Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThi-devacanda lAlabhAI jaina-pustakoddhAre granthAGkaH 77 zrIzubhazIlagaNiviracitA zrIbharatezvara-bAhubalivRttiH / / (prathamavibhAgaH patrAMkaH 1-186) mudraNakArikA-zreSThi-devacanda lAlabhAI-jainapustakoddhArasaMsthA / prasiddhikArakaH jIvanacanda-sAkaracandraH asyAH kAryavAhakaH idaM pustakaM mohamayyAma jIvanacaMda-sAkaracaMda javherI, ityanena " muMbaIvaibhava," mudraNApaTTe-seNDaharTapathe " sarvanTasa, opha iMDiyA sosAyaTI" nilaye, es. vhI. paruLekaradvArA " mudrApitaM " vIrasaMvat 2458 vikramasaMvat 1988 khIstyAnda 1932 prati 1000 ] paNyam rU.2) [ Rs. 2-0-0 ForPrivateBPersonal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ asyAH punarmudraNAyAH sarve'vikArA maNDAgAra kAryavAha yattIkRtAH All Rights Reserved by the Trustees of the Fund. Printed by S. V. Parulekar, at the Bombay Vaibhav Press, Servants of India Society's Home, Sandhurst Road, Girgaon, Bombay. Published by Jivanchand Sakarchand Javeri for Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustokoddhar Fund, at Sheth Devchand Lalbhai Dharmashala, Badekhan Chaklla, Surat.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThivarya devacanda lAlabhAI-jainapustakoddhAre graMthAMkaH 76 / zrIsarvajJAya nmH| zrImadvijayAnaMdasUrIzvarapAdapadmebhyo namaH zrIzubhazIlagaNiviracitA zrIbharatezvarabAhubalivRttiH // yugAdau vyavahArAdhvA, sarvo yena prakAzitaH / sa zrIvRSabhayogIMdro, dadyAdo'vyayasampadam // 1 // tyaktvA cakrizriyaM sadyo, lalau yaH saMyamazriyam / sa zrIzAntijino bhUyA-jjanAnAM zivazarmaNe // 2 // yenAsAvavatAreNa, yaduvaMzaH pvitritH| sa zrInemijinAdhIzo, bhayAdavyayasampade // 3 // yasya nAmazrutervighna-zreNiryAti kSayaM kSaNAt / sa zrIpArzvaprabhurdadyA-tkalyANakamalAM satAm // 4 // sevate'GkamiSAtsiMho, yaM balena parAjitaH / sa zrIvIravibhurvaryaH zriye bhUyA-1 Jain Education anal For Private Personel Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 1 // Jain Education In ccharIriNAm // 5 // mahAtmanAM mumukSUNAM satInAM ca suyoginAm / nAmotkIrtanamAtreNa, zivazrIjayate nRNAm // 6 // | tapAgacchAdhipAH zrIman -- munisundarasUrayaH / tacchiSyaH zubhazIlAvho, bharatAdikathAM vyadhAt // 7 // tathAhi tatra prathamam - bharahesarabAhubalI, abhayakumAro ya DhaMDhaNakumAro | sirio annaAuto, aimutto nAgadatto a // 1 // ityAdi trayodaza gAthA / dAnaviSaye zrIbharatacakribAhubalikathA / sA tu zrIRSabhadevacaritraM vinA vaktuM na zakyate, tenAdau zrIyugAdidevasya trayodaza bhavA ucyante - " dhaNa 1 mihuNa 2 sura 3 mahabala 4 laliyaMgasura 5 vayarajaMgha 6 mihuNe ya 7 // sohamma 8 vijja 9 accuya 10 | cakkI 11 savvaTTa 12 usame a 13 // 1 // " tathAhi -- pUrva kSitipratiSThite pure dhananAmA sArthavAho'jani / tenA'nyadA ciMtitaM, lakSmIM vinA naraH zobhAM nApnoti / yataH - " varaM vanaM vyAghragaNairniSevitaM, jalena hInaM bahukaNTakAkulam / tRNaizca zayyA vasanaM ca valkalaM, na bandhumadhye vidhanasya jIvitam // 1 // huMtie huMti guNA, jaMtie jIi jaMti saMtAvi / jIse nissesaguNA, dhannANaM sA jayau lacchI // 2 // AlasyaM sthiratAmupaiti bhajate cApalyamudyogitAM mUkatvaM mitabhASitaM vitanute mauDhyaM bhavedArjavam / pAtrApAtravicAra zrIA rIzvara caritram / // 15
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvaviraho yacchatyudArAtmatA, mAtarlakSmi! tava prasAdavazato doSA api syurgunnaaH||3||"vimRshyeti lakSmyartha vasaMtapurapattane / gantuM puramadhye paTahodghoSaNAmadApayaddhanaH / tato bhUrisamudAye milite sanmuhUrta jagrAha / tRtIyA tithiH bhRguvaarH| vatInakSatram / yataH-''Adityahasto guruNA ca puSyo, budhA'nurAdhA zanirohiNI c| somena saumyaM bhRgurevatI ca,bhaumAzvinI cAmRtasiddhiyogAH // 4 // azvinIpuSyarevatyo mRgamUlaM punarvasuH / hastajyeSThA'nurAdhAH syuH, yAtrAyai tArakAbale // 5 // " yAvaddhanazcalitukAmo'bhUttAvacchIdharmaghoSasUrayastatrAbhyetya, dharmalAbhapUrva dhanadattAsane upavizya, N||dharmakathAmiti procuH / - "catvAro dhanadAyAdA, dhrmcauraagnibhuubhujH|jyesstthe'pypmaanite puMsAM, manti trINi balAddhanam / Kalu1 // gavyUtaM pravrajanmArge, yaH pAtheyaM karoti sH| mRtyumArge navai kuryA-durbuddhiH sajjanairvinA // 2 // zambalaM kuru re mUDha dharma dAnaM tapojapam / ihA'mutra hitArthAya, na jJAtaM brajanaM bhavet ||3||dhrmaacchmblto nRdevakhacaravyAlendrasaukhyaM bhave--datrAmutra ca candranirmalayazaH pUjAdikaM pratyaham / pApenaiva ca duHkhadurgatibhavaM zvanAdikaM duHsahaM, nindAkIrtigaNaM / tadeva kuru bho bhrAtaH! yadiSTaM tava // 4 // zrutveti dhanaH prAha-kiM kArya zrIpUjyapAdAnAmAdizantu, gurubhiruktaM vayaM vasantapurapattane jigamiSavaH smaH / dhanaH prAha-" bhagavanmamopari kRpAM kRtvA mayA sAdha samAgacchata / mamApi Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only Vilww.jainelibrary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| mArge dharmazravaNazrIpUjyapAdanamanAtpuNyaM bhavati / " tataH zobhane dine suzakuneSu jAyamAneSu, jambUcAsamayUradarzana- zrIAdIzvara pradakSiNAvottaraNAdinA dhanasArthavAhaH zrIdharmaghoSasUribhiH saha cacAla / yataH- "jaMbUcAsamayUre, bhAradAye taheba ||| caritram / naule ya / dasaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 1 // brajitvA vAmadigbhAgaM, dakSiNAtmadhurasvaraH / kAkaH pUrayate nityaM, prasthitAnAM manorathAn // 2 // ckrvaakbhaardvaaj-hNshaariitsaarsaaH| kalavikastu dAtyUha-cakorajalakurkuTAH // 3 // eteSAM lomazazcApi, darzanaM maGgalapradam / laTAkhaMjanacASAnA, dakSiNe gamanaM shubhm||4|| TiTTibhaH| kauzikazcApi, vAmo rAjazukaH shubhH| mayUrazca tathA zyeno, dakSiNAdvAmagaH shubhH||5||" mArge'nyecurupAyanAgataM, paripakcarasAlaphalaparipUrNa sthAlaM, zrIgurUNAM puro muktvA dhanaH sArthavAhaH prAha-" bhagavan ! amUni sahakAraphalAni / gRhANa, mama puNyaM bhavati / " guravastaM bhadrakasvabhAvaM vijJAya jIvAjIvAdisvarUpaM tasya pura evaM prarUpayAmAsuH / mUlaM dhammassa dayA, asesajIvANa hoi sA jaNaNI / jaM tasathAvarajIvANa, rakkhaNaM hoi jai dhammo // 1 // jIvasvarUpaM tveva procyate jinendraiH- -bhajalajalaNA'nilavaNa-biticaupaMceMdiehi navajIvA / maNavayaNakAyaguNiyA. havaMti te sttviisaao||2||ikkaasiiii te karaNakAraNANumaitADiyA hoi| sacciya tikAlaguNiyA, dunnisayA hu~ti teAlA For Private & Personel Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // eteSAM jIvAnAM yo vadhaM manasA vacasA kAyena karoti, tasya durgatipAto bhavati / yataH -- " jIvahiMsAM janaH | kurvannihAzaM labhatetarAm / paraloke samApnoti, duHkhaM zvabhrAdikaM sphuTam // 1 // jIvarakSAM janaH kurvan, vAcA kAyena | cetasA / ihAmutra sukhazreNI, narANAM labhatetarAm // 2 // AuM dIhamarogamaMgamasamaM rUvaM pagiddhaM balaM, sohaggaM tijaguttamaM nirUvamo bhogo jaso nimmalo / AesikkaparAyaNo pariyaNo lacchI aviccheyaNI, hujjA tassa bhavaMtare kuNai jo jIvANukaMpaM Naro // 3 // parasamaye'pyuktam -- " yo dadyAtkAMcanaM meruM kRtsnAM caiva vasundharAm / ekasya jIvitaM dadyAnaca tulyaM yudhiSThira ! // 1 // dehinaH sukhamIhante, vinA dharmaM kutaH sukham / dayAM vinA kuto dharmmaH, tasmAttasyAM rato bhava // 2 // atha hRdayamaMjarIzaivAgame'pi proktam- - " sarveSAM dharmANAmAdi-rahiMsA nigadyate sadbhiH / tadrahitA nazyanti hi, hatanAyakasainyavat dharmAH // // " gItAyAM - " pRthivyAmapyahaM pArtha ! | vAyAvadmau jale'pyahaM / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham // 1 // yo mAM sarvagataM jJAtvA na hiMseta kadAcana / tasyAhaM na praNazyAmi, sa ca mAM na praNazyati // 2 // " yatra jIvastatra zina iti vacanAt / ataH sthAvareSvapi jIvatvaM siddhaM, ataH sAdhubhiH sarvaprakAreNa traseSu sthAvareSu jIveSu hiMsA na kartavyA / tataH prAsukAnyevAnnapAnAni gRhItavyAni tadalamobhiH phalaiH 1
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ critrm| // shriibhrte-lscittaiH| tato dhano'vag-'bhagavan ! adya prabhRti sayA prAsukAnyevAnnAdIni dAtavyAni" / tataH kramAJcalanAt sArthasya zrIAdIzvara zvara vRttiH // varSAkAlaH samAgamat / sa ca kIm sarvatrodgatakandalA vasumatI vRddhirjaDAnAM parA, jAtA niHkamalA sthalI samalinaiH prAptA all ghanairunnatiH / sarpanti pratimaMdiraM dvirasanAH saMtyaktamArgo janaH, hA kaSTaM kalikAla eSa vahati prAvRTvarUpaM bhuvi // 1 // IN megho vRSTuM lamaH, vaiSamyaM kardamAdinA jAtaM, kApi zailapArzve varyAyAM bhuvi sarvaH sArtho nivezito dhanena / maannibhdr-| zrAddhadattopAzraye guravaH sthitAH / kAlavilambena kSINapAtheye, sarvalokA kandamUlAdi bhakSituM lagnAH / tatra mAsadvaye jAte'-11 kasmAt dhanasArthavAhasya guravazcetomArge smaayyH| dhyAtaM ca tena, mayA zrIguravaH sArthamAkAritAH ekazo'pi mayA na teSAM bhaktapAnAdicintA kRtaa| ato dhiga mAmadharma.pratipanna vismArakam / ye pratipannaM na kurvanti te adhamA evocyante / calati kulAcalacakra, maryAdAmadhipatanti jalanidhayaH / pratipannamamalamanasAM, na calati puMsAM yugAnte'pi // 1 // tattiyamittaM japaha, jattiyamittA ca hoi nivvAho / vAyA mUyANa nAsai, jIvaMtA mA mUyA hoti // 2 // d // 3 // tatastatkAlaM samutthAya dhanaH zrIgurupAbeM gataH, nanAma ca tAn / tato dhano'vag-" bhagavan ! nAhaM bhAgya-|| vAnasmi / mayA zrIpUjyapAdAnAM sArthamAkAritAnAmekazo'pi sArA na kRtA / zrIpUjyapAdAnAM nirvAho duHshkyo'sti|" Jain Education 11 ella For Private & Personel Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education guravo jaguH - " mahAnubhAga ! mahAn sArtho vidyate, zrAddhAzca bahavaH santi, teSAM zakaTeSu prAsukamannapAnAdi sarvaM vilokya|mAnaM sadA labhyate'GgIkriyate ca / bhavataH sArtha eva vayamAgatAH tatpuNyaM tava mahajjAyamAnamasti " / sArthezo'vag" yatsvahastena dIyate tadeva labhyate zarIribhiH / svahastenAnnapAnAdi, dIyate yadvivekibhiH / labhyate tajjanaiH saMkhyAtItapuNyaM na saMzayaH // 1 // mRtAnAmapi jantUnAM zrAddhaM cettRptikAraNam / tannirvANapradIpasya, snehaH kiM varddhate zikhAm // 2 // | dhanasArthavAhaH prAha -- sAdhuyugmaM preSyatAM tatra kimapyahaM prAsukAnnAdi dAsye / tato gurubhistasya zuddhabhAvaM | matvA sAdhuyugmaM dhanasyottArake preSitam | annaM dAtuM yAvat sArthapo vilokatesma, tAvadamatreSu kimapi na dRzyate, pUrvavyayakaraNAt / tataH styAnIbhUtaM ghRtaM bhAjanasthaM dAtuM zuddhabhAvAt sArthapa utthito yAvattAvat sArthezasya zuddhabhAvaM matvA, prAsukaM ghRtaM ca vIkSya sAdhunA'gretanena vihRtam, tadA tena sArthezena ghRtaM dadatA manuSyabhavAyuH, puNyAnubandhipuNyamarjitaM, bodhibI - jaM ca / tathA ca jinAgamaH - "kesiMci hoi vittaM, pattaM annesu ubhayamannesu / cittaM vittaM pattaM, tinnivi kesici dhannANaM" // 1 // siddhAMte'pyuktaM -- tahAruvANaM samaNANaM mAhaNANaM bhaMte! phAsueNaM esaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM | paDilA bhemANeNaM kiM kijjai ? goyamA ! tattha aTThakammapayaDIo dhaNIyabaMdhaNabaddhAo siDhilabaMdhaNabaddhAo pagarai,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate. zvara vRttiH|| // 4 // dIhakAlaTThiAo rahassaikAlaTThiAo pagarai, imaM ca NaM dIhamadaM cAuraMtaM saMsArakaMtAraM theveNavi kAleNa pariyaTTai / zrIAdIzvara caritram / tathA coktaM-"annaMpAnaM tathA vastraM, AlayaH zayanA'sane / zuzraSA vaMdanaM tuSTiH, puNyaM navavidhaM smRtam // 1 // sAhUNa kappaNijjaM jaM navi dinnaM kahiMvi kiMpi tahiM / dhIrA jahuttakAriNo, susAvagA taM na bhujaMti // 2 // tathA ca-dadasvAnnaM dadasvAnnaM, dadasvAnnaM yudhiSThira ! / sadyaH prItikaraM loke, kiM dattenApareNa hi // 3 // ityAdi pAtradAnaphalaM dhano matvA ghRtadAna vaMdituM sadA yAti, gurUktaM dharmamazRNoditi-saMsArasAgarottAratarItulyasya zrAddhadharmasya pratiSThAnapratiSThamAdau samyaktvaM vItarAgeNoktam-"vItarAgaprabhudevaH susAdhuzca paro guruH| kRpAmUlasta saddharmaH, samyaktvamabhidhIyate // 1 // jiNavayaNameva tattaM tattha ruI hoi davasammat / jahabhAvaNANa saddhA, parisuddhaM bhAvasammattaM ||2||smmttmi yaladdhe, paliyapuhutteNasAvao hujjaa| caraNovasamakhayANaM, sAyarasaMkhaMtarA huMti // 3 // aMtamuhattaM pAliya, sammat jo vamei pajate / tassa ya / / avaDapuggala, pariyaTTo ceva sNsaaro||4|| bhadreNa carittAo, suTThayaraM ca daMsaNaM gaheyavvaM / sijhaMti caraNarahiyA, dasaNarahiyA na sijhaMti // 5 // savvattha uciyakaraNaM guNANurAo raI a jiNavayaNe / agaNesu a majjhattho, samma // 4 // in Educatan rasa For Private & Personel Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ didvirasa liMgAiM // 6 // AipuDhavIsu tIsu, khaiyaM uvasAmagaM ca sammattaM / vemANiyadevANaM, paNiyaM tiriyANa emeva // 7 // sesANaM nArayANaM, tiriyatthINaM ca tivihadevANaM / paMcavihaM sammattaM, pannattaM vIyarAehi // 8 // aNa-2 || kohAicaukke, sammAIpuMjatiyagakhaviyaMmi / jIvassa suho bhAvo, apuggalaM khAiyaM sammaM // 9 // micchataM jamuinnaM | taM-khINaM aNudiyaM ca uvasaMtaM / mIsIbhAvapariNayaM, vejaM jaM taM khauvasamaM // 10 // " ityAdisadupadezAmRtarmithyAtvaM muktvA / samyaktvaM dhanasArthavAho lalau / varSAnte'gastyadayaM jJAtvA dhanasArthavAhastatazcacAla / yata:-"divA ca kurute yasmibhannudayaM munipuGgavaH / anAvRSTistadA ghorA, pitA vikrayate sutam // 1 // varSAkAle dine yasmi-nnudite munipuGgavaH / / tataH stokaM payovAho, muJcate salilaM bhuvi // 2 // " kramAdanasArthezo vasantapuraM yayau / tatra kRtakrayavikrayopArjitabhUridhanaH punaH svapuraM prati cacAla / svapuraM samAgatazca kramAt samAyAtAvasAne saptakSetryAM dhanaM vyadhat / kRtArAdhanakaH, pAlitaniHkalaGkazrAvakadharmaH, samAdhinA vipadya, uttarakuruSu sItAsarita uttarato jambUtarozca pUrvato yugalidharmatvenotpede dhanaH / tatra dazavidhakalpadrumAstasya mAnasepsitaM dduH| tathAhi-"te mattaMgA 1 bhiMgA 2 tuDIyaMgA 3 dIva 4 joi 5 cittaMgA 6 / cittarasA 7 maNiyaMgA 8, gehAgArA 9 agaNiyA ya 10 // 1 // mattaMgaesu majja, Jain Eduentan H. For Private & Personel Use Only Iww.jainelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 5 // Jain Education In madhu pijjaM bhAyaNAi bhiMgesu / tuDiyaMgesu ya saMgayatuDiyAI bahupayArAI // 2 // dIvasihA joisi - nAmagA ee | karaMti ujjoyaM / cittaMgesu ya majjaM, cittarasA bhoyaNaTThANA || 3 || maNiyaMgesu ya bhUsaNa - varAi bhavaNarukkhe su aNiyaMgesu ya ghaNiyaM / vatthAi bahupagArAI // 4 // itthaM dazavidhakalpavRkSebhyo'dhigatAni sukhAnyanubhUya, tadAyuHprAMte vipadya, prAgjanmakRtadAnapuNyAnubhAvAt saudharme svarge suro'jani // // iti tRtIyabhavaH // tatra sukhAnyanubhUya ciraM tatayutaH sa suro'paravidehe gandhilAvatInAmni vijaye vaitADhyagirau gandhAradeze gandhasamRddha pure zatabalanAmno vidyAdharasya mahAbalanAmA to / sacAbhyastazastrazAstra kalAkalApaH | samaye pitrA rAjye'bhiSiktaH / tatsukhAni bhuMjAno'nyasminnavasare samalaMkRtAsthAnasiMhAsanaH, saMgItake pravartamAnesvayambuddhAbhidhena sacivena rAjA vijJaptaH iti - ghiDI esa pamAo, galahatthai jo jiyANa jiNadhammaM / nalinIdala|ggagholira - jalalavaparicaMcale jIe // 1 // iti tasyAnatrasaropadezAt sa nRpaH kimetaditi pRcchan mantriNA'bhANi - "yadadya mayA vane gatena cAraNamunirbhavata AyuHsvarUpaM pRSTaH san jagau / mAsamekamasya bhUpasyAyurasti " / iti tadvacanA| danu rAjA jagau - " adya nizAzeSe saMbhinnazrotapramukhairamAtyairahamaMdhakUpe pAtito'pi svayambuddha ! bhatratA ekenoddhRtaH, iti zrI AdIzvara caritram / // 5 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ FOPAN sadyaH svapnaphalasaMvAdI mamAyaM bhavadupadezaH' / sa nRpaH ityuccaran kSINe AyuSi kiMkartavyatAmUDhatayA'nutapyamAnaH sacivenoce-'egadivasaMpi jIvo, pavajjamuvAgao anannamaNo / jaivi na pAvai murakaM avassa vemANio hoi||1|| iti jainasiddhAntagiHprAmANyAt cAritragrahaNAt saphalaya skhaM janma, paralokaM sAdhaya / zrutveti maMtrivacaH / kSitipatiH khaM putraM rAjye nivezya kRtASTAnhikAmahaHpurassaraM pravrajyAM jagrAha gurupAkheM / garUktavidhinA gRhitA samAdhinA vipadya, IzAnadevaloke zrIprabhavimAne lalitAGganAmA suraH, prasphuraddIptibhAsurazarIraH smjni| tasya svayaprabhAbhidhA devI-patnI babhUva tayA samaM divyAn bhogAn ciraM bhuJjAnasya tasya devasya kadAcidAyuHkSaye khayamprabhA devI svargAt cyutA / tasyA devyA viraheNa vidhuro'bhUllalitAGgaH / tataH udyAnAdivApiSu ramamANaH kSaNaM na ratiM lebhe / / yataH---" devA'vi devaloe, divvAbharaNeNa raMjiyasarIrA / jaM parivati tatto, taM dukkhaM dAruNaM tesi // 1 // taM l suravimANavibhavaM, ciMtia cavaNaM ca devalogAo / iya baliyaM ca jaM navi, phuTTai sayasakara hiyayaM // 2 // IsAvisAyamayakoha-mAyAlobhehi ekamAIhiM / devA'vi samabhibhUyA, torsa kuto suhaM nAma // 3 // itazca svayambuddho'pi / maMtrI gRhItavrato'nazanena mRtvA tasminneva kalpe dRDhadharmAbhidhaH zakrasAmAniko'bhUt / yataH-tavaniyameNa ya murako / JainEducation For Private Personel Use Only Jaw.jainelibrary.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate-||| dANeNa ya hu~ti uttamA bhogA / devecaNeNa rajja, aNasaNamaraNeNa iMdattaM // 1 // sa eva devaH prAgbhavasauhArdAta,||zrIAvIzvara zvara vRttiH|| critrm| lalitAGgasuraM virahavivhalaM vIkSya prAha zokApanodAya-" viSayaguNaH kApuruSaM, karoti vazavartinaM na satpuruSam / || badhnAti mazakameva hi, lUtAtanturna mAtaGgam // 1 // strIrAgasAgarasyAntazcetaHpotAnnimajjataH / apayAti matirlajjAlal pauruSaM saadhutaavRttiH||2|| mA viSAdaM kuruSva tvaM. devyA virahito manAga / kuru cittaM sthiraM tasmAt, sukhIbhavasi saMtatam // 3 // saMjharAgajalabubbuuvame, jIvie vi jlbiNdcNcle| javaNe ya naIvegasannibhe, pAvajIva kimayaM na bujjhasi // // duppayaM cauppayaM bahappayaMca appayaM samiddhamahaNaM vA / aNavakaevi kayaMto haNai hayAso aparitato // 5 // evamupadeze dIyamAne tena sureNa lalitAGgo na manAga mohAnnivRttaH tato dRDhadharmA devastasyA devyAH prAptyupAyaM proktavAniti dhAtakIkhaNDe prAgvidehe nandagrAme nAgilasya daridrasya zreSThinaH saptAnAM putrANAmupari tasyAM lApatnyAmaSTamyAM putryAM jAtAyAM kurUpAyAM bhAgyahInAyAM pitari praNaSTe, udvegAt nAmAkaraNAta nirnAmiketi nAmA'-17 jani, nirnAmikA kramAdvavRdhe, kvacid nirnAmikA gaganatilakaparvate dArUNyAnetuM gatA, tatra tatkAlotpanna kevala-al jJAnaM yugandharAbhidhaM muni siMhAsanasthaM dharmamupadizantaM zuzrAveti / " AyurvAyucalaM surezvaradhanurlolaM balaM yauvanaM / // 6 // sin Education For Private & Personel Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyudaMDatulaM dhanaM girinadIkallolavaccaJcalam / snehaM kuJjarakarNatAlacapalaM dehaM ca rogokulaM jJAtvA bhavyajanAH sadA / kuruta bho dharma mahAnizcalam // 1 // dAridranAzanaM dAnaM, zIlaM durgatinAzanam / ajJAnanAzinI prajJA, bhAvanA bhavanAzinI // 2 // " evaM gurupArzve dharma zrutvA prAptagRhidharmA kumArikA nirnAmikA sA samprati vartate / sAmprataM cAnazanaM sA jagrAha, tatastatra gatvA svarUpaM tasyA darzaya kathaya ca, yathA sA nirnAmikA tvadanurAgiNI bhUtvA mRtvA ca | svayamprabhava priyA utpadyate'traiva svarge tathA kRte tena devena sA nirnAmikA tatraiva svarge lalitAGgasya priyA'bhavat / tataH sa devastayA priyayA saha vilasan sukhIjAtaH // iti lalitAGgadevabhavaH // tataH kramAdAyuHkSaye lalitAGgasuro jambUdvIpe prAvihe sItAsariduttare taTe puSkalAvatIvijaye lohArgalapure svarNajaGghasya rAjJaH lakSmIdevIkukSijanmA pradyumnapratimo vajrajako'Ggajo'bhavat / pitrA janmotsavaH kRtaH yauvanaM prApa kramAijrajaGghakumAraH / ita: svayamprabhApi svargAt nyutvA tasminneva vijaye puNDarIkiNyAM nagaryAM vajrasenatIrthakaracakravartinaH zrImatI nAmnA sutAs bhUt sA kramAdyauvanAlaGkRtadehA'jani / ekadA zrImatI sannihitavane samutpannakevalajJAnaM muniM prekSya jAti-- tiM prApa / tataH pUrvabhavapatiM kariSyAmIti nirbandhaparA piturnirdezAt pUrvabhavaM svaM svarUpaM citrapaTTe lekhayA Jain Education For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // // zrAbharata-18||mAsa / prAptavayo mama pUrvabhavaM kathayiSyati, tamahaM variSye / tataH svayaMvaramaNDapo mnndditH| AhUtA aneke ||7||zrIAdIzvara zvara vRttiH|| caritram / nRparAjakumArAH // tai paistasyAH pUrvabhavo na kairapi proktaH / teSu teSu saGketeSu apUriteSu tatrAgAdvajrajakumAraH citrapaTTe likhitaM pUrvabhavaM khaM vIkSyAkasmAjjAtismRti prApa / tataH kumAryA hRdayasthAna pUrvabhavasaGketAn kumAraH kathayAmAsa / tatastayA sa pUrvabhavasambandhinaM pati matvA varamAlAnyAsapUrvamupayeme / tato vajrajaGghastAM pariNIya sanmahaM svapuramAyayau / tataH kramAt svarNajaGgaH putrAya rAjyaM datvA svayaM dIkSAM jagrAha / prAptarAjyo vanajaGgho nyAyAdhvanA bhuvaM zazAsa / yataH-" yo nyAyena bhuvaM sarvA, paitRkI pRthivIpatiH / jugopa sa prayAtyeka, vRndArakaniketanam // 1 // rAjJi gharmiNi dharmiSThAH, pApe pApAH same samAH / rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prjaaH||2||" krameNa tasya rAjJo / nandano jAtaH / tasya vajra iti nAma dattam / anyeyuH zrImatIbhrAtuH puSkalapAlasya rAjJaH sImAlabhUpAlairAkrAntasya / sAhAyyAya vajrajaGghazcacAla / mArge vajrajaGghazvalan dRSTiviSaM sarpa tasmin mArge zrutvA tatra gatvA sarpa prabodhayAmAsa tadda(svadarzanAt / tatazcalan puSkalAvatIM purIM yayau / tatrAgatAn sarvAn puSkalapAlasya ripUn hatvA svAM purI, prati cacAla / itastasmin mArge muniyugasya dhyAnaM kurvataH sarvakarmakSayAta kevalajJAnaM jAtam / vajrajaGghaH patnIyuto Jain Education intentional For Private & Personel Use Only ollww.jainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education dhyAnAt | munisenasAgarasenAkhyamuniyugaM praNanAma / tayormunyoH pRthag pRthag upadezaM zrutvA svapuramAyayau / anyedyurvajrajaGghanoktam - priye ! vratamahaM grahISye tvaM samAdhinA gRhidharmaM pAlaya / patnI jagau / purA'hamapi vrataM grahItukAmA'smi, yadi tvayA vrataM grahISyate, tadA'hamapi tvayA saha dIkSAgrahaNaM kariSye / atrAntare putro mAtApitroH saMyamagrahaNAbhiprAyamajAnAno viSaM dAtukAmo'bhUt / tataH putreNa rAjyArthinA viSadAnAt mAtApitarau hatau / itivajrajaGghabhavaH // 6 // zubhamRtvA uttarakuruSu samutpannau / yugmadharmeNa tatra dazavidhakalpavRkSapUrNamanorathau sukhinau babhUvatuH / iti yugmibhavaH saptamaH // 7 // tato mRtvA tau mithaH snehalau prathamasvarge surAvabhUtAm, tatrAtIva sukhinau jAtau / itisurabhavo - ||'STamaH // 8 // svargAt cyutvA jambUdvIpe videhe kSitipratiSThita pure svargipurasodare, suvidhivaidyasya jIvAnandanAmA putro'bhUt / tatraivezAnacandrasya bhUpasya mahIdharanAmA putro babhUva 1 // mantriputraH subuddhirAsIt 2 // sArthavAhAGgajaH pUrNabhadraH 3 // zreoSTasUnurguNAkaro'bhUt 4 // zrImatIjIvaH svargAt cyutvA tatraiva zreSTiputraH kezavanAmA'bhavat 5 // eteSAM jIvAnandena saha sauhArddamabhUt atyantam / kadAcijjIvAnandavaidyasya sadmani teSAM vayasyAnAM paJcAnAM tasthuSAM guNAkarAkhyo jainamuniH kuSTagaladehaH pAraNArthaM samAgAva / tasya yatestAdRzaM dehaM kuSTavyAdhigrastaM vIkSya mithazci 8
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- ntayAmAsuH / eSa muniratIva vyAdhinA grasto dRzyate / tataH sAnukampo jIvAnando jagau-ayaM munirmahatA dhanavyayena zrIAdIzvara zvara vRttiH // critrm| sajjIkriyate / lakSapAkatailaM gozIrSacandanaM raktakambalaM ca vilokyate / tailaM tu mama mandire samasti / zeSavastuhayopAyazcintya eva / asau yatiH sumahAbhAgastapasvI svazarIranirapekSo'sti / yadyasyopakAraH kariSyate kuSTaspheTanena tadA muktigamanayogyaM karmopAya'te / yataH-"jJAnavAn jJAnadAnena, nirbhayo'bhayadAnataH / annadAnAta sukhI nityaM, nidhirbheSajAdbhavet // 1 // " atha tadauSadhaprAptaye mahIdharaputrAdyAH paJcApi jIvAnandena samaM kasyApi suhRdo mahebhyasyA''paNe mUlyena yatyartha gozISacandanaratnakambale yAcante sma ! dharmeNa tena tadvastudvayaM yatyartha dattam / proktaM mamApi puNyaM bhavati / pApinAmauSadhe datte pApameva bhavati / dharmiNAM tu datte dharma eva bhavati / dharmI tu dharmameva karoti / tasya puNyavibhAgo vaidyasyauSadhadAturbhavati / tataste sarve suhRdastAni auSadhAni lAtvA vane yayuH tasya muneN stena tailena prathamaM dehe'bhyaGganaM kRtam / tattailayogAt atIva tApite sAdhuvapuSi ratnakambalaM nidadhe / tApavyAkulAH sAdhudehasthAH kramayo ratnakambale lagnAH / tato vaidyena dIrghadarzinA te kramayo'tIvArdragozabamadhye sthApitAH / tatastadehe zItanimittaM gozIrSacandanAGgarAgaH kAritaH iti| evaM triHkRtvA pratIkAreNa muni paTUkRtya te kSamayAmAsuriti // 8 // Jain Educat !! For Private & Personel Use Only alliyww.jainelibrary.org
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavan ! yuSmaccharIre kimapyaparAdhaH kRtaH sa kSamyatAm / tatastaM yati praNamya tasmai zreSThine yati rogaH kRto'sti bhavata auSadhAbhyAmiti nivedya ca svasthAnaM yayuH / sa ca zreSThI tadauSadhadAnapuNyamanumodamAno gRhastha eva sarvakarma-ING kSayAta kevalajJAnaM prApa / te'pi ca suhRdo gozIrSaratnakambalau vikrIya tadravyeNa nijakAJcanalakSadvayena ca jinAlayaM kaaryaamaasH| iti navamo bhavaH // 9 // te sarve jIvAnandAdayaH kramAt pravrajyAM gRhItvA dvAviMzatisAgarAyuSkAcyute svarge tridazA babhUvuH // iti dazamo bhvH||1|| atha jIvAnandajIvastatazyutvA prathamaM jambUdvIpe prAgagvidehe puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM vajrasenasya tIrthakarabhUpateH dhAriNIdevyAH-kukSau caturdazasvapnasUcito'vatatAra kramAt putro'bhavat / vajranAbhanAmA jyeSThanandanaH samabhUt / nRpAmAtyazreSThisArthezAnAM jIvAstatazyutAH krameNa bAhusubAhupIThamahApIThanAmAnaH kanIyAMsastasya sodarAzcatvAro babhUvuH / kezavajIvastu svargAccyutaH suyazA nAmA bhUpaputro bhUtvA vajranAbhaM siSeve / vajrasenabhUpo vajranA-| bhAya putrAya rAjyaM vitIrya lokAntikadevairjaya nandeti jalpite sAMvatsarikaM dAnaM dattvA dIkSA jagrAha / kramaNa kevala-|| jJAnaM prApa / vajranAbhastu prAptaSaTUkhaNDarAjya: svayaM samastacakravartipadabhAgabhUt / anyeAstasminneva pure zrIvajrasena For Private & Personel Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 9 // Jain Education stIrthakaraH samavasRtaH / tadA cakrI saparivAraH pituH tIrthakRto dharmopadezaM zrotuM gataH / jinendrastatreti dharmopadezaM prAha " na zrImeM vipulA jane na ca matirjAtA na vA sUnavo, jAtA vA na guNAspadaM na ca mudaM dhatte kuTumbaM mama / dviSTo bhUmipatiH khalAzca kudRzo dehaM rugArtaM suto - dvAhyA bhUriRNaM RNanti gRhiNAM cetAMsi cintA imAH // 1 // prAg janmajAte sukRte sati prabho !, vivekibhistat punararthyate natram / nIvIdhanA'dasya punaH kuto'rjanaM, vApaH kka vA proSitabIja - bhojinaH // 2 // " evaM dharmopadezaM zrutvA saJjAtavairAgyo vajranAbho bAhusubAhupITha mahApITha bhrAtRbhiH suyazasA ca | sArdhaM saMyamazriyaM jagrAha / vajranAbho yatiH kramAd gurupArzve paThan dvAdazAGgabhRt babhUva, zeSA ekAdazAGgadhAriNo| 'bhavan / arhadAdibhirviMzatisthAnakaistIrthakara padavIM babandha vajranAbhaH / yataH - " vajranAbhastu viMzatisthAnairobhirmanoramaiH / nirmame tIrthakRnnAma-karma bhavAbdhitArakam ||1||" tathAhi " arihaMta 1 siddha 2 pavayaNa 3 guru 4 thera 5 bahussue 6 tavassIsuM 7 / vacchalayAi esiM abhikkhanANovaoge ya 8 // 1 // daMsaNa 9 viNae 10 Avassae ya 11 sIlavvae niraiAro 12 / khaNalava 13 tava 14 ciyAe 15 veyAvacce 16 samAhI 17 ya // 2 // apuvvanANagahaNe 18 suabhattI 19 pavayaNe pabhAvaNayA 20 / eehi kAraNehiM titthayarataM lahai jIvo // 3 // " zrIAdIzvara caritram / // 9 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhamannaM samAnIya, vibhajya bAhusaMyataH / dadAno yatibhyazcakri-karmopArjitavAn kramAta // 1 // sAdhupaJcazatInAM sadvizrAmaNavidhAnataH / atIvabalakarmAdi, subAhurarjayat svayam // 2 // vajranAbhagurau vaiyA-vRtyaM vizrAmaNAdikam / bAhusubAhU kurvANau, puNyamarjayatAM navam // 3 // yadA yadA tayorvyAkhyA, kurvate guravaH sphuTam / tadA pIThamahApIThau, sahete na svacetasi // 4 // mAyAmithyAtvayogena, krodhAdikRtyatatparau / strItvakarma bhRzaM pITha-mahApIThau babandhatuH // 5 // yataH-"jo cavalo saThabhAvo, mAyAkavaDehi vaMcae sayaNam / na ya kassa ya vIsattho, so puriso mahilayA hoi // 1 // " suyazAH saMyatastatra, kurvan dharma nirantaram / arjayAmAsa kalyANa-prAptikarma niravyayam Padm2 // ityekAdazamo bhavaH // 11 // ete sarve caturdazalakSapUrvI yAvat nikalakaM vrataM pratipAlya AyuHprAnte / samAdhinA mRtvA sarvArthasiddhivimAne samutpannAH // iti dvAdazo bhavaH // 12 // itazvAvasarpiNyAM suSamaduHkhamAbhidhatRtIyArakaprAnte prAntapalyopamASTabhAgazeSe ihaiva jambUdvIpe dakSiNabharatArdhe gaGgAsindhvorantarAle prathamaH kulkro| vimalavAhanAho'bhUt 1 / tasya patnI candrayazAH / tadA ca kramAt samayahInatAbhavanAt svalpeSu kalpavRkSeSu / jAyamAneSu kalahakAriSu yugaliSu ca hakAranItiH pravartayAmAsa / tayoH SaNmAsazeSAyuSkayozcakSuSmAn candrakAnteti / Jain Education For Private & Personel Use Only Netw.jainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate bhvara vRttiH // // 10 // yugalamabhat 2 / tayozca yazasvI svarUpeti yugalaM babhUva 3 / asya rAjye makAranItirabhUt / tato'bhicandraH priyaGgariti yugalaM jAtam 4 / yataH -- " navaghaNusayAi paDhamo, aTThasattaddhasattamAI ca / chaccheva addhachaTThA, paMcasayA | paNavIsaM tu // 1 // saMghayaNaM saMThANaM, uccattaM caiva kulagarehi samaM / vanneNa egavannA, savvAo piyaGgavannAo // 2 // " | tatastadapatyadvayaM prasenajit pUrNakAMtA iti yugalaM jAtam 5 / asya kAle dhikkAranItirajaniSTa, tasyApatyadvayaM marudevaH zrIkAMtA iti yugalaM jajJe 6 / tataH saptamaM zrInAbhirmarudevIti yugalaM babhUva 7 / nAbhistu sapAda - paJcazatadhanurdehaH marudevI api sapAdapaJcazatadhanurdehA'bhUt / itastRtIyArasya caturazItipUrvalakSeSye konanavati| pakSAdhikeSu avaziSTeSu ASADhazuddhacaturdazyAmuttarASADhA nakSatre sarvArthasiddhivimAnAt trayastriMzat sAgaro- - |pamapramitAyuranubhUya tatazcyuttvA zrIvajranAbhajIvaH matizrutAvadhijJAnazAlI gajAdicaturdazamahAsvapnasacitatIrthaM - | karajanmA marudevyAH kukSAvavAtarat / tadA ca nArakANAmapi sukhamajani / yataH -- " nArakA api modante, yasya kalyA- | |Naparvasu / pavitraM tasya cAritraM, ko vA varNayituM kSamaH // 1 // " tasmin kAle svapnapAThakAdayo na santi / tadA | zakraH prabhubhaktyA svAmirakSArtha AbhiyogikAn svasevakAn mumoca | navamAse sArddha saptadine vyatikrAnte caitrAsi - // 10 // zrIAdIzvara caritram /
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tASTamyAM uttarASADhAnakSatre gate candre yugaladharmiNaM paJcazatadhanustanumAnaM suvarNavarNazarIraM vRSabhadhvajaM sarvAdbhutalakSaNaM / prathamaM jinaM putraM marudevI svAminI suSuve / janmAbhiSekakaraNaM zakrazcake / avatAritasvAGguSThAmRtAsvAdAdupacitatanuha~chanavRSabhasya darzanAta svapne'pyAdau vRSabhadarzanAt vRSabha iti nAma dattam / yugalajAtAyAH kanyAyAH sumaGgaleti || nAma dattam / vRSabhasya kiJcidane hAyane vyatikrAnte, zakraH ikSudaNDaM lAtvA prabhuM nantuM vaMzasthApanAya cAgAt / || al tadA vRSabheNa bAlasvabhAvAt ikSudaNDaM gRhItuM hastaH kSipto bhakSaNecchayA / tataH zakreNa vRSabhavaMzasya ikSvAkuriti nAma | dattam / tataH sadA surA uttarakurutaH phalAni prabhukRte pratyahaM kSIrodajalAni copanayanti sm| atha daza (deshon)| varSadezye prabhau akAle tAlaphalapatanato yugalinaH puruSasya (janmadine) matirabhavat / strI tu sthitA sunandeti tasyA nAma / tato yugalibhiH zrInAbhikulakarAya yugalino mRtisvarUpaM proktam / atha yauvanasthasya prabhoH zrInAbhirAjJA sumagalAsunandayoH pANigrahe kriyamANe'vadhinA vijJAya vAsavaH sahApsarobhistatra samAgAt / prabhurapi avazyabhogyaM karma jAnan sarvamanumene / tataH prathamameva svAmI sumaGgalAsunandAbhyAM saha divyadhAtrIbhiH snapito'valipto bhUSitazcAnIto maNDapadvAre kRtaM dadhidUrvAlavaNAdi maGgalakarma prabhorindreNa tataH zakraH svarga samAgAt / navapariNItasya prabhAma Jain Education Tea For Private & Personel Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 11 // |GgalAnIti marudevA'vag-sUno ! jaGgamakalpavRkSavitataH zAkhAzatena kramAt trailokyaM nikhilaM samIhitaphalaiH saMtarpya yaiH | santatam / satyAzIriti yA vadhUdrayajuSaH provAca tatrAGginAM prItyai zrImarudevyasau vijayatAM tIrthaGkarasya prasUH | // 1 // iti mAturAziSaM prabhuH pApa / kiJcidUneSu SaDvarSalakSeSu vyatikrAnteSu sarvArthasiddhivimAnAncyutvA bAhupIThajIvaiau sumaGgalAdevyAH kukSAvavAtaratuH / tadA sumaGgalA caturdaza mahAsvapnAni gajAdIni dadarza / kramAt tayojItayorjanmotsave kRte putrasya bharata iti nAmA'bhUt putryAzca brAhmIti nAmA'jani / subAhumahApIThajIvau sunandAyAH kukSau yugmatvena babhUvatuH / puruSasya bAhubaliriti nAmA'bhUt, putryAzva sundarIti nAma dattam / kramAta sumaGgalA ekonapaJcAzat yugalAni prAsUta / evaM RSabhadevasya putrazataM putryau brAhmIsundaryau / kramAt kalpavRkSeSu hInasatreSu phaladAnazaktiSu kaSAyabahulAnAM nItimaryAdAlaGghanaparANAM mithaH kaliparANAM yugalinAM zrInA| bhikulakareNa zrIRSabhadevaH samarpito maryAdAyai / tataste yugalina ekIbhUya paramezvaraM mahataH sthalasyopari upavezya nalinIpatrANyAdAya hasteSu bhagavatsnAnArthaM jalAzaye gatAH / itaH zakraH svargAdetya paramezvaraM tAdRze ratnasiMhAsane | nivezya dvApaJcAzaccandanarasenopalepyAbharaNAmbarANi paridhApya pracchannaH sthitaH / itaste yugalino gRhItapadminI zrIAdIzvara caritram / // 11 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ lApatrasthajalAH prabhu tAdRzaM dRSTvA pradakSiNIkRtya cintyaamaasuH| yadi jalaM mastakopari prakSipyate / tadA sarvANi vastrANial vinakSyante / tataste prabhoH padayoradhastAdabhiSekaM cakruH / tadvinayasantuSTaH zakraH prakaTIbhUya prabhu bhaktyA praNamya suvinItA ete yugalina ityuktvA tasmin sthAne dvAdazayojanAyAmAM navayojanavistRtAM navAM purI vinItAmiti cakAra / / prabhorjanmato viMzatipUrvalakSANi vyatikrAntAni / tataH prabhuNA kecidyugalinaH sacivAH kRtaaH| kecid dUrgA''rakSakAH | kRtAH kecica bhogA-guravaH kRtAH kecidvayasyA-rAjanyAH kRtAH zeSAzca yugalinaH kSatriyAH pattayazca ktaaH| tataH karituragagomahiSAdisaGgrahaH kAritaH prabhuNA / atha kalpadrumeSu ucchinneSu gateSu apakvauSadhibhakSaNaparANAM yugalinAmudareSu duSyatsu prabhuNoktam / hastatale kukSau (kakSAyAM) ca muktvauSadhIH bhkssyt| yataH-"omapAhAraMtA, ajIramANami || te jiNamurviti / hatthehiM ghaMsiuNaM, AhAreha tti te bhnniaa||1|| AsI a pANighasI timmiataMdulapavAlapuDabhoI / hatthatalapuDAhArA, jaiA kira kulakaro usaho // 2 // " tatastathA kurvatsu teSu agnirutpannastaM dRSTvA bhItAste - prabhupArzve'nyetya jguH| bhagavannasmAkamauSadhIbhakSayan rAkSasa utpanno'sti / prabhuNA jJAnenAgnimutpannaM jJAtvoktam-tasya / rAkSasasyAgnemadhye muktvA yUyaM bhakSayata / tatastathA kurvatsu teSu rAkSasarUpo'gniH sarva bhakSayati / tataste prabhupArzva gatvA / Jain Educationa For Private & Personel Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritram / // zrAbharatevara vRtta || tadapi procuH / tato vRSabheNa kumbhikumbhasthalasthena mRttikAmAnAyya prathamaM kumbhaM ghaTayitvA'rpayAmAsa / prAha ca evaMvidhAn zrIAdIzvara kumbhAn kRtvA vahninA pAcayitvA teSu auSadhIH sthApayitvA bhakSayata / tataH prabhUktavidhinA te auSadhIbhakSayantisma / tataste sukhino'bhavan / tataH prabhuH zilpazataM prakAzayAmAsa / tataH prajAstathA cakruH / caturdhA sAmadAmAdinItIH prakAzayAmAsa / dvAsaptatiM kalA narANAM bharataM zikSayAmAsa / strINAM catuHSaSTiM kalAH bAhabaliM zikSayAmAsa IN azvebhAdInAM lakSaNAni prabhuH prakAzayAmAsa / dakSiNahastenASTAdaza lipIbAyai, vAmena zayena gaNitAni sundaryai prakAzayAmAsa sArasvatAdidevA abhyetya prabhuM procuH-dharma tIrtha pravartaya tvam / tataH saMyamagrahaNAvasaraM prabhuravadhinA| |vijJAya bharatAyAyodhyArAjyaM vitIrya bAhubalaye bahalodezarAjyaM ca zeSebhyo'Ggajebhyo yathAyogyaM puragrAmAdi vitIrya sAMvatsa-IN rikaM dAnaM dadau // tataH prabhuH triSaSTipUrvalakSANi niSkaNTakAM rAjyazriyamupabhujya vasantasamaye aSTAdazabhAravanaspati-|| zobhAkArake caitrAsitASTamyAM uttarASADhAnakSatragate candre surAsuraughavAhyAM sudarzanAkhyAM zibikAmAruhya surendrAdi-II // 12 // FilbhUpaparivRto rAjamArge cacAla / prabhuH kramAdevadudumbhau vAdyamAnAyAM siddhArthodyAnamAjagAma / prabhuH zibikAyA ava-| ruhyAzokatarutale vasanAbharaNAni mumoca / prabhuH tato jambhArinyastaM devadUSyamase dadhAnazcaturmuSTilocaM cakAra / tadA Jain Educatan International For Private Personel Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakrAgrahAdekA muSTiH sthitA prabhormastake / vAsavena kolAhale niSidhyamAne prabhunamaskAroccAraNapUrva saMyama jagrAha / / hAtadA nAbheyasya caturtha jJAnaM samutpannam / yataH "kAUNa namukkAra, siddhANamabhiggahaM ta so giNDe / savvaM me'karaNijaM. pAvaM ti caritramAruDho // 1 // tihi nANehi samaggA, titthayarA jAva huMti gihavAse / paDivannaMmi caritte, caunANI jAva chaumatthA // 2 // tadA bharatAdyairbahubhirbhUpairniSidhyamAnA api kacchamahAkacchAdayazcatvAro nRpasahasrAH prabhuNA samaM saMyama laluH / indrAdiSu yathAsthAnaM gateSu prabhuranyatra vijahAra / prabhuH pUrvabhavopArjitAzubhakarmavazAd bhikSAmalabhAno / varSa yAvannirAhAro vihRtya gajapuraM samAjagAma / tatra bAhubaliputraH somayazAH, tasya putraH zreyAMsastatsAhAyyAt / zatrubhirAkrAMto mahAbhaTo jayIjAta iti svapnamapazyat somayazA nRpaH / ravimaNDalataH zrastaH karogho ghaTitaH punaH zrIzreyAMsakumAreNa svagnaM zreSThIti labdhavAn 2 / punaH zreyAMsakumAreNa svapno dRSTaH merurmalino jAtaH so mayA pAyasena ujvliikRtH3| prAtarataH zubhaM bhAvi zreyAMsasyodayo mahAn ko'pIti mantrayitvA te svasvavezma trayo'pyaguH // 3 // lAti zrIRSabhaH kiJcinneti kolAhalaM nRNAm / zrutvA gavAkSato'dhAva-dhuvarAjA prabhuM prati // 4 // prabhordarzanAttadA jAtismRti prApya pazcAnnavabhavaM khaM gRhItasaMyamaM jJAtvA prabhuM cAnnagrahaNatatparaM jJAtvA yAvat prAsukAnnaM dAtukAmaH Jan Education For Private Personel Use Only I w .jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // // zrIbharate- zreyAMso'bhavat tAvallokaiDhauMkyamAnAni gajAzvakanyAbharaNAdIni vastUni tyajan zreyAMsakumAragRhe prabhuH samAgAt / zrIAdIzvara zvara vRttiH|| kAcaritram / ito'kasmAdikSurasabhRtaM kumbhazataM kenacidrAjJA zreyAMsakumArAya DhaukanIcakre / tato niravadyAhAraM tamikSurasaM vijJAya nA samullasadatIvabhAvaH saMyojitakarakamalaH prabhu prati zreyAMsaH prAha / prabho ! prasArayAhnAya karau nistArayAtra mAm / vAcatvAriMzadoSarahitamAhAraM lAhi sAmpratam / atra kvighttnaa| dakSiNakaraM bhikSAmagRhNAnaM dRSTvA prabhuH prAha-bho dakSiNakara kathaM bhikSAM na gRhNAsi ? dakSiNahasto'vag-ahaM dAtRhastasyAdhaH kathaM bhikSAM gRhNAmi / yataH-" pUjAbhoja nadAnazAntikakalApANigrahasthApanA-caukSaprekSaNahastakArpaNamukhavyApArabaddhastvaham / tato vAmo hasto jagau-vAmo'haM || dharaNasammukhAGkagaNanAvAmAgazayyAdikRta, dyUtAdivyasanI tvasau dhanigRhe gRhNAtu bhikSAmapi : 1 // rAjyazrIrbhavatArji-13 tA'rthinivahastyAgaiH kRtArthIkRtaH, santuSTo'pi gRhANa dAnamadhunA tanvandayAM dAniSu / ityabdaM pratibodhya dakSiNakaraM || zreyAMsataH kArayan, pratyagrekSurasena pUrNamRSabhaH pAyAt sa vaH zrIjinaH // 2 // " tadA jinasya pAraNe jAte zreyAMsasya / yazasA bhuvanaM pUrNam / bhavanAGgaNaM sAIdvAdazaratnakoTibhiH paripUrNam / ghuTuM ca ahodANaM, divANi a AhiyANi tuuraanni| devA vi ya saMnihiyA, vasuhArA ceva vaTThI y||2||bhuvnnN jaseNa bhayavaM, raseNa bhavaNaM dhaNeNa paDihattho / appA niru // 13 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education camasukkhe, supattadANaM mahagdhaviaM // 3 // risahesasamaM pattaM, niravajjaM ikSurasasamaM dANaM / seyaMsasamo bhAvo, havijja | jai maggiyaM hujjA // 4 // itaH kacchAdayo bhikSAmalabhamAnA vanamadhye tApasA jAtAH, jaTAdharAbhidhA adhunA nigadyante lokaiH / tatputrau namivinamI - dUragatatvAt prabhudIkSAgrahaNAdanu samAyAtaiau / bharataM sevitumanIhamAnau zrIRSabhadeva - pArzve gatvA procaturiti-svAminnAvAM taba sevakau tena bharatapArzve kimapi rAjyAdikaM na yAciSyate AvAbhyAm / yatra yatra svAmI pAdau dhatte tatra tatra kaNTakAdInyapasArayatastau yatra prabhuH kAryotsarge tiSThati tatra tau khaDgadharau ubhayataH pArzva| yostiSThataH sevAyai, prAtaH kamalaiH prabhuM prapUjya rAjyamAvayordehIti jalpataH / tato dharaNendrastatrAgato'vak-bho namivinamI bhavantau rAjyArthinau dRzyete prabhustu nirmamo nirdravyazca tena bharataM rAjyaM yAcethAm, tAvUcaturyadi prabhuH rAjyaM | dAsyati tadA dadAtu no cedevaM tiSThAvaH AvAm, tatastayordvaDhAM bhaktiM jJAtvA dharaNendro'tIva santuSTaH san prabhumukhe|'vatIrya prAha calataM yuvAM vaitADhye rAjyaM dAsyAmi yuvAbhyAm, tato dvitIyaM vRSabharUpaM kRtvA dharaNendro vaitADhyaM gatvA tayordakSiNazreNyuttara zreNyorrAjyaM dadau 48 sahasraM vidyAzca vitIrNavAn / uktaM ca - " muNiNo'vi tuha lINA, namivinamI kheharAhivA jAyA / guruANa calaNasevA, na niSphalA hoi kaiyAvi // 1 // namivinamINaM bhAyANa, nAgiMdo v.jainelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 14 // | vijjadANaveyaDDhe | uttaradAhiNaseDhI, saTThI pannAsa nayarAI // 2 // " anyedyurbhagavAn viharamANo bahulIdezavibhUSaNasya takSa|| zilApurasya bahirudyAne sandhyAyAM sametya kAryotsarge sthitaH / tadA piturAgamanaM jJAtvA bAhubalirdhyAtavAn / adhunA rAtrau prAyo vandanaM mama na zobhate, prAtarvistarAt prabhuM praNasyAmi evaM dhyAtvA prAtarvistaraM kRtvA yAvat prabhuM nantuM yAti bAhubaliH tAvaditaH pUrvaM prabhurvihAraM vyadhAt / bAhubaliH prabhumadRSTvA khinnaH san rurodatamAm / alakSyalakSya ! ka gatastvam, ekazo darzanaM dehi / tato mantrivacasA svasthIbhUya tatra prabhupAdukAyuktaM stUpaM mahAntaM ratnamayaM kArayAmAsa bAhubaliH / prabhurapi maunAvalambI varSasahasrAnte purimatAlapure zakaTAhne vane kRtASTamatapA vaTavRkSasyAdhaH sthitaH / phAlguna kRSNaikAdazyAM uttarASADhAnakSatre prAtaH prabhuH kevalajJAnaM prApa / tatkSaNAdeva sarve surendrAstatra sametya samavasaraNaM racayAmAsuryathAdhikAram, tato 'namo titthasseti kRtvA bhagavAn siMhAsanamupaviSTaH / dvAdaza parSadaH upaviSTAH, ito bharata - svAyudhazAlAyAM cakraratnaM samutpannam, tato dvayozcakraratnaprabhukevalajJAnotpattyoH vardhApanikA samakAlaM bharatAgre samAyAtA / bharato dhyAtavAn prathamaM cakrapUjAM karomi athavA yugAdidevapUjAM karomi, evaM dhyAtvA kSaNAdbharato dadhyau | dhig mAM yadevaM dhyAtaM mayA / yataH - " tAmi pUie cakkaM, pUiyaM pUaNariho taao| iha loiyaMmi cakkaM, paraloasuhAvao 1 zrIAdIzvara caritram | // 14 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAo // 1 // " tato marudevI pitAmahIM putraviyogAzrujAtanetrapaTalAM hastikumbhasthalamadhyAropya bharataH paramezvaraM vandituM praticacAla / samavasaraNaM dRSTvA bharato'vaga-he mAtarvilokaya svaputrasyAdbhutAM vibhUtiM zRNu ca devadundubhininAdAMzca / ekA tAvat svalpA mama RddhiH dvitIyA prabhutA tava putrasya vibhUtiH, dvayoraMtaraM merusarSapayoriva haMsakAkayoriva cintA maNikarkarayoriva rAjaraGkayoriva dRzyate / tato marudevI devadundubhizabdaM zrutvA harSAzrupatanAduttaritanetrapaTalA samava-|| - saraNaM dadarza / tatkSaNAt sarvakarmakSayAt kevalajJAnaM prApyAyuSaH kSayAnmaktiM gatA / "sanuryagAdIzasameM bhrAntvA kSitau yena zaratsahasram / yadarjitaM kevalaratnamaya,snehAttadevAya'ta mAturAza // 1 // atimohaM jine kuryAt, tyaktuM cecchakyate na saH / yathA zrImarudevyApa, kumbhikumbhasthitA zivam // 2 // " tadA devAH sametyAgnisaMskArakriyAM vyadhuH / bharataH samavasaraNe gatvA pradakSiNAtrayaM dattvA prabhuM praNamya dharma zrotumupaviSTaH / prabhuNeti dharmopadezo dade zokacchide / saMsAraMmi samude, aNorapAraMmi dullahaM e| maNuattajANavattaM, visAlakulajAidalakaliyaM // 1 // nivvANapurI ciTThai, bhavapArAvAratAraNasamatthA / te na pavaDaMti jIvA, muttuM maNuattabohitthaM // 2 // lobhamUlAni pApAni, rasamUlAzca vyAdhayaH // snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktvA sukhIbhava // 3 // saMsAraMmi asAre, natthi suhaM vAhive Jain Educationpell For Private & Personel Use Only l w .jainelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvara vRttiH|| // zrIbharate- yaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 4 // athiraM jIyaM riddhI ca, caMcalA juvvaNaM ca zrIAdIzvara caritram / khaNasarisaM / paccakkhaM pirakaMto, tahavi ya vaMcijjae jIvo // 5 // atra madhubindu kathA jJAtavyA dharmopadezaM zrutvA bharataputraH puNDariko dIkSAM jagrAha / sa ca gaNadharapadavyAM sthApitaH prabhuNA / uppannei vA, vigamei vA, 'dhuvei vA' iti / anye vyazItiH gaNadharAH sthaapitaaH| tatra bharatasya putrapaJcazatI dIkSA jagrAha, natRsaptazatI vrataM jagrAha, marIciH brAhmI ca saMyama jagrAha / puNDarIkAdyAH sAdhavaH brAhmayAdyAH sAdhvyo bharatAdyAH zrAddhAH sundaryAdyAH zrAddhayaH iti caturvidhaH zrIsaGghaH / tato bharataH prabhuM praNamya svagRhe gatvA prabhuM pUjaaAyitvA bhaktyA cAyudhazAlAyAM gatvA cakraratnaM pUjayAmAsa bhaktyA / tataH zubhe dine bhUribhirbhUpaiH sevyamAno bharata cakreNopadezyamAnaM mAgadhatIrthasannidhiM prApya tatra skandhAvAraM sthApitavAn, kRtASTamatapAH tatpAraNake tu rathAdhirUDho bharato nAbhidanne jale sthitvA svanAmAGkitaM bANaM mumoca / bharatacakrinAmAGkitaM bANaM dRSTvA mAgadhakumArastatrAbhyetyA kirITakuNDalAdi prAbhRtaM dattavAn, tato jagau-ahaM tava sevako'smi / tatastaM svasevakaM mAgadhaM kRtvA svaskandhAvAra prAptavAn bharataH, anena vidhinA dakSiNavAridhau varadAmaM sAdhayAmAsa bhpH| tataH pazcimapAthonidhisvAminaM Jain Education anal For Private & Personel Use Only pa ww.jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvavat prabhAsaM sindhudevaJca bharataH sAdhayAmAsa, tato vaitADhyasya dakSiNanitambe zibiraM sthApayAmAsa / tatra pUrvarUDhyA / vaitADhyadevamapyArAdhya tamizrAguhAsamIpamAsasAda, tadguhArakSakaM kRtamAlaM devamArAdhya dakSiNasindhuniSkuTaM sAdhayituM senApatiM suSeNAhUM preSayAmAsa / tataH sakaTakaH sa suSeNo jalasthaladurganivAsinaH siMhabarbarAdIn mlecchAdhipatIn nijAjJAvazaMvadAn kRtvA teSAmupAyanAnyAdAya svasvAmipAca~ samAgAt / atha tamizrAguhodghATanAya saprasAdaM devaM bharata ArAdhayAmAsa, tatra gatvA tamizrAguhAhAraM daNDaratnenodghATayAmAsa / cakrI kariratnamAruhya tatkumbhe maNiratnaM nidhAya guhAMtaH saJcaran hAdazAzriNA dvAdazayojanaprakAzamayena kAkiNIratnena gomUtrikAkramAt guhAbhittyoyojanAnte yojanAnte paJcadhanuHzatAyAmAni ekonapaJcAzanmaNDalAni tamazchide bharato vyadhAt / tato yatra zilA'pi kSiptA tarati-tumbIphalavat sA unmanA nadI, yatra kSiptaM tumbIphalamapi zilAbhavanmajjati sA nimagnA nadI. te he taTinyau vAIkigaNivihitayA padyayA sakaTako bharata uttatAra / paJcA zat yojanamAnAyA guhAyA bahirnirgatya tatrasthAn sarvAn kirAtAdIna ripUn prabalAnapi senApatirjigAya / atha tatra kecit kirAtAH khagotradevImArAdhya dvAdazayojanamitAmatIva vRSTiM kaaryaamaasuH| tajjalopadravarakSaNAya dvAdazayoja Jain Education in For Private & Personel Use Only TAMw.jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- nAyAme carmaratne zibiraM nivezya tadupari tatpramANaM chatraM saMnivezya prakAzAya chatradaNDamUle maNiM nidhAya ca spt| zrIAdIzvara zvara vRttiH|| critrm| dinAni yAvat cakriNA sthitam / tato yadA saptadinAnte carmaratnAt cakra nirgataM tadA lokairuktam / brahmata idaM aNDaM nirgataM, iti praghoSo jaatH| tataH kSudrahimavagirinAthaM saMsAdhya pazcAt bharato cacAla / vaitAbyAdridakSiNottarasthau namivinamI dvAdazavarSayuddhavidhAnena jigAya bharataH / vinamiH-svAM putrI subhadrAbhidhAM daNDadAnapurassaraM bhara tAya dadau / utpannavairAgyeNa svaputrau svapade nivezya namivinamI-zrIRSabhapAdAnte pravrajyAM lalatuH / tato gaGgAtIre KAvAseSu datteSu suSeNena senApatinA taduttarataTe pUrvarItyA sAdhite devyA'nuraktayA samaM cakrI varSasahasraM reme / pazcAta | svapurI pratyAgacchan gaGgAtaTe navanidhAnAni bharataH prApa / teSAmetAni nAmAni-naisarpa 1 pANDukazcAtha 2, piGgalaH 3 sarvaratnakaH 4 / mahApadma 5 kAla 6 mahA-kAlau 7 mANavaka 8 zaGkhako 9 // 1 // te pratyekaM daiyeNa dvAdazayo. janAni vistareNa ca plyopmaayussH| tatazcakrI mahotsavapurassaraM svAM rAjadhAnImayodhyAmAyayau / cakraratnapUjApurassaraM bharatasya ca dvAdazavarSANi rAjyAbhiSekaH kRtH| evaMvidhA vibhUtirabhUdaratasya-catuHSaSTisahasrA aMtaHpuryaH, sapAdalakSapiNDavilAsAH, caturazItilakSAH pratyekaM gajaturaGgamarathAH, 96 koTipattayaH grAmAzcaitAvantaH, 72 sahasrapuravarAH, / // 16 // Jain Education For Private & Personel Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 sUpakArAH, 18 zreNayaH aneke vyavahAriNaH, ityAdiRddhiH, SaSTivarSasahasraiH sarvA dizazcakriNA sAdhitAH / kadAcit / sundarI bhaginI kRzAGgI dRSTvA tasyAH parivAro bharatena durbalakAraNaM pRSTo'vag-yuSmAkaM digyAtrAcalanAdanu anayA AcAmlAnyeva kriyamANAni santi, SaSTivarSasahasrANi jAtAnyasyAstapastapantyAH / prabhuNA yugaladharme niSiddhe'pi khaM saundarya sodarasya mohajanakaM (ca) vimRzanti tannigrahAya sA satI sundarI tapazcakAra / aho nAbheyavaMze'smin , dharmAdhikyamanargalam / yattadvidhena tapasA, bAlye'ramata sundarI // 1 // samuddadhArAzu tapaHkRzA'pi, mohAmburAzau bharataM / nimagnam / mahIbhRtaM zIlaguNena tena, balIyasI bAhubaleH svasA'pi // 2 ||ath bharatena kSamayitvA, visRSTA sundarI / |zrIRSabhapArzve dIkSAM jagrAha / atha cakraratne AyudhazAlAyAmapravizati mantrI bharatena pRSTazcakraratnasyAyudhazAlAyAmapravezahetuM prAha-bhavato bAhabali_tA sevAM kartumAgato nAsti, tenedaM cakraratnamAyudhazAlA na pravizati / tato bharatena preSito dUto bAhubalipArzve gatvA jagAda-bhavato bhrAtA bharataH SaTkhaNDaM sAdhayitvA svapuraM prApto'sti / / anyeSAM rAjJAM gajaturaGgamAdidezadAnAnmanAMsi toSayAmAsa bharataH / tvaM nAgAH, bhrAturmilanArthamapi / tvamapi tatrAgaccha bhUridezAdi dAsyati bhrAtA / bAhubaliH prAha-kaH kasya bhrAtA / ahamapi yadi tasya bhrAtaH sevAM kariSye tadA For Private Personel Use Only Yiww.jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate. zvara vRttiH // mama sarvasvaM gatam / mamAsau dezastu tAtenArpito'sti / asmin deze bharatasya kA tRptiH ? dUto'vag-evaM vaktuM na zrIAvIzvara yujyate bhavato'dhunA gajAzvarathapattyAdibhiH sa tava bhrAtA baliSTho vidyatetarAm / yadi tvaM tatra sameSyasi tadA tubhyaM || bahUn dezAn dAsyati / yadi tvaM na tatraiSyasi so'tra sameSyati tadA tvAM hatvA dezaM grahISyati adhunA tava tasya sevAM kartumavasaro'sti, baliSTho vidyate / bAhubalirjagau-yadAhaM bharatena samaM ramamANo gaGgAtIre bharatamutpATya hastena / duraM kSiptvA punastaM patantaM svahastenAdhariSyaM tattasya kiM vismatam / evaM mayA tatra pUrva bharato bahazo jitH|| adhunA kiM asau AtmIyaM balaM jJApayati / dUto'vag-yasya senayA calantyA'dhunA pRthvI kampate zeSo'pi kampate / tIvrabhAratvAta, vaitADhyaparvatavAsinamivinamividyAdharamAgadhAdibahUn baliSThAn sa sAdhayAmAsa / tato dUta evaM jalpan / hakkito bAhubalinA / tato dUto bharatapArzve gattvA sarva bAhubalyuktaM jagAda / tato bharataH saMnahya cacAla yadA tadA / bahavo'pazakunA babhUvuH, pazcAcchakunA varyA babhUvuH / bharato bahulIdeze gatvA takSazilAM veSTayitvA sthitH| ito| bAhubaliH sabhAyAmupaviSTo'nyacakraM samAgataM zrutvA manasi kimapi bhayaM nAnaiSIt / yadA bAhubaliyuddhAya nirgataH, tadA sumatisAgaramantrI prAha-evamakasmAdraNaM kartuM na yujyate pazcAdapasArya camUM bhuktvA pazcAt saGgrAmaH kriyate / tataH // 17 // Jain Education international For Private & Personel Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In pazcAccamUmapasArya zrI RSabhadevasya pUjAM kRtvA sarvaiH pattibhiH samaM bhuktavAn bharataH / tato dvAdazavarSANi yuddhaM bharata bAhubalyorabhUta / eko'pi dvayormadhye na bhanakti / yadA tadA bahujIvasaMhAraM dRSTvA zakro'bhyetya dvayoragre prAha evaM bhavatoyuddhaM bahusaMhArakArakaM kartuM na yujyate, mithaH yuvAM yuddhaM kuruta / prathamaM dRSTiyuddhe bharatena hAritaM bAhubalinA jitam, | devaiH puSpavRSTirbAhubalermastakasyopari kRtA / ityAdidRSTyAdiyuddhe jAyamAne bharatena hAritam / uktaM ca-" paDhamaM diTThIyuddhaM vAyAyuddhaM taheva bAhAhiM / muTThIhi ya daMDehi ya, savvattha vijippae bharaho // 1 // " tato bharatena cakraM muktaM bAhubaliM hantum, cakramapi bAhubaliM pradakSiNIkRtya haste upaviSTam / bAhubaliravag bho bharata ! idaM cakraM cUrNIkaromi tvayA saha paraM kiM kriyate tvaM tu bhrAtA jyeSTho'si / cakraM mayedaM pazcAt preSyamANamasti / yA tava zaktiH syAt sA kariSyatAm / tato bAhubalinA preSitaM cakraM bharatapArzve gatam / mantrI jagau ekasmin gotre cakraM na prabhavati, tato bharatena | muSTinA bAhubalirmastake Ahato jaGghAM yAvadbhUmau gataH, bAhubalinA ( 'pi bharatasya mAraNAya muSTirutpATistato ) dhyAtaM mayA muSTirutpATito niSphalo mA bhavatu, tena me mastakasyopari mucyate locakaraNena / saMsArazvAsAro'sau yadi bhrAtA evaMvidhamakRtyaM karoti, tadA kasya doSo dIyate, tataH svayameva paJcamuSTyA locaM kRtvA AtmAnaM vyutsRjAmItyuktvA, ww.jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 18 // Jain Education | kAyotsarge tasthau bAhubaliH / dadhyau ca bAhubaliH - mama pUrva aSTAnavatirbhrAtaro vrataM laluH / yadi kevalajJAnaM vinA tatra bhagavataH sabhIpe gamyate mayA tadA te laghavo'pi bhrAtaro labdhakevalajJAnA namyante iti matvA maunI babhUva bharatastatraitya, padayorlagitvA bho bhrAtarmuJca maunaM rAjyamaGgIkuru bAhubaliM kSamayitvA bharataH prAha-ahaM tvabhAgyavAnasmi / yattvaM mayA kaTakavadhakaraNAdinA khedito'si / tato bharataH tasya bAhubaleH putrAya somAya rAjyaM vitIrya, svapArzvAt hitabuddhayA'dhikarAjyagrAmadAnAt pramodayAmAsa / tato bharataH svapuramabhyetya dvAdazavarSIyarAjyAbhiSekaM svasmin kArayAmAsa / ito bAhubale : kAyotsargasthasya varSaM jAtaM vinA'zanAdinA / itaH zrInAbheyena brAhmIsundaryau bAhubali - | pratibodhAya preSite / tAbhyAM tatrAbhyetyoktam / 'hatthIu uttara bhAya' / iti zrutvA bAhubalirdadhyau / varSe jAtaM mamAtra sthitasya hastyArohaNaM vinA / tato nijabhaginyoH zabdamupalakSya bAhubalirdadhyau mAnagajamahamArUDho'smIti jJApa - | | yitumihAgate sto bhaginyau / tato mAnaM muktvA yAvaJcalituM pAdau datte tAvat sarvakarmakSayAt kevalajJAnaM prApa || tato nAbheyaparSadi gatvA, paramezvaraM pradakSiNIkRtya, kevaliparSadi upaviSTo bAhubaliH / uktaJca " kiyanto bahiraGgA| zrAntarAzca SaDapi dviSaH / tapasA tIvratItreNa yatnenAzu vijigyire // 1 // nAsIravIrabharataM samare'cireNa, yo helayaiva | I zrIAdIzvara caritram 11 26 11 ww.jainelibrary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitavAnapi moharAjam / jJAnazriyaH sapadi saMghaTanaikahetu-vIraH sa bAhubalireva mudaM tanotu // 2 // bhagne zrIbharate svapattisadRzairAjanmapuSTairmadai-stadvairAdiva nirjitaM vigaNayan skhaM zrIsunandAGgajaH / hatvA tAn jinavAkyazANakaSaNAttIkSaNena bodhAsinA, vIrANAmatha pUrvakevalabhRtAM muktiM guNairlabdhavAn // 3 // hetoH kevalasampadaH kila tapasyantaM jinokte / kSaNe, zrImadbAhubali sametya muditA brAhmIyutA suMdarI / vallIvyUhavibhUSitaM munivaraM dabhakumbhasthalA-duttAryAtha tapovazaMvadatamAmuhAhayAmAsa tAm // 4 // atha kadAcit paJcabhiH zakaTaH RSabhadevapAdhaiM gatvA bharato'vag-svAminnadyAnnadAnagrahaNena mAmanugRhANa / RSabho'vag-chatradhararAjJAmAhAraH sAdhanAmadhunA na kalpate, tena bhavatA sAdharmikANAM dharmatatparANAmannaM deyam / tato bharatena ye ye dharmiSThAH zrADA brahmavratadhAriNo bhavanti, te te svagRhe bhojyantesma / atha sUpakAreNa vijJaptaM svAmin ! bahavo brahmacAriNo bhoktumAyAnti tenAsmAbhirannaM dAtuM tebhyo na zakyate / tato bharatena ye ye jJAnadarzanacAritrasvarUpaM jAnanti, teSAM kAkiNIratnena kaNThe rekhAtrayaM kAritamAbhajJAnArtham , ye navatattvavidasteSAM nava, kramAteSAM yajJopavItaM jAtam / anyedyubharatenoktam-bhagavan ! bhavattulyAH / kiyanto'rhanto bhaviSyanti ? prabhuH prAha-hohI ajio saMbhava-abhinaMdaNasumaisuppabhasupAso / sasipuSphadaMtasIyala Jain Education leal For Private & Personel Use Only liww.jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 19 // sijja'so vAsupujjo a // 1 // vimalamaNaMtayadhammo, saMtI kuMthU aro a mallI ya / muNisuvvayanAminemI, pAso | taha vaddhamANo a // 2 // asyAM parSadi ko'pyasti ? yo'gre bhavattulyastIrthakRdbhavati ? yugAdidevo jagau - yo bhavataH putro marIciH, prAptacAritro'dhunA parISahAnasahamAnaH jalasnAnaM mastakopari chatradhAraNopAnatparidhAnAdipramAdaparo vidyate parSado bahistAt / so'gre asyAM caturviMzatau prathamo vAsudevastripRSThanAmA bhaviSyati / mahAvidehe mUkAyAM puri cakrI, bharate cAsminneva caturviMzatitamo vIranAmA jinazca bhaviSyati / tato bharato hRSTo jhaTiti utthAya tatra gatvA taM marIci triH pradakSiNIkRtya prAha-bhavAn tripRSTho nAma vAsudevo, mUkAyAM cakrI, asminneva bharate caturviMzatitamo vIro jino bhaviSyati, tenAhaM tubhyaM vandamAno'smi, evamuktvA marIciM natvA khutvA ca bharataH purImadhye gataH / tadvacanaM zrutvA marIciH prAha - aho madIyaM kulamuttamaM yato me pitAmaho yugAdIzaH, pitA tu bharataH, ahaM ca kramAtsArvabhaumaH atra cAntimo vIrajinendro bhaviSyAmyahameva / evaM jalpanena tena marIcinA nIcagotrakarmArjitam / yataH // "jAtilAbhakulaizvarya-balarUpatapaHzrutaiH / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 1 // " RSabhadevasya prathamo gaNadharaH puNDarIkAbhidhacaitrazuddhapUrNimAyAM paJcakoTiyatiyuto vimalagirau muktimagAt / tato bharatena tatrAbhyetya zrI - zrIAdIzvara caritram | // 19 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSabhadevasya puNDarIkasya ca zarIramAnapramANAH kAJcanabalAnakasthAH kaaritaaH| ekaH prAsAdo mahAn zatruJjayazikhare ca zrIyugAdidevapuNDarIkapratimAyutaH kAritazca / zrIRSabhadevaH zrIzatruJjaye bahuzo vArAn samAgataH uktaJca" navanavaI pubAI, viharato Agao si sattuMje / usabho surehi sahio, samosaDho paDhamatitthaMmi // 1 // " caturvidhaM / zrIsaMgha sthApayitvA viMzatipUrvalakSANi kaumArapadavyAM triSaSThipUrvalakSANi rAjyapadavyAM ca sthitvA ekaM pUrvalakSaM zrAmaNyaM / pAlayitvA samastakSINAyuSkarmA sarvAyuH prapAlya nirvANakalyANakaM khaM jJAtvA dazasahasrayatiyuto'STApadagirau / caturdazabhaktena gRhItAnazanaH AsanakampAt samAgatasaudharmendrAdicatuHSaSTizakraH zrIbharate tatra samete avasarpiNyAstRtIyArakasya ekonanavatau pakSeSu zeSeSu mAghakRSNatrayodazyAM abhijinnakSatre kSINabhavopagrAhikarmA paryaGkAsana samAsIno lokAgraM muktimaGgIcakAra / tadAnImazeSAH sAdhavaH kSINakarmASTakA muktiM yayuH / atha devaiH prAcyAM dizi / * gozIrSacandanena citA cakre prbhoH| aikSvAkumunInAM dakSiNasyAM dizi vyasrA, zeSamunivarANAM pazcimasyAM dizi caturasrA cake / itthaM saMskArAdanu tadbhasma surainaraizca vvnde| tato'gnitrayaM tatra gahItaM brahmacAribhiH tadadyApi brAhmaNagaheSu pUjyamAnamasti / deveSu svasthAne gateSu kramAd bharataH zrIRSabhadevanirvANagamanasthAne siMhaniSidyAkAraM prAsAdaM kAra Jain Education a l For Private & Personel Use Only Allww.jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 20 // // zrIbharate- kayitvA svasvazarIramAnapramANAzcaturvizatirjinapratimA dakSiNasyAM 4, pazcimAyAM 8, uttarasyAM 10, pUrvasyAM 2, sthaapyaamaas| zrIAdIzvara zvara vRttiH| tIrtharakSAnimittaM daNDaratnena zikharANi ucchedya yojanapramANAni sopAnAni cakre / tatra pUjAmahimAdikRtyaM nirmAya | caritra zrIbharato'yodhyA prAvizat / tasya rAjJo'nyecurantaHpurasthasya sarvAbharaNabhUSitazarIrasya puruSapramANAtmAdarzamupanItavAn / sevakaH, tadAnImAdarzamadhye khadehaM vibhUSaNabhUSitaM pazyato'kasmAn mudrikA'GgunlItaH papAta / tadA mudrikAM vinA kRtaM / hastaM vIkSya niHzrIkaM dehAt mukuTakuNDalAdInyAbharaNAnyucArayAmAsa / tato dehaM samagraM niHzobhamaGgArasadRzaM dRSTA| bhAvanAM bhAvayAmAsa tato'nityAdibhAvanA bhAvayan kevalajJAnaM prApa | dehaM samagramabhavaharatezvarasya, rUpAvalokanavidhau maNidarpaNasya / AtmAnamAtmani manISitayA didRkSo-stattvaprakAzavimalaM paramAtmarUpam // 1 // rAjJAM dazabhiH / sahasraiH gRhItavratairanugamyamAnaH pUrvalakSaM yAvat bhuvi vihRtya bhavyajIvAn prabodhya aSTApadagirau mAsaM yAvadanazanIbhUya / muktimAsasAda bhrteshvrH| bharatasUnuH sUryayazAH svayaM zakreNAbhyasicyata / bAhubaliH kSINakarmA muktiM gataH / brAhmIsundayau~ muktiM gate / eteSAM nirvANagamanamahimA devairabhyetya kRtH| iti zrI bharatabAhubalikathA sabhAptA // // 20 // in duelan o sa Allww.jainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education autpatyAdidhiyAM yogA-dabhayo mantrinAyakaH / muktiM yayau purA prApya, vizuddhAM saMyamazriyam // 1 // ato'bhayakumArasyotpattisvarUpaM muktiparyantaM vyAkhyAyate / tathAhi - jambUdvIpe lakSayojanapramANe dakSiNasyAM | dizi bharatakhaNDamadhyasthamagadhadezo virAjate / tatra rAjagRhaM nAma puraM navadvAdazayojanapramANanAnAprakAra| maNimuktAphalapravAlAdivastupUritaM vibhAsatetarAm / tatrAsannapradeze dakSiNabhAge gaGgAnadI vahate / tatra vaibhAragirinAmA parvato vidyate / rAjagRhe pure'nekamahebhyoccataragRha jinaprAsAdAn vIkSya keSAM na mud prajAyate ? api ca sarveSAm / tatra kramAt prabalavairikuJjarakesarI nyAyasAgarasamullAsanacandramAH prasenajitamahIpAlo rAjyaM karotisma / vipra uccaistaro nagaraM paritaH kuNDalIva nidhAnaparitaH zobhate / tatra tasya rAjJo rAjJInAM zatamabhUt / tAsAM | mukhyA kalAvatI / zreNikakumAraprabhRtiputrANAM zatamAsIt / sarve'pi putrAH zastrazAstrakalAH pAThitAH pitrA / yataH-" prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharma - zraturthe kiM kariSyati // 1 // jAyaMmi jIvaloe, do caiva nareNa sikkhiavvAI / kammeNa jeNa jIvai, jeNa muo suhagaI jAi // 2 // anyedyurbhUpatizcite, cinta $50 frww.jainelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH| // 21 // yAmAsivAniti / sarve putrA amI tulya-balA vidyaavishaardaaH|| 3 // na parIkSA vinA rAjya-yogyo hi jJAyate / zrIzreNikAsutaH / prajAyA vallabho buddhi-yukto viniitmaansH|| 4 // rAjyayogyo bhavet putrastena kArya parIkSaNam / " dikumArANAM priikssaa| yataH-"tAte jIvati yadi tAtaH parIkSAM kRtvA maryAdayA putrAn na sthApayAmAsa tadA pitari mRte balotkaTAH putrA mitho yuddhvA yuddhvA mriyante, rAjyaM cAnyatra yAti / yataH- " dehe naSTe kuto buddhi-buddhihIne kutaH smRtiH| smRtihIne kuto jJAnaM, jJAnahIne kuto gtiH||1||" vimRzyeti rAjJA vayaM pakvAnnaM kArayitvA collakA vaMzamayA bharitAH apavarakamadhye te mocitAH, korakAH kumbhA jalabhRtAstatra mocitAH bhUpena, tataH sarvAn putrAn garbhagRhe| | muktvA bhUpaH prAha-bho putrAH bhavadbhizcollakAnAM [ karaNDakAnAM ca ] jalakumbhAnAM ca mukhaM nodghATanIyaM tRptairbhavitavyam , buddhayA svakIyayA karaNDakamadhyagaM pakkAnnAdi bhojyaM. udghATanaM vinA jalakumbheSu nIraM ca peyam / zreNi-IM kAdayaH kumArAH svasvabaddhayA cintayanti sma jalpantisma ca kathaM bhokSyate kathaM pitarAjJA akhaNDA syAt kasyApi buddhinoppdyte, tadA sarvAn sahodarAn bubhukSayA pIDitAn vIkSya zreNikakumAra AcaSTa-mama buddhiM yadi kuruta yUyaM, tadA tRptA bhaviSyatha / sarve sahodarA jaguH-yadi nastRptirbhavati tadA varam / zreNikaH sarveSAM svacchAni svacchAni // " Jain Educationa lonal For Private & Personel Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastrANi gRhItvA jalakumbhAnAM parito veSTayan, tataH karaNDakAn dhUnayitvA dhUnayitvA pakvAnnacUrNa patitaM patitaM , khAdaM khAda korakaghaTaveSTitavastrANi maIyitvA maIyitvA tadgalitaM jalaM pAyaM pAyaM tRptAH sarve kumArA babhUvuH / / tato'khilAH kumArA rAjJaH pArthe sametAH / pRSTaM ca bhUpena kathaM sarve tRptA jAtAH / ekena putreNoktam, al zreNikabuDyA / tato rAjA'vam, yasyaivaMvidhA dhIrutpannA, sa raGka eva khajjakacUrNakaraNAta, tataH prasenajitabhapaH pAyasaM kArayitvA sarveSAM putrANAmagre amatrANi maNDayitvA kSaireyI pariveSya ca tatkAlaM sArameyAn / bubhukSitAn mocayAmAsa / kumArAH tAM yAvadbhakSayanti tAvat sArameyA ghughurazabdaM kurvantaH kSareyIM bhakSayituM kumArabhAjaneSu AgatAH, tataH sarve kumArAH kharaNTitahastA bhayabhItAH zroNikaM vinA bhAjanAni muktvA naSTA dizodizaM / zreNikastu nirbhayIbhUya kumArANAM sahodarANAM bhAjanAni sArameyasaMmukhaM cikSepa / sArameyAstu kharaNTiteSu khara-14 TiteSu bhAjaneSu sthitAH pucchAni cAlayantaH kumArasya dAsA iva jAtAH / tataH zreNikaH samAdhinA svabhAjanasthAM / kSareyIM bhuktvA, tRptIbhUya cAcamanaM gRhItvA rAjJaH samIpe gataH / pare'pyAyAtAH kumArAH / rAjA zreNikaM tRptIbhUtamaparAn bubhukSAzuSkAnanAn dRSTvA tRptaM zreNikaM [jagI / tataH] kRtrimA bhRkuTIM kRtvA [rAjA prAha-zreNiko'yaM sArameya Jain Education For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 22 // // zrIbharate- patiSa jijema yena, tenAyaM tatkalpo jAtaH / grAmINajanagopAlatulyo'sau yenAnena evaMvidhaM bhojanaM kRtam / zrIzroNikAzvara vRttiH|| IN yasya patiSu yo jemati sa tAdRza evocyate janaiH / ete kumArA varyAH zucayaH pavitrAH, tataste hRSTAH / zreNikasya | parIkSA dikumArANAM | manasi khedo nAbhUna manAgapi / prasenajitabhUpaH prAha-dhavalagRhe jvalati tvaM mayA'ye parIkSataH iti, hIrAn maNIn / - muktAphalAni muktvA bhambhAhvAM vAditraM ca gRhItvA niryayau tasmAd gRhAta, tena tvaM imAM bhambhAM gRhItvA gaccha gRhe gRhe vAdaya udarambharirasi / atha rAjakumArA yadyanmuJcanti, tattattvaM bhakSayAgre / yadi tvametadapi / jAnIhi, tadA tvaM dakSastavAjJA / iti zabdacchalena tasya rAjyaM jJApitaM pitrA / sarveSAM putrANAM yathAFalyogyaM grAmAna vibhajya rAjArpayAmAsa / apare putrA hastighoTakarathapattyAdisaGgrahaM kurvate, eSaH zreNikakumAraH keSAJcit ghoTakAdInAmapi saGghahaM na karoti, anena sArameyaiH samaM bhakSitaM paramAnnaM, pakvAnnaM ca pradIpane jvalati bhambhA eva gRhItAsti, tenAsAvadhunA rAjyayogyo nAsti / vaNigiva baddhamuSTiH kimapi / na vyayati, ityukte pitrA zreNikaH kumAraH ekAkI rAtrau videzaM praticacAla skandhe khaDgaM dadhAnaH / zreNika auSadha- 22 // mantratantrAdiprayogaM jAnAti / SaTtriMzaddaNDAyudhazramakaraNakuzala: udayamAnAdbhutakarmA nirbhayaH san siMha iva vane Jain Educationa llama For Private & Personel Use Only allww.jainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education cacAra zreNikaH / bhrAmaM bhrAmaM bhuvaM bahIM, kumAraH zreNikaH kramAt / vajrAkaraM mahAzailaM dadarza muditAzayaH // 1 // zreNikasya kumArasya tatrasthasya vajrAkaragirisamadhiSThAyakadevo bhAgyaM mahattamaM vIkSya rAtrau svapnachalenedaM prAha - he kumAra ! | pippalayugalaM hastamelApakAkAraM bRhacchAkhaM suranadItIre samasti / ito gavyUtAnte tayormadhye zAkhAyAmeko mahAn dhavalaprastaro'sti / tasya prastarasya guNA merutulyAH santi / tasya madhye aSTAdaza mahAprabhAvANi ratnAni ekaikopari santi / tathAhi - ekena aSTAdaza varNa vazIbhavanti 1 ekena ratnena sarvANi viSANi uttaranti 2 ekena rAjAmAtyamahebhyAdayo mAnaM dadate 3 ekena RddhiyuktaM santAnaM bhavati 4 ekena divyabhogAH syuH 5 ekena jalapUrastIrthate 6 | ekena viveka utpadyate 7 ekena kSudropadravA na bhavanti 8 ekena zarIre ghAto na lagati 9 ekena paThitaM vinA vidyA sameti 10 ekena anIkabandho bhavati 11 ekena jAtyandhA api janAH pazyanti purasthitam / 12 ekena pAvako'GgaM na dahati 13 ekena vastuparIkSA jJAyate 14 ekena bubhukSAtRSe na lagataH 15 ekena mArge gacchatAM nRNAM vyAghrasiMhAdayo duSTA jIvA na mIlanti 16 ekena rUpaparAvarto bhavati 17 ekena dehAdrogA gacchanti lokA namanti sarve 18 tvamasi dakSaH, eSa pASANastvayA vilokanIyaH / aSTAdaza ratnAni gRhItvA akSarANi likhitvA AtmanaH pArzve
