Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 871
________________

प्रियदर्शिनी टीका अ० ३६ त्रसकायजीवनिरूपणम्
८५३
देशाद्देशान्तरं संक्रामन्तीति त्रसाः बोद्धव्याः । इति = अनेन प्रकारेण, एते त्रसात्रि विधाः सन्ति, अग्निरूपा वायुरूपा उदाररूपाचेति । तेजो वायूनां स्थावरनाम कर्मोदयेऽप्युक्तरूपं त्रसनमस्तीति त्रसत्वम् । त्रसत्वं हि द्विधा भवति - गतितो लब्धितश्च । ततश्च तेजोवायूनां गतितः, उदाराणां च त्रसनामकर्मोदयवतां लब्धितो गतितश्चापि सत्वमिति बोध्यम् । तेषां = त्रिविधानां त्रसानां भेदान् मे= मम कथयतः समीपे यूयं श्रृणुत ॥ १०८ ॥
प्रायः स्थूल हैं । तथा (तसा - त्रसाः) एक स्थान से दूसरे स्थान में संक्रमण करने वाले होनेसेस हैं (इइ - इति) इस कारण (एए तसा तिबिहाएते सा : त्रिविधा:) ये त्रस तीन प्रकार के हैं । (तेसि भए मे सुणेहतेषाम् भेदान् मे श्रृणुत) अब मैं इनके भेदोंका कहता हूँ सो तुम सुना । तात्पर्य इसका यह है कि त्रस तीन प्रकार के होते हैं - (१) अग्निरूप (२) वायुरूप (३) उदाररूप । यद्यपि अग्निकाय तथा वायुकाय के स्थावर नाम कर्मका उदय है तो भी इनमें स्थानसे स्थानान्तर रूप त्रसन होता है अतः इन सनकी अपेक्षा अग्निकाय एवं वायुकाय में सपना कहा है । गतिकी अपेक्षासे तथा लब्धिकी अपेक्षासे सपना दो प्रकार का होता है । तेजस्काय एवं वायुकाय में सपना गतिकी अपेक्षा से कहा है। तथा नामकर्मके उदय वाले उदार जीवोंके जो सपना कहा है वह गति तथा लब्धि दोनोंकी अपेक्षा से कहा है ॥ १०८ ॥
येडेन्द्रिय व उराला - उदाराः उन्द्रिय भवानी अपेक्षा प्रायः स्थूण छे तथा तसा - त्रसाः भेऽ स्थानथी जीन स्थानमा इरनार होवाथी त्रस छे इइ-इति थे अरणे एए तसा तिविहा - एते त्रसाः त्रिविधाः से त्रस त्रशु प्रहारना छे. तेसिं भेए मे सुह - तेषाम् भेदान् मे श्रृणुत हुवे हुं सेना लेहो हुं हुं तेने તમેા સાંભળે. તાત્પર્ય આનું એ છે કે, ત્રસ ત્રણ પ્રકારનાં હોય છે. (૧) अग्नि३५, (२) वायु३५ (3) उहा२३५ ले हैं, अग्निहाय तथा वायुभयथी સ્થાવર નામ કર્મના ઉદય છે તેા પણ એનામાં સ્થાનથી સ્થાનાંતરરૂપ ત્રસન થાય છે. આથી આ ત્રસનની અપેક્ષા અગ્નિકાય અને વાયુકાયમાં ત્રસપના કહેલ છે, ગતિની અપેક્ષાથી તથા લબ્ધિની અપેક્ષાથી ત્રસપના બે પ્રકાર હોય છે. તેજસ્કાય અને વાયુકાયમાં ત્રસપના ગતિની અપેક્ષાથી કહેલ છે. તથા ત્રસ નામ કર્મના ઉદયવાળા ઉદાર જીવાને જે ત્રસપના કહેલ છે તે ગતિ તથા લબ્ધિ અનેની અપેક્ષાથી કહેલ છે. ! ૧૦૮ ૫
उत्तराध्ययन सूत्र : ४


Page Navigation
1 ... 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032