM vakkamaI, kucchisi mahAyaso arahA // 1 // " // 47 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAdha0 // 57 // vyAkhyA-ime eArisetyAditaH araheti paryantam, tatra imAn etAdRzAn zubhAn-kalyANahetUn some iti saumyAn umA-kIrcistatsahitAn vA priyaM darzanaM-khane'vabhAso yeSAM te tathA tAn surUpAn-zobhanakhabhAvAn khapnAn gajAdIn zayanamadhye-nidrAntare dRSTvA pratibuddhA-jAgaritA zeSaM prAgvat // 47 // taeNaM sA silA khattiyANI ime eArUve urAle cauddasamahAsumiNe pAsittA NaM paDibuddhA samANI haTTatuTTa jAva hayahiyayA dhArAhayakayaMbapupphagaMpi va samussasiyaromakUvA sumiNuggahaM karei, karittA sayaNijAo abbhuTei, abbhudvittA pAyapIDhAo paJcoruhaha, paccoruhittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sayaNijje jeNeSa siddhatthe khacie teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA siddhatthaM khattiyaM tAhi iTThAhiM kaMsAhiM piyAhiM maguNNAhiM maNAmAhiM urAlAhiM kalANAhiM sivAhiM dhannAhiM maMgallAhiM sassirIpAhiM hipacamamaNijAhiM hiayapalhAyaNijAhiM miyamahuramaMjulAhiM girAhiM saMlabamANI saMlabamANI paDibohei // 48 // vyAkhyA-taeNaM sesyAditaH paDibohei ti paryantam, tatra khamAnAmavagraha-smaraNaM karoti, atvaritaM-mAnasautsukyAnAvAt acapaLaM-kAsataH asambhrAntayA-'svAnsA anilaMbivAe tti pAThe klimbiyA avicchinnayA rAja // 57 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ iMsamatisadRzyA gatyA tAhiM iAhiM ci yA viziSTaguNopetAsvAbhirgIbhirivi sambayA, izabi-tasya vallabhAmiH, kAntAbhiH-abhilaSitAdhiH sadaiva tena priyAmiH-adhyAbhiH sarveSAmapi, manojJAbhiH-manoramAmiH kathayApi, maNAmAhiM ti manasA'myante-gamyante sundaratvAtizayAt punaH punaryAstA manomAstAbhiH cintayA'pi manaHpriyAbhirityarthaH, udArAbhiH-udAranAdavarNocArAdiyuktAbhiH pradhAnAbhirvA, kalyANAbhiH-samRddhikArikAbhiH, zivAbhiHupadravahanIbhirgIrdoSAnupadrutAbhirvA, dhanyAbhiH-dhanalambhikAbhirmAGgalyAbhiH-maGgale-'narthapratipAte sAdhvIbhiH, sazrIkAbhiH-alaGkArAdizobhAvatIbhiH, hijayagamaNijjAhiM tti dadaye thA gacchanti komalatvAtsubodhatvAcatAstathA tAbhiH hRdayapralhAdanIyAbhiH-igatazokAdhucchedikAmirmitA-varNapadapAkyApekSayA parimitAH madhurAH-kharato mAlA-manoramAH zabdato yAstAkhatA padatrayasya karmadhArayaH // 48 // taeNaM sA tisalA khasiyANI siddhattheNaM rajhA abbhaNuNNAyA samANI nANAmaNikaNagarayaNa bhatticittaMsi bhadAsaNaMsi nisIyai, nisIittA AsatthA vIsasthA suhAsaNavaragayA siddha __ khattiyaM tAhi iTAhiM jAba saMlavamANI saMlavamANI evaM vayAsI // 49 // vyAkhyA-tae NaM sA ityAdita evaM cayAsIti paryantam , saMtra tato'nantaraM NaM-bApAlazare jANAmaNi tti nAnAmaNikanakaravAnAM bhaktithi-vicchicimicitre-vicitre zeSa bAgvat // 19 // HAIRAHA*****
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra | kiraNAva // 58 // evaM khallu ahaM sAmI aja taMsi tArisagaMsi sayaNijjasi vaNNao jAva paDibuddhA taM jahA gayavasahagAhA / taM eesiM sAmI urAlANaM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM ke manne kallANe phalavittivisese bhavissai // 5 // vyAkhyA-evaM khalvityAdito bhavissai tti paryantam , tatra vaNNao tti prAguktavarNanA manye iti-vitarkArthoM nipAtaH ko-nu kalyANaH phalavRttivizaSo bhaviSyati // 50 // taeNaM se siddhatthe rAyA tisalAe khattiyANIe aMtie eyamaDhe succA nisamma haTTa tuTTa jAva hiyae dhArAhayanIvasurahikusumadhucumAlaiyaromakUve te sumiNe oginhai, te sumiNe oginhittA, IhaM aNupavisai, aNupavisittA appaNo sAhAvieNaM maipuvaeNaM buddhivinnANeNaM tesiM sumiNANaM atthuggahaM karei, karittA tisalaM khattiyANi tAhiM iTTAhiM jAva maMgallAhiM miyamahurasassirIyAhiM vaggUhiM saMlavamANe saMlavamANe evaM vayAsI // 51 // vyAkhyA-tae NaM se siddhatthetyAdito vayAsIti paryantam, tatra zrutvA zrotreNa nizamya hRdayenAvadhArya tAn khapnAnavagRhNAti arthAvagrahataH, IhAmanupravizati sadarthaparyAlocanalakSaNAM, tataH attaNo ityAdi prAgvad vyAkhyeyam // 51 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ uANaM tu devApi sumiNA diTThA, kallANA NaM tume devANuppie sumiNA diTThA, evaM sivA dhannA maMgallA sassirIyA AruggatuTTidIhAukallANa 300 maMgallakAragA NaM tume devANu - pie sumiNA diTThA, atthalAbho devANuppie! bhogalAbho devANuppie ! puttalAbho devANuppie! sukhalAbho devANuppie! rajjalAbho devANuppie ! evaM khalu tume devANuppie! navanhaM mAsANaM bahupaDi punnANaM aTTamANa rAiMdiyANaM viikkaMtANaM, amhaM kulakeuM amhaM kuladIvaM kulapavvayaM kulavaDiMsayaM kulatilayaM kulakittikaraM kulavittikaraM kuladiNayaraM kulaAdhAraM kulanaMdikaraM kulajasakaraM kulapAyavaM kulavivarddhaNakaraM, sukumAlapANipAyaM ahINasaMpunnapaMciMdiyasarIraM lakkhavaMjaNaguNovaveyaM mANummANappamANapaDipunnasujAyasavvaMga suMdaraMgaM sasisomAkAraM kaMtaM piyadaMsaNaM surUvaM dArayaM payAMhisi // 52 // vyAkhyA - urAlA NaM tume ityAditaH payAhisi tti paryantam, tatra devANuppie tti he saralakhabhAve ! arthoMhiraNyAdiH, bhogAH - zabdAdayaH, putralAbhaH - sutajanma, saukhyaM - nirvRtiH, rAjyaM - saptAGgarUpaM, bhaviSyatIti zeSaH / kulaketvAdIni trayodaza padAni ketu-cinhaM dhvajaH keturiva keturadbhutabhUtatvAt, pAThAntare kulasya hetuH kAraNaM, evaM dIpa iva dIpaH prakAzakatvAnmaGgalatvAcca, parvato 'nabhibhavanIyaH sthirAzrayasAdharmyAt, avataMsaH - zekhara uttamatvAt,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 tilako mUSakatvAt , kIrtiH-khyAtistatkaraNAt kIrtikaraH, kacivRttikara iti pAThastatra vRttiH-nirvAhaH, din|| 59 // 6 karo-'tiprakAzakatvAt , AdhAraH pRthivIvat , nandiH-vRddhiH, yazaH-sarvadiggAmi, pAdapo-vRkSaH AzrayaNIyacchA vakatvAt, vivarddhana-vividhaiH prakArairvRddhireva, sukumAletyAdi pUrvavat // 52 // se vi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamitte jubvaNagamaNuppatte sUre vIre vikate vicchinnaviulabalavAhaNe rajavaI rAyA bhavissai // 53 // vyAkhyA se vi a NamityAdito bhavissai ti yAvat , tatra sUro dAnato'bhyupagatanirvAhato vA, vIraH saGgrA& mataH, vikrAnto mahAmaNDalAkramaNataH, vistIrNAdapi vipule-'tivistIrNe balavAhane-senAgavAdike yasya rAjyapatI rAjA-khatantra ityarthaH // 53 // taM urAlA NaM tume jAva duccaMpi taccapi aNuvUhai, tae NaM sA tisalA khatiyANI siddhatthassa ranno aMtie eyamaTuM succA nisamma haTTa tuTTha jAva hayahiyayA karayalapariggahiyadasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI // 54 // vyAkhyA-taM urAlA NamityAdito vayAsIti parvantam tatra dvirapi trirapi anuhati-prazaMsati // 54 // evameyaM sAmI ! tahameyaM sAmI! avitahameyaM sAmI! asaMdichameyaM sAmI ! icchiyameyaM sAmI ! // 59 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHUSH A paDicchiya meyaM sAmI ! icchiyapaDicchiyameyaM sAmI! sance NaM esamaTe se jaheyaM tujhe kyaha tikaDe te sumiNe samma paDicchai, paDicchittA siddharaNaM rannA abbhaNunnAyA samANI nANAmaNikaNagarayaNabhatticittAo mahAsaNAo abmuTui, abbhuTTittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sae sayaNije teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI // 55 // vyAkhyA-evameyaM sAmItyAdita evaM vayAsi tti paryantaM prAgvat // 55 // mA me te uttamA pahANA maMgallA sumiNA diTThA, annehiM pAsuvamiNehiM paDihammissaMti tikaTu devayagurujaNasaMbaddhAhiM pasatthAhiM maMgallAhiM dhammiyAhiM laTTAhiM kahAhiM sumiNajAgariyaM jAgaramANI paDijAgaramANI viharai // 56 // vyAkhyA-mA me te uttamA ityAdito viharai tti paryantam, tatra uttamAH-kharUpataH,pradhAnAH-phalata, etadevAha-magalyA-maGgale sAdhavaH sumiNajAgari ti svapnasaMrakSaNArtha jAgarikAM jAgratI-vidadhatI pratijApratI-tAneva samAn saMrakSaNenopacarantI // 56 // taeNaM siddhatthe khattie paJcUsakAlasamayaMsi koDubiyapurise sahAvei, sadAvittA evaM vayAsI // 5 // HHOG-4
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra // 60 // vyAkhyA-taeNaM siddhatthe ityAdito vayAsIti paryantam, tatra pacUsa tti pratyUSakAlalakSaNo yaH samayo-'vasarastasmin kauTumbikapuruSAn-AdezakAriNaH sadAvei tti Ahvayati // 57 // khippAmeva bho ! devANuppiyA ! aja savisesaM bAhiriyaM uvaTANasAlaM gaMdhodagasittasuiasaMmajiovalittaM sugaMdhavarapaMcavannapupphovayArakaliyaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamatagaMdhu AbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavahibhUyaM kareha kAraveha karittA ya kAravittA ya sIhAsaNaM rayAvaha rayAvittA mama eyamANattiyaM khippAmeva paJcappiNaha // 58 // vyAkhyA-khippAmeveti prabhRtitaH pacappiNaha tti paryantam , tatra uvaTThANa tti upasthAnazAlAM-AsthAnamaNDapaM gandhodakena siktA, zucikA-pavitrA, sammArjitA-kacavarApanayanena, upalipsA-chagaNAdinA yA sA tathA tAM, idaM ca vizeSaNaM gandhodakasiktasammArjitopalipsazucikAmityeva dRzyam, zuceH siktAdyanantarabhAvitvAtU, zeSaM pUrvavat // 5 // taeNaM te koDuMbiyapurisA siddhattheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTa tuTa jAva hayahiyayA karayala jAva kaDu evaM sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti, paDisuNittA siddhatthassa khattiyassa aMtiyAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTANasAlA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA khippAmeva savisesaM bAhiriyaM uvaTANasAlaM gaMdhodayasittasuiya jAva // 6 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIhAsaNaM rayAviti, rayAvittA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM masthae aMjaliM kahu siddhatthassa khattiyassa tamANattiya paJcappiNaMti // 59 // vyAkhyA-taeNaM te koDuMbiyapurisetyAditaH paJcappiNatItyantam, tatra evamiti-yathAdezaM khAminniti-mitraNArthaH, itiH-upadarzane, zeSaM sukhAvaseyam // 59 // tae NaM siddhatthe khattie kallaM pAuppabhAe rayaNIe phulluppalakamalakomalummIliyaMmi ahApaMDure pabhAe rattAsogappagAsakiMsuyasuyamuhaguMjaddharAgabaMdhujIvagapArAvayacalaNanayaNaparahuasurattaloa___NajAsuaNakusumarAsihiMgulayaniarAiregarehaMtasarise kamalAyarasaMDavibohae uTTiyaMmi sUre sahassarassimi diNayare teyasA jalaMte tassa ya karapaharAparalumi aMdhayAre bAlAyavakuMkumeNaM khaciyavva jIvaloe sayaNijAo abbhuTreDa // 60 // vyAkhyA-tae NaM siddhatthetyAdito'nbhuTei tti paryantam, tatra kalaM ti kalyamiti-vaH prAdu:-prakAze tatazca prakAzaprabhAtAyAM rajanyAM phulaM vikasitaM taca tadutpalaM ca-parva tacca kamalazca-hariNavizeSastayoH komalaM-akaThoramunmIlitaM-dalAnAM nayanayozca unmIlanaM yasmin , atha-rajanIvibhAtAnantaraM dIrghastvArSatvAt , pANDure-gule prabhAte
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva raktAzokasya taroH prakAzazca kiMzukaM ca-palAzapuSpaM zukamukhaM ca gujAyA arddhazceti dvandvasteSA yo rAgastathA bandhu-5 jIvakaM ca-puSpavizeSaH, pArApatasya caraNau nayane ca, parabhRtasya-kokilasya surakte-suzabdena kopAviSTatvopalakSaNAt kopArakta locane ca, jAsuaNakusumarAsi tti japApuSpaprakarazca hiGgulakanikarazca-suvartitakuruvindaguTikA tato rAgAntAdipadAnAmitaretaradvandve etebhyo'tirekeNAdhikyena rAjamAnaH san sazastasmin, aruNatvamAtreNa sadRzaH viziSTadIptyA tvatirikta iti bhAvaH / kamalAkarAH-padmotpattisthAnabhUtA idAdayasteSu yAni khaNDAni-nalinavanAni | teSAM vibodhake-vikAzake uDhiaMmi tti utthite-udgate sUre-vau sahasraM razmayo yasya dinakare-dinakaraNazIle tejasA jvalati sati tasya ca karAH-kiraNAsteSAM tairvA prahAro-bhighAtastenAparAddhe-vinAzite'ndhakAre pahara tti prAkRtalakSaNena ikhaH, vAlAtapaH kuDamamiva tena khacite iva-piMjarite iva jIvaloke-madhyajagati zayanIyAdabhyuttiSThati // 6 // sayaNijjAo abbhuTTittA pAyapIDhAo paccoruhai, paccoruhittA jeNeva aDhaNasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittAaTTaNasAlaM aNupavisai, aNupavisittA aNegavAyAmajoggavaggaNavAmadaNamallajuddhakaraNehiM saMte parissaMte, sayapAgasahassapAgehiM sugaMdhavaratillamAiehiM pINaNijehiM dIvaNijjehiM mayaNijjehiM viMhaNijehiM dappaNijjehiM sabiMdiyagAyapalhAyaNijehiM abhaMgie samANe, tillacammaMsi niuNehiM paDipunnapANipAyasakramAlakomalatalehiM abbhaMgaNaparimaNu SAUSASISAASAASAASAASA // 61 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvalaNakaraNaguNanimmAehiM cheehiM dakkhehiM paTTehiM kusalehiM mehAvIhiM jiyaparissamehiM purisehiM advisuhAe maMsasuhAe tayAsuhAe romasuhAe cauvihAe suhaparikkamaNAe saMvAhaNAe saMbAhie samANe, avagayaparissame aTTaNasAlAo paDinikkhamai // 1 // vyAkhyA-sayaNijAo ityAditaH paDinikkhamai tti paryantam, tatra 'aTTaNasAla tti aDhanazAlA-vyAyAmazAlA anekAni vyAyAmAni vyAyAmanimittaM yogyAdIni yAni, tatra yogyA ca-guNanikA, valganaM-colalanaM, vyAmaInaM-paraspareNa bAhvAdyaGgamoTanaM, mallayuddhaM pratItam , karaNAni-cAGgabhaGgavizeSAstaiH zrAntaH-sAmAnyena, parizrAnto'GgapratyaGgApekSayA sarvataH, sayapAga tti zatakRtvo yatpakamaparAparauSadhirasena saha zatena, kArSApaNazatena vA yat pakkaM, evaM sahasrapAkamapi, sugandhavaratailAdibhirabhyaGgairiti yogaH, AdizabdAt ghRtakarpUrapAnIyAdiparigrahaH kimbhUtaiH ? prINanIya-rasarudhirAdidhAtusamatAkAribhiH, dIpanIyaiH-agnijananaiH, madanIyaH-kAmavarddhanaH, bRMhaNIyaiH-mAMsopacayakArimi, dappaNIyai-lakaraiH,sarvendriyANi sarvagAtrANi pralhAdayantIti,kartaryanIyastairabhyaGgaiH-snehanaiH, abhyaGgaH kriyate sma yasya so'bhyaGgitaH san , tatastailacarmaNi-tailAbhyaktasya sambAdhanAkaraNAya yaccane tUlikopari kaDavaM tattailacarma tatra saMvAhie samANe ti yogaH kairityAha-puruSaiH kathaMbhUtaH nipuNairupAyakuzalaiH paDipuNNa tti pratipUrNAnAM pANipAdAnAM sukumAlakomalAni-atikomalAni talAnyadhobhAgApekSayA yeSA te tathA taiH abhaMgaNa tti abhyaGganaparimaInodvalanAnAM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 62 // pratItArthAnAM karaNe ye guNavizeSAsteSu nimmataiH- sadabhyastaiH, chekaiH - avasarajJaiH, dvisaptatikalApaNDitairiti ca vRddhAH, dakSaiH - kAryANAmavilambitakAribhiH, praSThaiH - vAgmibhiH athavA praSThaiH - agragAmibhiH, kuzalaiH - sAdhubhiH sambAdhanAkarmmaNi, | medhAvibhiH - apUrvavijJAnagrahaNazaktiniSThaiH, niuNasippovagaehi tti kvacittatra nipuNAni-sUkSmANi yAni zilpAniaGgamardanAdIni tAnyupagatAni - adhigatAni yaiH, jitaparizramaiH cheehi tti kvacittatra chekaiH - prayogajJaiH, dakSaiH - zIghrakAribhiH, pattaTThehi tti prAptArthaiH - adhikRtakarmaNi niSThAM gataiH, asnAM sukhahetutvAdasthisukhA tayA evaM zeSANyapi padAni / sukhA- sukhakAriNI parikarmmaNA'GgazuzrUSA tayA, tasyAzca bahuvidhatvAt katamayetyAha-sambAdhanayA saMvAhanayA vA vizrAmaNayA avagataparizramaH kvacid avagayakhe aparissame ti pAThastatra khedo- dainyaM zramo - vyAyAmajaH zarIrAkhAsthyam // 61. aTTaNasAlAo paDimikkhamittA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA samuttajAlAkulAbhirAme vicittamaNirayaNakuTTimatale ramaNije nhANamaMDa si nANAmaNirayaNabhatticittaMsi nhANapIDhaMsi suhanisanne puSphoda ehi ya gaMdhodaeha ya uhodahiya suhodaehi a suddhoda ehi ya kallANakaraNapavaramajjaNavihIe majjie tattha kouyasaehiM bahuvihehiM kallANagapavaramajjaNAvasANe pamhalasukumAlagaMdhakAsAialUhiyaMge ahayasumahagghadUsarayaNasusaMkuDe sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte suimAlAvaNNagavi kiraNAva0 // 62 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ levaNe AviddhamaNisuvanne kappiyahAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMbamANakaDisuttasukayasohe piNaddhagevije aMgulijagalaliyakayAbharaNe varakaDagatuDiyarthabhiyabhUe ahiyarUvasassirIe kuMDalaujoiANaNe mauDadittasirae hArutthayasukayaraiyavacche muddiyApiMgalaMgulie pAlaMbapalaMbamANasukayapaDauttarije nANAmaNirayaNakaNagavimalamaharihaniuNoviyamisimisiMtaviraiyasusiliTThavisiTThalaThThaAviddhavIravalae kiM bahuNA kapparukkhaeviva alaMkiyavibhUsie nariMde, sakoriTamalladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM seavaracAmarAhiM uDuvvamANIhiM maMgalajayajayasadakayAloe aNegagaNanAyagadaMDanAyagarAIsaratalavaramADaMbiyakoDuMbiyamaMtimahAmaMtigaNagadovAriyaamaccaceDapIDhamadanagaranigamaseTThiseNAvaisatthavAhadUyasaMdhivAlasaddhiM saMparituDe dhavalamahAmehaniggae iva gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasivva piyadaMsaNe naravaI nariMde naravasahe narasIhe abbhahiyarAyateyalacchIe dippamANe majjaNagharAo paDinikkhamai // 62 // vyAkhyA-aTTaNasAlAo ityAditaH paDinikkhamai tti paryantam , tatra samuttajAla tti samuktena-muktAphalayuktena jAlena-gavAkSaNAkulo-vyApto'bhirAmazca yaH snAnamaNDapastatra vicittamaNi tti vicitramaNiratnAbhyAM kuhima
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 63 // talaM - baddhabhUryatra puSparasamizrairudakaiH gandhodakaiH- zrIkhaNDAdirasamitraiH, uSNodakaiH - agnitatodakaiH, zubhodakaiH - pavitrasthAnAnItaistIrthodakaiH, sukhodakairvA nAtyuSNaiH, zuddhodakaizca - khAbhAvikaiH, kathaM majjita ityAha- tattha ti tatra snAnAvasare kautukAnAM rakSAdInAM zataiH kalyANAni kAyatyAkArayati kalyANakaM yatpravaramajjanaM tasyAvasAne pamhala ityAdi pakSmalA - pakSmavatI ata eva sukumAlA gandhapradhAnA kASAyikA - kaSAyaraktazATikA tayA lUSitaM virUkSitama - zarIraM yasya sa tathA, ahayatti ahataM - malAdyanupadrutaM sumahArSa - bahumUlyaM yad dUSyaratnaM- pradhAnavastraM tena susaMvRtaH parigataH, yadvA suSThu saMvRtaM - parihitaM yena, kvApi ' nAsAnIsAsavAyavajjhacakkhuharavaNNapharisajuttahayalAlApelavAiregadhavalakaNagakhaciaMtakammadUsarayaNasusaMbue tti' pAThastatra nAsAnizvAsavAtena vAhmaM zlakSNatvAccakSurharati viziSTarUpatvAccakSurharaM cakSurdharaM vA-cakSUrodhakaM ghanatvAt varNasparzayuktaM- pradhAnavarNasparza hayalAlAyAH sakAzAt pelavaM mRdu atirekeNa-atizayena dhavalaM yat tat tathA kanakena khacitaM - maNDitamantayoraJcalayoH karmma vAnakalakSaNaM yasya tattathA tena dUSyaratnena susaMvRtaH / sarasa tti sarasasurabhigozIrSacandanenAnuliptaM gAtraM yasya, zucinI - pavitre mAlA ca - puSpamAlA varNakavilepanaM ca - maNDanakArikuGkamAdivilepanaM yasya, yadyapi varNakazabdena candanamucyate paraM 'gosIsacaMdaNANulittagate' ityanena tasyoktatvAt / AviddhAni - parihitAni maNisuvarNAni upalakSaNatvAnmaNisuvarNamayabhUSaNAni yena, yasya na dhAtvantaramayaM bhUSaNamastItyarthaH kalpito - vinyasto hAro - 'STAdazasariko'rddhahAro-navasarikakhisarikaM ca pratItaM yasya sa tathA; prAlambo - muktAvalIjhuMbanakaM pralambamAno yasya, kaTisUtreNa - kaTyAbharaNena suSThukRtA zobhA yasya, tataH padatrayasya kiraNAva // 63 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARCH karmadhArayaH, yadvA kalpitahArAdibhiH sukRtA zobhA yasya, pinaddhAni-parihitAni grIvAyAM aveyakAni-grIvAbharaNAni yena, aGgulIyakAni-aGgulyAbharaNAnyUmikAH lalitAni-zobhAvanti kacAbharaNAni ca puSpAdIni yasya, varANipradhAnAni kaTakAni-hastAbharaNAni truTikAzca-bAhvAbharaNAni taiH stambhitAviva bhujau yasya, adhikarUpeNa sazrIkaH kuNDalodyotitAnanaH mukuTadIptaziraskaH hAreNAvastRta-AcchAditaM tenaiva suSTukRtaratikaM ca vakSo yasya, mudrikAbhiH saratnAGgulyAbharaNaiH piGgalA aGgulayo yasya, pralambena-dIrpaNa pralambamAnena ca sukRtaM paTenottarIyakaM-uttarAsako yena, nAnAmaNikanakaratairvimalAni mahArhANi-mahA_Ni nipuNena zilpinA uvija tti parikamitAni misimisiMtattidedIpyamAnAni yAni viracitAni-nirmitAni suzliSTAni-susandhIni viziSTAni-anyebhyo vizeSavanti laSTAnimanoharANyAviddhAni-parihitAni vIravalayAni yena, yaH kazcidvIraH sa mAM vijitya valayAnyetAni mocayatviti sparddhayA parihitAni valayAni vIravalayAnyucyante, kiMbahunA varNitena ? iti zeSaH / kalpavRkSa ivAlaGkato dalAdi[bhirvibhUSitazca phalapuSpAdibhiH kalpavRkSo, rAjA punaralato mukuTAdibhiH vibhUSito vastrAdibhiH / sakoriTamalladAmeNaM ti sakoriNTAni-koriNTakAkhyakusumastabakavanti mAlyadAmAni-puSpasrajo yatra tattathA tena, koriNTakaHpuSpavRkSajAtistatpuSpANi mAlAnte zobhArthaM dIyante, mAlAyai hitAni mAlyAni-puSpANi dAmAni-mAlAH dharijamANeNaM ti priyamANena, vAcanAntare tu sUryAbhavadalaGkAravarNakaH sa caivam-'egAvalipiNaddhe' ityAdi rAjapraznI PRINCREASEANSARANASIA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 64 // xxxx yasUtre, taca vistarArthinA rAjapraznIyAt jJeyam / seavaracAmarAhiM ti zvetavaracAmarairudUyamAnaiH cAmarasya klIvatve'pi zrI gauDamatena, maGgalabhUto jayazabdaH kRto janenAloke - darzane yasya sa tathA aNegagaNanAyaga tti aneke ye gaNanAyakAH- prakRtimahattarAH, daNDanAyakAH- tatrapAlAH, rAjAno - mANDalikAH, IzvarA - yuvarAjAno'NimAdyaizvaryayuktA ityanye, talavarAH - tuSTarAjadattapaTTabandhavibhUSitA rAjasthAnIyA, mADambikAH - chinnamaDambAdhipAH, kauTumbikAH-katipayakuTumbasvAminaH avalagakAH grAmamahattarA vA, mantriNaH - sacivA, mahAmantriNo - mahAmAtyA mantrimaNDalapradhAnAH hastisAdhanAdhyakSA vA, gaNakA - jyotiSikA bhANDAgArikA vA, dauvArikAH - pratIhArA rAjadvArikA vA, amAtyArAjyAdhiSThAyakAH, ceTA:- pAdamUlikA dAsA vA, pIThamardA - AsthAne AsannAsanna sevakAH vayasyA ityarthaH vezyAcAryA vA, nAgarA-nagaravAsiprakRtayo rAjadeyavibhAgAH, nigamAH - kAraNikA vaNijo vA, zreSThinaH -zrIdevatAdhyAsitasauvarNapaTTavibhUSitottamAGgAH, senApatayo - nRpatinirUpitAzcaturaGgasainyanAyakAH, sArthavAhAH - sArthanAyakAH, dUtA-anyeSAM gatvA rAjAdezanivedakAH, sandhipAlA - rAjyasandhirakSakAH, eSAM dvandvastatastairiha ca tRtIyAbahuvacanalopo draSTavyaH, sArddhaM na kevalaM tatsahito'pi tu taiH saM iti-samantAtparivRtaH narapatirmajjanagRhAtpratiniSkrAmatIti yogaH, kimbhUtaH 1 priyadarzanaH ka iva 1 dhavalamahAmeghanirgata iva zazI tathA sasinva tti vato'nyatra sambandhastato grahagaNadIpyamAnaRkSatArakagaNAnAM madhya iva varttamAnaH narapatiH - narANAM patI rakSitA, narendro-nareSvaizvaryAnubhavanAt, naravRSabho rAjyadhu rAdharaNAt, narasiMhaH zauryAtizayAt, abhyadhikarAjatejo lakSmyA dIpyamAnaH // 62 // kiraNAva0 // 64 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 ka0 majjaNadharAo paDinikkhamaittA jeNeva bAhiriyA uvaTTANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchattA sIhAsAMsi puratthAbhimuhe nisIai // 63 // vyAkhyA - majjaNagharetyAdito nisIai ti paryantaM sugamam // 63 // sIhAsAMsi puratthAbhimuhe nisIittA appaNo uttarapuratthime disIbhAe aTTha bhaddAsaNAI seyavatthapaccutthayAiM siddhatthaya kaya maMgalovayArAI rayAvei rayAvittA appaNo adUrasAmaMte nANAmaNirayaNamaMDiaM ahiapicchaNijaM mahagghavarapaTTaNuggayaM saNhapaTTabhattisayacittatANaM IhAmiausabhaturaganaramagaravihagavAlagakiMnararurusarabha camarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittaM abhitariaM javaNiaM aMcchAvei aMcchAvittA nANAmaNirayaNabhatticittaM attharayamiumasUragotthaMyaM seyavatthapatyaM sumauyaM aMgasuhapharisagaM visiddhaM tisalAe khattiyANIe bhaddAsaNaM rayAvei rayAvittA koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI // 64 // vyAkhyA - sIhAsaNaMsi ityAdito kyAsI iti yAvat, tatra zvetavastreNa pratyavastRtAni - AcchAditAni kRtaH | siddhArthakapradhAno maGgalAyopacAraH -pUjA yeSu prAkRtatvAt kRtazabdasya madhye nipAtaH, dUraM viprakarSaH sAmantaM - samIpaM
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva ubhayAbhAve nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH, yavanikAmAMchayatItisambandhaH, nAnAmaNiratnairmaNDitAM adhika prekSaNIyAMvilokanIyAM, mahArghA cAsau vare pattane-vastrotpattisthAne udgatA ca-vyUtA varapaTTanAdvA-pradhAnaveSTanakAdudgatA-nirgatA, sUkSmapaTTasUtramayo bhaktizatacitrastAnako yasyAM, IhAmRgA-vRkAH, ruravo-mRgabhedAH, zarabhA-aSTApadA, mahAkAyAATavyapazavaH, camarAH-ATavyagAvaH, zeSaM sugamaM vyAkhyAtaM ca prAk / AsthAnazAlAyA abhyantarabhAgavartinI yavanikAM-kANDapaTI AkarSayatyAyatAM kArayatItyarthaH / AstarakeNa pratItena mRdumasUrakeNa cAvastRta-AcchAditam , athavA'starajasA mRdumasUrakeNeti yojyam , zvetavastreNa pratyavastRtaM-uparyAcchAditaM sumRdukaM-komalamata evAGgasya sukhaH-sukhakArI sparzo yasya, viziSTaM-zobhanam // 64 // | khippAmeva bho devANuppiyA ! aTuMgamahAnimittasuttasthadhArae vivihasatthakusale suviNalakkha NapADhae saddAveha, taeNaM te koDaMbiyapurisA siddhattheNaM rannA evaM vuttA samANA haTratudra jAva hiyayA karayala jAva paDisuNaMti // 65 // vyAkhyA-khippAmeva ityAditaH paDisuNaMti ti yAvat, tatra aSTAGga-aSTAvayavaM yathA-"aGgaM 1 khapnaM 2 kharaM 3 caiva, bhImaM 4 vyajana 5 lakSaNe 6 / utpAta 7 mantarikSaM 8ca, nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // " tatra puMsAM dakSiNAoM strINAM vAmAGge sphuraNaM ramyamityAyavidyA 1, khanAnAmuttamamadhyamAdhamavicAraH khAnavidyA 2, gRhagodhA-kRka
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAsa-kAka-vinAyaka-dhUka-durgA-bhairavI-zRgAlAdInAM kharaparijJAnaM kharavidyA 3,bhauma-bhUmikaMpAdivijJAnaM bhaumavidyA 1, vyaanaM-maSItilakAdi 5, lakSaNaM-karacaraNarekhAdisAmudrikoktam 6, utpAta-ulkApAtAdiH "ulkApAte prajA-15 IpIDA, nirghAte bhUpatikSayaH / anAvRSTizca digdAhe, durbhikSaM pAMsuvarSaNe // 1 // " ityAdi parijJAnam 7, antarikSa-prahANA-16 mudayAstAdiparijJAnam 8, ityAdhaSTabhedaM yanmahAnimittaM parokSArthapratipattikAraNavyutpAdakazAstravizeSastasya yo sUtrArthoM to dhArayanti paThanti vA tayorvA pAragA ye te tathA, anena dhArae pAThae pArae iti pAThatrayaM vyAkhyAtam / yAvatkaraNAt 'haTTatuTTa cittamANaMdiA' ityAdi dRzyam, karayala ti yAvatkaraNAt pariggahiraM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM devo tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisugaMti ti pratizRNvanti-abhyupagacchanti vacanaM vinayena, zeSaM prAgvat // 65 // paDisuNittA siddhatthassa khattiyassa aMtiAo paDinikkhamaMti paDinikkhamittA kuMDaggAmaM nagaraM majjhaM majjheNaM jeNeva suviNalakkhaNapADhagANaM gehAiM teNeva uvAgacchati uvAgacchittA suviNalakkhaNapADhae sadAveMti // 66 // vyAkhyA-paDisuNittetyAditaH sadAti ti yAvat sugamam // 66 // taeNaM te suviNalakkhaNapADhagA siddhatthassa khattiassa koDubiapurisehiM sadAviyA samANA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 A8- haTTatuTa jAva hayahiyayA vhAyA kayabalikammA kayakouamaMgalapAyacchittA suddhapAvesAI maMgalAI vatthAI pavarAI parihiA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA siddhatthayahariAliyA kayamaMgalamuddhANA saehiM saehiM gehehiMto niggacchaMti, niggacchittA khattiyakuMDaggAma nagaraM majjhaM majheNaM jeNeva siddhatthassa ranno bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhavaNavaravaLisagapaDiduvAre egao milaMti, milittA jeNeva bAhiriA uvaTANasAlA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiraM jAva kaha / siddhatthaM khattiyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti // 67 // vyAkhyA-taeNaM te ityAdito vaddhAti iti paryantam , tatra snAnAnantaraM kRtaM balikarma yaH khagRhadevatAnAM, kRtAni kautukamagalAnyeva prAyazcittAni duHkhamAdivighAtArthamavazyakaraNIyatvAyaiste tathA, tatra kautukAni-mapItilakAdIni, | maGgalAni tu-siddhArthakadadhyakSatArAdIni / zuddhAtmAnaH-sAnazucIkRtadehAH besAI ti veSe sAdhUni veSyANi-vakhANIti yogaH, athavA zuddhAni ca tAni pravezyAni ca-rAjasabhApravezocitAni ceti maMgalyAni-maGgalakaraNe sAdhUnipravarANi-pradhAnAni, parihitAni-nivasitAni, alpAni-stokAni, mahA_Ni-bahumUlyAni, yAnyAbharaNAni tairala SALMARCLASCHCRACK // 66 // 25
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRtaM zarIra yeSAM / siddhArthAzca-sarSapAH, haritAlikA ca-dUrvA, kRtA mAlanimittaM mUrddhani-zirasi baiMH / khambaH kha-3 kebhyaH-AtmIyebhya AtmIyebhya ityarthaH / bhavanavareSu-haryeSvavataMsaka iva-zekharaka iva bhavanavarAvataMsakaH takha pratidvAraM-18 mUladvAraM samIpadvAraM, tatra egao milaMti ti samudAyIbhUya sammatIbhavanti-sarvasammatamekaM puraskRtyAnye tadanuyAyino bhavantItyarthaH, yataH-"yatra sarve'pi netAraH, sarve paNDitamAninaH / sarve mahattvamicchanti, tadRndamavasIdati // 1 // " dRSTAntIbhUtA ca rAjJo matriparIkSitazayyaikazAyyavalagakapaJcazatI, tadyathA-kAcitsubhaTAnAM paJcazatI parasparamasambaddhA sevAvRttinimittaM kasyacidrAjJaH puro yayau, rAjJA matriNA ca parIkSAnimittamekaiva zayyA zayanAya preSitA, te cAhamindratvamApannAH niHkhAmikAH parasparaM vivadamAnAH sarveSAmavizeSeNa paribhogo bhavatvitsAzayena yathArpitA|meva zayyAmantarAle vimucya tadabhimukhapAdAH zayitavantaH, prAtazca rahaHsaGketi tarAjapuruSa rAjJe yathAvayatikare nivedite || kathamasambaddhA ete yoddhAraH 1 iti vicintya nirbhartya niSkAzitA iti / khAnapAThakAH punaH- "dIrghAyubhava vRttavAn / bhava bhava zrImAn yazasvI bhava, prajJAvAn bhava bhUrisattvakaruNAdAnakazoNDo bhava / bhogADhyo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava, prauDhazrIva kIrtimAn bhava sadA koTimbharastvaM bhava // 1 // " ityAdyAzIHpurassaraM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti tti jayena vijayena ca tvaM varddhakhetyAcakSata ityarthaH, jayavijayau ca prAgvadyAkhyeyau // 67 // 4520SAGROCE
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNa // 67 // HSSSSSSS taeNaM te suviNalakkhaNapADhagA siddhattheNaM 'ranA vaMdiapUiasakkAriasammANiA samANA patte patteaM puvannatthesu bhadAsaNesu nisIyaMti // 68 // vyAkhyA-taeNaM te suviNetyAdito nisIyaMti iti paryantam , tatra vanditAH-sadguNotkIrtanena, pUjitAH-puSpaiH, satkAritAH phalavastrAdidAnena, sanmAnitA-abhyutthAnAdipratipattyA, anye tu pUjitA-vastrAbharaNAdinA, satkAritA-abhyutthAnAdinA, sanmAnitA-AsanadAnAdinA, kacit aciavaMdiamANiapUia tti pAThastatrArcitAHcandanacarcAdinA, mAnitA dRSTipraNAmataH, zeSaM praagvt| samANa tti santaH, pUrvanyasteSu bhadrAsaneSu // 68 // taeNaM siddhatthe khattie tisalaM khattiyANiM javaNiyaMtariyaM ThAvei ThAvittA pupphaphalapaDipupaNahatthe pareNaM viNaeNaM te suviNalakkhaNapADhae evaM vayAsI // 69 // vyAkhyA-taeNaM siddhatthe ityAdito vayAsI iti paryantam , tatra puSpaphalaiH sahasrapatranAlikerAdibhiH pratipUrNAM hastau yasya sa tathA, yataH-"riktapANinna pazyeca, rAjAnaM daivataM gurum / nimitta vizeSeNa, phalena phalamAdizet // 1 // " iti, zeSaM sugamam // 69 // | evaM khalu devANuppiyA ! aja tisalA khattiyANI taMsi tArisagaMsi jAva suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ime eyArave urAle cauddasa mahAsumiNepAsittA NaM paDibuddhA // 7 // / // 67 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444444545453 vyAkhyA evaM khalu ityAditaH paDibuddhA iti paryantaM sugamam // 70 // taM jahA-'gayavasaha' gAhA taM eesiM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM devANuppiyA ! urAlANaM ke manne kallANe phalavittivisese bhvissi?|| 71 // vyAkhyA-taM jahetyAdito bhavissai iti paryantaM sugamam // 71 // tae NaM te sumiNalakkhaNapADhagA siddhatthassa khattiyassa aMtie eyamaEsoccA nisamma haTTatuTTa jAva hayahiyayA te sumiNe ogiNhaMti, ogiNhittA IhaM aNupavisaMti, aNupavisittA annamanneNaM saddhiM saMcAleMti, saMcAlittA tesiM sumiNANaM laTThA gahiyaTThA pucchiyaTTA viNichiyaTThA ahigayaTThA siddhatthassa raNNo purao sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA siddhatthaM khattiyaM evaM vayAsI // 72 // vyAkhyA-tae NaM te sumiNetyAdita evaM vayAsI iti paryantam , tatra annamanneNaM saddhiM saMcAlati tti anyo-18| nyena saha saJcAlayanti-saMvAdayanti paryAlocayantItyarthaH, kacit saMlAveMti tti pAThastatrApi sa evArthaH, laTThA hU~ ityAdi labdhArthAH-khataH, gRhItArthAH parAbhiprAyagrahaNataH, pRSTArthAH-saMzaye sati parasparataH, tata eva vinizcitA hai
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ aidaparvAlocanAt , ata eva cA'bhigatArthA-avadhAritArthAH / siddhArthasya rAjJaH puraH khagnazAkhANyuJcaranta uccaranta / kalpasUtra0 evaM vadanti, tatra khapnazAstrANyevaM ythaa||68|| | "anubhUtaH 1 zruto 2 dRSTaH 3, prakRtezca vikaarjH4| khabhAvataH samudbhata 5-zcintAsantatisambhavaH 6 // 1 // devatAdhupadezottho 7, dharmakarmaprabhAvajaH 8 pApodrekasamuttha 9zca, khapnaH sthAnavadhA nRNAm // 2 // yugmam // prakArai-15 rAdimaiH SaDbhi-razubhazca zubho'pi ca / dRSTo nirarthakaH khanaH, satyastu tribhiruttaraiH // 3 // rAtrezcaturyu yAmeSu, dRSTaH | svapnaH phalapradaH / mAsIdazabhiH SaDbhi-stribhirekena ca kramAt // 4 // nizAntyapaTikAyugme, dazAhAtphalati dhruvam / |dRSTaH sUryodaye khanaH, sadyaH phalati nizcalam // 5 // mAlAkhano'hni dRSTazca, tathAdhivyAdhisambhavaH / malamUtrAdipI DotthaH, khapnaH sarvo nirarthakaH // 6 // dharmarataH samadhAtu-ryaH sthiracitto jitendriyaH sdyH| prAyastasya prArthita-martha lakhanaH prasAdhayati ||7||n zrAvyaH kukhapno, gurvAdestaditaraH punaH zrAvyaH / yogyazrAvyAbhAve, gorapi karNe pravizya || vadet // 8 // iSTaM dRSTvA khapnaM, na supyate nApyate phalaM tasya / neyA nizApi sudhiyA, jinraajstvnsNstvtH||9|| khamamaniSTaM dRSTvA, supyAt punarapi nizAmavApyApi / naitatkathyaM kathamapi, keSAMcitphalati na sa tasmAt // 10 // pUrvamaniSTaM dRSTvA, svapnaM yaH prekSate zubhaM pazcAt / sa tu phaladastasya bhavet, draSTavyaM tadvadiSTe'pi // 11 // khapne mAnava- // 68 // mRgapati-turaGgamAtavRSabhasurabhIbhiH / yuktaM rathamArUDho, yo gacchati bhUpatiH sa mavet // 12 // apahAro hayavAraNayAnAsanasadananivasanAdInAm / nRpazaGkAzokakaro, bandhuvirodhArthahAnikaraH // 13 // yaH sUryAcandramaso-bimba
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ asate samagramapi puruSaH / kalayati dIno'pi mahIM, sasuvarNA sArNavA niyatam // 14 // haraNaM praharaNabhUSaNa-maNimauktikakanakarUpyakupyAnAm / dhanamAnamlAnikara, dAruNamaraNAvahaM bahuzaH // 15 // ArUDhaH zubhramibhaM, nadItaTe zAlibhojanaM kurute / mujhe bhUmImakhilAM, sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAryAyA haraNe, vasunAzaH paribhave ca saklezaH / gotrastrINAM tu nRNAM, jAyate bandhuvadhabandhau // 17 // zubhreNa dakSiNayAM, yaH phaNinA dazyate nijabhujAyAm / AsAdayati sahasra, kanakasya sa paJcarAtreNa // 18 // jAyeta yasya haraNaM, nijazayanopAnahAM punaH| khanne / tasya mriyate dayitA, niviDA khazarIrapIDApi // 19 // yo mAnuSasya mastaka-caraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute / rAjyaM kanakasahasra, tadarddhamApnotyasau kramazaH // 20 // dvAraparighasya zayana-prejolanapAdukAniketAnAm / bhajanamapi yaH pazyati, tasyApi kalatranAzaH syAt // 21 // kamalAkararatnAkara-jalasampUrNApagAH suhRnmaraNam / yaH pazyati labhate'sA-vanimittaM vittamativipulam // 22 // atitaptaM pAnIyaM, sagomayaM gaDulamauSadhena yutam / sAyaH pibati so'pi niyataM, mriyate'tIsArarogeNa // 23 // devasya pratimAyA, yAtrAstrapanopahArapUjAdIn / yo vida-15 dhAti khame, tasya bhavetsarvato vRddhiH||24|| khapne hRdayasarayAM, yasya prAdurbhavanti panAni / kuSTavinaSTazarIro, yama-14 vasatiM yAti sa tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM khapne, yo vindati vIkSyate yazastasya / tasyAbhyavaharaNaM vA, kSIrAnenaiva saha zastam // 26 // hasane zocanamacirAt , pravartate narttane'pi vadhabandhAH / paThane kalahazca nRNA-metat prAjJena |vijJeyam / / 27 // kRSNaM kRtsnamazastaM, muktvA govAjirAjagajadevAn / sakalaM zuklaM ca zubhaM, tyaktvA kasalavaNA CONSORESEAR ka. 456-51
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 69 // ASSASSIA dIn // 28 // dRSTAH khannA ye khaM, prati te'tra zubhAzubhA nRNAm / khasya ye pratyaparaM, tasya jJeyAste svasya no kiJcit / kiraNa laa|| 29 // duHkhapne devagurUn, pUjayati karoti zaktitazca tpH| satataM dharmaratAnAM, duHkhapno bhavati sukhmH||30|| tathA Agamo'pi yathA-"itthI vA puriso vA suviNaMte egaM mahaMtaM khIrakuMbhaM vA, (dadhikuMbhaM vA,) ghayakuMbha | vA, mahukuMbhaM vA, pAsamANe pAsai uppADemANe uppADei, uppADiyamiti appANaM mannai, takkhaNameva bujjhai, teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai, jAva aMtaM karei / itthI vA puriso vA suviNaMte egaM hiraNNarAsiM vA, suvaNNarAsiM vA, rayaNarAsiM vA, vayararAsiM vA, pAsamANe pAsai, durUhamANe durUhai durUDhamiti appANaM mannai, takkhaNameva bujjhai, teNeva bhavaggahaNaNaM jAva aMtaM karei / itthI vA purisovA mahaMtaM rayayarAsiM vA, taTharAsivA, taMbarAsiM vA, sIsagarAsiM vA, pAsamANe pAsai, durUhamANe durUhai, durUDhaM appANaM mannai,takkhaNameva bujjhai, ducceNaM bhavaggahaNaNaM sijjhAi bujjhai, jAva aMtaM kareha / itthI vA puriso vA jAva suviNaMte egaM mahaMtabhavaNaM sabarayaNAmayaM pAsamANe pAsai, aNupavisamANe aNupavisai, aNupaviDhe appANaM mannai, takSaNameva bujjhai, teNeya bhavaggahaNeNaM aMtaM karei" // 72 // evaM khalu devANuppiyA ! amhaM sumiNasatthe bAyAlIsaM sumiNA, tIsaM mahAsumiNA, bAvariM // 69 // sabasumiNA diTTA / tattha NaM devANuppiyA! arahatamAyaro vA, cakkavaTimAyaro vA, arahaMtaMsi vA, cakkaharaMsi vA, ganbhaM 400 vakkamamANaMsi eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ime cauisa mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhati // 73 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - evaM khalvityAditaH paDibujjhati iti paryantam, tatra sumiNa tti sAmAnyaphalA mahAsumiNa ci mahAphalAH garbha vyutkrAmati pravizati satItyarthaH, garbhe vA vyutkrAmati utpadyamAne // 73 // taM jahA - 'gayavasaha' gAhA // 74 // vyAkhyA - taM jahetyAdito gAhA ityantaM subodham // 74 // vAsudevamAyaro vA vAsudevaMsi ganbhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasanhaM mahAsumiNANaM annayare satta mahAsumiNe pAsittA NaM paDibujjhati // 75 // vyAkhyA-vAsudevetyAditaH paDibujjhati iti yAvat sukhAvabodham // 75 // baladevamAyaro vA baladevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasanhaM mahAsumiNANaM annayare cattAri mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhati // 76 // vyAkhyA - baladevetyAdito bujjhati iti yAvat subodham // 76 // maMDaliyamAyaro vA maMDaliyaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM cauddasanhaM mahAsumiNANaM annayaraM evaM mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujjhati // 77 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 // 70 // vyAkhyA-maMDaliyetyAdito bujhaMti iti paryantaM suvodham // 77 // ime ya NaM devANuppiyA ! tisalAe khattiANIe cauddasa mahAsumiNA diTThA / taM urAlA NaM devANuppiyA ! tisalAe khattiyANIe sumiNA diTTA, jAva maMgallakAragA NaM devANuppiyA ! tisalAe khattiyANIe sumiNA diTThA, taMjahA-atthalAbho devANuppiyA ! bhogalAbho devANuppiyA ! puttalAbho devANuppiyA ! sukhalAbho devANuppiyA ! rajalAbho devANuppiyA ! evaM khalu devANuppiyA ! tisalA khattiANI navanhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM addhaTramANaM rAiMdiyANaM viikkaMtANaM tumheM kulakeuM, kuladIvaM, kulapavayaM, kulavaDiMsayaM, kulatilayaM, kulakittikara, kulavittikara, kuladiNayaraM, kulAdhAra, kulanaMdikara, kulajasakara, kulapAyavaM, kulataMtusaMtANavivaddhaNakaraM, sukumAlapANipAyaM, ahINapaDipunnapaMciMdiyasarIraM, lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM, mANummANa pamANapaDipunnasujAyasavaMgasuMdaraMgaM, sasisomAkAraM, kaMtaM piyadaMsaNaM, suruvaM, dArayaM payAhisi // 78 // // 70 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-ime ya NaM ityAditaH payAhisi iti paryantam, tatra ime ya NaM devAnupriya ! trizalayA kSatriyANyA catuddeza mahAkhAnA dRSTA ityAdi prAgvat // 78 // se vi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovaNagamaNuppatte sUre vIre viikate vicchinnavipulavalavAhaNe cAuraMtacakkavaTTI rajjavaI rAyA bhavissai / jiNe vA telukanAyage dhammavaracAuraMtacakkavahI // 79 // vyAkhyA se vi ya NaM ityAditaH cakkavaTTI iti paryantam , tatra jino vA trailokyanAyako dharmavaracAturaMtacakravatI / tatra catuIzAnAmapi khapnAnAM pRthak phalaM tvevaM-catuIntadantidarzanAcaturkI dharmopadeSTA bhaviSyati 1, vRSabhadarza-14 *nAt bharatakSetre bodhibIjaM vApayiSyati 2, siMhadarzanAt madanAdidurgajabhajyamAnaM bhavyavanaM rakSiSyati 3, lakSmIdarza nAdvArSikadAnaM dattvA tIrthaGkaralakSmIbhoktA bhaviSyati 4, dAmadarzanAt tribhuvanasya mastakadhAryo bhaviSyati 5, candradarzanAt kuvalaye mudaM dAsyati 6, sUryadarzanAt bhAmaNDalavibhUSito bhaviSyati 7, dhvajadarzanAt dharmadhvajazriyA vibhUpito bhaviSyati 8, kalazadarzanAt dharmaprAsAdazikharasthitiM kariSyati 9, padmasarodarzanAt surasaJcAritavarNasarojeSu sthApitakramo bhaviSyati 10, ratnAkaradarzanAt kevalAlokaratnasthAnaM bhaviSyati 11, vimAnadarzanAdanuttarasuraparyantavai
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 71 // mAnikadevAnAmArAdhyo bhaviSyati 12, ratnarAzidarzanAt ratnaprAkAramaNDito bhaviSyati 13, nimAmidarzanAt || kiraNAva0 bhavyAtmakalyANazuddhikArako bhaviSyati 14, iti / sAmudAyikaphalaM tu caturdazasvapnanirIkSaNAcaturdazarajvAtmakalokAprasthAyI bhaviSyatIti // 79 // taM urAlA NaM devANuppiyA ! tisalAe khattiyANIe sumiNA diTTA, jAva AruggatuTTidIhAukallANamaMgallakAragA NaM devANuppiyA ! tisalAe khattiyANIe sumiNA diTTA // 8 // vyAkhyA-taM urAlA NamityAditaH sumiNA dikheti yAvat prAgvat // 8 // tae NaM siddhatthe rAyA tesiM suviNalakkhaNapADhagANaM aMtie eyamaDheM soccA nisamma haTatuTa jAva hiyae karayala jAva te suviNalakkhaNapADhae evaM vayAsI // 81 // vyAkhyA-tae NamityAdita evaM vayAsIti yAvat prAgvat // 81 // evameyaM devANuppiyA! tahameyaM de0 avitahameyaM de. icchiyameyaM de0 paDicchiyameyaM de0 icchiyapaDicchiyameyaM de0 sacce NaM esamaTe se jaheyaM tubbhe vayaha ttikahu te sumiNe samma paDi // 71 // cchai paDicchittA te suviNalakkhaNapADhae viuleNaM asaNeNaM pupphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ s sammANei sakkAritA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalai dalaittA paDivisajei // 82 // vyAkhyA- evameyamityAditaH paDivisajjeva tti yAvat, tatra tAn khapnalakSaNapAThakAn vipulenAzanena - zAlyAdinA puSpANi - agrathitAni gandhA - vAsA mAlyAni - prathitapuSpANi alaGkAro - mukuTAdisteSAM samAhAradvandvaH, satkArayati - pravaravastrAdinA sanmAnayati - tathAvidhavacanAdipratipattyA jIvikocitaM - AjanmanirvAhayogyaM prItidAnaM dattvA prativisarjayati rAjeti // 82 // taNaM se siddhatthe khattie sIhAsaNAo abbhuTThei abbhuTTittA jeNeva tisalA khattiyANI javaNiyaMtariyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tisalaM khattiyANiM evaM vayAsI // 83 // vyAkhyA - tae NamityAdita evaM vyAsIti yAvat prAgvat // 83 // evaM khalu devANuppie! suviNasatyaMsi bAyAlIsaM sumiNA tIsaM mahAsumiNA jAva egaM mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibujjhati // 84 // vyAkhyA - evaM khalvityAdito bujjhatIti yAvat prAgvat // 84 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva 72 // ime aNaM tume devANuppie ! cauddasa mahAsumiNA diTThA, taM urAlANaM tume jAva jiNe vA / telukkanAyage dhammavaracAuraMtacakkavaTTI // 85 // vyAkhyA-ime a NamityAditazcakkavaTTIti prAgvat // 85 // taeNaM sA tisalA eyamaDhe soccA nisamma haTTatuTTa jAva hayahiyayA karayala jAva te sumiNe samma paDicchai paDicchittA // 86 // vyAkhyA-taeNaM setyAditaH paDicchitteti yAvat prAgvat // 86 // siddhattheNaM rannA abbhaNunnAyA samANI nANAmaNirayaNabhatticittAo bhadAsaNAo abbhuTei. abbhuTTittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNeva sae bhavaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sayaM bhavaNaM aNuppaviTThA // 87 // vyAkhyA-siddhatyeNamityAdito'Nuppavidveti paryantaM prAgvat // 87 // jappabhiI ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre taMsi rAyakulaMsi sAharie tappabhiI ca NaM bahave dhesamaNakuMDadhAriNo tiriyajaMbhagA devA sakkavayaNeNaM se jAI imAiM purA porANAI mahAnihA // 72 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAI bhavaMti taM jahA pahINasAmiyAiM, pahINaseuyAI, pahINagottAgArAiM, ucchinnasAmiyAI ucchinnaseuyAiM, ucchinnagottAgArAI, gAmAgaranagarakheDakabbaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNAsamasaM. bAhasaMnivesesu, siMghADaesu vA, tiesu vA, caukkesu vA, caccaresu vA, caummuhesu vA, mahApahesu vA, gAmaTThANesu vA, nagaraTANesu vA, gAmaniddhamaNesu vA, nagaraniddhamaNesu vA, AvaNesu vA, devakulesu vA, sabhAsu vA, pavAsu vA, ArAmesu vA, ujANesu vA, vaNesu vA, vaNasaMDesu vA, susANasunnAgAragirikaMdarasaMtiselovaTANabhavaNagihesu . vA, saMnikhittAI ci. TuMti tAI siddhattharAyabhavaNaMsi sAharaMti // 88 // vyAkhyA-jappamidaM ca NamityAditaH sAharaMti ti paryantam, tatra vesamaNakuMDadhAriNo tti vaizramaNasya kuMDaM-A-15 yattatAM dhArayanti ye te tathA tiryaglokavAsino jRmbhakA devAstiryagz2ambhakAH, sakkavayaNeNaM ti zakravacanena zakreNa vaizramaNa AdiSTastena caite ityarthaH, se ityathazabdArthe purA-pUrva pratiSThitatvena purANAni-cirantanAni purApurANAni mahAnidhAnAni-bhUmigatasahasrAdisaGkhadheyA dravyasaJcayAH / prahINa:- svalpIbhUtaH svAmI yeSAM tAni prahINasvAmikAni, prahINA-alpIbhUtAH sektAraH-secakAH dhanakSesAro yeSAM tAni prahINasektRkAni, prahINasetukAni
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 73 // 555555557555 vA setuH-mArgaH, prahINaM-viralIbhUtamAnuSaM gotrAgAraM yeSAM gotraM-dhanasvAmino'nvayaH agAraM-gRhaM, evamucchinno-nissacAkIbhUtaH svAmI yeSAmityAdi prAgvat , gAmAgAretyAdi karAdigamyA prAmAra, akarA-lohAdyutpattimamayaH,51 niteSu karo'stIti nakarANi, kheTAni-dhUlIprAkAropetAni, karbaTAni-kunagarANi, maDambAni-sarvato'yojanAla parato'vasthitagrAmANi, droNamukhAni-yatra jalasthalapathAvubhAvapistaH, pattanAni yeSu jalasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezaH, AzramAH, tIrthasthAnAni munisthAnAni vA, saMbAhAH-samabhUmau kRSi kavA yeU durmabhUmibu dhAnyAni kRSIvalAH saMvahanti rakSArtha, sannivezA:-sArthakaTakAdestato dvandvasteSu / zRGgATaka-sidghATakAkhyaM phalaM tadAkAraM trikoNasthAnaM, trika-yatra rathyAtrayaM milati, catuSka-yatrarathyAcatuSkamIlakaH, catvaraM-bahurathyA''pAtasthAnaM, caturmukhaMcatudvAraM devakulAdi, mahApatho-rAjamArgaH, grAmasthAnAni-grAmapurAtananivAsabhUmayaH, nagarasthAnAni-nagarasoDU|sitabhuvaH, grAmanirddhamanAni-grAmajalanirgamAH khAlamiti prasiddhA, evaM nagaranirdhamanAni, ApaNA-nahAH, devakulAni-yakSAdyAyatanAni, samA-janopavezasthAnAni, prapAsu-pAnIyazAlAsu, ArAmA:-kadalyAdipraticchannAni yAni 8 strIyutapuMsAM krIDAsthAnAni, udyAnAni-puSpaphalopetavRkSazobhitAni utsavAdI bahujanabhogyAni udyAnikAsthAnAni ityarthaH, vanAni-ekajAtIyavRkSANi, vanakhaNDAni-anekajAtyuttamavRkSANi, zmazAnaM zUnyAgAraM girikandarA ca pratItA, zAntigRhAH-zAntikarmasthAnAni, kvacitsandhi iti pAThastatra sandhirAI-mityorantarAla pacchanasthAnaM, zailagRha-parvatamutkIrya yatkRtaM, upasthAnagRhaM-AsthAnamaNDapaH, bhavanagRhA:-kuTumkvisanasthAnAni, tataH // 73 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ SA-%A4% zmazAnAdInA dvandvaH / saMnikhittAI ti sampamikSiptAni, kvacit sannihiAI guttAI ciTuMti pAThastatra sannihitAni-samyagnidhAnIkRtAni guptAni-pidhAnAdyanekopAyaiH sAharaMti tti pravezayanti-nikSepayanti, kvApi ghosesu 2 pAThastatra ghoSA-gokulAni // 88 // / jaM syaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre nAyakulaMsi sAharie taM rayaNiM ca pAM nAya. BI kulaM hiraNNeNaM vadvitthA, suvaNNeNaM vavitthA, dhaNeNaM dhanneNaM rajeNaM raTeNaM baleNaM vAhaNeNaM II koseNaM kuTThAgAreNaM pureNaM aMteDareNaM jaNavaeNaM jasavAeNaM vahvisthA, vipuladhaNakaNArayaNama.. hai NimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAIeNaM saMtasArasAvaijeNaM pIisakkArasamudaeNaM, / / aIva aIva abhivar3itthA, taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiUNaM ayameyA rUbe abbhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajitthA // 89 // vyAkhyA-jarayaNi ca NamityAditaH saMkappe samuppajjittha ci paryantam , tatra hiraNeNamityAdi hiraNyaM-rUpyama ghaTitasvarNamityanye, suvarNa ghaTitaM, dhanaM-gaNima 1 dharima 2 meya3 paricchedya bhedAcaturddhA, tathA soktam-"maNimaM jAiphalapuppha-phalAI 1 dharimaM tu kuMkumaguDAI 2 / mijaM coppaDaloNAI 3, rayaNavatthAI pariccheja 4 // 1 // " ARIES
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 74 // SASS- Potr dhAnyaM caturvizatidhA-"dhannAI cauvIsaM, jaba 1 gohuma 2 sAli 3 vIhi 4 saTThIA 5 / kuhava 6 aNuoM 7 kaMgU, laya 9 tila 1. bhUgga 11 mAsA ya 12 // 1 // ayasi 13 harimaMtha 14 tiu~DA 15, nipphAve 16 sili~dai 17 rAyamAMsA ya 18 / ucchU 19 masUra 20 tuvarI 21, kulattha 22 taha dhannaya 23 kalAyo 24 // 2 // " rAjyaM-saptAhaM,rASTra-dezaH, balaM-caturaMgaM, vAhanaM-besarAdi, kozo-bhANDAgAraM, koSThAgAraM-dhAnyagRhaM, purAntaHpure pratIte, janapado-lokaH, jasavAeNaM ti yazovAdaH-sAdhuvAdaH, punarvipuladhanaM gavAdi, kanakaM-ghaTitAghaTitarUpaM dvadhA'pi, 3 ratnAni-karketanAdIni, maNayaH-candrakAntAyAH, mauktikAni-zuktyAkAzAdiprabhavANi, zaGkhA-dakSiNAvartAH, zilArAjapaTTAdikAH, pravAlAni-vidrumAH, raktaravAni-padmarAgAH, AdizabdAdvastrakambalAdiparigrahaH tatastena, etena kimuktaM bhavatItyAha-sadvidyamAnaM na punarindrajAlAdAvivAvAstavaM yat sArakhApateyaM-pradhAnadravyaM tena, prItiH-mAnasI khecchA satkAro-vastrAdibhirjanakRtastato dvandvaH / zeSa sugamam // 89 // jappabhiiM ca NaM amhaM esa dArae kucchiMsi gambhattAe vakte tappabhiI ca NaM amhe hiraNeNaM vahAmo suvaNNeNaM vahAmo dhaNeNaM jAva saMtasArasAvaijeNaM pIisakkAreNaM aIva aIva erontRRRR // 79 // OMOM 1 SaSTikaH-sAThI / 2 yugaMdharI-juvAra / 3 rAlakaH- lAMga / 4 conkaH cINo / 5 niSpAvaH-cAla / 6 raajmudrH-mtth| 7 cvlH-colaa| 8 brbttiibNttii|9 kalAyaH-baTANA /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 945445455AS++ abhivahAmo taM jayA NaM amhaM esa dArae jAe bhavissai tayA NaM amhe eyassa dAragassa eyANurUvaM guNNaM guNanipphannaM nAmadhija karissAmo vaddhamANu tti // 9 // .. vyAkhyA-jappamiiMca NamityAdito vaddhamANu tti paryantam / tatra guNNaM ti guNebhya AgataM gauNaM,gauNazabdo'prAdhA-1 nye'pyastItyAha-guNaniSpannaM-pradhAnaM, nAmaiva nAmadheyam // 90 // | taNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mAuaNukaMpaNaTAe niccale nipphaMde nirayaNe allINapallINagutte yAvi hotthA // 91 // vyAkhyA-taeNaM samaNe ityAdito hottheti yAvat , tatra mAturanukampanArtha kRpayA, mAtari vA'nukampA-bhaktista |darya mayi parispandamAne mA mAtuH kaSTaM bhUyAditi, mAtari vA bhaktiranyeSAM vidheyatayA darzitA bhavatviti / nizcalaH calanAbhAvAt , niSpaMdaH kiMcicalanasyApyabhAvAd, ata eva nirejano-niSkampaH, ata eva A ISallIno-agasaMyamanAt, prakarSaNa lInaH-upAGgasaMyamanAt, ata eva guptaH-parispandanAbhAvAt , atra kaverutprekSA-" ekAntaM kimu| | moharAjavijaye matraM prakurvanniva, dhyAnaM kiJcidagocaraM viracayatyekaH parabrahmaNe / kiM kalyANarasaM prasAdhayati vA devo vilupyAtmakaM, rUpaM kAmavinigrahAya jananI kakSAvasau vaH zriye // 1 // " tato vizeSaNakarmadhArayaH, cApIti samuccaye // 91 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAra kalpasUtra0 taeNaM tIse tisalAe khattiyANIe ayameyArUve jAva saMkappe samuppajitthA / haDe me se // 7 // gambhe ? maDe me se ganbhe ? cue me se gambhe ? galie me se ganbhe ? esa me ganbhe puTviM eyai, iyANi no eyai tikaDe ohayamaNasaMkappA ciMtAsogasAgaraM saMpaviTThA karayalapalhatthamuhI aTTajjhANovagayA bhUmIgayadiTTiyA jhiyAyai, te piya sichattharAyavarabhavaNaM uvarayamuiMgataMtItalatAlanADaijajaNamaNujaM dINavimaNaM viharai // 92 // vyAkhyA-saeNaM sIse ityAdito piharai ti yAvat, tatra haDe ityAdi, hRto mama sa garbhaH kenacidevAdinA ?, sRtaH / kAladharma prAptaH 1, vyutaH- sa jIvapudgalapiNDatAlakSaNAt paryAyAt paribhraSTaH 1, galito-dravatAmApadya kSaritaH 1, caturvapi padeSu kAkA vikalpapratipattiH, ejatti-kampate, ohayetyAdi upahataH-kAluSyakalito manaHsaGkalpo yasyAH, cintayA-garbhaharaNAdidhyAnena yaH zokaH sa eva sAgaraH tatra sampraviSTA, karatale paryastaM nivezitaM mukhaM yayA, |ArtadhyAnopagatA, bhUmigataraSTikA-bhUmisammukhameva kiMkartavyajaDatayA vIkSyamANA dhyAyati / tathA hisatyamidaM yadi bhavitA, madIyagarbhasya kathamapIha tadA / niHpuNyakamavikAnAmavadhiriti khyAtimatsamavam // 1 // yadvA cintAratnaM, nahi nandati bhAgyahInajanasadane / nApi ca ratnanidhAnaM, durgatagRhasaMgatIbhavati // 2 // kalpatarukAmarubhUmI, na prAdurbhavati bhUmyabhAgyavazAt / na hi niHpuNyapipAsita-bhUNAM pIyUSapAnamapi ||3||haa ghiga dhim || 54545555SHE // 75 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 deSaM prati, kiM cakre tena satatavakreNa / yanmanmanorathataru- rmUlAdummUlito'nena // 3 // Adatte dattvA'pi ca, locanayugalaM kalaGkavikalamalaM / datvA punaruddAlita-madhamenAnena nidhiratnam // 5 // Aropya meruzikharaM, prapAtitA pA pinAmunAhamiyam / pariveSyApyAkRSTaM bhojanabhAjanamalajbena // 6 // yadvA mayA'parAddhaM bhavAntare'smin bhave'pi bhavataH kiM 1 / yasmAdevaM kurSa- zucitAnucitaM na cintayasi // 7 // atha kiM kurve kva ca dhA, gacchAmi vadAmi kasya vA purataH 1 / durdaivena ca dagdhA, jagdhA mugdhA'dhamena punaH // 8 // kiM rAjyenApyamunA 1, kiM vA kRtrimasukhairviSayajanyaiH 1 / kiM vA dukUlazayyA-zayanodbhavazarmahamryeNa 1 // 9 // gajavRSabhAdikhamaiH sUcitamucitaM sacitrajagadam / tribhuvanajanAsapalaM, binA janA''nanditaratnam // 10 // yugmam // tadare ! daivata ! kisupa-sthito'si duHkhAnigahamadahanAya / bhavato'parAdhavidhurAM kiM mAM pratidharasi vairidhurAm ? // 11 // dhik saMsAramasAraM dhik paryantAsukhAbhimukhaviSayAn / madhuli sakhaGgadhArA - lehanatulitAnaho lalitAn // 12 // yadvA mayakA kiJcintathAvidhaM duSkRtaM kRtaM karma / pUrvabhave yadRSibhiH proktamidaM dharmazAkheSu // 13 // pasupakkhimANusANaM, bAle jo vi hu vioyae pAvo / so aNavacco jAyada, aha jAya to viSajjijjA // 14 // tatpar3akA mayA kiM 1, tyaktA vA tyAjitA adhamabuddhavA / laghuvatsAnAM mAtrA, samaM viyogaH kRtaH kiM vA 1 // 15 // teSAM dugdhApAyo 'kAri nayA kArito'thamA loke / kiM vA sabAlakoM dura-bilAni jalapUritAni mayA 1 // 16 // kiM kITikAdinagarA- yuSNajalaplAvitAni dharmadhiyA / kiMvA kAkANDAni ca dharmakRte sphoTitAni mayA 1 // 17 // kiM vA sANDazizUnyapi, tannIDAni prapAtitAni
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM kalpasUtra0 // 76 // *%-5555 | bhuvi pikazukakukaTakAde-liviyogo'thavA vihitH||18|| kiMvA bAlakahatyA-'kAri sapatnIsutAyupari duSTam / cintitamacintyamapi vA, kRtAni kiM kArmaNAdIni // 19 // kiMvA garbhastambhana-zAtanapAtanamukhaM mayA cakre / tanmatrabheSajAnyapi, kiM vA mayakA prayuktAni // 20 // athavA'nyadvA mayakA, kimapi mahApAtakaM kRtaM / karma / sacchIlakhaNDanAdhaM, yadidaM tahate na sambhavati // 21 // yataH-kuraMDaraMDattaNadubbhagAI, vaMjjhattaniMdUvisakanna-18 | gAI / jammaMtare khaMDiasIlabhAvA, nAUNa kujA daDhasIlabhAvaM // 22 // durdaivata ! re nighRNa !, niSkaruNAkAryasajA | nirlj!| vigatAgasi mayi tatti, niSkAraNavairitAM vahasi // 23 // athavAlamanRtadevo-palambhanarevamunmanA | devI / dRSTA ziSTena sakhI-janena tatkAraNaM pRSTA // 24 ||provaac sAkSulocana-racanA niHzvAsakalitavacanena / kiM mandabhAgadheyA, vadAmi yajjIvitaM me'gAt // 25 // sakhyo jaguratha re sakhi!, zAntamamaGgalamazeSamanyadiha / garbhasya te'sti kuzalaM, na veti vada kovide sapadi // 26 // sA proce garbhasya ca, kuzale kimakuzalamasti me skhyH| ityAdhuktvA mUrchA-mApanA patati bhUpIThe // 27 // zItalavAtaprabhRtibhi-rupacAraibahutaraiH sakhIbhiH sA / samprApitacaitanyo-ttiSThati vilapati ca punarevam // 28 // gurue aNorapAre, rayaNanihANe asAyare patto / chiddaSaDo na | bharijai tA kiM doso jalanihissa? // 29 // patte vasaMtamAse, riddhiM pAvei sayalavaNarAI / janna karIre pattaM, tA kiM doso vasaMtassa? // 30 // uttaMgo saralatarU, bahuphalabhAreNa namiasavvaMgo / kujo phalaM na pAvai, tA kiM| | doso taruvarassa? // 31 // samIhitaM yanna labhAmahe vayaM, prabho! na doSastava karmaNo mama / divA'pyuluko yadi SAMACROSAGAR // 76 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ SECSISLA HAME%E5%ACANCERCORCH nAvalokate, tadA sa doSaH kathamaMzumAlinaH // 32 // atha mama maraNaM zaraNaM, kiM karaNaM viphalajIvitavyena / tacchrutvA vilalApa ca, sakhyAdikasakalaparivAraH // 33 // yatkiM cakre'smAkaM, khAminyA devatena durmtinaa| hA! kuladevyaH ka gatA, yadudAsInAH sthitA yUyam // 34 // ityAdikaM prabhUtaM, tathai(dai)va kila kArayanti kulavRddhAH / zAntikapauSTikamatro-payAcitAdIni kRtyAni // 35 // pRcchanti ca daivajJAn , niSedhayantyapi ca nATakAdIni / atigADhazabdaviracita-vacanAni nivArayantyapi ca // 36 // rAjA'pi lokakalitaH, zokAkulito'janiSTa ziSTamatiH / kiM kartavyatvena ca, mUDhatvaM matriNaH prApuH // 37 // ityevaM sati taMpi siddhattharAyavarabhaNaM ti tadapi siddhArtharAjavarabhavanaM uparataM nivRttaM mRdaGgatatrItalatAlaiH prAgvyAkhyAtainArTakIya-rnATakahitairjanaH-pAtraH maNujati bhAvatApradhAnatvAnnirdezasya manojJatvaM-cArutA yasmAt , athavA uparatamRdaGgatatrItalatAlanATakIyajanaM aNujaM ti anUrjamanojaskaM vA ata eva dInavimanaska viharati-Aste // 92 // taeNaM se samaNe bhagavaM mahAvIremAUe ayameyArUvaM abbhatthiyaM patthiyaM maNogayaM saMkappaM samuppannaM viyANittA egadeseNaM eyai taeNaM sA tisalA khattiyANI haTatuTThajAva hayahiayA evaM vayAsI // 93 // vyAkhyA-taeNaM se ityAdita evaM vayAsIti yAvat, tatra taM tathAvidhaM pUrvoditaMvyatikaramavadhinA'vadhArya bhagavAn MSALA- CANCE ka0