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 23 // gamanam // zrIbharate- sthApanIyAni ca / pUjA kartavyA teSAM madIyaM nAma citte dharaNIyam / tvaM tatra yAvad gacchasi chAyAyAM vizrAma |zrIzreNikabhvara vRttiH|| kumArasya yAvacca kariSyasi, tAvat pASANo'pi vikAzaM gamiSyati / yasya yaH prabhAvo mayA prokto'sti sa satyastvayA jJAtavyaH videzatava bhAgyaM varddhamAnaM vIkSyoktaM mayaitat / eteSAM ratnAnAM viMzativarSANi yAvanmahAn prabhAvo bhaviSyati / tataH paraM|| mahattamottamaH prabhAvo bhaviSyati / evaMvidhaM svapnaM vIkSya yAvajjAgarti kumAraH, tAvat prAtarjAtam / paJcaparameSThi-1 namaskArazatatrayaM gaNayitvA svapnasvarUpaM hRdi cintayan cacAla kumaarH| devoktAnusAreNAcalat kumAraH zreNikaH / / ka nadItIre hastamelApakAkArau mahIruhau dadarza / tayormadhye mahAn dhavalaprastaro dRSTaH pUjitaH zreNikena / tataH ekataH pArzve yAvadupaviSTaH, tAvattayovRkSayormadhyAt prastaraH patan san zreNikena gRhIto haste / sarveSAM ratnAnAM / prabhAvacinhAni kRtvA zanaiH zanairagratazcacAla / yataH-" surAjyaM sampado bhogAH, kule janma surUpatA / pANDityamAyurArogya, dharmasyaitatphalaM viduH||1||" pathi gacchan zreNiko'nyeyuH nadyA upakaNThe campakAzokapunnAgamAkandarAjAdanaprabhRtitarUna puSpaphalazAlino dadarza / ye ye varyA vRkSA upalakSitA bhavanti, teSAM teSAM vRkSANAM mRSTAni phalAnyAvAdamAno mRgAdibhiH saha krIDAM kurvANo nadyAdisvacchapravAheSu jalaM pibana cacAla / mRdupatraniSpAditazayyAsu rAtrau svapiti / // za Jain Education na For Private Personel Use Only Pl ww.jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikaH / parvatazikharataHpravAhAnuttarataH prekSya mayUrAn nRtyatazca jaharSa shrennikH| pallImadhye calana rAjyagahanivAsAdadhikaM sukhaM manyatesma / gacchata ekAkino vane akasmAd bhillaputrI kumArikA dRSTipathamavatIrNA | bhillikA zreNikaM devakumAratu mAgacchantamAlokya nUpuraninAdapUritadigantarAlA mayUrapicchanirmApitacaraNasAlaMkRtagAtrA harSotkarSapUrNasvAntA calantI || kramamANA gajagatyA zanaiH bhillikA kumArI mumude candramiva cakorIkA / parvatazikharAduttarantI zreNikasamIpamAgatA | bhillikA jagAviti / atha mama janma kRtaarthmjni| yata tvamevaMvidhastaruNo rUpavAn varo lbdhH| tava zaraNamAgatAsmi / ||tiSTha tiSTha svAmin prasAdaM kRtvA mmopri| pallyAmasyAM madIyaH pitA raajaasti| mAM yadi tvaM pariNeNyAsa tadA matapitA tvAM dezAdhipaM kRtvA sthApayiSyati / yadi madIyaM kathitaM naiva kariSyAsi tadA tvamakAle mRti gamiSyasi / yAni yAni auSadhAni maNimantratantraprabhAvAzca vartante tAni sarvANi jAnAmyaham / ekamauSadhamasti mamedRzaM yena manuSyo'pi pazubhavati pazarapi manuSyaH syAt / ekena manuSyo markaTo bhUtvA pade pade lagan calati / ekena markaTo'pi manuSyo bhavati ahaM vRkSAna prati pAdau maJcantI anyeSAM janAnAM madanabhISTAnAM hastapAdaM bhindmi| ahaM vyAghrasiMhebhyo'pi na bibhemi| javanamadhye calantI na bibhemi, bhUtapretapizAcebhyo'pi na bibheti / ahaM caurasAdibhyo'pi na bibhemi / mamopAnte santi For Private Personel Use Only Jivw.jainelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 24 // Jain Education saGketAH / ahaM pAnIyapUrebhyo'pi na bibhemi / kuJjaraM karNe dhRtvA rakSAmi / ekasmAdvaizvAnarAddUre nazyAmi / matveti tvaM varo mAM pariNetuM manyasva / mama piturdezasImA yojanazataM yAvadvidyate / tena mamAgrataH kathaM tvaM gamiSyasi mamAGgIkaraNaM | vinA / hasatAmahasatAmapi prAghUrNo bhavati yathA tathA mAM pariNetuM hastaM ghara / zreNikaH kumAro dadhyAviti / imAM zAkinIM kathamahaM pariNeSyAmi / ekaM tAvadiyaM malinA / nIcA jAtyA kAmukA vadantI ca baliSThA dhUrtikA ca ahamagre sArameyAdibhiH jemanAdikriyAM kurvANastAtena niSkAsitaH svadezAt / yadyasyAH syAM bhartA tadA mama | jJAtRtvasya mastake kSAraH patiSyati / agamanagamanena kulaM kSipyate tathA'ghamaiH / yadi mayeyaM pariNeSyate tadA kSatriyakulaM bhillakulasamAnaM mayA gaNyate / yadIyaM pariNeSyate mayA tadA asyA haste gRhItavya AhAraH / asyAH | | pituzca mayA namaskAraH karaNIyaH / yadi mayA pANigraho'syAH kriyate tadA mama mAtApitrAdayo lajjante / kathamapi nArImimAM na variSye / kimasyAH pArzvAt nazyAmi athavA mRtiM kariSye zreNika iti dadhyau / yataH - "arjayitvA kulaM varya - tamaM ye manujAH khalu / adhamaiH saha kurvanti, maitrIM te hyadhamAH smRtAH // 1 // saMsAre hayavi|hiNA, mahilArUtreNa maMDiyaM pAsaM / bajjhanti jANamANA, ayANamANA na bajjhanti // 2 // anRtaM sAhasaM mAyA, mUrkha - zrIzreNika kumArasya videzagamanam // 24 // ww.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN | tvamatilobhatA / niHsneho nirdayatvaM ca, strINAM doSAH svabhAvajAH // 3 // darzane harate cittaM, sparzane harate balam / saGgame harate vIrya, nArI pratyakSarAkSasI // 4 // " kRtvA maunaM kSaNaM tasmAta, sthAnakAcca zanaiH shnaiH| cacAla zreNiko yAvata, tAvat pRSThe cacAla sA // 5 // agrato gacchan zreNiko dAvaM jvalantamAlokya agnistambhanamaNiM hRdi smarana agnimadhye praviveza / agnimadhye UrvIbhUtaH zreNikastAM prati prAha / re bhillike yadi mAM pariNeSyasi tadA'tra mama samIpaM samAgaccha / Akaryetad bhillikA hastau gharSayantI babhANa-ahaM tvaritagatikA'bhUvaM yadyahaM sthirA'bhaviSyaM| tadA'sau zanaiH zanairmA paryaNeSyata / anena dhUrtena saMmukhA'haM chalitA'smi / akariSyamahaM bADhaM, vinayamasya santatam / ajalpiyaM vaco bhIti-dAyakaM na manAgapi // 1 // abhaviSyamahaM dAsI, yadyasya mRdujalpanAt / apatiSyattadApAze, madIye'sau sunizcitam // 2 // yanmayA jalpitaM tanme, mastake patitaM khalu / mantratantrAdikoTInA-meSa jAnAti nizcitam // 3 // raGkasya caTitaM ratna, haste kiM tiSThati sphuTam / mayA maugdhyAta svamantrAdi-jJAtRtvaM jalpitaM khalu || // 4 // anena yena dAvAgnihIto mAM vaJcayitvA / ahaM kiM kariSye ka gacchAmi kasyAgre vadAmi UrdhvasthitA bhillikA kumAraM gacchantaM darza darza manasi khedaM dadhatI hRdayaM kuTTayAmAsa / kSaNenakena tayA cintitaM gacchan mriyamANo vA| Jain Education colleal For Private & Personel Use Only w ww.jainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 25 // Jain Education kenApi rakSituM na zakyate / ahaM tu mudhaiva viSAdaM karomi, bhAgyaM vinA cintAmaNigRhe na tiSThatIti dhyAyantI sA tatra | tasthau / kumAro muSTiM badhvA cacAla / tato balena kramAt zreNiko gaGgApravAhaM prApa / jalaM bhUri pazyan kumArastaraMzcatasro | dizaH punaH punarvilokayAmAsa / tasyA upakaNThe mahAcandanataruM zuSkamAlokya harSitaH zreNikakumAra Aruroha / yAvadupari caTitastAvat kaDakaDazabdaM kurvan vRkSo gajendra iva pAnIyamadhye papAta / ratnaM jalatArakaM manasikRtya zuSkavRkSArUDhaH kumAraH vimAnastha iva calana zuzobha / candanapAdapAdhAreNa ratnaprabhAveNa ca viMzatidinaprAnte vennAtaTapurasamIpe prAptaH / kumAraH yAvat vimAnataruM tatra sthApayAmAsa tAvat puramadhye sarvataH tasya taroH parimalaH | prasasAra / parimalAnusAreNa tatra bahavo mahebhyA AgatA bhramarA iva jAtipuSpapArzve / mahemyA jaguH / bho sArthavAha asya candanasya kiM mUlyam kumAreNoktam - asya mUlyaM vaktuM na zakyate / maNimANikyatulayA vikrIyate / evaMvidhaM candanaM kasyApi rAjJo bhANDAgAre nAsti / suvarNena samaM tolayitvA arpayiSyAmi candanaM zuSkamapi / yUyamapyarpayiSyatha / krayANakaM varyaM sarvamapi kSamate / atrAntare bahuSu lokeSu mIliteSu mahebhyairuktam bho lokA dUrIbhavantu, mA jAnItha evaM ekako'sti, vayaM sarve asya sAdharmikAH smaH, yadasya svalpamapi candanaM gacchati tadasmAkameva gataM, tena na kenApi zrIzreNika sya vennAtaTa gamanam / / 25 / / w.jainelibrary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ asya krayANake hastaH kSepyaH, yo'sya RyANakamadhye hastaM sthApayiSyati tasya cauradaNDo bhaviSyati, rAjA anyAyinAM nigrahaM karoti nyAyinAM rakSAM karoti c| tato dizo dizo vaMzikAH kuThArAH kuddAlAdayo'pyA gacchanti khaMDIkartu, zAkhAmUlAdi sarva svarNatolyaM vikrIyate / kumAreNa kaMpANake caTApayitvA hemamUlyena sarva candana / al vikrItam / tatastena hemnA jAtyaratnAni gRhItAni / kSaNamadhye sarva candanaM gRhItvA svarNadAnena mahebhyAH svastragRhe yayuH harSitAH / ratnAni granthau badhvA veSaparAvRttiM kRtvA zreNikakumAro vennAtaTapuramadhye praviveza / kumAraH pravizan haTTazreNimadhye prathamaM dhanAvahahaTTe jagAma / yAvat kSaNamupaviSTaH kumArastatra tAvacchreSThino bahulAbho jAyamAno'jani / zreSThI kumAraM prati prAheti-ekasmin bhAjane madanaphalAni santi, dvitIye rohiNitvacA, tRtIye suNDalake yavAH santi, etAni mayA kalye AnItAni santi / gaDUcIkaccUrakapATalAdi caturthe suNDalake, trigaDU triphalA saindhavagirimAlakAdi asti, yacca vastu suNThImukhyaM tava vilokyate tad gRhANa / etadAkarNya kumAro'vag-zreSThin / haste bahumutkalo'si tvaM kimartha, tvaM mamopari evaM kurvannAsi, athavA tavaivaMvidhaH svabhAvo'sti / tato haTTAdhipo hasannAha-Atmano'rtha eva vallabho vidyate nRNAm natu kasyApi parakArya vallabham / zreNikaH prAha Jain Education For Private & Personel Use Only Haw.jainelibrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 26 // kaH AtmanaH svArthaH ? zreSThI prAha- adya rAtrau kenacit sureNa svapnachalAnmamAgre proktamevam yaH prabhAte viMzativarSapramANo dhavalavastradhArI pUrvadizAyAH kazcit samapyati saptasu ghaTISu gatAsu aSTamyAM ghaTyAM bhavadhaTTAgre sa tavApadAM sarvA bhetsyati / evaMvidhaM svapnaM dattvA ko'pi devo vidyudiva tirodadhe / tataH prAtarutthAya mayA cintitaM varya svapnamidam / yataH svapnazAstre - "devatAzca dvijA gAvaH, pitarau liGgino nRpAH / yadvadanti nRNAM svapne, tattathaiva |bhaviSyati // 1 // kRSNaM kRtsnamazastaM, muktvA govAjirAjagajadevAn / sakalaM zuklaM zastaM muktvA karpAsalatrajAni // 2 // gAyane rodanaM brUyAn, nartane vadhabandhanam / hasane zocanaM brUyAt paThane kalahaM tathA // 3 // " tato'haM haTTe sametya yAvadupaviSTaH tAvattvaM tAdRglakSaNalakSito mayA dRSTaH / kumAro dadhyau / eSa zreSThI mugdhaH kimapi guhyaM na sthagayati / yathA yathA zreSThI svapnasvarUpaM kathayati tathA tathA kumAraH kautukaM citte dhatte / apavarakamadhye vastu dRSTvA kumAraH prAha - garbhagRhamadhye yadvastu muktaM tat kimarthaM ? zreSThI prAha-paradvIpasambandhivAhanaM samudramadhye vahamAnaM caurairgRhItam, taiH stenaistvaritamatrAnIya mama bhUridravyeNa bharitaM samarpitam / gateSu steneSu rAjJA tadvRttAntaM jJAtvA prathamaM dhanakaNakarpaTakAJcanarUNyAdi sarva madIyaM daNDe gRhItam, zreSThipadavyapi uddAlitA, vAhanamadhyasthaM krayANakamapi zrIzreNikaghanAvahayo meM lApaH / / 26 / /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhItam / tanmadhye yA dhardRiSTA rAjJA uktaM ca eSA dhUlirasya gale bandhanIyA / yataH / adyaprabhRti evaMvidhaM stainyaM na | karoti zreSThI / tato'hamevaMvidho bhUpena kRto'khiladhanApahArAt / yadi dUraM tyajyate, tadA lokA hasanti mAm , tato mayA cintitam / varSAkAle kadamo haTTazreNau bhavati tena kiyatI dhulihaTTAne sthApitA, kiyatI haTTamadhye sthApitA mayA, yahAhanaM mayA gRhItaM tadapi dinapaJcasaptamadhye gaGgApUreNa dRSTipathamAgamiSyati / dhananAmApyaha nirdhano'bhavam / zreNikaH prAha-aho vastusvarUpaM yo na jAnAti sa kathaM krayavikrayau karoti / zreSThI jagau-agre lokA mAM hasanti yadi tvamapyevaM mAM hasasi tadA kA gatirmama / lokA jAnanti eSo'tra kiM vaptati / vayaM gRhaM / vartha haTTaM madIyaM lAtuM sarve janAzcintayanti sma / gRhaM mayA vikrISyate nagaramidaM tyakSyate / yasmin pure mAnekanAnAvidhamadhurAhAradivyavastraparidhAnAdi kRtam / tasminnadhunA yattadAhAravastrAdinA nirvAho mayA kriyate / ahaM jAnAmi kiM kUpe patitvA maraNaM sAdhayAmi, athavA vanhI pravizAmi / lakSmI vinA naro na zobhate / yataH-" varaM vanaM vyAghragaNairniSevitaM, janena hInaM bahukaNTakAvRtam / tRNAni zayyA vasanaM ca valkalaM, na bandhumadhye nirdhanasya / jIvitam // 1 // " karuNAsAgaraH kumAraH zreSThinaM du:khinaM dRSTvA duHkhito'jani / yataH-cetaH sArdrataraM vacaH samadhuraM Jain Education Le ona For Private & Personel Use Only Ilallww.jainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- dRSTiH prasannojjvalA, zaktiH kSAntiyutA matiH zritanayA zrIrdInadainyApahA / rUpaM zIlayutaM zrutaM gatamadaM svAmitva- zrIzreNika ghanAvahayo*vara vRttiH" mutsekatA-nirmuktaM prakaTAnyaho navasudhAkuNDAnyamUnyuttame // 1 // kumAro'vag-zreSThin kathaM satyAM zriyi tvayA lArvAtA lApa // 27 // mriyate ? zreSThI jagau-mama gRhe tannAsti yahajyate. evaM tvaM kathaM jalpasi ? kumAraH prAha-yadvilokyate tadhANa tvaM vAhanaM gaGgAtaTasthaM yatnena rakSituM / yA dhUliH samAgatA sA sarvA yatnena rakSaNIyA bhUri dhanaM bhaviSyati / taba dgRhe yAvad dhUlyeva dhanaM bhavati tAvanmadIyai ratnairvyavasAyaM kuru tvam / vennAtaTapurAdhipamAvarjaya / ye ye tava sevakA stAn tAn aGgAkuru / yAvadahaM dezAntaraM vilokya pazcAdAgamiSyAmi tAvadetaiH ratnastvaM vyavasAyaM karu / dhanapatibhaNati-tvayedamevaM kathaM jalpitam ? anena vacanena mama hRdaye'tIvoccATo'jani / yattvayA calituM vArtA kRtA sA maccitte zalyamivAjani / yattvayA vacanayAnaM mama majjata Apadambhodhau tarituM dattaM tatkathamadhunaivodAlyate / uttamAnAmevaM jalpituM na yujyate / yadvacanaM tvayA jalpitaM tata kriyatAm / pazcAdyathAruci dezAntaraM vilokaya / tvaM yadi mAmavagaNayya yAsyasi, tadA devatoktaM vacanamapi niSphalaM bhaviSyati / tava buddhiprapaMcaM vinA dhUlyA dhUlimevAhaM lapsye / / tvamathakalpatarurivAnAgatya kiM gacchasi / imAM dhUliM vaM vikrINIhi / yaddaviNamutpadyate tadardhena gRhISyate AvA // 27 // Jain Educatioreillional For Private & Personel Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhyAm / evaM cennakriyate bhavatA tadA gaGgApravAhe prakSipa / yathA santApo na bhavati / kumAra AcaSTa / yadi mama| Y|pitunAmakulavasanagrAmAdi na pacchayate, tadA'haM dinAni katicit sthAsyAmi dhano babhANa-ahaM tava pArzve kimapi nAmAdi na pRcchAmi / tvamAtmIyena nAmnA saha rAjyaM kuruSva / mama sambandhi vastu idaM tvadIyA buddhiH| tava buddhyA vikrIyedaM vastu AvAbhyAmadhena vibhajya gRhISyate dhanenAvarjitaH zreNikaH / tato dantadhAvanArtha nIramAnItam / ekaMdAtanakaM visphaTikAM kRtvA dvAbhyAM dhanazreNikAbhyAM mukhazodhanaM kRtam / dvAbhyAM parasparaM prItiH kRtA / kumArasya ratnAni gRhItAni shresstthinaa| dAtanakajale yayA''nIte sA dhanaputrI bAlakumArI vidyate / dAtanakaM kRtvA kumAro yAvad haTTe upvissttH| tAvattayA kanyakayA sulakSaNavAn kumAra upalakSitaH / dadhyau ca kumArI / yadyayaM mama bhartA bhavati tadA sukRtasyAnantasyodayo'jani mama, evaM dhyAtvA kumArI pituH puraH prAha-yadi tAta tvaM mAM pariNAyiSyasi enaM tadAsau varo me bhavatu, no cet cAritraM bhavatu mama / tato dhanaH zreSThI prAha-bho vatse evaM vaktuM tava na yujyate gahe gaccha, gahaM / pramArjaya / dUrata AtmanaH prAghUrNaka Agato'sti / tato dhanaputrI gRhe gatvA jananIpArzve prAheti-eka Agato'sti pumAn dUrataH AtmIyahaTTe, taM dRSTvA madIyaM mAnasamullasitam / mama sukhabhakSikAyai yo'rtho vidhIyate vidyate vA Jain Education a l For Private & Personel Use Only N w .jainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRttiH|| tenArthena prAghUrNakArthe varyA rasavatIM kuru tvaM mAtarasya prApUrNakasyArtha AlasyaM tyaktvA / snAnAnnadAnAdinA svamAtAtaM prAghUrNakaM satkRtya tvaM mAM tena saha pariNAyaya / mAtA pAha-re nirlaje vatse kimartha kathitaM vinA haTTe prANakagatA, yAn yAn drakSyasi tAMstAn yadi tvaM variSyasi tadA tvaM asmAkaM hastAduttaritA'si / evaMvidhAni sya varatvena jamA hAtAta pAnA sunandAyAH khecchAjalpakAni yadyapatyAni yAni bhavanti tAni duHkhIni bhavanti / tvaM mahAkule utpannA satI kathamevaM| yAcA jalpasi / tavAdhunA lajjA'pi kutrA'gAt / putrI babhANa-mAtarevaM mA jalpa, mama zIlaM merusamaM nizcalaM nAjAnIhi. tvayA vikAraH ko'pi nAneyo manasi, ahaM tu tava putryasmi yo mayA patirvAJchitaH sa evAsmin no cet saMyama evaM zaraNam / mAtRpunyorevaM jalpatyo rasavatI kurvatyoH satyoH sa eva prAghUrNakaH prAGgaNe AgataH atrAntare dhanazreSThI bhAryAputrIjalpanodantaM zrutvA gRhamadhye'bhyetya panyAH|| puraH prAha-eSa varovaryo'trAgato'sti, eSA putrI vivAhayogyA'sti yadi anayorvivAhena saMyogo bhavati tadA candrarohiNyoriva sUryaratnAdevyoriva kandapratyoriva kRSNaramayoriva zakendrANyoriva zobhA bhavati / antarAyo yadi // 28 // naiva bhavati tadA'nayoryogo voM bhaviSyati / jIvAnAM lakSmyarjane puNyakRtyakaraNe (ca) vighnAni bhUrizo jAyante | POSP8 in duent an inter For Private & Personel Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ yataH - " puNyaM vitanvatAM nRNAM vighnAni bhUrizaH sphuTam / utpadyante tataH sadbhiH kartavyaM sAhasaM sadA // 1 // etasya pArzve bhavatyA grAmanAmakulagotrAdi na pRSTavyam, etadarthe sAmpratamahaM niyamaH kArito'smi, tata eSa atrA - tmIyagRhe Agato'sti / tadAnIM sunandA jagau - he tAta tvayA nAmasthAnakakulagotrAdikasya vArtApi na pRSTavyA / yadi eSa kumAro mAmaGgIkaroti tadA vivAhaM kuruSva mayA sahAsya no cenmama dIkSAM dApaya / putryA nizcayaM matvA | pitA jaharSa / tato dvayoH snAnadAnadevapUjAvaryarasavatIpariveSaNAdiparyantaM dhanaputrI bhaktiM cakAra / tatazcitrazAlAyA|mupaviSTau ddau / dhanena proktam - yadi bhavatA virUpaM na manyate tadA kimapi procyate zreNiko'vag- yanmama rocyamAnamasti tajjalpanIyaM tvayA, dhanazreSThayava - eSA mama putrI tAM tvaM pariNaya pathika ! arthalobho manasi na kartavyaH / | viMzamarddhaviMzaM vA jAmAturna rakSAmi / kanyAvikrayaM ye janAH kurvanti teSAM bahupApaM lagati / yataH - " ye kanyAnAM janA evaM, vikrayaM kurvate sphuTam / te labhante ihAmutra, duHkhazreNimanuttarAm // 1 // " yA eva putrI tvayA | pariNatavyA'sti / no ceccAritraM gRhISyati / sAnyaM naraM nehate, tataH kumAro dharmiSThAM tAM vijJAya mano guptaM kRtvA ca proce eSA putrI grathilA'sti yaM yaM varaM pazyati taM taM variSyati yadi tadA eSA mUrkhANAM madhye rekhAM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- lapsyate / nAmasthAnakakulagotrAdi jJAtaM vinA yoSA varaM varati tadAsau grathilA nizcitam / kumArI prAha- dhana zreSTinA varavRtti"| yatheSa kathayati, tat kathayatu ahaM amumeva variSyAmi, rAjahaMsAnAM kulaM kaH pRcchati / yathA teSAmuttamaM bhavati / ||7|| pANigraha sunandAyAH // 29 // uttamAnAM kulamAkAra jalpanena jJAyate / rAjahaMsI mAnasasarovare eva ruciM karoti nAnyatra tathA eSApi / prakaTaM NAya zrI) Nikasya prAha ca kumAraH / mayi aGgIkRte tava ko lAbhaH ahaM tu vaidezikaH / ghaTImadhye'tra sthito'pi yAmi / abhracchAyeva / abhyarthanA. mama melApako bhaviSyati tava / tataH sunandA'vaga-satyaM vacastava, abhrasyAdhAre candrasayauM, abhrasyAdhAre jaladharapUraH, abhrasyAdhAra tArAH sarvAH syuH, abhrasyAdhAre lokAH sarve, tathAhaM tavAdhAre'smi / kRpAM kRtvA mama pANigrahaM kuru / abhramiva bhavAn putrapautrAdinA vistaratu / kumAraH prAha-pANigrahaH svapnatulyo mama tava bhaviSyati / vivAhAnantaraM| yAvad dinAni paJcadaza bhaviSyanti tAvadahaM vaideziko videzaM prati caliNyAmi / dezAntarito'thavA avadhUtaH utthAya calitaH, lagnaM bhUtaM yasya sa yathA utthAya yAti tadA tasyAH kA gatiH / punarapi sunandA jagau-ahaM vrataM grahItukAmA'bhUvam / adhunA tvAM dRSTvA manaH evaMvidhamabhUt / tava karo haste lagati athavA saMyamazriyaH krH| yadi tvaM mAM pariNIya gamiSyasi tadA'haM zIlavataM pAlayiSyAmi / athavA sNym-nissklngk| mAM pariNIya tvaM dezAnta // 29 // in Education a For Private & Personel Use Only Brww.jainelibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ HalrANi vilokyAtmIyarAjyaM kuru / zrutvaitat kumAro granthi badhvA prAha-eSaiva velA varyA vartate / yat rocate bhavataH tat / kuru / tataH zreSThI svAM putrI samahotsavaM zreNikAya paryaNAyayat / anyeyuH zreNiko haTTe upaviSTaH / atrAntare pure|| paTaho vAdyamAnaH kumAreNa zrutaH / pRSTaM ca tena / zreSThin kimartha paTaho vAdyate ? zreSThI prAha sapAdalakSabalIvardabhata-IN nAnAvastusamuccayo devanandisArthavAho'trAgAt / tasyAsti ekaH zukaH / SaNmAsAnte jalpati pRSTaH satsatyaM / devanandisArthapenaikadA''tmapurasthena sa zukaH pRssttH| tejanatUrikA kutrAsti ? zuko jagAda vennAtaTapure'dhunA samasti / sA tejanatUrikA / tataH sa sArthavAho bhUrikrayANakapUrNasapAdalakSapRSThavAhayuto gatadine'trAgAt / rAjJo mIlitaH prAbhRtaM / vayaM kRtaM / rAjJoktaM kiM vilokyate ? tena proktaM tejanatUrikA / rAjJA''kAritA mantriNaH pRSTAzca kasyAsti tejanatUrikA ? matribhiruktam-na jJAyate kasyAsti / rAjA prAha-tannagaraM vayaM / yatra pure sarvANi vastUni labhyante / AyAnti ca / yatra bhUridhanino vyavahAriNo vasanti / yatrAgatA vastu na lAnti janAH / yatra sarvANi krayANakAni na santi / / tadapi puraM puramadhye kathaM gaNyate / ityAdi proktyA rAjAnaM khedaM dadhAnaM dRSTvA mantriNo jaguH paTaho vAdyate / / AtmIyaM puraM mahadvidyate / kasyApi gRhe kadAcihnaviSyati / etadvicArya rAjJA''diSTA matriNaH paTahaM vAdayanti ||laa Jain Education on For Private & Personel Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH| // 30 // syAgamanam zreSThino vacanamAkarNya, zreNiko jagau zreSTanaM prati tvaM paTahaM spRza / tatastasya vacasA paTahe spRSTe sunandAyA pANigrahaNaM bhUpasevakai popAnte'nyetyoktaM dhanazreSThinA paTahaH spRSTaH / tadA rAjAdayo'khilA janA jahasuH, dhanagRhe janatUdhalirevAgatAsti. aparaM dhanaM tu sarva gataM tena grathilo jAto'thavA vAtesupto'thavA zreSThI / yenAdhunA paTahaH rikArthe devanandispRSTo'nena / athavA anena dhUliyaMdA darzayiSyate sArthavAhasya / tadAtmIyapurasya mAhAtmyaM yAsyati / tato sArthavAharAjJA dhanamAkArayituM svasevakAH preSitAH dhanapAveM / dhanastAn bhapAnugAnAkArayitumAgatAn dRSTvA zreNikAgre| jagau-kiM kariSyate / rAjJo bhUtyA AgatAH / zreNiko jagau-bhavatA khedo nAneyaH / rAjavazIkaraNaratnaM granthau badhvA manasi smRtvA ca rAjJo mIlitavyaM / maNiprabhAveNa yadA rAjA tuSTo bhavati tadA tvayA mANDavikA bhUridhanena dRDhIkRtya gRhItavyA / tejanatUrikApyarpayiSyate tato dhano ratnasahito rAjJo yAvan / mIlitaH nRpaM praNaNAma ca, tAvadrAjA prasannIbhUya ratnaM gRhItvA prAha-mantriNaM prati bhavatA mANDavikA asyArpaNIyA / asya hastAd dhanaM caTApyApi lokairanyairmANDavikA na grAhyA / tato maNDapikA gRhItA / tato rAjJoktaMzreSThinnasya sArthavAhasya rocyamAnaM vastu dApyatAM tvayA / zreSThinoktaM / jIrNA tejanatarikA vilokyate navA vA etasya / For Private & Personel Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArthapasya etacchutvA rAjA hRSTaH / divyavastrAdinA sanmAnya dhanaH zreSThI sArthapayug preSitaH / zroSThano'gre svarNabIjapU rANi yAvat sArthapo muJcati tAvat zreSThI jagau-asya zreNikakumArasyAgre muJca asAveva jAnAti sarvam / dvayoH FalprAbhRtaM kRtvA sArthapaH prAha-aho dhano dhanyo'sti yasya IdRkSe vibhave sati evaMvidho vinayaH / yasmin deze IdRkSA vyavahAriNo bhavanti sa dezo dhanyaH / zreNikaM dRSTvA tadA sArthapaH prAha-aho kumAra ! tvaM rAjagRhe dRSTo'bhUrmayA / / kumAro'vag-rAjagRho vairiNAmapi mA bhavatu, yadyevaMvidhamazubhaM vacanaM jalpyate bhavatA, tadA anyeSAM gRhe gatvA vastu gRhANa, asmadIyaM vastu gRhitAro bahavo bhaviSyanti / tato ruSTaM zreNikaM matvA sArthapa / utthAya tasya pAdayoH patitvA prAha-ahaM mugdho'bhavaM yadevaMvidhaM vaco'tra jalpitaM mayA kSamyatAm / / tato kumAro'vag-ekaM tejanatUrikAyA gadyAnakaM vanhimadhye kSiptvA tanmadhye bhArapramANaM tAnaM kSipyate, / tataH sarve suvarNaM bhavati, tato nAyako hRSTo nyuchanakaM cakAra tasya / tataH sa prAha-tejanatUrikAyAH varNikA, Ma darzaya, tato dhanena varNikA darzitA / tejanatUrikAM dRSTvA sArthapo dadhyau / aho dhanyo'sau yasya gRhe evaMvidhe / vaibhave satyapi evaMvidho dAkSiNyAdiguNaH / dhanyamidaM puraM dhanyo'sau bhUpaH yasya rAjye evaMvidhA vyavahAriNaH santi / / Jain Education interna For Private Personel Use Only OM ww.jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvara vRttiH|| // 31 // // zrIbharate- tataH sArthapaH sapAdalakSapRSTavAhikAn ratnasuvarNarUpyapaTTakulapaJcavarNamayakapaTakacandanakarpUrakastUrikAjavAdiprabhRtibahu- dhanAvahamUlyakrayANakapUrNAn dhanazreSThigRhaprAGgaNe AninAya // dhanazreNiko tAn pRSTavAhakAMstAdRgvastubharitAn vIkSya cama- sArthapAnAM mithaH prItiH kRtau / tataH parasparaM vastu vilokya mithaH procyamAnadhanasArthapau lltuH| mitho hRSTau bbhuuvtuH| tataH sArtha- all vAhadhanazreNikA jinaprAsAde jinasya zatapatrasahasrapatrajAtiyUthikAdibhiH pUjAM racayitvA nartanagItagAnAdibhAvapUjA ca kArayAmAsuH / vyavahAriNo jAtA mithaH prItizca / tato vastu gRhItvA rAjapAce gatvA sArthapaH prAha-rAjan / dhanyo'si puNyavAnasi tvam ? / yasya pure evaMvidho dhano vyavahArI vasati puNyavAn jinadharmavAsitasaptadhAtuH / navanidhicaturdazaratnAni tava pure prAptAni santi mayA / tato dhano'sau vyavahArI anyavyavahAritulyo mA gaNitavyo bhavatA / evaMvidho vyavahArI bahupureSu kutrApi na dRSTo mayA / rAjA tasya sArthapasya varyadukUlAdyAbharaNaHeldAnena sanmAnaM cakAra / tataH sArthapaH punardhanapArzve'bhyetya nAnAprakArabhaktipurassaraM zreNikadhanau praNamyAha-ahaM punH| maraNIyazcitte na vimmAryaH iti jalpana cacAla sArthapaH / yata:-" satprItivallI hRdayAlavAle, nivezitA zaizavato'pi yatra / sA vardhanIyA sttprvRtti-ptraadismpressnnniirpuuraiH||1|| tava vartmani vartatAM zivaM punarastu tvaritaM For Private & Personel Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 1 | samAgamaH / ayi sAdhaya sAdhayepsitaM, smaraNIyA samaye vayaM vayam // 2 // " tatazcatasRbhyo digbhyo navInAni pAtrANi dhanasya tasya gRhe nartitumAgacchanti sma yAcakA dhanaM yAcituM ca / ayaM zreSThI abhAgyavAn mUrkha ityAdi ye ye jajalpuribhyAste te asya dhanasAdhorvaNijo'bhUvan padayostale'sya luThanti ca / zreNikenAtmano nAmni gopAla iti nAma | sthApitam / zreSThI dhanadhAnyAdipUrNo'jani / sunandAnAthako devagRhe jinapUjAdi saptakSetre dhanavyayaM karoti sma / yadyata krayANakaM dhano gRhNAti tatra tatrAnargalo lAbho bhavati / aneke ghoTakA gRhItA dhanena AvAsaH kailAsasodaro'GgIkRtaH / ghoTakazAlAyAM ghoTakA baDAsteSAM rakSaNArthaM pANDavAH sthApitAH / bahavaH vyavahAriNo'pi tasya kiGkarIbhUya sevAM kurvanti / yasya gRhe lakSmIrbhavati tasya sarve janAH sevAM kurvanti / yataH - " ehi gaccha pure tiSTha, vada maunaM samAcara / evamAzAgrahagrastaiH krIDanti dhanino'rthibhiH // 1 // " zreNikasya sunandayA saha prItirajani bADham / sunandA bharturmanasA calati / kramAdvarSadvayAtikrame sunaMndA garbha dadhAra / yathA yathA garbho vardhate | tathA tathA tasyA bubhukSA na lagati / kadAcit kavaladvayaM kavalatrayaM jemate na vA sA / yadbhuktaM tayA tad dvitIyadivase vamati / kramAdatIva durbalA'bhUt sunandA | calantyAH sunandAyA mukhe zvAso na mAti / sojakaH padayorlana
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbharate stasyA jIvantImRtAyAH kSaNaM na jJAyate / punaH punaH babhANeti sA pAnIyamAnIyatAM tRSA lagnA'sti / zreNika evaM- sunandAyAH garbhotpattiH zvara vRttiH||vidhaaN priyAmAlokya anyedyaH zvazraM prati prAha-tava putrIyaM ka durbalA dRzyate / ko'pi dohalo'syA jaato'sti| naveti pRcchayatAM svaputrI / yo dohalo bhavati asyAH sa pUryate nocenmRtaiveyam / tataH sunandopAnte gatvA mAtA / jagAda / putri ! kiM tavAGgaM durbalaM dRzyate ? tava kasya viSaye vAJchA vidyate ? / sunandA jagau-dohalotpattisvarUpaM yadi kathyate tadA manAsa na mAti kasyApi duHzakyo'sti dohalaH tena me maraNaM mAtA jagau-putri ! mAtuH kathyate / tataH sunandAvaga-ahamevaM jAnAmi kuJjarArUDhA rAjapathe dAnaM dadAnA gacchAmi, rAjA tadA saparivAro'gre calati, svahastena jinAlaye gatvA varyapuSpaiH dravyapUjAM karomi saMstavanena bhAvapUjAM ca, jAne'haM rAjJo vAditrANi mamAgre vAdyante, mamAgre ca pAtrANi nRtyanti, jAne'haM paJcaparameSThimantraM smarAmi jAne'haM mastake chatraM dhArayAmi, jAne'haM mano'bhimataM dAnaM dadAmi / jAne'haM sadhArmikAn bhojayitvA dukUlAdibhiH paridhApayAmi, jAne'haM / dezamadhye amAriM pravartayAmi, jAne'haM zIlaM pAlayAmi, jAne'haM caityaparipATIM kRtvA gRhe AgacchAmi, jAne'haM ghRtAdi- 6 // 32 // zuddhAhAraM yatibhyo dadAmi / eSA vArtA mayoktA tavAgre abhayadAnaM vinA mama jIvitaM nAsti, zrutveti jananI putrIproktaM Jon Education For Private Personel Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jAmAturagre jagAda | zreNika: patnImanorathaM zrutvA hRSTaH / yasyA evaMvidho dohalo jAyate, tasyA garbhe ko'pi | puNyavAn naraH / garbhAnubhAvAdevaMvidho dohalo bhavati / yataH -- " bhavanti bhUribhirbhAgyairdharmakarmamanorathAH / phalanti yatpunaste tu tat suvarNasya saurabham // 1 // pratipannaM yadabhyastaM, jIvaiH karma zubhAzubham / tenaivAbhyAsayogena, tadevA| svasyate punaH // 2 // " tataH kumAreNoktaM rAjJo'sya yA putrI jAtyandhA'bhavat / sA'dhunA jIvantyasti athavA mRtA'sti ? | dhano'vag--adya yAvat jAtyandhA vidyate / vennAtaTapurasvAmI tasyA eva AjJAM kArayati vallabhatvAt / | bAlye'pi cAritraM gRhItukAmA pracaNDaM tapaH karoti / tasyAH prasRtipramANalocane dRSTvA lokA jAnaMtyeSA iti pazyaantyasti, svabhAvenApazyantyapi, sulocaneti procyate / yastAM rAjaputrImandhAM vadati / tasya rAjA zikSAM dadAti / rAjJo'tIva vallabhA'sti / bhUpaputrImandhAM matvA zreNiko'vag- tava putryA yo duHzako dohada utpanno'sti, tasya pUraNe | upAyo'sti / zreSThinoktaM kaH upAyaH ? zreNikaH prAha - idaM ratnaM gRhItvA rAjopAnte gatvedaM kuru / anena ratnajalena rAjJaH putrInetre chaNTaya, tato divye cakSuSI bhaviSyataH / rAjA yadA tuSTo bhavati tadA tvatputrIdohadapUraNaM mArgaya / tato dhano ratnamAdAya yAvannRpopAnte gatastAvadrAjA samuttasthau / mithaH prItivRddhiM cakratuH zreSThI rahasi jagau / tavAgre Jain Education Mtional
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 33 // Jain Education kathituM na zakyate, tathApi kimapyanucyamAnamapi mayocyate / bhavatputrIM atrAnaya tvam / tatrAnItA nRpeNa / ratnAmbuchaTayA sulocanAnetre prakSAlite, tataH sulocanA dine'pi tArAH pazyantyabhUt / tato rAjA | jagau - ardharAjyaM gRhANa | dhano'vak mama rAjyena kimapi kAryaM nAsti, paraM mama putryA yo dohado jAto'sti taM pUraya / tato rAjJA svaputrIyutA sunandA kuJjarArUDhA kRtA / rAjA cacAla, nRtyAdi kArayan chatracAmaravAditrAdipurassaraM narapatirbhUpamArge cacAla / sarvaprAsAdeSu jinAn pUjayAmAsa sunandA / tataH svagRhe'bhyetya yatInAkArayitvA prAzukAnnapAnaiH pratilAbhayAmAsa / tato'khiladezeSu amAriH kAritA / tato bhUpadhanayoH / sulocanAsunandayorbADhaM maitrI jAtA / gRhe gRhe ghRtalabhanAdi kRtam, haTTazreNimadhye talikAtoraNAni ca kArayA-mAsa bhUpaH / anyedyuH zreNikenoktaM priyAM prati yadyAtmanaH putro bhaviSyati tasyAbhayakumAreti nAma dAsyate, | yato'mAripravartanAdidohalotpatteH / itaH sa sArtha paH pRthivIpIThe bhramannupArjitabhUrighano rAjagRhe nagare jagAma / | prasenajitarAjA navanavatiM putrAn parasparaM virodhaM kurvato vIkSya zreNikaM kumAraM tAdRzaM vinItaM smaran punaHpunarevaM tasthau priyAgre evaM jajalpa ca / mayA'pamAnito rAjyaM muktvA zreNikaH kumAro dUraM gataH, sa kathaM bhavitA / mama sunandAyAH dohadapUtiH // 33 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena putreNa vinA rAtrindivaM nidrA nAyAti sa niHzvAso mukhe na mAti ca / yadA tasya sUnormama viyogo'bhUt, tataH / prabhRti sukhaM gatam / mayA avimRzya kArya kRtam / na jJAyate sa mama kumAro jIvana mRto vA'thavA kApi shvaapdaikssitH| kasyApi gRhe'thavA dAsIbhUya sthito'sti / jalade varSati gRhe gRhe bhikSA mArgamANo'sti / bubhukSitastRSito duHkhIjAto bhAvI / varSAkAle sthAnakAbhAvAt pazUnAmiva mastakopari sarvaM jalaM patiSyati / zItakAle bhRzaM / zItena tADyamAno'tIva duHkhito bhAvI / zreNikaH uSNakAle tRSAtApAdi kathaM shissyti| evaM smAraM smAraM zreNikaM bhuupo| duHkhito'bhUt / kadAcidevaM dhyAyatisma rAjA / kasya putrAH keSAM pitA kasya mAtA kasya suhRd kasya priyA ityAdi sarva svapnajAlatulyaM dRzyate / mitho'nanteSu bhaveSu jIvAH sarve sarvasambandhino'bhUvana bhavanti bhaviSyanti ca / evaM khaM cittaM / sthirIkRtya yAvad rAjA tiSThati sma, tAvat sArthapo'bhyetya jagau-deva ! yuSmAkaM putrANAM zataM shrutN| adhunA navanavatiH kathaM / ||dRzyate ? rAjJoktaM zreNikagamanasvarUpaM tato'vag sArthapaH bhavatputratulyo vennAtaTapure dhanazreSTigRhe mahAbuddhimAn dRSTaH / tatra yadA mayoktaM-bhavAn rAjagRhe dRSTaH, tadA tena 'rAjagRho vairiNAmapi mA bhavatu / tasya mukhAdityAdi zrutvA prasenajitabhUpasya hadi punaH zalyaM prakaTIjAtam / prasenajito jagau ca / aho tena putreNaikazo'pi AtmanaH Jain Educationa l For Private & Personel Use Only S w.jainelibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasya zre // 34 // // zrIbharate-bha sthitirna jJApitA / tathAsya sthitiH sAmpratameteSAM putrANAmagre na procyate / iti rAjA mAnasaM gUDhaM kRtvA sArtha- prasenajitvara vRtta || pAgre jagAda-mudhaivaM kathaM jalpyate tvayA / sa putro'laso mo'dhama ito nissaraNAdanu rulitvA mRto bhAvI / ya|||Nikodantam Mall evaM svecchayA gRhAnnisarati / sa mriyate eva / raGka iva gRhe gRhe bhramati ca / karma prakaTIbhUya kimapi na darzayati / kintu kAmapi tAM buddhiM dadAti yayA raMka iva rulati lokaH / yataH-" viraMcirna naraM hanti, prAdurbhUya capeTayA / kintu tAM dadate buddhiM, yayA rulati raGkavat // 1 // sthApanikAmanyasya yo'palapati vizvasthaM naraM ca yo vaJcayati tayostRtIyastvaM yadi evaM kUTaM jalpasi / tato nAyako rahasi sametyAvag / sthApanikApalApavizvasthaghAtana-kanyAvikrayakUTakakrayavikraya-strIhatyA-gohatyA-bAlahatyA-yatihatyAdi-pApAni mama laganti, yadi sa zreNiko na bhavati / nAyako'vag--mayA vennAtaTapure dhanahaTTe rAjahaMsa iva kumAra upaviSTo dRSTaH / tasya zreSTI devazeSAmivAjJA kAryeSa manyate / tasya kumArasya prasAdavacanena ahaM dhanazreSTihaTTAcejanatarikAmagRham / tayA mamahe bharizaH kAJcanakoTayo'bhavan / evameva jAne dhanasya putrI bhavatputreNa pariNItA'sti / nAyakavacanena rAjA hRSTo nandanamAnetumutsuko'bhUt / tato rAjJoktaM / yadi tatrAsti tadA tatrAtmIyaH ko'pi vicakSaNaH puruSaH Jain Education For Private & Personel Use Only AMITjainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ svanirmitasamasyAyaktaH preSyate / tato yadi madIyaH putro bhaviSyati tadA matkRtAM samasyAM zrutvA tvaritamAgamiSyati / tataH AtmIyo vijJaH puruSaH prasenajitarAjJA preSitaH san vennAtaTapure dhanazreSThigRhe gatvA samasyAmevaMvidhAM gopAlakumArahaste prasenajitapreSitaH puruSo dadau / gopAlastAM samasyAmevaM vAcayAmAsa / yena kumAreNa svabuddhyA pakvAnnabhRtapUrNakaraNDakebhyo mukhakRtacinhebhyo'mbughaTebhyazca svasodarA bhojitAH / yena sArameyAn kharaNTitakSIrabhAjanAni / kSepaM kSepaM kukurAn vAhayitvA svayambubhuje / ityAdi yasyAvadAtaH sa kathaM vennAtaTapure jIvan dhanebhyaputrI pariNIya tiSThati ! yaH AtmIyamAtApitarau sahodarAn muktvA dUradeze gatvA'nyasya gRhe gRhajAmAtRkIbhUya tiSThati, sa| janaH kathaM jIvastiSThati / yasya mAtApitarAvadhunA duHkhinau babhUvatuH, sa kathaM varAka iva dUre tiSThati-kukara kahatA Halkopi caDio, gharajamAI thAI / haIyA haIyAlIko kahai, kavaNa bhaNaMu cittamAhi // 1 // evaMvidhA samasyAM / vAcayitvA tasyA artha vijJAya punaH punazcakSuHkSarajjalabinduko gopAlaH svamanasi dadhyAviti / mAraNa tADaNa je karaI, yevI kevI lahaMti ahmasarIkhA beTaDA. te bole na rahati // 1 // amIyarasAyaNaAgalI mAyatAyaguru sisa / je navi mannai bappaDA, te rulIyA savidIsa // 2 // evaM cintayitvA sa eva Jain Education For Private & Personel Use Only alliww.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrAbharate- zvara vRttiH|| bhRtyo lekhasahitaH preSitaH / prasenajitabhUpapArzve zroNikena / tato rAjA taM lekhaM vAcayAmAseti / mama UpaharA zrIzreNika prasena ji bolaDA, lahasiiM rAyakuArA / hu~ tumi bhaNio vANio, nahi vayaNa phalA''sAiM // 1 // jINi avasari ||tiyoH patram joII, svAmI taNau pasAu / tINi nIcautAraNao, kima sevIjai rAu // 2 // gharajamAI gharasuNaha te kuNa husa dharaMti / paNa apamAnyAM choraDAM maraiM ki duri phiraMti // 3 // evaM lekha vAcayitvArtha jJAtvA ca punarapi prasena-11 jito lekha zreNikapAce preSayAmAsa / channaM zreNikena rahasi tAtalekho vAcita iti |je mai sabhAmAMhi boliGa, te apamAna kiM mAnaso / ji saMbhAri vicArakari. to Arogo dhAna // 1 // mora bhaNai ajha pIchaDAM, maI melyIyAM vaNamAhiM / huM ajiagAsau, tIha viNa te sirirAya vahei // 2 // yadyattAlavacanaM tattattasyAmRtamiva pariNamati / zreNikena preSitaM patraM rAjA vAcayAmAseti / jAtai ekaji pichaDai, mora dohillau kAI / te navANU pIchaDA bharI pUrI rhiaaii||1|| prasenajitena preSitaM lekhaM putro vAcayAmAseti / beDI kerAM pATIyAM bAMdhAbaha a guNehiM / paiThANuM chAMDai, rahaNa tu tArijjai keNa // 1 // kalpatarU kelaM pAnaDu, UDiu vAyavaseNa / tu tihA sIlI chAMhaDI, je 35 // sIalA te sIla // 2 // atra jIvanahaM yAvadasmi tAvattatra bhavatA / preSitavyaH punarlekho mamopAnte nirantaram // in Educatan sa For Private & Personel Use Only allw.jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ IFan 3 // tataH zreNikena navanavatibhrAtRnimittaM AbharaNAdIni kAritAni / mAtRbhaginIkRte kanakaratnAdInAM zRGgAraH kAritazca / pitRbAndhavArtha jAtyaturaGgamAn aGgIcakAra / ityAdIni vANi prAbhRtAni nAmAGkitAni rahasi / zroNikaH pitRpArzve preSayAmAsa / pitrA ca harSitena bhambhAnAma bherI sunave tasmai preSitA jJApitaM ceti hi taM tathA hiyA bhillI suMdarI tyaktA, tvayA putra vanAntare / tadvayaM vihita cakre, kulodyotazvasarvataH // 1 // yA pallI laGghItA pUrva, gacchatA'taH purAtsata ! / tasyAM ye santi bhillAste, ruSTAH santi tavopari // 2 // iti tAtavaco nizamya zreNiko rahasi zanaiH zanaiH turaGgamAn draviNaM sevakAn purAda bahiH karSayAmAsa / tatazca priyAgre prAha- ahaM svapituH pArzve yAsyAmi / / tataH sunandA jagau--ahaM bhavatA sArdhamAgamiSyAmi tvAM vinA kSaNaM sthAtuM na zaknomi / zreNiko'vag-tvayA'dhunA sArdhamAgantuM na vaktavyaM manAgapi / punaH sunandA prAhAvagyornandano bhaviSyati tasya kiM nAma dAsyate ? zroNiko'vagayAdRzastava dohado'bhUttAdRzanAmA'bhayeti dAtavyaM tvayA / sunandA'vamyadA putro'STanavavarSIyo bhUtvA pRcchati, matpitA kutrA'sti tadA kiM mayA tasya kathyate ? tataH kumAraH khaTI lAtvA hastena citrazAlAbhArapaTTe akSarANyevaM lilekha / rAjagRhi pAligAma govAli dhavale ToDe ghara kahIi / tato'nyadA rahovRttyA zroNako bahirnirgatya pUrvapreSita Jain Educationledignal For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| zrIzreNi kasya rAjagRhIgamanaM rAjyaprAptizca sainyamadhye jagAma / tataH sasainyazcalana kumAro bhillarAjadhAnIsamIpe bhambhAM vAdayAmAsa tathA / yathA tasyA ravaM zrutvA bhillapatiH saMnA sarvabalena dadhAve / yAvadbhillapatinA ziGgikA vAditA / tAvallakSazo bhillAH kilakilAravaM vikurvANAH svabhallIrucchAlayantaH krodhotpATitabhrakuTayo vayamarIn hanmo hanma iti jalpanto mIlitAH / zreNikena zarIrarakSaNaratnasmaraNena yuddha kartumArabdham / bhillAH zaranArAcakuntAdyAyudhAni mumucuH, paramekasya / zreNikAnugasya ekamapi zastraM na lagati / tato bhillA bANAdInyAyudhAni kSepaM kSepaM bhagnAH santaH zreNikAya namaskAraM cakruH / nazyan bhillapatirbaddhaH, zraNikena raNAGgaNe / gRhItaM viSamaM sthAnaM, tadIyaM ca dhanAnvitam / // 1 // yataH--"na zrIH kulakramAyAtA, zAsane likhitA'pi vaa| khaDgenAkramya bhuJjIta, vIrabhojyA vasundharA // 2 // nAbhiSeko na saMskAraH, siMhasya kriyate mRgaiH / vikramArjitasattvasya svayameva mRgendratA // 3 // zreNiko jagau-re bhilla-101 pate agre bhava rAjagRhapuravartma darzaya 'yaghaTTa' sameti taduttAraya nonmaddhastena mRta eva / tato bhillena sevakIbhUya rAja-d gRhavama darzitam / krameNa sarvAn ghaTTAnullaMdhya sapAdalakSabhillaparivArayuto bhUrituraGgamAdiyuktazca zreNiko bhaktyA | pituH mAtuzcapAdayorapatat / zreNikasamAgamaM zrutvA sarve bAndhavAstatraitya jyeSThabhrAtaraM vinayena nemuH / tataH prasena JainEducation international For Private & Personel Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitarAjJA sarvaputrayutena zreNikAya rAjyaM dattaM svayaM ca tapo'GgIcakre / sa bhillo lajjitastApaso bhUtyA koSTayAM pravizyottamArthamaGgIcakAra / tatastasya putramAkArya svasevakaM kRtvA ca tasyaiva taddezaM samarpayAmAsa zreNikaH / sarvAn sahodarAna kArya yairvairibhiH piturAjJA nAGgIkRtA tAnarIn svapadostale loThayAmAsa zreNikaH / anyedyuH zreNikena | parIkSya parIkSyaikonA paJcazatI mantriNAM sthApitA / ekamatIva varya mantriNaM kartukAmo dadhyau zreNikaH / varyatamaM mantriNaM vinA rAjyasUtraM na tiSThati / ye ye mantriNaH kRtAH santi, te te sarve garvoddhatAH IrSyAlavaH / yAvadvaryatamo nirahaMkArI vinayI dharmiSTho vizuddhamatimAn mantrI mama na bhavati tAvadahaM pradhAna eva na rAjA / yato viziSTaM mantriNaM vinA | rAjyaM na sthiratAmeti / yataH - " kulazIlaguNopetaM, satyadharmaparAyaNam / rUpiNaM suprasannaM ca, rAjA'dhyakSaM tu kA rayet // 1 // zIlavRddhikaro dhIraH sarvaratnaparIkSakaH / zuciravyabhicArI ca bhANDAdhyakSo'bhidhIyate // 2 // iGgItAkAratattvajJaH, priyavAk priyadarzanaH / sakRduktagRhI dakSo, mantrinAthaH prazasyate // 3 // " evaM hRdaye vicArya zreNikaH zuSkakUpe AtmIyAM mudrAM kSitvA prAha-yaH kazcinnaraH asya kUpasya kaNThopaviSTo nijabuddhyA imAM mudrAM paridadhAti tasyAhaM rAjyArdhadAnapUrve mantrimukhya mudrAM dAsyAmi / evaMvidhAM buddhiM kRtvA kUpasamIpe nijasevakAn muktatvA prAha zreNikaH /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 37 // Jain Education $ yaH kUpakaNThastho mudrAM paridadhAti sa kathanIyo mama, aparo yo naro mantrI vA paridhatte tadapi mamAgre kathanIyam / sarve mantriNo darza darza mudrAM kUpakaNThasthAH khinnA jajalpuzceti / ko'pi kauhatiko maNDito'sti rAjJA AtmanA - |mapAye pAtayitum / tato'nye'pi paurA lokA AgatAtha, tatraitya mudrAM karSayitumupakramaM cakruH te'pi khinnAstadA / itaH sunandA putramasUta / tasyAbhayakumAra iti nAma dadau / varddhitaH kramAlekhazAlAyAM muktaH kramAt paNDitopAnte paThana | zAstrANyanyedyuraparairlekhazAlakaiH kalahaM kurvadbhiruktam, niHpitRko'yam, tato'bhayaH khinno gehe'bhyetya pitRsvarUpaM papraccha | mAtaram / mAtrA proktaM na jJAyate atra pUrva pariNIya madgarbhe tvAmutpAdyA kasmAdvidezaM gataH / khinno'bhayo'vag-mama pitrA gacchatA kimapi jalpitaM kimapi darzitam akSarANi vA dattAni tubhyam ? mAtA prAha-tenAto gacchatA asmiMzca citrazAlAbhArapaTTake akSarANi likhitAni santi / tato bhArapaTTasthAni akSarANi vAcayitvA kumAraH pitRsvarUpaM jajJe / kumAro hRSTo mAtRsamIpamabhyetyAtrag ca / jJAtaM mayA pitRvarUpam, yatra mama pitA'sti tatra gamiSyAmi / mAtrA proktamahaM sArthe / sameSyAmi / tato vRddhapitaraM mAtaramutkalApya rAjagRhaM prati cacAla kumAraH / kiyantIM bhUmimatikramya rAjagRhe purodhAne'abhyetya mAtaraM tatra muktvA kUpakaNThe samAgAt / lokairuktam- yo mudrAmimAM kUpopakaNThasthaH paridadhAti, tasya sarvamantri 09656 zrAzreNikasya mukhyamantrigaveSaNa zrIabhaya kumAra janmam // 37 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In mukhyapadavIM dadAti rAjA / kumAreNoktam--yasya zaktiH syAt sa mantrimudrAM paridadhAti / pazcAdevaM na vaktavyam / aha| meva paryadadhAm / savairapyuktam--tvameva paridhehi / tataH kumAreNAdau ArdragomayamAnIya mudrikAyA upari kSitam / tatastasyopari agnirbahuH kSiptaH / ghaTIcatuSTayena tadeva gomayaM zuSkam, tatazcAsannakUpAnnI kA prayogAt pAnIyaM karSayitvA tamevakUpamAkaNThaM pAnIyena pUrNIcakAra kumAraH / tadA kUpe AkaNThe'mbunA pUrite mudrApyupari samAyAtA / tataH kUpamadhyAnmudrikAM gRhItvA'GgulyAM paryadadhAt kumAraH / iyaM vArtA rAjJA zrutA tatkSaNaM hRSTo rAjA tatrAgatya taM kumAraM tAdRzAkAraM vIkSya mumude / rAjJA pRSTaM ca kutastvamAgataH ? tenoktamahaM vennAtaTanagarAt / rAjJoktaM tvaM kasya putraH ? | tenoktamahaM prajApAlasya putraH / rAjJoktaM tatra dhanazreSThinaH sutAyAH sunandAyAH svarUpaM jJAtam ? tenoktaM tayA putro | janito'bhayakumAreti nAma dattaM mAtrA / sa kiyadvarSapramANo'sti ? sa prAha-yati varSANi mamAbhavan tati tasyApi rUpeNa mattulyo'sti / rAjJoktaM bhavataH evaMvidhaH paricayaH kathaM jAtaH ? kumAro'vag-mama tena kramAdatIya maitrI jAtA, kSaNamapi tena vinA sthAtuM na zaknomi / tatra taM muktvA'tra kathamAyAtaH ? kumAro'vak-ahaM tena samamatrAgato'smi / kutrAsti sa ityukte bhUpena kumAro'vak sa ca tanmAtA'dhunAtrodyAne AgatA'sti / tatastamagre kRtvA rAjA udyAnaM prti| jainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 38 // -cacAla yadA tadA lokA jaguH / rAjA'nena laghunA'pi vAhitaH / tatra vane rAjA gataH, priyAyA mIlitaH / proktaM ca ||6| zrIabhayazvara vRttiH|| kumArasya IN rAjJA yo garbho'bhUt tadA sa kvAsti ? tayoktamayameva putraH / rAjJoktam--putra evaM kUTaM kiM jalpitaM ? abhayakumAraH||. pitrAsaha prAha-ahaM tu mAtRhRdaye sadA vasAmi tenaivaM proktam / tato rAjJA kumAra utsaGge dhRtaH, AnAyitaH paTTahastI / milanaM mAnapadabhAryA putrau tasyopari kRtvA mahAmahotsavapurassaraM svAvAse AninAya / tataH putrasya tasya sarvabuddhinidhA prAptizca nasya mantrimukhyapadavI dattA rAjJA / tato rAjA abhayakumAraM buddhinidhAnamagre kRtvA bharizo dezAna|| sAdhayAmAsa / athaikadA zrIvIrasaMsadi bhUridevadevIsAdhusAdhvIsaGkalAyAM maharSimekaM zAntaM dAntaM kRzagAtraM vIkSya prAhetyabhayaH / bhagavan ko'yaM yatiraSa sAkSAt dRzyate ? vIraH prAha-pratIcyAM dizi vItabhayAkhyapattanamasti svargapurasodaram / tasmin udAyano rAjA prajAM prazazAsa nyAyAdhvanA / anyadA'haM tatra samavAsArSam / devaiH samavasaraNaM kRtam / tasmin samavasaraNe vItabhayapattanasvAmI udAyano rAjA samAgAt dharma zrotum / dharmaH sanAtano yeSA / darzanapratibharabhUt / parityajati ca naiva. teSAM mandiramindirA // 1 // dharmasya vizvAdhipateH prasAdAta, pumAn prapede | sukhamuttarottaram / aho kRtaghnaH sa tu mohamohito, dharmasya nAmApi kadApi nAsmarat // 2 // dharmaH zruto vA dRSTo vA, kRto vA / // 38 // For Private & Personel Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArito'pi vA / anumodito vA rAjendra !, punA tyAsaptamaM kulam // 3 // budhairvidhIyatAmeko, dharmaH paramabAndhavaH / dadire | madirAvatyo, yena vAJchita siddhayaH // 4 // duHkhaM strI kukSimadhye prathamamiha bhavet garbhavAse narANAM, bAlatve cApi duHkhaM malamalinavapuHstrIpayaHpAnamizram / tAruNye cApi duHkhaM bhavati virahajaM vRddhabhAvo'pyasAraH, saMsAre re manuSyA vadata yadi sukhaM | svalpamapyasti kiJcit // 5 // saMjharAgaja labubbu uva me, jIvievi jalabiMducaMcale / juLavaNe ya naivegasaMnibhe, pAtra jIva ! | kimayaM na bujjhasi // 6 // zrutvetyAdi vaco dharma-nAyakasya mukhAt purA / vairAgyavAsitasvAnto'bhavadudAyino nRpaH // 7 // prabhAvatIpriyA kukSibhava (mabhIcinAmakam / rAjye magno hi durgatiM mA'gAt duHkhapradAmiti // 8 // priyaM putraM svakaM muktvA / | jAmyAH ) kezyAkhyanandanam / rAjye nivezayAmAsodAyano dharmatatparaH // 9 // tato'smAtkAraNAdayamudAyano rAjA dIkSAM jagrAha / asminneva bhave karmakSayaM kRtvA mokSaM gamiSyatyeSaH / tataH prAJjalirabhayaH prAha / bhagavan ko'nyo rAjarSirmukti gato | bhaviSyati / prabhurAcaSTAyamevAntyo rAjarSiH kevalI udAyinaH / tato'bhayaH prabhuM natvA gRhe gatvaivaM zreNikapArzve prAha / mama | dIkSAgrahaNakRte prasannIbhava / yathA'haM sarvakarmakSayAnmuktiM gamiSyAmi / tataH zreNiko'vak- dIkSAgrahaNaviSaye bhamAvasaro'sti, bhavato rAjyakaraNe'vasaro vidyate / evaM kathaM jalpyate tvayA / tvameva mama rAjyavarddhane samartho'si / abhayakumAraH prAha / Jain Education Interna ww.jainelibrary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 39 // Jain Education tvatputro bhUtvA yadi vratamArge na sAdhayiSyAmi tadA'haM durbhAgyo'bhUvam / tvaM kRpAM kRtvA dIkSAM dApaya / atha bhUpatiH prAha-yadA'haM krodhena tvAM pratyevaM jalpAmi dUre braja mukhaM mA darzaya, tadA tvaM vatsa ! vratamAdadIthAH / abhayo'vak- | tAta tvadIyaM vacaH pramANameva / tato janakaM natvA sthAnake'bhyetyaivamabhayo dadhyau / vajreNa vajraM tu yathA tathA'sti, vedhyA svabuddhayA nRpabuddhireSA / dhyAtveti dhImAnabhayo'tha bhUpaM niSevate pratyahaM mugdhabhaktyA // 1 // athaikadA'tIva shiite| | sphIte patati lokA atIva jADyapIDitA babhUvuH / yathA - nizAsu sandhyAsu dineSu yasmin puraHpuraH pRSThinivezitena / rorairnaraijanukRzAnubhAnu-trayeNa zItaM kramato vinItam // 2 // gADhaM vallabhatAmavApa dahano jADyaM jane jalpati, mAnyatvaM bata bAlakasya zirasA doSAH pravRddhiM gatAH // dRzyante'pi ca paJcaSAH sumanaso'vanyAM sadA modinaH, itthaM samprati zItakA| latulanAmAlambate'sau kaliH // 3 // itaH zrIvIrajino rAjagRhapurA sannavane samavAsArSIt / zreNikastatra gatvA paramezvaraM natvA dharme zrutvA cihnaNAdevIyutaH pazcAddavale / vartmani nadyupakaNThe sAdhumekaM kAyotsargasthitaM zAntaM dAntaM natvA'parAhne | svagRhamAjagAma / rAjA jinapUjAM kRtvA bhojanaM cakAra / rAtrau zreNikaH suptaH, cilaNA rAjJI jAgaritA taM yatIzvaraM smRtvA prAha / 'aho evaMvidhe zIte patati jIvaprANAntakare'ghunA sa kathaM bhAvI' iti priyAvacaH zrutvA zrInudAyanarAjarSeH caritram // 39 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNiko'kasmAjjAgaritaH zrutvedaM dadhyau iyaM me priyA vyabhicAriNI vidyate asyA matto'pyaparaH ko'pi puruSo vallabhaH / vidyate vicAro'tra na kAryaH tato nUnaM duHzIlA evaM dhyAyati rAjJi sUrya udiyAya / prAtarAhUyAbhayaM prati pRthivIzo || || jagau / idaM madIyamaMtaHpuraM durAcAraM vidyate, tena pracAlyatAM drutamidamantaHpuraM tvayA vilambo na kAryaH / tato'bhayo dadhyau / rAjAbhiprAyo na jJAyate samyag / kimartha rAjaivaM jalpatIti vimRzyAbhayaH prAha-pramANaM tAta ! te vcH|| tataH zreNikaH prAtarjinapArzve jagAma zrutvA dharma vIraM papraccha bhagavan ! madIyAH patnyaH sarvAH satyo na vA ? bhagavannAhacillaNAdyAH sarvAH satya eva / zrutveti prabhupArzve tvaritaM pazcAdavale zreNikaH / ito'bhayo dadhyau mama tAtena yadAdiSTaM tat kenApi kAraNena bhaviSyati, sahasA kRtaM kArya viSAdAya bhavatIti vimRzya kiyanti gRhANi udvasAni kRtvA jvAlitAni / abhayakumAreNa / tataH samavasaraNasaMmukhaM nisssaaraabhyH| vartmani zreNiko'bhayasya mIlitaH / jagAda kiM kRtaM tvayA? abhayo'vak / tvaduktaM kRtaM myaa| zreNiko jagAda-gaccha paro maddRzoH, mukhaM mA darzaya / evaM ko'pi avimRzya kArya / kroti| tAtavacaH pramANamiti proktvA'grato gatvA-vIrapArzve dIkSAM jagrAha / itaH zreNiko gRhe'bhyetya udvasakuTirANi jvAlitAni dRSTvA ddhyau| ahaM vAhitastena chalena dIkSA gRhItA bhAvinI abhayena / tato muSTiM baddhvA yAvatsamavasaraNe yAti Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // 11 80 11 | zreNikaH tAvadbhayaM gRhItavrataM dRSTvA prAha zreNikaH / ahaM vAhitastvayA iti procya pAdau praNipatya kSamayitvA zreNikaH pazcAd gRhe jagAma / tataH zrIvIrasamIpe bahu tapastaptvA karmANi chittvA prApAnuttarAM gatim // iti zrIabhayakumArakathA pAriNAmikIbuddhiviSaye // karmAntarAyaM na kuryAt paryAlocyAyatau hitam / grAsamAtramapi prAyo, yathA na prApa DhaNDhaNaH // 1 // dvArikAyAM mukundasya, DhaNDhaNAgehinIbhavaH / DhaNDhaNAhnaH kumAro'bhUt, lasallakSaNarUpabhRt // 2 // anyedyurdaNDhaNo neminAthapArzve samAgataH / dharme zrIjinanAthoktaM, zuzrAveti sukhapradam // 3 // kule janmAparogatvaM, saubhAgyaM saukhyamadbhutam / lakSmIrAyuryazo vidyA, ramyA rAmA turaGgamAH ||4|| mAtaGgA janalakSaica, paricaryAyutAstathA / cakrizakrezvaratvaM ca, dharmAdeva hi | dehinAm ||5|| tatrApi yo vizuddhAtmA, saMyamaM zuddhamAtmanA / pAlayati sphuTaM sa syAnnaraH kalyANazarmabhAg // 6 // yataH " do ceva jiNavarehiM, jAijarAmaraNavippamukkehiM / logaMmi pahA bhaNiyA, susamaNa susAvao vAvi // 7 // prabhoH | pArzve tadA prApta - vairAgyo DhaNDhaNaH sphuTam / jagrAha saMyamaM bhAvA - tsaMsArAmbhodhitArakam // 8 // labhiSye'haM yadA 3703 zrIabhaya kumArasya dIkSAsnu uttaragatiH zrIDhaNDhaNa munikathAM // 40 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSA - mAtmalayabdhaiva karhicit / kariSyAmi tadA nAtha ! pAraNaM DhaNDhaNo jagau // 9 // iti kRtAbhigraho DhaNDhaNastasyAM puyyau bhikSArthaM bhramannapi grAsamAtramapi na prApa / tato'nyadA prabhupArzve DhaNDhaNenoktaM, bhagavan kathaM na me zuddhabhikSAprAptirbhavati / neminAtho'vagu - purA magadhadeze dhAnyapUrakagrAme parAsarAhnaH kulaputrako'bhUt rAjakRSi - cintakazva, kSetreSu kheTanaM kArayan bhakte samAgate paJcazatahalasaktavRSabhAn hAlakAMzca vRSabhachoTanavelAyAM jAtAyA| mapi nAmuJcat / vRSabhahAlikAmuJcanArjitanikAcitAntarAyakarmA mRtvA, parAsaro bhavaM bhrAntvA kramAdiha kRSNa| putro DhaNDhaNanAmA'bhavastvam / iti prabhuvaco nizamya tadaiva karmmanirmUlayituM yatate DhaNDhaNaH / kadAcit bhikSAyAM labdhamodakaH prabhoH pArzve papraccha mama prAgbhavakarma kSINaM na veti ? bhagavAnabhidadhe / 'kanharasa laDI nahu DhaNDhaNassa / " tataH kRSNalabdhi zrutvA modakAn pariSThApayitumicchuriSTikApA ke gatvA modakAMvarNayan zukladhyAnAt | kevalajJAnamAsasAda | // iti DhaNDhaNakumArakathA //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. | putrau yakSA // zrIbharate- balena kAryamANo'pi, tapaHkarma pumAn sphuTam / labhate svargasaukhyAni, drutaM zrIyakavatsphuTam // 1 // zrIDhaNDhaNazvara vRttiH|| munikathA pATalIpure anekajinendramandirasundare navamanandabhUpate rAjyaM kurvataH kalpakavaMzAvataMsaH zakaDAlanAmA mahA-|10|| zakaDAlamAtyo'bhUt / tasya lakSmIvatI patnI ca / tau jinadharmakarmaNi karmaThau bhavataH sma / yataH-" kulejanmAparogatvaM / mantriNA zrIsthUla- saubhAgyaM saukhyamadbhutam / lakSmIrAyuryazo vidyA, hRdyA rAmAsturaGgamAH // 1 // mAtaGgA janalakSaizca, paricaryAyutA-bhavanIyakostathA / cakrizakrezvaratvaM ca, dharmAdeva hi dehinAm ||2||"krmaattyoH puSpadantatulyau sthUlabhadrazrIyakAbhidhau " SUKAdyAH sapta vatuH / yakSA 1 yakSadattA 2 bhUtA 3 bhUtadattA 4 senA 5 veNA 6 reNA 7 bhidhAH sapta puyaH mahAprajJAvatyo'bhUvan / prathamAyAH pucyA ekavArazrutaM sameti / dvitIyAyA dvivAraM evaM saptamyAH saptavAraM zrutaM zAstraM sameti / yataH-" vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM, vidyA rAjasu pUjyate nahi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 1 // " tasya nRpateArAGganA hal kozAnAmnyabhUt, atIva rUpazriyA surAGganAM jigAya / tasyAM saktaH sthUlabhadrastadgRhe dvAdazavarSANi tsthau| tatra bahu / dhanaM bhuktaM tena / yataH-"kSatrANAM hayazastrabandiSu bhaved dravyavyayaH prAyazo, bhUmadhye kRpaNAtmanAM vyasaninAM strIdyUta puNyazca Jain Education international For Private & Personel Use Only vww.jainelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauryodyame / zRGgAre paNayoSitAM ca vaNijAM paNye kRSau kSetriNAM, pApAnAM madhumAsayoH sukRtinAM dharmopakArotsave // 1 // al tasya vizeSato bhUpateH zrIyako vizvAsabhAjanamajani / aGgarakSAkArI zrIbhAratyA labdhavaro'bhUcca / pratidinaM vararucihijo nUtanaM kRtamaSTottaraM zataM kAvyAni nandAya prAbhRtIkurute / mithyAtvamayAni kAvyAni matvA zakaDAlo na | prazazaMsa nandAgre / tato bhUpo dvijanmane kimapi na datte / pAritoSikamalabhamAno hijo viSAdaM prpede| mantriNA mahIpatermithyAksaMsargaparihArAyaikadA proktam-yAni kAvyAni hijo jalpati bhavato'gre tAni matputrINAM samAyAnti / jIrNAni Anayati kAvyAni navInAni kathayati dvijaH rAjJoktamekadA zrUyante kAvyAni / tataH zakaDAlaputryastatra sabhAyAmaiyuH / hijo'pi prAtaH paJcazatakAvyAni kRtvA'gAt / ekavAra tena jalpitAni yadA / tataH ekasaMsthikayA putryA tAni sarvANi proktAni / tato dvitIyayA tatastRtIyayA tatazcaturthyA evaM saptamyA / tato rAjA camatkRto jagau / mantrinetA putryaste sAkSAhAratyo bddhyo'vtiirnnaaH| tato rAjA vararuceArapravezanirodhamakarot / atha sa hijo'STottareNa kAvyazatena pratyahaM prAtargaGgAM stuvan dInArANAmaSTottaraM zataM labhate / iti prasiddhiH sarvatra loke / / prasasAra / taM dvijaM lokAH stuvanti / aho asau dvijo bhAgyavAn prajJAvAn pUrvamanena jJAnamArAdhitam / yataH For Private Personel Use Only aw.jainelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| nkm| // 42 // "jJAnavAn jJAnadAnena, nirbhayo'bhayadAnataH / annadAnAt sukhI nityaM, nirvyaadhirbhessjaadbhvet||1||" iti nadyAM prasiddhiM vararuci|| kUTAmavadhArya caturacakravartI gUDhapuruSaistanmuktA dInAragranthi gaDAmadhyaguptIkRtAM mantrI AninAya / prAtaryAvattA granthi || yA gatvA hijo gaGgAM stautisma tAvadrAjA mntriyutsttraagaat| punaH punarhijo gaGgAM stuvan yAvannApnoti granthitAvalU zakaDAlaH prAha aho kiM gaGgA nArpayati bhavadIpsitaM? tato dvijo'vak-na jJAyate adya gaGgA kimartha nArpayati.IN agre mama mArgitaM datte'dhunA na datte gaGgA, mamAbhAgyamadhunA yAtaM kiM kriyate / yataH-"abhAgye'bhyudite puMsAM, dAridyameti / liilyaa| bhAgyodaye tu gIrvANA, bhavanti vazagAH sphuTam // 1 // " tato mantriNA granthirAnAyya darzitA rAjJaH hijasya kathitaM ca / iyaM granthiH kasya satkA tadA dvijo ddhyau| mama neyaM yadyahaM jalpAmi tadA tu granthiryAti / prathamameva nIvI yAti / mameyamiti jalpAmi tadAhaM kUTamiti proktavAn dvijH| tato rAjJA lokena dhikRto mantriNi vairaM vahati, chalaM || vilokayati / anyadotpannakUTabuddhiH zrIyakasyavi vAhasAmagyAM jAyamAnAyAM dvijo lekhakazAlakAnekAM gAthAmevaM pATha yAmAsa / rAulo u navi jANai eha, jaM sagaDAla karesii / naMdarAya mArevi Nu, sirIo rAji Thavesii // 1 // evaM ||bAlAn bahUn jalpataH zrutvA rAjA dakSyo / bAlavAcA'nyathA na bhavati / yataH "amoghA vAsare vidyut, amoghaM nizi // // 42 // For Private & Personel Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ grjitm| nArIbAlavaco'moghaM, amoghaM devadarzanam ||1||iti bAlavacaH satyamavagatya mantrigRhe siMhAsanachatracAmarAdikaM niSpadyamAnaM nizamya sacivAya cukopa, mantriNaM hantuM sakuTumbaM (rAjA tatparo'bhUt ) taM vRttAntaM nizamya mantrI ekadinamArakaviSamaznAtisma / tataH katArAdhanako mantrI zrIyakamAkArya prAha-mayA tu viSaM bhakSitaM sandhyAyAM maraNaM|| bhaviSyati / rAjA tu AtmanaH kuTumbasyopari ruSTo'sti / tena tvaM mAraya mAm, tataH sarvakuTumbasya kuzalaM bhaviSyati | tato yAvacchakaDAlo rAjAnaM nantuM gatastAvadrAjA parAGmukho babhUva / itaH zrIyako'bhyetyAvag-yo rAzi drohI bhaviSyati / tasyAnenAsinA ziraH chetsyate mayetyuktvA pituH ziraH kamalanAlavat ciccheda / tato drutaM rAjA sanmukhIbhUyAvag-bho zrIyaka ! kathaM mughA tvayA pitA hataH / zrIyako'vag yo rAjJi mama svAmini dveSI bhaviSyati tasyaivaMvidhA zikSA dAsyate / tato rAjA prasannIbhUyAvaga-tvayA mudhA kiM pitA maaritH| tataH zrIyakena viprasvarUpaM proktamtato rAjA viprasya dezatyAgaM proktavAn / tataH zakaDAlasyAgnisaMskAre kRte zrIyakaM prati rAjAvaga-tvameva dhanyaH sevakaziromaNirasi / yAdRga zAstre varNyate sevakastAga tvameva dRzyase / yataH " yuddhakAle prago yaH syAta, sadA | pRSTAnugaH pure / prabho rAzrito hamye, sa bhavedrAjavallabhaH // 1 // jIveti prabruvan proktaH, kRtyAkRtyavicakSaNaH / For Private & Personel Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 43 // bhadrasya nandarAjAdvAnam // zrIbharate- karoti nirvikalpaM yaH, sa bhavedrAjavallabhaH // 2 // bhRtyairvirahito rAjA, lokaanugrhkaaribhiH| mayUkhairiva dIptAMzustejasvyapi vararuce zvara vRttiH|| prayogAt na shobhte||3|| bho zrIyaka ! mantrimudrAM tvamaGgIkuru / zrIyako jagau-mama jyAyAn sahodaro'sti sthUlabhadraH kozAgRhe zakaDAlanivasati ca / tatau rAjA dadhyau / aho IdRzo nirlobhI ko'pi na dRSTaH / yataH-" dRzyante lobhino lokAH, prAyomantrimRtyuH zrIsthUlabahutarA bhuvi / lobhAdabdhau videze vA, gacchantisma janA ghnaaH||1|| dantairuccalitaM dhiyA taralitaM pANyaMghriNA kampitaM,IN dRgbhyAM kuDmalitaM balena galitaM rUpazriyA proSitam / prAptAyAM yamabhUpateriha mahAdhATyAM jarAyAmiyaM, tRSNA kevalamekakA ca subhaTI hRtpattane nRtyati // 2 // " tato rAjA sthUlabhadramAkArayituM svasevakaM preSayAmAsa / vezyAgRhe gato / nRpAnugazcandrazAlAyAM devAGganayA paNyastriyA saha sAradyUtakhelanaparaM sthUlabhadraM praNamya vijJapayAmAsa zakaDAlamatrimaraNasvarUpaM proktaM, tena tvAM rAjA mantrimudrAGgIkArAyAkArayatisma / tato vajAhata iva kSaNaM bhUtvA'zrupAtapAtanapUrva ||4|| tyaktatAmbUlo nRpamandiragamanAya kozAM prati prAha-tataH kozayA vyajJapi / tathAca-pAvasau miliyAva tiNi kamalinI vaDhIyA ghaTIi nahI / pasaratau vIyAli ittIvAra kuNa paDikhisii // 1 // annAi jAi mihuNAI, jAi|| / akhaMDasurakavihavAI / picchaMti na virahaduhaM. maraNAuvi jaM aNaMtaguNaM // 2 // taM rudaM ciya egaM, pasaMsimo jo viyoya // 43 // For Private & Personel Use Only "
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ duhabhIo / ujjhiyatiloyalajjo, kiraDanArIsaro jAo // 3 // saMkhasi upari daMDa kahi niggaDa paraI sirassa / / ajji achai aggalao, jaM vichoha piyassa // 4 // ityAdi vijJAya gaNikA'vag-yAvadbhavAnabhyupaiti tAvatko'pyatra mucyatAm tataH svaM sevakaM tatra muktvA sthUlabhadro bhUpopAnte gatvA praNaNAma / tato rAjJoktaM mantrimudrAM paridhehi / sthUlabhadro jagau-kiJcidvimRzya vijJapayiSyAmi iti procya dhavalagRhAsannAzokavatI pravizyeti dadhyau / jAnAmya mAtyamudreyaM piturmAraNavairiNI / tattyAgAdadhunA nAhaM pazyAmyasyA viDambanAm // 1 // haM ho zaucasakhe viveka bhagava nA / / || vairAgya bho mAIva tvaM mAtaH karuNe kSame bhagavati brIDe sakhi zrayatAm / yUyaM tAvadanukramAgatatayA sarvANi bandhU nyapi tyaktvA mAmiha yauvane'tigahane va proSitAni dhruvam // 2 // ihAnubhUyate dau-radhyakSaM ca nirIkSyate / rAjA / na mitratAM yAti, yAti cet pralayastadA // 3 // nAdAsye nRpatermudrAM, prAnte paribhavapradAm / jinendrasya gRhISyAmi, mahodaya / nibandhanAm // 4 // sthAnaM vividhabuddhInAM, ruDo maulimalImasaiH / ebhiH kacairataH sarvAn, uccakhAna sa tAn / krudhA // 5 // purA rAgAdhikavastrA-NyanurUpANi yo dadhau / virAgANi tadA tAni, saMjagrAha virAgabhAk // 6 // rajAMsyapanayaM ninye, yaH svayaM vyasanodaye / pratIkArakRte teSAM, rajoharaNamAttavAn // 7 // itthamAlocyopAttavrataH in Education intern a For Private & Personel Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsthUlabhadra zrIyakayoHpravrajyA // 44 // zrIbharate- sthUlabhadro nRpopAnte gatvA dharmalAbhAziSaM dadau / rAjA jagau kimidaM kRtam / tenoktaM Alocitam / AsamantAllocitaM zvara vRttiH|| locaH kRtaH kezotpATanAt yato mantrimudrA duHkhadAyinI bhavati tato mayaivaM kRtam / yataH-"haste mudrA mukhe mudra T, mudrA syAtpAdayoIyoH / tataH pazcAdgRhe mudrA, vyApAraH pnycmaudrikH||1||" tato rAjA tAdRkSaM tyaktasarvagaNikAdisukhaM prazazaMseti dhanyastvaM sahasA tyatkvA. gaNikAdi sakhaM gatam / alAH saMyamasAmrAjya-manantasukhadAyakamAyata:vratadAnatatparadhiyo nityaM jinendrArcakAH, dharmadhyAnanirastakalmaSaviSAzcaityAlayoddhArakAH / sahimbAnyapi kArayanti nipuNAsteSAM pratiSThA punaH, sacchAstrazravaNaikakarmakuzalA ye zrAvakAH syuH kSitau // 1 // tato dharmAziSaM bhUpAya vitIrya sthUlabhadro vanaM gtH| tatra zrIsaMbhativijayagurupAdAnte vidhivat pravrajyAM jagrAha / atha rAjA zrIyakasya mahAmAtya. mudrAM prasAdIcakAra / zrIyako rAjyavyApAraM kurvan vAratrayaM jinA!bhayakAlapratikrAntyAdi dharmakRtyaM karoti / saptakSetryAM svadhanaM vyayatisma ca / jinendraprAsAdazataM dharmazAlAzatatrayaM kArayAmAsa ca / yataH-" jiNabhavaNabiMbaputthayasaMghasarUvesu sattakhittesu / vaviyaM dhaNaMpi jAyai zivaphalai aho aNaMtaguNaM ||1||"krmaacchriiykH kSitipapArthAt svaputrasya mantrimudrAM dApayitvA zrIgurupArzve dIkSA jagrAha / ekadA yakSayA mahAsatyA svabhaginyA zrIparyuSa // 44 // Jain Education ! For Private & Personel Use Only allw.jainelibrary.org,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAparvaNi samAyAte zrIyakasyAgre proktam / adya vArSikaparva vidyate / atra yat puNyaM kriyate, tasya phalamanantaM bhavati / yataH-"egagmAcittA jiNasAsaNaMmi, pabhAvaNApUyaparAyaNA je / tisattakhutto nisugaMti kappaM, bhavaNNavaM te lahu sNtrNti||1|| / saMvaccharacAumAsIesu, aTThAhIAsu ya tihIsu / savAyareNa laggai, jiNavarapUyAtavaguNesu // 2 // " ityuktvA prathamaM zrIyako namaskArasahitaM pratyAkhyAnaM kaaritstyaa| tataH pauruSI tataH sAIpauruSI / tataH purimArddha tataH / ekAsanAdi tAvadyAvat sandhyAyAmapavAso yakSayA kAritaH zrIyakasya / rAtrI akasmAnmRtaH zrIyakaH / tato yakSA'tIvaduHkhitA zrIyakagatijJAnArtha zrIsaGghasahitA kAyotsarga cakAra / tataH zAsanadevyA utpATya yakSA mahAvidehakSetre zrIsImandharapArzve muktA / zrIsImandhasvAmipArzve tayA svacittacintitasvarUpaM pRSTam / tataHzrIsImandharasvAmI jagau-zrIyako mRtaH svAyuSaH kSayAdeva na punastapasA / zoko na krtvyH| na kenApi jIvitavyaM bahukriyate / yataH-"no vidyA na| ca bheSajaM na ca pitA no bAndhavA no sutAH. nAbhISTA kuladevatA na jananI snehAnubandhAnvitA / nArtho no|| svajano na vA parijanaH zArIrakaM no balaM, no zaktAstruTitaM surAH suravarAH saMdhAtumAyurbhuvam // 1 // " tatastayA NS yakSayoktaM kvotpanno mama bhrAtA ? zrIsImandharasvAmI jagau-prathame saudharme svarge bhAsuradyutibhAg suro'bhUt zrIyakaH, Jan Education Intematon For Private Personel Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 45 // dharmaprabhAvAnmuktiM gamiSyati / tato muditamAnasA yAvaccalati yakSA tAvatparamezvareNa cUlikAcatuSTayaM vyAkhyAtam | || zrImatyAH tayA tacchutaM samAyAtaM ca tasyAm / tataH zAsanadevyA utpATya zrIsaGghamadhye muktA yakSA / tataH zrIgurUNAM zrIsa-yAyAmA vasyAgre zrIyakasadgatiprAptisvarUpaM proktaM tayA cUlikAcatuSTayaM zrIgurUNAmarpitam / zrIgurubhizcUlikAdvayaM dazavaikA- dharapArzva likaprAnte kSiptam, cUlikAdvayaM ca AcArAGgaprAnte kSiptam / tato yakSA sAdhvI svayaM vizeSatastapaH kartuM lamA / kasya yakSAtadA zrIgurubhiruktam / ye janA aSTamyAdiparvasu tapaH kurvanti te kramAta kSINakarmANo muktiM gacchanti / yatastapa eva yAzca svarganikAcitakarmacchedakamucyate / yataH-"porasi cauttha chaTe, kAuM kammaM khavaMti jaM muNiNo / taM no nArai jIvA, vAsasayasahassalarakehiM // 1 // jaM nArayA Na kammaM, khavaMti egehi varisasahassehiM / taM khalu cautthabhoI, jIvo nijjarai suhabhAvo // 2 // yahUraM yadUrArAdhyaM, yacca dUre vyavasthitam / tat sarvaM tapasA sAdhyaM, tapo hi duratikramam // 3 // yakSA tapastattvA kramAt svarga gatA / // iti zrIyakakathA smaaptaa|| gamanam // 45 // in Educator For Private & Personel Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 692 natsu vairiSu yo'tyantaM, kSamAM kuryaatsubhaavtH| anikAputrasUrIza, ivAnoti zivazriyam // 1 // __ tathAhi-pUrva rAjagRhe nagare zrIzreNiko rAjA rAjyaM kurvan zrIvIrajinapAdAmbujasevayA baDatIrthaGkaragotro nyAyamArgAta pRthivIM prshshaas| yataH "rAjJi dharmiNi dharmiSThAH, pApe pApAH same samA rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prjaa||1||" tasya cillaNAdyA bahvayo rAkSyo'bhUvan / koNikAbhayakumArameghakumArAdayo bahavaH putrA Asan / koNikaH zreNikaM kASTapaJjare kSiptvA rAjye upaviSTaH / 500 nADIbhirghAtayati / mRte zreNike campA vAsitA koNikena / cakriratnAni kRtvA khaNDatrayaM / sAdhayitvA vaitADhayAgretanakhaNDavayaM sAdhayituM guhAyAM gtH| tannirgatajvAlayA dagdhaH SaSThanarakaM gataH tatputra udAyInAmA rAjA'bhUt so'pi svapitrA kAritAni sabhAkrIDAzayanAdisthAnAni darza darzamatIva khinnaH zokasAgare papAta / zUnya-d cittasya rAjJaH sarva rAjyakArya visasmAra / tato'mAtyaiH proktam-svAmin ! navInaM puraM sthApyate / tato navyaM puraM / / nivezayituM naimittikavarAn varyasthAnagaveSaNakRte AdikSata raajaa| te'pyamAtyA vayaM purasthAnaM pazyanto galAtaTaM praapuH| kusumapATalaM pATalipAdapaM sacchAyaM vIkSya cmtkRtaaH| pATalitaruzAkhAyAM cApaM vyAvAsyaM svayaM nipatatkITakapeTakaM samIkSya cetasyevaM vycintyNste| aho yathA'sya cASavihaGgamasya mukhe svayameva kITAH patanto vilokyante tathA'tra sthAne nagare sthA Jan Education For Private Personel Use Only w .jainelibrary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 46 // // zrIbharate- / pite sati asya rAjJaH svayaM sampado bahvayaH sameSyanti / etadAlokyAmAtyA rAjapAdye'bhyetya jagustasthAnasvarUpam / so'pi zrIannikAzvara vRttiH| putrAcAryarAjA'tIva hRSTaH kamapi vRddha naimittikaM vicakSaNaM papraccha / ayaM pATalataruH kIdRgmAhAtmyo'sti ? tato naimittiko'va-IN caritram / laga-ayaM pATalAnokaho na sAmAnyo'sti, iti jJAninA mamAgre proktam / pATaladduH pavitro'yaM mhaamunikottijnmaa| ekAvatArI sa malajIvazceti vizeSato manye / rAjJoktam // katamaH sa mahAmuniH? tadanujagAda naimittikaH / / tathAhi-deva ! uttaramathurAyAM devadattAhvo vaNikputro vasatisma / so'nyadA dravyArjanahetave, dakSiNamathurAyAmaga-1 mat , tatra tasya jayasiMhanAmnA vaNikputreNa saha maitrI jAtA / tatrAnyedhurjayasiMhavaNiggRhe bhoktuM nimantrito devadato'gamat / tadA devadatto bhuJjAno'nnikAhAM tajjAmi pariveSayantI vIkSya tasyAH sadrUpAlokanAdanurakto'jani / / yataH-"arakANa'saNI kammANa, mohaNI taha vayANa baMbhavayaM / guttANa ya maNaguttI, cauro dukkheNa jippaMti // 1 // dvitIye'hani mitrapArdhAttAM pariNetumayAciSTa devadattaH / jayasiMho'vag-tasmai svasAramimAM dAsye yo madhAre na / bhavati / iyaM svasA'tIva prANebhyo'pi vallabhA'sti, tato devadattenoktam bhavadvacaH pramANameva / tato varye'hani 6 // tAmannikAM devadattaH paryaNaiSIt / tayA saha bhuJjAnasya bhogAn devadattasyAnyadA pitRbhyAM lekhaH preSitaH / tathAhi-d For Private & Personel Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tvaM dUre vartase putra ! vRddhAvAvAM babhUviva / tvameva cedihAyAsi, tadA nau jIvitaM bhavet // 1 // taM lekhaM vAcayataratasya netre varSitumazrUNi lagne / tatastasya priyayA rodanahetuM pRSTo'pi yAvanna bravIti devadattaH tAvattayA svayaM lekhamAdAyeti avAci saH / tatra cedaM likhitamAsIt gurubhyAm / yaddatsAvAM vRddhau nikaTanidhanau svaH yadi tvaM jIvitaM nau vIkSyase tadA zIghramatrAgantavyaM tvayA vicAro na kAryaH / tatastayA priyayA proktaM- svAmin ! bhavato mAtApitarau vRddhau staH tena tatra gantuM vilokyate eva / devadatto jagau / mayA pUrvamuktamatrAhaM sthAsyAmi / sAmprataM yAsyAmIti kathaM jalpyate mayA / pratijJAyA bhaGgo bhavati, pratijJAbhaGgaH kenApi na | kriyate / yataH - " artho vinazyatu virajyatu bandhuvargoM, rAjyaM kSayaM vrajatu bandhanamastu bADham / prANAH prayAntu nidhanaM na tathApi santo, dhIrA nijAni vacanAni vilopayanti // 1 // tattiyamittaM jaMpaha, jattiyamittaM tu hoi nibAho / vAyA muANa nAsai, jIvaMtA mA muA hoMti // 2 // " tadanupriyA prAha-svAmin mAtApitroH samaM tIrthaM nAsti tena tadarthe kadAcit | pratijJAbhaGgaH kriyate tadA na doSaH / yataH - "mAtA gaGgAsamaM tIrthe, pitA puSkarameva ca / guruH kedArasamaM tIrtha, mAtA tIrtha punaH punaH // // 1 // " evaM patimAzvAsya svabhrAtaraM sukumAlavacanena paryavasAyyA'ntaH snehalA'nnikA patiM prAha - svAmin ional
