________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २९ व्यवदानफलवर्णनम् २८
२८१ प्रत्ययः। अनशनादिद्वादशविधं तेन जीवः किं जनयति ? भगवानाह-हे शिष्य । तपसा व्यवदान-शुद्धिं पूर्वबद्धकर्ममलक्षयादात्मनो नमल्यं जनयति ॥२७॥
अष्टविंशतितमं व्यवदानफलमाह
मूलम्-वीदाणेणं भंते ! जीवे किं जणेइ ? । वोदाणेण अ. किरियं जणेइ । अकिरियए । भवित्ता तओ पच्छा सिज्झइ, बुज्झइ, मुच्चइ, परिनिव्वायइ, सव्वदुःखाणमंतं करेइ॥सू०२८॥
छाया-व्यवदानेन भदन्त ! जीवः किं जनयति १, व्यवदानेन अक्रियं जनयति । अक्रियको भूत्वा ततः पश्चात् सिध्यति बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति, सर्वदुःखानामन्तं करोति ।।२८॥ ____टोका-'वोदाणेणं' इत्यादि
हे भदन्त ! व्यवदानेन=विशेषेण अवदान-शुद्धि र्व्यवदानं, पूर्वकृतकर्ममलापनयनं, तेन जीवः किं जनयति ?, भगवानाह-हे शिष्य ! व्यवदानेन जीवः, अक्रिय= सत्तावीसवे बोलमें तपका फल कहते हैं—'तवेणं' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(भंते तवेणं जीवे किं जणेइ ? भदन्त ! तपसा जीवः किं जनयति ) हे भगवन् । तपसे जीव किस गुणको प्राप्त करता है ? उत्तर में भगवान कहेते हैं कि (तवेणं वोदाणं जणेइ-तपसा व्यवदानं जनयति ) तपसे जीव व्यवदानको-पूर्वबद्ध कर्मरूपी मलके क्षयसे निजात्माकी निर्मलताको-प्राप्त करता है।
भावार्थ-जीव जिसके प्रभावसे अपने अष्टविध कौंको जलाता है वह तप है । अनशन, अवमौदर्य आदिके भेदसे यह तप बारह प्रका रका है। इसके प्रभावसे जीव निर्जरा करता हुआ संघर करता है ॥२७॥
सत्यावीसमा मोसमा तपर्नु ३॥ ४ामा मावे छे-“तवेणं" त्याह ।
स-पयार्थ-भंते तवेणं जीवे किं जणेइ-भदन्त तपसा जीवः किं जनयति હે ભગવાન! તપથી જીવ કયા ગુણને પ્રાપ્ત કરે છે ? ઉત્તરમાં ભગવાન કહે छ है, तवेणं वोदाणं जणेइ-तपसा व्यवदानं जनयति तपथी ४१ व्यवहानપૂર્વબદ્ધ કર્મરૂપી મળના ક્ષયથી નિજાત્માની નિર્મળતાને પ્રાપ્ત કરે છે?
ભાવાર્થજીવ જેના પ્રભાવથી પિતાનાં અષ્ટવિધ કર્મોને બાળી શકે છે, તે તપ છે. અનશન, અવમૌદર્ય આદિના ભેદથી આ તપ બાર પ્રકારનાં છે. આના પ્રભાવથી જીવ નિર્જરા કરતાં કરતાં સંવર કરે છે. ૨ણ છે उ०-३६
उत्तराध्ययन सूत्र:४
