Book Title: Jain Yug 1983
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Catalog link: https://jainqq.org/explore/536286/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. jaina itihAsa-sAhitya khAsa aMke. R 1. vAcana lekhanathI ghaNAM pustako vAMcI javAthI bahu phAyade nathI. keLavaNInA kAryane jeTalI madada teo Ape teTale temane artha che. 2. vyaktitva khIlavavuM eja keLavaNI che. 3. je zikSaNa vyaktitva saTapaNe khIlavatuM nathI te niSphaLa che-vadhAre sArA kAma mATe jarUranAM baLa ane zaktine nakAme vyaya che. - 4, IdagInI sAmAnya caDhatI paDatInI sAme vizvAsathI ubhI rahI zake tenI sAthe pitAne pUrNa baLathI laDI zake ane hAra thAya tyAre pitAne hAra ane nAumedIthI AdhyAtmika baLa vaDe alipta rAkhI zake evI jenI zArIrika ane mAnasika zaktio vikaselI che te mANasanI ja keLavaNI kharI keLavaNI che. 5. je je sthitimAM pite AvI paDe che te sthitimAM jIvanane zreSTha upayoga karI zake teja sArAmAM sArI rIte keLavAya che. -buddhiprakAza. na. 26pR. 343-344, pustaka 2 vIrAta rapa3, vi. saM. 1983 kArtika ane mAgazara tatrInI noMdha. 1. jaina itihAsa-sAhitya khAsa aMka mekalI pitAnA samAja ane sAhityanI sevA bajAvaze. gata bhAdrapada ane azvina mAsane bhego aMka Azvina vada amAvAsyAne dine zrImana mahAvIra prabhunuM AvelA lekhamAM zrIyuta motIcaMda gIradharalAla nirvANu thayuM hovAthI te nirvANadIpotsavI khAsa kApaDIyAne lekha zrI hemacaMdrAcAryanA prAkRta vyAkaraNa aMka kADhaye hato. A be mAsamAM prathama mAsamAM para chellI muMbaInI AThamI gUjarAtI sAhitya jJAnapaMcamI ane dvitIya mAsamAM mauna ekAdazI pariSada mATe taiyAra karela che temAM vaMcAya che temAM nAmanA be suparvo-upayogI parve Ave che ne te lakhANunI zailI mahara hovAthI A nibaMdha sAre nimitte A itihAsa-sAhitya khAsa aMka kADhavAmAM zobhe che, vyAkaraNanI aMdaranI talasparzitA, AvaAvyA che. lekhakanI achata bahu hovA chatAM jeTalI spaka uMDuM jJAna te paMDita becaradAsanA "gUjarAtanuM bane teTalI jahemata laI A khAsa aMka kADhavAmAM pradhAna vyAkaraNa' e nAmano nibaMdha teja pariSadu AvyA che. have AzA che ke ApaNuM udharatA mATe taiyAra karAyelo ne temAM vaMcAyele, temAM jovAmAM yuvAna lekhake saMskArI lekha-zadhaoLanA nibaMdho Ave che, A nibaMdha purAtatva'nA chellA aMkamAM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazara 1983 prasiddha thaI gayo che tethI atra punaH prakaTa karyo nathI. joLazAjI para lekha jainetara vidvAnoe te joyo motIcaMda bhAIne ukta lekhane ardho bhAga AmAM te paNa nahi hoya, tethI te khAsa agatyane dhArI A lekha Akho chapAI gayA pachI "sAhitya'nA DIsembara aMkamAM tene sthAna ApyuM che. bIjA lekhake nATaka aMkamAM prakaTa thayo che. bIjo lekha "pATaNa caitya- kAra DAhyAbhAI para lekho lakhaze ema ame IcchIzuM. paripATI' para vidvAna muni mahArAja zrI kalyANa bAkInA jaina prAcIna pariSada 15 mAM zatakanA vijayajIe ati parizrama pUrvaka taiyAra karelo che te kavionI kAvyaprasAdI ane bIjA chUTA chavAyA lekho pATaNanA ItihAsa para jabaro prakAza nAMkhanAra amo taraphathI che tene AMkavAnuM kArya vAMcako hevAthI atra punaH prakaTa karelo che. para mUkIe chIe, samAlocanAne yogya bIjA sAkSara zrI kRSNalAla mohanalAla jhaverIe madhya- aneka pustake amArI pAse paDayAM che; tenI samAkAlIna sAhityapara lakhatAM je mananIya ane niSpa- locanA sthAna-samaya ane avakAzanA abhAve AmAM kSapAta udgAro kADhayA che te atra khAsa upayogI prakaTa thaI zakI nathI to te tenA prakAzako amane nivaDaze. kSamA Apaze. have pachI yathAyogya karavAmAM Avaze jagatazeThanI vaMzAvaLA' nAmane aMgrejI lekha enI khAtrI ApIe chIe. kalakattAnA jana zrImaMta grejyueTa bAbu puranacaMdajI 2 jine ane temanuM sAhitya. nahAre 1923 nA kalakattAnA pAMcamAM hiMdI iti- A nAmane nibaMdha je paMdara prakaraNamAM amArA hAsanA rekarDana kamizana samakSa raju karelo tenI taraphathI lakhAya che te prakaraNe A pramANe pADavAmAM eka nakala amane paMDita becaradAsa taraphathI maLI te AvyA che. mUke che. kalAIva ane surAjudaulAnA vakhatathI 1 jana dharmano udaya ane tenuM sthAna, 2 jagatazeTha' prasiddha thayela che temanA saMbaMdhI keTalIka saMbadhI keTalIka AgamakAla-AraMbhakAla, (vi. saM. pUrve 470 thI hakIkate aMgrejImAM jana . ke. heralDanA aMkamAM ti akAmA vi. saM. 300), 3 valabhI ane cAvaDAne samaya prakaTa thaI gaI che, paNa vizeSa hakIkata ane Iti hakIkata ane itiH (vi. saM. 300thIsaM.1000), 4 solaMkIvaMza (vi.saM. hAsa haju temanA saMbaMdhamAM khAsa gujarAtI bhASA - mAM bAla rAtA bhAva 1001thI 1300), 5haimayuga-hemacaMdrasUri(saM. 115 mAM taiyAra karI prajA samakSa mUkavAnI jarUra che te thI 1229), 6 apabhraMza sAhitya (vi. 8 thI 12 koI vakhata pUrI pADIzuM. mI sadInuM), 7 solaMkIvaMza-anusaMdhAna (saM. eka jana grejyueTa bihaNa kavinA saMskRta 1230-1289), 8 vastupAla-tejapAlane samaya kAvya nAme caura paMcAzikA arthAta zazikalA kAvya- (vastu-tejayuga saM. 1275 thI 1300), 9 vAghelA no samazlokI anuvAda karI mokalyo che te parathI vaMza (saM. 1300 thI 1356), 10 gujarAtamAM samajAze ke jenomAM paNa zRMgArika kAvyane pIchAna. musalamAne-saM. 1356 thI 1456, 11 semasuMdara nArA che. yuga (saM. 1456 thI 1500), 12 vikrama soLamuM paMDita lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhIno lekha zataka, lAvaNyasamaya yuga (1540 thI 1590), temanI zodhakhoLanA parizramapUrvakanA pariNAma rUpe 13 hIravijayasUrine hairaka yuga (17 mo saMke), che. temanuM prAkRta ane apabhraMzanuM jJAna ucca prati 14 yazovijayayuga, (18 muM zataka), 15 vikrama che ane temanI pAsethI samAja icchita kArya meLavI 19 muM zataka-upasaMhAra. sake te sAhityapara ghaNuM ajavALuM paDI zake tema gujarAta saMsa6 taraphathI gujarAtI sAhitya che. teo eka chupAyelA ratna che. | (gujarAtanI saMskRtinA zabdadehanuM digdarzana) khaMDa sva. raNajitarAma vAvAbhAIne sadagata DAhyAbhAI 5 me nAme madhyakAlIna sAhitya pravAha 7 bhAgamAM Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha hoi agavaDa nahi abhyAsa vibhakta karyo che temAM bIjA, trIjA ane cothA priya miM dezAI, bhAgamAM pR. 6 thI te pR. 158 sudhImAM eTale huM tamAre jano ne temanuM sAhitya" (e nibaMdha) kula 93 pRSThamAM uparano amAre Akho nibaMdha gujarAtI sAhityamAM vAMcI gayo chuM ane temAMnI saMgIna prakaTa thayo che. te dareka bhAganI kiMmata ATha AnA vidvattA ane yathAsthita rekhAdarzana mATe ati Adara utpanna rAkhavAmAM AvI che ane te dhI sAhitya prakAzaka thayo che. gujarAtI sAhityamAM ke jenI mane mAhItI che kaMpanI lImITeDa meDojha sTrITa koTa, muMbaI e sthaLethI evI koI paNa bhASAmAM jaina sAhitya saMbaMdhI AvI vistRta mAhItI Ape evuM kaMI paNa hoya ema huM maLI zakaze. dhArato nathI. te viSaya para tame kaMI bIjI kRtio prakaTa A nibaMdha mATe zrIyuta ena. sI. mahetA si- karI hoya te tenI nakala meLavavA huM khuzI thaiza. viliyana (AI. sI. esa) pratAbagaDha audhathI tA. tArAporavAlAe hamaNAM ja prakaTa karela "bhAratIya citra26 mI akaTobara 1926 nA amArA paranA patramAM kalAne abhyAsa" e para mAruM pustaka tame joyuM che ke nahi te huM nathI jANatuM. tamArA pustaka (nibaMdha)mAM jaNAve che te khAsa nedhavA yogya hoI atra ava e ullekha thayele meM joyela che ke hIravijayanI pratimA tArIe chIeH zatruMjaya para haju vidyamAna che. zuM teno sAro pheTe. DEAR MR. DESAI, meLavavAnuM