________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ. २९ प्रेम-द्वेष-मिथ्यादर्शनफलवर्णनम् ७१ ३५९ लिनो न भवति । तदेव गुनः स्त्रकारो भ्रान्तिनिवारणार्थमाह-तं बद्धं' इत्यादि । ततश्च-तत्-ईर्यापथिकं कर्म केवलिनो, बद्धं-जीवप्रदेशैः श्लिष्टम् आकाशेन घटवत् तथा स्पृष्टं-मसृणमणिकूडयापतितशुस्कस्थूलचूर्णवत् । अनेन विशेषणद्वयेन केवलिनो हि निधत्तनिकाचितावस्थयोरभाव इत्युक्तम् । उदीरितम् उदयप्राप्त सत् , वेदितं-तत्फलसुखानुभवनेन अनुभूतम् , केवलिनो हि उदीरणा न भवति । ततो निजीणं क्षयमुपगतम् , ततः एष्यत्काले आगामिनि काले, अकर्माकर्मरहितश्चापि भवति ।। ७१ ।। सू० ॥
शैलेशीमुपलभ्याकर्मता स्यादिति शैलेश्यकर्मताद्वारे अर्थतो व्यख्यातुं द्वि सप्ततितमभेदमाह
मूलम्-अह आउयं पालइत्ता अंतो मुहत्तद्धावसेसाउए जोगनिरोहं करेमाणे सुहमकिरियं अप्पडिवाइं सुकज्झाणं झायमाणे तप्पढमयाए मणयोगं निरंभइ, वइयोगं निरंभइ, कायजोगं होती है। वह कषाय यहां नहीं है । ईपिथिक कर्म प्रथम समय में जीव बांधता है और द्वितीय समय में उसका वेदन करता है तथा तृतीय समय में उसकी निर्जरा कर देता है । इस तरह यह ईर्यापथिक कर्म केवली के साथ आकाश से घट की तरह बद्ध-श्लिष्ट होता है तथा स्पृष्ट होता है अर्थात् जिस प्रकार चिकने मणियों से निर्मित भीत पर शुष्क धूलि का संपर्क रहता है उसी तरह केवली की आत्मा से इस ईर्यापथ कर्म का मात्र संपर्क रहता है-निधत्त निकाचित बंधवाला नहीं होता है। केवली भगवान् जब यह उदय में आता है तब सुखानुभवनरूप फल से इसका वेदन करते है। केवलियों के उदीरणा बंध नहीं होता है। वेदन के बाद यह निर्जीर्ण हो जाता है । अतः केवली आगामीकाल में इस तरह कर्मरहित हो जाते हैं ॥ ७१ ॥ જે કષાય ત્યાં હોતા નથી. ઈપથિક કર્મ પ્રથમ સમયમાં જીવ બાંધે છે અને બીજા સમયમાં તેનું વેદન કરે છે. તથા ત્રીજા સમયમાં તેની નિર્જરી કરી દે છે. આ પ્રમાણે આ ઇર્યાપથિક કમ કેવળીની સાથે આકાશથી ઘટની માફક બદ્ધ-લિષ્ટ હોય છે. જે પ્રમાણે ચિકણા મણીથી નિર્મિત ભીંત ઉપર શક ધૂળને સંપર્ક રહે છે. એ જ પ્રમાણે કેવળીની આત્માથી નિકાચિત બંધવાળા દેતા નથી. કેવળ ભગવાન જ્યારે એ ઉદયમાં આવે છે ત્યારે સુખાનુભવન રૂ૫ ફળથી તેનું વેદન કરે છે. કેવળીને ઉદીરણા બંધ થત નથી. વેદનના પછી તે નિર્જીણ થઈ જાય છે. આથી કેવળી આગામી કાળમાં આ પ્રમાણે કર્મ રહિત થઈ જાય છે. ૭૧
उत्तराध्ययन सूत्र :४