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| calyatAM mayA bhrAtA paryavasAyito'sti / tato devadatco dadhyau evaMvidhA patnI snehalA patihitakAriNI kApi na dRssttaa| zrIanikAyataH-" zvazrUzvazurananAnda-patidevarabhaktikA / dharmakarmaratA patnI, subhAgyAdeva labhyate // 1 // " tato devadattaH sapriyaH || critrm| putrAcAryauttaramathurAM prati pratasthe / kramAtsAdhAnA'nnikA mArge sutamasUta / janmotsave kRte annikA'vag-asya sunornAma zvazrUzvazurau dAsyataH / tadA vartmani sarvaparivAro'nnikAputra iti ullalApa / kramAddevadattaH svapuraM jagAma / mAtApitromilito vinayapUrvakamannikA zvazrUzvazurayoH kramayoH papAta / mAtApitRbhyAM saMdhIraNeti nAmni datte'pi anikAputra iti / nAma pprthe| tataH sarveSAmapi harSotkarSa cakAra vaImAnaH kumaarH| kramAt prAptatAruNyo'nnikAputro gurUNAM samIpe dharma zRNvAno dharmaparo babhUveti / " jantUnAmavanaM jinezanamanaM bhaktyA''gamAkarNanaM, sAdhUnAM namanaM madApanayanaM smyggurormaannm| mAyAyA hananaM krudhazca zamanaM lobhadrumonmUlana, cetaH zodhanamindriyAzvadamanaM yattacchivopAyanam // 1 // ' ityAdi / dharmopadezAkarNanAt bhogAMstRNavanmanyamAno jayasiMhAcAryapArzve dIkSAmagrahIt / annikAputro vinayapUrvakaM zAstrANi paThan gurupArzve AcAryapadaM prApa / bahuparivArasahito bhavyajIvAn prabodhayan vArddhake puSpabhadrapuraM gaGgAtaTasthaM prApa / tatra puSpaketurnapo rAjA rAjyaM karotisma nyAyAt / yataH "rAjJi dharmiNi dharmiSThAH pApe pApAH same smaaH|| // 47 // Jain Educatiorll ional For Private Personel Use Only Bilww.jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 1 rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prajAH // 1 // " tataH kramAt tasyAsIt puSpavatI patnI / tayoryugmajau puSpacUlaH | puSpacUlA ceti putraH putrI jAtau / tau saha varddhamAnau krIDantau ca parasparaM prItimantau jAtau / rAjA dadhyau yadyetau dArakau pRthag vivAhakaraNAdviyujyete tadA nUnametau mRtAveva / ahamapyanayorvirahaM soDhumanIzo'smi tasmAdanayoreva vivAhaM kArayiSyAmIti dhyAtvA mantripaurAnAkArya prAha-yadratnamantaHpure samutpadyate tasya kaH svAmI ? tairvijJaptaM svAmyeva svAminaH tavAntaHpurotpannaM vastu tvadIyAbhipretasthAne tvayA yojyate / tato rAjJoktam / mama putraputryoryadi viyogo | bhaviSyati tadA maraNamapi bhAvi ityAdi vimRzya putraputrayoreva vivAhaH kArito devyAM vArayantyAmapi medinIbhujA / tau dampatI bhogAn bhuGkaH / sA rAjJI tu prAha-svAmiMstvayA kimevaMvidhamakartavyaM kRtaM putraputrIvivAha karaNAnmithaH / tato | rAjJA hakkitA rAjJI tvayaivaM kimucyate re patni yadi punaH prajalpase tadA tvAM haniSyAmi iti dhikkRtA rAjJI samutpannavairAgyA zrIgurUNAM pArzve vrataM jagrAha / tIvrataraM tapastaptvA puSpavatI svarge devo'bhUt / anyedyuH puSpaketau kathAzeSe puSpacUlo rAjA'bhUt / puSpavatIjIvo devo'vadhijJAnAt putraputryArekRtyaM jJAtvA taddAraNAyAgatya puSpa - cUlAyA narakAnadarzayat taduHkhAni jJAtvA sA ca prabuddhA bhItA ca patyuH puraH sarve nivedayAmAsa / rAjA ca
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatebhvara vRttiH // // 48 // Jain Education | bhItaH zAntikapauSTikAdikarma kArayAmAsa / sa ca devaH pratidinaM tasyA narakAvAsAnadarzayat / rAjA tu sarvo| stIrthikAn bauddhAdInAkArya papraccha kIdRzA narakAH kathyante / kecidAhurgarbhavAsaH, kecidAhurguptivAsaH, kecidAridryaM, | kecit pAratantryaM procuH rAjJI tu bauddhAdiproktaM zrutvA mukhaM moTayantI prAha - evaMvidhA narakA na vidyante / atha bhUpo'| nnikA putrAcAryopAnte gatvA'vag - kIdRzA narakA bhavanti ? tato gurubhiH proktamiti / " iga tinni satta dasa sattara-'yara | bAvIsa tittIsA / sattasu puDhavIsu ThiI, jiTThovarimAi hiTTapuDhavIe / hoi kameNa kaNiTThA, dasa vAsa sahassa paDhamAe // | // 1 // satsu khittajaviaNA, annunnakayAci paharaNehi viNA / paharaNakayAci paJcasu, tisu paramAhammiyakayAvi // 2 // | rAjyapi gurUktaM zrutvA prAha - bhagavan ! bhavadbhirapi svapno dRSTaH ? sUrirAha jinAgamAt sarva narakAdisvarUpaM jJAyate / puSpacUlAcaSTa - bhagavan kena karmaNA narakAH prApyante ? gururAcaSTa - mahArambhaparigrahairgurupratyanIkatayA paJcendriyavadhAt mAMsAhArAcca teSu narakeSu patanti jIvAH / puSpavatIjIva surastasyai svargAnadarzayat svapne / rAjJA tathaiva svargasvarUpaM pRSTAH pAkha| NDinaH procuH / yadvaryapakvAnnAdi bhakSyate yatpaTTakUlAdi paridhIyate yadvaryayAnAsanAdiSu upavizyate tadeva svargaH kathyate / tato | gurubhirbhUpabhUpa patnIpRSTairuktam- samyaktvArAdhanagRhiyatidharmasevanena dvAdazadevalokeSu sukhAni prApyante / battIsahAvI zrIanikA putrAcAryacaritram / // 48 // ww.jainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA, bArasa aDacau vimANalakkhAiM / pannAsacattachasahasa kameNa sohammamAIsu // 1 // varamauDa-IN kirIDadharo, ciMcaio cavalakuMDalAharaNo / sakko hiyauvaesA, airAvaNavAhaNo jAo // 2 // tataH sA, rAjJI pratibuddhA prAha-bho kAnta ! pravrajyAyai mAmanujAnISva / rAjA'vag-tvadviyogakSaNamapi na kSame / yadi pravajyAM gRhISyasi, tadA madgRhasthA gRhItavratA eva zuddhamAhAraM gRhANa / tayorarIkRte nRpavacasi rAjA tasyAH / pravrajyAM dApayAmAsa / patigRhe sthitA rAjJI puSpacUlA dvicatvAriMzadoSavizuddhamAhAraM gRhNAtisma / anyadA bhAvi durbhikSaM zrutopayogAta jJAtvA annikAputrasUrigacchaM dezAntare zreSIt / prakSINajaGghAbalAH sUrayastatra tasthurannikAputrAhvAH / bhaktapAnaM ca zuddhaM zrIgurubhyaH puSpacUlA'ntaHpurAdAnIya dtte| kramAdguruzuzrUSAprakarSAt kSapakazreNyArohAta / kevalajJAnamutpede mahAsatyAH / utpanne kevalajJAne'pi guruvaiyAvRttyAnna virarAma saa| yAvanna jJAtaM chadmasthena kevalajJAnotpattisvarUpaM tAvatkevalyapi zuddhAhAradAnAdi vinayaM karotIti / kevalayutA'pi sA sAdhvI zuddhamAhAramAnIya gurubhyo dadau / anyadA varSati jalade puSpacUlA sAdhvI kevalajJAnavatyapi yAyadgurupAceM AhAraM AnItavatI tAvadgurubhiruktamvatse | puNyavati ! zrutajJA'si, kimevaMvidhe varSati jalade tvayA''hAra aaniitH| tayoktam / yatra yatra pradezeSu apkAyo- II Jain Educationala For Private & Personel Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAR // zrIbharatezvara vRttiH|| // 49 // |'citto'sti, teSu yatnAdahamatrAyAmi / gururAha-kutastvayA'cittapradezo jJAyate / tayoktaM tvatpadaprasAdAdeva jJAyate / zrIannikA putrAcAryagurubhiruktam-pratipAtijJAnaM vidyate'thavA'pratipAti ? tayoktamapratipAtijJAnamasti / tato gurava utthAya mithyAduSkRtaM || critrm| bhavatu, mayA hA khede kevalyAzAtanA kRtA iti punaH punaH svaM nindantaH papracchustAM sAdhvI prati / ahaM ki setsyAmi / na veti ? kevalI prAha-mAkRdhvamadhRtiM gaGgA nadImuttaratAM yuSmAkaM kevalajJAnaM bhaviSyati / tato gaGgAmuttarItuM bhUrilokaiH saha nAvamAruroha suuriH| yatra yatra sUriya'SIdattatra tatra naurnamatyadhaH / tadanu madhyAsIne munau sarvApi naumatuM lgnaa|| tataH sUriauMkairjale kSiptaH / durbhagIkaraNavirAdhayA prAgbhavapatnyA vyantarIbhUtayA'ntarjalaM zUle nihitaH / zUlapoto'pi hA madIyarudhireNApkAyavirAdhanA bhAvinyastIti kSapakazreNyArUDhaH sarvakarmakSayotpannakevalajJAnaH sadyaH samAptAyuSko'ntakRtakevalI siddho'nnikAputra AcAryaziromaNiH / tadA tatra sametyAsannaiH suraistasyAntakRtakevalinaH kevalimahazcakre / / atastattIrtha jAtaM jagati vikhyAtaM prayAga iti loke / zUlaprotatvAd gatAnugatikatayA'dyApi parasamaye mAhezvarAH svaangge| krakacaM dApayanti / sUreH karoTiryAdobhistroTayamAnA'pi jalomibhirnadItIraM prAptA, itastato gacchantI zuktivannadItaTe kvApi ll guptaviSame pradeze vilagya tasthau / tasya ca karoTikarparasyAntaH kadAcit pATalAyA bIjaM papAta / kamAttaM karoTikappara in Education In
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte | bhittvA dakSiNahanoH pATalAtarurudgato vizAlaca kramAdajani / tadatra pATalidroH prabhAvo'bhUt / taM tAdRzaM pATalitaruM prekSya navInapurasthApanAya rAjA svasevakAnAdideza / vicakSaNAste pATalAyAH sthAnAccatasRSu dikSu pUrvAdiSu zivAyAH zabdaM jAyamAnaM zrutvA tAvantamavadhIkRtya purasya caturasraM saMnivezaM cakruH / pATalAyAzcatasRSu dikSu sthApanatvAt pATalAtaroH samIpe puranivezanAt pATaliputra pattanaM babhUva / rAjA tatrAgatya tannagaraM sthApayAmAsa / mahAdAnaM ddau| ca / tasya pATalAtarorasama kusumabahulatayA ca kusumapuramityapi rUDhaM puram / tasya purasya madhye kailAsazailasodaraM | | sphaTikarazmimayaM zrIjinaprAsAdaM rAjA kArayAmAsa / tanmadhye ariSTaratnamayIM nemipratimAM bhUridravyavyayAnmahotsavapUrva | sthApayAmAsa udAyI rAjA / taMtra prAkArAnekajinaprAsAda mahebhyAlayavApIkUpataDAgAvAsasatrAgArAdiramyaM puraM svazriyA | svargapurIM jigAya / tatrodAyI rAjA jinadharmmavAsitasaptadhAtuzciraM rAjyaM cakAra / anyedyurudAyI bhUpaH zrIgurupArzve dharme zrotuM gataH / tatreti dharmaH zrIgurubhiruktaH / prAjyAni rAjyAni subhojanAni, saubhAgyanairogyasuyogyavargyaH / rAmA ramA ramyayazovilAsAH, svargApavargau prabhavanti dharmAt // 1 // dAridryamudrA parakarmakRcca duSTasvabhAvo'sukhasaGga-tAni / ekatvaraGkatvakadannabhojyakurUpamukhyAni bhavantyadharmAt // 2 // yaH zatruJjaye gatvA zrIyugAdijinaM praNamati sa svargA v.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26Linni caritram / : // 50 // // zrIbharate- pava! labhate / "zatruJjaye jine dRSTe, durgatidvitayaM kSipet / sAgarANAM sahasraM tu, dhyaanaalkssmbhigrhaat||1|| namaskAra- zrIannikAzvara vRttiH|| samo mantraH, zatruJjayasamo giriH / gajendrapadajaM nIraM. niIndaM bhuvanatraye // 2 // spRSTA zatruJjayaM tIrtha, natvA / putrAcAryaraivatakAcalam / snAtvA gajapade kuNDe, punarjanma na vidyate // 3 // " zrutveti zatruJjayamAhAtmyaM rAjA bhUridezebhyaH zrIsaGghamAkArya zubhe muhUrte zrIzatruJjayaM prati devAnnantuM cacAla / mArge sthAne sthAne jinaprAsAdeSu pUjAsnAtramahotsavadhvajAvArikAdi kurvArNo rAjA zatruJjaye yayau / tatrApi zrIyugAdidevasya snAtrapUjAdhvajAvArikAdimahotsavaM bhuupshckaar| tataH zrIgiranAragirAvapi gatvA zrInemijinaM prapUjya skhaM janma kRtArtha cakAra rAjA / yataH " zatruJjayAdrirayamAdi-IKE yuge garIyAn, AsIdasImasukRtodayarAzireva / AdIyamAnasukRtaH kila bhavyalokaH, kAle kalau bhajati samprati durbalatvam // 1 // " tato dvayorapi tIrthayoryAtrAM kRtvA zrIudAyI mahIpatiH svapuramAjagAma / svapure'pi jinaprAsAde IN snAtramahotsavaM kArayAmAsa / aneke jinaprAsAdA rAjJA kAritAH / zrIdevagurubhaktiM karotisma, ubhayakAlaM pratikramaNaM karoti, trisandhyaM jinapUjAM karoti raajaa| evaM dharma kurvANaH kramAdvRddhabhAvaM prAptaH san [vaM putraM rAjye nivezya] svayaM kRtArAdhanApatAkaH svarga jagAmodAyI raajaa| tatazcyuto muktimapi yAsyati // iti annikAputrAcAryodAyibhUpakathA smaaptaa|| JainEducational For Private Personel Use Only P w.jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtAnekatamasko'pi, nijaM nindan subhAvataH / IpithikayA siddho-'timukta iva dehabhAg // 1 // ___ peDhAlapure mahAnagare zrIvijayarAjA rAjyaM cakAra / tasya rAjJI zrImatI sacchIlazAlinI / dvAvapi jinadharmakuzalau / dAnazIlatapobhAvanApUjAprabhAvanA'mArighoSaNAsaptakSetrIsvadhanavapanAdi puNyaM kurutaH smaH / yataH-" svalpazrIsaMyutA ye'pi, dAnaM kurvantyanekadhA / svazaktiM prakaTIkRtya, te dhanyA dAninAM matAH // 1 // rogaklezamadonmAdaiH, sarvaduHkhaparISahaiH / svIkRtaM ye na muJcanti, vrataM syuste budhaiH stutAH // 2 // " kramAttayodharma kurvANayoH suto'bhUt / tasya putrasya janmotsavaM kRtvA rAjA atimuktaka iti nAma dadau / sa ca kumAraH SaT vArSiko / bAlatve ramamANo gocaracaryAmAgataM zrIgautamasvAminaM dRSTrA hRSTaH san praNamya prAha-bhagavannahaM bhavAdRzo bhaviSyAmi / / KgautamenoktaM tvaM bAlo'si dIkSA duHkarA'sti atra duHzakyaM cAritramiti / tathAhi-"tapaHkriyAmanogupti-vinayAdi sukarmabhiH / cAritraM duSkaraM puMsAM, jAyate nAtra sNshyH||1||" tenoktaM zizurapyahaM bhavAdRzo bhaviSyAmi / zrIgautame vizuddhAnnAdi vihRtya gate bAlako mAtApitroH puro'bhyetyAvag-mama vrataM dadataM / zrIgautamasvAmisadRzo bhaviSyAmi / mAtApitRbhyAM proktaM evaM kathamucyate. stramevaikaH putra Avayorasi / rAjyaM kasyAdhAre bhaviSyati ? tvama Jain Education international For Private & Personel Use Only lallsww.jainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- smAkaM vRddhatve cAdhAro bhaviSyasi / dIkSAgrahaNAvasaro'dhunA Avayorvidyate / putraH prAha-mAtaH kiM jJAyate ko vRddhaH / |zrIatimuzvara vRttiH // ktakakumArako laghuranityatvAt jJAnAbhAvAcca / kaH kasya putro'sti / saMsAre bhramatAM jIvAnAM bahavaH sambandhA jAtAH santi / critrm| yataH " mAyA piyaro bhAyA. bhajjA puttA ya mittadhaNanivaho / na ya saraNaM saMsAre, jIvANaM muttu jiNavayaNaM // 1 // yaH pitA sa putraH syAt , yaH putraH sa pitA bhavet / yaH putraH sa bhavenmAtA, yA mAtA sA suto bhavet // 2 // ral evaM bhave bhave'neke, sambandhAH karmayogataH / jAyante dehinAM tena, kaH putraH kaH pitocyate // 3 // " evaM mAtApi tarAvanujJApyAtimuktakaH kumAro mahAmahotsavapUrvakaM zrIgautamasvAmihaste pravrajyAM jagrAha / zrIgautamasvAmyAdiSTAM Y kriyAM kurvan hRSTacittaH zuddhaM saMyamamatimuktakarSiH prapAlayan ekadA kSudhAturaH pratyUSakAle eva kasyApi zreSThino gRhe | Kal bhikSArtha gato, dharmalAbhamatimuktakaH kSullako yAvajjagau tAvacchreSTiputravadhvA hasantyoktam kSullakamune ! kiM sakAla eva | utsUraH ? tasyA apUrvavANyA'tIva camatkRtaH kSullakaH prAha-yajjAnAmi tanna jAnAmi / tataH tayoktaM kSullaka ! kimuktaM bhavatA ? kSullako nijoktasyArtha jagau-sakAle bAlAnAM ka utsUraH ko vratahetuH / yajjAnAmi maraNaM tat / kApi vayasi bhaviSyatIti tanna jAnAmi / utsaraH sakAlastadA jJAyate / yadA jJAnaM bhavati tadatra me / // 51 // Jain Education Leona For Private Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAsti / iti sAbhiprAyamuttaraM dadau muniH / tatastayA cintitaM, aho kSullakena satyamuktam / tatastayA zrAvikayA / zuddhadharma samyaktvamUlaM dvAdazavataM gRhItaM / kSullakazca zuddhAnnapAnaM vihRtya dharmazAlAyAM gtH| atha kSullakaH kadAcit / varSAkAle kalpitataDAgikAyAM savayobhiH zizabhiH samaM nauvat nijajalapAtraM tArayan zrIgautamasvAminaM prekSya ljitH|| KaltataH sApatrapaH kSullakaH zrIvIrasamavasaraNe jagadguroH puro vAsanAyAH prAyazcittarUpAM IryApathikI pratikraman 'dagamaTTI dagamaTTI' iti zabdamuccaran pRthvIkAyakAnapkAyakAn jIvAn kSAmayan sarvakarmakSayAt kevalajJAnaM prApa / tatastatrAbhyetya devAH kevalimahotsavaM cakruH / yataH " praNihanti kSaNArDena, sAmyamAlambya karma tat / yanna hanyAnnarastIvratapasA janmakoTibhiH // 1 // mana eva manuSyANAM, kAraNaM bandhamokSayoH / bandhAya viSayAsaGgi, muktyai nirviSayaM manaH // 2 // " tato'timuktakakevalI bhavyajIvAn pratibodhayan pratidezaM pratinagaraM pratigrAma sUryapurIbahirudyAne / samavAsArSIt / tatra jitazatrunRpatiranekajanayuto vandituM yyau| triHpradakSiNAM dattvA dharma zrotumagrata upaviSTaH / atimuktakakevalI dharmopadezanAM ddaaviti| tathAhi-AyurvAyucalaM surezvaradhanuJjelaM balaM yauvanaM, vidyuddaNDatulaM dhanaM girindiikllolvccnyclm| snehaM kuJjarakarNatAlacapalaM dehaM ca rogAkulaM, jJAtvA bhavyajanAH sadA kuruta bho dharma mhaanishclm||1|| Jain Educat i onal For Private Personel Use Only |
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRttiH| // 52 // kthaankm| yAvatsvasthamidaM kalevaragRhaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatoM yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAva- zrIatimudeva viduSA kAryaH prayatno mahAn , saMdIpte bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH // 2 // jantUnAmavanaM jineza- critrm| namanaM zaktyAgamAkarNanaM, sAdhUnAM namanaM madApanayanaM samyaggurormAnanam / mAyAyA hananaM krudhazcazamanaM lobhadrumo- zrInAgadattanmUlanaM, cetaHzodhanamindriyAzvadamanaM yattacchivopAyanam // 3 // tatastatra bhUpatiranekasuzrADasaMyutaH samyaktvamUladvAdazavatayutaM dharma jagrAha / bahudezeSu bhavyajIvAn pratibodhyAyuSaH kSayAdatimuktakaH kSullako muktiM jagAma / // iti atimuktakakevalikathAnakaM samAptam // 6 // adattaM yo na gRhNAti, parasya duHkhito'pi san / nAgadatta ivApnoti, sa muktikamalAM kramAt // 1 // vANArasyAM jitazatrunRpo rAjyaM karoti sma / tatra yajJadattaH zreSThI, tasya priyA dhanazrIH / tayorjinoktaM / dharma kurvANayoH kramAt putro'bhat / janmotsavaM kRtvA tasya suno gadatta iti nAma dattaM mAtApitRbhyAm / lekhazAlAyAM pAThazAlAyAM ca karmadharmazAstre papATha naagdttH| pitari mRte dravyArtha kasyacidyAnamAruhya lakSmIkRte para // 52 // Jain Education international
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpe gato nAgadattaH / tato bahudhanamarjayitvA pazcAdyAnArUDho mahebhyena samaM cacAla jaladhimArgeNa / akasmAdyAnapAtraM nIcasthAnasthitajale patitaM na nirgacchati / tadA sarvepi lokA vyAkulA babhUvuH / zAntikapauSTikAni / kurvanti lokAH / tadA nAgadatto'vag-yAnasvAminaM prati Asannazaile bhAraNDAH pakSiNo bahava upaviSTA dRzyante / / yadi tatra gatvA ko'pi sAhasI pumAMstAnuDDApayati tadA teSAM pakSebhyo bahurvAyurutpatsyate, tena yAnaM nissariSyati / tataH proktaM yAnasvAminA kasyApyasti tatra gantuM zaktiH / ko'pi notsahate bhayAt tadAnIM yAnezenoktaM yo gacchati tatra tasya dInArazataM dAsyate / tato nAgadattastatra gatvA sAhasI namaskAroccArapUrva yAnapAtrakarSaNAya bhAraNDAnuDDApayAmAsa / tatpakSotpannavAtenAbdhijalaM mUJchitam / tatazcormibhirutpAdya yAnaM bahiH| karSitam / yAnezaH svamandire gtH| nAgadattaH tatra sthitaH kSadhayA pIDito nirgamanopAyaM cintayati / tatazcintitaM| kSudhayA pIDita A| yadi mariSyAmi tadA durgatirbhaviSyati me, tato'dhunaiva jale patitvA mariSye / evaM vicintya jhampA dcaa| patito nAgadaco matsyamukhe / matsyo gacchaMstaTaM prAptaH / yAvanmatsyena mukhaM vikAsitaM tAvannAgadatto bahirnissasAra / kasmiMzcijjalAzaye gatvA jalaM pItvA svasthIbhUya phalAvA cakAra / nAgadatto bhramaMzca kramAta - For Private Personel Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 53 // Jain Education svapuraM prApa / dhanadattazreSThipArzve dInArazataM yAcatesma / tato dhanadato nArpayati lobhAt kathayati ca / tvaM kaH kena dRSTaH kUTaM na jalpyate, nAgadatto'vag-yadi mama dInArazataM nArpayiSyasi tadA rAjapArzve tvAM daNDayiSyAmi / dhana| datto'vam - yadi tava zaktirbhavati tadA svacintitaM kuru / nAgadattaH paradhanaparAGmukho na kasyApi patitaM dhanaM | gRhNAti / itastatra priyamitrasArthapateH sutA nAgavasurabhUt / atyaMta rUpavatI varddhamAnA kramAta prAptasarvakalAkuzalA nAgadattaM varItukAmA'bhUt / ita ArakSakavasudevena yAcitA nAgavasuH / priyamitra sArthapatistAM tasmai na dadau / tato nAgadattena nAgavasuH pariNItA / tato vasudevo jAtamatsaro nAgadattamanarthe pAtayituM chalaM vilokayAmAsa / ekadA rAjavAhanikAyA vyAvartamAnasya nRpateranAbhogAt kuMDalaM bhUmaNDale patitam / tatastatrAgato nAgadatto'dattaparihAravatI taM | kuNDalaM vIkSya mArgAntareNa gatvASTamIdine kAryotsarge vane sthitaH / tadA sa talArakSastaM kuNDalaM dRSTvA gRhItvA pratimAsthasya nAgadattasya pArzve vastreNAcchAdya mumoca vighne pAtayituM tam / rAjA tadratnamayaM kuNDalaM vilokayati yAvattAvadvasudevo'bhyetya | jagau / svAmin rAjamArge'hamupaviSTo'bhUvaM yadA tadA nAgadattena nIcairbhUtvA kiM gRhItaM na jJAyate / tato rAjJa AdezAt nAgadattaM vilokayituM sevakA gatAH / bhramantaste pratimAsthaM nAgadattaM dRSTvA tatpArzve gatAH / vastreNAcchAditaM kuNDalaM zrInAgadattakathAnakam / // 53 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgadattapArzva dRSTA taiH rAjJaH kathitaM nAgadattasvarUpam / rAjA jagau / evaMvidho yo daMbhaM kurvannIdRzaM karma karoti, tasya zalAropa eva kriyate / tato'vanIpaterAdezAviDambanAkRte kharArUDhaM vidhAya nAgadattaM rAjasevakAH zulAropakate INVvadhyabhami nItavantaH / taiH vadhyavAditreSu vAdyamAneSu nAgadattaH zUlikAyAM yAvat prakSiptastAvacchUlA siMhAsanamabhat / / prahArA AbharaNAni / evaM hitrivAre kRte sati rAjA tatrAgAdyAvattAvacchAsanadevyA tatpuNyAkRSTayA tatrAgatayA vyomasthitayA proktam-bhAgyavAn vidyate nAgadatta eSa narottamaH / yato'sau parakIyaM khaM na lAti prANAtyaye'pi / asya purA dhanadattena dInArazataM rakSitam / adhunA tu vasudevenedaM chalaM kRtam / asau paradravyaparAGmakho vidyate / / evamuktvA gatAyAM zAsanadevyAM, rAjA taM sanmAnya paTTakuJjarArUDhaM kRtvA mahotsavapurassara svagRhe AnIya bahudravyaLaldAnena sanmAnayAmAsa / yataH-"dhammo maMgalamUlaM, osahamUlaM ca savvadurakANaM | dhammo balaM ca viulaM. dhammo tANaM ca saraNaM ca // 1 // dhammo maMgalamukilu, ahiMsA saMjamo tavo / devAvi taM namasaMti, jarasa dhamme sayA maNo // 2 // " tato rAjJA dhanadattapA dInArazataM dApitaM tasmai / vasudevo dezatyAgaM kArito durjanatvAt / yataH / "adharmAllabhate jantu-duHkharogAdisantatim / alpAyustvamasanmAnaM, daurbhAgyaM niHsvatAM punH||1||" tatazciraM CS4 Jain Education ll For Private & Personel Use Only I ww.jalnelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate jainadharmmamArAdhya prAnte pravrajyAM gRhItvA sarvakarmmakSayAta kevalajJAnaM nAgadattaH prApa / tato mahImaNDale bhUribhavyajanazvara vRttiH|| kumudavanaM vacanagobhiH prabodhya nAgadattakevalicandramA muktiM jagAma / // 54 // iti adattAgrahaNe nAgadattakathA samAptA // 7 // krodhamAnAdidarpANAM yo na yAti vazaM manAg / sa eva labhate muktiM, nAgadattakumAravat // 1 // tathA - pUrva kumArau sAdhU bhUtvA tapaH kurvANau svargaM gatau / tatrasthAbhyAM tAbhyAM mithaH evaM proktam - yaH | prathamaM devalokAnmartyalokaM prApnoti sa devena svargAdAgatya pratibodhyaH / lakSmIpure pure dhanadattaH zreSThI vasatisma / devadattA | patnI / anyedyuH putrArtha nAgadevatAmArarAdha zreSThI / prasannIbhUya devo'vag--tava putro bhaviSyati / itaH kramAt svargAdekaH | sAdhujIvadevo dattaputro'bhUt / janmotsavaM kRtvA pitA nAgadatteti nAmAdAtsUnoH / kramAdvAsaptatikalAkuzalo'jani / gandharvanAgadatto'sau khyAto gandharvakauzalAt / bhujaGgamakelivyasanI jAtaH / ito'vadhijJAnena svamitraM nAgadattaM vyasaninaM | matvA devaH prabodhayati / nAgadatto manAgapi vyasanaM na muJcati / sarpAn khelayati / anyedyuH sappaiH karaMDakaM bhRtvA mitraiH 1 zrInAgadattakathAnakam / // 54 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education sahodyAne gandharvanAgadattaH krIDAM kartuM yayau / tatra yAvat sarpAn khelayati tAvaddevastaM tatra jJAtvA gAruDikarUpadharaH | sarpabhRtakaraNDakaM gRhItvA tatrAgAt / tato mitrairuktaM devAyaM sarpakhelako naro vidyate / tatastaM gandharvanAgadatto jagaukimatra karaNDake'sti ? sa suro gAruDikaveSabhRta prAha - sarpAH santyatra / tato nAgadatto jagau - ramasva mama sarpaistvaM, tava sarvairahamapi reme / tato gAruDikadevo nAgadattasappaiH cikrIDa / tadA taiH sappairdaSTo'pi gAruDiko na mriyatesma / gandharvanAgadattastadA''marSAjjagau-ahaM tava sadhaiM reme / devo'vag-bho mahAnubhAga ! mama sarvairdaSTastvaM mariSyasi / nAgadatto jagau - muJca tvaM svasarpAn / tatastatra maNDalamAlikhya saprpakaraNDakAn muktvA caturdizaM gAruDikaH sura AkArya lokAn jagau gaMdhavanAgadatto - icchai sappehi khilliyaM ihayaM / so jai kahaMvi khajjai, mamAvi doso na dAyaco // 1 // | mamAyamahirIdRzo'sti / taruNadivAyaranayaNo, vijjulayAcaMcalaggajIhAlo / ghoramahAvisadADho, ukkA iva pajjali - yaroso // 2 // evaMvidho'hirvidyate krUraH / ukko jeNa maNusso, kayamakathaM vA na yANai bahupi / addissamANamaccU, | kahamicchasi taM mahAnAgaM // 3 // merugirituMgasiharo, aTThaphaNo jamalajualajIhAlo / dAhiNapAsaMmi Thio, mANeNa | viyaTTaI nAgo // 4 // Dakko jeNa maNUso, thaddho na gaNei devarAyamavi / taM merupavvayanihaM, kahamicchasi taM mahAnAgaM 3
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrAbharata- In H // 5 // asmin karaNDake mAyAnAgI samasti sA kIdRzI / salaliyavillahalagaI. stthithlNchnnNkiypddaagaa| mAyAzvara vRttiH|| maharSimaI yA nAgI, niyaDikavaDavaMcaNAkusalA // 6 // taM ca si vAlaggAhI, aNosahibalo a apaDihattho a| sA ya critrm| // 55 // cira saMciyavisA, gahaNami vaNe vasai nAgI // 7 // huja hu te viNu vAU, tIse dADhaMtaraM uvagayarasa / apposahimaMtabalo, nahu appANaM vigicchihisi // 8 // ita uttarasyAmIdRg nAgo'sti / uttaramANo savvaM, mahAlao punnamehanigghoso / uttarabhAgami Thio, loheNa viyaTTaI nAgo // 9 // Dako jeNa maNUso, hoi mahAsAgaravva duppUro / ta sabavisasamudayaM, kahamicchasi taM mahAnAgaM // 10 // e ete pAvAhI, cattArivi kohamANamAyalohA / jehiM mayA saMtataM, / jariyamiva jagaM kalakalaI // 11 // eaihi jo a khajjai, cauhivi AsIvisehi pAvehiM / avasassa narayapaDaNaM, natthi / siAlaMbaNaM kiMci // 12 // evaM procya tena sureNa gAruDikena te sA muktaaH| sa gandharvanAgadattastaiH sapa~rdaSTo mRtastadA-INI nIm / gandharvanAgadattasevakA jaguraho kiM kRtaM bhavadbhiH suro jagau mayA'sau vArito'pi na tiSThati tadA kiM kriyate / tasya suhRdbhirbheSajAdi kRtaM bahu paraM guNo nAbhUt tasya / tatastaddhRtyAH pAdayoH patitvA jaguramuM jIvaya prsdy| devo'vocat daSTo'hamabhUvaM purA punaH IdRkSayA kriyayA jIvitaH / maduktA kriyAM karotyeSa yadi tadAsau jIvati / yadi tAM kriyAmaGgIkRtya / // 55 // Jain Education intemattonal
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I agrato'sau na pAlayiSyati tadA punarmRta eva / etaccaritraM zAstra kRd gAthAbhirAha - " eaihi ahaM khaio, cauhi vi | AsIvisehi pAvehiM / visanigghAyaNahetuM, carAmi vivihaM tavo kammaM // 1 // sevAmi selakANaNa-susANasunnaghararukkhamUlAI / | pAvAhINaM tesiM, khaNamavi na ubemi visaMbhaM // 2 // aJccAhAro na sahai, ainiGkeNavi sayA uijjati / jAyAmAyAhArI, taM piya gAmaM na bhuMjAmi // 3 // osannakayAhAro, ahavA vigaivivajji AhAro / jaM kiMci kayAhAro, avaujjhiya thovaAhAro // 4 // aha jo thovAhAro, thovayabhaNio a thovanido a / thovovahiuvagaraNo, tassa hu devA vi paNamaMti // 5 // siddhe namaMsiUNaM, saMsAratthA ya je mahAvijjA / vucchAmi daMDakiriyaM, saGghavisanivAraNaM vijjaM // 6 // | sA ceyaM vidyA / savaM pANAivAyaM, paccakkhAitti aliyavayaNaM vA savaM adattadANaM, abaMbhaM ca pariggahaM svAhA // 7 // etacchrutvo| tasthau sa mAtApitRbhiruktaM / ayamasmatputraH svayamutthitaH / tatastathaiva patitaH / mAtApitRbhiruktam amuM - jIvaya yatkarotu tatkarotu / tataH punarapi utthApitaH / tato devaH prAgbhavaM tasyAcakhyau / tato jAtismRtiM prApya dIkSAM lalau / jagau lokAgre - catuHsarpatulyAH krodhamAnamAyAlobhAH, etaiH krodhAdyahibhiryo na dRSTaH sa paramaM padaM yAti / ahaM tu pUrvametaiH krodhAdyahibhirgrasto'bhUvam / adhunA tvanena devena prAgbhavamitreNaitebhyaH krodhAdyahibhyo mocito'ham / tional
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrte- tata eteSAM krodhAdyahInAM vaze na gantavyam / tato devaH svasthAne gtH| mAtApitarAvapi svasthAne gatau / nAgadattazca|| || zrInAgadattazvara vRtti| krodhAdyahIna caturo nirjitya sarvakarmakSayAnmuktiM yayau // iti nAgadattakathA samAptA // 8 // munIzvara caritram meaja thUlibhaddo, vayararisI naMdiseNa siihgirii| zrImetArya munIzvarakayavanno asukosala, puMDario kesi karakaMDU // 2 // critrm| vAgmI svAGgaiH samaM prANi-rakSAM kurvan bhavet bhuvi / metAryapirivApnoti, kalyANakamalAM drutam // 1 // tathAhi / nijarDiparAbhUtapuruhUtapure sAketapattane candrAvataMsabhUpo nyAyena rAjyaM karotisma / tasya priyA suda-IN rzanA / sAgaracandramunicandrau sutau / sAgaracandrasya yuvarAjapadavI rAjJA dattA / municandrAyojjayinIrAjyaM dattam / kramAt tasya caMndrAvataMsasya priyadarzanA patnyabhUt / sA guNacandrabAlacandrau sutau sUtesma / candrAvataMsa iha loke / IN paratra hitaM dharma karoti / anyeyU rAjyakArya sarva samApya sandhyAyAM pratikramaNAdi kArya kRtvA kAyotsarga lalau raajaa| yAvadayaM dIpako jvaliSyati tAvanmayA kAyotsargaH kartavyaH iti / tadA dAsyA dhyAtamayaM dIpo yadi vidhAsyati tadA rAjJo duHzakaH kAyotsargo bhvissyti| tatastadA tayA tailaM punaH punastAvat prakSiptaM yAvat prAtarabhUt / prAtardIpe kSayaM gate Jain Educatiei Minnal For Private & Personel Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjJA kAyotsargaH paaritH| tato'kasmAdAyuSaH kSaye rAjA svarga gtH| tatpaTTe sAgaracandro rAjA nyAyAt rAjya cakAra / sa rAjA'nyadA mAtuH sapatnI priyadarzanAM prati prAha-rAjyazrIriyaM loko'pi tAtaM vinA mAM prINAti no tena guNacandrAyAnujanmane rAjyazriyaM vitIryAhaM dIkSAM jighRkSAmi yadi tavAnumatirbhavet / tayoce-vatsa dhanyastvaM yasyAsAre saMsAre mano na rajyate / rAjyabhAro mahAn asya tvadanujasya laghorduHzakaH tenAdhunA tvayA rAjyatyajane na vaktavyam / tayA priyadarzanayA prabodhito nirvikalpamanA rAjA prajAH pAlayAmAsa / kramAta pravarddhamAnamaharddhirAjAnamavalokya strIsvabhAvasulabhAmIUmudavahat priyadarzanA / yataH " anyasyApi kalermUlAn, poSikA eva yossitH| | sApatnakasya kiM vAcyaM, yasya tA janmabhUmayaH // 1 // yo brahmA viSTapasyAsya, sraSTeti zrUyate janaiH / / so'pi jAnAti na strINAM, cittAni caritAni ca // 2 // " tasmin nirdoSe'pi bhUpatau sA dveSaM dadhAti / / bAhyAlIlIlayA'nyedhurvane rAjA gataH / tatrasthasya rAjJo modakAn dAsyA hastena prAtarAzArtha sudarzanA preSIt / vartmani priyadarzanA sapatnIjAtatvAt bhUpaM hantukAmA tAn modakAn haste gRhItvA viSamizritAn kRtvA prItipurassaraM / dAsyai dadau / vane krIDAM kRtvA rAjA yAvad bandhudvayayuktaH siMhAsane'sthAt tAvadAsI modakAnAnIya dadau / rAjA tu
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 57 // // zrIbharate- karuNAparatvAta kSudhArtayorbAndhavayordvidhA kRtvA dadau / etau bAndhavau laghU ahaM tu vRddhaH / vRddhasya yathAtathA khAdanaM / zrImetAryazvara vRttiH|| na varam / tato yAvattau modakaM khAdataH sma tAvadacetanIbhUtau tau bAndhavau dRSTvA dadhyau rAjA / na mAtA tu viSaM dadAti caram / putrAya tenAtra kena kAraNena bhAvyaM / tatastatkSaNAt kumArau svarNamAnIya tatpAnIyaM pAyitI rAjJA / tatastau praguNau / kRtau / dAsI pRSTvA viSaprakSepasvarUpaM jJAtvA rAjAMtaHpuramadhye'bhyetya vimAtaraM prati jagau-dhig tvAM yA tvamevaMvidhaM kUTaM mama mRtyave'kArSIH / mayi kUTaM racitaM tvayA tat tava putrayorupari patitamabhUt / mayA tu praguNIkRtau / mama tu purA'pi rAjyecchA nAsti / tvaduparodhAt rAjyaM kRtaM-rAjyena kiM kriyate / yenAtraivaMvidhA pApanibandhinI zvabhradA yinI buddhirjAyate / tato vAtsalyAta priyadarzanAputrAya guNacandrAya vRddhAyAvanIrAjyaM dattvA svayaM saMyama sAgaracandro KjagrAha / kramAdekAdazAGgapArINaH sAgaracandrarSirabhUt / anyeyuH sAdhusaMghATako'vaMtItaH samAgataH sAgaracandrarSi NA'vatIsvarUpaM pRSTo jagau-tatra municandrarAjaputraH sauvastikanAmapurohitaputrayuktaH pAkhaNDinaH sAdhUMzca bAdhate / | tannizamya gurumApRcchaya sAgaracandrarSiH svayamavantyAmagAt / sAdhUnAmupAzraye vizrAnto muniH / prAtaH svAgamanasvarUpaM bhrAtRsutaprabodhanAdiyutaM prakAzya madhyAnhe niryayau muniH / sAgaracandrarAjarSi rAjagRhamadhye gacchantaM dRSTvA // 57 // Jain Education Interational For Private & Personel Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokA jaguH / mahAnubhAga ! mA'trarAjagRhe gaccha rAjaputro duSTo'sti / purohitaputrazca munInupadravati tenAnyagRhe gaccha / muniM rAjabhuvane pravizantaM dRSTvA tAvAgatya jalpataHsma / bho mune AvAbhyAM samaM tvayA ramyate ? munirjagau ramyate mayA / tato rahasi gatvA catuHzAlAyAM kumArau muninA samaM krIDAM kartuM pravRttau / yathAtathA jalpantau dharmAvahIlanaM kurvANI yuddhaprapaJcana marmAbhighAtena mukhodvAntaphenau kRtvA taddehAt sandhIruttArya tato niHsRtya zanairbahirudyAne pratimayA tasthau muniH / ito rAjA tau tathA krandantau jJAtvA munikRtaM parAbhavaM ca ruSTo jagau - bho bhaTA yena muninA etau kumArAvIdRzIM dazAM prApitau taM vilokayata / tato rAjapuruSairmuniM pratimAsthaM vIkSya rAjAgre nive - ditam / Agatya vane rAjA mahAmuniM vIkSya prAha bho yate ! kimIdRk pApaM kRtam ? yatirAha - rAjan mahAkule | jAtAvAvAM kiM yatInAM mAraNAdyanyAyaH kriyate / iti zrutvA rAjA lajjayA natvA'dhomukho'bhavat ! dharmalAbhAziSaM | dattvA rAjarSirAcaSTa / bho candrAvataMsaputra ! tava yatyavagaNanAvahIlanAdi na yujyate // yataH-- "hIlitAH sAdhavo'tyantaM, | dadate narake gatim / ArAdhitAH zivaM puMsAM, vizrANayanti santatam // 1 // " tava putro vAcaMyamAdInAmavahIlanAM karoti / tvaM tu sahase straM bhrAtaraM yatiM jJAtvA rAjA jagau - etau kumArau mugdhau / ataH paraM keSAJcit sAdhUnAmavahIlanAM
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ See // zrIbharate- shvrvRttiH| // 18 // na krissytH| munirjagau yadyetau saMyamamamIkurutaH tadA'haM muJcAmi no cet svakRtapApaphalamanubhavatAm / tato rAjA tN| zrImetAryabhrAtaraM bhaktyA praNamya svaputrapArzve AninAya / rAjJoktaM bho putra ! ayaM yatistava pitRvyaH vaM tu yatInAmaparAdhaM kuruSe / / || cAratam / / yadi yuvAM dIkSAM gRhISyathaH, tadA'sau yuvayoH zarIraM svasthaM karoti no cedanayA pIDayA svayameva mariSyathaH / tato'tIva jAtavedanau tau jagadatuH-RSiproktamAvAM kariSyAvaH / tato muninA bandhanAt muktau dIkSA lalatuH / rAjA'pi sAgaracandrarSimukhAt dharma zrutvA savizeSaM puNyaM kurvan saptakSetryAM svAM zriyaM vyayati / dvAvapi rAjapurohitaputrau zuddhaM cAritraM pAlayataHsma / hijajAtitvAt purohitaputro'tha kimapi malAdi vIkSyAvag-sAdhudharme na zuddhateti jugupsAM karoti / dvAvapi pAlitasaMyamau kramAnmatvA surAvabhatAm / svargasukhamanubhavantau dvAvapila pUrvabhavasnehAnmithaH procatuH yaH pUrva svargAcyutvA naro bhavet sa naraH svargasthena devena sametya dharma ke bodhanIyaH / pUrva viprajIvaH svargAccyuto rAjagRhe pure cANDAlakasya kuTumbinyAH kukSAvavatatAra / sA cANDAlapriyA kasyApi zreSThino gRhe karma kurvatI zreSThipanyA mAMsabhakSaNadohadapUraNArtha mAMsAdi dadAnA zreSThipriyAyAH // 58 // #prItibhAjanaM jAtA / anyadA kRSNAsyA zreSThipatnI cANDAlapriyayA jlpiteti| sakhi svAmini kiM tava mano dUyate ki For Private & Personel Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAMEANI tava bhA'parAdhazcakre athavA'nyena kenacit / zreSThipatnI jagau-kiM kasyAgre manoduHkhaM kathyate / yadapatyaM mama bhavati / tanna jIvati karmavazAta kiM karomi / cANDAlikA'vag-mama tava ca garbho'dhunA samasti / mama putrA eva jAyante / / || tataH prachannavRttyA AtmanonarbhayorvyatyayaH kriyate / tatastAbhyAM strIbhyAmapatyayorjAtayorvyatyayaH kRtaH / yadA || matapatnI zreSTinyAH pArzve sameti tadA zreSTinyA procyate-tvadIyo'yaM putro vardhate / tato metArya iti nAma putrasya janmamahapUrva zreSThinA dattam / zreSThinyA lAlyamAnaH kramAnmatAryoM nandanaH pAThyamAnaH zAstrANi SoDazAbdo'bhUt / itaH svargasthena pUrvabhavamitreNa sureNAbhyetya metAryAgre proktaM svaM svarUpam |aavaabhyaaN svargasthAbhyAM yA pratijJA kRtA'bhUt sA | smarati na vaa| saMsAro'yamasAro vidyate dIkSAM gahANa atropadezaH-"purandarasahasrANi ckrvrtishtaanypi|kvliikRtaani | kAlena, pradIpA iva vaayunaa||1||kaayH saMnihitApAyaH, sampadaH pdmaapdaam| samAgamAHsvapnasamAH, sarvamutpAditaM calam NR" tena devena sadA metAryoM bodhyamAno'pi vairAgyaM na gtH| ito mahebhyAnAmaSTabhiH putrIbhiH samaM metAryasya pitrA vivAho melitH| tataH zubhe'hani pitA mahebhyAnAmaSTau putrikA metArya paryaNAyayat / tataH svagehaM prati zibikArUDho navoDhapriyAsahito metAryaH sadutsavapurassaraM rAjamArge ccaal| itaH sa meto metAryaprAgbhavamitrasurAdhiSThitadeho metAM Jan Education For Private Personel Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- priyAM prati jgau| yadyAtmanaH sA putrI mRtA nAbhaviSyat tadA tasyA adhunA vivAhamahotsavamIdRzamahamapi vyadhA- zrImetArya zvara vRttiH|| syam / tasyAH putryA vivAhena manorathaM saphalamakariSye / metA svaputrasvarUpaM jagau-tataH sa meto ruSTaH san rAja-IVIII munivaramArge sametya taM metArya zibikAyA uttArya lokasAkSikaM jagau-re putra tvaM kathamasadRzakulotpannAH kanyA etAH paryagaiSIH / AtmanaH kulasya sadRzA eva kanyA pariNIyate / tataH etAH kanyA vihAyAtmano gRhamalaGkuru / AtmanaH / kulasya sadRzAM kanyAmaGgIkuru / pazyatAM sarvalokAnAM sa metaH taM metArya svagRhaM nItavAn / tAH sarvAH kanyA mAtApitRbhiH svasvagRhe niitaaH| tataH pratyakSIbhUya devo rahasi jagau / tvayA pUrva svarge mayA sahoktamabhUt / yaH pUrva svargAcyutvA naro bhavet sa sureNa prtibodhyH| tvaM tu prathamaM cyutaH svargAt / manuSyatvaM ca prAptaM tvyaa| mayA pratibodhito'pi na prabuddhaH tenedaM kRtam / manuSyajanma dIkSAgrahaNena saphalIkuru / so'pi metAryaH prAha / tvayA'haM viSayAsakto mAyaH pratibodhitastadvaraM kRtam / yatta lokamadhye'haM vigopitastanme'tIva dunoti / devo'vaga-saMsArastu viraso'sti / yataH-II FaprANebhyo'pIha ye'bhISTA, yairvinA na kSaNaM rtiH| viyogaH sahyate teSA-maho kaSTA bhvsthitiH||1||naantksy priyaH kazci-nna lakSmyAH ko'pi vllbhH| nApto jarAyAH ko'pyasti, yUyaM tadapi susthitaaH||2||" metAryaHprAha-vakathitaM kariSye / yadi // 59 // in Educatan International For Private & Personel Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I sa kalaGka uttarati mama / tadA dvAdazAbdIM bhogAn bhuGkatvA tvaduktaM nizcayAt kariSye / tvaM tu kRpaapro'si| tataH prAgbhavadevaH prItaH san ratnaughotsargiNaM chAgaM dattvA kAMcidvidyAM coktatvA sa svarge'gamat / tato yAni ratnAni sa chAga utsasarja / tai ratnaiH sthAlaM bhRtvA metaH putravacasA bhUpapArzve taM prAbhRtIkRtya svasutArthaM kanyAM yAcate / tato mantribhirhakkito metaH pratidinaM tathA karoti / tAni ratnAni sarvadikprasaratejAMsi vIkSya rAjA hRSTo'pi nijAGgajAM na datta / anyadA'bhayenAbhayaM dattvA ratnaprAptivRttAntaM pRSTo metastaM cchAgasvarUpaM prAha / tato'bhayena taM chAgaM ratnaughotsargiNaM dRSTvA rAjJo'gre proktam / tataH svagRhe AnIto'bhayena chAgo durgandhotsargI (jAtaH) / pazvAnmetAyArpitaH / uce cAbhayaH svAmin metasya gRhe chAgo ratnaughaM dedIpyamAnaM yad vyutsRjati / tatkasyApi devasya ceSTitaM tenAyaM na metazcANDAlaH | kintu ko'pi sattamaH pumAn / tena parIkSA kriyate / tato'bhayakumArastaM metamAkArya tAtavacodvAreNa prAha - zrImahAvIro vaibhAragirau samAyAto'sti / tatrAntarA yo viSamo mArgo'sti / sa ca tvayA viziSTapadyA niSpAdanAt sugamaH | kartavyaH / tatastena metena devatA sAnidhyataH kSaNAdbhayoktaM kRtam / tathA'dyApi rAjagRhe dRzyate / bhUpatinirdezAt prAkAro hiraNyamaya uttuGgazRGgazRGgAro'bhayakumAreNa metapArzvAt kAritaH / abhayo'vag bho meta yadi te sutaM samudra Www.jainelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| pravAhe snapayasi tadA'haM tava putrAya bhUpasutAM dAsyAmi / tato metena devapArthAt samudrapravAhamAnIya sarvalokasAkSika zrImetArya munivarametArthaH snaapitH| tathA'pi rAjA na ditsati tadAbhayo'vag pUrva kimuttamamadhyamavivAho nAbhUt / yataH-"ekavarNamidaM / critrm| sarva pUrva AsIt // 1 // " iti abhayoktaM zrutvA zreNikaH putrI dadau / anyA api aSTau pUrva varitAH kanyA metAryamaGgIcakra / rAjJA dhavalagRhamarpitam / navabhiH priyAbhiH sukhamanubhavan metAryo dvAdazAbdImaticakrAma / tataH punarapi / devena bodhitaH / tataH prAptavairAgyo metAryaH svaputrebhyaH svAM zriyaM vitIrya sadAro gurupArzve vrataM jagrAha / krameNa metAryoM jinakalpavihAraM prapede / anyadA puramadhye gocaryAyAM bhraman metAryaH svarNakAragRhe jagAma / tadA zreNiko jinapUjA / kurvan trisandhyaM aSTottarazatena svarNamayayavasamUhena svastikaM karoti devAgre nityam / tadAnIM svarNakArastAn yavAMstatra / haTTe muktvA kAryArtha gRhamadhye gataH tato'kasmAttatrAgataH krauJco yavabhrAntyA tAn svarNayavAn muneH pazyato jgaal| tato bahirAgato hemakAro yavAnapazyan muni pRSTavAn / kva gatA me yavAH ? / tvayA gRhItA athavA anyena / kenacidgRhItAH / sa metAryaH pApabhIrudadhyau / yadi yavagamanasvarUpaM kathyate tadA'sau krauJcaM hanti / tato maunamAzrito muniH / kRtamaunaM muniM corastvamiti jalpan svarNakRdAvadheNa tasya mastakaM veSTayAmAsa dRDham / tatastasya jIvadayAM // 60 // For Private & Personel Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAyato nirgatacakSuSastadotpannakevalajJAnasya munerAyuSaH samApte tatkSaNameva muktigamanamabhUt / sa krauJcaH kuJcitagrIvo / vicinvannaGgaNe gato dAsyA bhApito'kasmAdyavAMcchakRdvAreNa mumoca / tatastaM yatiM mRtaM yavAn krauJcagalitamuktAn / vIkSya lokAH procuH / ayaM yati patijAmAtA'nena svarNakAreNa mudhA htH| tena rAjA enaM sakuTumba haniSyati / zazulAprakSepAdinA / tato rAjA hataM yati jJAtvA taM sakuTumbaM hantuM svasevakAn preSayAmAsa / yAvatte raajpressitaasttr| sauvarNikagRhe samAyAtAstAvat svarNakRt samutpannotpAtikabuddhirbhAtazca yativeSaM gRhItvA'sthAt / yataH-" lajjAto, nabhayato vitarkavidhito mAtsaryataH snehato, lobhAdeva htthaabhimaanvinyshRnggaarkiiyaaditH| duHkhAt kautukavismaya vyavahRterbhAvAt kulAcArato, vairAgyAcca bhajanti dharmamamalaM teSAmameyaM phalam // 1 // " tatastaiH subhaTai rAjJaH pArthe / gatvoktam / svAmina svarNakRta sakuTumbo vrataM gRhItvA bhIto'sthAt / tato rAjA tatraityAvag-bho svarNakRt tvayA yatihato mahatpApaM lagnaM cAritragrahaNAt mayA mukto'si / sAMprataM yadi tvayA'nyena kenacit kuTambamadhyena saMyamo mokSyate tadA sakuTumba tvAM haniSyAmi / tataH sa sauvarNikaH zrIvIrapAdAnte gatvA dIkSAM lAtvA kramAt svargasaukhyabhAgabhUt / // iti zrImetAryavAcaMyamakathAnakaM samAptam // 9 // Jain Educational For Private & Personel Use Only Enaw.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // santoSezvaryalipsUnAM, na rAjye ramate matiH / tyaktvA mantripadaM sthUla-bhadro bheje yathA vratam // 1 // // 61 // tatkathAceyaM / pATalIpure navamanandarAjJaH kalpavaMzAvataMsaH zakaDAlamantrI babhUva / tasya lakSmIvatI patnI / / 5 tayoH putrau sthUlabhadrazrIyakAbhidhau jAtau / sapta putryazca tA imAH ityAdisambandhaH zrIyakakathAyA jJAtavyaH / zaka - | DAlAbhidhe mantri - nAyake tridivaM gate / nandabhUpo jagAdeti, zrIyakaM tatsutaM prati // 1 // mantripadaM kramAgataM tvaM | gRhANa | zrIyako jagau - mama bhrAtA vRddhaH sthUlabhadraH kozAvezyAgRhe samasti / tasya tatra tiSThato dvAdazAbdI jAtA ||| tato rAjJA sthUlabhadro vezyAgRhAdAkAritaH kSitipasamIpe gataH / rAjAnaM natvA yAvatsthUlabhadro'gre UrdhvaM sthitaH tAvadrAjJA | sabahumAnaM proktam- tava pitA divaM gataH tena kramAdAgatamapi padaM tvaM gRhANa | sthUlabhadro'vak - svAminnAdezaH pramANaM paraM vimRzyaiva gRhyate mantripadaM mayA / rAjJoktaM vicAraya, tato'zokavanamadhye gatvA sthUlabhadro viza haste vyApAre gRhIte pAravazyaM bhavati / yadi rAjJazcittAnuvartane na calyate / tadA kSaNamadhye rAjA ruSTaH prANAnnayati yataH "jIvanto'pi mRtAH paJca zrUyante kila bhArate / daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevakaH // 1 // te | dhanyAH sudhiyaste ca ye tadbhogasukhaM tadA / vimucya saMyamaM mukti-sukhadaM lAnti helayA // 2 // " evaM vimRzya locaM // 61 // Jain Education zrImetAryamunIzvaracaritram zrIsthUlabhadra munIzvara caritram |
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtvA rajoharaNamukhavastrike gRhItvA rAjapAdye gatvA dharmalAbhaM dadau / rAjJoktaM kimAlocitaM sthUlabhadro'vag-Asa-1 mantAllocitaM locakRto mayA vyApAreNa sRtaM mametyuktvA'vam -'haste mudrA mukhe mudrA, mudrA syAt pAdayoIyoH / / tataH pazcAdgRhe mudrA, vyApAraH paJcamaudrikaH // 1 // " ityuktvA zrIdharmalAbhAziSaM dattvA zrIsambhUtivijayAcAryapArzve / / gatvA sarvasAmAyikoccArapUrvakaM vratamAdita zrIsthUlabhadraH / ito rAjJA nandena zrIyakasya mantripadaM dattam / sthUlabhadraviyogArtA vezyAM zrIyakaH prabodhayAmAsa zokamuttArayAmAsa tasyAH / sthUlabhadrastu sambhUtivijayAcAryAghisevayA tapaH / kurvan sUtrasUtrArthe papATha / anyadA tapAtyaye ziSyatrayaM sambhUtivijayapArzve evamabhigrahaM lalau / ekenoktaM siMhaguhAyAM mayA kAyotsargeNa caturmAsI sthAtavyA 1 dvitIyenoktaM mayA dRgviSAhibiladvAre caturmAsI kAyotsargeNa sthAtavyA / 2 tRtIyenoktaM mayA kAyotsargeNa kUpabhArapaTTe caturmAsI sthAtavyA 3 sthUlabhadrazcaturtho'vag-bhagavan kozAvezyAgRhe / citrazAlAyAM mayA SaDrasAnnapareNa sthAtavyA caturmAsI 4 sambhUtivijayenoktaM, gacchata yUyaM svehitasthAneSu / / yatnataH stheyaM bhavadbhiH dharmaparaiH / AdyA RSayastrayo'pi siMhaguhAdvAradRgviSAhibiladvArakUpabhArapaTTeSu yayuH / / sthUlabhadrastu guruM natvA kozAvezyAzAlAyAM gato yAvattAvat kozA vezyA hRSTA kRtAJjalirabhyutthAya / en Education For Private Personel Use Only O wainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrte- taM RSi prati svAgataM prAha-AgacchAtra tiSTha vaM svAminnAdezaM dehi yattava rocate tadahaM karomi / zrIsthUlabhadra zvara vRttiH||al munIzvara-1 sthUlabhadro'bhyadhAdbhadre ! dharmalAbho'stu te| citrazAlAM caturmAsasthityai tvaM mamArpaya / tayA vezyayA sajjitAyAM critrm| LalcitrazAlAyAM tayA'nujJAto jitendriyaH sthUlabhadraH sthitH| tato vezyayA dhyAtaM sukumAradeho'yaM vratabhArAkSama ihA yAto lajjayA na kiJcidakti sthitH| kramAvakSyati zriyaM dAsyati ca mahyam / asya kalAM zaGgArarasasAgare majjayiSyAmyahaM kSaNAt / tataH SaDrasAhAraivezyA tamabhojayat / azanakAle ca taduritAni svayaM sA bhunakti, saMskRtAni zambAkaNazavAneyA dhAnyabhedAstrayo, dugdhaghRtadadhiAranAlatakramadyAni iti SaT rasA-mUlakandaikSulatApatrapuSpaFal phalAni iti SaT vyaJjanAni bhojyAni munaye vezyA dadau / manorathADhyA bhrUcApa-duHsahA calagrahayA / muni gaja gatiH sA''pa, dharma kAmacamUriva // 1 // bahirdazA bahizcAru-tAM vIkSya na sa raktavAn / antardazA'ntarmalinA, dRSTvA / tAM ca viraktavAn // 2 // vezyA yadyattaM mohayitumupakramaM cakre tattanniSphalamabhUttasmin / yataH-" vyomnIva citraracanaM, payasA vA'midIpanam / tasyA vilasitaM sarva, tatra tasmin mudhA'bhavat // 1 // nityaM nityodayacchobhA, tatkSo-|| bhAya dine dine / evaM cakAra sA dhyAna-rasAnna ca cacAla saH // 2 // tasmin tadupasargAthai -AnaM pratyuta didyute / // 62 // Jain Education Medalona For Private & Personel Use Only dww.jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattvaM vIravaravairi-prahAranivahairiva // 3 // " atha prAgiva mohaM didarzayiSatI vezyA tasyarSeH pAdayoH papAta mAnayituM bhogecchyaa| tadA sthUlabhadro jagau-bho mahAbhAgye bhogA jIvairbahuzo bhuktAH paraM na tRptaH yataH-" sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisopamA / kAme ya patthayamANA, akAmA jati duggiN|| 1 // rAgo'yaM / doSapoSAya, cetanArahiteSvapi / maJjiSTAkuTTanasthAnaM, bhRzaM tApasahA(hama)nizam !: 2 // mukhe purISaprakSepaM, tathA / nApASANapreSaNam / ekendriyA'pi sahante. mRttikA rAgadoSataH // 3 // viSayagaNaH kApuruSaM karoti vazavartinaM | na satpuruSam / bannAti mazakameva hi, lutAtanturna mAtaGgam // 4 // (itthINa joNinajjhe gabbhagayA ceva huti nava lakkhA / ikko va do va tinni va, lakkhapuhuttaM ca nukkosaM // 1 // itthiNa joNimajhe, havanti beiMdiyA asaMkhA ya / nuppajjati cayaMti ya, samucchimA taha asaMkhA // 2 // ) mehuNasannArUDho, navalakkha haNei / suhumajIvANaM / iya AgamavayaNAo, hiMsA jIvANamiha paDhamA // 5 // " ityAdi dharmopadezena sthUlabhadroktena vezyA khaM kulakramAgataM dharma tyaktvA zrAvakadharma jagrAha / na bhAgyaM vinA kumArgatyajanaM bhavati / yataH "ye bhavanti narA nAyaH, sanmArgagAminaH sphuTam / te ca yogyAH prajAyante, muktizrIpatayaH kramAt // 1 // " tasya sthUlabhadra Jain Education Ill a For Private & Personel Use Only Haliw.jainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 63 // Jain Education | syarSerindriyajayAdijayotkarSadarzanAdevamabhigrahaM vezyA lalau / rAjA prasannaH san yaM bhogAya matpArzve preSayati taM | vinA mamAnye puruSAH sahodarA bhavanti adyaprabhRti / itazcaturmAsAnte vyUDhAbhigrahAstrayo yatayo gurupArzva praticeluH / trayo'pyAgatya gurupAdAn nemuH / tataH zrIsambhUtivijayasUrayo jaguryUyaM aho duSkarakArakAH / tataH sthUlabhadramA- | yAtaM vIkSya svayamutthAya duSkarakAraka duSkarakAraketi zrIgururjagau / trayo'pi yatayaH pUrvAyAtA dadhyuriti / vayaM sAmAnyakulodbhavAH / ayaM tu sthUlabhadraH zakaDAlamantriputraH / tena gurubhirasmAsvevaM proktam / sthUlabhadre SaDrasAhArAdi bhoktari / yataH- " kozAvarSmaNi sajjite'Gkakhalake nepathyavRttyAvRte, dvAtriMzanamitalakSaNairvalayite tacchuklazaGkAsuraiH / / | bodhAstreNa nihatya vizvajayinaM zrIsthUlabhadraH smaraM, lebhe duSkarakAraketi muditAdvipsAprasAdaM guroH // 1 // " duSkarakAraka duSkarakAraka iti jagade / gurUNAmapi eke'dhikAH eke svalpA nyUnAH / agretanacaturmAsyAM vayaM duSkara duSkarakArakA | bhaviSyAma iti nizcitya kaSTenASTau mAsAn nItvA siMhaguhAratho muniH zrIsthUlabhadravyUDhamabhigrahaM yayAce / gurubhiruktaM| sthUlabhadrasya sparddhA kA taveyaM mahAnubhAga sthUlabhadreNa yat kRtaM tadanyo na ko'pi kartuM zaknoti / arkAdanyo dinaM kaH karoti, candrAdanyaH kaH sudhAM kSarati, jaladAdanyaH kaH zasyaM niSpAdayati, cakravartino'nyaH kaH SaTkhaMDaM sAdha zrIsthUlabhadra munIzvaracaritram | // 63 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yati / ayamabhigraho gRhItastvayA tava prAkkRtatapaso nAzAya bhaviSyati / bhArasahasramitasya guDasya nAzAya tumbikA| kalikeva / evaM zrIgurubhirniSiddho'pi gRhItasthUlabhadra vyUDhAbhigrahaH siMhaguhAmuniH kozAgRhaM prApa sthUlabhadra iva citra| zAlAyAM sthitazca / sthUlabhadraraparddhayA'traiSa samAgAditi dhyAtvA vezyayA SaDrasAhArairabhoji saH / tataH kRtAdbhutazRGgArA | bhRGgArAbhyunnatastanI hAvabhAvAdivilAsaparA kozA munipArzve'bhyetyAsthAt / tAM tAdRzIM vIkSya sa munizrukSobha cetasi / | yataH - " cArvaGgayA ko na pAtyeta, kIlayA ko na dahyate / ko na muhyeta lakSmIbhiH, ko na yAti vidhervazam // 1 // " smarAturaM bhogaM yAcamAnaM taM muniM vIkSya vezyA''caSTa | arthoM vilokyate artha vinA ko'pi IdRgbhogaM bhoktuM na zaknoti / smarAturaH sAdhuH prAha- adhunA mama pArzve nAsti dhanaM sundari ? mayA tubhyaM dAsyate / tato vezyA taM pratibodhayituM | prAha-yadi bhogecchA'sti tadA nepAladeze vraja / tatrApUrvasya sAdho ratnakambalaM lakSamUlyaM rAjA datte / tatra gatvA tamatrAnaya tatazcehitaM kuru / tataH kAmAturo munizcaturmAsamadhye'pi nepAladeze gataH / nRpAdratnakambalaM labdhvA | calitaH / vartmani tasya gacchataH paTTayAM kIro'vag / lakSaM yAti yAti / caiauraistatrAgatya ratnakambalaM gRhItam / tataH | pazcAd gatvA rUpaparAvRttiM kRtvA punA ratnakambalaM bhUpAt prApa muniH / vaMzayaSTimadhye kSitvA punazcalito munistasmin ww.jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvaravRtti" // 64 // pUrvavaccArairvilokito dvitrivAra kIravacanAt / na labdhaM ratnakambalaM, kaSTanAnIya kozAvezyAyai dadau muniH| vezyA taM ratnaka- zrIsthUlabhadra munIzvarambalaM gRhapraNAlikApaGke niHzaGkha nyadhAt / tato muniHprAha-bho vezye mahAmUlyamidaM ratnakambalaM mudhA tvayA kathaM || caritram khAle kSiptam / vezyayoktaM kimidaM zocasi maDha bahakaSTopArjitaM mAnuSaM janma zuddhacAritrayutaM khaM-madehAzucimalapaGke kSipan kiM na zocasi / tatastasya smarAturasya kAmarAgo viSopamo'bhUt / vezyAsamutpAditasaMvegaH sa muni gau--"patito'haM mahAmoha-jAle'naMtAsukhaprade / uddharitastvayA vezye, stprpnycvidhaantH||1|| aghAni niraghe ! hantu, me ticArabhavAnyaham / guruprAye guruM yAmi, dharmalAbho'stu te'nvaham // 2 // kozApyuvAca yuSmAkaM, mayA brhmvrtsthyaa| AzAtanA kRtA bodha-kRte sA kSamyatAM prabho // 3 // girau guhAyAM vijane vanAntare, vAsaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / hamrthe'tiramye yuvatIjanAntike, vazI sa ekaH shkddaalnndnH||4|| yo'nau praviSTo'pi hi naiva dagdhaH, chinno na khaDDAgragataH pravIraH / kRSNAhirandhe'pyuSito na daSTo, nAkto'JjanAgAranivAsyaho yaH // 5 // vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhI rasaibhojanaM, zubhraM dhAma manoharaM vapuraho navyaM vayaH snggmH| kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH / // 64 // kAmaM jigAyAdarAta, taM vande yuvatiprabodhakuzalaM zrI sthalabhadraM munim // 6 // " vezyAmevaM vadantImamoghadharmAziSA Jain EducationAMA For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramodya siMhaguhAmunirgurupArzve jagAma / gurubhiruktaM mahAnubhAga ! mayA tvaM niSiddhastatra gacchan / tatra yat sthUlabha-al dreNa kRtaM tat ko'pi kartuM na shknoti| sthUlabhadrasamaH ko'pi nAsti / yataH evaM stutiM kurvanti kvyH| "re kAma vAmanayanA / tava mukhyamastraM, vIrA vsntpikpnycmcndrmurvyaaH| tvatsevakA hariviraMcimahezvarAyA, hAhA hatAza muninA'pi kathaM hato'si au1 // zrInandiSeNarathanemimunIzvarAI-buddhyA tvayA madana re munireSa dRSTaH / jJAtaM na nemijinajambusudarzanAnAM, turyo al bhaviSyati nihatya raNAGgaNe mAm ||2||shriinemito'pi zakaDAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM, yanmohanAlayamayantu vazI pravizya // 3 // strIvibhramaizcalati lolamanA na dhIraH, zrIsthUlabhadra iva tAdRzasaGkaTe'pi / cUrNIyate dRSadayo'pi jalAyate vA, vaiDUryameti vikRti jvalanAta punarna // 4 // ".oll anyadA rAjJA vezyAyAzcaritrasvarUpaM jJAtam / tato bhUpena ko'pi rathakAraH kuzalo vezyAya dattaH / tato rathakRdvezyAyAH pArzve gataH / akAmA vezyA taM bodhayituM jgau| sthUlabhadramRte pumAnanyo dharmavAn kuzalaH ko'pi na dRzyate / / sthUlabhadravarNanaM kriyamANaM vezyayA tadAnImasahamAno rathakRt svAM kalAM darzayituM, zayanastha evAsannAmravanAmralumbIH puGkhamukhapukhAyai vedhaM vedhaM tato'rdhacandrabANena vRttaM chittvAmralumbI kare gRhItvA vezyAthai dadau jagau ca / pazya mama / Jain Education N inal For Private Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH // 65 // vijJAnamiti / tato vezyayA sarSaparAzerupari zUcikA nyasya, tadupari puSpaM sthApayitvA tadupari ca natyaM kRtam / / zrIsthUlabhadra munizvaratadA manAk sarSapaikakaNaM zacikA puSpANi (ca) na calitAni / vezyAkalAtuSTo rathI sAdaraM jagAda / kintvaM vada critrm| tubhyaM dAsyAmyaham / vezyayoktam-mayA kApi kalA na darzitA / jAtisiddhamidaM jIvAnAM pUrvabhavAbhyAsAt / yataH-"taranti timayo'mbhodhi, vyomni calanti pakSiNaH / devA jagatsu yAntIti, jAtisiddhaM na / citrakRt // 1 // abhyAsasiddha te lumbi-kartanaM mama nartanam / na kiJciduSkaraM hyetat, kRtaM tuSTayA tadAvayoH // 2 // bhogojvalavapuH sthUla-bhadro bhogaiklaalitH| ajAtyutthamanabhyastaM, yaccakre duSkaraM hi tat // 3 // " bhogA mayA | samaM yena dvAdazasaMvatsarI bhuktAH / yena ca mama citrazAlAyAM tiSThatA SaDarasAhArabhojitA sthUlabhadreNa yanna manAg vrataM / khaNDitaM taccitrakRt / uktaM ca tayA-" na dukkaraM aMbayaluMbatoDanaM, na dukkara sarisavanacciyAe / taM dukkaraM taM ca / mahANubhAvo, jaM so muNI pamayavarNami vucho // 1 // rathI tAM prati jagau-bhadre kaH sthUlabhadraH yastvayaivaM varNyate ? tayoce zakaDAlamantriputraH sthUlabhadraH / rathI jagau-ya evaMvidho'sti tasya dAsAnudAto'smi / tasyAH pArzve sthUlabhadrasvarUpaM zrutvA dharmamAkarNya prAptavairAgyo rathI sthUlabhadraM ca vIkSya rAjAnamutkalApya guroH pArzve dIkSA lalau / kramA // 65 // Jain Educationalitional For Private & Personel Use Only allww.jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio duSkAle patite dvAdazAbdImite sAdhusaGghastoyadhitIrasthaH zrIgurupArzve samAjagAma / tasmin viSamasamaye jAyamAne kramAdaguNyamAnatvAd bubhukSayA pIDitatvAcca munInAM siddhAnto bahuvismRtaH, tataH sAdhUnAM pATIlapurapattane zrIsaGgho | militaH / yo yasyAdhyayanasyoddeza AyAto'bhUt sa sa ekatra kRtvA ekAdazAGgo pUrNIkRtA zrIsaGkena / tato dRSTivAdakRte zrIsaGgho munidvayaM zrIbhadrabAhupArzve praiSIt / tAbhyAM praNamyoktam pATalIpure guravastvAmAkArayanti / bhadrabAhugururAha - mayA mahAprANAbhidhaM dhyAnamArabdhamasti / tenAdhunA mama tatrAgamanaM na bhaviSyati / tanmunidvandvaM pazcAdetya zrIbhadrabAhunA proktaM jagau - tato guruNA saGghena cAnuziSya munI dvau preSitau tatra gatvocaturbhadrabAhugurupArzve ! saGghAdezaM na yaH kuryAddaNDaH kAryo'sya kIdRzaH / athAcAryo jagAdaivaM, saGghabAhyaH kriyate saH // 1 // tau yatI procatuH bhagavannanena vacanena bhavanta eva saGghabAhyAH / tataH zrIbhadrabAhurjagau / saGghAdezaH pramANaM mamAdhunA mahAprANadhyAnakaraNAta velA nAsti / tathApi zrIsaGghAgrahAttebhyo yatibhyaH sapta vAcanA mayA dAsyante / yataH- " ekAM bhikSAta AyAte, tatra dAtA'smi vAcanAm / dvitIyAM kAlavelAyAM tRtIyAM ca bahirmuvi // 1 // tuyI vikAlavelAyAM, tisrazrAvazyakakSaNe / evaM saGghasya kArya ca, mama kArye bhaviSyati // 2 // " ityAkarNya zrIguruM natvA tau yatI pazcAdetya 1 tional
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- tat saGghAye jagadatuH / tataH saGgho hRSTo dRSTivAdabhaNanAya sthUlabhadrAdimunIndrazatapaJcakaM nyayuta / te yatayo dRSTi- zrIsthUlabhadra zvara vRttiH|| munizvaranavAda bhaNanto'lpavAcanatayohimAH sthUlabhadraM vinA nijaM nijaM sthAnaM yayuH / udbhajyamAnaM sthUlabhadraM prati gururjagau | caritram / kiM tvamudbhajyase / sthUlabhadro'vak kintu vAcanAlpatvaM mama tRSNAM na hanti / tato-guruNoktaM bhadra ! tvayA khedo na / kAryaH dhyAnaM mama pUrNamivAsti / tato dhyAnasamApteranu mayA tRptiparyantaM tava vAcanA dAsyante / tato dhyAnasamAptau || tathA zrIsUriNA sthUlabhadraH pAThitaH prajJAprapannatvAt / yathA dvivastUnAni dazapUrvANi sa jajJau / itaH zrIyakaH zrIsambhUtivijayasUridharmopadezaM zrutvA prAptavairAgyo dIkSAM jighRkSurabhUdyAvat saptApi bhaginyo yakSAdyA jaguH yadi tvayA dIkSA grahISyate tadA'smAbhirapi saMyamazrIgrahISyate / saMyamazriyaM vinA saMsArAnnistAro na bhavati / yato'tra dIkSAsUktAni / / tataH zrIyakaH khaM putraM zrIdharaM matripade sthApayitvA rAjAnamanujJApya tAbhirbhaginIbhiH samaM saMyama lalau vijayapArzve yakSAdyAH sAdhvyaH paThanagaNanatapaskaraNaparA gurubhiH samaM vihAraM kurvanti sma / anye samAyAte yakSA zrIyakaM bhrAtaraM prati jagau-bho sahodara ! adya vArSikaparvadinaM vidyate tena pratyAkhyAnaM kuru / atra parvaNi dAnatapaskaraNAdipuNyaM anantaphalaM proktam / yataH- egaggacittA jiNasAsaNaMmi, pabhAvaNApUaparAyaNA je | prati ga Join Educat!! !! anona For Private & Personel Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 tisattakhutto nisuNaMti kappaM, bhavaNNavaM te lahu saMtaraMti // 1 // " ityAdi / gurupArzvasthena zrIyakena bhaginIvacanAta pauruSI kRtA / tataH sArddhapauruSI tataH purimArddha:, tato'pArddhapauruSI / tata upavAsaH kRtaH / dinaM mahotsavena jAyamAnaM vyutkrAMtaM zrIyakena samAdhinA rAtristu duHzakyA jAtA / madhyarAtrau AkulavyAkulaH zrIyakaH smAritapaJcanamaskAraH paralokaM yayau / mRte sahodare'gnisaMskAre kRte yakSA duHkhitA zrIsaGghAgre jagau - mayA'tIvAvimRSTaM kRtaM yato bhrAtA eva mAritaH / tataH prAyazcittAt kathaM chuTiSyAmi / RSighAto mayA vidadhe / tena mama zvabhrapAto bhaviSyati / | ahamAtmaghAtena mariSye / zrIsaGghaH prAha - tava dUSaNaM na tvayA tu hitabuddhyA bhrAtopavAsaM kAritaH / tava puNyameva | bhaviSyati / sa tava bhrAtA svargabhAgabhUt / tayoce - jinavaco vinA na manye'ham / yadi jinendraH sAkSAdAkhyAti, tadA mama sandeho yAti kSayam / tataH zrIsaGghe kAyotsarge sthite zAsanadevyA yakSA zanairutpATya vyomamArgeNa zrIsI| mandharapArzve muktA / tatastayA zrIjino nataH / svasandehe pRSThe tayA zrIsImandharo jagau / tava doSo na / zrIyakastu | tenopavAsena bahu karma kSitvA prathamadivi gataH / muktiM yAsyati ca / tataH zrIsamindharasvAmI dharmopadezadvArA cUlikAcatuSTayaM | dadau / tayA yakSayaikacittatvena cUlikAcatuSTayamaGgIkRtam / tato bhagnasandehA yakSA zrIsImandharasvAminaM natvA zAsanadevI- 3
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 67 // Jain Education sAMnidhyAt svasthAnamAyayau / cUlikAH zrIsaGghAya dadau yakSA / "cUliyaM tu pavakkhAmIti // " tato yakSA zrIsaGghayutA dharme | cakAra / anyedyuH saptApi yakSAdyA bhaginyaH khaM bhrAtaraM vandituM yayuH / vanamadhye zrIgurupAdAn praNamya procuH / bhagavan ! | kAsti asmAkaM bhrAtA / guruNoktam- agrato gacchata yUyaM azokavRkSAdhaH sthitaH sthUlabhadra ekAnte svAdhyAyaM kurvannasti / tatastAH sthUlabhadraM nantuM yAvadagrato gacchanti tAvat svabhrAtRsthAne siMhaM vIkSya bhItAH pazcAdgurupArzve'bhyetya | khinnA jaguH - asmAkaM bhrAtA sthUlabhadraH siMhena bhakSitaH / tatra siMha eva dRSTo na bhrAtA'smAbhiH / gurubhiruktaM khedaM | mAkuruta yUyam / bhavatInAM bhrAtA kuzalI samasti / gacchata yUyaM punarvandiSyate bhrAtA bhavatIbhiH / tataH punastatra gatA yakSAdyA bhaginyaH vandito guruH sthUlabhadrastAbhiH camatkRtA bhaginyaH, sthUlabhadreNa pRSTena siMhavikurvANAdisvarUpaM proktam / sthUlabhadraM natvA gurupArzve siMhavRttAntaM kathayitvA guruM natvA svasthAne gatAH / tataH sthUlabhadrastatra svAdhyAyaM kRtvA gurupArzve'bhyetya vAcanAM yayAce / gururAcaSTa ataH paraM vAcanA na dAtavyA ayogyo'si tvam / tvayA yadi siMharUpaM kRtaM tarhi anyeSAM kA kathA / kAlasvabhAvAdagrato vidyA na jariSyati / vidyA satpAtre dAtavyA na kupAtre / yataH " Ame ghaDe nihittaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMta rahassaM, appAhAraM viNAsei // 1 // " tataH sthUla zrIsthUlabhadra kathA / // 67 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadro gurUNAM pAdayoH patitvA khAparAdhaM kSamayan jagau-ahamataH paramIdRgaparAdhaM na kariSyAmi / tato yadA guruvA canA na datte / tadA zrIsaGkana proktam / vAcanAmagrataH pUrvANAM datta yUyaM gurubhiruktam-yadasya vikAra evaMvidho jAtoKAnyeSAM kathaM jrissyti|kaalo duSamArUpaH samAyAtaH / zrIsalenoktam--evaM sarveSAM pUrvANAM chedo bhaviSyati / pUrvachedapAtakaM vAtava lgissyti| tato garubhiH proktam / yadi sthalabhadro'taH paramanyeSAM sAdhanAmagretanI cataHpUrvI na dadAti tadAsmAbhirasmai vAcanA dIyate / zrIsaGghaH prAha--zrIpUjyapAdaproktaM bhavatu / tataH sthUlabhadrAyAtanI catuHpUrvI sUtrato dattA na tvarthataH sthuul-|| bhadro'khilapUrvadharo vijahAra dharitryAm / tatazciraM tapastattvA'nekabhavyajIvAn pratibodhya sthUlabhadraH prathamasvarga jagAma / // iti zrIsthUlabhadrakathA samAptA // 10 // bAlatve'pi vidhAtavyo, dharmo jainaH zivapradaH / bhavyajIvena zrIvatra-kumAreNeva santatam // 1 // ekAM prabhAvanAM kuryAt , paryAptamaparairguNaiH / vajrasvAmI vyadhAdetAM, labdhimAnamitAM yathA // 2 // suhastino'nvaye vajra-svAmI ca krmyogtH| abhUt pravacanoirtA, tatkathA procyate mayA // 3 // Jain Educa t ional For Private & Personel Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRttiH|| // 68 // tathAhi-jambUddIpavibhUSaNo'vantidezo'sti, tatra tumbavanAbhidhasannivezo vidyate / tatraiva dhanagirinAmA vyavahArI- zrIsthUlabhadra dharmI dhanena dhanadopamo vasatisma / laghutve'pi dhanagiriH zamarasaM vahan babhUva / tasya ca pitarau vivAhaM kartukAmau | kathA zrIva brasvAmikanyAM vilokayAmAsatuH / yadA dhanagiretuM sutAM mahebhyA AyAnti tadA dhngirirjgau| mahyaM khAM kanyAM dAtuM vAJchata critrm| yUyam / paramahaM dIkSAM gRhISyAmi pariNItA kanyAM tyajato mama dUSaNaM na deyam / tadA dhanapAlamahebhyaputrI sunandA jgau| asmin bhave dhanagiri muktvA nAnyaM naraM pariNeSyAmi / dhanagiristAM kanyAmanicchanna'pi dakSiAM jighRkSanna'pi balAta sA kanyA sunandA taM dhanagirimaGgIcakAra vivAhamahotsavapurassaram / anyadA virAgavAnapi karmayogataH RtusnAtAM tAM kanyAM / dhanagirirbubhuje / itaH pUrva zrIaSTApadatIrthe yo devo jRmbhakaH zrIgautamapArzve puNDarIkAdhyayanaM zuzrAva zraddadhe ca sa devaH svargAccyutvA sunandAyA RtusnAtAyAHgarbhe'vatatAra / tato dhImAn dhanagirirApannasattvAM priyAM matvA jagau-bhadre! tavAya garbho bhadrAya bhavatu, yatra tava bhrAtA''ryazamitAbhidhaH saMyama lalau tatrAhaM siMhagireguroH puraH pravrajiSyAmi / tataH patnI tAdRzIM muktvA saMyamaM gRhItvA dhanagiristapAMsi tapyamAno gurormukhAt siddhAntAmRtarasaM pItavAn / itaH zubhe'hani ucceSu graheSu sunandA nandanaM prAsUta vajra, vajAkarovIMva vajraM pUrveva raviM, sakhyastadA samAgatAstaM bAlamitthamAlapana, // 68 // Jain Eduent I
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ yataH-" ayi tAta! na te tAtaH, prAvajiSyat purA ydi| abhaviSyattadoddAmo, jAtakotsavastava // 1 // vinA | pumAMsaM na strIbhiH, syAdvizvAnandakRnmahaH / asati dyumaNau diipr-diipikaabhirivaabhitH||2||" ityAdyAlApAna sakhiproktAn zrutvA dattAvadhAnaH kumAra UhApohaparo jAtismRti prApya pUrvabhavaM smRtvA pravrajyAM jighRkSu zaM rodanameva karoti yato rodanaM vinA mAM mAtA na tyakSyati / tato mAtrA sakhIjanaizca sudhAmadhurairvacobhizcArUktibhizca cUlAcumbanaizcAndolanAdibhizca kriyamANairna rodanAnnivRttaH kumaarH| evaM tasya suno rudato'rddhasaMvatsaraM jAtam / tataH sunandA'pi rudantI bhRzaM jagau-kimasmAcchizozchuTiSyate ? dehajAtatvAintuM na zakyate, yadyasya pitA''yAti tadA tasmai dattvA'haM mukhinI bhavAmi, tena putreNa kiM kriyate yena kSaNamapi sukhaM na bhavati / adhunA evaM karoti putraH vRddhaH san na jJAyate kiM kariSyati / evaM vilapantI sunandA vilakSA'bhUt / ito dhanagiryAryazamitAdisAdhuyutaH zrIsiMhagirisUriranyato vihRtya tatrAgAt / zrAddhaiH purapravezamahotsavaH kRtaH / gurubhirupadezo dttH| madhyAnhe AryazamitAnvito dhanagiriguruM prati prAha-bhagavannAdezaM dehi / AvAM vihRtyartha puramadhye gcchaavH| gurubhiratizayajJAnavadbhiH proktaM bhavatoradya mahAn lAbho bhaviSyati / tatra sacittAcittavimarzo na kAryaH / guruproktaM zrutvA tathetyuktvA Jain Education MIT
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 69 // Jain Educato dhanagiriH zamita sAdhuyuto viharan zrAddhagRhe kramAta sunandAyA gRhe'gamat / taM muniM tatrAgataM dRSTvA sunandA duHkhitA / | patiM prati jagAda / ahamanena sUnunA vilakSIkRtA'tIva duHkhinIkRtA / tvadIyo'yaM sUnuH tvameva gRhANa mamAnena na kimapi kArya / mayi kAlasamo vidyate'yam / tenAnugrahaM kRtvA tvaM lAhi / ghuryopi nispRhANAM tvaM gRhANAGgajamAtmanaH / mamopari kRpAmatra, kuru kAruNyasAgara // 1 // smRtvA gurUktaM dhanagiriH prAha-yathA taba rocate citte tathA kuru / uktaM ca yatinA / pazcAttApavatI pazcAt, punarbhadre bhaviSyasi / amuM vizrANitaM putraM, labhase na kathaJcana // 2 // tataH sunandayoktaM etAH sakhyaste'tra sAkSiNyaH / ahaM pazcAnna mArgayiSyAmi / ityuktvA taM bAlaM pAtrabandhe vistArite / |susAdhunA sunandA mumoca / taM bAlaM gRhItvA dhanagirirdharmalAbhaM pUrvaM dattvA ca kramAd gurupArzve jagAma / bAlabhAreNa namadbhujaM dhanagirimA gacchantamAlokya zrIgururAcaSTa ' ayaM bAlo vajra iva bhArakRdvidyate ' iti vajrakumAranAmAsya bhavatu / tato gurubhiH saccittamapi taM bAlamutsaGge lAtvA yAvatsaMmukhaM vilokitaM tAvad bAlena tena harSitam / tataH sUribhiH pAlanArtha sAdhvInAmappitam / sAdhvIbhizca zayyAtarINAM pAlanAya vizrANitaH / tato rodanAnnivRtto bAlaH / zAlAmadhye pAlanasthaH stanyapAnAdibhiH pAlyamAnaH zizuH sAdhvIbhirgaNyamAnAmekAdazAGgIM papATha / ational zrIvajrasvAmicaritram | // 69 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSatrayamAtravayasko vajrakumAraH samAnavayobhiH zizabhiH samaM dharmopakaraNai reme / uktaM ca / "zayyAtarapurandhrINAM, sa saubhAgyanidhAnabhUH / aGkAdata jagAmaiva, padmAt paJa marAlavat // 1 // ullApayantyastaM bAlaM, manmayollApapUrvakam / striyo gItAni gAyanti, karNAmRtakirAgirA // 2 // vajreNa tAsAM yahaDo-pamAni hRdayAnyapi / guNaiviDAni tadyuktaM, vajra vajreNa vidhyte||3|| sunandA vandanachalAttatraitya sutaM stanyapAnadAnAtpupoSa / itazca kanyApUrNAkhyaM vikhyAtaM taTinIdvayam / acalapaTopetaM mahImaNDanaM vidyate / etayornadyorantare bhuvi bhUtidhavalAstApasA AhArilIlA laluH / teSu tApaseSvekaratApasaH pAduke paridhAya lepavit salile'pyatalasparzI nadImuttatAra / kautukaM / pazyanto lokAstasya tApasasyAnyeSAM tApasAnAM kIrtanaM kurvanti vadanti caivaM bho jainA vo mate IdRzAH ke'pi vidyante ? yataH prabhAvo'sti kasya madhye iti vadanti / tatastApasabhaktA janA hasanti jainAn prati / asminnavasare zrIAryazamitAcAryoM vajramAtulo vihArakramayogena yogasiddhastaponidhistatrAjagAma / tatastaM guruM natvA vRddhAH zrADA jaguHbhagavan ! ete tApasA jinamatAvahIlanaM kurvantaH santi, AtmIyaM camatkAraM darzayanti ca tato'vadhijJAnayuk zrIAthazamitAcAryo'vaga zrAddhAn prati / tasya tApasasya tapaHzaktirna kintu kenApi lepena pAdau lisvA nadyapari gacchati Join Ed m ation For Private Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 70 // Jain Educatio | rama / tata ekasya maharddhikasya zrAddhasyAgre rahaH proktaM tvamevaM kuru / tasya tApasasya pArzve gaccha / tatra tvayA tat karaNIyam / tataH zrAddharatasya tApasasya pArzve gato'vag / tvattulyaH kopi tapasvI na dRSTaH / yasyedRzI jalopari calanazaktiH / | mayA jainaM mataM vilokitam / tatra ko'pi tapaHprabhAvo na dRzyate / ataH paraM tvameva mama gururbhavatu / tApasenoktam-tvaM vighaTayiSyasi zreSThI jagau--madIyoktaM meruriva sthiraM jAnIhi / ekadA madIye gRhe kalye pAraNakadine tvayA | bhojanAya gantavyam / tApaso'vag-yadi tavecchA bhavati tadA''gamiSyate mayA / dvitIyadine tApasaH zrAddhagRhe bhojanaM | kartumAgAt / tadA zreSThinAtIva bhaktiM darzayatA tApasasya pAdau prakSAlitau / pracchannaM pAduke api prakSAlite / tataH | sarasarasavatyA bhojayitvA tApasaM, tApasaM preSayituM manuSyasahasrayutazcacAla / nadIsamIpe samAgAta tApaso yAvattAvat | AryazamitAcAryo'pi tatrAgAt / tApaso yAvannadImadhye praviSTastAvanmajjannabhUt / tato lokA hasantyaho tApasasya va gataM | tapo'dhunA / tata AcAryeNoktaM bho bho tApasA ! bho bho janA ! vilokayata sAvadhAnIbhUya jinamataprabhAvam / guruNoktaM bho nadi ! yadi mama tapo nistuSaM bhavati tadA tvaM dvidhAbhUya mArge dehi / tato nadyA datte mArge AryazamitA| cAryaH saparivAro nadyA aparaM taTaM gataH / taM camatkAraM zrIAryazamitAcAryakRtaM vIkSya sarve tApasA muktagarvA dIkSAM zrIvajrasvAmicaritram / // 70 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagRhuH / yata:-" yasmAdvighnaparamparA vighaTate dAsyaM surAH kurvate. kAmaH zAmyati dAmyatIMdriyagaNaH kalyANamutsI unmIlanti maharddhayaH kalayati dhvaMsaM cayaH karmaNAM, svAdhInaM tridivaM zivaM ca bhavati zlAghyaM tapastatra kim // 1 // " ||anye bahavaratApasabhaktajanAH zrADA jAtAH / te tApasA brahmadvIpikanAmAno'bhUvan brahmadvipAdhivAsAta itastatra zrIvastrihAyano'bhUt / sAdhavo dhanagiryAdyA vihAraM kurvANAstatra samAjagmuH / tatrAyAtaM dhanagiri matvA svaputraM tasmAt pazcAd gRhISyAmIti hRSTA'jani sunandA / maharSibhyaH khanandanamayAcata / te'pi yatayastamadadAnA|| evaM jaguH / tvayA sarvasAkSikaM putro vizrANito dhanagiraye / adhunA kathaM yAcase / lajjase'pi na / vikrItasya dattasya ca kvApi mArgaNaM na bhavati / sunandA'vaga-mayA vimarza vinA'rpitaH putraH / sahasA kRtaM kArya na kAryasaMpattighaTAmATIkate / zrIsaGgo jagAda-sunande ! tvayA dRDhIkRtya putraH purA gurubhyo'rpitaH / adhunA kathaM guravo'GgIkRtaM putramarpayanti / sAdhubhiryadviharitaM tat sarvathA pazcAnnApyate / tataH zrIsaGghaH sunandA ca lAvivadamAnau bhUpapArzve yayatuH / sAdhayo'pi tatra gatAzca / rAjJoktaM yasya pArzve sa bAlo gacchati tasyA'yaM jJeyaH / sunandayoktam-ayaM bAlaH pUrvameSAM sAdhanAM ciraparicito jAto'sti / tenAhaM-prathamaM sukhabhakSikAdidAnenA''kArayiSyAmi / / in Education in T ona For Private & Personel Use Only "