ane tenI racanAne saMvata temaja tenA mApanI kaMI hakIkta meLavavAnuM zakaya che? I have been reading your "jene ne temanuM locu' in Gujarati Sahitya with much ad. tamAre hRdayaniSTha, miration for sound scholarship and proper ena. sI. mahetA, perspective. I do not think there is any tA0 kaje dharmAnanda kesaMbIe baiddha dharma para -thing in the Gujarati literature or in any lakhelAM pustakanI relI para jainadharmanA viSayamAM pustaka other language that I know of, what gives lakhAya che te ghaNuM upayogI vAta che. (ena. sI. ma.) such detailed information about Jain liter A nibaMdha amArA sanmitra paMDita lAlacaMda bha0 ature. If you have published any other rks on the subject should ke A gAMdhIne jevA mokalI Apyo che ne temAM temaNe possess copies of them. I do not know quien no ory 2194 240 2497 A6 44121 whether you have seen my book on "Stu- vadhArA amuka bhAgamAM karyA che ane pachInA pAte dies in India Painting' recently published joI janAra che. e ja pramANe bIjA jaina sAkSarone by Taraporevala. I find a mention in your te mATe zrama laI sudhArA vadhArA sUcavavA mATe prema book that the image of Hiravijaya is stil pUrvaka AmaMtraNa karavAmAM Ave che. A samasta to be seen at Shatrunjaya. Is it possible nibaMdha temAM vizeSa umeravA jevuM haze te umerI to get a good photograph of it and get any information about its date and measur. jana gUrjara kavione bIjo bhAga cheDA mAsamAM bahAra paDanAra che temAM mUkavAmAM AvanAra che. ment? Yours Sincerely, zrIyuta mahetAe potAno je abhiprAya upara N. C. Mehta, pramANe lakhI mokalavA tasdI lIdhI che temaja bIjI je sUcanAo jana sAhitya mATe karI che te mATe P. C. It will be a very useful thing temane upakAra mAnIe chIe. temane jaina gUrjara if books on Jainism on the style of Dhar kavio' bhAga 1 lo mokalI ApavAmAM Avyo che. manand Kosambi's works on Buddhism were to be written. (N. C. M.) hIravijayasUrinI pratimA mATeno phoTo vagere pUruM AnuM gujarAtI bhASAMtara e che ke -- pADavA mATe muni mahArAja zrI vidyAvijayajIne. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazare 1983 vinaMti karI che ane AthI karIe chIe. jA nivedana sahita, temaja cAra jAtanI anukramaNikA sAkSaro dharmAnanda kosaMbIna bauddhadharma paranAM pusta- sahita daLa kula ekahajAra pRSThanuM thayuM che. pAke konI ghATI para jana dharma ane tenA sAhitya saMbaMdhe laMgaDAnuM pUryuM che ane kiMmata pAMca rU0 che. pAja, lakhe ane tethI zAsanasevA bajAvavAne lahAvo le juduM. A saMbaMdhInI jAherakhabara gata jainayuganA ema ame icchIzuM. ame jana dharma saMbaMdhI nibaMdha aMkamAM mUkI hatI ane A aMkamAM mUkAI che. zrI phArbasa sabhA taraphathI pAritoSaka yojanA mATe jaina samAja ane kharIdI jaina sAhityanI sevA lakhela te pAritoSakane 5 svIkArAyo che tene karavAmAM sahAyabhUta banaze ema ame AzA sAteka varSa thaI gayAM. have te punaH saMzodhavA mATe rAkhIe chIe. prayatnazIla chIe ane te muMbaInI eka saMsthA hamaNAMja zrI konpharansa Aphise keTalAka gUjataraphathI prakaTa karavAnuM vacana paNa apAI gayuM che rAtanA prasiddha sAkSarane A graMtha bheTa mokalAvya tethI thoDA samayamAM te bahAra paDaye tenuM mUlya samAja che. ane te para vivecanAtmaka vistRta AlocanA yogya rIte AMkaze. lakhI mokalavAnI kRpA karavA mATe amArA taraphathI 3 jaina garjara kavio bhAga 1 le, khAsa vijJapti karavAmAM AvI che. A sarva Alo A graMtha pAchaLa ame paMdara varSanI satata canAtmaka lekhe maLe A graMthanA bIjA bhAgamAM mahenata lIdhI che ane Akhare tene pahelo bhAga prasiddha karavAno vicAra che ane tema thaye "pravezaka' zrImatI konpharansa taraphathI bahAra paDela cheA mATe tarIke te lekhe apUrva sevA bajAvaze e nirvivAda tenA kAryavAhakene ati dhanyavAda ghaTe che. haju paNa che. hamaNuM ApaNuM sAkSara ziromaNi rA. ba. kezaA graMtha bane teTalo saMpUrNa karavA mATe judA judA valAla harSadarAya dhruva A pahelA bhAganI paheAMca sthaLe rahelA bhaMDAra jevA tapAsavAnI satata svIkAratAM kaeNnpharansanA sthAnika janarala sekreTarIone mahenata amArA taraphathI cAlu ja che. gata vijayadaza- tA. 25-11-16 nA patrathI jaNAve che ke - moe khaMbhAta javA ahIMthI nIkaLI tyAM dareka ja ApazrInA taraphathI "jana garjara kavio-prathama dahADA sthiti karI tyAMnA zrI vijayanemisUrIzvara bhAga e nAmanU pustaka Aje bheTa maLyuM, tenI pahoMca jJAnamaMdiramAM bhaMDAra ane tyAMnI janazALAmAM AnaMda tathA AbhAra sAthe ApatAM lakhavAnI rana le muni mahArAjazrI lAvaNyavijayajIno bhaMDAra ema bemAM chuM ke kanpharase e pustaka bahAra pADI parama utsAhI nA bhASAnA kAvyagraMtha-rAsa copAI Adi hastagraMtha saMzAdhaka mehanalAla dalIcaMdadezAIe aMtaranA umaMgathI lIdhelA parizramanI kadara karI che ane gujarAtI jaina jevAnI taka maLI hatI ane keTaluMka navIna sAhitya sAhitya vize mAhItI sarvasulabha karI gujarAtI sAhimaLI AvyuM hatuM. A mATe tyAMnA zeTha kasturacaMda, tyanA abhyAsane apUrva anukULatA pUrI pADI che. mahAamaracaMda, zeTha nAnajIbhAI amaracaMda, zeTha mULacaMda bhArata, rAmAyaNa ane purANanA AdhAranU gUjarAtI pAnAcaMda vagereno upakAra mAnIe chIe. A sarva sAhitya cITe cakale gavAtuM hataM. paraMtu puSTimArgIya, vadhu zodhakhoLane pariNAme jeTalI vizeSa ane navIna satsaMgI ane jaina sAhitya maMdira ane upAzrayamAM ja hakIkata maLaze te AnA bIjA bhAgamAM pUrti tarIke tenI pavitratAnI suvAsa phelAvatuM hatuM. A kAraNathI prasiddha karavAmAM Avaze. itara paMtha ane dharmanI jANabahAra te atyAra sudhI rahyuM A pahelA bhAgamAM vikrama 13 mA saikAthI te che. A sUcithI te saMbaMdhI ajJAna ghaNe daraje dUra 17 mA saikA sudhInA kavio ane tenI kRtionI thaze. khaMDita mUrtirUpe, ghasAI gayelA sikkA rUpe, truTita noMdha karI che, ane 320 pAnAno prastAvanAmAM pAnAM rUpe havanAM saMsmaraNe janatAne ane sAhityane itihAsa ghaDavAmAM bahu upayogI nIvaDe che, te jaina jUnI gujarAtIne itihAsa' e nAmano nibaMdha gUjarAtI sAhityanA bhaMDAra vize zuM kahevuM ? pharIne eka ame lakhelo prakaTa karavAmAM AvyA che. A ane vAra mekalelI amUlya bheTa mATe bhAra pradarzita karI tenI hoya e ApatAM che. jo temanI pAnAM rUpe bahu upayogI ane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 tInI dha tathA "jana gUrjara kavio-dvitIya bhAga " veLAsara mArA mAM mUkIne ane sAhityarasika itihAsapremI madhyastha jevA vRddha manuSyathI lAbha levAya ema pragaTa thavAnI sajajana sAkSaravargamAM amUlya vitaraNanI yojanA karIne vijJApanA karI viramuM chuM. atIva prazaMsApAtra kArya karyuM che ema sahaja ugAra le. AdhIna sevaka, prakaTa thAya che. prakAzaka saMsthAne mhArAM attaranAM abhikezavalAla harSadarAya dhava." naMdana che, te sAthe saMgrAhaka ane saMprayojaka zrIyuta mehanalAla da. dezAinA suprazasta prayatna mATe dhanyavAda Aja pUjya dhruva mahAzaya amo bALakane para uccAryA sivAya rahI zakAtuM nathI. A graMtha saMbaMdhamAM bArA teja tArIkhanA eka kArDathI jaNAve che ke hAre vizeSa abhiprAya graMthanuM AMtara avalokana karyA sadA snehI mehanalAlabhAI, pachI AgaLa upara jaNAvIza." * Aje, bahu divasathI jenI huM vATa je hatuM te jaina gurjara kavieprathama bhAga mane maLe. tamArI prasiddhalekhaka zrIyuta 'suzIla 18-12-26 nA mahenata athAga che. tame jaina gUjarAtI sAhityanI jevI TUMka patramAM jaNAve che ke - sevA bajAvI che tevI jainetara gUjarAtI sAhityanI sevA banAvanAra koI nathI-zeSapUrti kayAre thaze tene paNa " gurjara jana kavIe vALuM pustaka paNa rA. devacaMdakhyAla AvatuM nathI. bIjo bhAga have yAra se re bhAI (janapatranA taMtrI) pAsethI mAgI lIdhuM. meM to bahAra paDaze? dhAryuM ke pAMca-pacIsa phoramane graMtha haze. paNa meTuM daLadAra vaeNlyuma nIhALI huM te daMga ja thaI gaye-A * tamArI sUci huM AzcaMta avakAzamAM vAMcI jaIza. DikzanerI jevaDA graMtha huM kyAre vAMcI zakIza? ApanI paNa avasthAe mArA (para) amala jamAvavA mAMDayo che dhIrajane paNa kharekhara dhanyavAda ghaTe che. sAhitya eka tethI tamArI sUcanAo mArAthI keTale darajaje paLAze te. sAdhanA che temAM anaMta vairya keluM Avazyaka che te zaka paDavuM che...." tamArA A prakAzana uparathI samajAya che, samAlocanAnI vaDodarAthI paMDita lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI khAtara nahIM te paNa mArA pitAnA vinadanI khAtara jaNAve che ke vAMcIza. kAraNake mane potAne temAMthI ghaNuM navuM jANavAnuM - zrImatI jena jekeAphise AvA graMthane prakAza- maLaze .' Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayuga vijayarAjasUri. [A sUrinA nirvANu para duhA tathA DhALeAmAM svAdhyAya tenA ziSya nijadhe suratamAM racela ane muni vinItavijaye lakhelI eka lAMbA kAgaLa parathI amane prApta thai che jemAMthI nIcenI hakIkta maLI Ave che: ] 86 kArataka-mAgazara 1983 (gujarAtanA) kaDI nagaranA zAla khImA temanA pitAnuM nAma hatuM. te mAtAnuM nAma gamato hatuM. temaneA janma saM. 1679 nA vaizAkha sudi 3 ne dina thayA ne nAma kuvarajI rAkhavAmAM AvyuM. vi jayANuMdasUri pAse temaNe ane peAtAnA pitA baMnee vairAgya pAmI rAjanagaramAM sa. 1989 mAM zu 10 mIne dine dIkSA lIdhI. temanuM nAma kuvijaya vimAnane bhAmaNuM karI ke jinazAsana dIpAvo re, dharo gacchanA bhAra' pachI anazana laI sa. 1742 ASADha vida terasane pAtre dine amaravAma pAmyA. cAnA akSikAra mahiMsAyarane tIra' sugadhI dravyathI karyuM. khaMbhAtanA saMghe dAna puNya karyo. suratano sau A khabarathI dAna puNya karyuM. mADI vadhI pAme jALa DAvI. A pramANe A rAkhyuM. A dIkSAmahaeNsava tyAMnA cAha manachaainirvANu svadhyAya pUrA karI karyAM chellI kaDhI mUke karyAM. sAvivA pAmI yAga vahana karI Ni pa pAmyA. dezavideza vihAra karyo. saMvata 1704 mAM sIDhImAM zrI vijyAsuMdarae temane pAtAnA padhara karyAM. zrI grA sAyarAute AnA utsava karyo ane nAma vijayarAjasUri rAkhyuM, upadeza sArA ApatA hatA. navayAtrA zakhezvaranI, cAra zatruMjayanI be giranAranI, ne eka mANekasvAminI temaja traNa aMtarikSa pAmanAthanI yAtrAJA karI. cha biMbanI pratiSThA karI. te 4 lAkha biMbane hAryAM. apAra mAla paherAvI. dhaNAee ceAthA vratanI temanI pAse bAdhA lIdhI, ane aneka tapazcaryAe karI. hIravijayasUrinA taiya mAsanA tapa thI, sidghAyala ArAdhavA AMkhelanI elI karI, temanA upadezathI aneka saMdha kADhavAmAM AvyA, niprAsAda thayA, zAaodhana thayuM. nAradapuramAM ceAmAsuM karyuM tyAre dhyAna karatAM zAsanadevatA pratyakSa thayA ne mAna munineganA bhAra ApavAnuM kahetA gayA. saM. 1736 mAM zuda 13 te ni bAcAryapada sAhImAM mAnamunine ApyuM. te temanuM nAma vimAnari nAma ApyuM, AnA utsava sAhInA cADa dharmadAse karyAM. A virAja sarie 12 munine upAdhyAyavAcakapA ApyuM. vijayarAjasUri khabhAtamAM AvyA. sarve mAna ApyuM. ahIM temanA zarIrane bAdhA thatAM auSadhanI kArI na lAgI, saMsAra asAra jANI che keH-- zrIviyAja surISaratanIe, zIkha dhanavijaya uvajjhAya; sUrita baidiramAM e karyo, nirvANane sannAma, tatrI. premavijaya upAdhyAya AnA be pAnAne nirvANurAsa hastalikhita pratamAM maLI AvyA che teneA sAra e che keH vaTapadra (vAdarA)mAM prAvaza ( poravADa jJAtinA ) sAha haMsarAjane hAMsade nAmanI patnI hatI ane temane sa, 1666 mAM premajI nAme putra thayA. 16 varSanuM comana prApta thatAM zrI vipatizaMkaranA ziSya iMdravijaya vAcaka pAsethI dIkSA lIdhI ane vAcaka bhAvizeSa pAse cAAyana AdaryuM. caraNukaraNa yAga vahI pU pApa AleAi upapAsa-Da mAtra bahu karyAM. uparAMta khIla nIvI baeNkAsagrA siMcAtI meM ALA, paraMca viSayanAM paMcakhANu paMcanI tapa tathA vIsa sthAnakanI elI eka AMbela banne upAsa ema aThThAi vagere tapazcaryAM khUba karI zatruMjayanI che, tarIkSa pAmanAya ane giranAranI eka, te azru (baku) tathA zabemanI pAMca yAtrA karI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukhANAM viyANuMdarie vAcakapada ApyuM. dezavideza eka mAsa khamaNa, 79 chaTha, 13 aThama, 2222 vihAra karyo. vijayarAjasUrino Adeza lahI sura- upavAsa, nava nava AMbilanI oLI,-1295 abIla, tathI vaTaprada AvyAM. saMvata 1717nA zrAvaNa suda 660 sAmAyika, 1680 ekAsaNAM vagere karyo. bIja ravivAre zarIrane vyAdhi thatAM aThama karI aNu- zabane mAMDavI karI dhAmadhumathI tathA dAna pUrvaka saNuM karyuM sarva jIvane khamAvI cAra zaraNAM laI saM. sukhaDa kesara agara kasturI AdithI agnidAha dIdhuM. 1717 nA zrAvaNa suda 10 rAtre pAchalA pahore nagarapurAmAM amAri paDaha vagADyo. A rIte A eTale ekAdazIe svargavAsa pAmyA. kula zatruMjaya rAsa premavijaya sevaka (ziSya) vRddhi(.vijaye ) Adi tIrthanI 36 yAtrA mAnI, 55 snAtra karI pUre karyo. zAMtinAthanI pUjA karI; lAkha jinabiMba juhAryo, taMtrI. ukhANAM. [ eka pAnAnI hastalikhita prata maLI che temAM ukhANuM jevAM vAkyo mUkyAM che. prAraMbhamAM "paMDita zrI ratnabhUSaNa gaNi caraNa kamalebhyo namaH' e pramANe mUkyuM che. te parathI jaNAya che ke A pratanA lekhaka te gaNinA ziSya havA ghaTe. ] 1 kadalI dalitAM kAMTu nahIM, - hAthInuM paga rAhu nahIM, jeThI sarikha jhaTu nahI, ATA pAkhaI roTuM nahIM, tvI sarikhu khoTu nahIM, rAjA sarikhu moTu nahIM, 2 sAMkaDI zerI DhAlu nahI, . saMnyAsI UcAlu nahI, gAdala koTi gAlu nahIM, paraNyA pAkhaI sAlu nahIM, snaI kSetri mAlu nahIM, habasI sarikhu kAlu nahIM, AginaI tu AvuM nahIM. ka chava pAkhaI zAMna nahIM, jimyA pAkhaI thAna nahIM, mAthA pAkhaI kAna nahIM, vara viNa jAne nahIM, vAla vihuNu vAMna nahIM, vUThA pAkhaI dhAMna nahIM, 4 AMbA pAkhaI sAkha nahIM, pIpalA pAkhaI lAkha nahIM Agi vihUNa rAkha nahI, vAvyA pAkhaI drAkha nahI dIThA pAkhaI dhAMkha nahIM, kAlAM mANasa bhASA nahIM 5 bhuDAM mANasa ThAma nahIM, kIdhA pAkhaI kAma nahIM. 6 gAma pAkhaI sIma nahIM, TADhi pAkhuI hIma nahIM 7 lakhimI pAkhaI mAna(ma) nahI, bhagavaMta sarikhuM nAma nahIM, 8 uMcaI TIMbaI nIra nahIM, uMTanA dUdhanI khIra nahIM, keLavyA pAkhai hIra nahIM, sAlavI pAkhaNa cIra nahIM 9 pAyA pAkhaI ghara nahIM, dhArI pAkhai dhara nahIM 10 gura pAkhaNa maMtra nahIM, jANyA pAkhaI yaMtra nahIM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazara 1983 11 prIti pAkhai mitra nahIM, 23 mira hAlunuM vaDhiG, helInuM paDhiuM, vayara pAkhaI zatru nahIM jalasanu maDhiuM, uMTanuM kaDhiG 12 kAMtyA vidUNuM sUtra nahIM, 24 nirdhananuM jaMga, vayarInuM raMga peTa vidUNa pUtra nahIM pAvaInuM saMga, gAdalii lIMDAMnuM bhaMga 13 nAgaraveliM bIja nahIM, 25 mAtAnI vADi, javAsAnI vADi - vAdala pAkhaI vIja nahIM, saInI dhADi. 14 mAtA pAkha heja nahIM, 26 sirADInuM dAtaNa, rAbanuM sIrAmaNa hedA pAkhaI teja nahIM - uTanuM jAmaNa, hAthInuM dAmaNuM 15 aMga hINanaI rAja nahI, 27 vahInuM paDI gayuM, sUpaDAnuM uThIMgaNuM vezAnai tu lAja nahI AkaDAnuM UTIpaNuM, pAvainuM mATIpaNuM 16 bhaNyA pAkhaI ukti nahIM, . . 