________________
६६०
उत्तराध्ययनसूत्रे
मायुर्गतं भवति, अर्थात् - क्षीणं भवति, मरणकाले हि तिर्यश्चो मनुष्याश्च वर्तमाने तिर्यग्भवे मनुष्यभवे वा अन्तर्मुहूर्त देवलेश्यां गृह्णन्ति । देवत्वं नारकत्वं वा प्राप्तानां जीवानां देवलेश्याया नरकलेश्याया अन्तर्मुहूर्तायुषः प्राग्भवेतिर्यग्भवरूपे एव क्षीणत्वादितिभावः । यदा देवा नारका वा पश्चेन्द्रियतिर्यग्भवं नरभवं वा प्राप्तुवन्ति, तदा देवा देवलेश्याया अन्तर्मुहूर्तावशेषमायुर्गृहीत्वा तिर्यग्भवं नरभवं वा गच्छन्ति एवं नारका अपीति ॥ ६० ॥ अध्ययनार्थमुपसंहरन् उपदेशमाह-
मूलम् — तम्हा ऐयासि लेंसाणं, अणुभावे विद्याणिया । अप्पसस्थाओ वर्जित्ता, पसत्यांओऽहिट्ठिएं मुणि त्तिबेमि ॥ ६१ ॥
99
१२
छाया - तस्माद् एतासां लेश्यानाम्, अनुभावान् विज्ञाय । अप्रशस्ताः वर्जयित्वा प्रशस्ता अधितिष्ठेन्मुनिरिति ब्रवीमि ॥ ६१ ॥ की सर्व प्रथम अन्तर्मुहूर्त्त प्रमाण आयु नष्ट हो जाती है। क्यों कि मरण काल में तिर्यञ्च एवं मनुष्य वर्तमान तिर्यञ्चभव में अथवा मनुष्यभव में अन्तर्मुहर्त्ततक देवलेश्या अथवा नरकलेश्या को प्राप्त करते हैं । अर्थात् देवभव तथा नरक भव को प्राप्त जीवों की देवलेश्या अथवा नरकलेश्या की अन्तर्मुहूर्त प्रमाण आयु तिर्यग्भवरूप तथा मनुष्य भवरूप पहिले के भव में ही नष्ट हो जाती है । जिस समय देव अथवा नारकी पंचेन्द्रिय तिर्यग्भव अथवा नरभव प्राप्त करते हैं उस समय देव देवलेश्या की अन्त मुहूर्त प्रमाण अवशिष्ट आयु ग्रहण करके तिर्यग्भव अथवा नरभव को प्राप्त करते हैं । इसी तरह नारकियोंके विषय में भी समझना चाहिये ॥
સર્વ પ્રથમ અંતર્મુહૂત પ્રમાણુ આયુ નષ્ટ થઈ જાય છે. કેમકે, મરણુ કાળમાં તિયચ અને મનુષ્ય વર્તમાન તિર્યંચ ભવમાં અથવા મનુષ્ય ભવમાં અંત મુહૂર્ત સુધી દેવલેશ્યા અથવા નરક લેશ્યાને પ્રાપ્ત કરે છે. અર્થાત દેવભવ તથા નરક ભવને પ્રાપ્ત જીવેાની દેવલેશ્યા અથવા નરક લેશ્યાની અંતર્મુહૂત પ્રમાણુ આયુ તિય "ચ ભવરૂપ તથા મનુષ્ય ભવરૂપ પહેલાના ભવમાં જ नष्ट થઈ જાય છે. જે સમયે દેવ અથવા નારકી પંચેન્દ્રિય તિય ચભવ અથવા નરભવ પ્રાપ્ત કરે છે.
એ સમયે દેવ દેવલેશ્યાની અંતર્મુહૂત પ્રમાણુ આપ્યું ગ્રહણ કરીને તિર્યંચભવ અથવા નરભવને પ્રાપ્ત કરે છે. આજ પ્રમાણે નારક્રિયાના વિષયમાં પણુ સમજવુ જોઈએ. ૫૬ના
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
