Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 712
________________

६९४
उत्तराध्ययनसूत्रे
1
तस्यापि लोकत्वापत्तिः स्यात् । एतौ लोके एव न अलोके इत्यर्थः । तथा-आकाशलोकालोके - लोके - अलोके च वर्तते तस्य सर्वचित्वात् । समयः = अद्धा समयः, समयक्षेत्रं - " समयोपलक्षितं क्षेत्रं, अर्द्धतृतीयद्वीपसमुद्रास्तद्विषयभूतमस्यास्ती "ति समयक्षेत्रिकः, तत्परतस्तस्यासम्भवात्, आवलिकादिकल्पनायाः समयमूलकत्वात्तेऽप्येतावत्क्षेत्रवर्तिन एव । तथाचोक्तम्
समयावलिका पक्षमा सर्व्वयनसञ्ज्ञिताः ।
नृलोक एव कालस्य, वृत्ति र्नान्यत्र कुत्रचित् ॥ १॥ इति ॥७॥ जितना आकाश का प्रदेश इन दोनों द्रव्यों से व्याप्त हो रहा है वही लोकाकाश है यदि ऐसा न माना जाय और ऐसा कहा जाय कि ये दो द्रव्य अलोक को भी व्याप्त कर रहे हैं, तो जीव और पुद्गलों के प्रचार का सद्भाव वहां भी मानना पडेगा तथा अलोकाकाश में लोकाकाश का व्यवहार होने का प्रसंग प्राप्त होगा । परन्तु ऐसी बात तो नहीं है, अतः यही मानना उचित है कि ये दो द्रव्य केवल लोकाकाश में ही व्याप्त हैं। परन्तु (आगासं - आकाशम्) जो आकाशद्रव्य है वह ( लोगालोगेलोकालोके ) लोक में भी है और अलोक में भी है। क्यों कि आकाश की व्यापकता सर्वत्र मानी गई है । ( समए समयखेत्तिए - समयः समय क्षेत्रम् ) समय - अद्धा समय, समयक्षेत्र में है- अर्थात् अद्धासमय की वृत्ति मनुष्यलोक में ही है, आगे नहीं है । आवलिका आदि की कल्पना समय मूलक होने से आवलिका आदि भी इसी क्षेत्र में हैं इससे बाहर के क्षेत्र में नहीं है ॥ ७ ॥
દ્રવ્યેાથી આકાશના જેટલું પ્રદેશ વ્યાપ્ત થઈ રહેલ છે એજ લેાકાકાશ છે. કદાચ એવુ માનવામાં ન આવે અને એવું કહેવામાં આવે કે, આ બન્ને દ્રવ્ય અલોકને પણ વ્યાપ્ત કરી રહેલ છે તે જીવ અને પુદ્ગલેાના પ્રચારના સદ્ભાવ ત્યાં પણ માનવા પડશે. તથા અલોકાકાશમાં લોકાકાશના વ્યવહાર થવાના પ્રસંગ ઉપસ્થિત થશે. પરંતુ આવી વાત છે જ નહીં. એથી એ માનવુ ઉચિત છે કે, એ એ દ્રવ્ય ફક્ત લોકાકાશમાં જ વ્યાપ્ત છે. પરંતુ જે आगासं-आकाशं महाश द्रव्य छे ते लोगालोगे-लोकालोके बोम्भां यछे, અને અલોકમાં પણ છે. કેમકે આકાશની વ્યાપકતા સઘળે સ્થળે માનવામાં यावेस छे. समए समयखेत्तिए समयः समयक्षेत्रम् समय, अध्धासभय, સમયક્ષેત્રમાં છે. અર્થાત્ અધ્યા સમયની વૃત્તિ મનુષ્યલોકમાં જ છે. આગળ નથી. આવલિકા આદિની કલ્પનાના સમય મૂલક હેાવાથી આવલિકા આદિ पण या क्षेत्रमां छे, खानाथी महारना क्षेत्रमां नथी. ॥ ७ ॥
उत्तराध्ययन सूत्र : ४

Loading...

Page Navigation
1 ... 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032