28 khajUAnuM teja, maMtreInuM heja vivekI pAkhaI yukti nahIM khaDasalAnI seja, TIbAnuM bha jimyA pAkhaI zakati nahIM, 29 kAraTAnu lAga, jamAInu bhAga turaka mAhi vigati nahIM * rannAdenu jAga, sukaTha mAhi sAga arurI pAkhaI bhakati nahIM, 30 AMdhalAnI Asa, gAdahiDAnI lAsa jinadharma pAMkhaI mugati nahIM vayarAlA mAhiM vAsa, vezAnuM dAsa 17 navakula pAkhaI nAga nahIM, 31 AbhAM taNI chAMha, kuparisa taNuM bAMha tArA pAkhaI tAga nahIM 32 AkataNuM dUra, nadI taNuM pUra bhANeja mATI bhAga nahIM, 33 rAbanuM chuM, muMDanu bhu kaMTha vihaNa rAga nahIM, bAlakanuM huM, kAlAnuM kahu parvata pAkhaI sAga nahIM, 34 dAsInuM saneha, pAvaI nu veha vimalAgiri upara kAga nahIM kaDhInuM deha, pANInuM avaleha 18 bhagI pAkhaNa bhoga nahIM, 35 khamaNanuM dekhaNuM, bAlakanuM pepaNuM, vatI viThThaNa yoga nahI mUrakhanuM lakhaNuM, TIMTAnuM bhakhaNuM 19 vaDalAnuM tu phula nahIM, 36 nIsANInuM nANuM, dhANInuM khANuM ciMtAmaNinuM mUla nahIM bhANuM bhANuM, gahilInuM gANuM 20 javaharanuM tu tola nahIM, 37 valahaTIAnuM hATa, bobaDu bhATa, cadaI naI chela nahIM vagaDAnI vATa, arkanuM pATa maDhiyA vihvaNu Dhola nahIM, * laMpaTa mANasa bela nahIM AmAM 1 thI 37 e saMkhyA amoe khAsa 21 gajadhara pAkhai khATa nahIM, pramANe sagavaDatA khAtara mUkI che, mULamAM saLaMga kuMbhAra pAkhaI mATe nahIM lakhAyela che, chelle " arkanuM pATa' eTaluM lakhI kaMsArA pAkhai trATa nahIM, prata adhUrI mUkAi lAge che. A ukhANAM joDakaNAM sonI pAkhaI ghATa nahIM jevAM lAge che. ame aMgrejI bhaNatA tyAre AvAM garatha pAkhaI hATa nahIM, aMgrejImAM ukhANa belAtAM-jevAM ke No knowgurU pAkhaI gharmanI vATa nahIM ledge without College (kAleja vagara jJAna nahi) rara vaDapaNanuM joyuM, DhIMkuAnu pAyuM, No life without wife (all lagi yad pAMgalAnuM dhAyu, DuMTAnuM vAyuM. nahi) vagere. taMtrI, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa tene itihAsa ane tenI gurjara sAhityamAM upagitA. AkhA jIvanamAM sAhityanI sevA karanAra ane tyAM vyapAra sAro hato. atyAre amadAvAda jIllAna sAthe gujarAtanA be mahAna rAjAdhirAjonA AkhA tAbAmAM che. emanI mAtA jaina dharma pALatI hatI. samayamAM aneka prakAre rAjakIya bAbatemAM bhAga pitA jaina hatA paNa dharma zraddhAmAM emanI mAtA lenAra ane tenI sAthe dharmasAmrAjyanI prabaLa jeTalA majabUta hoya ema lAgatuM nathI. zrIdevacaMdra nA vyavahArU rIte siddha karanAra zrImAna hema. A nAnA bALakanuM suMdara bhaviSya enI mukhamudrA caMdrAcAryanuM "kaLikALa sarvajJa"nuM birUda sthAne che ane bIjAM lakSaNothI joI jANI bhaviSyanA mahAna ema jyAre teozrInI anekadezIya pravRtti joIe sevA karanAra tarIke ene pIchAnI bhaktibhAvavALI chIe tyAre lAgyA vagara rahetuM nathI. emane sAhi- mAtA pAse e bAlaratnanI mAgaNI karI ane tyanuM eka paNa kSetra kheDayA vagara choDayuM hoya ema Akhare saMvata 1150 nA mahA suda 14 zanivAre lAgatuM nathI ane te bAbatanI pratIti teone khaMbhAtamAM dIkSA ApI ane abhyAsa zarU karAvyo. labhya graMthasaMgrahaja Ape tema che. anya prasaMge e e vakhate enuM nAma somacaMdra rAkhyuM. prAkRta bhASA mahA tyAgI ane sarasvatInA ananya bhaktanA AkhA tattvajJAna ane nyAyane abhyAsa pUro thatAM emane jIvananI rUparekhA para vicAra karavAne prasaMga hAtha saMvata 1166 mAM bAvIsa varSanI vaye AcAryapada dharazuM. eka nAnA nibaMdhamAM e vividhatAthI bharapUra ApavAmAM AvyuM ane saMpradAya pramANe te vakhate jIvanane nyAya ApavAnuM kArya banavuM asaMbhavita temanuM nAma pheravI hemacaMdrasUri athavA hemacaMdrAcArya lAgavAthI ApaNA gujarAtI sAhitya para sIdhI rAkhavAmAM AvyuM. asara karanAra temanI prAkRta bhASAnI sevA ane tene aMge upalabdha thatI hakIkateno atre saMgraha siddharAja jayasiMha, karavAnuM tethI prAsaMgika dhAryuM che. A nibaMdhamAM AvI rIte taiyAra thayela ane bALavayathI asAmukhyatve karIne te mahApurUSanA prAkRta-vyAkaraNanI dhAraNa buddhivaibhava dharAvanAra vyakti jyAre taiyAra racanAnA prasaMga upara khAsa karIne ane AnuSagika thatI hatI tyAre gujarAta dezamAM te vakhate jayasiMha viSaya tarIke AkhA vyAkaraNanI racanA upara ane sidhdharAjanI ANa vartatI hatI. mahArAjA karNadevanA tene suvyavasthita batAvanAra ane atihAsika khoTa maraNa vakhate ghaNI nAnI vayamAM saM. 1150 nA pUrI pADanAra graMthanI bAbata upara je hakIkata maLI che. piSa vada 3 ne roja ene paTTAbhiSeka thayo. ApaNe tene sAra Ape che ane bahu jarUrI AjubAjunI je vyAkaraNa saMbaMdhI Aje vicAra karIe chIe hakIkato upara sahaja daSTipAta karyo che. tene mahArAjA sidhdharAjanI sAthe ghaNo nIkaTane zrImAna hemacaMdrAcArya, saMbaMdha hovAthI ene lagatI keTalIka hakIkata atre vikrama saMvata 1145 nA kArtaka suda pUrNimAnI prastuta che. nAnapaNathI atUla parAkramI A gurjara rAtrIe A mahAmAne janma dhaMdhukA (kAThIAvADa) dhISa pitAnI ANane vistAra vadhArato hato tyAre mAM thayo. enuM nAma caMgadeva, enA pitAnuM nAma zrI somacaMdra abhyAsamAM vadhAro karatA hatA. nyAya, cAciga ane mAtAnuM nAma pAhiNI. jJAtIe moDha chaMda, kAvya, alaMkArAdi sarva sAhityamAM kuzaLatA meLavANIA. e vakhate dhaMdhukA moTuM zahera hatuM ane vavAno pAyo A vakhate nakhAto hato. muMbaInI AThamI gujarAtI sAhitya pariSadu samakSa vAMcele nibaMdha. lekhaka me. zi. kApaDIA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 jainayuga nizAla ane rAjAdhirAja paricaya zrI hemacaMdrAcAyanA caritrane aMge sAdhAraNu rIte mAlUma paDe te karatAM judAja prakAranI muzkelI che. sAdhAraNu rIte kAI paNa graMthakartAnuM caritra lakhavuM hAya tA kazAM sAdhana maLatAM nathI tyAre A prabaLa pratApI buddhivaibhavazALI vidvAnanA aneka caritra maLe che ane temanA jIvananA pravAha, dezasthiti, rAnsasthitti, samAjasthiti, bALavAra kayA hatA te mATe vistIrNa. sAdhAsAhitya prApta thai zake che. e AkhA caritrane bArIkIthI anya prasaMge vicArazuM. atre te prAkRta vyAkaraNane aMge jeTalI jarUrI vAta hAya teTalIja karavI Avazyaka dhArI che ane temAM paNa samayanA sakAca hAvAthI khAsa muddAnI vAtAja karazuM. ukta mahAna AcAryanA cAritranA dhaNA AdhAra levA lAyaka graMtha te temanA svagamana pachI eka zAkamAM lakhAyela zrI prabhAvaka tri che. e prabhAcaMdrasurinI kRti sa. 1334 mAM lakhAyalI che ane ghaNI AdhArabhUta hakIkata muddAma rIte pUrI pADe che. e uparAMta merUtu MgAcAryanA praSa ciM'tAmaNi ane rAjarokharA prakArA athavA carnirthAta prabaMdha jozuM. uparAMta kArbasanI rAsamALA tathA DA. pITarasananuM e viSayaparanuM Dakana sejanu bhASaNa ane DA. kularanA jarmana bhASAnA "The Life of Jain monk Hemchandra'' nA pustakanA avAranavAra upayoga karavAmAM AAyaro. prabhAvaka caritranA khAvIzamAM rAgamAM kahevA pramANe eka vakhata mahArAja siddharAjanI svArI rAjamArga upara jatI hatI te vakhate rAjAdhirAje sUrane dukAnamAM ubhelA te potAnA hAthIne aMkurAyI khaDA karyAM ane kAMIka khojA-kahe eTaluM rAjA sUri tarapha kheAlyA eTale tatkALa suri khelyA * sidda ! tArA hAthIne kASTha jAtanI zaMkA vagara AgaLa calAva. bhale dago trAsa pAmI jAo. emAM zI aDadhu che ? kAraNaoN A duniyA nA tArA vIja rakSAyalI-hata thayelI che ' ' A takALa racAyelI kArataka-mAgazara 1983 ane prasaMgAnurUpa khelAyalI padyaracanAthI siddharAja bahu prasanna thayA ane dararAja bapAre rAjAnA pramAda sAra rAjamahele padhAravA surIzvarane vinaMti karI che. temaNe svIkArI. A prathama paricaya thayA. tyArapachI samiMDhArAja siddharAja jayasiMha pAse avAra navAra javA