Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ३६ मनुजनिरूपणम्
९०१ असंख्येयभागः पूर्वकोटिपृथक्वाऽधिकपल्योपमासंख्येयभागप्रमाणा भवतीत्यर्थः । जघन्यिका तु अन्तमुहूर्तम् । तेषामन्तरम् इदं भवति-अनन्तकालमुत्कृष्टम् । जघन्यकं तु अन्तर्मुहूर्तम् ॥१९१॥१९२॥१९३॥
मनुजानाहमूलम्-मणुया दुविहभेया उ, ते मे कित्तयओ सुण ।
संमुच्छिमा य मणुया, गब्भवतिया तहा ॥१९४॥ गब्भवतिया जे उ, तिविहा ते वियाहिया । कम्म अकर्मभूमा य, अंतरद्दीवया तथा ॥१९५॥ पन्नरस तीसविहा, भेयाँ अहवीसइं। संखा उ कमसो तेसिं, इई ऐसा वियाहिया ॥१९६॥ संमुच्छिमाण एसेवे, भेओ हाई वियाहिओ।
लोगस्स एगदेसम्मि, ते सव्वे विवियोहिया ॥१९७॥ पल्योपमके असंख्यातवे भाग प्रमाण है । (जहन्निया अंतोमुहुत्तंजघन्यिका अन्तर्मुहूर्तम् ) जघन्य अन्तर्मुहूर्त है। नभश्वर जीवोंकी जो भवस्थिति पल्यके असंख्यातवे भाग प्रमाण कही गई है वह भोगभूमि के पक्षियोंकी अपेक्षा जाननी चाहिये। कारणकी इनसे भिन्न गर्भज पक्षियोंकी पूर्वकीटि तथा संमूर्छिम पक्षियोंकी बहत्तर ७२ हजार वर्षकी आयु होती है। इनका अन्तरकाल निगोदकी अपेक्षा उत्कृष्ट अनन्तकाल का है जघन्य अन्तर्मुहूर्तका है ॥ १९१ । १९२ ॥ ___अन्वयार्थ-इनके वर्ण, गन्ध, रसस्पर्श और संस्थानके भेदसे अनेक भेद होते हैं ॥ १९३ ॥ असंख्यभागः पूरी पृथ४थी मधिर पक्ष्ये।५मना मसयातमा सास प्रभार छ तथा जहनिया अंतोमुहुन्तं-जघन्यिका अन्तर्मुहूर्त्तम् ४ धन्य मतभुत छ. નભશ્ચર જીવોની જે ભવસ્થિતિ પલ્યના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણે કહેલ છે તે ભેગભૂમિના પક્ષિઓની અપેક્ષાથી જાણવી જોઈએ. કારણ કે, તેનાથી ભિન્ન ગર્ભજ પક્ષિઓની પૂર્વ કેટી તથા સંમૂછિમ પક્ષીઓની બોતેર હજાર (૭૨૦૦૦) વર્ષની આયુ હોય છે. એને અંતરકાળ નિમેદની અપેક્ષા ઉત્કૃષ્ટ અનંતકાળને છે. જઘન્ય અંતર્મુહૂર્તની છે ! ૧૧ ૧૨ છે તેના વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, અને સંસ્થાનના ભેદથી અનેક ભેદ હોય છે.૧૯૩
उत्तराध्ययन सूत्र :४