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 71 // Jain Educatio 1 rAjA'vag-evaM bhavatu / tatastayA siMhakesaramodakamatsaMDIdrAkSAvarasolakAdi sukhabhakSikAdi svarNamaya kandukabhramarakasthaganakavarcula kahArArddhahArakaTakAdi ramaNakayogyAbharaNAdi samAnIya ekataH sunandayA proktam / bho putra ! vatsa etAni vastUni aGgIkuru / tvaM mama trANakRddevo, gurustvaM modadAyakaH / AdhAro'si sphuTaM vajra !, madutsaGgaM samAzraya // 1 // tvadIyo janako dIkSAM, lalau vimucya mAM drutam / tena tvameva me prANA--dhAro'si nandanA'dhunA // 2 // lokasyAsya purastejo, dInAyA putra ! puSya me / ehyAliGganadAnena, garbhavAsAnRNo bhava // 3 // nRpAjJayA sunandA'pi, bAlakrIDanakAni ca / vividhAni ca bhakSyANi, darzayantyetamabhyadhAt // 4 // hastino'mI amI azvAH pattayo'mI amI rathAH / tatra krIDArthamAnItA - stadbahANeha bAlaka ! // 5 // modakA maNDakAkhyA vA, zarkarA madhudhUlikAH / yadicchasi tadastIha, gRhyatAmehi nandana ! // 6 // jananyA vacAMsi evaMvidhAnyAkarNya dadhyau vajraH / mAtA tIrthaM nigadyate lokaistadapi satyaM paraM mAtA iha loke satyAmeva sampadi sukhadA bhavati / svArthameva putramutpAdayati, na putrasyArtham / zrIsaGghaH zrIguravazca ihaloke paraloke ca sukhadA bhavanti / zrIsaGghazva tIrtha|GkarasyApi mAnyo'sti / zrIsa ArAdhite mAtA''rAdhitaiva, mAtA ananteSu bhaveSu jAtA'sti / yataH " pIyaM thaNa T 333 zrIvajra svAmi caritram | // 71 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ yacchIraM, sAgarasalilAu hujja bahuyayaraM / saMsAraMmi aNaMte, mAUNaM mannamANANaM // 1 // " iti vacanAt / zrIsaka-zvaturvidho muktyAdisukhadAtA stokeSu bhaveSu prApyate / prApte'pi zrIsaGgha tasya vacanArAdhanaM stokeSveva bhaveSu kRtamasti / / yadyadhunA mAturvaco manyate, tadA'vazyaM mama zvabhre pAto bhavati / ito dhanagirisAdhU rajoharaNaM darzayanniti prAha-jai si kayajjhavasAo, dhammajjhayabhUsiyaM imaM vayaraM / ginha lahuM rayaharaNaM, kammarayapamajjaNaM vIraM // 1 // jIvAnAM karmabaddhAnAM, sulabhA'mbA bhave bhave / dharmazca durlabhazcaikaH, krmnirmuulnkssmH|| 2 // ityAdi zrIsaGghadhanagiriproktaM zrutvA kumAro hRSTaH / tataH zrIsaGgrena zrIguruyuktena rajoharaNamukhavastrike muktvoktaM bho vajra ! yadi tava saMyamagrahaNecchA bhavati tadA rajoharaNAdi gRhANa / no cenmAtRmuktaM vastu gRhANa / zrIsaMgho mAndha eveti dhyAtvA rajoharaNaM mukhavastrikAyuktaM kRtvA mastake dhRtvA ca nanarta vajraH / rajoharaNahasto'yaM, piturutsaGgasaGgataH / zamAmRtasaro'mbhoje, haMsa ivAzabhat zizuH // 1 // sunandA du:khinI bhUtA vyacintayadevam / putraH pravajito bhrAtR-patI pravajitau mama / pravrajAmyahamapyAzu, bhAmi naikAkinI gRhe // 1 // vicintyaivaM sunandA svagRhe gtaa| yatayazca vajramAdAya svasthAne gatAH / vajrastu vrtiniibhyo'rpitH| sa ca tatrastho yatinIbhirgaNyamAnAmekAdazAGgImapAThIt / zratA For Private Personel Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ .zrIbharatezvara vRttiH / // 72 // zrIvatranyekAdazAGgAni, medhayaivAdhigamya yaH / bAlatvasyAjJatAdoSa-mAsaMsAramapAharata // 1 // sunandA'pi saMsArAsAratA svAmiElmatvA zrIsiMhagirigurupAce vratamAdade / SaDvarSaprAnte zrIsiMhagirisUribhirvatrasya dIkSA dattA / kramAdaSTavarSapramANo'- critrm| bhUdvajraH / vajeNasamamanyeSuH zrIguravo'vantI prati celuH / mArge gacchatAM gurUNAM parjanye varSati yakSamaNDape / Mca sthAnamabhUt / itaH prAgjanmamitrANi jRmbhakAH surA vajrasya sattvaM parIkSituM tatra vane sametya sArthavAhanAma | dadhAnA vasanapaTakuTI vistArya sthitAH nIravAhe varSati tatrAgatya guruM vanditvA procuH surA vaNirUpadharAH / bhagavan / prasAdaM kRtvA zruddhamAhAraM lAtumasmAkaM paTakuTISu sAdhU preSyetAM tvayA / tato gurubhirjaladamavarSantaM dRSTvA proktaM bho / vajra ! gacchaiSAM zrAddhAnAM sthAne vihRtyartham / sUkSmAn bindUn parIkSArtha devavikurvitAn vIkSya yAvattasthau tAvad devaibinduSu saMhRteSu vanamadhye tRNakuTIreSu gataH / sArthapatinA dIyamAnamannaM vIkSya vajro dadhyau / asya pAdau pRthvIM na spRzataH, netre meSonmeSau na kurutaH, asmin kAle idamannaM na bhavati, ityAdi vajro dhyAtvA'vag-devAnAM piNDo yatInAM na / kalpate / tato varSicAturtha sattvaM cAvalokya prakaTIbhUya devAstasmai vaikriyalabdhyarthI vidyAM dduH| tato'nyadA vaNigpai taireva devairayaM vajro viharan purIM bahijyeSThe mAsi ghRtaM dAtuM ghRtapUrAn nimntritH| devAn jJAtvA vajro'vag yatInAM // 72 // Jan Education Intemani For Private Personel Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ devapiNDo na kalpate, tato devAstaM vajaM jJAnavantaM matvA vyomagAminI vidyAM tasmai daduH / sthavirairuktaM vajra tvaM ptth|| vajrastu vAM zaktiM gambhIratvAdadarzayan tasthau / anyedyurbhikSArtha sAdhuSu gateSu sUriSu ca bahibhUmiM gateSu vajra ekAkI vasatau sthitaH / sAdhumaNDalikAkAreNa sarvAmupadhi sthApayitvA, svayaM madhye gururivopavizyoccaiHsvareNa ekAdazAGgavAcanA vajro dadau / ito guravo dvAramAgatA madhye ekAdazAjhyA vAcanAM dadAnaM vajraM zrutvA kSaNaM tasthurdadhyuzca / kiM sAdhavo ke vihRtyAgatAsteSAM vAcanAM dadAno'sti vjrH| dvArakapATakANake ekAkinaM vajamAlokya guravo ddhyH| aho asya zizorevaMvidhaM gAmbhIryamevaMvidhAyAM vidyAyAmAgatAyAM satyAM svamekAdazAGgIjJAtRtvaM kasyApyagre na prakaTIcake vajraH / / eSa munirevaMvidhAM ceSTAM kurvan mAsmalajjiSTa / iti dhyAtvA gurubhirucairniSedhakocAro vihitaH / vajro guruzabdamupalakSya meM tatkSaNamupadhiM svasthAnake vimucya saMmukhamAgatya dvAramudghATya ca guroH kramareNuM mamArja / tenAdya muktivAmAkSI-- vazIkaraNakAraNam / gudhirajasA bhAle, bAlena tilakaM kRtam // 1 // prAviSTaraniviSTasya, guroH prAsukavAriNA / pAdau prakSAlayAmAsa, vaasnaabhaasuropmH||2|| zrIguravastamekAdazAGgIviduraM vinathinaM matvA'nyedyuH kasmiMzcidgrAme | yiyAsavo yatIn procuH / vayaM vihAraM parisare kariSyAmaH / dinacatuSTayaM lagiSyati tatra / tato yatayo jaguH vyaji Jan Education intematon For Private Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 73 // jJapaMzceti vayaM sArddhameSyAmaH / gurubhiruktam-bahusthAnakaiH parisare gantuM na zakyate / AdhAkarmAdiniSpattiH tatra zrIvana svAmidoSotpatteH / yataH " AhAkammuddesiya-pUiyakamme ya mIsajAe ya / ThavaNA pAhuDiyAe, pAuaraviyapAmicce // 1 // lal critrm| pariyaTTiabbhuhaDu, bhinne mAlohaDe ya acchijje / aNisiTThajjhoyarae, solasa piMDuggame dosA // 2 // " yatayo vyajijJapanko'smAkaM vAcanAM dAsyati / gurubhiruktam-vajro vo vAcanAM dAsyati / tataste sAdhavo'vitathamidaM guruvaco | manyamAnAH pratipedire / prAtarmuruSu grAmaM gateSu sAdhuprArthito vajrastebhyaH sAdhubhyo vAcanAM dadau / sAdhavaste sukhabodhAM vAcanAM gRhNanto dadhyuH / eSaH kiM sAkSAt sarasvatyavatIrNA athavA bRhaspatiH / atha vihRtya gurava AgatAH / pRSTaM ca gurubhiH / bho sAdhavo yuSmAkaM vAcanA sukhena jAtA / tairuktamadyaprabhRti vAcanAcAryoM vajjo'smAkaM bhavatu / ayaM bAlo'pyabAlabhAvaH sAkSAt sarasvatI mUrtIbhUya samAgatA'smAkaM vAcanAM dAtam / tato vajramujjambhitodayaM guravastamazeSazAstrAdirahasyamapAThayan / yAvanmAtraH zrIdRSTivAdo'bhUt tAvahajro'pAThIdguroH pArthA / atha viharanto guravo jantupApApahArakA vajrasahitAH puraM dazapura jagmuH / ekadA zrIgurupAdA jaguH zrIvajaM prati / avantyAM zrIbhadraguptasurirdazapUrvI vidyate / dazapUrvImadhyetuM tasyAntike gaccha / tvAM vinA'nyo macchiSyaH ko'pi tacchiSyo ko'pi dazapUrvI-IN) // 73 // Jain Educati o nal For Private & Personel Use Only Sil
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education madhyetA nAsti / tatastvaM vatsa gacchahitakRdgaccheojjayinIM prati dazapUrvImadhItya dazadigsthabhavyajanAn prabodhaya vajra / dazapUrvIsudhApura - pAnadhyAnasya te'nizam / saMnidhAnaM vidhAsyanti prItAH zAsanadevatAH // 1 // iti proktaM guruvaco dRDhIkRtya citte mudaM vitanvAno vajro'caladujjayinIM prati / vajraH sAdhubhyAM dvAbhyAM yukto mArge gacchan gagane mArtaNDo budhazukrAbhyAmiva zuzobha / yataH - " yukto guruniyuktAbhyAmRSibhyAM sa babhau pathi / saJcalan gagane zukra| budhAbhyAmiva bhAnumAn // 1 // didRkSurbhadraguptAkhyaM, dazapUrvIsudhAvadhim / ujjayinyAmayaM yAto, rajanyAmavasad bahiH // 2 // itaH suptotthito bhadra - guptaH ziSyAn prage jagau / prAtaHkSaNe mayA svapna, IdRzo'dya nirIkSitaH // 3 // jAnAmi kazcidAgantu- rdugdhapUrNa patadgraham / gRhItvA'smatkarAtpItvA tRptazca mumudetarAm // 4 // tenAdya ko'pi sAdhurmedhAvatAM dhuryaH sa | sameSyati / yo me pArzve dazapUrvI gRhISyati / adya me saphalaH saiSa, dazapUrvI parigrahaH / bhaviSyati drutaM tAdRg - vAcaMyama| samAgamAt // 1 // diSTyA na yAsyati mayi, vyucchittiM dazapUrvyasau / yato'dyAtra varaM pAtraM, sameSyati na saMzayaH // 2 // evaM jalpati sUrIze, harSapUritamAnase / jalpannaiSedhikIM vajro, vasatyA dvAramAgamat // 3 // AkRtiM prakRtiM cAsya, dadhyau / | pazyannidaM guruH / ayaM sAkSAt samAyAto, yo'dya dRSTo mayA nizi // 4 // vajro harSotkarSavazaMvado guruM pradakSiNI ional
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvanasvAminaH critrm| // 74 // // zrIbharate- kRtya vinayapUrva punaH punaH praNamacchirA gurupAdau vavande / guruNA'pi karAbhyAM sabahumAnamAliGgito vajraH / zvara vRttiH" prasiddhasadRzAkRtyA taM vajaM nizvitya gururuvAca / kazcit sukhavihArarate, kazcite'GgamanAmayam / kazcittapaste || nirvighnaM, kvaccitte kuzalI guruH // 1 // kimartha te'trAvantyAM vihAro'dhunA'bhUt / vyaktabhaktibharAbhAgo gurUn vanditvA ||6|| kRtAJjalirvajo jagAda Adau sukhavihArAdi, yatpUjyaiH samapRcchayata / tadastyevAkhilaM dev-gurupaadprsaadtH||1|| gurorAdezAcchrIpUjyapAdAnAM pArzve dazapUrvImadhyetumihAgamam / tena tatpradAnena prasIda me| tato bhadragupto gurustaM yogya pAtraM matvA dazapUrvI dAtuM pravRttaH / vinayapUrva paThan vajraH stokena kAlena dazapUrvI jAtaH / yataH-jale tailaM ravale falguhyaM, pAtre dAnaM manAgapi / prAjJe zAstraM samAyAti, vistAraM vstushktitH||1||" tataH zrIbhadraguptaM gurumApRcchaya dazapu / pAprati vjrshccaal|vnH prIto jJAtadazapUrvIkaH siMhagiriM pradakSiNIkRtya praNanAma / jambhakaiH suraiH pUrvasuhRdbhirabhyetya tadA dazapUrvadharasya vanasya mahotsavazvakrAMtataH zrIgurubhiH vajrAya sUripadaM dattvA gacchabhAro dttH|ttHsiNhgirisuurihiitaanshnH svrgmaaruroh| zrIvajrasUriyatipaJcazatIparivRto vijahAra mahItalAyatra yatra vanasvAmI gacchati sma tatrAneke janAH samyaktva-01 mUlAM dvAdazavatIM prpedire| itazca pATalIputre pure dhanADhyo'bhUdvaNika / tasya putrI rukmiNI devakanyevAbhavat, tasya zreSThinaH // 74 ES For Private Personel Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlAyAM zrIvajasvAminaH sAdhvyo'vasan / tAsAM zrAddhInAmagre sAdhvyo dharmopadezaM dadAnAH zrIvajrasvAmisaubhAgyalAvaNyAdiguNastavaM vitenuH / zrAvaM zrAvaM guNazreNI sAdhvIvakrAcca tAdRzIm / zrIvatre gatarAge'pi rukmiNI rAgavatyabhUt // 1 // rukmiNI sAdhvIpuro'vag-zrIvatsvAmI mamAsmin bhave svAmI bhavatu / sAdhvyaHprocuH-mugdhe! suvAdini! maivaM vaadiiH| bhavatyA cintitaH kadAgraho'yaM niSphalo'smadguroH puro bhaviSyati / rukmiNI jagI-maJcintitaM yadi saphalaM na bhaviSyati tadA saMyama eva zreyAn / itaH zrIvajrasvAmI viharan pATalIpurAd bahirAjagAma / tatra mahIbhartRkRtapravezamahotsavapurassaraM puramadhye sabhAgAt vajrasvAmI / rAjA dhyau eteSAM madhye vajraH kaH / tadA sAdhubhivatulyarUpairuktamayaM vajrasvAmI / tato rAjJA nato vo bhaktyA / tato gurUktaM dharma zrutvA rAjAdilokaH saM khaM sthAnaM / / jagAma / rAjJA varNyamAnasaubhAgyAdiguNaM zrIvajrasvAminaM rAzyaH zrutvA mahotsavapUrva zrIvajaM gurUttamaM vavandire / dharmopadezastatreti datto garubhiH / Asanne paramapae pAveyanvami sayalakalANe / jIvo jiNiMdabhaNiyaM paDivajjai bhAvao.g dhammaM // 1 // dvitIye dine taM gurumAgataM zrutvA hiyaM muktvA rukmiNI janakaM prati jagau-vajrasvAmI sa sameto'sti / yatra me varaNaspRhA vidyte| ayaM mama varo bhavatu-no cenmRtyrveshrnnm| tatodhano divyAbharaNabhaSitAM putrI kRtvA zrIvatra JainEducatiove For Private Personel Use Only lali
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 75 // Jain Education svAmine dAtumanAzcacAla / ito lokaiH zrIvatrasvAmino rUpasaubhAgyaudAryakSAntiprabhRtiguNAn varNyamAnAn zrutvA dhano dadhyau / aho dhanyA madIyA putrI / yA varasyaivaMvidhasyecchAM karoti varItum / dhano vajrasvAminaM natvA dharmopadezamAkarNya kRtAJja| livrvyajijJapat / imAM matsutAM tvadAsaktAM tvamuddaha / vajrasvAmI mama pati-mRtirvA zaraNaM mama // ityasyAM sapratijJAyAM, kRpAM kuru kRpAmaya ! // 1 // amUH svarNakoTIranayA kanyayA samaM tubhyaM pANimocanakarmaNi dAsyAmIti dhanavacaH zrutvA vajro bhASatesma / nadIkallolakumbhIndra-karNadhvajAdicaJcalAH / bhogAH puNyazriyAM rogA- stadyogAnIhate'tra kaH | // 1 // striyaH zriyazca nizcitya tannidAnamanAditaH / taddAnamucitaM bhAti kiM mahAbhAga ! mAM prati // 2 // kimiyaM / mayi mAMsAsRga-sthikUTe'nurAgiNI / dizAmasyAH patitaM (to) yo, devAnAmapi durlabhaH // 3 // yasya preSyA guNAH sarve, rUpazrIryasya kiGkarI / yasya dAsyaH zriyaH sarvA yasya kiJcinna dUSaNam // 4 // yatprasAdakaNAdbhAnti, surAsuranarezvarAH / kozo yasyAtibhaktyaikapradeyapadamavyayam // 5 // kRtin sa tavakanyAyAH, saMyamosstu | manaHzriyaH / yadi tvamanujAnAsi tatkaromIha melanam // 6 // AghAtaM maraNena janmajarayA 0 // 7 // vyAghrIva tiSThati jarA paritarjayantI * // 8 // kSaNaM bAlo bhUtvA* // 9 // ruppiNiahigaraNIe, lohaghaNeNaM gheNaM zrIvajrasvAmicaritram | // 75 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ pi saMghaDio / Isi pi jo na bhinno, sacco so ceva vayaramaNI // 10 // iti zrIvajrasUrINAM, sudhAbhAktibhiruktibhiH / zAntamohajvarA pathyaM, vratamAdita rukmiNI // 11 // tadA'neka janA vana-khAmivANI manoharAm / AkarNya zrIjinaprokta-dharme'bhavan kRtAdarAH // 12 // mahAparijJA'dhyayanAt zrIvajro'nyadA saGghArtha padAnusArilabdhyA codane vidyAM gaganagAminIm / ataH paramalpasattvA jIvA bhavantItyabhidhAya saMghAgre zrIvajeNa kasmaicitsAdhave manuSyakSetrabhrAntimitA khagAminI vidyA na dade / anyeyurvajrasvAmI viharan pUrvadigbhAgAdudagdizaM pratiprAvartata / tatroccairdurbhikSaM dAruNaM jAtam / tato'tIvakSudhApIDitaH zrIsaGgho'bhyetya natvA zrIvajayatIzaM vyajijJapat / / iha durbhikSasAmrAjye, bhuJjAnAnAM muhurmuhuH / api bhUyobhiribhyAnAM, prabho ! tRptirna jAyate // 1 // ibhyaukasAM bhikSubhayA-nnodghATayante kapATakAH / pakSmANi viSayatrAsA-diva yogIndracakSuSAm // 2 // rAdhamapyannaM ko'pi bhoktuM na / zaknoti / krayavikrayAdivyavahAro durlabho'bhUdadhunA / bhikSujano daNDaistADyamAno'pi balAcchayasthamapyannamAcchidya khAdati / AgateSu sAdhuSu vihRtyarthaM kimapi zuddhamannaM dAtuM na zakyate / dvAramapyudghATayituM na zakyate bhikSubhaKayAd, grahItamapyannaM tapodhanAnAM hastAd bhikSavo gRhNanti / dharmadhyAnamapi kartuM na zakyate / yataH-" tadIdRgaduHkha Jain Education U19 For PrivatesPersonal use Only . H w.jainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvaravRttiH zrIvana svAminaH caritram / // 76 // saMghaTTA-tsaGghamuddhartumarhasi / prabhUtAdbhutalabdhInA-mabdhIbhUto'si yatprabho // 1 // evaMvidhaM saGgha vyAkulaM dRSTvA vajro dadhyau / sati sAmarthe yaH saGghArtha svAM zaktiM gopayati sa durgatibhAg bhavati // yataH-saGghastIrthakRtAmapi mAnyaH / |evaM dhyAtvA drutaM vajrasvAmI bhuvanavatsalaH / vicakre cakrabhRccarma-ratnavadvikaTa paTam // 1 // saGgha nivezya niHzeSaM, tasmi nantarnivizya ca / vidyAM vidyotayAmAsa, vajro gaganagAminIm // 2 // zrIvajrasvAminA vyomavidyayA nIyamAnaH paTo || dyusadAM vimAnaM yAtInti bhrAtiM cakAra / itastadaiva zayyAtaraH kasmaicit kAryArtha gataH / tatrAgatazca vyomacAlinaM vajaM ! || vIkSya jgau| purAzayyAtaro'haM vaH, svAmin sAdharmiko'dhunA / tat ki mAmIdRzi sthAne, muktvA yAsi jagadguro ! // 1 // | etacchayyAtaravacaH zrutvA sUtrArthamimamasmarat vajraH / yataH-" ye sAdharmikavAtsalthe, svAdhyAye caraNe'pi vaa| dIrghaprabhAvanAyAM co-yuktAstAMstArayanmuniH // 1 // " ityAgamArtha smRtvA sunandAsUnustasmin vidyApaTe paryAropayAmAsa tam / tataH saGghatanUtejaH-stomairAzAH raviriva prakAzayan / paTazcacAla vizvasya, sAroddhAra ivAmbare // 1 // sarve mAnaH pade pade / bhaktinamrAnanaM saGgha, modayAmAsa vajrarAT // 2 // tataH zrIvajrasvAmI taM zrIsacaM paToparisthaM mahApure AnayAmAsa / tatra subhikSe jAyamAne zrIsaGghaH sukhyabhUt / parasparasphuradvAdA jainA janAzca // 7 JainEducatilal For Private Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ bauddhAzca mitho vivadante / jainairnityaM bauddhAstatrAjIyanta / ito vArSikaparvaNi samAyAte bauddhA janA gatvA procuH / svAminneSAM jainAnAmadya vArSikaM parva samAyAtamasti / tena puSpANi mAlikAnAM pArthAdAtmIyeSu prAsAdeSu AnIyante / tata eteSAM goDatAnAM jainAnAM garva uttarati / tato rAjJA tathA kRte zrAddhAH zrIvatrasvAmipArthe / gatvA jagaduH / Atmano vArSika parva samAyAtam / tatra puSpArcA vinA zobhA na bhavati / rAjJA tAni puSpANi niSiddhAni santi / zrIpUjyapAdA eva puSpAnayane samarthA duSTanigrahe ca / tIrthAvahelanA satyAM zaktau na sahitavyA / / yataH-'tIrthonnatikRte nityaM, yatante sAdhavo'pi hi / teneha bhavatA svAmin , kAryA tiirthprbhaavnaa||1||" nizamyaitadvanasvAmI tIrthonnatikRte khagAminyA vidyayA kRtvA mAhezvarIsamIpavane vismayAvahe yayau / dhanagiripiturmitraM mAlikastADitAho / vajramAgataM dRSTvA mudA'vadat / adyAsmi kRtakRtya sma kRtakRtyo'haM, vajra tvanmukhavIkSaNAt / tathApyAdiza kRtyaM me kimapi svamakhoktibhiH IN ||1||vjrsvaamii tataH prAha-asmAkaM vArSikaM parvadinaM klye'sti| tena puSpANi mahApurapure vilokyante jinapUjAthai / tataH sa mAlikaH ekaviMzatikoTipuSpANi dadau / tataH kSullahimavantaM yayau, tatra zAzvatajinAnnatvA tatrasthadevapArthAtpuSpANi mahApuraM prati cAlayAmAsa / tato hutAzanayakSavanAdapi devapArthAt puSpANi cAlayAmAsa / evaM vanasvAmI bahubhyo Jain Education in For Private & Personel Use Only JIrjainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 77 // Jain Educat vanebhyaH puSpabhRtAni karaNDakAnyAnayAmAsa / tadA tasmin parvaNi bahUni puSpANi devairAnItAni vIkSya jinAlaye | mahotsavaM jAyamAnaM cAneke bauddhA mAnaM muktvA zrIvatrasvAbhipAdAn nemuH / rAjApi bauddho jinadharmabhakto'bhUt / itazca dazapure pure somadevo dvijo'bhUt / rudrasomA jinadharmabhAg tasya patnyabhUt / tayorubhau sutau AryarakSita - | phalgurakSitau abhUtAm / adhIyAnaH sudhIrmauJjI - candhAdevArtharakSitaH / yAvatyabhUt pituH pArzve vidyAmAdatta tAvatIm | // 1 // tato'dhikavidyArthI pATalIputraM AryarakSito yayau / tatra sarvavidyAvizArado bhUtvA svapurasamIpe samAgAt / sarvavidyApAragaM matvA saMmukhametya rAjA taM gajArUDhaM kRtvA mahAmahotsavapurassaraM nRpaH puramadhye AninAya / rAjJA | sanmAnitazca dhanadAnAt / tato'nekalokA upAyanapANayastaM sevante sma / gRhasya bahiHzAlAyAM bandibhiH stUyamAno'sthAt / svajanAstoraNasvastikAdikaM cakruH / anyedyurAryarakSito dadhyau mAM dhik| evaM padavIM prAptenApi mayA mAtRpadau na natau / AryarakSito dadhyAviti / asmatsukhaikasukhinI - masmadduHkhaikaduHkhinIm / pravAsaguphalairvidyA - vittairAnandayAmi tAm | | // 1 // evaM dhyAtvA madhye gRhaM gatvA mAtRpadau AryarakSito nanAma / mAtA jagau bho vatsa ! diirghaayurbhv| paraM mAtustAdRg harSo na dRSTaH / putrapremAnvitAM mAtRvANImaprApyAryarakSito dadhyau / nayi mAtA kiM prasannIbhUya na vakti / ko'parAdho mayA kRtaH / praNamya zrIvajrasvAminaH caritram | // 77 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kel papraccha maatrm| mAtarahaM bhUrizAstrANi adhItyA''gAM tava kiM harSo na dRzyate / mAtA''ha-vatsa ! kimanayA kuvidyayA naraka hetunA / kiM tAe vijjAe. payakoDIe palAlabhaAe / jattha ittiyaM na nAyaM, paransa pIDA na kAyavA // 1 // putraH / prAha / mAtaH kena zAstreNa paThitena te harSaH syAnmAtA''ha-vatsa ! yadi mAturbhakto'si, tadA dRSTivAdaM muktisukhadamadhISva / / pravaNo dRSTivAdoktau, zramaNopAsako bhava / vinA dinAdhipopAsti, na dRzyaM hi mahanmahaH // 1 // sUristosaliputro'sti, sadikSuvaNasaMzritaH / bhaja taM dRSTivAdAya, yaSTimAdAya bhUyasIm // 2 // prAtarmAtaH karomIda-mityuditvA'ryarakSitaH / dRSTivAdaM kadA'dhIye dhyAyanniti nizi sthitaH // 3 // prAtarmAtApitarAvA(vanA)pRcchaya cacAla sH| purAnirgacchannAryarakSitaH kenacit pRSTaH ko'si tvaM, so'vag-ahamAryarakSitaH / tatastena puruSeNAliyedamuktam / zAkhApurAzrayo'haM tvapitRmitraM mahAdvijaH gRhacintAbharamagno'smi / tvamutsuko'pi prAtarimA ikSuyaSTIH sA nava gRhANa / tatastA ikSuyaSTI gRhItvA jagau / ahamagrataH kAryArthI yAtA'smi / tvayA ikSuyaSTayarpaNavRtAnto mama mAturane proktvyH| AryarakSito'gratazcacAla / vipreNAryarakSitasvarUpe prokte rudrasomA dhyau / nava pUrvANi sArhANi matsuto lapsyate / / AryarakSito'pi dhyAtavAn ahaM sArddhanavapUrvI bhaviSyAmi sAInavekSuprApteH gurUnahaM vandiSye . iti dhyAyan in Educat Inational For Private & Personel Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvanasvAminaH critrm| // 78 // // zrIbharate-yAvacchAlAhAramagAt tAvacchrIgurubhiH pAThyamAnAnAM sAdhUnAM mAlavakIpramukhamandraravamAkAryarakSito mumude, zvara vRtti vasatau kathaM kena vidhinA pravizyate iti ca dadhyau / tadA dhArmiko DhaDharo naiSedhakI kurvan vasatidvAraM praviveza / |uccagIH DhaTTharaH pratyekaM gurUn vanditvA'parAn sAdhUna vanditvA pramArya bhUmiM sthitaH / DhaDharakRtaM sarva vIkSyAryarakSitastathaiva sarvAn vanditvA'sthAt / sUriNA dhyAtaM ko nUtano'yaM zrAddhaH / yato DhaDhuramavanditvopaviSTaH / pRSTaM ca guruNA tava ko guruH so'vag mamAyameva ADo guruH / yenAsya pArthAt mayA jJAtA vidyA / tataH pRSTaM guruNA kuta AyAto bhavAn ! kRtI vinayapUrvamAryarakSitaH svaM vRttAntaM sarva somadevabhUrgurubhya AcaSTa / bhadrabhAvaM taM ca matvA gauravAd guravo, jguH| dRSTivAdaM ca parivrajyAM vinA'dhyetuM na budhyate / somadevasUnuH prAha-tarhi saMyamaM mahyaM dehi| tato gurustaM yogyaM pAtraM matvA / dIkSA dattvA'grato vijahAra ArakSito gurupAzrvaM paThan stokaireva dinairekAdazAGgImaGgIcakAra / AsIdyAvAn dRssttivaado| gurupAce tAvAn eSa gurubhiH pAThitaH / tataH proktaM vatsa ! yadyadhikadRSTivAdabhaNane vAJchA'sti tadA vajrasvAmipArzve / gatvA dRSTivAdamadhISva / tata AryarakSito mahApurI pratyacAlIt / ujjayinyAM bhadraguptAcAryasannidhau gataH / guravo vnditaaH| gurubhirupalakSyoktam / vatsa ! vayaM kRtaM yad brAhmaNyamunmucya zrAmaNyaM gRhItam / gurubhiruktaM ca ahaM vRddho'bhUvam / Jain Educate - ational
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tenAnazanaM gRhISye'dya / gRhItAnazanaH zrIbhadraguptasUrivAdIt / vajrapArzve gaccha tatra dRSTivAdaM paTheH / vajrapArzve vidyAM gRhNatA tvayA pRthagupAzraye stheyaM bhoktavyaM ca kAraNamasti / tatra yaH zrIvatramaNDalyAM bubhuje sa tena sArddhamanazanaM grahItA bhaviSyati / tatheti guruvacaH pratipadya niyamaNAM guroH kArayitvA''ryarakSito vajrasvAmipArzve dRSTivAdaM paThitumacAlIta / vatraH svapnamito'drAkSIta, ko'pyAgatya madantikAt / papau bhUritaraM kSIra - mavaziSTaM kimapyabhUt // 1 // svapnasyArthe prage vacaH ziSyANAmagre prAha- ko'pyapUrvastAdRzaH ziSyaH sameSyati / yo nyUnAM dazapUrvImasmatpArzvAt gRhISyati / asminnavasare'kasmAdAryarakSito naiSedhikIkaraNapUrvaM vasatimadhye pravizya zrIvatrasvAminaM vavande / sa pRSTaH zrIvatreNAgamanakAraNaM sarva jagau / zrIbhadraguptavAcAnujJApya bhinnaM pratizrutya dRSTivAdamadhIyAyAryarakSitaH / navapUrvI paThitvA dazamasya viSamaM yamakatrajaM paThatyAryarakSite pituH saMdezA AyayuH / vatsa tvAM vinA vayaM duHkhitA jAtAH / tenAtrAgamanena naH sukhinaH kuru / tatastatpUrvaM tvaritamadhyetuM pravRttaH / itaH phalgurakSito'nujo'bhyetyArtharakSitaM prati jagau / yadi mAtRpitRviSaye vAtsalyamasti te tadA tatrAgatya mAtApitrAdibandhUn pramodaya / kecit pravrajyArthinaH santi bAndhavAH / athAryarakSito'vag-vatsa gamiSyate tatra, dIkSA rocate tava tadA gRhANa / tataH phalgu I
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ PEOS // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 79 // shriivnsvaamicritrm| rakSito'pi dIkSAM jagrAha / punarghAtrA gantuM tatrotsAhito jagau / zrIvatrapArzve kiyadazamataH pUrvAdadhItaM mayA kiyaduritaM gurubhiruktam / eko binduradhIto'sti dazamapUrvAmbudheH / tataH savizeSaM paThan dazamapUrvArddha papAThAdhikaM nAyAti / tatazcintitaM pUrva purAnnirgacchato mama sArhA nava ikSuyaSTayo dattAjanakamitreNa / tenAdhikaM nAyAsyati mama / tataH praaptsuuripd| AryarakSito bhrAtRyuto guruM praNamya calitaHkramAddazapuraM puraM smaagaat|puriiprveshkrnnpuurv puramadhye Agata aaryrkssitH| nRpAdisarvalokairdharmopadezaH zrutaH / taizcintitaM ca evaMvidho dharmopadezaH kutrApi na shrutH| rAjA zrAddho'bhUt / somadevaH prabuddho dIkSAM jagrAha / yathA ca samyakcAritraM prapede sa sambandha AryarakSitacaritrAd jJeyaH / itaH zrIvatro'nyadA viharan / dakSiNAM dizaM yayau / tatrastho'nyadA zleSmA''kulo yatibhirAgrahAt dvividhaM pratyAkhyAnaM kArito vajrasvAmI suMThI vaa| kurvan karNapuTasthitAM cakAra / pazcAd grahaNArtha svAdhyAyarasena tAM visasmAra / pratikramaNakSaNe mukhavastrikAnunnAM suMThImagre patitAM vIkSya dadhyau / dhig mAM yata IdRzaH pramAdo'bhUt / ataH paraM mamAlpAyurvidyate IdRgpramAdadarzanAt / tattanomi dehatyAgamanazanagrahaNAt / tadA dvAdazAbde durbhikSe jAyamAne svaziSyamanyato vajro vyahArayat vajrasenam / tAdRze durbhikSe jAyamAne bhikSAmalabhamAnAMstapodhanAn vIkSya vidyAbalAhRtenAnnena yuSmAna poSayAmItyAdizat // 72 // For Private Jain Education Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vjrsenH| tathA ca-" savvattha saMyama saMjamAu, appANamevarakkhijjA / muccai avavAyAo, puNo visohI na se viraI N // 1 // " atha munayo gurUn vijnypyaamaasuH| "piMDaM asohayato, acarittI ittha saMsao natthi / cArittami asaMte, savvA kiriyA niratthayA // 1 // " tathA ca-bhuktojjhitA muhurmohA-damI sarve'pi pudglaaH| ucchiSTeSviva teSvadya, vijJAnAM / kA spRhA punH||2||" tato vayamamumannamapahAtumIhAmahe / evaM vajrasenaM parijJApya zrIvajrapArzve paJcazataziSyAH samAgatA iti tadanumato niHsImasaubhAgyanidhibhagavAn vajrasvAmI vajrasenavarja paJcazatyA tapodhanaiH samaM kRpayA kvApi grAme | kSullakamekaM vipratArya svayaM girimAruroha / sa ziSyo guroraprItiparihArAya gireradhaH sthito'pi vyutsRSTacaturvidhAhAraH / / kvApi zilAtale tadA navanItapiNDavAdvilInaH suralokamApa / tatra tahapuHpUjArtha surAnApatato vIkSya parivAreNa / vijJaptA guravaH kSullakavRttAntaM zrutopayogAt AkhyAtavantaH / tatra girau kApi devatA mithyAdRg cAlayituM / vajraM yatiyutaM samAgAt / cAlito'pi vajrastayA na calitaH / tato vajastasyA devyA aprIti matvA'nyatra gatvA kRtakSetradevIkAyotsargaH svarga prApa ! te ziSyA api svarga prApuH tatastatrAgatyendrastaM tIrthamityuktvA'naMsIt / al atha vajrasenastacchiSyaH sopArakapattane gato jinadattagRhe / tena zreSThinA IzvarIpatnyA ca sa gurunamaskRtaH / piSya For Private Personal Use Only en Eduen
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 80 // Jain Educatio mANaM viSaM dRSTvA guruNA proktaM kiM kriyate'dhunA ? zreSThI jagau - dvAdazavarSamito durbhikSo'bhUt / dhanamasti dhAnyaM stokamapi na labhyate / lakSadravyeNa iyat dhAnyamAnItamasti / asya madhye viSaprakSepaM kRtvA bhuktvA ca prANatyAgaH kuTumbena saha mayA kariSyate / guruNoktaM-kalye bahUni dhAnyapUrNAni yAnAni sameSyanti tenedaM na kartavyam / zreSThinoktam - zrI pUjyapAdoktaM yadi bhaviSyati satyaM tadA'mI catvAraH sutA dIkSAM gRhISyanti zrI pUjyapAdAnte / tataH | prAtaH subhikSe'nnAgamanAjjAte sakuTumbaH zreSThI vajrasenamuneH pArzve pravavrAja / te cAmI - nAgendra 1 candra 2 vidyA. dhara 3 nivRtti 4 nAmAnaH sutAH catvAraH kramAdAcAryA jAtAH / yataH - " gurvAjJAM mastake dhRtvA, sarvajJa jnyaanupaalnm| tajjAyate tatastatra yathAsyAdapunarbhavaH // 1 // tato nAgendrAdibhya AcAryebhyazcatvAraH zAkhA abhUvan / sopArakapattane'dyApi zrIvRSabhaprAsAde eteSAM mUrtayo dRzyante / // iti zrIvajrasvAmicaritraM samAptam // 11 // kurvANo'yaM tapo nityaM, duSTaM karmApi nirmitam / jIvo bhinatti tatkAlaM, nandiSeNamunIzavat // 1 // tathAhi / AsIcchrI puraM puraM svargasaMnibham / tatra makhapriyAhno vipro vasati sma / anyadA bhImAhaM dAsamAsannakAryAya ational zrIvajrasvAmicaritram / // 80 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyayuta makhapriyaH sa dAsastaM pratyavag-makhazeSa mahyaM yadi dadAsi tadottiSThAmi naanythaa| vipro'pi pratipede tadIyaM vacaH / labdhaM labdhaM bhImaH sAdhave dadAti / taiH puNyaiH sa divaM gatvA, cyutvA rAjagRhe pure / zreNikakSoNibhugputro, nandiSaNAbhidho'bhavat // 1 // makhapriyastu bhUriSu bhaveSu bhrAntvA vane kariNyA udare'vatatAra / asya yUthasyAdhipo'nyo / IN mAbhUditi dhiyA dhyAyana yUthAdhipatirjAtaM jAtamapatyaM hanti sma / svAnyapatyAni yUthapatinA hanyamAnAni dRSTvA dantinI dadhyau / tanUjarakSaNotsAho vidyate mama / tena jJAyate yaH putro'dhunA bhaviSyati sa namitArirbhAvI / tena jAtamAtra eva / mayA trAtavyo'nyatra muktvA iti dhyAtvA mAyayA vAtagrastIbhUya mandaM mandaM pazcAt patati yuthasya / pazUnAmapyapatyeSu / moho bhavati / yataH "AdAya mAMsamakhilaM stanavarjamaGgAta, mAM muJca vAgurika ! yAmi kuru prasAdam / adyApi zaSyaka-II] valagrahaNAnabhijJA, manmArgamArgaNaparAH zizavo mdiiyaaH||1||" asau kariNyanyabhogyA mA bhavatu / ataH kSaNaM pratIkSyate / sA tu mandaM mandaM calantI ghaTayA ghaTIdvayena ca patyumaliti / evaM kramAta dinena dinadvayena ca milati / hastI dadhyau iyaM patnI vAtagrastA'bhUt / kiM kriyate / tato'bhUthapo vizrambhacetAH / kadAcit prasavasamayaM matvA / yUthape maulitRNapUlA tApasA''zramaM yyau| vinayavatI kariNIM zaraNArthinImiva matvA munayaHprocuH / putri ! tiSTha
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- iha nirbhayA / tatrasthA tasminnahani gajaM sulakSaNopetamasUta sA hstinii| taM bAlaM tatraiva muktvA mandaM mandaM yUthapArzve zrInandUiSaNazvara vRttiH|| critrm| lagatA / payaH pAcayituM bAlaM samAyAti cAntarA / tApasAsadAnena kalabho vRddhiM nItaH tApasabAlaiH saha sa kalabhaH / karakoTaraM payaHpUrNa kRtvA vRkSAn siJcati sma / tato munibhiH secanaka iti nAma dattam / secanakaH kramAdvikramI IN|babhUva / secanako'nyadA nardI gataH pAnIyaM pAtum / taM pitaraM yUthapaM yuddhena hatvA yUthapatirbabhUva secanakaH kramAta, || dsa hastI dadhyau / tApasA''zrame'smin manmAtrA'haM chalena patiM vaJcayitvA janito vardhitazca / mA'parA karotyasminnAzra masthA iti dhyAyan dantI tamAzramaM babhaJja / ayaM durmato hastI asmAkamAzramAna bhakSyati iti dhyAtvA tApasAH YsecanakasvarUpamAcaravyuH zreNikabhUpasyAgre / tataH zreNikaH senAM saMnahya taM hastinaM dhartu vane gtH| chalena balenApi / nako'pi taM gajaM vazIkartuM na zaknoti / tadA rAjA viSaNNo'bhat / viSaNNaM tAtamAlokya sAnandanandiSeNastaM hastinaM vazIkartu svymutthitH| nandiSeNaM samAyAntaM vIkSyohApohaparo jAtajAtismRtiH pUrvabhavasambandhinamavagatyorddhastasthau / taM kariNaM vazIkRtya zrIzreNikabhUpAya tAtAya dadau nandiSaNaH / tato rAjA taM secanakahastinaM paTTahastinaM cakAra / / putraM savizeSa grAsAdyarpaNAta prINayAmAsa bhUpaH / ita zrIvIraH purodyAne samavAsArSIt / nandiSeNo'nyadA zrIvIrapAce JainEducation For Private Personal use only elorary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educat vaari vaarivvvaadi prk | dharmopadezamAkarNya papraccha bhagavan ! ayaM gajo mayi kathaM prItiparo'bhUt / tato bhagavatA tasya prAgbhavavRttAntaH proktaH itaH zreNikaprabhRtiloko dharmaM zrotuM tatrAgAt / tathAhi - mANussakhittajAI kularUvA ruggamAuyaM buddhI / savaNaM gahaNaM saddhA, | saMjamo logaMmi dulahAI // 1 // iti zrutvA bhagavaddANIM prabuddho nandiSeNaH saMyamaM mamArga prabhupArzve / prabhuNoktam- cAritrAvaraNa| karmabhogaphalaM ca balavat / vidyate'dyApi dIkSAyai, mA bhUitsa samutsukaH // 1 // tataH prabhuNA vAryamANo'pi dIkSAM jighRkSurabhUdyAvattAvadAkAze iti divyA vANI jAtA / mA grahIstvaM dIkSAM bhogaphalaM vidyate tava / evamukte'pi nandiSeNo dIkSAM jagrAha nandiSeNaH pramodAt SaSThASTamAditapaH paro'vizramaM vijahArAnuprabhuM vIram / sUtrArthavAcanAparo dvAdaza bhAvanA | bhAvayan dvAviMzatiM 22 parISahAn sahamAna: karmadrumunmUlayAmAsa / tathAhi - " khuhApivAsAsIunha - daMsA celAraitthiya / | cariyAnisIhiA sijjA akkosavahajAyaNA // 1 // alAbharogataNaphAsA, malasakkAraparasihA / paNNAannANasamattaM, | iya bAvIsaparIsahA // 2 // " athodbhavantIM bhogecchAM bhogakarmodayAdroddhuM tapaH prabalaM karoti nandiSeNaH AtApanAM karoti sma vA / yataH - " AyAvayaMti gimhesu, hemaMtesu avAuDA / vAsAsu paDisaMlINA, saMjayAsu samAhiyA // 1 // " | cAritravAriNI devatA nityaM tasya bhogAmbudhau pAtayituM yataterama / tatazcAritraM rakSituM parvatamAruhya jhaMpAM dAtukAmo'bhUnnandiSeNo national
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 82 // Jain Educa yAvattAvattaM patantaM kare dhRtvA'nyatra muktatvA devatovAca / kiM mudhA martu yatase / bhogaphalamabhuktvA na mRtiM yAsyasi / tata ekAkI tIvratapaH paro nandiSeNo'nyadA'nAbhogAt kasyAzcidvezyAyA gRhe AhArArthaM praviSTo dharmalAbhamuccacAra / vezyA'pyAha sahAseyaM, | dharmalAbhena kiM mama / zarmalAbhaM ghanenAha - mIhe sapratyayaM yataH // 1 // mAmiyaM hasatIti mAnA tIvrAttRNamAcakarSa RSiryAva| ttAvadratnakoTirdvAdazamitA vyomno'patat tasya tapolabdhyA / zarmalAbho'nena dhanena tavAstviti kathayitvA yAvadyatiryAti, | tAvadvezyayoktam-kinte tapobhirmRdutA jitpusskldusskraiH| bhogAn bhuMkSva mayA prANa bhartarmartavyamanyathA // 2 // tato munirdevyuktaM | bhogaphalaM matvA tAM vezyAmaGgIcakre / tatastatra dharmopadezena pratidinaM daza daza naTaviTAn prabodhya dIkSAM grAhayitvA mayA bhoktavyamityabhigrahaM nandiSeNo lalau / muktarSiliGgaH sa tayA saha bhogAn bhuJjAno dinaM prati daza daza janAn pratibodhya | dIkSAM grAhayAmAsa / anyadA dvAdazavarSAnte bhojanavelAyAM jAtAyAmapi yadA dazamo naro nAmita tadA dvitrivAraM | rasavatyAM kRtAyAmakasmAd hAsyena vezyayoktam - svAminnutiSTha bhuva / adya dazamo bhavAneva bhavatu / tatastasyA eva tadvaco'GgIkRtya tAM jalpantImapi tRNamiva tyaktvA punargurupArzve gatvA''locanAM samyag gRhItvA dIkSAM lAtvA tIvraM tapastaptvA karmakSayaM ca kRtvA muktisukhaM nandiSeNaH prApa // // iti nandiSeNakathA samAptA // mational zrInandiSeNacaritram / 11 28 11
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAvRtyaM vitanvAnaH sAdhUnAM varabhAvataH / badhnAti tanumAna nandi-peNavatkarma sundaram // 1 // tathAhi-magadhadezabhUSaNe nandigrAme somilo dvijo vasati sma / tasya somilA patnyabhUt / tayornandano / nandiSeNo'bhUt / bAlye tasya pitarau mRtau / AkezanakhaparyantaM taM kurUpaM nandiSeNaM daurbhAgyakarmodayaM matvA srajanairapi tatyaje sa mAtulagRhe sthitaH cAripAnIyAnayanAdikarma karoti sma / anyadA duHkhitaM bhAgineyaM vinayaparaM / matvA mAtulo jagau / mA khedaM kuru, mama sapta kanyakAH santi / tAbhya ekAM kanyAM tubhyaM dAsye / tato vizeSatastasya gRhakarmANi sotsAhaM kurute sma / matvA pitRceSTitaM nandiSeNapariNayanasvarUpagarbhitaM prathamA kanyA tAtAgre jagau yadyahaM nandiSeNAya tvayA dAsyate tadA mayA martavyameva / tacchatvA nandiSeNaM vyAkulaM cintAparaM matvA mAtulo'vag-dvitIyAM kanyAM tubhyaM dAsyAmyahaM mA viSAdaM kuru / dvitIyA'pi tathaiva zrutvA prathamaputrIvajjagau evamanyAbhiH pratiSiddho nandiSeNo viSAdamApannaH / taM viSaNNaM matvA mAtulo'vaga-kasyApyanyasya putrI tubhyaM dApayiSyAmi / tato'nyA yA yA kanyA tasyArtha mAtulenAnItA sA sA daurbhAgyakarmodayAt nehate dRSTayA manasApi / tato nandiSeNo | viSaNNo dadhyau / atra kiM sthIyate mayA yadIdRzaM karma samAyAtaM maraNameva kriyate mayA / evaM dhyAtvA nandiSeNo|| Jain Education into
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate"zvara vRttiH // // 83 // viSaNNo vairAgyavAsitaH ratnapuraM puraM gataH / tatrApi dampatI bhogaparau vIkSya svaM nininda | ahamIdRgabhAgyavAnabhUvam / tato vane gato nandiSeNo bhRgupAtacikIrSuH kAyotsargasthamuninA vAritaH / taM praNamya svakarmasvarUpaM jagau yataH - " rogiNAM suhRdo vaidyAH prabhUNAM cATukAriNaH / " munirjJAnAttadbhAvamudbhAvyAbhASata - mugdha ! vairUpyavairAgyAt mA kuruSva mRtiM, maraNena ko'pi pazcAtkRtakarmaNo na chuTati / yataH - " kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham // 1 // " tasmAddharmeNa zrIvItarAgoditena kRtena tat prAkkRtaM karma chinatti janaH / tasmAdyAvajjIvaM zuddhadharma kuru / yena bhavAntare sukhI bhavasi tvaM, ityAdidharmopadezAt prabuddho nandiSeNo gurupArzve ! jagrAha vratam / nandiSeNo vinayapUrvaM paThan dharmmazAstraM gItArtho'bhUt / tato'bhigrahaM ca lalAviti / sAdhUnAM laghuvRddhaglAnAnAM vaiyAvRtyaM kRtvaiva mayA bhoktavyam / anirvedena taM sAdhuM sAdhuvaiyAvRttyaM kurvANamavadhinA vijJAya zakra ekadA saMsadi jagau - yAdRzo nandiSeNo vaiyAvRttyaviSaye nizcalo'sti tAdRzo'nyaH ko'pi nAsti / devairapi na cAlyate svAbhigrahAt / tato'zraddadhAnaH kazcit sura indravaco nizamya ratnapuropAnte'bhyetyaikena rUpeNa glAnasAghurabhavat / taM sAdhumati - sAriNaM muktatvA dvitIyaH sAdhurUpabhRt nandiSeNapArzve yAvacchAlAmAgAttAvannaMdiSeNo vihRtya zAlAmAgatye Jain Education international zrInandiSeNacaritram | // 83 // Www.jainelibrary.org
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ lopathikI pratikramya bhaktapAnapratyAkhyAnaM pArayitvA bhoktumupavizannabhUt / sAdhuH prAghUrNako'vag bho sAdho | tvayA'bhigraho gRhIto'sti / kathaM sAdhuvaiyAvRttyamakRtvA bhoktumupavizyate / sAdhu nandiSeNo'vaga-kvAsti sAdhuglAnaH / / prAghUrNako'vak-purAd bahirasti / tena pAnIyaM zuddhaM bahu gRhANa / tasya sAdhostRSA lagnA'sti / tato nandiSeNaH pAnIyaM / lAprAsukaM vihatamamatraM lAtvA gataH zrAddhagRhe / yatra yatra sa sAdhuryAti, tatra tatra devo'zuddha jalaM karoti / aviSaNNe bahuSu gRheSu bhraman munirakasmAt labdhiprabhAveNa surazaktiM vijitya jalaM zuddha prApya tatastena prAghUrNakasAdhunA samaM bahirudyAne nandiSaNaH sAdhusamIpe yayau / taM sAdhu tAdRzamatIsAriNaM dRSTvA'nena vaiyAvRttyenAhaM kRtakRtyo bhaviSyAmi / / iti matvA muni prakSAlayituM pravRttaH / yathA yathA nandiSeNastaM prakSAlayati tathA tathA sa sAdhurdurgandhamatIsAraM muJcati / / nandiSeNo dadhyau aho ayameSa sAdhurbhAgyavAnapi IgrogabhAgabhUt / tataH karmabhyaH ko'pi rAjA raGko vA yatiH zakro vA na chuTati / tatastaM sAdhuM skandhe kRtvA pauSadhazAlAyAM netuM nandiSeNazcacAla / pade pade hadan / durgandhaM karkazaM ca jalpan nandiSeNazarIraM limpati viSTayA durgandhayA / tathApi nandiSeNo na manAga durgachAM // ||cakAra / tato yadA tvarita calati nandiSeNastadAsAdhurjalpati / evaMvidhena calanena mama prANA gamiSyanti / Jain Educatio n For Private Personel Use Only ca w w.jainelibrary.org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| kthaa| // 8 // tavAtIva varyo'bhigraho yena tvayA evaMvidhaM karma kriyate / tato yAvanmandaM mandaM gacchannabhannandiSeNastAvajjagAda / vartmani zrInandiSeNakadA'pi mama maraNaM bhaviSyati tato durgatipAto bhAvI / ArAdhanA api mama na bhaviSyati / tato nandiSeNastaM sAdhu tathAbhUtaM zAlAyAmAnIya dadhyau / ayaM sAdhurmayA kathaM nIrogaH kariSyate iti khaM nininda / tatastaM vaiyAvRttye merunizcalaM matvA devatA pratyakSIbhUya sarva viSTAdikamapasaMhRtya puSpavRSTiM tanmastakopari kRtvA prAha tvaM / dhanyo'si / yAdRzo vAsavena varNitastato'dhiko'si / tatastaM muni natvA kSamayitvA suraH svarge gataH / sa yatibAdazasahasrAbdI tapastaptvA kRtAnazano'nyadA'bhUt / tadA'nazaninaM vandituM sAntaHpuracakrI prApa / tasya tadantaHpurIsukumArakuntalasparza dRSTvA nidAnaM cakAra / strIvallabho'haM bhavyamiti / prAnte khaM daurbhAgyaM karma smRtvA nidAnamidamakarot / bhUyAsamahaM strIvallabho'nena tapasA / mahAzukre'sau mRtvA devo'bhUt / itaH sUryapUre'dhakavRSNeH subhadrAyAM navA'bhavan | putrAste cAmI--samadravijayo'kSobhya-stimitaH sAgarastathA / himavAnacalaH dharaNaH paraNaH abhicndrH||1|| tato devalokAt cyutvA nandiSeNajIvo dazamaH putro vasudevo'bhUt / tena saubhAgyakarmaNA dvAsaptatisahasramitAH kanyAH / / pariNItAH / tacca vistarAta vasudevahiMDinemicaritrAdavagantavyam / iti nandiSeNakathA samAptA // // 84 // Jain Educational For Private Personel Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMhagirikathA vajrasvAmikathAyA jJAtavyA // 13 // ___ dAnAdikaM vRSaM kurvan , zazvat bhavyajanaH sphuTam / kRtapuNya ivApnoti, paratreha sukhazriyam // 1 // bhUmibhAmAmahAbhAla-vibhUSaNasahodaram / puraM rAjagRhaM nAmnA, rAjate svHpuriinibhm||2||raajaa zreNikanAmA'bhUt tatrArAtitamo'ryamA / pAlayati sa pRthivIM, nyAyamArgeNa saMtatam // 3 ||dhneshvraabhidhH sArtha-vAho bhuuridhneshvrH| subhadreti priyA tsyaa''-siitscchiilshaalinii||4|| kramAt kRtapuNya iti putro'jani tasya zreSThinaH pUrvapuNyodayAt / kramAvardhamAnaH sarvakalAkuzalo'jani kRtapuNyaH / zrIdazreSThinaH putrIM dhanyAM mAtApitRbhyAM kRtapuNyaH pariNAyitaH / sAdhupArzve tiSThan viSayeSu parAGmukho'bhUt kRtpunnyH| tato mAtApitRbhyAM cintitam / eSa kadAcit pravrajyAMgRhISyati tadA''tmanoH kA gtiH| tena gaNikApArzve mucyate / tatra naTaviTAditAhagsaMyogAttAdRzo bhavitA / yataH-" aMbassa ya niMbassa ya, dunhaMpi samAgayAi mUlAI / saMsaggIi viNaTTho, aMbo nibattaNaM patto // 1 // " tato dhanezvareNa naTaviTagaNikApArzve muktaH kRtapuNyaH / tatastathA zikSitaH kRtapuNyo yathA kramAgaNikA''saktaH san mAtApitarAvapi na smarati sma / kramAdizeSato'naGasenAgaNikApArzva kAmitaH san kRtapuNyaH kSaNamapi na muJcate / mAtApitarau sarva dhanAdi tasya bhogArtha pressytH| Jain Education | For Private Personal use only w.jainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // 85 // sma / tasya tatra tiSThato dvAdazAbdAni kSaNavat jaataani|ito'ksmaadutpnntiivrjvrau mAtApitarau svarga jgmtuH| anyeyuH / zrIkRtapuNya critrm| sA kuTTinI svAM ceTI dhanAnayanArtha kRtapuNyagRhe preSayAmAsa / ceTI tatra gatA tAdRzaM patitaprAyaM gRhaM zUnyaM vilokya kRtapuNyapriyAntike gatvA jagau-kalyANi! tava kAntena, preSitA'smi tvadantike / vijJAtuM kuzalodantaM, dhanaM cAnetumaJjasA // 1 // tava kAntenAsmatsvAminIpArzvasthena dhanamAnayitumahamatra preSitA'smi tena dhanamarpaya / tava kAntaH / kuzalI sana svagRhakuzalAdi pRcchati sma / sA dhanyA'tIva prasannA''syA jagau-sakhi! kAntasya tasyA''jJA, mama siimntlekhinii| kimAcakSe punaH kSemaM, deve prAtIpike sati ||1||tvmtr dhanAnayanakRte AgAstadvaraM punastasya kAntasyAjJA mayA mastake kRtA / adyAhametayA kRtArthAsmi / kiM kriyate madabhAgyAttAdRg zvazrUzvazurau svarga gatau / zvazrUzvazurAbhyAM / dhanaM preSaM preSaM putrasnehAd gRhamIdRzaM kRtam / adhunA matpArzve matpitrArpitamAbharaNamekaM vidyte| tad gRhItvA gaccha / tatrAnena bhUSaNena matkAntaM pramodayAtadAbharaNamAdAya dAsI kRtapuNyapArzve aagtaa| arpitaM tadAbharaNaM tasmai proktaM ca gRhsvruupm| tataH kRtapuNyaH khinnaH san tadAbharaNaM tasyai vezyAya dattavAn / vezyAyai ca kRtapuNyo gahasvarUpaM proktavAn / tato rahovRttyA | // 85 // kuTTinyA proktam-asau kRtapuNya upAyena niSkAsanIyaH / tatastasyA kuTTinyA AdezAdyadA (dAsI) tasyAbhimukhaM dhUli Jain Education inemational
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakSepAdi kroti| tadA'naGgasenA mAturagre jalpati / eSa guNavAn etAvanti varSANyatra sthito'bhUt / bahudhanamasya bhakSitamAvAbhyAM kathamadhunaivaMvidhA viDaMbanA kriyte| kuTTinI jagau-AtmanaH kulAcAra evaMvidho vidyte| yAvattasya kAmukasya / gRhe dhanaM bhavatyarpayati ca tAvanmanyate naanythaa| evaMvidhAM vArtA zrutvA kRtapuNyo dadhyau / manasyanyahacasyanyat, kriyA-15 yAmanyadeva hi|yaasaaN sAdhAraNastrINAM tAH kathaM sukhhetve|||| kuSThino'pi smarasamAn , pazyantI dhanakAMkSayA / tanvantI kRtrimaM sneha, nisnehAM gaNikAM tyajet // 2 // mAMsamizraM surAmizra-manekaviTacumbitam / ko vezyAvadanaM cumbeducchiSTamiva bhojanam // 3 // ityAdi / tataH kuTTinIkRtAM viDambanA sahitvA kRtapuNyaH svagahagamanAya cacAla / gRhasamIpe'bhyetya patitaprAyaM gRhaM dRSTvA yAvat kRtapuNyo dvAramupAyayau / tAvat patnI kAntamAgacchantaM vIkSya hRSTacittA jalapUrNakarakaM haste gRhItvA''camanAya sNmukhmaayyau| tatastayA vitIrNamAcamanaM lAtvA gRhamadhye'bhyetya priyAmuktAsanamupaviSTaH / tataH priyayA bhojanasAmagrI kRtA / kRtapuNyaH kRtasnAno devagRhe jinamarcitvA varyapuSpaiH stotreNa stutvA ca bubhuje / kRtapuNyasya kAntasya sarvaH svagRhavRttAntaH priyayA proktaH / tatasteneti cintitam / aho ahamabhAgyaziromaNiH yato mAtApitRbhyAM sukhaM na dattaM tena putreNa jAtena kim / yata:-"kiM jAtai For Private Personel Use Only | Hel
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| hubhiH putraiH, zokasantApakArakaiH / varamekaH kulA''lambI, yatra vizrAmyati kulam // 1 // yairvRddhi nIyate dhammoM, zrIkRtapuNya critrm| bandhuvargakule yazaH / pituH putrAsta eva syu-bariNaH svairiNaH pare // 1 // ikSukSetravaMzajAlIkadalIviSapAdapAH / / phale jAte vinazyanti, duSputreNa kulaM yathA // 2 // " pitarau yanmayA'gAdhe, kSiptau duHkhamahArNave / dhanaM nidhanamAnItaM, pitRparyAyasaJcitam // 3 // tataH prAha patnI-zoko na kartavyaH, yahAvi tadbhavati / yataH-" gate zoko na kartavyo, bhaviSyaM naiva cintayet / vartamAnena kAlena, vartante hi vicakSaNAH // 1 // karmaNo hi pradhA.. natvaM, kiM kurvanti zubhA grahAH / vaziSTadattalagno'pi, rAmaH prabajito vane // 2 // " ityAdi priyAvacaH zrutvA svasthaH san zokaM tyaktvA samAdhinA kRtapuNyo gRhe'sthAt / kramAttayA samaM RtusukhamanubhavataH AdhAnamabhUt patnyAH / atha kadAcit patnyAH puraH kRtapuNyaH prAha-madanyo nAsti ko'pi pApI / yato mayi jAte mAtApitarau duHkhi mRtau / mayA dhanaM ca nidhanaM nItam / vinA dhanaM vANijyamapi kartuM na zakyate / yataH-"bIjaM vinA kRSi cAmbu vinA kRSiH / tathA nIvIM vinA lakSmI-nArjituM zakyate kvacit // 1 // priyA''caSTa svAmin khedaM mA kuru| analpo'yamasau kalpaH svasvAdhInaM dhanaM hi vaH / dInArANAM sahasraM ca, gRhyatAmanugRhya mAm // 2 // dInArasahasrameka -M // 86 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio me samasti / tena tvaM vyavasAyaM kuru / tataH zubhe'hani bahumUlyaM svalpaM krayANakaM lAtvA prAcIM dizaM gantukAmaH kRta| puNyaH sphItasArthamadhye rAtrau patnyA talpe zAyitaH kvaciddevakule / tataH patnI pazcAt svagRhe jagAma / itastatra pure | bahudhanavAn ghanadevavyavahArI vasati sma / tasya patnI rUpavatI / tayordharmaM kurvatorjinadattAbhidhaH putro'bhUt / | kramAt kAnte mRte ( tayA ) jinadatto dharmakarmakuzalo mahebhyaputrIzcatasraH pariNAyitaH anekaprakArairbhogaistAbhirvilasannakasmAnmRtiM gato rAtrau jinadattaH / tatastayA rUpavatyA sthavirIbhUtayA sarvA vadhUrAkArya proktam- yadi yuSmAkaM | bhartA mRta iti rAjA zroSyati tadAtmIyAH sarvAH zriyo gRhISyati aputratvAt / tena bhavatIbhirna roditavyam / pracchannaM | bhUmimadhye kSepyazca yathA ko'pi na jAnAti / ahamapi na rodiSyAmi (anyapatiM) cArAdhayata tAvadyAvatputrA bhavantInAM | bhavanti / tataratA vadhvastaM patiM bhUmigataM kRtvA snAnaM kRtvA devakulopAntasthasArthasamIpe gatAH / kRtapuNyaM pazyanti sma / taM tathAvasthaM zanairutpATya svagRhe samAnIya tvaM pate ! jaya ciramiti jalpanti sma tAH sthavirAvadhvaH / tadA sthavirA'vag| snuSAcatuSTayasyApi pazyatastatra nistrapA / tadIyaM kaNThamAlambya rudatyevamuvAca sA // 1 // hA vatsa bahuvAtsalya, vihAya nijamAtaram / etAvanti dinAni tvaM, kva yAto'si kva vA sthitaH / nirAlambA zayAlambA, tavAmbA'smi na saMzayaH /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 8 // tvaM putra jAtamAtro'pi, hataH kenApi pApmanA // 3 // ityuktvA sA jaratI prAha-idAnIM tAvakInasya, jyeSThabandhorvi-zrIkRtapuNyapattitaH / tava saMpattitazcAsmi, zokaharSasamAkulA // 4 // bandhuvadhvazcatasro'mUramUzca vipulAH zriyaH / etA nadyA critrm| ivAmbhodhimagAdhaM tvAmupasthitAH // 5 // ataH paraM putra tvayA'nyatra kutra na gantavyaM svecchayA'tra stheyam / AbhirvadhUbhiH samaM bhogAn muMva / kRtapuNyo ddhyau| kiM svapnaM labhyamAnamasti / athavA'sau eva mAM sthApayati tadA svargasaukhyameva / samupasthitam / evaM dhyAtvA kRtapuNyo'vag-mAtarmama sarva vismRtam / adhunA'trA''gAM zubhakarmodayAt / tato vyacinta-- yacceti sH| yataH-"zrIyogaH sudRzAM yogaH, svayaMvaramiva dvayam / upasthitamato vyoma-prasanaiH kiM viklpnaiH||1|| mAtarmayA tvadIyAjJA, devazeSeva sundarA / pAlanIyA sadA yatnA-dihAmutra sukhapradA // 1 // kramAJcatasro vadhvo garbhay dadhuH putrAzcatvAro babhavuH teSAM janmotsavaH kRtH| tasya tatra tasthuSo dvAdazavatsarI sukhanimagnasya gatA / tato'nyadA vRddhayA proktam-bhavatInAM catvAraH putrA bbhvH| tena rAjA''tmanaH zriyaM na gRhISyati / tato'sau yatra sthAnAdAnItastatra sthAne mocyate / tAbhiruktaM mAtaH kathamayamAtmano lamyAdivaIko mocyate / vRddhayoktaM jJAyate puruSasvarUpam / / kadAcidasAvAtmanaH zriyaM balAd gRhISyati tadA kA gatiH / tato balAttaM mocayituM tAH sAgrahaM grAhitAstayA / tata-N For Private Personal Use Only wi .jainelibrary.org Jain Education laall
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ stAbhiH zambalakRte modakacatuSTayaM tadartha kRtam / tanmadhye ratnacatuSTayaM kSiptam / tato dAsIpArzadutpATya taM suptaM / vastraprAntabaddhamodakacatuSTayaM pUrvasthAne puramadhye mumoca vRddhA / tadAnImeva pUrva videze gatvA dvAdazavarSANi bhrAntvA || tasminneva sthAne sa eva sArthavAho'vatatAra / zrutaM kRtapuNyapriyayA sArthA'gamanam / tatrA'gatA patiM suptaM dRSTvA pArzve / sthitA yAvattAvat ujjajAgAra patnI dadarza ca hRssttH| tataHpriyAyuktaH kRtapuNyaH svagahe samAgAt / bhaktyA gauravitaHsadannapAnadAnataH panyA bhartuH puraH putrotpattisvarUpaM proktam / panyA proktaM-pate! kimAnItaM tenoktaM kimapi nArjitaM mayA pUrvakRtapApodayAt / aparaM kimapi noktaM ljjyaa| modakacatuSTayaM kAntA''nItaM tayA bhAjanamadhye kSiptam / putro'nyadA lekhazA-10 lAyAM gatvA prAtarAzakRte smaagtH| mAtrA dattaM modakaM gRhItvA lekhazAlAyAM gtH| tatra modako bhakSitaH, tanmadhyAhiziSTaHprastaro nirgataH! bAlakastaM prastaraM dRSTvA lekhazAlikA'greprAha / mamAyaM viziSTo ghuNTakaH paTTikAghuNTanArtha bhvissyti|| taM ghuNTakaM gRhItvA kAndavikagRhe paTTikAmajjanArtha gtH| paTTikAM majjayatastasya hastAdakaramAd ghuNTiko jalabhRtabhAjanAntaH patitastadA jalaM dvidhA'bhUt / tajjalaM tathAbhUtaM dRSTvA kAndaviko dadhyau / ayaM prastaro jalakAntaratnaM / bahumUlyaM tena kimapi sukhabhakSikAmasmai vitIrya gRhyate mayA yadi tadA varam / evaM dhyAtvA kAndavikastasmai varyamoda Jan Education For Private Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ " zrIbharate- kadvayaM dattvA taM prastaraM lalau bAlaM vaJcayitvA / tatastanmodakadvayaM bhakSayitvA hRSTo'paraghuNTakena paTTikAM ghuNTayitvA zrIkRtapuNya caritram / varavRtti" lekhazAlAM gato bAlaH kRtapuNyaputraH / kAndavikena sa prastaro guptIkRtaH / kramAdanyeyuH zreNikabhUpateH secanako | hastI gaGgAnadyA madhye jalaM piban snAnaM kurvan tantujIvena niruddhaH nirgantuM na zaknoti / aneke upacArAH kRtaaH| | paraM sa hastI jalAnnirgantuM na zaknoti yadA / tadA rAjA zreNiko'bhayakumAramantriyuk tatrAgAt / rAjJA'pi bahava / | upacArAH kRtAstathApi gajo bahirna niryAti / tataH khinne bhUpatau abhayakumAro buddhimAnuvAca / tantujIvena hastI meM Kal gRhIto'sau yadi jalakAnto maNirjalamadhye gajapArzve mocyate tadA jalaM dvidhA bhavati tantujIvo gajaM mukvA jala madhye gacchati / tato bhUpenoktaM bhANDAgArAdAnIyatAM jalakAnto maNiH / abhayakumArastato bhANDAgAraM vilokya prAha|| svAmin bhANDAgAre jalakAntamaNi sti, tena puramadhye paTaho vAdyate / yaH kazcijjalakAntamaNimAnayiSyati tasmai rAjyAIyutA svaputrI dAsyate mayA / tato bhUpAdezAdanugaiH paTaho vAdyamAnaH puramadhye sthAne sthAne kAndavikagRhopAnte gataH, tadA kAndavikena paTahaH spRSTaH / tato rAjapArzvamAnIte kAndavike rAjapuruSai rAjA mumude / bahuloka-10 | // 8 // yuto rAjA nadItIre gataH tataH kAndaviko jalakAntamaNimAnIya rAjapAceM mumoca yAvattAvajjalaM dvidhAcakre / For Private & Personel Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tantujIvo naSTaH gajo mutkalo'bhUt / paTahabherImRdaGgAdibahUni bAditrANi vAdyante / rAjA hRSTaH / kAndavikasya rAjJA / sanmAnaM kRtaM / kAndaviko hRSTo'bhUt / vAdyamAneSu bahuvAditreSu secanakagajArUDho rAjA turaGgamArUDhAbhayakumAraH kAnda- / vikayuk nAnAprakAraM dAnaM yAcakebhyo vizrANayan svagRhamAjagAma / kAndavikaH sanmAnitaH san khamaNimAdAya gataH / ito rAjA abhayakumAramAkArya rahasyavag / kAndavikasyAtmanaH putrI rAjaputravarayogyA kathaM dAsyate manoramAhayA / abhayo'vaga-svAmin khedo nAneyaH / yasya ratnamidaM bhaviSyati, taM buddhyA prakaTIkariSyAmi / tataH sarva / yuSmanmano'bhimatameva bhaviSyati / IdRzaM ratnaM jalakAntarUpaM rAjagRhAmAtyagRhe muktvA kAndavikatulyanIcagRhe na bhvti| yataH-"pIyUSaM rajanIkare varatarAbhAsazca sUrye'budhau, ratnAnAM nicayo maruttarugaNo merau grahA ambare / svarge svargigajastathA / surahayo gIrvANagau mjulaa| cakraM cakriniketane bhavati vai nAnyatra tiSTheta kSitau // 1 // ratnAni rohaNakSmAbhRdvArdhiSveva bhavanti hi / gajA vindhyATavISveva prApyante'nyatra naiva hi // 2 // tathA varyANi vastUni, ratnAdIni ca bhuutle| bhavanti | medinIpAla-mahebhyAmAtyasadmasu // 3 // " tena kasyApi vyavahAriNo ratnamidaM bhaviSyati / yasya bhaviSyati ca tasmai / putrI dAsyate / tato rAjA hRSTaH / rAjyAI purayAM kAndavikAya dAsyate iti kathayitvA'bhayakumAreNa in Educh an in Mrjainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritram // zrIbharate-svajanAH kAndavikamAkArayituM pressitaaH| tatra gatvA te jaguH / rAjA tvAmAkArayati / rAjyAdha putrIyutaM dAsyati / kAnda- vIkRtapuNyapara vRttiviko hRSTaH svjnshitH| tataH kAndaviko vayavastrANi paridhAya rAjagRhe samAgAt / abhayakumAreNa snmaanitH| pRSTaM ca | taba ratnamidaM ka caTitam / tenoktaM mama gRhe kramAgatamasti / tato'bhayakumAreNa pUrvazikSitAn khasevakAnAkArya proktam / asmai rAjyAI kanyAyutaM dIyatAM tataste rAjapuruSA mantripreritAH kambAbhiH taM tathA tADayan / yathA kSaNamekaM nizceSTakASTIbhUtaH / kSaNena svasthIbhUte kAndavike'bhayo'vag / satyaM vada ka labdhaM ratnaM yadi satyaM na jalpiSyate tvayA'dhunA || bhUrikambAbhistADanAnmata eva maraNabhayAt kAndavikenoktamAmUlacalato ratnaprAptisvarUpam / " jagau tato'bhayaH satyaM, sa evAsyedamIdRzaM kalpadrUNAM suvarNAdrau, dRzyate sambhavaparam // 1 // " tato rAjJA'bhayakumAravacanena kRtapuNyAya rAjyAI manoramAkanyAyutaM vizrANitam / tato'bhayakumAro grAmaikasahitAmekAM kAndavikakulotpannAM kanyAM bhUpAdezAdApayAmAsa kAndavikAya / yato rAjJoktaM niSphalaM na bhavati / varSebhArUDhaM kRtapuNyaM manoramApriyAyutaM vAditravAdanapurassaraM svagRhe preSayAmAsAbhayakumAraH / tadA lokA jaguH / yAdRzI ratyA prItyA vA kaMdarpasya zacyendrasya all zriyA kRSNasya gauryA bhavasya zobhA bhavati tathA kRtapuNyasya manoramayA / yataH-tato'bhayakumAreNa samaM kRtapuNyasya / // 89 // Jain Education iratna For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educat 1 prItirjAtA / candrasamudrayovi, padmArkayoriva / ekadA rahasi abhayakumArAgre kRtapuNyena svasambhavaputracatuSTayoutpattisvarUpaM proktam / mantrIza nagare'traiva, mama patnIcatuSTayaM // catuHsutayutaM cAsti paraM vedmi na mandiram // 1 // pure'smin tadgRhaM catvAraH putrA jAtAzcAtra / abhayakumAra AcaSTAho tava cAturye vayai / vidyate / yattvayA yatra dvAdaza varSANi sthitaM tadapi na jJAyate / tena tava mahaccAturyam / kRtapuNyo'tram -supta eva | tayA vRddhayA svagRhe nItaH pazcAdapi supta eva mukto dvAdazavarSANi saptamabhUmidhavalagRhe sthApito'ham / abhayakumAreNoktam- ye tava putrA abhUvaMstatra, te tvAmupalakSanti na vA / kRtapuNyenoktam / mama zmazru haste gRhNanti | mamAGke upavizya bahuzastAta tAteti jalpanto'bhUvan / abhayo'vag tvaM ca tAH patnIrupalakSayasi na vA | tenoktamupalakSayAmyahaM tAH / abhayo'vag-tAH patnIH putrayutAH ahaM te prakaTIkariSyAmi / athAbhayakumAreNa dvidvAro | | mahAn prAsAdaH kAritaH / ekena dvAreNa pravizyate dvitIyena nirgamyate / kRtapuNyatulyarUpAM yakSapratimAM tanmadhye'bhayaH | sthApayAmAsa / tataH paTahamiti vAdayAmAsAbhayakumAraH yA yA strI svIyasarvApatyayutA paJca paJcamodakAnvitA yakSa natvA dvitIyadvAreNa nirgacchati / tasyAH kulasya kuzalaM bhaviSyati, no cenmaraNaM bhaviSyati / agretanacaturdazyAmAgantavyam / national
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ -AN ka // zrIbharate- zvara vRttiH|| caritram / // 90 // tatazcaturdazyAmabhayakumAraH' kRtapuNyayutaH prAsAdapArthe'bhyetyopaviSTaH / sarvA strI svApatyayutA modakasthAlayutA zrIkRtapuNyaekahAreNa prAsAdamadhye pravizya modakAna DhaukayitvA yakSaM praNamya dvitIyadvAreNa niryAti / itaH sA vRddha dhUcatuHputrayutA yakSa nantumAgAt / tadA kRtapuNyo jagau-eSA sA vRddhA / yAvadRddhA modakasthAlaM yakSAgre muktvA praNamati vadhUyutA tAvatte catvAraH putrA yakSapArzve gatAH tAta tAteti jalpantaH, pramodotphullalocanAH / yakSAGkapAlIpalyaGkamadhyuSustanayAstadA // 1 // tadA kazcidyakSasya zmazruNi vilagnaH, kazcit haste, kazcidudare kazcinmastake / tadA'bhayena tatraityoktam / amI te catvAraH putrAH catasro vadhvaH / tatastau tasyAH pRSThe svasevakAn preSya tasyA gRhaM jagmatuH / tata upalakSya tAH kanyAste putrAzca sA lakSmIstasyAbhavan , kRtapuNyasyAbhayakumArabuddhayA / sA'naGgasenA vezyA'pi / tamaGgIcakAra ca / evaM kRtapuNyasya sapta priyA bbhuvuH| anyecurjagadvandyaH zrIvIrasvAmI bhavyajIvAna prabodhayan vaibhAra-IN girau samavAsArSIt / tadA zreNikabhUpatirabhayakumArakRtapuNyAdiparivArayuktaH zrIvIraM vandituM yyau| atra zrIvIreNa dezanA / dattA-dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH, sabhAgyArthiSu tatparaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyArthiSvapi / rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpairnRNAM tat kiM yanna dadAti kiM na tanute svargApavargAyate // 1 // atra dezanAnte // 90 in Education a l For Private & Personel Use Only Isww.jainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtapuNyaH kRtAJjaliH papraccha / bhagavan ! kena karmaNA pUrvabhavArjitenAsmin bhave'ntarA'ntarA sampado vipado'bhUvan mama / / vIraH prAha-pUrvabhave zrIpure tvaM vatsapAlako'bhUH / paraM daurgatyanirviNaH paramAnnaM gRhe gRhe niSpadyamAnaM vIkSya mAtaraM / prati jagau-paramAnnaM me dehi / ambA rundatI jagau-putra ! gRhe kimapi nAsti, kathaM paramAnnaM dIyate / annaM nAsti jalaM nAsti, nAsti muddA yugandharI / dhAnyaM ca lavaNaM nAsti, tannAsti yadi bhujyate // 1 // tatastAM rudantI bAlaM ca / rudantaM vIkSya prAtivezmakyastanduladugdhazarkarAdi daduH tasyai / tayA paramAnnaM niSpAditam / putrAya paramAnnaM parivaSya Mall kAryArtha prAtivezmakagRhe yayau / ito mAsakSapaNapAraNake sAdhudvayaM tatra vihartumAgatam / sAdhudvayaM kRzazarIraM cAri pAtraM dRSTvA dadhyau gopAla:-aho me saphalaM janma, dino'yaM ruciro'dya me / yAmo'yaM sundaro me'dya, veleyaM me'dya / sundarA // 1 // yato'dhunA samAyAtaM, vayaM sAdhudvayaM sphuTam / pratilAnya bhaviSyAmi, kRtArtho'nnaM tamoharam // 2 // tatastadA hRSTacetAH svasthAnAdutthAya praNamya, gopAlaMko'vag-mama bhAgyamAgataM yuSmatpAdAnAmatrAgamanAt / ayaM / zuddhagrAsAhAro'GgIkriyatAm / ekaM bhAgaM paramAnnasya dattvA punardadhyau / etanmAtreNa paramAnnenAsya kiM bhaviSyati / tato dvitIyaM bhAgaM evaM tRtIyaM bhAgaM ca etasmai kRtapuNyaH dadau / evaM trivAra dattaM paramAnnam / tato JainEducation alll
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharata-|| gate yatidvaye mAtrA punarapi paramAnnaM pariveSitam / tataH kAlakramAdgopAlako mRtvA tvamabhUH kRtapuNyakaH / zrIkRtapuNya zvara vRttiH|| critrm| evaM trivAraM vibhajya yatibhyAM dAnaM dattaM tena tridhA tavAntarA'ntarA sukhamabhUt / AkaNyaivaM vaM pUrvabhavaM kRtapuNyo jAta- zrIsukoza // 91 // vairAgyo jyeSTe putre gahabhAramAropya saptakSecyA khaM dhanaM uptvA zrIvIrapAveM dIkSAmAdAya ca svargasukhabhAgabhat / tata-||| lamunIzvara critrm| zyutaH zivaM gamiSyati / // iti kRtapuNyakathAnakaM dAnaviSaye // 14 // upasargAn kRtAn vyAghra-siMhAdibhiH zarIravAn / sahamAnaH zivaM yAti, sukosalamunIndravat // 1 // ||5|| purA ayodhyAyAM ikSvAkuvaMze kIrtidharo rAjA nyAyAdhvanA rAjyaM kurute sma / tasya sahadevyabhidhA patnI babhUva / kramAttayoH putraH sukozalanAmA'jani / sa ca kramAd dharmakarmazAstraM papATha / anyedyuH / padezaM zrotuM tatra nRpo yayau / gurubhiriti dharmopadezo dade / tathAhi-"AryadezakularUpabalAyu-buddhibandhuramavApya va naratvam / dharmakarma na karoti jaDo yaH, potamujjhati payodhigataH sH||1|| jarA jAva na pIDeI, vAhI jAva na vaDDaI / / jAvidiyA na hAyaMti, tAva dhamma samAyare // 2 // viSayagaNaH kApuruSaM karoti vazavarttinaM na satpuruSam / badhnAti // 91 14 in Education For Private & Personel Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ mazakameva hi, lUtAtantu rna mAtaGgam // 3 // gAtraM saMkucitaM gatirvigalitA dantAzca nAzaM gatAH, dRSTibhraMzyati rUpameva hasate vakraM ca lAlAyate // vAkyaM naiva karoti bAndhavajanaH patnI na zuzrUSate, hA kaSTaM jarayA'bhibhUtapuruSaM / / putro'pyavajJAyate // 4 // saMjharAgajalabubbUvame, jIvie jalabinducaMcale / juvaNe naIvegasannibhe, pAvajIva kimatthaM na / bujjhase // 5 // " ityAdi dharmopadezaM zrutvA saMvegadhArI kIrtidharo rAjA zizumapi sukozalaM rAjye nyasya svayaM dIkSA jagrAha / pratimAdharaH kIrtidharo yatirgRhItazAstrArtho vijhaar| mAtrA putrasnehAta svarNajaTitA dantapatiH kaaritaa| sukozalaH / kramAvarddhamAno yadA yadA pitaraM smarati / tadA tadA mAtA kIrtidharasya patyurdoSAn gRhNAti sma / atha kadAcit kIrtidharo yatirayodhyAmadhye SaSThapAraNe bhikSAyai samAgAt tadA sahadevI taM patiM dRSTrA dadhyau / yadi madIyo'yaM putraH pitaraM drakSyati tadA dIkSAM gRhISyatyeva / tena purAd bahirayaM ytinisskaasyte| tataH sahadevI taM pati sevakapArthAt parAbhUya sukozalAve. ditameva purAnniSkAzayAmAsa / kIrtidharaM patiM purAhahiniSkAzyamAnaM dRSTrA dhAtryA sukozalAya proktam tataH sukozala: kIrtidharayatipArce gatvA taM ca natvA prAha-puramadhye tvaM samAgaccha / kIrtidharo'vag-sAMprataM puramadhye nAgamiSyate mayopasargasambhavAt / tataH sukozalo mAtRkRtaM pitRparAbhavaM matvA rAjyaM tRNavat tyaktvA pituH pArzve vrataM lalau / JainEducatil For Private Personel Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatevara vRttiH // // 92 // 1 tataH sukozalaH pitrA saha vijahAra / tIvraM tapo dvAvapi kurutaH / sahadevI patiputraviyogAdArtadhyAnena mRtvA vyAghrI vanamadhye'bhavat / kadAcittau pitAputrau munI viharamANau vyAdhyadhiSThitAyAM bhuvi gatau / tadA vyAghrIM saMmukhaMmAga|cchantIM dRSTvA kIrtidharo'vag-anyasmin mArge gamyate / tataH sukozalaH sAhasamavalambya tenaiva mArgeNa gacchan | kRtAnazano vyAghrIvidAryamANo varyadhyAnAt sarvakarmakSayAt kevalI jajJe / muktiM tatkSaNAdagAt // vyAghrI sukozaladantapaMGki vIkSyohApohaparA jAtajAtismRtiH putraM jJAtvA pazcAttApaparA svakarma nindantI sahasrArasvarge gatA / kIrtidharo munirapi prAptakevalajJAno mukti yayau / iti sukozalakathA samAptA // 15 // yo'STApade caturviMzatiM jinAnnauti sa tasminneva bhave muktiM yAti / evaM zrIvIrapArzve zrutvA gautamasvA - myaSTApade jinAnnantuM gataH / devAMstatra natvA yAvadbahirbalAna ke upaviSTastAvadvaizramaNaH surastatrAgato jinAnnatvA dharma zRNvan puNDarIkAdhyayanaM zrIgautamena kathyamAnaM zradadhe / tataH sa svargAcyuto vajrasvAmyajani / taccedamadhyayanam - yaH pAti saMyamaM zuddhaM, manovacananigrahaiH / sa eva mucyate pApA- puNDarIkayatIzavat // 1 // yaH prApya saMyamaM martyo, virAdhayati santatam / sa eva labhate dukhaM, durgatau kaNDarIkavat // 2 // Jain Educationtional zrIsukozalacaritram | // 92 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio I tathAhi mahAvidehe kSetre puSkalavatIvijaye puNDarIkiNI purI svargakhaNDamivAsIt / tatra mahApadmo rAjA rAjyaM nyAyAdhvanA cakAra / tasya padmAvatI priyA sacchIlazAlinyabhUt / puNDarIkakaNDarIkau sutAvabhUtAM tayoH / ekadA | sAdhavo nalinavanopavanaM samAjagmuH, tatra vandituM gurUn mahApadmarAjA yayau / dharmopadezo dade gurubhiH / "asAre'smin bhave nAsti, sukhaM vyAdhizca vidyate / jAnanto'pi janA evaM, na kurvanti vRSaM manAg // 1 // saMsAraMmi asAre natthi suhaM vAhiveyaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 2 // " ityAdi dharmopadezamAkarNya mahApadmaH | puNDarIkAya rAjyaM vitIrya saMyamazriyaM jagrAha / puNDarIkaH kaNDarIkayuto rAjyaM cakAra / anyedyuH puNDarIkaH kaNDarIkaM prati jagau - bho vatsa mama ciraM bhavavirAgatA jAtA'sti / tena tvaM rAjyaM gRhANa | ahaM tu cAritraM saMsAra - duHkhaughatRNe lavitraM gRhISyAmi / kaNDarIko'bhyadhAt jyeSThasahodara ! tvamevaM kiM jalpasi mAmapArasaMsArA'mbhodhau | pAtayitum | ya Atmano'bhISTo bhavati tasya tu sukhadaM bhavati taddIyate sadbhiH / rAjyaM tu narakAsAta - santatiprati - | dAyakam / nigadyate jinAghIrau - chadbhirhitamaGginAm // 1 // tataH puNDarIko'pi jagau - mama viSayA na rocante / | yataH - " vatsa matsariNo jJeyAH viSayA viSamUrtayaH / tAnIndriyANi saMsAre, pAtayanti janAMzciram // 1 // " kaNDarI 1 ational
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrImaratevara vRttiH // // 93 // Jain Education caritram / ko'vag-vRddho yo nandano bhavati sa tu rAjyasya ghartA bhavatyeva / tena tvayA na kimapi pratyuttaro dAtavyaH / tataH zrIpuNDarIkakaNDarIkaH puNDarIkaM paryavasAyya dIkSAM lalau / puNDarIkaH prajAM pAlayan mano vinA striyaM bhuGkte sma / kaNDa| rikastu nAnAvidhAbhigrahAditapaH paraH saMyamaM pAlayAmAsa / ito'nyedyuH kaNDarIkaH saMyamazrIsaktaH san kasyacinnarendrasya rAjyasampadaM vIkSya dadhyau mayA mudhA hAritaM rAjyaM yadarthamevaMvidhaM kaSTaM kariSyamANamasti tatsvargAdisukhamadhunA dRzyate kenApi rAjyaM tu pratyakSasukhamasta, tena mudhA'haM kAyaklezaM kariSye / yataH - " tIvraM tapo manomukhya-paJcendri | yAdiyantraNam / dehinAM jAyate'tyanta - vedanAhetave khalu // 1 // evaM dhyAyan sadA citte, kaNDarIko'dhamAzayaH / ekendriyAdijIvAnAM, virAdhanAM tanoti saH // 2 // evaM vicintya svapitRrAjyaM bhrAtRpArzvAjjighRkSuH kaNDarIkazca cAla svapuraM prati / puNDarIkiNIpuryupAntasthodyAne sametya svamupakaraNaM vRkSazAkhAyAM baddhvA zAhale sthAne kaNDarIka | upaviSTaH / tataH kasyacinnarasyodyAnapAlakasya mukhAtsvAgamanaM kaNDarIko jJApayAmAsa puNDarIkAya / tato rAjA hRSTaH svabhrAtRpArzve sametya vavande tatkramau / vRkSazAkhAyAmupakaraNaM baddhamAlokya puNDarIko dadhyau / aho ! evaMvidhatrairA|gyavAsitacittasya evaMvidhA sacittavirAdhanArUpA ceSTA bhavati, tadA mohasya vilasitaM sarvam / yataH- " kSaNaM saktaH // 93 // ww.jainelibrary.org