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 77 // CARSANEER cintayati-"kiM kurmaH kasya vA brUmo,' mohassa gatirIzI / duSerdhAtorivAsmAkaM, doSaniSpattaye guNaH // 1 // pramodAya kRto'pyAsI-dayaM khedAya me guNaH / nAlikerAmbhasi nyastaH, karpUro mRtaye yathA // 2 // " iti saJcinya |zrIvIraH ekadezenAGgulyAdinA ejati, etacca yadbhagavatA mAturanukampAyai kRtamapi tasyA evAdhRtitayA paryaNaMsIt , tattvAgAmini kAle kAlasyaiva doSAd guNo'pi vaiguNyAya kalpsyate iti sUcanArthamiti vRddhAH / tataH khagarbhasya kuzalamavadhArya saharSA trizalA evamavAdIt // 93 // no khalu me gabbhe haDe, jAva no galie, me gambhe puTviM no eyai, iyANi eyai, ttikaTu haTTatuTTha jAva hayahiyayA evaM vA viharai, taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre gabbhatthe ceva imeyArUvaM abhiggahaM abhiginhai no khalu me kappai ammApiUhiM jIvaMtehiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae // 94 // vyAkhyA-no khalvityAditaH pavvaittae tti paryantam, tatra-"prolasitanayanayugalA, smerakapolA praphullamukhakamalA / vijJAtagarbhakuzalA, romAJcitakaJcakA trizalA // 1 // provAca madhuravAcA, garbhe me vidyate'tha kalyANam / hA! ghigmayakA'nucitaM, cintitamatimohamatikatayA // 2 // santyatha mama bhAgyAni, tribhuvanamAnyA tathA ca dhanyA'ham / / zlAghyaM ca jIvitaM me, kRtArthatAmApa me janma // 3 // zrIjinapadAH praseduH, kRtAH prasAdAzca gotrdeviimiH| // 77 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalito janmAvadhyA - rAdhitajinadharmma kalpataruH // 4 // ityAdi mahAharSita - devImAlokya vRddhalalanAnAm / jaya jaya nandetyAdyA- ziSaH pravRttA mukhakajebhyaH // 5 // kalayA pravarttitAnyapiM, kulalalanAbhizca lalitadhavalAni / uttambhitAH patAkA, muktAnAM svastikA nyastAH // 6 // aSTAvaSTau maGgala - kAni samAlekhitAni sarvatra / satpaJcavarNapuSpa - prakaraH parito bhuvi vikIrNaH // 7 // karpUrAgurucandana- parimalanikaraH kRtazca sarvatra / baddhAni toraNAnyapi, sukuGkumasya cchaTA dattAH // 8 // sthAne sthAne maGgala dhavalAtodyAni gItanRtyAni / rAjabhavanaM caturbhirvarNaiH saGkIrNamapi jajJe // 9 // varddhApanA''gatAbhiH, suvarNakoTIbhirapi ca sampUrNam / haTTazreNiSu zobhAH, prayojitA jinagRhe pUjA // 10 // vandijanamocanAni ca racitAnyudghoSito'pyamArivaH / saGghasyAnaghabhakti-vyaktIcakre vividhavidhinA // 11 // sampannA dAnena ca, rAjanarAH kalpatarava iva navyAH / aizvaryeNa ca rAjA, surarAja ivAtra saajJe // 12 // divyA''bharaNavibhUtyA, suraloka ivAtra sakalaloko'pi / kiM bahunA sarveSAM paramA''nandazca sampannaH // 13 // " iti / "AstanyapAnAjjananI pazUnA-mAdAralAbhAcca narAdhamAnAm / AgehakRtyAcca hi madhyamAnA- mAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 1 // " iti / ganbhatthe ceva tti pakSAdhikamAsapaTTe vyatikrAnta ityarthaH uktaJca - "tihi~ nANehi~ samaggo, devItisalAi so u kucchisi / aha vasaha sanniganbhe, chammAse addhamAsaM ca // 1 // aha sattamaMmi mAse, ganbhattho | ceva abhiggahaM ginhe / nAhaM samaNo hohaM, ammApiyarammi jIvaMte // 2 // " iti // 94 // taNaM sA tisalA khattiyANI pahAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA jAva -
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 kalpasUtra kiraNAva // 78 // 43-315233 savvAlaMkAravimUsiyA taM gambhaM nAisIehiM nAiuNhehiM nAitittehiM nAikaDuehi nAikasAehiM nAiaMbilehiM nAimahurehiM nAiniddhehiM nAilukkhehiM nAiullehiM nAisukkehiM savvanubhayamANasuhehiM bhoyaNacchAyaNagaMdhamallehiM vavagayarogasogamohabhayaparissamA sA jaM tassa gabbhassa hiaM miyaM patthaM gabbhaposaNaM taM dese ya kAle ya AhAramAhAremANI vicittamauehiM sayaNAsaNehiM pairikasuhAe maNANukUlAe vihArabhUmIe pasatthadohalA saMpuNNadohalA sammANiyadohalA avimANiyadohalA vucchinnadohalA vavaNIyadohalA suhaM suheNaM Asai sayai ciTThai nisIyai tuyahai viharai suhaM suheNaM taM ganbhaM parivahai // 95 // vyAkhyA-taeNaM sA ityAditaH parivahai ti yAvat, tatra nAisIehi ityAdi zItAdiSu hi kAnicidvAtikAni kAnicitpattikAni kAnicit zleSmakArINi ca syuH, uktaM ca vAgbhaTe-"vAtalaiza bhaved garbhaH, kubjA&dhajaDavAmanaH / pittalaiH khalatiH piGga-citrI pANDaH kphaatmbhiH|| 1 // " iti / tathA "atilavarNa netraharaM, atizItaM mArutaM prakopayati / atyuSNaM harati balaM, atikAmaM jIvitaM harati // 1 // vAsu lavaNamamRtaM, zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmalakaraso, ghRtaM vasante guDazcAnte // 2 // sarve buddhipradA gIlyAH , sarve kSArA mlaaphaaH| kapAyA rajakAH sarve, sarve AmlA vipopamAH // 3 // " tathA-grAmyadharma 1 yAna 2 vAhanA 3 dhvaga // 78 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4+4+4+4+4 hai mana 4 praskhalana 5 prapatana 6 prapIDana 7 pradhAvanA 8mighAta 9 vipamaMzayana 10 viSamAsano 11 pavAsa 12 vega 13 vidhAtA 14 tirukSA 15 tikaTu 16 titiktA 17 timojanA 18 tirAgA 19 tizokA 20 tikSA-15 rasevA 21 tIsAra 22 vamana 23 virecana 24 prekholanA 25 jIrNa 26 prabhRtibhirbandhanAnmucyate garbhaH / "mandaM saJcara mandameva nigada vyAmuzca kopakrama, pathyaM bhuta badhAna nIvimanaghAM mA mATTahAsaM kRthAH / AkAze bhava mA suzeSva zayane nIcaibahirgaccha mA, devI garbhabharAlasA nijasakhIvargeNa sA zikSyate // 1 // " saccattubhayamANa tti Rtau Rtau yathAyathaM bhajyamAnAH-sevyamAnAH sukhahetavo ye taiH bhojanAcchAdanagandhamAlyaiH, tatra bhojana-mAhAragrahaNaM, AcchAdanaM-prAvaraNaM, gandhAH-paTavAsAdayaH, mAlyAni-puSpamAlA, vavagayetyAdi rogA-jvarAyAH, zoka-iSTaviyogAdijanitaH, moho-mUrchA, bhayaM-bhItimAtra, paritrAso-kasmAdbhayaM, paritrAsasthAne parizramo vA vyAyAmaH, hitaM-garbhasvaiva medhAyurAdivRddhikAraNaM, taca divAkhApAjanAzrupAtastrAnAnulepanAbhyaGganakhacchedanapradhAvanahasanakathanazravaNA|valekhanAnilAyAsaparihAreNa / yato-"divA svapantyAH striyaH khApazIlo garbhaH, aJjanAdandhaH, rodanAdvikRtaraSTiH khAnAnulepanAt duHkhazIlaH, tailAbhyaGgAtkuSThI, nakhApakartanAs kunakhI, pradhAvanAcaJcalaH, hasanAt zyAmadantoSThatAlujihvaH, atikathanAt pralApI, atizabdazravaNAdhiraH, avalekhanAt khalatiH, vyajanakSepAdimArutA''yAsasevanAdu nmattaH syAt / " iti suzrute / mitaM-parimitaM nAdhikamUnaM vA, pathyaM-ArogyakAraNAt, ko'rtho garbhapoSaNaM deze-u citabhUpradeze, kAle-tathAvidhAvasare, viviktAni-doSaviyuktAni lokAntarAsaGkIrNAni vA mRdukAni ca komalAni 1 hasanAtikathanAtizabdazrAvaNA0 iti pratyantare pAThaH, sa ca yogyaH, tathaiva vyAkhyAnAt / 86409 AUSHUSHUSHAHARISHIGA + 4+4+4 15
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 79 // 54544545455E yAni taiH zayanA''sanaiH / pairika tti pratiriktayA-tathAvidhajanApekSayA vijanayA'ta eva sukhayA zubhayA vA mano'nu-|| kalayA vihArabhUmyA-cakamaNA''sanAdibhUmyA pasatthetyAdi prazastadohadA-anindyamanorathA, sampUrNadohadA-abhi lASapUraNAt , sammAnitadohadA-prAsAbhilaSitasya bhogAt , avimAnitadohadA-nAvajJAtadohadA kSaNamapi nApUrihai tamanorathetyarthaH / ata eva vyavacchinnadohadA-truTitAkAlA, dohadavyavacchedasvaiva prakarSAbhidhAnAyAha-vyapanItado hadA, sukhaM sukhena-garbhAnAvAdhayA Asai ti Azrayati AzrayaNIyaM stambhAdi, zete nidrayA, tiSThatyUlasthAnena, niSIdati-Asane upavizati, tvam varttayati nidrAM vinA zayyAyAM, viharati kuTTime // 95 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se gimhANaM paDhame mAse bacce pakkhe citasuddhe tassa NaM cittasuddhassa terasIdivaseNaM navanheM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM viikvaMtANaM uccaTThANagapasu gahesu paDhame caMdajoge somAsu disAsu vitimirAsu visuddhAsu jaipasu savvasauNesu payAhiNANukUlaMsi bhUmisappaMsi mAruyaMsi pavAyaMsi nipphannameDaNIyaMsi kAlaMsi pamuiapakkIliesu jaNavaesu puvvarattAvarattakAlasamayaMsi hatthattarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggAroggaM dArayaM payAyA // 96 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAditaH payAya tti paryantam, tatra sArddhasaptadinAdhikA navamAsAH pratipUrNAH, uktaM // 79 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ %45555555 |ca-"dunhaM vara mahilANaM, gambhe vasiUNa gmbhsukumaalo| navamAse paDipuNNe, satta ya divase samairege // 1 // " na tvevaM kAlamAnaM sarveSAmapi, yataH-"du1 cauttha 2 navama 3 bArasa 4, terasa 5 pannarasa 6 sesa 18 gabbha-| tthiii| mAsA aDa 1 nava 2 taduvari, usahAu kameNime divasA // 1 // cau 1 paNavIsaM 2 chaddiNa 3, aDavIsaM 4 chaca 5 chaci 6 guNavIsaM 7 / saga 8 chavIsaM 9 cha 10 ccha 11 ya, vIsi 12 gavIsaM 13 cha 14 chavIsaM 154 ||2||ch 16 ppaNa 17 aDa 18 satta 19420 ya, aTTha 21 4 22 cha 23 satta 24 hoMti gmbhdinnaa|" iti saptatizatasthAnake somatilakasUrikRte / uccaTThANetyAdi grahANAmucasthAnAnyevam-"akodhuccAnyaja 1 vRSa 2maga 3 kanyA 4 karka 5 mIna 6 vaNijoM 7 'shaiH| dig 10 dahanA 3STAviMzati 28-tithI 1595 nakSatra 27|viMzatibhiH 20 // 1 // " phalaM tvevam-"sukhI 1 bhogI 2 dhanI 3 netA 4, jAyate maNDalAdhipaH 5 / nRpati 6|zcakravartI 7 ca kramAducAhe phalam // 1 // " tathA "tihiM uccehiM nariMdo, paMcahiM taha hoi addhacakkI a| chahiM| hoi cakkavaTTI, sattahiM titthaMkaro hoi // 2 // iko jai uccatyo, havai gaho unnaiM paraM kuNai / puNa be tiNNi gahAo, kuNaMti ko ittha saMdeho // 3 // " tathA-"niHkho 1 nIcarata 2 cauro 3, niHprajJo 4 buddhivarjitaH 5 // 15 // zatruprapIDito 6 rogI 7, arkAdyairnIcagaiH kramAt // 1 // andhaM digambaraM mUrkha, parapIDopajIvanam / kuryAtAmatinIcasthau, puruSaM candrabhAskarau // 2 // tribhirnIcairbhaveddAsa-stribhiruccainarAdhipaH / tribhiH khasthAnagairmatrI, tribhirastamitairjaDaH // 3 // " uccatvaM cAtra grahANAmaMzakAdyapekSayA ghaTanIyam / prathamazabdaH pradhAnArthaH pradhAne candrabale'rthAnnupA ENGAGACARALLERANA
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtrAdInAM, yadvA tadA varmeSasthatvAt bhagavatazca madhyarAtre janmabhAvAt tadA makaralagnaM (tatra) prathamAyA cAndrayAM horAyAM // 8 // 'iMdvayoH same' ityukteH, anyathA vA sudhiyA vRddhopadezAd bhAvanIyam / saumyAsu-rajovRSTayAdhabhAvAt zAntAsu, vitimirAsu-bhagavajanmakAle sArvatrikodyotabhAvAt candrikayA vA dhvastadhvAntAsu, vizuddhAsu-ulkApAtadigdAhAvabhAvAt nirmalAsu, jayo'styeSu iti jayikeSu-rAjAdInAM jayadAyiSu sarvazakunepu-kAkolUkakapotakyAdiSu, yadvA kAkAnAM zravaNe dvitricatuHzabdAH zubhAvahAH, pradakSiNazcAsAvanukUlazca bhagavataH pradakSiNavAhitvAdanukUlaH, athavA pradakSiNaH-pradakSiNAvarttatvAt, anukUlaH-surabhizItatvAt, bhUmisarpiNi-mRdutvAt, caNDavAto buccaiH sarpati tAdRze mArute pravAtumArabdhe, niSpannA-niSpannasarvasasyA medinI yatra tAze, kAle-Rtau, pramuditAH-subhi-18 kSasausthyAdinA, prakrIDitAH-vasantotsavAdinA krIDitumArabdhAH, tato vizeSaNakarmadhArayaH, janapadeSu-janapadavAstavyalokeSu satsu, ArogyA-'nAvAdhA mAtA Arogya-anAbAdhaM dArakaM prajAtA-suSuve / janiH sopasargatvAt saka-| |mmekH|-"acetnaa api dizaH, prasedamuditA iva / vAyavo'pi sukhaspazoM, mandaM mandaM vacustadA // 1 // udyotastrijagatyAsIt , dadhyAna divi dundubhiH / nArakA apyamodanta, bhUrapyucchAsamAsadat // 2 // " 96 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe sA NaM rayaNI bahuhiM devehiM devIhi ya ovayaMtehiM uppayaMtehi ya upiMjalamANabhUyA kahakahagabhUyA AvihatthA // 97 // vyAkhyA-jaM rayaNiM ca NamityAdito bhUyA Avihuttha tti paryantam , tatra yasyAM rAtrI bhagavAn jAtaH, sA rajanI bahUhiM devohiM devIhi yatti tatra tIrthakRtAM janmanaH sUtikarmaNi zAzvatajItakalpAdhikAriNyaH prathamataH SaTpaJcAza // 8 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55ARASTRA dikkumAryoM devyo'bhyAyAnti tAstvevam,-dikkumAryo'STAdholoka-bAsinyaH kampitAsanAH / arhajanmAvadhertA tvA'bhyeyustatsUtivezmani // 1 // bhogaGkarA 1 bhogavatI 2, subhogA 3 bhogamAlinI 4 / suvatsA 5 vatsamitrA BAca 6, puSpamAlA 7 tvaninditA 8 // 2 // natvA prabhu tadambAM ce-zAne sUtigRhaM vyadhuH / saMvarttanAzodhayan kSmA mAyojanamito gRhAt // 3 // meghaGkarA 1 meghavatI 2, sumeghA 3 meghamAlinI 4 / toyadhArA 5 vicitrA 6 ca, vAriSeNA 7 balAhikA 8 // 4 // aSToddhRlokAdetyaitA, natvA'rhantaM samAtRkam / tatra gandhAmbupuSpaudha-varSa harSAdvitenire // 5 // atha nando 1 ttarAnande 2, AnandA 3 nandivarddhane 4 / vijayA 5 vaijayantI 6 ca, jayantI tU cAparAjitA 8 // 6 // etAH pUrvarucakAdetyAlokArtha darpaNamagrato dharanti / samAhArA 1 supradattA 2, suprabuddhA 3 hai yazodharA 4 / lakSmIvatI 5 zeSavatI 6, citraguptA 7 vasundharA 8 // 7 // etA dakSiNarucakAdetya snAnArtha karakRtabhRGgArA gItagAnaM vidadhati / ilAdevI 1 surAdevI 2, pRthivI 3 padmavatyapi 4 / ekanAsA 5 navamikA 6, bhadrA 7 zIte 8 ti naamtH||8|| etAH pazcimarucakAdetya vAtArtha vyajanapANayo'gre tiSThanti / alambusA 1 mitakezI 2, puNDarIkA ca 3 vAruNI 4 / hAsA 5 sarvaprabhA 6 zrI 7 hI 8-raSTodagurucakAdritaH // 9 // etA uttararucakAdetya cAmarANi vIjayanti / citrA 1 ca citrakanakA 2, zaterA 3 vasudAminI 4 / dIpahastA vidizvetyA-sthurvidigurucakAdritaH // 10 // rucakadvIpato'bhyeyu-zcatasro dikumArikAH / rUpA 1 rUpAsikA 2 cApi, surUpA 3 rUpakAvatI 4 // 11 // caturaGgulato nAlaM, chittvA khAtodare'kSipan / samApUrya ca vaiDauM-stasyordva pITha FAAKASARAKAC+CDala, 21 ka.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ UyA kalpasUtra0 mAdadhuH // 12 // bar3hA tarvayA janma-gehAdrambhAgRhatrayam / tAH pUrvasyAM dakSiNasyA-mutsarasyAM vyadhustataH // 13 // 3 kiraNAva // 81 // yAmyarambhAgRhe nItvA'bhyaGgaM tenustu taastyoH| mAnacAzukAlakA-rAdi pUrvagRhe tataH // 14 // uttare'raNikASThAbhyA-mutpAbAni sucndnH| homa kRtvA vavandhustA, rakSApohalikA dvayoH // 15 // parvatAyubhavetyuktvA, sphAlayanazmagolako / janmasthAne ca to nItvA, svakhadikSu sthitA jaguH // 16 // etAzca / pratyekaM ca sAmAnikIcatvAriMzacchatAnvitAH / mahattarAbhiH pratyekaM, tathA catasRbhiryutAH // 17 // aGgarakSaiH SoDazabhiH, sahasraiH sptbhistthaa| anIkaistadadhIzaizca, suraizvAnyamaharddhibhiH // 18 // AbhiyogikadevakRtairyojanapramANavimAnairatrAyAnti / iti dikumArikAmahotsavaH // tataH siMhAsanaM zAkaM, cacAlAcalanizcalam / prayujyAthAvadhiM jJAtvA, janmAntimajinezituH X // 1 // (saMkheNa bhavaNavAsI 1, ghaMtaradevA ya paDahasaddeNaM 2 / uTuMti yasasamaMtA, joisiA siMhanAeNaM 3 // 2 // hakappAhivA vi caliA, ghaMTAsaheNa bohiyA sNtaa| sabanisamudaeNaM, iMti ihaM mANusaM khittaM // 3 // ) vayekayojanA |ghaNTA, sughoSAM naigameSiNA / avAdayattato ghaNTA-reNuH srvvimaangaaH||4||shkaadeshN tataH sovaiH, surebhyo jJApayatkhayam / tena pramuditA devA-zcalanopakramaM vyadhuH // 5 // pAlakAkhyAmarakRtaM, lakSayojanasammitam / vimAna meM // 81 // pAlakaM nAmA-dhyArohatridazezvaraH // 6 // pAlakavimAne purato'yamahiSINAmaSTau bhadrAsanAni, vAmatazcaturazIti* sahasrasAmAnikasurANAM tAvanti bhadrAsanAni, dakSiNato dvAdazasahasrAbhyantarapArSadAnAM tAvanti bhadrAsanAni catu dazasahasramadhyapArSadAnAM tAvantyeva bhadrAsanAni evaM SoDazasahasrabAhyapArSadAnAmapi SoDazasahasrabhadrAsanAni, pRSThataH S
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptAnIkAdhipatInA sapta bhadrAsanAni caturdikSu pratyekaM caturazItisahasrAtmarakSakadevAnAM caturazItisahasrabhadrAsanAni, madhye zAkaM siMhAsanam / purato'gramahiSyo'STI, vAme sAmAnikAH surAH / dakSiNe trisabhAdevAH, saptAnIkAni pRSThataH // 7 // anyairapi dhanairdevai - vRtaH siMhAsana sthitaH / gIyamAnaguNo'cAlI - dapare'pyamarAstataH // 8 // devendrazAsanAtkecitkecinmitrAnuvarttanAt / patnIbhiH preritAH kecit kecidAtmIyabhAvataH // 9 // ke'pi kautukataH ke'pi, vismayAtke'pi bhaktitaH / celurevaM surAH sarve, vividhairvAhanairyutAH // 10 // vividhaistUryanirghoSairghaNTAnAM kaNitairapi / kolAhalena devAnAM zabdAdvaitaM tadA'jani // 11 // siMhastho vakti hastisthaM, svIyaM gajaM kuru / haniSyatyanyathA nUnaM, durddharo mama kesarI // 12 // vAjisthaM kAsarArUDho, garuDastho hi sarpagam / chAgasthaM citrakastho'tha, vadantyevaM tadAdarAt // 13 // surANAM koTikoTIbhi rvimAnairvAhanairghanaiH / vistIrNo'pi nabhomArgo'tisaGkIrNo'bhavattadA // 14 // mitraM ke'pi parityajya, dakSatvenAgrato yayuH / pratIkSakha kSaNaM bhrAta - mamatretyapare'vadan // 15 // kecidvadanti bho devAH ! saGkIrNAH parvavAsarAH / bhavantyevaMvidhA nUnaM, tasmAnmaunaM vidhatta bhoH // 16 // nabhasyAgacchatAM teSAM zIrSe candrakaraiH sthitaiH / zobhante nirjarAstatra, sajarA iva nirjarAH // 17 // mastake ghaTi kAkArAH, kaNThe graiveyakopamAH / khedavindusamA dehe, surANAM tArakA babhuH // 18 // nandIzvare vimAnAni, sahipyAgAtsurAdhipaH / jinendraM ca jinAmbAM ca triH prAdakSiNayettataH // 19 // vaMditvA namasthitvA ce-tyevaM devezvaro'vadat / namo'stu te ratnakukSi-dhArike ! vizvadIpike ! // 20 // ahaM zakro'smi devendraH, kalpAdAdyAdihAgamam /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 82 // SASARSHAN prabhorantimadevasya, kariSye jananotsavam // 21 // bhetavyaM devi! tannaive-tyuktvA'vaskhApinI dadau / kRtvA jinapratibimbaM, jinAmbAsannidhau nyadhAt // 22 // bhagavantaM tIrthakara, gRhItvA krsmputte| vicakre paJcadhA rUpaM, sarvazreyo'rthikaH khayam // 23 // eko gRhItatIrthezaH, pArtha dvau cAttacAmarau / eko gRhItAtapatra, eko vajradharaH punaH // 24 // agragaH pRSThagaM stauti pRSThastho'pyanagaM punH| netre pazcAtsamIhante, kecanAtanAH surAH // 25 // zakraH sumeruzRGgasthaM, gatvA'tho pANDukaM vanam / merucUlAdakSiNenA-tipANDukambalAsane // 26 // kRtvotsaGge jinaM pUrvA-bhimukho'sau niSIdati / samastA api devendrAH, khAmipAdAntamaiyaruH // 27 // daza vaimAnikA, viMzatirbhavanapatayaH, dvAtriMzadvyantarAH, dvau jyotiSko, iti catuHSaSTirindrANAm / sauvarNA rAjatA rAnAH, svarNarUpyamayA api / varNaratnamayAzcApi, rUpyaratnamayA api // 28 // kharNarUpyaratnamayA, api mRtsnAmayA api / kumbhAH pratyekamaSTAbyaM, sahasraM yojanAnanAH // 29 // paNavIsajoaNu-go bArasa joaNA vitthAro / joaNamegaM nAlua, igakoDI|| |savilakkhAI // 30 // evaM bhRGgAradarpaNa-ratnakaraNDakasupratiSThakasthAla-pAtrikA-puSpacaGgerikAdipUjopakaraNAni kumbhavadaSTaprakArANi pratyekamaSTottarasahasramAnAni / tathA mAgadhAditIrthAnAM mRdaM jalaM ca, gaGgAdInAM padmAni jalaM ca, padmaidAdInAM padmAni jalaM ca, kSullahimavarSadharavaitAtyavijayavakSaskAradevakuruttarakurubhadrazAlanandanavanAdInAM siddhArthapuSpatumbaragandhAn sarvoSadhIzca jalAdi cAbhiyogikasurairacyutendra AnAyayat / "kSIranIrabhRtairvakSaH-sthalasthaitridazA babhuH / saMsAraughaM tarItuM kiM, dhRtakumbhA iva sphuTam // 31 // siJcanta iva bhAvaI, kSipanto vA nijaM malam / kalazaM // 82 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ++ +5+ 5 sthApayanto vA. dharmacaiye surA babhuH // 32 // saMzayaM tridazezasya, matvA vIro'marAcalam / vAmAnaSThAgasamparkAt, samantAdapyacIcalat // 33 // kampamAne girI tatra, cakampe'tha vasundharA / zRGgANi sarvataH petu-zukSabhuH sAgarA api // 34 // brahmANDasphoTasadRze, zabdADhate prasapaiti / ruSTaH zakro'vadheqhatvA, kSamayAmAsa tIrthapam // 35 // saGkhyAtItAhatAM madhye, spRSTaH kenApi nAMhiNA / meruH kampamiSAdityA-nandAdiva nanarta saH // 36 // zaileSu rAjatA me'bhUt , khAtranIrAbhiSekataH / tenAmI nirjarA hArAH, varNApIDo jinastathA // 37 // tatra pUrvamacyutendro. vidadhAtyabhiSecanam / tato'nuparipATIto, yAvacandrAryamAdayaH // 38 // jalastrAtre kavighaTanA-zvetacchatrAyamANaM zi-18 rasi mukhazazinyaMzupUrAyamANaM, kaNThe hArAyamANaM vapuSi ca nikhile cInacolAyamAnam / zrImajanmAbhiSekapraguNaharigaNodastakumbhaughagarbhAda, bhrasyahugdhAbdhipAthazcaramajinapateraGgasaGgi zriye vaH // 39 // caturvRSabharUpANi, zakraH kRtvA tataH khayam / zRGgASTakakSaratkSIre-rakarodabhiSecanam // 40 // satyaM te vibudhA devA, yairantimajinezituH / sRjadbhiH salilaiH strAnaM, khayaM nairmalyamAdade // 41 // samaGgalapradIpaM te, vidhAyA''rAtrikaM punH| sanRtyagItavAdyAdi, vyadhurvividhamutsavam // 42 // tathA-unmRjya gandhakASAyyA, divyayAcaM hrivibhoH| vilipya candanAyaizca, puSpAcaistamapUjayat // 1 // darpaNo 1 varddhamAnazca 2, kalazo 3 mInayoryugam 4 / zrIvatsa 5 khastike 6 nandyA-varta | bhadrAsane 8 iti // 2 // zakraH khAmipuro ratna-paTTake ruupytndulaiH| Alikhya maGgalAnyaSTA-viti stotuM pracakrame // 3 // iti triSaSTIyacaritre / zakro'tha jinamAnIya, vimucyAmbAntike tataH / sajahAra pratibimbA-vakhApinyau 555
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNApa kalpasUtra0 // 83 // SSA5645 khshktitH||43|| kuNDalakSomayugmaM co-cchIrSe muktvA hariya'dhAt / zrIdAmaratnadAmAnya-mulloce varNakantukam // 44 // dvAtriMzadratvarairUpya-koTivRSTiM viracya sH| bADhamAghoSayAmAse-ti surairAbhiyogikaiH // 45 // khAminaH khAmimAtuzca, kariSyatyazubhaM manaH / saptadhA''yamajarIva, zirastasya sphuTiSyati // 46 // khAmyaGguSThe'mRtaM nyasya, khA. mijanmotsavaM surAH / nandIzvare'STAhnikAM ca, kRtvA jagmuryathAkramam // 17 // kramasvecaM-jinajanmotsavAnantaraM bahavo devA nandIzvaradvIpe yAtrAyai yAnti, zakrastu jinagRhaM tataH pUrvadizyaanagiricaitye, tallokapAlAstu krameNa caturdigvartiSu caturyu dadhimukhazikharicaityeSu, zakravadIzAno'pi paramuttarasyAM, etallokapAlA api prAgvat, camaravalIndrAvapi krameNa dakSiNapazcimayordizyorityAdi bodhyam / iti devkRtshriimhaaviirjnmotsvH|| evaM ca cAturnikAyikAnekakoTAkoTidevadevIbhirnirmIyamANe jinajanmotsave jagati yaddhetukaM yajAtaM tadAhaovayaMtehi tti avapatadbhiH-avataradbhiH uppayaMtehi tti utpatadbhiH-Ujhe gacchadbhiH utpiJjalo-bhRzamAkulaH sa ivAcaratIti 'kvipi zatari ca' prAkRtatvAt mANAdeze uppiMjalamANeti siddhaM, tadbhatA bhUtasyopamArthatvAdupijaletIva kahakahaga tti avyaktavarNo nAdastadbhUtA cApi harSATTahAsAdinA kahakahA ravamayI ca hutthA-abhavat / kacit uppiMjalamAlAbhUA pAThaH, tatra utpiAlAnAM bhRzamAkulAnAM devAdInAM mAlA-zreNistAM bhUtA prAptA / kApi devujoe egAloe devasannivAyA uppiMjala ityAdi pAThaH, tatra hottha tti pratyekaM sambandhAddevodyoto'bhUt, // 8 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAlokazvodyotAdvaitabhAvAt, lokaH- caturdazarajyAtmako bhuvanaM vA'bhUt / devasannipAtA uppiMjaletyAdi vizeSaNadvayopetA abhavat, kApi devukalia tti tatrotkalikA- harSaja utkRSTakSveDitanAdaH // 97 // jaM yaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe taM rayaNiM ca NaM bahave vesamaNakuMDadhArItirijaMbhagA devA siddhattharAyabhavaNaMsi hiraNNavAsaM ca, suvaNNavAsaM ca vayaravAsaM ca vatthavAsaM ca, AbharaNavAsaM ca, pattavAsaM ca, pupphavAsaM ca, phalavAsaM ca bIyavAsaM ca, mallavAsaM ca, gaMdhavAsaM ca, cunnavAsaM ca, vaNNavAsaM ca, vasuhAravAsaM ca vAsiMsu // 98 // vyAkhyA--jaM rayaNiM ca NamityAdito vAsaM ca vAsiMsu ti paryantam, tatra hiraNyaM - rUpyaM, varSa - alpataravRSTiH, vRSTistu mahatI zeSaM prAgvat / kvacit dhannavAsaM ca ci pAThastatra dhAnyavarSa, atrAntare priyabhASitA'bhidhAnA ceTI rAjAnaM varddhApayati, yathA piaTTayAe piaM niSepamo, piaM bhe bhavatu, mauDavajjaM jahAmAliaM omayaM matthae ghoara' iti kacidzyate etadyAkhyA - piaTTayAe prItyartha priyaM iSTaM vastu putrajanmalakSaNaM nivedayAmaH, etacca priyanivedanaM priyaM bhe- bhavatAM bhavatviti, tasyA dAnaM mauDavajjaM ti mukuTasya rAjacihnatvAt tasya strINAmanaItvAt, jahAmAliaM ti wwwwwwwm
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ | kiraNAva0 kalpasUtra // 84 // * yathAdhAritaM 'mali dhAraNe' uktatvAt , yathAparihitamityarthaH omayaMti avamucyate-paridhIyate yaH so'vamocakaAbharaNaM taM matthae dhoai tti aGgapraticArakANAM mastakAni kSAlayaMti, dAsatvApanayanArtha khAminA dhautamastakasya hi dAsatvamapagacchatIti lokavyavahAraH // 98 // taeNaM se siddhatthe khattie bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiehiM devehiM titthayarajammaNAbhiseyamahimAe kayAe samANIe paJcUsakAlasamayaMsi nagaraguttie sahAvei saddAvittA evaM vayAsI // 99 // vyAkhyA-taeNamityAditaH evaM vayAsIti paryantam , tatra nagaraguttietti purArakSakAn // 99 // khippAmeva bho devANuppiyA! kuMDaggAme nagare cAragasohaNaM kareha karitA mANummANavaddhaNaM kareha karittA kuMDapuraM nagaraM sabbhitara bAhiriyaM AsiasaMmajiovalittaM siMghADagatiyacaukkacaccaracaummuhamahApahapahesu sittasuisammaTTaratyaMtarAvaNavIhiyaM maMcAimaMcakaliyaM nANAviharAgabhUsiyajjhayapaDAgamaMDiyaM lAulloiyamahiyaM gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradinnapaMcaMgulitalaM SUSASISTAHIRISAASAASAAR * *
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ka0 uvaciyacaMda kalarsa vandaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhArga AsattosattavipulavahavagdhAriyamalladAmakalAvaM paMcavannasa rasasura himukkapupphapuMjovayArakaliyaM kAlAgurupavarakuMdurukka turukkaDajjhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhyAbhirAmaM sugandhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM naDanahagajalamallamuTThiyavelaMbagakahagapaThagalAsagaArakkhagalaMkhamaMkhatUNaila tuMbavINiyaaNegatAlAyarANucariyaM kareha kAraveha karitA kAravittA a jUyasahassaM musalasahassaM ca ussaveha, ussavittA mama eyamANattiya paJcapiha // 100 // vyAkhyA - khippAmevetyAditaH paJcappiNaha tti paryantam, tatra cArakazodhanaM - bandimocanam, yato rAjanItiriyam "yuvarAjAbhiSeke ca, pararASTropamarddane / putrajanmani vA mokSo, baddhAnAM pravidhIyate // 1 // " mAnaM rasadhAnyaviSayaM, unmAnaM tulArUpaM tayorvarddhanam / sahAbhyantareNa - madhyabhAgena bAhirikA - bahirbhAgo yatra tattathA kriyAvizeSaNam / AsiktaM - gandhodakacchaTakadAnAt, sammArjitaM - kacavarazodhanAt, upalitaM - gomayAdinA zRGgATakAdayaH prAgvat / pahesu ti panthAH - sAmAnyamArgaH, siktAni jalena ata eva zucIni pavitrANi, saMsRSTAni - kacavarApanayanena samIkRtAni vA, rathyAntarANi - rathyAmadhyAni, ApaNavIthayazca haTTamArgA yasmin / maJcA-mAlakAH prekSaNakadraSTRjanopavezananimittaM, atimaJcakAH teSAmapyupari ye taiH kalitam / nAnAtridharAgaiH- kusumbhAdibhirvibhUSitA ye dhvajAH - siMhagaru
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 85 // 'DAdirUpopalakSitA bRhatpaTarUpAH, patAkAzca - taditararUpAstAbhirmaNDitam / lAiaM chagaNAdinA bhUmau lepanaM ulloiaM | seTikAdinA kuTTayAdiSu dhavalanaM tAbhyAM mahitamiva - pUjitamiva te eva vA mahitaM - pUjanaM yatra, gozIrSasya - candanavizeSasya, sarasasya - pratyagrasya, raktacandanasya - candanavizeSasyaiva, dardurasya - dardurAbhidhAnAdrijAtazrIkhaNDasya, gozIrSA| dibhirvA dattA - nyastAH paJcAMgulayastalA - hastakA kuyyAdiSu yasmin, dardarabahulena capeTArUpeNa vA dattapaJcAGgulitalamityeke / upacitA - upanihitA gRhAntaH kRtacatuSkeSu candanakalazA - mAGgalyaghaTA yatra / vandanaghaTAH sukRtAstoraNAni ca pratidvAraM-dvArasya dvArasya dezabhAgeSu yatra / kacit ghaDasthAne ghaNa ti pAThastatra vandanA - candanamAlA ghanAni - bahUni toraNAni ca pratidvAraM yatra, yadvA upacitA- nivezitAH candanakalazAzca vandanaghaTAzca sukRtatoraNAni ca dvAradezabhAgaM dvAradezabhAgaM prati yasmin / dezabhAgazca deza eva Asakto - bhUmilanaH utsaktazca- uparilagno vipulo - vistIrNo vRtto - varculo bagghAria tti pralambitaH puSpagRhAkAro mAlyadAmnAM - puSpamAlAnAM kalApaH - samUho yatra / paJcavarNAH sarasAH surabhayo ye muktAH - karapreritAH puSpapuAstairya upacAraH- pUjA bhUmestena kalitaM / kAletyAdi prAgvat / naTAHnATakakarttAraH, narttakA - ye svayaM nRtyanti, jallA - varatrakhelakA rAjJaH stotrapAThakA ityanye, malA niyuddhapratItAH, mauSTikA - malA eva ye muSTibhiH praharanti, viDambakA - vidUSakA velambakA vA ye samukhavikAramutputyotlutya nRtyanti, kathakAH - sarasakathAvaktAraH, paThakAH sUktAdInAM kvApi pavagati pAThastatra plavakA - ye utplavante jhampAdibhirgatI - kiraNAva0 // 85 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikaM laMghayanti nadyAdikaM vA taranti, lAsakA ye rAsakAn dadati jayazabdaprayuktAro vA bhANDA ityarthaH ArakSakAHtalavarAH kvacidArakkhaga tti sthAne Aikkhaga ti pAThastatra AkhyAyakA ye zubhAzubhamAkhyAnti / laGghA-mahAvaMzAgra| khelakAH, maGkhAH- citraphalakahastAH bhikSAkA - gaurIputrakA iti vittAH / tUNaillA tUNIradharAH tUNAbhidhAnavAdyavanto vA, tumbavINikA - vINAvAdakAH, athavA tumbAH kinnarIlapanyAdivAdakA vINikA - vINAvAdinaH, aneke ye tAlAcarA :- tAlAdAnena prekSAkAriNaH tAlAn kuTTayanto vA ye kathAM kathayanti tairanucaritaM - sevitaM yattattathA, kuruta svayaM kArayata cAnyaiH // 100 // taNaM koTuMbiyapurisA siddhattheNaM rannA evaM vRttA samANA hahatuTTa jAva hayahiyayA karayala jAva paDiNittA khippAmeva kuMDapure nagare cAragasohaNaM jAva ussavittA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayala jAva kaTTu siddhatthassa khattiyassa ranno eyamANattiyaM paJcappiNaMti // 101 // vyAkhyA - taraNaM koTuMbiyetyAditaH paJcapiNaMti tti yAvat sugamam // 101 // tase siddhatthe yA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva savvAroheNaM savvapuSpagandhavattha mallAlaMkAravibhUsAe savvatuDiyasaddaninAeNaM mahayA iDIe mahayA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva SHANKS juIe mahayA baleNaM mahayA vAhaNeNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNaM saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukkamurajamuiMgaduMduhinigghosanAiyaraveNaM ussukka ukkara uki; adijaM amijaM abhaDappavesaM adaMDimakudaNDimaM adharimaM gaNiyAvaranADaijakaliyaM aNegatAlAyarANucariyaM aNuDuyamuiMgaM 500 amilAyamalladAmaM pamuiyapakkIliyasapurajaNajANavayaM dasadivasaM ThiivaDiyaM kareti // 102 // vyAkhyA-taeNaM se siddhatthe rAyetyAditaH ThiivaDiaM kareti tti paryantam, tatra jAva samvAroheNaM ityAdi, samastAntaHpurairyAvatkaraNAt prathamaM sabiDDIe sanvajuIe ityAdi, dIkSAkAlapaThitaM vakSyamANAlApakavRndaM samagraM savvAroheNamiti paryantamatra grAham / sarvapuSpagandhavastramAlyAlaGkArAdirUpA yA vibhUSA tayA, truTitAnAM-vAditrANAM yaH zabdo ninAdazca-pratiravaH, mahatyA RjhyA yukta iti gamyam / yuktyA-uciteSTavastughaTanayA yutyA kA melena dyutyA vA''bharaNAdInAM, balena-sainyena, vAhanena-zivikAvegasarAdinA, samudayena-saGgatAbhyudayena parivArAdisamudAyena vA, tUryANAM yamakasamakaM-yugapatpravAditaM-dhvanitaM tena, zaMkha:-kaMbuH, paNavo-mRtpaDahaH, bherI-DhakkA, jhallarIcaturaGkhalanAliH karaTisarazI valayAkArA ubhayato naddhetyanye, kharamukhI-kAhalA, huDukkA-tivalitulyA, murajomaIlaH, mRdaGgo-mRtmayaH, dundubhiH-devavAdya eSAM nirghoSo-mahAdhvaninAditaM ca-pratizabdastadrUpo yo ravastena /
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ ussukkamityAdi ucchulkA-muktazulkA sthitipatitAM karotIti sambandhaH / zulkaM-vikretavyabhANDaM prati maNDapikAyAM rAjadeyaM dravyaM, utkarAM-unmuktakarAM karo-gavAdIn prati prativarSe rAjadeyaM dravyaM, utkRSTAM-pradhAnAM yadvA karSaNaM kRSTaM | unmuktaM kRSTaM yasyAM labhye'pyAkarSaNaniSedhAt, adeyAM-vikrayaniSedhena kenApi na kasyApi deyam , ameyAM-krayavikrayaniSedhAt / avidyamAno bhaTAnAM-rAjAjJAdAyinAM bhaTTaputrAdinRNAM pravezaH kuTumbigRheSu yasyAM adaNDimakudaNDimaM ti daNDena nirvRttaM daNDimaM kudaNDena nivRttaM kudaNDimaM rAjadravyaM tannAsti yasyA, tatra daNDo'parAdhAnusAreNa rAjagrAmaM dravyaM, kudaNDastu-kAraNikAnAM prajJAparAdhAnmahatyapyaparAdhino'pyaparAdhe'lpaM rAjagrAhyam , kacit adaNDakudaNDimaM ti pAThaH, tatra daNDalabhyaM dravyaM daNDaH, zeSaM prAgvat, adharimaM ti avidyamAnaM dharima-dhAraNIyadravyaM RNamutkalanAt ysyaaN| kvacit aharimaM ti kenApi kasyApyaharamAt, gaNikAbara-bilAsinIpradhAnairnATakIya-nATakapratibaddhapAtraiH kalitA yA, kacit agaNiavaranADaijakaliaMti tatrAgaNitaiH-pratisthAnaM sadbhAvAdasaMkhyAtairvaraiH-pradhAnairnATakIyaiH, zeSaM prAgvat / anekatAlAcarAnucaritA-prekSAkArivizeSAsevitAM, anuDutA-AnurUpyeNa vAdanArthamurikSatA anuddhatA vA-vAdanArthameva vAdakairaparityaktA mRdaGgA yasyAM, amlAnAni mAlyadAmAni-puSpamAlA yasyAM, pramudito-dRSTaH prakrI|Ditazca-krIDitumArabdhaH sahapurajanena jAnapado-janapadavAsiloko yasyAM, kacit pamuiapakkIliyajaNAbhirAmaM ti hai tatra pramuditaiH prakrIDitaizca janairabhirAmAM vijayavejai iti kacit , tatrAtizayena vijayo vijayavijayaH sa prayojana
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 87 // yasyAM sA vijayavaijayikI tAM dasadivasaM ti daza divasAn yAvasthitau-kulamaryAdAyAM patitA-antarbhUtA ya kiraNAva janmotsavasambandhinI vardApanikAdikA prakriyA tAm // 102 // taeNaM siddhatthe rAyA dasAhiyAe ThiivaDiyAe vaTTamANIe, saie asAhassie a sayasAhassie ya jAe ya dAe a bhAe a dalamANe a davAvemANe a, saie a sAhassie a, sayasAhassie alaMbhe paDicchamANe a paDicchAvemANe a evaM vA viharai // 103 // . vyAkhyA-taeNaM siddhatthe ityAdita evaM vA viharai tti paryantam , tatra dazAhikAyAM dazadivasapramANAyAM zatikAnzataparimANAn , sAhasrikAn-sahasraparimANAn , zatasAhasrikAn-lakSapramANAn , 'yajI devapUjAyAM' iti dhAto gAn-devapUjA, devazabdenAtrAtpratimA eva vAcyatayA'vagantavyAH, yato bhagavanmAtApitroH zrIpArzvanAthApa-IN tyatvena zramaNopAsakatvAdanyAbhidheyatvAsambhavaH / dAyAn-parvadivasAdau dAnAni, bhAgAn-labdhavibhAgAn mAnitadravyAMzAn vA, dadan dApayan lAbhAn pratIcchan-gRhan pratigrAhayan viharati-Aste // 1.3 // taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro paDhame divase ThiivaDiyaM karenti taie // 87 // divase candasUradaMsaNiyaM kareMti, chaTedivase dhammajAgariyaM jAgarenti, ekArasame divase viikaMte, nivvattie asuijammakammakaraNe, saMpatte bArasAhadivase, viulaM asaNaM pANaM khAima
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCASS sAimaM uvakkhaDAventi, uvakkhaDAvittA mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaM nAyae khattie a AmaMteti, AmantittA tao pacchA bahAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhappAvesAiM maMgalAI, pavarAI vatthAiM parihiyA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA bhoyaNavelAe bhoyaNamaNDavaMsi suhAsaNavaragayA teNaM mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNeNaM nAyaehiM khattiehiM saddhiM taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA visAemANA paribhujemANA paribhAemANA evaM vA viharanti // 104 // vyAkhyA-taeNamityAdita evaM vA viharaMti tti paryantam , tatra mAtApitarau sthitipatitaM kulakamAntarbhUtaM putrajanmocitamanuSThAnaM kArayataHsma, candrasUryadarzanikAM-candrasUryadarzanAbhidhAnamutsavavizeSaM kurutaH, tathAhi-janmAhAdinadvaye'tikrAnte gRhasthaguruH samIpagRhe'rcitAhatpratimAgre sphaTikamayI rUpyamayIM vA candramUrti pratiSThApyArcitvA ca vidhinA sthApayet , tataH sAtA suvastrAbharaNAM zizumAtaraM karadvaye dhRtaputrAM candrodaye pratyakSacandrasanmukhaM nItvA "o" ahaM candro'si nizAkaro'si nakSatrapatirasi sudhAkaro'si auSadhIgarbho'si asya kulasya RddhiM vRddhiM kuru kuru khAhA" ityAdi candramantramuccaran mAtRputrayozcandraM darzayet, saputrA mAtA ca guruM praNamati, guruzcAzIrvAdaM datte, yathA-"sarvoSadhImizramarIcirAjiH, sarvApadAM sNhrnnprviinnH| karotu vRddhiM sakale'pi vaMze, yuSmAkaminduH satataM na A GE
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 88 // prasannaH // 1 // tataH sthApitendumUrti visarjayet, kadAcidyadi takhAM nizi caturdazI jamAvAsyA vA syAt sAne vA vyomni candro na dRzyate tadA'pi tasyAmeva sandhyAyAM candradarzanaM kAryam, aparAyAmapi rAtrau candrodaye bhavatu tat, atha tasminneva dine prAtaH kharNamayIM tAmramayIM vA sUryamUrti pUrvavidhinA saMsthApya 'o ahaM sUryo'si dinakaro'si tamo' ho'si sahasrakiraNo'si jagaccakSurasi prasIda" AzIrvAdazcAyam - "sarbasurAsuravandyaH, kArayitA'pUrvasarvakAryANAm / bhUyAtrijagaccakSurmaGgaladaste saputrAyAH // 1 // " mAtRputrau sutakabhayAttatra nAmeyau, tataH sthApitasUryamUrttivisarjanamityAdistatkulAyAtacandrasUryadarzanavidhiH / samprati ca tatsthAne zizordarpaNadarzanaM kAryate / dharmeNa - kuladharmeNa lokadharmeNa vA SaSThyAM rAtrI jAgaraNaM - dharmmajAgarikA tAm / nivarttite'tikrAnte'zucInAM - azaucavatAM janmakarmmaNA - nAlacchedanAdInAM yatkaraNaM tasmin, dvAdazAkhyadivase upaskArayataH - rasavatIM niSpAdayataH, mitrANi-suhRdaH, jJAtayaH - sajAtIyAH mAtApitRbhrAtrAdayaH, nijakAH - svakIyAH putrAdayaH, khajanAH- pitRvyAdayaH, sambandhinaH- putraputrIprabhRtInAM zrasurAdayaH, parijano - dAsIdAsAdiH, jJAtakSatriyAH - RSabhakhAmisajAtIyAH, A-ISat svAdayantau - bahutyajantAvizvAdekhi, vizeSeNa - Adhikyena khAdayantau - alpaM tyajantau kharjUrAdevi, pari-sAmastyena bhuJjanau - alpamapyatyajantau bhojyam, paribhAjayantI - anyebhyo yacchantau khAdyavizeSaM mAtApitarAviti prakramaH // 104 // kiraNAva0 11 66 11
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ jimiya bhuttuttarAgayA vi ya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUAtaM mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaM nAyae khattie ya viuleNaM puSphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakArenti sammANenti sakkArittA sammANittA tasseva mittanAiniyagasayaNasaMbandhiparijaNassa nAyANa ya khattiyANa ya purao evaM vayAsI // 105 // vyAkhyA-jimiabhuttuttaretyAdita evaM vayAsIti paryantam , tatra jimitI bhuktottaraM-bhojanottarakAlaM aagtaa| vupavezanasthAne iti gamyam santau AcAntI-zuddhodakena kRtazaucau, cokSau-lepasisthAdyapanayanena, ata eva paramazucibhUtau / puSpavastragandhamAlyAlaGkArasatkArasanmAnavyAkhyA prAgvat // 105 // puSviM piNaM devANuppiyA amhaM eyaMsi dAragaMsi gabbhaM vakrataMsi samANaMsi ime eyArUve abbhathie jAva samuppajjitthA, jappabhiiM ca NaM amhaM esa dArae kucchisi gabbhattAe vakte tappabhiDaM ca NaM amhe hiraNNeNaM vaDAmo suvaNNeNaM dhaNeNaM dhanneNaM rajeNaM jAva sAvaijeNaM pIisakkAreNaM aIva aIva abhivaDDhAmo sAmantarAyANo vasamAgayA ya // 106 // vyAkhyA-purvi pi NamityAdito vasamAgayA ya tti paryantaM sugamam // 106 // 23ka0
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra | ki // 89 // - OMUpa rakama taM jayA NaM amhaM esa dArae jAe bhavissai tayANaM amhe eyassa dAragassa imaM eyANurUvaM guNNaM guNanipphannaM nAmadhijjaM karissAmo vaddhamANu tti tA aja amhaM maNorahasaMpattI jAyA, taM hou NaM amhaM kumAre vaddhamANe nAmeNaM // 107 // vyAkhyA-taM jayA NamityAdito nAmeNaM ti paryantaM sugam // 107 // samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte NaM tassa NaM tao nAmadhijA evamAhijaMti, taM jahAammApiusaMtie vaddhamANe 1 sahasamuiyAe samaNe 2 ayale bhayabheravANaM parIsahovasaggANaM khaMtikhame paDimANaM pAlae dhImaM aratiratisahe davie vIriyasaMpanne devehiM se nAmaM kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre // 108 // vyAkhyA-samaNe bhagavamityAdito mahAvIre tti paryantam, tatra samuditA rAgadveSAbhAvaH, saha tti sahabhAvinI | samuditA sahasamuditA yacUrNiH-'samuI-rAgadosarahiayA' tayA zramaNa iti zrAmyatIti zramaNaH-taponidhiH, 'zramU ca khedatapasoH' iti vacanAt , bhayaM-akasmAt bhairava-siMhAdibhayaM tayorviSaye'calo-niSprakampastadagocaratvAt, parISahopasargANAM-kSutpipAsAdidivyAdibhedAt dvAviMzati 22 SoDaza 16 vidhAnAM, kSAntyA-kSamayA kSamate na tvasa TECCASCIENCESCAKCACANCY // 89 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ marthatayA yaH sa kSAntikSamaH, pratimAnAM-bhadrAdInAM ekarAtrikyAdInAM vA tattadabhigrahavizeSANAM vA pAlakaH pArago vA, dhImAn-jJAnacatuSTayavAn , aratiratyoHsahaH-samarthastannigrahAt, dravyaM-tattadguNabhAjanaM dravyaM bhavyamiti vyAka4raNokte rAgadveSarahita iti vRddhAH, vIryasampannaH-khasya siddhigamane nizcite'pi tapazcaraNAdau pravartanAt , ato mahA vIra iti nAma devahiM se nAmaM kayaM ti devaiH kRtaM taccaivam___ aha vaDai so bhayavaM, dialoacuo aNovamasirIo / dAsIdAsaparivuDo, parikino pIDhamaddehiM // 1 // asiasirao sunayaNo, biMbuDho dhavaladantapaMtIo / varapaumagabhagoro, phulluppalagaMdhanIsAso // 2 // jAIsaro a bhayavaM, apparivaDiehiM tihiM nANehiM / kaMtIhi a buddhIhi ya, abbhahio tehiM maNuehiM // 3 // aha UNaag. vAso, bhayavaM kIlai kumAraehiM samaM / AmaliAkhilleNaM, loapasiddheNa purabAhiM // 4 // tattha ya khiDe rukkhe, AruhiavaM tu khelayanarohiM / itthaMtare a sakko, sohammasahAi uvaviTTho // 5 // saMtaguNukittaNayaM, karei vIrassa amaramajhami / dhIrattaguNaviAro, paraguNagahaNaMmi talliccho // 6 // bAlo abAlabhAvo, abAlaparakkamo mhaaviiro| na husako bheseu, devahiM saIdaehiM pi // 7 // taM vayaNaM soUNaM, micchaTTiI a aha suro ego| ciMtai mANusamittaM, tattha vi sisubhAvamAvannaM // 8 // devehi vi no tIrai, bheseuM saddahAmi no evaM / tA gaMtuM mesemI, i. ciMtiya Agao tattha // 9 // kIlai jattha jiNiMdo, kIlaNarukkhaM ca veDhai samaMtA / kajalavannaM kAuM, sAphaNirUvaM dIharaM bhImaM // 10 // taM daTTaNa palANA, bhayabhIyA kIlamANayA kumarA / sambe vi Thio vIro, phaNi
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra0 NAvi kao phaNADovo // 11 // so cittUNa kareNaM, ullAleUNa ghalio dUraM / bhayarahieNa jiNeNaM, lahu miliA // 90 // mAtA puNA DibhA to puNo DibhA // 12 // ciMtai suro na bhIo, itthaM tA annahA puNo bhese / ityaMtaraMmi vIro, tiMdUsayakIlaNaM kuNai // 13 // tehi~ kumArehi~ samaM, so vi suro DibharUvayaM kAuM / kIlai vIreNa samaM, jio a so bhagavayA| tattha // 14 // tappiTThIe vIro, ArUDhA tassa vAhaNanimittaM / eso vi a tattha paNo, jiassa jaM piTThimArupAhaNaM // 15 // so vahiuM pavatto, veAlAkAradhArao ruddo / sattatalamANadeho, saMjAo bhesaNahAe // 16 // |jiNanAheNa vi pahao, piTThIe vajakaThiNamuTThIe / so ArADi kAuM, bhaeNa masagu va saMkuDio // 17 // pAyaDiAmararUvo, raMjiahiao paNamai jiNiMdaM / bhaNai tuhaM paramesara!, dhIrataM tArisaM ceva // 18 // jArisayaM suravaiNA, suramajhe vanniti tA khamasu / majjha tumaM bhesavio, parikkhaNatthaM jameyaM ti|| 19 // bhujo bhujo khAmia, paNamia vIraM gao sa sohammaM / bhayavaM pi gehe ciTThai, visiTThakIlAviNoeNa // 20 // bAlattaNe vi sUro, pyiie| guruparakkamo bhayavaM / vIra tti kayaM nAmaM, sakkeNaM tuTThacitteNaM // 21 // ityAmalakI krIDA // aha taM ammApiyaro, jANittA ahiaaTThavAsaM tu| kayakoualaMkAraM, lehAyariasta uvaNiMti // 1 // tatra ca mAtApitarau, mohavazAdvividhamutsavaM kurutaH / lagnAdikavyavasthiti-purassaraM paramasantuSTyA // 2 // tathAhi-gajaturagasamUhaH sphArakeyUrahAraiH, kanakaghaTitamudrAkuNDalaiH kaGkaNAdyaiH / rucirataradukUlaiH paJcavarNaistadAnIM, khajanamukhanarendrAH sakriyante sma bhaktyA // 3 // tathA-paNDitayogyaM nAnA-vastrAlaGkAranAlikerAdi / aya lekhazAlikAnAM, dAnArthamane // 9 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavastUni // 4 // tathAhi-pUgIphalazRGgATaka-khajUrasitopalAstathA khnnddaa| cArukulicArubIjA-drAkSAdisukhAzikAvRndam // 5 // sauvarNaratnarAjata-mizritalikhanopakArakArINi / kamanIyamaSIbhAjana-lekhanikApaTTikAdIni // 6 // vAgdevIpratimArcA-kRtaye muktAphalAdibhiH khacitaM / sauvarNAlaGkAraM, kapUraprabhRtigandhabharam // 7 // sajIkurutastadanu, snAnaM kila kArayanti kulavRddhAH / tIrthodakaiH pavitraiH, pracuratarairbhagavataH pazcAt // 8 // divyA| bharaNavilepana-dukUlamAlAdhalaGkRtaM vIram / sauvarNazRGkhalAJcita-kariNi samAropayanti tataH // 9 // tadA-zirasi dharanti pavitra-cchatrANyarkapratApahantRNi / sitakarakaranikaraprabha-camarANi ca vIjayanti tthaa|| 10 // dadati mahAdAnAni, pravarANi ca vAdayanti vAdyAni / gAyanti gAyanA api, nRtyanti vicitrapAtrANi // 11 // ityAdi mahaHpUrva, prabhurAgAtpaNDitAzrayadvAre / paNDitaparicchado'pi ca, pIThaprabhRtIni sjyti||12|| sakalakSititalavimalAkhaNDalasamabhUpatermayA putraH / savizeSaveSavidhinai-va pAThanIyo vicintyaivam // 13 // maNibandhabAhuvakSaH-karNalalATeSu karNayormUle / nirmitacandanatilakaH, kusumitatilakopamaH samabhUt // 14 // parvAdyutsavavAsara-yogyaM yajJopavItaparyantam / parihitavAn savizeSa, vipro vimocitaM veSam // 15 // atrAntare-vAtAndolitaketubajalanidhI saGgAntazItAMzuvat, prodAmadvipakarNavanmRgadRzaH svAbhAvikasvAntavat / mUSottApitahemavaddhRvamapi prauDhaprabhAvAt prabhorAkampena calAcalaM samabhavaddevendrasiMhAsanam // 16 // atha devendro'vadhinA, prabhusambandhaM vilokya vismytH|| sakalatridazasamakSaM, provAcAmRtasadRzavAcA // 17 // sAne vandanamAlikA sa madhurIkAraH sudhAyAH sa ca, brAyAH MORECEREMONSCRECORECAC E
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAo kalpasUtra0 // 91 // 5555OMOMOMOM pAThavidhiH sa zubhrimaguNAropaH sudhAdIdhitau / kalyANe kanakacchaTAprakaTanaM pAvitryasampattaye, zAstrAdhyApanamahato'pi yadidaM sallekhazAlAkRtau // 18 // mAtuH puromAtulavarNanaM tat, laGkAnagaryA laharIyakaM tat / tatprAbhRtaM lAvaNamamburAzeH, prabhoH puro yadvacasAM vilAsaH // 19 // yataH-anadhyayanavidvAMso, nidravyaparamezvarAH / anala-17 kArasubhagAH, pAntu yuSmAn jinezvarAH // 20 // atha viprIbhUyendraH, samAgatastatra cintayAmAsa / gAmbhIrya-13 maho bAle, yadayaM jJAtA'pi na brUte // 21 // yataH-bhUtaM bhAvi bhaviSyaca, vastu sarva jinezvaraH / anantaparyayopita-mAbAlyAdapi vettyasau // 22 // yadi vA-garjati zaradina varSati, varSati varSAsu niHkhano meghaH / nIco vadati na kurute, na vadati sAdhuH karotyeva // 23 // asArasya padArthasya, prAyeNADambaro mahAn / nahi kharNe dhvanistAga, yAdak kAsye prajAyate // 24 // atha viprocitapIThe, vIraM saMsthApya pRcchati sma hriH| paNDitasaMzayalAviSayI-bhUtAnapi zabdasandohAn // 25 // tathA cAgamaH-sakko ya tassamakkhaM, bhagavaMtaM AsaNe nivesittA / sahassa|| lakSaNaM pucche, vAgaraNaM avayavA iMdaM // 26 // tadA-vedAstAMzcaturo'pi vetti gaNitagranthapramANasmRtI-stAnyaSTAdazalakSaNAni nikhilAMstAn sasAhityakAn / chando'laGkatinATakAnyapi ca yastasya dvijAteH puro, bAlo'sau kimu vakSyatIti sakalo lokaH sthitaH pronmukhaH // 27 // atha varddhamAnakumaro, bhanakti paNDitamanaHsthasandehAn / sarvAnapi tadanantaramavadat sa puraH surAdhipateH // 28 // AbAlakAlAdapi mAmakInAn, yAn saMzayAnna ko'pi nirAsayanna / vibheda tAMstAnnikhilAn sa eSa, bAlo'pi bhoH pazyata citrametat ! // 29 // tado // 91
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAca punarapi zacIpatiH - manuSyamAtraM zizureSa vipra !, nAzaGkanIyo bhavatA khacitte / vizvatrayInAyaka eSa vIra - jinezvaro vAGmayapAravA // 30 // tadanu jainendraM vyAkaraNaM jajJe, tataH - zAstrANyetAvantyapi, laghunA vIreNa kathamadhItAni / iti janamAnasa saMzaya - vicchittyai hariravocadidam // 31 // yadvatsahasrakarazubhrakarapradIpA, jyotizvayaiH prasRmaraiH sahitAH sadaiva / AgarbhataH satatasarvaguNastathaiva, jJAnatrayeNa sahito jinavarddhamAnaH // 32 // ityAdyuktvA khasya, sthAnaM gatavAn haristathaiva vibhuH / sakalajJAtakSatriya - parikalito nijakasaudhamagAt // 33 // iti zrIvIrakumAralekhazAlAkaraNam // 108 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutte NaM tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhijjaMti, taM jahA- siddhatthe i vA sijjaMse i vA jasase i vA / samaNassa bhagavao mahAvIrassa mAyA vAsisagutte NaM tIse tao nAmadhijA evamAhijjanti, taM jahA - tisalA i vA videhadinnA ivA pIikAriNI i vA / samaNassa bhagavao mahAvIrassa pittije supAse, jiTTe bhAyA naMdivarddhaNe, bhagiNI sudaMsaNA, bhAriyA jasoyA koDinnAgutte NaM / samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhUA kAsavagutte NaM tIse do nAmadhijA evamAhijjaMti taM jahA - aNojA i vA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 92 // piyasA i vA / samaNassa bhagavao mahAvIrassa nacuI kAsava gutte NaM tIse NaM do nAmadhijA evamAhijaMti, taM jahA - sesavaI i vA jasavaI i vA // 109 // vyAkhyA--samaNassa bhagavao ityAdito jasavaI ivetyantam, tatra evaM vAlabhAvAtikramAnukrameNAvAsayauvano'yaM bhogasamartha iti vijJAtabhavagatsvarUpAbhyAM mAtApitRbhyAM prazasta tithinakSatramuhUrtteSu naravIranRpatisutAyA yazodAyAH pANigrahaNaM kAritam, tayA saha ca paJcavidhAn mAnuSyakAn bhogAn bhuJjamAnasya bhagavataH putrI samabhRt sA ca pravaranarapatisutasya svabhAgineyasya jamAleH pariNAyitA, tasyA api ca zeSavatI nAmnI putrI, sA ca natuI tti bhagavato dauhitrItyarthaH // 109 // samaNe bhagavaM mahAvIre dakkhe dakkhapainne paDirUve AlINe bhaddae viNIe nAe nAyaputte nAyakulacande videhe videhadine videhajacce videhasUmAle tIsaM vAsAI videhaMsi kahu ammApiUhiM devattagaehiM gurumahattaraehiM abbhaNuNNAe sammattapanne puNaravi loyaMtiehiM jIyapahiM devehiM tAhiM iTThAhiM jAva vaggUhiM aNavarathaM abhinandamANA ya abhiyuvamANA ya evaM vayAsI // 110 // kiraNAva0 // 92 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4%2525AAS vyAkhyA-samaNe bhagavamityAdita evaM bayAsIti paryantam , tatra dakSaH kalAsu, dakSA-pratijJAtasiddhipAragAmitayA paTTI pratijJA yasya, pratirUpaH-tattadguNasaGkamaNadarpaNatvAt viziSTarUpo vA, AlInaH-sarvaguNairAzliSTaH guplendriyo vA, bhadrakaH-saralaH bhadro-vRSabhastadvadgacchatIti bhadrago vA bhadrado vA-sarvakalyANadAyitvAt, vinIto-vinayavAn suzikSito vA jitendriyo vA, bata:-"vinayohIndriyajaya-stayuktaH shaastrmrhti| vinItasya hi zAstrArthAH, prasIdanti tataH shriyH||1||" etAni vizeSaNAni bhogAvasthAM varSadvayaM bhAvasaMyatadazAM ca pratItya yathAsambhavaM yojyAni, jJAtaHprakhyAtaH jJAto vA jJAtavaMzajatvAt , zAtaH-siddhArthastava putro jJAtaputraH, na ca putramAtreNa kAcitsiddhiH svAdisyAha-jJAtakulacandraH, videhe iti viziSTadehaH vajrarSabhanArAcasaMhananasamacaturasrasaMsthAnopetatvAt , yadvA dihIka upalepe' vigato deho-lepo'smAt nirlepo bhogeSvapi vairAgyavatvAt, videhadinA-trizalA tasyA apatyaM vaidehadinnaH,12 tasyA evaurasaputratvAbhidhAnAyAha-videhajace tti bhImo-bhImasena iti nyAyAt videhA-trizalA tasyAM jAtA'rcA-131 zarIraM yasya sa videhajArcaH, yadvA videho'naGgaH sa yAtyaH pIDayitavyo yasya sa videhayAtyaH, vizeSeNa dikhatelipyate pApairAtmA'treti videho-gRhavAsastatraiva sukumAro tikhe tu vajrakarkazatvAt , triMzadvarSANi videhe-gRhavAse kRtvA-sthitvA, triMzadvarSANi punarevam-aSTAviMzativarSAvikrame mAtApitrosturya kharge mAhendramAcArAGgAbhiprAyeNa tu zrIpArzvanAthopAsakayoranazanenAdhyataM gatayoH pravrajyArtha zrIvIro-nandivarddhanamanujJApitavAn , ydaa| pUrNo mamAmi-18 grahaH tataH prajAmIti / "to bhaNai jiTTabhAyA, mama jaNaNIjaNayavirahaduhiassa / tuha virahaggI suMdara, AAAAAAAAAACARSA tyA. triMzadvarSANi punarevam aENTIvIro-nandiSaddhenamanujJa 240 virahagI suMdara,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAvara // 93 // khayaMmi khArovamaM hoI // 1 // " viraktAtmA khAmyAha-"piamAibhAibhaiNI-bhajjAputtattaNeNa sabve vi / jIvA jAyA bahuso, jIvassa u egamegassa // 2 // tA kami kami kIrai, paDibaMdho kammi kammi vA neva / isa nAUNa mahAyasa, mA kijau sogasaMtAvo // 3 // " nRpaH prAha-"ahamavi jANAmi imaM, kiMtu mamaM baMdhaNA na tuTuMti / jIviabhUeNa tae, ajavi mukkassa sayarAhaM // 4 // tA maha uvarohaNaM, vAsAiM dunni ciTThasu gihammi / uttamapurisA duhiaM, daDhe karuNAyarA huMti // 5 // " vIra:-"evaM hou naresara! kiMtu mamaTThA na koi AraMbho / kAyadyo haM phAsua-bhoaNapANeNa cihissaM // 6 // " evaM citra paDivanne, ciTThai suhajhANabhAvaNo viiro|visysuhnippivaaso dayAvaro sabajIvesu // 7 // tataH samadhikaM varSadvayaM vastrAlaGkArabhUSito'pi prAsukaiSaNIyAhAraH zItodakamapyapiban| |bhagavAn tasthivAn , na ca prAsukenApi jalena sarvasnAnaM kRtavAn , kevalaM lokasthityA hastapAdamukhaprakSAlanaM prAsukenaiva jalena cakAra / niSkramaNamahe tu sacittodakenApi snAtavAn , brahmacarya tu tataHprabhRti yAvajjIvameva pAlitavAMzca / iha yadA bhagavAn jAtastadAnImeva caturdazakhAnasUcito nizcayena bhAvI cakravartIti lokakhyAtimAkarNya khakhamAtApitRbhiH zreNika-caNDapradyotAdayaH kumArA bhagavatparyupAsanAya preSitAH, bhagavati ca ghorAnuSThAnapare naiSa cakravartIti khakhagRhaM pratijagmivAMsaH / evaM varSadvayAnte guruNA jyeSThabhrAtrA nandivarddhanena mahattarakaizca rAjyapradhAnarabhyanujJAtaHpravrajyArtha dattAnumatiH zrIvIraH samAptapratijJaH 'nAhaM samaNo hohaM ammApiarammi jIvaMte' iti garbhasthagRhItAbhigrahassASTAviMzatyA varSenandivarddhanoparodhAbhigrahasya ca varSadvayena pAragamanAt / puNaravi loaMtiehi tti punarapIti-vize 55A5%2555--155-%er
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ padyotane ekaM tAvatkhayameva samAptapratijJo vizeSatazca lokAntikadevairbodhita iti gamyam , tRtIyAyA anythaanupptteH| lokAnte bhavA laukAntikA brahmalokavAsina ekAntasamyagdRSTayaH sArakhatAdyA nikAyabhedAnnavadhA, tadyathA-"sArassaya 1 mAicA 2, vahnI 3 varuNA ya 4 gahatoyA ya 5 / tusiA6 abAbAhA 7, aggicA 8 ceva riTThA ya 9 // 1 // " ee devanikAyA, bhayavaM bohiMsu jiNavariMdaM tu / sabajagajjIvahi, bhayavaM titthaM pavattehi // 2 // " yadyapi khayaMbuddhatvAttadupadezanirapekSo bhagavAn, tathApi te devA jItakalpitAH jItaM-avazyamAcaraNIyaM kalpitaM-kRtaM yaiste jItakalpitAH, jItena vA-'vazyambhAvena kalpa-iti karttavyatA jItakalpaH sa eSAmastIti jItakalpikAstairvibhaktivyatyayAtte lokAntikA devAH tAhi iTAhiM jAva vaggUhiM ti prAgvat vyAkhyA tAbhirvAgbhiH anavarataM bhagavantaM abhinandayantaH-samRddhimantamAcakSANA gambhIrAbhirmahAdhvanibhiH apunaruktAbhiriti vyaktam // 11 // jaya jaya nandA! jaya jaya bhaddA! bhadaM te jaya jaya khattiyavaravasahA! bujjhAhi bhagavaM! loganAhA! sayalajagajIvahiyaM pavattehi dhammatitthaM hiasuhanisseyasakara savaloe savvajIvANaM bhavissai tikaDe jaya jaya sadaM pauMjaMti // 111 // vyAkhyA-jaya jaya naMdetyAditaH saI pauMjaMti tti paryantam , tatra jayaM labhakha, sambhrame dvivacanaM, nandati-samRddho bhavatIti nandastadAmantraNaM, dIrghatvaM tu prAkRtatvAt , athavA jaya tvaM jagannanda, evaM jaya jaya bhaI ti navaraM bhadrakaH