lAgyA. mALavAnA rAjA thazeAvA~ para mahAna vijaya meLavI rAjAdhirAja siddhezvara aNuhilapura pATaNamAM peDhA te vakhate tene AzirvAda ApavA sarve darzanI maLyA hatA, te vakhate uMmacaMdrAcArye tene khAzIya ApI te sarvamAM prathama pattiLe gaNA temaNe te vakhate kahyuM keH " siddharAja pRthvI chatane Ave che mATe ahe| kAmadudhA gAya ! tame tamArA gAmaya rasa vaDe dharatInuM sIMcana karI, baDhA samudro ! tame metInA sAthIA pUrA; ahA caMdre tame tamArA pUNaeN tejathI prakAza karA; ahe| dizAnA hAthIe! tame tamArI suMDhA vaDe kalpavRkSanAM pAMdaDAnuM tAraNu dhAraNa kareA. ra sUrinA A AzirvAdathI sabhAjana bahu thayuM ane rApara bahu khuzI thayA. tyAra pachI eka prasaMga janmyo tene AApaNe je vyA karaNane vicAra karIe chIe tenI racanA sAthe dhaNA atalaganA saMbaMdha dharAve che. vhAla nA prasaMga eka vakhate mahArAjA siddharAjane avaMtI (raMjana )mAM rahelA pradhAna puNAai sAbucA vyAkaraNanuM purataka batAvyuM. e zuM che ema rAjAe pUta rAjAnuM banAvela che. zabdazAstra che ema 1 kAraya prasaraM siddhahastirAjamazaGikatam / vacantu Tizana: vidha taimUvaaivodhRtA:cata: 2 bhUmiM kAmagavi svagomayara sairAsiMca ; munnA5tttittamAtanuSyamu'vayaMpUrNammo mA dhRtvA kalpatarordalAni saraladigvAraNA toraNA nyAyatta svakaraivijitya jagata nazyeti siddhAdhipaH / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa tene jaNAvyuM. vaLI teoe jaNAvyuM ke e bheja AyuSya nAnAM hovAthI agAunA vistIrNa zAstrono rAjA mALavAno rAjA hato, vidvacakraziromaNi abhyAsa thaI zake tema nahotuM ane vaccenA -hato ane zabda alaMkAra nimitta ane tarkazAstra para vakhatamAM daSasthAne ane na samajAya tevI zRMcagraMtha teNe banAvyA che, temaja cikitsA vaidyaka vAstu vaNo eTalI vadhI gaI hatI ke vidvAnoe e siddhazukana sAmudrika vigere viSayo para graMtho lakhyA che. haima vyAkaraNa joyuM eTale ene pramANabhUta gaNI rAjAe kahyuM ke amArA bhaMDAramAM zuM AvuM zAstra svIkAryuM. e rAjadarabAramAM svIkArAyelA graMthane aMge nathI? zuM AvA vizALa gurjara dezamAM koI vidvAna dareka pAdane aMte eka eka prazastino loka graMthanathI je Avo vyAkaraNano graMtha lakhI zake? rAjAnA kAre mUkyo che ane chevaTe 4 loka mUkyA che. e A ugAra sAMbhaLI sarve hemacaMdra sAmuM joI rahyA pAMtrIsa lekamAM muLarAja solaMkI ane te pachInA jene bhAva e hato ke e kArya karavA samartha te che. rAjAonI ane mahArAjA siddharAjanI prazaMsA kararAjAe zabdazAstra vyutpattizAstra taiyAra karavA zrI vAmAM AvI che. A lokanA namunA prAkRta vyAka hemacaMdrasUrine prArthanA karI ane jaNAvyuM ke atyAre raNane aMge ApaNe AgaLa jozuM. e vyAkaraNa je vyAkaraNe maLe che te kAM te bahu TuMkA che, adhurA upara graMthakartAe pite TIkA lakhI che te paNa muddAma che athavA jIrNa che. atyAre pravartatA zabadalakSaNa ane jarUrI che. graMtha pUro thatAM rAjasabhAmAM e zAstranI bahu jarUra batAvatAM sUrie sAdhano pUrAM vAMcavAmAM AvyA. vastudarzananI spaSTatA saraLatA pADavAmAM Ave te e kAma hAtha dharavA saMmati ane saMpUrNatAne aMge enI eka avAje prazaMsA batAvI. mudAma mANaso mokalI kAramIra dezanA pravara thaI ane mahArAjAe traNase-lahIAone e nAmanA nagarethI bhAratI sarasvatI devI pAsethI ATha graMthanI kopI karavA besArI dIdhA. dUra dezamAM ane junA vyAkaraNe maMgAvyA. sarasvatI devInA prasAdathI bhyAsIone enI prato pahoMcADI. kayA kayA dezomAM e pacho jahadI pAchA AvyA ane e tAMbara enI prata mokalI tenAM nAma A pramANe prabhAcaMdrahemacaMdrane mATe zAradA devIne keTaluM UMcuM mAna che te sUri Ape che:-aMga (bhAgalapura), vaMga (pUrva baMgALa), paNa jaNAvyuM. kaliMga (dakSiNa orIsA) AMdhra, lATa (narmadA pazcima AvA vidvAna nararatnane pitAnA dezamAM rAkha- pradeza), karNATaka, kokaNa, mahArASTra, saurASTra, vatsa, vAnuM ahobhAgya prApta thavAthI rAjA prasanna thayA ane kaccha, mAlave, siMdhu sivIra (siMdha), nepAla, pAravyAkaraNa sarva dizAmAM taiyAra karavA hemacaMdrAcAryane sIka (irAna), muraMTaka, gaMgApAra, haridvAra, kAzi, bahu khuzIthI Adeza Apyo. zrImAna hemacaMdrAcArye cedi (budelakhaMDa), gayA, kurukSetra, kanya kuja, geDa tyAra pachI " zrI siddhahema' nAmanuM vyAkaraNazAstra (uttara baMgAla), kAmarUpa (AsAma), sapAdalakSa, jAbanAvyuM. enA batrIza pAda-prakaraNo pADyAM, ATha laMdhara, khasa, siMhala, mahAbodhi, beDa, kauzika adhyAya-vibhAga thayA. emAM uNudi pratya, dhAtu (darabhaMgA) vigere vigere. vibhAga, liMga vibhAga, jAti sUtra ane vRtti e sarva enI vIsa prAMta kAzmIra dezamAM sarasvatI maMdihakIkata AvI eTale e paMcAMgI vyAkaraNa banyuM. ramAM mokalI je tyAM rAkhavAmAM AvI eTale devI enI sAthe emaNe be keza banAvyA. enAM nAmaH zAradAe ene svIkAra karyo ane ene pramANabhUta nAmamAlA ane anekAyaeNkeza. enA AThamAM adhyA- ' tarIke gayo. yamAM prAkRta vyAkaraNa lakhyuM te para AgaLa vive vyAkaraNa prasAra cana thaze. vyAkaraNanA viSaye, e uparAMta kAkala athavA kakkala nAmanA eka prabhAvaka cAritrakAra AgaLa lakhe che ke atyAre kAyastha vidvAna jeNe AThe vyAkaraNane abhyAsa karyo Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare jaina yuga kArataka-mAgazara 1983 hato. tene khAsa abhyAsa karavA mATe pATaNamAM rAjA bAbatane bahudhA eka sthAnake ja khulAse maLI taraphathI rokavAmAM Avyo. te sarvane vyAkaraNane jAya evI emAM goThavaNa rAkhI che. abhyAsa karAve ane tenI jAhera parIkSA dareka A vyAkaraNane eka rIte maulika graMtha tarIke mAsamAM zukala pakSanI pAMcame thavA mAMDI. jeo e kahI zakAya ane bIjI daSTie joIe te ene zAstranI parIkSAmAM pasAra thatA temane rAjA taraphathI saMgrahapustaka (Compilation) tarIke paNa lekhI bhAre vastra ane senAnAM ghareNAMnI bheTa ApavAmAM zakAya. zrI prabhAvaka caritrakAra e pustaka taiyAra AvatI hatI ane temane besavA mATe pAlakhI ane karavAne aMge kAzmIrathI ATha vyAkaraNanA pustake mAthe chatra ApavAmAM AvatA hatA. e pramANe maMgAvavAnuM lakhe che tene bhAvArtha ema samajAya che vyAkaraNanI prasiddhi karavAmAM AvI. ke je kArya zrI hemacaMdrAcAryane karavAnuM hatuM te junI A pramANe hakIkata mudAma rIte zrI prabhAca vAtana jItra 25 guvA navA AkAramAM raju karavAnuM prabhAvaka cAritranA zrI hemacaMdrasUri nAmanA 22 mAM na hatuM ane vyAkaraNukAra-vaiyAkaraNIya eTaluMja karI zaMgamAM Apela che. zvaka (13-115.) zake te tenI maulikatA che. vyAkaraNa karanArane pradeza bhASAmAM pracalita zabdadhanano kevI rIte upayoga A saMbaMdhamAM anya graMthakAra zuM kahe che te thAya che ane te kevI rIte goThavI zakAya ane te jovA pahelAM e vyAkaraNanI AkhI racanA joI zabdonI utpatti kevI rIte thaI vigere bAbatanI carcA jaIe, khAsa karIne prAkRta vyAkaraNanA saMbaMdhamAM e karavAnuM hoya che. ene sAhitya utpanna karavAnuM ApaNu gujarAtI sAhityane keTaluM upayogI kArya che. hotuM nathI paNa sAhityamAM vaparAtAM zabdabhaMDeLane te para vicAra karI laIe. chaNavAnuM kArya karavAnuM hoya che. siddhahema vyAkaraNa, zabdAnusAzana, vyAkaraNanA viSaya taddana zuSka che. emAM nathI AvatI kalpane ke nathI paDato rasa, emAM A vyAkaraNanuM AkhuM nAma "zrI siddhahema- hRdayabhedaka rasa nathI ke marmavedhI prasaMge nathI, caMdra zabdAnusAzana" che. enA saMskRta vyAkaraNa gacchAmi gacchAvAthI mAMDIne e ArIsTa vibhAganA sAta adhyAya che ane dareka adhyAyanA ane benaDITIva sudhI athavA devaH devothI cAra cAra pAda che eTale saMskRta vibhAganA