________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २६ आहारस्य षटकारणानि प्रथमम् , वैयावृत्त्याय-क्षुधादिवाधितो गुरुग्लानादिनां च वैयावृत्त्यं कर्तुमक्षमः स्यादतो वैयावृत्त्यार्थम् , इति द्वितीयम् । ईर्थािय-ईर्याईसिमितिस्तदर्थाय= तन्निमित्तम् , क्षुत्पिपासासमाकुलः-ईर्यासमितिसमाराधयितुं न शक्नोति, इति तृतीयम् । च=पुनः संयमार्थाय संयम पालयितुम् , आहारादिकमन्तरा हि कच्छ महाकच्छयोरिव-कच्छमहाकच्छौ हि द्वौ भ्रातरौ ऋषभदेवसहप्रवजितौ भगवति. प्रतिमास्थिते आहारादिकम लब्ध्वा क्षुधातत्वेन संयमे सीदन्तौ तापसत्वमापन्नौ वद्वत् संयमो दुरनुपालः स्यात्, इति चतुर्थम्। तथा-प्राणप्रत्ययाय प्राणत्राणहेतवे, अविधिना ह्यात्मनोऽपि प्राणोपक्रमणे हिंसा स्यात् , इति पञ्चमम् । ___ छह कारणोंमें से कोई एक कारण जब उपस्थित हो जावे तब ही साधुको भक्तपानकी गवेषणा करनी चाहिये-अन्यथा नहीं । वे छह कारण ये हैं- वेयण' इत्यादि । __ अन्वयार्थ--(वेयण-वेदनायै) क्षुत् पिपासा आदि वेदनाके उपशमके लिये१ (वेयावच्चे-वैयावृत्याय) गुरु, ग्लान आदि मुनिजनोंकी सेवारूप वैयावृत्ति करने के लिये२ (इरियट्टाए-ईर्यार्थाय) ईर्यासमितिकी आराधना करने के लिये ३ (संजमाए-संयमार्थाय ) संयम पालन करनेके लिये ४ तथा (पाणवत्तियाए-प्राणप्रत्ययाय) प्राणोंकी रक्षाके लिये ५ (धम्म चिंताए धर्मचिन्तायै धर्मध्यानकी चिन्ताके लिये भक्तपानकी गवेषणा करना चाहिये।
भावार्थ-भक्तपानकी गवेषणा इन छह कारणों में से कोई एक कारण उपस्थित हो जावे तो ही करना चाहिये-ऐसा जो पहिले कहा गया है सो उन्हीं कारणोंको सूत्रकार कहते हैं उनमें सर्व प्रथम
છે કારમાંથી કોઈ એક કારણ ઉપસ્થિત થઈ જાય ત્યારે જ સાધુએ ભક્ત પાનની ગવેષણા કરવી જોઈએ. એ સિવાય નહીં. તે છે કારણ આ છે–
" वेयण" त्याह!
मक्या-वेयण-वेदनाथ क्षुत् पिपासा माहिनी वेहनाना उपशमन भाटे (१) वेयावच्चे-वैयावृत्याय गुरु, खान माहि मुनिनानी से॥३५ क्यावृत्ति ४२१॥ भाट (२) इरियढाए-ईर्यार्थाय ध्या समितिनी अराधना ४२११ भाट (3) संजमठ्ठाए-संयमार्थाय संयम पालन ४२१॥ भाटे (४) तथा पाणवत्तियाए-प्राणप्रत्ययाय प्रा।नी २क्षाने भाटे (५) धम्मचिंताए-धर्मचिन्तायै धर्म ध्याननी यिन्तान भाट (6) मताननी गवेषण४२वी मे.
ભાવાર્થ –ભકતપાનની ગવેષણ આ છે કારમાંથી કેઈએક કારણ ઉપસ્થિત થઈ જાય તે જ કરવી જોઈએ. એવું જે પહેલાં કહેવામાં આવેલ છે. એજ કારને સૂત્રકાર બતાવે છે.-આમાં સર્વપ્રથમ કારણ વેદના છે-ક્ષુધા અથવા उ०१२
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