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 94 // kalyANavAn kalyANakArI vA bhadraM te bhavatviti shessH| hiasuhanisseasakaraM ti hitaM-pathyAnnavata. sukha-zarmA shbhaaii| vA-kalyANaM niHzreyasaM-mokSastatkara, sarvasmin loke ye sarvajIvAsteSAm // 111 // pubi pi NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa mANussagAo gihatthadhammAo aNuttare Ahoie appaDivAI nANadaMsaNe hutthaa| tateNaM samaNe bhagavaM mahAvIre teNaM aNuttareNaM AhoieNaM nANadaMsaNeNaM appaNo nikkhamaNakAlaM Abhoei, AbhoittA ciccA hiraNNaM, ciccA suvaNNaM, ciccA dhaNaM, ciccA rajjaM, ciccA raTuM, evaM balaM vAhaNaM kosaM koTAgAraM, ciccA puraM, ciccA aMteuraM, ciccA jaNavayaM, ciccA vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAiaMsaMtasA. rasAvaijjaM, vicchaDDaittA vigovaittA dANaM dAyArehiM paribhAittA dANaM dAiyANaM pribhaaittaa||112|| vyAkhyA-puSiM pi NamityAditaH paribhAitta tti paryantam, tatra manuSyocitAd gRhasthadharmAdvivAhAdeH pUrvamapi bhagavato'nuttaraM-abhyantarAvadhisadbhAvAt sarvotkRSTaM, Abhogika-AbhogaprayojanaM apratipAti-anivartakamAkevalotpatteH avadhijJAnamavadhidarzanaM cAsIt, taca paramAvadheH kizcidUnaM ahohie ti kvacit tatrAdho'vadhiH-adhaH paricchedabahulo'bhyantarAvadhirityarthaH, tathA ca cUrNiH-"ahohiatti-abhaMtarohI" ata eva-"neraiadevatitthaM-karA ya ohissa bAhirA iMti / prAsaMti saMghaokhalu, sesA deseNa pAsaMti ||1||tti" Abhogayati-vilokayati, hiraNyAdi // 94 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5555453 vyAkhyA prAgvat , ciccA tyaktvA, tathA vicchadya-vizeSeNa tyaktvA dIkSAmahimakaraNato vicchaIvadvA kRtvA viccha?vistAraH, tathA tadeva guptaM sat vigopya-prakAzIkRtya dAnAtizayAt , athavA 'gupiH kutsane' kutsanIyametadasthiratvAdityuktvA, dIyate iti dAna-dhanaM, dAyAya-dAnArthamARcchantIti aci dAyArA-yAcakAstebhyo dAnAhebhyaH paribhAjya-vibhAgena dattvA, paribhAvya vA-Alocya etebhya idamidaM dAtavyamiti, athavA dAtRbhiH-khaniyuktanRbhirdAnaM paribhAjya-dApayitvA, dAyo-bhAgo'styeSAM dAyikA-gotrikAstebhyo dAna-dhanavibhAgaM paribhAjya-vibhAgazo dattvA, evaM ca dAnavidhAnaM kadA kiyatkAlaM kiMpramANaM kiMnirghoSapurassaramityAdyAvazyakaniyuktyAdarevagantavyam / tadyathA "saMvacchareNa hohI, abhinikkhamaNaM tu jinnvriNdaannN| to atthasaMpayANaM, pavattae pubasUrammi // 1 // egA hiraNNakoDI, aTeva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM, dijai jA pAyarAsAo ||2||vrh varaM varaha varaM, ia ghosijai mhNtshennN| puratiacaukkacacara-ratthArAyappahAIsu // 3 // jo jaM varei taM tassa, dijai hemvtthmaaii| viaraMti tattha tiasA, sakAeseNa savvaM pi||4|| tinneva ya koDisayA, advAsIiMca huMti koddiio| asiiMca sayasahassA, evaM saMvacchare |dinnaM // 5 // tattadvArSikadAnavarSaviramadAridyadAvAnalAH, sadyaH sajitavAjirAjivasanAlaGkAradurlakSyamAH / samprAptAH khagRhe'rthinaH sazapathaM pratyAyayanto'janAH, khAmin ! piGgajanairniruddhahasitaiH ke yUyamityUcire // 6 // puTTho a puNo rAyA, jiNeNa vIreNa vigayamoheNa / tuha saMtiohu avahI, puNNo giNhAmi dikkhamahaM // 7 // dhayahaTTasohavaMdaNa-mAlAma-18 cAimaMcaramaNijaM / kuMDaggAmaM nagaraM, suraloasamaM kayaM tiaa||8||" tato nandivarddhananRpaH zakrAdayazca pratyekamaSTo CONOCOCCALCCACCOAC
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 // 95 // ttarasahasrasuvarNamaya 1 rUpyamaya 2 maNimaya 3 suvarNarUpyamaya 4 suvarNamaNimaya 5 rUpyamaNimaya 6 suvarNarUpyamaNimaya 7 mRnmaya 8 kalazAdiniSkramaNAbhiSekasAmagrI kArayanti, tato'cyutendrAdyaizcatuHSaSTayA surendrarabhiSeke kRte'cyutAdyAbhiyogikasurakRtAH sauvarNAdikalazAH zrInandivarddhanakAritasuvarNAdikalazeSu divyAnubhAvataH praviSTAstataste'dhikataraM zobhitavantaH, tataH zrInandivarddhanaH khAminaM pUrvAbhimukhaM nivezya devAnItakSIrodasamudrAdinIraiH sarvatIrthamRttikAbhiH sarvakaSAyaizcAbhiSekaM karoti / indrAzca sarve'pi bhRGgArAdarzAdihastA jayajayazabdaM prayuJjAnAH puratastiSThanti / tataH"suracaMdaNANulitto, surtruvrkusummaalciNcio| siavasthapAuaMgo, jassa ya mulaM sayasahassaM // 1 // bhAsurakirIDamauDo, hAravirAyaMtakaMThavacchayalo / keUrakaDayamaMDiya-bhuadaMDo kuMDalAharaNo // 2 // " tato nandivarddhanAdiSTAH kauTumbikapuruSAH anekastambhazatasanniviSTAM maNikanakavicitrAM paJcAzaddhanurAyatAM paJcaviMzatidhanuvistIrNA SaTtriMzaddhanuruccAM ca candraprabhAbhidhAM zibikAmupasthApayanti, tato devA api, paraM devAnItazibikA zrInandivardhanAnItazibikAyAmeva divyAnubhAvataH praviSTA, tataH sAtIva zobhitavatI // 112 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jese hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe __ maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamI pakkheNaM pAINagAmiNIe chAyAe porisIe abhinividAe pamANapattAe subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM caMdappabhAe sIyAe OM5455554554 // 95 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNugammamANamagge saMkhiyacakkiyalaMgaliyamuhamaMgaliyavaddhamANapUMsamANaghaMTiyagaNehiM tAhiM iTTAhiM jAva vaggUhiM abhinaMdamANA abhithuvvamANA ya evaM vayAsI // 113 // vyAkhyA teNaM kAleNamityAdita evaM vayAsIti paryantam , tatra tataH prabhurmArgazIrSakRSNadazamyAM pUrvadiggAminyAM chAyAyAM pAzcAtyapauruSyAM pramANaprAptAyAM abhinivRttAyAM-jAtAyAM suvratAkhye divase vijayAkhye muhUrte hastottarAnakSatre| kRtaSaSThatapA vizuddhyamAnalezyAkaH sarvAbharaNavibhUSitaHpralambavanamAlaH parihitazcetakanakakhacitAntapradezalakSamUlyanAsAniHzvAsavAtavAhyasukumArataravastraH prAguktAM zibikAmAruhya pUrvAbhimukhaM siMhAsane niSIdati / prabhodakSiNataH kulamaha-| tarikA haMsalakSaNaM paTazATakamAdAya, vAmapArthe prabhoraMba dhAtrI upakaraNamAdAya, pRSThe ca varataruNI sphArazRGgArA dhavalAta-18 patraM, IzAnakoNe caikA pratipUrNa bhRGgAraM, AgneyakoNe tvekA kanakadaNDamaNivicitratAlavRttamAdAya bhadrAsane niSIdati / / tataH zrInandivarddhanAdiSTA hRSTAH puruSA yAvacchibikAmutpATayanti, atrAntare zakraH zibikAyA dAkSiNAtyAmuparitanI bAhAM, IzAnendra uttarAhAmuparitanI bAhAM, camarendro dAkSiNAtyAmadhastanI bAhAM, balIndra uttarAhAmadhastanI pravAhAM, zeSA bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikendrAzca yathA'haM zivikAmutpATayanti, tataH zakrezAnavarjAstAmubaha nti, zakrezAnau tu cAmarAbhyAM vIjayataH / yataH-"siMhAsaNe nisannaM, sakIsANA ya dohiM pAsehiM / vIyaMti
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra // 96 // EA5% 25A5%25A5% cAmarehiM, maNikaNagavicittadaMDehiM // 1 // puvaM ukkhittA mA-gusehiM AhadaromakUvehiM / pacchA vahati sI, masuriMdasuriMdanAgiMdA // 2 // calacavalabhUsaNadharA, scchNdviudhiaamrnndhaarii| deviMdadANaviMdA, vahati sI jirNidassa // 3 // kusumANi paMcavaNNA-Ni muaMtA duMduhI a taaddtaa| devagaNA ya pahaTThA, samaMtao ucchuaNgynnN|| vaNasaMDaM va kusumi, paumasaro vA jahA sarayakAle / sohA kusumabhareNaM, isa gayaNayalaM suragaNehiM // 5 // ayasivaNaM va kusumi, kaNiAravaNaM va caMpagavaNaM vA / tilagavaNaM va kusumi, ia gayaNayalaM suragaNehiM // 6 // jAva ya kuMDaggAmo, jAva ya devANa bhavaNAvAsA / devehi a devIhi a, avirahi saMcaraMtehiM // 7 // varapaDahabherijhallari-duMduhi saMkhasahiehiM tUrehiM / dharaNiyale gayaNayale, tUraninAo paramarammo // 8 // vyavasAyAn vyApArAMca, muktvA draSTuM yayunarAH / striyo nijaM nijaM karma, tyaktvA'guH kautukotsukAH // 9 // zrutvA vAdyaughanirghoSa, khiyo'bhUvan suvihvalAH / yataH-"strINAM SaT vastUni, prAyastvativallabhAni sahajaguNAt / kalikajalasindUraM, tUraM dugdhaM ca jAmAtA // 1 // " iti / cakrurnAnAvidhAzceSTAH, sarveSAM vismyprdaaH||10|| yathA-kasturyA nayanayugaM, gaNDI kila kajalena kaashcikyaa| kaNThaM hAreNa kaTiM, karakamalaM nUpureNa tathA // 11 // kakaNakAbhyAM kramaNI, calana-15 talaM candanavaibhavyaiH / sadalaktarasena vapu-vibhUSayanti sma vismayataH // 12 // tathA-grahaNaM rudatAM pathi para-bAlAnAM nijakasambhramAcakruH / ghATapaTIzATakayo-viparItatayA ca paridhAnam // 13 // zithilaparidhAnabandham, gADhaM karnu na shknuvtystaaH| vAtoDInaziroM'zuka-vadhUjano'jani kumArIva // 14 // kAcitkRtArddhatilakAH, kAcikaNeka // 96 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUSaNAH kAzcit / prakSAlitaikacaraNA, ekAjitalocanA api ca // 15 // kAzcidapi bhojanAdA-vavihitazaucA vicitracitreNa / bADhekadezaparihita-kaJcakyaH kautakAdIyuH // 16 // " tathA bhagavati zibikArUDhe pratrajyAyai gantuM pravRtte tatprathamatayA sarvAtmanA ratnamayAnyaSTau maGgalAni purataH krameNa prasthitAni, tadyathA-khastikaM 1 zrIvatsaH 2 nandyAvataH 3 varddhamAnakaM 4 bhadrAsanaM 5 kalazo 6 matsyayugmaM 7 darpaNazca 8, tataH krameNa pUrNakalazabhRGgAracAmarANi, tato mahatI vaijayantI, tato vaiDUryadaNDasthaM vimalAtapatraM, tato maNikanakamayaM sapAdapIThaM siMhAsanaM, tato'STazatamAroharahitaM varaturaGgANAM, tato'STazataM varakujarANAM, tato'STazataM saghaNTAnAM sapatAkAnAM sanandIghoSANAM anekapraharaNAvaraNasaMbhRtAnAM rathAnAM, tato'STazataM varapuruSANAM, tato hayAnIkaM, tato gajAnIkaM, tato rathAnIkaM, tataH padAsanIkaM, tato laghupatAkAsahasramaNDito yojanasahasrocchyo mahendradhvajaH, tataH khaGgAhAH, kuMtagrahAH, pITha-16 phalakagrahAH, tato hAsakArakA narmakArakAca, tataH kAndarpikAH jayajayazabdaM prayuAnAH, tadanantaraM bahava ugrAH, |bhogAH, rAjanyAH, kSatriyAH, talavarA, mANDabikAH, koTumbikAH, zreSThinaH, sArthavAhAH, devAH, devyazca, svAminaH purataH pRSThataH pArthato vyavasthitAH samprasthitAH / tadanantaraM sadevamaNuAsurAe ti sadevamanujAsurayA-khargamartyapAtAlavAsinyA parSadA-janasamudAyena samanugamyamAna-anuvrajyamAnaM bhagavantaM agre'gratazca zATikAdyaiH parivRtaM tAbhiriSTAdivizeSaNopetAbhirvAgbhirabhinandanto'bhiSTuvantazca prakramAt kulamahattarAdikhajanA evamavAdiSuH / tatra zAlikAH-canda- nagarbhazaGkhahastA maGgalakAriNaH zaGkhavAdakA vA, cAkrikAH-cakrapraharaNAH kumbhakAratailikAdayo vA, lAGgalikA-galAva AAAAAAA-ba
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 97 // lambitasuvarNAdimayalAGgalAkAradhAriNo bhavizeSAH karSakA vA, mukhamAGgalikAH-mukhe maGgalaM yeSAM te cATukAriNa kiraNAka ityarthaH, varddhamAnAH skandhAropitapuruSAH, pUsamANa tti puSyamANA-mAgadhA mAnyA vA, ghaNTayA carantIti pANTikA rAuliA iti rUDhAsteSAM gaNaiH khaMDiagaNehi tti kvacit tatra khaNDikagaNAH-chAtrasamudAyAH // 113 // jaya jaya naMdA!jaya jaya bhaddA ! bhadaM te abhaggehiM nANadaMsaNacarittehiM ajiyAiM jiNAhi iMdiyAiM, jiyaM ca pAlehi samaNadhamma, jiyavigyo vi ya vasAhi taM deva! siddhimajhe, nihaNAhi rAgadosamalle taveNaM dhiidhaNiyabaddhakacche, mahAhi aTakammasattU jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM, appamatto harAhi ArAhaNapaDAgaM ca vIra ! telukkaraMgamajjhe, pAvaya vitimiramaNuttaraM | kevalavaranANaM, gaccha ya mukkhaM paraM payaM jiNavarovaiTeNa maggeNaM akuDileNaM haMtA parIsahacamuM, jaya jaya khattiyavaravasahA ! bahUI divasAiM bahUI pakkhAiM bahUI mAsAI bahUiM uUiM bahUI ayaNAI bahUI saMbaccharAiM abhIe parIsahovasaggANaM, khaMtikhame bhayabheravANaM, dhamme te avigdhaM bhavau tikaDe jayajayasadaM pauMjaMti // 114 // // 97 // vyAkhyA-jaya jaya naMdetyAditaH saI pauMjaMti tti paryantam, tatra jaya jayetyAdi prAgvat, abhagnai-niraticArInadarzanacAritrairupalakSitastvaM ajitAni ajeyAni vA jiNAhi tti jaya-vazIkuru indriyANi-zrotrAdIni jitaM ca
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sAtmyApannaM pAlaya zramaNadharma - kSAntyAdidazalakSaNaM, jitavighno'pi ca tvaM he deva ! vasa nivasa siddhimadhye api ceti samuccaye, atra siddhizabdena zramaNadharmmasya vazIkArastasya madhyaM - lakSaNayA prakarSaH, tatra tvaM nirantarAyaM tiSThetyarthaH, ata eva rAgadveSamalau nijahi- nigRhANa tapasA bAhyAbhyantareNa sAdhakatamena dhRtau santoSe dhairye vA dhaNiaM - atyartha baddhakakSaH san, marddaya aSTakarmmazatrUn, kena kRtvA ? dhyAnena tatrApi ArttaraudraniSedhAyAha- uttameNaM ti uttamasA-tamo'tItena zuklena zuklAkhyena, apramattaH - pramAdarahitaH san harAhi tti gRhANa ArAdhanAvatAkAM vIreti bhagavadAmantraNaM trailokyameva raGgo - malAkSavATakastanmadhye, prApnuhi ca vitimiramanuttaraM kevalavarajJAnaM, gaccha ca mokSaM paraM padaM jinavaropadiSTenaRSabhAdijinokta (ktena mArgeNa - ratnatrayalakSaNena akuTilena - kaSAyaviSayAdikauTilya parihArAt akSepeNa mokSaprApakatvAcca saralena hatvA parISahacamUM / jaya kSatriyavaravRSabha ! jAtyakSatriyo hi paracamUM hanti / Rtavo- dvimAsA hemantAdyAH, ayanAni paNmAsAni dakSiNAyanottarAyaNarUpANi, abhItaH parISahopasargebhyaH, bhayabhairavAnAM - bhairavabhayAnAM kSAnti kSamaH - kSAntyAkSamaH na tvasAmarthyAdinA kvacit abhibhaviagAmakaMTake ci tatra grAmakaNTakAn - indriyagrAmapratikUlAna durvAkyajalpanaparAdIn abhibhUya - apakarNya dharme prastutasaMyame te tava avighnaM nirvighnatA bhavatu itikaTTu - ityuccArya jayajayazabdaM prayuJjate khajanA eva // 114 // taNaM samaNe bhagavaM mahAvIre nayaNamAlAsahassehiM picchijamANe picchijamANe, vayaNamAlAsahassehiM abhithuvvamANe abhithuvvamANe, hiyayamAlAsahassehiM unnaMdijamANe unnaMdijamANe,
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra0 // 98 // maNorahamAlAsahassehiM vicchippamANe vicchippamANe, kaMtirUvaguNehiM patthijamANe patthijamANe, aMgulimAlAsahassehiM dAijamANe dAijamANe, dAhiNahattheNaM bahUNaM naranArisahassANaM aMjalimAlAsahassAiM paDicchamANe paDicchamANe, bhavaNapaMtisahassAI samaicchamANe samaicchamANe, taMtItalatAlatuDiyagIyavAiyaraveNaM mahureNa ya maNahareNaM jayajayasaddaghosamIsieNaM maMjumaMjuNA ghoseNa ya paDibujjhamANe paDibujjhamANe, saviDIe savvajuIe savvabaleNaM savvavAhaNeNaM savvasamudaeNaM savvAyareNaM savvavibhUIe sabavibhUsAe savvasaMbhameNaM savvasaMgameNaM savvapagaIehiM savvanADaehiM savvatAlAyarehiM savvAvaroheNaM savvapupphagaMdhavasthamallAlaMkAravibhUsAe savvatuDiyasahasaMninAeNaM, mahayA iDDIe mahayA juIe mahayA baleNaM mahayA vAhaNeNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNaM, "saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukkaduMduhinigghosanAiyaraveNaM, kuMDapuraM nagaraMmajjhaM majheNaM niggacchai, niggacchittA jeNeva nAyasaMDavaNe ujANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai // 115 // vyAkhyA-taeNamityAditasteNeva uvAgacchai tti paryantam / tatra nayanamAlAH-zreNisthitajananetrapatayastAsAM // 98 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasraiH, evamagre'pi vacanAni vadanAni vA (taiH) abhiSTuyamAnaH, hRdayamAlAsahasraiH janasamUhasatkaiH unnandyamAna- utprAbalyena samRddhimupanIyamAno jaya jIva nandetyAdiparyAlocanAditi bhAvaH, kvacit unnaijjamANe tti tatronnatI kriyamANa- unnatiM prApyamANaH, vicchippamANe tti manorathamAlAsahasraiH - etasyAjJAvidhAyino bhavAma ityAdibhirjanavikalpai| rvizeSeNa spRzyamAnaH, kAntirUpaguNairhetubhUtaiH prArthyamAno bhartRtayA svAmitayA vA strIpuruSajanenAbhilapyamANaH, dAijamANe tti darzyamAnaH paDicchamANe ti pratIcchan- gRhNan samaicchamANe samatikrAman - ullaGghayan tatryAdInAM truTitAntAnAM prAguktArthAnAM gIte - gItamadhye yadvAditaM-vAdanaM tena yo ravaH zabdastena madhureNa-madhuvarSiNA manohareNa-mano'bhirAmeNa jayajayazabdaghoSamizritena - jayajayazabdoccAraNamizritena maJjamaJjanA-na jJAyate ko'pi kimapi jalpatIti atikomalena vA ghoSeNa ca lokAnAM khareNa ca pratibudhyamAnaH - sAvadhAnIbhavan kacit ApaDipucchamANe ti tatra ApratipRcchanpraznayan praNamatAM sukhAdivArttA, sarvvaya- samastacchatrAdirAjacihnarUpayA, sarvadyutyA - AbharaNAdisambandhinyA sarvayutyA vA uciteSTavastughaTanAdirUpayA, sarvavalena - hastyazvAdirUpakaTakena, sarvavAhanena- karabhavegasara zivikAdinA vAhanena, sarvasamudayena - paurAdimelApakena sarvAdareNa sarvocityakaraNarUpeNa, sarvavibhUtyA sarvasampadA, sarvavibhUSayA - samasta zobhayA, sarvasambhrameNa - pramodakRtautsukyena, sarvasaGgamena - sarvasvajanamelApakena, sarvaprakRtibhiH aSTAdazanai gamAdinagarvAstavyaprakRtibhiH, sarvanATakairityAdi sugamam, sarvaturyazabdAnAM mIlane yaH saGgato ninAdo - mahAghoSastena, alpeSvapi RddhyAdiSu sarvazabdapravRttirdRSTA ityAha-mahayA iDDIe ityAdi prAgvat, evaM kSatriyapuramadhyena bhavanapatisahasrANi sama -
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNA ditikrAmato bhagavataH pRSTau hastiskandhArUDhaH sakoriTamAlyadAnA priyamANena chatreNa cAmarAbhyA vIjyamAnazcaturaGginyA senayA parikalito nandivarddhano rAjA'nugacchati, yAvat jJAtakhaNDavane'zokavarapAdapo vRkSaH // 115 // uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTTiyaM loyaM karei, karittA chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM hatyuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya ege abIe muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 116 // vyAkhyA-uvAgacchittetyAditaH pavvaie tti paryantam , tatrAzokavarapAdapasyAdhaH zivikAM-kUTAkArAcchAditA jampAnavizeSAM bhagavAna sthirIkArayati, kArayitvA ca zibikAtaH pratyavarohati-avataratItyarthaH, svayamevAbharaNAnyu-18 nmuJcati-avatArayatItyarthaH, tacaivam-"maulemaulimapAkarocchutiyugAtsatkuNDale kaNThato, naiSkaM hAramuraHsthalAca sahasaivAMsadvayAdA de| pANibhyAM vipule ca vIravalaye mudrAvalImaGgulI-vargAda bhAramiva prazAntahadayo vairaagyrjaatprbhuH||1||"| iti / tAni cAbharaNAni kulamahattarikA haMsalakSaNena paTazATakena pratIcchati pratIcchaya ca bhagavantamavAdIt , ikkhAlagakulasamuppanne siNaM tumaM jAyA !, kAsavagutte si NaM tumaM jAyA!, uditoditanAyakulanahayalamiaMkasiddhatthajaca khattiasutte si NaM tuma jAyA !, jacakhattiANIe tisalAe sue si NaM tuma jAyA !, devanariMdapahiakittI RECSHASHASAHARAS // 99 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsi NaM tumaM jAyA!, ettha sigdhaM caMkamiavvaM guru AlaMbejavaM asidhAraM mahabvayaM carianvaM jAyA!, parikkami abvaM jAyA!, assi ca NaM aDhe no pamAiavvaM / aNavarayapaDataMsupavAyanaMdivaddhaNapamuhasayaNavaggasamaA aMsUNi viNimmuaMtA vaMdaha namasai, vaMdittA namaMsittA egaMte avkmNti| tato bhagavAn ekayA muSTayA kUryasya catasRbhistu zirasa iti paJcamauSTikaM locaM karoti / zakrazca haMsalakSaNena paTazATakena kezAn pratIcchaya kSIrodasamudre pravAhayati / tatazca-divvo maNussaghoso, tUraninAo a sakkavayaNeNa / khippAmeva niluko, jAhe paDivajjai caritaM // 1 // kAUNa namukkAra, siddhANamabhiggahaM tu so giNhe / savvaM me'karaNijaM, pAvaM ti carittamArUDho // 2 // khAmI ca sAmAyikaM kurvan 'karemi sAmAiyaM savvaM sAvajaM jogaM pacakkhAmI' tyAdhucarati, na tu bhaMte tti tathA kalpatvAt , evamAgamoktavidhinA egaM devadUsaM ti indreNa vAmaskandherpitaM divyavastravizeSamAdAya eko-rAgadveSasahAyavirahAt advitIya ekAkyeva na punaryathA-RSabhazcatuHsaharuyA rAjJAM, mallipAcauM stribhistribhiH zataiH, vAsupUjyaH SaTzatyA, zeSA ekonaviMzatiH sahasreNa, muNDo bhUtvA-dravyataH ziraHkUrcalocanena bhAvataH krodhAdyapanayanena agArAt-gRhAniSkramyeti zeSaH, anagAratAM-sAdhutAM pravrajito-gataH vibhaktipariNAmAdvA anagAratayA prvjitH-shrmnniibhuutH| tihiM nANehi~ samaggA, titthayarA jAva hu~ti gihivAse / paDivannaMmi caritte, caunANI jAva chaumatthe // 1 // sakAIA devA, bhayavaM taM vaMdiuM saparitosA / kayanaMdIsarajattA, nianiaThANAi~ saMpattA // 2 // vIro vi baMdhuvaggaM, ApucchiA patthio vihAreNa / so vi avisannacitto, baMdia vIraM paDiniatto // 3 // so
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 10 // hai abhayavaM divehiM gosIsAiehiM caMdaNehiM cuNNehi a pupphehi a vAsehi avAsiadeho, nikkhamaNabhiseeNa ya ahisitto, viseseNa iMdohiM caMdaNAigaMdheNa vAsio, tassa pabbaiassa cattAri sAhiyamAse gaMdho na phiDio, ao se surahigaMdheNa bhamarA bahave dUrao vi pupphie kuMdAivaNasaMDe caittA dibahiM gaMdhehiM AgarisiA bhagavao dehamAgamma vidhati / kei maggao gumagumAyaMtA samuliaMti, jayA puNa na kiMcivi pAviti tayA | ArusiA tuMDehiM bhiMdiUNa tayaM khAyati / je kei ajiiMdiA purisA tevi gaMdhe 'agghAiUNa gaMdhamucchiA bhayavaMte sugaMdhapuDiAithe pattheti, tusiNIe atthamANassa paDilome uvasagge kariMti, tahA ithiAo vi bhayavao dehaM seamalarahiaM nissAsasugaMdhamuhaM acchINi anisaggeNa ceva nIluppalapalAsovamANi daLUNa bahubihamaNulomamuvasaggaM kariti / tathApi bhagavAn meruriva niSprakampa eva / divase muhuttasese, kmmaarggaampvrmnnuptto| rayaNIi tattha sAmI, paDimAi Dio a nikaMpo // 1 // govanimittaM sakkassa, Agamo vAgarei deviNdo| kulAgabahulachaTTha-ssa pAraNe payasa vasudhArA // 2 // ' gopaH sarvadinaM hale vRSAn vAhayitvA sAyaM khAmisamIpe tAn | muktvA godohAya gRhaM gataH, te tu carituM vane gatAH, sa cA''gato'vIkSya khAminamapRcchat , adattottaraH khAmI na vettIti rAtrau vane vilokate sma paraM nApazyat, rAtrizeSe khayamevAgatA vRSabhAH, so'pyAgataH, dRSTvA tAn khAminaM prati sehakamutpAkhya dhAvitaH, avadherAgatya zakreNa zikSitaH / tatra-sako bhaNai, 'bhayavaM! tubhaM uvasaggabahulaM ahaM bArasavarisANi tubhaM veyAvacaM karemi' / tAhe sAmiNA bhaNiaM-'no khalu ! deviMdA! evaM bhUaM 3 jannaM SACCASEASESCALCCACANCECACACCOR // 10 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASEASCAMARCH arihaMtA-deviMdassa vA asuriMdassa vA nissAe kevalaNANa uppADisu vA 3 siddhiM vA vacaMti, arihaMtA saeNaM uhANabalavIriapussikAraparakkameNaM kevalanANaM uppADiMsu 3 siddhiM vA vacaMti' / tataH 'mAraNAntopasargasya, vAraNArtha 31 biDaujasA / siddhArthaH sthApitaH khAmi-mAtRSvajJeyavyantaraH // 1 // ' tataH khAmI kollAkasanniveze bahulabrAhmaNagRhe 'sapAtro dharmo mayA prajJApanIya' iti prathamapAraNakaM gRhasthapAtre paramAnena kRtavAn / celotkSepo 1 gandhodakapuSpavRSTiH 2 dundubhinAdo 3 vyomyahodAnamiti ghoSaNA 4 vasudhArAvRSTizce 5 ti paJca divyAni prAdurbhUtAni / 'addhaterasakoDI, ukosA tattha hoi vasuhArA / addhatterasalakkhA, jahaniyA hoi basuhArA // 1 // viharannatha8 morAke, sanniveze prabhuryayau / prAjyadUijjaMtakAkhya-tApasAzramazAlini // 1 // piturmitraM kulapati-statra prbhumupsthitH| pUrvAbhyAsAt khAminA'pi, tasmin bAhuH prasAritaH // 2 // tasya prArthanayA khAmI, tatraikAM rAtrimA-IP vizat / stheyaM varSAkhihetyUce, prasthitaM sa punaH prabhum // 3 // nIrAgo'pyuparodhena, pratizrutyAnyato yayau / aSTau | mAsAn vihRtyAtha, tatra varSArthamAgamat // 4 // kulapatyarpite varSA-stasthau svAmI tRNaukasi / gAvo bahistRNAnAtyA, varSArambhe kSudhAturAH // 5 // adhAvan khAdituM vegAt, tApasAnAM tRNoTajAn / niSkRpAstApasAstAste, tADayan yaSTibhibhRzaM // 6 // tADitAstaizcakhAdustAH, zrIvIrAlaGkatoTajam / sthitaH pratimayA khAmI, nAznatIstA nyaSedhayat // 7 // uTajakhAminA rAvA, cakre kulapateH puraH / prabhu so'pyaziSanIDaM, rakSanti na vayo'pi kim / | // 8 // aprItirmayi satyeSA, tanna sthAtumihocitam / vicinyeti prabhuH paJcA-bhigrahAnagrahIdimAn // 9 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 10 // nAprItimadgRhe vAsaH 1, stheyaM pratimayA sadA 2 // na gehivinayaH kAryaH 3, maunaM 4 pANau ca bhojanam 5 // 10 // zucirAkAcaturmAsyA, arddhamAsAdanantaraM / prAvRSyathAsthikagrAma, jagAma trijagadguruH // 11 // ' 116 // samaNe bhagavaM mahAvIre saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM jAva cIvaradhArI hutthA / teNa paraM acele pANipaDiggahie, samaNe bhagavaM mahAvIre sAiregAiM duvAlasavAsAI niccaM vosaTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA uppajaMti, taM jahA-divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA aNulomA vA paDilomA vA, te utpanne samma sahai khamai titikkhai ahiyAsei // 117 // vyAkhyA-samaNe bhagavamityAditaH ahiAsei tti paryantam , tatra sAdhikamAsasaMvatsarAdU devadUSyATTai patite / dakSiNavAcAlapurAsannasuvarNavAlukAnadItaTe kaNTake vilagne ca bhagavAn siMhAvalokanena tadadrAkSIt / mamatvenetyeke, sthaNDile patitamasthaDile vetyanye, sahasAtkAreNetyapare, ziSyANAM vastrapAtraM sulabhaM bhAvi na veti kecit , bhAvikhasantateH kaSAyabAhulyAtkaNTakaprAyateti vRddhavAdaH, kaNTakabhUtAstAvatkRpAkSikAste ca vastrarUpasya pravacanasya samparkamAtreNa kiJcitpIDAvidhAyino bhaviSyanti paraM vipreNa tvaritameva grahaNAt varSasahastradvayAnte dharmadattarAjyAvasare vitrIbhUyogataH zakra eva tatsamparkanirAsena pravacanapIDAM nirAkariSyatIti vayam / kaNTakalamatvAdevopekSya nirmamatayA punarna jAha, tadardU ca pitRmitrasya viprasya prAgevArpitAsIt / tacaivam-"piuNo mitto somo, AjammaM ceca
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ niddhaNo bhaTTho / dhaNalAbhatthI patto, AsaM kAuM jiNasagAse // 1 // so puNa dANAvasare, jiNassa desaMtaraM gao AsI / lAbhatthameva raDio, bhajjAe Agao saMto // 2 // evaM jiNeNa dinnaM, savvassa DhaNakae tumaM desI / to nillakkhaNa ajja vi, gaMtUNa tameva maggesu // 3 // bhaNiaM ca teNa bhayavaM, dINo haM dutthio a bhaggo a / maggaMta - bhamaMtassa ya, na kiMci me sAmi saMpaDiaM // 4 // kiM kiM na kayaM ko ko, na patthio kaha 2 na nAmiaM sIsaM / dubbharauarassa kae, kiM na kayaM kiM na kAyavvaM // 5 // diSNaM ca tae dANaM, savvassa jahicchiaM ciraM kAlaM / nAsi tayA itthAhaM, tA sAmi kareha kArunnaM // 6 // desu maha kiMci dANaM, savvassa jiyassa taM si kAruNio / ia vinnatto bhayavaM, karuNikkaraso'NukaMpAe // 7 // viarai suradsaddhaM, annaM maha natthi kiMci jaM bhaNiaM / so vi gao paNamittA, mahApasAo tti taM gahiuM // 8 // " atra niHspRho'pi bhagavAnanupayogyapi devendropanIta devadUSyaM yat zakalI| kRtyArddha brAhmaNAya dattavAn nyastavAMzcAvaziSTamarddha svaskandhe tadbhagavatsantatervastrapAtrAdiSu mUrcchAsaMsUcakamiti kazcit kazcica kAlAnubhAvAt RddhimAnapi nodAracittenaucityakarttA bhaviSyatIti, aparastu bhagavataH prathamaM | viprakulotpannatvenaivamabhiprAyo'bhUt kathamanyathA sAmvatsarikadAnadAtA'pyanyat kiJcinmama nAstIti bhaNitvA'pi vidyamAnamapyakhaNDaM nAdAsyaditi / tataH - " tunnAgassuvaNIyaM, dasiAkajjaMmi teNa so bhaNio / bhamasu jiNamaggao taM, khaMdhAu paDissai tamaddhaM // 9 // na ya picchai so bhayavaM, nissaMgo tA tumaM tamANijjA / do vi ahaM tunneuM, addhe sayalaM karissAmi // 10 // dINArasayasahassaM, laddIhi taM vikayaMmi to tujyaM / majjhaM ca addhamaddhaM, hohI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 102 // bhaNio ia gao so // 11 // vaccaMtassa ya paDiaM, khaMdhAu suvaNNavAluApuliNe / vatthaM kaMTayalaggaM, ghecUNa ya so dio calio // 12 // " paraM sa dvijo lajjayA punarmArgayitumazaknuvan bhagavataH pRSThalamo varSa yAvadvabhrAma / pazcAcca tena tadarddha patite gRhIte bhagavAn teNa paraMti tataH paraM yAvajjIvamacelako babhUva / pANipaDig gahie ti pANi| pataMgrahikaH - pANipAtraH khAmI hi saprAvaraNadharmmasthApanArthaM devadUSyaparigrahaM cakre, tathA prathamapAraNakaM sapAtradharmmajJApanArtha pAtra eva vihitavAn tataH pANipAtra iti / nicaM vosa tti nityaM pravrajyApratipattyanantaraM yAvajIvaM vyutsRSTakAyaH parikarmmaNA varjanAt tyaktadehaH, evaM cAdhvani viharati sati bhagavati 'maMdAiNInadIpuliNe madhusitthacikkhile bhagavato pAdesu cakkaMkusAilakkhaNANi dIsaMti / tattha pUso nAma sAmuddito so tANi pAsiUNa | ciMteti 'esa cakavaTTI gato eMgAgI vaccAmi NaM vAgaremi to mama etto bhogA bhavissaMti sevAmi NaM kumArattaNeNa' sAmI vi thUNagassa sannivesassa bAhiM paDimAe Thio / tattha so sAmiM pecchiUNa ciMteti 'aho mae palAlaM ahijjati, eehiM lakkhaNehiM na juttaM eteNa samaNeNa houM' io a sako devarAyA ohiNA paloeti, kahiM ajja sAmI / tAhe sAmiM pecchati taM ca pUsaM, Agato sAmiM vaMdittA bhaNati, bho pUsa ! tumaM lakkhaNaM na yANasi, eso aparimitalakkhaNo, tAhe vaNNei lakkhaNaM abhaMtaragaM 'gokhIragoraM ruhiraM pasatthaM' na hoti aliaM, esa dhammavaracAuraMta cakkabaTTI deviMdanariMdapUjito, bhaviajaNakumudAnandakArao bhavissati / ia bhaNiUNa suriMdoM, pUjai dhaNakaNagarayaNarAsIhiM / sAmuddiaM pahahUM, jiNo vi aNNattha vihareha // 1 // je kei uvasaggA uppajaMti tti devAdi kiraNAya* // 102 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAR kRtopasargasahanaM yathA-khAmI prathamacaturmAsake zUlapANiyakSAyatane sthitaH / so puNa duTThasahAvo, vAsaM kassa ina| dei rayaNIe / so putvabhave vasaho, AsI dhaNadevavaNiassa // 1 // paMcasae sagaDANaM, uttAreuM naIi so tuho|| gAmassa baddhamANa-ssa bAhimottuM gao vaNio // 2 // pANIcArinimittaM, davvaM gAmilayANa dAUNaM / tehi a na kiMci dinnaM, tahAi chuhAi so mariuM // 3 // jAo asUlapANI, ruTTho uvariM ca tassa gAmassa / mAriM viuviUNaM, nivAio bahujaNo teNa // 4 // logeNaM viNNavio, tabbayaNaNaM ca deulaM kAuM / tappaDimA kAraviA, jattaM pUaM ca kAriMti // 5 // tammAriajaNaaTThI-niaro dIsai pae pae ettha / to so aTThiagAmu-ttiloamajjhaM|mi vikkhAo // 6 // tasseva bohaNatthaM, bhayavaM paDimAi saMThio rattiM / tassAyayaNesu cia, daTuM ruTo jiNassuvari // 7 // uvasaggiumADhatto, saMjjhAe kuNai bhuumibheakrN| aTTahAsasaI, maNuatirikkhANa nAsaNayaM // 8 // tatto ahatthirUvaM, pisAyarUvaM ca nAgarUvaM ca / kAuM uvasaggei, khuhai maNAgaMpi no bhayavaM // 9 // sirakannanAsanahaa-tthidaMtapiTThIsu veaNaM kuNai / ikikkA jA jIvia-haraNe annassa susamatthA // 10 // tahA vi sAmI no maNAgaM pi suhajjhANAo khuhio, pacchA so paDibuddho sAmiNo khAmei khamaha bhaTTAraga tti / tAhe siddhattho udghAito bhaNati-"haM ho! sUlapANi !! apatthiapatthiA! Na yANasi siddhattharAyaputtaM bhagavataM titthagaraM, jai evaM sakko jANati to taM nivisayaM kareti / tAhe so bhIto duguNaM khAmeti, siddhattho se dhammaM kaheti / tattha uvasaMto mahimaM kareti sAmissa / tattha logo ciMteti 'so taM devajayaM mArettA iyANiM kIlati' tattha sAmI desUNe
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva // 103 // cittAri jAme atIva paritAvito pabhAtakAle muhuttamettaM nidApamAdaM gato, tatthime dasamahAsumiNe pAsittA paDi buddho / taM jahA-tAlapisAo hato 1, seasauNo 2, cittakoilo 3a do a te pajjuvAsaMtA diTThA, dAmadugaM| surabhikusumamayaM 4, govaggo a pajjuvAsaMto 5, paumasaro vibuhehiM alaMkito 6, sAgaro ame NitthiNNo tti 7, sUro a paiNNarassimaMDalo uggamaMto 8, aMtehi a me mANusuttaro veDhito tti 9, maMdaraM ca ArUDhAmi 10, hAtti logo pabhAe Agato uppalo iMdasammo a te accaNi divvagaMdhacuNNapupphavAsaM ca pAsaMti bhaTTAragaM ca akkha yasavyaMgaM, tAhe so logo savo sAmissa ukiTThasIhanAyaM kareMto pAesu paDio bhaNai 'jahA devajaeNaM devo uvasAmito mahimaM pakato' uppalo vi sAmi daTuM vaMdia bhaNiAio sAmI tubbhahiM aMtimarattIe dasa sumiNA divA tesimaM phalaM ti 'jaM tAlapisAo hato tamacireNa mohaNijaM ummUlihisi 1,jo aseasauNo taM sukkajjhANaM jjhAhisi 2, jo vicitto koilo taM duvAlasaMgaM paNNavehisi 3, govaggaphalaM ca te caunviho samaNasamaNisAvagasAvigAsaMgho bhavissai 4, paumasaro cauchihadevasaMgho tti 5, jaM ca sAgaraM tiNNo taM saMsArasAgaramuttarehisi 6. jo asuro tamacirA kevalanANaM te upajihi tti 7, jaM ca aMtehiM mANusuttaro veDhio taM te NimmalajasakittipayAvo sayalatihuaNe bhavissai 8, jaM ca maMdaramArUDho si taM sIhAsaNattho sadevamaNuAsurAe parisAe dhamma paNNavehisi tti 9, dAmadugaM puNa na yANAmi, sAmI bhaNai 'he uppalA jaNaM tuma Na yANasi teNamahaM duvidhaM sAgArANAgAriza dhamma paNNavehAmi tti' tato uppalo vaMdittA gato / tattha sAmI addhamAsaTTamaddhamAseNa khamati SEOGHUGASAASAASTRICHOSAS // 10 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4% B esa paDhamo vaasaartto| tataH khAmI morAkasannivezaM gataH, tatra pratimAsthitasya vIrasya satkArAdyartha siddhArthoM janAnAmatItAdIni kathayati / khAmimahimAnaM ca dRSTvA pradviSTenAcchandakena tRNacchedAcchedaviSaye prazne kRte siddhArthena na chetsyate ityukte chedanodyatasya tasyAGgulIH zakrazciccheda, tato ruSTaH siddhArtho janAn prati cauro'yamityuktavAn , yataH karmakarasya vIraghoSasya dazapalikaM vaTTalakaM gRhItvA khajUrIvRkSAdhaHsthApitaM ekaM tAvadidaM, dvitIyamindrazamaNa UraNako'nena bhakSitastadasthInyadyApi badaryA adho dakSiNotkuruDikAyA tiSThanti, tRtIyaM punaravAcyamalaM kathanena, nirbandhe kRte vrajatAsya bhAryA kathayiSyati nAhaM kathayiSyAmItyukte taiH pRSTA sovAca-bhaginIpatirayaM' lajito vilakSaH khAminaM vijane gatvAha-'khAminnahamatraiva jIvAmi tvaM tu pUjyaH sarvatrApi pUjyase' tataH khAmI zvetAmbyAM biharana janAryamANo'pi kanakakhalAkhyatApasAzrame caNDakauzikasarpaprabodhAyAgAt / sa hi prAgbhave kSapakaH kSullakenAvazyake pAraNArthagamanajAtamaNDUkIvirAdhanAlocanArtha smAritaH krudhA kSullakaM hantuM dhAvan stambha Asphalya mRto jyotiSkeSUtpannaH, tatathyutastatrAzrame paJcazatatApasAdhipatizcaNDakauziko babhUva, tatrApi rAjanyAn khAzramaphalAdigRhAnAn vIkSya parazuhasto dhAvan avaTe patitaH, parazuviddhastatraiva caNDakauzikatiprAgbhavanAmA dRssttivisso'hirbhuut| sa ca prabhuM pratimAsthaM dRSTvA krudhA jvalan sUrya darza darza tridRgjvAlAM mumoca / tAsu viphalAsu madviSAkrAnto'yaM patan mA mAM mRdUnIyAditi daSTvA daSTvA'pakrAman gokSIradhavalaM bhagavadraktaM vIkSya 'caNDakauzika ! buddhyakha buddhyakha' iti prabhuvacaH zrutvA ca jAtismRtimAn prabhuM triHpradakSiNIkRtya prapannAnazano nA(mA)nyatra viSabhISaNA me dRSTiAsIditi tuNDaM A-CACANCAR 4%AR
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 10 // bile prakSipya sthito, ghRtavikrAyikAbhirbhaktyA ghRtena mrakSitaH, pipIlikAdibhibhRzaM pIDyamAnaH prabhudRSTisudhAvRSTyA kiraNApa siktaH pakSAnte sahasrAre yayau, prabhurapyanyatra vijahAra / uttaravAcAlAyAM ca nAgasenaH khAminaM kSIreNa pratilAbhi-16 tavAn paJca divyAni ca, tataH zvetAmbyAM pradezI rAjA khAmino mahimAM (mAnaM) kRtavAn , tataH surabhipuraM gacchataH khAminaH pazcarathainaiyakA gotrato rAjAno vanditavantaH, tataH surabhipuraM gataH, tatra gaGgAnadIsiddhayAtro nAvikastadA lokenAvamArohati kauzikavAsitaM zrutvA vidvAn khemila uvAca-'mAraNAntaM vighnaM prApyam , parametanmuniprabhAvAnmokSyAmahe' tadanantaraM gaGgottAre nAvArUDhasya prabhostripRSThabhavavidAritasiMhajIvasudaMSTrasurakRtadurvAtavikurvaNAnaumajanAghupasarga kaMbalazaMbalanAmAnau nAgakumArau nivAritavantau / tayozcotpattirevam-'mathurAe nayarIe jiNadAso vANiao saho, sAdhudAsI sAviA, dohiM vi abhigatANi parimANakaDANi, tehiM cauppadassa paJcakkhANaM gahitaM, tato |divasadevasitaM gorasaM gehaMti, tattha ya egagA AbhIrI gorasaM gahAya AgatA, sAviA bhaNati 'mA tumaM annattha bhamAhi, jattiaM ANesi tatti gehAmi' evaM tAsiM saMgataM jAtaM, imA vi gaMdhapuDiAi dei, imA vi kui A duddhaM dahivA deti, evaM tAsiM daDhaM sohitaM jAtaM / annayA tAsiM govANaM vivAho jAto, tAhe AbhIrI tANi |nimaMteti tANi bhaNaMti, 'amhe vAulANi na tarAmo gaMtuM, 'jaM tattha jujati bhoSaNe kaDugabhaMDAdivatthANi Abha- // 104 // 4 raNANi dhUapupphagaMdhamallANi vadhUvarassa taM tehiM diNNaM, tehiM atIva sobhAvitaM logeNa ya silAhiANi, tehiM tuDehiM do tivarisA goNapotagA haTThasarIrA uvaTThaviA kaMbalasaMbala tti nAmeNa tANi chaMti balA baMdhiuM gatANi, -CACAREERENCE
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAhe teNa sAvaeNa ciMtiaM, jai mucIhaMti tato loA vAheti, tA etya ceva acchaMtu, phAsugacArI kiNiUNaM| dijaMti, evaM posijaMti / so vi sAvao aTThamicAuddasIsu uvavAsaM kareti, potthayaM ca vAeti, tevitaM soUNa bhaddayA jAyA saNiNo a, jaddivasaM sAvago na jemeti, taddivasaM teSi na caraMti / tassa ya sAvagassa bhAvo jAo, jA ime bhaviA uvasaMtA abbhahiaNeho jAto / te rUvassigo tassa ya sAvagasta mitto, bhaMDIravaNajattA, tArisA Natthi aNNassa baillA, tAhe teNa te bhaMDIe joettA nItA agApucchAe tattha aNNaNa vi aNNeNa vi sama dhAvaM kAritA, tAhe chiNNA, te ANeuM baddhA, Na caraMti na ya pANiyaM piaMti, jAhe sabahA gecchaMti tAhe so sAvao tesiM bhattaM paJcakkhAti, NamokkAraM ca deti, te kAlagayA NAgakumAresu uvavaNmA, ohiM pauMjaMti jAva pecchaMti titthagarassa uvasaggaM kIramANaM, tAhe tehiM citiaM, 'alAhi tA agNaM sAmi moemo' AgatA egeNa NAvA gahitA, ego sudADheNa samaM jujjhati, so mahaDio tassa puNa cavaNakAlo, imeM a ahuNopavaNNA, so tehiM parAjio, tAhe te NAgakumArA titthagarassa mahimaM kareMti, sattaM rUvaM ca gAyaMti, evaM logo vi, tato sAmI uiNNo, tattha devahiM surabhigaMdhodayavAsaM pupphavAsaM ca vuTuM, te vi paDigaya tti / tataH svAmI rAjagRhe nAla-12 jandAyAM tantukazAlaikadeze'nujJApyAdyaM mAsakSapaNamupasampadya tasthau / tatra gozAla AgAt , tasyotpattistvevam-maMkha linAmA maGkhaH, tasya subhadrA bhAryA zaravaNaviSaye gobahuladvijasya gozAlAyAM prasUteti gozAla iti nAma / 18 sa ca khAmini kUrAdivipulabhojanavidhinA vijayena pratilAbhite divyakusumAdipaJcadivyAni nirIkSya tva
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 105 // cchiSyo'smIti svAminamAha / tato dvitIyapAraNake pakvAnnAdinA nandastRtIye sarvakAmaguNitaparamAnnAdinA | sunandaH khAminaM pratilAbhitavAn / tatazcaturthamAsakSapaNake kollAkasannivezaM svAmI prAptaH, tatra bahulanAmA dvijaH pAyasaM dattavAn divyAni ca / gozAlastu tantvAkazAlAyAM khAminamanupalabhyAntarbahizca rAjagRhe gaveSayan khopakaraNaM dvijebhyo dattvA samukhaM ziro muNDayitvA kollAke bhagavantaM dRSTvA tvatpratrajyA'stu mametyuktavAn / tataH khAmI sagozAlaH suvarNakhalagrAmaM yAti, antarA ca gopairmahAsthAlyAM pAyasaM pacyamAnamAlokya gozAlaH khAminaM jagAda -'mA gamyatAM bhujyate'tra' siddhArthena ca tadbhaGgakathane gopaiH prayatnarakSitA'pi pAyasasthAlI bhagnA, tato gozAlena 'yad bhAvyaM tad bhavatyeva' iti niyatiH svIkRtA / tataH svAmI brAhmaNagrAmamagAt, tatra nandopananda bhrAtRdvitayasambandhinau dvau pATakI, svAmI nandapATake praviSTaH pratilAbhitazca nandena, gozAlastu upanandagRhe paryuSitAnnadAnAduSTo yadyasti me dharmAcAryasya tapastejastadA'sya gRhaM dahyatAmiti zazApa, tadanu tad gRhaM dadAha / pazcAtprabhuzcampA - yAmupAgataH, tatra dvimAsakSapaNena varSAvAsamavasat, caramadvimAsapAraNakaM ca campAyA bahiH kRtvA kAlAsannivezaM gataH, sthitazca zUnyagRhe pratimAyAM / gozAlena tu tatraiva sIho grAmaNIputro vidyunmatIdAsyA saha krIDan hasitaH kuTTitazca tena khAminamAha - ' ahamekAkyeva kuTTitaH, yUyaM kiM na vArayata' siddhArthaH prAha - 'punamaivaM kuryAH tataH svAmI pAtrAlake prAptaH tasthivAMzca zUnyAgAre, tatra skandaH khadAsyA dattilakayA samamagAt, tatrApi tathaivAbhavat / tataH svAmI kumArAkaM sannivezaM gatvA camparamaNIyodyAne pratimayA'sthAt / itazca zrIpArzvaziSyo kiraNAva0 1120411
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUritarAntevAsiparivRto municandramunistatraiva kUpanayakumbhakArazAlAyAM tasthI, tatsAdhUnirIkSya gozAlaH prAha jA'ke yUyaM tairuktam-'nirgranthAH' punaH prAha-ka yUyaM ka ca me dhamAcAryaH' tairUce-'yAdRzastvaM tAzastvaddharmAcAryo'pi bhaviSyati' tato ruSTenoce-'me dharmAcAryatapasA dayatAM yuSmadAzrayaH' tairapyUce- 'neyaM bhItirasmAkaM pazcAtsa Agatya khAminaH sarvamuvAca, siddhArtho'vadat- 'naite sAdhavo dayante' rAtrau jinakalpatulanAM kurvANo municandraH pratimAstho mattena kumbhakAreNa caurabhrAntyA vyApAditaH, utpede cAvadhijJAnaM jagAma ca khageM, tato mahimArthamAyAtAmarakRtodyotamAlokyopAzrayo dahyate'mISAmityuvAca khAminaM gozAlaH, siddhArthena yathAvatkathane tatra gatvA tacchiSyAnnibhAyAtaH / tataHkhAmI caurAyAM gataH, tatra cAriko herikAvitikRtvA rakSakA agaDe prakSipanti / prathamaM gozAlaH kSiptaH prabhustu nAdyApi tAvatA tatra somAjayantInAmnyAvutpalabhaginyau saMyamAkSamatayA pravAjikIbhUte jJAtvA tmupsrgmupshaamytH| tataH prabhuH pRSTacampAyAM prAptaH, tatra varSAzcaturmAsakSapaNenAtivAya bahiH pAra|yitvA kayaGgalasannivezaM gataH, tatra daridrasthavirA nAmapASaNDasthAstatpATakamadhyasthadevakule khAminaH pratimAsthitasya mAghamAse himavarSe nipatite daridrasthavirAH samahilAdiparigrahA jAgaradine gAyanti, dRSTvA gozAlo jahAsa, punaH punastaistrinirvAsitaH, punaH khAmiziSya iti kRtvA muktH| tataH khAmI zrAvastyAM gatvA bahiH pratimayA sthitaH,5 tatra siddhArthoktamahAmAMsabhojanaparihArAya gozAlo vaNiggeheSu bhikSArtha bhraman pitRdattagRhapatimAryayA nindrA mRtApatyaprakhA zrIbhadrayA zivadattanaimittikavAcA svApatyajIvanAya garbhamAMsamizraM pAyasaM bhojito'gnibhayAcAnyato gRhe
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 106 // dvAraM cakre, Agatena siddhArthoktApratyaye pAyasavamane kRte nakhavAlAdi dRSTvA ruSTena tad gRhaM gaveSayatA'pi na dRSTa, tataH khAmitapasA pATako'pi jvAlitaH / tataH khAmI bahiharidrasannivezAt haridravRkSasyAgho'vatasthe pratimayA, pathikaprajvAlitAgninA prabhoranapasAraNAtpAdau dagdhau, gozAlo naSTaH / tataH khAmI naGgalAgrAme vAsudevagRhe pratimayA sthitaH, tatra gozAlo DimbhamApanAyAkSikarSaNamakArSIt , tatpitrAdibhiH kuhito munipizAca ityupekSitaH / tataH svAmI AvartamAme baladevagRhe pratimayA sthitaH, tatra gozAlena DimbhamApanAya mukhatrAso vihitaH, tatpitrAdIn athilo'yaM kimanena hatenAsya khAmyeva hanyate iti vicintya svAmihananAyodhatAn dRSTvA baladevamUrtireva bAhunA lAGgalamutpATyottasthau, tataH sarve'pi svAminaM ntvntH| tataH svAmI caurAkasannivezaM jagAma, tatra maNDape bhojyaM pacyamAnaM dRSTvA gozAlaH punaH punanyagbhUya velAM vilokayati sma, tatazcaurazaGkayA hatena tena ruSTena khAmitapastejasA maNDapadhyApanA'kAri / tataH khAmI kalambukAsanivezaM gataH, tatra megha-kAlahastinAmAnau dvau bhrAtarau, kAlahastinA dRSTvopasargito meghenopalakSya kSamitaH / tataH khAmI kliSTakarmanirjarAnimittaM lATAviSayaM prApa, tatra hIlanAdayo ghorA upasA adhyaasitaaH| tataH pUrNakalazAkhye'nAryagrAme khAmino gacchato'ntarA dvau stenAvapazakuna iti vicinyAsimutpATya dhAvito jJAtavRntAntavajriNA vajeNAhatau / tataH svAmI bhadrikApuryA varSAsu cAturmAsyaM tapazca kRtavAn / tato bahiH pArayitvA viharan kadalisamAgamagrAmaM gataH, tatra maGkhalidadhikUrabhojanaM kurvannatRpto janena nirsitaH, bhagavatazca prtimaa| tataH svAmI taMbAlagrAmaM gataH, tatra pArthApatyIyo bahuziyaparivRto nandivega // 106 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ PASAHA OMOMOM |nAmAcAryaH pratimAsthitazcaurabhrAntyA''rakSakaputreNa bhalyA hato jAtAvadhiH svargamalaJcakAra, zeSaM ca maGkhalivacanAdi municandravat / tataH khAmI kUpikasannivezaM gataH, tatra cArikazakayA gRhIto bhagavAn pArthAntevAsinIbhyAM pravAjakIbhUtavijayApragalbhAbhyAM mocitaH / pRthagbhUtazca khAmino maGkhaliranyasmin pathi gacchan paJcazatairapi stenaihIto mAtula iti kRtvA vAhanayA khinno'cintayat varaM khAminaiva sArdU gayanamiti khAminaM mArgayituM lagnaH / khAmyapi vaizAlyAM gatvA'yaskArazAlAyAM pratimayA sthitaH, tatraiko'yaskAraH SaNmAsaM yAvadrogI bhUtvA'rogaH sannupakaraNakaraH zAlAmAgataH svAminaM nirIkSyAmaGgalamiti vicinsa ghanena hantumudyato'vadhinA jJAtvA''gatya tenaiva hato mghvtaa| tataH svAmI grAmAkasannivezaM gataH, tatrodyAne vibhelakayakSo mahimA cakre / tataH zAlizIrSe grAme udyAne pratimAsthasya svAmino mAghamAse tripRSThabhavApamAnitAntaHpurI mRtvA vyantarIbhUtA tApasIrUpaM kRtvA jalabhRtajaTAbhiranyAsadyamupasargamupazAntA ca stutiM cakre, tadvedanamadhisahamAnasya SaSThena tapasA vizuddhyamAnasya lokaavdhirutpnnH| tataH khAmI bhadrikAM gataH, tatra SaSThavarSAsu caturmAsatapo vicitrAMzcAbhigrahAnakarot , tatra punaH SaNmAsAnte maGkhalirmilitaH / tataH khAmI bahiH pArayitvA Rtubaddhe magadhAyAM nirupasargo vihRtavAn / tataH AlabhikAyAM saptamavarSAsu catumAsa-14 kSapaNena bahiH pArayitvA kuNDagasanniveze vAsudevadevakule khAmI pratimayA sthitaH, majalirapi vAsudevapratimAyAH parAGmukho'dhiSThAnaM mukhe kRtvA tasthau, kuTTitazca lokaiH| tato mahanagrAme baladevadevakule koNe khAmI pratimayA sthitaH, malalibaladevamukhamUle mehanaM kRtvA tasthau, dvayorapi sthAnayormuniriti kRtvA muktH| tato lohArgale janena cArikabuddhyA : R ASHTRA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 107 / jitazatrupArzvopanItaH sagozAlo'sthikagrAmAgate notpalena mocitaH / tataH purimatAlazakaTamukhodyAnayorantarAle pratimayA tasthau, sabhAryo vaggurazreSThI codyAnasthamallijinajIrNAyatanapratimAM namaskRtavAn, santAnAya navyAyatanavidhApanAdibhirArarAdha ca jAte garbhe'nyadA pUjArthaM prajannIzAnendravacasA prathamaM khAminamarcati sma, tato mallijinAyatane mallipratimAM ca / tataH khAmI unnAgasanniveze yAti tatrAntare gozAlena sammukhAgacchadanturavadhUvarahasanaM "tatilo vihirAyA, jaNei dUre vi jo jahiM basai / jaM jassa ho juggaM, taM tassa viijjayaM deha // 1 // " citaiH kuTTayitvA vaMzajAlyAM prakSiptaH khAmicchatra dharatvAnmuktazca / tataH khAmI gobhUmiM yAti tato rAjagRhe'mavarSAmakarot caturmAsakatapazca bahiH pAraNakaM ca, tato vajrabhUmyAM bahupasargA iti kRtvA navamavarSArAtraM svAmI tatra kRtavAn, caturvidhAhArarahitaM caturmAsakamaparamAsadvayaM ca tatraiva vihRta iti SANmAsikaM tapo'bhUt, basatyabhAvAcca navamavarSArAtramaniyatamakArSIt / tataH siddhArthapuraM gataH, tataH kUrmmaprAmaM prasthitaH tatrAntarA tilastambhaM dRSTvA bhagavannayaM niSpatsyate na veti | masalirbabhASe praznAnantaraM 'saptApi tilapuSpajIvA sRtvA ekasyAM zamyAM tilA bhaviSyanti' iti bhagavadvacanAnyathAkutithiyA tilastambhamutpATya mUlAdunmUlyaikAnte mumoca mA prabhuvaco'nyathA bhUditi sannihitavyantarairdRSTivake gokhureNa ca klinnabhUmau nityasthirIcakre, tataH prabhuH kUrmaprAme AtApanAgrahaNe mutkala mukkajaTA madhyayukA bAhulya darza| nAdyUkAzayyA tareti kathanaruSTavaizyAyanamuktatejolezyAtaH zItalezyayA gozAlaM rakSitapUrvI siddhArthapure brajan gozAlena 'sa tilastambho na niSpanna' ityukte 'sa eSa tilastambho niSpanna' iti pratyAha, gozAlo'zraddavat tilazastrAM kiraNAya* 11201911
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidArya saptatilAn dRSTvA niyatiM gADhIkRtavAn , tata 'AtApanAparasya sadA SaSThatapaH sanakhakulmASapiNDikayA ekenoSNodakaculukena pArayataH SaNmAsyA tejolezyotpadyate' iti siddhArthoktopAyaH (bhagavaduktopAyaH) pRthagbhUtaH zrAvastyAM || kumbhakArazAlAsthitastAM sAdhitavAn , tyaktavatazrIpArthaziSyavadAt aSTAnimittaM ca zikSitavAn, tato'haMkAreNAraM jino'smIti sarvajane prakhyApayati sma, tato vANijagrAme AtApanApurassaraM SaSThatapasotpannAvadhirAnandaH khAminamAlokyAho parISahasaha iti stutiparo'cireNa te kevalamutpatsyate ityAdhuktavAn / tataH khAmI zrAvastyAM dazamaM varSArAtraM citraM tapo'karodityAdyanukrameNa yAvatkhAmI bahumlecchAM dRDhabhUmiM gataH tasyAM bahiH pohAlodyAne polAsacaitye'STamamaktenaikarAtrikI pratimA tasthivAn / itazca sabhAgataH zakrastrailokyajanA api vIracetazcAlayitumasamarthA iti prazaMsA kRtapAn, tadanu zakAmarSeNa sAmAnikasaGgamAkhyasuraH sattvaramAgatya prathamato dhUlivRSTiM cakAra, yayA pUrNAkSikarNA''dizrotAH khAmI nirucchrAso'bhUt 1, tato vajratuNDapipIlikAbhizcAlanItulyazcake tAkena zrotasA niryAnti |dvitIyena pravizanti 2, tathA vajratuNDoiMzAH 3 tIkSNatuNDA ghRtellikAH 4, vRzcikAH 5, nakulAH 6, sarpAH 7, mUSakAzca 8 bhakSayanti, tathA hastinaH 9, hastinyazca 10 zuNDAghAtacaraNamaInAdinA, pizAco aTTahAsAdinA 11, vyAmro daMSTrAnakhavidAraNAdinA 12, siddhArthatrizale karuNavilApAdinA upasargayanti 13, tataH skandhAvArasamIpasthaH prabhoH padormadhye'gniM prajvAlya sthAlImupasthApya ca pacati 14, tatazcANDAlastIkSNatuNDazakunipaJjarANi prabhoH karNabAhumUlAdiSu lambayati te ca mukhairbhakSayanti 15, tataH kharavAtaH parvatAnapi kampayan prabhumurikSaya pAtayati 16,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 108 // tataH kalikAvAtazcakravad bhrAmayati 17, tato bhArasahasralohamayacakreNAhato bhUmau prabhurAjAnunimagno yena merucUlApi cUrNIsyAt 18, tataH prabhAtaM vikuLa vakti devAyadyApi tiSThasi ? khAmI jJAnena rAtriM vetti 19, devaddhi darzayitvA ca bhaNati vRNIhi maharSe! yena tava svargeNa mokSeNa vA prayojanaM, tathApyakSubdhaM devAGganA nATyagItavilAsAdibhirupasargayati 20, evamekasyAM nizi viMzatyopasargarna manAgapi kSobhamupAgamat bhagavAn / atra kaviH-"valaM jagaddhvaMsanarakSaNakSama, kRpA ca kiM sagamake kRtAgasi / itIva saJcintya vimucya mAnasaM, ruSaiva roSastava nAtha ! niryayau // 1 // " tataH SaNmAsAvadhikAneSaNIyAhArasampAdanAdivicitropasargAn tatkRtAn sahamAno bhagavAn nirazana eva SaNmAsyA sa gato bhaviSyatIti vicintya yAvad brajagrAmagokulaM gocaryA praviSTaH, tatrApi tatkRtAmanepaNAmavagamyArddhahiNDita evAgatya bahiH pratimayA sthitaH, sa suro'vadhinA zuddhapariNAmaM khAminaM jJAtvA dvitIyadine | upazAntaH khAminaM prati brUte 'he Arya ! braja vihArAdau hiNDa ca gocaryAdau nAhaM kiJcitkaromi' ityukte 'icchayA| prajAmi na veti nAhaM kasyApi vaktavya' iti svAminA pratyuktaH, tato viSaNNaH san khAminamabhivandha saudharma | prati cacAla, khAmI ca tatraiva gokule hiNDan vatsapAlyA sthavirayA paramAnena pratilAbhito vasudhArA ca nipati-13 taa| itazca kAlaM tAvantaM, surAH saudharmavAsinaH / nirAnandA nirutsAhA, udvignAzcAyatasthire // 1 // zakro'pi muktnepthyaa-jraago'tyntduHkhitH| saGgItakAdivimukho, manasyevamacintayat // 2 // iyatAmupasargANAM, nimi-| samabhavaM hyaham / mayA khAmiprazaMsAyAM, kRtAyAM so'kupatsuraH // 3 // atrAntare saGgamakaH, pApapakamalImasaH / / // 108 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ pranaSTakAntiprAgbhAro-udbhiH spRSTa iva drpnnH||4|| bhraSTapratijJo mandAkSa-mandIbhUtAkSipaGkajaH / devarAjAdhiSThi-18 tAntAM, sudharmAmAyayau sabhAm // 5 // yugmam // zakra saGgamakaM dRSTvA, sadyo bhUtvA parAGmukhaH / ityUce bhoH surAH sarve-'pyAkarNayata madvacaH // 6 // ayaM hi karmacANDAlaH, pApaH snggmkaamrH| dRzyamAno'pi pApAya, tadraSTuM |naiSa yujyate // 7 // bahanenAparAddhaM hi, yatsvAmI naH kdrthitH| asmatto'pi na kiM bhIto, bhavAgIto na yadyayam 4 // 8 // arhanto nAnyasAhAyyAt, tapyante tapa ityaham / tathopasargakAle'pi, nAmuM pApamazikSayam // 9 // ataH paramiha tiSTha-nasmAkamapi pApmane / nirvAsanIyastadasau, kalpAdasmAtsurAdhamaH // 10 // ityuktvA taM vajrapANivajreNeva ziloccayam / japAna vAmapAdena, surAdhamamamarSaNaH // 11 // paryasyamAno vividhA-yudhairmAghavatai TaiH / AkrozyamAnastridiva-strIbhirmoTitapANibhiH // 12 // sAmAnikahaskhamAno, jAnakAkhyavimAnataH / sazeSekArNavAyuSko, merucUlAM suro yayau // 13 // mahiSyaH saGgamakasya, zakramevaM vyajijJapan / khanAthamanugacchAmaH, tvadAdezo bhavedyadi // 14 // anvagantuM saGgamaka, dInAsyA amvamasta tAH / avArayatparIvAra-mazeSamapi vAsavaH // 15 // iti / tata AlabhikAyAM harikAntaH zvetAmbikAyAM harisahazca priyaM praSTumetaH, tataH zrAvastyAM zakraH skandapratimAyAmavatIrya svAminaM vanditavAn , tato mahatI mahimApravRttiH, tataH kauzAmnyAM candrasUryAvataraNaM vANArasyAM ca zakaH rAjagRhe IzAnaH mithilAyAM janako rAjA dharaNendrazca priyaM pRcchati sma, tato vaizAlyAmekAdazamo varSArAtro'bhUt, tatra bhUtaH priyaM pRcchati / tataH susumArapure gataH, tatra camarotpAtaH, tato bhogapure khajUrIsakaNTakakambAbhirmahendra
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 109 // kSatriyeNa kriyamANA upasargAH priyapRcchArthamAgatena sanatkumAreNa nivAritAH, tato nandigrAme pitRsakhA vandate, miNDikagrAme gopopasarga zakro vitrAsanena nivAritavAn tataH kauzAmbyAM gataH tatra zatAnIkarAjA, mRgAvatI devI, vijayA pratIhArI, tathA vAdI nAma dharmmapAThakaH, sugupto'mAtyaH, tadbhAryA nandA, sA ca zrAvikA mRgAvatyA vayasthA, khAminA tatra poSabahulapratipadyabhigraho jagRhe, yathA- dravyataH kulmASAn sukoNena 1, kSetrato dehalyA ekaM padamArataH ekaM ca parataH kRtvA 2, kAlato nivRtteSu bhikSAcareSu 3 bhAvato rAjasutA dAsatvamApannA nigaDitA | muNDitamastakA rudatyaSTamabhaktikA cet dAsyati tadA gRhISyAmIti 4 parISahasahanArthaM khAmino'bhigrahaH, tato gocaryA hiNDan paJcadivasonavaNmAsopavAsI daivayogAt dhanAvaha zreSThibhAryA mUlA gRhasthitayA campezadadhivAhana nRpa - dhAraNIrAjJIsutayA vasumatyA candanabAlApanAcyA khAmI pratilAbhitaH, kavizvAtra - " candanA sA kathaM nAma, bAleti procyate budhaiH / mokSamAdatta kulmASai - mahAvIraM pratArya yA // 1 // " tataH paJcadivyAni devA nanRtuH 1 kezAH zirasi saJjAtAH 2 nigaDAni ca nUpurANi 3 devaizca candanazItalatvAccandaneti tasyA nAmAkAri 4 lobhAdrAjAnaM vasudhArAM gRhNAnaM zakro nivArya prAha - 'yasyeyaM dAsyati tasyaiSA' tataH sA dhanAvaha zreSThinaM svapitRtulyaM samarpayAmAsa 5 zakraH zatAnIkaM pratyuktavAn 'saGgopyaiSA yAvatsvAminaH kevalotpattistadanantaraM khAminaH prathamaziSyaNI bhaviSyatIti / tataH sumaGgalagrAme sanatkumArendravandanaM, vAlukamAme vAyalavaNigyAtrAyAM gacchan khAminaM dRSTvA'maGgaladhiyA'sinA ghAtAya dhAvan siddhArthena hataH, tataH khAmI campAyAM khAtidattadvijasyAgnihotrazAlAyAM varSAvAsaM tasthau, rAtrau ca kiraNAva0 // 109 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNabhadramANibhadrau yakSendrau khAminaH paryupAstiM kurvANI vilokya vismitena tena 'ko hyAtmA?' iti pRcchA khAminA ca 'yo'hamiti manyate' ityAdijIvavyavasthApana, punarapi pRcchA 'kimupadezanaM?' 'dvidhA dhArmikamadhArmikaM ca' evaM mUlo-18 taraguNabhedAt pratyAkhyAnamapi dvidheti vipro buddhaH / tato jRmbhikAgrAme zako nATyavidhi darzayitvA iyadbhirdinairjAnotpattirityakathayat / tato miNDhikagrAme camarendrapriyapRcchA, tataH SaNmAninAme khAmino bahiH pratimAsthasya pArthe gopo gAM muktvA grAmaM praviSTa Agatazca pRcchati-devArya !-'ka gatA gauH' maune ca ruSTena tena khAmikarNayoH kaTazalAke tathA prakSipte yathA mithomilite chinnAgratvAdadRzye ca, etacca karma zayyApAlakakarNayostaptatrapuprakSepayatA tripR. pTena yadarjitaM tadudIrNa ca vIrabhave, zavyApAlako bhavaM bhrAntvA'yameva gopaH, tataH prabhumadhyamApApAyAM gataH, tatra siddhArthavaNiggehe bhikSArthamAgataM kharakavaidyo vilokya svAminaM sazalyaM jJAtavAn , pazcAt sa vaNigudyAne gatvA saNDAsakAbhyAM gRhItvA vaidyAce zalAke nirgamayati sma, tadAkarSaNe ca vIraNo''rATistathA muktA yathA sakalamapyudyAnaM mahAbhairavaM babhUva, devakulamapi kAritaM, khAmyapi saMrohaNauSadhena tadaiva praguNIbhUtaH, evaM copasargA gopenaivArabdhA, gopenaiva pariniSThitA, eteSAM jaghanyAdivibhAgastvevam-jaghanyaM kila kaTapUtanAzItaM, madhyamaM ca kAlacakram , utkRSTaM ca zrotrazalyoddharaNam / etatprakSeptA gopaH saptamanarakAtithiH, kharakasiddhArthoM ca khargamalacakraturiti / evaM |ye vyAvarNitA devAdyupasargAstAnutpannAn samyak sahate-bhayAbhAvena, kSamate-krodhAbhAvena, titikSate-dainyAdhanavalambanena, adhyAsayati-avicalakAyatayeti // 117 // RRCRACANCE
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNApa // 110 // taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNagAre jAe iriyAsamie bhAsAsamie esaNAsamie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriTTAvaNiyAsamie maNasamie vayasamie kAyasamie maNagutte vayagutte kAyagutte gutte guttidie guttabaMbhayArI akohe amANe amAe alobhe saMte pasaMte uvasaMte parinivvuDe aNAsave amame akiMcaNe chinnagaMthe niruvaleve, kaMsapAI iva mukkatoe, saMkhe iva niraMjaNe, jIve iva appaDihayagaI, gagaNamiva nirAlaMbaNe, vAU va appaDibaddhe, sArayasalilaM va suddhahiyae, pukkharapattaM va niruvaleve, kummo iva gurtidie, khaggivisANaM va egajAe, vihaga iva vippamukke, bhAraMDapakkhI iva appamatte, kuMjaro iva soMDIre, vasabho iva jAyathAme, sIho iva duddharise, maMdaro iva appakaMpe, sAgaro iva gaMbhIre, caMdo iva somalese, saro iva dittatee, jaccakaNagaM va jAyarUve. vasaMdharA iva savva phAsavisahe No iva teyasA jalaMte, (imesi payANaM dunni saMgahiNI gAhAo"kaMse saMkhe jIve, gagaNe vAU a sarayasalile a| pukkharapatte kumme, vihage khagge a bhAraMDe // 1 // kuMjaravasahe sIhe, nagarAyA ceva saagrmkhobhe| caMde sUre kaNage, vasuMdharA ceva iavahe // 2 // ) natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdhe se ya paDibaMdhe caubihe pannatte, // 110 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM jahA-davvao, khittao, kAlao, bhaavo| davvao sacittAcittamIsaesu dvvesu| khittao-gAme vA nagare vA, aranne vA, khitte vA, khale vA, ghare vA, aMgaNevA, nahe vaa| kAlaosamae vA, AvaliyAe vA, ANApANue vA, thove vA, khaNe vA, lave vA, muhutte vA, ahoratte vA, pakkhe vA, mAse vA, uU vA, ayaNe vA, saMvacchare vA, aNNayare vA dIhakAlasaMjoe vaa| bhAvao-kohe vA, mANe vA, mAyAe vA, lobhevA, bhae vA, hAsevA, pijje vA, dose vA, kalahe vA, abbhakkhANe vA, pesunne vA, paraparivAe vA, arairaI vA, mAyAmose vA, jAva micchAdaMsaNasalle vA, (graM0600) tassa NaM bhagavaMtassa no evaM bhavai // 118 // ..... vyAkhyA-taeNamityAdito no evaM bhavai tti paryantam , tatra yata evaM tato'nagAro jAtaH zramaNo bhagavAn / mahAvIraH, anagAratvaprayojakaM ca vizeSaNakadambakaM iriyAsamie ityAdi, IryAyAM-gamanAgamanAdau samitaH-samya: pravRttaH, bhASAyAM-bhASaNe samitaH, eSaNAyAM-dvicatvAriMzaddopavizuddhabhikSAgrahaNe, AdAne-grahaNe upakaraNasyeti gamyam, bhANDamAtrAyA-vastrAdyupakaraNarUpaparicchadasya athavA bhANDasya vastrAdemanmayabhAjanasya vA mAtrasya ca-pAtravizeSasya nikSepaNAyAM-vimocane yaH samitaH-supratyupekSAdikrameNa samyakpravRttaH sa tathA, uccAraH-purISaM prazravaNaMmUtraM khelo-niSThIvanaM sivAno-nAsikAmalaH jala:-zarIramalaH teSAM pariSThApanA-tyAgaH tatra samitaH-zuddhasthaNDi-1 lAzrayaNAt, etaccAntyasamitidvayaM bhagavato bhANDasiGghAnAdyasambhave'pi nAmAkhaNDitArthamitthamuktam, maNasamie SARASHASNA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra // 11 // +5+ + + ityAdi, manaHprabhRtInAM kuzalAnAM pravartaka ityarthaH cittAdInAmazubhAnAM niSedhakaH, yataH samitiH-satpravRttiH, gu. ptistu-nirodhaH, ata eva guptatvAt gurtidie guttabaMbhayArI tti guptAnIndriyANi zabdAdiSu rAgadveSAbhAvAt zrotrA dIni, brahmacarya-maithunaviratirUpaM vasatyAdi navaguptimacarati-Asevate ityevaMzIlo yaH sa tathA, akrodha ityAdi & vyaktam , ata eva zAnto'ntavRttyA, prazAnto bahivRttyA, upazAnta ubhayataH, athavA manaHprabhRtyapekSayA zAntA dIni padAni, ata eva parinirvRtaH-sakalasantApavarjitaH, anAzravo-'pApakarmabandho hiMsAdisaptadazAzravanivRtteH, amama-AbhiSvaGgikamametizabdavirahito, kiJcano-nidravyaH, chinnagrantho-muktahiraNyAdigranthaH, chinnasoe ttikacitatra chinnazokaH chinnazrotA vA chinnasaMsArapravAha ityarthaH, nirupalepo dravyabhAvamalarahitastatra dravyato vimalavapurbhAvato mithyAtvAdimalarahitaH, nirupalepatvamevopamAnairAha-kAMsyapAtrIva muktaM-tyaktaM toyamiva toyaM-bandhanibandhanatvAt sneho yena, zaka iva nirajano'thavA rajanaM raGgaNaM vA-rAgAdhuparaJjanaM tasmAnnirgataH, jIva ivApratihatagatiH-sarvatraucityenAskhalitaviharaNAtsaMyame'pratihatavRttervA, gaganamiva nirAlambano dezagrAmakulAyAlambanarahitatvAt , vAyurivApratibaddhaH-kSetrAdau pratibandhavandhyatvenaucityena nirantaravihAritvAt, zAradasalilamiva zuddhahRdayaH kAluNyA'kalakitatvAt, puSkaraM-panaM tasya patramiva nirupalepaH paGkajalakalpakhajanaviSayaleharAhityAt, kUrmaH-kacchapaH sa iva gaplendriyaH sa hi kadAcid grIvAcaraNacatuSTayarUpAGgapaJcakena gupto bhavet evaM bhagavAnapIndriyapaJcakena, khago-gaNDakAkhyo jIvavizeSastasya viSANaM-zRGgamekameva syAttadvadeko jAta ekajAta-ekabhUto rAgAdisahAyAsahitatvAt , vi BAS* + %A // 11 // 4 %