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaNaM muktaH, kSaNaM kruddhaH kSaNaM kSamI / mohAdyaiH krIDayevAhaM, kAritaH kapicApalam // 1 // viSayagaNaH kApuruSaM, karoti vazavarttinaM na satpuruSam / badhnAti mazakamevahi, lUtAtanturna mAtaGgam // 2 // tadAnIM " kaNDarIko jagau, mayA saMyama pAlayituM na zakyate, tena mama rAjyamarpaya / rAjA jagau-prAgapi mayA vrataM jighRkSustvaM vArito'pi / saMyamamalAH / adhunA yadi tava rAjyagrahaNecchA'sti, tadA''vayo rAjyasaMyamayorvyatyayo bhavatu / tato rAjA vrataci nhAni lalau, kaNDarIkastu rAjyacinhAni chatrAdIni jagrAha / tato niHsaGgacittaH san vijahAra puNDarIIN|| kayatiH, kaNDarIkastu prAptarAjyaH bannaM bhakSayan-sevakairhasitaH san dadhyau, yaiH sevakairhasitamasti, teSAM zikSA | dAsyate / karmayogAdrAtrau tasyAmeva vizUcikA jAtA knnddriiksy| tato yadyadauSadhaM tasya dIyate sevakaistattanna guNAya bhavati / / tato ruSTaH kaDaNrIko dadhyau, etaiH sevakaH sacivAdyairmI hantumupAyo maNDito'sti / yadi nIrogo bhaviSyAmi, tadA sarveSAM | ghANukaprakSepAdinA prANAn gRhISyAmi / evaM raudradhyAnaparaH kaNDarIkastasminneva dinAtyaye vipadya saptame narake gtH|| yataH-"Arte tiryaggatistathAgatiradho0 // 1 // " puNDarIkastu svayaMgRhItasaMyamo jinAdiSTasaMyamaM zuddha pAlayitukAmo Maldadhyau, gurupAdye gatvA guruhaste saMyamaM gRhItvA saMyamaM zuddha pAlayiSyAmi / mArge gacchan puNDarIkaH kasyacidgRhe Jain Educ a tional For Private & Personel Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- rUkSAnnaM prApyaikAnte ca muktvA kasmiMzcidrAme tRNasaMstare suSvApa / rAtrau zItena bAdhito'kasmAtsamutpannatIvravedano dadhyA-zrIpuNDarIka shvrvRttiH| vevaM puNDarIkaH, ahamabhAgyavAn zrIguravo'pi na vadintAH prApto'pi saMyamo mudhA bhaviSyati, yadi gurUNAM pArzve gami-|| zrIkazinaSyate, tadA gurUpadiSTamArgeNa zuddhaH saMyamaH pAlayiSyate / tataH sarvAn sUkSmAn bAdarAMzca jIvAn svayaM kSAmayan zubha- gaNadhara dhyAnaparaH puNDarIko mRtvA sarvArthasiddhivimAnamAsasAda / yataH--"praNihanti kSaNArDena, sAmyamAlambya karma tat / / yannahanyAnnarastItra-tapasA janmakoTibhiH // 1 // " ||iti zubhAzubhabhAvanAyAM puNDarIkakaNDarIkakathA samAptA // 16 // caritram abhimAnaM tyajana jAti-kulazrIlAbhasaMbhavam / kezigacchezavanmukti-sAtabhAga jAyate'GgavAn // 1 // | tathAhi-AmalakalpAyAM puryA zrIvIraM samavasRtaM natvA devaH sUryAbho vyajijJapata, bhagavan ! zrIgautamAdi | || yatInAmahamadya divyaM nATyavidhi darzayiSye, mAmanujAnIhIti vijJaptaH svAmI naivAdideza na ca pratyAdideza / tata aizAnyAM pIThasthaH devaH savyAsavyamujadvayAt devAnapsarasazca vikuSTisu dikSu nRtyaM mayeSvasaMbhAvyaM divyarDivahitaM dvAtriMzadvidhaM nATyaM darzayitvA pramuM praNamya svargamudyayau / tataH zrIgautamaH prabhuM praNamya papraccha, bhagavan ! ko'yaM // // 14 // JainEducatil For Private Personel Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ devaH kuto'syAyaM bodhirabhUta dharmeNa kena karmaNAsyedRzI RddhiH sampannA / atha zrIvIraH svAmI prAha eSa devo / narakapathaprasthito'pi gurupratibodhAt svargapadavI praap| tathAhi-zvetAmbIpuryA pradezIti nAmnA'bhavadbhUpaH tasya priyA sUryakAntA sUryakAntAho nndno'jni| tasyAlaMdhyavacAzcitranAmamantrI kAryAtkadAcana zrAvastyAM jitazatrunRpAntike yayau / tatrAgataM zrIpArzvanAthagaNadharaM gaNadharabhAradhAriNaM catarjJAnazAlinaM kezinaM samAyAtaM zrutvA guruM vandituM yayau / guruNA|| all dharmopadezo datta iti / " dharmAjjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurbalaM dharmeNaiva bhavanti nirmaladhiyo vidyaarthsmpttyH| kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate. dharmaH samyagupAsito bhavatu vaH svargApavargapradaH // 1 // " ityAdi dharmopadezaM zrutvA citro mantrI prAha-tathAhi-zvetAmbyAM gantumAcAryaH, kezI citreNa mantriNA / svasvAminaH prabodhAya, vijJapto bhaktipUrvakam // 1 // AcAryaH prAha-ihalokaikadhIH krUraH, paralokaparAGmukhaH / sAhasaikarasazcaNDaH, sa kathaM bodhamarhati // 2 // tatazcitra AcaSTa, santyanye dhanino ye tapobhRtAM sadA satkArasanmAnadAnapraNayapezalAH, teSAM kimazakyaM, tena tatra pAdAvadhAraNena matsvAminaM saMsArasamudramajjantaM dharmopadezabeDayoDara / vartamAnena yogenetyuktvA mantrivaco'numene muniH / tataH zrIsUriH kezI viharan bhuvi zvetAmbyA: puryA bahirudyAne Jain Education For Private & Personel Use Only IWww.jainelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatevara vRttiH // / / 95 / / Jain Education hiten | samAgataH / guruM bahirudyAne samAgataM zrutvA citrazcitte cintitavAniti / ayaM cennarakaM gantA, prabhurmayyapi mantriNi / | tataH svAmiprasAdAnA- mahaM syAmanRNaH katham // 1 // tataH kenApyupAyena, guruM yena nayAmyaham / pratikartA rujaM / vaidyo gururduSkarmaNAM punaH // 2 // tato vAhavAhanikAchalena mantrI bhUpati bahirudyAne yatra guravo dharmopadezaM | dadAnAH santi, tatrAsannapradeze nItavAn / vAhAn khelayitvA rAjA drumacchAyAyAmupAvizat zramachide, gambhIranirghoSaM zabdaM zrutvA rAjA'vag, bho citra ! kasya eSa zabdaH zrUyate / na jJAyate samyak kasyAyaM zabda iti mantriNoktaM, mantriNA prerito bhUpastatra gurusannidhau yayau / upaviSTo'gre rAjA / tadA gurava evaM procuH / gireH zRGga ivottuGge nRbhave'pi pramAdinaH / utpadya svAsthyaM bho bhavyAH !, pitsavaH kiM bhavAvaTe // 1 // pApAtmAnaH kathaM nidrAM kurvanti nizi nirbhayAH / dIrghIMbhUtA hi sA teSAM narakAhvAnahetave // 2 // | AtmakarmAnyalokAdi, parokSatvAnna cenmatam / tatpitAmahapitrAdyA, api syuste na saMmatAH // 3 // vAcaH paraprabodhAya, procyante'tIndriyazca saH / tadvaktumapi no yuktaM, pratyakSaikapramANinAm // 4 // dharmiNAM ca vinAtmAnamicchAdiguNasaMzrayam / dharmatvAdiha caitanyamanyathA nopapadyate // 5 // ityAdi dharmasUktAni jIvasthApakAni zrutvA zrIkezi gaNadhara caritram | // 95 // Talww.jainelibrary.org
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAstikamatavAdI pradezI rAjA jagau-nAsti jIvo'dRzyatvAt / guruNoktaM-yo vakti ahaM sukhI ahaM duHkhIti pratyayo dharmiNaM vinA na jAyate, tena dhammI samastyeva, yo dharmI sa jIva eva / tataH-bhUyo'nvayuktabhapopi, mayaiH | kastaskaraH prabho ! / kSiptvAntaHkumbhi tadvAra, dRDhaM nIrandhitaM svayam // 1 // kAlena sa mRto dRSTaH, kRmyAkulakale. varaH / tajjIvanirgamo'nyeSAM-mAgamo vA'bhavatkatham // 2 // carNapeSaM ca piSvA'pi, caure jIvo vilokitaH / pratipattikamapyatra, pratyabhyajJAyi no punaH // 3 // caure kasmin mayA sadyaH, zvAsaM rudhdA vipAdite / prAkpazcAcca tulA'bhedaH, sadasajjIvabhUrabhUt // 4 // gururUce'tha nIrandhra, kumbhikAntaryadA naraH / zaGkha vAdayate zabdaH sa bahiH zrUyate katham // 5 // abhighAtyAbhighAtitve, tasmiMzcAvyabhicAriNi / na mUrtatvaM vinA tasmAd, dravyaskandhAtmako dhvaniH // 6 // saukSmyAnmUrto'pi tacchabdaH kumbhImadhyAdviniHsaran / amUrtasyAsya jIvasya, sandehaM na bhinatti kim // 7 // piSTasyAraNikASTasya, cUrNe vanhirna vIkSitaH / sa cAstyeva yathA tatra, jIvo'pyevaM vicintyatAm / IN // 8 // dRtau ca vAyunA pUrNe, nApUrNe'pica bhidyate / tulA tathaiva jIve'pi, nRpa ! kiM na vidRzyate // 9 // itthaM vivartasUkSmANAM, mUrtAnAM vividhAnyapi / amUrtasya svabhAvena, tadvaktavyaM kimAtmanaH // 10 // zaktaM Jain Educati For Private Personal Use Only Sliww.jainelibrary.org
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ critrm| // zrIbharate-10 sUkSmaM cidAtmAna-mAtmAnaM karmavarmitam // nizcityeti mahArAja !, kuru dhrmmnaaturH||11|| dharmAjanma // 1 // zrIkezizvara vRttiH // gaNadharakramAgatAmapi mApa!, tyaja nAstikatA kSaNAt / kiM daridratayA zreyaH, zriyaM saMzraya saMmukhIm // 12 // ke'pi sahasraMbharayo, lakSaMbharayazca ke'pi ke'pi narAH / nAtmambharayaH kecita, phalametatsukRtaduSkRtayoH // 13 // ityAdi dharmopadezamAkarNya pradezI rAjA samyaktvamUlAni dvAdaza vratAni jagrAha / rAjA dRDhavrato dharma pAlayan / nAgRhamedhinAM cirAdvairAgyavAsito'bhavat / anyadA sUryakAntA puruSAntararAgiNI pauSadhapAraNe viSaM pradezIrAjJe dadau / pAsa rAjA kRtArAdhanakA prAnte smRtapaJcanamaskAro mRtvA svarge prathame sUryAbhavimAne suro'bhavat / sa evAyaM devaH / / sUryAbhazcatuHpalyopamasthitirabhUt / atra cAsmadbhaktito mAM yatIzvarAMzca vanditumAgato bhAvapUjAM cakAra / sa devastatathyuto videheSu martyabhavaM prApya sarvakarmamukto muktiM gamiSyati / itaH zrIgautamaH prabhuM praNamyAnyatra vijahAra / itaH kasmiMzcidudyAne zrIgautamo yAvat samavAsArSIta, tAvadanyatrapradeze kezI gaNabhRt samavAsArSIt / kezI gaNabhRt gautamaM prati prAha-bho gautama ! bhavAnIdRzo veSAdidRzyate kathaM ? / gautamastadA caturviMzatitamatIrthaGkarAcAra-anesh svarUpaM jagau / kezyapi zrIpArzvanAthAcArAdisvarUpaM jagau / atrottarAdhyayanasambandhI vivAdo jJAtavyaH / zAsanabheda
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN bhIruH zrIpArzvanAthAnvayI kezI gaNabhRt zrIgautamoktaM yatidharma prapede, zvetavAsA abhUt kramAta siddhiM gataH kezI / / uktaJca-" nAbhUnmunIza iha no bhavitA samUla,-munmUlitasmayatarurgurukezitulyaH / yo jainazAsanavibhedabhiyeMdrabhUti, jyAyAnapi vratalaghu gurumeva mene // 1 // " iti kezigaNadharakathA samAptA // 17 // ko'pi bhavyajano vIkSya, trijagat kSaNabhaGguram / gRhNAti saMyamaM sadyaH, karakaNDUmahIzavat // 1 // campApuryA zrIvAsupUjyacaityazobhitAyAM dadhivAhano rAjA'bhUt / tasya rAjJo rAjJI padmAvatI ceTakabhUpaputrI babhUva / / sA padmAvatI sagarbhA dohadamevaM babhAra / dhRtAtapatrA bhUbhA, bhUpanepathyadhAriNI / sindhuraskandhamArUDhA, kila kakSe lalA-| myaham // 1 // evaMvidhaM dohadaM lajjAvazAt sA prakAzayituM bhUpAgre na zazAka / sA kRzAGgI bhapapRSTA'nyadA khaM dohadaM / prakAzayAmAsa / tato rAjJA sA patnI dhRtAtapatrA kariskandhArUDhA vane nItA / tadA'kasmAdgajaH smRtavindhyATavIza lakyAdibhogo madonmattaH san cacAla dUradezaM prati / rAjarAjhyau dadhyataH kiM kariSyate AvAbhyAmayaM gajo na va tiSThati / rAjA tu durAsannAn mahAvRkSAn vaTAdIn vIkSya rAjJI prati jagau / vaTapAdape tvamavalambethAH, ahamapya For Private 3 Personal use only Trww.jainelibrary.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhgneshvr vRttiH|| // 97 // valambayiSye ca / yathA gajo'grato gacchati AvAM tu gRhe tato gmissyaavH| tataH samAgate vaTapAdape rAjA labdha-zrIkarakaNDU || critrm| lakSatayA vilagnaH rAjJI tu vihastA na lamA gajastu rAjJIyuto dUrato gataH, adRzIbhUte gaje rAjA vaTAduttIrva sazokaH priyAviyogAt duHkhito'bhUt / rAjJI tena gajena duSTakarmaNeva nirmAnuSAraNyaM nItA / yata:-" sphurantyupAyAH zAntyarthamanukule vidhAtari / pratikUle punaryAnti, te'pyupAyA apAyatAm // 1 // tRSNAndhaH sa gajaH sarasoM vIkSya payaH pAtuM sthitaH payaH pibati gaje zanai rAjJI utsatAra / tataH sA rAjJI bhayabhrAntA tadvanaM muktvA'nyatra gtaa| Rrebhyo'pi / mahAkaraM, bhISaNebhyo'pi bhISaNam / vanaM ca vIkSya sA rAjJI, cintayAmAsa cetasi // 1 // yataH-" vidvAn / mukhoM bhaTo bhIruH, zvapAkaH pAkazAsanaH / rAjA raGgazca nAtyeti, zAsanaM ko'pi durvidheH||2|| vIkSyate yadathaikatra, tadanyatrA'nyathA kSaNAt / aho doleva loleva. durvidhervividho vidhiH // 3 // nirmANakarmaNA| khyAta-paGkapiNDako vidhiH / daNDena bhramayatyeSaH, jagaccakra kulAlavat // 4 // " va tatpuraM ka sa me preyAn kedaM vanaM mama samAgataM, cintitaM ca kimupAlambhenAnena / vidheragrataH ko'pi na chuTati, mayaiva svayamiyamApat svasmin vihitA kasya doSo dIyate / tato dhairyavajramayaM hRdayaM kRtvA padmAvatI catuHzaraNArAdhanAdyuccArapUrva in Education interna For Private & Personel Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukRtAnAmanumodanaM kRtvA sAgAramanazanaM jagrAha / evaMvidhe zvApadasaMkaTe paJcaparameSThinamaskAraM punaH punaH smarantI vartmani padmAvatI tApasAzramaM yayau / tAM striyamAgatAM vIkSya tApaso'vaga-kA tvaM kasya sutA kasya ca priyA'si. kutastavAvasthezI vidyate / tavAsminnAzrame tiSThantyAH samAdhirbhaviSyati / tatastayA sarva khaM vRttAntaM tasyAgre proktam / tena tApasena ceTakarAjasutA vAgbhiramRtakalpAbhiH saivaM jalpitA / tvamatra tiSTha / tatastena sA svopAhRtaiH phalaiH praannyaatraamkaaryt| tatastayA proktameSa mArgaH kutra gamiSyati ? tenoktaM dantapurasyAdhvA'sti / tatra dantavakro'sti bhUpatiH / tatra / madhye nirbhayA tvaM campAM gaccheH / tataH sA padmAvatI tApasaM praNamya dantapure gatvA sAdhvInAM pArzve yayau / vanditvA / sA sAdhvIryAvadane upaviSTA, tAvat sAdhvyoktaM, zrAvike ! kutastvamAgAH ? nivedite tayA svodante pravartinI pratyuvAca / duHkhaikasAre saMsAre, sukhA''bhAso'tra sa kvacit / svapne rAjyamiva bhrAnti-riyaM vijayatetarAm // 1 // durghaTa ghaTayanneSaH, siddhaM vighaTayan haThAt / ghaTanodghaTanavyagro, naiva nirvidyate vidhiH // 2 // jinaM jinamataM kiJca muktvA jinamataM zritAn / avaskara ivaapyny-shesssNsaarvistrH||3|| ityAdi dharmopadezamAkarNya prarUDhasaMvegA tadeva batamagrahIt pdmaavtii| vratavighnabhiyA'prokte tayA garbhe nije pravartinI jagau-mahAnubhAge ! tvayA pUrva kiM garbhasvarUpaM Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // 118211 Jain Education nAkhyAyi ? uDDAho bhaviSyati / padmAvatyoktaM bhagavati ! yadyahaM garbhamakathayiSyaM tadA tvaM saMyamaM nAdAsyaH / tena ( bhayena mayA nokto garbhaH / tato mahattaryA sA sAdhvI pracchannaM sthApitA / anyedyuH padmAvatI putramasUta / tadA pravartinyoktaM yadyayaM bAlo rakSyate tadA mahAnuDDAho bhavati yadi kasyApi hastenAyate tadA bahusaMsAravarddhakaM pApaM bhavati, tato'yaM yatnataH zanaiH purAd bahirmucyate / tataH padmAvatI nIrAgacittA saMsAramasAraM matvA nAmAGkitamudrAratnayutaM | bAlakaM zmazAne mumoca / taM bAlaM tathAsthitaM dRSTvA janaGgamo lAtvA raho nijagRhamanayat / anapatyAyAH | svapatnyAH sa bAlako'rpito janaGgamena / sA janaGgamA taM bAlaM pAlayati sma / etat sarve padmAvatyA rahasi sthitayA jJAtaM maMdAkSI sA sAdhvI svAzrayaM prAptA / sa bAlo janaGgamagRhe vavRdhe / ramamANaH sa bAleSu, rAjate rAjatejasA / | patito'pi gaNe grAvNAM, yo maNirmaNireva saH // 1 // rAjopamAnaH sa bAlaH krIDati sma karakaMDUyA bAlAt kareNa kaMDUyati svaM zarIramiti sa bAlaH / tato'bhavattasya karakaNDUriti nAma / so'pi SaDvarSadezIyaH sArvabhaumAkRtiH piturAdezAt | pAtisma zmazAnadezaM dhig vidhim / anyedyustatrAgatau munI vaMzajAlIM vIkSya mithaH procatuH, yo'sya vaMzasya mUlAccaturaGgulIstyaktvA vaMzasya caturaGgulamAtraM parva Adatte, so'vazyaM rAjyaM labhate / tadA sAdhuvacastAdRzaM mAta - zrIkarakaNDUcaritram | // 98 // w.jainelibrary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlena kenacid dvijanmanA ca zrutam / dvijAtividrahaH sAdhuproktaM karoti tAvat karakaNDUrAgatyAvag-re dvija ! a tvaM kathaM mama vaMzaM matpAlitaM gRhISyasi ? / kaliM kurvANau tau rAjakule gatau / tAbhyAM khaM svaM svarUpaM proktam / kAra-d rANikairhasahiruktaM-bho cANDAlaputra! yadA tava rAjyaM bhavati, tadA tvayA'smai dvijAya grAma eko dAtavyaH / vaMzakhaNDo'sya / cANDAlaputrasya bhvtu| tataH sa jAtisvabhAvatvAt cANDAlaputraM hantuM dvijAtizcintayati / dvijAtisvarUpaM cAvagatya cANDAlo jijIviSuH sakuTumbo'gamat kAMcanapuram / tatrAputre nRpe mRte'mAtyairadhivAsitadivyaiH purAd bahirabhyetya|| pradakSiNIkRtya karakaNDU rAjye'bhisiSece / tadA jayajayatizabdamaccaiH paurAzcakaH / tadAnIM taryamapUryata svayaM prdhaan| rupanIte ca paridhAyAnyadvAsasI prAg zikSita iva turaGgamamAruroha sa bAlakaH / so'ntanagaraM yAvat pravizati nAgaraiH / / prItisAgaraiH saha, tAvamleccho'yamiti dvijAsta bhenire / tatastairhi jaiH ruddhaH kruddho daNDaM yadA''dadau / tAvadevatAdhi-11 SThitatvAttadA'tididyate / tadA dvijA bhItA jaguH / bhorAjastvaM ! varNAzramANA-mAcAryo deva! raajse| tvaM mahendro mahezastvaM, tvaM viSNustvaM prjaaptiH| sAkSAttejastvayi kSAtraM, pavitramatijRmbhate // 1 // karmaNA kRSyate varNaH karmaNA sa nikRssyte|| varNAnAM brAhmaNAdInAM jAtistannAtra kAraNam ||2||yH karmaprakRtau lInaH, parabrahmamayaH-pumAn / sa jAtyA kambukeneva,kiM parA / in Education ! For Private & Personal use only IGNw.jainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate-jAvaya'te kvacit // 3 // narakeSu ca tiryakSu, manuSyeSu sureSu yaH / AtmA'yaM nAvamantavyaH, sa kvacid daivataM hi saH ||4||shriikrknndd zvara vRttiH|| |critrm| anenaiva nimittena, trikAlajJAnino jaguH / jIvasya hiMsayA pApaM, jIvasyA'hiMsayA'nagham // 5 // andhe tamasi mgnaanaa|| 99 // masmAkaM tvaM mhaaguruH| tejasaiva tathA'nena, jJAnamunmIlitaM hi tat // 6 // nArAjakeSu rASTreSu, havyaM dahati pAvakaH / / na ca dharmAH pravartante, na ca varSati mAdhavaH // 7 // kuto dhanaM kuto dArAH, zarIraM ca kuto nRNAm / sarvadevamayastrAtA, yadi rAjA na pAlayet // 8 // sarvAvalokane sUryaH, pApAnAM nigrahe yamaH / kubero bharaNe rAjA, prAyazcitteSu pAvakaH // 9 // tadenastadavijJAna-janitaM no vizodhaya / tIrtha rAjA prajAnAM hi, kalmaSakSAlanakSamam // 10 // ityAdinA brAhmagairvijJapto bhUpastIvamatsarI uvAca / yeSAmahaM saMmato'smi te sarve mAnyAH anye tu dvijA vdhyaaH| tairdvijaiH sarvairuktaM, tvamasmAkamanumato'si / tato'vag bhUpaH-etahi tarhi mAtaGgAn saMskArairbrahmasUrapi (kurudhvN)| tato bhItA dvijA bhUpaM prati jaguH-yadAha devastattathya, saMskAraireva vipratA / nahi brAhmaNajAtyo'pi, vrAtyo brAhmaNyamarhati // 1 // advijasyASTavarSasya, jAtasyAtaH paraM dvijaiH / tattvenAbhUtatadbhAvAta, baTUkaraNamiSyate // 2 // yadevasya rocate tattu kriyate eva, // 99 // vyavahArastu balIyAn vidyate lokeSu / tato vimRzya rAjovAca dvijAn prati / tataH te janaGgamA dvijA bhavantu asmAkaM For Private & Personel Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- - - vATadhAnavAsinaH / ityukte nRpeNAkAzAt puSpavRSTirapatat / jaya jaya bhUpeti divyavAgajani atha taiAhmaNai rAjAde-|| zAt teSAM janaGgamAnAM saMskAro vihitH| tataste brAhmaNyaM lbhntoccairdevmaanvpuujitaaH| uktaJca-"dadhivAhanaputreNa, rAjJA tu krknnddunaa| vATadhAnakavAstavyAzcANDAlA braahmnnaaHkRtaaH||1||" tato mahAmahotsavapUrva pure pravizya mantryAdibhirvihitarAjyAbhiSekaH sapratApo rAjyaM karoti krknndduuH| itaH sa bAdI dvijaH karakaMDUM prAptarAjyaM zrutvA tatra cAbhyetya grAmamekaM / yAcate sma / tato rAjJoktaM dvAsthena dvijaM prati / gaccha dvija campAyAM tatra mannidezato grAmaM tubhyaM dAsyati / tato dvijastatra gatvA campezaM grAmaM yAcate sma / karakaNDanidezato dadhivAhano dadhyau / aho markhaH sa karakaNDarAjA, ya evaM mAM vadati / tato rAjA taM prati prAha-kapotaponnatimlecchapotaH kathamanAtmavAn / yo yo mayA sainikaH zyenaH pakSIndreNa virudhyate // 1 // tvaM tu dUtatvAta yAcakatvAdavadhyo raNe tasya prANagrahaNAdahaM tubhyaM grAmaM dAsyAmi / tatastena dvijena tadbhUpoktaM karakaNDUpAdhai gatvA proktam / tatastatkAlameva sannahya karakaNDUzcampAM pratyacalat / tatastaM karakajANDUmAyAntaM zrutvA dadhivAhano varga sajIkRtya yuddhAyAcalat / sAmabhUmiyuddhAya sajjIkRtA / tato mithaH dvayo-INGH bhUpayormahAntaM saMgrAmaM jIvasaMhAraM ca matvA padmAvatI sAdhvI putrapatyoryuddhaM jAyamAnaM jJAtvA tadvAraNAya karakaNDUpA - -- Jain Educatio n ||
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritram / // 10 // bhA'bhyetyAvag-ahaM tava mAtA ayaM tava pitA dadhivAhano rAjA / mudrAratnAkSarasaMvAdataH pitaraM dadhivAhanaM mAtara- shriikrknndduushvrvRttiH|| / mAryikAM padmAvatI karakaNDUmane / hRSTazca karakaNDUratyantam / tataH ArthikayA prabodhayituM bhUpaM puramadhye gataM, dAsIpArthAta samAgataM rAjJe jJApitaM sAdhvyA, tato rAjA tatrAgatya pramodAttAM padmAvatI yatinI praNaNAma, pRSTaM ca (rAjJA) tvayA / kathaM saMyamo gRhItaH ? sa garbhaH kathamabhUt ? tayoktaM yena tava vapro veSTito'sti sa eva te putraH / tato rAjA prAtaH pAdacAreNa tatra purAd bahirAyAdyAvattAvat putro'pi pAdacArI sammukhametya pituH pAdau praNaNAma / tataH puramadhye mahAmahotsavapUrva taM putraM pravezya prAptavairAgyo rAjA rAjyaM dattvA ca dIkSAM dadhivAhano lalau / Kal karakaNDUIyo rAjyayorbhAgabhUt / karakaNDUH kaliGgezo nyAyAta prajAH prazazAsa / tasya rAjJaH kramAd bahUni / bhagokulAnyAsan / tanmadhye eko balI zaMDo'bhUta, yena bahavaH zaMDA bhagnAH / sa cAbhISTo'bhUdAjJaH bhRzam / tamevAnya!! dA mRta zrutvA yAvattatra taM draSTuM yAti bhUpastAvanmRta eva sa dRSTo rAjJA / taM tathAsthaM zaMDaM vIkSya rAjA zlokamevaM jagau yataH yasya dRptA mahokSANo, dUrAdAkarNya garjitam / goSThAjireSvabhajyanta, ghaTyate hi sa vatsakaiH // 1 // cetanAcetanaM lokaM, sRSTvA sRSTvA'tighasmaraH / aho mahodaraH kAlo, na tRpyati hahA lihana // 2 // upAyairmUrkhakebhyo'pi, rakSyate vastva | // 10 // an intematon For Private Personal use only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education nekazaH / na sarvamUrkhakasyAsya, pratIkArastu vidyate // 3 // dRzyate yadyadaiveha tattadaiva na dRzyate / trilokImallikAgolaiH, | kAlaH khelati kautukI // 4 // abhUtvA'pnoti yo bhUrti, bhUtvA vA'bhUtimApnuyAt / abhAvAdirabhAvAnto'bhAvo bhAvaH kathaM bhavet // 5 // kuTumbadeha zrIdArA, varyavastvAdayo'khilAH / anityA eva dRzyante nityaM tUloccayA iva // 6 // | ityAdi dhyAyan yAvadvairAgyavAsito jAtismRtyA pUrvabhavaM sasmAra yaH karakaNDUrabhUt tAvaddevatA rajoharaNAdiliGgamadAtasmai / devatAdattaliGgo'tha, tRNavattyaktavaibhavaH / bheje pratyekabuddhatvaM, karakaNDurmunIzvaraH / zvetaM sujAtaM suvibhaktazRGgaM, goSThAGgaNe vIkSya vRSaM jarArttam / RddhiM tvaRddhiM prasamIkSya bodhAt, kaliGgarAjA''pa caritradharmam // 1 // // iti karakaNDUkathA samAptA // 18 // halavila sudaMsaNa, sAla mahAsAla sAlibhaddo a | bhaddo dasannabhaddo, pasanna caMdo a jasabho // 3 // , vairAgye bhavavastuSu / gajamRtyuH parityajya (tyAge) yathA hallavihallayoH // 1 // kasyApi kopi hetuH syAt,
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihalla // zrIbharate- asyopanayaH / zreNikena bhUpena sutaprItyA hallavihallayoH svasutayoH secanakaH paTTahastI prasAdIkRtaH / kuNiko / zvara vRtti ruSTaH / zreNika sevakapAttiADayati sma / anyedyuH kuNiko yAvadbhoktumupaviSTaH, tAvat putreNa sthAle mUtritaM tadA | caritram / kUNikena vakraM moTayitvA putro duuriikRtH| cillaNA'vag-yadA tvaM jAtastadA duSTasvapnopalambhAdutkaraTikAyAM tyAjita stvatpitrA pazcAdAnItastvaM tadA tavaikAGgulI mArjAryA khaNDitA / tavAtIva vedanA jAtA / yadotpannavedanA yA tvadaGgulI / NtAM tvatpitA mukhAntaH kSipatisma, tadA tava vedanA yAti sma / evaM sadA mohavazAt tvadaGgulI kvathitAM mukhe / cikSepa / tvaM tvadhunA pitaramevaM kazAghAtaistADayasi tato'bhyutthAya tvaritaM kuThAraM gRhatviA kASTapaJjaraM bhavApitaraM karSayiSyAmIti dhyAyan yAvaniHsasAra tAvattaM putraM tathAvidhaM samAgacchantaM dRSTvA zreNiko dadhyau, mAM mArayiSyatyeSaH / tataH tAlupuTaviSabhakSaNAnmRtvA prathamapRthivyAM gtH| tataH kuNikapalyA padmAvatyA svaputrasyodayanasya kRte / secanako hastI yAcito hallavihallapArthAt / tatastau bibhyatau praNazya vizAlAyAM mAtAmahasya ceTakasya zaraNaM gatau / kUNikanRpazca sarvAbhisAreNa tAM purIM rurodha / ceTakakUNikayoH samarasaMrambhe jAyamAne manuSyANAM sahasrANi paralokaM gacchanti | sma / hallavihallau secanakamArUDhau kUNikasenAyA upaskandaM kurutaH sma / durddharatvAttau bahUn bhaTAna hatvA yAtaH sma na 101 // Jain Education memanda For Private & Personel Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educate svaM balaM tAbhyAM bahuhanyamAnaM dRSTvA kUNikena svasainyasya paritaH khAdirAGgArapUrNA khAMtikA rahaH kAritA / tadupakapThe | prAptaH secanako hallavihallAbhyAM bhRzaM preryamANo vibhaGgajJAnI tau hallavihallA nijaskandhAduttArya svayaM khAtikAyAM patito vipede prathamazvabhre gato hastI / tenaiva vairAgyeNa vratotkaNThitau halavilA jAtI / tataH zAsanadevyA utpATaya zrIvIpArzve muktau / tataH saMyamaM jagRhatuH / zrIjinoditatapaH parau halavilaiau mRtvA sarvArthasiddhivimAne jagmatuH / // iti halavilakathA samAptA // pAlayan darzanaM zuddhaM, zIlaM ca muktisaukhyadam / muktiM gacchati bhavyAGgI, sudarzana ivAdarAt // 1 // tathAhi--jambUdvIpadakSiNadigvibhUSaNabharatakhaNDe campApurI vidyate tatra raNasiMhabhUpaputro dadhivAhanarAjA rAjyaM nyAyAdhvanA pAlayAmAsa / rAdhAvedhasAdhanena rAjJA abhayA devI pariNItA / tatrArhadAso'tulabalasamRddhiH zreSThI vasati sma arhaddAsI patnI tasyAsIt / dvAvapi zrIjinoktadharme kurutaH / tasyA addAsyA udare ko'pi puNyavAn jIvo'vatatAra / arhaddAsI sadA jinapUjAzuddhasamyaktva pAlana parA'jani / kramAt putramasUta / zubhe'hani svajanalokasanmAna
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 102 // Jain Education In | dAnapUrvaM nAnAprakAradAnaM yAcakebhyo dadAno'IddAsazreSThI putrasya sudarzana iti nAmAdAt / varddhamAnaH kramAt putraH sudarzano | gRhIta dharmazAstro'bhUt yataH - 'rUpayauvanasampannA, vizAlakulasambhavAH / vidyAhInA na zobhante, nirgandhA iva kiMzukAH // 1 // paNDiteSu guNAH sarve, mUrkhe doSAstu kevalAH / tasmAnmUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 2 // " tataH sudarzanaH pitrA manoramA'bhidhAM mahebhyaputrIM varamahotsavapurassaraM pariNAyitaH / tayA patnyA saha dharma kurvANaH suda |rzanaH sudarzana pAlayatisma / mUlaM bodhidrumasyaitat, dvAraM puNyapurasya ca / pIThaM nirvANaharmyasya, nidhAnaM sarvasampadAm | // 1 // guNAnAmeva cAdhArA, ratnAnAmiva sAgaraH / pAtraM cAritravittasya, samyaktvaM zlAghyate na kaiH // 1 // putraM | gRhabhAradharaNayogyaM matvA'rhadAsa zreSThI gurusaMnidhau saMyamaM jagrAha / so'tha sudarzano vizeSeNa rAjamAnyo babhUva / | pituradhiko'bhUdguNaiH sudarzanaH / yataH- " kumbhaH parimitamambhaH pibati papau kumbhasambhavo'mbhodhim / atiricyte| sujanmA, kazcijjanakAnnijena caritena // 1 // tatra cAnyo nRpArthaH purodhAH kapilAhaH sudarzanasya mitramabhUt / anyedyuH kapilaH proce preyasyA kapilAkhyayA, svAmin! tiSThasi kutra tvaM ? purodhAH provAca, sudarzanasya mitrasyo - | pAnte tiSThAmi, goSThIkriyate tatra mayA / tasya kiM nAma tvayA na jJAyate ? / rUpeNa kandarpaH, vAcA vAcaspatiH, zrI sudarzanazreSTicaritram | // 102 // w.jainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhyA budhaH, tejasA sUryaH, saumyena somaH, karmacchedanakarkazatvena maGgalaH, dhiSaNayA zukraH, kukarmamandatvena mando jito'sti tena sudarzanena / kiM ca vizeSeNa zIlaguNenaikena sarveSUtkRSTo'sti sudarzanaH / kintu vidhAtrA sarvaguNa mayazcakre saH / sA kapilA patyumukhAttadguNAnAkarNayantI sudarzanazreSThinyanurAgiNyabhUt / yataH-" smitena bhAvena / nAmadena lajjayA, parADamakhaira kaTAkSavIkSitaiH / vacobhirIAkalahena lIlayA. samantapAzaM khala baMdhanaM si sadA sudarzanena saGgamicchantI kapilA'nyedyubhartari kasmiMzcid grAme gate kUTaghaTabuddhiH sudarzanazreSTigRhe gatvA | 5 zreSTayagre'vag / bhavataH suhRt jvarI jAto'sti / tena tvAmAkArayati / ahaM tvAmAkArayitumAgatA'smi / vilambo na | kriyate, velAM kSamate na / sudarzano'vag-mayA na jJAtaM samyag / tataH sarva kArya muktvA tatkAlamutthAya sudarzano mitragRhamadhye gataH / yathA yathA sudarzano gRhamadhye pravizati tathA tathA sA dvArANi datte / tato madhyegehaM gatvA kapilA'vaga-svAminnahaM bahukAlAt tvatsaDaM vAcchantI asmi / iyaM zayyA idaM mahapustadAyattaM vidyate / bhogAn svecchayA bhuMkSva / tato yadA sudarzano na manyate tadA tasya zarIreNa saGgaM karoti sA balAt / sudarzanastu na manAg vikAraM gacchati / sudarzano jagau tvaM kena vAhitA ? ahaM tu napuMsako'smi / tvayA kasyApyagre na vaktavyam / tatastayoktaM Jain Education For Private & Personel Use Only NTww.jainelibrary.org
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH // // 103 // tvayA'pi kasyAgre me duzceSTitaM na vaktavyam / tatastayA muktaH zreSTI svagRhamAgato'bhigrahaM lalau / mayA kasyApi gRhe .cl zrIsudaza nazreSTiyathA tathA na gantavyam / tataH anyedhurvasantasamaye sapauraH pRthvIpatirudyAnasampadaM bhoktuM mahAzcaryeNa niryayau / abha- caritram / yA mahArAjJI sA'pi yAnArUDhA kapilayA sAI niryayau / tadA manoramA SaDbhiH putrairniryayau / sudarzano'pyacAlIt / kapilA'pi manoramAM putrayutAM vIkSyAbhayAM prati prAha / keyaM strI ? kasyAmI putrAH ? abhayA'vag-sudarzanazre-d ThinaH iyaM patnI ime putrAzca, tacchRtvA kapilA'vag-purA mayaiSa parIkSito yadA tadA napuMsako'smItyabravIt / / abhayoce-tvaM vAhitA'si vaJcitA'si / tadA kapilA'vag-sakhi ! ayamevaMvidho'sti / yadi tvamenaM ramayasi tadA ||jJAsyate, tvameva caturA'si / abhayayoktamahamenaM vazIkaromi tadA'haM jJeyA / tato'nyadA paNDitayA sakhyA rAjJI-IN|| proktA tava cetasi kA cintA'sti ? tadA abhayayA proktaM skhaM svarUpam / tato sakhI jagau-meruzikharaM kadAci-I calati, tathApi sudarzano na calati zIlavatAt / asau paranArIsahodaraH sudarzanaH / abhayA'vag-ekadA taM sudarzanamatrAnaya tvam / paNDitA'vag-parvadine chalenAbAnayiSye / anyadA kaumudImahotsave samAgate rAjA paTahavAdana- 103 // pUrva sAntapuraH pauralokayuto vane gataH / tadA'bhayA zirotimiSaM kRtvA gRhe'sthAt / sudarzanazreSThI caturdazIparva matvA JainEducation For Private Personal Use Only Haw.jainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ nRpaM mutkalApya devakule kAyotsarge tasthau / tadA paNDitA yakSapratimAM saprabhAvAM vAdyavAdanapUrva zibikArUDhAM kRtvA''nayati, evaM kRtvA kRtvA vizvasiteSu sauvidallAdiSu yakSapratimAchadmanArathamAropya rAjabhavane rAjJIpAzceM nItaH sudarzanaH zreSThI kAyotsargastha eva / tato'bhayayoktaM bho sudarzana ! mayA saha bhogAn bhuMva / cATUktibhistayA bhUyo bhayo / jalpyamAne sudarzano na vakti tadA'bhayA prAha-yadi tvaM madIyaM vaco na manyase tadA tava prANAnahaM gRhISyAmi / yadA sa sudarzanaH zreSThI tadvaco nAGgIcakAra / tadA tayoccaiH svaraM jalpitamiti bho bho lokA ! dhAvata ayaM duSTaH pApI madIyaM zIlaM bhaGkamAgato'sti / tato rAjapuruSA AgatAH zreSThI rAjapAdhai AnIto rAjJA vAdito'pi pauSadhabhagabhayAnna vadati, tadA rAjA ruSTo'vag-ayaM pApI zUlAyAM kSipyatAm / tato rAjapuruSaiH puramadhye bhrAmayitma zUlAyAM / kSeptuM zmazAne nItaH sudazanaH / ito manoramA svasya bhartuH svarUpamavagatya mama bhartA tAdRg na bhavatIti / manoramA - kAyotsarga sthitA / yadA mama bharturvino vilayaM bajiSyati, tadA mayA kAyotsargaH paaryitvyH| tato yAvadrAjapuruSAstaM zUlAyAM cikSipustAvat svarNasiMhAsanaM kRtaM zAsanadevyA / tato rAjA tatra gtH| taM tathAsthaM zreSThinaM dRSTvA rAjA camatkRtaH / zAsanadevyoktaM, yadi asya zreSTinaH ko'pi viruddhaM cintayiSyati, tadA tasya prANA mayA / Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only ka/
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 104 // gRhISyante / asau zreSThI zIlavAn mahotsavapurassaraM svagRhe gataH / tato zreSThI vairAgyavAn saMyamaM gRhItvA sarvakarmakSayaM kRtvA prAptakevalajJAnaH sudarzanaH zIlaprabhAvAt muktimagAt manoramA'pi kramAt saMyamaM gRhItvA kSINasarvakarmapuJjA muktiM gatA / iti sudarzana zreSThikathA samAptA // 20 // bhAvanAM bhAvato'nityA-dikAM bhAvayatAM nRNAm / jJAnaM zAlamahAzAla, - sAdhUnAmiva jAyate // 1 // tathAhi - pRSTacampA nAma purI svaHpurIsodarA jinaprAsAdadhoraNIbandhurA vidyate / tatra zAlo rAjA rAjyaM pRthivIM | pAlayAmAsa nyAyAt / tasya laghubhrAtA mahAzAlo yuvarAjapadavIM prApa / itaH pUrve kAmpIlyapattane piThararAjJe zAlama| hAzAlapitrA yazomatI putrI dattA / tayoH puNyaM kurvato gIgalirnAmA putro'bhUt / itaH zrIvIrajino raviH pRthivIM prabodhayan govilAsaiH pRSTacampApuryA udyAne subhUbhAgAbhidhe samavAsArSIt / devai rupyaratnasvarNamayaM prAkAratrayaM yojanamitaM samavasaraNaM | zrIvIraH siMhAsane dharmadezanAM kartumupaviSTaH / tadA zAlamahAzAlau sahodarau dharme zrotuM tatrAjagmatuH / paramezvaro yojanagAminyA vANyA sarvajIvaprabodhadAyinyA dharmopadezaM dAtuM lagnaH / yataH - " devA daivIM narA nArIM, zabarAzcApi zAbarIm / cakre ! Jain Educationtional zrI sudarzana zreSTicaritram zrIzAlamahAzAla caritram | // 104 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiryazco'pi tairazcI, menire bhagavadgiram // 1 // tArAdhvatArAtaTinIbhujaGga-taraGgagaGgAsikatAkaNAnAm / saGkhyAM sa kRtvA / | kurutAM tu dharma, yo dharmamIpsuH kRtakRtyagehaH // 1 // avApya dharmAvasaraM vivekI, kuryAdvilaMba na hi vistarAya / tAto jinastakSazilAdhipena, rAtri vyatikramya punarna neme // 2 // majjaM visayakasAyA, nidA vigahAya paMcamI bhnniyaa| ee paMca pamAyA, jIvaM pAuMti saMsAre // 3 // taNakaTe jaha aggI, lavaNasamuddo naIsahassehiM / naya mo jIvo sakko, tappeuM / kAmabhogehiM // 4 // jarA jAva na pIDei, vAhI jAva na vaDai / jAva iMdiyA na hAyaMti, tAva dharma samAyara // 5 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA prAptavairAgyaH zAlo mahAzAlaM prati jagau / tvaM rAjyaM gRhANa ahaM dIkSAM gRhISyAmi / mama| rAjyasukhaM tRNatulyaM zobhate, rAjyAntaM narakAntamiti vacanAt / mahAzAlo jagau. ahaM tavaivaMvidho'bhISTo'smi, bhrAtI alnarake kSeptumIhase tvaM rAjyavizrANanAt / muktisukhaM tvamIhase bhoktuM, mama narakavedanAM dAtuM vAJchasi ? / aho ! evaMvidhA prItistava / yataH-"no vaidyA naca bheSajaM na ca pitA no bAndhavA no sutA, no'bhISTA kuladevatA na jananI snehAnubandhAnvitA / nArtho no svajano na vA parijanaH zArIrakaM no balaM, no zaktAstruTituM surAH suravarAH sandhAtumAyudhuvam // 1 // egadivasaMpi jIvo, pavvajjamuvAgao anannamaNo / jaivi na pAvai mukhaM, avassa vemANio hoi // 2 // " Jain Education inareer For Private & Personel Use Only H GI ainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharata- zvara vRttiH|| // 105 // shriishaalpritrm| ityAdi mitho dvau sahodarau vrataM jighRkSa kAmpIlyapurAta khaM jAmeyaM gAMgaliM mAtApitRyutaM tatrAnayAmAsatuH / tato gAMgaliM jAmeyaM mahotsavapurassaraM svarAjye zAlabhUpo bhAtRyuga nyavIvizat / tato jinAlaye'STAhnikAmahaH kRtvA saptakSetryAM svaM dhanaM vyayitvA zrIvIrapArzve zAlamahAzAlau saMyama lltuH| tato nirantaraM zuddha saMyama pAlayantau tapaH kriyAnuSThAnaparauzrutaM bhaNantau gurupArzve bahuzrutAvabhUtAm / ekadA zrIvIreNa zrIgautamasvAmI zAlamahAzAlayuto rAjagRhAccampApuyAM gAMgalijAmeyapratibodhAya preSitaH / tatrAgataH zrIgautamaH udyAnavane samavAsArSIt / tatra zrIgautamaM zAlamahAzAlau ca nantuM gAMgaliH pitRmAtRyuto yyau| tathAhi-" saMjharAgajalabUbbUovame, jIvie ya jlbiNducNcle| jubbaNe ya naIvegasaMnibhe, pAva jIba kimayaM na bujjhasi // 1 // sampado jalataraGgavilolA, yauvanaM tricaturANi dinAni / zAradAbhraparipezalamAyuH, kiM dhanaiH / kuruta dharmamanindyam ||2||"dhrmopdeshmaakrnny zrIgautamasvAmipArthAt prAptavairAgyo gAMgalI rAjA vaM putraM rAjye nyasya yazomatyA mAtrA piThareNa pitrA saha saMyama jagrAha / tataH zrIgautamasvAminoktaM,-yuSmAbhirdIkSA gRhItA paraM zuddhA pAlanIyA, zuddhaM saMyama vinA muktinaM bhavati / eke siMhatulyA bhUtvA dIkSA lAtvA pheruvat pAlayanti, eke janAH kAtarAH pherava iva gRhItavratAH siMhA iva pAlayanti saMyamam, eke kAtarAH pherava iva saMyamaM gRhItvA pherava iva // 105 // Jain Educationlinelional For Private & Personel Use Only ollww.jainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlayanti, eke siMhA iva sAhasikA vrataM lAtvA siMhA iva pAlayaMti zuddhaM saMyamam , tena bhavadbhistathA cAritraM yatanayA , pAlanIyaM yathA karatalagatA muktizrIrbhavatAM bhavati / yataH " egadivasaMpi jIvo, pavvajjamuvAgao anannamaNo / / Kjaivi na pAvai murakaM, avassa vemANio hoi // 1 // tataste mAMgalipiTharayazomatyaH zAlamahAzAlau ca zrIgautamena samaM calanta iti bhaavyaamaasuH|-jaatshcaiko mRtazcaiko, eko dharma karoti ca / prAyaM svargasukhe jIvaH, zvabhre gacchati kaH samam // 1 // mUDhAH kurvanti ye me me, vapuH putragRhAdikam / te'pi tyaktvA naro'gAdhe, mjjaant| 9 bhavasAgare // 2 // anyo jIvo bhavedyatra, dehAttatra gRhAdikam / kathametanmadIyaM tu, manyate tattvavid budhaH / M // 3 // kuTumbadhanadhAnyAdi, sarva duHkhasamudbhavam / dehaM ca manyate yaH khaM, karma bannAti sa kudhIH // 4 // Heko dharmamupArjanaM ca vibudhaH kRtvA svayaM gacchati, svarga pApamupAyaM ghoranarakaM duHkhAkaraM prANabhRt / eko duHkha tatimasAramapi bho dhRtvA ca muktyAlayaM, tasmAttvaM bhaja tAvato hi zaraNaM dharma tyaja khaM gRham // 1 // ityAdi / bhAvanAM bhAvayatAM teSAM kramAd kevalajJAnaM samutpannam / zrIvIrajinAntike nantuM praaptaaH| [zrIgautame triH pradakSiNAM al kurvati zAlAdiSu triH pradakSiNAM kurvatsu ] (te pradakSiNayAmAsuH, praNanAma tu gautamaH // tIrtha natvA'tha te paJca, celuH / ke BS Jain Education For Private Personel Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ // shriibhrteshvrvRttiH|| // 106 // Jain Education || kevaliparSadi / tAnUce gautamo hanta, vandadhvaM paramezvaram // 1 // ) zrIvIro jagau / bho gautama ! kevalyAzAtanAM mA kuru / | gautamo'vak kA kevalyAzAtanA kriyamANA'sti mayA ? | zrIvIro'vag gautama ! eSAM zAlamahAzAlAdInAM kevalajJAnaM | jAtamasti / tatastAn svahastadIkSitAn labdhakevalajJAnAnutthAya bhaktipUrvaM svaM nindan kSamayAmAsa / tataH zrIgautamo | mahAvIraM jinaM prati prAha bhagavan ! ahamabhAgyavAn yasmai dIkSAM yacchAmi tasya kevalajJAnaM jAyate mama tu na / tato bhagavatoktaM -mA khedaM kuru tavApi kevalajJAnaM bhaviSyati / yazca zrIaSTApade caturviMzarti jinAn vandate tasya tasminneva |bhave kevalajJAna zrIrutpadyate / etacchrIvIrajinoktaM zrutvA zrIgautamo'STApade gatvA zrIcaturviMzatiM jinAnnatvA paJcadazazataM tryuttaraM tApasAnAM pratibodhya dIkSAM grAhayAmAsa / teSAM sAdhUnAM kramAt kevalajJAnamutpannaM paramAnnabhojana samavasaraNada|rzanaprabhumUrttidarzanAt / itaH zAlamahAzAlAdayaH AyuSaH kSaye mukti bhejuH / itizAlamahAzAlakathA samAptA // 21 // dadAno bhAvato dAnaM, yatibhyaH zuddhamekadA / labhate'nargalAM lakSmIM, zAlibhadra ivAGgavAn // 1 // viSayeSu janaH spardhA, kurute jJastu muktaye / nirdvandvA sA yathA jajJe, dhanyazrIzAlibhadrayoH // 2 // tathAhi - jambUdvIpe | dakSiNabharatamadhye rAjagRhe pure zreNiko rAjA nyAyAdhvanA rAjyaM cakAra / tasyAmAtyo gobhadranAmA zreSThayabhUt / zrIzAla mahAzAlacaritram | // 106 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasya patnI sacchIlA subhadrA'bhUt / anyadA zAlikSetraM svapne vIkSya kramAt putramasta subhadrA, zAli. kSetrasvapnAt zAlibhadra iti nAma dattam / aSTavarSadezIyaH zAlibhadraH pitrA'zeSakalAH paatthitH| yataH prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharmazcaturthe kiM kariSyati // 1 // kramAnmahe-10 bhyaputrI triMzataM zreSThI putraM yauvane paryaNAyayat / devavimAnasame gRhe tAbhiH patnIbhiH samaM bhogAna bhuJjAna. zAlibhadro gatamapi kAlaM na jAnAti, svarge'psarobhirivendraH sukhaM tiSThati tathA'yam / anyadA gobhadraH zreSThI, utpannavairAgyaH zrIvIrapAzve dIkSAM gRhItvA vidhinA saMyamaM prapAlya gRhItAnazano mRto devo'bhUt / sa suraH zAli-IN bhadrabhAgyaiH sutavAtsalyataH putrasya bhadrAyuktasya nityaM divyaM bhUSaNAdivastu ddaatism| " paMcasu jiNakallANesu, ceva kal maharisitavANubhAvAo, jaMmaMtaraneheNa ya, AgacchaMtI surA ihayaM ||1||ccaari paMca joyaNa-sayAi gaMdho ya maNualo assa / u8 vaccai jeNaM, na hu devA teNa AvaMti // 2 // " itastatra pure vaNijo ratnakambalAn gRhItvA zreNikapArzve vikretumaayyuH| rAjJA mUlye pRSTe tairlakSadraviNamUlyamekaikasya ratnakambalasya proktam / rAjJoktaM ekena lakSamUlyena kambalena bahavasturaGgamA labhyante, tena mayA na gRhISyante / tataste puramadhye vikretuM gatAH / ratnakambala Jain Education 11 For Private Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 107 // Jain Education I svarUpamavagatya celaNA rAjJI prAha svAmin ! ekaM ratnakambalaM mahyaM dehi iti kadAgrahaM jagrAha rAjJI / tato rAjJA ta eva vaNija AkArya ratnakambalo lakSadravyeNa mArgitaH / tairuktaM bhadrAyAH sarvANi ratnakambalAni dattAni lakSa| lakSadraviNamUlyena / tato rAjJA pumAneko ratnakambalaM lakSadravyeNa mArgayituM preSito, bhadrApArzve gatvA lakSadraviNamUlyenaikaM ratnakambalaM yAcate sma / bhadrA prAha taM prati te SoDaza kambalA dvidhA dvidhA kRtvA zAlibhadrasya dvAtriMzatpriyAbhyo mayA'rpitAH / tAbhiraMghIn prakSAlya lUSayitvA ca tyaktAste ratnakambalAH / yadi rAjJaH kArya | syAttadA khaMDitAni ratnakambalAni gRhANa cillaNAyai / gaccha tvayA vijJapyatAmevaM prabhuH / sa pumAn gatvA bhadroktaM rAjJo'gre prAha / tadA rAjJI prAha vaNijo'pi varyAH yeSAM patnya evaMvidharatnakambalabhogaM kurvantirama / lakSmIryadi bhogAya nAyAti tadA tayA kiM prayojanaM, yA nadIvegagajakarNadhvajAdivaccaJcalA'sti / yataH - " saMjjharAgajalabUbbUovame, jIvie ya jalabiMducaMcale / juvvaNe ya naIvegasaMnibhe, pAva ! jIva ! kimayaM na bujjhasi // 1 // sampado jalataraGgavilolA, yovanaM tricaturANi dinAni / zAradAbhraparipezalamAyuH, kiM dhanaiH kuruta dharmamanindyam | // 2 // tataH zreNikastaM zAlibhadraM draSTukAmaH svaM janamAkArayituM praiSIt / AhUte zAlibhadre bhadrA svayametya bhUpapArthe ! 943 19 zrI zAlibhadramaharSicaritram | // 107 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyajijJapat / nAyAti jAtu matsUnuH, dharitrIza ! bahiH kvacit / madgRhAgamanAdgaheM, mamAdya tvaM pavitraya ||1||shrennikH kautukI prAha-bhadre ! AyAsyAmi bhavatyA gRhe zAlibhadraM draSTum / bhadrA'vak-tvaM kiyatkAlaM tiSThetyuktvA gRhamAgatya gobhadradevapArthAt vicitragajaturaGgakadalIprabhRticitraracanAM gRhe sarvatra kArayitvA rAjamArge tu viziSTatamApUrvadivyapakUlAdivicitraracanAM kArayitvA haTTazobhAMca svavezmanRpavezma yAvata bhUpamAkArayAmAsa / tato rAjA svagRhAnnirgatya rAjavarmani haTTazobhAmapUrvI sthAne sthAne kRtAM sthAne sthAne zAtakumbhamayalodranIlamaNimayamayUramauktikamayasvastikAbharaNadivyapaTTakUlavihitollocAdizobhA pazyan pade pade divyasurabhidravyabhUSitAzeSadigdeza bhadrAgRhamAgAt / catujhaM bhuvi bhUpaM divyasiMhAsane'dhyAsya bhadrA saptamyAM bhUmau gatvA zAlibhadramabhASata / zreNiko'trAgato'sti tvA || vIkSitum / zAlibhadro'vag-mAtaH ! yat krayANakaM samAyAtamasti tad gRhyatA, bhadrA'bhyadhAnna ca sa dravyaM krayANa vA kintu magadhAdhIzaH zreNikaH sarvaprajApAlako'sti saH / iti zrutipathA'pUrvI mAtRvANImAkarNya dukhito manasi dadhyau, dhig mamedaM janma, yanmamApIzvaro'sti paraH / ataH paraM parAyattai-vRtti gairalaM mama / gahISye caraNaM cAra, ||zrIvIracaraNantike // 1 // iti dhyAyan mAtRvacanAnurodhataH zAlibhadraH sukumAlatanuH bhUpapArzve'bhyetya praNAmaM vina Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRtti // 108 // yAdakArSIt / AliGgaya bhUbhujAGgena zAlibhadramutsaGgekRtaH / amisparzAnnavanItaM yathA galati, tathA rAjI svAGgaspa- zrIzAlilIgalabindutanuM zAlibhadraM vIkSya bhUpo'vAdIta, bho bhadre ! kathameSa te putra evaM galabinduzarIro dRzyate / bhadrA'- madramahA vag-asya pitA gRhItasaMyamo mRtvA devaloke gataH, tatrasthaH snehAnmano'bhISTaM vastu putrAya mahyaM ca pUrayati / tasmAdayaM / / manuSyocitai rgandhavAsasragAdibhiyate putro madIyo'yaM tanmucyatAmayaM sutaH, tato rAjJA muktaH zAlibhadraH saptamabhUmibhuvaM gato vimuktakarmA jIva iva muktim / tato bhadrayA divyasnAnapAnIyaiH snAnaM kAryamANabhUpAGgalIyakaM snAnavApyAM papAtAkasmAt / tataH kRtasnAno rAjAitastato vilokayan vilakSo'bhUdyAvattAvadbhadrA''dezAhAsI kUpamadhye patitAM mudrikA darza-d yAmAsa / tato rAjA svamudrAmanyA bahvIrmudrA vilokya ddhyau| mama mudrAyAH pUrvaM ca snAnavApIpatitamudrikAyA aGgAraratnayoriva sarSapasvarNAcalayorivAntaraM vidyate / rAjA jagau-keSAmetAni mudrikAdIni dRzyante ? / dAsI AcaSTazAlibhadrasya tAryAnAM cAbharaNAni dinaM dinaM pratyuttIryante yAni tAni atra kSipyante, gobhadradevAprpitAni navAni / bhUSaNAdIni paridhatte shaalibhdraadiprivaarsrvH| tato vismito bhUpaH saparivAro divyabhojanena bhadrayA bhojitovibhUSaNairvibhUSitazca dadhyau-kva mama sukhaM kAsya sukham / tataH zAlibhadraM bhogasukhaM smaran bhapaH svAvAsamAsasAda / // 108 // Jain Education th ona For Private & Personel Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ itaH zrIdharmaghoSagurumAgataM zrutvA zAlibhadrastatrAgatya vinayapUrva nanAma / tato gurubhiriti dharmopadezo dade / "gehN| jarjaramAkhubhiH kRtabilaM celaM ca yukAlayaM, zayyA matkuNasaMkulA vapuSi rug rUkSAsanaM bhojanam / vRttirivahAdikA paruSavAk jAtA kurUpA vadhU-ryasyetthaM nanu so'pi nojjhati gRhAsaGgaM hahA mUDhadhIH // 1 // ajjaM kallaM paraM|| parAraM. parisA citaMti atthasaMpatti / aMjaligayaMva toyaM, galaMti jiyaM na vicchati // 2 // ye janAH saMyama zuddhaM // pAlayanti sadA''darAt / teSAM karatale svargA-pavargazrIH prjaayte||3|| ityAdi zrutvA zAlibhadro jagau-mAtaramApRcchaya saMyamazriyaM gRhISyAmi zrIprabhupAdapArzve / tataH zAlibhadro vairAgyavAsitAzayo guruM natvA gRhe yayau / / mAtRpArzve zAlibhadraH kRtAJjalirjagau-mayA zrIdharmaghoSasUripArzve dharmaH zrutaH tenA'haM tatpAghe saMyamaM gRhISyAmi, / mamAdezaM dehi |bhdraa'vg-tvdiiyN zarIraM sukumAlamasti vratacaryA duSkarA, tena tava dehaH kaSTaM na sahiSyate // "zAlibhadro / jagau mAtaH, pumAMsaH sukhamAMsalAH / vratakaSTAsahA nUnaM, jAyante kAtarAH kila // 1 // gatasAre'tra saMsAre, sukhabhrAntiH / zarIriNAm |laalaapaanmivaanggtthe, bAlAnAM stnyvibhrmH||2||" ityAdi yuktyA mAtaraM paryavasAyya pratidinamekaikAM patnI prabodhya tyajan saptakSetryAM svAM zriyaM zAlibhadro vapatisma / itaH zAlibhadrasya kaniSThA bhaginI dhanyasya patyuH ziraH en Educator For Private Personal Use Only Trww.jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzAlikara // snapayantI netrAzru mumoca / skandhopari netrAMbhaH patitaM matvA dhanyo'vaga-kiM priye rodiSi ? / priyA prAha-mama |.Cir zvara vRttiH|| bhrAtA zAlibhadro vratArthI dina prati ekA ekA patnI muJcannasti, tena mamAzrupAto'bhUd dRgbhyAm dhanyo'vag-te / // 109 // bandhuhInasattvo'sti / priyA''caSTa-yadi te zaktirAsti tadA kiM tvayA na tyajyante priyAH / iti marmavacaH zrutvA dhanyo'vag-ataH paraM tvayA na saGgamo mama kartavyaH / tAdRzaM dIkSAgrahaNotsukaM mano jJAtvA tAH khinnAH patnyaH sarvAH patiM prati procuH-eSA patnI mugdhaivaM jajalpa / nAtha ! narmoktibhiH kriyamANAbhirevaM tava kartuM na yujyate / tataH zAlibhadrabhaginI prAha-svAmin ! yanmayA maugdhyAt proktaM tat kSamyatAM mamAparAdhastvayA, ataH paraM mayA / manAgapi na kariSyate'parAdhaH asmAdRzAmupari kRpA eva kriyate, uttamAnAmevaM kartuM na yujyate, yadi tvayA saMyamo gRhISyate tarhi tvAmevAnupatiSyAmaH, patiH strINAmeva dustyajaH / iti tA bruvatIrghanyo dhanyaMmanyo'nvamanyata // 1 // tato dhanya utthAya zAlibhadropAnte gatvA'vaga-bho zAlibhadra ! kimevaM kAtaraH sannekaikAM striyaM tyajasi, mayA tu sarvA api striyaH samakAlaM tyaktAH pravrajyA''vAbhyAM gRhISyate / itaH zrIvIro vaibhAragirau samavAsArSIt / yAvacchAlibhadraH sarvAH priyAratyakSyati tAvad dhanyo dAnaM dattvA sAdaro'pi zrIvIrapAdAbje saMyama jagrAha / dhanyaM prava / JainEducation T ime For Private Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitaM zrutvA zAlibhadro'pi zrIvIraparyante saMyama jagrAha / svAminaiva samaM zazvahiharantau yatIzvarau / dhanyazca zAlibhadrazca, tau saMjAtau bahuzrutau // 1 // ekadvitricaturmAso-pavAsAditapaHparau. natvA vIraM purAdetya. zuzravataH dharma-|| dezanAm // 2 // tathAhi-mANussa khittajAI kularUvAruggamAuyaM buddhI / savaNaggahANa saddhA, saMjamo logaMmi dullahA hoi // 1 // anyadA mAsakSapaNapAraNe dhanyazAlibhadrau bhikSArtha gacchantau vIraM natvA / jagadatuH-svAmin ! adya kasyA haste AvayoH pAraNaM bhaviSyati / prabhuH prAha-mAturhastena te zAlibhadrArya ! yatinAyaka ! / bhaviSyati drutaM pAra-NakaM dhanyayutasya te // 1 // icchAmIti gadan zAli-bhadro / dhanyasamanvitaH / bhikSArtha vIramAnamya, cacAla nagarAntare // 2 // bhadrAgehadvAri kSAmatAdhArivigrahau / dhanyazAlibhadrasAdhU vihartumadRSTapUrvAvivAgatau tayA bhadrayApi nopalakSitau / zrIvIraM zAlibhadraM dhanyamadya vandiSye / iti dhyAnaparA bhadrA svaM putramapi zAlibhadramAyAntaM nAbuddha / tato yatI tau kSaNamAtraM pratIkSya tasmAdgRhAnirIyatuH / purIpratolyAM tau samAyAtau / ito dadhivikretrI kA'pi vRddhA strI purImadhye samAyAntI utprasraviNI jajJe zAlibhadranibhAlanAt / hRSTA prItiparA zAlibhadrAya hRdyaM dadhi yatheSTaM vRddhA prAdAt / tato'bhyetya zrIvIracaraNA Jain Educati onal For Private Personel Use Only IM
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate-ntike IryApathikI pratikramya racitAJjaliH bhadrAsarityabhASata-svAmin ! yattvayA mAtRhaste pAraNakaM mama proktaM / zrIzAlizvara vRttiH|| tannAjani katham ? / bhagavAn prAha-yanmayoktaM tatsatyaM, purA zAligrAme ekA dhanyAbhidhA strI vidhavAbhUt / tasyAH bhdmhrssi||110|| critrm| saMgamAhvo nandano bhartari mRte grAmINavatsarUpANi cArayAmAsa / kadAcidutsave jAyamAne pratyokaH pAyasaM niSpadyamAnaM vIkSya jananIpArzve tamayAcata / mAtA'vag-me duHsthAyAH kutaH pAyasaM sNpdyte| tato bAlo bhRzaM kadAgrahaM maMDayitvA NpAyasaM mArgayan bhRzaM ruroda / yataH-'corA ya cullakA vi ya, dujjaNavippA ya niccapAhuNayA / nacciNidhununariMdA, parassa pIDaM na yAti ||1||smaarN smAraM pati pUrvasambandhinI lakSmI catAraM tAraM vRddhAruroda / tAM rodanaparAM vIkSyAsannagRhastrIbhirmilitvA duHkhakAraNaM pRSTA vRddhA svaputrarodanasambandhaM jgau| tato dayayA kayAcit-striyA paya AnItaM, kayAcistriyA tandulA AnItAH, kayAcistriyA ghRtaM zarkarA ca dattA, tasyai kayAcitstriyA sthAlamapi saMgamajemanAya dattam / tato mAtrA pAyasaM niSpAdya khaMDaghRtayuktaM pAyasaM sthAle pariveSya putrAya vRddhA kenacid hetunA prAtivezmagRhe gatA / itastadaiva sadaivataH kazcinmunirmAsakSamaNapAraNake saMgamagRhe AgAt / saMgamo'pi taM yatiM cAritrapAtraM tapaHkRzatanumAlokya hRSTo dadhyau / aho pAtramaho vitta-maho cittamidaM trayam / durlabhaM mandabhAgyAnAM, mamodbhUtamaho aham // 1 // Jain Education allional III For Private 3 Personal Use Only |www.ininelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education-In iti praphulacittaH sthAlamutpATya hRSTahRt dadau pAyasaM tasmai saMgamaH / sAdhurapi zuddhamannaM gRhItvA dhanyaMmanyo nijA| zraye gataH / bhuktamanena pAyasaM bubhukSayeti samAyAtayA mAtrA punaH pariveSitaM pAyasaM putrAya / tadA saMgamo bubhukSayA''| kaNThaM bhuktvA rajanyAmakasmAdajIrNatayA mRtvA gobhadrazreSThiputro bhavAnabhUt / tayApUrvabhavasambandhinyA mAtrAdya dattaM | dadhi tubhyam / tato'sAraM saMsAraM matvA kRtapAraNakau tau dhanyazAlibhadrau vIramApRcchya vaibhAragirau gatvA zuddhe bhUtale | kRtapAdapopagamAnazanau tasthatuH / tadA sametya bhadrA tIrthezaM natvA'pRcchat - zAlibhadraghanyau kathaM bhikSArthaM nAyAtau madgRhe'dya / tadvRtte prabhuNokte bhadrA duHkhitA vaibhAragiriM gatvA'vagzreNikazca bhadrA tau tathAsthitau vIkSya tathA | bhadrA ruroda yathA'nyAnapi bahUn rodayAmAsa, mayA mandabhAgyena gRhAgatau na jJAtau, ekavAraM uttaraM dattam / zreNiko'tram - bho zAlibhadra ! ekadA mAtre svaM mukhaM darzaya, mAtRtaH paraM tIrtha na vidyate / tato rAjA bhadrAM prati prAha- bhadre ! tvaM dhanyA'si, yasyAH putra idRgasti / ityAdi kathayitvA bhUpena prabodhitA bhadrA svavadhUyutA gRhamagAt / zreNiko nijaM gRhaM gataH / tataH zuddhadhyAnArUDhau zAlibhadraghanyau sarvArthasiddhAkhye vimAne jagmatuH / laww.jainelibrary.org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 111 // Jain Education | bhadrA'pi kramAt prAptavairAgyA zrIvIra jinapArzve saMyamaM gRhItvA tapastaptvA ca svarge gatA / tatazyutvA muktiM yAsyati / // iti zAlibhadrakathA samAptA // 22 // kurvANo mAnavo nityaM, jinendrazAsanonnatim / bhadrabAhugaNAdhIza, ivApnoti vRSaM bahum // 1 // tathAhi - dakSiNadizi pratiSThAnapure bhadrabAhubarAhAhrau dvau dvijau sahodarau nirdhanau vasataH sma / tatra zrIyazo bhadrasUrayo viharantaH samAjagmuH / tatra bhadrabAhuvarAhau dharme zrotuM tatrAyAtaH / dharmopadezo'tra bhogAbhaGkavRttayo* // 1 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA dvau sahodarau svagRhaM gatvA mantrayete sma gRhe tu zrIstAdRzI nAsti manuSya janma saphalIbhavati yayA [[sA tu nAsti ] tena saMyamo gRhyate / ityAdi vimRzya dvAvapi bAndhavau pravatrajatuH / kramAdbhadrabAhucaturdazapUrvI babhUva / SaTtriMzatsUriguNavAn dazavaikAlika 1 uttarAdhyayana 2 dazAzrutaskandha 3 kalpa 4 vyavahAra 5 Avazyaka 6 sUryaprajJapti 7 sUtrakRta 8 AcArAGga 9 RSibhASitAdi daza iti granthAnAM niyuktikartA, bhAdrabAhrIM saMhitAM vyadhAcca / tadA AryasaMbhUta| vijayo'pi caturdazapUrvadharo vartate / zrIyazobhadrasUrayaH svarge yayuH / bhadrabAhusaMbhUtivijayau snehalau mitho viharataH sma / varAho vidvAnabhUt kevalaM garvaparvatAdhirUDho'bhUt, sUripadaM yAcate bhadrabAhusahodarapArzvAt / bhadrabAhunA zrI zAlima| dramunIzvaracaritram | zrIbhadrabAhugaNAdhipa caritram / // 111 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa iti bhASitaH vatsa vidvAnasi, kriyAvAnasi, tatvajJo'si, paraM sagarvo'si, sagarvasya sUripadaM na dadmaH / etaduktaM / tasya na rucitaM, guruvacanaM varyamapi kasyApi viSaM bhavati / abhavyasya sukumAlamapi karNazUlaM bhavati / tato vrataM tatyAja varAhaH, mithyAtvaM gataH, punardvijaveSaM jagrAha, varAhasaMhitAdi navInaM zAstraM racayAmAsa / mahAjyotiSko babhUva / lokeSu svAM khyAtimiti prathayAmAsa / ahaM bAlye lagnamabhyasyAmisma / tadvicAre ca sadA tiSThAmisma / / ekadA'haM tu pratiSThAnapurAbahirlanaM maMDayAmisma / tallagnamaspRSTvA svasthAnamAgama, suptaH san gRhe lagnamaspRSTaM smarAmi / / sma / tato lagnaM mASTuM tatropari calitaH / yAvattatra yAmi tAvallagmasthAne paJcAsyamapazyaM, tathApi nirbhayIbhUya lagnabhaktyA siMhasyAdho hastaM kSiptvA, yAvallagnamapasArayAmi tAvatsUryaH pratyakSIbhUyAvaga-vatsa ! tava dRDhayA lamagrahabhanyA bADhaM tuSTo'smi, varaM vRNISva / tadA mayoktaM-yadi tvaM prasanno'si tadA mAM tvaM khavimAne naya sarva jyotizcakra darya / tato'haM raviNA svavimAne sthApitaH sarva jyotizcakraM darzitaM sUryeNa cAramAnAdi proktaM, tataH / kRtakRtyo'haM sUryamApRcchaya vizvopakArAya bhUmau samAgAm / tato lokopakArAyAhaM bhramannasmi / mama varAhamihira iti nAma dattaM raviNA, loke parAM pUjAM prApamaham / tataH pratiSThAnapure jitazatrabhapena svapurohitaH kRtaH yataH Jain Education For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 112 // Jain Education gauravA * // 1 // zvetAmbarAnnindati varAhamihiraH sadA / ete zvetAmbarAH kAkA iva kutsitaM zabdaM kurvanti vyAkhyAnachalAt / tacchRNvatAM zrAvakANAM ziraHzUlamutpede / dhigasmAkaM jIvitaM yenAsmAsu satsu evaM gurUNAmavahIlanAmete kurvate, aho mahatkaSTaM ayaM varAhamiharaH kalAyAn nRpamAnyo'sti gurUnnindati kiM kriyate / | bhavatu tathApi gurUn vijJapayAmaH / tataH AkAritAH zrIbhadraguravaH / kAritasteSAM pravezamahotsavaH, sthApitA gurava | upAzraye / vyAkhyAne aneke mahebhyA rAjaputrAzcAyAnti / bhadrabAhumAgataM zrutvA varAho baDhaM jagau, tathApi tebhyo nApakartumazakadasau, atrAntare bhUpagRhe putro jAtaH / rAjA varAhapArzvajjanmapatrikAM kAritavAn / zatavarSAyurasau | bAlA bhaviSyati tenoktamiti / dAnAni dIyante / lokA vardhApanika pUrva tatrAyAnti rAjagRhe / varAhamihiro'tIva | || mAnito bhUridhanadAnAt / gurUNAmavahIlanArthaM rAjJo'gre varAheNoktaM, - sarve janA atra yuSmadgRhe samAyAtAH / eka | AcAryo bhadrabahurAgato'sti so'tra nAyAtaH, tasya dezatyAgarUpo daNDa eva dIyate / tato rAjJA mantripArzvAjJApitaM - | tvamatra kathaM nAgAH / bhadrabAhunA jJApitaM - dvitIyavAraM ka AgamiSyati / rAjJA jJApitaM - bho bhadrabAho ! evaM tvayA | kathamucyate / guruNoktaM jJApitaM yadi satyamagre procyate / tadA rAjJo'samAdhirabhUt / rAjJA jJApitaM tava na bhayaM zrI bhadrabAhumunizakacaritram | // 112 // Ta
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajjJAtaM tattvayA vAcyam / tato guruNA jJApitaM saptamadine nizIthe bilADikAmukhAnmaraNaM putrasyAsya bhAvi, tasmin mRte zokavisarjanAyAgamiSyate mayA / [rAjJA jJApitaM kathametadbhavadbhiAtam / ] tatorAjJA sarvatra grAmamadhyAta |bilADikAH purAvahiH karSitAH / saptame dine nizIthe dhAtrI stanyaM pAyayituM dvArazAkhAgre upaviSTA / ito'kasmAdagalA bAlasya mastakopari patitA mRtazca saH / tato lokairuktaM.-varAho'yamajJAnI guravo jJAnina eva / rAjJA dhikkAraH kRto varAhasya / tataH zrAddhazatayutA guravaH zokApanodAya rAjapAceM gatAH / zokApanodasUktAni kathitAni / / rAjJoktaM bhavatA bAlasya saptadinAyaH kathaM jJAtaM ? bilADikAyA makhAnmaraNaM nAbhat kiM kAraNaM tatra ? / guruNoktaM argalAmukhe bilADikArUpamasti / asmAbhiryadA putro bhavato jAtaH sA eva velA KE sukSmabuddhayA gRhItA, tena jJAtamAyuH / tato varAhaH khinno yAvatpustakAni jale kSeptuM lamaH, tAvahArito bhadrabAhunA / zAstreSu sarvajJapraNIteSu samyag proktamasti. paraM jJAtRtvaM durlabhaM vidyate / yataH " amaMtramakSaraM nAsti, nAsti malamanauSadham / anAthA pRthivI nAsti, AmnAyAH khalu durlabhAH // 1 // ' atra jJAtRtve kAraNaM asya varAhasya vidyAgoM vidyate, yato garva evAjJAnaM nAnyat / yataH-" prabhuprasAdastAruNyaM, Jain Educationa l
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 113 // Jain Education | vibhavorUpamanvayaH / zaurya pANDityamityeta - damadyaM madyakAraNam // 1 // " atrAntare kenacicchrAddhenoktaM varAhAgre / yuSmAdRzAH kRpaNakAH kRmayo'pi yasyAM bhAnti sma saMtamasamapyagamannizA'sau / sUryAzudIpradazadig divaso'dhunA'yaM, | Atyatra nendurapi kITasamaH kimu tvam // 1 // iti vadanneva naSTaH sa zrAddhaH / tato bADhaM ruSTastasmin varAho nindito lokairduno'bhUt / ete guravo jJAnina eva / ekadA rAjJA pRSTau varAhamiharazrIbhadrabAhugurU / atrAdya kiM | bhaviSyati / varAheNoktaM adya pAzcAtyaprahare amukasthAne akasmAt jalade varSati maNDalamadhye dvipaJcAzatpalamito | | matsyaH patiSyati / guruNoktaM ekapaJcAzat sArddhapalamito maNDalAttasmAdbahiH pUrvadizi ca / tataH sandhyAyAma| kasmAt meghe varSati gurUktapramANo matsyo guruktasthAne patitaH / tato guravo mAnitA varAho'pamAnitaH / tato | jinadharmaM prapede rAjA / varAho'pamAnaM gamito bhAgavatI dIkSAM lAtvA ajJAnakaSTAni kurvANo guruSu dveSaM vahan mRtaH / jainadharmadveSI vyantaro'bhUt / sAdhuSu na prababhUva dveSavAnapi / tapo hi vajrapaJjaraprAyaM munInAM, ataH zrAddhAnupadrotuM lagno vyantaraH gRhe gRhe rogAnutpAdayAmAsa / zrAvakaiH svaduHkhaM rogotpattihetuM guruNAmagre vijJaptaM - bhagavan ! tvayi jagatpUjye sati kathaM saGghapIDA vidyate / gurubhirabhANi mA bhaiSTa so'pi varAho mRtvA vyantarI 919-19-313-33 zrIbhadrabAhu munizakra-: caritram / // 113 // Talww.jainelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUya pUrvavairAt zrIsaGgha pIDayati sma / [tato gurubhiruktaM-]mA duHkhaM yUyaM kurudhvaM, sarva vayaM bhaviSyati / tataH zrIbhadrabAhugurubhirupasargaharaM stotraM SaDgAthAmayaM kRtvA zrAddhebhyo dattaM paThanAya proktaM ca taccedaM "uvasaggaharapAsaM, pAsaM vaMdAmi / kammaghaNamukkaM / visaharavisaninAsaM, maMgalakallANaAvAsaM // 1 // visaharaphuliMgamaMtaM, kaMThe dhArei jo sayA mnnuo|| tassagaharogamArI, duTThajarA jaMti uvasAmaM // 2 // ciTThau dUre maMto, tumjha paNAmovi bahuphalo hoi / naratiriesuvi jIvA, pAvaMti na dukkhadogaccaM // 3 // tuha sammatte laDe, ciNtaamnnikpppaayvbbhhie| pAvaMti aviggheNaM, jIvA ayarAmaraM / ThANaM ||4||iy saMthuo mahAyasa bhattibharanibbhareNa hiyaeNa tA deva dijjabohiM bhave bhave pAsajiNacaMda // 5 // " tamupasargaharaM / stotraM paThatAM zrAddhAnAM sa. vyantaro manAgapi prabhavituM na samarthaH / tato rogopazAntirjAtA ca / yatra tatrApi kArye stotre smaryamANe dharaNendreNAgatya gurupArthAt prAntagAthA'pasAritA / tat stotramadyApi smRtaM vinAni upazAmayati / salA zrIbhadrabAhuguruzcaturdazapUrvadharaH bahukAlaM bhavyajIvAn pratibodhya varga gataH / tatazcyuto'vazyaM muktiM yAsyatyeva / / iti zrIbhadrabAhukathA samAptA // 25 // Jain Education Elanal For Private Personal Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrImaratezvara vRttiH|| shriimdyaahucaartrm| shriidshaarnnbhdrbhuuphcritrm| // 114 // abhimAnaM vimuJcanti, ye janA RddhisaMbhavam / ta eva vRNvate mukti, dazArNabhadrabhUpavat // 1 // tathAhi--atraiva bharate dazArNapurapattane dazArNabhadrabhUpo bhuvaM zazAsa | " pArthivAnAmalaGkAraH, prajAnAmevapAlanam / kirITakaTakoSNISairbhUSyante kevalaM naTAH // 1 // bhapastrikAlaM jinapUjAM cakAra / yataH-"jinasya pUjanaM || hanti, prAtaH pApaM nizAbhavam / Ajanma vihitaM madhye saptajanmakRtaM nizi // 1 // anyadA dazArNapuropAntasthadazArNagirau zrIvIraH sArvaH samavasasAra / devaiH svarNaratnarajatavapramayaM yojanamitaM kapizIrSazreNIrociSNu catuHpratolIcAru ||| samavasaraNaM kRtaM / tatropaviSTaH prabhuzcaturmukhazcatustriMzadatizayazAlI catuSSaSThIndrAdidvAdazaparSadAmagre dharmopadezaM datte / tadodyAnapAlo bhUpAne zrIvIrAgamaM jJApayAmAsa / rAjA pAritoSikaM dadau / tata utthAya saptASTapadAni saMmukhaM gatvA / prabhuM stauti / yathA-jagadvitIrNakalyANa ! kalyANakamalAlaya ! / jaya tvaM jina sarvajJa ! sarvajJatatisaMyuta! // 1 // kalAkalAmalajJAno-daya ! dayodadhe ! prbho!| tAra! tAraya mAM dhUta-mAna mAnabhavAmbudhe! // 2 // smAraM smAraM guNagrAma, kAraM kAraM tava stutim / darza darza mukhaM te'dyA--bhUvaM bhUvaMdya ! nistamAH // 3 // stuveti dadhyau nRpaH-prAtarvistarAdahaM prabhu vandiSye / yathA purA kenApi na vanditaH bhUpo lokAnAM vIrAgamanajJA // 114 / / Edmon For Private Personel Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ panAya pure paTahaM dApayAmAsa / puraM patAkAtoraNavandanamAlAdiramyaM dandahyamAnAgurukarpUravyAptanabhomaNDalaM cAkArayat / prAtaH sarvazRGgArasAraH sindhurArUDho rAjA sajjIbabhUva / tatrASTAdazasahasraM gajAH, caturazItilakSANi / vAjinaH, 21 sahasraM rathAH, 91 koTi pattayaH, 16 sahasra dhvajAH, meghADambarachatrANi paJcazatAni, 69000 srIkaryaH, 5.. rAjyaH sukhAsanArUDhAzceluH / sAmantasacivAdayo'pi sazRGgArAzca / sthAne sthAne gItanatyAdIni kAryante / lokA api svasvarddhimAnazRGgArAzveluH, rAjApIhara parivArazAlI yAcakebhyo rUpyasvarNadukulAdi dAnaM dadAnaH puSpaprakarazobhirAjapathe garvAjjagadapi tRNaM manyamAnaH chatrazAlI prabhuM nantuM cacAla / dazArNAdrisamIpe / yayau / tato yAnAni saMsthApya tatra paJcAbhigamapUrva prabhu pradakSiNIkRtya yathocitasthAnamupAvizat rAjA / tadA hRSTo / rAjA dadhyau-yathA sarvaryA prabhurmayA neme, tathA na kenApIndrAdinA cakriNA vA vandito bhAvI / tadA dazArNabhadrasya / garva saudharmendro'vadhetviA dadhyau aho uttamo'yaM bhUpa evaM garva dhatte na tadvaraM, yato loke garvaH zreSTho na / yataH utsarpayan doSazAkhA, guNamUlAnyadho nayan / unmUlanIyo mAnadu-stanmArdavasuhRtplavaiH // 1 // aucityAcaraNaM vilumpati payovAhaM nabhasvAniva, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIrtikairaviNIM mataGgaja iva | / Jain Education For Private Personal use only INITainelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate. pronmUlayatyaMjasA, mAno nIca ivopakAranivahaM hanti trivarga nRNAm // 2 // asyAho bhaktirAgo'yaM, vizvapUjyasya zrIdazApa zvara vRttiH|| bhadrarAjarSiIf pUjane / parametena mAnena, duSyate'muSya hIyate // 3 // nikhilairnijaraireva, zanaiH sarvaDibhirjinAH / yugapadyadi caritram / IN | pUjyante, tathApi syurna pUjitAH // 4 // jinAnAmanantaguNAnAM sarvataH pUjA na kenApi kartuM zakyate / tataH zakreNa bhUpagarvottArAya vyomni divyazaktyA 64 sahasraM gajA vicakrire / tatraikaikahastinaH 512 mukhAni / mukhela makhe'STau dantAH / dante dante'STau vApyaH / bApyAM vApyAmaSTakamalAni / kamale kamale ekaikaiva karNikA / / karNikAyAmindropavezAya siMhAsanaM, tatrendro'gramahiSIyuta upavizati / kamale kamale lakSapatrANi / patre patre dvAtriMzadevadevIracitAni32baddhanATakAnIndraiH sarvaiH kAryante / prathamamekagaje dantasaGkhyA4096 ekAje vApyaH32768, ekagaje padmAni 262144. karNikAzakopavizanaprAsAdayoH saGakhyA 262144. ekagaje padmadalAci 26214400000, ekagaje dvAtriMzadvaddhanATakasaGkhyA 838860800000 / ataH paraM sarvagajasaGkhyA 64000 ekaga-1 jamukhAni 512 / 3 koTi 27 lakSa 68 sahasraM mukhasarvasaGkhyA / gajasya ekamukhe 8 dantAH / 26 koTi 21 / / 115 // lakSa 44 sahasraM sarvagajadantasaGkhyA , dante dante vApyaH 8 / 209 koTi 71 lakSa 52 sahasraM sarvagajavApasaGkhyA / / Jain Educationallional w.jainelibrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ vApyAM vApyAM 8 kamalAni 1677 koTi 72 lakSa 16 sahasraM sarvagajakamalasaGkhyA / kamale kamale lakSalakSapatrANi 16 zatalakSakoTI 77 lakSakoTi 72 sahasrakoTiH 160 koTayaH sarvagajapatrasaGakhyA / patre patre batrIsabaddhanATakaM 5368 koTAkoTi 70 lakSakoTi 9 sahasrakoTi 120 koTayaH, evaM sarvamIlane sarvagajanATakasaGakhyA |16 zatalakSakoTi 77 lakSakoTi 72 sahasrakoTi 160 koTayaH karNikA / 1677 lakSakoTi 72 sahasrakoTI160 koTaya jinaprAsAdAH / 1677 koTi 72 lakSa 16 sahasraM indraaH| ekaikasya indrasya pArzve 8 agramahiSyaH,13 sahasrakoTi 421 // koTi 77 lakSa 28 sahasraM indrANIsarvasaGkhyA / sarvagajarUpAnAM saGkhyA 53687091200000000 / tadetAvadrUpavAn saudharmazako devadundubhinAdaramyazrIvIraguNagrAmagarbhanATyAni vilokayannabhasa uttIrya pradakSiNIkRtyalA prabhuM vavande bhUpaH / tAM saudharmendraddhi pazyaMzcitralikhita ivAsIt , tato yadA zakro gajAduttarItumaicchat tadA / gajo'grimau pAdau svaprabhuM sukhenottArayituM parvatasyopari nimnIcakAra / tadA gajasyAgrimau pAdau AIpake iva|| bhuvi nimagnau / tadendro gajAduttIrya prabhuM nanAma / yatra gajaH pAdau nimnIcakre, tasya sthAnasya gajAgrapadakamiti tIrtha lokaprasiddhamajani / nRpastAdRgvibhAsuraM zakraM vIkSya dadhyau / ahorUpamahARddhi-raho straiNaM ca zakrasya / JainEducati For Private Personel Use Only |
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadrAjArSi // 116 // // zrIbharate- aho bhaktiraho zakti-rasyAnyatsarvamapyaho // 1 // madvibhUtiH zakravibhUtyagre'NUyate, ato mudhaiva garvaH kRtaH, jinaH|| | zrIdazArNazvara vRtti| sarvaprakArairna kenApi pUjitaH syAt / zakrasyArhati sarvotkRSTA bhaktiH, ato'laM rAjyazriyA'nayA / yadyahamadhunA | critrm| KaldIkSAM na bhaje tadA mayA sarvathA hAritameva / yadyatra vrataM gRhNAmi tadendro jita eva / evaM dhyAtvA bhUpastatraiva dhImAn paJcabhirmuSTibhirlocamakRta svayam / tAdRzagajAzvayuvatyAdirAjyaM-muktvA prabhupArzve saMyama lalau / tato muni / jAtaM vIkSya zako bhaktyA namazcakre prAha ca / dazArNabhadra ! satsAdho ! saMyamazrIvirAjita ! / dhanyastvaM yena duSpurA, pratijJA pUritA nijA // 1 // punaH punaH praNUyeti, yatiM natvA jinAdhipam / saMprApa vAsavaH svarge, zraddhApU. ritamAnasaH // 2 // kramAtkarmakSayaM kRtvA dazArNabhadro muktiM yayau // iti dazArNabhadrarAjarSikathA samAptA // 26 // zubhadhyAnaM vitanvAnaH, kSINakarmA janaH kSaNAt / labhate kevalajJAnaM, prasannacandrasAdhuvat // 1 // potanapure somacandrarAjA / tasya dhAriNIpriyA prasannacandraputrazca / ekadA rAjJI rAjJaH zirasi veNIvAlAn vivRNvatI palitaM dRSTvA rAjJo harate'mucat jagau ca palitAni jAtAni jarAM jJApayanti / rAjA jagau-hA me puurvjaa| , // 16 // For Private Personel Use Only wow.jainelibrary.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRddhatve'nAgate'pi sutaM rAjye nyasya vrataM jagRhuH / mama tu vAIkye samAgate'pi na vairAgyaM jAtamahamadhama eva / / yataH--" nAdhamAnAM jarA svAnte, madhyAnAmeti maItaH / svAntAnmUIni dhanyAnA-mArohati satAM punaH // 1 // lajjayA'haM tayA hanta, viSIde vArDakaM kiyat / akhaMDakuladharmANAM, mRtyuH so'pi mahotsavaH // 2 // manasi / jarasA'bhibhUtA, jAyante yauvane'pi vidvAMsaH / mandadhiyaH punaritare, bhavanti vRddhatvayoge'pi // 3 // " ityAdyuktvA zIrNatRNamiva rAjyaM tyaktvA prasannacandraM bAlamapi tadA rAjA svarAjye'bhyaSizcat / vanAya somacandro yAvaccacAla / tAvadyAriNyapi patnI vAritA'pi tena rAjJA samaM dhAcyA sAImacalat / somacandro vane gatvA tApasavrataM jagrAha / tasyaivaMvidhA vratazrIrAtIt / yataH---"uTajaH saudhamiGgadyA-stailairmANikyadIpakAH / zraddhaivAntaHpuraM zreSTha, prItiH pakSimRgAzrayA // 1 // sarvAsanajayo yogyA, camUH zamadamAdayaH / phuladAH phaladAH sUdA, nigrAhyAzvAntarArayaH // 2 // kSaNaH parasya puMso vA. dhyAnaM pAGguNyacintanam / somacandrasya rAjarSeH, pravrajyA rAjyavahvabhau // 3 // " dhAriNyA tApasatratagrahaNAt prAk saMpannagarbhayA putro janitaH / prasavarogeNa dhAriNI divaM yayau / / valkalaiH prAvRtaM bAlaM prati prAha tApasaH / vatsa ! tava zaizave'pi tava valkalacIritA'sti, tena valkalacIrIti tava For Private Personal use only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| zrIprasanna drraajrssicritrm| // 117 // nAma bhavatu / rAjJI divaM gatApyavadhijJAnena khaM putraM bAlaM matvA mahiSIrUpaM kRtvA tatrAgatya stanyamapAyayat mohena / yataH-"rAgI bannAti karmANi vItarAgo vimucyate / janA! jinopadezo'yaM sNkssepaaindhmokssyoH||1||" dhAnyapi taM bAlakaM pAlayAmAsa / dhAriNyapi stanyapAnaM kArayAmAsa / sa muniH taM sutaM svAGke dhatterama sadA / dhAnyairanyairvanyaiH / poSyamANaH zaizavottaraM bheje / kumAro lokavyavahAraM kamapi manAga na vetti / anyedyaH svaM sodaraM valkalacIriNaM piturantikasthaM zrutvA kasyacinmukhAt sahodareNa tena vinA skhaM zUnyamamaMsta prsnncndrbhuupH| tataH kenApi manuSyeNAkArito vanAttasmAt pituH samIpaM na mumoca kumaarH| tataH prasannacandro dadhyau -upAyaM vinA mama pArzve naiSyatIti matvA tAM kUTaracanAM vezyAM muktvA nAnyo vetti / yataH-"mAyopaniSadA zAstraM, kSetraM nikRtivIrudhAm / vazIkaraNamastyeva, vezyaitra mugdhadehinAm // 1 // " ityAdi / tato rAjA paNyastrIpeTakaM kapaTakUTakuzalamAkAryA'vaga-mAtA sarvalokavyavahArabAhyo vane vidyate / sa kathamapi nAyAti atra, tathA kartavyaM, yathA'trAyAti / tAbhiruktamasmadIyA buddhirvilokyatAm / tathA kariSyate'smAbhiryathA sukhenAtra valkalacIrI bhavadbhAtA sameSyati / tatastAH hRSTAH siMhakesaramodakAdivaryakhAdyayutA RSiveSadharAH siMhapotavane yayuH / taM janmajaTilaM kSatriyabrahmacAriNa // 117 // Jain Education For Private & Personel Use Only allww.jainelibrary.org
