________________
७९४
मूलम् - उक्कोसो गर्हणाए थे, जहन्नमज्जेमाई ये ।
उत्तराध्ययनसूत्रे
उ
छाया - उत्कृष्टावगाहनायां च जघन्यमध्यमायां च । ऊर्ध्वम् अधश्च तिर्यक्, समुद्रे जले च ॥ ५१ ॥
1
टीका - सम्पति सिद्धानेवाऽवगाहनातः क्षेत्रतश्व कथयति - ' उक्कोसोगाहणाए ' इत्यादि । च पुनः, उत्कृष्टाऽवगाहनायां = उत्कृष्टा - सर्वमहती अवगाहन्ते तिष्ठन्ति जीवा यस्यां इत्यवगाहना, शरीरम्, उत्कृष्टा चासौ अवगाहना च उत्कृष्टाऽवगाहना–पञ्चधनुःशत प्रमाणा तस्यां सिद्धाः । च पुनः जघन्यमध्यमायां = अवगाहनायामिति शेषः । तत्र जघन्याऽवगाहनायां = : द्विहस्तमानशरीररूपायां सिद्धाः मध्यमावगाहनायां च उक्तरूपोत्कृष्टजघन्याऽवगाहनाऽन्तरालवर्त्तिन्यां च और संयम से समन्वित स्त्री उत्तम धर्मकी साधिका होती है । जब यह उत्तमधर्मकी साधिका होती है तो केवलज्ञानको प्राप्त करती है और केवलज्ञानके होने पर नियतसे मोक्ष इसको प्राप्त हो जाता है।
इस तरह यहां तक स्त्रीमुक्तिका समर्थन किया गया है ॥ ५० ॥ अब अवगाहना और क्षेत्रकी अपेक्षा सिद्धोंका प्रतिपादन करते हैंअन्वयार्थ - (उकोसो गाहणाए - उत्कृष्टावगाहनायाम् ) सबसे बडे शरीरका नाम उत्कृष्ट अवगाहना है । यह पांचसौ धनुष प्रमाण होती है । इस अवगाहनासे जो सिद्ध हुए हैं वे उत्कृष्ट अवगाहनासिद्ध हैं । ( जहन्नमज्जमाइ य गाहणाए - जघन्य मध्यमायां च अवगाहनायाम् ) दो हाथ प्रमाणशरीर जघन्य अवगाहना है । इस अवगाहनासे जो सिद्ध हुए हैं वे जघन्यावगाहना सिद्ध हैं । इन दोनोंके बीचकी जो अवगाहना है, સમન્વીત સ્ત્રી પણ ઉત્તમ ધર્મની સાધિકા હોય છે. જ્યારે એ ઉત્તમ ધમની સાધિકા અને છે તેા કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરે છે. અને કેત્રળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતાં નિયમથી મેાક્ષ અને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે, આ પ્રમાણે અહી' સ્ત્રી મુકિતનું समर्थन रवामां आवे छे. ॥ ५० ॥
अहे ये तिरिय, समुहंमि जलंमि यं ॥ ५१ ॥
હવે અવગાહના અને ક્ષેત્રની અપેક્ષા સિદ્ધોનું પ્રતિપાદન કરે છે— मन्वयार्थ – उक्कोसो गाहणाए - उत्कृष्टावगाहनायाम् सौथी भोटा शरीरतु નામ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના છે. તે પાંચસે ધનુષ પ્રમાણુ હેાય છે. આ અવગાહનાથી ने सिद्ध थयेस छे ते उत्सृष्ट अवगाहना सिद्ध छे. जहन्नमज्जमाइय गाहणाए - जघन्य मध्यमायां च अवगाहनायाम् मे हाथ प्रमाणु शरीर ४धन्य अवगाहना छे. આ અવગાહનાથી જે સિદ્ધ થયેલ છે તે જઘન્ય અવગાહના સિદ્ધ છે. આ
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