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ haga iva vipramukto-muktaparikaratvAdaniyatavAsAca, bhAraNDapakSIvApramatto nidrAdhabhAvAt, bhAraNDapakSiNoH kilaika kalevaraM pRthaggrIvaM tripAdaM ca syAt yaduktam-"bhAraNDapakSiNaH khyAtA-tripadA mrtybhaassinnH| dvijihvA dvimukhAzcaiko-darAbhinnaphalaiSiNaH // 1 // " to cAtyantamapramattatayaiva nirvAhaM labhete, atastadupamA, kuJjara iva so(zau)NDIraHkarmazatrusainyaM prati zUraH, vRSabha iva jAtasthAmA-khIkRtamahAvratabhAravahanaM prati jAtabalo nirvAhakatvAt, siMha iva durddharSaH parISahAdimRgairanamibhavanIyatvAt, merurivAnukUlapratikUlopasargavAtairavicalitasattvaH, sAgara iva gambhIro harSazokAdisAdhanasambandhe'pyavikRtacittatvAt, candra iva somalezyaH paropatApakRnmanaHpariNAmarahitatvAt, sUra iva dIsatejA dravyato dehadIptyA bhAvato jJAnena pareSAM kSobhakatvAdvA, jAtyakanakamiva jAtaM-sampannaM rUpaM-kharUpaM rAgAdikudravyavirahAd yasthApagatadoSarUpakudravyatvenotpannakhabhAva ityarthaH, vasundhareva sarvAn zItoSNAdInanukUlatarAn sparzAn viSahate yaH suhUto-ghRtAditarpitaH sa cAsau hutAzanazcAgnizca tadvattejasA-jJAnena tapasA vA jvalan-dIpyamAnaH / nAstyayaM pakSo yaduta tasya bhagavataH kutracitpratibandho bhavati, kSetraM-dhAnyajanmabhUmiH, khalaM-dhAnyamalapavanAdisthaNDilaM, namaH-AkAzaM, samayaH-sarvanikRSTakAlaH utpalapatrazatavyatibhedajaratpaTazATikApATanAdidRSTAntasAdhyaH, AvalikA-'saGkhyAtasamayarUpA, ANApANU-ucchAsaniHzvAsakAlaH, stokaH-saptocchAsamAnaH, kSaNo-bahutarocchusarUpaH, lavaH-sasastokamAnaH, muhUrto-lavasaptatimAnaH, anyatarasmin dIrghakAlasaMyoge-yugapUrvAdo, bhaye-iha lokAdibhedAt sapsavidhe, hAse tti hAsye harSe vA, pije ti anabhivyaktamAyAlobhakhabhAve abhiSvaGgamAtre premaNi, dveSa SASARA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra // 112 // unamivyaktakrodhamAnakharUpe'prItimAtre, athavA rAgaH-sukhAbhijJasya sukhAnusmRtipUrvaH sukhe tatsAdhane'pyabhimate vi.. Saye garddhaH prema tasmin , dveSo-duHkhAbhijJasya duHkhAnusmRtipUrvo duHkhe tatsAdhane vA'prItistatra, kalahe-'sabhyavacanarAdhyAdau, abhyAkhyAne-sadoSAviSkaraNe, paizUnye-pracchannamasadoSAviSkaraNe, paraparivAde-viprakIrNaparaguNadoSavacane, aratimohanIyodayAJcittodvegaphalA'ratiH ratimohodayAJcittAbhiratI ratiH samAhAre'ratiratini, mAyAmRSe mAyAmoSe vA-veSAntarabhASAntarakaraNena paravaJcanaM mAyA mAyayA saha mRSA mAyAmRSA mAyayA vA moSaH pareSAM mAyAmopastasmin , mithyAdarzanaM-mithyAtvaM zalyamivAnekaduHkhahetutvAt / evamamunA prakAreNa tasya bhagavato na bhavati pratibandha iti prakRtam // 118 // se NaM bhagavaM vAsAvAsavajaM aTThagimhahemaMtie mAse gAme egarAie nagare paMcarAie vAsIcaMdaNasamANakappe samatiNamaNileDukaMcaNe samasuhadukkhe ihalogaparalogaappaDibaddhe jIviyama raNe niravakaMkkhe saMsArapAragAmI kammasantunigghAyaNaTTAe abbhuTie evaM ca NaM viharai // 119 // ___ vyAkhyA se NaM bhagavaM vAsAvAsavajamityAdito viharai tti paryantam, tatra varSAsu-prAvRSi vAso-varSAvAsaH |tadvarja aSTamAsAn grISmahemantikAn, grAme ekarAtro vAsamAnatvenAsti yasya sa ekarAtrikaH, evaM nagare paJcarAtrikaH, vAsIcandanayoH pratItayoH athavA vAsIcandane iva vAsIcandane apakArakopakArako tayoH samAno-nidveSarAgatvAt kalpo-vikalpaH samAcAro vA yasya, samAni-tulyAnyupekSaNIyatayA tRNAdIni yasya samasuhadukkhe // 112 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAdi vyaktam , evaM ca NaM viharai ti evamIryAsamityAdiguNayogena viharati-Aste // 119 // tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNaM nANeNaM aNuttareNaM dasaNeNaM aNuttareNaM caritteNaM aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM aNuttareNaM vIrieNaM aNuttareNaM ajaveNaM aNuttareNaM mahaveNaM aNuttareNaM lAghaveNaM aNuttarAe khaMtIe aNuttarAe muttIe aNuttarAe guttIe aNuttarAe tuTrIe aNuttareNaM saccasaMjamatavasucariyasovaciyaphalanivvANamaggeNaM appANaM bhAvemANassa duvAlasasaMvaccharAI viikaMtAI terasamassa saMvaccharassa aMtarA vahamANassa je se gihmANaM ducce mAse cautthe pakkhe vaisAhasuddhe tassa NaM vaisAhasuddhassa chAyAe porisIe abhiniviTTAe pamANapattAe suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA ujjuvAliyAe naIe tIre veyAvattassa ceiyassa adUrasAmaMte sAmAgassa gAhAvaissa kaTakaraNaMsi sAlapAyavassa ahe godohiyAe ukkaDayanisijAe AyAva NAe AyAvemANassa chaTreNaM bhatteNaM apANaeNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM jhANaMtariyAe vahamANassa aNate aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipunne kevalavaranANadasaNe samuppanne // 120 // SASSACROSACSR-NAAMSANSAR 29ka0
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 113 // myAkhyA-tassaNaM bhagavaMtassa aNuttareNaM nANeNamityAdito nANadaMsaNe samuppanne ityantam, tatra jJAnena-matyA- dicatuSTayena, darzanena-cakSurdarzanAdinA samyaktvena vA, cAritreNa-mahAvratAdinA, Alayena-cyAdyasaMsaktavasatyAdinA, vihAreNa-dezAdiSu cakramaNAdinA, vIryeNa-viziSTotsAhena, Arjavena-mAyAnigraheNa, mArdavena-mAnanigraheNa, lAghavena-kriyAsu dakSatvena, athavA lAghavaM-dravyato'lpopadhitvaM bhAvato gauravatrayatyAgastena, kSAnsyA-krodhanigrahaNa, muktyA-nirlobhatayA, guttIe ityapi kvacit tatra guptyA manoguptyAdikayA, tuSTayA-manaHpraha(sa)tyA, 'satyasaMyamatapaHsucaritasopacitaphalanirvANamArgeNa' satsaM-sUnRtaM, saMyamaH-prANidayA, tapo-dvAdazabhedaM, teSAM suSTu-vidhivat caritaMAcaraNaM, upacayanamupacitaM sahopacitena-upacayena vartate yattat sopacitaM, satyasaMyamatapaHsucaritena sopacitaMsphItaM phalaM muktilakSaNaM yasya sa tathA sa cAsau nirvANamArgazca-ratnatrayalakSaNastena AtmAnaM bhAvayato-vAsayataH a|nenAtmajJAnameva mokSasya pradhAnaM sAdhanamityuktam / duvAlasasaMvaccharAI ti dvAdazasaMvatsaravyatikramaNaM tvevam-"nava kira cAummAse, chakira do mAsie uvAsI / bArasa ya mAsiAI, bAvattari addhamAsAI // 1 // ega kira chaMmmAsaM, do kira temAsie uvAsI / aDDAijAi duve, do ceva divddmaasaaii||2|| bhaI ca mahAbhaI, paDima tatto a sabaobhaI / do cattAri daseva ya, divaseThAsI aNubaddhaM // 3 // goyaraabhiggahajuyaM, khamaNaM chammA[siyaM ca kAsIya / paMcadivasehi UNaM, avahio vacchanayarIe // 4 // dasa do ya kira mahappA, ThAi muNI egarAiyaM paDimaM / ahamabhatteNa jaI ikika caramarAIyaM // 5 // do ceva ya chaThThasae, auNattIse uvAsio bhayavaM / na // 113 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ - OMOMOMOM525 kayAha nidhabhattaM, cautthamattaM ca se AsI // 6 // bArasa vAse ahie, chaTuM bhattaM jahannayaM AsI / sarvaca tabokamma. apANaye Asi vIrassa // 7 // tini sae divasANaM, auNApaNNaM tu pAraNAkAlo / uddhaanisijANaM, |ThiapaDimANaM sae bahue // 8 // " utkuTukaniSadyAnAM pratimAnAM bahUni zatAni sthitaH / "paccajAe divasaM, paDhama ityaM tu pakkhivittANaM / saMkaliaMmi u saMte, jaM laddhaM taM nisAmeha // 9 // vArasa ceva ya vAsA, mAsA chacceva addhamAsaM ca / vIravarassa bhagavao, eso chaumatthapariAgo // 10 // " chAmasthye bhagavataH sarvo'pi saGkalitaH pramAdakAlo'ntarmuhUrtapramANa ityarthaH, vyAvRttacaityatvAd vyAvRttaM tasya vyAvRttasya jIrNodyAnasyetyarthaH, jIrNa vyantarAyatanasya vA vijayAvarta vA caityaM tasya adUrasAmante-adUrAsanne ucitadeze ityarthaH zyAmAkAbhidhAnasya gRhapateH-kauTumbikasya kaDhakaraNaMsitti kSetre-dhAnyotpattisthAne, zukladhyAnaM caturdA pRthaktvavitarka savicAraM 1, ekatvavitarkamavicAraM 2, sUkSmakriyamapratipAti 3, ucchinnakriyamanivarti 4 teSAmAdyabhedadvaye dhyAte'gretanabhedadvayamapratipannakha kevalajJAnamupede ityarthaH, aNate ityAdi pUrvamiva vyAkhyeyamiti // 120 // taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre arahA jAe jiNe kevalI savvannU savvadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pariyAyaM jANai pAsai, savvaloe savvajIvANaM AgaI gaI ThiiM cavaNaM uvavAyaM takaM maNo mANasiyaM bhuttaM kaDaM paDiseviyaM AvIkammaM rahokammaM / arahA arahassa %
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 114 // bhAgI taM taM kAlaM maNavayaNakAyajoge vahamANANaM savvaloe savvajIvANaM savvabhAve jANamANe pAsamANe viharai // 121 // vyAkhyA-taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre arhtyaade||nnmaanne pAsamANe viharai tti paryantam , tatra arhan-azokAdimahApUjArhatvAt arihetyAdi kacit tatrArIn rAgAdIn hantItyAdi pUrvamiva jAe jAtaH-sampannaH jinorAgAdijetA kevalAni-paripUrNAni zuddhAnyanantAni vA jJAnAdIni vidyante yasyAsau kevalI ata eva sarvajJa-ekasmin samaye vizeSAvabodhavAn, sarvadarzI-dvitIyasamaye sAmAnyAvabodhavAn , sadevamanujAsurasya lokasya paryAya jAtAvekavacanamiti paryAyAnutpAdavyayalakSaNAn jAnAti jJAnena pazyati ca darzanena, na ca paryAyAnityevokte dravya na jAnAtIti zaGkAvakAzaH, utpAdavyayayonirAdhArayoranupapattestayoAne tadaviSvagbhAvena vartamAnamanvayidravyamapi jJAtameva, ata evAha-sarvalokavarttinAM sarvajIvAnAM Agati-yataH sthAnAdAgacchanti jIvA vivakSitamAspadaM, gatiyatra mRtvotpadyante, sthiti-kAyabhavasthitibhedena dvividhAmapi, cyavanaM-devalokAnmanuSyatiryazvavataraNaM, upapAda-devanArakANAM janma, teSAM jIvAnAmidaM tatkaM-tadIyaM, manaH-cittaM, mAnasikaM-cittagataM cintArUpApannapudgalajAtaM, yadyapi mano manogatayornAsti vAstavo bhedastathApi vyavahAranayAnusaraNAdastyeva bhedastathA ca vaktAro bhavanti mamedaM manasi varttate iti, bhuktamazanapuSpAdi, kRtaM cauryAdi, pratisevitaM pratiSevitaM vA maithunAdi, AviSkarma prakaTakRtaM, rahaHkarma pracchannakRtaM jAnAti pazyati ceti 'DamarukamaNi'nyAyenAtrApi sambadhyate / arahA prAgvat, arahassaMbhAgI-na raha // 11 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaM- ekAntaM bhajate jaghanyato'pi koTAkoTisurasevyatvAt taM taM kAlaM ti tatra tatra kAle manovacanakAyayoge varttamAnAnAM sarvaloke sarvajIvAnAM sarvabhAvAn- guNaparyAyAn tatra sahabhAvino jJAnAdayo guNAH, kramabhAvino harSAdayaH paryAyAH tAn, akAraprazleSAt sarvA'jIvAnAM - dharmAstikAyAdInAM pudgalA stikAyAntAnAM sarvabhAvAn sarvavivarttAzca jAnan pazyaMzca viharati Aste // tatrAdizya kSaNaM dharma, devodyote jagadguruH / lAbhAbhAvAnmadhyamAyAM, mahasenavane'gamat // 1 // zrIapApAmahApuryA, yajJArthI somilo dvijaH / magadhAgorbarAdIyu-statra caikAdaza dvijAH // 2 // indrabhUti 1 ramibhUti 2 - rvAyubhUtiH 3 sahodbhavAH / vyaktaH 4 sudharmA 5 maNDita 6 - mauryaputrau 7 sahodarau // 3 // akampito 8 'calabhrAtA 9, metArya 10 zca prabhAsakaH 11 / ahaMmanyAH svayaM sarve, sarvajJakhyAti bhAjinaH // 4 // te ca yadviSayakasandehabhAjastAni yathA - jIve 1 kamme 2 tajjI va 3 bhUa 4 tArisaya 5 bandhamukkhe 6 a / devA 7 neraiyA 8 vA, putre 9 paraloa 10 nivANe 11 // 5 // paMcanhaM paMcasayA, adusayA a huMti duhragaNA / dunhaM tu jualayANaM, tisao tisao havai gaccho // 6 // evaM catuzcatvAriMza-cchatAni miThitA dvijAH / kurvanti yajJakarmANi, khazarmANi pralipsavaH // 7 // atrAntare - taM divadevaghosaM, soUNaM mAhaNA tahiM tuTThA / aho jannieNa juTThe, devA kira AgayA ihayaM // 8 // soUNa kIramANiM, mahimaM devehiM jiNavariMdassa / aha ei ahammANI, amarasio iMdabhUi ti // 9 // muttUNa mamaM logo, kiM dhAvai esa tassa pAmUlaM / anno vi jANai mae, Thimi katuciaM evaM // 10 // vaMcijja va mukkhajaNo, devA kahaNeNa vighayaM nIA / vaMdaMti saMdhuNaMti a, jeNaM sabannubuddhI // 11 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra // 115 // aho ! surAH kathaM bhrAntAH, tIrthAmbha iva vAyasAH / kamalAkaravajhekA, makSikAzcandanaM yathA // 12 // karabhA iva savRkSAn , kSIrAnaM zUkarA iva / arkasyA''lokavad ghUkA-styaktvA yAgaM prayAnti yat // 13 // yugmam // ahavA jArisao cia, so nANI tArisA surA tevi / aNusariso saMjogo, gAmanaDANaM ca mukkhANaM // 14 // khagatamyoni sUryadvayaM kiM syAt , guhAyAM kesaridvayam / khagau dvau vA pratIkAre, kiM sarvajJAvahaM sa ca // 15 // kintvaindrajAlikaH ko'pi, kalAzAlI videshjH| sarvajJATopamAtreNa, janakhargipratArakaH // 16 // so'vAdId bho! janAH kITak , sarvajJo'sau nigadyate / janairUce kharUpaM ko, vaktuM nAmA'sya zaknuyAt // 17 // sa dadhyau tabasau nUnaM, mAyAyAH kulamandiram / kathaM lokaH samasto'pi, vibhrame pAtito'munA // 18 // na kSame kSaNamAtraM tu, taM sarva kadAcana / tamaHstomamapAkartuM, sUryo naiva pratIkSate // 19 // vaizvAnaraH karasparza, mRgendraH zvApadakhanam / kSatriyAzca ripukSetraM, na sahante kadAcana // 20 // mayA hi yena vAdIndrA-stUSNIM saMsthApitAH same / gehezUrataraH kvAsI, sarvajJo matpuro bhavet // 21 // zailA yenAgninA dagdhAH , puraH ke tasya pAdapAH / utpATitA gajA yena, kA vAyostasya pumbhikAH // 22 // agnibhUtiruvAcaivaM, bhrAtaH! kaste'tra vikrmH| kITikAyAM kathaM pakSi-rAT karoti parAkramam // 23 // padmayotpATane hastI, kuThAraH kAzakartane / mRgasa mAraNe siMhaH, sadbhiH kiM kvApi zasyate // 24 // gautamo bhrAtaraM prAha-bho adyApyavatiSThate / vAdyasau vihite mudga-pAke kaTuko yathA // 25 // pIlayatastilaH ka*zcid, dalatazca yathA kaNaH / sUDayatastRNaM kiJci-dagate pivaMtaHsaraH // 26 // maIyatastuSaH ko'pi, tabadeSa // 115 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 845555555 mamAbhavat / tathApi sAsahi. maghA sarvajJavAdinam // 27 // ekasminnajite pasmin, sarvamapyajitaM maveta / / ekadA hi satI lupta-zIlA syAdasatI sadA // 28 // yataH-chidre khalpe'pi potaH kiM, pAthodhI naiva majati ? / na durgo gRhyate dhIre-duggIza pAtite'pi kim // 29 // haMho! vAdigaNA bhoTa-karNATAdisamudbhavAH / kasmAdazyatA prAptA, yUyaM mama puraH sadA // 30 // lATA daramatA pravAdinivahA maunaM zritA mAlavA, mUkAmA magadhA gatA gatamadA garjanti no gaurjarAH / kAzmIrAH praNatAH palAyanakarA jAtAstilakodbhavA, vizve cApi sa nAsti yo hi kurute vAdaM mayA sAmpratam // 31 // kRSNasarpasa maNDaka-capeTA dAtumudyataH / mUSoM radaizca mArjAra-13 daMSTrApAtAva sAdaraH // 32 // vRSabhaH khargajaM zRjhai, prahartuM kAjati drutaM / dvipaH parvatapAtArya, dantAbhyAM yatate syAt // 33 // zazakaH kesariskandha-kesarAM kraSTamIhate / madRSTau yadasauM sarva-vitvaM khyApayate jane // 34 // tribhirvizeSakam / samIrAbhimukhasthena, dAvAgnivAlito'munA / kapikacchUlatA deha-saukhyAyAliGgitA nanu // 35 // zeSazIrSamaNi lAtu, hastaH khIvaH prsaaritH| sarvajJATopato'nena, yadahaM parikopitaH / / 36 // yugmam // tAvadaM garjati khadyota-stAvad garjati cndrmaaH| udite ca sahasrAMzI, na khadyoto na candramAH // 37 // tAvad gajaH pracutadAnamallaH, karokhakAlAmbudagarjitAni / yAvanna siMhasa guhAsthalISu, lAGgalavisphoTaravaM zRNoti // 38 // sAraka mAtaGgaturajapUgAH, palAyatAmAzu banAdamuSmAt / ATopakopasphuTakesarazrI-bhRgAdhirAjojyamupeyivAn yat Kim 39 // mama mAgkmarAyA, vAcavaM samupasthitaH / durmikSe kSudhitasthAna-lAmacintAtigo yathA // 4 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 // 116 // mAhitye saMhitA mAnIsesa, khaNariti // 46 yamasya mAlavo dUre, kiM syAt ko vA vacakhinaH / apoSito raso nUnaM, kimajeyaM ca ckrinnH||41|| abhedyaM |kimu vajrasya, kimasAdhyaM mahAtmanAm / kSudhitasya na kiM khAdyaM, kiM na vAcyaM khalasya ca // 42 // kalpadrUNAmadeyaM kiM, niviNNAnAM kimatyajam / gacchAmi tarhi tasyAnte, pazyAmyetatparAkramam // 43 // lakSaNe mama dakSatvaM, sAhiye saMhitA matiH / tarke karkazatA'tyartha, ka zAstre nAsti me shrmH||44|| kAuM hayappayAvaM, purao devANa dANavANaM ca / nAsehaM nIsesaM, khaNeNa samvannuvAyaM se // 45 // ityudIrya tvarApUrNo, yayau vAdasya lipsayA / paJcacchAtrazataiH paThya-mAno'sau birudairiti // 46 // virudAni ca-sarakhatIkaNThAbharaNa! vAdivijayalakSmIza-13 raNa! vijJAtAkhilapurANa! vAdikadalIdalakRpANa! nipuNazreNiziromaNe! kumatAndhakAranabhomaNe! vijitavAdivRnda ! vAdigaruDagovinda ! vAdimukhamaana! niravadyavidyAvihitAnekajanaraJjana! jJAnaratnaratnAkara! mahAkavIzvara! ziSyIkRtabRhaspate! vinatAnekanarapate ! jitAnekavAda ! sarakhatIlabdhaprasAda! ityAdIni / ia vuttUNaM patto, da8 telokaparivuDaM ciirN| cautIsAisayanihi, sa saMkio'vaDio purao // 1 // atha-vIraM nirIkSya sopAna-sthito dadhyau sa vismitH| kiM brahmA ? zaGkaraH kiM vA ? kiM viSNu ? brahma vA kimu // 47 // candraH kiM sa na yatkalaGka FB // 11 // |sahitaH sUryo'thavA no sa yat, tIkSNAMzuH kimu vAsavo na sa sahasrAkSo yato gIyate / kiM vA varNagirine so'ti-12 kaThinaH khyAtaH suradurna vA, no svAcintitamAtradaH sa hi jane huM varddhamAno hyasau // 48 // Adityamiva duHprekSyaM, samudramiva dustaram / bIjAkSaramivAcaya'm , dRSTvA vIraM mahodayam // 49 // kathaM mayA mahattvaM hA, rakSaNIyaM purA HERE
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 ka0 rjitam / prAsAdaM kIlikAhetorbha ko nAma vAJchati // 50 // sUtrArthI puruSo hAraM kastrodayitumIhate / ka kAmakalazaM zasyaM, sphoTayet ThIkarIkRte // 51 // bhamane candanaM ko ghA, dahedra duHprApayapyatha / lohArthI ko mahAmbhodhI, naubhaMgaM kartumicchati // 52 // AbhaTTho a jiSeNaM, jAijarAmaraNavippasuSeNaM / nAmeNa ya gutteNa ya, sa ghaNNU sadhadarikhINaM // 53 // he iMdabhUi ! goama 1, sAgagramutte jiNeNa ciMte / nAmaM pi me biAi, jahatrA ko maM na yANei // 54 // khAgatapracchane dadhyau, miTairvAkyaiH kathaM priye / kapitthaM tana yacchItraM, vAtena patati mAt // 55 // na te go 1 muga 2 mANikya 2-ghaTa 4 vallI 5 janA 6 nu ke / sAdhyA gopAM 1 2 mANikya-vidU yaSTi 4 kara 5 vAkcayaiH 6 // 56 // jai vA diayagayaM me, saMsayamannijja ahava chiMbijjA / to huja vinhao meM, ia ciMtaMto puNo bhaNio // 57 // kiM manni asthi jIvo, udAhu natthi tti saMsao tujha / vebhasyANa ya asthaM, na yANasI tesimo attho // 58 // samudro madhyamAnaH kiM, gaGgApuro'thavA kimu / AdizadhvaniH kiM vA, vIravedadhvanirbabhau // 59 // vedapadAni ca vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya sAmyevAnuvinazyati na pretyasaMjJA'stIti' tatra vijJAnameva- caitanyameva nIlAdirUpatvAdvijJAnaghanaH sa evaitebhyaH - pRthivyAdirUpebhyo bhUtebhyaH samutyAya - utpadya punastAnyevAnuvinazyati tatraiva cAvyaktarUpatayA sallInaM bhavatIti bhAvaH, tathA mRtvA punarjanma pretyetyucyate tatsaMjJA nAsti-na paralokasaMjJA'stIti bhAva, ityeSAM padAnAmarthastava cetasi viparivarttate tadayuktam, yato'yamarthaH - vijJAneti jJAnopa
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra yogadarzanopayogarUpaM vijJAnaM tato'nanyatvAdAtmA vijJAnaghanaH pratipradezamanantavijJAnaparyAyasavAtAtmakatvAt, sa evai||117|| | tebhyo bhUtebhyaH kSityudakAdibhyaH kathaJcidutpadyeti, ghaTavijJAnapariNato hi AtmA ghaTAd bhavati tadvijJAnasya sApekSatvAt anyathA nirAlambanatayA mithyAtvaprasakteH, evaM sarvatra bhAvyam / punastAnyevetyAdi teSu bhUteSu vyavahitepvapagateSu cAtmApi tadvijJAnaghanAtmanoparamate'nyavijJAnAtmanotpadyate yadi vA sAmAnyarUpatayA'vatiSThate iti, na | pretya saMjJAsti-na prAktanIghaTAdisaMjJA'vatiSThate sAmpratavijJAnopayoganinnitatvAditi jIvasattA / 'tathA sa vai aya|mAtmA jJAnamayaH' ityAdi, 'dadada damo dAnaM dayA iti dakAratrayaM yo vetti sa jIvaH' ityAdinApi tathA vidyamAna|bhoktRkamidaM zarIraM bhogyatvAdodanAdivadityAyanumAnenApi, tathA kSIre ghRtaM tile tailaM, kAThe'miH saurabhaM sume / candrakAnte sudhA yad-tathAtmAGgagataH pRthak // 59 // ato'sti jIvaH / tataH-'chinnaMmi saMsayaMmI, jiNeNa jaramaraNavippamukeNaM / so samaNo papaio, paMcahiM saha khaMDiasaehiM // 60 // tataH upajae vA vigamae vA dhuvae veti |tripadImavApya dvAdazAGgI sa vihitavAn // iti prthmgnndhrH||1|| taM ca pratrajitaM zrutvA, dadhyau tdvaandhvo'prH| api jAtu dravedadri-valejalamapi kvacit // 1 // mRgAGkamaNDalAjAtu, jAyatejAravarSaNam / vaherapi bhave yuvoM, jvAlAH prAleyazItalAH // 2 // pIyUSAdapi mRtyuH syA-jIvitavyaM viSAdapi / caletkulAcalauSo'pi, syA|| dvAyurapi nizcalaH // 3 // syAdyatyAso'pi rodasyoH, zuSyennIrAkaro'pi hi / patejyotirgaNo'pyeSa, bhUrvA pAtAla-|| mAvizet // 4 // merurapyudhiyetAtra, hArayena tu bAndhavaH / azraddhayA punavyaktyA, papraccha sa khayaM janAn // 5 // // 117 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcabhiH kulakam // tataH punarapi-taM pabaiaM souM, biio AgacchaI amariseNaM / gacchAmiNamANemI. parAjisANittA Na taM samaNaM // 6 // chalio chalAiNA so, manne vA iMdajAlio vA vi / ko jANai kaha vattaM, itAhe vadramANI se // 7 // so pakkhaMtaramega, pi jAi jai me taomi tasseva / sIsattaM huja gao, vucchaM patto jiNasagAsaM // 8 // AbhaTTho a jiNeNaM, jAijarAmaraNavippamukkeNaM / nAmeNa ya gutteNa ya, savanna savadarisINaM // 9 // he aggibhUi goama!, sAgayamutte jiNeNa ciMtei / nAmaM pi me viANai, ahavA ko maM na yANei // 10 // jai vA hiayagayaM saM-sayamannija ahava chiMdijA / to huja vijhao me, i. ciMtaMto puNo bhaNio ||11||ki mani atthi kamma, udAhu natthi tti saMsao tujjha / veapayANa a atyaM, na yANasI tesimo attho // 12 // vedapadAni ca-'puruSa evedaM miM sarvaM yadbhUtaM yaca bhAvyaM, utAmRtatvasyezAno yadannenAtirohati, yadejati yannejati yahare yadu aM-1 tike yadantarasya sarvasya yadu sarvasyAsya bAkhataH' iti / tatra puruSa-Atmaiva evakAraH puruSAtiriktasya karmaprakRtIvarAdivyavacchedArtha idaM sarva pratyakSaM vartamAnaM cetanAcetanakharUpaM nimiti-vAkyAlatI yadbhUtaM yadatItaM yaca bhAvyaM bhaviSyanmuktisaMsArAvapi sa eva puruSaH, 'ute'tyAdi utazabdaH-samuccaye amRtatvasthAmaraNabhAvasya mokSasyezAno vibhuH, luptacakAranirdezAdyacAnnenAhAreNAtirohati-atizayena vRddhimupaiti, tathA yadejati-calati pazcAdi, yannejati-na calati parvatAdi, yahare mervAdi, yatsamIpe, uzabdo'vadhAraNe, tathA yadanta-madhye'sya cetanAcetanasya, yadevAsya bAjhaM tasarva puruSa evetsatastadatiriktasya karmaNaH kila sattA duHzraddheyeti tava pratibhAsate / tathA na pratyakSAdigocaraM karma,
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNA. kalpasUtra0 // 118 // kathaM kA'mUrtasyAtmano mUrtena karmaNA'nugrahopaghAtAvapi, na khalu nabhasazcandanalakuTAdinA tau bhavata, iti karmAmAvasvadasamyaga, yata eteSAmayamabhiprAyaH tathA hi-iha tAvatrividhAni vedapadAni, kAnicidvidhiparANi kAnicitvanuvAdaparANi kAnicicArthavAdaparANi, tatrArthavAdo'pi stutinindArthavAdabhedena dvedhA krameNodAharaNAni yathAkhargakAmo'gnihotraM juhuyAditi, dvAdazamAsAH saMvatsara iti, sa sarvavidyasyaiSa mahimetyAdi, ekA prathamo yajJo'gniTomA yo'nenAniSTvA'nyena yajate sa garbhamabhyapatedityAdi, tathA puruSa evedamitvAdInyapi puruSastutiparANi bar3hA jAtyAdimadatyAgAyAdvaitabhAvanApratipAdakAni na karmasattApratiSedhakAni, na hi khastrakarmaNa AtmanaH kartRtvaM yujyate, ekAntazuddhatayA pravRttinivandhanAbhAvAd gaganavaditi, tathA''gamAnumAne'pi 'puNyaH puNyena pApaH pApena karmaNeti' bhavanodaravartisaubhAgyabhAgyavirUpatAdaridratAdisamagramapi vastvavikalakAraNajanyaM kAryatvAd ghaTapaTAdivaditi, tathA:mUrtasyAtmanoM mUrtakRtAvupaghAtAnugrahAvaviruddhAveva vijJAnasya madirApAnauSadhAdimistaddarzanAt , ityevaM vedArtha jinamukhAdAkAgnibhUtirapi paJcazatacchAtraiH saha prabajitaH // iti dvitIyo gaNadharaH // 2 // te pabadae soLaM, taio AgacchaI jiNasamAsa / vaccAmi Na vaMdAmI, vaMdittA pajuvAsAmi // 1 // sIsaceNodhagayA, saMpavamiMdaggimUhaNo jassa / tihuaNakayappaNAmo, sa mahAbhAgo'bhigamaNijo // 2 // tadabhigamavaMdaNanamaM-saNAiNA huja apAyo vucchinnasaMsao vA, vuttuM patto jiNasagAsaM // 3 // AbhaTTho a jiNeNaM, jAijarAmaraNavippamukeNaM / nAmeNa ya guteNa ya, sacannU sabadarisINaM // 4 // tajjIvatassarIraM ti, saMsao navi apucchase kiMci / veapayANaya atvaM na CESSESCARROCOSASSSSSSSS
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5455555 yANasI tesimo atthii||5|| vedapadAni ca-vijJAnaghanatyAdito na pretyasaMjJA'sIti' tathA 'satyena sabhyataprasA kheSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo.hi zuddho'yaM pazyanti dhIrA yatayaH saMyatAtmAna' ityAdIni ca tatra vijJAne tyAdi pUrvavatparaM na pretya saMjJAstIti-na dehAtmanoedasaMjJA'sti bhUtasamudAyamAtradharmatvAcaitanyasya tatazthAmUni bila bharIrAtiriktAtmocchedaparANi satyenetyAdIni tadatiriktAtmapratipAdakAnIti saMzayaste tadapi na, vijJAnetyAderapi devara minnAtmapratipAdakatvAd nyAkhyA tu pUrvavaditi // chinnaMmi saMsayaMmI, jiNeNa jaramaraNaSippamukkeNaM / so samaNo patraio, paMcahiM saha khaMDiyasaehiM // 6 // iti tRtIyo vAyubhUtiH // 3 // ki mantri paMcabhUA asthi nasthIti saMsao tujma / apayANa ya atyaM, na yANasI tesimoM astho // 1 // vedapadAni-khamopamaM vai sakalaM baseSa prAvidhirajasA vijJeya' ityAdIni bhUtocchedaparANi, tathA 'pRthvI devatA Apo devatA' ityAdi dyAvApRthivI' ityAdi ca bhUtasacAparANi, iti tatsaMzayakAraNanirAkaraNAya bhagavAnAha-vedArtha yathA 'vanopamaM 3 ityAdImi adhyAtmacintAyAM kanakakAminyAdisaMyogatyAnityatvAdvipAkakaTukatvAca tadAsaktinivRttiparANi tu tadabhAvapratipAdakAni, pRthivI devatetyAdIni tu tathApi pratItAni // iti caturtho vyaktaH // 4 // kiM manni jAriso iha, bhavami so tArisI parabhaSe vi| veyapayANa va asthaM, na yANasI tesimo attho // 1 // vedapadAni ca-'puruSo vai puruSatvamaznute pazvaH pazutva | ityAdIni bhavAntarasAdRzyapratipAdakAni, tathA 'zRgAlo eSa jAyate yaH sa purISI dasata' ityAdIni tahasara zyapratipAdakAnIti saMzayanidAnam , ma khalu zAlibIjAda godhUmAraprasUtiH kAraNAnurUpasaiva kAryakha darzavA SHAREKASIRSAN va tadAsakinitimA jAriso iha, bhavani ko pAvaH pazutvaM A S
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 119 // diti yaktizca tatra bhagavAnAha-puruSaH khalviha janmani khabhAvena mAIvArjavAdiguNayukto manuSyanAmakarma baddhA mRtH| kiraNApa san puruSatvamaznute na tu niyamata, evaM pazavo'pi, jIvagativizeSasya karmAyattatvAt, tathA gomayAdiprabhavavRzcikAdikAryavaisadRzyamapi // iti paJcamaH sudharmA // 5 // kiM manni baMdhamukkho, atthi natthi ti saMsao tuna / veyapayANa ya atyaM, na yANasI tesimo attho // 1 // vedapadAni ca-'sa eSa viguNo vibhurna badhyate saMsarati vA na mucyate mocayati vA na vA eSa bAkhaM abhyantaraM vA veda' ityAdi, tathA 'na ha vai sazarIrasya priyApriyayorapratihatirasti, azarIraM vA vasantaM priyApriye na spRzata' ityAdi, tatra sa eSo'dhikRto jIvo viguNaH-sattvAdiguNarahito vibhuH-sarvagato na badhyate-puNyapApAbhyAM na yujyate, saMsarati vetyatra netyanuvarttate, na mucyate-karmaNA na viyujyate bandhAbhAvAt, nApyanyaM mocayatyakartRkatvAt, na vA eSa bAsaM-AtmabhinnaM mahadahakArAdi abhyantaraM-kharUpameva vedeti-jAnAti prakRtidharmatvAd jJAnasyeti bndhmokssaanuppttiH| tathA na ha vai se'tyAdi tatra na ha-naivetyarthaH, sazarIrakheti-bAyAdhyAtmikazarIravataH priyetyAdi sukhaduHkhAbhAvo'sti, azarIraM vA vasantamiti-muktaM priyApriyesukhaduHkhe ityAdIni mokSasadbhAvAvedakAni, tataH kathaM nizcayena bandhamokSAviti tanmatistatra bhagavAnAha-sa eSetyAdi viguNo-vigatAzchAmasthikajJAnAdiguNA yasya vibhuH-kevalajJAnAtmanA sarvagataH na badhyate mithyAdarzanAdi // 19 // kAraNAbhAvAnmanuSyAdibhaveSuna saMsaratItyAdInyapi muktAtmakharUpanivedakAni na tu bandhAdyabhAvAvedakAni // iti SaSTho ra maNDitaH // 6 // kiM manni atthi devA, udAhu natthi tti saMsao tujha / veyapayANa ya atthaM, na yANasI tesimo
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ attho // 1 // tannidAnaM ' ko jAnAti mAyopamAn gIrvANAnindrayama varuNa kuberAdIn' ityAdIni tanniSedhakAni, 'sa eSa yajJAyudhI yajamAno'asA kharlokaM gacchatItyAdIni tadvyavasthApakAni, yajJAyudhIti yajJa eva duritadArakatvAdAyudhaM yasya, tatra pratyuttaraM santi devA matpratyakSatvAd bhavadbhavato'pi AgamAtsantyeva, mAyopamatvaM sarvathA'nityatvameva na tu devapratiSedhAvedakam // iti saptamo mauryaputraH // 7 // kiM manne neraiA, atthi natthi tti saMsao tujjha / veyapayANa ya atthaM, na yANasI tesimo attho // 1 // tannibandhanaM 'na ha vai pretya narake nArakAH santI' tyAdi, tathA 'nArako vai eSa jAyate yaH zUdrAnnamaznAtItyAdi, tatra na ha vai pretyetyAdau nArakAbhAvaH zaGkayate bhavatA tadayuktaM yato'yamarthaH - na khalu pretya - paraloke mervAdivat zAzvatAH kecanApyavasthitA nArakAH santi, kintu ya ihotkRSTaM pApamarjayati, sa ito gatvA pretya nArako bhavatyataH kenApi tatpApaM na vidheyam, yena pretya nArakairbhUyate iti, zeSaM tu subodhameva // iti aSTamo'kampitaH // 8 // kiM manni punnapAvaM, atthi natthi tti saMsao tujjha / veyapayANa ya atthaM, na yANasI simo attho // 1 // etannidAnaM 'puruSa evedaM niM sarva' mityAdi 'puNyaH puNyene 'tyAdi tatrottaraM prAgvat // iti navamo'calabhrAtA // 9 // kiM manne paralogo, atthI natthi tti saMsao tujjha / veyapayANa ya atthaM, na yANasI tesimo attho // 1 // 'vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyo' ityAdiniSedhakaM 'nArako vai eSa jAyate' ityAdi vyavasthApakaM uttaraM prAgvat // iti dazamo metAryaH 10 // kiM manne nivANaM, atthI natthitti saMsao tujjha / veyapayANa ya atthaM, na - yANasI tesimo attho // 1 // atra vedapadAni - 'jarAmarya vA yadagnihotraM' tathA 'saiSA guhA duravagAhA' tathA 'dve
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0ni kiraNAva // 120 // OMOMOM5555 prakhaNI veditavye paramaparaM ca tatra paraM satyajJAnamanantaM broti' eteSAM cAyamarthastava matI pratibhAsate amihotrakriyA tAvaddhatavadhopakArabhUtatvAt zabalakArA amihotraM ca jarAmaryamiti sadA karaNamityuktaM tadvyatirika kAlAntaraM nAsti yasminnapavargaprApaNakriyArambhastasmAtsAdhanAbhAvAnnAsti mokSa iti mokSAbhAvapratipAdakAni padAni zeSANi tu tadastitvakhyApakAnIti saMzayaH, paraM tvamartha na jAnAsi teSAmayamarthaH jasamaya keti vA zabdoDapyarthe tatazca yAvajIvamaSi amihotraM kuryAt na tu niyamata eva tatazcApavargaprApaNakriyArambhakAlAstitvamanivArya|mityAdi // ekAdazaH prabhAsaH 11 // evaM jinamukhAcchrutvA, vedArthamakhilA api / dvijottamAH parivrajya, samprApuH lAparamaM padam // 1 // evaM catuzcatvAriMzacchatAni dvijAH pratrajitAstatra mukhyAnAmekAdazAnAM tripadIpUrvaka, ekAdazA ancaturdazapUrvaracanA gaNadharapadapratiSThA ca, te caivaM tatra zrIgautamakhAminA niSadhAtrayeNa caturdaza pUrvANi ehItAni, praNipatya pRcchA ca niSayocyate, praNipatya pRcchati gautamakhAmI kathaya bhagavan ! tattvaM, tato bhamavAnAcaSTe :uppAneha vA' punastathaiva pRSTe prAha 'vigamaha vA punarapyevaMkRte badati 'dhuvei vA etAstisro niSadhAH / AsAmeva sakAzAyatsattadutpAdavyayatrauvyayuktaM anyathA vastunaH sattA'yogAdityevaM teSAM gaNabhRtAM pratItirbhavati, tatazca te pUrvabhava |bhAvitamatayo bIjabuddhitvAd dvAdazAGgamuparacayanti, tato bhagavAMsteSAM tadanujJAM karoti, zakrazca divyaM vajamayasthAlaM divyacUrNAnAM bhRtvA tribhuvanakhAminaH sannihito bhavati, tataH khAmI ranamayasiMhAsanAdutthAya paripUrNA pUrNamuSTiM gRhNAti, tato gautamakhAmipramukhA ekAdazApi maNadharA ISadavanatatanavaH paripAcyA tiSThanti, sato, devAkha bhAvitamatayacUrNAnAM bhUtvA // 120 // pramukhA ekAda
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARASHANCHAR yadhvanigItazabdAdinirodhaM vidhAya tUSNIkAH zRNvanti, tato bhagavAn pUrva tAvadetadbhaNati-gautamasya dravyaguNapayAyaistIrthamanujAnAmIti, cUrNAzca tanmastake kSipati, tato devA api cUrNapuSpagandhavarSe tadupari kurvanti, gaNaM ca bhagavAn sudharmakhAminaM dhuri vyavasthApyAnujAnAti // iti gaNadharavAdaH // 121 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre aTriyagAmaM nIsAe paDhamaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae, caMpaM ca piTricaMpaM ca nIsAe tao aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae, vesAli nagariM vANiagAmaM ca nIsAe duvAlasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae, rAyagihaM nagariM nAlaMdaM ca bAhiriyaM nIsAe cauddasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae, cha mihiliyAe, do bhadiyAe, egaM AlaMbhiyAe, egaM sAvatthIe, egaM paNiabhUmIe, egaM pAvAe majjhimAe hatthivAlassa ranno rajjugasabhAe apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae // 122 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae tti paryantam , tatrAsthikagrAmanizrayA prathamamantarAvAsaM-varSArAtraM vAsAvAsaM ti varSAsu vasanamupAgataH 1 aMtarAvAsa iti varSArAvasyAkhyA uktaM ca-'aMtaraghaNa|sAmalo bhayavaM ti' varAtraghanazyAmala ityarthaH, tatazcampAM pRSTicampAM ca nizrayA-'valambya prayo varSArAtrAH 3, evaM | vaizAlI vANijyagrAmaM ca nizrayA dvAdaza varSArAtrAH 12, rAjagRhAduttarasyAM dizi bAhirikA-zAkhApuravizeSastatra ca ka031
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 121 // turdaza 14, SaT mithilApuri 6, dvau bhadrikApurvI 2, eka AlambhikAyAM 1, ekaH zrAvastyAM 1, ekaH praNitabhUmau 1vajrabhUmyAkhyAnAryadeze ityarthaH, ekazcApazcimo varSArAtro madhyamApApAyAM 1 hastipAlasya rAjJaH rajjukA - lekhakA - teSAM sabhA - aparibhujyamAnA karaNazAlA jIrNazulkazAlA tasyAmityarthaH, pazcimazabdaH paryantavAcI maGgalArtha cAspazcima ityuktaM / prAkkila tasyA nagaryA apApeti nAmAsIt devaistu pApetyuktaM yato bhagavAMstatra kAlagataH / chadmasthakAle | jinakAle ca sarvasaGkhyayA dvicatvAriMzadvarSArAtrAH // 122 // tattha NaM je se pAvAe majjhimAe hatthivAlassa ranno rajjugasabhAe apacchimaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae // 123 // vyAkhyA - tattha NaM je se ityAdita uvAgae ti paryantam, tatra je se tti yasmin antarAvAse - varSArAtre // 123 // tassa NaM aMtarAvAsassa je se vAsANaM cautthe mAse sattame pakkhe kattiyabahule tasa ttiya bahulassa paNNarasI pakkheNaM jA sA caramA rayaNI, taM syaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae vikaM samujAe chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe siddhe buddhe mutte aMtagaDe parinibuDe sanvadukkhappahINe, caMde nAmaM se docce saMvacchare, pIivaddhaNe mAse, naMdivaddhaNe pakkhe, agginese nAma se divase uvasamiti paJcaI, devAnaMdA nAmaM sA rayaNI niratitti pa kiraNAva0 // 121 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44SSSSSS caI, acce lave, muhutte pANU, thove siddhe, nAge karaNe, savvaTThasiddhe muhutte, sAiNA nakkhateNaM jogamuvAgaeNaM kAlagae viikaMte jAva samvadukkhappahINe // 124 // vyAkhyA-tassa NamityAdito jAva savvadukkhappahINe tti paryantam, tatra pakheNaM ti divase, caramA rajanI-15 dinApekSayA pazcAdbhAvinI rAtriH amAvAsyArAtrirityarthaH, kAlagataH-kAryasthitibhavasthityoH kAlAdgataH, vyatikrAntaH-saMsArAt samujjAe tti samyag UvaM yAtaH samudyAtaH na sugatAdivatpunarbhavAvatArI-"jJAnino dharmatIrthasya, kAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo'pi, bhavaM tiirthnikaartH||1||" iti tdvcH| chinnaM jAtyAdInAM bandhanahetubhUtaM karma yena, siddhaH-sAdhitArthaH, buddho-jJaH, mukto-bhavopagrAhikamIzebhyaH, antakRt sarvaduHkhAnAM, parinirvRtaH-karmakRtasakalasantApavirahAt, kimuktaM bhavatItyAha-sarvANi duHkhAni zArIramAnasAni prahINAni yasya sa tatheti / caMde nAma se ityAdi, yuge hi paJca saMvatsarAH tatra tRtIyaH paJcamazcAbhivarddhitAkhyaH zeSAstrayazcandrAkhyAH, yadAgamaH-'caMde 1 caMde 2 abhivahie a3 caMde 4 bhivatie 5 ce / paMcasahi jugamiNaM, pannattaM vIarAgehi // 1 // " sa ca dvitIyazcandrasaMvatsaraH tasya pramANaM trINi zatAni catuSpaJcAzadadhikAnyahorAtrANi dvAdaza ca SaSTi|bhAgA divasasya 35413 kArtikasya hi prItivarddhana iti nAma yataH-'abhinandanaH1supratiSTho 2vijayaH 3prItivarddhanaH 4 zreyAn 5 ziziraH 6 zobhano 7 haimavAn 8 vasantaH 9 kusumasambhavo 10 nidAgho 11 vanavirodhI 12 ceti'
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ VETO kiraNAva // 122 // zrAvaNAdidvAdazamAsanAmAni, nandivarddhanaH pakSaH, aggivesa tti taddinasya nAma uvasami tti izabdo'laGkAre upazama ityapi nAmetyarthaH yataH- pUrvAGgasiddhaH 1 manoramo 2 manoharo 3 yazobhadro 4 yazodharaH 5 sarvakAmasamRddhaH 6 indro 7 mUrdhAbhiSiktaH 8 somano 9 dhanaayo 10 'rthasiddho 11 'bhijAto 12 'tyAzanaH 13 zatAyo 14 'gni vezme 15ti' paJcadazadinanAmAni, devAnandA nAma sA amAvAsyA rajanI yataH-'uttamA 1 sunakSatrA 2 ilAlApatyA 3 yazodharA 4 saumanasI 5 zrIsambhUtA 6 vijayA 7 vaijayantI 8 jayantI 9 aparAjitA 10 icchA 11 samAhArA 12 tejA 13 abhitejA 14 devAnandA 15 ceti' paJcadazarAtrinAmAni nirRtirityapyucyate, yasmin lave bhagavAn siddhaH sa lavo'rcAkhyaH, sa ca prANApAno muhUrto nAma, sa ca stokaH siddhanAmA, karaNaM nAgAkhyaM zakunyAdiSu tRtIyamamAvAsyottarArddhabhAvi, sa ca muhUrtaH sarvArthasiddhanAmA yataH-'rudraH 1 zreyAn 2 mitraM 3 vAyuH 4 suprIto 5 'bhicandro 6 mAhendro 7 balavAn 8 brahmA 9 bahusatya 1. aizAna 11 stvaSTA 12 bhAvitAtmA 13 vaizravaNo 14 vAruNa 15 Anando 16 vijayo 17 vijayasenaH 18 prAjApatya 19 upazamo 20 gandharvo 21 amivaizyaH 22 zatavRSabhaH 23 AtapavAn 24 arthavAn 25 RNavAn 26 bhaumo 27 vRSabhaH 28 sarvArthasiddho 29 rAkSasa 30 zceti' triMzanmuhUrttanAmAni / zeSaM sugamam // 124 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvadukkhappahINe sANaM rayaNI bahahiM devehiM devIhi ya ovayamANehi ya uppayamANehi ya ujoviyA yAvihutthA // 125 // // 122 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - jaM rayaNiM ca NamityAdita ujjoviA yAvihottha tti paryantam sugamam // 125 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvadukkhappahINe sA NaM rayaNI badehaM devIhi ovayamANehiM uppayamANehi ya upiMjalagamANabhUyA kahakahagabhUyA yAvihutthA // 126 // vyAkhyA--jaM rayaNimityAditaH kahakahagabhUA yAvihuttha tti paryantam prAg vyAkhyAtam // 126 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvadukkhappahINe, taM rayaNi caNaM jisa goyamasta iMdabhUissa aNagArasta aMtevAsissa nAyae pijjabaMdhaNe bucchinne anaMte aNuttare jAva kevalavaranANadaMsaNe samutpanne // 127 // vyAkhyA--jaM rayaNiM ca NamityAditaH kevalavaranANadaMsaNe samuppanneti paryantam, tatra jyeSThasyAntevAsino jJAna - darzane samutpanne iti yojyam, gotreNa gautamasya nAmnA indrabhUteH jJAtaje - zrImahAvIraviSaye pijabaMdhaNe ti lehabandhane vyavacchinne - truTite sati kevalamutpannam / tadutpattivyatikarastvevaM khanirvANasamaye devazarmaNaH pratibodhanAya kApi grAme khAminA preSitaH, taM pratibodhya pazcAdAgacchan zrIvIranirvANaM zrutvA vajrAhata iva zUnyaH kSaNaM tasthau, babhANa
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 123 // ++++ ca 'pasarai micchattatamaM gajaMti kutitthakosiA ajja / dubbhikkhaDamaraverAI, nisiarA huMti sappasarA // 1 // atha - mie jaha sUre, maulei tumaMmi saMghakamalavaNaM / ullasai kumayatArA-niaro vi hu aja jiNavIra ! // 2 // tamagasiasasiM va nahaM, vijjhAyapaIvayaM va nisi bhavaNaM / bharahamiNaM gayasohaM, jAyamaNAhaM ca pahu ajja // 3 // ' tathAhA hA hA vIra ! kiM kRtaM yadIdRze'vasare'haM dUrIkRtaH / kimADakaM maNDayitvA bAlakavattavAJcale'lagiSyaM ? kiM kevalabhAgamamArgayiSyaM ? kiM tvayi kRtrimamanA abhavaM ?, kiM muktau saGkIrNa ? kiM tavANakkhakArako'bhavaM ?, kiM vA tava bhAro'bhavaM, hA vIra ! kathaM vismArito'haM ? kasyAgre sandehAn prakSye ? hA vIra ! virahaM kurvANena mahAn virAmaH kutaH, kasyAgre kathayAmi ? vIra vIra iti vI vI tasya lagnA'bhavat, huM huM jJAtaM vItarAgA niHsnehA bhavanti, dhiga mAM yena nirvANasamaye zrutopayogo'pi na dade, dhig mamaikapAkSikaM sneham, alaM snehena, eko'smi, nAsti kazcana mama, evaM samyak sAmyaM bhAvayataH tasya kevalamutpede / "mukkhamaggapavaNNANaM, siNeho vajjasiMkhalA / vIre jIvaMtae jAo, goamo jaM na kevalI // 1 // " prAtarindrAdyairmahimA kRtaH, "ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyAbhUt, citraM zrIgautamaprabhoH // 1 // " dvAdaza varSANi kevaliparyAyaM paripAlya dIrghAyuriti kRtvA sudharmakhAmino gaNaM samarpya mokSaM yayau / sudharmakhAmino'pi pazcAtkevalotpattiH, so'pyaSTau varSANi kevalitayA vihatyA'ryajambUkhAmino gaNaM samarpya siddhiM gataH // 127 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvadukkhappahINe taM syaNi caNaM kiraNAva0 // 123 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava mallaI nava lecchaI kAsIkosalagA aTThArasa vi gaNarAyANo amAvAsAe pArAbhoyaM posahovavAsaM paTTaviMsu gae se bhAvujoe davvujoyaM karissAmo // 128 // - vyAkhyA-jaM rayaNiM ca NamityAdito davvujo karissAmo tti paryantam tatra nava mallakijAtIyAH kAzIdezasya rAjAnaH, nava lecchakijAtIyAH kozaladezasya rAjAnaH, te ca kAryavazAt gaNaM melApakaM kurvantIti gaNarAjAno'STAdaza ye ceTakamahArAjasya bhagavanmAtulasya sAmantAH zrUyante, te tasthAmamAvAsyAyAM pAraM-paryantaM bhavasyAbhogayati-pazyati yaH sa pArAbhogaH-saMsArasAgarapAraprApaNapravaNastaM, athavA pAraM-paryantaM yAvadAbhogo-vistAro yasya sa pArAbhogo'STaprAharikaH prabhAtaM yAvat sampUrNa ityarthaH, taM tathAvidhaM pauSadhopavAsaM paTTaviMsu tti prsthaapitvntH-kRtvntH| kacit bArAbhoe tti pAThastatra dvAramAbhogyate'valokyate yaiste dvArAbhogAH-pradIpAstAn kRtavantaH AhAratyAgapauSadharUpamupavAsaM cAkArSariti vRddhavyAkhyA, etadarthAnupAtyeva cottarasUtram , gataH sa bhAvodyoto jJAnarUpo-jJAnajJAninorabhedAt jJAnamayo bhagavAn gato-nirvANaH, ato dravyodyotaM pradIparUpaM kariSyAma iti hetostairdIpAH pravartitAH, tataH prabhRti dIpotsavaH saMvRttaH, kArtika zukla pratipadi ca zrIgautamasya kevalamahimA devaizcake atastatrApi janapramodaH, nandivarddhananarendrazca bhagavato'staM zrutvA zokAH san sudarzanayA bhaginyA sambodhya sAdaraM khavezmani dvitIyAyAM bhojitaH, tato bhrAtRdvitIyA parvarUDhiH // 128 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva savvadukkhappahINe, taM rayaNiM ca NaM khudAe bhaa||124|| sarAsI nAma mahAgahe do vAsasahassaTTiI samaNassa bhagavao mahAvIrassa jammanakkhattaM saMkaMte // 129 // vyAkhyA-jaM rayaNiM ca NamityAditaH jammanakkhattaM saMkaMte tti paryantam, tatra kSudrAtmA karakhabhAvaH bhasmarAzi|nAmA triMzattamo mahAgrahaH, grahanAmAni caivam-'aGgArako 1 vikAlako 2 lohitAkSaH 3 zanaizcara 4 AdhunikaH 5 prAdhunikaH 6 kaNaH 7 kaNakaH 8 kaNakaNakaH 9kaNavitAnakaH 10kaNasantAnakaH 11 somaH 12 sahito 13 'zva senaH 14 kAryopagaH 15 karburako 16 'jakarako 17 dundubhakaH 18 zasaH 19 zaGkhanAbhaH 20 zaGkhavarNAbhaH 21| kAsaH 22 kaMsanAbhaH 23 kaMsavarNAbho 24 nIlo 25 nIlAvabhAso 26 rUpI 27 rUpAvabhAso 28 bhayo 29 bha smarAziH 30 tilaH 31 tilapuSpavarNo 32 dako 33 dakavarNaH 34 kAyo (yoM) 35 vandhya 36 indrAgni 37 dhUma-15 ketu 38 hariH 39 piGgalo 40 budhaH 41 zukro 42 bRhaspatI 43 rAhu 44 ragasti 45 mANavakaH 46 kAmasparzo 47 dhuraH 48 pramukho 49 vikaTo 50 visandhikalpaH 51 prakalpo 52 jaTAlo 53 'ruNo 54 'gniH 55 // 124 // kAlo 56 mahAkAlaH 57 svastikaH 58 sauvastiko 59 varddhamAnakaH 60 pralambo 61 nityAloko 62 nityodyotaH 63 khayaMprabho 64 'vabhAsaH 65 zreyaskaraH 66 kSemakara 67 AbhaGkaraH 68 prabhaGkaro 69 'rajA 70 vi REASEAR553254 XXXSEXSAXSEX
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zArajA 71 azoko 72 vItazoko 73 vitato 74 vivastro 75 vizAlaH 76 zAlaH 77 sunato 78 nivRtti 79 rekajaTI 80 dvijaTI 81 karaH 82 karikaH 83 rAjA 84 argalaH 85 puSpaH 86 bhAvaH 87 ketuH 88 ityttaashiitirgrhaaH| tatra bhasmarAzirekanakSatre dvivarSasahasrasthitikaH, yattu 'dvivarSasahasrasthitirekarAzau etAvantaM kAlamavasthAnAt' iti sandehaviSoSadhyAmuktaM tadasaGgatam , 'jAva jammanakkhattAo vaite bhavissai tti' agretanasUtreNa saha virodhAt tasmAdekarAzau paJcacatvAriMzadvarSazatasthitika iti bodhyam // 129 // jappabhiI ca NaM se khudAe bhAsarAsI mahaggahe do vAsasahassaTiI samaNassa bhagavao mahAvIrassa jammanakkhattaM saMkaMte, tappabhiiMca NaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMthINa ya no udie udie pUAsakAre pavattaI // 130 // jayA NaM se khudAe jAva jammanakkhattAo viikate bhavissai, tayA NaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMthINa ya udie udie pUyAsakkAre bhavissai // 131 // vyAkhyA-jappabhiimityAditaH pUAsakkAre pavattai tti paryantam , tathA jayANamityAdito bhavissai tti paryantam | tatra tataH prabhRtirnigranthAnAM nigranthInAM ca udita uditaH-sphItaH sphItaH pUjA'bhyutthAnAhAradAnAdibhiH satkA-13 ro-balAdibhirna pravarttate, bhasmarAzau janmanakSatrAdatikAnte ca pUjAsatkArau bhaviSyata iti sUtradvayena sambandhaH, ata evendreNa vijJataH svAmI, 'yatkSaNayavasthAya janmabhe saGkAmato bhasmakasya mukhaM viphalaya prabho / yena tvayi mokSaMgate'pra-1 ACCORROSASAROSAROREGAOSANSACASS ka032
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 125 // ASSESSAGAR:-* bhaviSNurasau mahAgrahaH pazcAt tvadIyatIrthasya bAdhAkArI na syAt' tataH prabhuNoktam 'na khalu truTitamAyuH sandhAtu kiraNAva jinendrairapi pAryate, tato'vazyaM bhAvinI tIrthabAdhA, kalkini ca kunRpe SaDazItivarSAyuSi sahopaplavakAriNi bhavatA nigRhIte varSasahasradvaye pUrNe majanmanakSatrAdbhasmarAzigrahe vyatikrAnte kalkiputradharmadattarAjyAdArabhya bhavitA zramaNasaGghasya pUjAsatkAraH' sa caivaM yataH prAyaH pravacanapIDAmutpAdayituM pUjAdyapahartuM ca kuprabhava eva prabhaviSNavaste ca dharmadattarAjyAdApaJcamArakaM prAyo'sambhavinaH / uktaJca zrIhemAcAryaiH zrIvIracaritre-18 "pituH pApaphalaM ghoraM, zakrazikSAM ca saMsmaran / dattaH kariSyati mahI-mahaccaiyavibhUSitAm // 1 // paJcamArakaparyantaM. yAvadevamataH param / pravRttirjinadharmAsya, bhaviSyati nirantaram // 2 // " tathA zavakSayamAhAtmye'pi 'paJcamArakaparyantaM' ityAdi, evaM sarvadezavisaMvAdikupAkSikabAhulyamapi yatpravacanapIDAkAri tasyApi prAyo'sambhava eva bhAvyaH, anyathoditoditapUjAdhupapAdakasUtrAnupapattiH syAt / nanu satyapi kupAkSikabAhulye samprativattadAnImapi pUjAsatkAro bhavatu kiM bAdhakamiti cet ? ucyate-yo hIdAnIntanapUjAsatkAraH sa ca bhAvinaH sphItapUjAsatkArasya bIjabhUto na punaH khayaM sphItaH, yataH kupAkSikabAhulye satyAstAmanyaH sumArgapatito'pi prAyo bhUyAn janaH kupakSasupakSayostulyadhiyA pravarttamAnaH pUjAsatkAraM kurvannapi na dveSimudrAmatikAmati / // 125 // yataH-"sunizcitaM matsariNo janasya, na nAtha mudrAmatizerate te / mAdhyasthyamAsthAya parIkSakA ye, maNau ca kAce ca samAnabandhAH // 1 // " iti zrIhemAcAryakRtadvAtriMzikAyAm / atastatkRtaH pUjAsatkAro'pyakizcitkara eva, yastu
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananyamanAH supakSameva kakSIkRtya pravartate sa cAlpIyAnna khayaM prabhuzceti tatkRto'pi pUjAsatkAro na sphIta | iti bodhyam // 130 // 131 // jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva savvadukkhappahINe taM rayaNiM ca NaM kuMthU aNuddharI nAmaM samuppannA, jA ThiyA acalamANA chaumatthANaM niggaMthANaM niggathINa ya no cakkhuphAsaM havvamAgacchaMti, jA aTTiA calamANA chaumatthANaM niggaMthANa ya niggaMthINa ya cakkhuphAsaM havvamAgacchaMti // 132 // vyAkhyA-jaM rayaNiM ca NamityAdito cakkhuphAsaM havvamAgacchaMti tti paryantam , tatra ko pRthivyAM tiSThatIti pRSodarAditvAt kunthuH-prANijAtiH, noddhattuM zakyate ityanuddharI 'aNu-sUkSmaM zarIraM dharatIti aNudharI' iti cUrNiH / sthitA ityasya vyAkhyAnamacalamAnA iti cakSuHsparza-dRSTipathaM havvaM-zIghraM nAgacchanti, kunthvAdizabdeSu strItvameka-| vacanaM ca prAkRtatvAditi // 132 // jaM pAsittA bahuhiM niggaMthehiM niggaMthIhi ya bhattAI paccakkhAyAiM, se kimAhu bhaMte ! ajappabhiI saMjame durArAhae bhavissai // 133 // vyAkhyA-jaM pAsittetyAdito durArAhae bhavissai tti paryantam , tatra bhaktAni pratyAkhyAtAni-anazanaM kRta
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 18 mityarthaH, kimAhurbhadantA-guravaH, kiM kAraNamanuryutpattau bhaktapratyAkhyAne vA iti ziSyeNa pRSTe gururAha-adyAbhUti AR // 126 // saMyamo durArAdhyo bhaviSyatIti, jIvakulAkulitatvAt pRthivyAH saMyamaprAyogyakSetrAbhAvAt pAkhaNDikAdisaGkarAca // 133 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa iMdabhUipAmukkhAo cauddasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 134 // gyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito hutya tti paryantam , tatra sAhassIo kti ArSatvAt strItam // 13 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa ajacaMdaNApAmokkhAo chattIsaM ajiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA // 135 // vyAkhyA-samaNassetyAditaH ajjiAsaMpayA huttha tti paryantam pratItArtham // 135 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa saMkhasayagapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassIo auTTiM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA // 136 // // 126 // vyAkhyA-samaNassetyAditaH samaNovAsagANaM saMpayA huttha tti paryantaM pratItam // 136 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaNassa bhagavao mahAvIrassa sulasArevaIpAmokkhANaM samaNovAsiyANaM tinni sayasAhassIo aTThArasasahassA ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 137 // vyAkhyA-samaNassetyAditaH samaNopAsiANaM saMpayA hutya ti yAvat tatra sulasA-nAgabhAryA dvAtriMzatputrajananI, revatI-majaliputramuktatejo'rjAitaraktAsisArasya bhagavatastathAvidhauSadhadAnenArogyakIM // 137 // XI samaNassa bhagavao mahAvIrassa tinni sayA cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM sa vvakkharasannivAINaM jiNo viva avitahaM vAgaramANANaM ukkosiyA cauddasapuTvisaMpayA 6 hutthA // 138 // vyAkhyA-samaNassetyAditaH cauddasapubbisaMpayA huttha tti paryantam, tatra ajinAmAM-asarvajJAnAM satAM sarvajJatu-14 lyAnAM sarve'kSarasannipAtA-varNasaMyogA jJeyatayA vidyante yeSAM te tathA teSAM, jina ivAvitathaM-sadbhatArtha vyAkurvA-11 NAnAM kevalizrutakevalinoH prajJApanAyAM tulyatvAt // 138 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa terasa sayA ohinANINaM aisesapattANaM ukkosiyA ohinANINaM saMpayA hutthA // 139 // ESSASARAISA
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva0 // 127 // vyAkhyA-samaNassetyAdita ohiNANINaM saMpayA huttha tti paryantam tatra atizeSA-atizayA AmoSadhyAdayastAna prAptAnAm // 139 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta sayA kevalanANINaM saMbhinnavaranANadaMsaNadharANaM u. kosiyA kevalanANINaM saMpayA hatthA // 140 // vyAkhyA-samaNassetyAditaH kevalaNANINaM saMpayA huttha ti yAvat tatra samyagbhinne-pRthaksamayabhAvinI varajJAnadarzane dharantIti athavA sambhinne-paripUrNe, kecittu siddhasenadivAkaramatamaGgIkRtya saMbhinnetti yugapaditi vyAkhyAnti tadayuktaM vizeSaNavatIkAreNa tanmatasya zatazaH zakalIkRtatvAt // 14 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta sayA veuvvINaM adevANaM deviDipattANaM ukkosiyA veuvviasaMpayA hutthA // 141 // vyAkhyA-samaNassetyAdito veunviasaMpayA huttha tti paryantaM pratItam // 141 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa paMca sayA viulamaiNaM aDDAijesu dIvesu dosu ya samuddesu / saMnINaM paMciMdiyANaM pajattagANaM maNogae bhAve jANamANANaM ukkosiyA viulamaINaM saMpayA hutthA // 142 // / 127 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-samaNassetyAdito viulamaisaMpayA huttha tti paryantam , tatra vipulA-bahuvidhavizeSaNopetamanyamAnavastugrAhitvena vistIrNA matiH manaHparyAyajJAnaM yeSAM, yathA ghaTo'nena cintitaH, sa ca sauvarNaH pATaliputrakaH zAradaH kAlavarNa ityAdi vipulamatayo jAnanti, RjumatInAM tu sAmAnyata eva teSAmarddhatRtIyAGgulanyUnanRkSetravyavasthitAnAM saMjJinAM manomAtragrAhakatvaM, itareSAM tu sampUrNe nRloke, atra darzanAbhAvAt jANamANANamityevoktam // 142 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAINaM sadevamaNuyAsurAe parisAe vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAisaMpayA hutthA // 143 // vyAkhyA-samaNasseyAdito vAisaMpayA huttha tti yAvat sugamam // 143 // .. samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta aMtevAsIsayAiM siddhAiM jAva savvadukkhappahINAI cauddasa ajjiyAsayAiM siddhaaiN||144|| vyAkhyA-samaNassetyAditaH ajiyAsayAiM siddhAI ti yAvat sugamam // 144 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa aTTha sayA aNuttarovavAiyANaM gaikallANANaM ThiikallANANaM AgamesibhadANaM ukkosiyA aNuttarovavAiyANaM saMpayA hutthA // 145 // vyAkhyA-samaNassetyAdito'NuttarovavAiANaM saMpayA hottha tti paryantam tatra gati-devagatirUpA kalyANI
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 12 // yeSAM, evaM sthiti-devAyUrUpA kalyANI-utkRSTA yeSAM, athavA gatau-manuSyagatau kalyANaM yeSAM, sthitau-devabhave'pi kiraNAva kalyANaM yeSAM vItarAgaprAyatvAt , ata evAgamiSyadrANAM-AgAmibave setsyamAnatvAt , athavA gatau-prANagamane'pi, sthitI-jIvite'pi kalyANaM yeSAM tavaniyamasuTThiANaM' ityAdhukteH abhayakumArAdivat // 145 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA taM jahA jugaMtakaDabhUmI ya pari za yAyaMtakaDabhUmI ya jAva taccAo purisajugAo jugaMtakaDabhUmI cauvAsapariyAe aMtamakAsI146 * | vyAkhyA-samaNassa NamityAdito aMtamakAsIti paryantam, tatra antakRto-bhavAntakRto nirvANayAyinasteSAM bhUmiH-kAlaH yugAni-kAlamAnavizeSAstAni ca kramavartIni tatsAdhAdhe kramavarttino guruziSyapraziSyAdirUpAste'pi yugAni taiH pramitA antakRdbhamiryA sA yugAntakRdbhUmiH, paryAyaH-tIrthakarasya kevalitvakAlastamAzrityAntakRdbhUmiH paryAyAntakRdbhUmiH, jAva tacAo purisajugAo tti atra paJcamI dvitIyArthe yAvattRtIyaM puruSa eva yugaM puruSayugaMpraziSyaM jambUkhAminaM yAvadityarthaH, vIrAdArabhya tRtIyapuruSayugaM yAvatsAdhavaH siddhAH zrIvIraH sudhA jambUzceti, tataH siddhigaticchedaH caupAsapariAe tti caturvarSaparyAye kevaliparyAyApekSayA bhagavati jine sati antaM-bhavAntamakArSIta, tattIrthe kevalI sannapi sAdhu rAt kazcinmokSaM gataH, kintu bhagavataH kevalotpattezcatuSu varSeSu gateSu siddhigamanArambhaH // 146 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tIsaM vAsAiM amAvAsamajhe vasittA, sAiregAI duvAlasavAsAI chaumatthapariyAyaM pAuNittA, desUNAI tIsaM vAsAI kevalipariyAgaM pAuNittA, bAyAlIsaM vAsAiM sAmannapariyAgaM pAuNittA, bAvattari vAsAI savvAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyanAmagutte, imIse osappiNIe dusamasusamAe samAe bahuviikaMtAe tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM, pAvAe majjhimAe hatthivAlassa ranno rajagasabhAe, ege abIe chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM sAiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM paJcUsakAlasamayaMsi saMpaliyaMkanisanne, paNapannaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAiM paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAiM chattIsaM ca apuTuvAgaraNAI vAgarittA, pahANaM nAma ajjhayaNaM kbhiAvemANe vibhAvamANe kAlagae viikaMte samujAe chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe, siddhe buddhe mutte aM tagaDe parinivvuDe savvadukkhappahINe // 147 // / vyAkhyA-teNaM kAleNamityAditaH sabadukkhappahINe tti paryantam, tatra chadmasthatvaM pAlayitvA-pUrayitvetyarthaH, desUNAI ti sArddhapaJcamAsonAni ekaH-sahAyavirahAt advitIya ekAkI na punaryathA RSabhAdayo dazasahasrAdisA ka0 33