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyAntaM bilvAmalakAdiphalabhAriNaM vIkSya vezyAH sanmukhAH smaagtaaH| tA vezyA dRSTvA tApasA amI kuto'pyAgatA iti dhyAyana valkalacIrI tAtAbhivAdaye iti prAha-ke yUyaM ? kAzramo vaH? kayAsyatha ? / tAbhiruktaM vayaM / munayo vItarAgAH paraMpumarthAnuraktAH potanAzramatastvAM vIkSitumatrAgatAH tava bhakti katuM ca / yataH-" saparyayA'tithInAM hi, tapovRddhistapasvinAm / vihitA jAyate svargA-pavargasukhadAyinI // 1 // " muniH prAha-vanAdetAni phalAni / mayA''nItAni yUyaM gRhNIdhvaM bahUni punarAneSyAmyahaM tAni kRtArthohamadya bhavAmi yuSmadAnavizrANanAt / tA vezyAH procuH-tvadAnIteSu IdRzeSu phaleSu viraseSu asmAkamicchA na syAt / potanAzramajAnAM phalAnAM viSaye | Ng vAJchA bhavati naH / tenoktaM-potanAzramajAni phalAni kIdRzAni bhavanti / tAbhiH sitopalAniSpannamAdakAdikhAdyAni varyANi darzitAni / tAni khAdyAnyAsvAdya valkalacIrI bilvAdiphaleSUhino'bhUt / tatastAsAmaGgasparzamAsAdya valkalacIrI jagau-aho bhavatAmane IdRzaM mArdavaM sukhadaM kuto'jani / yuSmAkaM hRdaye ca idaM vedikAramaNIyaM kuto'bhUt / tA muni procuH-ye potanAzrame vane iMdRzAni phalAnyAravAdayanti, teSAmIdRzaM sukumAlaM sukhadaM vedikAdvayaM jaayte| tatastena tasmin (tayoH) vedikAdayasthaphalayoryAvaddhasto dattastAvattasyAtyantasukhamabhUt / proktaM ca tena JainEducati For Private Personel Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 118 // // zrIbharate-IN mama kathamIdRzAni phalAni ca IdRgvedikAphalasparzo bhaviSyati / tatastAbhiruktaM-amu vanaM tyaktvA potanAzrame asma- zrIprasannacazvaravRtti darAjarSinmaitrI kuru yadi tadA sarva samIhitaM bhaviSyati eva / tatastAsAmaGgasparza sitopalAdrAkSAdimAdhuryAdhikaM jJAtvA tasya || caritram / vanaphalAsvAdasukhaM vismRtam / tatastenokta-tiSThata yUyamatra kSaNaM, ahaM yAvattApasopakaraNAni saMgopya channaM tatrAyAmi / tato yAvattApasopakaraNAdi saMgopya yAvadvezyApArzve valkalacIrI samAyAti / itaH somacandra rAjarSimAgacchantaM dRSTvA / zApAt bhItA dizodizaM naSTAH / tato valkalacIrI tatpRSThau eka eva tA draSTuM cacAla / mRgazAva iva itastato vane / bhraman rathikaM pathikaM vrajantaM vartmani vIkSyAbhivAdayAmIti muni gau / rathyAha ka gantA'si ? munirAcaSTa-tAtAha potanatapovane / rathI prAha-ahamapi tatra yAsyAmi / tatastamevAnuvrajana tatpriyAM vIkSya tAtAbhivAdayAmIti jgau| tatastau dampatI dadhyatuH / ayaM tApasAzramotpannaH, srIpuMsayorapi bhedaM na vetti / tato valkalacIrI mArge gacchan rathyAn vRSAn pratodyamAnAn vIkSya munirjagau / ete mRgAH kiM vRthA dUyante ghAtaiH / tato rathyAha etairvRSairIdRzaM karma / kRtamasti, tena karmavipAkenehazI vedanA jaaymaanaastydhunaa| rathI tasyArjavena vazIkRto modakAn ta // 118 // tAnapi AsvAdya munirdadhyau-huM jJAtaM tAni phalAnyeva sAMprataM mahAgyena saMmukhAnyAyAtAni / rathI mArge ekaM taskaraM | ma manaya ddaa| Jan Educati on For Private Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | jitvA tasya vittaM lAtvA kramAtpotanAzramamagAt / muninoktaM-- kAsti potanAzramaH ? / rathI jagau -- ayaM potanAzramaH atra sukhaM tiSTha / tato rathI svagRhaM pratyacalat / tataH pratyahaM pratigRhaM gacchan muniH strIpuMsayordarzanenAbhivAdayAmIti jalpan vezyApATake gataH / tatra kAmapi vezyAM vIkSya tAtAbhivAdayAmIti jagau / tato vezyayA mugdhasvabhAvo'yaM munirmahatpuNyamidaM, ayaM muniryadi madIyAGgasparza karoti, tadA'haM kRtArthA bhaviSyAmIti dhyAtvA gRhamadhye nItvA svaGgasparzAdisnAnaM cakre / vezyA tu bahupuNyalAbhotpAdamAtmani mAnayantI tatkRtanakhakSatAdi sahate / tato vezyayA | sukumAlazarIro'yaM muniriti kRtvA''tmaputryA samaM pANipIDanaM kAritam / munirdadhyau / IdRzamAtithyaM kutrApi na dRSTam / tadA tasyA gRhe vivAhatUryANi vAdyante, valkalacIrI tu tasyAH karasparza paramasukhamayaM mene / itaH pUrvaniyuktAH paNyastriyo'bhyetya tasminnevAhani prasannacandra bhUpAgre procuH--sa kumAro'smAbhirlobhayitvA dUrato nIto yAvattAvatsomacandrarSirAgAt / tato vayaM zApabhayAnnaSTAH / so'pi valkalacIryapi naSTaH / tato'smAbhiH sa na | prAptaH / kiM kariSyate'grata iti jJAyate potanAzramaphalAni darzitAni santi tenAtrAgamiSyate ca / rAjA | khinno dadhyau - mayA varye na kRtaM tasya tAtasya viyogo'bhava, mamApi na mIlitaH, kiM kriyate hasto dagdhaH pRthuko'pi 919-09-09 S
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 119 // * * na prAptaH / tato rAjA zokAturo'khilaM rAjakArya visRjya sazalyastasthau / itaH kazcidvezyAgRhe navInaM vivAha zrIprasannacajAyamAnaM zrutvA rAjJo'gre prAha / rAjA'pi tA evaM pUrvapreSitA vezyAH preSya svabhrAtureva vivAhaM jAyamAnaM jajJau / caritram tato rAjJA vezyA tatrAkAritA proktaM ca re madbhAtuH kathaM tvayA svaputrI dattA / vezyA jagau-sadanaM svayamAptAya, kumAramanaye mayA / sutA'dya dayitAmadAyi, deva ! daivajJavArtayA // 1 // tadartha matkRtaH sarvo'parAdho narezvara ! kSamyatAM kriyetAM mayyupari prasannavilocane / tato rAjA tatra khaM sahodaraM priyAsakhaM dRSTvA mantrIzvarAn prati jagau kiM kariSyate tena bhrAtrA nIcakulajA kanyAGgIkRtA / mantriNo jagaduH-na doSo'tra nIcakulAdapi bhUpAH kanyAM vRNvate / yataH-"viSAdapyamRtaM grAhya-mamedhyAdapi kAJcanam / adhamAduttamA vidyA, strIratnaM duSkulAdapi // 1 // tataH svapaTTahastisamArUDhaM svasahodaraM sapriyaM kRtvA mahatA mahena bhUridAnaM dadAno rAjA svasaudhamAninAya / tata AvAsaH tasya sthityai arpitaH, zrIrbahvI arpitA / sahodareNa samameva rAjA bhuGkte / yataH-" tatra vijJajanAdeSaH, saMpradAyapradAyakAt / rAjJA'mitairdinaizcakre, vyavahArabRhaspatiH // 1 // lipisaMkhyAnayAdakSaH, padavAkyapramoditaH / sa kalA-6 // 119 // kuzalo jajJe. prAjJo rAjJo'bhiyogataH // 2 // anyadA kasminnanyAye kRte baddhaM rathinaM kumAro mocayAmAsa / bhruvo * Join Education International For Private Personel Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIzogaurI, rasanAgre srsvtii| hRdaye'tha dayA tasyA-vasan valkalacIriNaH // 1 // anyAbhirbahvIbhiH knyaabhiH| samaM rAjJA sa kumAraH pANipIDanaM kAritaH, yuvarAjapadavIM grAhitazca / tataH svasya bhUpasyAvarajo'tyantaprItaye'bhUt / / itazca somacandrarSiH kumAramadRSTvA nijamAtmAnamazrupravAhairasiJcat / rAjJA prasannacandreNa valkalacIrisambandhajJApanAta somacandrarAjarSiniHzokazcakre / tataH pAraNakaM cakre / prasannacandrastena bhrAtrA samaM goSThI kurvan gatamapi kAlaM na veda / atha dvAdazavarSAnte bharturekadA aGkAduttIrya putro'gAdakaM valkalacIriNaH / tatastaM lalantaM bAlakaM dRSTvA valkalacIrI svasyaiva zaizavaM sasmAra-ahamadhamo'smi, yato jAte mayi mAtA prathamaM mRtA, vAIkatve mayA yauvanaM prAptena pitA'pi|| tyaktaH / tataH pituH pAlanarNAtkathaM mokSye'haM dhig dhig mama kRtrimasnehatvaM ahaM niSTharo mayA prAptasaukhyena kadA'pi pituH sArA na kRtA / tato'hamadhamo'smi / yataH- ikSukSetraM vaMzajAlI, kadalIviSapAdapAH / phale jAte vinazyanti. duSputreNa kulaM yathA // 1 // AstanyapAnAjjananI pazUnAM AdAralambhAvadhi cAdhamAnAm / AgehakarmAvadhi mdhy| mAnA-mAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 2 // " evaM dhyAtvA ciraM valkalacIrI pitRmilanotsukaH prasannacandrapArzve / jagau-bhrAtarahamekadA'pi pitaH pAdanatyartha na gataH ataH paraM mayA tAtapAdanatiM vinA bhojanaM na kartavyaM tena mamA in Eduen For Private Personal use only Www.jainelibrary.org
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRptiH // // 120 // | dezaM dehi tatra gamanAya / tato nRpo valkalacIriyuto muneH pAvanaM sa vanaM yayau / vanamadhye gacchan valkalacIrI bhrAturagre idaM jagau ete bilveGgadImukhyA bahavaH pAdapAH purA AropitAH phalAnyeva dadate pathi gacchatAM, ityAdi vArtA kurvANaH prasannacandrarAjA tAtapAdAmbujaM natvA mumudetarAm / somacandramunistaM gauravayAmAsAGkAropaNAt / tadA | somacandraRSerAnandAzruvAribhistau putrau svakRtaM pAtakamalaM prakSAlayAmAsatuH / tato valkalacIrI gopitAni | tApasopakaraNabhANDAdIni pratyupekSitumabhyAgAt parNazAloTajAntaH / tApasabhANDaM tatpUrvamuktaM rajo'vaguNThitaM svotta| rIyAJcalena pratyupekSitavAn valkalacIrI yatnapUrva, tata evaM dadhyau -- mayA prAgapi evaMvidhAni yatipAtrANi karhicit pratyupekSitAni / ityUhApohataH pUrvabhavasambandhibhavaM dadarza jAtismaraNataH -- mayA pUrva zrIgurupArzve cAritraM jinasambandhi gRhItaM zuddhaM pAlitaM paramalpAyuSkatvAdevaloke'gamaM, punastatayutvA karmayogAdrAjaputro bhUtvA jinadharme na prApam / idaM rAjyaM gajakarNacapalaM jIvitavyaM ca / antarAyairiyatkAlaM vaJcito'smi mudhA'haM, Asannamapi | zrAmaNyaM na mayA'bodhi tadA / asAro'yaM bhavo'gAdho, nAnAduHkhapradAyakaH / gajAzva strIramA mukhyaM vastu sarve vinazva ram // 1 // ityAdi asArasaMsArasvarUpaM dvAdazabhAvanAtmakaM dhyAyan kSaNAdeva kSINAzeSakarmA valkalacIrI kumAraH zrIprasannacaMdrarAjarSicaritram / // 120 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ IY kevalajJAnamApa / tadA devairabhyetya yatiliGga dade / devavihitakanakakamale nivizya somacandraprasannacandrayoriti dharmo-91 padezaM dadau valkalacIrI / tathAhi-mohabhUtakulAkAnte, rAgadveSavibhISike / krodhAkhyottAlavetAle, lobhavikSo-al bharAkSase ||1||pretaaytendriygraame, kaSAyoddhaSitAnale / mithyAtvAkhyamahAgRdhe, mAyAgomAyayoSiti // 2 // abhimAnamahAzale, manobhavapizAcini / jarArugamRtyujAtyAdi-zAkinIkulasaMkule // 3 // saMsAranAmani mahAzmazAne'tra mahAbhave / kathaM niyAtInazcintA, ramante hntjntvH|| 4 // asmAdadUre sarvajJa-zAsanaM brahmapattanam / / nirbhayaM yatinirvANa-purazAkhopamaM puram // 5: dharma jinavaraproktaM, kurvANA mAnavAH sadA / labhante paramaM saukhyaM, sarvakarmakSayAt kSaNAt // 6 // zrutveti dharmasaMbodhaM, mahodayayiyAsayA / munibhUpAvabhUtAM to, jainazAsanavAsanau // // tadA zrIvIrajinaH potanapure udyAne nAmnA manorame samavAsArSIt / tadA sa valkalacIrI svayaMbuddhaH kevalI bhrAtRpitR-10 yutaH zrIvIraM nantuM yyau| tato jino'vaga-bho kevalin ! tvaM kevalyasi / tvayA mama zeSasAdhUnAmapi na praNAmaH kaaryH| tataH kevalI kevalisaMsadi gataH / somacandrarSiH paramezvareNa sthavirapArzve kriyAM zikSituM muktaH / tadA jinena dharmadezaneti kRtA / AyurvAyucalaM surezvaradhanurlolaM balaM yauvanaM, vidyuddaNDatulaM dhanaM girinadIkallolavaccaJcalam / snehaM kunnara-|| For Private Personal use only cijainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH| zrIprasanna drraajrssicritrm| // 121 // karNatAlacapalaM dehaM ca rogAkulaM, jJAtvA bhavyajanAH sadA kuruta bho dharma mahAnizcalam // 1 // ityAkarNya dharmadezanAM prabuddhaH prasannacandrabhUpo'sArasaMsAratAM vibhAvayan gRhe'bhyetya bAlamapyaGgajaM rAjye nivezya prabhupArzve cAritraM potAnAdhipo lalau / vizvAmbhojAmbhojinIpatinA zrIjinena saha paryaTana kramAddazapUrvadhArI jjnye|jinmaapRcchyaikaakii parvatazRGgaguhAdiviSamasthAneSu kAyotsarga karmakSayanimittaM karotisma / anyadA rAjagRhAsannavanamArge kAyotsarge prasannacandrarSiH paramAtmadhyAnaparaH ekAgracittastasthau / tadA zrIvIro vaibhAragiripAce samavAsArSIt / zroNikarAjA jinaM nantuM ccaal| taM tAdRzaM yati dhyAnalInacittaM vIkSya zreNikabhUpo natvA tasya prazaMsAM kurvannagrato'cAlIt / samavasaraNe gatvA jinaM triHpradakSiNIkRtya yathAsthAnamupaviSTaH / kRtAJjaliH zreNikaH papraccha-mayA mArge AgacchatA prasannacandrarAjarSinikAgracico vnditH| sa yadyadhunA kAlaM karoti tadA va gacchati ? / svAmI prAha-saptamI narakabhuvaM yAti rAjA dadhyau-evaMvidhasya sAdhorIdRzI gatiH kathamAdiSTA paramezvareNa / mayA svAmiproktaM samyaG nAvagataM punaH pRcchAmIti dhyAtvA punarAcaSTa rAjA-bhagavannadhunA mriyate tadA sa sAdhuH kAM kSitiM yAti ? prabhuH prAha-[SaSThI bhuvamityAdi ] sarvArthasiddhivimAnaM yAvat pRSTottaradAne prabhubhUpayorjAyamAne taM bhAvamabuddA zreNiko jagau-bhagavaMstvayaivaM ba E % - For Private Personal Use Only hww.jainelibrary.org Jain Educationa l
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandigdhaM kathaM jalpitaM ? yAvat prabhuruttaraM dadAti tAvat tasmin digdeze dundubhiH zruto bhapena / punaH pRSTaM bhagavanayaM devadundubhiH kutra vAdyamAno'sti / prabhuNoktaM-prasannacandrarSeH kevalajJAnamutpannaM tena tatra devaiH kevalimahotsavaH / kriyamANo'sti / zreNiko jagau-bhagavan ! bhavatA sandigdhaM kathaM proktam ? prabhuNoktaM yaduktaM mayA tatsatyameva / manaHpariNAmo viSamo vidyate jIvAnAm / yadA tvayA sa RSirnatastasya zubhapariNAbho'bhUttadA / tvadagratazcalannAdau / sumukhena tvatsevakena sa RSirnataH proktaM ca dhanyo'sau, idRgrAjyaM muktvA vrataM lalau / etacchrutvA tasya RSestadA / ||zubhapariNAmo'bhUt / tataH pRSTe tvatsevako durmukha Agacchan RSi vIkSya jagau / aho'yaM pAkhaNDI vrataM lAtvA | sthito'sti / asya mahatpAtakaM lagati / yato'nena bAlaputraM rAjye nivezya vrataM gRhItamasya kiM puNyaM bhaviSyati / adhunA campezadadhivAhanAdibhUpaiH zatrubhirasya purI veSTitA'sti / kSaNamAtreNAsya putraM hatvA rAjyaM gRhIyate taiH / itthaM durmukhoktibhirdhyAnAccalitaH / taiH saha manasA yuddha cakAra / yadA tvayA tasya / gatiH pRSTA tadoktaM mayA saptamanarakagatistasya / yadA dvitIyavAraM pRcchA kRtA tvayA tasya yuddhaM kurvataH || sarvAyudhAnAM samAptirabhUt / sarve vairiNo hatAH punarekastiSThati / tatastaM ripuM hantuM ziraskenecchan prasannaca-7 Jan Educat For Private Personal use only fww.jainelibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 122 // ||shriibhrte-ndrrssiH krodhavyAptaH zIrSe hastaM cikSepa. tato mastakaM muNDitaM jJAtvA dadhyau-mayA ki yuddhaM kRtaM mudhA, ahaM tu|zrIprasamacaMzvara vRttiH " yatiH sarvasaGgatyAgyasmi / yato yatInAM sarvatra putramitravairiSu samameva cittaM vilokyate / yataH "zatrau mitre tRNe straiNe. darAjarSi critrm| svarNe'zmani maNau mRdi| bhave mokSe bhaviSyanti, sAdhavaH samacetasaH // 1 // " evaM dhyAyan saptamyAdigati kSipan / saudharmAdisvargagatimarjayan sarvArthasiddhigatiM yAvadAgatastAvat dvitIyavAraM pRcchA kRtA / adhunA kevalajJAnamapi jAtaM tasyaH / tataH prabhuM praNamya tatra prasannacandrakevalinaM natvA gato gRhe zreNikaH / tatazvirakAlaM bhavyajIvAn / prabodhyAyuSaH kSaye prasannacandrarAjarSirmuktiM yyau| iti prasannacandrarAjarSikathAsamAptA // 27 // bhavyajIvA~llasaddhANyA, bodhayana bhaviko'GgavAn / labhate svargasaukhyAdi, zrIyazobhadrasUrivat // 1 // ____tathAhi-zrIzayyaMbhavasUrayazcaturdazapUrvadhAriNo bhavyajIvAn prabodhayanto mahIpIThe grAme pure pure vihAraM cakruH / / pATalIpurapattane yayuH zrIguravaH tadA tatra vipro yazobhadranAmA zrIgurupArzve samAgAt / tatreti dharma zuzrAva-bhogA bhaGguravRttayo bahuvidhAstaireva cAyaM bhavaH, tattvasyeha kRte paribhramata re lokAH zrutaceSTitaiH / AzApAzazatopazAntivizadaM cetaH samAdhIyatA, kvApyAtyantikasaukhyadhAma niyataM shrddheymsmdvcH||1|| saMsAraMmi asAre, natthi suhaM| // 122 // in Educati o nal For Private Personal Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vAhiveyaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 2 // athiraM jIyaM riddhI, caMcalA juvaNaM ca | kkhaNasarisaM / paJcakkhaM pikkhato, tahaviha vaMcijjae jIvo // 3 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA yazobhadro dvijaH | zrIzayyaMbhavasUripArzve saMyamaM jagrAha / zrIgurupArzve vinayaM vizuddhaM kurvANo vidyAgrahaNaM karoti / kramAdvidyAgrahaNaM kurvANacaturdazapUrvI papATha sUtrArthataH / kramAt zrIzayyaMbhavasUrayo yazobhadraM sUripade sthApayitvA varyavidhinA''rAdhanAM kRtvA svarge | jagmuH / ekadA zrIyazobhadrasUrayo dakSiNApathe pratiSThAnapure yayuH / (tatra) bhadrabAhuvarA hau maharddhikau dvijau vasataH / aneke janA dharmaM zrotuM gurupArzve gacchanti / gurubhiriti dharmopadezo dattaH - ko cakkavahiriddhi, caiuM dAsattaNaM abhilasai ko / vararayaNAI muttuM, pariginhai uvalakhaMDAI ||1|| neraiyANavi dukkhaM, jhijjhai kAleNa kiM puNa narANaM / tA na ciraM tuha hohI, dukkhamiNaM mA samuvviyasu // 2 // jIaM jalabindusamaM, saMpattIo taraMgalolAo / suviNayasammaM pimmaM, jaM | jANisi taM karijjAsu // 3 // sUIhi aggivannAhi, bhijjamANassa jaMtuNo / jArisayaM jANa dukkhaM, ganbhe aTTaguNaM tao // 4 // ityAdi dharme zrutvA bhadrabAhuvarAhau prAptavairAgyau gRhe gatvA mantrayetesma - janma kathaM vRthA nIyate, bhogasukhaM sarvamanityaM vidyate idaM zarIraM karpUrakastUrIprabhRtInyapi dUSayatyeva pAthodapayasyUparabhUriva yataH - " sampado
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 123 // jalataraGgavilolA, yauvanaM tricaturANi dinAni / zAradAbhramiva caJcalamAyuH, kiM dhanaiH kuruta dharmamanindyam // 1 // ghanApAyaH kAyaH prakRtticapalA zrIrapi calA, mahArogA bhogAH kuvalayadRzaH saprpasadRzaH / gRhAvAsaH pAzaH praNayiSu sukhaM sthairyavimukhaM, asAraH saMsArastadiha nipuNA jAgRta janAH // 2 // " evaM vimRzya dvau bhrAtarau mAtaramApRcchaya zrIyazobhadrapArzve dIkSAM jagRhatuH / zrIyazobhadrasUribhistathA bhANitau tau yathA dvAdazAGgIM jJAtavaMtAvabhUtAm / kramAt zrIyazobhadrasUribhirbhadrabAhoH sUripadaM vizrANitam / zrIyazobhadrasUrayaH zrIzatruJjayAdiSu yAtrAM cakruH / zrIyazobhadrasUrayaH zuddhaM cAritramArAdhayAmAsuH / AyuHkSayAvasare samyag [ gurupArzve ] ArAdhanAM cakruH / tataH kramAdAyuSaH kSaye yazobhadrasUripAdAH gacchabhAraM zrIbhadrabAhau muktvA svarge jagmuH // iti yazobhadrakathA samAptA // 28 // Sasu vairAgyAd gRhItvA dharmamAdarAt / jambUkumAravanmuktisAta bhAjo bhavanti hi // 1 // tathAhi -magadhadeze bhUmivibhUSaNe sugrAma iti vizruto bhAsatetarAm / tatra rASTrakUTAbhidhasya kauTumbikasya revatInAmnA patnyabhUt / etayoH kramAdbhavadatta bhavadevAhrau sutAvabhUtAm / kramAdvardhamAnau dharmakarmmaparau jAtau ca tau / anyadA susthitasUripArzve vairAgyavAsito bhavadatto jagRhe vratam / anusUripadadvandvaM zAstrANi paThan gItArthI bhUyAnyadA zrIyazobhadasUrIzvara - caritram | // 123 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavadattayatiH kRtAJjalirjagau / sAMsArikavandApanecchA'sti / prabho! AdezaM dehi / gurorAdezaM prApya sugrAmagrAme gato bhavadattaH / ito nAgilAyAH pANigrahaNaM kurvANena bhavadevena bhavadatto noplkssitH| tato gurupAce gato hasito bhavadattaH sAdhubhiH-svAM sphUrti sphorayitvA bhrAtRprabodhArtha gataH, tatra vaM copalakSito'pi na / mayA'sau dIkSA grAhayitavyo bhrAteti pratijJAM kRtvA punarbhavadatto bhavadevaM vandApayituM calito gatastatra yAvattAvannAgilAyA maNDanamahotsave jAyamAne'rddhamaNDitA nAgilA'bhUt / tAvattatrAgato bhvdttH| bhrAtaramAgataM prekSyotthAya bhavadevo nanAma bhaktyA / zuddhAnnapAnena bhrAtrA bhavadattaH prtilaabhitH| tato bhavadatto vrajana bhavadevaM kiyantI bhami sAImAkArya pathi prAha-dhanyo'si tvaM yasya sAdhAvIdRzI bhaktirityAdivAgbhistaM prINayitvA tasya haste ghRtabhRtaM pAtraM dadau / aparasajjanaM sarva visRjya bhavadatto bhavadevena samaM bAlyakrIDAdivArtA kurvANo gurupArzve jagAma / guruM natvA bhavadattaH / prAha-bhagavannayaM bhrAtA mayA bhavatpArdhamAnIto'sti / dIkSAM jighRkSurasti / tena dIkSA bhavadevaM grAhaya / tato dAkSiNyena bhavadevena bhrAturuparodhato dIkSA gRhiitaa| ekena muninA bhrAtrA ca samaM guruM natvA'nyatra bhavadatto gtH| bhrAtRvacasA saMyama pAlayan nAgilAM kariNImiva hastI bhavadevaH ssmaar| kAlena bhavadattastapastIvra tatvA svarga yayau / bhrAtari svarga Jain Educan For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ // shriibhrteshvrvRttiH|| kumArasya // 124 // gate'nyedyuH sAdhuzreNI suptAM muktvA nAgilAM smaran nizi nirasasAra bhvdevH| yataH-"rAgI badhnAti karmANi, nArI- zrIjambU lakSmIvimohitaH / nIrAgo labhate saukhyaM, mAnavo'malamAnasaH // 1 // ullo sukko ya do chUDhA, golayA maTTayA mayA / kathAnakam / dovi AvaDIA kuTTe, jo allo sovi lggi||2||" atha calan bhavadevaH sugrAmasimani kvacit prAsAde gatvA sthit.|| tadA tatraikayA vaDyA sazrAvikayA sAkamekA strI samAyAtA / saiva nAgilA nAmnI / tatrApacchata bhavade pArzve nAgilA kathaM tiSThatIti ? pratito nAgilayA bhavadevaM matvA proktaM-tvaM nAgilApatirasi kiM ? bhavadevo'vagaahaM tasyAH patirasmi, paraM bhrAtrA svasadmataH chadmanA gurupArzve dIkSito'haM mano vinA / mayA nAgilAsmaraNenaivaM vrata pAlitaM dvAdazavarSANi / atha sA vidyate na vA / evaM bhavadeve jalpatyakasmAdevayogAnnAgilAsakhyAH putrastatrAgato'. bhUt / sa prAga zikSitaH sAdhau zRNvati prakaTameva mAturagre prAheti / mAtarahamAsannagrAme bhojanArtha nimantrito'smi, dakSiNArtha ca gamiSyAmi, velA tu na kSamate, gehamehi tvaM, ahaMpUrvabhuktaM dugdhamucchAlayitvA bhAjane kSiptvA tatra / gatvA bhuktvA ca dakSiNAM gRhItvA pazcAdAgatya punastadugdhaM pAsyAmi / etacchrutvA bhavadevo hasannavAdIta-evaM kathaM | // 124 // vamitamannaM jugupsitaM bAlako'yaM bhakSayiSyati ? / tato'vag nAgilA-ahameva tava priyA'smi, tvayA pUrva vAntA'-IMG Jain Educati o nal For Private Personal Use Only walne brary
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhunA kathaM bhoktuM yatase / ko'jJo mRgekSaNAM tyaktAM, vamitAzanasodarAm / aGgIkurute 'nanta duHkhaduSTAdihetave // 1 // mUDhAzaya ! navAmUDhAmivamAmAgataH smaran / jarAjarjaritAM pazya, saMsArasya ka sAratA // 2 // yataH - "atIvAzuddhe vastUnAM, malinIkaraNakSame / dehe jarAparAdhIne, mudhA muhyanti jantavaH // 1 // yakRcchakRnmalazleSmamadyAsthiparipUritAm / snAyusyUtAM bahIramyAM, striyaM carmmaprasevikAm ||2||" atrAzucibhAvanA / evaMvidhAM dIkSAM saMsArArNavapatajjantUddharaNa yAnapAtrasamAM | muktvA kathaM durgatidIpikAM nArImaGgIkariSyasi / mayA tu yAvajjIvaM zIlavataM gurupArzve gRhItamasti / yataH - " strINAM zIlamevAbharaNam / yataH- " zIlaM nAma nRNAM kulonnatikaraM zIlaM paraM bhUSaNaM, zIlaM hyapratipAti cittadamanaM zIlaM sugavyAvaham / zIlaM durgatinAzanaM suvipulaM zIlaM yazaH pAvanaM, zIlaM nirvRttihetureva paramaM zIlaM tu kalpadrumaH // 1 // tato vyAghuTayA'dhunaiva gurupArzve gatvA zuddhaM cAritraM manasA pAlaya / iti prabodhitaH prIto, nAgilA gehinIgirA sAdhuH sAdhviti cAritraM bhavadevaH stuvannabhUt // 1 // kSamayitvA svamaparAdhaM bhavadevaH sUripArzve gatvA svaM duzrintitaM samyagAlocya punazcAritraM pratipAlya ciraM saudharme kharge suro'bhUt / mahAvidehakSetre puSkalAvatI vijaye puMDarIkiNyAM puri vajradattasya cakriNo yazodharAyAH patnyA udare bhavadattajIvaH svargacyuto'vatatAra / putro jAtaH sAgara
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 125 // | datteti nAmA'jani tasya / kramAdvardhamAnaH pitrA sahasrazaH kanyAH pariNAyitaH / tAbhiH kanyAbhiH samaM bhogAn | bhuJjan sAgaradatto gatamapi kAlaM na jAnAti / ekadA sAgaradattaH saptabhUmidhavalagRhoparistho jaladaM sarvadigvyApinaM garjitavidyutazAlinaM dRSTvA kSaNAduddhatena vAtenApasAritaM prekSya samastabhAveSu bhaGgurIbhAvaM vyacArayat / vatrakAyazarIrANAmarhatAM yadyanityatA / kadalIsAratulyeSu kA kathA zeSajantuSu // 1 // ityAdi / aho anityamidaM jagaditi cintayan pratibuddhaH sAgaradattaH saMyamaM gurupArzve jagrAha bhAvataH / itaH tatraiva vijaye vItazokAyAM | puryA padmarathabhUpateH vanamAlAyAH patnyA udare bhavadevajIvo divayutvA zivakumAranAmA putro'bhUt / kramAdvardhamAnaH | pitrA kumArIH sukumArAGgIH pariNAyitaH zivakumAraH / anyedyustAbhirmahelAbhiH saha sadanasyopari sthitaH zivaH | kAmasamRddhasya sArthavAhasya sadmani munisAgaradattamAttabhikSaM vyalokayat yadA tadA'kasmAt suraiH kRtAM puSpavRSTiM tatra munerupari vIkSya zivakumAro hRSTo'bhavat / atha tasya svasthAnagatasya kRtapAraNasya muneH pArzve dharme zrotuM | zivakumAro'gAt / tadA kathAmadhye zivakumArapUrvabhavakathAM nyavedayanmuniH / tataH zivakumAro vairAgyaraGgapUrNamanA yatiM natvA gRhe'bhyetya pitarau vrataM yAcate sma / pitRbhyAmuktaM yadi tvaM dIkSAM gRhISyasi, tadA''trayormRtiravazyaM bhavi zrIjambU svAminaH caritram / // 125 // # ww
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Syatyeva / tvaM tu karuNAparo'si / mAtApitRhatyAM ko'pi na lAti / putraH prAha-yadbhavadbhiruktaM tatsatyaM paramananteSa kAbhaveSa mitho jIvAnAmanantAH sambandhA jAtAH santi / tena mayA tvaM sahasrazo janito'si, tvayA tvahaM sahasrazaH / yataH-" mAtApitRsahastrANi, putradArazatAni ca / mitho jAtAni ca keSAM, pitA vA tanayo bhavet // 1 // , pitA prAha-tavaivaM vaktuM na yujyate / tvamevAdhAro'si AvayoH ityAdinA paryavasAyitaH zivakumAraH svIkRtabhojanagrahaparaM SaSThatapaparastasthau / gRhe dRDhadharmeNa zrAina samaM dharmakarmakurvan dvAdazavarSaparyante kRtAnazanaH svAyuSaH kSaye niyUMDhabhAvacAritraH zivakumAro brahmaloke vidyunmAlI devo'bhUt / itaH zrIvIre jinendre rAjagRhe samatrasRte vandituM vidyunmAlI suraH samAgAt / sarveSu deveSu atIvabhAsurakAnti devaM vidyunmAlinamAlokya vismitaH zreNikabhUpaH prabhu praNabhya papraccha-anena devena kiM tapaH pUrvabhave kRtaM yenedRg rUpavAnabhUt ? prabhuNA pUrvabhavasambandhikharUpaM proktaM, punaH pRSTaM || zreNikena / divazyutasyAsya kAgatirbhaviSyati / prabhuH prAha-ataH saptame dine'traiva pure RSabhadattaputro jambUnAmA - kumAro bhaviSyati, kevalajJAnI bhUtvA muktiM gamiSyati / tataH paraM ko'pi kevalI na bhaviSyati / tato vidyunmAlinaH || || surasya catasraH kAntAH prabhuM praNamya papracchu:-asmAkaM kA gatirbhaviSyati / prabhuH prAha-yUyamapi zreSThinAM putrI Jain Educat ||ww.jainelibrary.org
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate-bhUtvA'sya ca yoSito bhaviSyatha / etat zrIvIrajinoktaM zrutvA tadA sa devo vidyunmAlI tatpriyAzca prabhoH puro zrIjambU zvara vRtti nRtyaM vyadhuH / tato vidyunmAlI sapriyo hRSTaH prabhuM natvA svargamagAt / ito'nyeyurvaibhAragirau samAyAtaM sudharma-[lA cAranamA // 126 // svAminaM nantuM gatA'bhUdRSabhapriyA / vyAkhyAnAnte jambUvRkSavicAraM kathyamAnaM gaNabhRtA zrutvA dhAriNI papracchabhagavan ! mama putro bhaviSyati na vA sudharmA jagau-mahAsati sAdhanAM sAvadyamupadezaM vaktuM na yujyate / tathApi mahApuNyalAbhaM vIkSya niravayaM procyate sAdhubhiH / tenASTottarazatamAcAmlAni kuru tena te jambUsvapnasUcitaH putro bhaviSyati ityuktaM zrutvA dhAriNI svagRhamAgatyAcAmlatapo guruproktamakarot / tato vidyunmAlI suraH svargAcyuto jambUsvapnasUcito dhAriNIkukSAvavatIrNaH / kramAddhAriNI putraM prAsUta / jambUsvapnAvalokanAnmAtApitRbhyAM jmbuukumaar| iti nAma dattam / itaH samudrasya zreSThinaH padmAvatI patnI samudrazriyaM sutAmasUta 1, samudradattasya zreSThinaH kamalamAlA patnI || |padmazriyaM putrImasUta 2, sAgaradattazreSThinaH patnI vijayazrIH padmasenAhvAM sutAmasUta 3, kuberadattasya jayazrIH priyA || kanakasenAhAM sutAmasUta 4, etAzcatasro'pi divazcayutA vidyunmAlisuravallabhA avatIrNAH / kuberasenasya kamalAvatI / IN nabhasenAhvAM puI prAsUta 5, zramaNadattazreSThipatnI suSeNA kanakazriyaM purjI prAsUta 6, vasuSeNapriyA vIramatI|| JainEducation For Private Personel Use Only T w .jainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamalavatI sutAM suSuve 7, vasupAlitagehinI jayasenA jayazriyamasUta 8, aSTAvapi amUH kanyAH jambUkumAraM | pariNetumicchantyastasthuH, jambUkumArasya pitA tAH kanyAH pitRbhirdIyamAnA mene / tadAnIM zrIsudharmasvAmI tatra bahirudyAne samAgAt / dharme zrotuM jambUkumAro'pi yayau / sudharmmasvAmI gaNadhara evaM dharmopadezaM dadau / "bhavedbhavArNavaH puMsAM, sutaraH sutarAmasau / nyaJcanodaJcanogrAzcenna syuH zrIcayavIcayaH // 1 // meghAnAmiva lokAnA -mAyurgalati nIravat / capaleva | calA lakSmIH, pANDutevaiti vizrasAm // 2 // tatrAyuSA ca lakSmyA ca, vapuSA cAsthirAtmanA / ciraM sthirataraM ratna - trayaM | grAhyaM vivekinA // 3 // tatropAzrayabhaiSajya - pustakAnnAMzukAdibhiH / sAhAyyaM jJAninAM tanvan, jJAnamArAdhayegRhI ||4|| | saMghavAtsalya jaineza - vezmayAtrArcanAdibhiH / prabhoH prabhAvayaMstIrthe, samyag samyaktvamarjayet // 5 // bhaktyA cAritrapAtreSu, | tathA''vazyaka karmabhiH / tapobhirapi cAritraM, gRhamedhI samedhayet // 6 // kAle pAThAdibhirjJAna - mazaGkAdyaizva darzanam / mUlottaraguNaiH zuddhai- vAritraM bhajate yatiH // 7 // iti ratnatrayAbhe, hatamohatamo naraiH / cirAdgRhasthaiH sadyo'pi, yatibhiH zAzvataM padam // 8 // ye tu mohagrahagrastAH pramAdasya vazaM gatAH / azaraNyairbhavAraNye, bhramitavyaM sadA'pi taiH // 9 // " ityAdi dharmopadezamAkarNya jambUkumAraH saMyamaM jighRkSurabhUta / tato gurubhirmAtApitroranujJAM vinA Jain Educamational
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AA... kAzrIjambU kumArasya // 17 // // zrIbharate-|| adIyamAne saMyame svayaM zIlavataM jighRkSurjambUH svagRhe Agacchan mArge vairibhI rAjagRhe veSTite satinA zvara vRttiH|| - puraprasthai rAjapuruSairdukanikAyantraiH prastarAn mocyamAnAn vIkSya svasmin vighnamavagatya pazcAdgurupAyuM gatvA zIlavataM / caritram / lAtvA svagRhe samAgAt / tato mAtApitarau prati prAha bho mAtApitarau ! anujJAM mahyaM dadataM, ahaM dIkSAM gRhI-|| SyAmi / mAtApitarAvUcatuH-ekastvamevAvayoH putro'si / tvAM vinA''vAM nirAdhArau kathaM bhaviSyAH / ekazo manoratho'STavadhUpariNayanotsavena pUraNIyastvayA / tataH pitRvaco'nurodhato'vag jambUH / ahaM pUjyayorvacanAnurodhAta kanyA vivAhenAGgIkAriSyAmi / yadi tAH pratibodhayiSye'haM, tadA dIkSA gRhItavyA, no cedgRhavAso bhavatu mama / tato jJApitaM jambUsvAminedaM kanyApitrAdipArzve / ahaM dIkSAM gahISyAmi / tatastaiH zreSThibhiH svasvaputrINAmagrataH proktaM jambUkumAro vivAhAnantaraM bhavatIH pratibodhya dIkSAM gRhISyati / tataH kanyAstA jambUpArzve'bhyetya jaguH-asmAbhistvameva varito'si / yadi asmin bhave tvamasmAkaM patirbhaviSyAsa tadA bhavyaM no ceta saMyamo bhavatu / yadi vayaM va tvAM kathAbhiH saMsArAsaktaM kariSyAmaH tadA tvamevapatirasmAkaM no cet tvayA saha saMyamo gRhItavya eva / tataH / // 17 // sa jambUlagnadine gajAdhirUDhaH zirasi ghRtAtapavAraNaH prakIrNaprakaravIjyamAnobhayapArzvaH tA aSTAvapi zvasuragRheSu / Jain Education M inal For Private Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNIya mahotsavena zvasuradattanavanavatisvarNakoTiyutaH svamandiramA jagAma / tato dvitIye'hani aSTabhiH priyAbhiH saha / jambUkumArastAH pratibodhayituM sandhAyAM saptamabhUmau sthitaH itazca vindhyagirau jayapUre vindhyabhUpasya jyAyAn prabhavaH / putro'bhUt / laghiSThaH saprabhavaH anyedhuH pitrA laghave putrAya rAjyaM dattam / tataH prabhavo ruSTaH palyAM gatvA paJcazatIcaurasvAmIjAtastataH paJcazatIcaurayutazcaurikAM karotisma / avasvApinItAlodghATinyau dve vidye prabhavasyAbhatAm / jambUkumArapariNayanAdisambandhamAkarNya tatsamRddhiluNTanAya nizi prabhavo rAjagRhapure RSabhadattagRhaM praviveza / tAlodghATinyA vidyayA tAlakAnyudghATayan sa avasvApinyA vidyayA janAnAM nidrAM dadAnaH kramAta prabhavaH pazcazatIcaurayutaH tadgRhaluNTanAya jambUkumArapArzve gataH / tadA jambU kathAbhistAH kanyAH sadAbharaNabhAriNIH prabodhayantaM / prabhavo vIkSya avasvApinI nidrAM mumoca | jambUkumAraM vinA sarvAsAM vadhUnAM nidrA samAyAtA / tataH sarvacaurayutaH AbharaNAni gRhNAnazcitralikhita iva stambhito'bhUta prabhavaH / tataH khinnaprabhavo'vag-bho / jambUkumAra ! tvamAtmIyAM stambhinI vidyAM mahyaM dehi / madIye tAlodghATinyavasvApinyau he vidye gRhANa / jambUH prAha-ahaM vidyAbhyAM kiM karomi / amUraSTAvapi kanyAH pratibodhya etAvatIlakSmIrmuktvA'haM prAtaHkSAM gRhI-16 Jain Educati o nal For Private Personal Use Only III ww.jainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrte- ySyAmi / prabhavaH prAha-kimevaMvidhabhogAna prAptAna tyakSyasi ? / jambUH prAha-madhubinduriva bhogasukhaM nRNAM vidyate, zrIjambUzvara vRttiH| prabhavaH prAha-bho jambukumAra ! ko madhubindurucyate ? jambUruvAca-kazcid daridro bhImAbhidhasAthaizena samaM lakSmyarthe ||4| svAma // 18 // critrm| videzaM pratyacalat / mArge cauraiH luNTite sArthe sa daridro naSTo'gre gacchan gajamApatantamAlokya bhayabhrAnta iva tatod nazyatisma / gajaM pRSTAvAgacchantamAlokya kUpe jhampAmadAt / kUpamadhye patan daridraH kUpakaNThasthavaTazAkhAM kUpamadhya. gatAmavalambyAntare tasthau / kUpatale prasAritamukhamajagaraM catuSu koNeSu sarpacatuSTayaM vaTapAdapaM ca zvetakRSNamUSakAbhyAkol mutkIryamANaM svadehaM madhumakSikAlakSavilakSIkRtaM ca sindhureNa vaTavRkSaM cAlyamAnaM [ hasti 1 mUSaka 2 sarpA 3 jagara 2 ] vIkSaNAt duHkhaM jAnAti / tAvanmadhubindaM mukhe patitamAsvAdya sukhaM manyate / yataH-" viSayagaNaH kApuruSaM, karoti vazavartinaM na satpuruSam / badhnAti mazakameva hi, latAtanturna mAtaGgam // 1 // dadati tAvadime viSayAH sukhaM, sphurati yAvadiyaM hRdi mUDhatA / manasi tattvavidAM tu vicArake, va viSayAH kva sukhaM va parigrahaH // 2 // "IN itaH ko'pi vidyAdharo vyomni vajan taM tathAvidhe kaSTe patitamAlokya karuNayA'vag-bho mahAnubhAga ! asmin maddhaste vilagya bahirAgaccha / tataH sa duHstho'vagu-kSaNamakaM tiSTha, ayaM madhubinduratIvamadhuraH patannarita mukhe mdiiye| Induced For Private Personal use only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education ciraM procyamAno'pi madhubindulobhena bahuduHkhaM sukhamayaM manyamAno na nissasAra / tato vidyAdharaH svasthAna ke gataH / daridrastato'tIva duHkhyabhUt / ityAdyuktvA jambUH prabhavaM prati prAha- he prabhava ! evamahamasminnasAre saMsAre | sukhe nimagno'smi / asyAH kathAyA upanayaH- yo daridraH pumAn sa saMsArI jIvaH, ayaM bhavo vikaTATavItulyaH, yo gajaH sa mRtyuH, yaH kUpaH sa martyajanma, yo'jagaraH sa narakaH, ahayo ye te kaSAyAH, yo vaTapAdapaH tadAyuH yau mUSakau tau sitAsitapakSau, yA makSikAstA vyAdhayaH, yanmadhu tadvaiSayikaM sukhaM, yo vidyAdharaH sa guruH, ya evaM| vidhAdasArasaMsArAnnirasarati sa muktigAmI bhavati / anyo narakAdiduHkhabhAgI bhavati duHsthapuruSavat / tataH prabhavo'| vaga- sasnehAM jananIM pitaraM patnIbandhujanAnamUn tyaktvA kathaM vrataM jambUkumAra ! aGgIkariSyasi ? jambUkumAro'| vag- saMsArAsAratAyAmekaM kathAnakaM zRNu tathAhi - mathurAyAM kuberasenA gaNikA kenacit - puruSeNa bhogAn bhuJjAnA | putra putrIrUpaM yugalamasUta / ekAdazadinAnte kuTTinyoktaM - AtmIye gRhe apatyAni na pAlyante / tenaitat putraputrIrUpaM yugmaM tyaja tvamevaM kuTTinyokte kuberadattaH kuberadattA iti nAmAGkitamudrAdvayaM paridhApya dugdhaM pAyayitvA tau putrI - putrau peTAyAM nyasya yamunAjale pravAhayAmAsa / atha sA peTA gacchantI sUryapUravAstavyebhyAbhyAM gRhItA / tata ekene gyena | jainelibrary.org
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAbhyA. // zrIbharate- zvara vRttiH|| putrI gRhItA dvitIyebhyena putro gRhItaH / aGkalIyakanAmataH kuberadattakuberadattA iti nAma jAtaM tayoH / atha zrIjambU maharSi mibhyAbhyAM vimRzya mithstaavevprinnaayitau| tataH pariNayanAdanantaraM devagRhe mitho varakanye ramamANe paNI critrm| kuberadattayA patyA saha mitho bhrAtRbhAvaH prtrkitH| tayA kuberadattasyApi jJApito bhraatRbhaavH| tAbhyAM janako procatuH / yamunAyAM peTAmadhyasthau yuvAM labdhau / tataH kuberadattA viraktA vrataM jagrAha / kuberadattastu bhUrikrayANaka-1 yuto mathurAyAM vyavasAyArtha yayau / kuberasenAyAM patnIkRtAyAM kuberadattaH putramajanayat / kuberadattA'pi gopitamudrikA | kramAdanyedyurjAtAvadhijJAnA guruNImApRcchaya kuberasenApratibodhAya kuberasenAgRhA''sannopAzraye tasthau / tayormAtRsahodarayoHpratibodhAya pAlanakasthaM bAlamityAlalApa kabaradattA-bhrAtA'si ityAdi viruddha yatinIvaco nizamya kuberadatto'bhyetya papraccha kiM tvayedaM viruddhaM vacaHprocyate ? tatastayA sanAmAGkitaM mudrAratnaM darzitaM proktaM ca-taveyaM vezyA mAtA ahaM ca bhaginI tena mayA'STAdazanAtrakasambandho'sya snoHproce|ttH svamAtmAnaM nindana lajjitaH svacaritraNa kuberadatto vittaM saptakSetryA-al mutvA gurupAdye vrataM jgraah| tatastIvra tapastaptvA kuberadatta Ayurante traidivaM dhAma jagAma / kuberasenA'pikhaM duzceSTitaM cintayantI bhavavAsaviraktA svakulocitaM dharma tyaktvA zrAvakadharma pratipAlya svarga gtaa| jambUsvAmiproktAmitthaM kathAM zrutvA | 122. in Edualan For Private & Personel Use Only P w .jainelibrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH prAha prabhavaH-kuto'putrasya te zubhAgatirbhaviSyati / yataH- aputrasya gatirnAsti, svargo naiva ca naiva ca / tasmAtputramukhaM dRSTvA, svarga gacchanti mAnavAH // 1 // " jambUkumAraH prAha-" anekAni sahasrANi, kumArabrahmacAriNAm / svarga gatAni rAjendra !, akRtvA kulasantatim // 1 // " putre satyapi kecid durgatiM gacchanti / tathAhi-tamAlinI nAma purI svargIyapurIsodarA'sti / tatra mahezvaradattebhyo'bhUt / snAnahomapitRtarpaNAdi kurute / / duzvAriNI nAgiletyabhidhA patnI tasyA''sIt / anyeyuH sa zreSThI mahiSaM hatvA janakazrADaparvaNi saputro mAMsaM bhoktamapaviSTaH / itastatrAgataH sAdhuH zreSThinaM mAMsa bhakSayantaM vIkSya pazcAdvalannidaM zlokaM paThannissasAra / puSNAti svapiturmAsaiH, zatrumutsaGgasaGginam / vidhatte ca pituH zrAddha -maho mohasya vismitam // 1 // mahezvaro vismitaH, utthAya munipArzve'bhyetya prAha-bho sAdho ! tvayA kimasamaMjasamuktam ? tatastena zreSThinA svasambandhaM pRSTo muni. ruvAca-nAgilAyA upapatiH zatrutvAdyaH purA tvayA'ghAti / sa eva mRtvA nAgilAyA udare utpannaH tavAgrasuto jaatH|| yastava pitA samudradatto mRtaH, sa eva mahiSo'jani / tvayA tu tasyaiva pituH zrAddhe AnIya hataH / tasya mAMsaM bhakSyate tvayA / yA zanI mAMsaM bhakSayantI lakuTena hatA rauti sA tava mAtA ambAhA, atastadvodhAya mayA zlokaH / Jain Education For Private & Personel Use Only Hinw.jainelibrary.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate-|| shvrvRttiH| // 130 // paThitaH / zreSThI prAha-yat tvayA proktaM tatra kaH pratyayaH 1 tataH muniH prAha-antargRha zunI nItA, jAtajAti vA mahArSasmRtiH satI / ratnajAtaM tadeSA tanni-khAtaM darzayiSyati // 1 // ityuditvA munau yAte tathA kRte zrISThinA | zunyA nidhAnaM darzitam / tato mahezvaradataH piNDadAnamanarthakaM matvA sAdhUktaM jainadharma prapede / zrutvaitat kathAnakaM / prabuddhaH prabhavaH paJcazatacaurayuto vairAgyavAsitacitto'jani / tatastadAnIM samudrazrIH jambUkumAraM prati prAhanAtha ! pate ! kAnta ! vallabha ! bakakAeka iva tvamevaM bhogAn prAptAMstyajan pazcAttApabhAjanaM mAbhUH / / tathAhi-purA susImADhe grAme bakanAmA kRSIvalo'bhUt / varSAkAle'nyadA kaGgukodravINakabaraMTTikAcapalamudgAdIni dhAnyAni kSetre uptvA kAryavazAt mAlavake putrIgRhe gataH kRSIvala. / tadA putryA guDamaNDakAdIni bhojitaH pitA'vag-ete guDAdayaH kathaM niSpadyante ? tataH putryAdisvajanaiH kUpakhanAdigodhUmekSvAropaNAdivRttAntaH kathitaH / tato godhUmabIjamAdAya pazcAt svagRhe tvaritamAgatya prAguptAni sasyAnyutpATayituM lagnaH kRSIvalaH svajanairuktameva / kathaM niSpannaM sasyamutpATayasi ? bako'vag-yUyaM maunaM kurutha / atra kSetre godhUmAdayo niSpatsyante / teSAM madhurA-15 // 130 // hArANAM bhojanaM kariSyate / capalAdi khAdaM khAdamadarANi kathitAni [capalAdibhiH pUrvam ] / tataH svajanairuktaM evaM Jain Education .
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education sasyaM notpATyate ityAdi vAryamANo bakaH sarvANi prAguptAni caNakAdidhAnyAni utpATya kUpaM khanituM pravRttaH / kUpe'tIvAghaH khanite'pi jalaM manAna nissasAra / AnItaM bIjamapi bhuktvA capalAdibhyo bhraSTo bakanAmA yathA duHravyabhUt / tathA tvamapi ihAmutra sukhabhraSTo duHkhI bhaviSyasi / tenAyaM saMprAptaH strIvilAsAdibhogo na mucyate jambUkumAra AcaSTa, tAM pratyevaM sphuTAkSaram / mAMsAdilolakAkola - keliM na kalayAmyaham // 1 // tathAhi - vindhyAdau ko'pi mattaH kuJjarezvaro grISmakAle tRSAkAnto revAnadyAH payaH pAtuM gataH / akasmAttasyAstaTe | skhalitAMghriribho'drizRGga ivApatat / tadAyuSkasamAptito mRtaH kuJjaraH / zRgAlA abhyetya tasya mAMsa khAdaM khAdaM | yAnti / tasyebhasya gudAdvAre zRgAlairdvAraM pAtitam / tasmin dvAre pravizya kAkA mAMsamAsvAdayantaH sukhino'bhavan / | ekaH kAkaH kuJjarAGgamadhye praviSTo mAMsaM bhakSayan sthito yAvat tAvadAtapena kramAt gajakaraMkaM zuSkaM kAko madhye - | sthAt gajakaraMkaM zuSkaM ityabde vRSTe nadIpravAheNa kuJjarakalevaraM mahAsamudre nItam / jale tadvikasitaM yadA tadA |kAko nissasAra / sarvatrAmbu vIkSya tato bhrAmaM bhrAmaM tasyopari upari upavizati vArddhipAraM na prApnoti kAkaH / tatasta| smin hastikalevare jalabhRte'dhastAdgate kAko'pi vAridhipAramalabhamAno mano mRtazca / " kAkavatkariNaH kAye, nArIdehe w.jainelibrary.org
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 131 // Jain Education | 'nurAgavAn / kathaM priye ! na majjAmi, so'haM mohAmbudhAviva // 1 // " iti dvitIyA kathA jambUsvAmyuktA // 2 // atha padmazrIrabhASiSTa - vAnara ivobhayato bhrazyasi / tathAhi - hastinAgapurasvAmI arikesarI rAjA anekabhUpAlaiH sahi-to'TavyAM jagAma / vanAddanaM bhraman rAjA varSatsu jaladeSu kvacinnikuJje sthitvA'calat / kasmiMzcijjalAzayopAntasthavane | kAJcinnArIM devakumArI sannibhAmAlokya hRSTo lalau / tAM striyaM viziSTavastrAbharaNabhUSitAM kRtvA rAjA sumahotsavapUrva puramadhye samAgAt / paTTarAjJIM tAM kanyAM cakAra / bhUpastayA kanyayA saha bhogAn bhuJjAno vAsatra ivendrANyA'nyedyuryAvatastra| gRhamadhyasthAcitrazAlAyAmupAvizat tAvat kazcit pumAn grAme grAme pure pure lokAn raJjayan vAnaranartana kArakastatrAgAt / vAnarastadA nArIM nRpotsaGgasaGginImAlokya nartituM notsahate / tadA tena puMsA bahuzastADito vAnaro nRpapriyAmukhAmbhojadattaDhag bhRzaM roditi sma / vilakSe bhikSuke taM vAnaramanRtyantaM rudantaM ca vIkSya nRpapatnyatram-aye vAnara ! mayA niSiddha evaM sadA lobhena nAmaMsthAH idAnIM mA rudihi / yataH - " gate zoko na kartavyo, bhaviSyaM na ca cintayet / vartamAnena kAlena vartayanti vicakSaNAH // 1 // khedaM muktvA'dhunA sadya, stvaM nRtyaM kuru vAnara ! / yAdRzaM kriyate karma, tAdRgApnoti mAnavaH // 2 // " ityAdinA bodhito vAnaro nartanenAdbhUtena nirvyAjaM rAjAnaM raJjayAyAsa / 3 zrI jambUmunizakacaritram // 131 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtArthIkRtya taM vAnarasvAminaM dhanena rAjA paTTarAjJI papraccha ko'yaM vAnaraH kathaM rurodAyaM ca / rAjJI jagau-deva ! naMdanavane / padmahade vAnaravAnarIyugmaM prItimandiraM purAsIt / anyadA tahAnaravAnarIyugmaM grISmatoM tApAkrAntaM vRkSazAkhAyAH jale | jhampAM dadau / jale patitaM sannaranArIyugmamabhUt / tato vAnaro'vag-priye! mAnuSatve klezena nirvAho bhavati kRssyaadibhiH| pazutve zItAtapAdinA kaSTaM bhvti| tena devatvamApyate tadA varaM tatra manazcintito bhogo bhavati / tenaikazaH punajhampA dIyate jalamadhye devatvaM jAyate AvayoH / striyA proktaM-AtmanoradhunA manuSyatvena zRtaM, adhiko lobho na kriyte|| yataH-" lobhamUlAni pApAni, rasamalAzca vyAdhayaH / snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktvA sukhI bhava // 1 // tataH striyA vAryamANo'pi manujo jhampAM dadau / punarapi vAnaro'bhUta / tataH punaH jhampApAte kRte'pi tasya vAnaratvaM na gatam / sA vAnarI strIbhUtA tvayA labdhA vane sA jJAtavyA / asau vAnaro'sya haste caTito'bhUt / mAmadhunA Pal dRSTvA svakarma nindan ruroda vAnaraH / mayA'pi sa eva vAnara upalakSitaH / tataH sA strI ciraM kAlaM dharma prapAlya / sukhabhAginyabhUt / vAnarazciraM duHkhyabhUt / evaM svAmistvamapi IdRzakanyAdibhogasukhaM prApya punarmuktikanyAsukhAkAMkSI vadaHkhI bhaviSyasi / tenaitAH striyastvayA devakanyAtulyA na tyajyante / iti padmazrIkathA / Jain Education For Private Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRtti // 13 // atha jambUH prAha-bahUn bhogAn bhuJjAnastRpto na bhavatyaGgArakAraka iva / tathAhi-caMdrapure candranAmA'GgAra- zrAjambUkArako grISmasamaye vAri samAdAyATavyAmaGgArAn kartuM yayau / aGgArAn kurvatastasya rAtrau jalaM truTitaM tRSA'tyantaM caratramA jAlanA tAluzoSaH samajani / rAtrau suptastRSayA bAdhito vApIkUpataDAganadIhRdAdijalAzayasthaM pAnIyaM sarva pItvA kApi marusthalIkUpe'GgArakArakaH samAgAt / tatastaSayA'tyantapIDito vaTopAntastho varatrAbaddhapUlakena bindumAtraM tajjalamAkRSya |jihvAgre lihAno na tRpto'nggaarkaarkH| evaM jIvAH sarve stanyapAnastrIbhogavaryavastrAbharaNaparidhAnAdisukhamanubhavanto na tRptAH syuH, tathA nAhamatRpto'smi sAMsArikasukheSu 4 // atha padmasenovAca-he nAtha muktayarthI tvamaihikAM prAptAM zriyaM visRjan / gomAyurivAtyantamubhayabhraSTatAM mA bhaja / tathAhi kasyAMzcidaTavyAM zRgAla ekaH pizitakhaMDaM prApa, tamAdAya sarittIre | gataH / taM mAMsaM bhoktuMkAmo nadIvIcyA bahiH kSiptaM mInaM dRSTvA laulyAjjighRkSurabhUta mAMsakhaMDamadho muktvA zRgAlo || yAvanmInaM gRhItumadhAvat tAvanmInaH payomadhye praviSTaH / mAMsakhaMDaM zakuniko gRhItvA''kAze gataH / tata; zRgAla ubhaya bhraSTo bhatvA pazcAttApaM dadhau citte / evaM tvamimAM zriyamajjhan pAratrikImIhamAna ubhayabhraSTo jambuka iva bhaviSyasi atha padmasenAM prati jambUH prAha --nAhaM vidyunmAlividyAbhUdiva rAgagrahilo bhaviSyAmi / tvayA'pi rAgagrahilayA 132 // Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ na bhavitavyaM vidyunmAlikhaga iva / tathAhi-vetADhyAdrau uttarazroNavibhUSaNe gaganavallabhapure megharathavidyunmAlinAmAnau / hau sahodarau vidyAdharAvabhUtAm / tAvanyedhurmAtaGgIvidyA sAdhayituM vasantapure gatau / sA mAtaGgIpANigrahaNaM vinA na sidhyati / mAtaGgayAH paricaryA kurvatyA eva vidyA sidhyati / iti jJAtvA cANDAlavarSe kRtvA cANDAlapATake gatau / cANDAlAnAM sevanaM cakratustau / tatastaizcANDAlaiH pRSTaM-yuvAM kuta Agatau kimartham ? AvAM mleccharAjaputrau / sAketapurAt pitrA nirAkRtAvatrAgatau / tatastAbhyAM tathA prINitAzcANDAlAH, yathA tairAtmIye dve putryau kANada-IN |nture tau pariNAyitau / brahmacaryaparo megharathastasyAH patnyAH pArthAt sarvI paricaryA kArayan mAtaGgIvidyAM varSeNa || sAdhayAmAsa / vidyunmAlI tu tayA priyayA vazIkRto bhogAsakto'bhUt / tayA garbho dadhe / megharathena pRSTaM-bho bhrAtastava vidyA siddhA na vA / vidyunmAlI prAha khaM ceSTitam / megharatho'vagu-mUDha ! tvayA kimAtmA mlecchastrIsaGgena vigopitaH / vidyunmAlI jagau-ekavAraM sadAcAra !, guNAdhAra! manorama ! / aparAdho madIyo'yaM, kSamyatAM bhavatA'dhunA | // 1 // punarbho bhrAtastvayA prItipareNa varSaprAnte'haM vaacyH| evmaaritvti|kssmytaamidaanii punarnirjitamanmathaH sadvidyAM sAdhayiSyAmi / punarvarSAnte megharathastatrAgAt bhrAtaprItyA / punargauNa yutAM cANDAlIM vIkSya megharathA papraccha-kimida For Private Personel Use Only khaww.jainelibrary.org
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 133 // kumArasya critrm| zrIjambUmasyAH striyA dRzyate / tato vidyunmAlI lajjito'dhomukho'bhUta, punarvarSa mArgitaM vidyAsAdhanAya varSatrayAnte punarAyAto bhrAtA tathaiva mohe magnaM bhrAtaraM dadarza megharathaH / tato bhrAtaraM mlechakule magnaM vIkSya megharathaH pazcAt svagRhaM gataH / / megharatho niHspRho niSkAmI bhUtvA sadyo vidyApAragato'bhUt / vidyunmAlI tu mlecchakule tiSThan kramAttayA cANDAlyA kiGkarIkRto niHzata nIcamanIcaM cAdezaM karoti sma / tAdRze durgandhe gRhe tiSThan duHkhyabhUt / punarmRtvA vidyunmAlI narake duHkhabhAgabhUt / evamahaM vidyunmAlivat saMsAre mano na bhaviSyAmi / tathA tvamapi saMsArasukhe raktA mA bhava // 6 // kanakasenA'vag-madIyaM vaco mAnaya / zaMkhadhamaka iva lobhavAn mA bhava / tathAhi-purA zAligrAme kaNakUTAbhidhaH | kauTumbI vasati / kaNakUTaH kasyacit kauTubikasya kSetrarakSako'bhavat / kSetrasthaH sa sadA zaMkhanAdena sasyabhakSakAn jIvAn dUraM nAzayAmAsa / ekadA zaMkhayuto nizAmukhe grAmasya kSetrarakSAyai yayau / nizIthasamaye kasyacid grAmasya godhanaM bhUri apahRtya calamAnAstasya kSetrasya samIpe caurA AyayuH / atrAntare tena kSetrarakSakeNa kambuH pUrito helyaa| tadA te caurAH zaMkhazabdamAkarNya pRSTAgatavAharakSakazaGkayA godhanaM muktvA dUrato bhItA nezuH / tat cauramuktaM godhanaM / // 133 // jJAtvA prAptagodhanaH prage svasadmAntaH sadA zaMkhaM pUrayAmAsa ekadA punastatrAgatAzcaurAstathaiva zaMkhamApUryamANaM zrutvA / JainEducation For Private Personel Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhyH| sadA'yaM zaMkhako na vAdyate / tataH samyaga vilokitaM cauraiH, jJAtazca sa zaMkhavAdakaH / tato vayamanena vAhitAH pUrvamitivadantastatrAgatya taM zaMkhavAdakaM baddhvA dRDhaM muSTibhistADayAmAsustathA, yathA'cetanAbhUya patitaH zaMkho bhagnaH taddhanaM sarvamapahatam / evaM tvamapi priya ! lobhenAdhikAM zriyaM vAJchan zaMkhavAdaka iva duHkhIbhavasIti 1 // | atha jambUstAM priyAM prati prAha-kapivadahaM mumaghurnAsmi / tathAhi-vindhyAbhidhadharAdhare anekazvApadasaMkule ko'pi / vAnaraH priyAbhiH saha krIDAM kurvANo'nuvelaM vidyte| kapiH ko'pi baliSThaMmanyastatpriyAbhiH saha bhayojjhito rmte|krmaadvaanrii| tamupapatimaGgIkRtya rmte|svptiN tRNamapi na manyate vAnarI / pArzvasthA vAnaryo'vocan-ayaM vRddho vAnaro'bhU yogyo'yamevaM vimRzya sarvA api vAnoM yuvavAnaraM zritAH / yataH-" vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraHsArasAH, puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgaaH| nirdravyaM puruSaM tyajanti gaNikA bhraSTaM nRpaM sevakAH, sarvaH svArthavazAjano'bhiramate no kasya ko vllbhH||1||" vRddho vAnaro yUnA samaM yuddhaM kurute / tato yUnA vAnareNa strIdRSTipuSTena vRddho / vAnaro bhnnH| tato nazyatkapistRSAkrAnto jalArthI zilAjatuni jalabhrAntyA mukhamakSipat yAvattAvadvAnaravAnauM pRSTAvAgatau / vAnaro mukhaM kraSTumagretanau pAdau prathamaM kSiptvA pazcAt pazcAtanAvapi pAdau cikSepa vAnaraH / tataH kIlitasarvAGgaH Jain EducatioM tional liww.jainelibrary.org
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRttiH // // 134 // kapirmRtyumApa / sa vAnaro'kSiptapadaH pUrva vadanaM cedAkRSat tadA maraNaM nAbhaviSyattasya / tato bhavAdRzAM nArINAM / zrIjambU kumArasya vAJchayA saMsArasukhazilAjatuni na majjAmi 8 // atha nabhasenA''caSTa-adhikena lobhena tvaM buddhistrI iva / / critrm| hAsyatAmanartha ca prApsyAsa / tathAhi-nandigrAme siddhibuddhinAmnyau vRddhastriyau vasataH sma / ekastatra bholiko nAma yakSo mano'bhISTapradAtA bahistiSThatisma / siddhiH sadA satpuSpapUjAdibhiryakSaM tathA''rarAdha yathA dInAraM dvayaM pratidina tasyai adAt / tataH siddhiH sA kASTapAtrANi muktvA hemapAtre bhuGke, mahAsaudhaM tayA kramAt kAritam / yakSaprasAdAtAM siddhiM lakSmIvatI vIkSya prItyA rahasi buddhiH papraccha / kulakramAgataM svAmI, dAridryaM tAvadAvayoH / kuto vibhavapAthodhiH, jaladevIva vartase // 1 // sA siddhirAcaSTa-bholiko yakSa ArAdhitaH san pratidinaM dInAradvayaM datte mahyam / etadAkarNya buddhirapi bhaktibharAttaM yakSamArarAdha / tato yakSo'vag-bho buddhe ! kiM tava vilokyate / / buddhirAha-siddhiryallabhate tava pArthAttadviguNaM mahyaM dehi / tato buddhayai caturo dInArAn datte / buddhiyAcitaM jJAtvA siddhirapi tato dviguNaM mArgayAmAsa dInArAn / tato buddhirapi dviguNaM yAcatesma / tataH siddhayA cintitamidam / / asau dviguNaM sadA yAcate mama spardhayA / tatastathA kurve yathA spardhAkRtaM phalaM labhate'sau buddhiH / tataH siddhyA / // 134 // Jain Educatio n al For Private Personal Use Only Cliw.jainelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yakSAgre rahasi proktaM - madIyamekaM netraM tvaM lAhi / tato yakSeNaikaM netraM tasyA gRhItam / tato buddhirapi yakSapArzve yAcate sma siddhayai tvayA yadAyi tadviguNaM mahyaM dehi / tato yakSavarAta buddhirandhIbhUtA / no'kAraNaruSAM saGkhyA, saGkhyAtAH kAraNAH krudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paJcaSAH // 1 // taM natthi gharaM taM natthi, rAulaM deulaM pi taM natthi jattha | akAraNa kuviyA do tinni khalA na dIsaMti // 2 // IrSyayA labhate jantu - randhatvaM paravazyatAm / ihaivAmutra narakAdi, punarduHkhama| nuttaram // 3 // evaM pate ! tvamapi adhikAdhikAmRddhiM vAJchan anarthe partiSyasi // 8 // atha jambUH prAha he kAnte ! nAhamanyathAgAmI | jAtyazva iva bhaviSyAmi, tathAhi devAnAM priye enAM kathAM zRNu vasantapure jitazatrunRpo nyAyI dharmmavAn rAjyaM kurute sma / | anyadA rAjA'vag- ko'sti me rAjye yo vAjiparIkSAM samyag jAnAti / tato'zvavidyAvizAradAH bahuSu ghoTakeSu ekaM | jAtyazvamAnIya jaguH / yasya rAjye'yaM vAho vartate tasya rAjyaM sarvathA vardhate / bhUpAH namanti taM parairna jIyate sa rAjA / rAjA taM ghoTakaM pRthag kRtvA dadhyau / jinadAsasyAyaM ghoTako varddhanAyAyate tadA varam / sa tu nilobhI dayA| vAnasti / tato rAjJA jinadAsAyArpitaH so'zvaH / tatastaM vAjinaM nRpadattaM pAlanAya prApya varyo bhUmiM catuHzAlikAM ca kArayitvA tatra jinadatto mumoca / varyA pAnAdidAnena jinadAsastaM varddhayAmAsa / yathA yathA ghoTako varddhatesma, tathA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- " tathA rAjA ghoTakebhAdisampadA vaDhate sma / zreSThI prAtastaM vAjinaM svayamAruhya sarasi payaH pAyayitvA pratyAvRttaH san zrIjambU zrIvaSabhadevaprAsAde pradakSiNAtrayaM kRtvA natvA prabhu zrInAbheyaM gRhamupaiti / evaM sa ghoTako jalAzayaM jinagRhaM jina-ICIAL maharSeH dAsagRhaM muktvA'nyatra kutrApi na yAti / tebhyo'nyaM mArga na jAnAtyazvaH / itaH pratyarthibhapena taM rAjyavarddhanakArakaM| ghoTakaM jJAtvA svasabhAyAM proktam-ko'styatra yastaM ghoTakamatrAnayati / tasmai grAmapaJcakaM dAsyAmyaham / tataH ekaH sevako rAjaprasAdamAsAdya kapaTazrAvakIbhUya vasantapure gataH / caityadevavandanamiSeNa jinAn puramadhye vandate gurUMzca / jinadAsena taM vayaM zrAvakaM matvA svagRhe bhojitH| rAtrau tato jinadAsena dharmagoSThI kurvatA svapArzve sthaapitH| anyadA kasmaicit kAryAya jinadAso gataH / sa kapaTazrAddho hRSTasaM hayamAruhya svapuraM prati cacAla / sa ghoTakaH payaHsthAnakaM devagRhaM jinadAsagRhaM ca muktvA'nyatra kutra na yAti / sarasi caitye gahe punaH punargacchan / tataH kapaTazrADaH khinnaH san prAtoTakaM mutkalaM mumAca / naSTaH sa zrAddhaH svasthAnake gataH ghoTakavRttAttaM rAjAgre proktavAn / ghoTako mArgatrayaM muktvA'nyat sthAnamajAnAnaH svasthAne gataH / prAtaH ghoTakaM svayamAgataM vIkSya sevakai|TakApaharaNavRttAntaM jJAtvA ca jinadAsAgre proktaH / tato'zvo vizeSato rAjJA zreSThinA ca sanmAnitaH sukhghabhat / evamahamapi jJAnadarzana Jain Educatictly For Private Personel Use Only pelibrary.org
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritrarUpAnmArgAdanyatra mArge sarvathA'nabhijJo'smi / atha kanakazrIrAha-hemapurAt purA dvau bAndhavau dezAntaraM / prati celatuH / mArge gacchantau tau vApi sthAne paJcazikharaM valmIkaM dadRzatuH / tasya valmIkasya ekasmin za khanite payo nissasAra / tatpayaH pItvA tau muditau babhUvatuH / atha jyAyasA laghurabhidadhe-dvitIyaM zRGgaM vilokyate / tatastasmin zRGge vilokite dravyaM tRtIye rUpyaM caturthe svarNa nirgataM, paJcame zRGge khanyamAne jyAyasA bhrAtroktaM, / atilobho na kriyate / yataH-" mUlaM mohaviSadrumasya sukRtAmbhArAzikumbhodbhavaH, krodhAneraraNiH pratApataraNipracchAdane tAyadaH / krIDAsadma kalevivekazazinaH svarbhAnurApannadI-sindhuH kIrtilatAkalApakalabho lobhaH parAbhUyatAma | an1 // mahIyasApi lAbhena, lobho na paribhUyate / mAtrA samadhikaH kutra, mAtrAhInena jIyate // 2 // " ekaM zRGgaM tiSThatu / tataH sa bhrAtrA vArito'pi laghubhrAtA lobhArthI paJcamaM zRGga khanati yAvattAvat jyAyAn bhrAtA pazcAd vyAvatyopaviSTaH paJcame zar3e khanite dRgviSAhinA nirgatena sa bharamAMkRtaH cirakAlaM duHkhI jAtaH / tathA'tilobhAt tvamapi muktisukhaM vAJchan kRSikalaghubhrAtRtulyatAM mA gaccha // 11 // jAbUkumAro'vaga-priye zukanikaropamo na bhaviSyAmi / / tathAhi-kasmizciMdrAme lokaiH kSetrarakSArtha nalikayantrANi maNDitAni / anyadA tatropaviSTaH zakanikaraH / bhramatA ca Jain Education For Private & Personel Use Only Uw.jainelibrary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 136 // nalikAyantreNAdhaH kRtaH / tatra dRDhaM svacaraNagrahaM patanabhayAt kurvan AtmAnamabaddhamapi baddhaM manyamAno nacAtpatati / ahaM bodhA'sinA chinnamohapAzaH svecchayotpatya gacchAmi tatpakSitulyo nAsmi // 12 // athavA'treyaM kathA ca vAcyA- vindhyAdrau sarovaraM payaHpUrNamabhUt / tasmin jalAzaye kazcit kamaThaH sthitaH putrapautrAdiyug / kadAcit zevAlapaTalA pasaraNAt pUrNendumAkAze vilokya rAtrau mumude / tatazcintitaM tena - kuTumbasya darzayiSyAmi / | tataH kacchapaH payomUle gataH svakuTumbapArzve / karmoM yAvat svakuTumbaM tatrAninAya tAvatacchidraM gatam / tato bhrAmaM bhrAmaM calaccakSurvilokayan pUrNenduM nApazyat / tadvadimaM jinadharma saMyamaprAptisvarUpaM gurusAmagrI ca prApya na tyakSyAmi // 12 // jayazrI jagau - nAgazrIriva mAM kiM vipratArayasi / tathAhi padmapure kelipriyo rAjA rAjyaM karotisma / dinaM prati navAM navAM kathAM vArakeNa lokamukhAt zRNoti / atha kasyacid dvijasya vAraka AgataH / tasya maurya | vidyate / tato dvijo'cintayat kiM kathyate mayA kSoNipateragre yadi navyA kathA na kathayiSyate tadA duSTo bhUpo mAM kArAgRhe kSepsyati pitaraM cintApatitaM kAlamukhamAlokya dauhitryA kumAryoktaM-tvaM cintAM mA kuru / ahaM | kathAM kathayiSye / tataH sA kanyA rAjapArzve gatvA'vag- rAjannadyAhaM kathAM kathayiSyAmi svasodarArtham / rAjA'vag2a zrI jambU caritram | // 136 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarhi kathaya tvameva / tataH kanyA'vag atraiva pure nAgazarmA mAhaNo'sti, tasya somazrIH patnI, nAgazrInandinI / sA kasmaicid dvijavarAya dattA pitRbhyAm / vivAhasAmagryarthaM gatau mAtApitarau grAmamadhye / ekAkinI kanyA gRhe / ||bhUdhAvattAvat sa caTTadvijastatrAgAt / upalakSya bhAvinaM pati tayA bhojitaH patiH / satUlike palyaGke zAyitastayA / dhyAtaM-mahI tu vistIrNA vidyate / pariNayanaM vinA'raya hastenApi saGgo na kArya iti dhyAtvA paryaGkasyAdhaH suptA kanyA nirvikArA / akasmAta kanyAyA upari patiH patitaH supto dvijaH / tato lajjAkSobhAttasya prANA gatAH / tata-I stayA dhyAtaM-ahaM pApinI mayA'yaM htH| kiM kariSye loko jJAsyati / tatasvaM pati hijaM khaNDazaH kRtvA khAtaM Hd bhUmau kRtvA gartAyAM kSipta upari dhUliM datvA kardamena gomayayuktena limpayitvA gartI puppairgandhaidhUpaizca dhUpayitvA yAvat / sthitA kanyA tAvat pitarAvAttavivAhasAmagrIkAvAgatau / ityuktvA kanyA tRSNI tasthau rAjA jagau-agrataH kathaya kiM jAtam / kanyAha-atItaH kAlo'haM yAsyAmi rAjAvag-tAmahaM kathaM drakSyAmi / sA jagAdA'hameva sA strI / saMsAranaTikAnaTane naTI / rAjA'vagU-kumAri ! tvayA yaduktaM tatsatyam / sA'vaga-yAH kathAstvaM purA'zrauSIlokapAce tA yadi tathyAstatheyamapi tathyA / saivamuktvA svasthAnaM gtaa| Jain Educaton in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| // 137 // | yathA tayA nAgazriyA bhUpo viplAvitaH / tathA tvamapi kiM kathAbhirviplAvayasi mAm // 13 // jambUH prAha-lAlatAGgavadahaM na bhogasukhe tathA''sakto'smi / tathAhi - kandarpakozapure zatAyudho rAjA rAjyaM karoti / tasya lIlAvatI | priyA / sA kadAcit sarvAbharaNabhUSitA gavAkSopari upaviSTA lalitAGgAkhyaM naraM turagArUDhaM manobhavAvatAraM gacchantamA - | lokya lIlAvatI paJcabANabANaistADitA / tadA ca lalitAGgastAM vIkSya paJceSubANaistADitaH / bhUpapatnI durlabhA bhavatIti dhyAtvA lalitAGgakumAraH svagRhe gataH / rAjapatnI kAmazarapIDitA bhUtArtA ivA'bhavat / dAsyA svAminyA mano'bhiprAyo jJAtaH kathitaM cAneSyate so'tra mayA / sA dAsI samudrapriyebhyanandanaM lalitAGgaM jJAtvA tatra raho'bhyetyovAca || | matsvAminI tvAmicchati bhogAya / so'vag- purA'pi mama tasyA icchA vidyate / yadA'vasaro bhavati tadA proktavyamaha - | mAgamiSyAmi / dAsI svAminyagre prAha - rAjA tu stokaM gRhadvArAnniHsarati / tatazcaikadA'vasaraM prApya yAvaddAsI taM lalitAGgaM kRtasphArazRGgAramAnayAmAsa svAminIpArzve tAvadrAjApi tatrAgataH / tatastayA bibhyatyA dAsIpArzvAt saMcArAbhidhe khAle kSiptaH proktaM ca tvayA na jalpanIyam / rAjA'gato'sti, yadi jJAsyati bhUpastvAmatrAgataM tadA zUlAbhiropaNAt | haniSyati / tataH sa lalitAGgakumAro bibhyat saMlInAGgo'sthAt / tatastatrasthasya tasyAnukampayA rAjJI bhojanaM datte / Jain Education fel! zrI jambU maharSeH caritram | // 137 // w.jainelibrary.org
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa lalitAGgastatraiva bhute hadati ca / daurgandhyena tatratyaM duHkhamanubhavan gRhasukhaM smaran mahAduHkhI jAto llitaanggH| atha prAvRSi kUpoIgAmibhirmalavAribhiH pravAhya praNAlikayA bahiH karSito lalitAGgo vaprakhAlaprAnte patito dhAtryA / dRSTaH / tAdRgsaMmUrchito gRhe AnItaH / sajjIkRto'GgaprakSAlanAdinA / kutrAsthAstvamiyantaM kAlamitisvajanaiH pRSTo|| na jAne iti lajjayA'vag-svasthIbhato lalitAGgaH / yadi kathaMcinniHsRto lalitAgastayA punarAkAritaH kadAcitatra yAti, ahaM tu tAdRzAnazuciprAyAn bhogasukhAdikAn strIsaMgatyA na vAJchAmi manAgapi / yadi tAdRze strIbhogasukhe patiSyAmi tadA mama narakapAta eva bhavati / upanayo'tra kUpasadRzAt garbhavAsAnnirgato bhUyo viSayasukhAsvAdAsaktastatra yAti / ahaM lalitAGga iva punastAn bhogAn na samIhe 14 / atha kanyA'vag-mAsAhasazakunAbhaH mA tvaM sAhasiko bhava / tathAhi-ekasmin girigahare suptaH siMhaH / tasya siMhasya vyAtte mukhe pravizya ko'pi pakSI mAsAhasanAmA dantAntaralagnAni mAMsakhaMDAni caJcapuTenAdatte mA sAhasaM kArSIriti gADhasvaramuccarati / ca / atrAntare kenacit puruSeNa proktaM-bho pakSin tvaM mukhena mAsAhasamiti brUSe / vyAghrAsyAdAkRSya mAMsaM bhakSayasi ca / tatastvaM mugdha eva dRzyase yataH svavacanAnurUpaM na kuruSe evaM tvaM sAkSAt sukhaM hitvA mAsAhasapakSIva For Private Personal use only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- svayaM tvayAGgIkaraNe sAhasaM mA kuru / yathA sa siMho jAgaritaH san taM hantyeva / tathA saMyamo'pi harisadRzo'GgIkRtaH || zrIjambUzvara vRtti maharSeH kadAciddhaniSyati tvAm // 15 // jambUH prAha-ahaM kusaGgatiM muktvA somazarmapurohita iva satsaGgatiM krissyaami| critrm| // 138 // MaltathAhi-kSitipratiSThite pure jitazatrurAjA rAjyaM karotisma / tasya somazammati purohito'bhUt / nityamitrAbhidho | mitraH 1, dvitIyaH parvamitro'bhat 2, tRtIyaH-praNAmamitro'bhUt purohitasya / tena ekaH sahapAMzukrIDito vayasyaH / pratipattyA svasamAno vyadhAyi, dvitIyaH parvamitraH 2, tRtIyastu praNAmamitraH / atha kadAcittasya purohitasya rAjA ruSTo'bhUt / tataH purohitaH sahajamitrasya sadane gatvA'vag-mayi bhUpo ruSTo'sti kiM kariSyate / sahajamitreNoktaM- all bhUporuSTo'sti yadi bhavata upari tadA prathamamatra tvAM draSTuM rAjapuruSAH samaSyanti / tenAtra sthAtuM tava na yu gacchA'nyatra / tataH purohitaH parvamitragRhe gatvA tathaivAha / tenA'pyuktaM yadi tvAmatra sthitaM rAjA jJAsyati tadA mAM tvAM ca sakuTumbaM ghANake kSepsyati / tato'nyatra pracchannIbhUya tiSTha / tatastRtIyasya praNAmamitrasya gRhe gatvA tathaivovAca / mitradvayena nAhaM raaksstH| praNAmamitro'vaga-na bhetavyaM tvayA, AvAmekIbhaya sthAsyAvaH rAjA kiM kariSyati ? rAjyAMtare gmissyaavH| tatastAvanyasmin rAjye gatau / tatra purohitaH praNAmamitrasAMnidhyAnmAnitaH sukhyabhUt / / // 138 // Jain Education dillonal For Private 8 Personal Use Only Elw.jainelibrary.org
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN dRSTAntopanayazcaivaM / karmapariNAmatulyo bhUpaH, jIvaH purohitatulyaH, sahajamitrAbho dehaH, sarve bAndhavAH parvamitra tulyAH, praNAmamitratulyo dharmaH / yato janmAntare jIvena saha dharmoM gacchati / jIvasya yaH paratrApi, zriyaM yacchati vAJchitAm / jJAtidehau vihAyAhaM, dharmamArADumudyataH // 1 // ataH kAraNAdahaM saMyamazrIrUpaM dharma muktisukhadAtAramaGgIkariSyAmi / tato jambakumArasya saMvegAmRtasodarairvacobhiH sarvacaurayutasya prabhavasya cASTAnAM kanyAnAM vairAgyeNa manovAcchitaM jAtam / aSTAvapi kanyA UcuH--pramukhe sukhadaiH svAmin !, pariNAme'tiduHkhadaiH / iyatkAlaM hahA kaSTaM, viSayairvaJcitA vayam // 1 // ApadA prathitaH panthAH, indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH / / sampadA mArgo yeneSTaM tena gamyatAm // 2 // yasya hastau ca pAdau ca, jihvA ca suniyantritA / indriyANi suguptAni, ruSTo rAjA karoti kim // 3 // tattadvivAhasaMbaMdhA-dandhe tamasi majjanAt / udhRtAH smaratvayA yahA, zreyase saGgataM satAm // 4 // AsthitastatvayA eSaH, zrito'smAbhirapi svayam / sadaiva netarnetA'si, tvamasmAn zivapattanam // 5 // prabhavo'pi dadhyau-dhigasmAkaM ye vayaM paradhanaharaNAyodyatAH smaH / mayA cauryadyUtAdisevAbhirbahupApamarjitaM tena na jJAyate kA gati|bhavitA yataH-" cauryapApadrumasyeha, vadhabandhAdikaM phalam / jAyate paraloke tu, ciraM narakavedanA // 1 // " asau || Ifor in Education International For Private Personal Use Only nelibrary.org
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate tu jamburevaMvidhaH sukumArAGgaH evaMvidhAM zriyaM kanyAyutAM tyakSyati / tato yo'sau mArgamaGgIkariSyati, sa eva mayA-d zrIjambUzvara vRttiH // muniishvrshryitvyH| evaM vimRzya jambUpArzve prbhvo'vg-| uvAca prabhavo'pyuccai-mahAsattva ! bhvdgunnaiH| kRSTastvAmanuyAsyAmi, critrm| |svakAnApRcchaya nizcitam // 1 // tato vairAgyavAsitAzayAH prabhavAdayaH tatkSaNAt zAsanadevyA bandhanAnmuktAH procuH jambUkumAraM prati / vayaM svakuTumbaM mutkalayitvA prabhAte dIkSAM grahItuM bhavatA sAImAgamiSyAmaH / jambUH mAha-bho prabhava ! jIvAnAM manAMsi caJcalAni santi / yataH-"kSaNaM saktaH kSaNaM muktaH, kSaNaM kruddhaH kSaNaM kSamI / mohAdyaiH krIDayevAhaM, kAritaH kapicApalam // 1 // ekAgramanasA dhyAtA. devA azmamayA api / acireNaiva / tuSyanti, kiM punazcetano janaH // 2 // " tena pramAdo na karaNIyaH / " majaM visayakasAyA, nidA vikahA0 // "IN jalpitaM pAlanIyaM tvayA, bhavadIyaM vacaH pramANamityuktvA prabhavazvaurayutaH svasthAnaM gataH / tato jambUkumAraM sadAraM to dIkSAM jighRkSu jJAtvA zvasurAH pitarau ca tamevAnuyiyAsavo'bhUvan / atha jambUkumAro'pi vidhivajjinapUjAM kRtvA saptakSetryAM svadhanaM vyayitvA turaGgArUDhastAbhiH priyAbhiH samaM viziSTAbharaNabhUSitAGgaH svamAtApitRyutaH zrIsudharma||svAmipArzve yayau dakSiA grahItum / itaH prabhavaH svakuTumbaM mutkalApya paJcazatIcaurayuto dIkSA grahItuM tatrAgAt triHpradakSi Jain Edualan allw.jainelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education NIkRtya paJcama gaNadharaM zrIsudharmmasvAminaM praNamya jambUrvyajijJapat - saMsArasAgarottAra !, karNadhAra ! munIzvara ! | mAM sakuTumbaM cAritra - yAnapAtreNa tAraya // 1 // tataH svapANipadmena, gaNadhAridhurandharaH / svajanairanvitaM jambU - kumAraM tamadIkSayat // 2 // dIkSAM paJcazatasaptaviMzatizrAddhAnAM dattvA sudharmasvAmIti dharmopadezaM dadau / tathAhi - eke jIvAH saMyamaM siMhatulyA bhUtvA gRhNanti zRgAlA iva pAlayanti, eke jIvAH zRgAlA iva bhUtvA saMyamaM gRhNanti zRgAlA iva pAlayanti, eke punaH jIvAH zRgAlAiva saMyamaM gRhNanti siMhA iva pAlayanti, eke punaH jIvAH siMhAiva zUravRttyA saMyamaM / gRhNanti siMhA iva pAlayanti / tena bhavadbhizcaturthabhaGgasthaiH saMyamo niraticAraH pAlanIyastathA yathA karatalagatA - muktirapi bhavati / pramAdo na karaNIyaH, pramAdena saMsAre bhramaNaM bhavati gRhItasaMyamAnAmapi / yataH - " caudasaputrI AhAragAvi maNanANI vIyarAgA ya / hoti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiA // 1 // " tato jambUrvizeSatastapaH | paro'bhUt / tatraiva tasya munIzasya khutiH kriyate yatibhiH / "navaNavaI kaMcaNakoDIu, jeNujhiyA aTTha ya bAliyAo / / so jaMbUsvAmI paDhamo muNINaM, apacchimo naMdau kevalINaM // 1 // " jambUsvAmiprabhRtibhiH ziSyaiH kalitaH kalamairivayUthanAthaH zrIsudharmmasvAmI viharan campAnagaryA bahirudyAne samavAsArSIt / tadA tadIyapAdAravindaM naMntuM dharmaM zrotuM A tional
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 140 // // zrIbharate-2 ca bahavo janAH samAyayuH / lokaM gacchantaM dRSTvA zrIsudharmasvAminaM vandituM tadA zreNikabhUpaputraH koNiko'pi || zrIjambUzvara vRttiH|| tatrAgAt / triH pradakSiNIkRtya zrIsaGgho dharma zrotumupaviSTaH koNikayug / dharmopadezamAheti guruH-mANUsakhitta munIzvara critrm| jAI, kularUvArugAmAuaM buddhI / savaNaM gahaNaM saddhA, saMjamo logaMmi dulahAI // 1 // kauzeyaM kRmijaM suvarNamupalAd dUrvA ca golomataH, paGkAttAmarasaM zazAGkamudadherindIvaraM gomayAt // 2 // ityAdidezanAnte koNikaH zrAddhadharmamaGgIkRtya jambUmuniprabhRtiziSyavargamadbhutamAlokya papraccha / zrIsudharmaguro ! ko'yaM, dvipoSvava suradvipaH / sudhAMzuriva dhiSNeSu, tridivAdririvAdriSu // 1 // zAlidhAnyamivAnneSu, kalpadruma iva druSu / ambhodhiSviva / dugdhAbdhi-zcampakaM ku.sumeSviva // 2 // hiraNyamiva loheSu, rasaSviva sudhArasaH / adbhutastava ziSyeSu, savizeSaH pradIpyate ||3||tribhirvishesskm / tataH sudharmasvAmI gaNabhRt jambUsvAminaH prAgbhavatapaHsambandhamazeSataH prAhapUrvabhavArjitena tapasA IdRzI saMpadasya RSeotA'sti / etadAkarNya rAjA hRSTazcampApurIM yayau / lokA api prAptajinadharmA guruM praNamya svagRhaM yayuH / sudharmasvAmI jambUprabhRtisAdhusamanvito viharan zrImahAvIraM nantumagAt / sudharma-11 JG // 14 // svAmipArzve paThana jambUyatirekAdazAGgI caturdazapUrvI ca sUtrAbhyAM papATha / zrIvIranirvANAt sudharmasvAmI dazame || Jan Education International For Private Personal use only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio varSe jambUsvAmine sUripadaM dadau / viMzatitame ca varSe gacchabhAraM dhurandharajambUsvAmine vitIrya mukti purIM sudharmasvAmI | yayau / tataH zrajimbUgaNadharaH prApta kevalajJAno'neka bhavyAGginaH prabodhya prabhavasya sUrergacchabhAraM vitIrya sUripadadAnapurassaraM zrIvIranirvANAt varSacatuHSaSThayAM gatAyAM kSINAzeSakarmA muktinagarIM yayau / manaHparA'vadhI zreNyau, pulAkA| hArakau zivam | kalpatrisaMyamA jJAnaM, nAsana jambUmuneranu // 1 // yataH -maNaparamohi pulAe, AhAragakhavagauvasame | kappe | saMjamatiya kevalisijjhaNA ya, jaMbUmi vuchinnA // 2 // ghanAgamaikaprabhavAni yasya, mAdhuryadhuryANi vacaHphalAni / | niSevya bhavyA bhavatApamau jhan, mudde sa jambUtaruradvitIyaH // 3 // iti jambUsvAmiprabhavasvAmidIkSAkathA samAptA // 28 // bhavabhIrurvimuJceta, nAGgIkRtamabhigraham / pratikUla nipAte'pi, ba~kacUlakumAravat // 1 // I tathAhi - virATadeze pRthvIbhAlavibhUSaNe peDhAlapuramarita / zrIcUlarAjJaH pRthvIM pAlayataH puSpacalAbhidhaputro'bhUt / puSpacUlA putrI ca / samprAptayauvanaH kramAd dyUtavyasanI babhUva / caurya kurvANaH puSpacUlo vakragamanena lokAn vacayatirama / tatA lokairvaka cUla iti nAma dattaM tasya / tato'nyAyIti kRtvA pitrA niSkAzitaH / yataH - " vairavaizvAnaravyAdhivAdavyasanalakSaNAH / mahAnarthAya jAyante, vakArAH paJca varddhitAH // 1 // dyUtaM sarvApadAM dhAma, dyUtaM dIvyanti ational Cel
