________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णने जिहवेन्द्रियनिरूपणम् ५२७ दोषेण दुःखी सन् , लोभाविलः परस्य अदत्त खण्डखाद्यफलादिकं रसवद्वस्तु आदत्ते । इत्यन्वयः । शेष व्याख्या पूर्ववत् ॥ ६८ ॥ मूलम्-तण्हाभिभूयस्स अदत्तहारिणो, रसे अतित्तस्स परिग्गहे ये। मायांमुसं वड्डई लोभदोसा, तत्थावि दुक्खों ने विमुच्चई से"॥६९ छाया--तृष्णाभिभूतस्य अदत्तहारिणः, रसे अतृप्तस्य परिग्रहे च ।
मायामृषा वर्द्धते लोभदोषात् , तत्राऽपि दुःखान्न विमुच्यते सः॥६९॥ टीका-तण्हाभिभूयस्स' इत्यादि
रसे रसविषयके परिग्रहे-मूर्छात्मके च अतृप्तस्य, अतएव तृष्णाभिभूतस्य, अदत्तहारिणः, लोभदोषात् मायामृषा वर्द्धते, तत्राऽपि मृषाभाषणेऽपि, सः अदत्तादानशीलः दुःखात् न विमुच्यते, इत्यन्वयः । शेष व्याख्या पूर्ववत् ॥६९॥
रसमें जो तृप्त नहीं है उसके दोष कहते हैं--'रसे' इत्यादि। जब प्राणी रसमें अतृप्त बना रहता है तो वह उसकी चाहनामें ही रातदिन तत्पर रहता है। जब वह उसको प्राप्त हो जाता है तो वह उसमें अत्यंत आसक्त बन जाता है और यहां तक उसकी दशा हो जाती है कि वह परकीय खांड, खाजा, फल आदि वस्तुओंको भी बिना दिये ही ग्रहण करने लगता है ॥६॥
'तण्हा०' इत्यादि।
रसको अपनानेरूप परिग्रहमें अतृप्त तथा तृष्णासे व्याप्त प्राणीमें अदत्त वस्तुके ग्रहण करने पर लोभके दोषसे माया युक्त मृषा भाषण अधिक बढ जाता है। उस मृषाभाषणमें भी वह अदत्तादानशील व्यक्ति दुःखसे नहीं बचता है ॥६९॥
२सभा ने तृप्ति नथी, मेना होष ४ छ.-"रसे" त्या.
જ્યારે પ્રાણી રસમાં અતૃપ્ત બની રહે છે તે એ એની ચાહનામાં જ રાત દિવસ તત્પર રહે છે. જ્યારે એ તેને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ત્યારે તે એનામાં એકદમ આસક્ત બની જાય છે. આમાં એની દશા એવી થઈ જાય છે કે, તે બીજાની ખાંડ, ખાજા, ફળ, આદિ વસ્તુઓને પણ વગર આખે ઉપાડી લે છે,૬૮
" तण्हा" त्याह!
રસને અપનાવવારૂપ પરિગ્રહમાં અતૃપ્ત તથા તૃષ્ણથી વ્યાપ્ત પ્રાણીમાં બીજાની વગર આપેલી વસ્તુનું ગ્રહણ કરવાથી લાભના દેષથી માયાયુક્ત મૃષા ભાષણું ઘણું પ્રમાણમાં વધી જાય છે અને એ મૃષાભાષણમાં પણ એ અદત્તા દાનશીલ વ્યકિત દુઃખથી બચી શકતી નથી. છેલ્લા
उत्तराध्ययन सूत्र:४