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 129 // HESAKALGC-5-5555OMOMra dhubhiH sahitA mokSaM jagmuH tatheti, atra kaviH-"yanna kazcana munistvayA samaM, muktimaiyaritarairjinairiva / duSamAsa-18 kiraNAva0 mayabhAviliGginA, vyaJji tena guruniyaMpekSatA // 1 // " paJcUsa ti pratyUSakAlalakSaNo yaH samayo-'vasaraH tatra sa. ataH paryaGka:-padmAsanaM tena niSaNNa-upaviSTaH upaviSTajinapratimevetyarthaH, paJcapaJcAzadadhyayanAni kalyANaphalavipAkAni paJcapaJcAzadadhyayanAni pApaphalavipAkAni SatriMzadapRSTavyAkaraNAni vyAkRtya-kathayitvA pradhAnaM nAmAdhyayanaM marudevAdhyayanaM vibhAvayan zrIvIraH kAlagato yAvat sarvaduHkhaprahINaH // 147 // samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva savvadukkhappahINassa navavAsasayAI vikatAI dasa__ masassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai / vAyaNaMtare puNa ayaM teNaue | / saMvacchare kAle gacchai iti dIsai // 148 // vyAkhyA-samaNassetyAdita dIsai ti paryantam, tatretaH sUtrAdArabhyAntarAlakAlAbhidhAyakasUtreSu sarvatra SaSThyAH paJcamyarthatvena nirvANAdityadhyAhAreNa vA vyAkhyeyam, tatazca zrImahAvIrasya nirvANAnnavavarSazatAni vyatikrAntAni-vyatItAni dazamasya varSazatasyAsthA vAcanAyA iti TippanakavacanAdasyAH pustakavAcanAyA aya | // 129 // mazItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchatItyakSarArthaH, bhAvArthastu yadyapi tathAvidhArthAvabodhakavyaktavAkyAnupalambhAta [vivRtya vaktumazakyaH, tathApi granthAntarAnugatayuktyA kiJciducyate / tathA hi-etatsUtraM zrIdevarddhigaNikSa SASARA4% vAcanAyA a tathAvidhArthAvabodha ugatayuktyA kici
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAE mAzramaNaH prakSiptamiti kvacit paryuSaNAkalpAvacUNoM, tadabhiprAyeNa zrIvIranirvANAnavazatAzItivarSAtikrame siddhAntaM pustake nyasadbhiH zrIdevarddhigaNikSamAzramaNaiH zrIparyuSaNAkalpasyApi vAcanA pustake / nyastA. tathA sampradAyagAthA'pi-"valahi puraMmi anayare, devahippamuhasayalasaMghahiM / putthe Agamu lihio, navasayasIAu vIrAo // 1 // " iti zrIdevarddhigaNikSamAzramaNairetatsUtraM pustakalikhanakAlajJApanAya likhitamiti bhAvaH, atra-"evaM vratasthito bhaktyA, saptakSetryAM dhanaM vapan / dayayA cAtidIneSu, mahAzrAvaka ucyate // 19 // " iti yogazAstratRtIyaprakAzaikonaviMzatitamazlokavRttau tu jinavacanaM ca duHSamAkAlavazAducchinnaprAyamiti mattvA bhagavadbhirnAgArjunaskandilAcAryaprabhRtibhiH pustakeSu nyastam, tato jinavacanabahumAninA tatpustakeSu lekhanIyama, vastrAdibhirabhyarcanIyaM cetyapi dRzyate, tenaitadapi vicAryameveti / kecittu-"navazatAzItivarSe, vIrAt senAGgajArthamAnande / saGghasamakSaM samahaM, prArabdhaM vAcituM vijJaiH // 1 // " ityAdyantarvAcyavacanAt zrIvIranirvANAnnavazatAzIti 980 varSAtikrame putramaraNArtasya dhruvasenanRpasya samAdhimAdhAtumAnandapure sabhAsamakSaM paryuSaNAkalpo vAcayitumArabdha iti vadanti, paraM tatredaM vicAraNIyamasti, yataH kacitrinavatyadhikanavazata 993 varSAtikrame dhruvasenanRpAgrahAdAnandapure sabhAsamakSaM paryuSaNAkalpavAcanA jAteyapi dRzyate, yaduktaM-"vIrAtrinandAGka 993 zarabacIkarattvaJcaityapUte dhruvsenbhuuptiH| yasmin mahaiH saMsadi kalpavAcanAmAdyAM tadAnandapuraM na kaH stute // 11 // " iti zrImunisundarasUrikRte stotraratnakoze, etadyaakamapi pustakavAcanAtaH kiyatA kAlena parSadvAcanA jAteti SASRASHASAARE
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 130 // SAKSSSSS kaMcitparyuSaNAkalpAvacUrNAviti bodhyam, nanu Anandapure sabhAsamakSaM paryuSaNAkalpakarSaNe dhruvasenanRpAgrahassAprayojakatvameva pazyAmo, yataH Anandapure nRpAdyanurodhAtpUrvamapi parSadvAcanAyA vidyamAnatvamevAsti, badAgamaH"je mikkhU aNautthi vA gAratthiyaM vA pajosaveMti"tti nizIthasUtram // tadbhASyaM yathA-"pajosavaNAkappaM pajosavaNAi jo u kaDvijA / gihiaNNatithiosannasaMjaINaM ca ANAI // 1 // gihiaNNatithiosaNNadugA saMjamaguNehiNuvaveA / samIvavAsasaMkAiNo a dosA samaNivagge // 2 // divasau na ceva kappar3a, khettapaDucA suNijamaMtesiM / asatI ava iaresiM daMDagamAdatthino dosA // 3 // " etacUrNiyathA-"pajosavaNA0 gAhA pajosavaNA putvavaNiA gihatthANaM aNNatithiANaM gihitthINaM aNNatithiNINaM osaNNANaM saMjaINa ya jo ee pajjosavaiti eSAmagrataH paryuSaNAkalpaH paThatItyarthaH, tassa cauguru ANAIA dosA // 1 // gihiaNNa0 gAhA gihatthA gihatthIo a evaM dugaM ahavA aNNatithigA aNNatithiNIo a ahavA osaNNA osaNNIo a ete dugA saMjamajogehi aNuvaveA tersi purao na kaDDijati, ahavA eehiM samaM samIvavAsadoso bhavati, itthIsu a saMkamAimA dosA bhavati, saMjaIo jaivi saMjamaguNehiM uvaveA bhavaMti tahA vi samIvavAsadoso saMkAdoso a||2|| divasau0 gAhA pajosavaNAkappo divasato kahiuM na ceva kappati, jatthavi khettaM paDuca kaDDijati jahA-divasau ANaMdapure mUlacehaaghare sabajaNasamakkhaM kaDDijati, tattha vi sAhU No kaddati, pAsattho kahati, sAhu suNejA nadoso, pAsatthANa vA kaDagassa asati daMDageNa abbhatthio saddehiM vA tAhe divasao vi kaDDijati // // ti nizIthacUreM, iti cet? // 130 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyam, yadyevaM tathA'pi nizIthacUrNI kAraNikameva sAdhUnAM tadvAcanamuktam, dhruvasenanRpAgrahAtu kAraNAdyanapekSayaiva | sarvasammataM paryuSaNAkalpasya parSadvAcanaM pravRttam, yadvA pUrva kAraNikamapi granthoktavacanamAtramevAsItparaM tathAvidhakAraNAdyanavakAzAnna kenApi sAdhunA paryuSaNAkalpaH parSadi vAcayitumArabdho, dhruvasenanRpAgrahAntu vAcitaH san sarvatrApi pravRtta iti sambhAvyate, tattvaM tu bahuzrutagamyamiti / vAyaNaMtare ityAdi, atra kecidvAcanAntaraM kvacidAdarze pAThAntaramanyathA iti dIsaha tti padAnupapattiriti kRtvA yadevAzItipakSe tadeva pAThAntareNa trinavatipakSe'pi jAtamityavyaktameva vyAkhyAnti, avyaktatvaM caitat sUtraM zrIbhadrabAhukhAmipraNItaM paraM na kvApi vivRtamityabhiprAyeNaiva bodhyam / kecitpunaH pustakavAcanAt kiyatA kAlena parSadvAcanA jAteti vacanAtpUrvokta zrImunisundarasUrivacanAcca pustaka| vAcanApekSayA'nyA vAcanA sA vAcanAntaraM, prAkRtatvAt SaSThyarthe saptamIti kRtvA vAcanAntarasya parSadvAcanAlakSaNasya dazamasya varSazatasyAyaM trinavatitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, ayaM bhAvaH - navazatAzIti 980 varSAtikrame pustakavAcanA pravRttA, navazatatrinavati 993 varSe ca parSadvAcaneti / anye tu kecana sandehaviSauSadhyanusAreNa trinavatiyutanavazatapakSe tviyatA kAlena paJcamyAcaturthyAM paryuSaNAparva pravavRte iti vyAkhyAnti, parametad vyAkhyAnaM sthAnakavRttidharmopadezamAlAvRttiyAvatkAlakAcAryakathAprabhAvaka caritraparyuSaNAkalpa cUrNinizIthacUrNiprabhRtibhirvisaMvadati, yataH sthAnakavRttau dharmopadezamAlAvRttau sarvAkhapi kAlakAcAryakathAsu prabhAvakacaritre ca dharAvA - | sanagarAdhipatervajrasiMhanAmno rAjJaH sundarInAmyAzca taddevyAH putraH kAlakanAmA kumAroM, vairAgyAt pratrajito, yuga
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 13 // pradhAnatvamApannaH, khabhaginyAH sarakhatInAdhyAzca sAdhvyA upadravopazamananimittaM pravacanamAlinyaprakSAlananimittaM ca | kiraNAva0 gaIbhillocchedakArI, balamitrabhAnumitranAmnozca svabhAgineyayo gineyasya balabhAnoH prajAjanAdihetukAprItivazAnnirgataH zrIkAlakasUriH pratiSThAnapuraM prAptaH, tatra sAlavAhananRpoparodhena paJcamItazcaturthyAM paryuSaNAparva vyavasthApitavAn / ekadA ca zrIsImandharajinaprazaMsAtazcamatkRtacetasA zakreNa nigodavicArakhAyuHpraznavyAkaraNasantuSTenAbhyarcita ityAdivyatikareNa vyAvarNitaH / tathA prabhAvakacaritra eva pAdaliptAcAryasambandhe-"tatrAsti balami-18 trAkhyo, rAjA balabhidA smH| kAlakAcAryajAmeyaH, sarvazreyaHzriyAM nidhiH // 1 // bhavAdhvanInabhavyAnAM, santi vizrAmabhUmayaH / tatrAryaSapuTAnAma, sUrayo vidyayoditAH // 2 // zrIvIramuktitaH zatacatuSTaye caturazIti 484 saMyukte / varSANAM samajAyata, sa zrImAnAryaSapuTaguruH // 3 // " ityAdivyatikaraNa zrISapuTAcAryakAlakAcAryabhAgineyabalamitrabhAnumitrAdayaH sarve'pyekakAlInA uktAH / tathA zrIparyuSaNAkalpacUrNinizIthacUyorbalamitrabhAnu-14 mitrabhAgineyopalakSitaH zrIparyuSaNAparvAnetA zrIkAlakasUriruktaH, tathA ca gaIbhillocchedakArI pUrvoktAcAryarAjasamAnakAlInazca paryupaNAnetA zrIkAlakasUriH kathaM trinavatiyutanavazata 993 varSAtikrame sambhavatIti samyaparyAlocyam / kiJca sandehaviSauSadhyAM-"teNauanavasaehiM, samaikatehiM vddhmaannaao| pajosavaNacautthI, kAlagasUrIhiMto ThaviA // 1 // vIsahi diNehi~ kappo, paMcagahANIi kappaThavaNA ya / navasayateNauehiM, vucchinnA saMgha- // 13 // ANAe // 2 // sAlAhaNeNa raNNA, saMghAeseNa kArio bhayavaM / pajosavaNacautthI, cAummAsaM caudasIe guruH / tathA ca gabhitikrame sautthI, kA "
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // caumAsagapaDikamaNaM, pakkhiadivasaMmi cauviho saMgho / navasayateNauehiM, AyaraNaM taM pamANaMti // 4 // " iti gAthAcatuSTayaM tIrthodvArAdhuktasammatitayA pradarzitaM tIrthodvAre ca na dRzyata ityapi vicAraNIyam / yadyapi 'teNauanavasaehiM' iti gAthA kAlasaptatikAyAM dRzyate, paraM tatra prakSepagAthAnAM vidyamAnatvena tadavacUrNAvavyAkhyAtatvena ceyaM gAthA na sUtrakRtkartRketi sambhAvyate, tattvaM tu etatsUtrasamyagAmnAyavidvedyamityetatsUtravyAkhyAne bahuzrutA eva pramANamiti bodhyam // 148 // // iti zrIvIracaritram // atha jaghanyamadhyamotkRSTavAcanAmiH zrIpArzvanAthacaritramAhateNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAseNaM arahA purisAdANIe paMca visAhe hotthA, taM jahA-visAhAhiM cue caittA gambhaM vakaMte, visAhAhiM jAe, visAhAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pavaie, visAhAhi aNaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipunne kevalavaraNANadasaNe samuppaNNe, visAhAhiM parinivvuDe // 149 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito cisAhAhiM parinivvuDe tti paryantam, tatra purisAdANIe ti puruSAdAnIyaH / puruSazcAsau puruSAkAravartitayA AdAnIyazca AdeyavAkyatayA puruSAdAnIyaH-puruSapradhAna ityarthaH, puruSavizeSaNaM tu | puruSa eva prAyastIrthakara iti khyApanArtha puruSairvAdAnIyo jJAnAdiguNatayA sa puruSAdAnIyaH // 149 // MISARIAXARIRICAMS
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 132 // 4%A582A teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe cittabahale tassa NaM cittabahulassa cautthIpakkhe NaM pANayAo kappAo vIsaMsAgarovamaTTiiAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse vANArasInayarIe AsaseNassa ranno vAmAe devIe puvvarattAvarattakAlasamayaMsi visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AhAravakkaMtIe700 bhavavakaMtIe sarIravakaMtIe kucchisi gabbhattAe vakaMte // 150 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAditaH kucchisi gabbhattAe vakaMte tti paryantaM sugamam // 150 // pAse NaM arahA purisAdANIe tiNNANovagae AvihutthA, taM jahA-caissAmi tti jANai, cayamANe na jANai, cuemi tti jANai, teNaM ceva abhilAvaNaM suviNadesaNavihANeNaM savvaM jAva niyagaM gihaM aNupaviTThA jAva suhaMsuheNaM taM gabbhaM parivahai // 151 // vyAkhyA-pAseNamityAditastaM gambhaM parivahai tti paryantaM sugamam // 151 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe je se hemaMtANaM ducce mAse tacce pakkhe 1aNupavisai 2 tA ||pr. 2 P132 // % %
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ *55555555 SRANS posabahule tassa gaM posabahulassa dasamIpakkhe NaM navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM biDakaMtANaM puThavarattAvarattakAlasamayaMsi visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggAroggaM dArayaM payAyA // 152 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito dArayaM payAya tti paryantaM subodham // 152 // jaM rayaNiM ca NaM pAse arahA purisAdANIe jAe, taM rayaNiM ca NaM bahuhiM devehiM devIhi ya jAva uppiMjalagabhUA kahakahagabhUA yAvihutthA // 153 // vyAkhyA-jaM rayaNiM ca NamityAdito huttha tti paryantaM sugamam // 153 // sesaM taheva, navaraM pAsAbhilAveNaM bhANiyavvaM, jAva taM hou NaM kumAre pAsenAmeNaM // 154 // | vyAkhyA-sesaM tahevetyAditaH pAse nAmaNamiti paryantam , tatra asmin garbhasthite sati zayanasthitA jananI kRSNasarpa sarpantaM pazyati smeti pArtha iti nAma, krameNa yauvanaprAptirevama-dhAtrIbhirindrAdiSTAbhi-lAlyamAno jagatpatiH / navahastapramANAGgaH kramAdApa ca yauvanam // 1 // tataH kuzasthalezaprasenajitaputrIM prabhAvatInAmnI kanyAmAgRhya | pitrA pariNAyitaH, anyedhurgavAkSasthaH khAmI purI pazyan bahirgacchato nAgarAnnAgarIzca puSpopahArabhRto dRSTvA ka034
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ % kalpasUtra0 // 133 // A -%ESCA%E%-5455555 kaJcitpRSTavAn , sa Aha 'roradvijasutaH kRpayA lokairjIvitaH kamaThanAmA, 'nyebU ratnAcalAtezvarAn vIkSya prAgjanma kiraNAva tapasaH phalamiti tapasvI jAtaH, paJcAmyAditapastapana kandamUlAdibhojanaH, so'yaM puryA(yA)bahirAgatastamarcituM paura-14 janA brajantaH santi' khAmyapi kautukamiSAtsaparicchadastaM draSTuM yayau, dRSTvA ca dakhamAnaM mahoragaM karuNAmmodhirbhagavAnAha-'aho ! ajJAnamajJAnaM yattapasyapyasya dayA nAsti, aho ! tapakhin ! mUDhatayA tvaM dharmasya tattvaM na vetsi, mahArambharataH kiM dayAM vinA vRthA kaSTaM karoSi'? yataH-"kRpAnadImahAtIre sarva dhrmaastRnnaakuraaH| tasyAM zoSamupetAyAM kiyanandanti te punH||1||" ityAkarNya kamaTho'vocat 'rAjaputrA hi gajAzcAdikrIDAM kartuM jAnanti, dharma tu tapodhanA vayameva jAnImaH' tataH khAminA'gnikuNDAt kASThamAkRSya kuThAreNa dvaidhIkRtya ca latApaviddhalaH pannago niSkAzitaH, sa ca bhagavaniyuktapuruSamukhAnamaskArAn pratyAkhyAnaM ca nizamya tatkSaNAdeva vipadya ca dharaNendro'bhavat, aho jJAnavAn bhagavAniti janaiH stUyamAnaH khagRhaM yayau khAmI, kamaThastu mRtvA kAmeghakumAreSu meghamAlI devo jAtaH // 154 // pAse NaM arahA purisAdANIe dakkhe dakkhapainne paDirUve allINe bhaddae viNIe, tIsaM vAsAI agAravAMsamajhe vasittA puNaravi loyaMtiehiM jiyakappiehiM devehiM tAhi iTTAhiM jAva // 133 // evaM vayAsI // 155 // vyAkhyA-pAseNamityAdita evaM kyAsIti paryantaM prAgvat // 155 // RH-15
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRSS+ jaya jaya naMdA, jaya jaya bhadA, jAva jaya jaya sadaM pauMjaMti // 156 // vyAkhyA-jaya jaya nandetyAditaH pauMjaMtIti paryantaM prAgvat // 156 // puci piNaM pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa mANussagAo gihatthadhammAo aNuttare Ahoie, taM ceva savvaM jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA,je se hemaMtANaM ducce mAse tacce pakkhe posabahule, tassa NaM posabahulassa ikkArasIdivase NaM puvvanhakAlasamayaMsi visAlAe sibiyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe, taM ceva savvaM navaraM vANArasiM nagari majjhamajheNaM nigganchai, nigmacchittA jeNeva Asamapae ujANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchaha, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvisA sIyAo paJcoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThivaM loyaM karei, karittA aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaNaM egaM devadUsamAdAya tihiM purisasaehiM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 157 // vyAkhyA-puci pi NamityAditaH aNagAriyaM paJcaie ci paryantaM prAgvat // 157 // SAGAOMOMOM
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 134 // 444 pANaM rahA purisAdANIe tesIiM rAiMdiyAiM niccaM vosaTukAe ciyattadehe je kei uvasaggA uppajaMti taM jahA - divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA aNulomA vA paDilomA vA te utpanne sammaM sahai khamai titikkhai ahiyAsei // 158 // vyAkhyA -pAse NamityAditaH ahiyAsera ti paryantam, tatra devopasargaH kamaThasambandhI sa caivam - svAmI pravrajyaikadA viharana tApasAzrame kUpasamIpe nyagrodhAdho nizi pratimayA sthitaH, itaH sa meghamAlI surAdhamaH zrIpA|rzvamupadrotumAgatyAmarSAndhaH vetAlazArdUlavRzcikAdibhirakSubdhaM bhagavantaM vIkSya vizeSeNa gagane'ndhakArasannibhAn meghAn vikRtya kalpAntameghavadvarSitumArebhe, vidyucca brahmANDaM sphoTayantIva dizo vyAnaze, kSaNAdeva nAsAgraM prApte jale Asanakampena dharaNendraH samaM mahiSIbhiH samAgatya phaNaiH prabhumAcchAditavAn avadhinA meghamAlinamavalokya re ! kimidamArabdhamiti hakkito, bhItaH prabhuzaraNaM prapadya praNamya ca svasthAnaM yayau, dharaNendro'pi nRtyAdividhipurassaraM prabhubhaktiM vidhAya yayAviti / evaM devAdikRtAnupasargAn bhagavAn samyak sahate - bhayAbhAvenetyAdi prAgvat // 158 // tase pAse bhagavaM aNagAre jAe iriyAsamie jAva appANaM bhAvemANassa tesIiM rAI - diyAI vistAI caurAsIimassa rAidiyassa aMtarA vaTTamANassa je se gimhANaM paDhame kiraNAva0 // 134 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAse paDhame pakkhe cittabahule tassa NaM cittabahulassa cautthIpakkheNaM puvvanhakAlasamayaMsi dhAyaipAyavassa ahe chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaNaM jhANaMtariyA vaTTamANassa anaMte jAva jANamANe pAsamANe viharai // 159 // vyAkhyA--taeNaM se pAse ityAdito jAva jANamANe pAsamANe viharaha ti paryantaM prAgvat // 159 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa aTTha gaNA aTTha gaNaharA hutthA, taM jahA - 'subhe ya 1 ajaghose ya 2, siTTe 3 baMbhayAri ya 4 / some 5 sirihare ceva 6, vIrabhade 7 jase viya 8 // 1 // 160 // vyAkhyA - pAsassa NamityAdito jase vi atti paryantam, tatra ekavAcanikA yatisaGghAtA gaNAH, gaNadharAH - tannAyakAH sUrayo'STI, Avazyake tu daza gaNA daza gaNadharAzvoktAH, tasmAdiha sthAnAGge ca dvAvalpAyuSkatvAdikAraNena noktAviti Tippanake'pyevameva vyAkhyAnAt // 160 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa ajjadinnapAmukkhAo solasasamaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 169 // vyAkhyA - pAsassa NaM arahao ityAditaH samaNasaMpayA huttha ti // 169 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra NCEkiraNAva // 135 // 55455555 bAsassa NaM ara0 pupphacUlApAmukkhAo aTutIsaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA // 162 // , vyAkhyA-pAsassa NamiyAditaH ajiAsaMpayA huttha ti|| 162 / pAsassa paM0 suvvayapAmukkhANaM samaNoMvAsagANaM egA sayasAhassIo causaddhiM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsagasaMpayA hutthA // 13 // vyAkhyA-pAsassa maM0 samaNovA0 // 163 // pAsassa paM0 sunaMdApAmukkhANaM samaNovAsiyANaM tinni sayasAhassIo sattAvIsaM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 16 // vyAkhyA-pAsassa samaNo0 // 16 // pAsassa f0 adbhuTusayA cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvaksvarasannivAINaM jAva cauddasapubbINaM saMpayA hutthA // 165 // vyAkhyA-pAsassa. caudda0 // 165 // pAsassa NaM0 cauddasasayA ohinANINaM, dasasayA kevaLanANINaM, ekkArasasayA veubbINaM, SUSTOCTOSRACTOROSTSRCSROSksik // 135 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ oss chassayA riumaINaM, dasasamaNasayA siddhA, vIsaM ajjiyAsayA siddhA, addhaTumasayA viulamaINaM, chassayA vAINaM, bArasasayA aNuttarovavAiyANa // 166 // vyAkhyA-pAsa0 aNuttaro0 // 166 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA, taM jahA-jugaMtakaDabhUmI ya pariyAyaMtakaDabhUmI ya, jAva cautthAo purisajugAo jugaMtakaDabhUmI, tivAsapariyAra aMtamakAsI // 167 // vyAkhyA-pAsassa NaM arahaoM parisAdANIyassa aMtamakAsI ti paryantam, tatra yugAntakarabhUmiH zrIpArthanAthAdArabhya caturtha puruSayugaM yAvasiddhigamaH pravRttaH, paryAyAntakarabhUmau tu kevalotpAdAtriSu varSeSu siddhigamArambhaH // 167 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA, tesII rAiMdiyAI chaumatthapariyAyaM pAuNittA, desaNAI sattarivAsAI kevalipariyAya pAu. NittA, paDipunnAiM sattarivAsAiM sAmanapariyAyaM pAuNivA, ekaM vAsasayaM savvAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyaNAmayutte imIse osappiNIe dUsamasusamAe samAe bahuviikaMtAe HALISISSA SISAK
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 . // 136 // 544545455% je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe sAvaNasuddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa aTThamIpakheNaM uppiM sammeyaselasiharaMsi appacautIsaime mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM visAhAhiM nakkhateNaM jogamuvAgaeNaM puvanhakAlasamayaMsi vagdhAriyapANI kAlagae viikaMte jAva savvadukkhappahINe // 168 // vyAkhyA-teNamityAditaH sabadukkhappahINe tti paryantam, tatra mokSagamane pUrvAhna eva kAlaH putrarattAvarattakAlasamayaMsi tti kvacitpAThastu lekhakadoSAnmatAntarabhedAdvA vagghAriapANi tti kAyotsargasthitatvAt pralambitabhujadvayaH // 168 // pAsassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa duvAlasa vAsasayAI viikaMtAI terasamassa NaM ayaM tIsaime saMvacchare kAle gacchai // 169 // vyAkhyA-pAsassetsAditaH kAle gacchai ti yAvat , tatra zrIpArthanirvANAdanantaraM zrIvIramukteH paJcAzada|dhikavarSazatadaye jAtatvAt triMzadadhikadvAdazazateSu varSeSvatikrAnteSu vAcanetyAdi prAgvat // 169 // iti zrIpAzvanAthacaritram // // 136 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka0 35 atha zrIneminAthasya jaghanyAdivAcanAbhizcaritramAha teNaM kANaM teNaM samaeNaM arahA ariTunemI paMca citte hutthA, taM jahA-cittArhi cue, caittA garbha vakte, taheva uvakkhevo jAva cittAhiM parinivva // 170 // vyAkhyA - teNamityAditaH cittAhiM parinivvue tti paryantam, tatra uvakkhevo ti prAguktAlApakoccAraNaM citrAbhilApenetyarthaH // 170 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTThanemI je se vAsANaM cautthe mAse sattame pakkhe katti bahule, tassa NaM kattiyabahulassa bArasIpakkheNaM aparAjiyAo mahAvimANAo battIsAgarovamaTTiyAo anaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAle soriyapure nayare samuddavijayassa ranno bhAriyAe sivAdevIe puvvarattAvarattakAlasamayaMsi jAva cittAhiM ganbhattA vakate, savvaM taheva suviNadaMsaNadaviNa saMharaNAi ittha bhANiyavvaM // 171 // vyAkhyA - teNamityAdito daviNasaMharaNAi ittha bhANiavaM tti paryantam, tatra kvacit tittIsaM sAgarovamAI ti dRzyate daviNasaMharaNAi tti piturvezmani nidhAnanikSepAdi // 171 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 13 // / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTunamI je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe sAvaNasuddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa paMcamIpakkheNaM navanheM mAsANaM bahupaDipunnANaM jAva cittAhiM nakkhatteNaMjogamuvAgaeNaM AroggAroggaM dArayaM pyaayaa|jmmnnN samuddavijayAbhilAveNaM neyavvaM, jAva taM hou NaM kumAre ariTranemI nAmeNaM / arahA ariTranemI dakkhe jAva tinni vAsasayAI kumAre agAravAsamajhe vasittA NaM puNaravi loyaMtiehiM jiyakappiehiM devehiM taM ceva savvaM bhANiyavvaM, jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA // 172 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAditaH paribhAitta tti paryantam, tatra riSTaratnamayaM nemiM divi utpatantaM mAtA khane'drAkSIditi apazcimazabdavat napUrvatvAt ariSTanemiH kumAre tti apariNItatvAt apariNayanaM tvevam-ekadA yauvanAbhimukhaM neminaM nirIkSya zivAdevI samavadat 'vatsa ! anumanyakha pANigrahaNaM, pUraya cAsmanmanorathaM' khAmI tu |'yogyAM kanyAM vilokya, kariSye'haM pANigrahaNamiti pratyudatarat' / tataH punarapyekadA kautukarahito'pi bhagavAn anekarAjaputramitraparikaritaH kRSNAyudhazAlAyAmupAgamat / tatra kautukotsukairmitraivijJapto'Ggulyagre kulAlacakravacakramabhrAmaya, anAmayacca sAraGga (zAGga) dhanurmRNAlavat , kaumodakIMgadAM ca yaSTivadutpATya nijabhujatarau zAkhAzriyaM prApayad, apUrayacca kamalavadAdAya zaGkha, tacchabdena zabdAdvaitaM jagadabhavadadhira iva sarvo'pi lokaH, gajAzcAdayastU // 137 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ nmUlya stambhAdInubandhanAstatrasuH / kRSNastutpannaH ko'pi sapano rAjyalipsuriti cintayA tvaritamAyudhazAlAyAmAgAt, dRSTvA ca nemi cakito nijavalatulanAya nemi prati harirAha-"AvAbhyAM vIkSyate neme, khabalaM harirityavak / tato nemiharI mallAkSATake jagmaturdutam // 1 // " zrInemirAha-"anucitaM nanu bhUluThanAdikaM, sapadi bAndhava yuddhamihAvayoH / balaparIkSaNakR{janAmanaM, bhavatu nAnyaraNaH khalu yujyate // 2 // " dvAbhyAM tathaiva khIkRtya prathamaM harirnijabAhuM prasAritavAn, vAlitavAMzca nemiH kamalanAlavat tadbAhuM, nijabAhulagnaM ca kopAcApravadanaM janAInaM zAkhAvalambikapimivAndolitavAn , tato viSaNNaH kRSNo mama rAjyameSa sukhena grahISyatIti cintAturaH khacitte cintayAmAsa / "klizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / mamantha zaGkaraH sindhuM, rtnaanyaapurdivauksH||1||" tato balabhadreNa sahAlocayati 'kiM vidhAsyAvo nemistu rAjyalipsuSalavAMzca tataH AkAzavANI prAdurabhUt 'aho hare! zrInaminAthena nigaditam-yadayaM nemirapariNIta eva vratamApsyatIti na zaGkA vidheyaa| tatazca harI rAjyalipsuravazyaM strIparigrahavAneva, na cAyaM balavAnapi tatheti vicintya, nizcinto'pi punarnizcayArtha vasantakrIDAmiSeNa jalakelicikIrSayA mahAgrahato neminA saha raivatakAcalabhUtalabhUSaNamekamanupama saraH sAntaHpuraH prAptaH / tatra ca-"praNayataH parigRhya kare jinaM, hariravezayadAzu sro'ntre| tadanu zIghramasiJcata neminaM, kanakazRGgajalaiH sa ca taM tathA // 1 // jinapapANipuTena paTIyasA, salilasecanamApya kumodakaH / kamapi taM pramadaM pramadAnvito-'pyanubabhUva na yatra girAM gatiH // 2 // " tathA rukmiNIpramukhagopikAgaNamapi saMjJitavAn SHIKSHARAHAS
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 138 // sAyadavaM prabhurnizzaGkakrIDayA pANigrahaNAbhimukhI kAryaH, tatazca-"tAvatyaH pramadAH sugandhipayasA kharNAdizRGgIhai bhRzaM, bhRtvA tanipatajalayugapadapyatyAkulatvaM prbhoH| prAvanta vidhAtumadbhutajalakrIDollasanmAnasA-stAvad vyomani devagIriti samuddhatA zrutA cAkhilaiH // 3 // mugdhAH sthaH pramadA yato'maragirau gIrvANanAthaizcatuH-SaSTyA yojanamAnavakuharaiH kumbhaiH sahasrAdhikaiH / bAlye'pi svapito ya eSa bhagavAnnAbhUnmanAgAkulaH, kartuM tasya suyatnato'pi kimaho yuSmAbhirIziSyate ||4||nemii vi tao kAu vi, siMcai salilehiM tAu surabhIhiM / lIlAkamaleNa uraM-mi haNai kAo vi lIlAe // 5 // " ityAdi savistaraM jlkeliH| tataH-kamalakelikutUhalamityasAviha vilasya vilAsavatIsakhaH / kamalayuktakaraH kamalAkarA-nirasaratkamalAdhipatistataH // 6 // jinapanemitanUmiha rukmiNI, khavasanena mudA niramArjayat / tamupavezya hiraNmayaviSTare, sabahumAnamathograsutA'vadat // 7 // bho devara ! jJAtaM, gRhanirvAhakAtarastvaM strIparigrahaM na karoSi, paraM tadayuktam , yato bhrAtA te samarthaH, yathAsmAkaM dvAtriMzatsahasrasaGkhyAkAnAM nihiM kurute, tathA kimekasyA bhrAtRjAyAyA nirvAhaM kartumakSama ? iti, tathA"RSabhamukhyajinAH karapIDanaM, vidadhire dadhire ca mahIzatAM / bubhujire viSayAMzca bahUn sutAn , suSuvire zivamapyatha | lebhire // 1 // tvamasi kintu navo'dya zivaMgamI, bhRzamariSTakumAragariSThadhIH / vimRza deva ! gRhANa gRhasthatAM, kuru subandhumanassu ca susthatAm // 2 ||ath jagAda ca jAmbavatI javAt , zRNu purA harivaMzavibhUSaNam / sa munisuvratatIrthapatihI, zivamagAdiha jAtasuto'pi hi // 3 // " evamanyAsAmapi gopikAnAM vacAMsi, tato gopikAnAM vaco // 138 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuktyA yadUnAmAgrahAMcca maunAvalambinamapi smitAnanaM nirIkSya 'aniSiddhamanumata' miti nyAyAt svIkRtaM pANigrahaNaM nemineti tAbhirnirghoSitaM prasasAra ca tathaiva janoktiriti / tataH kRSNenograsenaputrI rAjImatI mArgitA, calitazca zrIsamudravijayo'nekanarendraparivRtaH sarvasAmayyA, zrIzivAdevIpramukhapramadAjanena gIyamAno nayanAnandakArI nemikkumAro rathastho dhRtAtapatraH pANigrahaNAya trajannagrato vIkSya sArathiM prati kasyedaM kRtamaGgalabharaM dhavalamandiramiti pRSTavAn, tataH so'GgulyA'darzayat ugrasenanRpasya tava zvazurasyAyaM prAsAdaH smitAnane ca rAjImatIsakhyau mRgalocanAcandrAnanAkhye tvAM pazyataH, tatra mRgalocanA nemimAlokya he candrAnane! "ikucciya rAyamaI, vaNiyAvaggaMmi vaNNaNijjaguNA / jIse nemi karissara, lAyannanihI karaggaddaNaM // 1 // "ti, candrAnanApi mRgalocanAmAha"rAyamaIe rUvaM, vihinimmaviaM ca raMbharuvaharaM / na karijja daiamiasiM, havijz2a tA nUNamajasabharaM // 1 // ti, itazca sUryaravamAkarNya mAtRgRhAt rAjImatI sakhImadhye prAptA, "he sakhyau bhavatIbhyAmeva yathA sADambaramAgacchan ko'pi varo vilokyate, tathA'hamapi kiM vilokAyituM na labheyam" ? iti balAt tadantare sthitvA nemimAlokya, | sAzcarya svagataM kiM pAtAlakumAraH ? kiM vA makaradhvajaH ? kiM vA surendraH ? kiM vA puNyaprAgbhAro mUrttimAn ? "kiM tassa karemi ahaM, appANaM vi hu niuMchaNaM vihiNo / niruvamasohagganihI, esa paI jeNa maha vihio // 1 // " tti, mRgalocanA rAjImatyabhiprAyaM parijJAya saprItihAsaM 'he sakhi candrAnane! samagraguNasampUrNe'pi vare'styekaM dUSaNam, paraM barArthinyA rAjImatyAH zRNvatyAH kathaM vaktuM zakyate ?' candrAnanA'pi 'he sakhi ! mRgalocane ! mayApi
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ kampasUtra0 // 139 // tadavagatameva paraM tadUSaNabhASaNaM na sAmprataM sAmpratam' rAjImatyapi trapayA madhyasthatAM darzayantI 'he sakhyau yasyAH kasyA api bhuvanAdbhutabhAgyasaubhAgyadhanyAyAH kanyAyA varo'yaM bhavatu nAma, paraM pAthasAM pAthodhiriva sarvaguNAnAmayameko nidhirme manasi pratibhAsate, tadetasmin dUSaNaM kSIrasAgare kSAratvamitra, kalpapAdape kArpaNyamivaM, candanadrume daurgandhyamiva, bhAskare'ndhakAramiva, suvarNAcale calatvamiSa, suvarNe zyAmatvamiva payasi pUtarajAtamiva, lakSmyAM dAridryamiva, sarakhatyAM maurNyamivAsambhAvyameva' / tadanu tAbhyAM savinodaM nigaditaM, 'bho rAjImati ! nirIkSite hi vare gauratvameva tAvanmukhyo guNo gIyate'pare guNAstu prastAve tatsaMstave sati jJAyante, gauratvaM cAsya kajjalavarNAbhameva pazyAvaH taca vicAryamANaM kasmaicidapi na rocate, tadetadeva mahadUSaNaM pravarasyApi varasya mahimAnamapaharati / rAjImatI sAsUyaM sakhyau pratyAha- 'adya yAvanmayA caturatayA caturAnanaputrike iva cintyamAne abhUtAM bhavatyau, sAmprataM tu viparIte iva saMvRtte, yadetatsakalaguNakAraNaM zyAmalatvameva bhUSaNa - tayA bhASaNArha dUSaNarUpatayA prarUpitam, zRNutAM tAvatsAvadhAnIbhUya bhavatyau, zyAmalatve zyAmalavastvAzrayaNe ca ye guNAH kevalagauratve ca ye'paguNAH, tathAhi " bhU 1 cittavalli 2 agurU 3, kacchUrI 4 ghaNa 5 kaNINigA 6 kesA 7 / kasavaTTa 8 misI 9 rayaNI 10, kasiNA ee aNagdhaphalA // 1 // " iti kRSNatve guNAH, "kappUre aMgAro 1, caMde ciMdhaM 2 kaNINigA nayaNe 3 / bhuje marIyaM 4 citte, rehA 5 kasiNA vi guNaheU // 1 // " iti kRSNavastvAzrayaNe guNAH, "khAraM lavaNaM 1 dahaNaM, himaM 2 ca aigoraviggaho rogI 3 / paravasaguNo a cuNNo, kevala 1 tAnityadhyAhAraH zrRNutAmityanena saMbadhyate. kiraNAva0 // 139 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOMOM gorattaNe'vaguNA // 1 // " iti kevalagauratve'paguNAH' / evaM parasparaM tAsAM jalpane jAyamAne zrInemiH pazUnAmA kharaM zrutvA sAkSepaM he sArathe! ko'yaM dAruNaH svaraH'? sArathiH prAha-'yuSmAkaM vivAhakRte samudAyIkRtapazUnAmayaM khara' ityukte khAmI cintayati, dhig ! vivAhotsavaM, yadanutsavo'mISAm, itazca 'hallI sahio kiM me dAhiNaM cakkhu paripphuraI' ti vadantIM rAjImatI prati sakhyau pratihatamamaGgalaM te ityuktvA thutthutkAraM kurutH| nemistu he sArathe ! rathamito nivarttaya / atrAntare nemi pazyanneko hariNaH khagrIvayA hariNIgrIvAM pidhAya sthitH| atra kavighaTanA khAminaM vIkSya hariNo brUte-"mA paharasu mA paharasu, evaM maha hiayahAriNi hariNi / sAmI ahaM maraNA, vi dussaho piatamAviraho // 1 // " hariNI nemimukhaM nibhAlya hariNaM prati brUte-"eso pasannavayaNo, tihuaNasAmI akAraNe baMdhU / tA viNNavesu vallaha, rakkhatthaM sabajIvANaM // 1 // " hariNo'pi patnIprerito nemi brUte-"nijjharaNanIrapANaM, araNNataNabhakkhaNaM ca vaNavAso / amhANa niravarAhA-Na jIvi rakkha rakkha paho // 1 // " evaM sarve'pi pazavaH khAminaM pazuprAharikAMzca prati pUtkurvanti, tAvatkhAmI babhASe-'bho pazuprAharikA ! muJcata muJcata mRgAdIn , nAhaM vivAhaM kariSye' itinemivacasA prAharikAstathA kurvanti, sArathirapi rathaM nivarttayati / atra kaviH-"heturindoH kalakke yo, virahe raamsiityoH| neme rAjImatItyAge, kuraGgaH satyameva sH||1||" samudravijayazivAdevIprabhRtayaH khajanAstu zIghramale gatvA rathaM skhalanti, zivA ca savASpaM brUte,-"patthemi jaNaNivacchala !, vaccha tumaM paDhamapatthaNaM kiM pi / kAUNa pANigahaNaM, maha daMse niavhuuvynnN||1||" KESKUSTASSA SUOSISAAS
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva. kalpasUtra0 // 140 // BABASAHERAISA5%82331 nemirAha-"muzcAgrahamimaM mAta-rmAnuSISu na me manaH / muktistrIsaGgamotkaNTha-makuNThamavatiSThate // 1 // " yato"yA sapiNi virAgiNyastAH striyaH ko niSevate / ato'haM kAmaye muktiM, yA virAgiNi' rAgiNI // 1 // " ityAdi / rAjImatI hA daiva! kimupasthitamityuktvA mUjhe yayau, sakhIbhyAM candanadravairAzvAsitA, rAjImatI ca nizvasya savASpaM gADhakharaM prAha-"hA jAyavakuladiNayara !, hA niruvamanANa ! hA jagasaraNa ! / hA karuNAyara ! sAmI, maM muttUNaM kahaM calio // 1 // hA hiaya ghiTTa niTThara !, aja vi nillaja ! jIvikaM vahasi / annatya baddharAo, jai nAho attaNo nAho // 2 // " punarnizvasya sopAlambhaM jagAda,-"jaha sayalasiddhabhutsA-i dhutta ratto si muttigaNiAe / tA evaM pariNayaNA-raMbheNa viDaMbiyA kimahaM // 1 // " sakhyau saroSaM yathA-"lo apasiddhI vattaDI, sahIe ika suNija / saralaM viralaM sAmala, cukkiA vIhi karija // 1 // pimmarahiaMmi piisahi, eaMmi vi kiM karesi piabhAvaM / pimmaparaM kapi varaM, annayaraM te karissAmo // 2 // " tti, rAjImatI kareM pidhAya hA'zrAvyaM kiM zrAvayathaH / "jai kahavi pacchimAe, udayaM pAvei diNayaro tahavi / muttUNa neminAhaM, karemi nAhaM varaM annaM // 1 // " punarapi neminaM prati vrate-"vratecchuricchAdhikameva datse, tvaM yAcakebhyo gRhamAgatebhyaH / mayA'rthayantyA jagatAmadhIza !, hasto'pi hastopari naiva labdhaH // 1 // ' atha viraktA rAjImatI prAha-"jai vi hu eassa karoM, majjha kare no a Asi prinnynne| taha vi sire maha sucia, dikkhAsamae hai karo hohI // 2 // " atha neminaM prati saparikaraH samudravijayo yathA-"nAbheyAdyAH kRtodvAhA, muktiM jagmu // 14 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ rjineshvraaH| tato'pyucaiH padaM te syAt , kumAra ! brahmacAriNaH // 1 // " nemirAha-he tAta! kSINabhogakarmAhamasmi, kiJca-"ekastrIsaGgrahe'nanta-jantusaGghAtaghAtake / bhavatAM bhavatAMte'smin , vivAhe ko'yamAgrahaH // 1 // " atra kavarghaTanA-"manye'GganAviraktaH, pariNayanamiSeNa nemirAgatya / rAjimatI pUrvabhava-premNA samaketayanmuktyai // 1 // " atrAntare lokAntikA devAH-"jaya nirjitakandarpa,! jntujaataabhyprd|| nityotsavAvatArArtha, nAtha ! tIrtha | pravarttaya // 1 // " iti khAminaM procya, khAmI vArSikadAnAnantaraM tribhuvanamAnandayiSyatIti samudravijayAdIn protsAhayanti / tataH sarve'pi santuSTA iti / dAnavidhistu vIravaditi jJeyam // 172 // je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe sAvaNasuddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa chaTThIpakkheNaM putvanhakAlasamayaMsi uttarakurAe sIyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe aNugammamANamagge jAva bAravaIe NayarIe majjhamajjheNaM niggacchai, nigacchittA jeNeva revayae ujANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paJcoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTTiyaM loyaM karei, karitA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya egeNaM purisasahasseNaM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 173 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 14 // vyAkhyA-je se vAsANamityAdittaH paJcaie tti paryantaM sukaram // 173 // kiraNArA arahao NaM ariTunemI caupannaM rAiMdiyAiM niccaM vosaTTakAe ciyattadehe, taM ceva savvaM jAva paNapataMgassa rAiMdiyassa aMtarA vaTTamANassa je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe AsoyabahaleM, tassa NaM Asoyabalassa paNNarasIpakkheNaM divasassa pacchime bhAge urjitaselasiMhare veDasapAyavassa ahe aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM jhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe. jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppanne jAva savvaloe savvajIvANaM bhAve jANamANe pAsamANe viharai // 17 // . vyAkhyA- arahao NamityAdito jANamANe pAsamANe viharai tti paryantam ; tatra kevalajJAnaM raivatakopAntyasahasrAnabane samutpede, tataH-udyAnapAlakastatra, gatvA viSNorcyajijJapat / koTIAdazarUpyasya, sArdAstasmai dadAvasau // 1 // sarvA vandituM tIrtha-karaM harirupAgamat / bhRGgIva mAlatIM rAjI-matyapi prahamAnasA // 2 // bhavAndhakUpato rajudezIyAM dezanAM prabhoH / nizamya prArthayAJcakre, varadattanRpo vratam // 3 // prabhustaM dIkSayAmAsa, dvisahasranRpAnvitam / / // 14 // bahukanyAnvitAM rAjI-matI ca samahotsavaM // 4 // AjanmakhAmipAdAja-sevAbaddhamanorathAm / vIkSya rAjI-14 matI viSNuH, papraccha snehakAraNam // 5 // tato dhanadhanavatI-bhavAdArabhya nemyapi / tayA saha khasambandha
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25-OMOM mAkhyAdaSTabhavAvadhi // 6 // prAtIhAthaiH sadAzcaya-hRdyairatizayairapi / vijahAra haran pApaM, bhagavAnavanItale // 7 // viharannanyadA khAmI, raivate samavAsarat / rathanemirupAdatta, cAritraM zrIjinAntike // 8 // anyadA neminaM natvA, rathanemiH prativrajan / bAdhito dRSTikAyena, prAvizat kandarAM gireH // 9 // rAjImatyapi meghAmbu-bAdhitA tadguhAntare / rathanemimajAnAnA tatrasthaM prAvizattadA // 10 // tamadRSTvA tamisraNa, zroNInihitacakSuSam / vastrANi parito'kSapsI-dudvAtAya mahAsatI // 11 // khargalokajayAyeva, sAdhayantIM tapaHkriyAm / dRSTvA vivasanAM tanvIM, babhUvotkalikAkulaH // 12 // bhrAturvairAdinA jaghne, tathA kAmena marmasu / yathA cAsau purastasyA-stasthAvuttAnitekSaNaH // 13 // Agaccha svecchayA bhadre !, kurvahe saphalaM januH / ubhAvapi vayaHprAnte, cariSyAvastapovidhi // 14 // zrutvetyazrutyamavyAja-cittA saMvIya vAsasI / satI spaSTamabhASiSTa, dhArayitvA ca dhIratAm // 15 // mahAnubhAva! saMrambhaH, ko'yaM te bhavakAraNam / saMsmara khapratijJAM tAM, pravrajyAM mA sma vismaraH // 16 // saMyatIpratisevAdi, yaduktaM bodhighAtakam / zrImatA neminAthena, tattavAdyaiva vismRtam // 17 // yaduktam-saMyatIpratisevAyAM, dharmoDAharSighAtayoH / devadravyavinAze ca, bodhighAto niveditaH // 18 // pUrva gRhasthayA yastvaM, mayA vAcApi nehitH| sAhaM vratapratijJAyAM, tvAmadya kathamAdriye // 19 // agandhanakule jAtA-stiryaJco ye bhujaGgamAH / te'pi vAntaM na pibanti; tadviddhi khaM tato'dhikam // 20 // varATikAkRte'kasmAn , mA sma koTiM vinAzayaH / tasmAdvIratvamAdhAya, juda dharma samAcara // 21 // ityAdi madanonmAda-sarpatsapaikajAGgulI / taduktiyuktimAkarNya, cintayAmAsivA
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva.. kapatra // 142 // nidam // 22 // strIjAtAvapi dhanyAso, nidhAnaM guNasampadAm / kukarmajaladhau mano, dhigahaM puruSo'pi hi // 23 // tasmAdeSeva bandhurme, guruvApi na saMzayaH / uddhRto'haM mahAsatyA, yayA narakakUpataH // 24 // bhAvayitveti dhanyAtmA, zrImannemipadAntike / gatvA duzcIrNamAlocya, tapasyAM gADhamagrahIt // 25 // rAjImatyapi zuddhAtmA, saadhviignnmhttraa| abhedaM neminA prApa-davandhyaprArthanA jinAH // 26 // chadmasthA vatsaraM tasthau, gehe varSacatuHzatIm / paJcavarSazatIM rAjI-matI kevalazAlinI // 27 // 174 // arahao NaM ariTranemissa aTrArasa gaNA aTrArasa gaNaharA hotthA // 175 // arahao NaM ariTranemissa varadattapAmukkhAo aTrArasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hatthA // 176 // arahao NaM ariTanemissa ajajavikhaNipAmukkhAo cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA // 177 // arahao NaM ariTTanemissa naMdapAmukkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassIo auNattaraM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA // 178 // arahao NaM ariTanemissa mahAsuvvayApAmukkhANaM samaNovAsigANaM tini sayasAhassIo chattIsaM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hatthA // 179 // arahao NaM ariTanemissa cattArisayA cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaM 5555095-9AR // 142 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAsANaM savvakkhara jAva saMpayA hutthA // 180 // paNNarasasayA ohinANINaM, pannarasasayA kevalanANINaM, pannarasasayA veuvviyANaM, dasasayA viulamaINaM, aTThasayA vAINaM, solasasayA aNuttarovavAiyANaM, paNNarasa samaNasayA siddhA, tIsaM ajiyAsayAiM siddhAiM, arahao NaM ariTunemissa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA, taM jahA jugaMtakaDabhUmI ya pariyAyaMtakaDa bhUmI ya, jAva aTThamAo purisajugAo jugaMtakaDabhUmI, duvAlasapariyAe aMtamakAsI // 181 // vyAkhyA-arahao NamityAdito duvAlasapariyAe aMtamakAsI ti paryantam , parivArAdisambandhinI saptasUtrI spaSTaiva // 175 / 176 / 177 / 178 / 179 / 180 / 181 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTunemI tinni vAsasayAI kumAravAsamajhe vasittA, cauppannaM rAiMdiyAI chaumatthapariyAyaM pAuNittA, desUNAI satta vAsasayAiM kevalipariyAyaM pAuNittA, paDipunnAiM sattavAsasayAiM sAmaNNapariyAyaM pAuNittA, egaM vAsasahassaM savvAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyaNAmagutte, imIse osappiNIe dUsamasUsamAe bahu viikaMtAe je se gimhANaM cautthe mAse aTTame pakkhe AsADhasuddhe, tassa NaM AsADhasuddhassa aTThamIpakkheNaM
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 143 // upa ujjita selasiharaMsi paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhiM mAsierNa bhatterNa apANaeNaM citto nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM puvarattAvarattakAlasamayaMsi nesajjie kAlagae (praM800): jAva savvadukkha pahINe // 182 // vyAkhyA - teNaM kAleNamityAditaH sacadukkhappahINe ti yAvat, tatra paJcahiM chattIsehiM ti padatriMzadadhikaiH paJcazataiH nesajjie ti niSaNNaH // 182 // arahao NaM ariTThanemissa kAlagayassa jAva savadukkhappahINassa caurAsIiM vAsasahassAI vikkatAI paMcAsIimassa vAsasahassassa nava vAsasayAI viikaMtAI dasamasta ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 983 // vyAkhyA - arahao NaM aridvanemissetyAditaH kAle gacchai ti yAvat pAThasiddhaM vyAkhyA ca prAgvat // 183 // iti zrImacaritram | ataH paraM granthagauravabhayAnnamyAdInAM pazcAnupUrvyA'jitAntAnAmantarakAlamAnamevAhanamissa NaM arahao kAlagayassa jAva sabadukkhappahINassa paMca vAsasayasahassAiM caurAsI ca vAsasahassAiM nava vAsasayAi~ vikkatAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchareM kAle gacchai 21 // 184 // kiraNAva0 // 143 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-namissa NaM arahao ityAdito bAyAlIsaM vAsasahassahiM iccAiamiti paryantam viMzatisUtrANi vyaktAni, tathApi vyaktatarArtha kiJcitsamudAyArtho likhyate-zrInaminirvANAtpaJcabhirvarSANAM lakSaiH zrIneminirvANaM tatazcaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi 21 // 184 // muNisuvayassa NaM arahao jAva sabadukkhappahINassa ikArasa vAsasayasahassAiM. caurAsII ca vAsasahassAiM nava vAsasayAI viikaMtAI, dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMva ccho kAle gacchai 20. // 185 // / vyAkhyA-zrImunisuvratanirvANAtpanivarSANAM lakSaiH zrInaminiLaNaM, tatazca paJcalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA.20 // ,185 // Lmallissa NaM arahao jAva sabadukkhappahINassa paNNAdi vAsasayasahassAI caurAsIiM ca... IPL vAsasahassAI nava vAsasayAI viikatAI, dasamassa ya vAsasayassa artha asIime saMvacchare Hi kAle gacchai 19 // 186 // IS mAkhyA: zrImalinirvANAcatuHpaJcazatA varSINAM lakSaiH zrImunisuvratanirvANaM, sattathaikAdazalakSacaturazItisahasra navazavAzItitikro pustakakAcanA 19 // 186 //
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtrakAra kiraNAva // 144 // HASHRSS-SSION arassa NaM arahao jAva ppahINassa ege vAsakoDisahasse viikkate, sesaM jahA mallissa taM ca evaM paMcasahi lakkhA caurAsII vAsasahassAiM viiktAI, tammi samae mahAvIro nivvuo, tao paraM nava vAsasayAI viiktAI, dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai / evaM aggao jAva seyaMso tAva daTravaM 18 // 187 // vyAkhyA-zrIaranirvANAdvarSANAM koTisahasreNa zrImallinirvANaM, tatazca paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 18 // 187 // kuMthussa NaM arahao jAva ppahINassa ege caubhAgapaliovameM viikaMte, hassA, sesaM jahA mallissa 17 // 188 // vyAkhyA-zrIkunthunirvANAdvarSakoTisahasronapalyopamacaturthAMzena zrIaranirvANaM, tatazca sahasrakoTipaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 17 // 188 // saMtissa NaM jAva ppahINassa ege caubhAgUNe paliovame viikaMte pannaTuiM ca, sesaM jahA mallissa 16 // 189 // vyAkhyA-zrIzAntinirvANAtpalyopamArddhana zrIkunthunirvANaM, tatazca palyacaturthAzapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivotikrame pustakavAcanA 16 // 189 // // 14 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhammassa NaM jAvappahINassa tinni sAgarovamAiM pannaTuiM ca, sesaM jahA mallissa 15 // 190 // vyAkhyA-zrIdharmanirvANAtpAdonapalyonaitribhiH sAgaropamaiH zrIzAntinirvANaM, tatazca pAdonapalyopamacaturazItilakSanavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 15 // 19 // - aNaMtassa NaM jAvappahINassa satta sAgarovamAiM pannadi ca, sesaM jahA mallissa 14 // 191 // vyAkhyA-zrIanantanirvANAcaturbhiH sAgaraiH zrIdharmanirvANaM, tatazca trisAgarapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 14 // 191 // vimalassa NaM jAvappahINassa solasa sAgarovamAiM viikaMtAI pannaTuiM ca sesaM jahA mallissa 13 // 192 // bbAkhyA-zrIvimalanirvANAnnavabhiH sAgaropamaiH zrIanantanirvANaM, tatazca saptasAgarapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasanavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 13 // 192 // vAsupujassa NaM jAvappahINassa chAyAlIsaM sAgarovamAiM pannaTuiM ca sesaM jahA mallissa 12 // 193 // vyAkhyA-zrIvAsupUjyanirvANAtriMzatA sAgaraiH zrIvimalanirvANaM, tatazca SoDazasAgarapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 12 // 193 // ZEOS- 1HIRECE ka037 MI
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 145|| TERAG5453 sijaMsassa NaM jAvappahINassa ege sAgarovamasae viikaMte pannaTuiM ca sayasahassA sesaM jahA zakiraNAva mallissa 11 // 194 // vyAkhyA-zrIzreyAMsanirvANAcatuHpaJcAzatA sAgaraiH zrIvAsupUjyanirvANaM, tatazca SaTcatvAriMzatsAgarapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 11 // 194 // sIyalassa NaM jAvappahINassa egA sAgarovamakoDI tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikvaMtA eyaMmi samae mahAvIro nivvuo tao paraM nava vAsasayAI viikaMtAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai 10 // 195 // vyAkhyA-zrIzItalanirvANAdvarSANAM SaTSaSTilakSaSaDviMzatisahasrAdhikasAgarazatonayA sAgarakoTyA zrIzreyAMsanirvANaM, tatazca trivarddhanavamAsAdhikerdvicatvAriMzatA varSasahasrairUne sAgarazatetikrAnte zrIvIranivRtiH tataH paraMparA navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 10 // 195 // suvihissa NaM arahao jAvappahINassa dasa sAgarovamakoDio viiktAo sesaM jahA // 145 // sIyalassa taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikaMtA iccAi 9 // 196 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - zrIsuvidhinirvANAnnavabhiH sAgarakoTibhiH zrIzItalanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikairdvi catvA - riMzatA varSasahasrairunAyAM sAgarANAmekasyAM koTAvatikrAntAyAM zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 9 // 196 // caMdaSpahassa NaM arahao jAvappahINassa evaM sAgarovamakoDisayaM viikkataM sesaM jahA sIyalassa taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahastehiM UNagamiccAi 8 // 197 // vyAkhyA - zrIcandraprabhanirvANAnnavatyA sAgarakoTibhiH zrIsuvidhinirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikairdvicatvAriMzatA varSasahasrairUnAsu dazasu sAgarakoTiSu vyatikrAntAsu zrIvIranirvANaM, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavA - canA 8 // 197 // supAsassa NaM arahao jAvappahINassa ege sAgarovamakoDisahasse viikaMte sesaM jahA sIyalassa taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlI savAsasahassehiM UNiyA viikaMtA iccAi 7 // 198 // vyAkhyA - zrI supArzvanirvANAnnavazatakoTisAgaraiH zrIcandraprabhanirvANaM, tatazca trivarSArddhanava mAsAdhikairdvicatvAriMzatA varSasahasrairUnayA sAgarANAmekazatakoTyA zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 7 // 198 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva. // 146 // paumappahassa NaM arahao jAvappahINassa dasa sAgarovamakoDisahassA viikatA tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehi iccAiyaM sesaM jahA sIalassa 6 // 199 // vyAkhyA-zrIpadmaprabhanirvANAtsAgarakoTInAM navabhiH sahasraH zrIsupArthanirvANaM, tatazca trivarSA navamAsAdhikairdvicatvAriMzatA varSasaharUnaikakoTisahasrasAgaraiH zrIvIranivRtiH, tato naSazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 6 // 199 // sumaissa NaM arahao jAvappahINassa ege sAgarovamakoDisayasahasse viDakaMte sesaM jahA sIyalassa tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM 5 // 20 // vyAkhyA-zrIsumatinirvANAt sAgarakoTInAM navatyA sahauH zrIpadmaprabhanirvANaM tatazca trivrssaanvmaasaadhikairdvictvaa| riMzatA varSasahasrairUnairdazabhiH sAgarakoTisaharIH zrIvIranirvANaM,tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 5 // 20 // abhinaMdaNassa NaM arahao jAvappahINassa dasa sAgarovamakoDisayasahassA viikkaMtA sesaM jahA sIyalassa tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsasahassehi ya iccAiyaM 4 // 201 // vyAkhyA-zrIabhinandananirvANAtsAgarakoTInAM navabhilakSaH zrIsumatinirvANaM, tatazca trivarddhanavamAsAdhikaiIicatvAriMzatA varSasahasrarUnenaikakoTisAgaralakSeNa zrIvIranivRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 4 // 201 // - saMbhavassa NaM arahao jAvappahINassa vIsaM sAgarovamakoDisayasahassA vijJakaMtA sesaM jahA sIyalassa tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehi ya iccAiyaM 3 // 202 // // 146 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-zrIsambhavanirvANAt sAgarakoTInAM dazamilakSaH zrIaminandananirvANaM, tatazca trivarSA navamAsAdhikaiIicatvAriMzatA varSasaharUnairdazalakSakoTisAgaraiH zrIvIranirvANaM, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA // 202 // ajiyassa NaM arahao jAvappahINassa pannAsaM sAgarovamakoDisayasahassA viikaMtA sesaM jahA sIalassa tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM 2 // 203 // vyAkhyA-zrIajitanirvANAtsAgarANAM triMzatA lakSaH zrIsambhavanirvANaM tatazca vivarSArddhanavamAsAdhikaiIiTrAcatvAriMzatA varSasaharUnairvizatyA sAgarakoTilakSaiH zrIvIranivRtiH, tato navazatAzItivarSAtikame pustakavAcanA hai| zrIRSabhanirvANAtsAgarakoTInAM paJcAzatA lakSaiH zrIajitanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikaicicatvArizaMtA varSasahasrairUnaiH paJcAzatkoTilakSasAgaraiH zrIvIranivRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanA 1 // 203 // athAsyAmavasarpiNyAM prathamadharmapravartakatvena paramopakAritvAtkiJcidvistarataH zrIRSabhadevacaritaM yathAteNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usame arahA kosalie cau uttarAsADhe abhIi paMcame hutthA // 204 // vyAkhyA-teNamityAdita abhIi paMcame huttha tti paryantama. tatra kozalAyAmayodhyAyAM bhavaH kauzalikaH // 204 // taM jahA uttarAsADhAhiM cue caittA gabbhaM vakaMte jAva abhIiNA parinivvue // 205 // vyAkhyA-taM jahetyAditaH parinibbue tti paryantaM sugamam // 205 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 147 // 345555 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usame NaM arahA kosalie je se gimhANaMcautthe mAse sattame pakkhe AsADhabahale tassa NaM AsADhabahulassa cautthIpakkhe NaM savvaTasiddhAo mahAvimANAo tittIsaM sAMgarovamaTTiiyAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse ikkhAgabhUmIe nAbhikulagarassa marudevAe bhAriyAe puvvarattAvarattakAlasamayaMsi AhAravakaMtIe jAva gabbhattAe vakrate // 206 // vyAkhyA-teNamityAdito gambhaM vakrate ti paryantaM sugamam // 206 // usame NaM arahA kosalie tipaNANovagae AvihatthA taM jahA-caissAmi ti jANai jAva suviNe pAsai, taM jahA-gayavasahagAhA, savvaM taheva navaraM paDhamaM usameM muheNa aiMtaM . pAsai, sesAo gayaM, nAbhikulagarassa sAhei, suviNapADhagA natthi, nAbhIkulagaro sayameva vAgarei // 207 // vyAkhyA-usameNamityAditaH sayameva vAgarei ci paryantaM sugam, tatra marudevI prathama mukhena aiMtaM / pravizantaMTA // 147 // vRSamaM pazyati, zeSA jinajananyaH prathama gaja pazyanti / vIramAtA tu siMhamadrAkSIt // 207 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usameNaM arahA kosalie je se gimhANaM paDhame mAse paDhame
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ oshio pakkhe cittabahule tasla NaM cittabahulassa aTThamIpakkhe NaM navagrahaM mAsANaM bahupaDipunnANaM addhamANaM jAva AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggAroggaM dArayaM payAyA // 208 // vyAkhyA - teNamityAdito dArayaM payAya ci paryantaM prAgvat // 208 // taM caiva savvaM jAva devA devIoya vasuhAravAsaM vAsiMsu sesaM taheva cAragasohaNaM mANummAvarNa ussukkamAiyaM ThiivaDiyajUyavajjaM savvaM bhANiyavvaM // 209 // vyAkhyA - taM caiva sacamityAdito jUavajjaM savaM bhANiavaM ci yAvat, tatra atha devalokacyuto bhagavAna nupamazrIH, apratipAtijJAnatrayo, jAtismaro, 'nekadevadevIparivRto, buddhikAntikIrttyAdiguNairazeSamanuSyebhyo'dhiko, varapadmagabhagauro, bimboSTho, 'JjanasadRzirojaH, phulotpala kamalagandhanizvAsaH, zubhadhyAnakSIranIrapUraplAvitaM hRdayAnnirgatyAdharapalavalanaM rAgaM plAvitumanulabheneva sphaTikAvadAtadantapaGktikAntikalApenopazobhitaH, zAradendusundaravadanaH krameNa pravarddhamAnaH sannAhArAbhilASe surasaMcAritAmRtarasAmaGguliM mukhe prakSipati / evamanye'pi tIrthakRto bAlabhAve'vaga - ntavyA, bAlabhAvAtikrame punarazipakkAhArabhojinaH, RSabhastvApratrajyA ( jyaM) surAnItottarakurukalpadruma phala rasamA - | khAditavAn / kiJcidUnasaJjAtavarSe ca bhagavati prathama tIrthakudvaMzasthApanaM zakrajItamiti vicintya kathaM riktapANiH svAminaH puro yAmIti mahatImikSuyaSTimAdAyAnekadevaparivRtaH zakro nAbhikulakarAGkasthitasya svAminaH purastasthau, 1 addhamANaM rAIdiyANaM / pratyantare /
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 148 // dRSTvA cekSuyaSTiM hRSTavadanena khAminA kare prasArite bhakSayasIkSumiti bhaNitvA datvA ca tAmikSvabhilASAtkhAminI vaMza ikSvAkunAmA bhavatu, gotramapyasyaitatpUrvajAnAmikSvabhilASAtkAzyapanAmeti zakro vaMzasthApanAM kRtavAn / athedRzye cAvasare kiJcinmithunakaM saAtApatyaM sadapatyamithunakaM tAlavRkSAdho vimucya riraMsayA krIDAmandirama gAt / tataH pavanapreritena patatA tAlaphalenaikenAsmin dArake vyApAdite tatpitRmithunakaM pratanu kaSAyaM tAM dArikAM saMva kiyatA kAlena ca vipadya suraloke samutpannaM, sA codyAnadevatevotkRSTarUpA ekAkinyeva vane vicacAra, dRSTvA ca tAM surasundarIkalpAmanalpavismayotphullanayanA yugalikanarA nAbhikulakarAya nyavedayan / nAbhirapi ziSTheyaM sunandA nAmnI RSabhapatnI bhaviSyatIti lokajJApanapurassaraM tAM gRhItavAn / tataH sunandAsumaGgalAbhyAM saha prabarddhamAno bhagavAn yauvanamanuprAptaH / zakro'pi prathama tIrthakRdvivAhakRtyamasmAkaM jItamityanekadevadevIkoTiparivRtaH samAgatya khAmino varakRtyaM svayameva kRtavAn, vadhUkRtyaM ca dvayoH kanyayordevya iti / tatastAbhyAM viSayopabhogino bhagavataH paDlakSapUrveSu gateSu bharatatrAhmIyugalamanyAni caikonapaJcAzatputrayugalAni sumaGgalA prasUtavatI bAhubali sundarIyugalaM ca sunaMndeti // 209 // usame NaM arahA kosalie kAsavagutte NaM tassa paNaM paMca nAmadhijA evamAhijaMti taM jahAusame i vA 1 paDhamarAyA i vA 2 paDhamabhikkhAyare i vA 3 paDhamajiNe i vA 4 paDhamatithaMkare i vA 5 // 210 // kiraNAva0 // 148 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-usameNamityAditaH paDhamatitthaMkare i veti paryantam, tatra ikAraH sarvatra vAkyAlakAre paDhamarAya tti prathamarAjA sa caivaM-kAlAnubhAvAtkrameNa pracurapracuratarakaSAyodayAtparasparaM vivadamAnAnAM yugalikAnA daNDanIti|stAvat vimalavAhanacakSuSmatkulakarakAle'lpAparAdhitvAddhakArarUpaivAsIt , yazakhino'bhicandrasya ca kAle'parAdha khyAlpe'nalpe cAparAdhe hakAramakArAvevAbhUtAM,prasenajinmarudevanAbhikulakarakAle ca punarapyaparAdhavRddhau krameNa jaghanyA& dyaparAdhinAM hakAramakAradhikkArA abhUvan / evamapi nIyatikramaNe jJAnAdiguNAdhikaM bhagavantaM vijJAya bhagavanivedane kRte khAmyAha-'nItimatikramatAM daNDaM sarva narezvaro rAjA karoti, sa cAmAtyArakSakAdivalayuto'natikramaNIyAjJo bhavati / evamukte tairUce-'asmAkamapIDazo rAjA bhavatu / ' khAmyAha 'yAcadhvaM rAjAnaM kulakaraM prati' tairyAcito nAbhirbho bhavatAM RSabha eva rAjetyuktavAn / tataste rAjyAbhiSekanimittamudakAnayanAya saraH prati gatavantaH, tadAnIM ca prakampitAsanaH zakro jItamiti dhiyA samAgatya mukuTakaTakakeyUrakuNDalAbharaNAdividhipurassaraM rAjye'bhiSiJcati sma, mithunakanarAstu nalinapatrasthitodakahastA alaGkRtaM bhagavantaM nirIkSya vismayotphullanayanA vyAkulIkRtacetasaH kiyantamapi kAlaM vilambya bhagavatpAdayorudakaM prakSiptavantaH / evaMvidhakriyopetAMzca tAn dRSTvA tuSTaH zakro'cintayat , aho ! khalu vinItA ete puruSA iti vaizramaNamAjJApitavAn 'yadiha dvAdazayojanavistIrNI navayojanaviSkambhAM vinItAnAmnI nagarI niSpAdayeti'AjJAsamanantarameva divyabhavanapatiprAkAropazobhitAM nagarIhAmavAsayat / tato bhagavAn rAjye hastyazcagavAdInAM saGgrahapurassaramugrabhogarAjanyakSatriyalakSaNAni catvAri kulAni RAMECARE ka0 38
