________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णने घाणेन्द्रियनिरूपणम्
५१३
मूलम् - जे' यावि दीसं समुवेइ तिब्वं, तंसिक्खणे से उ उंवेइ दुक्खं । दुतदोसेणं सर्पण जंतूं, नैं किंचि" गंधं" अवरज्झई से " ॥ ५१ ॥ छाया -- यश्चापि द्वेषं समुपैति तीव्रं, तस्मिन क्षणे स तु उपैति दुःखम् । दुर्दान्तदोषेण स्वकेन जन्तुः, न किंचित् गन्धो अपराध्यति तस्य ॥ ५१ ॥ टीका--' जेया वि ' इत्यादि --
यश्व जन्तु स्तीव्रं द्वेषं समुपैति स तु तस्मिन्क्षणेऽपि, स्वकेन दुर्दान्तदोषेण, दुखं उपैति गन्धस्तु तस्य किञ्चित्, नापराध्यति, इत्यन्वयः । व्याख्या पूर्ववत्॥५१॥ मूलम् - एगंतरेते रुइसि गंधे, अतालिसे से कुणई पऔसं । दुःखस्य संपील मुंबइ बाले, नें लिप्पई तेणं मुंणी विराँगो ॥ ५२॥
भावार्थ - गन्ध विषयमें जो प्राणी अनुरागी बन जाता है वह नागदमनी आदि औषधियोंके गंधमें अनुरागी बने हुए सर्पकी तरह अकाल में मृत्युको प्राप्त करता है । घातक लोग जब सर्पको मारना चाहते हैं तो वे वहां केतकी आदि औषधियोंको उसके बिलसे कुछ दूर रख देते हैं इससे वह उनकी गंधसे आकृष्ट होकर ज्यों ही बिलसे बाहिर निकलता है कि वे उसको शीघ्र ही मार देते हैं ॥ ५० ॥
'जे यावि' इत्यादि ।
जो प्राणी अमनोज्ञ गंधके विषय में तीव्र द्वेषको धारण करता है वह उस क्षणमें अपने दुर्दान्त दोषके कारण ही दुःख पाता है। इसमें उस गंधका कुछ भी दोष नहीं है ॥ ५१ ॥
ભાવા —ગ ધના વિષયમાં જે પ્રાણી અનુરાગી બની જાય છે તે નાગ દમણીય આદિ ઔષધિયાની ગંધમાં અનુરાગી બનેલા સર્પની માફક અકાળમાં મૃત્યુને પ્રાપ્ત કરે છે. ઘાતક લેાકા જ્યારે સર્પને મારવાનું ઇચ્છે છે ત્યારે તેઓ ત્યાં કેતકી આદિ ઔષધિયે તેના દરની પાસે રાખી દે છે. એ ઔષધિયાની ગધથી આકર્ષાઈને સપ જ્યારે દરમાં બહાર નીકળે છે ત્યારે એ ઘાતકી મનુષ્ય તેને મારી નાખે છે. પી
" जे यावि" इत्याहि..
જે પ્રાણી અમનેાન ગોંધના વિષયમાં તીવ્ર દ્વેષને ધારણ કરે છે તે એ ક્ષણમાં પેાતાના દુર્રાન્ત દોષના કારણે જ દુઃખ પામે છે. આમાં એ ગધના पशु दोष नथी. ॥१॥
उ०-६५
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