kula mAMDIne anaDuha jevA aniyamita rUpe, temaja 28 vibhAgo thAya che. vyAkaraNanA mukhya pAMca taddhita kRdaMta ane kArakanA aTapaTA prayogo dhAraNa aMga che. emAM sUtro, pratyayo uNudi, dhAtunA karavA, samajavA, chUTA pADavA, prathakaraNa karavA, gaNo, dhAtunA artho ane nAmanI jAtiono samA- goThavavA ane sarvagrAhI thAya tema samajAvavA ane veza thAya che. enA aMtaramAM dazagaNo, paramai A- te kArya taddana navIna Dhabe, navIna padhdhatie, TuMkAmAM mane ane ubhayapadI dhAtuo, tenA kALo, nAmanA ane mudAma rIte karavuM e asAdhAraNa buddhivaibhava, rUpe ane tenI aniyamitatAo, taddhita, kAraka bhASAparane sarvagrAhI kAbu ane prauDha samanvaya vigere aneka bAbatene samAveza thAya che. A zakti, saMgrAhaka zakti ane saMdarzana zaktine asiddhahemacaMdra vyAkaraNa evA prakAranuM banAvyuM che ke bhUta sahayoga batAve che. e kArya A caritranAyake enA abhyAsIne vyAkaraNane lagatI koI paNa bAba- phatehamaMdIthI karyuM e emanA graMthane temanA vakhatamAM tamAM zaMkA jevuM kAMI rahe nahi. e uparAMta e je sthAna maLyuM te parathI jaNAya che, ane tyAra vyAkaraNanI moTI khUbi e che ke emAM sune pachI e graMthe je sthAna vyAkaraNa graMthamAM jALavI sahelAM karIne lakhyA che eTale magaja para vadhAre rAkhyuM che te e graMthanI adabhutatA ane vizALapaDato bojo na paDe ane TUMkAmAM sarva vyAkaraNanI tAno acUka purAve che. tyAra pachInA samayamAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa eka paNa moTuM saMskRta vyAkaraNa jemAM uparanA pAMca prAkRta vyAkaraNaparanA kula sAta loka AgaLa vicAaMgono samAveza thato hoya evuM banyuM nathI eTale ravAmAM Avaze. jema aneka sAhityanA viSayo jevAM ke sAhitya prAkRta jaina ArSabhASA. (maryAdita arthamAM kAvyanuM vijJAna ), keza ane nyAyamAM temaNe chello zabda kahyA che temAM zabdAnu jaina graMthe paikI mULa sidhdhAnta graMtha "prAkRta" zAsana vyAkaraNamAM paNa temaNe chello ullekha karyo bhASAmAM lakhAyelA che. tenI racanA karanAra tIrthakaranA che. tyAra pachI vyAkaraNanI nAnI nAnI prakriyA banI mukhya ziSyAne udeza evo hato ke bALa strI maMda che paNa moTA sarvadezIya paMcAMgI vyAkaraNane aMge ane sAdhAraNa samAja sahelAIthI samajI zake ane koI paNa vidvAne kArya hAthamAM dharyuM hoya tevuM jANu uccArI zake evI bhASAmAM je graMtharacanA thaI vAmAM nathI ane teTaluM chatAM temano sadara vyAkaraNa hoya te te sarvane upayogI thAya. saMskRta bhASAmAMthI graMtha jaina ane jainetara vidvAnomAM atyAra sudhI prAkRta nIkaLI ke prAkRta ane saMskRta eka sAthe ane atyAre paNa mukhya sthAna bhogave che e bolAtI hatI e ghaNo vikaTa prazna che. Akho samAja saMskRta bhASAnA abhyAsIne navuM jANavAnuM rahyuM ekI vakhate vAtacIta ane gRhavyavahAra ke vyApAra nathI. keI paNa sArI TIkA vAMcatAM ghara haimaH saMskRta bhASAmAM karI zakatA hoya e lagabhaga asaM bhavIta lAge che. enI saMskAritA ane aniyaathavA dara macaMdrAcArvA aneka prasaMge mitatA eTalI suMdara ane jhINuM che ke Ama varganI na Ave evuM banavuM lagabhaga azakya che. A e bhASA hovI ghaNAne saMbhavIta lAgatI nathI. ghaNuM temanI sarvasaMgrAhaka ane sarvadezIya pravRtti batAve vidvAnene evo abhiprAya che ke-rasika mANaso che ane teTale aMze temane mATe mAna utpanna ane khAsa karIne UMcA varganA vidvAne saMskRtamAM vAtacIta karatA haze. teonI dalIla evI che ke e zabdAnuzAzana" A graMtha sUtra rUpe "saMta" zabdaja evA prakAranI che ke enA che. asalanA graMtho paikI vyAkaraNanA graMtha sUtranI artha "saMskAra pAmelI" sudharelI athavA sudhArAnA paddhati para racAyelA hoya che. "sUtra" evI paddhatithI anuyAyInI e bhAva emAM jhaLakI uThe che. enI lakhAya che ke emAM bahu bhAva AvI zake ane sAthe "prApta' zabda vicArIe te ene artha cAlu yAda rAkhavAmAM ghaNI sagavaDa paDe. enA upara kavi. athavA "prakRtinu-svabhAvasiddha thAya che. e daSTie rAje pote "prakAzikA" nAmanI TIkA karI che je "prAkRta' bhASA asala athavA svabhAva siddha lAge bahu suMdara ane saMskRta bhASAmAM racAyelI che. enA che ane temAMthI saMskAra pAmIne ziSTa purUSa mATe sAta adhyAyanA 28 pAda ane AThamAM adhyAyanA thayelI bhASAne saMskRta bhASA kahevAmAM Ave che. prathama traNa pAdamAM eka eka maLI 31 ka zrI A viSaya ghaNo jhINavaTano che ane te saMbaMdhI hemacaMdrAcArye pote lakhyA che. emAM muLarAja solaM- nirNaya Apavo ghaNo muzkela che, kAraNake e saMbaMdhI kIne vakhatathI mAMDIne siddharAjanA samaya sudhInuM vicAra karatAM emAM asala rUpa ane tenA apavarNana karyuM che. enA AThamAM adhyAyanA cothA pAkanI vAdo para bahu carcA karavI paDe che ATalA nAnA Akhare cAra leka ApyA che. A pAMtrIze ke lekhane yogya lAge nahiM. paNa A carcAmAMthI eka etihAsika che ane khAsa yAda karavA jevA che. atre vAta te cokkasa lAge che ke saMskRta bhASA sarvabhejya vistAra bhayathI e ke ApyA nathI paNa Iti- ke sArvatrika keAI kALe heya e vAta saMbhavIta jaNAtI hAsanA rasika sajajano e koko para jarUra laya nathI. vidvAnonI-saMskArIonI e bhASA pracalita kheMcaze eTaluM jaNAvavA gya lAge che. enA haze tyAre tenI sAthe Ama varganI bhASA te "prAkRta' Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jenayuga, kArataka-mAgazara 1983 hovIja saMbhave che. atyAre jema zahera ane gAma ane tema hoya to upara je anumAnathI saMskRta bhASAnuM DAnI bhASAmAM phera dekhAya che, saMskAra ane svabhA- ekadezIyapaNuM ane prAkRtanuM sarvagrAhIpaNuM batAvyuM vasiddhatA jUdA jUdA AkAramAM banne sthAnamAM che tene Take maLe che. saMskRta bhASAnA nATakamAM anukrame anubhavAya che te pramANe eka sAthe bane strIo ane halakA pAtra prAkRta ke mAgadhI bhASA bhASA pracalita hoya ema anumAna thAya che. bhASA vApare che e ApaNu vAMcanane viSaya che. enI zAstranA A ati vikaTa pradezamAM ane te caMcu sAthe rAjA ke pradhAna vAta kare te teo saMskRtamAM praveza mAtra thaI zake tevuM che. bele ane A AmavargIya pAtro prAkRtamAM bele te rAjA vigere samajI zake, chatAM rAjAe jema bane jaina graMthomAM prAkRtanuM sthAna, tema sAdu saMskRta bolavuM paDe che-e sarvane niSkarSa jaina saMpradAyamAM A viSaya para ghaNA ullekha e nIkaLe che ke Ama bhASA prAkRta hovI joie maLI Ave che. teoe asala prAkRta bhASAne ane vidvAnonI saMskArI bhASA saMskRta hovI joIe, upayoga karyo te tenI sarvagrAhaka vizALatA batAve saMskRtine upayoga graMtha lekhana carcA ke evA viziSTa che. eka mahAna TIkAkAra lakhe che ke bALa strI prasaMge thato hovo joIe ane cAlu vyavahAra sarva maMda mRkha ane cAritranI abhilASAvALA prANIo prAkRta bhASAmAM thato hovo joIe. AvI paristhiti upara upakAra karavAnI budhdhithI tatvajJa vidvAnoe hoya ane te dazamI sadImAM jANItI hoya te ja jana siddhAnta prAkRta bhASAmAM banAvyA che. A saMskRta bhASA vAparanArane "durvidagdha" nuM upanAma sarvavyApI upakAra dRSTi batAve che. zrI siddharSigaNi jevA prabhAvazALI lekhaka ApI zake. | zrI umiti bhava prapaMca kathAgraMthanA kartA siddhahemane AThamo adhyAya, zrI siddhaSigaNi saMvata 862 mAM lakhe che ke "saMskRte ane prAkRta bhASAo prAdhAnyane yogya che. temAM A carcA ghaNI laMbAvI zakAya tema che. emAM paNa garvavALA durvidagdha manuSyonA hRdayamAM saMskRta eka ane bIjI bAjue bahu vicAravAnuM prApta thAya tarapha valaNa hoya che. bALa jIvone sabbadha karAva- tema che. e carcA ahIM aTakAvI mArA kahevAne nArI ane kAnane bahu manahara lAge