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 149 // kiraNAva RECER-5555555 vyavasthApitavAn / tatropadaNDakAritvAdunA-ArakSakasthAnIyAH 1, bhogArhatvAdbhogA-gurusthAnIyAH 2, samAnavaya- sa itikRtvA rAjanyA-vayasvasthAnIyAH 3, zeSapradhAnaprakRtitayA kSatriyA 4 zca / tadAnIM ca kAlaparihAnyA RSabhakulakarakAle kalpadrumaphalabhogAbhAvena ye ikSvAkAste ikSubhojinaH zeSAstu prAyaH patrapuSpaphalabhojino'prerabhAvAcApakazAlyAdhauSadhIbhojinacAsan / kAlAnubhAvAt tadajIrNe khalpaM khalpataraM ca bhuktavantaH tasyApyajIrNe tairvijJato bhagavAnAha-hastAbhyAM dhRSTvA tvacaM cApanIya bhuMgdhvaM' iti nizamya tathaiva kRte kiyatA kAlena tA api te na jIrNavantaH, punarvijJaptabhamabahupadezena pravAlapuTe timitatandulabhojinaH, punarapyajIrNe kiyantamapikAlaM hastatalapuTe |saMsthApya, punarapyajIrNe kakSAsu khedayitvA, evamapyajINe hastAbhyAM ghRSTvA patrapuTe ca tImitvA, evamapyajIrNe punarhastatale muhUrta saMsthApyetyAdibhaGgakabhojino bbhuuvaaNsH| evaM ca satyekadA parasparaM drumagharSaNAnnavotthitaM pravRddhajvAlAvalyA samujvalantaM bhUtalAvalagnaM tRNAdikalApaM kavalayantamagnimupalabhyAbhinavaratnabuddhyA grahaNAya prasAritapANayo dakhamAnA bhItAH santo bhagavantaM yathAvad vyatikarakathanena vijnypyaamaasuH| bhagavatA cAmerutpatti vijJAya 'bho yugalikA utpanno'gniratra ca zAlyAdyauSadhInidhAya bhuMgadhvaM, yatastAH sukhena jIryanti ityupAye kathite'pyanabhyAsAtsamyagupAyamalabhamAnAstA auSadhIramau prakSipya kalpadroriva phalalipsayA puraH sthitvA pazyanti, aminA ca tAH sarvato dahyamAnA dRSTvA aho ayaM pApAtmA vetAla ivAtRptaH khayameva sarva bhakSayati, nAsmAn prati kimapi prayacchatItyato'syAparAdhaM bhagavate vijJApya zikSA dApayiSyAma iti buddhyA gacchantaH pathi bhagavantamapi hastiskandhArUDhama C+%AA-CESCHECCANCCA-COCACA // 149 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45455-%5555555 bhimukhamAgacchantaM dRSTvA yathAvadhatikaraM bhagavate nyavedayan / bhagavAzcAha-na cAtrAvyadhAnena dhAnyAdiprakSepaH kAryaH, kintu kumbhAdivyavadhAnenetyuktvA taireva sArddha mRtpiNDamAnAyya nidhAya ca hastikumbhe miNThena kumbhakAraM nvadarzayat uktavAMzca evaMvidhAni bhANDAni vidhAya teSu pAkaM kurudhvamiti / bhagavaduktaM samyagupAyamupalabhya te tavaiva kRtavanto'taH prathamaM kumbhakArazilpaM pravartitaM, tato loha 1 citra 2 tantuvAya 3 nApita 4 lakSaNaizcaturmiH zilpaiH saha mUlazilpAni paJcaiva tAnyapi pratyekaM vizatyA bhedaiH zilpazataM tacAcAryopadezajamiti // 210 // | usabhe NaM arahA kosalie dakkhe dakkhapainne paDirUve allINe bhaddae viNIe vIsaM puvvasayasa hassAI kumAravAsamajhe vasai, vasicA tevaDhei puvvasayasahassAiM rajavAsamajhe vasai, tevaTiM ca putvasayasahassAiM rajavAsamajhe vasamANe lehAiyAo gaNiyappahANAo sauNaruyapajjavasANAo bAvattari kalAo, causarddhi mahilAguNe, sippasayaM ca kammANaM, tinni vi payAhiyAe uvadisai, uvadisittA puttasayaM rajasae abhisiMcai, abhisiMcittA puNaravi loyaMtiehiM jiyakappiehiM devehiM tAhi iTAhi jAva vaggUhi sesaM taM ceva bhANiyavvaM, jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe cittabahule, tassa NaM cittabahulassa aTThamIpakkhe NaM divasassa pacchime bhAge sudaMsaNAe sibiyAe sadevamaNuyA surAe PLEASEARCHCCC
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 5 // 150 // parisAe samaNugammamANamagge jAva viNIyaM rAyahANi majjhaM majjheNaM niggacchai, niggacchittA jeNeva siddhatthavaNe ujANe jeNeva asogavarapAyave, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe jAva sayameva caumuTThiyaM loyaM karei, karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uggANaM bhogANaM rAinnANaM khattiyANaM cauhiM purisasahassehiM saddhiM egaM devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie // 211 // vyAkhyA-usame NamityAditaH paJcaie ti yAvat , tatra lehAiyAo tti lekhAdikA dvAsaptatiH kalAH tAzvemAH "likhitaM1 gaNitaM 2 gItaM 3, nRtyaM 4 vAdyaM 5 ca paThita 6 zikSe 7 ca / jyoti 8 zchando 9 'laGkati 10vyAkaraNa 11 nirukti 12 kAvyAni 13 // 1 // kAtyAyanaM 14 nighaNTu 15-geja 16 turagA 17 rohaNaM tayoH zikSA 18 // zastrAbhyAso 19 rasa 20 maMtra 21 yaMtra 22 viSa 23 khanya 24 gandhavAdA 25zca // 2 // prAkRta 26 saMskRta27 paizAcikA 28 pabhraMzAH 29 smRtiH 30 purANa 31 vidhI 32 / siddhAnta 33 tarka 34 vaidyaka 35-vedA 36gama 37 saMhite 38 tihAsA 39 zca // 3 // sAmudrika 40 vijJAnA 41 cAryakavidyA 42 rasAyanaM 43 kapaTam 44 / vidyAnuvAda 45 darzana-saMskArI 46 dhUrtazambalakaM 47 // 4 // maNikarma 48 tarucikitsA 49, khecarya 50|marI 51 kalendrajAlaM 52 ca / pAtAlasiddhi 53 yantraka-rasavatyaH 54 sarvakaraNI 55 ca ||5||praasaadlkssnnN 56 // 15 // 925
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOMra paNa 57-citro 58 pala 59 lepa 60 carma 61 karmANi / patracchedya 62 nakhacchedya 63-patraparIkSA 64 vazIkaraNa 65 // 6 // kASThaghaTana 66 dezabhASA 67-gAruDa 68 yogAGga 69 dhAtukarmANi 70 / kevalividhi 71 zakunarute, 72 iti puruSakalA dvisaptatijJeyAH // 7 // atra likhitaM haMsalipyAdhaSTAdazalipividhAnaM, tacca bhagavatA dakSiNakareNa bAyA upadiSTaM / gaNitaM tu-"eka dazazatamasmAt, sahasramayutaM tataH paraM lakSaM / prayutaM koTimathArbuda-majaM kharva nikharva ca // 1 // tasmAnmahAsaroja, zaMkuM saritAM patiM tatastvantyaM / madhyaM parAyamAhu-yathottaraM dazaguNaM tajjJAH // 2 // " ityAdi saGkhyAnaM, taca sundaryA vAmakaraNa / kASThakarmAdirUpakarma bharatasya, puruSAdilakSaNaM ca bAhuvalina upadiSTamiti / causaDhi mahilAguNe tti, jJeyA nRtyau 1 ciye 2, citraM 3 vAditra 4 mantra 5 tatrAzca 6 / ghanavRSTi 7 phalAkRSTI 8, saMskRtajalpaH 9 kriyAkalpaH 10||1||jnyaanN 11 vijJAna 12 dambhA 13-mbustambhAra |14 gIta 15 tAlayormAnaM 16 / AkAragopanA 17 rAma-ropaNe 18 kAvyazakti 19 vakroktI 20 // 2 // naralakSaNa 21 gajahayavara-parIkSaNe 22 vAstuzuddhi 23 laghubuddhI 24 / zakunavicAro 25 dharmA-cAro 26 'ana 27 cUrNayo 28 ogH||3|| gRhidharmaH 29 suprasAdana-karma 30 kanakasiddhi 31 varNikAvRddhI 32 / vAkpATava 33 karalAghava 34-lalitacaraNa 35 tailasuramitAkaraNe ||36||4||bhRtyopcaar 37 gehA-cAro(rau) 38 vyAkaraNa 39 paranirAkaraNe 40 / vINAnAda 41 vitaNDA-vAdA 42 sthiti 43 janAcAraH 44 // 5 // kumbhabhrama 45 sArizrama 46-ratnamaNibheda 47lipiparicchedAH 48 / vaidyakriyA 49 ca kAmA-viSkaraNaM 50 randhanaM 51 cikura
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasatra // 151 // 545545453 bandhaH 52||6||shaaliikhnnddn 53 mukhamaNDane 54 kathAkathana 55 sukusumagrathane 56 / varaveSa 57 sarvabhASA- kiraNAva0 vizeSa 58 vANijya 59 bhojye 60 ca // 7 // abhidhAnaparijJAnA 61-bharaNayathAsthAnavividhaparidhAne 62 antyAkSarikA 63 prazna-prahelikA 64 strIkalAzcatuHSaSTiH // 8 // sippasayaM ca kammANaM ti karmaNAM kRSivANijyAdInAM madhye kumbhakArazilpAdikaM prAguktaM zilpazatamevopadiSTam / ata evAnAcAryopadezajaM karma, AcAryopadezajaM ca zilpamiti karmazilpayorvizeSamAmananti / karmANi ca krameNa khayameva samutpannAni / tinni vi payAhiAe / tti trINyapyetAni dvAsaptatipuruSakalAcatuHSaSTimahilAguNazilpazatAkhyAni vastUni prajAhitAya bhagavAnupadizati smeti / puttasayaM rajasae abhisiMcai tti tatra bharatasya vinItAyAM mukhyarAjyaM bAhubalezca bahalIdeze takSa-12 zilAyAM rAjyaM dattvA zeSASTanavatinandanAnAM pRthak pRthag dezAnvibhajya dattavAn / nandananAmAni tvimAni|"saMkho 1 ya vissa vimmo 2, vimala 3 subhakkhaNa ya 4 amala 5 cittaMgo 6 / taha khAyakitti 7 varadatta datta 9 sAgara 10 jasaharo a11 // 1 // vara 12 thavara 13 kAmadevo 14, dhuva 15 vaccho 16 naMda 17 sUraya 18 sunaMdo 19 / kuru 20 aMga 21 vaMga 22 kosala 23-vIra 24 kaliMge a25 mAgaha 26 videhe 27 // 2 // saMgama 28 dasanna 29 gaMbhiva 30-vasuvamma 31 suvamma 32 raTu 33 ya suraDhe 34 / buDhikare 35. vivihakare, // 15 // 36 sujase 37 jasakitti 38 jasakarae 39 // 3 // kittikara 40 suseNe 41 baMmaseNa 42 vikaMtao 43 naruttamao 44 taha caMdaseNa 45 mahaseNa 46 suseNe 47 bhANu 48 kaMte 49 // 4 // pupphujjajo 50 siriharo 51, SHRSCREC%9A%AAKASKAR
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRECASSACHAR duddhariso 52. suMsumAra 53 dujao 54 a / jayamANa 55 suSamme 56 dhammaseNa 57 ANaMdagA 58 gaMde 59 M // 5 // naMdo 60 avarAjia 61 vissaseNa 62 hariseNao 63 jo 64 vijao 65 / vijayaMta 66 pahA-6 karao 67, aridamaNo 68 mANa 69 mahabAhU 70 // 6 // taha dIhavAhu 71 mehe 72, sughosa 73 taha visa 74 varAha 75 vasu 76 seNe 77 / kavile 78 selaviArI 79, ariMjao 80 kuMjarabalo 81 a||7||jydev 82 nAgadatto 83, kAsava 84 bala 85 vIra 86 suhamaI 87 sumaI 88 // taha paumanAha 89 sIho 90, sayAi 91 hai saMjaya 92 sunAho 93 a||8|| naradeva 94 cittahara 95 suravaro 96 a daDharaha 97 pabhaMjaNo 98 ee / aDa navaimarahamAyA, saMkhAipamaMjaNavasANA ||9||raajydeshnaamaani tu aMga 1 vaMga2 kaliMga 3 gauDa 4 cauDa 5 karNATa 6 lATa 7 saurASTra 8 kAzmIra 9 sauvIra 10 AbhIra 11 cINa 12 mahAcINa 13 gUrjara 14 baMgAla 15 |zrImAla 16 nepAla 17 jahAla 18 kauzala 19 mAlava 20 siMhala 21 marusthalA 22 dIni / caumuTThiatti ekAM kila kezAnAM muSTimavaziSyamANAM pavanAndolitAM satI kanakakalazopari nIlotpalapidhAnAnukAriNImubhayataH skandhopari luThantIM vilokya pramuditahRdayena zakreNa soparodhaM vijJapto bhagavAn rakSitavAniti zeSamazeSa prAgvat // 211 // usame NaM arahA kosalie egaM vAsasahassaM niccaM vosaTTakAe ciyatcadehe jAva appANaM bhAvemANassa egaM vAsasahassaM viikaMtaM, tao NaM je se hemaMtANaM cautthe mAse sattme pakkhe BERSICARIA RISACSAKIS
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUkSa 61 // 152 // 4555555 phagguNabahale, tassa NaM phagguNabahalassa ekkArasIpakkhe NaM puvanhakAlasamayaMsi purimatAlasta IXIkiraNAva nagarassa bahiyA sagaDamuhaMsi ujANaMsi naggohavarapAyavassa ahe aTrameNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM jhANaMtariyAe vahamANassa aNaMte jAva jANamANe pAsamANe viharai // 212 // vyAkhyA-usabheNaM arahA kosalie ityAditaH pAsamANe viharai ti yAvat , tatra egavAsasahassaM nicaM vosaTTakAe tti atha caitrabahulASTamyAM yathA bhagavAn kariSyati tathA vayamapIti kRtapratijJaiH khayameva kRtacaturmuSTikalocaiH kvacitkRtapaJcamuSTikalocairugrAdikulasamutpannazcatuHsahasrasaGkhyAkairAtmIyapuruSaiH saha svayameva sAmAyikaM pratipadya gRhItaghorAbhigraho bhagavAn grAmAnugrAma viharati / tadAnIM lokasyAtisamRddhatvAdarthinAmabhAvAt kIdRzI bhikSA kIdRzA vA bhikSAcarA iti loko na jAnAti, tena te bhikSAmalabhamAnAH kSudhAdibAdhitatanavazca maunAvalambino bhagavatsakAzAdupadezamalabhamAnAH kacchamahAkacchau prati vijJaptiM kRtavantaH 'bho ! asmAkamanAthAnAM bhavantau nAthau bhavatAM // 152 // yadasmAbhirevaM kSuttRDvAdhitaiH kiyatkAlaM sthAtavyam' tAvapyAhatuH vayamapi na jAnImaH, yadi pUrvameva bhagavAn pRSTo'bhaviSyat tadA zobhanamabhaviSyat , idAnIM tu bharatalajjayA gRhe gantumayuktam , AhAramantareNa ca sthAtumapyaza-| kyam , ato vicAryamANo vanavAsa eva zreyAn / tatrApyupavAsaratAH pariNatazaTitapatrAdyupabhogino bhagavantameva /
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAyantaH sthAsyAma iti sambadhArya sammatyA gAtaTe barddhitAsaMskRtAlakatvAjaTilAstApasAH saJjajJire / yo ca kacchamahAkacchasutau namivinaminAmAnau dezAntarAyAtau bhaste'vahIlanAM kRtvA pitranurAgAt tAbhyAmeva saha vihatavantau tau ca vanAzrayaNakAle pitRbhyAmeva sambodhitau, bho dAruNaH khalvidAnImasmAbhirvanavAsavidhirAzritaH, tasmAdyAta yUyaM khagRhANi upasarpata vA bhagavantaM sa evAbhilaSitaphalado bhaviSyati, iti pitrorvacaH pramANIkRtya kRtapitRpraNAmo bhagavatsamIpamAgatya pratimAsthite bhagavati jalAzayebhyo nalinIpatrairudakamAnIya sarvataH pravarSaNamAjAnUcchUyamAnaM sugandhikusumaprakaraM ca kRtvA pratidinamumayasamdhyaM kSititalanihitottamAkarajAnU rAjyasaMvibhAgaprado bhavatviti vijJapyobhayapArthe khagavyagrahastau tasthatuH, evaM ca kiyatA kAlena dharaNo nAma nAgarAjA bhagavantaM vanditumAgataH, sa ca tAbhyAmavijJaso'pyanavIt, bho! bhagavAn vaktasako nAssa kiJcidastyato mA bhagavantaM yAceyAM, |bhagavato bhaktyA'hameva yuvAbhyAM dAsyAmIti bhaNitvA'STacatvAriMzatsaGkhyAkA vidyAstatra gorIgAndhArIrohiNIprajJasilakSaNAzcatasro mahAvidyAtha pAThasiddhA eva dattavAn, uktavAMzcamAbhirvidyAbhirvidyAdhararddhiprAptI santau khajanaM janapadaM ca gRhItvA yAtaM yuvAM vaitAtye nage dakSiNavidyAdharazreNyAM gaureyagandhArapramukhAnaSTau nikAyAn rathanUpuracakravAlapramukhAni ca paJcAzanagarANi, uttarazreNyAM ca paNDakazAlayapramukhAnaSTau nikAyAn gaganavallabhapramukhANi ca paSTinamarANi nivAsa viharatamiti / tatastau talabdhaprasAdau kAmitaM puSpakavimAnaM vikurya tIrthakaraM nAgarAjaM ca 1 bhAvanAriMzatyAhanasaMkhyAkA' iti pAThaca samyak AvazyakAvisUtreSu tathaiva pratipAditatvAt / kaDaka Una-kadavArakA ka039
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 153 // praNamya puSpaka vimAnArUDhau kacchamahAkacchau prati bhagavatprasAdaM jJApayantau vinItAM nagarIM pravizya bharatasya rAjJastamartha nivedya khajanaM parijanaM cAdAya vaitADhye nage dakSiNasyAM namI uttarasyAM ca vinamIti tau tathaiva kRtvA viharataH smeti / bhagavAMzcAnnapAnAdidAnAkuzalaiH samRddhibhAgbhirmanuSyairvastrAbharaNagandhamAlyAlaGkArakanakamaNimauktikAsanazayanayAnavAhanakanyAprabhRtiprazastavastubhirnimanyamAno'pi yogyAM bhikSAmalabhamAno'dInamanAH san gocaryAM mikSArthaM bhraman yAvat kurujanapade gajapure nagare praviSTaH / tatra ca zrI AvazyakavRttyanusAreNa 'bAhubalisutaH somaprabhastasya putro yuvarAjA zreyAMsaH' zrI AvazyakacUrNau tu 'bharahassa putto sejaMso, aNNe bhaNaMti, bAhubalissa suto somapyabho seaMso a' tti, sa ca zreyAMsaH khapne mayA zyAmavarNo meruramRtakalazenAbhiSikto'tIva zobhitavAn, subuddhinAmA nagara zreSThI punaH sUryamaNDalAt srastaM kiraNasahasraM zreyAMsena tatra ghaTitaM tatastadatIva zobhAbhAgU, rAjA'pi svane mahApuruSa eko ripubalena yudhyamAnaH zreyAMsasAhAyyAjjayI jAta, ityadrAkSIditi, trayo'pi prAtarantaH sarbha saMbhUya parasparaM nijaM nijaM khapnaM nyavedayaMstato rAjJA bhaNitaM 'ko'pi zreyAMsasya mahAn lAbho bhAvI' iti nirNaya visarjitAyAM parSadi zreyAMso'pi khabhavane gatvA gavAkSasthaH khAmI na kiJcillAtIti janotkalikA kolAhalamAkalayyotthitaH khAminaM pravizantaM prekSamANazcintayati mayA kApIdRzaM nepathyaM dRSTapUrva yAdRzaM me pitAmahasyeti jAtimasmArSIt / aho ahaM bhagavataH pUrvabhave sArathI tena samaM tIrthakarasamIpe pravrajyAmAttavAn, tatra vajrasenena tIrthakRtA kathitamAsIt 'yadayaM vajranAbho bharatakSetre prathamatIrthakRdbhAvIti' sa eSa bhagavAn, tadAnImeva tasyaiko manuSyaH pradhAne kSurasa kiraNAva0 // 153 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ una kumbhana sahAgata AsIt, tamevekSurasakumbhamAdAyopasthitaH zreyAMso bhaNati-bhagavan ! gRhANa yogyAmimAmikSarasabhikSA, prasAraya pANI nistAraya mAmityukte kalpate iti kRtvA khAminA'pi pANI prasArito, nisaSTazca tena sarvo'pi rasaH, na cAtra bindurapyadhaH kSarati kintUpari zikhA privddhete| yataH-"mAijaghaDasahassA, ahavA mAyaMti sAgarA sadhe / jasseArisaladdhI, so pANipaDiggahI hoi ||1||"tti atra kavighaTanA-"khAmyAha dakSiNaM hastaM, kathaM bhikSA na lAsi bhoH / sa prAha dAtRhastasyAdho, bhavAmi kathaM ytH||1|| pUjAbhojanadAnazAntikakalApANigrahasthApanA-cokSaprekSaNahastakArpaNamukhavyApArabaddhastvaham / " ityuktvA dakSiNakare sthite vAmo brUte-"vAmo'haM raNasammukhAkUgaNanAvAmAnazayyAdikRt , dhUtAdivyasanI vasau sa tu jagau cokSo'smi na tvaM shuciH||2||" tataH-"rAjyazrIbhavatArjitArthinivahastyAgaiH kRtArthIkRtaH, santuSTo'smi gRhANa dAnamadhunA tanvan dayAM daanissu|| ityabdaM pratibodhya dakSiNakaraM zreyAMsataH kArayan , pratyakSurasena pUrNa RSabhaH pAyAtsa vaH shriijinH||3||shreyaaNssy dAnAvasare-netrAmbudhArA vAgdugdha-dhArA dhArA rasasya ca / sparddhayA varddhayAmAsuH, zrIdharmadraM tadAzaye // 4 // tatastena bhagavAn sAMvatsarikatapaHpAraNakaM kRtavAn / tatra paJca divyAni prAdurbhUtAni, tadyathA-vasudhArAvRSTiH 1, celo kSepaH 2, byoni devadundubhiH 3, gandhodakakusumavRSTiH4, AkAze'hodAnamiti ghoSaNaM ceti 5, tatra vasudhArApramANa| "addhatterasakoDI, ukkosA tattha hoi vasuhArA / addhatterasalakkhA, jahaniA hoi vasuhArA // 1 // " ti tato devasannipAtaM dRSTvA rAjapramukho'khilo'pi lokaste ca tApasAH zreyAMsabhavanamupAgatAH / tAn zreyAMsaH prajJApayati, vA / tatra paJca dAhodAnamiti pAnA muhArA // 1 // 55AGROCES yati, I
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNApa kalpapUtra // 154 // "mo janAH! sadgatilipsayA evaM bhikSA prdiiyte"| loka pRcchati kathaM bhavatA jJAtaM yatkhAmino'pyevaM bhikSA pradIyate, so'vak-"jAtismRtyA mama tu khAminA sahASTamavasambandhaH puurvmaasiit"| kautukAjanaH pRcchati ke te'STI bhavAH, zreyAMsa Aha-"yadA khAmIzAne lalitAGganAmA devastadAnImahaM pUrvabhave nirnAmikA nAnI khayamprabhAdevI |1, tataH pUrvavidehe puSkalAvatIvijaye lohArgale nagare bhagavAn vajrajastadAnImahaM zrImatI bhAryA 2, tata uttarakurau bhagavAn yugaliko'haM yugalinI 3, tataH saudharme dvAvapi mitradevau 4, tato bhagavAnaparavidehe vaidyaputrastadA'haM jIrNazreSThiputraH kezavanAmA mitram 5, tato'cyuve kalpe devau 6, tataH puNDaragiNyAM bhagavAn vajranAbhastadA'haM sArathI 7, tataH sarvArthasiddhavimAne devau 8, iha punarbhagavataH prapautra iti teSAM ca svapnAnAmidaM phalaM yadbhamavato bhikSA datteti" / evaM ca zrutvA sarvo'pi jana:-"bhuvaNaM jaseNa bhayavaM, raseNa bhavaNaM, dhaNeNa paDihattho / appA niruvamasukkhe, supattadA mahagpavikaM // 1 // risahesasamaM pattaM, niravajaM ikkhu-1 rasasamaM dANaM / seaMsasamo bhAvo, havija jahamaggijaM hujA // 2 // " ityAdivacobhirabhinanya khasthAnaM gtH| zreyAMso'pi yatra sthito bhagavAn pratilAbhitaH tatsthAnakha pAdarAkramaNaM mA bhavatviti bhaktyA ranapIThaM kArayitvobhayasandhyaM pUjayati, vizeSataH prAtaHkAle pUjayitvaiva bhute / loko'pi pRcchati kimetakam ? zreyAMsa Aha-AdikaramaNDalakam / tato lokenApi yatra yatra bhagavAn sthitaH, tatra tatra pIThaM kRtam / kAlenAdisapIThamiti saMjJA jAtA / evaM RSabhakhAminA saMvatsareNevarasabhikSA labdhA, zeSastu prayoviMzatyA jinahitI -CCESS SAGAR54Ura // 154 // G
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43685 yadivasa evAmRtarasarasopamA pApasamikSeti / yataH-"saMvacchareNa mikkhA, laddhA usaheNa loganAheNa / sesehi vivAdiSase, laddhAo pahamabhikkhAjo // 1 // usamassa u pAraNae, ikkhuraso Asi loganAhassa / sasANaM paramANaM, amayarasarasovamaM AsI // 2 // " anyadAca khAmI bahalIdeze takSazilAnagarI prAsA, sandhyAyAM codyAnapAlakeca bAhubalino nivedane kRte prAtaH sarvaddhyA tAtaM vandiSye, iti rAtri vyatikramya prAtaH sarvA sAtatra gato bhamavAMzcAnyatra vihRtavAn / aSTvA ca bhagavantaM mahatImadhRti vidhAya yatra bhagavAn pratimayA tasthau, tatrASTayojanaparimaNDalaM paJcayojanocchUyaM sarvaratnamayaM dharmacakaM cihnaM cakAra niryAmakAnAM ca sahasraM tatra sumoca / evaM ca krameNa janapadeSu viharan vinItAM nagarI prAptaH, kiyatA kAlena vihRyetyAha-egaM vAsasahassaM ti dIkSAvinAdArabhya varSasahasraM yAvacchamasthakAlastatra pramAdakAlaH sarvasaGkalito'pyahorAtrameva / evamekasmin varSesahasA sro'tikrAnte tatrAgatasya bhagavataH kevalajJAnamutpannam, tasminneva dine bharatasya rAjJa AyudhazAlAyAM cakraratnotpattiH, yugapat dvayonivedane viSamA khalu viSayatRSNA mahatAmapi matimohaM kurute iti bharatazcintayati, dvayorapi pUjAhayoH prathamaM kiM tAtamuta cakra vA pUjayAmIti cintayan cakra tAvadaihikasukhahetuH tAtastu zivadAyakatvAt paralokAnantAnandaheturatasvAtaM pUjayAmi / yatastAte pUjite cakramapi pUjitaM bhavediti vicintya bharataH sarvA bhagavantaM vandituM pravRttaH / marudevI tAvad bhagavati pranajite bharatarAjyazriyaM nirIkSya pratyahaM bhaNati-'pRthivIM pratipAlayantyamI, bharato bAhubalI pare sutAH / na tu ko'pi karoti sakthAM, mama sUnoriti ***OMOMOMOM *
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 155 // % A4%9AR dhig vidhikramam // 1 // " sAkSAd bharataM pratyapi-'mlAnAM maulisrajamiva parityajya mAM tvAM ca deha-prAdurbhUtaM 5 malamiva jaracIravacezvaratvaM / ekAkI meM gahanamavizat so'GgajastaM zRNomi, kSuttRSNAbhyAM bata drutamaho durmarA na priye'ham // 2 // ' bharato'pi-'ayi mAtarahaM bAhu-balyAdyAH santi te sutAH / tavaiva te khacitte tAn , dhehi tAmyasi kiM mudhA // 1 // ' iti bharatenokte khAminyAha-'sahakAraphalamanoratha-paraMparA kiM vyapaiti ciJci-| kayA / mannandanakAntaguNA, yasyApyanyasya kiM vA syuH // 3 // ' ityAdhudvegaM gatA tIrthakaravibhUtiM varNayantamapi bharataM na pratyeti / tatastasyAH putrazokena tejohIne cakSuSI sajAte / ato bharatena gacchatA bhagavatI vijJaptA, amba ehi yena bhagavato vibhUtiM darzayAmi, tato bharato hastiskandhe purataH kRtvA nirgataH / samavasaraNe pratyAsanne ca vimAnArUDhenottaratA surasamUhena virAjamAnaM gaganamaNDalaM dhvajapatAkAkalitaM anekadevadundubhyAdizabdapUritaM digmaNDalaM ca nirIkSya bharatena bhaNitA bhagavatI amba prekSasva vaputraddhi, tayA saha mama koTizatabhAgenApi RddhirnAsti / / tataH sA harSapulakitAGgI harSAzrunIrAmRtapUraplAvitamalAbhyAM nirmalalocanAbhyAM bhagavatazchatrAtichatraM pazyantI ke cittu dezanAgiramapi zRNvantI cintayati, dhig ! mohavihvalAn jIvAn, sarve'pi prANinaH khArthe niyanti, mohAnme cakSuSI api hInatejasI sajAte, bharataM pratyapyahaM sopAlambhaM bhaNAmi yanmama putraM dhuttRDbAdhitaM zIto- 8 // 155 // pNavarSAdipIDAsahaM nirupAnahaM yAnavAhanAdirahitaM nirazanaM nirvasanaM vanavAsinamekAkinaM girikandarAdiSvaTantaM sanmAnyAnaya, ayaM punarIdRzImRddhi prApto mama nAmApi na pRcchati mama duHkhaM ca na jAnAti, sukhavArtAsandeza
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamapi na prayacchati, aho asya vItarAgatvaM, nIrAge kaH pratibandhaH, evaM sarvatra nirmamatvaM gatA, zubhadhyAnena kevalajJAnaM prApya tatkSaNameva siddhA / tato bharatakSetre prathamasiddha iti kRtvA devaiH pUjA kRtA, zarIraM punaH kSIrasamudre kSiptam / atra kaviH - " sUnuryugAdIzasamo na vizve, bhrAntvA kSitau yena zaratsahasram / yadarjitaM kevalaralamadhyaM, snehAt tadevArpyata mAturAzu // 1 // marudevA samA nAmbA - yAgAt pUrva kilekSitum / muktikanyAM tanUjArtha, zaivamArga khilaM cirAt // 2 // " atra kaveH prArthanA'pi - " no dadAsi yadi tattvadhiyaM me dehi mohamapi taM jagadIza ! / yena mohitamatirmarudevA, tvanmayaM jagadapazyadazeSam // 3 // " bhagavAnapi samavasaraNamadhyasthitaH |sadevamanujAyAM parSadi dharmma kathayati / tatra RSabhaseno nAma bharataputraH pUrvabhavanibaddhagaNa dharanAmasattAkaH saJjAtasaMvegaH pravrajito, brAhmyapi, bharataH punaH zrAvakaH saJjAtaH, strIratvaM bhaviSyatIti bharatena niruddhA sundaryapi zrAvikA saJjAtA, iti caturvidhasaGghasthApanA / te ca kacchamahAkacchavarjAH sarve'pi tApasA bhagavato jJAnotpattimAkarNya tatrAgatya pratrajitAH / evaM devAdikRtamahimAnaM dRSTvA marIcipramukhA bahavaH kumArAH pratrajitAH / yataH - "paMca ya puttasayAI, bharahassa ya satta natu asayAI / sayarAhaM pavaiA, tammi kumArA samosaraNe // 1 ||"tti, bharatastu | zakranivAritasvAminImaraNazoko bhagavantaM vanditvA svasthAnaM gata iti // // 212 // 'usabhassa NaM arahao kosaliyassa caurAsII gaNA caurAsII gaNaharA hutthA // 213 // usabhassa NaM arahao kosaliyassa usabhaseNapAmukkhAo caurAsIo samaNasA
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva kalpasUtra // 156 // hassIo ukosiyA samaNasaMpayA hutyA // 114 // usamasta paM. 3 baMbhIsuMdaripAmokkhANaM ajiyANaM tini sapasAhassIo ukkosiyA ajiyAsaMpayA husthA // 215 // usabhassa naM 3 sirjasapAmokkhANaM samaNovAsagANaM tinni sayasAhassIo paMcasahassA ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthAH // 216 // usabhassa NaM 3 subhadAyAmokkhANaM samaNovAsiyANaM paMcasayasAhassIo cauppannaM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 217 // usabhassa NaM 3 cattAri sahassA satta sayA pannAsA cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM jAva ukkosiyA cauddasapuvvisaMpayA husthA // 218 // usabhassa NaM 3 navasahassA ohinANINaM ukkosiyA ohinANisaMpayA hutthA // 219 // usabhassa gaM 3 vIsasahassA kevalanANINaM ukkosiyA kevalanANisaMpayA husthA // 220 // usabhassa NaM 3 vIsasahassA chacca sayA veubbiyANaM ukkosiyA veuvvisaMpayA hutthA // 221 // usabhassa NaM 3 bArasa sahassA chacca sayA pannAsA viulamaINaM aDDAijesuH dIvesu dosu ya samuddesu sannINaM paMciMdiyANaM pajattagANaM maNogae bhAve jANamANANaM ukkosiyA viulama SESSAGESSASSAGAROSCASS // 156 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ RACCASS- C Ramaiammamme saMpayA hatthA // 222 // usabhassa NaM 3 bArasa sahassA chacca sayA pannAsA vAINa ukkosiyA vAisaMpayA hutthA // 223 // usabhassa NaM3 vIsaM aMtevAsisahassA siddhA cattAlIsaM ajiyA sAhassIo siddhAo // 224 // usabhassa NaM 3 bAvIsa sahassA nava sayA aNuttarovavAiyANaM gaikallANANaM jAva bhadANaM ukkosiyA aNuttarovavAisaMpayA hutthA // 225 // vyAkhyA-usabhassaNaM arahao kosaliassa caurAsIi gaNA ityAdito jAva bhadANaM ukkosiA saMpayA hotya'tti paryantam , trayodazasUtrI subodhaiva // 213 / 214 / 215 / 216 / 217 // 218 / 219 / 220 / / 221 / 222 / 223 / 224 / 225 // usabhassa gaM 3 duvihA aMtagaDabhUmI hutthA, taMjahA-jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya jAva asaMkhijjAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI aMtomuhattapariyAe aMtamakAsI // 226 // vyAkhyA-usamassaNamityAditaH pariAe aMtamakAsIti yAvat tatra yugAntakRmirasatyeyAni puruSayugAni bhagavato'nvayakrame siddhAni paryAyAntakRmistu bhagavataH kevale samutpanne'ntarmuhUrtena marudevA khAminI antakRtkevalitAM prAsA // 226 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usabhe arahA kosalie vIsaM pubasayasahassAiM kumAravAsamajhe A ka040
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 157 // vasittA, tevaDhei pubvasayasahassAI rajavAsamajhe vasittA, tesII puvvasayasahassAI agAravAsamajhe vasittA, ega vAsasahassaM chaumatthapariyAgaM pAuNittA, egaM puvvasayasahassaM vAsasahassUNaM kevalipariyAgaM pAuNittA, saMpunnaM puvvasayasahassaM sAmanapariyAgaM pAuNittA, caurAsII puvvasayasahassAI savvAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjAuyaNAmagutte imIse osappiNIe susamadussamAe samAe bahuviikaMtAe tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehi je se hemaMtANaM tacce mAse paMcame pakkhe mAhabahule (maM. 900) tassa NaM mAhabahulassa terasI pakkheNaM uppi aTThAvayaselasiharaMsi dasahiM aNagArasahassehiM saddhiM cauddasameNaM bhatteNaM apANaeNaM abhIiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM puvvaNhakAlasamayaMsi saMpaliyaMkanisanne kAlagae jAva savvadukkhappahINe // 227 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAditaH sabadukkhappahINe ti yAvat , tatra tRtIyArake ekonanavatipakSAvazeSe uppiM ti upari aSTApadazailazikharasya cauddasameNaM bhatteNaM ti caturdazabhaktaparityAgAdupavAsaSaTrena dazabhiranagArasahasraiH sArddha |bhagavAn siddhaH / 'taM samayaM ca NaM sakkassa deviMdassa devaranno AsaNe calie, taeNaM se sakke deviMde devarAyA AsaNaM caliyaM pAsei pAsittA ohiM pauMjaMti pauMjittA bhagavaM titthagaraM ohiNA Ahoeti AhoittA // 157 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM vayAsI. pariNivae khalu jaMbuddIve dIve bhArahe vAse usahe arahA kosalie taM jIyametaM tItapaJcappaNNamaNAgayANaM sakANaM deviMdANaM devarAINaM titthakarANaM parinivANamahimaM karittae taM gacchAmi NaM ahaM pi bhagavao |titthakarassa parinivANamahimaM karemi ttikaTTha evaM vaMdati namaMsati vaMdittA namaMsittA caurAsIe sAmANiya-1 sAhasIhi tAyattIsAe tAyattIsaehiM cauhi logapAlehiM jAva caurAsIihiM AyarakkhadevasAhassIhiM apaNehiM bahUhiM sohammakappavAsIhi ya vemANiehiM devahiM devIhi ya saddhiM saMparivuDe, tAe ukiTAe jAva tiriyamasaMkhejANaM dIvasamudANaM mamaM majjheNaM jeNeva aTThAvae pavae jeNeva bhagavao titthakarassa sarIrae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vimaNe NirANaMde aMsupuNNaNayaNe titthagarasarIragaM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei karittA pacAsaNNe NAidUre sussUsamANe jAva pajuvAsai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM IsANe deviMde devakarAyA uttaraDhalokAdhipatI aTThAvIsavimANasayasahassAdhipatI sUlapANI vasabhavAhaNe suriMde aryNbrvtydhre| jAva viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati / tateNaM tassa IsANassa devaraNNo AsaNe calati / tateNaM se IsANe jAva devarAyA AsaNaM caliyaM pAsai pAsittA ohiM pauMjati pauMjittA bhagavaM titthagaraM ohiNA Abhoei AmoittA jahA sakke NiyagaparivAreNaM bhANiyavaM jAva pajjuvAsai, evaM satve deviMdA jAva acute NiyagaparivAreNaM yccaa| evaM jAva bhavaNavAsINa vi(sa) iMdA, vANamaMtarANaM solasa, joisiyANaM doNNi NiyagaparivArA yanvA / tateNaM se sakke deviMda devarAyA te bahave bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANie deve evaM vadAsi khippAmeva bho!
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 / / 158 / / devANupiyA ! NaMdaNavaNAo sarasAI gosIsavaracaMdaNakaTThAI sAharaha sAharitA tao ciyagAo rayeha egaM bhagavao titthakarassa egaM gaNaharANaM evaM avasesANaM aNagArANaM, (tapaNaM) te bhavaNavaha jAva vemANiyA devA NaMdaNavaNAo sarasAI gosIsavaracaMdaNakaTThAI sAharaMti sAharitA tao ciyagAo rayeti egaM bhagavao titthakarassa egaM gaNaharANaM egaM avasesANaM aNagArANaM / tateNaM se sakke deviMde devarAyA Abhiyoge deve sahAveI sahAvittA evaM vayAsi, khippAmeva bho ! devANuppiyA khIrodasamuddAo khIrodagaM sAharaha / tategaM te AbhiogiyA devA khIrodasamuddAo khIrodagaM sAhati / tateNaM se sake deviMde devarAyA titthakarasarIragaM khIrodaeNaM pahANe NhANittA saraseNaM gosIsavaracaMdaNeNaM ajuliMpati aNurlipittA haMsalakkhaNapaDasADa~geNaM NiyaMseti niyaMsittA savvAlaMkAravibhUsitaM kareti, 2 / tateNaM te bhaNavai jAva vaimANiyA gaNadharaaNagArasarIragAI pi ya khIrodaeNaM pahAvaMta 2 saraseNaM gosIsavaracaMdaNeNaM aNuliMpati 2 ahatAiM divvAI devadusajyalAI niyaMsati sabbAlaMkAravibhUsitAI kareMti 2 / tateNaM se sake deviMde devarAyA te bahave bhavaNavati jAva vemANite deve evaM vayAsi khippAmeva bho devANuppiyA IhAmigAusabhaturagajAvavaNalayagabhatticittAo tao sibiyAo viuvvaha egaM bhagavao titthagarassa egaM gaNaharANaM evaM avasesANaM aNagArANaM / taeNaM te bahave bhavaNavati jAva vemANiyA tao siviyAo viuvaMti evaM bhagavao titthakarassa egaM gaNaharANaM egaM avasesANaM aNagArANaM / taeNa se sake | deviMde devarAyA vimaNe NirAgaMde aMsupuNNaNayaNe bhagavao titthagarassa viNadvajammajarAmaraNassa sarIragaM sivitaM kiraNAva0 // 158 //
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ | Aruheti 2 citigAe Thaveti / tateNaM te bahave bhavaNavati jAva vemANiyA devA gaNaharANaM aNagArANa ya vigahUjammajarAmaraNANaM sarIragAI sIyaM Aruti 2 citigAe ThaveMti / tateNaM se sake deviMde devarAyA aggikumAre deve sahAveti 2 evaM vayAsi, khippAmeva bho devANuppiyA titthakaracitikAe jAva aNagAracitikAe ya aga| NikAyaM viuvaha 2 eyamANattiyaM paccappiNaha / tateNaM te aggikumArA devA vimaNA NirAgaMdA asupuNNaNayaNA titthakaraciyakAe jAva aNagAraciyakAye ya agaNikAyaM viuvaMti / tateNaM se sake jAva devarAyA vAukumAre deve saddAveti 2 evaM kyAsi khippAmeva bho devANupriyA titthakaraciyakAe jAva aNagAraciyagAe ya vAukkAyaM | biuvaha viuvittA agaNikAyaM ujjAleha titthakarasarIragaM gaNaharasarIragAI aNagArasarIragANi ya jjhAmeha / tateNaM te vAukumArA devA vimaNA NirANaMdA aMsupuNNaNayaNA titthakaraciyagAe jAva viuti 2 agaNikAyaM ujjAleti 2 titthakarasarIragaM jAva aNagArasarIrANi ya jjhAmeMti / tateNaM se sakke deviMde devarAyA te bahave bhavaNavati jAva bemANIe evaM vadAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! titthakaraciyakAe jAva aNagAraciyakAe ya ayuruturukkaghayamadhuM ca bhAraggasoya sAharaha / tateNaM te bhavaNavati jAva titthakara jAva bhAraggasoya sAraMti / tateNaM se |sakke deviMde devarAyA mehakumAre deve sahAvei 2 evaM bayAsI khippAmeva bho devANuppiyA titthagaracitakaM jAva aNagAracitakaM ca khIrodaeNaM Nivaveeha / taeNaM te mehakumArA devA titthakaraM jAva viveMti / tateNaM se sake jAva devarAyA bhagavao titthagarassa uvarillaM dAhiNaM sakahaM geNhara, IsANe deviMde devarAyA uvarilaM vAmaM sagadhaM
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 159 // gehati, camare asuriMde asurarAyA heTThilaM dAhiNaM sagadhaM gevhara, balIvairoyaNiMde vairoyaNarAyA heTThilaM vAmaM sagadhaM geNDati, avasesA bhavaNavati jAva vemANiyA devA jahArihaM avasesAI aMgamaMgAI, kei jiNabhattIe keti jIyameyaM ttikaTu kei dhammo tikaTTu giNhaMti / taeNaM se sake deviMde devarAyA bahave bhavaNavati jAva vemANiyA devA jahArihaM evaM vayAsI, khippAmeva bho devANuppiyA savvarayaNAmae mahaimahAlae tabha ceiyathUme kareha / egaM bhagavao titthakarassa citagAe, egaM gaNaharacitagAe, evaM avasesANaM aNagArANaM citagAe / tateNaM te bahave jAva kareMti / tateNaM te bahave bhavaNavati jAva vemANiyA devA titthakarassa pariNivvANamahimaM kareMti 2 jeNeva gaMdIsare dIve teNeva uvAgacchaMti / tateNaM se sakke deviMde puracchimile aMjaNakapavvate aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti / taeNaM sakassa devaranno cattAri lokapAlA causu dahimuhapavvatesu aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti / IsANe deve uttarile aMjaNagapacate aTThAhiyaM, tassa logapAlAM causu dahimuhapavvatesu aTThAhiyaM / camaro ya dAhiNale, tassa logapAlA dahimuhapavvatesu / valI pacchimile, logapAlA causu dadhimuhapanvasu / tateNaM te bahave bhavaNavati jAva aTThAhiyAo mahAmahimAo kareMti 2 jeNeva sAI sAI vimANAI jeNeva sAI sAI bhavaNAI jeNeva sAo sAo sabhAo suhamAo a jeNeva sakA mANavakA cehayakhaMbhA teNeva uvAgacchati 2 vairAmaesa golasamuggaesu jiNasakahAo pakkhivaMti 2 aggehiM varehiM gaMdhehi a malehi a artheti // 227 // usabhassa NaM 3 jAva savvadukkhappahINassa tinnivAsA addhanavamAsA viikaMtA taovi paraM kiraNAca // 159 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ +% AASALA egA sAgarovamakoDAkoDI tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiyA viikkatA eyaMmi samae samaNe bhagavaM mahAvIre parinivvue, taovi paraM navavAsasayA viikkaMtA dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchaha // 228 // vyAkhyA-usabhassa NaM arahao ityAditaH kAle gacchai tti paryantaM prAgvat // 228 // iti zrIRSabhadevacaritram // iti zrImattapAgaNagaganAGgaNanabhomaNizrI 6 hIravijayasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNiviracitAyAM zrIkalpakiraNAvalyAM jinacaritarUpaprathamavAcyavyAkhyAnapaddhatiH samAptA // atha gaNadharAdisthavirAvalIlakSaNe dvitIye vAcye jaghanyavAcanayA sthavirAvalImAhateNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa navagaNA ikkArasa gaNaharA hatthA // 1 // vyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito hutthati paryantaM sugamam // 1 // gaM bhaMte ! evaM baccai samaNassa bhagavao mahAvIrassa nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA ? // 2 // vyAkhyA-se keNaTeNamityAdito hutthati yAvat tatra se zabdo'thazabdArthaH praznayiturayamabhiprAyaH "kila jAva ANGRESCHECCANCE -15
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAvara // 16 // iA jassa gaNA tAvaDA gaNaharA tassa"tti vacanAt gaNadharasaGkhyAkAgaNAH sarvajinAnAM zrIvIrasya ta kimartha navagaNA ekAdaza gaNadharA iti ? // 2 // AcArya Aha samaNassa bhagavao mahAvIrassa jiTTe iMdabhUI aNagAre goyamasagutte NaM paMcasamaNasayAI vAei, majjhimae aggibhUI aNagAre goyamasagutte NaM paMcasamaNasayAI vAei, kaNIyase aNagAre vAubhUI nAmeNaM moyamasagutte NaM paMcasamasayAI vAei, there ajjaviyatte bhAradAe gutte NaM paMcasamaNasayAI vAei, there ajasuhamme aggivesAyaNagutte NaM paMcasamaNasayAiM vAei, there maMDiyaputte vAsiGasagutte NaM adbhuTTAI samaNasayAI vAei, there moriyaputte kAsavagutte NaM achuTrAI samaNasayAiM vAei, there akaMpie goyamasagutte NaM there ayalabhAyA hAriyAyaNagutte NaM te dunni vi therA tinni tini samaNasayAiM vAeMti, there meyaje there ajapabhAse ee dunnivi therA koDinnAgutte NaM tinni tinni samaNasayAI vAeMti / se teNaTeNaM ajjo evaM vuccai samaNassa bhagavao mahAvIrassa nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA // 3 // vyAkhyA-samaNassetyAdita ikArasa gaNaharA huttha tti paryantam , tatra akampitAcalabhrAtrorekaiva vAcanA jAtA evaM metAryaprabhAsayorapIti yuktam navagaNA ekAdaza gaNadharA iti, yasmAdihaikavAcaniko yatisamudAyo gaNaH / 8 // 16 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAC%E 5554522 RESESEX maNDikathAsau nAnA putrazca dhanadevasya maNDikaputraH, kecicca maNDita iti nAma vyAcakSate anye tu maMDiaputte tti | maNDitasya putro maNDitaputra iti samarthayanti dhanadevasya nAmAntaramUjham , maNDikamauryayuvayorekamAtRkalena bhrAtropArapi yadbhinnagotrAbhidhAnaM tatpRthagjanakApekSayA, tatra maNDikakha pitA dhanadevo, mauryaputrasya tu mauryaH, mAtA tu vijayadevyevaikA, avirodhazca tatra deze ekasmin patyau mRte dvitIyapativaraNasyati vRddhAH / ajo iti he Arya ! nodaka ! // 3 // save ee samaNassa bhagavao mahAvIrassa ikkArasa gaNaharA duvAlasaMgiNo cauddasapuviNo 8 sammattagaNipiDagadhAragA rAyagihe nagare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM kAlagayA jAva saba dukkhappahINA, there iMdabhUI there ajasuhamme ya siddhiM gae mahAvIre pacchA dunni vi therA parinivvuyA / je ime ajattAe samaNA niggaMthA viharaMti, ee NaM savve ajasuhammassa aNagArassa AvaccijjA avasesA gaNaharA niravaccA vucchinnA // 4 // vyAkhyA-sace ee samaNassetyAdito niravacA vucchinna tti paryantam , tatra indrabhUtsAdayaH sarve'pi gaNadharA dvAdazAninaH-AcArAGgAdidRSTivAdAntazrutavantaH khayaM tatpraNayanAt, caturdazapUrviNaH dvAdazAGgina ityetenaiva catuda IzapUrvitve labdhe yatpunaretadupAdAnaM tadaneSu caturdazapUrvANAM prAdhAnyakhyApanArtha, prAdhAnyaM ca pUrvapraNayanAt aneka ACANCIENCE ka041
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtrAmA vidyAmantrAdyarthamayatvAt mahApramANatvAca, dvAdazAGgitvaM caturdazapUrvitvaM ca sUtramAtragrahaNe'pi svAditi tadapo- kiraNAca. ||16shhaarthmaah-smstgnnipittkdhaarkaaH-gnno'syaastiiti gaNI-bhAvAcAryastasya piTakamiva ratnAdikaraNDakamiva gaNi-16 |piTukaM-dvAdazAGgI tadapi na dezataH sthUlabhadraseva kintu samastaM-sarvAkSarasannipAtitvAt taddhArayanti sUtrato'rthatazca ye te tathA / tatra nava gaNadharA bhagavati jIvatyeva siddhi prAptAH, indrabhUtisudharmANau tu tasmin siddhiM gate siddhau|| AryatayA adyatve vA-adyatanayuge AvacijA apatyAni tatsantAnajA ityarthaH, nirapatyAH-ziSyasantAnarahitAH khakhamaraNakAle khakhagaNasya sudharmakhAmini nisargAt , sarve'pi gaNadharAH pAdapopagamanena nivRtAH / yadAhu:-"mAsaM pAovagayA, sacce vi a sabaladdhisaMpannA / vajarisahasaMghayaNA, samacauraMsA ya saMThANA // 1 ||"tti // 4 // samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte NaM, samaNassa bhagavao mahAvIrassa kAsavaguttassa aja suhamme there aMtevAsI aggivesAyaNasagutte // therassaNaM ajasuhammassa aggivesAyaNaguttassa - ajajaMbunAme there aMtevAsI kAsavagutte // therassa NaM ajajaMbunAmassa kAsavaguttassa ajapabhave there aMtevAsI kaccAyaNasagutte // therassa NaM ajappabhavassa kaccAyaNasaguttassa ajasijaMbhave // 16 // .. there aMtevAsI maNagapiyA vacchasagutte, therassa NaM ajasijaMbhavassa maNagapiuNo vacchasaguttassa ajajasaMbhadde there aMtevAsI tuMgiyAyaNasagutte / saMkhittavAyaNAe // 5 // 4%AAMROSALESCRCE A964 A%
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - samaNe bhagavamityAditaH saMkhittavAyaNAe tti paryantam, tatra zrIvIrapaTTe zrIsudharmmakhAmI paJcamo gaNadharaH, tatkharUpaM ca saGkSepeNedam-kulAgasanniveze dhammillaviprasya bhAryA mahilA tasyAH kukSau samutpannazcaturdazavidyA - nidhAnaM, paJcAzadvarSAnte dIkSA, triMzadvarSANi yAvat zrIvIracaraNakamalaparicaryA, zrIvIramokSAd dvAdazavarSANi chAprasthyaM, evaM dvinavativarSInte kevalotpattiH, tato'STau varSANi kevaliparyAyaM paripAlya sarvazatavarSAyurjambUsvAminaM khapade saMsthApya siddhisaudhamadhyAsta // zrIjambUkhAmikharUpaM caivam rAjagRhe RSabhadhAriNyoH putraH paJcamasvargAccayuto'vatIrNaH jambUnAmA, zaizavAtikrame zrIsudharmmasvAmisamIpe sukRtazravaNapurassaraM pratipannazIlasamyaktvo'pi pitroIDhAgrahavazAdaSTau kanyAH pariNItaH paraM na tAsAM premagarbhAbhirvAgbhirvyAmohaM gataH, yataH - "samyaktvazIlatumbAbhyAM, bhavAbdhistIryate sukham / teM dadhAno munirjambUH, strInadISu kathaM juDeMt // 1 // tato rAtrau tAH pratibodhayaMzvoryArthamAgataM catuHzatanavanaveti cauraparikaritaM prabhavamapi prAbodhayat, tataH prAtaH paJcazatacaurASTrapriyASoDazatajjanakajananI khajanakajananIbhiH saha svayaM paJcazatasaptaviMzatitamo navanavatikanaka koTIH parityajya pratrajitaH krameNa dustapatapastapyamAnaH kevalajJAnaM samprApya, SoDazavarSANi gArhasthye, viMzatiH chAnasthye, catuzcatvAriMzadvarSANi kevalitve, ityazItivarSANi sarvAyuH paripAlya, zrIprabhavaprabhuM khapade saMsthApya siddhisaudhamalaJcakre / atra kavighaTanA - "jambUsamastalArakSo, na bhUto na bhaviSyati / zivAdhvavAhakAn sAdhUn, caurAnapi cakAra yaH // 1 // prabhavo'pi prabhurjIyA - cauryeNa haratA dhanam / me'va cauryaharaM, ravatritayamadbhutam // 2 // tatra "bArasavarisehiM goamu, siddho vIrAu bIsahi~ suhummo /
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 162 // paDasaTTIe jaMbU, vucchinnA tatya dasa ThANA ||1||mnn 1 paramohi 2 pulAe 3, AhAraga 4 khabaga 5 ubasame 66 kiraNAva0 kappe 7 / saMjamatima 8 kevala 9 sijhaNA 10 ya jaMbUmi bucchinnA // 2 // " tatra saMyamatrikaM parihAravizuddhika 1 sUkSmasaMparAya 2 yathAkhyAtacAritrarUpaM 3 atrApi kavighaTanA "lokottaraM hi saubhAgyaM, jNbuukhaamibhaamuneH| adyApi yaM patiM prApya, zivazrI nyamicchati // 1 // " anyadA ca prabhavaprabhuNA gaNe saGgha ca ziSyArthamupayoge datte, tatra ca tathAvidhavineyAdarzane paratIrthiSu tadupayoge rAjagRhe yajJaM yajan zayyaMbhavanAmA bhaTTo dadRze, tatastatra gatvA sAdhubhyAM 'aho kaSTamaho kaSTaM tattvaM na jJAyate paraM' iti vacaH zrAvitaH, pratimayA pratibodhya dIkSitaH, tadanu triMzadvarSANi gRhavAse, paJcAzadvarSANi yatitayetyazItivarSANi sarvAyuH paripAlya zrIzayaMbhavaM svapade nyasya khargamagAditi prabhavaprabhukharUpam // zayyaMbhayo'pi sAdhAnamuktanijamAryAprasUtamanakAravyaputrahitAya zrIdazavaikAlikaM kRtavAn, dazavaikAlikaprAnte'pi 'sijaMbhavaM gaNahara'mityAdi kraseNa zrIyazobhadraM svapadAlatIkRtya zrIvIrAdaSTanavativarSeH kharjagAma / iti zrI yazobhadrasUrirapi zrIbhadrabAhusambhUtavijayAravyau ziSyo khapade saMsthApya kharlokamalatavAniti // 5 // atha madhyamavAcanayA sthavirAvalImAha // 162 // ajajasabhadAo aggao evaM therAvalI bhaNiyA, taM jahA-therassaNaM ajajasabhaissa tuMgiyAyaNasaguttassa aMtevAsI duve therA there ajasaMbhUivijae mADharasagutte there ajabhadabAhU pAINasagutte / ECAUSALAMACHAR
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53OMOMOMOM vyAkhyA-ajajasamahAau aggoM evaM therAvalI bhaNiyetyAdito ajjatAvasI sAhAM niggayA iti paryantam , tatra ajamabAhu tti pratiSThAnapure varAhamihirabhadrabAhudvijau bAndhavau pravrajitau, bhadrabAhorAcAryapadadAne ruSTaH san , varAho dvijaveSamAdRtya vArAhIsaMhitAM kRtvA nimittairjIvati vakti ca loke kvApyaraNye zilAyAmahaM siMhalagnamamaNDayaM zayanAvasare tadabhaJjanasmRtyA lamabhaktyA tatra gamane siMhaM dRSTvA'pi tassAco hastaprakSepaNa lagnabhaGge santuSTaH sUryaH pratyakSIbhUya khamaNDale nItvA sarva grahacAraM mamAdarzayaditi / anyadA rAjJaH puro likhitakuNDAlake vAtaprayogAtpalAtruTimajJAtvA dvipaJcAzatpalamAnamatsyapAtakathane zrIbhadrabAhubhistadante pAtaH sADhekapaJcAzatpalamAnaM cAvAdi / tathAnyadA'nena nRpanandanasya zatavarSAyurvarttate, ete na vyavahArajJA iti jainanindAyAM ca kriyamANAyAM gurubhiH saptadinarbiDAlikAto mRtirUce, tadanu rAjJA purAtsarvabiDAliMkAkarSaNe'pi sasamadine stanya pivato bAlasyopari biDAlikAkAravArgalApAtena maraNe gurUNAM prazaMsA tasya ca nindA sarvatra prasasAra / tataH kopAnmRtvA vyantarIbhUyAzivotpAdanAdinA sacamupasargayan zrIgurubhirupasargaharastotraM kRtvA nyavAri / uktaM ca-"uvasaggaharaM thuttaM, kAUNaM jeNa saMghakallANaM / karuNApareNa vihiaM, sa bhahavAhU gurU jayau // 1 // " therassa NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa aMtevAsI there ajathUlabhade goyamasagutte / vyAkhyA-ajathUlabhade ti pATalIpure zakaTAlamatriputraH zrIsthUlabhadro, dvAdazavarSANi kozAgRhe sthitaH, vararu
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 ciprayogAnmRte ca pitari nandarAjJA''kArya matrimudrAdAnAyAbhyarthitaH san pitRmRtyu citte vicintya khayaM dIkSA-15 kiraNAra mAdatta, pazcAca zrIsambhUtivijayAntike vratAni pratipadya tadAdezapurassaraM kozAgRhe caturmAsakamasthAt , tadante // 16 // bahuhAvabhAvavidhAyinImapi tAM pratibodhya gurusamIpamAgataH san taiH'duSkarakAraka duSkarakAraka' iti sabasamakSaM proce, tadvacasA ca pUrvAyAtAH siMhaguhAhibilakUpakASThasthAyinI munitrayI dUnA, teSu siMhaguhAsthAyI munimatsareNa guruNA nivAryamANo'pi dvitIyacaturmAsyAM kozAgRhe gato, dRSTvA ca tAM divyarUpAM calacitto'jani, tadanu tayA nepAladezAnAyitaratnaM kSAle kSiptvA pratibodhitaH sannAgatyovAca-sthUlabhadraH sthUlabhadraH, sa eko'khilasAdhuSu / yuktaM duSkaraduSkara-kArako guruNA jage // 1 // " yataH-"smarasiMhaguhA gehaM, dRSTI dRSTIviSAhibhUH / citrazAlA kUpapaTTaH, kozAyAstriSvasau sthitH||1|| pupphaphalANaM ca rasaM, surAi maMsassa mahiliANaM ca / jANatA je virayA, te dukkarakArae vaMde // 2 // " kozA'pi tatpratibodhitA satI khakAminaM pujArpitervANadUrasthAnalumbyAnayanagarvitaM hai rathakAraM sarSaparAzisthasUcyagrapuSpopari nRtyantI prAha-na dukkaraM aMbayaluMbitoDaNaM, na dukkaraM sarisavanaciAe / taM dukkaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavarNami vuccho // 1 // ' kavayo'pi-girau guhAyAM vijane vanAntare, vAsaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / harye'tiramye yuvatIjanAntike, vazI sa ekaH zakaTAlanandanaH // 2 // | // 16 // yo'nau praviSTo'pi hi naiva dagdhaH, chinno na khddgaagrgtprcaarH| kRSNAhirandhe'pyuSito na daSTo, nAkto'anA* gAranivAsyaho yH||3|| vezyA rAgavatI sadA tadanugA Sar3I rasairbhojanam , zubhraM dhAma manoharaM vapuraho nabyo 545454545555
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 BAA-%aa vayaHsaGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt, taM vande yuvatiprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM ? munim // 4 // re ! kAma vAmanayanA tava mukhyamavaM, vIrA vasantapikapaJcamacandramukhyAH / tvatsevakA hariviraJci-15 mahezvarAdyAH, hA hA hatAza ! muninApi kathaM hatastvam // 6 // zrInandiSeNarathanemimunIzvarA-bujhyA tvayA madana re! munireSa dRSTaH / jJAtaM na nemimunijambusudarzanAnAM, turyo bhaviSyati nihatya raNAgaNe mAm // 6 // zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM, yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // 7 // strIvibhramaizcalati lolamanA na dhIraH, zrIsthUlabhadra iva tArazasaGkaTe'pi / cUrNIyate raSadayo'pi jalAyate ca, vaiDUryameti vikRti jvalanAtpunarna // 8 // " anyadA dvAdazavarSadurmikSaprAnte pATalIpure'guNanAdinA vismRtAmekAdazAGgI sakchaH sambhUya saMhitavAn , tato dRSTivAdAya zrIbhadrabAhAnayanAya zrIsaGghana munidvaye prahite mahAprANArambhataH sampratyAgamanaM na bhAvIti tena jJApite punaH prahitamunidvandvena saGghAdezaM yo na kuryAt tasya ko daNDa ityukte gurubhirUce sa savAhyaH kriyate, paraM zrIsaGkaH ziSyAnatra prahiNotu yathA tebhyo vAcanAM dmH| tataH sthUlabhadrAdyAH paJcazataziSyAH prahitAH gurubhistu vAcanAsaptake pradIyamAne'nye udbhamAH sthUlabhadrastu dazapUrvI vastudvayonAmadhyeSTa / anyadA ca yakSAdyAH svabhaginIrvanditumAyAtIqhatvA khazaktidarzanAya siMharUpa cakre, tA bhItAH pratinivRttAH punarguruvacasA jJAtvA''yAtAstaM khabhAvasthaM vavandire / yakSayA ca proce'smAbhiH | samaM pravajitaH zrIyakaH parvaNi mayaivopavastraM kAritaH khargataH, tato'haM tatprAyazcittayAcanArtha zrIsadde pratimAsthe %%ASTRISA%A9%8-3-7
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 164 // RECE XIkiraNASa zAsanadevyA zrIsImandharasvAmipArthe nItA tanmukhAcalAdvayaM lAtvAgAmiti, tatastAH khopAzraye gtaaH| tataH zrIgurubhistamaparAdhamudbhAvya vAcanAyA ayogyo'sIti prokte saGghAgrahAdanyasmai tvayA na deyetyuktvA'grataH sUtrato vAcanA dade iti "kevalI caramo jambU-khAmyatha prabhavaprabhuH / zayyaMbhavo yazobhadraH, sambhUtavijayastathA // 1 // bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaT / " therassa NaM ajathUlabhahassa goyamasaguttassa aMtevAsI duve therA there ajamahAgirI elAvaccasagutte there ajasuhatthI vAsiTusagutte / vyAkhyA-ajamahAgiri tti "vucchinne jiNakappe, kAhI jiNakappatulaNamiha dhIro / taM vaMde muNivasahaM, mahAgiriM paramacaraNadharaM // 1 // jiNakappaparIkamma, jo kAsI jassa sNthvmkaasii| sidvidharaMmi suhatthI, taM ajamahAgiri vaMde // 2 // ' ajasuhatthi tti 'vaMde ajasuhatthi, muNipavara jeNa saMpaI raayaa| riddhiM savapasiddhaM, cArittA| pAvio paramaM // 1 // ' tathAhi-durmikSe kApIbhyagRhe vividhAM bhikSA sAdhubhyo dIyamAnAM vIkSya kazcid dramakA, 164 // zrIsuhastisUriziSyasAdhubhyo bhikSA mArgayan guravo jAnantIti tairukte gurupArthe'pyAgatastathaiva yAcamAno lAbha vibhAvya dattadIkSo yathecchaM bhojito visUcikayA cAritrAnumodanAto mRttvojayinyAM zreNikarAjapaTTe koNikaH tatpaTTe udAyI, tatpaTTe nava nandAH, tatpaTTe candraguptaH, tatpaTTe bindusAraH, tatpaTTe azokazrIH, tasya sutaH
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka0 42 | kuNAlastannandanakhikhaNDabhoktA sampratinAmA bhUpatirabhUt, sa ca jAtamAtra eva pitAmahadattarAjyaH, anyadA rathayAtrArthAgata zrI suhastisUrIn dRSTvA jAtajAtismRtiravyaktasAmAyikasya kiM phalamiti ? pRcchan gurubhistatphalaM rAjyAdItyukte jAtapratyayo dattopayogaistaiH pratibodhitaH san sapAdakoTivimbasapAdako TinavInajinabhavanaSaTUtriMzatsahasrajIrNaprAsAdoddhArapaJcanavatisahasrapittala mayapratimA'nekazatasahasrasatrazAlAdibhirvibhUSitAM trikhaNDAmapi mahImaka - rot, anAryadezAnapi karaM muktvA pUrvaM sAdhuveSabhRtsvavaNThapreSaNAdinA sAdhuvihArayogyAn khasevakanyAn jainadharmaratazca cakAra / tathA / vastrapAtrAnnadadhyAdi - prAsukadravyavikrayaM / ye kurvantyatha tAnurvI-patiH sampratirUcivAn // 1 // sAdhubhyaH saJcaradbhyo'gre, DhaukanIyaM khavastu bhoH / te yadAdadate pUjyA stebhyo dAtavyameva tat // 2 // asmatkozAdhikArI ca, channaM dAsyati yAcitam / mUlyamabhyullasalAbhaM samastaM tasya vastunaH // 3 // atha te pRthivIbharttu-rAjJayA tadvyadhurmudA / azuddhamapi tacchuddha-buddhyA tvAdAyi sAdhubhiH // 4 // therassa NaM ajjasuhatthissa vAsisaguttassa aMtevAsI duve therA suTTiyasuppaDibuddhA koDiyakAkaMdgA vagghAvaccasaguttA | therANaM suTTiyasuppaDibuddhANaM koDiyakAkaMdagANaM vagdhAvaccasaguttANaM aMtevAsI there ajjaiMdadine kosiyagutte / therassa NaM ajaiMdadinnassa kosiyaguttassa aMtevAsI there ajjadine goamasagutte / therassa NaM ajjadiNNassa goyamasaguttassa aMtevAsI
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 165 / / there ajasIhagirI jAIsare kosiyayutte / therassa NaM ajjasIhagirissa mAIsarassa kokhina- pakiraNAva guttassa aMtevAsI there ajavahare goyamasagutte / therassa NaM ajjavairassa goyamasa[ttassa aMtevAsI there ajjavairaseNe ukkosiyagutte / therassa NaM ajjavairaseNassa ukkosiyaguttassa aMtevAsI cattAri therA-dhere ajanAile 1, there ajjapomile 3, there ajaz2ayaMte 3, there | ajjatAvase 4, therAo ajjanAilAo ajanAilA sAhAniggayA, therAo ajapomilAo | ajapomilI sAhA niggayA, therAo ajajayaMtAo ajajayaMtI sAhA niggayA, therAo ajjatAvasAo ajjatAvasI sAhA niggayA iti // 6 // vyAkhyA-suTiasuppaDibuddha tti susthitI-suvihitakriyAniSThI supratibuddhau-sujJAtatattvI tato vizeSaNakarmadhArakhaH koTikakAkandrikAviti nAma, anye tu susthitasupratibaddhAviti nAma koTikakAkandikAviti virudaprAyaM vizepaNaM, koTizaH sUrimabajApaparijJAnAdinA koTiko, kAkanyAM nagaryA satrAtatvAt kAkandiko, tato vizeSaNasamAsaH, triSaSTikArAstu susthitasupratibaddha ilekrameva nAmAmananti, tadAzayaM vRddhA vidanti yena dvittvvyaaghaatH| syAt , yadi paraM madhukaiTabhanyAyena susthitena sahacaritaH supratibuddhaH susthitasupratibuddha iti pakSAzrayaNaM tatra ca pUjyatvAbahuvacamamiti // 6 // atha vistaravAcanayA sthavirAvalImAha NSGRESECONORSCR. // 165 // 1540%