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 141 // // zrIbharate- durddiyH| dyUtena kulamAlinya dyUtAya shlaaghyte'dhmH||2||raajycyutiN vallabhayA viyogaM, dyUtAnnalaH prApa gatorubhogam / zrIvaMkacUlazvara vRttiH||y pracaNDatAmaNDitabAhudaNDA-rate pANDavAH prApuraraNyavAsam // 3||bhaaryaabhginiibhyaaN saha bhillIhallIsakasamalaMkRtAM kAmapi critrm| pallI vaikacalo yayau / tatra pallIpatau mRte tatra vaMkacUlo'bhUt pallIpatiH / vaMkacUlo bahucauraparivRto grAme grAme pure pure stainyArtha yAti / jJAnatuGgAcAryA viharanto'nyadA varSAkAle varSati meghe tatrAgatAH / pallIpatiH prAha-yadi yUyaM kasyApi dharmopadezaM na datta tadA'tra tiSThata / gurubhiruktamatra kasyApi dharmopadezo na dAsyate svAdhyAyAdhyayanatIvratapazcaraNakaraNodyatAH zrIjJAnatuGgasUrayo vaMkacUladatte gRhe sthitAH / caturmAsI svAdhyAyAdhyApanAdinA nItvA pAraNakadine guravazcalitukAmA vaMkacalaM prati jaguH-caturmAsI gatA caliSyAmo vayam , zrIgurUNAM pRSTau tadA saMpreSayituM vaMkacUlaH kiyatparivAraparivRttazcacAla / vaMkacUlagrAmasImAmatikramya gurubhiruktaMbho vaMkacala ! iyaM kasya sItA ? / vaMkacUlo'vam / iyaM madIyA bhUmirna / tato guravo jaguH-mahAnubhAga! vayaM niSpratyUhaM svAdhyAyAdhyayanAdiparAstava grAme sthitAH / / adya yAvat kasyApi upadezo na dattaH / adhunA kimapi abhigrahaM gRhANa / abhigrahaNa jIvAH sukhino bhavanti / yataH-" niyamo'khilalakSmINAM, niyantraNamazRkhalam / duritapretabhUtAnAM, rakSAmaMtrI nirakSaraH // 1 // vaMkacUlo Jain Education thr o na For Private & Personel Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagau-bhagavan dIyatAm / tato guravo jaguH--ajJAtaphalaM 1 kAkamAMsaM ca na bhakSaNIye 2, anuraktA'pi nRpapatnI meM parihAryA 3, prahAradAnakAle ca saptapadAni pazcAdapasartavyaM 4 iti niyamacatuSTayaM gRhANa / tato vaMkacUlena guruproktaM niyamacatuSTayaM gRhatiM praNamya pazcAdAgAIkacalaH / sa vaMkacUla: kadAcit kasmin grAme avaskandaM dattvA | vyAdhuTito mAgeM bhraSTo'bhUt / aTavyAmaTatastasya laGghanatrayaM jAtam / tato manoharANi phalAni dRSTA sevakai cauraiH proktaM-phalAni santyatra tAni bhakSyante / vaMkacalastAni phalAni vIkSya papraccha-kiM nAmaiSAM phalAnAM tairuktaM nAma na jJAyate, vaMkacalenoktaM mamAjJAtaphalabhakSaNe niyamo'sti, tatastairuktamaramAkaM niyamo nAsti vayaM bhakSayiSyAmaH / vAcUlo'vam ajJAtaphalAni nAsvAdyante / tato vAryamANA api te caurAH sazrIkAni tAni phalAni bubhujire / tataH sadyasteSu caureSu vipanneSu dadhyAvetAni viSaphalAni, yeSAM bhakSaNe mama gurubhirniyamo datto'sti / tataH ekA kyeva nizi svapallI pravizya nizIthakAle svagRhe gato vaMkacUlaH / vaMkacUlo dadhyau yo'yaM niyamo yadi mama nAbhalAviSyattadA mamApi maraNamabhaviSyat / yataH-" sarvAH sampattayastasya, jAyante janminaH khalu / yo gRhItaM vrataM naiva, || muJcate zuddhamAnasaH // 1 // " ekadA kasmiMzcid grAme gate vaMkacUle vaMkacUlasya vairinartakarnATakamArabdham / tato vaMkacUla-IME JainEduca Tww.jainelibrary.org
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 142 // | mAkArayituM tatrAgatA nartakA gRhe / tato baMka cUlabhaginyA dhyAtaM - yadi baMkacalaM grAmAntare gataM jJAsyanti, tato na samyak |ityAdi vimRzya bhrAtRveSaM paridhAya tatra gatvopaviSTA / nRtyaM vilokya dAnaM dattvA svagRhe sametya bhrAtRpatnIyutA puSkacUlA | puruSaveSeNa yutA suSvApa / ito vakacUlo gRhamAgataH / svAM priyAmanyapuruSayutAM palyaGke suptAM vIkSya krodhAruNalocanaH | tayordvayorvadhAya kRpANamAkRSya niyamasmaraNAcca saptapadAnyapasRtya yAvat prahAraM datte, tAvat saMcalitakhaGgaprahAra| pratizabdena jAgaritA saMbhrAntA puSpacUlA jIvatu bhrAtA mama ba~kacUla ityAdi uccarantI uttasthau / tataH praNAmapUrve | vakacalena puruSaveSakAraNaM bhaginI pRSTA ripunaTAnAM samAgamAdi jagau / tato vaMkacalo hRSTo gurudataM niyamaM praza| zaMseti-aho te guravo jJAninaH / ekadA vekacUlo vaNiggRhe pitAputrayorlekhake kalahaM vezyAgRhe vezyAM kuSThinamapi kAmayantIM vIkSya kasyApi bhUpaterantaHpure bhittiM vidAryAntaH praviSTo nizi rAjJyA hasto lagnaH / tato rAjJI taM kumAraM prAha - mayA saha bhogAn bhuMkSva bahUni ratnAni dAsyAmi tubhyam / vaikacalo gurudattaM niyamaM smaran prAha - tvaM mama | mAtA / tatastayA viraktayA ayamupapatiriti pUtkRte rAjapuruSairnibadhya prAtarbhUpapArzve nItaH / rAjJA pRSTaH sa vaMkacUlo yathAnubhUtaM rAtrivRttAntaM jagau / tato rAjJA kuTyantasthitena rAtrivRttAntavedinA tadguNaraJjitena sa sAmantIkRtaH / zrIvakacUlacaritram | // 142 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAiyAH svarUpaM jAnannapi na prakaTIcakre / svagRhasvarUpaM kasyApyo na kathyate / yataH-" svacintitaM kRtaM channaM, gRhaduzcaritaM punaH / vaJcanaM cApamAnaM ca, matimAnna prakAzayet // 1 // rAjopadezena vaMkacUlazcaurya muktvA / sanmArgagAmI babhUva / bhUpAdezAdanyedyuH kamapi durdAntaM vairiNaM jitvA prahAravidhuro baMkacUlaH svapuramAgAt / / cikitsA kriyate vaidyaistasya / tasmAt prahAraghAtAdvyathayA'nye'pi rogA jAtAH / upacAre bahukriyamANe'pi / tasya guNo nAbhUt pratyuta dinaM dina prati kSIyate zarIraM pathyaM ca na rocate / tatastasya rogarapheTanArtha rAjJA paTahodaghoSaNA kAritA / yo'muM jIvayati tasmai yatheSTaM rAjyAdi dadAmi / tadA kenApyatrAgatya vaidyena ( kAka) mAMsauSadhaM proktam / kAkamAMsaM vaidyaiH kathyamAnaM vaMkacUlaH zrutvA UcivAn-abhakSyaM kAkamAMsaM tato nAhaM bhakSayAmi / / tato rAjJA jinadAsAravyazrAddhaM dharmakarmamitramAkArayituM vaMkacUlaprabodhAya janaH preSitaH / yataH jIvasya mitroktaM durladhyaM bhavati / jinadAso vaMkacUlapArzve samAgAta papraccha / bandho! vaMkacUla ! tava dehe samAdhirasti ? / vNkclo| jagau-svAgataM bhavato dharmabandho ! samasti / dehe mamedRzaM jAtam / yataH-"rogAyattamidaM deha, karmAyattaM ca jIvitam / ArAdhanA tavAyattA. kuru mitra! yathocitam // 1 // athoce jinadAso'pi. tadAzayadidRkSayA / kAkamAMsauSadhaM bhukSva. Jain Education For Private & Personel Use Only a w.jainelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| // 143 // dehapATavahetave // 2 // sAkSepaM vekacUlo'tha, smAha sAhasikAgraNIH / kaNThopakaNThavizrAnta- jIvito'tha satAM varaH // 3 // dehacalAcalo rogaiH, samIrairiva vAridaH / kaH kRtI tatkRte kuryAnnijAbhigrahakhaNDanam // 4 // prazaMsApUrvakaM prAha, zRNu mitra ! yathocitam / ekatvaM sarvathA jantoH, sarve bhAvA na nizcalAH // 5 // tasmAddehe kuTumbe ca, yauvane vibhave |bhave / jIvite ca pratibandhamakRtye mA kRthA vRthA // 6 // pratipadya catuHzaraNaM, parameSThiparAyaNaH / uttamArthavidhiM kRtvA'cyute cUlo gataH sudhIH // 7 // " // iti vakacUlakathA samAptA // 29 // upasargAn sahamAno, janaH prANAntakArakAn / labhate nirvRtiM gaja- sukumAlayatIzavat // 1 // tathAhi-- gajasukumAlakathAM sulasAnAgazreSThikRSNabhrAtRkathAM vinA na kathituM zakyate / tenAdau teSAM sambadhaH procyate / bhaddilapure nAgazreSThI babhUva, tasya priyA sulasA / vasudevapArzvAt kaMsena yAcitAnAM saptAnAmapatyAnAM madhyAt SaT putrA devena kenacit nAgapatnInindusulasAnAmnIgRhe muktAH / sulasayA varddhitAH krameNa tAn devakIsutAn SaDapi | dvAtriMzataM kanyAH pariNAyitAH pratyekam / SaDapi zrInemipArzve prabuddhA dIkSAM jagRhuH / sarve caramazarIriNo dvAda| zAGgIbhAjo'bhUvan / svAminA saha dvArikAM gatAH te SaDapi yatayaH SaSThapAraNe'nyadA yugalino bhUtvA tridhA dvArakA zrIvakacUlacaritram | // 143 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ purImadhye vihartu jagmuH / prathamaM sAdhuyugalaM zrIkRSNagRhe bhikSAyai gataM, tadA devakyA vanditvA modakailAbhitam / / tasmin gate dvitIyaM sAdhuyugalamAgataM tadaiva devakyA pratilAbhitaM modakadAnAt / tatastRtIye sAdhuyugale tAdRzena IN rUpeNa samAgate devakI vismitA modakaistat pratilAbhya prAha-muhurmuhuH kiM yuvAM vihartumatrAyAtau diGmoho || jAto'sti, athavA puramadhye bhikSA'labhyamAnA'sti, athavA kiM mama vibhramo'bhUt / tatsAdhuyugalaM prAha-- mahAsati ! na tava diGmoho'sti, vayaM SaDapi bAndhavAH sdRshaakaaraaH| bhadilapuravAstavyanAgasulasAzrAvikAputrAH smaH / zrInemipArzve dIkSA gRhItA'smAbhiH / dvau sAdhU pRthak pRthak tava gRhe vihartumAyAtAH smaH / / tato devakI dhyau-SaDapi sAdhavo'mI kRSNasya tulyA dRzyante / tilamAtreNApi eteSAM kRSNasya cAntaraM na dRzyate atimuktamunIndreNa, jIvadaSTasutAH punaH purAkhyAtAH sma tatkiM nu, mamaivAmI SaDaGajAH // 1 // iti saMzayApannA | devakI dvitIye'hni zrInemipAdhai svasaMzayApanodAya gatA / yAvaddevakI prabhuM praNamya yAvajjalpati tAvat / bhAvajJo'tha prabhuH smAha-SaDamI sUnavastava, jIvantaH zatrusenAdyA varddhitAH sulasayA // 1 // tata utprasavastanI devakI sAdhana SaDapi vandate sma / tato devakI prAha svAmin ! mayaiko'pi nandano na lAlitastenAtIva duHkhaM vidyate me / jagau Jain Education Htional For Private & Personel Use Only J ww.jainelibrary.org
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 144 // zrIgajasukumAla yatIzvara critrm| khAmI-devaki ! kiM tAmyasi, tava prAgakRtaM karmAtra phalitam / tvayA sapatnyAH sapta ratnAni hRtAni prAgbhave / tasyA rudantyAH punarapyekaM ratnaM prapaJcena samarpitam / tataH prabhuM praNamya prAktanaM karma nindantI devakI svagRhe gatvA kRSNAsyA'sthAt / mAtaraM duHkhitAM vIkSya kRSNA'vaga--mAtaH! kiM tava duHkhamasti / devakyavaga-putra ! niSphalaM mama jIvitam / tvajjyeSThAna sulasA bAlye, yazodA tvAmapAlayat / apUryata na me bAla-lAlanasya mnorthH||1|| vatsa ! tasmAdahaM putramIhe vAJchitapUrtaye / bAlalAlanaharSo hi, devAnAmapi durlabhaH // 1 // viSNurAvaSTa-mAtaH ! khedo na kAryastvayA / devaM vAsavadhvajinIpatimArAdhya tava manorathaH pUrayiSyate mayA / kRSNenArAdhito devo hariNegameSI / prakaTIbhUyAvag2a-devakyAH putro bhaviSyatyaSTamaH, paraM prAptatAruNyaH pravrajiSyati / tataH kiyatyapi kAle gate ko'pi / maharddhidevaH svargAccyutvA susvapnasUcito devakyAH kukSAvavatIrNaH / kramAddevakI putramasata / putrajanmotsavaM kArayitvA / vasudevo gajasukumAletinAmAdAt / tato nirantaraM devakI stanyapAnadAnotsaGgAropaNAdinA vardhayAmAsa / mAtubhratuzca netrANi pramodayan kramAjalpana manoharaM pramodaM dadAno gajasukumAlo vyavardhata / prAptayauvano gajasukumAro drumamahIpateH prabhAvatyAkhyA kanyAM pariNinye piturAjJayA / atha somazarmAdvijasya putrI somAhvAmanicchannapi gajasukumAlo / // 144 // Jain Education For Private & Personel Use Only W I ww.jainelibrary.org
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | mAtA bhrAtRbhyAM pAraNIyataH / atha tasminneva dine zrIneminAtho bahirudyAne samavAsArSIt / tadA zrIsamudravijayarAjA | kRSNazca saparivAro dharmopadezamAkarNayituM zrIneminAthapArzve yayau / bhagavAMstatreti dharmopadezaM dadAtisma / " nirdantaH | karaTI hayo gatajavazcandraM vinA zarvarI, nirgandhaM kusuma sarA gatajalaM chAyAvihInastaruH / bhojyaM nirlavaNaM suto gataguNazcAritrahIno yati-nirdevaM bhuvanaM na rAjati tathA dharmma vinA pauruSam // 1 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA gajasuku| mAlo vairAgyavAsitasvAntaH pitarAvApRcchaya bhAryAyug dIkSAM jagrAha / yataH - " jaha cayai cakkavaTTI, pavittharaM tattiyaM muhutteNa / na cayai tahA ahanno, dubuddhI khapparaM damao // 1 // tataH prAptasaMyamo gajasukumAlo vairAgya| vAsito nityaM SaSThASTamadazamAditapaH kurvANo nagarAdvahiH kAyotsarge sthito dhyAnaparaH paramAtmalIno'bhUt / anyedyuH | prabhumApRcchaya zmazAne sAyaM pratimayA gajasukumAlaM dRSTvA somazarmaNA dvijena dhyAtaM - ayaM pApI madIyAM putrIM pariNIya | tatkAlamevaM cakAra / tataH sa dvijAdhamaH kruddho gajasukumAlamUrddhani zakaTIM muktvA [ghaTIkaMThaM ca muktvA ] tadupari citAto jvaladaGgArakAnAnIya mumoca / tairaGgArairgajasukumAlasya karmendhanAni sarvANi tathA dugdhAni yathA kSaNamAtrAtkevalajJAnamutpannaM muktirapyabhUt / atha kRSNaH prabhuM nantuM gato gajasukumAlamasamIkSya va me bhrAtA'sti iti prabhuM papraccha / tional
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 145 // // zrIbharate- prabhuNoktaM-dvijAnirvANamabhUttasya / haristatprabhuvacaH zrutvA mUrchAmApa / punaH papraccha kRSNa:-kathaM kevalajJAnaM jAtam ? zrIgajazvara vRttiH|| prabhurAha-dvijasAhAyyAta, dvijena mastake aGgArabhRtA zakaTI muktA, tena karmakSayo'bhUt / yadi sa dvijo'dhunA sAhAyyaM / sukumAla yatipatinAkariSyat tasya karmakSayaviSaye tadA bahukAlena kaSTAt karmakSayo'bhaviSyat / yathA adya tvayA mArge AgacchatA vipra / critrm| ekAmekAmiSTikAM vahan devakulikArthe dRssttH| tatastvayA ekeSTikA tatra nItA / tataH sarveNa parivAraNApi nItA bahvI tatastasya dvijasya prAsAdo niSpannaH / kSaNamAtreNa tasya dvijasya iSTikAvahanakArya samAptaM tava sAhAyyAt / tathA gajasukumAlasyApi tasya dvijasya sAhAyyAt sarvakarmakSayo'bhUt / tasyopari tvayA kopo naaneyH| kRSNena proktaM-kiM nAma sa hijaH ? / prabhuNoktaM-adya tvAM pratolyAM pravizantaM vIkSyAkasmAdyasyodarasphoTanAnmRtyurbhAvI sa eva jJeyaH / tato mukundenAgnisaMskAraH kRtH| prabhuNA zoka uttaaritH| tato viSNaH prabhuM natvA nirasasAra / sa dvijo vanAdAgacchan hte kRSNamAgacchantaM vIkSya hRdayasphoTanAnmRtaH / tamakasmAdvipraM mRtaM dRSTvA vipra upalakSitaH / kramayodaurikAM bandhayitvA purImadhye bhrAmito dvijH| paTaho vAditazca kRSNena / yo yatInAM hantA bhaviSyati sa evaM vigopyo mayA / tato devakyA anityatAdidarzanaiH prabhuNA zoka uttaaritH| // iti kSamAyAM gajasukamAlakathA samAptA // 30 // Tell // 145. Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only Oll
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAghrAdimartyavihitA-nupasargAna bahUn dRDhAn / prApnoti cintitaM sthAna-mavantIsukumAlavat // 1 // ___ tathAhi-anyeSuH zrIsuhastisUrayo bhUvalayaM prabodhayanto devAdhidevavandanArthamavantIM yayuH / tatra bhadraH zreSThI vasatisma / tasya bhadrA priyA / tayordharmakarmakurvANayoranyeyuH satsvapnasUcito nandano'bhUt / janmotsavaH pitrA || kAritaH / kamAttasyAvantIsukumAleti nAma pitrA dattam / mAtApitRbhyAM dharmakarmazAstraM pAThitaH putraH / punaravasare dvAtriMzanmahebhyAnAM putrIdvAtriMzad devakumArIsodarA avantIsukumAlaH pariNAyitaH pitrA / anyeAstatra bhadramanuN) jJApya bhadradattopAzraye zrIsuhastisUrayaH sthitAH / tatra pradoSe te'nyedyu-rAcAryA madhurayA girA, guNayantisma / nalinI-gulmAdhyayanamAdarAt // 1 // lalan bhadrAtmajo'vantI-sukumAlo nijaalye| dvAtriMzatakAminIjAni-runnidra-I.G stattadA'zRNot // 2 // avantIsukumAlo'dhyayanaM tadgurubhirguNyamAnaM zrutvA dadhyau-kimidaM gurubhirucyamAnaM mayA , dRSTamasti nalinIgulmavimAnamiti punaH punaruhApohaparo'vantIsukumAlo jAtismRtivAnabhUt / ahaM prAgbhave / nalinIgulmavimAne devo'bhUvam / nalinIgulmavimAnasukhAtratyazarmaNormerusarSapayorivAntaraM vidyate / tena yadi tatsukhaM / prApyate tadA varam / yataH-" devANi devaloe, jaM ca sukhaM taM naro subhANiovi / na bhaNai vAsasaeNavi, Jain EducatY oga For Private & Personel Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // // 146 // jassa vi jIhAsayaM hujjA // 1 // " evaM vimRzya gurupArzve gatvA gurUn bhattA natvA'vantIsukumAlo | jagau bhagavanto ! yUyaM kiM nalinIgulma vimAnAdatrAdhunA samAyAtAH / yena zrIpUjyaiH tatra tryasvarUpaM kathyamAnamasti / | gurubhiruktaM - vayaM tatrAdhunA na gatAH smaH / kiMtu zrIsiddhAntoktamadhunA zrInalinIgulmavimAnasvarUpaM gaNyamAna| masti / tasmin nalinIgulmavimAne santi ye devAste'tIva sukhinaH santi / avantIsukumAlaH prAha- ahaM tu tato | vimAnAdAyuSaH kSayAdatrotpanno'smi / tasya vimAnasya sukhasmaraNAdahamatra sthAtuM na zakto'smi / adhunA etA vadhvo | rAkSasI tulyAH zobhante tAbhyo devanArIbhyaH / tenAtra kSaNaM sthAtuM na zakyate / tathA kuru yathA mahyaM dIkSAM dattvA | janma kRtArtha karomi / etA vadhvo vyAdhya iva mama bhAnti / tena saMyamaM mahyaM dadata yUyam / gurubhiruktaM -mAtA| pitRbandhUnAmanumati vinA dakSiAM dAtuM na zakyate'smAbhiH / tatastvaritaM tatra vimAne gantukAmenAvantI sukumAlena svayaM saMyamaM gRhItvA gurUnnatvA zmazAnavane gatvA kAyotsarge sthitam / tadA pazcAdbhavasambandhinI priyA zivAbhUtA tatrAgatA / avantIsukumAlaM kAyotsarge dRSTvA'tIva kopAviSTA taM tathA khaMDazazcakAra zivA, tadA zubhadhyAnAdavantI sukumAro mRtvA tadAnIM nalinIgulmavimAne gataH / prAtaH mAtApitarau zrIavantIsukumAracaritram / // 146 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ | priyAzcAvantIsukumAlasya mRtyukharUpamavagatya duHkhitA abhUvan / tato gurubhiratizayajJAnibhistatrAbhyetyoktaM-asau || avantIsukumAlo nalinIgulmavimAne yayau / atratyaM sukhamasya na rocate / tato yathA tena dIkSA gRhItA, yathA | karma kSiptvA nalinIgulmavimAne gataH / tathA gurubhiruktaM-yatrAvantIsukumAlaH karma kSiptvA varga gtH| tatsthAne | mahAkAlanAmnA prAsAdaM mahAntaM mAtApitarau kArayAmAsatuH / zrIpArzvanAthapratimA sthApayAmAsatuzca / tataH sarvAH / |priyAstA vairAgyAd dIkSA laluH // iti avantIsukumAlakathAsambandhaH samAptaH // 31 // pAtre dadAti yo vittaM, nityaM zaktyA subhaktitaH / saukhyAnAM bhAjanaM sa syA-dyathA dhanyo'bhavat purA // 1 // pazcAttApaM prakurvanti, dattvA dAnaM munau ca ye / duHkhAnAM bhAjanaM te syu-ryathA dhanyAgrajAH kSitau // 2 // / tathAhi-pratiSThAnAkhye pure abhraGkaSajinacaityAlaGkRte jitazatrurAjA rAjyaM karotisma nyAyAdhvanA / ya(i)taH pUrva || lajjamAnamekaM kuTuMbakaM niHzrIkaM tatra pure AjIvikAkRte samAgamat / tatraiko bAlako dAtA, vinayI karuNAparaH / vatsarUpANi lokAnAM, cArayAmAsa vRttitH||1|| karimazcidutsave udyAne lokAn paramAnnAdipravarAhArabhakSaNaparAn vIkSya vatsarUpANi tatra muktvA gRhe'bhyetya ca mAturagre dArakaH prAha-mAtaradya lokAH paramAnnaM bhakSayantaH Jain EducationHHTinna For Private Personal use only Tallww.jainelibrary.org
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH| shriidhnymuniishvrcritrm| // 14 // santi / tena mamApi taddehi / mAtroktaM-putra ! dravyaM vinA kathaM mayA paramAnnAdi tubhyaM dAsyate / sa putraH prAhamAtaH! yathA tathA''nIya tanmahyaM dehi / yataH- corA ya caullakA viya, gaMdhI vijjA ya bhaTTapAhuNayA / vesAdhuttanariMdA, parassa pIDaM na yANaMti // 1 // " tatastena putreNa rudatA'tyartha mAtA mArgitA tadaprApnavatI ruroda | tAM rudantIM vIkSya prAtivezmakyastaduHkhaduHkhitA aprAkSurduHkhakAraNam / tayA ca putramanorathaH proktaH / tAbhirAIcittAbhiH prAtivezmikAbhiH pRthak pRthak kSIrAdikaM dattam / mAtrA saMskRtya paramAnnaM khaMDAdiyutaM putrasthAle parivezya kAryeNa kenacidanyatra gatam / itaH sukRtairAkRSTastasya gRhAGgaNe mAsakSapaNapAraNe vihRtyarthamAgAnmuniH / / dRSTvA taM munimanabhravRSTimiva romAJcakaJcukitabAla utthAya pANibhyAM pAyasasthAlaM gRhItvA praNamya cAvagbhagavan ! idaM paramAnnaM prAsukaM vidyate / kRpAM kRtvA mamopari gRhANa, yenAhaM kRtArthoM bhavAmi / tacchuddhamAhAraM matvA muniH pAtramadhArayat / dhanyamanyo'rbhakaH so'pi paramAnnaM tasmai dadau / tasmAt pAtradAnataH sa manuSyAyababandha / tato mAtA samAgAta, riktaM sthAlaM vIkSya punaH putrAya paramAnnaM paryaveSayat mAtA / bahu paramAnnaM bhakSitaM tena / tataH sa eva bAlo bahirgato vatsarUpANi gaveSayan maharSi praNamya tasyAgre upAvikSat / "duSprApaM prApya as Jain Education Blww.jainelibrary.org
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnuSyaM, kArya tat kiJciduttamaiH / yenAzu labhyate mukti-sAtaM saMsAriNA sphuTam // 1 // saMsAraMmi asAre, natthi suhaM vAhiveyaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 2 // " ityAdi tatpAve dharmopadezaM / zrutvA hRSTo bAlastasyAmeva rAtrAvakasmAdvizUcikayA mRtaH san gopAlaH tatraiva pure dhanasAgarasya zreSThinaH zIlavatI priyAyA garbhe putratrayopari varyasvapnasacito'vatatAra / tataH kramAt sA putra prAsUta prazaste'hani uccaiH sthiteSu graheSu, teSAM putrANAM nAmAni kramAnmAtApitubhyAM dattAni / dhanadattaH 1 dhanadevaH 2 dhanacandraH 3 dhanyaH 4 / AdyatrayANAM putrANAM kramAt priyA abhUvan / dhanazrI 1 dhanadevI 2 dhanacandrA 3 / dhanyajanmani tannAle ilAtale nidhIyamAne nidhAnaM niHsataM tena dhanyo'yaM nAma kRtaM tasya / dhanye varddhamAne kramAt zrISTigRhe dine dine lakSmarvivadhe / samaye / kalAcAryapAdhaiM sakalA dharmakarmakalA grAhito dhanyo mAtApitRbhyAm / dhanyasyAtIva gaurave kriyamANe trayo'pi sodarA | jyeSThAH pitroragre procuH-ekodarabhavasyAsya kriyate kimAdaro'dhiko'smabhyam / tataH pitarAvUcatuH-guNaireSa pUjyaH, yata:Kal" guNA eva hi pUjyante, natu jJAteyaDambaraH / vAneyaM gRhyate puSpa-maGgajastyajyate malaH // 1 // " bhUyo babhASire te bhrAtaraH pitaraM prati-parIkSA kriyatAmiti / dvAtriMzadrUpakAMstebhyaH pRthak pRthag dattvA uktAste / paNAyitvA nau Jain Educate For Private & Personal use only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 18 // // zrIbharate- lAbhaM darzayiSyatha yUyam / pravRttA vyavahatu te tu / dhanyastu balADhyaM maDhakaM lAtvA rAjaputrameDhakena samamayodhayat / zrIdhanyasya critrm| dInArANAM sahasraM paNIkRt, yasya meDhako hArayati so'nyasmai dInArANAM sahasramarpayati / tathA dhanyarAjaputrameDhakayoyudhyamAnayordhanyamaDhakena jitam / tato dInArasahasra tatra dhanyenArjitam / dhanyo dInArasahasraM lAtvA gRhamAyayau / / apare sodarAH khalpalAbhAH samAyayuH / dhanye prazaMsite mAtApitRbhyAM punaste dvitIye'hani procuH-ekazo'dyAnenArjitaM dhanaM tenAsya varNanaM kriyate / asmAbhistu bahazo dhanaM purA yadarjitaM tadvismRtaM kiM kriyate / punaH parIkSA Kal kriyatAm / tataH pitRbhyAmarpitAH SaSThiH kalyANamASakAstebhyaH pRthaka pRthaka [ dattAH] / sarvAdareNa vyavasAyaM kRtvA aprAptalAbhAstrayo'pi gRhamAyayuH / dhanyastu dhImAn dharmadhurya ApaNamadhye gatvA paNAyopAvizat / itastatra NmahAdhanaH zreSThI kRpaNazekharo bharibhirArammairdhanamarjayAmAsa / datte kimapi no dharme parivArasyApi jIrNavastrAnnadAna / vizrANayati, svayaM jIrNa vastra paridhatte, dhAnyaM barjarIsaMsaktamannaM bhuGkte / ghRtasthAne tailameva stokaM bhuGke / vArSikAdiSu / parvasu manAgapi dhanaM na vyayati sma / tAmbUlasya sthAne guMdikAdipatrANi bhakSayatisma / anya puruSaM dhanaM vyayantaM vIkSya zirotirbhavatyasya / lakSmIlakSmIriti kurvan kSaNamapi vizrAmaM na gRhNAti / khanitvA'nyadA gRhasyAntargata Join Education lol lol Tww.jainelibrary.org.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyeNa pUrNIcakre shresstthii| khaTvAmantaH zuSirAM kRtvA ratnAccayena madhye pUrayAmAsa |taaN khaTvAM gatopari sthApayitvA rAtrau / dravyarakSAyai svapiti mUrchayA shresstthii| na vetti mUDhacitto'sau yadAnena lakSmIbhavati / jarAjIrNAGgo mRtyukoTi gacchan / san zreSThI sataiH khaTAyA adhaH uttArayitamArebhe yAvat tAvaccheSTI jgau| mAM mA uttArayata yUyaM khaTavAyA adhH| meva suptasya samAdhirasti / putraiH proktaM-tAta ! yadIcchA kasyAzritA bhavato bhavati sA nivedyatAm / tataH sa zreSThI mohAt dhanasya svarUpaM nAcIkathat / prAha ca zreSThI-apareNa puNyena sRtaM, mayA sAImeSA khaTvA jvAlanIyA, lobhenaivaM zreSThI jgau|| yataH-" tRSNAkhAniragAdheyaM, duSpUrA kena pUryate / yA mahadbhirapi kSiptau, pUraNaireva khanyate // 1 // adhaH kSipanti / kRpaNA, vittaM tatra yiyAsavaH / santastu gurucaityAdau, taduccaiH phalakAMkSiNaH // 2 // " putrairhaSTairuktaM-tAtaivaM karipyate'smAbhirbhavaduktam / tataH zreSThI vipannaH / khaTvAyuto ratnavyatikarA'vijJaiH putraiH zmazAnabhUmau nItaH / zmazAnapAlakaiH khaTvAyAM yAcitAyAM zreSThisutaiH saha kalirajani / tataH kalibhItaiH zreSThiputraiH khaTvA cANDAlebhyo'rpitA / / sA khaTvA zmazAnezena vikretaM catuSpathe sthApitA / tAM khaTvAM sagI salakSaNAM jJAtvA jagrAha dhnyH| yata:tRNavallyAdibhizchannaM, bhUmyAM dUragataM nidhim / apazyanto'pi cakSuA, buddhyA pazyanti dhIdhanAH // 1 // tatastAM in Education Y iww.jainelibrary.org
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRtti // 149 // kthaankm| khaTvAM gRhe nItvA ratnAni bahiH karSayitvA janakAyArpayAmAsa dhanyaH / tataH zroSThanA dhanyaH sammAnitaH / tato zrIdhanyasyadhanyasya kIrtiH prssaar| tatastadbhAtRNAM tadA tIvramatsaro'bhUt / tataste sahodarA IrSyAlavastaM hantumicchanti sadA / tahartRceSTitaM jJAtvA bhrAtRjAyA devarAya nyavedayan prItyA, atha so'vak-nAparAddhaM mayA kiJcidamISAM tadamI kathaM druhynti| tA apyUcuH-vatsedRkSAH khalAH khalu / yataH-" nAkAraNe ruSAM saGkhyAH , saGkhyAtAH kAraNAH krudhaH / kAraNe'pi na / kupyanti, ye te jagati pnycssaaH||1||" tato dhanyo'dhyAsIt-mayA'tra na stheyaM vinotpatteH mAM dRSTvA bhrAtRNAM duHkhaM / bhavati / yataH- parapIDAM na kurvanti, mahAnto hi kadAcana / tena nAtrAdhunA stheyaM, mayA kSaNamapi sphuTam // 1 // " dhyAtveti nizi channaM dhanya ekAkI asahAyaH svapurAnnissasAra / dhanyaH tato grAmapurAkarAdisaMkulAM vipulAM bbhraam| varyAkAraH pumAniti dhyAtvA kSetrazena bhojanArtha nyamantryata / Asino jemituM yAvaddhanyaH tAvat kuTumbipriyA bhakSAhI samAgAt / kSetrezenoktaM-amumatithi bhojaya, ko'pyayaM dhanyaH pumAn asti / yataH-" apUjito'tithiyasya, gRhAdyAti vinizcitam / gacchanti vimukhAstasya, pitaraH saha daivataiH // 1 // " paramAnnaM tayA tasmai // 149 // pariveSitaM tadA'kasmAta kauTumbikasya halaM kheTayato halaM kalazakaNThe'lagat / tataH svarNapUrNa kumbhaM / 10 in Edualan Me! For Private & Personel Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirgataM dRSTvA kauTumbiko'vag---bho atithe ! gRhANa tvamamuM nidhim / tvadbhAgyAnnirgato'yaM / nidhiH, yathecchaM bhuMkSva / tata udAraprakRtitvAttaM nidhiM tasmai dattvA tato'calat kRtapraNAmo dhanyaH / tatazcalan rAjagRhapurabATodyAne gatvA dhanyo niSedivAn / pUrva zuSkaM vanaM devAnubhAvato dhanyapuNyaprabhAvAttadA / puSpitaM phalitaM cAbhavat / dhanyasya prabhAvAta vaM vanaM phalitaM puSpitaM dRSTvA hRSTo'bhUnmAlikaH / nItvA taM gRhe mAlikaHsadbhaktiM cakAra bhojanadAnAt / rAjJo'tha zreNikasyAbhUta somazrIrnAmnA putrikA / svasA ca zAlibhadrasya subhadreti kanIyasI babhUva / tathA kusumapAlasya puSpavatyAhvasutA'bhUt / tAzcaikadivasajAtatvAt sarvA mithaH sakhyo'bhUvan / tA / mitho'bruvanniti kanyAH yadi asmAkamekaH patirbhavati tadA viyogo na syAt / anyadA pUSpavatyUce sakhI-110 lApuraHdhanyo'yaM guNavAn dRzyate, tenaivAyaM no bhartA bhavati tadA varam / tataH somazrIH pituragre'vaga-dhanyo me bhartA bhavat / tato hRSTena rAjJA somazrIrdhanyAya dattA / tato bhadrayA mAlikena ca svapuThyau tasmai datte / tato rAjJA dhanyAya bhUrizo grAmA dattAH / dhanyo bhogAn muGge prAkkRtapuNyayogAt / anyadA dhanyo gavAkSasthaH priyAbhistAbhiH || samaM ramamANo mAtApitarau cAtiduHkhitau rAjamArge gacchantau dadarza / dvAHsthenAnAyya saMsthApya tau pitarau sahastrA For Private Personal use only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH| // 15 // bharaNairbhaSAyitvA sapriyo dhanyaH praNaNAma bhaktathA, punarnatvA'pRcchat dhanyaH / ka gataM tatsarva dhanam ? zrIdhanya critrm| tau pitarAvUcatuH-tvadgamanAdanu dhanamapi gatam / kamAttvamatrastho bhUpAdivizrANitaputrIkaH zruto'smAbhiH / tenAtrA-di gamAma vayam / punarapi dhanyo'bhyadhAt-mAtameM bhrAtaraH ka gatAH / sA'vocat-te trayo'pi lajjamAnA bahiH sthitAH / santi / dhanyastu tAn bhrAtRn tatrAnAyya sanmAnadAnapUrva pRthag grAmAn dadau tebhyH| yataH-" santaH svabhAvataH / sarva-zatrumitrAdiSu sphuTam / karuNAvAsitasvAntAH, bhavanti prativAsaram // 1 // " tataH sarva kuTumba sanmAnadAnataH dhanyaH prINayatisma / mAtApitarau dhanyaM dhanyamiti jlptH| yadA te sodarA dhanye matsaraM kurvanti dhanyazlAghAmasahamAnAste gRhavitta vibhajya pRthak sthAtuM jalpanti / tataH zreSThI dadhyau / nirbhAgyazekharA ete nandanA dhyAtveti tAn prati zreSThI jagau-dhanye matsaro na kriyate'syaiva bhAgyaM vartate / te procuH punaH punaryattAta! tvayA dhanyazlAghA kriyate naitadyuktam / yadA pUrvamAtmano gRhAnnirgataH tadAtmIyagRhAdratnAni bahUni lAtvA gtH| tenAtra tairatnai maharDiko jAto rAjJA sammAnitazca / tAtapAdAH prakurvanti zlAghAM dhanyasya / adya pRthaga bhavanaM vinA asmAbhina bhokSyate / iti bhrAtRvacaH zrutvA dhanyaH punaH svakuTumba suptaM muktvA rAtrAveva zanairnirgato dUradezaM yAtum / nAnAdazAn bhrAntvA / // 150 // Jain Education For Private & Personel Use Only Follow.jainelibrary.org all
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN kauzAmbyAM yayau dhanyaH / tatra zatAnIko rAjyaM karotirama / tasya koze ekaratnamamUlyamasti / parIkSA tasya ko'pi na | vetti / tataH pure tatra rAjJA paTaho vAhitaH / yo ratnasyAsya parIkSAM karoti tasya tuSTo rAjA hastinAM zatameka vAjinAM zatapaJcakaM saubhAgyamaJjarIputrI grAmapaJcazatIyutAM dAsyati / tato dhanyastaM paTahaM tadA spRSTvA rAjasabhAyAM yayau / tatastena dhanyena tasya ratnasya parIkSA kRtA, yathA sarvA sabhA camatkRtA / rAjA putrIM tasmai datvA grAmAdi pUrvoktaM dadau mahotsavapurassaram | tataH sAdhurasau iti tasya dhanyasya loke khyAtirabhUt / dravyArjanakRte narAH tena dhanyena preSitAH dezeSu bhUriSu / anyeyuH dhanyena khyAtyartha lokAcArasvabhAvataH purAbahiH saraH ravAnayitumArabdham / itaH zreSThIgRhe dhanye nirgate dhanaM sarva gataM yataH tataH zreSThI duHkhyabhUt dhanaM vinA / yataH-" sahodayavyathAH paJca, dAridyasyAnujIvinaH / RNaM daurbhAgyamAlarayaM, bubhukssaatyntsnttiH||1|| tailaM nAsti // 2 // " tato'tha dadhyau zreSThIpunarnaiva gauravaM labhate naraH pUrvaM dhanyaprabhAveNa vikhyAto'tra pure'bhUvam / sAMprataM laghuvANijyaM kathaM kurve vimRzyeti kuTumbena / sAI vicAraM kRtvA zreSThI sakuTumbo dravyArjanahetave videzaM prati cicaliSurabhUt / zreSThI dhanyajAyAdvayaM preSayAmAsa / tataH zreSThI subhadrAM prati prAha-yAhi vatse svapitRgahe / subhadrA prAha-tAta ! yuktamuktaM tvyaa'dhunaa| Jain Education Internationa For Private Personal use only APILainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 151 // // zrIbharate- ekAgracittavRtyA tu vijJapti me zRNu tvaM vijJapti me'vadhAraya // yataH-" sukhe ca vibhavollAse, strIbhiH sevvaM piturgraham / zrIdhanyazvara vRttiH|| zreSTinA zvasurasya gRhaM duHkhe, sukhe mocyaM na sarvadA // 1 // duHstrI pitRgRhaM yAti, dRSTvA duHkhaM priyAlaye, piturgRhasukhaM muktvA, caritram / duHkhe tiSThanti sustriyaH // 2 // sukhe duHkhe tathA dauHsthye, videzagamane'pi vA / dehacchAyeva tannUnaM, sthAsyAmi zvasurAlaye // 3 // " tasmAdahaM sukhe duHkhe vA zvasurAlaye eva sthAsyAmi nAnyatra / hRSTaH zreSThI dhanasAraH vadhUvacaH / zravaNAt / saparivAro gRhadvAre mudrAM vidhAya niryayau nizi / grAmAd grAma purAt puraM dezAddezaM bhraman dhanasAraH 4 karmakarakarma kurvan kauzAmbI purIM yayau / zreSThI naraM kaMcit tatra dRSTvA'pRcchat / bho bhadra kathyatAM nidravyo yo'tra | naraH sameti sa kathaM nirvAhaM karoti / naraH prAha-he zreSThin ! sadhanA vyavasAyena nirvAhaM kurvanti / nirdhanA: karmakarAH paragRhe karma kRtvA nirvahanti / ye ca nirdhanA atrAyAnti, te dhanyarAjasya sarasaH khanyamAnasya khananadravyeNa nirvAhaM kurvanti / narANAM tatra sarasi dInAradvayaM dIyate, strINAmekaM pravAheNa dIyate / kaSTAheSu te bhojanaM kurvanti saraHkhanakAH / tacchrutvA dhanasAraH sakaTumbastatra sarasi gatvA khananakarmakaraiH sAI khananakarma karoti / tatra // 151 // khananadravyeNa ca nirvAhaM karoti / anyedhurdhanyaH zirodhRtazvetachatro'zvArUDhaH padAtizreNiveSTitaH sarovaravilokanArthe / For Private 8 Personal Use Only in Education International
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ gataH / tadA jIva nanda jayetyAdi birudAvalyaH bandibhiH procyante / tadA jaya jayeti bhASiNaH karmakarAH sarve nija nijaM karma tyaktvA dhanyaM praNamanti sma / teSAM madhye khakuTumbakaM vIkSya dhanyo dadhyau kimetadevena kRtam / mAtA ceyaM / pitA cAyaM, mamaite sodarAstrayaH / bhrAtRjAyAH punarimAH, subhadrA prANa vallabhA // 1 // gobhadro janako yasyA, bhadrA || yarayA jananyaho / zAlibhadrAnujA seyaM, zIrSe vahati mRttikAM // 2 // vicintyeti dhanyaH prAha-yUyaM kutaH samAgatAH ? tataH te karmakarAH sthAnanAmAdi saMgopya muSAuttaraM daduH iti dhanyo dadhyau-ete mAM nopalakSayanti / yato'hamIdRzIM| rAjyAvasthA prApa / mamaite svajanA duHkhAvasthAyAM patitAH santi / yataH-"ke'pi sahasraMbharayo, lakSambharayazca ke'pi nraaH|| LanAtmambharayaH ke'pi. phlmettsukRtdsskRtyoH||1||" tataH svasevakAnAkArya dhanyaH prAha-eteSAM bhojane ghRtaM / deyaM, ete'tIva duHsthA dRzyante / dayAsthAnaM ca vaidezikA vidyante / tatastairuktaM-svAmin ! sarveSAM ghRtaM syAttadA / varam / rAjJoktamevaM bhavatu / tataH karmakarAH sarve hRSTA ghRtaM bhakSayanto jalpanti sma mithA-eteSAM prabhAvato'smAkamapi / bhojane ghRtamabhUt / dvitIye'pi dine tatrAgato dhanya AhUya zreSThinaM prati madhurayA girA proce-zreSThistava kuTumbamatIva durbalaM dRzyate / zreSThI jagau-takAbhAvAtsarvasya kuTumbasya rAtryandhatA'jani kiM kriyate, pUrvakRtakarmaNaivavidhA'vasthA / Jan Education For Private Personal use only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate zvara vRttiH // / / 152 / / Jain Education vyazrANi / tato dhanyo'vag - asmadgRhe bahrayo gAvo mahiSyazca duhyante, tena takragrahaNAya tvayaikA vadhUrvArakeNa preSyA / tataH zreSThI jagau - mahAn prasAdaste, atipraNAmaM cakAra / tato dhanyo daivagatiM nindan bahujanaparivRtaH svagRhaM yayau / tataH priyA prAha dhanyaH - bho priye ! ekaH zreSThI karuNAspadaM bahiH saraH khanituM samAgato'sti / tasya putracatuSTayaM | vidyate / teSAM patnyaH kramAdetAzcatasraH santi / tAsAM madhyAdyadA ekA'pi vadhUrAyAti tadA tasyai mahAkumbhastatrapUrNaH | samarpaNIyastvayA / yadA laghvI snuSA sameti tadA tasyai kumbhakAdi dhAnyaM zAlyAdi deyaM tvayA / te'tIva durbalAH santi / tebhyo dAnaM dadatyAstavApi puNyaM bhaviSyati / dInebhyo dAnaM dattaM bahupuNyAya bhavati / yataH - " abhayaM supattadANaM, aNukaMpA uciyakittidANaM ca / dohivi mukkho bhaNio, tinnivi bhogAiaM diti // 1 // " patinidezAt sA tasyai zATikAM dadau / snuSAM zATikAsahitAM bahutakramAnayantIM vIkSya zreSThayAha -- eSA bhAgyavatI snuSA / tacchrutvA zreSThinaM prati tisro vadhvaH procuH samatsarAH / tvayA vyAkhyAto'gre'smAkaM devaro videzaM gataH / adhunaivaM | vyAkhyAyamAnA'sAvapi gamiSyati / divA ca mRttikAvahanaM kurute / rAtrau ca bhUmau svapiti / etAvatI eSA bhAgyazAlinI | vidyate / anyadA dhanyastAM subhadrAM samAgatAM vIkSya papraccha kA tvaM kathamihAgatA ? lajjayA'ghomukhI sA'vag- ahaM zrI zrIdhanyacaritram | // 152 // ww.jainelibrary.org
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadrakhasA gobhadrazreSThiputrI / tvannAmAbhidhAnena puruSeNa pariNItA'ham / sa ca gRhakalahe jAyamAne videza gtH| dhanyo'vag-bhadre tava patirvidezaM gataH san tvAM vinA mRta eva sambhAvyate / tataH pativrataM tyaktvA - mayA saha bhogAn bhuMkSva / sA'pi tadvacaH zrutvA vajAhateva hRdi karNau pidhAya taM pratyupazaGkAsAramAha " gatiyugalakamevonmattapuSpotkarasya, trinayanatanupUjA vA'thavA bhUmipAtaH / vimalakulabhavAnAmaGganAnAM zarIraM, patikarajarajo vA sevate saptajihvaH // 1 // " he dhanya sAdhurasAdhustvaM dRzyase mayA'dhunA / yanmAMvAJchasi parAstriyam / parastrIbhogAdiha loke paraloke ca duHkhaM labhate janaH / yata:-"vikramAkrAntavizvo'pi, parastrISu riraMsayA / kRtvA kulakSayaMkA prApa, narakaM dazakandharaH // 1 // " dhanyo'vak kupya mA bhadre!. kAraNaM ca nizamyatAm / parastrIlampaTo nA'haM, naahmnyrmaahrH||2|| idaM vacanaM tvAM parIkSituM mayA jalpitam / sA'vag-yadi mama tvaM patirasi tadA kimapyabhijJAnaM kathaya / so'vaga-rAjagRhezasya dhanyo jAmAtA babhUva / tatra priyAtrayaM muktvA gAtramAtro'tra cAgamam / mayA| tubhyamekA mudrikA ratnamayI dattA / ityukte tena sA priyaM matvA dhanyaMmanyA pAparA adho vilokayAmAsa / tato jIrNavastraparityAgAdvaryavastrAbharaNabhUSitAM priyAM kRtvA dhanyazcakre svagRhasvAminI tAm / itaH tAmanAgatAM ladhvI En Educator For Private Personel Use Only .jainelibrary.org
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| vadhUM vIkSya vRddho vRddhavardhU pratyavak-ka gatA subhadrA vilokyatAM bahI velA jAtA / vRddhA vadhUH prAha-takadohinI caritramA gRhItvA gRhItvA dhanasAdhugRhe gatA dAsIva tasya gRhe tiSThati / sa parivRDho varyamAhArAdi tasyai dApayAmAsa / tenAtilobhAta sthitA tatra saMbhAvyate / tatastatra gatvA vRddhA vadhUstAM divyAbharaNabhUSitAM vIkSya pazcAttvaritaM sametya / zvasurAgre prAha-mayoktaM-eSA tatra yAntI kadAcihirUpaM kariSyati / adya tatra gatA satI tasya dhanyasAdhoH priyaa'jni|| strINAM caritraM ko jAnAti / yata:-" azvaplutaM mAdhavagarjitaM ca, strINAM caritraM bhavitavyatA ca / avarSaNaM cApi suvarSaNaM ca, devA na jAnanti kuto mnussyaaH||1|| prAptuM pAramapArasya, pArAvArasya pAryate / strINAM prakRtivakrANAM, duzcaritrasya no punaH // 2 // " tacchrutvA zreSThI vajrAhata iva kSaNaM bhUtvA vyacintayat / anayA snuSayA kiM kRtaM, hA / dhik, kulahaye'pi kalaGkaH kRtaH / tataH zreSThI taM vRttAntaM, snuSAharaNakRtaM vyavahAriNAM puraH prAha / vyavahAriNaH procuHdhanyasAdhorasya na kadAcit kumArge pravRttirdRSTA / dhanyo'sau gIyate paranArIsahodaraH / adhunA tu yadviparItaM kRtaM tatra heturasmAbhiH samyaG na jJAyate / eSa gUDhamanA vidyate / tathApi tasyAgre bhavatsnuSAchoTanaviSaye kathayiSyate / tasmin / zreSThini svasthAne gate ibhyA dhanyasAdhorante gatvA procuH / dhanyastvaM rAjajAmAtA, dhanyastvaM saadhushekhrH| tavedaM yujyate / For Private 8 Personal Use Only Jain Educational! IL.jainelibrary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ naitat, parastrIharaNaM zubham // 1 // teSAmiti vacaH zrutvA vArtAmaparAM kartu dhanyo lamaH / tato dhanyasyAnIdRzamabhiprAyaM matvA te ibhyAH khaM khaM gRhaM yayuH, mitho nimantrayantismeti / eSaH pUrva vayoM jJAto'dhunA tu prakRtirasya parAvRtA'bhUt / yataH " bahuzrI rAjasanmAnaM, mahAkulajaniH punaH / etAni puruSaM sadyo, nayanti vikRti sdaa||1||" tataH zreSThI dhanAvaho dhanyasAdhoH puro gatvA jagAda-anyAyaM kurutesma yo'tra tasya daNDaM kuru tvam / tadanyAyaM parityajya mama snuSAM muJca / tato dhanyo'vaga-bho bhaTA eSa vadhU mArgayati, tenA'yaM garbhAgAre kSipyatAm / tatastaibheTerutpATya dhanAvaho garbhAgAre kSiptaH / tatastatra gatvA dhanyaH kRtAJjaliH pitaraM praNamya prAha-kSantavyo me'parAdhastvayA / mayA bAlakavaccApalyaM kRtam / ahaM tu tava putra eva / tat zrutvA zreSThI hRssttH| tato dhanyo'vaka-tvayoccaina| vaktavyamadhunA / tatrasthaH pitA gauravitaH / zreSThinaH patnyAdikaM vismRtaM tadA / tato mAtApi tatraitya prAha-bho dhanyasAdho tvayA kathaM mama snuSA patizca rakSitaH / tAbhyAM ko'nyAyaH kRtaH / tato gIgAre tAM mAtaraM sthApayitvA madhye gatvA praNamya pUrvavat dhanyo mAtaraM kSamayAmAsa / evaM bhrAtaro'pi rAvAM kartuM samAgatAH sthApitAH / tato bhrAtRjAyAH pUtkAraM kurvatyo dhanyadvAre sametya procuH-asau rAjA anyAyaM kurute, asmadIyAH patayo'pi dhRtAH anena / Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only alww.jainelibrary.org
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- dhanyasAdhunA'dhunA kasyAgre putkAraH kariSyate / tatastAH praharamekaM dvAre sthitvA svakuTIre gatAH / prAtastAH striyaH / shriidhnyshvrvRttiH|| critrm| zatAnIkabhUpasabhAyAM rAvAM karta yayaH / ciraM jIva ciraM nandeti jalpantyaH prAcazca tAH-vayaM karmakaratvena bhvto| // 154 // Kalnagare samAgatAH smaH / bhavataH pure'dhunA dhanyana sAdhunA prathamaM devarapriyA pazcAt zvazuraH tataH zvazrastato'-Ilal smadIyAH patayazca hatAH kArAgAre kSiptAzca / tvameva rAjA prajApAlo'si / hRtaM kuTumbamasmAkaM vayaM kathaM sthAsyAmaH || uttaramapi sa dhanyo na datte / tAsAmiti vacaH zrutvA rAjA dhanyapAdhai svasevakaM preSya nivedayAmAsa / etAsAM strINAM kuTumbaM muzca / anyAyo na kriyate / dhanyo'vak-bho rAjasevaka ! ahaM nAnyAyaM karomi / kadAcit yadyahamanyAyaM karomi tadA kiM siddhayate rAjJA / tataH sa rAjasevako rAjapAdyaM gatvA'vagadhanyo jalpati-ahamevaMvidhamanyAyaM karomi cettadA kiM karoti rAjA / tataH kruddho rAjA zatAnIkarataM jAmAtaraM hantuM sakalasainikAn praiSIt / sakopaM bhUpaM matvA dhanyastadA tatkSaNAt saMnahya zakaTeSu snuSAdiyutaM sarva vastu kSiptvA sthito yAvat tAvadAjasevakA yuddha kartuM samAgatAH / mitho yuddhe jAyamAne zatAnIkasevakairbhagnaM naSTaM ca / // 154 // tato bhagnaM svabalamAkarNya zatAnIko raNAya samAgAt / atrAntare mahAmAtyairabhyetya proktaM-svAminnayaM tava jAmAtA. JainEducation int For Private Personel Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena samaM yuddhaM kartuM na yujyate / yadA dhanyo'trAyAtastadA tvayaiva bahuparicchadaH kRtaH / balI jAto'dhunA, kutrApi / viSamakArye kSiptvA hanyate / ayaM durnayaM kadApi na karoti / adhunA na jJAyate / karamA torevaM karoti, kiMcita / IN kAraNaM vidyate'tra / pRcchayantAmetAH striyaH / ityAdi vimRzya tAH pRSTA amAtyaiH / bhavantInAM ko'sti bAndhavo devaro vA ? / tAH procuH-asmAkaM dhanyAbhidho devaraH purAnnisRtya kutracid gataH / adhunA na jJAyate jIvannasti / mRto vA / sacivaiH proktaM-tasyAGgalakSaNaM yUyaM vittha ? yena prakaTIkriyate saH / tAH procuH-asmAkaM devarasya pAdau / padmAGkitau hastau ca UrdhvarekhAGkitau / tairamAtyairUce-tarhi dhanyasya cinhavIkSaNahetave pAdau prakSAlyetAm / tatastAH / striyo'mAtyairdhanyapAdhai preSitAH / parIkSArtha bhrAtRjAyAtrayamAgataM vIkSya dhanyo'bravIditi-yUyaM kimarthamihAgatAH, yuSmAkaM kiM prayojanamasti / tAH procuH-devaro'si vaM naH / dhanyo'vak-kiM bhavantInAM bhramo'bhUt / athavA |ki yUyamAkAze suptAH, sa dhanyaH zrUyate rAjagRhezasya sutApatiH / lakSaNaM vidyate kramayorasmAkaM devarasya, tenaikadA pAdau prakSAlayituM tvaM dehi / Uce dhanyaH parastrINAM sparzAta pAtakaM bhavet / nAhaM parastriyA sAI vacmi / sparza tu kA kathA / tenetyukte tA maunena sthitAH khedaM dadhatyaH sacivairuktaM-khedaM mA kurudhvaM yUyaM sthiraM tiSThantu / bho Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate. zvara vRtti // 155 dhanya ! tvaM mA svabhrAtRjAyAH khedaM naya / pApaM tava lagadasti ityAdi sacivairukto dhanyo mAyAM muktvA bhrAtRjAyAtrayaM / zrIdhanya critrm| nijaniketane praiSIt / tataH saMrambhaM muktvA sarva kuTumba prakaTIkRtya bhaktipUrva dhanyaH praNanAma / jemaNakaM ca cake / tato dhanyo nRpapArzve nantuM gato yAvattAvadrAjA'sinaM datvA tasmai jagau-bho dhanya ! tvaM dhanyo'si / tvayA kathametA / bhrAtRjAyAH kheditAH suciraM ? dhanyo'vag-bhobhUpa zrUyatAM bandhupriyA bandhUnAM mitho bhedaM kurvanti / yataH-"bandhUnAM snehabahAnAM, vinA nArI nahi cyutiH| tAlakasya dvidhAbhAvaM, karoti kuJcikA kSaNAt // 1 // " nArINAM vacanairdeva, bAndhavAH syuH pRthak pRthak / iti hetormayA bhrAtR-jAyAH saMprati kheditaaH||2|| ityAdi prItisaMlApaiH prINayAmAsa bhUpaM dhanyaH / tataH kSoNIzaM praNamya dhanyaH svagRhe gataH / tato vinayena pitrAdIn praNamya pUrva saMjAtaM svagRhavRttAntamApRcchaddhanyaH / tataH zreSThI jagau-yadA tvaM nirgatastadA rAjJA sarvasvaM jagRhe / yeSu dezeSu yad dravyaM vyavasAyArthama|| bhUt tattattadA vinaSTam / dAridre samAgate gRhe mudrAM datvA AjIvikAkRte vayamatra samAgatAH / tato rAjJA zatAnI kena samaM mahAprItirdhanyasyAjani / subhASitAdibhirmitho rAjadhanyau kAlaM kSaNamiva nytH| tataH pitA sarveSAM putrANAM / puraH prAha-bhavadbhidRSTaM dhanyasya bhAgyam / tataH sarve sodarA dhanyana maanitaaH| tataH patnIdvayayuto dhanyo mAtA // 155 // For Private Personal Use Only Jan Education international
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitrAdibhiH saha rAjagRhapuraM yayau / zreNikena tadA mahotsavapurassaraM puramadhye nivezito dhanyaH / catasro mahebhyAnAM / kanyakAstadA dhanyaH paryaNaiSIt / priyASTakaM tadA dhanyasya jajJe / tadA dhanadasya dhanyasya ca dhanenAntaraM na jJAyate / / itaste bhrAtaro dhanyadattagrAmAH sukhena tiSThantisma / kramAta tatra duSkAle patite sarve lokA videzaM yayuH / te'pi / dhanyasodarAH kSINadhanA tyaktagarvA abhUvan / aniSpanneSu grAmeSu niInAste sparDI dhanyena dadhAnA lokairhakvitA mAlavaM yayuH / AjIvikAkRte vRSAn bahubhArabharitAn kRtvA grAmAdgrAma gacchantaste dhanAvahaputrAH khedaM labhante sma / / nirbhAgyA lAbhamicchantaste godhUmairvRSAn bhRtvA vANijyAthai rAjagRhe samAyayuH / teSu catuSpathasthiteSu krayavikrayAdikuvatsu turagArUDho dhanyo nRpamandirAt samAyayau / dhanyasya zriyaM tathAvidhAM bAndhavAnAM tAdRzI ca vIkSya jano'vadat-hA dai-1|| vanirmitaM kIDag bAndhaveSvapyantaraM dRshyte| yataH-"ekodarasamutpannAH, eknksstrjaatkaaH| na bhavanti samAH zIlAH, yathA bdriiknnttkaaH||1||" dhanyo lokavacaH zrutvA karuNAparo'zvAduttIrya pAdayogapatat / atyathai lajjitAste maunaM dadhustadA / / / tatastAn gRhItvA svagRhaM yayau dhnyH| tatastAna varyaviSTare nivezya dhanyaH prAha-yuSmAkamiyaM lakSmImagRhasambandhinI / svecchayA vilasantu bhavaMtaH / yataH-"vipulApi na sA lakSmI-bhujyate yA na bandhubhiH / kAko'pi varNyate sadbhi-bhanyaH Jain Education T ww.jainelibrary.org AMI
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ critrm| // 156 // // zrIbharate. svajJAtipoSaNAt // 1 // " te'pyUcurdhAtaraH-tava gRhe vayaM na sthAsyAmaH dhanyo'vak-tarhi vibhajya turyabhAgaM dhanasya mahyaM / zrIdhanya nadadatu bhvntH| tatazcaturNA bhrAtRRNAM pratyekaM hemnaH koTayazcaturdaza jAtAH / tai tRbhirdhanyadattaM dhanaM gRhItam / yataH-kol prAdIyamAnaM na gRhanti, ye te jagati paJcaSAH / svakIyaM parakIyaM vA, dhanamicchanti jantavaH // 1 // " tato hemayutA yAvatte || all calitAstAvadvittAdhiSThAyakayA devyA dvAre te stambhitAH / vyAvRttAste vilakSAH santo garva muktvA dhanyapArzve'- bhyetyocuH / tvadIyaM bhAgyamasmAbhirdRSTaM bhAgyavivarjitaiH / mudhA asmAbhistvayi matsaraH kRtH| adya prabhRti nAsmAbhirmanAk tvayi matsaraH kartavyaH / tato dhanyo'vaga-bhavantaH samAdhinA bhuJjantu devapUjAdipuNyaM kurvantaH / tataste al tathA devapUjAdikaM karma kurvANAH samAdhibhAjo'bhUvan / anyeAstatrAgatAzcaturjJAnadhAriNo dharmaghoSasUrayaH teSAM pArzve || dharma zrotuM dhanyaH sakuTumbo'gamat / sa caturjJAnI dharmopadezaM dadau / tathAhi-jantUnAmavanaM jinezamahanaM / bhaktyAgamAkarNanaM, sAdhUnAM namanaM madApanayanaM samyaggurormAnanam / mAyAyA hananaM krudhazca zamanaM lobhadrumonmUlanaM,d cetaHzodhanamindriyAzvadamanaM yattacchivopAyanam // 1 // dezanAnte dhanyena pRSTaM-bhagavan ! kena karmaNA bhrAtaro'mI // 156 // mamAgrajAH vyavasAye satyapi nirdhanAH / eteSAM gRhe dhanaM kathaM na tiSThati ? sUrIndraH prAha-etairbhUritaraM dAnaM na dattaM / Jain Education bnal Ww.jainelibrary.org
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvabhave punarna zradadhe / tathAhi-lakSmIpure ete trayo'pi sodarAH sasnehA dAridrabhAjo'bhUvan / trayo'pi nityaM kASThAni / kaSTena vanAdAnIya vikrIya kuTumbaM poSayantisma / anyeSuste sazambalAH kASThAnayanArtha vane yayuH / madhyAnhe te nA yAvahoktamupavizanti, tAvanmunIndraH zAntAtmA mAsakSapaNapAraNArtha ttraagtH| taM tAdRzaM yatimAgataM dRSTrA te protthAya pramuditA bahuzambalamahamahamikayA vizrANayantisma sAdhava tasmai / te'tha tasmin sAdhau gate pazcAttApamiti ckrire| ||atrAyAto mudhA'smAkaM zambalaM lAtvA gtH| na dAyAdo na gotrajaH / athavA sAdhorasya kiM dUSaNam / vayameva mUDhA || al yato'vimRzyaiva dattaM zambalam / pazcAttApaparAste svasadanaM yayuH / dAnasthAnubhAvena tasmin dine kiJcidanna / supAtrAya datvA pazcAttApaM cakraH / tena puNyenAlpaDhivyantaratvaM prApya tasmAccyatAstrayo'pi bhrAtaro bhavadIyA abhavan / tAdRgdAnaprabhAveNAmISAM lakSmIdarzanapradA'bhUt / yo'nyo'pi sAdhubhyo dAnaM datvA pazcAttApaM karoti sa dAnaphalaM na prApnoti / uktaM ca-" datvA dAnaM ye munIndreSu pUrva, pazcAttApaM kurvate puNyahInAH / bhAgyAllabdhvA yAnapAtraM pradhAna, | jhampApAtaM tanvate te samudre // 1 // dAnasya puNyaM bahubhAgyazAlI, saMprApayatyeva bahusthiratvam / na bhAgyahInAH khalu yena kukSau, na pAyasaM tiSThati kurkurasya // 2 // pazcAttApo na tatkAryoM, datte dAne manISibhiH / kintu puNya in Eduentan H For Private & Personel Use Only Maw.jainelibrary.org
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 157 // drumo bhAva- jalena parisidhyate // 3 // " atha subhadrA zAlibhadrabhaginyapi prAha bhagavan ! mayA kena karmaNA OM mRd voDhA / guravaH procuH - svIyaM bhavaM zRNu / yadA dhanyaH pUrvabhave vatsapAlako'bhUt, tadA yUyaM catasraH prAtive| mikyo jAtAH / gopena mArgite bhakSye tadA prathamayA dugdhaM dade, dvitIyayA tandulAzca dadire, khaMDA tRtIyayA dade, AjyaM varye caturthyAM dade / tAbhirapyarjitaM puNyaM dAnena / tadA subhadre ! yattvayA mRddahane karmma baddhaM tacchRNu / tathAhi-kalahaM kurvANA dAsI kAcidgomayaM vahantI tvayA hakkiteti-- re dAsi bhAramevodvahasi / evaMvidhayA girA sA dAsI dUnA'jani / yena tvayA dAnaM karuNayA gopAlAya duHsthAya vyatAri, tena zAlibhadrasvasA tvamabhUH / yena tvayA tasyA dAsyA mRttikAM vaheti zApo vyatAri pUrvabhave, tato'smin bhave tvayA mRttikA vyUDhA / ityevaM saMzayaM bhittvA dhanyaH | saparivAro dharmamaGgIkRtya svagRhaM yayau / tato dine dine'dhikAdhikAM lakSmIM prApnuvan rAjamAnyo'bhUt / aSTAbhiH priyAbhiH samaM dogandukadeva iva bhogAn bhuJjAnaH sukhI babhUva dhanyaH / dhanyo yathA dIkSAM lalau, yathA tapaHprabhRti puNyaM kRtvA anuttaravimAne gataH / tatsarve zAlibhadrakathAnakAjjJeyam / iti dAnapuNyopari dhanyakathAnakaM samAptam // 32 // anityatvAdikAM zuddhAM, bhAvanAM smarato hRdi / ilAtItanayasyeva, puMsaH syAt kevalI muniH // 1 // zrIdhanya caritram / // 157 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educat tathAhi - ilAvarddhane pure ilAbhUSaNe narAdhipazatasevyo nyAyI jitazatrunAmA rAjA'bhUt ibhyanAmA zreSThI tatrAjani / tasya dhAriNIti bhAryA zIlAdiguNadhAriNI babhUva / tayorbhuJjAnayoH saukhyamapatyAbhAva iti duHkhamabhUta tata ilAdevyAH | zrIjinAdhiSThAyikAyAH putrArthamArAdhanaM kRtaM tAbhyAM proktaM ca yadyAvayoH putro bhaviSyati, tadA tvannAmAGkitaM nAma tasya karidhyate / tayoH sUnuH kramAjjajJe tasya janmotsavakaraNapUrva ilAtIputra iti nAma kRtaM tAbhyAm / sa tato dhAtrIbhirlAlya|mAnaH kramAdaSTavArSiko'bhUt / tataH pitRbhyAM pAThAya lekhAcAryasaMnidhau muktaH / viSamANyapi zAstrANi ilAtIputraH papATha sUtrArthAbhyAm | yauvanaM prAptaH sa taruNIjane na manAg mano datte kintu sAdhujanasyeva samyak zAstravicAraNe / yataH - " santoSastriSu kartavyaH svadAre bhojane dhane / triSu caiva na kartavyo, dAne cAdhyayane tape // 1 // paNDiteSu guNAH sarve, mUrkhe doSAstu kevalAH / tasmAnmUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 2 // " tatastrivargazUnyo'yaM mAbhavaditi dhyAtvA | jaDadhIH pitA durlalitAkhyAM goSThyAM taM putraM mumoca / atrAntare vasantasamaye samAyAte nAnAprakArAzokacampakacUta| jambUprabhRtivRkSaphalapuSpAdizAlini vane ilAtIputro jagAma / lekhikAkhyasya naTasya kanyakA nRtyantI tena dadRze / tata ilAtIputrastAmaGgIkartukAmaH punaH punardhyAyan nizceSTaH kIlita ivAjani / iGgitAkAra kuzalAstatsevakAstaM national
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| zrIhalAtIputrastha critrm| vIkSya vayarayA ilAtIputraM prati jaguH-tava pitA tvAM vinA adhRtiM kariSyatIti / svagRhe gamyate / tairilAtIputraH svagRhe niitH| tatra zayane suptaH kSaNamapi samAdhi na labhate / taM tathA'vasthaM putraM vIkSya pitA'vag-bho vatsa ! taba kiM mana IdRzaM dRzyate / taba kenAparAdhaH kRtaH / tvattulyo'paraH ko'pi vicAravAnnAsti / tataH putre maunaM zrite | vayasyAH procuH / asya laMkhakanaTasya kanyAyAM pariNetuM mano'sti / tataH pitA'vag-bho putra ! tvaM kulIno'kulInA| mimAM kiM pariNetumIhase / iti pitRvacaH zrutvA ilAtIpatro babhASe / tAta ! jAnAmyahaM sarva sanmArgapravartanAdi paraM kiM kriyate mano madIyamasyAmeva manamasti / tasyAM laMkhakanyAyAM raktaM putravaco matvA zreSThI dadhyau-- mayaivaitat kRtamavicAritaM putrasya kusaGgatikaraNAt / atha vArituM na zakyate / mayA niSiddhaH san kadAcina mriyeta tadA mama kA gatiH / ito vyAghra itastaTIti nyAyaH / yadi tAmasau na pariNeSyati tadA mRta eva ityAdi dhyAtvA zreSThIlakhakaM prati jagau--mama sUnave svasutAM tvaM dehi / tato laMkhako'bhASiSTa spaSTaM-tvatsUnoryadi vAJchA syAttato'smAkaM milatvasau / tataH zreSThI khinno'pi prAha sutAne-vatsa! bhavatviyaM te laMkhaputrI / pitroditaM zrutvA dadhyAviti ilAtIsutaH / tAtena matkRte viruddhamapi vAJchitaM pratipannam, ahaM tu tAM vinA na kSamo jIvitaM dhartu, vicintyaivaM gurujanopadeza M // 158 // Jain Education National For Private & Personel Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavagaNayya mutkalApya milituM laMkhakapATakeDagAdilAtIputraH / tadA laMkhako'vaga-yadi tvamasmadIyAM nRtyakalAM | zikSiSyase / tadA tubhyamiyaM kanyA dAsyate / tataH zikSituM sa lagnaH kAmArthI / " yataH kAmAzugaiH svAnta-kumbhe| kA jarjarite sati / stokamapyupadezAmbhaH, kSiptaM santiSThate katham // 1 // prANAnapi vimuJcante, strIzastrIdIrNa| vakSasaH / mAstRSNAvigAnasya, tyAge tu kimaduSkaram // 2 // " prajJAprakarSavazAnnRtyakalAsu kovido'bhUdilAtI-1 KalputraH / tato laMkhako'vak-khavijJAnaM prakAzaya tvaM drvymrjy| tato mahAmahotsavena kanyeyaM tubhyaM dAsyate / tato venAtaTapure laMkhakAdiyutaH ilAtIputro gatvA mahIpAlaM bhUpaM vyajijJapat-svAmin ! adya vayaM nATakaM darzayiSyAmaH / / nATakaM darzaya tvamityukte bhUpena ilAtIputraH prekSaNaM nAnAbhinayabandhuraM tathA cake yathA lokAH sarve'tyantaM camakRtAH / tadAnI rAjA laMkhakasutAM vIkSya mohito hartukAmo'bhat / tato rAjA jagau-bho ilAtIputra! vaMzopari suptastantan baddhvA teSu vilamo nRtyaM kuru / tatastathA nRtye kRte tena rAjA'vag-nirAdhAro bhava / nirAdhAre vyomni sthite tasmin rAjA dhyau-asau tu na mRtaH kathaM laMkhakapunI mama bhaviSyati / evaM dvinivAraM sa bhUpena nRtyaM kaaritH| caturthe vArake vaMzopari sthito rAjAnaM laMkhakamutAsaktamanasaM jJAtvA ilAtIputro dadhyau-aho viSayavaiSamya, rakto'yaM Jain Education Inc onal For Private & Personel Use Only Mallw.jainelibrary.org
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ critrm| rAjA nIcakulotpannAyAM naTyAmapyabhUt / mAM mArayituM punaH punaH nRtyaM kArayati / svaHstrItulye'ntaHpure satyapi asyAM | putrasya striyAM manaH kurute rAjA / tato dhig mAmimaM bhUpaM ca / yataH-"svAdhIne'pi kalatre, nIcaH paradAralampaTo bhavati / sampU-al Ne'pi taTAke, kAkaH kumbhodakaM pibati // 1 // " mayA yanmAtApitrorvacanamulladhya evaMvidhamakArya kRtam / / mayA nirmalamapi kulaM kalaGkitaM-ityAdivarAgyavAsitAzaya ilAtIputraH kasyacinmahebhyasya gRhe shaantcittaan| munIn bhikSAyai praviSTAn dRSTvA dadhyau-dhanapateretA vadhU rUpajitarambhA dRSTvA ete sAdhavo manAgapi na saMmukhaM / vilokayantisma / ete vandanIyA eva / yataH-" te kaha na vaMdaNijjA, rUvaM daguNa parakalattANaM / dhArAhayanya vasahA, vacaMti mhiiploaNtaa||1||alsaa hoi akajje, pANivahe paMgulA sayA hoi / paratatIsuyabahirA, jaccaMdhA parakalattesu // 2 // ahaM tvasyAM nIcakulotpannAyAM nAryA mano'kArSam / evaM dhyAyataH svakarmabhedataH ilAtIputrasya vaMzoparisthitasya kevalajJAnamutpannam / tato devatAdattaliGgo divyasvarNAmbujasthito bhUpAgre dharmopadezamevaM dattavAn / bho bhavyA al iha saMsAre, mAnuSyamatidurlabham / labdhvA pAthonidhau magnaM, cintAratnamivAmalam // 1 // ityAdi dharmopadezamAkarNya | // 159 // IN rAjJA pRSTaM-bhavato'syAM striyAM kathaM rAgo'bhavat / tataH kevalI jagau-pUrva vasantapurapattane bhUpapurohito madananAmA Jain Education Treational For Private Personel Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvijo'bhUta, mohanI vallabhA prANebhyo'pyativallabhA''sIt / anyeyuH dharmopadezaM zrutvA suguroH pArzve vrataM lalatuH / / niviDena nigaDeneva, rAgeNa tayorbaDayostatrApi prItiH sarvathA'nyo'nyaM nAtruTat / mohanI mUDhAtmA'nyadA jAtimadaM / manAg cakre / tatkarma anAlocya mohanI guroragre kramAdivi gatA / dvijo'pi mRtaH svarge gataH / tato divazcyutvA''yuHkSaye ilAvarddhanapure zreSThiputro'bhUdevaH so'hmilaatiiputrH| mohanyapi svargAcyutvA jaatimdkrnnaalNkhpunnybhuut|| tatra pUrvabhavasambandhinA mohenAsmin bhave mama tasyAmabhUt snehaH / tacchrutvA vairAgyavAsitA rAjarAjJInaTAtmajAdayo || dharma prapedire / tataH zukladhyAnAt prApya kevalajJAnaM muktiM yayuH / iti ilAtIputrakathA samAptA // 33 // kRtapApo'pi saMsArAn, mucyate bhUrikarmabhiH / cilAtIputravat svargA-disukhairbiyate punaH // 1 // tathAhi--kSitipratiSThitapure jJamanyo yajJadevAhvo dvijo jinamatanindA dIrghasaMsAradAyinI karotisma / khaM paNDitamanyo hijo'nyadA vAdAya kenacit kssullkenaahutH| tatastena dvijenoktaM yo mAM jayati tasyAhaM ziSyo bhavAmi / tataH kSullakena nigrahasthAnaM nItaH kSaNAdIkSA grAhito hijaH / athAnyadA zAsanadevI hijaM prati prAhayathA tarANaM vinA cakSaSmAnapi na pazyati, tathA jIvo jJAnavAnapi zuddhaM cAritraM vinA mukti na pazyati, yativat / Jain Educational For Private & Personel Use Only T ww.jainelibrary.org
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ // shriibhrteshvrvRttiH|| // 160 // Jain Educati tato dvijaH zuddhaM cAritraM pAlayati / dvijapriyA zrImatI tasya vazyatAM kartuM tapaHpAraNa ke kArmaNaM dadau priyAya / | tena kArmaNena klizyamAnatanurdvijo mRtvA svarge gataH / tataH sA brAhmaNyapi taduHkhaduHkhitA vrataM lAtvA svarge gatA / pativiSaye kRtaM kArmaNaM nAlocitaM tayA / tataH svargAcyutvA yajJadevo rAjagRhapure dhanasArthavAhasya cilAtyA dAsyA udare'vatatAra / kramAt putro jAtaH, tasyAbhidhAnaM cilAtIputra iti mAturnAmAnusAreNAbhUt / yajJadevapriyA svargAcyutvA dhanapatnyAM bhadrAhrAyAM putrI suMsumA'bhUt / paJca putrAzca pUrve santi tasya / dhanena suMsumAkhyAyA duhita rakSArtha cilAtIputro muktaH / yadA yadA suMsumA roditi tadA tadA tasyA yonau aGgulIkSepaM karoti / tataH sA na roditi, atIva sukhaM manyate / taM cilAtIputraM tathA kurvANaM jJAtvA rAjadaNDabhItyA taM svagehAnnirakAzayat / yataH - " ziSyANAM hi guruH zAstA, zAstA rAjA durAtmanAm / atha pracchannapApAnAM zAstA vaivasvato yamaH // 1 // " cilAtIputraH siMhaguhAbhidhAM millapallIM yayau mahImAlAmivamadhuvrataH / mRte caurapatau cilAtIputraH svasvAmI cauraiH kRtaH / "videzAnta-| ritasyApi, bhAgyaM jAgarti tadvataH / astirohitasyApi, bhAnorbhAsastabhopahAH // 4 // viSamAstrapIDitazcilAtIputraH susumAM | smarati / suMsumA ca tam / ekadA cilAtIsunarAha - bho corA gamyate rAjagRhe pure, tatra dhanazreSThigRhe bahrI zrIrasti ekA national zrIcilAtInandanasya caritram | // 160 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ susumAhvA sutA samAsti ca / yaddhanaM caTati tadbhavatAM suMsumA mama bhavatu iti vyavasthayA te caurA rAtrau tatra jagmuH / caureSu / gRhamadhye praviSTeSu zreSThI vyAkulaH paJcaputrayuk kvacinnIlIya rahasi sthito bhItaH / yataH-"paMthasamA natthi jarA, khuhA samA / yaNA nasthi / maraNasama natthi bhayaM, dAridasamo vayario natthi // 1 // " itaste caurA vittamAdAya cilAtIputrazca suMsumA lAtvA celuH / tataH kalakalaM kRtvA purArakSasahitaH zreSThI paJcaputrayuk caurapRSThau cacAla / tataste caurAH pRSThau purArakSAnnikAzitAsInAyAtAn vIkSya bhayavihvalA babhUvuH / te sarve caurAstyaktalopatrA dizodizaM nezuH / purArakSA AttavitAH / pazcAceluH / tatazcilAtIputraH skandhe tAM kanyAM vahamAnarasvaritaM cacAla / paJcaputrayutaM zreSThinaM dhanaM niSkAzitAsimAgacchantaM vIkSya kanyAziraH chittvA kabandhaM tatraiva muktvA karAttakanyAmastako'gratazcilAtIputrazcacAla / ito dhanazreSThI dhanaM gataM vIkSya putrIkabandhaM vIkSya kSaNaM bahu vilapya pazcAlitvA svapuramAjagAma / tato dhanaH zreSThI| zrIvIrapArzve dharma zrotuM gataH putrayutaH / zrIvIreNeti dharmopadezo dade / " na zrImeM vipulA'jani naca matA jAtA na vA sUnavo, jAtaM vA na guNAspadaM na ca mudaM dhatte kuTumbaM mama / dviSTo bhUpati, khalAzca kudRzo dehaM rugAta | suto, bAhyo bhUri RNaM gRNanti gRhiNAM cetasi cintA imAH // 1 // iha saMsArapAthodhau, mAnuSyaM prApya Mainelibrary.org Jain Education in
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- // 16 // zvara vRtti durlabham / AtmahitaM hi kartavyaM sarvArambheNa dhImatA // 2 // prAgjanmajAte sukRte sati prabhau,|zrIcilAtIvivekibhistatpunarajyaMte navam / nIvIdhanAdasya punaH kuto'rjanaM, vApa va thA prauSitabIjabhojinaH // 3 // iha loiyaMmi | critrm| d| kajje, savvAraMbheNa jaha jaNo taNai / tA jai lakkhaseNavi, paraloe tA suhI hoi // 4 // " yataH-" prabudhyasva | prabudhyaskha, dvidhA sapadi mAnava ! / gRhe jvalati caurA hi, sarvasvaM luNTayantyamI // 5 // jarA jAva na pIDei, vAhI / jAva na vaDDhaI // jAviMdiyA na hAyaMti, tAva dhammaM samAyare // 6 // " ityAdizrIjinasyAsyAdAkarNya dharmadezanAm / / paJcabhiH zreSThitanayaH, zrAddhadharmaH samAzritaH // 7 // dhanaH saMprAptavairAgyaH, zrIvIrajinasaMnidhau / jagrAha saMyama svargAlA pavargasukhadAyakam // 8 // tIvra tapastaptvA ciraM dhanaH zreSThI svargamagAt / itazcilAtIputrastu karAttastrImastako rudhirAklinnazarIro'grato vartmani tvaritaM vrajan munimekaM zAntaM kAyotsargasthaM dadarza / cauro'vag-bho munipuGgava! tvarita / dharma kathaya, no cedanenAsinA strImastakavadbhavacchiraH chetsyAmi / tatastaM yogyaM satpAtraM cauraM matvA munirupazamavivekasaMvareti padatrayamacarana vyomamArge utppaat|s caurazcilAtIputro dhyA-anenAkAzagAminI vidyA kiM proktA? , athavA mantrAkSarANyuktAni, athavA dharmAkSarANi, iti dhyAyana munipadasthAne uvasamavivekasaMvareti dhyaayNststhau| Jain Educa t ional Tww.jainelibrary.org
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazamazabdasya ko'rtha iti dhyAyan punarjajJau, upazamaH krodhAdyupazAntiH, evaM dhyAtvopazama Azritastena caureNa / vivekasya ko'rthaH ? iti dhyAyatA vivekArthastena jJAta iti kRtyAkRtyayovivekaH kriyate / tataH kRtyasyAGgIkAro'kRtyasya, tyAga iti vivekaH / tato viveka Azritastena / saMvaraH paJcendriyANAM kriyate, paJcedriyANAM prasarasya nirodhaH, iti saMvarastenAzritaH / iti tripadI dhyAyan sAIdinadvayaM kAyotsarge cauraH sthitaH / rudhiragandhena samAgatAbhiH zUcimukhIbhiH kITikAbhiH sarva zarIraM tasya cAlanIvat kRtam / tena tathA kITikAvihitavedanA'dhi|| sahitA, yathA sAIdinayAnte cilAtIputreNa svargapadavI prAptA / uktaM ca "jo tihiM jaehiM sammaM samabhi. gao saMjamaM samArUDho / uvasamavivegasaMvara-cilAiputtaM nmsaami||1|| ahisarIyA pAehiM, soNiyagaMdheNa jassa kiiddiio| khAyaMti uttamaMgaM, taM dukkarakArayaM vaMde // 2 // dhIro cilAiputto, mUiMgaliAhi cAliNibdha kao / jo tahavi khajjamANo, paDivanno uttamaM aDheM // 3 // aDDhAijjehiM rAidiehiM, pattaM cilAiputteNa / deviMdAmarabhavaNaM, accharagaNasaMkulaM rammaM // 4 // // iti cilAtIputrakathA samAptA // 34 // tIvraNa tapasA karma, kRtaM duSTamapi sphuTam / yugabAhorivopaiti, kSayaM zIghraM zarIriNaH // 1 // Jain Educatio national lall For Private Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate___ vara vRttiH // // 16 // putrakathAnaka caritram / tathAhi-pATalIpuraM nagaraM zobhate sma / tatra vikramabhapo rAjyaM kurutesma / madanarekhA tasya patnI babhUva / zrIcilAtImatisAgaranAmA mantrIzo babhUva / anyadA rAjA sacintAM patnI vIkSya duHkhahetuM jijJAsuH papracha / bho pani ! tava zrIyugabAhukasya vastuno viSaye cintA vidyate / iti bhartRvacaH zrutvA priyA prAha-nAdhunA vartate kiJci-danyaduHkhasya kAraNam / lAlitAyAstvayA patyA, vihAya nirapatyatAm // 1 // tasyAH priyAyA vAcaM zrutvA trisandhyaM pUjApUrva putrArtha / nRpaH kuladevatAmArAdhayAmAsa / kramAta patnyA garbho'bhUt / kramAt prAtasamaye sA putramasUta / mahotsavaM kRtvA yugabAhuriti nAma dadau rAjA tasmai / RmAd vardhamAno lekhazAlAyAM paThituM mukto yugabAhuH pitrA / yataH- "dhanahIno na hInastu, dhanaM vA kasya nizcalam / vidyAhInastu yaH kazcita, sa hInaH srvvstussu||1|| vidyA yazaskarI puMsAM, vidyA zreyaskarI matA / samyagArAdhitA vidyA, devatA kAmadAyinI // 2 // " anyadA lekhazAlAyAM kazcidvaideziko'tithiH / / samAyAtaH so'bhASiSTa / bata lokottarasphUrtiH, kathaM bhUyAtpumAniti ? jagadurjagatIzena, gauDenAbhihitA budhaaH||1|| zAstre zastre ca jAgarti, yaraya kIrtiranuttarA / bhASitaH puruSaH saiSaH budhailokottaraM param / upAdhyAyo'pi prAha-yasya zastrakalAyo 162 zAstrakalAyAM ca buddhiH prasarati sa uttamo jnyeyH| upAdhyAyasyai vAcaM zrutvA nRpAGgajo bahirvane gato munipArzve papraccha - Jan Edus national For Private Personel Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Jain Education Inter | lokottarA kalAvAptiH kathaM jAyate puMsAm / te munayo jaguH - bho vikramabAhunandana ! zubhakarmAnukUlyAta sarva zubhaM vidyAdi jAyate / azubhakarmaNA duHkhamUrkhAdi bhavati / punaH munayaH procuH - paJcamyAditapoyoge - devatArAdhanena ca / jJAnavyaktirbhavennRNAM, muktisaukhyapradAyinI // 1 // tapasA ca dRDhaM karmma, kRtaM prANabhujA bhRzam / kSayaM gacchati mArtaNDA| divAndhakArasaJcayaH // 2 // zrutvA munivacaH sa yugabAhuH SaNmAsIM yAvattapazcakAra / athAkasmAnmeghaH samAgAt / ambhodapaTalaivyomni, chAditaH sitadIdhitiH / mukhenduH pAnthanArINAM sakajjalajalAzrubhiH // 1 // vAribhiH sarodradAdi - bhRtam / evaMvidhe varSati meghe kazcidrAjAnaM prati prAha-- gaGgApravAhaH plAvayan nagaraM prasarati, sa tato bhUpo yAvaduttiSThati gaGgApravAhaM pazcAdvAlayituM tAvat putraH prAha - mamAdezaM dehi tAta ! ahaM yAsyAmi / rAjA'vag-heputra ! | svarNaputramAdAya tatra gaccha / pUjAmasya kRtvA jalamadhye prakSipeH / yathA jalopasargaH zAntiM yAti / tAtaM praNamya tatra gatvA yAvattAtoktaM cakre putraH, tAvadrAjaputraH kasyAzcinnAryAH karuNadhvaniM zuzrAva / yAvadbhUpabhUstAM karSituM dadhyau tAvat kApi strI rudantI jalacarAn mantI prakaTIbhUtA jalamadhye, prAha ca strI - ko'pyasti bhUpo bhUpaputrovA / yo mAM bruDantIM pravAhAdrakSati / prAha punaH strI - ratnagarbhA'pi vandhyA'si, kuto devi ! vasundhare ! / yanna jAtastvayA ko'pi, Www.jainelibrary.org
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- matprANatrANakAraNam // 1 // zrutveti vace pabhaH sarva parivAramavagaNayyaitAM striyaM karSituM jalAntaH prvissttH| vIkSitaH |zrIyugavAhu caritram / zvara vRttiH|| sainikaiH kanyA-muhidhIrSurmahImiva / sphuradratnatalAM so'yaM, nArAyaNa ivAbabhau // 1 // plavamAnaH kumAro yAvattasyAH|all pArzve yayau, tAvatsA dUra dUrataraM yAtisma / kramAttasyAH pRSThau gachan kumAraH sainikasya dRSTigocarAdadRzyatAM bheje |ttH / / sarve kumArAnugA rAjaputramapazyanto duHkhino'bhUvan / itastaM kumAramapahRtaM dRSTvA sUryo'staM gataH / yataH-" astokazokabhRlloka-cakraM cakranda cakravat / tatra mitre sphuradvRttA-deze dezAntaraM gate // 1 // " tadA lokA evaM jaguHdidRkSuriva taM bhAnuH, kumAraM mAravigraham // pAthonAthapathenAtha, pAtAlamupajagmivAn // 2 // atha te sainikAH puramadhye'bhyetya kumArasvarUpaM bhUpasyAgre procuH / dambholineva bhUpAla-stADito hRdaye'patat / tahAta duHkhasaMghaTTa-janmanA / zokazaGkanA // 1 // candanachaTAdiprakSepAdrAjA svasthIkRtaH prAha putraguNasvarUpamiti-ka sA bhaktiH ka sA zaktiH, kasA kSAntiH ka sA matiH / ekaikazo'pi dRzyante, hA hanta nahi te gunnaaH||1|| tvaM tAtavatsalo vatsa !, janmato'pi prabhRtyabhUH / mAM jarAjarjaritaM hitvA, tatsaMprati kuto gataH // 2 // tato'mAtyA bhUpaM 1 prati procustadeti / svakarmaphalabhogena, saMsArAbdhau zarIriNaH / bubudA iva yAntyeke, samAyAntyapare punaH / // 163 // JainEducational For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // yadeveSTaviyogAdi, viraktaH kAraNaM satAm / mohAndhAnAM tadevAho. krodhazokakaraM param // 2 // na cakriNA na zakeNa, kRtarikramasaMkramam / vizvaikavIramAkhyAnti, daivamevaMvidhaM budhAH // 3 // varasainyena daityena, sevitaiH paridevitaiH / asau prakRtidurdAntaH, kRtAntaH kena gRhyate // 4 // idaM mantrivacaH zrutvA kRpANamAkRSya bhUpaH prAha-kRtaM tavAnena vaktavyena, dRSTipathAd dUraM vraja / tato yojitAJjaliH sacivezvaraH prAha-svAmin ! mayA mauDhyAdidamuktaM tathA'pi kiMciducyate / tadevaM daivaM yatkuryAta, karma kuryAcchubhAzubham / zobhaiva sRSTisaMhAra-kArikAraNavarNanA // 1 // jarA nityaM pRSThau dhAvati / putraH sameSyati dodUyA na kriyate / ito'kasmAt prAtarmaGgaladhvaniH maMsalaH zrutaH / kazcinnarastatra | Y tatkSaNAt bhUpAgre'bhyetya prAha-AndhyahetutamAratoma-cchedabhAsurabhAsvataH / diSTayA tvaM vaI se deva !, yugabAhorihAgamAta / // 1 // pAritoSikaM dAnaM tasmai vitIrya bhUpo vismeranetro yAvaduttiSThatisma / tAvallokakokAnAM, zokamunmUlayannayam / svaccharociralaGkAra-bhAsurAkAravigrahaH // 1 // svayamIkSaNarAjIva-jIvAtuH prAtarAgataH / bhAvAnivodayakalAdurnirIkSyo nRpAjaH // 2 // yugmam / nandanaM praNamantaM pariSvajya bhUpo jagAdeti-putra ! tvaM kutra gato'bhaH ? kthmtraagaaH| tato manmathAkAraH kumAraHprAha-tAtAhaMgaDApravAhaM vAlayituM gataH / tatraikAM strI rudantI karSituM praviSTaH Jain Education For Private & Personel Use Only a ww.jainelibrary.org