tevI bhASA bhAva che te raju karuM chuM ane te e che ke jene to prAptaja che. paNa e durvidagdha prANIone tevI prAcIna purUSoe prAkRta bhASAno upayoga Ama varganA lAgatI nathI. upAya hoya te sarvanAM mananuM raMjana upakAra mATe irAdA pUrvaka prathamathI karyo che ane karavuM yogya che tethI teonI khAtara A graMtha saMskR. ghaNI phatehamaMdIthI karyo che. eTalA uparathI prApta tamAM racavAmAM Ave che." AvA vicAra vikramanI bhASA e jainonI "ArSa" bhASA kahevAya che. mahA dazamI saddImAM batAvavAmAM AvyA che te bahu dhyAna vaiyAkaraNIya prANinie jema AThamo adhyAya vedanA kheMcanArA che. saMskRta bhASA vidvAna vargamAM vaparAtI vyAkaraNanI lakhyo tema ArSabhASAnA upayogI vibhAhatI ema je upara vicAra batAvyo tene Agane AThamA adhyAyanA viSaya tarIke ane AkhA vicArathI ghaNo Teko maLatuM hoya ema jaNAya che. vyAkaraNanA aMga tarIke zrI hemacaMdrAcArye prAkRta atyAre sAdI bhASAnA zokhIne jema jaDabAtoDa vyAkaraNa vibhAgane gue ane te kArya teozrIe athavA sAkSarIA bhASAnA saMbaMdhamAM vicAre batAve kevI saphaLatAthI karyuM che te atre vicArIe, che tevI asala saMskArI ane Ama bhASAne aMge A prAkRta vyAkaraNano vibhAga bhASAnA abhyAvicAraNA cAlatI haze ema A parathI lAge che sIte bahu upayogI che. atyAre vaparAtI gujarAtI vAsrarakUari tathA cAritrazakSiri bhASA athavA sAmAnya rIte hiMdI marAThI ke baMgALI 3ghakArAi taraphe: siddhAntaH prAkRtaH to tenA Adhunika svarUpamAM kevI rIte AvI te jANu Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa vAno upAya prApta bhASAnA vyAkaraNano abhyAsa khedakAraka bInA che. zeTha bhImazInA dehavilayathI che. zabdanI vyutpatti jANavAmAM Ave tyAre tene ema thayuM saMbhavita lAge che. enA TrasTIonI aMdarano Azaya ane tenA vaparAzanI gyatA sama. khAsa pharaja lAge che ke A mudraNamAM adhuro rahI jAya che. zabdane barAbara bhAva samajavA mATe ane gayele upayogI graMtha jarUra pUro kara. mArI A khAsa karIne enA Connotation darzana bhAva prArthanAmAM Apa sarva saMmata thazo evI AzA che. ane Denotation-(nirdeza-upalakSaNa-) jANavA prazasti leke, mATe e kayAMthI Ave che enuM jJAna bahu jarUrI prathama pAne aMte eka eNka prazasti rUpe che. zrI hemacaMdra prathama saMskRta vyAkaraNa lakhyuM eTale zrI hemacaMdrAcArye mUkayo che temAM teo lakhe che ke e vyAkaraNanA sAta adhyAyane bhUmikA-(basis)- "he siddharAja mahArAja! bhuja daMDamAM kuMDaLAkAra tarIke rAkhIne temAM kevA pheraphAra prAkRtamAM thAya che karelA dhanuSya vaDe tamArA zatruo pAsethI tame Dolate AThamA adhyAyamAM batAvyA che. rane puSpa jevuM ujajavaLa yaza kharIda karyuM che. e tamArA yaze traNa jagatamAM bhamI bhamIne thAkI jaI prathama pAda, Akhare mALavAnI strIonAM pAMDuraMganAM stanamaMDaLaprathama prAdamAM saMskRta saMdhinA niyamo prAkRta para ane gheLA gaMDasthaLapara sthiti karI che, arthAta bhASAmAM vikalpa lAge che ema batAvI dIdhuM che. thAkIne Akhare tyAM besI gayuM che.1 A suMdara bhAvanI AthI gujarAtI bhASAmAM ghaNIvAra matabheda paDe che atihAsika kimata che te anya prasaMge vicArAze. ke be svara sAthe Ave tyAM saMdhi kare ke nahi atre tenI kAvyacamatkRti lakSamAM rAkhavA yogya che. e iMca nIkaLI jAya che. e uparAMta saMskRta zabdanA dvayAzraya-saMskRta prAkRta, je liMgomAM pheraphAra thAya che te sarva prathama pAdamAM mULa sUtro ane prakAzikA TIkA tathA prazastibatAvyA che ane prAkRtanA cokkasa rUpe thAya che te no sadara loka zrI kumArapAla carita nAmanA prAkRta AkhA sUtra ane TIkAmAM batAvyA che. AthI laga- dayAzraya kAvyamAM zrIyuta zaMkara pAMDuraMga paMDita ema. bhaga dareka zabdanI vyutpatti jANavAnuM banI Ave che. e bebe saMskata sIrIjha naM. 60 mAM sarakAra che. e prathama pAnAM 271 sUtro che. dareka sUtra upara taraphathI chapAvI bahAra pADela che. kumArapALa caritra zrI hemacaMdrAcArye pote prakAzikA nAmanI TIkA lakhI e kevA prakArano graMtha che e atre khAsa prastuta che ane temAM sUtranA khulAsA bahu vigatavAra jaNa hovAthI te paNa ahIM prasaMganusAra joI laIe. vyA che. sUtra yAda rAkhavA mATe che ane TIkA sama- AkhuM vyAkaraNa sAta adhyAya ane aThAvIza pAde javA mATe che. e sUtra ane TIkA upara "huMDhikA" sUrirAje lakhyuM tenA sUtronAM dRSTAnta ApavA sArU nAmanI ghaNA vistAravALI TIkA che je ghaNI upayogI "dayAzraya" nAmanuM mahA kAvya paNa temaNe ja che. enA vidvAna racanAre aneka khulAsAo aiDha racyuM. e dayAzraya kAvyamAM be prakAranI goThavaNa cheH saMskRta bhASAmAM vigatavAra karyA che ane tenuM daLa ? / 1 yad dormaNDalakuNDalIkRtadhanurdaNDena paNa ghaNuM moTuM che. e vyAkaraNanA be pAda sUtra - fsAthag: TIkA ane TuTikA sAthe ane vaLI gujarAtI bhASA- krItaM vairikulAt svayA kildltkundaatara sAthe zA. bhImazI mANeke chapAvI bahAra pADayA rApta thA: che eTale aradhuM prAkRta vyAkaraNa saMpUrNa vigata bhrAntvA trINi jaganti khedavivazaM tanmA. sAthe chapAI bahAra paDayuM che. e gujarAtI bhASAMtara lavInAM vyadhA. sAthene apUrva graMtha saM. 1960 mAM bahAra paDyA dApANDau stanamaNDale ca dhavale gaNDasthale pachI bAkInA adhei bhAga bahAra paDyo nathI e ca sthitam / / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazara 1983 eka bAju cAlukya cuDAmaNi mULarAjathI mAMDIne kAzmIranA itihAsanI rAjataraMgiNI vinA prAcIna siddharAja jayasiMha sudhI cAlu rasika itihAsa che. aitihAsika pustaka eka paNa maLI AvatuM nathI. enA vIza sarga che. Akho graMtha e samayanA guja- madhya prAcIna samayamAM jene lokoe keTalAMka kAvya rAta ane mahAgujarAtanA itihAsa upara ghaNo prakAza prabaMdha rAsA AdithI ghaNI etihAsika bAbato nedhI pADe che. mULa graMtha upara abhayatilaka gaNinI saMskata rAkhelI che, ne je ke temanA graMtha bahu bharosAdAra TIkA che. muMbaI sarakAre e gaMtha saMpUrNa chApavAnuM kArya nathI te paNa ghaNuM upayoganA che. hemAcAryuM je zrIyuta AbAjI viSNu kAthAvATe bI.e. ne sepyuM hatuM. itihAsa dayAzrayamAM Apyo che te eTalo badho prathama,vibhAga daza sargomAM beMba saMskata sIrIjhanA agatyane che ke tene AdhAre prakhyAta sara elekajhAnaM. 69 tarIke bahAra pADayo paNa te bahAra paDavA Dara kaleka phArabase potAnI rAsamALAmAM tene paNa pahelAM zrIyuta kAthAvaTe gujarI gayA. bIje vibhAga keTaloka bhAga lakhyo che." tyAra pachI bahAra paDyo che. e banne vibhAga bane "gujarAtI athavA aNahilavADanA rAjyanI teTalA zuddha karIne chapAvavAmAM AvyA che ane vyA- sImA bahu vizAla jaNAya che. dakSiNamAM cheka kalAkaraNane daSTAMte mATe bahu upayogI che ane iti- puranA rAjA tenI ANa mAne che ne bheTa mokale che, hAsanA maulika sAdhana tarIke te advitIya che. pre. te uttaramAM kAzmIrathI paNa bheTa AvelI che, ne kAthAvaTe enI prastAvanA lakhI zakyA nahi e pUrvamAM cedI deza tathA yamunA pAra ane gaMgA pAra dIlagIrI bhareluM che paNa emanI saMzodhaka buddhi magadha sudhI ANu gayelI che. pazcime saurASTra te bahAra paDelA graMthanA pRSTa puSTamAM jaNAI Ave che. gujarAtane tAbe hatuM, ane siMdhu deza te siMdha ane sadara graMthamAM daSTAntanI evI yojanA che ke bAka- paMjAbano keTalAka paMcanada AgaLano bhAga e paNa raNa ane bhASAnA abhyAsIne bahu rasa paDe. nAmane gujarAtane tAbe hato. e sivAya ghaNAka deza ne aniyamita rUpe le to badhA tenA rUpa AvI jAya rAjAnAM nAma Ave che, paNa emane oLakhavAmAM ane saMpUrNa bhUtakALa ke eorIsTa kALa le te tenAM ApaNI pAse hAla