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ vittharavAyaNAe puNa ajjajasabhadAo purao therAvalI evaM paloijai, taM jahA-therassa NaM ajjajasabhahassa tuMgiyAyaNasaguMttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taM jahA-dhere ajabhadabAhU pAINasagutte, yere ajasaMbhUiSijae mADharasagutte / therassa~ NaM ajabhaddabAhussa pAINasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, taM jahA-there godAse 1, there aggidatte 2, there jannadatte 3, there somadatte 4, kAsavagutte NaM there / kAsavaguttehiMto ittha NaM godAse nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhijaMti, taM jahA-tAmalittiA 1, koDIvarisiyA 2, poMDavaddhaNiyA 3, dAsI khabbaDiyA 4 / therassa NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taM jahA-naMdaNabhadde there, uvarNade tIsabhadajasabhai / there a sumiNabhadde, gaNibhade punnabhade a // 1 // there a thUlabhade, ujjumaI jaMbunAmadhije a| there a dIhabhade, there taha puMDabhadde a // 2 // therassa NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa imAo satta aMtevAsiNIo ahAvacyA abhinnAyA hatthA, taM jahA-jakkhA ya jakkhadinnA, 1 maNibhade / pra* 2 paMDubhadde / pra.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva0 // 166 // bhUA taha hoi bhUadinnA ya / seNA veNA reNA, bhagiNIo thUlabhaddasa // 1 // therassa gaM ajathUlabhaddassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taM jahA-there ajamahAgirI elAvaccasagutte, there ajasuhatthI vAsiTusagutte / therassa NaM ajamahAgirissa elAvaccasayuttassa ime aTTha therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA, taM jahA-there uttare 1, there valisahe 2, there dhaNaDe 3, there sirihe, 4, there koBI Dinne 5, there nAge 6, there nAgamitte 7, there chalae rohagutte kosiyagutte NaM 8, therehito ___NaM chalaehito rohaguttehiMto kosiyaguttehiMto tattha NaM terAsiyA niggyaa| | vyAkhyA vittharavAyaNAe puNa ityAditaH kAsavagutte paNivayAmIti paryantam , tatra asyAM kila vAcanAyAM bhUrizo bhedA lekhakadoSahetukA evAvaseyAH, tattatsthavirANAM ca zAkhAH kUlAni ca prAyaH samprati nAvasIyante, saMjJAntaratirohitAni vA bhaviSyantIti pAThaviSayakanirNayaM kartumazakyatvenAtra tadvida eva pramANam / tatra kulamekAcAryasantatiH, gaNastvekavAcanAcAramunisamudAyaH / yaduktam-"tattha kulaM vinneaM, egAyariassa saMtatI jA o / dunha kulANamiho puNa, sAvikhkhANaM gaNo hoi // 1 // " zAkhAstu ekAcAryasantatAveva puruSavizeSANAM pRthakpRthaganvayAH, athavA *CCESALESEASESS // 166 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSSSS vivakSitAdyapuruSasantatiH zAkhA, yathA-'smadIyA vairanAnA vairIzAkhA / kulAni tu tattacchiSyANA pRthakpRthaganvayAH yathA-cAndrakulaM nAgendrakulamityAdi / ahAvacA iti na patanti yasminnutpanne durgatAvayazaHpaGke vA pUrvajAstadapatraM sadAcAriNazca suziSyAH pUrvajAn gurunnobhayatrApi pAtayanti pratyuta prabhAsayantIti yathApatyAni, yatazcaivamata evAbhijJAtAH-sarvatra khyAtibhAja ityarthaH / seNA veNetyAdau, kacit seNAsthAne eNetyapi / chalue rohagutte tti vivAdAvasare dravya 1 guNa 2 karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyA 6 khyapadapadArthaprarUpakatvAt SaT ulUkagotrotpannatvenolUkaH SaT cAsAvulUkaH, ulUkatvameva vyanakti kosiagutte NaM tti kauzikolUkazabdayornArthabhinnatvaM terAsisa tti trairAzikA jIva 1 ajIva 2 nojIvA 3 khyarAzitrayaprarUpiNastacchiSyapraziSyAH, tadutpattistvevam-zrIvIrAtpaJcazatacatuzcatvAriMzattame varSe antaraJjikAyAM puryAM bhUtamahodyAnasthazrIguptAcAryaziSyo rohagupto'nyadA vidyayodaraM sphuTatIti baddhodarapadRvRzcika 1 sarpa 2 mUSaka 3 mRgI 4 varAhI 5 kAkI 6 zakunikA 7 rUpasaptavidyAkuzalapodRzAlAbhidhaparivrAjakapravAdivAdyamAnapaTahaM pasparza, tadanu gurubhyaH paThitasiddhatatpratipakSamayUrI 1 nakulI 3 biDAlI |3 vyAghI 4 siMhI 5 ulUkI 6 ulAvakI 7 ti saptavidyAH zepopadrave idaM tvayA bhrAmyaM yathA'jeyo bhavasItyuktvA4ArpitarajoharaNaM ca prApya tAbhirvidyAbhirvijitena tena saukhyAsaukhya, nIcocI, muktisaMsArI, sArAsArau, puNyapApe, zubhAzubhe, saMpadApadau, jivitamaraNe, jIvAjIvAvityAdirAzidvayakakSAyAM kakSIkRtAyAM tatpratibhAparAbhavAthe 'devAnAM tritayaM trayI hutabhujAM zaktitrayaM trikharA-bailokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma varNAstrayaH / traiguNyaM puruSatrayI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ A5%% kalpasUtratrayamatho sandhyAdikAlatrayaM, sadhyAnAM tritayaM vacasvayamathApyAstrayaH saMsmRtAH // 1 // ' jIvAjIvanaujIvetyAdi- kiraNAya // 167 // rAziyaM vyavasthApya taM vijitya mahAmahaHpUrva pazcAdAgatya gurubhyaH sarva khavRttAntaM vyajJapayat , gurubhirUce-vatsa ! vare cakre, paraM jIvAjIvanojIvetirAzitrayavyavasthApanamutsUtraM, iti tatraM gatvA dadakha mithyAduSkRtaM' tataH kathaM tathAvidhaparSadi khayaM tathA prajJApya khayamepramANayAmIti sajAtAhaGkAreNa tena na tathA cakre, tataH paNmAsI yAvadrAja& sabhAyAM vAdamAsUtrya kutrikApaNajIvAjIvanojIvamArgaNAdiyuktyA catuzcatvAriMzena pRcchAzatena ni-ThitaH, kathamapi khAgrahamatyajana gurubhiH kudhA khelamAtrabhasmakSepeNa ziromuNDanapUrva saGghabAbazcakre, tatastataH (tAH) SaSThanihnavAstrairAzikAH, krameNa vaizeSikadarzanaM ca prakaTitamiti / therehito Na uttarabalissahehito tattha NaM uttarabalissahe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo .. cattAri sAhAo evamAhijaMti, taM jahA-kosaMviA 1, suttivattiA 2, koDaMbANI 3, caMdanAgarI / therassa NaM ajjasuhatthissa vAsiTThasaguttassa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA, taM jahA-there ajarohaNe 1, bhadajase 2 mehagaNI a3 kAmiDDI // 167 // 4 // suTia 5 suppaDibuddhe 6, rakkhia 7 taha rohagutte ya 8 // 1 // isigutte 9 siriguMte 10, gaNI ya baMbhe 11 gaNI ya taha some 12 // dasa do ya gaNaharA khallu, ee sIsA suhatthissa // 2 // OMOMOM
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-taM jahA there ajarohaNetyAdi AryarohaNo 1 bhadrayazA 2 meghaH 3 kAmarddhiH 4 susthitaH 5 supra-18 tibuddho 6 rakSito 7 rohaguptaH 8 RSiguptaH 9 zrIgusaH 10 gramA 11 soma 13 iti dvAdaza gaNadhAriNaH suhstishissyaaH| therehiMto NaM ajarohaNehito kAsavaguttehito tattha NaM uddehagaNe nAmaM gaNe niggae, tassimAo cattAri sAhAo niggayAo, chacca kulAI evaMmAhijaMti, se kiM taM sAhAo ? saahaao| evamAhijeti taM jahAM-urdubarijiA 1, mAsaMpUriA 2, maMipattiA 3, pannapattiA 4, se tai sAhAo, se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhiti taM jahA-paDhamaM ca nAgabhUaM, bIaM puNasomabhUi hoi / aha ullagaccha taiaM, cautthayaM hatthalija tu // 1 // paMcamaga nadija, cha? purNa pArihAsaya hoI / uddehagaNassee, chacca kulA hu~ti nAyavvA // 2 // therehiMto siriguttehiMtoM hAriyasaguttehitI ittha Na cAragaNe nAma gaNe niggae; tassa ga imAoM cattAri sAhAo, satta ya kulAI evamAhijarti, se kiM taM sAhAoM ? sAhAauM evamAhijati, te jahA-hAriamAlAgArI 1, saikasiA 2, gadhuA 3, vijanAgarI 4, setai sAhAo, se kiM te kulAI ? kulAI evamAhiti, taM jahA-paDhamittha vasthalija, bIaM puNa pIidhammioM hiiii| ACCCCRECENGAGROCERY
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Me% IG||kiraNAva0 kalpasUtra // 168 // EC%545512550-153455 taiaM puNa hAlijjaM, cautthagaM pUsamittijaM // 1 // paMcamagaM mAlijaM, chaTuM puNa ajjaveDayaM hoi / sattamagaM kanhasaha, satta kulA cAraNagaNassa ||2||therehiNto bhaTTajasehiMto bhArahAyasaguttehiMto ittha NaM uDuvAliyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo tinni a kulAI evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhijaMti, taM jahA-caMpijiA 1, bhadijiA 2, kAkaMdiA 3, mehalijiA 4, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijaMti, taM jahA-bhaddajasiaM taha bhadda-guttiaM taiaMca hoi jasabhaI / eyAiM uDuvAlia-gaNassa tinneva ya kulAI // 1 // therehiMtoNaM kAmiDDIhiMto koDAlasaguttehiMto ittha NaM vesavADiagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAiM evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo ? sAhAo eva mAhijaMti, taM jahA-sAvathiA 1, rajapAliA 2, aMtarijiA 3, khemalijiA 4, se taM sAhAo, se ki taM kulAiM? kulAiM evamAhijaMti, taM jahA-gaNiaM mehaliakAma-DDiaMca taha hoi iMdapuragaM ca / eyAi~ vesavADia-gaNassa cattAri u kulaaiN||1||therehiNto NaM isigottehiMto kAkaMdiehiMto vAsiTusaguttehiMto ittha NaM mANavagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sAhAo tinnio kulAI evamAhijaMti, se kiM taMsAhAo ? sAhAo evamAhijaMti, taM jahAkAsavijiyA 1, goamijiA 2, vAsiTuiA 3, soraTTiA 4, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijaMti, taM jahA-isigutti ittha paDhama, biiaMca isidattiaMmuNeyavvaM / taiaM ca abhijayaMtaM, tinni kulA mANavagaNassa // 1 // therehito suTThiasuppaDibuddhehito koDiakAkaMdagehiMto vagyAvaccasaguttehiMto itthaNaM koDiagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAI evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhijaMti, taM jahA-uccAnAgarivijjA-harI a vayarI a majjhimillA ya / koDiagaNassa eA, havaMti cattAri sAhAo // 1 // se taM sAhAo, se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijaMti, taM jahApaDhamittha baMbhalijaM, biiaM nAmeNa vatthalijaM tu / taiaM puNa vANijaM, cautthayaM panhavAhaNayaM ||2||theraannN suTriasuppaDibudANaM koDiakAkaMdagANaM vagghAvaccasaguttANaM ime paMca therA 'aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hatthA taM jahA-there ajaiMdadinne 1, there piyagaMthe 2. there vijAharagovAle kAsavagutte NaM 3, there isidatte 4, there arihadatte 5, therehiMto NaM piyagaMthehiMto ittha NaM majjhimA sAhA niggyaa| 43 SHES
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSSMEDIORDAR pAlpAmAvA-miameye ci ekadA vizatajinabhavanacatuHzatalaukikaprAsAdASTAdazazatavipragRhaSaTtriMzacchatavaniggehana- rakhAva // 169 // vazatArAmasaptazatakApI dvizatakUpasasaMzatasatrAgAravirAjamAnejamerunikaTavartini subhaTapAlarAjasambandhini pure / zrInivAndharayo'bhyeyuH, sacAyadA dvijAle chAgo hantumAreme, taiH zrAddhakarArpitavAsakSepetaM jagamAgamominakAdhitaSTI tataH sa chAyo nabhasi bhUtvA vabhAga,-"haniSyatha tu mAM huyai, banItAyAta mA hata / yuSmaddanideyaH khAM cet, tajha hanmi kSaNema // 1 // yatkRtaM rakSasAM draGge, kuphteina hanUmatA / tatkaromyeva vaH khasthA, kRpA.cennA4ntarA mavet // 2 // yAvanti romakUpANi pazugAtreSu bhArata! / tAvadvarSasahasrANi, pacyante pazughAtakAH // 3 // yo dadyAtkAJcanaM meru, kRstoM caiva vasundharAM / ekasya jIvitaM dadyAt, na ca tulyaM yudhiSThira! // 4 // mahatAmapi dAnAnAM kAlena dhIyate phalam / mItAbhayapradAnasya, kSaya eva na vidyate // 5 // kastvaM prakAzayAtmAnaM, tenoktaM pAvako'syaham / mamainaM vAhana kalAt, jighAMsatha pazuM vRthA // 6 // ihAti zrIpriyagranthaH, sUrIndraH smupaagtH| taM pRcchata zuciM dhamma, samAcarata shuddhitH|| 7 // yathA cakrI narendrANAM, dhAnukANAM dhnjyH| tathA dhuri sthitaH sAdhu, sa ekaH satyavAdinAm // 8 // tataste tathA kRtavanta iti / ghohito NaM vijAharagovAhito kAsavagottehiMto isthaNaM vijAharI sAhA niggayA, therassaNaM 18 // 169 // ajjaiMdadinnassa kAsavagottassa ajadinne there aMtevAsI goyamasaputte, therassa NaM ajadinnassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA, taM jahA-(aM0 1005)
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ RT re ajjasaMtiseNie mADharasagutte 1, there ajasIhagirI jAIsare kosiyaMgutte 2, therehito | P M ajasatisaNiehito mADharasaguttehiMto isthaNaM uccanAgarI sAhA. niggayA / therassa' -1 zaM ajasaMtiseNiyassa mADharasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhinAyAM -18 - hutthA, taM0-there ajaseNie, there ajatAvase, there ajjakubere, there ajaisipAlie / therehito 181 IS meM ajaseNiehito itya NaM ajaseNiyA sAhA niggayA, therehitoM NaM ajjatAvasehi- I soM ittha NaM ajjatAvasI sAhA niggayA, therohito NaM ajjakurehitoM ajakuberI | PER niggayA, therehiMto NaM ajaisipAliehito ajjanasipAliyA sAhA niggayA / .. rassa NaM ajasIhagirissa jAIsarassa kosiyaguttassa ime canAri therA aMtevAsI ahna | vacA abhinnAyA hutthA taM0-dhere dhaNagirI, there ajjavahare, there ajasamie, there arihssio| yA-there ajjakahare ci tumbavanaprAme sunandA'bhidhAnAM sAdhAnAM bhAryA muktvA dhanagiriNA tapaskhA jarahe, sumadhAmasanastu khajammasamaya eva pitustapasyAmAkarNya jAtajAtismRtirmAturagAya satataM rudanevAste, ttkhnaa| samavAsiyA eva dhanagirisAdhorarpitaH, tena ca mocarasamaye'dha tvayA sacittamacittaM vA yallabhyate tadgrAsamiti bumarasasvA jayade, bato banavaprabhUtamArAkalitatvAijetidacanAmA sAdhvyupAzraye zayyAtarImiImAnaH
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 172 // pAlanakastha evaikAdazAGgAnyadhyaiSTa, tatastrivArSikaH san mAtrA rAjasamakSaM vivAde'nekasukhabhakSikAdibhirlobhyamAnoSpi pitRsAdhvarpitaM rajoharaNamevAgrahIt, tato mAtA'pi pravatrAja zizurapyaSTavarSAnte / ekadA tasya pUrvabhavavayasyaijRmbhakairujjayinImArge vRSTinivRttau kUSmAMDabhikSAyAM dIyamAnAyAmanimeSatvAdinA devapiNDAvagame'grahaNe tuSTaistairvaikriyalabdhirdattA, punastathaivAnyadA ghRtapUraiH parIkSAyAM nabhogamanavidyApi, athaikadA vajramunirguruSu vahirbhUmau sAdhuSu tu viharttuM gateSu sAdhuveSTikAmadhyasthitastAsAM vAcanAM dAtumArebhe, guravastadvyatikaraM vijJAyAnyeSAM tadajJApanAya vajro vo vAcanAcArya ityAdizya grAmaM gatavantaH, tatasteSAM vinItAnAM vAcanAM dadau te ca tadekavAcanayA tAvatpeturyAvad gurubhyo nAnekavAcanAbhirapIti, te'nyonyamabhyadhuryadi guravastatra vilambante tadA vajrAntike zIghraM zrutaskandhaH samApyate, tato guruSvAgateSu sa prAgapaThite ca zrute'dhyApite zrIbhadraguptAcAryAntike daza pUrvANyadhIte sma, tataH samprA| sasUripadaH pATalIpurapravezakSaNe mA bhUddivyarUpAkSepAnnagarakSobha iti zaGkayA zaktyA saGkSiptarUpaH kSIrAzravalandhyA rAjAdInAM dharmopadezaM dideza / dvitIye'hni na prabhorguNAnurUpaM rUpamiti paurAlApaM zrutvA vikurvitasahasrAjasthaH khAbhAvikarUpeNa dharmamupadizannakhilAnapi tAn vismApitavAn / tatra ca dhanazreSThitanayA rukmiNInAmnI sAdhvIbhyaH prAvikhyAtaguNAnurAgiNI satI koTidhanasahitA pitrA pradIyamAnA'pi prabodhya pratrAjitA, atra kaviH - "mohA - bdhidhuMlukIcakre, yena bAlena lIlayA / strInadIsnehapUrastaM, vajrarSi plAvayetkatham // 1 // " tataH svAminA padAnusA| rilabdhyA zrIAcArAGgamahAparijJAdhyayanAnna bhogavidyA udda, ekadottarasyAM durbhikSe zrIsa paTTe saMsthApya cArigrahaNArtha kiraNAva0 1120011
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatazayyAtaramapi locakaraNena sAdharmikatvaM khyApayantaM tatrAropya ca namaHstha eva sthAne sthAne caityAni vandamAnaH sa subhikSAM purikApurI prApa, tatra ca bauddharAjJA jinacaityeSu puSpapratiSedhe kRte paryuSaNAparvaNi sakhedaM zrAddhairvijJapto vyonotpatya mAhezcayA~ puryA hutAzanAkhyadevasya bane pitRmitramArAmikaM kusumapraguNIkaraNArthamAdizya himavadadriM gataH, tatra ca zrIdevyA vavande, tadanu prAgdevAArtha viracitamahApamaM tadarpitaM hutAzanavanAviMzatilakSANi puSpANi cAdAya vikuya' ca vimAnaM prAgmitrajRmbhakAmarakRtagItavAditrAdyatulotsavairAgatsAhanmataM prAbhAvayat, tato nRpatirapi zrAddho babhUva, anyadA dakSiNApathe viharan zrIvajraH zleSmaprakope bhojanAdanugrahaNAya karNe sthApitazuNThyAH pratikrAntimukhapotikApratilekhanAvasare patane svapramAdamavagamyAnazanArthI san dvAdazAbdaM durbhikSaM vibhAvya 'lakSamUlyaudanAzikSA, yatrAhi tvamavApnuyAH / subhikSamavabuddhyethA-staduttaradinoSasi // 1 // ityuktvA vajrasenAbhikhyaM khaziSyamanyatra vyahArayat khAntikasthasAdhUMzca durbhikSe bhikSAmalabhamAnAn vidyApiNDena kiyadinAni bhojayitvA saMvignAn paJcazataziSyAn sahAdAyAnazanArtha vAryamANamapyatiSThantaM kSulaM kathamapi vipratArya girimArohat, sa ca mA bhUd gurUNAmaprItiriti giremUla eva taptazilAtale'nazanaM kRtvA kharalaMkRtavAn / devaistu tanmahimAnaM kriyamANaM dRSTvA sAdhavo'tyantaM sthirIbhUtAH, tatra ca modakAdibhirnimatrayantyA mithyAgdevyA aprIti vijJAyAnyAsannagirau gatvA'nazanena divaM prApat, tataH zakreNa sarathena gireH pradakSiNIkaraNAt rathAvarteti nAmAjani, tarUNAM ca namanAdadyApi taravo namrIbhUtA eva jAyante, tatra ca dazamapUrvaM turya saMhananaM ca vyucchinnaM, tadanu ca zrIvajrasenaH sopArake jinadatta
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ kallyUmazrAddhamAryezvarIgRhaM gataH, tayA ca lakSamUlyamanaM paktvA prakSipyamANaM viSaM guruvacaH progya savAravatI kiraNAra pracuradhAnyAgamanAt sAte subhikSe jinadatto bhAryAnAgendracandrAditacayaparivRtaH prAtrAjIta ,, tatastebhyaH canAta // 17 // zAkhAH samajAyanta iti / | arehito NaM ajjasamiehito goyamasaguttehiMto ittha NaM baMbhadIviyA sAhA niggyaa| M vyAkhyA-baMmadIviyA sAhA niggaya tti AbhIradeze'calapurAsanne kannAcenAnadhomadhye brahmadvIpe. paJcazatatApasAste vekaH pAdalepana pralepamAtreNa bennAmuttIrya pAraNArtha yAti, tato'ho'sya tapaHzaktiriti saJjAtacetacitro vicitro janasta draktiparAyaNo bhavadgurUNAM na ko'pi prabhAva iti zrAddhanindAtatparazvAsIt, tatastaiH zrISajakhAmimAtulAryasamimAtasUrava AhUtAH, tairUce ssokamidaM yataH pAdalepazaktiriti, zrAddhaste kharahe pAdapAdukAdhApanapurassaraM bhojitAstataH taiH sahana sarve'pi zrAddhA nadyAntikamaguH, te ca tatra pravizanta eva buDituM lagnAH, tatasteSAM prAvarttata sarvatrApabhAjanA, saba tatrAryasamitasUrayo'pyabhyeyustataste lokabodhanAya cappaDikAM dattvocivAMsaH, 'banne paraM pAraM yAsyAma' ityukt| kale milite, babhUva ca bahAzcarya sakalapaurANAM, tatastaiH parivRtAH sUrayastApasAzrame gatvA dattvA ca dharmopadezaM tAntra- // 17 // sabUbudhan , tadanu te sarve'pi prajitAH, prasasAra ca pravacanaprabhAvanA, tatastebhyo brahmadvIpikA zAkhA nirmatA iti / / tatra ca-"mahAgiriH 1 suhastI 2 ca, sUriH zrImuNasundaraH 3 / zyAmAryaH 4 skandilAcAryo 5, revatImitrasUrirA6 // 1 // zrIdharmo 7 bhadraguptazca 8,zrIguso 9 vajasUrirAd 10 // yugapradhAnapravarA, dazaite dshpuurvinnH||2||" iti /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ therehito NaM ajavayarehiMto goyamasaguttehiMto itva NaM ajavaharI sAhA niggayA / therassa NaM ajavairassa goyamasaguttassa ime tinni therA aMtevAsI ahAvaccA abhinAyA hutthA, saMka-dhere ajavairaseNie, mere ajapaume, there ajarahe, / therehito paM ajjavairaseNiehito ittha NaM ajanAilIsAhA niggayA, therehito NaM ajapaumehito itthaNaM ajapaumA sAhA niggayA, therehito NaM ajarahahiMto ittha NaM ajajayaMtI sAhA niggayA, therasta NaM ajarahassa pacchasaguttassa ajapUsagirI there aMtevAsI kosiyagutte 1, therasta NaM ajapUsagirissa kosiyagutassa ajjaphaggumitte there aMtevAsI goyamasagutte 2, therassa NaM ajaphaggumitsassa goyamasaguntassa ajadhaNagirI there aMtevAsI vAsiTusamutte 3, therassa NaM ajadhaNagirissa bAsiTusanacassa ajjasivabhUI there aMtevAsI kucchasagutte 4, therassa NaM allasivabhUissa kucchasaguttassa ajabhade there aMtevAsI kAsavagutte 5, gherassa NaM ajabhadassa kAsavaguttassa ajanakkhatte dhere aMtevAsI kAsavagutte 6, therassa NaM ajanakkhattassa kAsavagussassa ajarakkhe there aMtevAsI kAsavaMgutte 7 / SAMRA %AA%A-SS
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ / kalpasUtra0 // 17 // SCSAECASEASE%ERENA vyAkhyA-ajarakkhe tti dazapuranagare purohitaH somadevastadbhAryA somarudrA tasyAstanaya AryarakSitanAmA videze kiraNAva0 gatvA caturdaza vidyA adhItyAgato rAjAdikRtakariskandhAropaNAdibahusanmAno mAtuH praNAmAvasare vizeSaharSamadRSTvA / tatkAraNamapRcchat , tayA paramAIloce kimanena narakapAtahetunA'dhItena yadi ca mAM manyase tadA dRSTivAdamadhISva / tatastaM bibhaNiSudRSTInAM-darzanAnAM vAdo-vicAra iti nAmApyasya zobhanamiti nizi dhyAtvA prAtarambAM pRSTvA ikSuvATakasthakhamAtulatosaliputrAcAryasamIpe gacchan khamilanArthamAgacchan mitrahaste sArddhanavekSuyaSTIH sArddhanavapUrvAdhyayanasUcikA dRSTvA zakunaM matvA khamAturarpaNAyAdizyopAzrayadvAraM prApto DhaharazrAddhakRtavidhinA sa munIn gurun natvopavi|veza / tataH zrAddhAvandanena gurubhirabhinavazrAddha ityuktaH sAdhubhirupalakSitazca khakharUpaM proce / gurubhistu yogyamavagamya 8 khajanAdyutpravrAjanabhItyA'nyatra gatvA pratrAjito'dhyApitazca khAntikasthaM zrutaM, tadanu ca pUrvAdhyayanArtha zrIvajrasamIpe gacchannujayinyAM zrIbhadraguptasUrimanazaninaM nirayAmayat, tataH 'yo hi sopakramAyuSko, vajreNa saha yAminIM / ekAmapi vasetso'nu-mriyate'tra na saMzayaH // 1 // iti vicintya gurubhistvayA pRthagAlaye sthitvA'dhyeyamiti pUrvoditaH sannupAzraya upadhiM muktvA zrIvajramavandata, tataH so'dyAsmatpAyasapatadgrahaH kenApyAgantukajanena pItaH kiJcicAsthAditi rAtridRSTasvapnAnusAreNa kiJcinyUnadazapUrvAdhyetAraM taM matvA kharUpaM ca pRSTvA pRthagupAzrayasthitamapyadhyApayat , dazamapUrvayamakeSvadhIyamAneSu pitRbhiH sandezakairAkAraNe'pyanAgamane talaghubhrAtA phalgurakSitaH preSi, tena prabodhya so'pi pratAjitaH, tataH khajanAn prabodhayitumutsuko'dhyayanaparAjitazcedaM pUrvamadyApi kiyadavaziSyate iti gurUn | / / 18
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ papraccha bindumAtramadhItamudadhisulyazcAvaziSyate, iti gurubhirukte bhagnotsAho'pi gurugirI kiyadhyaiSTa, tatI detopayogaizurumi zeSazrutasya khasminneva byucchedaM vijJAyAnujJAtaH san saphalalgurakSito'pi darzapura prApa, tA rAjAdinirmitapravezamahA mAtRbhaginyAdikhajanAn prAtrAjayat , pitA tuH putrAdhanurAgeNa prabajitI, para snupAdihiyA dhautikayajhepavItacchatrikopAna(t)kamaNDalUni na mumoca, taso guruzikSayA cAlaiH sakalasAdhunandane'pi bhavantaM chatrikAvantaM na vandAmaha ityuktazchaMtrikAmamucat , krameNa tathaiva kuNDikAM yajJopavItamuptAnahAvapi ca, dhautikantu tathApi na muktavAn / anyadA cAnazanini sAdhauM mRteM guruzikSayA sAdhuSu: vaiyAvRtyakRte parasparaM kalahAyumAneSu kimatra mahatI nirjarA'stIti guruM prapaccha, gurumiromityukte'haM vahAmItyUce'trotpadyamAnAnupasargAn yadi soDhuM ziknutha tadA vahatAparathA'smAkamariSTamiti gurUkte sa tamutkSipya brajan guruzikSayA balidhotikAkarSaNe guruNA volapaTTa paridhApitaH, tataH pazcAsthitasnupAdidarzanAlajito'pi eSa upasargaH soDhavya iti vicinya tatkAyeM kRtvA pradhAdAgAt, tataH kimetadAnayata dhautikamiti gurUkte bamANa kimatha dhautikena yad draSTavya tattu dRSTamiti caulapaTTa ra evAstu, tathApi trapayA bhikSAmahiNDamAne tasmin guraka sAdhUna zikSavitvA'nyatra vihatavantaH, sauvavastu saMkha vitsa bhuktavantaH, sa tu thuSita evAsthAt, dvitIyadine gurubhirAgata kRtrimakopakaraNe teSu kimaSarU motIti prativadasya gurumihina gamane sa eva jagAma, kasyApIbhyagRhe'jJAnAdaparadvAreNa vrajastaina dvAreNahItyukta zrIpaMsastata AyAntI sundareti vadaMvatra dvAtriMzanmodakAn labdhvA''gataH, dvAtriMzacchiSyA asmAkaM paramparayA~
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 ASSIS BRE bhaviSyantIti gururapi nimittamagrahIt / tataH prathamalAbhatvAdu gurUkyA teSu sAdhUnAM datteSu punaH paramAnamAnIya khayaM bubhuje, labdhisampannatvAdvAlaglAnAdInAmAdhArazca jajJe / tatastasya ca gacche trayaH puSpamitrAH duSelikApuSpa 1 ghRtapuSpa 2 vastrapuSpa 3 mitrAzcatvArazca mahAprajJA durbalikApuSpamitra 1 vandhya 2 phalgurakSita 3 goSThAmAhilA 4 babhUvuH / ekadA candraH zrIsImandharavacasA kAlakasUrivat zrIAryarakSitasUrIn parIkSya vanditvA zAlAdvAraM parAvartya gatastatastairmedhAhAni vibhAvya sUtrasya caturdA'pyanuyogaH pRthagvyavasthApita ityAryarakSitakharUpam // therassa NaM ajarakkhassa kAsavaguttassa ajjanAge there aMtevAsI goamasagutte 8, therassa NaM ajanAgassa goyamasaguttassa ajajehile there aMtevAsI vAsiTusagutte 9, therassa NaM ajajehilassa vAsiTusaguttassa ajjavindU there aMtevAsI mADharasagutte 10, therassa NaM aja mADharasaguttassa ajakAlae there aMtevAsI goyamasagutte 11, therassa NaM ajjakAlagassa goyamasaguttassa ime duve therA aMtevAsI goyamasaguttA there ajjasaMpalie 12, there ajabhade, eesiM dunhavi therANaM goyamasaguttANaM ajavuDDe there aMtevAsI goyamasagutte 13, therassa NaM ajavuDhassa gomayasaguttassa ajjasaMghapAlie there aMtevAsI goyamasagutte 14, therassa NaM ajjasaMghapAliyassa goyamasaguttassa ajjahatthI there aMtevAsI kAsavagutte 15. therassaNaM OM OMOM // 17 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ %%%%% ajjahatthissa kAsavaguttassa ajjadhamme there aMtevAsI sAvayagutte 16, therassa NaM ajjadhammasta sAvayaguttassa ajjasIhe there aMtevAsI kAsavagutte 17, therassa NaM ajjasIhassa kAsavaguttassa ajadhamme there aMtevAsI kAsavagatte 18 therassa NaM ajadhammassa kAsavaguttassa ajjasaMDile there aMtevAsI 19 / vaMdAmi phaggumittaM ca, goyamaM dhaNagiriM ca vAsiddhaM / kucchaM sivabhUI pi a, kosianaMta kanhe a // 1 taM vaMdiUNa sirasA, bhadaM vaMdAmi kAsavaM guttaM / nakkha kAsavaguttaM, rakkhaMpi ya kAsavaM vaMde // 2 // vaMdAmi ajjanAgaM ca, goyamaM jehilaM ca vAsiddhaM / vindu mADharaguttaM, kAlagamavi goyamaM vaMde // 3 // goamaguttakumAraM saMpali yaM taha ya bhaddayaM vaMde / theraM ca ajjavuDa, goamaguttaM nama'sAmi // 4 // taM vaMdiUNa sirasA, thirasattacarittanANasaMpannaM / theraM ca saMghavAliya, kAsavaguttaM paNivayAmi // 5 // vaMdAmi ajjahatthi ca, kAsavaM khaMti sAraM dhIraM / gamhANa paDhamamAse, kAlagayaM caiva suddhassa // 6 // vaMdAmi ajjadhammaM ca, suvayaM sIlaladdhisaMpannaM / jassa nikkhamaNe devo, chattaM varamuttamaM vahai // 7 // hatthi kAsavattaM, dhammaM sivAha paNivayAmi / sIhaM kAsavaguttaM, dhammaM pi a kAsavaM vaMde // 8 // taM vaMdi -
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 174 // U~Na sissA, thirasantacarittaNANasaMpannaM / theraM ca ajjajaMbu, goamaguktaM namAmi // du miumadavasaMpanna, uvauttaM nANadaMsaNacarite / theraM ca naMdiaM pi a, kAsavattaM paNivayAmi // 10 // tatto a thiracaritaM, uttamasammattasattasaMjuttaM / desigaNikhamAsamaNaM, mADharaguttaM nama'sAmi // 11 // tatto aNuogaMdharaM, dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNa, vacchasaguttaM paNiSayAmi // 12 // tattoM a nANadaMsaNa- carittatavasuTTi guNamahataM / theraM kumAradhammaM, vaMdAmi gaNiM guNovaveyaM // 13 // suttattharayaNabharie, khamadamamadavaguNehi saMpanna devaDDikhamAsamaNe, kAsavaguMte paNivayAmi // 14 // vyAkhyA - vaMdAmi phaggumittamityAdi gAthAcaturdazakaM tatrAbhirgayokto'rthaH punaH pacaiH saGgRhIta iti na paunaruktatyAzaGkA'pi kuccha ti kutsagotraM gimhANaM ti grISmasya prathame mAse-caitre kAlagayaM ti kAlagata suddhassa ci zuklapakSe varamuttamaM ti varA zreSThA mA - lakSmIstayA uttamaM chatraM vahati-yasya zirasi dhArayati devaH pUrvasaGgatikaH kazcit miumadavasaMpanna tti mRdumA madhureNa mAvena mAnatyAgena sampannamathavA mRdukaM - karuNArdrahRdaya adravasampannaM nirmaNA'sampannamiti 7 // iti zrImattapAgaNagaganAGgaNanabhomaNi zrI 6 hIravijayasUrIzvara ziSyopAdhyAya zrIdharma kiraNAva0 | // 174 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgaramaNiviracitAyAM zrIkalpakiraNAvalyAM sthavirAvalIvyAkhyAnapaddhatiH samApsA salAmAlauca samAptA zrIparyuSaNAkalpe dvitiiyvaacyvyaakhyaanpddhtiH|| // // 13-OMOMOMOMOM atha paryuSaNAsAmAcArIlakSaNaM tRtIyaM vAcyaM vicakSuH prathamaM paryuSaNA kadA vidheyeti ziSyapaziSyAdiSTAntenAhara teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsaharAe mAse paviikate vAsAvAsaM pajosavei, se keNaTreNaM bhaMte! evaM buJcai samaNe bhagavaM mahAvIre cAsANa savIsaharAe mAse viikate vAsAvAsaM pajosavei ? // 1 // yAkhyA-teNaM kAleNamityAdito vAsAvAsaM pajjosabei ti paryantam , tatra aassaaddhcturmaasdinaadaarbhy| saviMzatisane mAse vyatikrAnte bhagavAn pajosavei ti pryussnnaamkaarssiit|sekennttennN bhatte ityAdipraznavAkyam // 1 // nirvacanavAkyamAhajao NaM pAeNaM agArINaM agArAI kaDiyAI ukkaMpiyAiM channAI littAI [guttAI ] ghaTAI maTAI saMpadhUmiAI khAodagAI khAyaniddhamaNAI appaNo aTAe kaDAI paribhuttAiM pari
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 175 // `NAmiyA bhavaMti se teNaTTeNaM evaM buccai samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAeM mAse viikaMte vAsAvAsaM pajjosavei // 2 // vyAkhyA--jao NamityAditaH pajjosavei tti yAvat, tatra yato NaM - vAkyAlaGkAre prAyeNAgAriNAM - gRhasthAnAmagArANi - gRhANi kaDiAI kaTayuktAni ukkaMpiAI dhavalitAni channAhaM tRNAdibhiH littAiM chagaNAdyaiH | kacicca guttAI ti pAThastatra guptAni vRtikaraNadvArapidhAnAdibhiH ghaTTAI viSamabhUmibhaJjanAt maTThAI lakSNIkRtAni kacit saMmaTThAI ti samantAnmRSTAni - masRNIkRtAni saMpadhUmiAI saugandhyApAdanArtha - dhUpanairvAsitAni khAodagAI kRtapraNAlIrUpajalamArgANi khAyaniddhamaNAraM ti niddhamaNaM khAlaM yena gRhAjjalaM nirgacchati appaNo aTThAe tti AtmArtha - khArtha gRhasthairityarthaH, kRtAni karoteH parikarmmArthatvAtparikarmmitAni cUrNikArastu - 'kaDiAI pAsehiM ukaMpiAI uvariM ityAha paribhuktAni taiH svayaM paribhujyamAnatvAt ata eva pariNAmitAni - acittIkRtAni bhavanti tataH saviMzatirAtrimAse gate iti // 2 // jahA NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsaharAe mAse viikkaMte vAsAvAsaM pajjosavei tANaM gaNaharA vi vAsANaM savIsaharAe mAse viikkaMte vAsAvAsaM pajjosaviMti // 3 // kiraNAva0 // 175 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahA NaM gaNaharA vAsANaM jAva pajjosarviti tahA NaM gaNaharasIsA vi vAsANaM jAva pajo sarviti // 4 // jahA gaM gaNaharasIsA vAsANaM jAva pajjosarviti tahA NaM therA. vi vAsAH pAsa pajosarviti // 5 // vyAkhyA jahA NamityAditaH therA vi vAsAvAsaM pajosarviti tti paryantam, trINi sUtrANi subodhAni paraM sthavirAH-sthavirakalpikAH // 3 // 4 // 5 // jahA NaM therA vAsANaM jAva pajosarviti tahA NaM je ime ajattAe samaNA niggaMthA viharati, - tevi NaM vAsANaM jAva pajjosarviti // 6 // hA vyAkhyA-jahA NamityAditaH pajosarviti tti paryantam , tatra ajatAe tti adyakAlInA AryatayA vratasthaviparatvenetyeke, yadi punaH prathamameva vayaM sthitAH sma iti sAdhavo vadeyustadA te pratrajitAnAmavasthAnena subhikSaM sambhAvya tapsAyogolakalpA dantAlakSetrakarSaNagRhAcchAdanAdIni kuryustathA cAdhikaraNadoSAH atastatparihArAya paJcazatA dinaiH sthitAH sma iti vAcyam // 6 // jahA NaM je ime ajjattAe samaNA niggaMthA vAsANaM savIsairAe mAse viikte vAsAvAsaM pajjosarviti tahA NaM amhaM pi AyariyA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosarviti // 7 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUna // 176 // PARK 5.5.15.S lahANaM ahaM pi AvariyA uvajjhacyA vAkhANaM jAva pajyorviti tahA NaM amhe vi vAsANaM savIsairAeH mAse viite vAsAvAsa pajosavemo aMtarA vi a se kappaDa phlosavitae bhI se nous saM racaNi uvAyaNAvitya // 8 // vyAkhyA - jahA NamityAdito no se kappai taM syANaM utrAyaNAvittapatti paryantaM sUtradvayaM, tatra antarA'pi ca-arvAgapi ca kalpate paryuSituM na kalpate tAM rajanIM bhAdrapada zuklapaJcamIM upAyayAvittae tti atikramituM upa nivAse' ityAgamiko 'kasaM nivAse' iti gaNasambandhI vA dhAtuH, iha hi paryuSaNA dvividhA gRhijJAtAjJAtabhedAt, tatra gRhiNAmajJAtA yasyAM varSAyogyapIThaphalakAdau yale kalpoktadravya kSetrakAlabhAvasthApanA kriyate, saha cASADha pUrNimAsyAM yogyakSetrAbhAve tu paJcapaJcaMdinavRddhyA dazaparvatithikrameNa yAvat zrAvaNakRSNapaJcadazyAmeveti / gRhijJAtA tu dvedhA sAMvatsarikakRtyaviziSTA gRhijJAtamAtrA ca tatra sAMvatsarikakRtyAni - sAMvatsarapratikrAnti 1 luJcanaM 2 cASTamaM tapaH 3 / sarvArhadbhaktipUjA ca 4, saGghasya kSAmaNaM mithaH 5 // 1 // etatkRtyaviziSTA ca bhAdrasitpaJcamyAM kAlakAcAryAdezAcca sAmprataM caturthyAmapi janaprakaTaM kAryA, dvitIyA tu abhivarddhitavarSe catu rmAsakadinAdArabhya viMzatyA dinairvayamatra sthitAH sma iti pRcchatI gRhasthAnAM puro vadanti tattu gRhijJAtamAtra - | meva, tadapi jainaTippanakAnusAreNa yatastatra yugamadhye poSo yugAnte cASADha evaM varddhate nAnye mAsAH tacAdhunA kiraNAva0 // 176 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyag na jJAyate'taH paJcAzataiva dinaiH paryuSaNA saGgateti vRddhAH, atra kazciducchvaNaH zrAvaNikaH zaGkate, nanu |bhoH! zrAvaNavRddhau zrAvaNasita caturthyAmeva paryuSaNAparva yuktaM na punarbhAdrapadasitacaturthI dinAnAmazItyApattyA, "samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikate vAsAvAsaM pajosavei"tti zrIparyuSaNAkalpasUtrAdi-18 pravacanabAdhA syAditi cet ? AhozviddevAnupriya! AzvinamAsavRddhAvAzvinamAsa eva caturdazyAM caturmAsakakRtyaM kartavyaM syAt kArtikasitacaturdazyAM tu zatadinApattyA, "samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsaharAe mAse vaikaMte sattarirAidiehiM sesehiM vAsAvAsaM pajjosavei"tti zrIsamavAyAGgAdipravacanabAdhA sthAdityapi vaktavye vAcAlaya te kimayuktaM syAt AgamanyAyasyobhayatrApi samAnatvAt / nanu bhavedevaM yadi caturmAsakAnyASADhAdimAsapratibaddhAni na syuH, tasmAtkAttikacaturmAsakaM kArtikasitacaturdazyAmeva yuktaM dinagaNanAyAM tvadhi|kamAsaH kAlacUletyavivakSaNAdinAnAM saptatireveti kutaH pravacanabAdheti cet ? aho ! sudRg paryuSaNAparvApi bhAdrapadapratibaddhaM bhAdrasitacaturthyAmeva yuktaM dinagaNanAyAM tvadhikamAsaH kAlacUleti paJcAzadeva dinAH sampadyante kuto'zItivArtA'pi, na ca bhAdrapadapratibaddhatvaM paryuSaNAparvaNo'nAgamikaM bahuSvAgameSu pratipAdanAt, tathAhi| "aNNayA pajosavaNAdivase Agae ajakAlagaNaM sAlavAhaNo bhaNio bhadavayajuNhapaMcamIe pajjosavaNA, raNNA bhaNio" ityAdi zrIparyuSaNAkalpacUrNI, tathA-"sIso pucchati iANiM kahaM cautthIe apave pajosavijati ? Ayario bhaNati kAraNiA cautthI ajakAlagAyarieNa pavattiA, kahaM bhaNNate kAraNaM, ka045
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra 0 // 177 // ajjakA lagAyario viharaMto ujjeNiM gao, tattha vAsAvAsaM Thio, tattha nagarIe balamitto rAyA, tassa kaNiTTo bhAyA bhANumitto juvarAyA, tesiM bhagiNI bhANusirI nAma, tassa putto valabhANU NAma so a pagiibhaddaviNIyayAe sAhUNaM pajjuvAsati, AyariehiM se dhammo kahio paDibuddho pacAvio a, tehi a valamittabhANumittehi ruTThehiM kAlagajjo apajosavio nisio kao / keha AyariA bhAMti - jahA bala| mittabhANumittA kAlagAyariANaM bhAgiNejjA bhavaMti, mAulo ti kAuM mahaMtaM AyaraM kareMti anbhuTThANAiaM taM ca purohiassa appattiaM bhaNai a eso suddhapAsaMDo vedAibAhiro, raNNo aMto puNo puNo ullavaMto AyarieNa NiSpaTTappasiNavAgaraNo kakSa, tAhe so purohio Ayariassa paduTTo rAyANaM aNulomehiM vippariNAmeti -- erisayA mahANubhAvA ete jeNaM paheNaM gacchati teNaM paheNaM jati raNNo gacchati payANi vA akkamati to asivaM bhavati tamhA bisajeha tAhe visajiA / aNNe bhaNati raNNA uvAeNaM visajjiyA, kahUM ? saGghami nagare raNNA aNesaNA karAviA tAhe NiggayA, evamAdiANa kAraNANaM aNNatameNa niggatA, viharatA patidvANaM nagaraM te paTThiA, patidvANasamaNasaMghassa va ajJcakAlagajjehiM saMdiTThe-jAvAhaM AgacchAmi tAva tunbhehiM No pajjosaviavaM / tattha ya sAlavAhaNo rAyA so a sAvao so a kAlagajaM iMtaM soUNa niggao abhimuddo samaNasaMgho a mahAvibhUIe paviTTho kAlagajjo, paviTThehi a bhaNiaM bhaddavayasuddhapaMcamIe prajjosavijjai samaNasaMgheNa paDivaNNaM, tAhe raNNA bhaNiaM taddivasaM mama logANuktIe iMdo aNujAeabo kiraNAva0 1120011
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ hohi ti sAhU ceie a Na pajuvAsessaM tato chaTTIe pajjosavaNA kijau, Ayariehi bhaNi Na yaddati atikkamita, tAhe raNNA bhaNitaM tA aNAgayacautthIe pajjosavijati, AyariehiM bhaNi evaM bhavau, bAhe| cautthIe pajosavilaM, evaM jugappahANehiM kAraNe cautthI pavattiA sA cevANumatA sabasAhUNaM" ityAdi zrInizIthacUrNidazamoddezake / tathA tatraiva kaSAyaviSaye 'gaccho a dunnimAse' ityAdiyAthAvyAkhyAne "bhadavayasuddhapaMcamIe adhikaraNe uppaNNe saMvaccharo bhavai, chaTThIe egadiNUNo saMvaccharo bhavati evamikkikkadiNaM pariharaMteNa tAva ANeavaM jAva ThavaNadiNu"tti / evamanyeSvapi grantheSu yatra kvApi paryuSaNAnirUpaNaM tatra bhAdrapadavizeSitameva, AstAmanyaH zrAvaNikasagotraH sandehaviSauSadhIkAro'pi kalyANakAdiSu khamataM poSayannapi paryupaNAparva tu bhAdrapadavizeSitamevoktavAn, na punaH kvApi kenApyabhivarddhitamAse zrAvaNavizeSitaM sarvasAdhusarvacaityavandanA 1 AlocanA 2 'STamatapo 3 loca 4 vArSikapratikramaNa 5 viziSTaM paryuSaNAparva pratipAditam , yattu kazcit kimadhikamAsaH kAkena bhakSitaH kiM vA tasmin mAsi pAtakaM na bhavati uta bubhukSAdikaMna lagatItyAdhupahAsyavAk bhavati, sa hi yakSAvezojjhitavasano'pyalatapuruSaM pratyupahasannivAvagantavyaH, kathamanyathA paJcabhirmAsaizcaturmAsakaM trayodazabhizca dvAdazamAsAtmakaM saMvatsaramabhivaddhitavarSe bruvANo'pItthamakathayiSyat, nanu sarvatrApyAgame "caunheM mAsANaM aTuNhaM pakkhANa"mityAdi tathA "bArasaNhaM mAsANaM cauvIsaNhaM pakkhANa" mityAdi pATha evopalabhyate, na punastatsthAne kvApi paMcaNDaM mAsANaM dasaNhaM pakkhANaM paMcAsuttarasayarAiMdi CCOR-SAMACANA- CHAROKAR
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kalpasUtra0 // 17 // SECSC SHRESS ANamityAdi, tathA terasaNhaM mAsANaM chaccIsahaM pakkhANaM tinnisayanauirAiMdiyANamityAdi pAThaH, ityA- kiraNAva gamapAThavalenaiva paJcabhirapi mAsaizcaturmAsyeva trayodazamAsaizca saMvatsara eva khIkriyate iti cet ? citraM bhavadvadane'-TU pyamRtabuddodbhavo, yataH khayamevAyAto'syasmadabhimatamArge, na hi kvApyAgame-"bhaddavayasuddhapaJcamIe pajjosavijaI" tti pAThavat , abhivaDiavarise sAvaNasuddhapaMcamIe pajosavijai tti pATha upalabhyate, tasmAnmuJca muJca zrAvaNa-17 paryuSaNAparvagarva, evamanyeSvapi sthaviranavakalpavihArAdilokottarakRtyeSvadhiko mAso na vivakSitaH, ApADhe mAse dupayA ityAdi sUryacAre'pi tathaiva, tathA loke'pi zuddhavarSAntarabhAviSu niyatadinaprativaddhAkSatatRtIyAdIpotsavAdipu parvakhapyadhikamA sonAdhikriyate, mAsAniyatAnyapi kAnicit zobhanAni kRtyAni varddhitamAso napuMsaka iti kRtvA tyaktAnIti jyotiH zAstreSu supratItaM, nanu tarhi pratidivasAnuSTheyasAdhudAnajinapUjAdyanu-| ThAnasya parvAnuSTheyapAkSikapratikramaNAdezca prayAsamAtrataivApadyeta varddhitamAsasya napuMsakatvena tatkRtyasyApyakiJcitka-| ratvAditi cet ? aho vaidagdhyaM nahi napuMsako'pi khApatyotpattiM pratyakiJcitkaraH san sarvakArya pratyakiJcitkara eva, tadvadadhikamAso'pi na sarvatrApramANaM kintu yatkRtyaM prati yo mAso nAmagrAhaM niyatastatkRtyaM tasminneva ne mAsi vidheyam, nAnyatreti vivakSayA tithiriva nyUnAdhikamAso'pyupekSaNIyaH, anyatra tu gaNyate'pi tathAhi // 178 // vivakSitaM hi pAkSikapratikramaNaM taca caturdazyAM niyataM sA ca yadyabhivarddhitA tadA prathamAM parityajya dvitIyA'dhikarttavyA dinagaNanAyAM tvasyA anyAsAM vA vRddhau sambhavanto'pi poDazadinAH paJcadazaiva gaNyante evaM -CEO-CA
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSSSS kSINAyAM caturdazApi dinAH paJcadazaiveti bodhyam , tadvadatrApi vivakSitaM kRtyaM sAMvatsarikapratikramaNAdikaM, tacca niyataM bhAdrapade, sa ca yadyabhivarddhitastadA prathamaM parityajya dvitIyo'dhikriyate dinagaNanAyAM tvasyAnyasya vA mAsasya vRddhau sambhavanto'pyazItirdinAH paJcAzadeva gaNyante yathA tavApyabhimatA paJcamAsyapi caturmAsIti / yacoktaM sAdhudAnAdeH prayAsamAtrateti tadayuktameva, yataH sAdhudAnajinapUjAdikaM na mAsapratibaddhaM kintu dinamAtrapratibaddhaM, tacca yaM kaJcana dinamavApyApi karttavyameva, tatrApi kSaNavizeSaniyatatvena, rAtrika-daivasikapratikramaNayorapi nirAlambanaM jinoktavelAmatikramya parAvartya vA karaNe'nAjJaiva, pAkSikakRtyamapi pAkSikapratikramaNAdikaM taca caturdazIniyataM tacca yAM kAJcana caturdazImavApya kartavyam / tathA tanmAsi kiM pAtakaM na bhavati uta bubhukSA na lagatItyAdhunmattopahasane'pIyameva rItiranusatavyA, yataH-pAtakaM tu prati prANinaM pratisamayaM tathAvidhAdhyavasAyAdisAmayanurUpamutpadyate na punarniyatamAsAdyapekSayeti, evaM bubhukSA'pi tathAvi-|| dhavedanIyakamrmodayAdeva bhavati na punardivasamAsAdyapekSayA. anyathA manuSyakSetrAbahirvatinAM tirazcAM divasamAsAdirUpakAlAsambhavena bubhukSAyA abhAva eva sampadyatetyAdi khayamevAlocya bAlaceSTitaM pariharttavyam / na ca paryuSaNAparvaNo mAsanayatye'pi tithirapi cUAdiSu paJcamyeva niyatA dRzyate tatkathaM caturthIkathanamiti zakyam, yugapradhAnazrIkAlakasUreH pUrva paJcamyeva, idAnIM tu sarvasaGghAbhimatatatpravartitA caturyuva, evamAgamayu[ktiyukte bhAdrapadavizeSitaparyuSaNAparvaNi satyapi bhoH zrAvaNika ! khakIyakadAgrahAdazrAvyamapi zrAvaNaparyuSaNAparva
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 [kiraNAva0 // 179 // SHARE na tyakSyasi tarhi tvattaH sahakArAdayaH prazastavanaspatayo'cetanA api zastAH, yaMtaste'pyadhikamAse prathamamAsaM parityajya dvitIyamAsa eva nijapuSpaphalAdikaM prayacchanti, yata uktam-"jai phullA kaNiArayA, cUaga! ahimAsayaMmi ghuTuMmi / tuha na khamaM phulleu, jai paJcaMtA kariti DamarAI // 1 // " iti zrIAvazyakaniyuktau / tvaM tu tato'pyacetana iti tvayA saha vicAro na yuktisaGgataH, yataH-"labheta sikatAsu tailamapi yatnataH pIDayan , pibeca mRgatRSNikAsu salilaM pipAsArditaH / kadAcidapi paryaTan zazaviSANamAsAdaye-tra tu pratiniviSTamUrkhajanacittamArAdhayet // 1 // " ityupekSava pratyuttaram / yattu kazcit zrAyaNikavizeSaH 'abhivaDDiaMmi vIsAiaresu savIsaimAso'tti akSarabalena viMzatyApi dinocAdipaJcakRtyaviziSTaM paryuSaNAparva karoti tadatyantAsaGgatam , yatastadadhikaraNAdidoSAdyamAvena gRhijJAtamAtrApekSayA paryuSaNAkaraNaM na tu sAMvatsarikapratikramaNAdiviziSTaM parvApi, anyathA "AsADhIpuNNimAe pajjosarviti esa ussaggo sesakAlaM pajosavitANaM sabo avavAo"tti zrInizIthacUrNidazamoddezakavacanAdApADhapUrNimAyAmevautsargika parva karaNIyaM syAt nApavAdikAnyaparANi, athavA 'ittha ya paNagaM paNagaM, kAraNisaM jA savIsaimAso / suddhadasamIDiANaM, AsADhIpuNNimosaraNaM // 1 // ti zrIparyuSaNAkalpaniyuktyAdivacanAdASADhazuddhadazamyA Arabhya paJcasu paJcasu dineSu gateSu paryupaNA kRtA vilokyate, tathAvidhAne ca parvaNo'nayatyAt / "tattha NaM bahave bhavaNavai-vANamaMtara-joisiAvemANiA devA cAummAsiapADivaesu saMvaccharesu a aNNesu a bahusu jiNajammaNanikkhamaNanANuppattipari // 179 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ nighANamAiesu a devakajjesu a devasamudaiesa a devasamitIsu a devasamavAsu a devapaoaNesu a egayaosahiA samuvAgayA samANA pamuiapakIliA aTThAhiyAruvAo mahAmahimAo karemANA pAlemANA vihariMti"tti zrIjIvAbhigamoktAmaSTAhikAM devAdayaH kaM kuryuH 1 tato bhAdrasitapaJcamyA arvA ASADhapUrNimAyA Arabhya ye ye paryuSaNAprakArAste sarve'pi zrIparyuSaNAkalpakarSaNapUrvakavarSAsAmAcArIsthApanarUpA eva na punaH sAMvatsarikapratikramaNAdiviziSTAH / nanvete paryuSaNAprakArAH samprati kathaM na kriyante ? ucyatevyavacchinnatvAt / tathA'bhivarddhitavarSe viMzatyAdidinaiH kriyamANagRhijJAtAvasthAnarUpaparyuSaNAprakArasyApi vyavacchinnatvAt samprati tadapi karttumanucitaM, pratikramaNAdikRtyAni tu dUrApAstAnItyatra bahu vaktavyaM granthagauravabhayAnneha pratanyate, ata eva kAlAvagraho jaghanyato'pi bhAdrapadasitapaJcamyAzcaturthyA vArabhya kArtikacaturmAsikAntaH saptatidinamAna evokto na punaH zatadinamAnaH / kazcittu 'cAummAsukorsa sattarirAiMdiyA jahantreNaM'ti vacanAdekasaptatidinAdArabhyaikadinonacAturmAsikaM yAvanmadhyamamavagrahaM svIkRtya paryuSaNAnantaraM mAsavRddhau dinAnAM zatamapi na doSAyeti dhArzvamavalambate, tadayuktam, madhyamatvamapi paJcAzaddinalakSaNAniyatAvagrahamadhyAt paJcapaJcadinavRddhyA hAnyA vA syAnna punaH paryuSaNAnantaramapi dinavRjyA anyathA kArtikacaturmAsa kAnaiyatyaM syAdityalaM prapaJceneti / utkarSato varSAyogyakSetrAntarAbhAve ASADhamAsakalpena saha pAzcAtyavRSTisadbhAvAnmArgazIrSeNApi saha pANmAsika iti / tatra dravya 1 kSetra 2 kAla 3 bhAva 4 sthApanA caivaM dravyasthApanA- tRNaDagalaH
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 18 // ASTERES45 chAramalakAdInAM paribhogaH sacittAdInAM ca parihAraH, tatra ca sacittadravyaM zaikSo na pratrAjyate atizraddhaM kiraNAva0 rAjAnaM rAjAmAtyaM vA vinA, acittadravyaM vastrAdi na gRhyate, mizradravyaM ca sopadhikaH zaikSaH evamAhAravikRtisaMstArakAdidravyeSu paribhogaparihArau yojyau 1, kSetrasthApanA-sakrozaM yojanaM glAnavaidyauSadhAdau ca kAraNe catvAri paJca vA yojanAni 2 kAlasthApanA-catvAro mAsAstatra kalpante 3 bhAvasthApanA-krodhAdInAM vivekaryAbhASAdisamitiSu copayoga 4 iti // 7 // 8 // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA savao samaMtA sakosaM joaNaM oggahaM oginhittA NaM cihiuM ahAlaMdamavi oggahe // 9 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaHahAlaMdamavi oggahe tti paryantam , tatra varSAvAsaM paryuSitAnAM sthitAnAM nirgranthAnAM | nirgranthInAMvA sarvataH catasRSu dikSu vidikSu ca sakosaMyojanamavagrahamavagRhya athAlaMdamapIti athetyayaM nipAtaH landamiti kAlasyAkhyA tatolandamapi stokakAlamapyavagrahe sthAtuM kalpate na bahirlandakAlamapi sthAtuM kalpate, tatra yAvatkAlenoda // 18 // kAH karaH zuSyati tAvAn kAlo jaghanyaM landa, utkRSTaM paJcAhorAtrAstayorantare madhyaM, yathA-rephaprakRtirapyarepha-10 prakRtirapIti, evaM landamapyavagrahe sthAtuM kalpate alandamapi yAvat SaNmAsAnekatrAvagrahe sthAtuM kalpate, UrdhvAdhomadhyagrAmAn vinA catasRSu dikSu gajendrapadAdigirermekhalAgrAmasthitAnAM tu padasu dikSu upAzrayAtsArddha
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3455445A kozadvayaM gamAgamena paJcakrozAvagrahaH / yaccAnantaraM vidikSu ityuktaM tad vyAvahArikavidigapekSayA'vagantavyam , yato bhavanti hi grAmA mUlagrAmAdAgneyyAdividikSu, nizcayikavidikSu caikapradezAtmakatvAnna gamanAgamanasambhavaH, aTavIjalAdinA vyAghAte tu tridikko dvidikka ekadikko vA'vagraho bhAvyaH // 9 // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA savao samaMtA sakosaM joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae // 10 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito gaMtu paDiniattae tti paryantaM sugamam // 10 // jattha naI niccoyagA niccasaMdaNA no se kappar3a sabao samaMtA sakkosaM joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae // 11 // ___ vyAkhyA-jattha naI ityAdito niattae tti paryantam, tatra yatra nadI nityodakA-nityamastokajalA nityasyandanA-nityazravaNazIlA satatavAhinItyarthaH // 11 // erAvaI kuNAlAe, jattha cakiA siA, egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA evaM cakiA evanhaM kappai savao samaMtA sakosaM joyaNaM gaMtuM paDiniyattae // 12 // vyAkhyA-erAvaI ityAdito niattae tti paryantam, tatra erAvatI nAma nadI kuNAlApuryAM sadA dvikroza 5
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiraNAva0 kalpasUtra // 18 // HASHASAOMOM vAhinI tAdRzI nadI laMghayituM kalpate stokajalatvAt , paryuSaNAkalpaTippanake tverAvatI nadI varSAkAle aka- lpyatvenaiva vyAkhyAtA'sti, paraM bRhatkalpAdibhirvisaMvAditvAdvicAryamevaitad vyAkhyAnamiti / jattha cakkiA tti yatra zaknuyAt siA yadi ekaM pAdaM jalamadhye nikSipya ekaM ca pAdaM sthale-AkAze kRtvA dvAbhyAM pAdAbhyAmaviloDayan gantuM zaknuyAt tadA tatparataH sthitaprAmAdau bhikSAcaryA kalpyA nAnyathA, ekaM pAdaM jalAntaH prakSipati dvitIyaM ca jalAduparyutpATayati tadA kalpyA, jalaM viloDya gamane tvakalpyetyarthaH // 12 // . evaM ca no cakkiA evaM se no kappai savvao samaMtA sakosaM joyaNaM gaMtuM paDiniattae // 13 // vyAkhyA evaM cetyAdito niattae ti yAvat , tatra evaM ca yatra na zaknuyAt gatvA pratyAgantuM tatra na gacchet / / yatra ca jabAdhaM yAvadudakaM sa dakasahaH nAbhiM yAvalepaH tatparato lepopari, tatra Rtubaddhe kAle bhikSAcaryAyAM yatra trayoM dakasabahAH varSAsu ca sapta bhaveyustatra kSetraM nopahanyate caturAdibhiraSTAdibhizca tairupahanyate, te ca Rtubaddhe |gatAgatena paTra varSAsu ca caturdaza syuH, lepazcaiko'pi kSetra hanti kiM punarlepopari, tathA yadi caturo mAsAn ekadviyAdidinAn vA upoSitaH sthAtumazaktaH tadA jaghanyato'pi pUrvakriyamANanamaskArasahitAdeH pauruSyAditapovRddhiM kuryAditi // 13 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapuvvaM bhavai, dAve bhaMte! evaM se kappar3a, dAvittae no se kappai paDigAhittae // 14 // // 18 //
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484-%25ARSA vyAkhyA-vAsIvAsamityAditaH paDigAhittae ti paryantam , tatra atthe gaiANaM tti astyetat yadekeSAM |sAdhUnoM purata evamuktapUrva bhavati gurubhiriti gamyate cUrNI tu 'atthegaiA AyariyA' ityuktaM 'asthaM mAsaha Ayario' si vacanAt , artha eva-anuyoga eva ekAyitA-ekAgracetaso'kAyitAsteSAM athavA astyetat ekepAmAcAryANAmidamuktapUrva bhavatIti vyAkhyeyam , tatra ca SaSThI tRtIyArthe tatazcAcAryairevamukta bhavati-yat dAve bhaMte tti he bhadanta ! kalyANin ! sAdho! dAve iti-glAnAya dadyAH 'khArthike No vA' dApayeH-dadyAH azanAdikamAnIyeti gamyate, anena ca glAnadAnAdezenAdyacaturmAsakAdau khayaM mA pratigRNhIyAt ityuktaM evamukte se tasya sAdhoH kalpate dAtumarthAt glAnAya na khayaM pratigRhItuM guruNA'nanujJAtatvAt // 14 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthe gaiyANaM evaM vRttapuvvaM bhavai paDigAhehi bhaMte! evaM se| kappai paDigAhittae no se kappai dAvittae // 15 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH no se kappai dAvittae tti paryantam , tatra guruNoktaM vayaM pratigRNhIyAH glAnAyAnyo dAsyati nAsau vA'dya bhokSyate tataH pratigRhItuM kalpate na glAnAya dAtum // 15 // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vuttaMputvaM bhavai dAve bhaMte paDiggAhehi bhaMte ! evaM se kappai dAvittae vi paDiggAhisae bi // 16 // CADAA GRAAUN
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 182 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH paDiggAhittae vi tti paryantam , tatra atha guruNoktaM syAd bhadanta ! dadyAzca kiraNAva0 glAnAya pratigRNhIyAzca yadadya tvamakSamo'sIti tato dAnaM tasmai pratigrahaNaM ca svayaM kalpate, gurubhiranukte cet glAnAyAnayati khayaM vA gRNhAti tadA pariSThApanikAdidoSo'jIrNAdinA glAnatvaM vA mohodbhavo vA kSIrAdau ca dharaNAdharaNe AtmasaMyamavirAdhaneti // 16 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA haTThANaM AruggANaM baliasarIrANaM imAo navarasavigaIo abhikkhaNaM abhikkhaNaM AhArittae taM jahA khIraM 1 dahiM 2 NavaNIaM 3 sappiM 4 tillaM 5 guDaM 6 mahuM 7 majaM 8 maMsaM 9 // 17 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito maMsaM ti paryantam , tatra hRSTAnAM-taruNatvena samarthAnAM yuvAno'pi kecitsarogAH | syurityAha-arogANAM kvacid AruggANamiti pAThastatrArogyamastyeSAmityabhrAditvAdapratyaye ArogyAsteSAM, tAdRzA 6 api kecit kRzAGgAH syurityAha-balikazarIriNAM, rasapradhAnA vikRtayo rasavikRtayastA abhIkSNaM-punaH punarna kalpante, rasagrahaNaM tAsAM mohodbhavahetutvakhyApanArtha, abhIkSNagrahaNaM puSTAlambane kadAcittAsAM paribhogAnujJArtha, // 182 // navagrahAtkadAcit pakvAnnaM gRhyate'pi / vikRtayo dvidhA saJcayikA asaJcayikAzca, tatrAsaJcayikAH dugdhadadhipakkAnAkhyA glAnatve vA gurubAlavRddhatapakhigacchopagrahArthe vA zrAvakAdaranimantraNAdvA grAhyAH, saJcayikAstu ghRtataila SCOEACCESSACS-CERS
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4%A5%85 guDAkhyAstisrastAzca pratilAbhayan gRhI vAcyaH mahAn kAlo'sti tato glAnAdikArye grahISyAmaH sa vadet gRhIta caturmAsI yAvatprabhUtAH santi tato grAhyAH bAlAdInAM ca deyA na taruNAnAm / yadyapi madyAdivarjana yAvajjIvamastyeva tathApi kadAcidatyantApavAdadazAyAM grahaNe'pi kRtaparyuSaNAnAM sarvathA niSedhaH // 17 // vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapuvvaM bhavai, aTTho bhaMte! gilANassa, se a vaijjA aTTho, se a puccheavve kevaieNaM aTTho? se ya vaijA evaieNaM aTTho gilANassa, jaM se pamANaM vayai se pamANao pittavve, se a vinnavijA, se a vinnavemANe labhejA, se a pamANapatte hou alAhi ia vattavvaM siA, se kimAhu bhaMte ! evaieNaM aTTho gilANassa, siyA NaM evaM vayaMtaM paro vaijjA paDigAhehi ajo tuma pacchA bhukkhasi vA pAhisi vA, evaM se kappai paDigAhittae, no se kappai gilANanIsAe paDigAhittae // 18 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito no se kappai gilANanIsAe paDiggAhittae tti paryantam, tatra astyekeSAM 6 vaiyAvRttyakarAdInAmevamuktapUrva bhavati guruM pratIti zeSaH, he bhadanta ! bhagavana! arthaH-prayojanaMglAnasya vikRtyeti kAkA praznAvagatiH evamukte sa ca gururvadet arthaH se a pucchei ti taM ca glAnaM sa vaiyAvRttyakaraH pRcchati kvacit % %A5
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 183 // se a puccheave tti pIThaH tatra glAnaH praSTavyaH kiM pRcchatItyAha - kevahaNaM aTTho kiyatA vikRtijA tena kSIrAdinA tavArthaH tena ca glAnena khapramANe ukte sa vaiyAvRtyakaro guroraye samAgatya zrUyAt evapUrNa aTThI gilANassa iti iyatArtho glAnasya, tato gururAha-jaM se iti yatsa glAnaH pramANaM vadati tatpramANena se iti tadvikRtijAtaM grAhyaM tvayA se aviNNavijjA sa ca vaiyAvRttyakarAdirvijJapayet - yAcet gRhasthapArzvAt vijJapti - dhAturatra yAJcAyAM, sa ca yAcamAno labheta tadvastu, tacca pramANaprAptaM paryAptaM jAtaM tatazca hoU alAhi ci sAdhuprasiddhaitthamiti zabdasyArthe bhavatviti padaM alAhi tti sRtamityarthaH, 'alAhiM nivAraNe' iti vacanAt anyanmA dAH iti vaktavyaM syAt gRhasthaM prati tato gRhI prAha-atha kimAhurbhadantAH - kimarthaM sRtamiti bruvate bhavantaH ityarthaH, sAdhurAhaevaieNaM aTTho gilANassa etAvatA'rtho glAnasya siA kadAcit evaM sAdhumevaMvadantaM paro dAtA gRhI vadet kimityAha ajo ityAdi he Arya! pratigRhANa tvaM pazcAdyadadhikaM tattvaM bhokSyase- bhuJjIthAH pakkAnnAdi pAsyasi pibedravaM kSIrAdi kacit pAhisisthAne dAhisi tti pAThaH, tatrAtIva hRdyam, anyasya sAdhorvA dadyA evamukte gRhiNA se tasya sAdhoH kalpate pratigRhItuM na punalananizrayA gArgyAt khayaM gRhItuM glAnArtha yAcitaM maNDalyAM nAneyamityAkUtam // 18 // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM asthi NaM therANaM tahappagArAI kulAI kar3AIM pattiyAI thijAI kiraNAva0 // 183 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ vesAsiyAI saMmayAI bahumayAiM aNumayAiM bhavaMti, tattha se no kappar3a adakkhuvaittae asthi te Auso ! imaM vA imaM vA se kimAhu bhaMte ! sahI gihI minhai vA teNiaMpikujA // 19 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH teNi pi kuja ti paryantam , tatra tahappagArAI ityAdi, tathAprakArANiajugupsitAni kulAni-gRhANi kaDAI ti tairanyairvA zrAvakIkRtAni patiAI ti pratyayitAni prItikarANi yA, sthairyamastyeSviti sthairyANi prItI dAne vA, dhruvaM lapse'hamatreti vizvAso yeSviti vaizvAsikAni, sammayAI ti | sammatayatipravezAni, bahavo'pi sAdhavo'pi naiko dvau vA matA yeSu bahUnAM vA rahimAnuSANAM mataH sAdhupravezo yeSu tAni bahumatAni, anumatAni-dAtumanujJAtAni aNurapi-kSullako'pi mato yeSu sarvasAdhusAdhAraNatvAt aNumatAnIti vA na tu mukhaM dRSTvA tilakaM karSayantIti, tattha ci teSu kuleSu tasya sAdhoH adakkhu iti yAcyaM vastvadRSTvA na kalpate vaktuM yathA'sti te AyuSman amukamamukaM vA bastviti, kuto yataH saDDI ci zraddhAvAn dAnavAsitako gRhI tatsAdhuyAcitaM vastu mUlyena gRhIta cauryeNApyAnIya tadvastu bitaret pUrvakathite uSNodake dugdhe vA odanasakumaNDakAdiprakSipedvA ApaNAdvA nayet prAmiyaM vA kuryAditi, kRpaNagRheSvadRSTvApi yAcane na tathA doSa ityarthaH // 19 // vAsAvAsaM pajosaviyassa niccabhattiassa bhikkhussa kappati egaM goyarakAlaM gAhAvaikalaM ACAAKAAAAAAA - -
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ -x kalpasUtra0 5 // 18 // bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA, NapaNatthAyariaveAvaJceNa vA evaM kiraNAva0 uvajjhAyaveyAvacceNa vA tavassiveAvacceNa vA gilANaveAvacceNa vA khuDaeNa vA khuDDiAe vA avvaMjaNajAyaeNa vA // 20 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito'vaMjaNajAeNa veti paryantam, tatra niccabhattiassa tti nitymekaashninH| egaM goarakAlaM ekasmin gocaracaryAkAle sUtraprauruSyarthapauruSyanantaramityarthaH, gAhAvaikulaM gRhasthavezma bhattAe / bhaktArtha pAnAe pAnArtha NaNNatthetyAdi, NaM vAkyAlaGkAre anyatrAcAryavaiyAvRttyAt tadvayitvetyarthaH, ekavArabhuktena yadi tatkartuM na pArayati tadA dvirapi bhuGkte, yatastapo'pekSayA vaiyAvRtyaM garIyaH evamupAdhyAyAdiSvapi vAcyam , avaMjaNajAyaeNaM tti na vyaanAni-bastikUrcakakSAdiromANi jAtAni yasyAsAvavyaJjanajAtastataH khArthe kastasmAt kSullakAdanyatra yAvattasya vyaanAni no bhidyante tAvattasya dvirapi bhuAnasya na doSaH, yadvA vaiyAvRttya|masyAstItyabhrAditvAdapratyaye vaiyAvRttyaH AcAryazca vaiyAvRttyazcAcAryavaiyAvRttyau tAbhyAmanyatra evamupAdhyAyAdiSvapi neyam, AcAryopAdhyAyatapakhiglAnakSulakAnAM dvibhaktasyApyanujJAtatvAt // 20 // // 184 // vAsAvAsaM pajjosaviyassa cautthabhattiassa bhikkhussa ayaM evaie visese jaM se pAo nikkhamma puvAmeva viyaDagaM bhuccA piJcA paDiggahagaM saMlihia saMpamajjiya se ya saMtharijA
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRESTHA kappai se tadivasaM teNeva bhattaTeNaM pajosavittae se ano saMtharijA evaM se kappai duccapi gA- . hAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 21 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pavisittae va ti yAvat, tatra ayamevaie ityAdi, ayaM vakSyamANa etAvAn vizeSaH yatsa AcAryopAdhyAyAdibhyo'nyaH sAdhuzcaturthabhojI prAtarniHkamya-upAzrayAnnirgatya pUrvameva vikaTa-udgamAdizuddhaM prAsukAhAraM bhuktvA pItvA ca takrAdikaM saMsRSTakalpaM vA patadgraha-pAtraM saMlikhya-nirlepIkRtya saMmRjya caprakSAlya se atti yadi saMstaret-nirvahet tadA tatra dine tenaiva bhaktArthena-bhojanena parivaset , atha na saMstaret stokatvAt tadA ducaMpi tti dvitIyavelAyAmapi bhikSetetyarthaH // 21 // vAsAvAsaM pajosaviyassa chaTubhattiyassa bhikkhussa kappaMti do goyarakAlA gAhAvai kulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 22 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pavisittae tti paryantam, tatra SaSThabhaktikasya dvau gocarakAlAviti // 22 // vAsAvAsaM pa0 aTumabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao goyarakAlA gAhA0 bha0 pA0ni0 p0|| 23 // 498432X***ISOSASSAGE*