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 164 // tadA mUrchAmApam / agre gacchan mUrchAmuSitacaitanya - stAmathAnuvrajaMstadA / ko'haM kimarthaM kutrAsmI - tyevaM na pratipanna - vAn // 1 // kSaNena sacetanIbhUyAhaM svaM saikate sthitamapazyam / na tatpuraM na sA gaGgA, na sA kanyA na sA rasA / Aka| smikamidaM jajJe, kiM vicArapathAtigam // 1 // kimindrajAlaM kiM vA svapnaM kiM vA caitanyaviplavaH, vicintyeti kSaNaM samutthAya paribhraman kalpadrumANAM kAnanamekamapazyam / tamArAmaM vilokayannahamekaM citrakArakaM prAsAdamucaiH saptabhUmamapazyam / yAvadahaM tasya SaSThayAM bhuvi gatastAvadapUrva gItadhvanimazrauSam / tato'grato gatvA dvAradeze vilambito'haM kayAcidve| tradhAriNyAgatya bhASitaH / ahaM zrIzAradAdevyA, tvadAkAraNahetave / zabdavidyA pratIhArI, preSitA tatpuro bhava // 1 // | tatastayA tatra nItaH / zAradAdevImapazyam / cArunArIpracAreNa natenApsarasAM puraH / prekSAkautUhale noccaiH, kSaNamAkSiptacakSuSIm // 2 // tarkasAhityavidyAbhyAM vAmadakSiNapArzvayoH / vAlavyajanapANibhyAM vIjyamAnAM muhurmuhu| // 3 // athAhaM tasyai devyai namo'kArSam / tato'haM vAgdevyA svapAdapIThe nivezitaH / hArahUrAmadhurayA vANyA bhASitazceti / mA vatsa ! vismayAyattaM, kArSIzcittaM nRpAGgaja ! / tato vinayaM kurvANaM rAjaputraM dRSTvA vAgdevI jagau - gaGgAkanyayA mayA tava samyagArAdhanAbhAjaH stavanapUjanaiH sattvaparIkSaNaM kRtam / kiMca svAM pratIhArIM preSya tvAmihAnI zrIyugabAhucaritram | // 164 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ to'si svakrIDAvanaM darzayitum / tvaM tu sattvavAn jJAto'si / tava tapasA'haM hRSTA'smi, prAcyaiH pUrvakRtakarmabhistvadIyaistuSTAramyahaM tubhyam / prAcyakRtakarmasambandhaH zrUyatAm / yathAhi-purA puSpapure nirdhanaH ko'pi janastiSThatisma, mahotsave'nyecurnAgarAn kaumudImahotsavakaraNaparAn vIkSyAcintayat / mandabhAgyo'tinirlajjaH, pAtraM nindati karma-|| NAm / mayA(ma)-samaH samaste'pi, nAstyanyaH ko'pi bhUtale // 1 // evaM vidhe'pyutsave jAyamAne mayA na labdhaM / manAgapi bhaikSyaM, prANAstu na mAM muJcanti / iha mayA yad bhaikSyaM na labdhaM tatpUrvakarmavilasitam / samAne'pi manu yatve, vizeSo'yamabhUJca yat / tadatrAhamaho manye, puNyApuNye nibandhanam // 1 // tanmayA yat kacit kiMci-nna kRtaM sukRtaM purA / duHkhapAtraM tadatrAha-mabhavaM vibhavaM vinA // 2 // tato'haM kvaciddhairave gatvA'haM dehatyAgaM kariSyAmi / yathA duHkhabhAjanaM bhavAntare na bhavAmi / paryAlocyeti bhairave bhRgupAtaM kartuM gataH / abhISTadevatAyAzca, namaskAraM cakAra saH / jhampApAtaM cikIrSuzca, dizo vyAlokayannayam / zamaM mUrtamivAzoka-tale bhunimudaikSata // 1 // N dRSTvA ca taM paJcAGgapraNipAtena praNanAma / dhyAnAnte'tha munIndro'pi, jJAnatrayamayaH svayam / jJAtvopakAramUce taM, sudhAmadhu kirAgirA // 1 // bho vatsa ! kutastvaM samAgAH uvAca so'pi nirdhanaH-mama dAridyamadyApi na gataM, yuSmadarzanena cAdhunA'haM Jain Educatio n For Private 3 Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSC critrm| // zrIbharate-jA kRtakRtyo'smi / athovAca munIndraH-kutastvamiti mUDho'si vatsAviditatattvavit / tathAhi-sulabhA jIvaloke'smin, zrIyugabAhuzvara vRttiH|| dhRtiH zrIH sukhsmpdH| cintAratnamivAtyantaM, durlabhaM janma mAnuSam // 1 // asAro deho vinazyati tatastapaH krtvym| // 165 // tatra karmavinAzAya, prAyaH kaarystpo'gninaa| saMzodhyanirmalaH svAtmA, buddhimadbhirvidhIyate // 1 // mahAtman pUrvaduSkarma, nirmUlanasamIhayA / yujyate tapasA''rADUM, tataste jJAnapaJcamI // 2 // tAvajjADyajvarodgArai-jIryante hanta jantavaH / / yAvannAvirbhavatyuccaistapastapanavaibhavam // 1 // yeSAM tapaHkuThAro'yaM, kaThoraH sphurati sphuTam / mUlAducchedamAyAnti, teSAM duSkarmavIrudhaH // 2 // bhAvenArAdhito yena, tapodharmo'tinimalaH tenaivArAdhitau dAna-zIladharmAvapi dhruvam // 3 // smpnnaannysaamaanytpHsndohdohdH| vitanoti phalasphIti mnorthmhiiruhH|||| tattatkSINAntarAyasya. paJcamItapasA'manA / manorathataruH sarva-vAMchitArtha phaliSyati // 5 // ityukto muninA tapodharmo niHpuNyena tena puruSeNa gRhItaH / tataH svagRhe samAgAt / / tataH paJcamyAditapaH kurvANaH svajanmakRtArthatAM cakAra sH| tataH AyuH sampUrNIkRtya sa daridrI puruSaH paJcamyAditapaHprabhAvAnnRpateH suto yugabAhuriti nAmAbhaH / evaM pazcAdbhavasambandhaH prokto madIyo devyA / punastuSTayA devyoktam / zastrezAstre ca kauzalaM lokottaraM bhavatu tava / pratipakSapratikSepa-kSamamekaM paraM punaH / kAmamantraM dadau devI, kalAkauzaladA // 165. For Private 8 Personal Use Only Jain Educational hw.jainelibrary.org
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ yinam // 1 // evaM devIpArzve yAvat pUrva bhavaM zrutvA zastrazAstrAdikalAkauzalyAdividyA gRhItA mayA, tAvadahamAtmAnaM nadIpulinagAminamapazyam / tato'haM pramodamedurasvAntastvAM nantuM tvaritamatrAgamam / etatputroktaM zrutvA putrAya yauvarAjyapadavI dadau / kumAro'pi zriyaM prApya, sahakAra ivAdbhutAm / gamayAmAsivAnkAma-marthisAthai kRtArthatAm // 1 // tataH prabhRti // yugabAhuH mAtApitrorbhaktiM kuvANo jinadharmakaraNatatparastapaH karoti paJcamyAdiparvasu / arddharAtrAvanyadA svAvAsaparyante all karuNadhvani zuzrAva yugabAhuH / jijJAsuH prabhavaM tasya, kumAraH karuNAmayaH / kRpANapANirnirgatya, gatavAn dhvanisaMmukham / N // 2 // tato'ntavaNaM gato yugabAhurekA striyaM rudantI mlAnIbhavanmukhAmbhojAM lAvaNyapuNyakhAnimapazyat / tadA nareNa kenacit saMbhogArtha prArthyamAnAM rudantI vIkSya kumAro vRkSAntare channaM tasthau / tadA sa pumAstAM striyaM pratyevamavadat / / mayi prapannadAsye'pi, dAsyate yadi nottaraM / tadasidRzyatAmeSa, smaryatAmiSTadevatAm // 1 // Uce kanyA tadA / | mUDha ! smarAmi kamivAparam / yugabAhuH kumAro'sti, hRdi me'dvaitadaivatam // 2 // yadyatra mandabhAgyAyA, naiva devena | darzitaH / bhavAntare'pi me bhUyAt , prANanAthastathApi sH|| 3 // hRSTaH svanAmazravaNAtU kumAro dadhyau-iyaM mama | nAma kathaM vetti / kumAraH khaGgamAkRSya, tataH krodhAdadhAvata / strIghAtapAtakin / krUra ! kare yAsIti tarjayan // 1 // Jain Educata For Private & Personel Use Only Iww.jainelibrary.org
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- shvrvRttiH|| zrIyugabAhu critrm| athAsau puruSaH prAha, bhadra ! drutamitaHsara / rajakasyAyuSi kSINe, kharavanmriyase katham // 1 // kumAro'vag-prANaiH satvaragatvarai- robhaH svArthaH parArthazca pumbhiH kartavya eva / kiM cA'tikrUrametatte, nirmAtuM karma nocitam / lokadvayaviruddhaM hi, vidadhAti sudhIH kutH||1|| naro'vaga-duSTa ! kiM mamApyupadezaM dadAsi ? / ityuktvA sa naro yugabAhuM hantumuttasthau / khaDgAkhaGgi yuddha ciraM dvAbhyAM kRtm| atha kumAramajayyasAravikramaM hantuM dandazakAstraM sAkSepamakSipannaraH / tataH kumAraH zAradAdattaM mantraM nAgapAzanAzAya sasmAra / tayorastramastreNa nivArayatormithazciraM yuddhamabhUt / kramAkumAreNa stambhanIvidyayA sa naraH stmbhiikRtH| tadA kumArarUpamAlokya sA kanyA vismayottAnA manasaivaM vyacintayat / sa eva yadi rAjendra-nandano'yamihAgamat / upacake mamaitena, naSTo vidyaadhraadhmH||1|| tataH sa narastena bandhanAnmuktaH san kumArasya pAdayoH papAta / tadA ko'pyAvirbabhava vidyAdharo vimAnAduttIrya bhAsurodAranepathyadharaH / sa vidyAdharaH kumArasya puro bhUtvA jagau-bho yugabAho ! tvaM susthitaH san zRNu me vacaH / tathAhibharatakSetrasImAnta-vaitATyottaradiggatam / astyapAstAmarapuraM, puraM gaganavallabham // 1 // tatra maNi khaga AsIt / tasya priyA madanAvalI / tayoH putrI jaladevatayA dattA'naGgasundarI jajJe / kramAdyauvanaM prAptA / cataH Jain Educator For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ | SaSThikalAkuzalA'naGasundarI jaataa| sA'naGgasundarIti pratijJA cake / yaH kazcit matkRtasya praznacatuSTayasya pratyuttaraM dAsyati sa eva bhAvI mama bhartA khecaro bhUcaro vA / tatastayA'naGgasundaryA kRtAM pratijJAM zrutvA'neke vidyAdharA / nRpAstatrAyayuH / garvataH sarvato'bhyetya, praznottarabahirmukhAH / vRthAbhavannapuNyAnA-miva lkssmiimnorthaaH||1|| tatrArtena bhUbhA, pRSTo naimittikottmH| yugabAhuM zazaMsAsyA, bhAvinaM bhUcaraM varam // 2 // tataH prabhRti sA tatra, lakSmIriva / muraDiSi / baddhabhAvA'bhavatkAmaM, guNaiH zrutipathAgataiH // 3 // pUrveyuH prAtarevAsya, sabhAsInasya bhuubhujH| agAtpavanavegAkhyaH, khagaH zaGkhapurezvaraH // 4 // putrImuddoDhukAmo'kRtapraznanirNayo vilakSo jahArainAmanaGgasundarIm / tato neke khecarAH svasvasthAne yayuH / asyAstu mAtulaH so'ha-mihAyAto'smi daivtH| ayaM pavanavegAkhyo, jAmeyo|'sti mamApyasau // 1 // ito'kasmAttatra maNicUDo'pi saparivAraH samAgAt / maNicUDo jagau-bho mahAbAho ! yuga- - bAho ! mameyaM sutA mama jIvitamasti / pUrva naimittikena mayA pRSTena tvamasyAH patiH kathito'si / sAMprataM tu jJApito'si vidyAdharezaiH / tattvAM pratipradAne'syAH kA nAma prabhutA mama / kintu pratijJAnirvAho'-pyasyAstvayyeva tiSThati // 1 // niSkAraNopakAraH, ka nAma syubhavAdRzaH / dRSTaH kiM viSTapojjIvI, yadivA na divAkaraH // 2 // evaM Join Educat i onal Mw.jainelibrary.org
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 167 // | tasmin khage vadati jJAtvA svaputrasthitivRttAntaM vikramabAhuH samAgAt / saGgamastatra cAnyo'nya - mubhayorapi bhUbhujoH / | prazasyaH samabhUdgaGgA - kAlindIsrota sokhi // 1 // tataH pavanavego'pi yugabAhuM praNamyAha - mayA strIharaNAtpApaM kRtaM tat | kSamasva / tato yugabAhustaM svasevakaM cakre / maNicUDaH sarvAn khagAn strapure'naiSIt / tataH purIparisare ramye saMsUtrya maNDapaM | kArayAmAsa maJcAnmaJcAn / tataH sarveSu bhUcareSu khecareSu maJconmaJceSu upaviSTeSu vikramabAhumaNicUDabhUpAvupaviSTau / | yugabAhurapi tatropaviSTaH / tato'naGgasundarI yApyayAnArUDhA sArAlaGkAravastrabhUSitagAtrA tatrAgatya pituzcaraNau praNamya | niSasAda pituragrataH / tato rAjA'vag- iyaM mama putrI praznacatuSTayaM svakRtaM jalpiSyati / tasya yaH pratyuttaraM dAsyati sa | pariNeSyati matputrIm / tatastayoktaM kaH sakalaH 1, kaH sadbuddhiH 2, kaH zubhagaH 3 ko vizvajayI 4, etasya praznacatuSTayasya pratyuttaro na kenA'pyapuri / tato yugabAhuvarNapAJcAlikApArzvadevaM pUrayAmAsa / kaH sakalaH ? sukRtaruciH 1, kaH sadbuddhiH ? | vidheyakaruNAparaH 2, kaH zubhagaH ? zubhavAdI 3 ko vizvajayI ? jitakrodhaH 4 // 1 // evaM samasyAyAM pUritAyAM jayajayArAve | jAyamAne kumArI yugabAhukaNThe varamAlAM cikSepa / zubhe muhUrte vizeSato rAjA tayoH pANigrahaNaM kArayAmAsa / tato maNicUDo vikramabAhuprabhRtIn bhUvan sahastrabhUSaNAdinA mAnayAmAsa / tato vikramabAhuH putrayutaH svapuramAyayaiau / zrIyugabAhukathAnakam / // 167 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ nRpaH pavanavego'pi svapuraM yayau / kramAdanyedhurmantrIzvarAnApRcchaya jinendrasya pUjAM kArayitvA bandIjanamokSaNaM ca kRtvA svaputraM yugabAhuM svapade'bhiSicya saMyamazrIgurUpAnte saMyama jagrAha / yugabAhunRpastu pitRdattavidyayA'nekAn / parivArAn vazIcakAra / maNicUDavidyAdhareNApi dIkSAM jighRkSuNA yugabAhurvidyAdharanAyakazcake / anyeAranaGgasundarI / / zubhe'hani satsvapnasacitaM putramasata / janmotsavaM kRtvA sUno ratnabAhuriti nAma dadau rAjA / varddhamAnaH kramAddharmaFalkarmazAstrANi pAThitaH pitrA / anyeyuH zrIvikramabAhumunirviharamANaH prAptAcAryapadastatrAyayau / tataH zrIyugabAhurdharma | zrotuM gatastatra / gururityAha-dharmoM viziSTaH pitRmAtRpatnI-suhRtsutasvAmisahodarebhyaH / sanAtano'yaM saha yAti / / mRtyau, duHkhApaho'mI punarIdRzA na // 1 // dharmoM sadA maGgalamaGgabhAjAM, dharmo jnnyuilitaakhilaartiH| dharmaH pitA pUritacintitArtho, dharmaH suhRvartitanityaharSaH // 2 // vidyuhilAsasthitijIvitavyaM, sandhyeva lakSmIH kSaNadRSTanaSTA / taraGgabhaGgapratimaM prabhutvaM, dharmastataH zAzvata eva sevyaH // 3 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA yugabAhuH svaputraM / ratnabAhuM svapade'bhiSicya zrIvikramabAhugurupArzve dIkSA lalau / tadA gurubhiruktaM-cAritraM zuddha pAlanIyaM, yatazcAritrAt / svargApavargAdisukhaM bhavati / yataH-eke siMhabhUya cAritraM gRhNanti zagAlIbhaya pAlayanti 1, eke zRgAlIbhUya Jain Educat For Private & Personel Use Only Miww.jainelibrary.org
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvara vRttiH|| // 168 // cAritraM gRhNanti siMhIbhUya pAlayanti 2, eke zrRgAlIbhaya cAritraM gRhNanti zRgAlIbhUya pAlayanti 3, eke siMhIbhUya 1 zrIyugabAhucAritraM gRhNanti siMhIbhUya pAlayanti 4, tvayA cAritraM caturthabhaGge pAlanIyam / zrutveti guruvaco yugabAhuH zrIAyaSaSThASTamapakSakSapaNamAsakSapaNAditapaH kurvANo yugabAhuH karmavicchedaM cakAra / yugabAhunA tapaH kurvatA sarvakarmakSayAta|| || mahAgiri zrIAryakevalajJAnaM prapede / tato'nekabhavyajIvAn ciraM prabodhya yugabAhurmuktiM gataH / // iti yugabAhukathA samAptA // 35 // hasti sUrIzvarayo ajjagiri ajjarakkhia, ajjasuhatthI udAyaNo maNago / kAlayasUrI saMbo, pajjunno mUladevo ya // 5 // critrm| labhante bhavInaH saukhyaM, kurvANA dharmamArhatam / AryamahAgirisuha-stinAvivAvanItale // 1 // tathAhi---sthUlabhadramunIndrasya ziSyau aarymhaagirisuhstinaavbhuutaam| caraNAviva dharmasya, jJAnasya nayane iva / / tAvabhUSayatAM sAGga-dazapUrvadharau dharAm // 1 // AryamahAgiriranekazaH ziSyAn vAcanAdAnairniSpAdayAmAsa / nijaMgacchabhAraM suhastini nyasya / eko'bhUnmanasA kAma, jinakalpAhavRttidhIH / vyavacchedAjinakalpasya, gacchastho'pi tadarhakRt / mahAgirirmahIpIThe, vijahAra mahAtapAH // 1 // tau sUrI pATalIpuramadhye'nyedhuryayatuH / tatra vasubhUtirmahebhyo bodhito'sti zrIsuhastibhiH jIvAjIvAditattvajJo'bhUt / kramAhasubhUtiH suzrAvako nijasvajanAn bodhayituM / // 168 // Jain Education For Private Personel Use Only Poww.jainelibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 Jain Education th pravRtaH / tena te bodhayituM na zekire / pratibodhayituM bandhuvarga mohagrahagrastaM tadvAniva vasubhUtiH svayaM svaguruM tatra ninye / tatra vyAkhyA bhavatApApahAriNI zrIsuhastinA samArabdhA / tatra bhikSArthamAryamahAgirirAyayau / tatkSaNamevotthAya zrI suhastisUribhaktipUrva zrI AryamahAgiriM vavande / zreSThI jagAda -- bhagavan suhastisUre! tava sarvagurorapi kimeSa guruH 1 / zrIsuhastI prAha-- guravo'mI mama tapazcaranto'tra tyAgArha bhaktaM pAnaM ca gRhNate karmarogacchide evaMvidhaM tapaH kurvate - smAmI / evaM vinayaM tasya sUrervIkSya dharmopadezamAkarNya ca tatkuTumbaM prabuddham / tataH suhastI tAn bandhUn pratibodhya svAzrayaM yayau / ito vasubhUtirabhASiSTa, svajanAn prati - IdRg munIndro mokSamArgadAyI yadA''tmIyagRhe samAyAti, tadA'smai munIzAya tyajyamAnaM bhaktaM pAnaM ca deyam / taddAnaM bahuphalaM muktidAyinaM bhaviSyati / atha tatraiva bhikSArthaM prApto'nyadA zrImahAgiristatrAgAt / yadA te zrAddhAstyajyamAnabhaktapAnapratilAbhanAyodyatA abhUvan / tadA jJAnAdazuddhamAhAraM jJAtvA mahAmunirupAzraye gatvA suhastisUriM prati jagAda - tvadupadezAtte zrAddhA azuddhAM bhikSAM mahyaM dAtumasajjayan / nedaM punaH kariSyAmyazuddha mAhAramityuktvA AryasuhastI kSamayAmAsa vinItAtmA / jIvantasvAmipratimArathayAtrAM nirIkSituM AryamahAgirisuhastisUrI gacchataH smAvantIm / tadA tatra nRpaH saMpratirjitAnekavairicakra ational
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 169 // AsIt / utsavAdatha zrIjIvantasvAmino niryayau rathaH / saMsArasAgarottArakAraNaM nIyamAnaH sa ratho'nvIyamAnaH * suhastisUriNA zrIsaGgena ca puryo sthAne sthAne paryaTatisma / ito ratho bhrAmyamANo rAjadvAramAgAt / tadA rAjA saMpratirgavAkSasthaH zrIsuhastinaM sUriM gacchantamavalokya dadhyAviti - - kimeSa yatIzaH zAntAtmA puNyamUrtirmayA pUrvasmin bhave vA kutracid dRSTo'sau, yenAsmin dRSTe'tIva modo jAyamAno'sti / " yasmin dRSTe bhavenmodo, dveSazca pralayaM vrajet / sa vijJeyo manuSyeNa, bAndhavaH pUrvajanmanaH // 1 // " ityevaM punarvimRzan prAptamUccha nRdevaH | papAtAvanItale / tadA mantribhiranekairvAtaprakSepAdibhirupacAraiH sacetanIkRtaH / sacetano bhUtvA jAtismRtiM prApa / utthAya tatkSaNAnnRdevo guruM triH pradakSiNIkRtya zrIsuhastinaM pUrvabhavasambaMdhinaM svaguruM jAnan bhUtalamilanmaulirnanAmoccaiH / tato hastau yojayitvA rAjA sAnaMda uvAca - bhagavan ! kena phalena jinadharmaH phalati / Akhyadgurusta rostasya, supakkamamRtaM phalam / apakkaphalabhedAstu, kalpAzcAnuttarAzca te // 1 // punaH pRthvIzaH papracha- avyaktasya sAmAyikasya kiM phalaM bhavati ? / gururAha - sAmAyikasya karturyatpuNyaM bhavati, tasya saGkhyAM kartuM zakyate na / "sAmAIaMmi kae, samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiaM kujjA // 1 // " tato'vyaktasAmAyikAdrAjyaM e zrI AryamahAgiri zrI Arya suhasti munipuraMdara kathAnakam / // 169 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApyate tato rAjyaphalam / etat zrutvA rAjA jagau-bhagavan ! ahaM tvayopalakSyo na vA / upayogena vijJAya gurugiramAha-jJAnopayogAt viharanto vayaM zrImahAgirisaribhiH samaM sagacchAH kauzAmbyAmAgacchAma / sAdhubAhalyAta vasateH saMkIrNatvAt pathaka sthitau AvAM tadA'tidarbhikSe pravartamAne zrAddhA maharDikA asmabhyaM baha annaM vihaaryntism| kasyApi zreSThino gRhe sAdhavo'smadIyA bhikSAyai yayuH / tadA eko raGkasteSAM pRSTistho dhAnyaM bahu vihAryamANaM vIkSya / vartmani jagau-ahaM dIno bubhukSito'smi, mriye'haM tena bhojyaM kiMciddIyatAm / sAdhavo'smadIyA jaguH-guravo / jAnanti vayaM tu tadadhInAH, svayaM dAtuM kimapi nezvarAH / tato raGko gurupArzve gatvA bhojanamayAcata / tadA gurubhiratizayajJAnavadbhistasyAgretanaM bhavaM dRSTvA proktaM-vrataM cehajase tadA labhase bhaktamasmatpArdhAt / acintayadayaM raGkazciraM kaSTaM sahAmyaham / tadvaraM vratajaM kaSTaM, yatheSTaM yatra bhujyate // 1 // raGkaH prAha-mama saMyamaM dadata yUyam / tato gurubhiH saMyamazrIstasmai vizrANitA / alpamAyurmatvA svannapAnadAnena bhojayitvA bhAvavRddhaye sAdhvIpArzve sAdhuyuto hai| barasAdhuH pressitH| sAdhvIbhirutthAya mahebhyapriyAputrIyatAbhirvandito yatiH / tadA dhyAtaM tena-aho dharmasya sAmrAjyaM / / mayA yat kadAcid dRSTaM nAnnaM tadbhuktaM. evaMvidhAH sAdhvyAdayo mAmadya dIkSitaM vandante / varddhamAnabhAvo raGkaH pazcAt / For Private Personal Use Only Jain Education s
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 170 // Jain Education | zAlAyAM samAgato'kasmAdbaliSThAhArAjIrNatvAt glAnIbhUto rAtrau tasyAM gurubhirniryAmito mRtaH / sa raGkasAghuravya|ktasAmAyiko vipadya rAjaMstvaM mRNAlabhapakuNAlapriyAGgajo'bhUH, vayaM te raGkasya dIkSAdAtAraH smaH / punaH bhUpo'vag-bhagavanneSa | rAjyasambhavo bhavatprasAdaH / bhagavan ! yadi tadA yuSmAkaM darzanaM nAbhavanmama, tadA mama vedRg saMyamaH / pUrvajanmani yUyaM guravo jAtAH / asminnapi bhave bhavanto guravo bhavantu / zrIsuhastisUrirAha - rAjannAjanmasvargApavargasukhadaM pravaraM jinadharmyaM bhaja / yena dharmeNa saMsArAnnistAro bhavati / tato rAjA bahuparivArayuk zrIgurupArzve dharme zrotuM gataH / tato gururAha - " trivargasaMsAdhanamantareNa, pazorivAyurviphalaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yadbhavato'rthakAmau // 1 // te dhatturataruM vapanti bhavane pronmUlya kalpadrumaM, cintAratnamapAsya kAcazakalaM svIkurvate te | jaDAH / vikrIya dviradaM girIndrasadRzaM krINanti te rAsabhaM, ye labdhaM parityajya dharmmamadhamA dhAvanti bhogAzayAH // 2 // saMprati jainadharmma jagrAha / devo gurudharma eva me bhavatu / tataH saMpratibhUpatirjinadharmavAsitasaptadhAtuzrAddhapuGgavo'bhUt / yataH - " Asane paramapae, pAveyavvaMmi sayalakallANe / jIvo jiNiMdarbhANiyaM, paDivajjai bhAvao dhammaM // 1 // " sandhyAtraye jinAca karotisma rAjA / sAdharmika vAtsalyaM pratidinaM vyadhAcca / saptakSetryAM dhanaM vyayan manAgapi zrImahAgirisuhastisUrIzvara - caritram / 11 890 11 w.jainelibrary.org
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ T | velAM niSphalAM na nirgamayAmAsa / avApya dharmAvasaraM vivekI, kuryAddilambaM nahi vistarAya / tAto jinastakSazilAdhipena, rAtriM vyatikramya punarna neme ||1|| adaridra nidAnAni dAnAni yAcakebhyo dInebhyo dattesma bhUpaH tato digyAtrAM kurvANaH saMpratibhUpastrikhaNDaM bharataM sAdhayAmAsa / kramAt saMpratibhUpatestrikhaNDAdhipateraSTau sahasraM rAjAnaH sevAM kurvate, | paJcAzatsahasramitA mataGgajA Asan, ekakoTimitAsturaGgamA jAtAH, koTisaptamitAH sevakAH, rathAnAM koTayo navAbhavan, aneke devAH sarvatra sAnidhyaM kurvate / suvarNarUpya TaMkakAdikozasya pramANaM tasya bhUpaterna jJAyate vibudhairapi / zrIsuha| stisUrigurUktaM dharmma sadA kurvan bahu punyamarjayAmAsa / zrIsaGgena saha varSe varSe caityayAtrotsavaH saMpratibhUpena tanyate / dhurthIbhUtairatha rathaH, zrAddhairantasya tIrthakRtaH / svayamAtmeva saMsArA-caityadvArA da kRSyata // 1 // puri tasyAM zrI suhastiguravo'pi nAnAdezeSu | vihRtya tatrAgacchantisma / tadA zrIjinacaityebhyo, vAlayitvA vilocanam / camatkRtaiH sasamyaktvai-IzyamAno vaimaanibhiH||1|| caJcaccaturvidhA''todya vAdyoruprekSaNIyakaH / AnandanidrAnirmana janaH svapnAyitotsavaH // 2 // sarAsaiH zrAvikAlA kai bhramadbhi|rmaGgalAyitaiH / dharmArNavamahAvartairiva mArjitapAtakaH // 3 // pUjyamAnajino bhaktaiH pratyaTTATTAlakAlayam / kAzmIranIrapUreNa, dIyamAnachaTo'grataH // 4 // caturvidhamahAsaGgha caturaGgacamUvRtaH / rathastIrthapatermoha - drohiNyA yAtrayA'calat // 5 // 1
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharate- zvara vRttiH|| // 171 // mahAgiri sUrIzvara paJcabhiH kulakam / trikhaNDakSmAtaloddhAra-dhuyaiH saMpratibhUpateH / bhAgyaiH sa kRSyamANo'pi, rAjadvAraM zanairyayau // 1 // zrIAryakarmANyucchettumivASTau aSTaprakArAbhiH pUjAbhiH saMpratibhUpo jinapratimAmapUjayat / tadaivAhUya sa saMpratiH Avai / prArthatADhyaM sAmantAna tAnityavocat-api cenmayi yadi bhavanto bhaktAH syustadA zramaNAnAmupAsakA bhavantu / iti saMpra-- suhastitirAjAdezAtte bhUpAH svasvadeze jainadharma zramaNopAsakaparAstenire / AryadezasthAn bhUpAn jinadharmakArakAn kRtvA / critrm| zuddhadhIH saMpratibhUpatiriti dadhyau nizIthe / anAryadezeSu mayA kathaM jainadharmaH kArayiSyate lokapArthAt / sAdhUna vinA dharmopadezaM ko dadAti / tena prathamaM zramaNopAsakAH preSyante / te tatra dharmopadezaM datvA zrAvakAn kurvate / tataH / saMpratibhUpena bahavaH zrAvakA yativeSadhArakAH kRtvA cAlitAH tatropari proktaM-tatra bhavadbhiIicatvAriMzadoSavarjitamAhAraM / gRhItvA sAdhubhiriva bhavadbhiH svAdhyAyAdi sarva kartavyaM no cedatra vaH sarvo grAso gRhISyate mayA / evaM maduktaM cedyadi / kariSyate tadA dviguNo grAso dAsyate myaa| tataH saMpratibhUpatinirdezAtte zramaNopAsakA gRhItasAdhuveSA nirvAhamAtragRhItadhanA anAryadezeSu yayuH / tatratyA lokAH zrIsampratibhUpagurUn matvA dharmopadezamiti shRnnvnti| tathAhi-dharmAjanmakule | zarIrapaTutA saubhAgyamAyurbalaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayazovidyArthasaMmpattayaH / kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate, Eden For Private Personel Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH // 1 // ahiMsAsatyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam / eteSu paJcasUkteSu, sarve meM dharmAH pratiSThitAH // 2 // prAjyAni rAjyAni subhojanAni, sobhAgyamArogyasuyogyavArtA / rAmA ramA ramyayazovilAsAH, svargApavargoM prabhavanti dharmAt // 3 // dAridryamudrA parakarmakRtvA, duSTasvabhAvAsukhasaGgatAni / ekatvaraGkatvakadannabho-4|| jya-kurUpamukhyAni bhavantyadharmAt // 4 // nityaM zuddhAnnapAnadAnena pratilAbhayanti te tatratyA lokAH kramAttairyatibhistAdRzaiste bahavo janA jinadharma grAhitAH jinabhavanAdiSu svAM zriyaM vyayantisma / taiH sAdhubhiste anAryadezavAstavyajanAH zrAvakIkRtAH santo jalpantisma / bhavatAM ko gururasti / tairuktamasmAkaM guruH shriisuhstimuuriH|krmaasNprtinaa / sAdhuvihAramanAryadezeSu jAyamAnaM zrutvA hRSTam / tato'neke sAdhavasteSu teSu anAryadezeSu gurubhirvihAritAH / agretanA le ye sAdhavastatra gatAste'pi gRhItaM saMyama na mumucuH / yataH- adyApi nojjhati haraH kila kAlakUTa, kUrmoM bibharti dharaNI khalu pRSThabhAge / vArAMnidhirvahati durvahavADavAgni-maGgIkRtaM sukRtinaH paripAlayanti // 1 // " anyeyuH zrIgurubhiruktaM-bho saMpratibhUpa! vizeSato dAnamanargalaM dIyate / dAnaM vinA bhogo na bhavati / caturdhA dharmaH zrIjinairuktaH / tatra dAnadharmo mukhyatayA zrIvItarAgairapi proktaH / yato dAnaM vinA apare dharmAH kartuM na zakyante / yataH "nikhi Jan Education For Private Personel Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 172 // // zrIbharate- leSvapi dharma', dAnadharmo viziSyate / dAnadharma vinA yasmAnmuktina~vApyate kvacit // 1 // " ityAdi / tato grAme shriiaaryshvrvRttiH| mahAgiri ||| grAme pure pure satrAgArAnakArayannRpaH / anyedurgurupArzve dharmopadezaM zrotuM gataH / tadA zrIgurubhiH proktam / jiNabha-8| zrIAryavaNabiMbaputthayasaMghasarUvesu sattakhittesu / vavIyaM dhaNaMpi jAyai zivaphalAimaho aNaMtaguNaM // 1 // mAjhdraMkatayormanI-Mail suhasti sUrIzvara|SijaDayonIrogarogAtayoH, zrImadurgatayorbalAbalavatoH sadrUpanIrUpayoH / saubhAgyAsubhagatvasaGgamajuSostulye pitRtve / caritram / | puna-ryattatkarmanibandhanaM tadapi no jIvaM vinA yuktimat // 2 // prAsAdAn zrIjinendrANAM, kArayan bhavyamAnavaH || labhate sapadi zreyaH sukhaM zrIhariSeNavat // 3 // purA zrIhariSeNacakravartI zrIgurUktadharmamAkarNya SaTkhaNDAmakhaNDAM mahIma_lihajinAgArairbhUSayAmAsa / tataH sa cakravartI sarvakarmakSayaM kRtvA muktiM yayau / iti zrutvA saMpraticakrI trikhaMDAM mahIM jinamandirairamaNDayat / satrAgAreSu dIyamAne yadavaziSTaM bhuktaM bhaktaghRtAdikaM bhavati tat satrAgArAdhikAriNo gRhanti sma / napo'nyadA satrAgArarakSakAn prati jagau / yadyadavaziSTamannaM bhavati / tattat vratibhyo deyaM zadvatvAta sAdhavo'kRtAkAritamAhAraM gRhNanti / bhavadbhayo vibhavaM bhUri, gRhanirvAhahetave / dAsyAmi kAmitaM yahaH, pUrayiSyAmi // 172 // | tacca bhoH // 1 // rAjAjJayA sAdhubhyo'nnaM prAsukaM dadire satrAgArarakSakAste / tatastaiH dIyamAnamannaM pracuraM viziSTa in Educatan N ona For Private & Personel Use Only N w .jainelibrary.org
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ mazuddhamapi zuddhabuddhyA gRhNantisma sAdhavaH / sehe svayaM suhastI tu, sadoSaM tadvidannapi / sUnoriva svaziSyasya, ko| na rAgeNa lipyate // 1 // anyedyuH zrIAryamahAgiriH zrIsuhastisUri tathAvidhAhAraM gRhNantaM zrutvA tatrovAca / kiM / rAjapiNDaM sadoSaM jAnannapi tvaM gRhNAsi / gRhNAnAn sAdhanapyanujAnAsi / satrAgAre tu sAdhUnAmAhAraM gRhItuM na klpte| yataH-" AhAkammuddesiya pUIyakamme ya mIsajAe ya ThavaNA pAhuDiAe. 1 / suhastyUce-prabho bhaktibhAsurA amI dadate dAnam / asmAbhirIdRgdAnavizrANanaviSaye kimapyuktaM nAsti / svabhAvena parArthamatra niSpAdyamAnamasti tenAtra / N ko dossH| naNu muNiNA jaM na kayaM, na kAriyaM nANumoiaM taMsi, gihiNA kaDamAIyau, tigaraNasuddhassa ko doso // 1 // na kAritaM kRtamanumatamasmAbhirato'tra dAne ko doSaH mahAgiriguruH smAha / saccaM tahavi muNato ginhaMto vuDhae / pasaMgaM se / nibaMdhaso ya giDo, na muyai sajIyapi bahu pacchA // 1 // mahAgiriguruH smAha, zAntaM pApaM kimAttha bhoH| anena vacasA zvabhra-pAto bhavati dehinAm // 2 // pRthag janAnAM sAdhUnAM, sAmAcAryeva snggtiH| sAmAcArI vibhedena, durgatirjAyate khalu // 3 // bhayena DimbhavaTepa-mAno mAnayituM gurUn / pAdAvAdAya zirasA, jagAvAryasuhastyatha // 1 // hahA mahAparAdho'yaM mayaiko vidadhe vibho / / kSantavyaM bhavatA'dyaika-vAraM kurve idaM na tu // 2 // l Jain Education Internationa For Private & Personel Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRtti 173 // zrImahAgirisarirAha-bhavataH ko doSo dIyate / duHSamAkAlavilasitamidaM yataH iti saMbodhya zrIsuhastisAra zrImahA- zrIArya mahAgiri girisUriH zrIjIvantasvAminaM jinaM nantumavatnyAM yayau / tatra jinaM natvA yatra dazArNabhadrazako zrIvIra samavasaraNasthaM zrIAryanantuM svasvarddhisametau sametau yatra ca gajendro'dhiM nyadhatta / tasmin tIrthe jinaM nantuM yayau / tatrAnazanaM gRhItvA suhasti sUrIzvarayo zrImahAgirisUridevalokaM gataH / tatazcyutvA muktiM yAsyati / zrIsuhastisUribhirapyanekAn bhavyazarIriNaH prabodhya / critrm| tridivaM bheje / kramAnmuktiM yAsyati / iti zrIAryamahAgirizrIsuhastisUrikathA samAptA // 36 // svakuTumbaM bhavAmbhodhau, patantaM vANIbeDayA / uttArya bhavikairArya, rakSiteneva vegtH||1|| | AryarakSitasUridIkSAdisambandhaH zrIvajrasvAmicaritre purA prokto'sti sa vAcyaH / ekadA zrIAryarakSitasUriH / svakuTumba pratibodhAya cacAla / tatra gato guruH khakuTumbaprabodhArtham / tataH zrIAryarakSitena svakuTumbaM pratibodhitam / rudrasomA mAtA bhaginI ca bahuparivArayutA saMyama jagrAha / punaH somadevo janako dIkSAM pAlayitumazaktaH zrIAyarakSitAdikuTumbasyAnurAgeNa taiH samaM grAme grAme pure pure vane vane gacchati / na punaH somadevo lajjayA rajohara*NAdi gRhNAti / yadA zrIAryarakSitayatirdIkSArtha pituH kathayati / tadA somadevo'vag / atra mama sajjanAH santi / // 173. For Private 8 Personal Use Only Plww.jainelibrary.org Jain Education Interational
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena svajanamadhye'haM lajjAmi / yadi mamAmbarayugaM kuNDikAM chatrikopAnahI yajJopavItaM anujAnIta yUyaM tadA'haM dIkSA gRhISyAmi / gurubhiruktaM-evaM bhavatu / tato vipraveSayutaH pravrajyAM jagrAha somadevaH / tato guruNA'nujJAto dhautikAmbarAdi sarva somadevo dadhAti sma / anyadA guravazcaitye devAnnantuM gtaaH| tatra pUrvazikSitAH zizavaH somadevaM vinA / sarvAn sAdhUna vavandire / tadA ekena zizunoktaM-eSa sAdhuH kathaM na vandyate / tadA'parairuktaM-vayaM sAdhUneva vandA* mahe / eSa sAdhurna gRhasthaveSadhAraNAt / tataH somadeva RjusvabhAvaH sAdhustAn prati prAha-yUyametAn sAdhUna vandacha / mAM na namata / tataH kiM nAhaM sAdhuH / tairuktaM bhavAn kathaM sAdhurbhavatu / vastrayugaM gRhasthatulyaM vartate / tatastena soma-18 || devenai vastraM sthApitam / evaM kuNDikopAnahachatrayajJopavItAni tyAjitaH somadevaH kaTipaTTakamekaM na muJcati bahuzo bAlakapAjilpito'pi somadevaH / itastatra sAdhustIvratapaskArI bhaktapratyAkhyAnaM cakAra / tadA'neke janAH zrAddhAstasya sAdhoranazanamahotsavaM cakruH tadA sAdhubhizvArAdhanA tasya sAdhoH samyak kAritA / jinendradhyAna mRtvA sAdhaH svarga jagAma / tAhe tassanimittaMkaDipaTTavosiraNaTTAe AyariA bhaNati-ya etaM mRtaHsAdhaM vahate tasyAnaMtaM puNyaM muktigamanayogyaM bhavati / tathA pRthak pRthak sarve sAdhavo jalpanti / ahamenaM sAdhu vahAmi / tadA JainEducation For Private Personel Use Only Glliw.jainelibrary.org
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatazvara vRttiH // // 174 // Jain Education | somadevo'pi jagAda cAhamapi sAdhumenaM vahAmi / tadA gurubhiH proktaM - mRtaM sAdhuM vahatAM sAdhUnAM devA vighnaM kurvanti yadi na kSubhyati sAdhustatra tadA tasya devA api prasannA bhavanti / tadA somadevo jagau - ahamenaM sAdhuM vahAmi / | mamAnantaM puNyaM bhavati / guravo jaguH / atra vighnaM bAlakAdikRtaM bahu samutpadyate tava sAdhuM vahataH / somadevo'vaga | | mayA sarva upasargaH sahiSyate / tadA somadevaH sAhasIbhUya sAdhumutpATayituM lagno yadA tadA zrIgurubhiH zikSitA | bAlakAstatrAbhyetyAkasmAttasya sAdhoH somadevasya dhautikaM karSayAmAsuH / tadA gurubhiH proktaM-bho sAdhava ekaM vastra| mAnayata Anayata / tadA somadevo jagau - jaM daTThabaM taM tu daTThameva / evaM jalpantaM somadevaM colapaTTaM paridhApayAmAsuH | tataH somadevaH satyasAdhurabhUt / tasya sAdhorabhisaMskAre kRte guravo yadA devagRhe devAnnantuM AgatAH tadA sarvAn sAdhUn | somadevaM ca zrAddhA vandantesma / somadevo lajjamAno bhikSArthaM zrAddhagRhe na gacchati / ekadA zrIgurubhirAsanne grAme gacchadbhiH proktaM - zuddhamannamAnIya bhakSitavyaM somadevo bhikSAM vinA tiSThatu / zrIguruSu grAmaM gateSu sAdhubhirgurUktaM kRtam / evaM dvitIye dine gate tRtIye dine gururAgAt / somadevena tad bhaktasvarUpaM proce / tato guruH prAha bho-ziSyA | asmatpituH kathaM bhaktaM nAnItam / tataH pUrvazakSitA jaguH / kimayaM svayaM vihartuM na yAti / tato gurubhiruktaM - somadevAgre yUyama zrIAyarakSita sUrIzvara - kathAnakam / // 174 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ trAsannagRhe gatvA''hAramAnayata / guruNokto lajjan kasyApi mahebhyasya gRhachaMDike praviSTaH / zreSThinoktaM-yate! chaMDike na ! pravizyate / sAdhuH prAha-lakSmIH chaMDike'pi praviSTA varA / zreSThI hRSTaH dvAtriMzan modakAn dadau / hRSTo yatirgurU-101 pAnte'darzayat / guruNoktaM sAdhubhyo modakAn dadata / so'vag-eSAM prastarA dIyante yairevamahaM vigopitaH / gurubhirUce-yUyaM rAjavyApAre sthitAH pUrva sevakebhyo datvaiva bhoktAraH / adhunA'pi tathA kuvantu / tataH sAdhubhyo modakAn dvAtriMzad datvA punarlAbhodayakarmayogAt paramAnnaM vihatyAgAt pAraNaM cakre / tato lajjA muktvA sadA / vihRtyAyAti somadevo bhikSAmAnIya pAraNaM cakAra / zrIAyarakSitasUrayo bhavyajIvAn prabodhayAmAsuH / anyedyuH zrIAryarakSitasUrayaH pATalIpurapattane yayuH / tatra candranarezvaro dharma zrotumAyayau / tatra zrIgurubhiriti dharmopadezo dade / "nirdantaH karaTI hayo gatajavazcandraM vinA zarvarI, nirgandhaM kusumaM saro gatajalaM chAyAvihInastaruH / rUpaM nirlavaNaM suto gataguNazcAritrahIno yati-nirdevaM bhuvanaM na rAjati yathA dharma vinA pauruSam // 1 // " ityAdi dharmopadezamAkarNya rAjA jinadharma prapede / zrIAryarakSitasUriprabhRtisUrayaH kramAdavasare svargalokaM yayuH / zrIArakSitasya dIkSAgrahaNasambandho vajrasvAmivRtta yaH / itizrIAryarakSitasUrisambandhaH // 37 // Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only IAN T ww.jainelibrary.org
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| // 175 // anarthya vastu bhuktvApi, na muJcat dhRtimAtmanaH / rAjarSipadamAdAyo-dAyanaH zivamAsadat // 1 // zrIArya tathAhi-ekadA zrIvIrajino rAjagRhe samavAsArSIt / tatrAbhayakumAro dharma zrotuM samAgAt / paramaM muni || sUrIzvaravIkSyAprAkSIt-bhagavan ! ko'yaM ytiH| prabhuNoktam-antimo raajrssirymudaaynnRpH| abhayo'vaga-anena kathaM vrataM critrm| |zrInudAyana gRhItaM kathaM muktiM gamiSyati / prabhuNoktaM-zrRyatAm / sindhudezAlaGkaraNe vItabhaye pattane udayano rAjA rAjyaM karo- rAjarSi critrm| tisma / tasya ceTakarAjaputrI prabhAvatInAmnI patnI babhUva / itastatra vAstavyaH kumAranandI suvarNakAro viSayalolupo'nyadA devatAhayadarzanAt prAha-ke bhavatyau staH tAbhyAM proce-paJcazailadvIpavAsinyau hAsAgrahAsADhe devyau staH / yadi / tava bhogecchA'sti tadA tatrAgatyAvayoH patirbhava ityuktvA te gate / so'pi svarNakArastayordaivyoH patirbhavAmIti vAJchan kenApi nareNa samaM tarImAruhya nIradhau cacAla / vartmani svarNakAraH prAha-kathaM hAsAprahAsayoryogo bhavati / tena sAMyAtrikeNoktam-agre dRzyamAnagirerupakaNThe tarurmahAnasti / tasyAdho yAnapAtre gacchati yaH sAhasI tasya taroH zAkhAM hastAbhyAM gRhNAti, tatra vRkSe sthitazca nizi vizrAntAnAM bhAraNDapakSiNAM caraNe vilagati ca / sa tatra gato mRtvA tayoH patirbhavati / iti tasya nAgilasya (sAMyAtrikasya) vacaH zrutvA sa svarNakArastathAkRtvA tayoH patiya'ntaro'bhUta // 175 // For Private & Personel Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgilo'pi bhagne yAne ( mitre mRte ) pravrajya tapastaptvA dvAdazame kharge suro'bhUt / athAcyutadevo nandIzvare yAtrAyAM / gacchan taM vyantaraM gale baddhamRdaGgamupalakSya prAha-kiM jAtamidaM tava / vyantareNa tenoktaM-duHkhe patito'smi nistAraya mAmasmAtkaSTAt / tato devenoktaM-yadi tvaM zrIdevAdhidevapratimA navInAM kRtvA gozIrSacandanAdinA prapUjya kvApi tAM prapUjyamAnAM kAraya / tatastavAsmAtkarmaNo nistAro bhavati / tadA sa vyantarastathA kRtvA tAmeva pratimA kenacit sAMyAtrikopAntena vItabhaye pattane prApitavAn / tAM pratimAM ca prabhAvatyai arpayAmAsa sa sAMyAtrikaH / bahakAlaM tAM pratimA prabhAvatI prapUjyAsannamRtyuM jJAtvA zrIdevAdhidevapratimAM dAsyAH kubjikAyAH pUjAyai arpayAmAsa / sA tato vizeSAta prabhuM pUjayAmAsa / rAjJI samutpannavairAgyA zrIvIrapAghe saMyamamAdAya krameNa saudharme devatvenotpannA / devAdhidevasya pUjA . kurvatyAstasyAH ko'pi gandhArAkhyaH zrADo devAn sarvatra vandamAnastatrAgAt / kiyantaM kAlaM sa gandhArastatra sthitH| / anyadA tasya dehe rogaH samutpannaH / tayA dAsthA zuzrUSitastadA / tatastena zrAddhena tasyai dAsyai guTikA baDhyo'rpitAH / tataH kubjikA ekaguTikAbhakSaNena devAGganAtulyadehA'bhUt / tataH sA vayaM varamaGgIkartuM dhyAyati / tataH kenacidavanyAH pradyotano bhUpaH proktastava yogyo'sti / tato dvitIyAguTikA bhakSitA / tasyA adhiSThAyakadevena tasyA dAsyA Jain EducationGIT For Private & Personel Use Only Silww.jainelibrary.org
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriibhrteshvr vRttiH|| // 176 // manogatabhAvaM rUpaM ca caNDapradyotanAgre niveditam / tataH pradyotano'nilagirikuJjarArUDho rahovRttyA tatrAgatya dAsI / zrInudAyana rAjArSadevAdhidevapratimAyutAM lAtvA svasthAne yayau / udayano nijebhamadagalanAdinA dAsIpratimAharaNasya svarUpaM jJAtvA / caritram / cukrodha / tataH saMnahya mahAsenAyutaH udAyanaH pradyotanAdhiSThitAmavantIM yayau / tatra dAsI pratimAyutA mArgitA / sa yadA nArpayati / tadA mahAyuddhe jAyamAne udayanaH pradyotanaM babandha raNe / dAsI naSTA pratimA tu tataH sthAnAnna / calitA yadA tadA udayanapatnI prabhAvatIdevaH svargAdAgatya prAha-bho udayana ! tvanmaraNAdanu vItabhaye pattane dhUlikoTiH ptissyti| tena na tatra netavyA, atraiva tiSThatu / tathA kRtaM tena udayanena / mama dAsIpatireSa iti akSarANi pradyotanamastake dApayitvA khapuraM prati calitaH, tato mAgeM paryuSaNAparva samAgataM tatra rAjA sthitaH, prabhoH pUjA kRtA rAjJA tasmin hi dine kSapaNaM kRtvA sUpakArAyAdiSTam / pradyotanamApRcchya yattasya rocate tahojanaM tasya / deyam / tataH sUpakAraH pradyotanapArthe gatvA'vaga-bhavato'dya kA rasavatI rocate / tadA pradyotanena cintitamadya yAvanna / kimapi pRSTaM rAjJA saha bhojanaM mamA'pyabhUt / nUnaM viSaM dAsyatyasau mama / evaM dhyAtvA pradyotanaH prAha-purA evaM kadA'pi na pRSTamadhunA evaM kathaM pRcchyate ? tatastena rAjJoktaM sarvaM paryuSaNAvRttAntaM sUpakAreNoktam / tataH so'pi // 176 // Jain Education For Private Personal use only S w.jainelibrary.org
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mAyAM vidhAya prAha- ahamapi zrAddhaH paryuSaNAparva vismaritaM duHkhAt / tato mamApyupavAso bhavatu / tataH pradyotanaproktaM rAjJo'gre tena niveditam / tataH rAjJA sAdharmiko'yaM mameti kRtvA kSAmaNakaM vinA pratikramaNakaM na zudhyati / iti | dhyAtvA ca pradyotano bandhanAcchoTitaH / mastake tasya svarNamayaM paTTabandhaM kArayitvA kSAmaNakaM ca kRtvA udAyanaH | pradyotanaM pazcAt preSayAmAsa / tataH pradyotano rAjA jainadharma zuddhamArarAdha / udAyanaH svapuraM prAptaH / udAyanaH paramArhato'nyadA zrIvIrajinapArzve dharmamiti zuzrAva / majjaM visayakasAyA, niddA vigahA ya paJcamI bhaNiyA / ee paJca pamAyA, jIvaM | pADaMti saMsAre // 1 // Aryadezakula rUpabalAyu - buddhibandhuramavApya naratvam / dharmakarma na karAti jaDo yaH, potamujjhati | payodhigataH saH // 2 // ityAdi dharmopadezaM zrutvA prAptavairAgyaH svabhAgineyaM svarAjye nivezya zrIvIrapAdAnte dIkSAM | jagrAha / tato nAnAtapaH kurvANaH kramAdbhUpo vItabhaye samAgAt / bhAgineyena rAjJA svarAjyApaharaNazaGkitena hi pAraNeSu | viSaM dApitaM prapaMcena / zAsanadevatAyAH sAnidhyAtsamuttIrNaviSaH prAnte mahAdhyAnaparaH sarvakarmakSayaM kRtvA mukti yAsyati / | udAyano'yaM caramarAjarSiH / tato'bhayakumAraH samutthAya taM caramarAjarSibhUpaM bhUyasIbhaktyA praNanAma / tataH kramAdAyuHsamAptau / | udAyano muktiM gataH / prabhAvatIjIvo'pi muktiM gamiSyati / iti udAyanaprabhAvatI kathA samAptA // 38 // 1 99999
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // 177 // kiJcit siddhAntabhaNanArAdhanAdarthavIkSaNAt / labhate sukhadaM sthAnaM, manakakSulavatsphuTam // 1 // tathAhi--zayyaMbhavabhaTTo yajJaM kArayati / tadA zrIprabhavasvAminA svagacchamadhye tAdRzaM paTTasthApanAha dRSTvA yajJakarmakRcchayyaMbhava upayogena jJAtaH / sAdhudvayaM preSya ahokaSTamahokaSTamiti jJApite sa praSTuM lagnaH / tAbhyAmuktaMasmadguravo vidanti / gurubhirUce - yUpAntastatvamasti / tatra zrI zAntinAthapratimAM prAduSkRtAM vIkSya gurupArzve dIkSAM - jagrAha tadA / pUrve tasya patnI sAdhAnA'bhUt / tatastayA putro'sAvi / tasya manaka iti nAma dadau mAtA / manakaH | kramAdvardhamAno mAtrA lekhazAlAyAM muktaH / yataH - " prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharmaH, caturthe kiM kariSyati // 1 // " anyedyurapitRkamiti lekhazAla kairhasito manakastato dodUyAMkurvANo mAtRpArzve gatvA jagau - mAmapitRkamiti lekhazAlakAH kathaM hasantisma, mama pituH kiM nAma kutra gato'sti iti mAtaramapRcchanmanakaH / mAtA tamuvAca - tava pitrA jainadIkSA gRhItA / adhunA zayyaMbhavasUrirjinatattvajJo bhavyajIvAn prabodhayannasti pATalIpure / tato manako mAtaramApRcchya pitRmilanArthe calitaH / pATalIpurasamIpe | manako gataH / itaH zrIzayyaMbhavasUriM tanugamanikAyAmAgataM vIkSya manakastaM papraccha - zayyaMbhavaH sUriH kAsti, zrInudAyanarAjarSi - caritram / zrImanaka kSulamunicaritram / // 177 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIdRgrUpo'sti ? / tato gurubhiH prakAreNoktam-ahamevA'smi, tvayA sambandhaH kasyApyo na proktavyaH / tato guruNA sArdha zAlAyAM gato manakaH / tato manako gurupArzve dIkSAM jagrAha / zrIzayyaMbhavasUribhirmanakasyAlpamAyurjJAtvA || siddhAntamadhyAt zrIdazavaikAlikaM karSayitvA manakasya paThanAya dade / manakena SaDmAse dazavaikAlikaM paThitam / laghu-Idi rapi vairAgyavAsitAzayo'bhUt gurUpadezAt / kramAdAyuSo'ntyavelAyAM manakasyArAdhanA gurubhiH kAritA / zubhadhyAna|parAyaNo manako mRtvA svarga jagAma / tato'gnidAhaM tasya manakasya datvA zrIsaGgho gurupArzve dharmopadezaM zrotumAjagAma / gurubhirupadezaM dadadbhirazrupAtaH kRtH| upadezAnantaraM zrIsaGghanAzrupAtasvarUpaM pRSTam / tato gurubhiruktaM-manako mama putrH| tataH zrIyazobhadrasariprabhRtisAdhubhiruktaM-kiM na jJApitamadaH zrIpUjyapAdaiH ? guravaH procuH--yadyahaM svaputrasambandhamakathayiSyaM tadA'sau manakazcAritraM nArAdhayiSyat / vaiyAvRttyaM vinA na karmakSayo bhavati / tataH zrIzayyabhavasUriH zrIdazavakAlikaM pazcAdyAvatsiddhAntamadhye kSipati tAvacchIsaMghaH zrIyazobhadrasarayoIspi jaguH-bhagavannayaM zrIdazavakAlikagranthaH pRthak siddhAntAttiSThatu sAdhUnAmupakArAya / ayaM granthaH siddhAntasya-nA sArabhUto'sti / tataH zayyaMbhavasUribhistathA dazavaikAlikagranthaH sthApitaH / sAdhavo'dhunA paThanti ca / uktaM ca For Private JanEducal Kilrwwjainelibrary.org Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritram // 178 // // zrIbharate- sijjaMbhavaM gaNaharaM jiNapaDimAdasaNeNa pddibuddh| maNagapiyaraM dasavikAlayassa, nijjUhagaM vNde||1|| maNagaM paDucca shriimnkshvrvRttiH|| munizakasijjaMbhaveNa, nijjahiyA dasajjhayaNA / veyAliA ya ThaviyA. tamhA dasakAliyaM nAma // 2 // chahi mAsehi Hd ahIaM, ajjhayaNamiNaM tu ajjamaNageNaM / chammAsA pariAo, aha kAlagao, smaahiie||3|| ANaMdaaMsupAyaM, kAsI zrIkAlika sUrIzvarasijjaMbhavA tahiM therA / jasabhairasa ya pucchA, kahaNA ya viAlaNA saMghe // 4 // iti zrImanakakathA samAptA // 39 // caritram / dattena bhUbhujA yAga-phalaM pRSTo'nyadA htthaat| kAlikAcArya AcaSTa, narakasya gati sphuTam // 1 // tathAhi-turamaNyAM puri kAliko bhUdevo babhUva / tasya bhadrAhvA sahodarI jAtA / tasya svasrIyo datta iti / | nAmA'bhUt / kAlikaH kramAta gurUpAnte dharmopadezamAkarNya vairAgyAt saMyamazriyaM jagrAha / taM zAstAraM vinA datto'tyantanirgalo'bhUt / kramAtsaptavyasanAsakto babhUva / kramAddurdaivayogAjjitazatrubhUpasya dattaH sevako'bhUt / ajJena bhUpena / jitazatruNA sa dattaH pradhAnapadavI prApitaH / kamAtsarvAn sevakAn vazIkRtya taM bhapaM nirvAsya dattaH svayaM rAjA'bhUt / / * durvattaplavagavyAla-vyAghramArjAravAhnivat / nopakAraiH parigrAhyaH, sa bhapo vibudhairapi // 1 // tatastasya rAjJo badhAH prajAzca vizvAsa na kurvate vizvastaghAtatvAt / yataH- ye kulAcArato bhraSTAH, prlokaadbhiirvH| teSAM kurvIta vizvAsaM, na kathaM // 178 // Jain Education Tall For Private Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 6 cana mAnavAH // 1 // " AttarAjyaM dattaM pApinaM prakRtirna vizvasitisma / jitazatruranyatra pracchannaM sthitaH / rAjacakra samAkramya, dadrugUDho'timUDhadhiH / avinItaH prakRtyA'bhUt, datto dveSasya bhAjanam // 1 // sa datto rAjA yAgaM kArayan bhUrijIvAn nirantaraM hanti / yathA yathA yAge hanyamAnAnAM pazUnAM rudhirapravAhaH prasasAra tathA tathA sa dattorAjA jaharSa / anyadA zrIsUripadaprAptaH kAlikAcAryastatrAgAt / tamAgataM tatra sUriM zrutvA dattastatrAyayau / tena rAjJA'nyadA yajJaphalaM pRSTo gururuvAca-dharmAt-triviSTapaprAptiradharmAnnarakaprAptidhruvam / tato bhUyo'pi tena rAjJA yajJaphalaM pRSTo gururnarakamAdideza / tava zvabhragatirbhaviSyati / yataH-" asthi vasati rudrazca, mAMse vasati janArdanaH / / zukre vasati brahmA ca tasmAnmAMsaM na bhakSayet // 1 // tilasarSapamAtraM ta, mAMsaM yo bhakSayennaraH / sa nivartate narakaM yAvaccandradivAkarau // 2 // " bho rAjan ! saptadinamadhye yadi tavAnane viSTAlezaH patiSyati tadA tvayA jJAtavyaM nrkgtiH| svasya / tadAnI ruSTorAjA'vaga bho mAtula | tava kA gatirbhaviSyati / gururAcaSTa-ahaM vrataM prapAlya vagai yaasyaami| tadAnIM datvena svasevakapAdisinA hanyamAno'pi zrIkAlikAcAryoM jagau-yAgo narakAya bhavati / uktaM ca-" datteNa pucchio jo, jannaphalaM kAlao turamaNIe / samayAhiyAhieNaM. samma buiyaM bhayaMteNaM // 1 // " dattena dhyAtaM yadyahaM Jain Educa ! T ww.jainelibrary.org
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| // 179 // Jain Education | saptadinebhyaH purato jIviSyAmi tadA kAlikAcAryamamuM haniSyAmi / tatastasya sUrerantike svasevakAn muktvA sa duSTa - matirdattaH saudhamadhye saptadinAni sthAtuM sthitaH / ito jitazatrubhUpa bhaktairjanairjitazatrubhUpo rAjyadAnArthaM prakaTIcakre pracchannaM / ito rakSyamANeSu rAjamArgeSu azuciSu vastuSu apasAryamANeSu saptame dine datto rAjA hRSTasturagArUDho'|STamadina bhrAntyA dhiyamANAtapatro rAjamArge nissasAra / ito mAlikaH puSpapUrNakaraNDakayuto rAjamArge samAgAt / | bheryAdininAdaiH zrutamAtrairakasmAttasyAtyantaM malotsargacintA'bhUnmAlikasya / lokabAhulyAdanyatra gantumazaknuvan labdha| lakSatayA tvaritaM malotsarge tatraiva kRtvA tasyopari puSpapuJjaM muktvA mAliko'grato gataH / tadA rAjJo dattasya tasmin | mArge gacchatasturaGgamakhurotkhAto viTlezo vadane'vizat / sa rAjA dattastena pratyayena pazcAdyAvad gRhAbhimukhaM samAyAti, tAvanmaMtriniyuktaiH sevakairdatto hataH, sa datto mRtvA saptamanarakaM gataH / sa jitazatrubhUpaH svarAjye | upaviSTaH / tatastaM kAlikAcArya bhUpo niSevaterama, jinadharmaM cAGgIcakAra // iti kAlikAcArya kathA || zrIpure prajApAlabhUpasya rAjJI putraM prAsUta / tasyAbhidhAnaM kAlikakumAra ityabhUt / putrI tu bhAnuzrIrAsIta | kAlika kumAraH zrIgurupArzve dharme zrutvA dIkSAM lalau / sa ca bahuzruto'bhUt gurubhiH sUripadaM dattam / ito rAjJA zrIkAli kAcArya kathA / // 179 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAnuzrI gukacche jitAribhUpasya dattA / tasyAH sutau balamitrabhAnumitrau / tayorbhAgineyo balabhAnurabhUt / al ekadA tatra guravaH kAlikasUraya aagtaaH| tatra dharmopadezaM zrutvA balabhAnubhakSA jagrAha / tadA gurusatkaiH || || kSullakairgaGgAdharaH purohito vAde jitaH / ekadA guravo vihAraM kRtvA tatrAgatAH, balamitrabhAnumitrayorAgrahAt guravastatra caturmAsI sthitAH / tato gaGgAdharapurohitastAn gurUn karSitumicchan pUrvavairAt bhapAye channaM jagau-deva ! lA ime jai pujjA, bhamaMti jahiM tattha gacchiraMmi jaNe / gurupayaakkamagakayA, hoi avannA duriaheU // 1 // uktaJca " yatra devarSipUjAdeH kriyate'tikramaH kvacit / taccetsahate rAjA, ghoraM tatra bhayaM bhavet // 1 // rAjA'vak-kiM kriyate guravaH susthitAH, teSAM calanaviSaye vaktuM na yuktam / purohito'vag-gRhe gRhe navInA vayA rasadvatI kAryate / yadA sAdhavo vihartumAyAnti tadocyate-zrIpUjyapAdakRte rasavatI kRtA'sti / tato'neSaNAM jJAtvA guravaH / svayamanyatra gamiSyanti / bhapena tathA kArite guravaH pratiSThAnapure cAturmAsakamadhye gatAH pravezamahotsavo'bhUt / tatra zAlivAhano bhUpaH pRthivIM pAlayatisma / parvRSaNAparva samIpaM samAyAtaM, tatra bhUpo'vag-bhagavan ! paryuSaNAparva kasmin dine kariSyate guravo jaguH-bhAdrasudipaJcamyAm / tadA bhUpo'vak paJcamyAmabendramahotsavo bhavati tena JainEduca For Private Personel Use Only T
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatazvara vRttiH // // 180 // Jain Educatio "" | paryuSaNAparva ekasmin dine kathaM kariSyate / bhAdrasudipaJcamyA arvAk pacAdvA bhavati tadA'haM paryuSaNAparvANa taponiyama| jinAlayotsavAdi karomi / tadA guravo jaguH -- bhAdrasudipaJcamyAH purataH prahare'pi na kriyate arvAk tu bhavati / |uktaM ca- "teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsaimAse viikkaMte vAsAvAsaM pajjosavaMti / " uktaM ca - "AsADha punnimAe, saMvacchariyasAmaggi hoi pajjosavaNA / tatto sAvaNapaMcami-mAisu asivAikAraNao // 1 // ityAdi / " ittha ya paNagaM paNagaM, karaNIyaM jAva vIsaI mAso / suddhadasamii ThiANa ya, AsADhI | punnimosaraNaM ||2||" ityAdi / yadi caturthyAM kriyate tadA ghaTate / tato rAjA pratipaddine uttarapAraNakaM cakAra zrAddhA api tathA cakruH / tataH sarvAcAryasaMmataM paryuSaNAparva zrIkAlikasUribhiH kRtam / tataH sarvaiH sUribhistathA sarvatra paryu|SaNAparva cakre yataH - "avalaMbiUNa kajjaM, jaM kiMcivi AyaraMti gIyatthA / thovAvarAhabahuguNaM, savvorIM taM pamANaM ti | // 1 // AyaraNA vihu ANA, aviruddhA hoi ceva ANatti / iyarA titthayarAsAyaNa tti, talakkhaNaM caivaM // 2 // asaDheNa samAinnaM, jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriamannehiM, bahumaNumayameyamAyariaM // 3 // kadAcidavantyAM | kAlikasUrayaH sthitAH / tatra pramAdaparAn sAdhUn dRSTvA jaguH - bho sAdhavo manAg naiva, pramAdaH kriyate vrate / tional zrIkAlikAcArya kathA / // 180 // ww.jainelibrary.org
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaH pAtayatyeva yatiM saMsArasAgare // 1 // uktaM ca - " caudasaputrI AhAragA ya, maNanANivIyarAgA y| huMti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiA // 2 // na taM corA viluppati, na taM aggI viNAsae / na taM jUeNa hArijjA, jaM dhammaMmi pamatao // 3 // " evaM noditA gurubhiH sAdhavo na pramAdaM tatyajuH / tato guragho | dadhyuH - abhI sAdhavaH pramAdinastyAjyA eva / yataH - " chaMdeNa gao chaMdeNa, Agao ciTThauTThia chaMdeNa / chaMdeNa baTTamANo, sIso chaMdeNa motavva // 1 // evaM dhyAtvA sAdhUn pramAdaM tyAjayituM zayyAtarasya zrAddhasya zikSAM | datvA guravo rAtrau channaM nirgatya suvarNabhUmau svaziSyasAgaracandrasamIpe yayuH / tadA vRddhaM sAdhumAgacchantaM dRSTvA'bhyutthAya | sAgaracandrasUriH prAha-asmin vijane bhavadbhiH sthIyatAm / tato guravastatra sthitAH / sAgaracandreNa nopalakSyate / vyakhyAnaM kRtvA sAgaracandrasUriH prAha - mayA'dya vyAkhyAnaM kIdRk kRtam / guravo jaguH - viziSTam / tataH sAgaracandraH svavyAkhyAna kalayA hRSTaH / tato dvAbhyAM sUribhyAM dharmasthApanotthApanAbhyAM vivAdaH kRtaH / sAgaraH prAha - naivAsti dharmaH paralokazarmmakRt, na tAvadAste paraloka eva saH / sAkSAdabhAvAt paralokinastataH, puNyasya pApasya bhunakta kaH phalam // 1 // kAlikasUrirAha - ahaM sukhI duHkhyabhUvamityuditvaraH, saMpratyayaH kasyacanApi jAtucit / nAyaM - Jain Educational
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrizakazrIkAli // zrIbharatezvara vRttiH|| // 181 // kthaa| ||samanmIlati bhatasaMcayA-dhikaM vinaatmaanmbaadhyaanvitm||1|| AtmA'sya saMvedanataH pratyAyate vAle parAn pratyanu mAnato'mutaH / tathA ca sarvatra hi buddhipUrvako-sthAyAH kRpAyA uva(pa)lambhataH khalu // 2 // ito yatayaH pazcAdAtrAvu- kAcAyatthitA yAvadgurUn zabdayanti, tAvatko'pyuttaraM-na vadati / tataH zUnyacittAH zayyAtaraM zrAvakaM pRcchantisma / guravaH kutra santi ? sa prAha-ahaM kiM jAne, yUyameva Atmano gurUNAM sthitiM na jAnItha ? tato noditAH / zayyAtareNeti sAdhavaH / guravo yuSmAn tyaktvA gatAH / iyaM naH gurUNAM sthitiruktaa| tataste sAdhavaH pramAdaM tyaktvA gurUktavidhinA cAritraM pAlayantisma / gurubhirvAlukAbhirbharANikaM bhRtvA punA riktIkRtya punarbhUtvA aIbharaNikaM vAlukAnAM darzayitvA proktam-gautamasvAmipArthAt patantI vidyA vartate vAlukAnyUnadarzanAt // ekadA zrIkAlikasUriH pratiSThAnapure caturmAsI sthitAH santi / tadA prathamasvargasvAmIndro mahAvidehakSetre zrIsImandharaM nantuM gataH, tatra zrIsImandharo'kathayat bharatakSetre zatraJjayatIrtha sarvatIrthebhya utkRSTaM samasti zrIkAlikasUryAidRzaM nigodasvarUpa kathayati tAdRzo'nyaH ko'pi tatra nAsti / tata indro vRddhaviprarUpaM kRtvA sADhe praharasamaye gurupArzve samAgAt / guruM praNamya viprako jagau-ahaM vRddho'bhUvaM mamAyuH kiyadasti / ahamanazanaM jighRkSurasmi / tato gurubhirvilokya // 18 // Jan Education For Private Personel Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnenoktam-tava sAgaradvayamitamAyurasti / tata indreNa svarUpaM prakaTIkRtam / nigodavicAro yAdRzaH zrIsImandharasvAminA proktaH tAdRzo guruNApyuktaH / tata indro'vak-tvaM zatruJjayatIrtha bharate proktaM zrIsImandharasvAminA nama / / tata indro'vagyAvat sAdhava AyAnti tAvat sthAsyAmyaham / guravo jaguH-tava rUpaM dRSTvA sAdhavo nidAnaM kariSyanti bAhyAraghaTTa vikressynte|tt indraH zAlA(yA) [pASANIM] caturazItistambhAyA dvAraM parAvRttya gataH / sAdhavo vihRtyAgatA dvAramanyatra dRSTvA jaguH--bhagavan dvAramevaM kathamabhUt / tato gurubhirindrAgamanAdisvarUpaM proktam / sAdhavo all jaguH-yadIndro'sthAsyattadA vayaM taM dRSTvA puNyaM vizeSato'kAmaM // iti zrIkAlikasUrikathA // prabhAvanAM vitanvAno, jinendrazAsane sadA / labhate'tra paratrApi, sukhaM kAlikasUrivat // 1 // ___tathAhi-magadhadeze dharAvAsapure vajrasiMhabhUpasya surasundarI priyAbhUt / putraH kAlikakumAro'bhUt / putrI || sarasvatI ca / ekadA kAlikakumAro rAjapuruSayutaH krIDAyai vane gataH / tatra guNadharasUri vandatesma tatropadezaH zrutaH-mANussa khittajAI, kularUvAruggamAuaM buddhI / savaNaggahaNaM saddhA, saMjamo logaMmi || dulahAI // 1 // ityAdi dharma zrutvA prabuddho mAtApitarau paryavasApya sarasvatyA bhaginyA yuto gurupAyeM | Gll JainEducatio i nna For Private Personel Use Only |
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ kthaa| // zrIbharate- kumAro vrataM lalau / gurupArzve kAlikakumAraH paThana sAhityatarkalakSaNachando'laGkAranATakAdyAgamazAstrakuzalo'bhUt / / zrIkAlizvara vRttiH / zrIguNadharasUribhiryogyaM matvA kAlikasAdhoH saripadaM dde| vihAraM bhUmaNDale kurvan bhavyajIvAn prabodhayatisma / kAcArya // 182 // anyadA zrIkAlikasUrirujjayinyAM bahirudyAne samavAsArSIt / tadA sarasvatI sAdhvI prAptapravartinIpar3A puramadhye yiyAsurgurUna pragamya puradvAre samAgAt / tadA tatratyo gardabhillo rAjA purAda bahirnirasaran sarasvatI sAdhvIM / vilapantI rUpazAlinI vIkSya rAgAturaH svAntaHpure balAt kSepayAmAsa / guruNA gardabhillabhUpasya kRtaM jJAtaM, tato KguruNA zrIsaGghaH preSitaH sAdhvIvAlanArtha rAjapArzve gatvA prAha-mahAsatIyaM mucyatAM tapodhanAH tapasvinyo rAjJo yasya bhamau | tapaH kurvanti, tasya puNyavibhAgo rAjJaH sameti / tena svAminniyaM mucyatAm / tvaM prajApAlo'si, tapasvinAM tu bhUpa evAdhAroasti yataH-" narezvarabhujacchAyAmAzrityAzrayiNaH sukham / nirbhayAH sarvakAryANi, dharmAdIni vitanvate // 1 // " evaM zrIsaddhenokto bhUpaH prAha-nAhamimAM muJce upadezaH svagRhe dIyate bhUpasyAgre na dIyate evaMvidhaH / tataH zrIgurubhibhUpapArzve || gatvoktam--iyaM tapasvinI mama bhaginyasti tena mucyatAM tvaM prajApAlo'si tvamAdhArastapasvinAM tato gurUkte yadA rAjA na muJcati saravartI tadA gurakaH svasthAne'bhyetya zrIsaddhamAkArya prAha-ayaM duSTo rAjA sarasvatI jahAra, asya // 182 // Join Education a nal H
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education zikSA dIyate / yadi sati sAmarthye jinamatapratikUlaM yo na hanti tasya pArAJcitaM pApaM lagati / yataH - " devagurusaMghakajje, cunnijjA cakkavaTTinnapi / kuvIo muNI mahappA, pulAyaladdhIi saMpatto // 1 // " ityAdyuktvA straveSaM sAdhUnAM samarpya zrIsaGgha mutkalApya zakakUle gataH / tatra svakalAM darzayitvA rAjJo militaH, subhASitairbhapaM raJjayAmAsa kAlikasUriNA raJjito rAjA jagau bhavato yatkArya vidyate tannigadyatAm / guruH prAha--avasare kathayiSyate / | ekadA zaka bhUpateH sabhAyAmupaviSTasya sAdhanasiMhabhUpena kaccolakaM kSurIyutaM preSitaM samAgataM, tadA rAjA kRSNamukho|'bhUta / tatkaJccolakaM mastake kRtvA sAdhanasiMhasya sevakasya sanmAnaM kRtvottArakaM dadau / tato rahasi kAlikAcArya: | zakaM papraccha kaccolakAgamanavRttAntaM, tato rAjJoktam / asmAkaM SaNNavatibhUpAnAmeko mukhyabhUpaH sAdhanasiMho'sti balI, sa ca yadAsmAkaM rAjyayogyAGgajo bhavati, tadA sa bhapaH kaccolakaM kSurIyutaM preSayati tadA zIrSa kSuryA chitvA preSyate / tataH sUrirAha evaM ko mUrkho nijaM ziro datte, jIvadbhiH sukhaM labhyate / tato rAjA'vag- kiM kriyate'| smAbhiH / tataH sUrirAha - yadi mama kathitaM kriyate, tadA vo jIvitaM bhavati ciram / tato- bhUpo'vak kathayAsmAkaM jIvanopAyaM tvaM tu vijJo'si / tataH sUrirAha--ujjayinI purI varyA'sti tatra SaNNavatirgrAmAH santi, tena tatra yUyaM tional
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkAlikAcArya kyaa| // 183 // // zrIbharate- sarve bhUpAH mayA sAI Agacchantu / bhavatAM ujjayinyA rAjyaM dAsyate myaa| AkArayatu bhavAn bhUpAn sarvAn / tatocara vRttiH| vicAraM kRtvA SaNNavatirbhUpAH svaturaGgamapattikuTumbayutAzceluH / vartmani teSAM varSAkAlaH samAyAt / tato TaMkaparva-|all 82 // tapArzve surASTramadhyasthe te bhUpAratasthuH / zambalakSINA bhUpA jaguH-bho kAlikAvadhUta ! zambalaM vinA kathamajjayinyA gamyate tatratyaM rAjyaM ca gRhISyate / sUriH prAha-sthiraM sthIyatAM sarva vayaM bhaviSyati tadA sarasvatyA AcAmlatapaskaraNasvarUpaM zAsanadevyA proktam / tataH [ guruNA ] cUrNena iSTikAnivAhaM svIkRtya sarveSAM bhUpAnAM vibhajya dadau sUriH / tataH sarve bhUpAH susthitA babhavuH / tataH sUriNA zibiraM cAlitaM gurjarAtramadhye bhUtvojjayinIpArzve yayau / tadA gardabhillo bhapaH saMmukhamAgatya yuddhaM kurvANaM vairibalaM mahat dRSTvA vapramadhye praviveza / sarve bhUpAH sUrerAdezena vapraM veSTa-|| yitvA sthitAH / rAjJA dhyAtamidaM sainyaM mahat tena kiM kriyate / atrAntare sUriNA jJApitaM sarasvatI muJca no cedato / maraNaM bhAvi / tataH sUrimAgataM zrutvA vairibalaM mahaddRSTvA gardabhillo vidyA sAdhayitumupaviSTaH / tadA sUribhirgardabhillIvidyA sAdhayaMtaM gardabhillaM bhUpaM jJAtvA proktam-asau bhUpo'gretanyAmaSTamyAM gardabhillI sAdhayiSyati / sA ca yadA vapropari caTitvA zabdaM karoti, tadA yaH zabdaM zroSyati smrissyti| ataH kAraNAt aSTottarazataM zabdavedhino mayA saha / allat.. Jain Education Hww.jainelibrary.org
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educati tiSThantu, zibiraM gavyUtaiye sthApyate tadA, yadA'haM bANaM muJcAmi tadA 107 bANavedhibhirbANA mocanIyAH / garda bhIvidyAyAH zabdaM kurvANAyA mukhaM bANairbhariSyate / tato ruSA rAjAnaM pAdAbhyAM hatvA mukhe nIti kRtvA gamiSyati / rAjA mariSyati rAjyaM gRhISyate / evaM sa sUriH zabdavedhyAdinarAn mIlayitvA gardabhillaM jigAya / zaka sAhAyyAt ujjayinyA rAjyaM vRddhazakAya sUrirdadau sarvam / tataH sUriH sarasvatIM suzIlAM antaHpurAdAninAya / sarveSAM bhUpAnAM | pRthaga pRthaga dezAn vibhajya dadau sUriH / yasya rAjJaH pArzve sthitaH tasyojjayinIrAjyaM dadau sUriH athavA svabhAgineyasya dadau / tato gurupArzve gatvA zrIkAlikAcAryaH prAyazcittaM gRhItvA punarveSaM gRhItvA ciraM bhavyajIvAn prabodhya svargasukhaM prApa / sarasvatyapi cAritraM prapAlya svarge gatA / iti kAlikasUrikathA samAptA // 40 // svasthAnastho'pi sadbhAvAt, zAmbaH zrIkRSNanandanaH / zrInemivandanAt prApa, phalaM muktisukhapradam ||1|| tathAhi - dvArikAyAM puri kRSNastrikhaNDAdhipo rAjA rAjyaM karotisma nyAyAdhvanA / tasya rukmiNyAdayo bahvyaH | patnyo'bhUvan / anyedyuH rukmiNI svapne balakSavRSabhazAlini vimAne svaM niSannaM dRSTvA murAraye kathayAmAsa, kRSNo'vag- tava putro bhaviSyati / rukmiNI kRSNajalpitaM zrutvA kalikArikA kA'pi strI satyabhAmAyA agre jajalpa / sA'pi tional
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvaravRttiH // // 184 // Jain Education satyabhASA ruSAruNA kRSNasyAgre gatvA jagAda - mayA haritamo'dya svapne dRSTaH / tato nArAyaNastasyA jalpitamiGgitAkAraiH kUTaM matvA jajalpa - bho patni ! tvayA kiM khidyate parasampadaM bhAvinIM zrutvA / satyabhAmA'vam madIyaM jalpitaM na kUTaM bhaviSyati / tatastayormithastadA satyabhAmArukmiNyorvivAde jAyamAne satyabhAmA sA jagau - yasyAH putraH prathamaM pariNeSyati, tasyai anyayA svamastakasthAM veNIM chittvA'rpaNIyA, tatra sAkSiNaH kRtAH / daivAdubhe api rAiyau garbhe dadhatuH kramAdrukmiNyA janite putre pradyotanatvAt pradyumna iti nAma dattaM satyabhAmayA dvitIye dine putre prasUte bhAnuriti nAgA'bhUt / ito dhUmaketurasuro rukmiNyA gRhe'bhyetya channamarbha gRhItvA prativaitADhyamabhyagAt / tatra DhaMkazilAyAmupari muktvA devastirodadhe / itastatrAgataH kAlasaMvaraH khecarastaM bAlakaM gRhItvA svapuraM yayau / kanakamA lAnAmnyai svapatnyai vizrANitaH pAlanIyaH putrasthAne sthApita tathA / proktaM ca khagena patnyaye mayA putro janita | iti sarvatra praghoSo vaktavyaH / tatastayA tathA kRte prakRSTadIptimaccharIratvAt pradyumna iti nAna dattaM tasya sunoH / tataH kramAt stanyapAnAdinA sa pradyumnaH putro vavRdhe / ito nAradaH kRSNaM putraviyogaduHkhitaM matvA zrIsImandharasvAmipArzve gataH, zrIsImandharasvAmipArzve pRSTaM pradyumnaskharUpaM, zrIsImandharakhAminaH sakAzAt pradyumnasthitisvarUpaM dhUmaketu tional zrIpradyumna kumAra kharitram / // 184 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ ERSARO nApaharaNAdikaM sarva nArado jajJau / tato nArado nArAyaNapAdhai bhyetya pradyumnasvarUpaM kathayAmAsa / rukmiNyA agre gatvA putrasvarUpaM proktvAcya) nArado'vag-prAgbhave rukmiNyA mayUrthapDAni ghusRNena liptAni kRtvA muktAni SoDazapraharAna yAvat, mayUrI aNDakAni svakIyAnyajAnatI duHkhinI jAtA / poDazapraharaprAnte dayayA tena rukmiNIjIvenANDAni prakSAlitAni / tato nijANDAnyupalakSya mayUrI mumudetarAma / tena karmaNA rukmiNyAH SoDazavarSaprAnte putro mili. yati, etat zrIsImandharasvAminA mamAgre proktam, tato hRSTA'bhadrukmiNI / itaH sarvazAstrakuzalaH pradyumno yuvaticine / mudaM patte sma / udyauvanaM taM kumAraM dRSTvA kanakanAlA smarAturA kAmayAmAsa / tataH kanakamAlA raho jagau- bho mahAbhAga kumAra ! mayA saha bhogAn bhava / mahotpannasmaratApaM svadehAliGganAmatena nirvApaya / iti tasyA vacaH zrutvA pradyumno dUno'vag-bho mAtaH! kimidamasadRzaM vacastvayA ciMtitaM cettvayA tajjalpitaM kAmahaM tu tava putro'smi / sA''i nA'haM tava mAlA mama kAntena kavitvaM prAptaH mayA tvaM vRkSa iva varddhito'si, tenAhaM tvatto bhoga mlAni gRhItukAmA'smi tava doSo na bhvissyti| sadbhiH pratyupakAraH kartavyaH / gaurIprajJaptyau he vidye vijayakSame tvaM gRhaann| pradyumno dadhyau prathamaM vidye gRhAmi ahaM tvakartavyaM na kariSyAmIti dhyAtvA pradyumno'vaga-vidye prayaccha mahyaM mAtaH! abasare nacintitaM kariSyate myaa|| ne/ Jain Education For Private & Personel Use Only Fll
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH|| 185 // Jain Education 66 | tatastayA dace te dve vidye gRhItvA pradyumno vidhinA sAdhayAmAsa / tato vidyAbhRt priyA''caSTa - bhogAn mayA sahAdhunA pradyumna ! bhuMkSva svavAcAM pAlaya / yataH- " alasAyaMteNa vi sajjaNeNa, je akkharA samullaviA / te pattharaTaMkukkI - riavva, na hu annahA huMti // 1 // " yataH - " akkhANasaNI kamANa mohaNI, taha vayANa baMbhavayaM / guttINa ya maNaguttI, cauro duHkheNa jippaMti // 1 // " tataH pradyumno jagAda - tvaM mama mAtA'si mAtrA samaM yasya patisambandho bhavati tasya nUnamadho gatiH syAt / bho mAtastvamevaM kiM vakSi / yataH varamaggami pavezo* // 1 // " iti jalpan pradyumnaH | purAd bahiragAt / tadA nakhaiH svadehaM nikRtya dIrghaM kanakamAlA kalakalaM kRtvA'bhyadhAt - bho bho lokA ! dhAvata dhAvata / ayaM duSTaH pradyumno bhogasukhArthI mAM vidAryaivaM gataH kimidaM kimidamiti jalpantaH kanakamAlAputrAstatrAyayuH / | jJAtvA pradyumnaceSTitaM mAtuH pArzve te putrA roSAruNA yodhAH pradyumnaM hantuM lagnAH pradyumno vidyAbalena tAn jaghAna / hatAn sutAn jJAtvA saMvaraH pitA yuddhArtha niryayau / tamapi yudhyamAnaM saMvaraM vidyayA stabdhavAn saH / tataH saMvaro - jagau - bho mahAnubhAga ! tvaM putro'si mama kimevaM kadarthayasi ? mAM mutkalaM muJca yattvaM jalpasi tatkaromyaham / tata| statkSaNAta saMvaro mutkalaH kRtaH / tataH pradyumnaH pituH pArzve gatvA praNAmaM kRtvA ca jagau - iyaM tava patnI varyA na 1 11 ational zrImadyuta kumAra cAratram / // 185 //
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ KdmayA tu vaktuM na zakyate / ito'karamAnnAradenAbhyupetya pradyumnaH pUjitaH, tato nAradena proktaM tava mAtApitarau dvAri-Mall kAyAM kRSNarukmiNyo vidyate iti zrIsImandharasvAminA proktaM nArado'vag-satyabhAmAyA bhAnukaH putro yadi sa prathama pariNeSyati tadA tvanmAtrA paNIkRtA svIyAveNI dAsyate / kezadAnaviplavena tvadviyogazucA ca satyapi tvayyevaMvidheputre rukmiNI mariSyati / tato nAradayuk pradyumnaH prajJaptividyAnirmitavimAnamAruhya dvArikApurIbAhyodyAne samAyayau / savimAnaM nAradaM bAhyodyAne muktvA svalpaveSabhUt pradyumnaH prajJaptividyayA bhAnupariNayanArthamAgatAM kanyAmapazyat / vidyAbalAdvivAhyAM kanyAmapahRtya nAradopAnte pradyumno mumoca / kRSNodyAnaM vidyAbhizcayutapuSpaphalaM vyadhAta, tato jalAzayAnazoSayacca pradyumnaH / tRNapujhaM vivAhayogyaM ca sarvamadRzyaM kRtvA bahirvAhamavAhayata pradyumnaH / tatastaM hayaM| Mall gRhayAlurbhAnuH khelayitumAruroha / tadA vidyAbalAdbhAnughoTakAta pradyumnena pAtitaH tadA jahasurlokAH / atha pradyumno dvijIbhUya vedazAstrAdi paThan kasyacit zreSThino haTTasthAM kubjikA dAsI muSTighAtAt saralA cakre / tatastayA dAsyA pradyumno bhAmAgRhe nItaH / proktaM ca dAsyA-svAmini ! ahamanena vidyAbalAtsaralA cakre / tato bhAmayA AsanadAnapUrva proktam / bho dvija ! rukmiNIto mAmadhikarUpAM kuru / so'pyabhASata-tvaM muNDitaM ziraH JainEducation For Private Personel Use Only I ww.jainelibrary.org
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIbharatezvara vRttiH // // 186 // 1 | kRtvA jIrNavAsaH paridhAya buDabuDetividyAM kuladevyagrejapantI jalpa mAmadhikarUpAM kuru kuru svAhA / tato bhAmA vidyAM sAdhayituM mastakaM bhadrIkRtya tasthAvekAnte / vidyAbalAttadA bhAmAceTIbhiH pariveSitaM sarvvamannaM pAnaM vivAhayogyaM | niSThApayAmAsa pradyumnaH / tataH sa bAlamuniH rukmiNIgRhe yAvadyayau, tAvadukmiNI muditA varyaviSTaragrahaNArthamanyatra gatA ca / itaH sa muniH kRSNasiMhAsane upaviSTaH / rukmiNI pazcAdyAvadAgatA, tAvat kRSNasiMhAsanArUDhaM dRSTvA jagAdeti -- kRSNaM vA kRSNajAtaM vA, vinA siMhAsane'tra hi / anyaM pumAMsamAsInaM, sahante na hi devatAH // 1 // so'pyAha - tapo me'tulaM vidyate, poDazavarSaprAnte pAraNAyAhamihAgAm / tena tvaM mAM pAraNaM kAraya nocejJAmAgRhe bAsyAmi / rukmiNI prAha - mayA kimapi virUpaM noktaM mama bADhaM putraviyogo'sti / pradyumnaH prAha mamApi mAturviyogo'sti kiM duHkhaM kriyate / tvaM vada tava putraH kva gato'sti / tatastayA rukmiNyA svapaNasambandhaH proktaH / mayA ca putraprAptyarthe devI samArAdhitA jagau tava putraH SoDazavarSaprAnte sameSyati so'dyApi nAgataH / tato'dhunA tvaM jJAnI samAyAto'si zAstrAdi vilokya putrAgamanasvarUpaM kathaya so'pi suniH prAha - riktahasto jano devaM guruM vA pitaraM nRpam ! na pazyati lasatsAtAbhilASI medinItale // 1 // rukmiNI prAha tubhyaM peyA dAsyate / tatastayA tasmai 9 Jain Education Intomational zrIpradyumnakumAracaritram / // 186 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private & Personel Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti-zrIzubhazIlagaNiviracitA zrIbharatezvara-bAhubalivRttiH // (prathamavibhAgaH patrAMkaH 1-186 ) / iti zreSThi-devacandra lAlabhAI,-jaina-pustakoddhAre granthAGkaH 77 PUSSASANAVAL VARANASAVE PAVASAVANASANASAMANABARADAVPRABHAVANESANABANVASE