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ SMARSHASKA ananmanimanawaner kampasUna vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pavisittae ti yAvat , tatra aSTamabhaktikasya trayaH, na ca prAtahItameva dhArayet / kiraNAva // 185 // 18 saJcayasaMsaktisAprANAdidoSaprasaGgAt // 23 // vAsAvAsaM pa0 vigiTTabhattiassa bhikkhussa kappati savve vi goyarakAlA gAhA0 bha0 pA0 ni0p0||24|| vyAkhyA-yAsA0 pavi0 tatra vigiTThabhattiassa tti aSTamAdUrvaM yattapastadvikRSTabhaktamucyate savve vi goarakAla, tti caturo'pi praharAn // 24 // evamAhAravidhimuktvA pAnakavidhimAha vAsAvAsaM pa0 niccabhattiassa bhikkhussa kappati savvAiM pANagAiM paDigAhittae, vAsAvAsaM pa0 cautthabhattiassa bhikkhussa kappaMti tao pANagAiM paDigAhittae, taM jahA-usseimaM saMseimaM cAulodagaM / vAsAvAsaM pa0 chahabhattiassa bhikhussa kappaMti tao pANagAI paDigAhittae, taM jahA-tilodagaM tusodagaM javodagaM / vAsAvAsaM 50 aTTamabhattiyassa bhikkhussa kappaMti tao pANagAiM paDigAhittae taM jahA-AyAmaM sovIraM suddhaviyaDaM / vAsAvAsaM pa0 vikiTThabhattiyassa bhikkhussa kappati ege usiNaviyaDe paDigAhittae, se vi a NaM a R // 185 // N5
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ sitthe no cevaNaM sasitthe, se vi ya NaM paripUe no cevaNaM aparipUe, se vi ya NaM parimie no cevaNaM aparimie, se vi ya NaM bahusaMpunne no ceva NaM abahupunne // 25 // vyAkhyA - vAsAvAsamityAdito no ceva NaM abahupunne ti yAvat, tatra savvAI pANagAI ti pAnaiSaNoktAni vakSyamANAni votkhedimAdIni anyatroktAni tvevaM-" usseima 1 saMseima 2 taMdula 3 tila 4 tusa 5 jabodagA 6 yAmaM 7 / sovIra 8 suddhaviaDaM 9, aMbaya 10 aMbADama 11 kaviddhaM 12 // 1 // mauliMga 13 dakkha 14 dADima 15-khajUra 16 nAliara 17 kadara 18 bora 19 jalaM / AmalagaM 20 ciMcApANagAi 21, paDhamaMgabhaNiAI // 2 // " tathA - "AyAmagaM ceva jayodaNaM ca, sIaM sovIraM ca jabodagaM ca / no hIlae piMDaM nIrasaM tu, paMtakulAI parivyae je sa bhikkhu // 1 // tti zrIuttarAdhyayane ityAdi, atra ca granthe "usseima 1 saMseima 2 - cAula 3 tila 4 tusa 5 javANa 6 taha udayaM / AyAmaM 7 sovIraM 8 ca suddhaviarDa 9 jalaM navahA // 1 // " si tatra utkhedimaM - piSTajalaM piSTabhRtahastAdikSAlanajalaM vA 1, saMkhedimaM saMsekimaM vA yat parNAdyutkAlya zItodakena sicyate 2, cAulodagaM - taMdulaghAvanaM 3, tilodakaM - mahArASTrAdiSu nistvacitatiladhAvanajalaM 4, tuSodakaM - trIhyAdidhAvanaM 5, yavodakaM yavadhAvanaM 6, AyAmako - 'vazrAvaNaM 7, sovIraM kAaikaM 8 zuddhavikaTaM- uSNodakaM, kecit tu zuddhavikaTazabdena uSNodakaM varNAntarAdiprAptaM zuddhajalaM veti vikalpya vyAkhyAnayanti tattu SaTkalyANakavyAkhyAnava| tsandehaviSauSadhIgatameva vyAkhyAnaM na punarAgamikam, yataH paryuSaNAkalpacUrNyAdiSu sthAnAGgavRttyAdiSu ca yatra
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 186 // kvApi zuddhavikaTazabdasya vyAkhyAnamupalabhyate taduSNodakaparameva na punarvaikalpikamapIti / usiNaviyaDe ityuSNajalaM tadapyasiktham , yataH prAyeNASTamordhva tapakhinaH zarIraM devatA'dhitiSThati, bhattapaDiAikkhiassa tti pratyAkhyAta| bhaktasthAnazanina ityarthaH, paripUe tti vastragatiM aparipUte tRNakASThAdergale laganAt, tadapi parimitamanyathA'jIrNa sthAt, kvacit se vi aNaM bahusaMpunne no vi aNaM abahusaMpuNNe iti, tatra ISadaparisamAptaM sampUrNa-bahusampUrNa 'nAmnaH prAg bahurvA' iti bahupratyayaH, stokatare hi tRNmAtrasyApi nopazama iti, evamAgamasiddhe'pyutkhedimAzuSNAvasAne pAnIye pratyAkhyAnamagAdyasaddoSamAviSkRtya varNAntaramAtrApannaM zItalajalamevotsargataH pibantaH pAnIyAhAralAmpavyAtraseSvapyanukampArahitA dIrghasaMsAriNo'vagantavyAH, na caivaMvidhapAnIyaM pibantaH sacittAhAraparityAginaH zrAvakA apyupalabhyante teSAmapi trasAnukampArAhityaM sampatsyate iti zaGkayam , yataH tairvastrapUtIkRtavyApAritajalAdavaziSTasya satrasajalasya yatanA kartuM zakyata na punastadvatsAdhubhirapIti // 25 // vAsAvAsaM pa0 saMkhAdattiassa bhikkhussa kappati paMcadattIo bhoaNassa paDigAhittae paMca pANagassa, ahavA cattAri bhoyaNassa paMca pANagasta, ahavA paMca bhoyaNassa cattAri pANagassa, tattha NaM egA dattI loNAsAyaNamittamavi paDigahiyA siyA kappai se tadivasaM teNeva bhattaTeNaM pajjosavittae, no se kappai duccaMpi gA0 bha0 paa0ni0p0|| 26 // P // 186 //
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOM vyAkhyA-vAsAvAsaM0 pavisattae ti yAvat , tatra saMkhAdattiassa tti saGkhyayA upalakSitA dattayo yakheti saJjayAdattikastasya dattiparimANavata ityarthaH, loNAsAyaNa tti lavaNaM kila stokaM dIyate yadi tAvanmAtraM bhaktapAnasya guNhAti sA'pi dattirgaNyate ato lavaNAkhAdanamAtramapi pratigRhItA dattiH syAt, paJcetyupalakSaNaM tena catastrastisro dve ekA SaT vA sapta vA yathA'bhigrahaM vAcyAH, kenacitpaJca dattayo bhojanasya labdhAH tisrazca pAnakasya tato'vaziSTAH pAnasaktA bhojane bhojanasaktA vA pAne ityevaM samAvezo'kalpya ityarthaH // 26 // vAsAvAsaM pajosaviANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva uvassayAo sattagharaMtaraM saMkhaDi saMniyadRcArissaittae, ege puNa evamAhaMsu no kappai jAva uvassayAo pareNaM saMkhaDiM sanniaTTacArissaittae, ege puNa evamAhaMsu nA va pareNaM saMkhaDi saMniyadRcArissaittae // 27 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH saMniaTTacArissaittae ti yAvat , tatra upAzrayAt-zayyAtaragRhAdArabhya yAvasaptagRhAntaraM-saptagRhamadhye saMkhaDi ti saMskriyate iti saMskRtiH-odanapAkastAM gantuM na kalpate-piNDapAnArtha tatra na gacchedityarthaH, teSAM gRhANAM sannihitatayA sAdhuguNahRtahRdayatvenogamAdidoSasambhavAt etAvatA-zayyAtaragRhamanyAni ca SaDAsannagRhANi varjayedityuktaM, kasya na kalpate ityAha-sanniaTTacArissa tti niSiddhagRhebhyaH sannivRttazca:
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 187 // | rati viharatIti sannivRttacArI - pratiSiddhavarddhakaH sAdhustasya, bahavastvevaM vyAcakSate saptagRhAntaraM saMkhar3i-janasaGkulajemanavAralakSaNAM gantuM na kalpate iti, dvitIyamate zayyAtaragRhamanyAni ca sapta gRhANi varjayedityuktaM, tRtIyamate paraMpareNaM ti paraMparayA vyavadhAnena saptagRhAntarametuM na kalpate, paraMparatA ca zayyAtaragRhaM tadanantaramekaM gRhaM tato'pi sapta gRhANi // 27 // vAsAvAsa pa0 no kappar3a pANipaDiggahiassa bhikkhussa kaNagaphusiamittamavi vuTTikAsi nivayamANaMsi gAhAvaikulaM bha0 pA0 ni0 pa0 // 28 // vyAkhyA - vAsAvA samityAditaH pavisittae tti paryantam, tatra pANipaDiggahiassa tti jinakalpikAdeH kaNagaphusiA phusAramAtramavazyAyo - mihikA varSa vA vRSTikAyo - 'SkAyavRSTiH // 28 // vAsAvAsaM pa0 pANipaDiggahiassa bhikkhussa no kappai agihaMsi piMr3avAyaM paDigAhittA pajjosavittae, pajjosavemANassa sahasA buTTikAe nivaijjA desaM bhuccA desamAdAya se pANiNA pANiM paripihitA uraMsi vANaM nilijjijjA, kakkhaMsi vANaM samAhaDijA, ahAnA vANANi vA uvAgacchijjA, rukkhamUlANi vA uvAgacchijjA, jahA se pANisi dae vA dagarae vA dagaphusiyA vA No pariyAvajjai // 29 // kiraNAva0 // 187 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - vAsAvAsamityAdito dagaphusiA vA No pariAvajaha tti yAvat, tatra agihaMsi tti anAcchAdite| AkAze ityarthaH, piNDapAtaM AhAraM pratigRhya pajjosavittae AhArayituM na kalpate, pajjosavemANassa kadAcidAkAze bhuJjAnasya yadyarddhabhukte'pi vRSTipAtaH syAt tadA piNDapAtasya dezaM bhuktavA dezaM cAdAya pANimAhAraikadezasahitaM pANinA - dvitIyahastena paridhAya - AchAdya urasi - hRdaye nilIyate - nikSipyet vANamiti taM sAhAraM pANi kakSAyAM vA samAharet-antarhitaM kuryAt evaM ca kRtvA yathAchannAni - gRhibhiH khanimittamAcchAditAni layanAni-gRhANi upAgacchet vRkSamUlAni vA, yathA se tasya pANau dakAdIni na paryApadyantenna patanti vA, tatra dakaM - bahavo vindavaH dakarajo - bindumAtraM dagaphusiA phusAraM avazyAya ityarthaH / nanu jinakalpikAdayo dezonadazapUrvaratvenAtizayajJAninastaizca prAgevopayogaH kRto bhaviSyatIti kathamardhamukte'pi vRSTiH sambhavet ? satyaM chAdmasthikopayogastathA syAnna | vetyadoSaH // 29 // uktamevArtha nigamayannAha vAsAvAsaM pa0 pANipaDiggahiassa bhikkhussa jaM kiMci kaNagaphusiamittaM pi nivaDai no se kappai gAhA0sa0 pA0 ni0 pa0 // 30 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pavittie tti yAvat, tatra kaNagaphusiamittaM pi tti kaNo - lezastanmAtrakaM pAnIyaM kaNakaM tasya phusiA - phusAramAtram // 30 // uktaH pANipAtravidhiH / atha patadbrahadhAriNastamAha---
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kiraNAva // 18 // vAsAvAsaM pa0 paDiggahadhArissa bhikkhussa no kappai vagdhAriabuTTikAyaMsi gAhAvaikulaM bhattA pA0ni0pa0, kappai se appavuTrikAyaMsi saMtaruttaraMsi gAhA0 bha0 pA0ni0 pa0 / // 31 // (graMthAgraM0 1100). vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pavisittae ti yAvat , tatra paDiggahadhArisa patagrahadhAriNaH sthavirakalpikasya vagdhAriavudvikAryasi tti acchinnadhArA vRSTiH yasyAM vA varSA kalpo tInaM vA zyotati varSAkalyaM vA bhittvA'ntaHkAyamArdrayati yA vRSTistatra vihantuM na kalpate, apavAde tvazivAdikAraNairbhikSAkAlAdyakAlameghAdyayogyakSetrasthAH zrutapAThakAstapakhinaH kSudasahAzca bhikSArtha pUrvapUrvAbhAve aurNikena auSTikena jIrNena jIrNeneti lokaprasiddhena sautreNa vA kalpena tathA tAlapatreNa vA palAzachatreNa vA prAvRtA viharantyapi, saMtaruttaraMsi tti AntaraH sautrakalpa uttara au|NikastAbhyAM prAvRtasyAlpavRSTau gantuM kalpate, athavA'ntara iti kalpa uttaraM varSAkalpaH kambalyAdi, cUrNikArastu 'aMtaraM rayaharaNaM paDiggaho vA uttaraM pAUNakappo tehiM saha' ti // 31 // vAsAvAsaM pa0 niggaMthassa niggaMthIe vA gAhA. piMDavAyapaDiAe aNupaviTThassa niggijjhia niggijjhiya vuTrikAe nivaijjA kappai se ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA ahe viyaDagihaMsi vA ahe rukkhamUlaMsi vA uvAgacchittae // 32 // %AAAAAAAAKE // 18 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ SASARA vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito uvAgacchittae ti yAvat , tatra nigginjhiA niggijjhiA tti sthitvA sthitvA varSati ahe uvassayaMsi vA AtmanaH sAmbhogikAnAmitareSAM vopAzrayasyAdhaH tadabhAve vikaTagRhe-AsthAnamaNDapikAyAM yatra grAmyaparSadupavizati, tatra sthito hi velAM vRSTeH sthitAsthitakharUpaM ca jAnAti yathA'zaGkanIyazca syAt vRkSamUlaM vA'nirgalakarIrAdau uvAgacchittae tti upAgantum // 32 // tattha se puvAgamaNeNaM puvAutte cAulodaNe pacchAutte bhiliMgasUve kappai se cAulodaNe paDigAhittae, no kappai se bhiliMgasUve paDigAhittae // 33 // tattha se puvAgamaNeNaM puvAutte bhiliMgasUve pacchAutte cAulodaNe kappar3a se bhiliMgasUve paDigAhittae no se kappar3a cAulodaNe paDigAhittae // 34 // tattha se puvAgamaNeNaM dovi puvvAuttAI kappaMti se dovi paDigAhittae, tattha se puvvAgamaNeNaM dovi pacchAuttAiM evaM no se kappaMti dovi paDigAhittae, je se tatthapuvAgamaNeNaM puvAutte se kappai paDigAhittae, je se tattha puvAgamaNeNaM pacchAutte no se kappai paDigAhittae // 35 // vyAkhyA-tattha se puvvetyAditaH paDigAhittae ti yAvat sUtratrayeNa sambandhaH, tatra tattha tti vikaTagRhavRkSamU USANTASAARESSESPRESSE ka048
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUba // 189 // 5-15455689+ lAdau sthitasya tasa sAdhoH pujvAgamaNeNaM ti ApamamAt pUrvakAlaM athavA pUrva sAdhurANataH pakSAdAyako gahuM pravRtta iti pUrvAgamanena hetunA pUrvAyuktastandulodanaH kalpate, pazcAdAyukto bhiliGgasUpo-masUradAliASikadAlirvA sasnehasUpo vA na kalpate, tatra pUrvAyuktaH-sAdhvAgamanAt pUrvameva khArthe gRhasthaiH paktumArabdhaH, sAdhAvAgate ca yaH paktumArabdhaH sa pazcAdAyuktaH sa ca na kalpate udgamAdidoSasambhavAt, pUrvAyuktastu kalpate tadabhAvAt , evaM zeSAlApakadvayamapi bhAvyam / je se satvesyAdinA sanahastu spaSTa eva, kecittu yaculyAmAropittaM tatpUrvAyuktaM, anye tu vatsamIhitaM tatpUrvAyuktaM, samIhita nAma-patyAkArthamupaDhaukitaM, etau ca dvAvapvanAdezI, dizasvayaM sAdhyAgamanAt pUrva gRhibhiH svArthamupaskriyamANaM tatpUrghAyuktaM tathA cAgamaH-"pubbAuttAruhinaM, kesiMdhi saMgIhi tujaM tattha / ee na huMti dunni vi, punvapavattaM tujaM tatva // 1 // " anAdeze tvayaM hetu:--"puvAlahie asamI-hie a kiM bujjhai na khallu bhannaM / tamhA jaM khalu uci, taM tu pamANaM na iaraM tu // 2 // bAlagacchAIhi, nAjaM AyaramaNAsarehiM 6 |ca / jaM juggaM taM giNhai, davapamANaM ca jANijjA // 3 // " // 33 // 34 // 35 // .. bAsAvAsaM pa0 niggaMthassa gAhAvadakalaM piMDabAyapaDiAe. aNupavilsa nigijinA ni ggijhia buSTikAe nivahajA kappaha se ahe ArAmaMsi vA jAva unAgachilae, no se ka. ppai puvvagahieNaM bhattapANeNaM velaM uvAyaNAcittae, kappaDU se puNyAta viSaDaNaM bhucA SCkhana // 189 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ piJcA paDiggahagaM saMlihila 3 saMpamanina ra emAparSa bhaMDaga kaTu mApase rie ageSa uvassae teNeva uvAgacchittae, no se kappaDa taM rayaNi tatva cAcaNAksie // 31 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito mo sekayA taM varNi tatva upASaNAvisara ni parvata, samala bAyaNAvittae ti velAmatikrAmayituM, tatra ca tiSThataH kadAcidvarSa noparamati tatra kA meretyAha viaDagaM ityAdi vikaTaM-ud-dU gamAdizuddhaM bhuktvA pItvA ca ekatrAyataM-suSaddhaM bhANDaka-pAnakAyupakaraNaM kRtvA vapuSA saha prAvaya varSakhappamastamite sUrye vasatAvAgantavyameva, bahirvasatastvekAkina AtmaparobhayasamutthA bahavo doSA, vasatisthAH sAcavA-2 catiM kuryuriti // 36 // vAsAvAsaM pajosaviyassa niggaMthassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiAe azupaviTussa niggijia 2 buTTikAe nibaijA kappar3a se ahe ArAmaMsi vA jAva uvAgacchittae // 37 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdita uvAgacchittae ti yAvatsugamam // 37 // atha kathaM vikaTegrahavRkSamUlAdI sthaiyamityAhatastha no kampai egassa niggaMdhassa eNAe niggaMdhIe egao ciDittae / , Aya no kapA egassa niggathassa dunha miggaMdhINaM egao ciTittae 2, tasya no kApaDa kuna nipANaM EASGEEK
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 19 // 555555555 egAe niggaMthIe egao ciTTittae 3, tattha no kappai dunhaM niggaMthANaM dunhaM niggaMthINaM egao ciTTittae 4, atthi a ittha kei paMcame khuDue vA khuDDiAe vA annesiM vA saMloe sapaDiduvAre evaM nhaM kappai egao ciTTittae // 38 // vyAkhyA-tattha no kappai egassetyAdita egao ciTTittae ti yAvat , vyAkhyAnaM subodham , ekAkitvaM ca tasya saGghATike upoSite'sukhite vA kAraNavizeSAdvA syAt atthi a ittha kei tti asti cAtra kazcitpaJcamaH kSullakaH sAdhUnAM, sAdhvInAM ca kSullikA, utsargataH sAdhurAtmanA dvitIyaH saMyatyastu vyAdayaH 'padako bhidyate mantra iti nyAyAt annesi vA saMloe tti yatra kSullikAdina syAt tatrAnyeSAM dhruvakamikalohakArAdInAM varSatyapyamuktakhakarmaNAM saMloke dRSTipathe tatrApi sapratidvAre sarvatodvAre sarvagRhANAM vA dvAre evaM NhaM ti evaM kalpate sthAtuM pahamisalakAre // 38 // vAsAvAsaM pa0 niggaMthassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiAe aNuppaviThussa niggijjhaa 2 vuTTikAe nivaijjA kappar3a se ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA jAva uvAgacchittae, tattha no kappai egassa niggaMthassa ya egAe agArIe egao ciTrittae evaM caubhaMgo, CONCHECCEO-CCECOACC // 19 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha a ittha ke paMcame there vA theriyA vA annesiM vA saMloe sapaDiduvAre evaM kappai egao ciTTittae evaM caiva niggaMthIe agArasta ya bhANivvaM // 39 // vyAkhyA - vAsAvAsamityAdito bhANiaMDaM ti yAvat, tatra nirgranthasyAgArIsUtre nirgrandhyAzcAgArasUtre prAguktarItireva, agAramasyAstItyabhrAditvAdapratyaye'gAro-gRhI // 39 // vAsAvAsa pa0 no kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA aparinnaeNaM apariyannayassa aTTAe asaNaM vA 1 pANaM vA 2 khAimaM vA 3 sAimaM vA 4 jAva paDiggahittae // 40 // mAhu bhaMte! icchAparo aparinnae bhuMjijjA icchAparo na bhuMjijjA // 41 // se ki vyAkhyA-vAsAvAsamityAdita icchAparo na bhuMjijjetiparyantaM sUtradvayam, tatra apariNNayaNamityAdi, mama | yogyamazanAdikaM tvamAnayerityaparijJaptena- abhaNitena ahaM tava yogyamazanAdyAneSye ityaparijJaptasyArthAya - kRte'zanAdi parigRhItuM na kalpate, praznapara Aha-se kimAhu bhaMte tti atra kiM kAraNam bhadanta AhuH 1 gururAha - icchetyAdi icchA cedasti tadA paro yasmai AnItaM sa bhuJjIta, icchA-abhojanarucizcet tadA na bhuJjIta, yadi ca paro'nicchan dAkSiNyA bhuGkte tato glAnistasyAjIrNAdinA, na bhuGkte cet tadA varSAsu jalaharita bAhulyena sthaNDiladaurlabhyAt pariSThApanAdoSaH tasmAt pRSTvA''neyamiti // 40 // 41 //
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 19 // SUUU vAsAvAsaM0 50 no kappai niggaMthANa vA 2 udaulleNa vA sasiNiddheNa vA kAraNaM asaNaM vA 1 pA0 2 khA03 sA0 4 AhArittae // 42 // se kimAhu bhaMte ! saMsa siNe hAyayaNA pannattA te jahA pANI 1, pANilehA 2, nahA 3, nahasiMhA 4, bhamuhA 5, aharuTTA 6, uttaruTTA 7 / aha puNa evaM jANijjA vigaodae me kAe chinnasiNehe evaM se kappai asaNaM vA 4 AhArittae // 43 // vAsAvAsaM pa0 iha khallu niggaMthANa vA 2 imAI aTTa suhumAI jAI chaumattheNaM niggaMtheNa vA 2 abhikkhaNaM. 2 jANiyavvAiM pAsiyavvAI paDilehiyavvAI bhavaMti, taM jahA-pANasuhumaM 1, paNagasuhumaM 2, bIasuhumaM 3, hariasuThumaM 4, pupphasuhumaM 5, aMDasuhumaM 6, leNasuhumaM 7, siNehasuhumaM 8 // 44 // se kiM taM pANasuhune? pANasuhume. paMcavihe pannatte taM jahA kinhe 1, nIle 2, lohie 3, hAlihe 4, sukile 5, asthi kuMthU aNuddharI nAma samuppannA jA ThiA acalamANA chaumasthANaM niggaMthANa vA 2 no cakSuphAsaM havvamAgacchaMti, jA adviA calamANA chaumasthANaM nIggaMthANa vA niggaMthINa vA cakkhuphAsaM havvamAgacchai, jAva chaumattheNaM niggaMtheNa vA 2 -ACTECECKCACASEASANA.COM // 19 // sana
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhikkhaNaM 2 jANiavvA pAsiavvA paDilehiyavvA bhavai, se taM pANasuhume 1 / se kiM taM paNagasuhame ? paNagasuhume paMcavihe pannatte taM jahA-kinhe jAva sukile / asthi paNagasuhune tAbvasamANavannae nAma pannatte, je chaumattheNaM jAva paDilehiyavve bhavaI, se taM paNagasuhume 2 / se kiM taM bIasuhume ? bIasuhume paMcavihe pannatte te jahA-kinhe jAva sukille, atthi bIasuhume kaNiyAsamANavannae nAma pannatte, je chaumatyeNaM jAva paDilehiavve bhavai, se taM bIasuhume 3 / se kiM taM hariasuhume ? hariasuhume paMcavihe pannatte taka kinhe jAva sukille, asthi hariasuhume puDhavIsamANavannae nAmaM pannatte, je niggaMtheNa vA 2 jAva paDilehiave bhavai, se taM hariasuhume 4 / se kiM taM pupphasuDume ? pupphasuhume paMcavihe pannatte ta. kinhe jAva sukille, atthi pupphamuhame rukkhasamANavannae nAmaM pannatte, je chaumattheNaM jAva paDilehianve bhavai, se taM pupphasuhume 5 / se kiM taM aMDasuhame ? aMDasuhame paMcavihe pannatte, taM jahA-udaMsaMDe 1, ukkaliaMDe 2, pipIliaMDe 3, haliaMDe 4, hallohaliaMDe 5, je niggaMzreNa 2vA jAva paDilehiavve bhavana, setaM aMDasuhume 6|se kiM taM leNasuhume ? leNaMsuhume paMca ba
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARIkiraNAva kalpasUtra // 192 // * vihe pannatte taM0 uttiMgaleNe 1, bhiMguleNe 2, ujjue 3, tAlamUlae 4, saMbukkAvaTTe 5, nAmaM paMcame je chaumattheNa jAva paDilehiavve bhavai, se taM leNasuhume 7 / se kiM taM siNehasuhune ? siNehasuhume paMcavihe pannatte taM0 ussA 1, himae 2, mahiA 3, karae 4, harataNue 5, je chaumattheNaM jAva paDilehiavve bhavai, se taM siNeha suhume 8 // 45 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH se taM siNehasahame tti paryantam sUtracatuSTayena sambandhaH tatra udaulleNetyAdi udakAi~Na-galadvinduyuktena sasnigdhena-ISadvinduyuktena / se kimAhu bhaMte! sa bhagavAn tIrthakaraH kiM kAraNamatrAha gururAha-sattetyAdi sapta snehAyatanAni-jalAvasthAnAni yeSu jalaM cireNa zuSyati, pANI-hastau pANirekhA-AyUrekhAdayastAsu ciramudakasthitiH, nakhA-akhaNDAH, nakhazikhAH-tadagrabhAgAH, bhrUH-netrorvaromANi, aharuTThA dADhikA, uttaruTTA zmazrUNi vigatodako-bindurahitaH chinnasnehaH-sarvathA uddhaanH|| aTTha suhumAI ityAdi, sUkSmatvAdalpAdhAratvAca sUkSmANi abhIkSNaM-punaH punaryatra yatra sthAnaniSIdanAdAnanikSepAdikaM karoti tAni jJAtavyAnisUtropadezena draSTavyAni ca-cakSuSA jJAtvA dRSTvA ca pratilekhitavyAni-parihartavyatayA vicAraNIyAni tamiti tadyathA // prANasUkSma paJcavidhaM prajJaptaM tIrthakaragaNadharaiH, ekaikavarNe sahasrazo bhedA bahuprakArAzca sayogAH te sarve'pi paJcasu kRSNAdiSvavataranti / prANasUkSmaM tu dvIndriyAdayaH prANAH yathA-'nuddharI kunthuH sa hi calanneva sambhA * ** // 192 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHREEBRATASHATS vyate na sthitaH sUkSmatvAt / panaka-ulliH sa ca prAyaH prAvRSi bhUmikASThabhANDAdiSu jAyate yatrotpadyate tadravyasamAnavarNazca, nAmaM pannatte tti nAmeti prasiddhau bIjasUkSmaM kaNikA-zAlyAdivIjAno mukhamUle nakhikA-nahIti lokruutiH| haritasUkSmaM pRthivIsamAnavaNe haritaM tathAlpasaMhananatvAt stokenApi vinazyati / puSpasUkSma vaTodumbarAdInAM tatsa-II mavarNatvAdalakSyaM tacotsvA(cchA)senApi virAdhyate / aNDasUkSma uiMzA-madhumakSikAmatkuNAdyAsteSAmaNDamuiMzANDa, utkalikANDaM-lUtApuTANDa, pipIlikANDa-kITikANDa, halikA-gRhakokilA brAhmaNI vA tasyA aNDaM halikANDa, hallohaliA-ahiloDI saraDI kakiNDI ityekArthAH tasyA aNDaM etAni hi sUkSmANi syuH / layanaM AzrayaH sakhAnAM yatra kITikAbanekasUkSmasattvA bhavantIti layanasUkSma, uttiGgA-bhUakA gardabhAkRtayo jIvAsteSAM layana mUmAvutkIrNagRha uttikAlayanaM, bhRguH-zuSkabhUrAjI jalazoSAnantaraM kedArAdiSu sphuTitA dAlirityA ujue ti vila tAlamUlaka-tAlamUlAkAraM adhaH pRthu upari ca sUkSmaM vivaraM, zambUkAva-bhramaragRha snehasUkSma usta ti avazyAyI yo gaganAtpatati, himaM-styAnodabinduH, pihikA-dhUmarI, karakA-ghanopalA, haratanuH-bhUminiHsRtatRNAprabindurUpo kAyo yavADarAdI dRzyate aSTAkhapi se taM ti tadetat // 45 // vAsAvAsaM pajosavie bhikkhU icchijjA gAhA0 bha0 pA0ni0 pavisittae pA, no se kappara aNApucchittA AyariyaM vA uvajjhAyaM vA theraM pattiM gaNiM gaNaharaM gaNAvaccheyaM vA je vA
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 193 // vastha purao kAuM viharai, kappai se ApucchiuM AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM viharaha, kiraNAva icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe gA0 bhatta0 pA0 ni0pa0 te ya se viryarijA, evaM se kappai gAhA0 bha0 pA0 ni0 pa0, te ya se no viyarijA evaM se no kappai bha0 pA0ni0 50 se kimAhu bhaMte! AyariyA paJcavAyaM jANaMti // 46 // vyAkhyA-vAsAvAsaM pa0 ityAdita AyariA paJcavAyaM jANaMtIti paryantam , tatra etatsUtrametatsUtrAtiriktAni / cAnantaravakSyamANAni trINi sUtrANi yadyapi RtubaddhavarSAlakSaNakAladvayasAdhAraNasAmAcArIviSayANi tathApi varSAsu vizeSeNocyante AyariA paJcavAyaM jANaMti tti AcAryaH-sUtrArthadAtA digAcAryo vA, upAdhyAyaH-sUtrAdhyApakaH sthaviro-jAnAdiSu sIdatAM sthirIkartA udyatAnAmupabRMhakazca, pravartako-jJAnAdiSu pavartayitA tatra jJAne paTha guNaya zRNu uddezAdIn kuru iti, dazene ca darzanaprabhAvakAn sammatyAditarkAna abhyasyeti, cAritre prAyazcittamubaheti, aneSaNIyaM-duSpratyupekSitAdi ca mA kRthAH, yathAzakti dvAdazadhA tapo vidhehIlAdi, gaNI-yasya pArthe AcAryAH sUtrAdyabhyasyanti gaNino vA'nye AcAryoH sUtrAdyarthamupasampannAH, gaNadharaH-tIrthakRcchiSyAdiH, gaNAvacchedako-yaH // 19 // sAdhUna gRhItvA bahiHkSetre Aste gacchAdhupaSTambhArtha kSetropadhimArgaNAdau pradhAvanAdikA sUtrArthobhayavita yaM cAnyaM sAmAnyasAdhumapi vayaHparyAyAbhyAM hInamapi gItArthatayA pradIpakalpaM purataH kRtvA gurutvena gRhItvA viharati. te AMANCE
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ ase vibharijA te cAcAryAdayaH se tassa vitareyuH-anujJAM dadhuH, se kimAhu bhaMte tti prAgvat AcArya Aha-Aya-IPI riyA paJcavAyaM jANaMti tti 'bahuvacanAntA gaNasya saMsUcakA bhavantIti nyAyAt, AcAryA iti AcAryAdayaH / pratyapAyaM apAyaM tatparihAraM ca jAnanti, pratikUlo'pAyasya pratyapAya iti vigraheNa apAyaparihAre'pi pratyapAyazabdo'vagantavyaH, anApRcchaya gatAnAM vRSTirvA bhavet pratyanIkAH zaikSakhajanA vA upadraveyuH kalaho vA kenacit A-| cAryabAlaglAnakSapakaprAyogyaM prAcaM vA'bhaviSyat te cAtizayazAlinastatsarvaM viditvA tasmai adApayiSyan // 46 // - evaM vihArabhUmi vA viArabhUmi vA annaM vA jaM kiMci paoyaNaM evaM gAmANugAmaM dUijittae // 47 // vyAkhyA evaM vihAretyAdito dUijittae tti paryantam, tatra vihArabhUmiH-vihAro jinasamanIti vacanAt caityAdigamanaM, vicArabhUmiH-zarIracintAdyarthagamanaM, anyadvA prayojanaM lepasIvanalikhanAdikamutkhA(cchA)sAdivarje sarvamATacchayaiva karttavyamiti tattvaM, gurupAratabyasyaiva jJAnAdirUpatvAt gAmANugAmaM dUijittae ti hiNDituM bhikSAdyaya kAraNe vA glAnAdau anyathA hi varSAsu grAmAnuprAmaM hiNDanamanucitameva // 47 // vAsAvAsaM pa0 bhikkhU icchijjA annayariM vigaiM AhArittae, no se kappai aNApucchittA AyariaM vA jAva gaNAvaccheayaM vA jaM vA purao kAuM viharai, kappai se ApucchittA HOROSLUCHACHARIA OCEASCHIGANS
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 kaspasatra0 kiraNApa // 194 // 84545454554625% AyariyaM vA jAva AhArittae, icchAmi NaM bhaMte ! tumbhehiM abbhaNuNNAeM samANe aNNAra vigaiM AhArittae taM evai bA evaikkhutto vA te ya se viyarejA, evaM se kappA alayariM vigaiM AhArittae, te ya se no viarejA evaM se no kappaDa annayariM vigaI AhArittae, se kimAha bhaMte! AyariyA paccavAyaM jANaMti // 48 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdito jANaMti ti yAvat , tatra evaiyaM vA iyatI vA aiSahakkhuco iti etAvato pArAn atra pratyapAyA asyA vikRtergrahaNe'syAyamapAyo mohodbhavAdiH glAnatvAdasya guNo veti // 48 // vAsAvAsaM pa0bhikkhU icchijjA annAra tegicchiaM AuTTittae taM ceva savaM bhANiyavvaM ||49||vaasaavaasN pajjosavie bhikkhU icchijA annayaraM urAlaM kallANaM sivaM dhanaM maMgallaM sassirIyaM mahANubhAvaM tavokammaM uvasaMpajittA NaM vihirittae, taM ceva savvaM bhANiyabvaM // 50 // vAsAvAsaM pa0 bhikkhU icchijA apacchimAraNaMtiasalehaNAjUsaNAjhUsie bhattapANapaDiAi. kkhie pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe vihirittae vA nikkhamittaMe vA pavisisae vA, / asaNaM vA 4 AhArittae, uccAraM vA pAsavaNaM vA paridvAvittae, sajjhAya vA karittae, dha.. , mmajAgariyaM vA jAgarittae, no se kappai aNApucchittA, taM ceva // 51 // . .! ORECASESSIONS // 19 //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ A + + + vyAkhyA-vAsAvAsamityAditastaM ceva ti yAvat sUtratrayI, tatra tegiJchi ti vAtika 1 paittika 3 zlaiSmika 3 sAnipAtika 4 rogANAM Atura 1 vaidya 2 praticAraka 3 bhaiSajya 4 rUpAM catuSpadA cikitsAM tathA coktam-"miSak 1 dravyA 2NyupasthAtA 3, rogI 4 pAdacatuSTayaM / cikitsitasya nirdiSTaM, pratyekaM tacaturguNam // 1 // dakSo 1 vijJAtazAstrArtho 2, dRSTakarmA 3 zuci 4 bhiSak / bahukalyaM 1 bahuguNaM 2, sampannaM 3 yogya4 mauSadham // 2 // anuraktaH 1 zuci 2 dakSo, 3 buddhimAn 4 praticArakaH / Atyo rogI 1 bhiSavazyo 2,13 jJApakaH 3 sattvavAna 4 pi // 3 // " AuTTittae tti kArayituM AudvidhAturAgamikaH karaNArthe // 49 // tavokammaM ti arddhamAsikAditapaH atra pratyapAyAna-samartho vA'samartho vA'yaM vaiyAvRtyakaro vA'nyo vA vaiyAvRttyapharo'sti nAsti vA pAraNakAdiyogya kSetramasti nAsti vetyAdikAn AcAryA evaM vidanti // 50 // apazcima-caramaM maraNamapazcimamaraNaM na punaryatpratikSaNamAyurdalikAnubhavalakSaNamAvIcikamaraNaM tadevAnto'pazcimamaraNAntastatrabhavA ApatvAduttarapadavRddhAvapazcimamAraNAntikA sA cAsau saMlekhanA ca saMlikhyate-kRzIkriyate | zarIrakaSAyAdhanayeti sA ca dravyabhAvabhedabhinnA 'cattAri vicittAI' ityAdikA'pazcimamAraNAntikasaMlekhanA tasyA jUsaNa tti joSaNaM-sevA tayA sie ti kSapitazarIraH ata eva pratyAkhyAtabhaktapAnaH pAdapopagataH kRtapAdapopagamanaH ata eva kAlaM jIvitakAlaM maraNakAlaM vA'navakAGkSan-anabhilaSan vihartumicchet , atra pratyapAyAayaM nistArako na vA samAdhipAnaka niryAmakA vA santi na betyAdayaH, kSapakasya budaramalazodhanArthe tvagelAnAga OMOMOMOMOMOMOM S
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 kiraNAva // 195 // kesaratamAlapatramizrazarkarAkvathitazItalakSIralakSaNaM samAdhipAnakaM pAyayitvA pUgaphalAdidravyairmadhuravirecaH kAryate, niryAmakAstu udvartanAdyarthamaSTacatvAriMzat, pariThThAvittae tti vyutsraSTuM dharmajAgarikAM-AjJA 1 'pAya 2 vipAka 3 saMsthAnavicaya 4 bhedadharmadhyAnavidhAnAdinA jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgarayituM-anuSThAtumiti // 51 // vAsAvAsaM pa0 bhikkhU icchijjA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA annayaraM vA uvahiM AyAvittae vA payAvittae vA no se kappai egaM vA aNegaM vA appaDinnavittA gAhAvaikulaM bhattA pA0 ni0pa0 asaNaM vA 4 AhArittae, bahiA vihArabhUmi vA viArabhUmi vA sajjhAyaM vA karittae kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae, atthi a ittha kei abhisamaNNAgae ahAsaMnihie ege vA aNege vA, kappai se evaM vaittae imaM tA ajjo! tuma muhattagaM jANAhi jAvatAva ahaM gAhAvaikulaM jAva kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae, se a se paDisaNijA evaM se kappai gAhAvai kulaM taM ceva savvaM bhANiyavvaM, se ya se no paDisuNijjA evaM se no kappai gAhAvaikulaM jAva kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae // 52 // . vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH ThANaM vA ThAittae tti paryantam, tatra vatthaM vetyAdi pAdaproJchanaM-rajoharaNaM, AtApayituM-ekavAramAtape dAtuM, pratApayituM-punaH punaH anAtApanAca kutsApanakAdayo doSAH, vastrAdyupadhAvAtape // 195 //
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ datte bahirgantuM yAvatkAyotsarge'pi sthAtuM na kalpate vRSTibhayAt , yadi sannihitayatistimyantamupadhi cintayati tadA kalpate cintakAbhAve tu jalakledacauraharaNApkAyavirAdhanopakaraNahAnyAdayo doSAH / sthAna-UrdhvasthAnaM taca kAyotsargalakSaNaM imaM tA ityAdi idaM vastrAdi tAvat muhUrtakaM-muhUrttamAtraM jAnIhi-vibhAvaya jAvatAva tti bhASAmAtraM yAvadarthe sa ca sannihitasAdhuH se tasya upadhicintanecchAkArakartuH pratizRNuyAd-aGgIkuyAt vacanamiti zeSaH / zeSaM spaSTam // 52 // vAsAvAsaM pa0 no kappaDa niggaMthANa vA niggaMthINa vA aNabhiggahiasijjAsaNieNaM ittae, AyANameyaM aNabhiggahiasijjAsaNiyassa aNuccAkuiassa aNaTrAbaMdhiassa amiAsaNiassa aNAtAviassa asamiyassa abhikkhaNaM 2 apaDilehaNAsIlassa apamajaNAsIlassa tahA tahA NaM saMjame durArAhae bhavai // 53 // vyAkhyA vAsAvAsamityAditaH saMjame durArAhae bhavai ti yAvat , tatra anabhigRhItazayyAsana evAnabhigrahItazayyAsanikaH khArthe ikaH tathAvidhena bhavituM na kalpate-na yuktaM, varSAsu yatinA maNikuTTime'pi pIThaphalakAbhigrahavataiva bhAvyaM, anyathA zItalAyAM bhUmau zayane kunthvAdiprANavirAdhanAjIrNAdidoSAzca syuH, Asane tu kunthvAdisabaddaniSadyAmAlinyApkAyavadhAdayaH, AyAName ti karmaNAM doSANAM vA AdAna-upAdAnakAraNaM etadanami
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ BREAE+5+ kalpamAlA pahItazayyAsanikatvaM, athavA'migraho nizcayaH svaparigRhItameva zayyAsanaM mayA bhoktavaM nAnyaparipahItama, jAvA-IA natvameva raDhayati-aNabhiggahina isAdi sugamam / aNucAkuijassa ti 'kuca parispande' akucA-parispando ki||196|| calA yassAH kambikA na calanti, adRDhabandhane hi sarSAnmatkuNakunthyAdivadhaH syAt , uccA hastAdi yAvat yena / pipIlikAdivadho na syAt sarpAdirvA na dazet, uccA cAsau akucA ca ucAkucA kambAdimayI zayyA, sA vidyate yasyAsAvucAkucikaH, na uccAkuciko'nucAkucikaH-nIcasaparispandazayyAkastasya aNaTThAbaMdhissa tti anarthabandhinaH-pakSamadhye'narthaka-niSprayojanamekavAropari dvau trIzcaturo vA vArAn kaMbAsu pandhAn dadAti caturupari bahUni vAjakAni banAti, tathA ca khAdhyAyapalimanthAdayo doSAH, yadi caikAnikaM campakAdipaTTakaM labhyate tadA tadeva grAhyam, bandhanAdiprakriyAparihArAt amiAsaNiassa tti amittAsanikasya-abaddhAsanasa sthAnAt sthAnAntaraM hi || muhurmuhuH saGkrAmataH sattvavadhaH syAta, anekAni vA AsanAni sevamAnasya aNAtAviassa tti anAtApinaH-saMstA rakapAtrAdInAmAtape'dAtuH tatra ca panakasaMsaktyAdayo doSAH, upabhoge ca jIyavadhaH, upabhogAbhAve copakaraNamadhikaraNameveti, asamitasya IryAdiSu tatrAdyaturyapaJcamasamitiSyasamito jIvAn hanti, bhASA'samitaH sampAtimAna, eSaNA'samito hastamAtrAdAvapkAyaH pariNato na veti, abhIkSNaM abhIkSNaM-punaH punarapratilekhanAzIlasya-cakSuSAraSTvA apramArjanAzIlasya-joharaNAdinA'pramRjya sthAnAdikartuH AbhyAM ca duHpratilekhite duHpramArjite saGgRhIte // 19 // %A5%-15345
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ - SSSSAA% naJaH kutsArthatvAt tathA tathA-tena tena prakAreNa saMyamo durArAdhyo-duSpratipAlyo bhavati, yathA yathA tAni tAni sthAnAni karoti tathA tathA saMyamArAdhanA duSkarA ityarthaH // 53 // AdAnamuktvA'nAdAnamAha. aNAyANameaM abhiggahiasijjAsaNiassa uccAkuiassa aTrAbaMdhista miyAsaNiassa AyAviassa samiyassa abhikkhaNaM abhikkhaNaM paDilehaNAsIlassa pamajaNAsIlassa tahA 2 NaM saMjame suArAhae bhavai // 54 // vyAkhyA-aNAyANamityAditaH saMjame suArAhae bhavai tti paryantam , tatra karmaNAmasaMyamasya vA'nAdAnametat hai zayyAsanAbhigrahavatA bhAvyam, uccAkuccazayyA karttavyA, arthAya sakRca pakSAntabandhanIyA ahakAni catvAri kA ryANi, atha saMyamArAdhanAya catvAri sthAnAnyAha-kAraNa evotthAnAvaddhAsanena bhAgyam 1, saMstArakAdInyAtApanIyAni 2, IryAdiSu samitena yatanAvatA bhAvyam 3, pratilekhanApramArjanAzIlena ca bhAvyam 4, yathA yathA etAni / sthAnAni karoti tathA tathA saMyamaH sukhArAdhyaH sukaro bhavatIti tatazca mokSaH // 54 // vAsAvAsaM pa0 kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao uccArapAsavaNabhUmIo paDilehittae, na tahA hemaMtagimhAsu jahA NaM vAsAsu, se kimAhu bhaMte ! vAsAsu NaM osannaM pANA ya taNA ya bIA ya paNagA ya hariANi ya bhavaMti // 55 // vAsAvAsaM pa0 kappai niggaMthANaM REA4%A4%A-%AKC ka050 1CCESS
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 pA 2 tao mattagAI ginhittae 1 taM jahA-uccAramattae 1, pAsavaNamattae 2, khesamaya (kiraNASa // 197 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH khelamattae ti yAvat sUtradvayI, tatra tao uccArapAsavaNabhUmIo ti anadhisahiSNosisro'ntaH adhisahiSNozca bahistikhaH dUravyAghAte madhyA bhUmistavyAghAte tvAsanneti AsannamadhyadUra tisraH grISmeti prAgvat / osanamityAdi osannaM ti prAyeNa-bAhulyenetyarthaH, prANAzca zahanakendragopakakumAdayaH, tRNAni-pratItAni. bIjAni-sattadvanaspatInAM navodbhinnakizalayAni, panakA-ullayaH, haritAni-bIjebhyo jAtAni, athavA pANAyatamA yasi prANAnAM-jIvAnAmAyatanAni sthAnabhUtAni bIjAni panakA haritAni ceti yojyam, kacitvANAyataNa ti pAThastatra prANAyatanamityAdi vyAkhyevam tao mattagAI ti trINi mAtrakANi tadabhAve velAtikramaNe vegadhAraNe AtmavirAdhanA varSati ca bahirgamane saMyamavirAdhanA / atra cUrNiH-'bAhiM netassa gummiAigahaNaM teNa mattae vosiricA vAhiNicA parihavei, pAsaNe vi abhiggahio dhareha tassAsaha jo jAhe vosiraha so tAhe cArohaNa nikkhivaha suvaMto vA ucchaMge ThitayaM ceva uvari daMDae vA doreNaM baMdha gose asaMsasijAe bhUmIe18 annattha pariveI' tti // 55 // 56 // vAsAvAsaM pa0 no kappai niggaMthANa bA 2 paraM pajosavaNAo golomappamANamitte bi kese ROCRACARALA // 197 //
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM rayaNi uvAyaNAvittae, ajjeNaM khuramuMDeNa vA lukkasiraeNa vA hoyatvaM siyA, pakkhiyA ArovaNA, mAsie khuramuMDe, addhamAsie kattarimuMDe, chammAsie loe, saMvaccharie vA dherakappe // 57 // nyAlyA-vAsAcAsamityAditaH saMvaccharie therakappe ti yAvat, tatra paryuSaNAtaH paraM ASADhacaturmAsakAdanantaramAsatAM dIrghA'dhuvalojo u jiNANaM nicaM therANa vAsAsu'tti vacanAt golomapramANA api kezA na sthApanIyAH, yAvattAM rajanI bhAdrasitapaJcamI nAtikAmayet tatpaJcamyA rAtrerogeva locaM kArayet , idAnI va bhAdrasitacaturthyA rAtrevAgeveti, ayaM bhAvaH-samartho varSAsu nityaM locaM kArayet asamartho'pi tAM rAtriM nollAyeta, paryapaNAyAM locaM vinA'vazyaM pratikramaNasyAkalpyatvAt , kezeSu hi apkAyavirAdhanA tatsaMsargAca yUkAH sammUrcchanti, tAzca kaNDayamAno hanti zirasi nakhakSataM vA syAt , yadi ca careNa muNDApayati ko vA tadAjJAbhavAdyAH saMyamAtmavirAdhanA ca yUkAzchidyante nApitaya pacAtkama karoti apabhrAjanAca zAsanasya tato loca eva zreyAna, yadi vA'sahiSNorloce kRte jvarAdivA sthAdvAlo vA rudyAt dharma vA tyajet tato na tasya locaH kArya ityAhaajjeNamityAdi AryeNa-sAdhunA dhuramuNDena vA luJcitazirojena vA bhavitavyaM syAt lukati lucitAH zirojA:kezA yakha apavAdato bAlaglAnAdinA dhuramuNDena utsargato luzcitazirojenetyarthaH, tatra ca kevalaprAsukodakenAmanA gRhItvA ziraHprakSAsya nApitakhApi tena karau zAlayati yastu careNApi kAravitumakSamA pramAdiyAmchiro SHRXXX
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 // 198 // * *5 cAturmAsikA, ana saMbhavaH sAMvatsariko vA loca pANyavazyaM locaH kArya vA tasya kezAH kartaryA kartanIyAH / pakkhiA ArovaNa tti pAkSika bandhadAnaM saMstArakadavarakANAM pakSe pakSe bandhA kiraNAva0 moktavyAH pratilekhitavyAzcetyarthaH, athavA''ropaNAprAyazcittaM pakSe pakSe grAhyaM sarvakAlaM varSAsu vishesstH|maasie khuramuMDe ti mAsi mAsi asahiSNunA muNDanaM kAraNIyam , addhamAsie kattarimuMDe ti yadi kartA kArayati tadA pakSe hai pakSe guptaM kAraNIyaM, kSurakaryozca loce prAyazcittaM nizIthoktaM yathAsaGkhyaM laghugurumAsalakSaNaM jJeyam / chammAsie loe tti pANmAsiko locaH, saMvaccharie therakappe tti sthavirANAM-vRddhAnAM jarAjarjaratvenAsAmarthyAt dRSTirakSArtha vA arthAttaruNAnAM cAturmAsikA, atra saMvatsaro-varSArAtraH 'saMvaccharaM vA vi paraM pamANaM bIaM ca vAsaM na tahiM vasijatti vacanAt tataH saMvatsare-varSAsu bhavaH sAMvatsariko vA locaH sthavirakalpe sthavirakalpasthitAnAM dhruvo loca iti, vAzabdo vikalpArthaH apavAdato nityalocAkaraNe'pi paryuSaNAparvaNyavazyaM locaH kArya iti sUcayati, a-IN thavA eSa sarvo'pyuktavidhirApRcchaya bhikSAcaryAgamanavikRtigrahaNAdirmAtrakAvasAnaH sAMvatsariko-varSAkAlasambandhI sthavirakalpaH-sthaviramaryAdA vAzabdaH kizcijinakalpikAnAmapi sAmAnyamiti sUcayati prAyaH sthavirANAmevAyaM kalpa ityarthaH // 57 // vAsAvAsaM pa0 no niggaMthANa vA 2 paraM pajosavaNAo ahigaraNaM vaittae, je NaM niggaMtho vA 2.paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vayai se NaM akappeNaM ajjo vayasIti vattavvaM siyA, je NaM niggaMtho vA 2 paraM pajosavaNAo ahigaraNaM vayai se nijUhiyavve siyA // 58 // 5 *
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - vAsAvAsamityAditaH se nijjUhiabe sia tti paryantam, tatra ahigaraNaM vaittara ti adhikaraNaM- rATi| statkaraM vacanamapyadhikaraNaM vaittae tti vadituM akappeNaM ti he Arya ! akalpena - anAcAreNa vadasIti vaktabhyaH, yataH paryuSaNAdinato'rvAk paryuSaNAdina eva vA yadadhikaraNamutpannaM tatparyuSaNAyAM kSAmitaM yaca tvaM paryuSaNAtaH paramapyadhikaraNaM vadasi so'yamakalpya iti bhAvaH, nijjUhiyave siA iti nihitavyaH -- tAmbUlikapatradRSTAntena saGghAdvahiH karttavyaH, yathA tAmbUlikena vinaSTaM patramanyAni patrANi vinAzayadbahireva kriyate tadvadayamapyanantAnubandhikrodhAdyAviSTo vinaSTa evetyato bahiH karttavya iti bhAvaH, tathA anyo'pi dvijadRSTAnto yathA - khaTevAstacyo rudranAmA dvijo varSAkAle kedArAn RSTuM halaM lAtvA kSetraM gato, halaM vAhayatastasya galirbalIvaI upaviSTastotreNa tADyamAno'pi yAvannottiSThati tadA krudhAkulena kedAratrayamRtkhaNDairevAhanyamAno nizvAsarodhAnmRtaH, pazcAtsa pazcAttApaM vidadhAno mahAsthAne gatvA khavRttAntaM kathayannupazAnto'nupazAnto veti mahAsthAnasyaiH puruSaiH pRSTe nAdyApi mamopazAntirityu|kte'yogyo'yamanupazAntakaSAyatvAdapAMkteyo dvijaizcakre, evaM vArSika parvaNyapi 'sAhammie ahigaraNaM karemANe ti vacanAtsAdhammikaiH samamadhikaraNaM kurvANaH saGghavAhyo bhavatyata eva sAparAdho'pi caNDapradyotaH sAdhammika iti kRtvA udayanarAjJA muktaH / tadvyatikarastvevam-sindhudeze mahasenaprabhRtidazamukuTabaddhanRpasevyamAno vItabhavapurAdhipatirudayanarAjA, sa hi vidyunmAlyarpitadevAdhidevapratimAcaka zrAddhArpitaguTikAjAtA'dbhutarUpAyA devadattAyA dAsyA apaharttAraM caturdazamukuTabaddharAjasevyaM mAlavAdhipaM caNDapradyotaM saGgrAme baddhA pazcAdAgacchan dazapurasthAne vArSikapa
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ karapasUtra0 karaNAra // 199 // 55+5+5OMOMOMOMOMOMOM vaiNi kRtopavAsaH sUpaiH pRthakmojanAya pRSTe viSabhrAntyA mamApyadyopavAso'stIti badati dhUrttasAdharmike'pyasmin baddhe mama kathaM pratikrAntizuddhiriti vicintya taM muktvA kSamayitvA ca mama dAsIpatiriti pUrvalikhitAkSarasthaganArtha bhAle paTTavandhaM dattvA'vantidezaM dttvaaniti| na punaH kumbhakArakSulakadRSTAntena dravyata eva kSAmaNakaM vidheyam, sa caivam-kazcit kSullakaH kumbhakArabhANDAni karkaraiH sacchidrIkurvan mA kurvitthaM kulAlena nivAritomicchAmi dukkaDaM' iti vAGmAtreNa vadannapi punaH punaH tathA kurvan ekadA kulAlena karNamoTanapurassaraM kathamahaM pIbbe tvayeti bhaNan 'micchAmi dukaDaM' iti kSulakavatpAThamAtramuccaratA zikSitaH, evaM mithyAduSkRtaM dravyato na deyam , upazAntopasthitasya ca mUlaM dAtavyam // 58 // vAsAvAsaM pa0 iha khalu niggaMthANa vA 2 ajeva kakkhaDe kaDue viggahe samuppajijA, sehe.. rAiNiaM khAmijjA rAiNie vi sehaM khAmijA, (paM0 1200) khamivaThavaM khamAviyabvaM ukasamiyavvaM uksamAviyavvaM saMmuisaMpucchaNAbahuleNa hoyavvaM, jo uvasamai tassa asthi A rAhaNA, jo u na uvasamai tassa nasthi ArAhaNA, tamhA appaNA ceva upasamiyaThavaM, se kimAhu bhaMte! uvasamasAraM khu sAmannaM // 59 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdita uvasamasAraM khu sAmaNNamiti paryantam , tatra iha pravacane adhaiva paryuSaNAdine **CKISASAGATSHIRTS bhI // 199 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARCASSASRACaOMOM kakkhaDaH ucaiHzabdaH kanuko kAramakArAdirUpaH vigrahaH kalahaH samutpadyate, zaikSo'vamarAlikaH rAtrika-ratnA[dhikaM, yadyapi rAnika prathamaM sAmAcArIvitadhakaraNe'parAstathApi zaikSeNa rAnikaH kSAmaNIyaH, atha zaikSopuSTayamoM tadA rAnikastaM prathamaM zamayati, tasmAt dhamitavyaM khayameva dhAmayitavyaH paraH, avyaktatvAnapuMsakatvaM kiM tasyA garne jAtamitivat / tathA upazamayitavyaM-AtmanA upazamaH kartavyaH, upazamayitavyaH paraH-"jaM aji samIpattaehiM tava niamabaMbhamaiehiM / mA hutayaM kalahaMtA, uliMcaha sAgapattehiM // 1 // ajiaM caritaM, desUNAe vi punvakoDIe / taM pi kasAiamitto, hArei naro muhutteNaM // 2 // " ityAdibhirupadezaH sammui tti zobhanA matiH rAgaHparahitatA tatpUrvayA sampRcchanA sUtrArtheSu glAnAnAM vA tadbahulena bhavitavyaM, rAgadveSau vihAya yena sAkamadhikaraNamAsIt tena saha sUtrArtheSu sampraznaH kAryaH tadudantazca soDhavyaH, nanvekatarasya kSamayato'pi yadyako nopazAmyati tdaa| kA gatirityAha-jo uvasamai ityAdi ya upazAmyati upazamayati vA kaSAyAn tasyAstyArAdhanA jJAnAdInAM, vipaprAyaH sugama eka, sAmannaM ti zramaNabhAva upazamasAraM-upazamapradhAnaM khu-nizcaye "sAmaNNamaNucaratassa, kasAyA jassa ukaDA 9ti / mannAmi ucchupuSpaM ba, niSphalaM tassa sAmaNNaM // 1 // " iti vacanAt upazama eva zrAmaNyasAraM(raH) sU gAvatyA iva kevalajJAnahetutvAt , tathaivam-anyadA zrImahAvIraH kauzAmbyAM samavasRtaH, tatra savimAnau candrAko navandituM samAyAto, candanA ca dayatvAdattasamayaM jJAtvA khasthAne gattA, mugAvatI tu khasthAnaM gatayozcandrasUryayosta-8 masi vistRte bhItA satI drutaM sAdhvInAmupAzraye masA, sthAnAjavRttI tu 'saha sAdhvIbhirAyacandanAsamIpaM gatetida
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra // 20 // * ESSECRE tadanu ca tatreryApathikI pratikramya zayanasthA pravartinI praNamya kSamyatAmayamaparAdha ityuktavatIM mRgAvatI prati canda- kiraNAva nA'pi candanazItalAbhirvANImirvadati sma, bhadre ! bhadrakulotpanne tavedazaM na yuktam , sApyUce 'mayakA mahadetat pA takaM kRtam , nedRzaM bhUyaH kariSye' ityuktvA pAdayoH patitA, tAvatA pravarttinyA nidrA''gAt, tayA ca tathaiva sthira tayA zubhabhAvataH kSAmaNena kevalajJAnaM prAptam , sarpavyatikaraNa prabuddhA satI kathaM so'jJAyIti prazna kevalajJAnamavagamya mRgAvatI kSamayantI candanA'pi kevalajJAnamApeti dRSTAntena mithyAduSkRtaM deyam // 59 // vAsAvAsaM pa0 kappai niggaMthANa vA 2 tao uvassayA ginhittae taM veuvviyA paDilehA ke sAijjiyA pamajaNA // 60 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAditaH pamajaNa tti yAvat , tatra varSAsu upAzrayAkhayo prAyAH saMsaktajalaplAvanAdido-| pabhayAt , tamitipadaM tatrArthe sambhAvyate veudhiA kvApi veuvija tti ubhayatrApi punaH punarityarthaH, sAijiA[2 pamajaNa tti ArSe 'sAija dhAturAkhAdane' vartate, tatra upabhujyamAno ya upAzrayaH sa ca 'kayamANe kaDe' iti // 20 // nyAyAt 'sAijio'tti bhaNyate, tatsambandhinI pramArjanA'pi sAijiA, ayaM bhAvaH-yasminnupAzraye sthitAH sAdhavastaM prAtaH pramArjayanti 1, punarbhikSAgateSu sAdhuSu 2, punaH pratilekhanAkAle tRtIyapraharAnte 3 ceti vAratrayaM pramArjayanti varSAsu Rtubaddhe tu dviH, yattu 'sandehaviSauSadhyAM vAracatuSTayapramArjanamuktaM tadayuktam' cUoM **
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAratrayasyaivoktatvAt, ayaM ca vidhirasaMsake saMsakte tu punaH punaH pramArjayanti zevopAzravaiyaM pratidinaM pratilikhanti - pratyavekSante, mA ko'pi tatra sthAsyati mamatvaM vA kariSyatIti tRtIyadivase pAdaprounakena prabhArjavyanti jata uktaM veubibhA paDileha ti // 60 // vAsAvAsa pa0 niggaMthANa vA 2 kappai annayariM disiM vA aNudisiM vA athaginjhiya 2 bhattapANaM gavetti se kimAhu bhaMte! osana samaNA bhagavato vAsAsu tavasaMpaDatA bhavati sI dubale kilaMte mucchija vA pavaDija vA tAmeva disiM vA aNudisiM vA samaNA bhagavaMto paDijAgaraMti // 61 // vyAkhyA - vAsAvAsamityAditaH paDijAgaraMtIti paryantam, tatra annayariM ti anyatarAM dizaM pUrvAdikAM anudiziM (zaM) - vidizamAgneyyAdikAmavagR- uddizya ahamamukAM dizamanudizaM vA yA syAmItyanyasAdhubhyaH kathayitvA bhaktapAnaM gaSeSayituM viharttuM kalpate se kimAhu bhaMte! tti kimatra kAraNaM ? AcArya Aha-osanaM prAyeNa zramaNA bhagavanto varSAsu tapaHsaMprayuktAH prAyavittavahanArtha saMyamArtha sigdhakAle mohajayArthe paSThAditapazcAriNo bhavanti, te ca tapa| simo durbalAlapasaiva kutAnA ata eva lAntAH santo mUrcchaveyuH pravattemurvA, tatra mUrcchA-indriyamanovaikalyaM prapatanaMdosyAt svalpa bhUmau patanaM, tAmeSa dizamanudizaM vA zramaNA bhagavantaH pratijAprati praticaranti gaveSavanti,
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra0 201 // ews ayaM bhAvArtha:-bhaktAdyartha yasyAM dizi vidizi vA gaccheyustAM gurvAdibhyaH kathayitvA gacchanti yena teSAM tatrakaraNAvara gatAnAM tapAlamAdimUrchitAnAM pratipatitAnAM vA pAzcAtyAH sAdhavastasyAM dizi vidizi vA'bhyetsa sArAM kurvanti, akathayitvA'nugatAnAM digaparijJAnAt kathaM te tAM kuryuriti // 61 // vAsAvAsaM pa0 kappai niggaMthANa vA 2 jAva cattAri paMca joyaNAI gaMtuM paDiniyattae aMtarA. vi a se kappai vatthavvae, no se kappai taM rayaNiM tattheva uvAyaNAvittae // 62 // vyAkhyA-vAsAvAsamityAdita uvAyaNAvittae tti paryantam, tatra varSAkalpauSadhavaidyAdyartha glAnasArAkaraNAthai .. vA yAvaccatvAri paJca vA yojanAni gatvA pratinivarteta-tatprAptau tadaiva vyAdhuDheta na tu yatra labdhaM tatraiva vaset, khasthAnaM prAsumakSamazcettadAntarApi vasenna punastatraiva, evaM hi vIryAcAra ArAdhito bhavatIti, yatra dine varSAkalpAdi labdhaM tadinarAtri tatraiva nAtikramet , yasyAM velAyAM tallubdhaM tasyAmeva belAyAM tato nirgatya bahistiSThet , kAraNe tu tAdRze tatrApi vasediti hRdayam // 62 // iti paryuSaNAsAmAcArImabhidhAya tatpAlanAyAH phalamAhaicceiaM saMvacchariaM therakappaM ahAsutaM ahAkappaM ahAmaggaM ahAtacaM sammaM kAraNa phAsittA // 201 // pAlittA sobhittA tIrittA kihittA ArAhittA ANAe aNupAlittA atthegaiyA samaNA niggaMthA teNeva bhavaggahaNeNaM sijhaMti bujhaMti muccaMti parinivvAiMti savvadukkhANamaMtaM ka towww. n
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ reMti, atthegaiyA ducceNaM bhavaggahaNeNaM sijhaMti jAva aMtaM kareMti, atthegaiyA tacceNaM jAva | aMtaM kareMti, sattabhavaggahaNAI puNa nAikkamaMti // 63 // vyAkhyA-icceiamityAditaH puNa nAikamaMti tti yAvat , tatra itiH-upadarzane enaM-pUrvoktaM sAMvatsarika-varSArAtrikaM sthavirakalpa-yadyapi kiJcijinakalpikAnAmapi sAmAnyaM tathApi bhUnA sthavirANAmevAtra sAmAcArIti-sthavirakalpamaryAdA yathAsUtra-yathA sUtreNa bhaNitaM na sUtravyapetaM, tathA kurvataH kalpo bhavati anyathA tvakalpa iti yathAkalpaM, evaM kurvatazca jJAnAditrayalakSaNo mArga iti yathAmArga, yata eva yathAmArgamata eva yathAtathyaM yathaiva satyamupadiSTaM bhagavadbhistathaiva, taM ca samyak-yathAvasthitaM kAeNa tti upalakSaNatvAtkAyavAGmanobhiH athavA kAyazabdenaiva yogatrayaM vyAkhyAyate tathAhi-kAyena-zarIreNa 'ke gaiM rai zabde' iti dhAtoH kAyate uccAryate iti kAyo-vacanaM tena, kaM-jJAnaM tadevAtmA-kharUpaM yasya tatkAtma mano buddhyAtmakatvAnmanasaH tena tatazca kAyavADmanobhirityarthaH, spRSTvAAsevya, pAlayitvA-aticArebhyo rakSayitvA, zodhayitvA zobhayitvA vA vidhivatkaraNena, tIrayitvA-yAvajIvamA-16 rAdhya yAvajjIvamArAdhanenAntaM nItvA, kIrtayitvA'nyebhya upadizya, ArAdhya-na virAdhya yathAvatkaraNAt, AjayAbhagavadupadezena anupAlya-anyaiH pUrva pAlitasya pazcAtpAlanena, tasyaivaM pAlitasya phalamAha-atthegaia tti santyeke'tyuttamayA tadanupAlanayA tasminneva bhavagrahaNe-bhave sidhyanti-niSThitArthA bhavanti, budhyante-kevalajJAnena, mucyantebhavopagrAhi karmIzebhyaH parinirvAnti-karmakRtasakalasantApaparihArAcchItIbhavanti, kimuktaM bhavati sarvaduHkhAnA OMOMOMOMOMOMOMrk
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtra kiraNAva. // 202 // paapaact-knt| 55555555 zArIramANasAgAmanta-pinAsaM kurvantIti, uttamavA'nupAlanavA dvittIvanave, madhyamayo'pyanupAlanavA tu tRtIya, jaghanvayA'pyanupAlanayA sapsASTI vA bhavagrahaNAmi nAtinAmanti // 63 // na caitatvamanISikocyatebhagavadupadezapAratayeotsAhateNaM kAleNaM teNa samaeNaM samaNe bhagave mahAvIre rAyagihe nagare guNasilae ie bahaNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUrNa sAviyANaM bahaNaM devANaM bahaNaM devINaM majjhagae ceva evamAikkhar3a, evaM bhAsai, evaM paNNavei, evaM parUvei, pajjosavaNAkappo nAma ajjhayaNaM saaTuM saheuyaM sakAraNaM sasuttaM saaTuM saubhayaM savAgaraNaM bhujo bhujjo uvadaMsei tti bemi // 64 // iti pajjosavaNAkappo nAma dasAsuakkhaMdhassa aTTama ajjhayaNaM samma vyAkhyA-teNaM kAleNamityAdito bemi si pAvata, tatra tasmin kAle-caturthArakaprAnte tasmin samayeAjagRhasamavasaraNAvasare madhyagataH-zramaNAdidevantavArapamadhyavartI va ti avadhAraNe madhyagata eva ma punarakAnta, amenodAyya zira ityuktam , kacicca sadevamaNuAsurAe parisAe mazagae iti pAThastatra pari-sarvataH sIdatIti pariSat pariSadgrahaNAtsamavasaraNe gRhiNAmapi kathyate ityukta, evamAkhyAti-patroktaM kathayati, evaM bhApate-dhAgyogena, ESCALCCASTakama // 202 //
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM prajJApayati-anujJApitasya phalaM jJApayati, evaM prarUpayati-darpaNatala iva pratirUpaM zrotRRNAM hRdaye saGkramayati, | idAnImAkhyeyasva nAmadheyamAha-pajjosavaNAkappo nAma ajjhayaNaM ti paryuSaNA-varSAveka kSetranivAsastasyAH kalpaH| sAmAcArI sAdhusAdhvIrAzritya vidhipratiSedharUpANi karttavyAni tadabhidheyayogAt adhyayanamapi paryuSaNAkalpastathA ca paryuSaNA karUpamA mAdhyayanaM bhUyo bhUya upadarzayati vismaraNazIlazrotranugrahArthamanekazaH pradarzayati, dvirvacanaM nikAcanArthamiti sambandhaH, saaTuM ti sArtha-prayojanayuktaM na punarantargaDukaNTakka zAkhAmaInavadabhidheyazUnyaM tathAvidhavarNAnu pUrvImAtrabaddhaM, saheuyaM ti ananupAlayato'mI doSA iti doSadarzanaM hetuH athavA hetuH- nimittaM vathA 'sabIsaharApa mAse vazkate pajjosaneavyaM' ityukte kiM nimittaM 'pAeNaM agArINaM agArAI' ityAdiko hetustena sahitaM sahetukaM, tathA sakAraNaM kAraNaM- apavAdaH yathA 'AreNApi kappara pajjosavittae' iti tena sahitaM sakAraNaM, sasUtraM sAthai sobhavamiti pratItaM, atha sArthatvaM kathamadhyayanasya na satra TIkAdAvivArthaH pRthaka vyAkhyAto'sti ? satyaM sUtrakhArthanAuntarIyakatvAdadoSaH, tathA savyAkaraNaM - pRSTApRSTArthakathanaM vyAkaraNaM tatsahitamiti, iti bhadrabAhukhAmI khaziSyAn jUte, nedaM svamanISikayA bravImi kintu tIrthakaragaNadharopadezeneti anena ca gurupAratanyamabhihitamiti // 64 // iti zrImatapAgaNayayanAGgaNanabhomaNi zrI 6 hIravijayasUrIzvara ziSyopAdhyAya zrIdharmmasAgaragaNiviracitAyAM zrI - kalpakiraNAvalyAM sAmAcArIvyAkhyAnapaddhatiH samAptA // tatsamAptau ca samAptA zrIparyuSaNAkalpe tRtIyavAcyavyAkhyAdapaddhatiH //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- kApasUtra0 - // 203 // vyAkhyopayoginizzeSavAcyarucyA vacakhinA / sphUrtikI sadasyeSA, shriiklpkirnnaavliH||1|| phiraNA vikramAdaSTayukSaTU-zazAGkAGkita (1628) vatsare / dIpotsavadine dRbdhA, rAjadhanyapure pure // 2 // yugmam / anuSTubho'STacatvAriMzacchatAni caturdaza / SoDazopari varNAzca granthamAnamihoditam // 3 // // iti zrIkalpakiraNAvalInAmnI vRttiH samAptA // zrIvarddhamAnaprabhuzAsanAbhra-prabhAsane navyasahasrabhAnoH / lIlAM dadhAno'pi sudhaikadhAmA, sudharmanAmA gnnbhRd| babhUva // 1 // tatpaTTapUrvAcalacitrabhAnavo-'neke babhUvurbhuvi sUrizekharAH / samprApnuvanto guNajAM navAM navAM, gacchasya saMjJAM kila kauTikAdikAm // 2 // bRhadgaNAmbhonidhicandrasannibhAH, zrImajagacandragurUttamAH kramAt / teSAmazeSAgamapAragAminaH, smudbbhuuvurbhuvnaikmuusskaaH||3|| tapobhirdustapaiHprApu-rye tapA iti vizrutam / birudaM bANa 5 nAgendra dviracandrAM 1 kita 1285 vatsare // 4 // tataHprabhRti gaccho'yaM, tapAgaccha iti kssitii| vikhyAto'bhUjanAnanda-15 kandakandalanaikabhUH // 5 // tatparamparayA shriimdaanndvimlaahyaaH| sUrIndrAH samajAyanta, jgdaannddaayinH||6|| mibhyAmatatamaHstoma-samAkrAntamidaM jagat / patat zvabhre samuhabre, yaiH kriyoddhArapUrvakam // 7 // tatpaTTakumbhikumbha-- // 203 // sthlaiksinduurpuursngkaashaaH| zrIvijayadAnasUrI-varA bbhuuvurjgdviditaaH||8|| teSAM paTTe samprati, vijayante hIravijaya-13 sUrIzAH / ye zvetAmbarayati(tI)nAM, srvessaamaadhiptybhRtH||9|| kalikAle'pi prkttii-kRttiirthkrsmaanshimaanH| sajIyante sakalai-raDatamAhAtmyadarzanataH // 10 // teSAM vijayini rAjye, rAjante sakalavAcakottaMsAH / zrIdharma
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 | sAgarAhnA, nikhilAgamakanakakaSapaTTAH // 11 // kumatimataGgajakumbha - sthalapATanapATavena siMhasamAH / durdamavAdivivAdA-dapi satataM labdhajayavAdAH // 12 // zrIkalpasUtragata saMzayatAmasAlI-nAze navInataraNeH kiraNAlikalpA / eSA vizeSaracanA rucirA vitene, tairatra kalpakiraNAvalinAmavRttiH // 13 // yAvattiSThati meru-ryAvajinazAsanaM jaganmadhye / tAvattiSThatu ziSTai - nirantaraM vAcyamAnA'sau // 14 // zrImadahammadAbAda - vAstavyaH saGghanAyakaH / sahaja| pAlanAmA''sIt, puNyaprAgbhArabhAsuraH // 15 // satIjana zirorala - maMgA iti tadaGganA / kuMarajIti sannAmA, tayoH putro'bhavat punaH // 16 // AbAlyAdapi puNyAtmA, dharmakarmaparAyaNaH / saptakSetryAM vapan vittaM sa cakre saphalaM januH // 17 // tathAhi -- zrIvijayadAnasUrINAM samIpe samahotsavam / pratiSThAM kArayitvAsau pratiSThAM prApa bhUyasIm // 18 // vimAnapratimAnaM sa, pratizrayamacIkarat / sthitaye dharmarAjasya, rAjadhAnImivottamAm // 19 // sa ca saGghapatIbhUya, yAtrAM siddhagirervyadhAt / tataH saGghapatikhyAtiM, vizeSAllabdhavAn bhuvi // 20 // zatruJjayamahAtIrthe, padyAbandhapurassaram / sa caityaM kArayAmAsa, yazaHpuJjamivAtmanaH // 21 // tAladhvajojayantAdri-nAmnoH prathitatIrthayoH / jIrNoddhAraM sa cakre'STA- pade bharatabhUpavat // 22 // jJAnAvaraNakamrmottha-dhvAntadhvaMsa vidhitsayA / gurUNAmupadezena sa saGghapatirAdarAt // 23 // padamAIpriyAputra - vimaladAsasaMyutaH / alekhayat khayaM vRtte-ramuSyAH zatazaH pratIH // 24 // // iti prazastiH // ******
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ kzhu-tshul-de-tshul-de-tshugs-tshun-tshu- tshul / // iti zrIkalpasUtraMkiraNAvalIvRttisahitam //