sAdhana nathI." rUpe cAlyAM Ave. sadarahu prophesare badhA rUpenI nIce A sivAya sAkSara zrI maNIlAlabhAIe te lITIo dorI ( aMdara lAIna karI) e graMthanuM vakhatanI samAja vyavasthA, dhArmika sthiti, lokeAnI mahatva vadhAryuM che ane upayogitA dazyamAna karI che raheNI karaNI vigere para bhASAMtara anusAra prakAza ane TIkAkAra abhayatilaka gaNIe ene saMpUrNa suMdara * pADavA e prastAvanAmAM prayAsa karyo che ane chevaTe , rIte spaSTa karela che. bhASAsAhityamAM ane itihAsa jaNAvyuM che ke "dayAzraya zabdane arthe be Azraya vibhAgamAM A graMtha advitIya che. eTale AdhAra eTaleja thAya che, ne vyAkaraNa ane dvayAzraya bhASAMtara. ItihAsa be AdhAra jene racavAmAM lIdhelA te sadara graMthanuM gujarAtI bhASAMtara zrImaMta gAyaka graMtha te dayAzraya. emAM pote racelI aSTAdhyAyIne vADa sarakAranI AjJAthI sAkSara zrI maNIlAla nabhu. sutranAM pAdavAra udAharaNa che, je gujarAtanA itihAbhAI dvivedIe karI saM. 1949mAM bahAra pADayuM che. sane artha temAMthI nIkaLato cAle che. te dayAzraya hAla te bhASAMtara labhya nathI paNa upayogI che. e 1. A TIkA mAtra TIkA khAtaraja thaI hoya ema lAge graMthano sAra ApyA pachI sadarahu sAkSara keTaluMka che. ema lakhavAnuM pramANu temaNe ApyuM nathI. temanuM vivecana kare che temAMnA upayogI phakarA joI laIe, jaina graMtha taraphanuM durlakSya paNa akSamya jaNAya che kAraNa teo kumArapALa caritanI hayAtI paNa jANatA nathI ane saMta bhASAmAM kharI etihAsIka kIMmatanA chatAM vinoda mATe ke pUrvabaddha vicArathI TIkA karavA dorAI pustake nathI ema kahevAmAM jhAjhI bhula nathI. kemake gayA hoya ema anumAna thAya che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemaca'drAcAryanu" prAkRta vyAkaraNa kAvya A prakAre bhAvinA bhaTTa kAvyane maLatuM Ave che. paNa pheraphAra eTaleA che ke bhAravie jyAre pANinInI aSTAdhyAyInA krama yathArtha sAcavyA che. tyAre e AzramathI saMkhevA Acaya bahuja kaThina thaI gayeA che, te TIkAnI sahA vinA te samajavA paNa muzkela paDe tevA che. '' o yASa graMthanuM suMdara saraLa gujarAtI bhASAMtara sarvane lAbha thAya tevA AkAramAM bahAra pADavAnI khAsa jarUra che. e dayAzraya kAvyanA seALamA sargathI kumArapALa rAjAnA pratikAsa zarU thAya che. emAM Anna rAjA sAthenI laDAinI vAta ane RtuvarNana Ave che ane vIzamAM sargamAM hiMsA aTakAvavAnA prabaMdhA ane chekarA vagaranA maraNa pAmanAranI milkata rAjyamAM japta thatI hatI te TharAva rada karyAnA itihAsa rajI. karI saMskRta mAzraya graMtha pUrA karyAM che. prAkRta yAzrayanI vastu, saMskRta yAyamAM jyAMthI vAta mUkI tyAMthI kumA rapALa caritra nAmanA prAkRta yAzrayamAM vAta cAlu karI che. emAM AThuM sarga che. prathamanA pAMca sargamAM pATaNanI prabhutAnuM varNana karyuM che. enA rAjAnI bhavyatA ane dhanADhayatA, jaina maMdizanI mahattA, mahAtsava pUrNAMka rAjA enA darzane jatA te vakhatanI enI viziSTatA, rAjAnI bhagavAnanI mUrti tarapha bhakti ane tatsaMbaMdhe tenuM audArya, rAjaudyAneAnuM sAMdarya, rAjAe ane prajAne vaibhava ane vilAsa ane rUtuonAM varNana. A hakIkata chaThThA sargomAM paNa cAlu che. chaThThA satranA khAkInA vibhAgamAM kumAra pALa rAjA ane mallikArjuna vaccenI laDAinI vAtA kare che. ane anya sahayAtrI rAma sAthenA tenA sabaMdha darzAvAya che ane chellA be sagamAM zrutavIe zAne Apela nItibodha - mananIya che. A vastu kumArapALa caritramAM che. enA pratyeka enA pratyeka zlokamAM prAkRta vyAkaraNunAM dAMta, che ane sarakAra 1. AmAM gerasamajutI che, TTikAvyamAM pAMDava ane rAma caritra che eTale emAM itihAsa cAluja che. ka che. takathI bahAra pADela graMthamAM pratyeka dAMtanI nIce lITI derI enI mukhyatA batAvI ApI che. e graMtha upara graMtha upara bhayaMtilakaNanI saMskRta TIkA dhI suMdara che ane te paNa sarakArI graMthamAM pragaTa tha A kumArapALa caritra prAkRta vyAkaraNane aMge dRSTAntanuM kArya kare che ane aitihAsika dRSTie apUrva che. zrIyuta zaMkara pAMDuraMge sadara graMthamAM Akhu` prAkRta vyAkaraNu sUtra ane prakAzikA TIkA sAthe chApyuM che ane 124 pRSThanA prAkRta kAza chApyA che jemAM prAkRta zabdo tenA saMskRta paryAya sAthe ane sarge AAkanI saMkhyAnA nirdeSa pUrvaka rajI karI eka ati matvanI jarUrIAta pUrI pADI che. prAkRta bhASAnA abhyAsIne A graMtha bahu upayogI che ane guja rAtI bhASAne jene vaijJAnika abhyAsa karavA hAya ane bhASAzAstrI thavuM hoya tene mATe A maya aparihArya che. prAkRta vyAkaraNanA abhyAsa vagara gujarI girAnA aMdaranA Azayane samajI tenA upayoga thAya e smRti muzkela bAbata lAge che ane zabdanI bupatti ane arradhaTanAne aMge tA enA vagara nabhI zake tevuM nathI ema jaNAya che. mULa prAkRta vyAkaraNanA prathama pAdanI vAta karatAM ApaNe ATalI prAsaMgika vAta vicArI gayA. have sadara vyAkaraNanA bIjA pAmAMthI mukata Ave che. tenA upara dRSTikSepa karI jaie. dvitIya pAda. sadara prAkRta vyAkaraNanA bIna pAdamAM kula 219 sUtreA che, enA prathamanA 115 sUtramAM joDAkSarAnAM prAkRtamAM vAM rUpe thAya che te batAvyAM che. tema krama evA rAkhyA che ke kayA kayA joDAkSarAnA phera thAya te prathama batAvyA che. tyAra pachI e krama pramANe cAlyA che. emAM virUpe rUpe kevI rIte thAya che te paNa sAthe batAvyA che e prakAzikA TIkAmAM ane uDhikA TikAmAM tene khUba vistArapUrvaka phrAya karyo che. dAkhalA tarIke "zana'' saMskR'' tanuM sau athavA satto rUpa thAya che, "mukta" saMskRtanuM muddo athavA muau rUpa thAya che. ane Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinayuga. kArataka-mAgazare 1983 ine dAna 8 thAya che. enI sAthe ekaja zabda thAya che te batAvyuM che. sva ane dIrdhanA pheraphAra jUdA jUdA arthamAM vaparAtuM hoya tyAre tenA kevA rUpe prAkRtamAM kayA niyamane anusare che te atre bahu prAkRtamAM thAya che te 115 pachInA bAkInA sUtra vistArathI batAvyuM che. jAtamAM keTalA pheraphAra thAya tromAM batAvyuM che. A Akho vibhAga bhASAzA- che te paNa vistArathI batAvyA che ane rUpamAM ke strIne mATe ati upayogI che. keTalIkavAra akSarano pheraphAra thAya che te paNa A padamAM batAvyuM che. vyatyaya thAya che te paNa batAvyuM che. "kareNu' saMskRtanuM zabdanA jUdA jUdA Adeza paNa ahIM batAvyA che. 25 vikalpa #ha thAya che. "vArANasI" nuM vA- AmAM sarvanAmanAM sUtro para bahu vivecana che je jArI thAya che. vyutpattinA abhyAsIne A Akhe khAsa manana karI vicAravA yogya che. 130 mAM pAda ghaNo upayogI che. "daSTrA" nuM TADhA 35 sUtramAM kahe che ke prAkRta bhASAmAM divacana nathI, thAya che. "bahaspatinAM keTalAM sUve lAgIne mA- ene sthAne bahuvacana thAya che. caturthI vibhakti ra macI, madada rUpa thAya che eTale thAya che. tyAra pachI saMskRta vibhaktimAM prAkRtane apabhraMza dvArA enuM "bhespati" 35 kema thayuM haze aMge keTalA pheraphAra thAya che te mATe ghaNuM sa eno khyAla Ave che. evI ja rIte sarva nAmanAM batAvyAM che. sUtra 131-141 sudhInA vibhaktine "yugmadIya"nuM tu ane "asmadIya" nuM mATe ja lakhAyelAM che. parasmapada ane Atmane sadda rUpa thAya che. Ato bahu sAdA dAkhalA padanA dhAtunAM rUpamAM prAkRtamAM kevA Adeza thAya ApyA che, paNa e Akho vibhAga manana karIne che te hakIkata tyAra pachI Ave che ane e sAmAsamajavA yogya che. zuddha gujarAtI zabdanuM mULa nya niyamonAM vyakitagata dhAtumAM pAchA apavAde zodhavA mATe A vibhAga ati mahatvano che ane thAya che te paNa sUtra ane TIkAmAM batAvyA che. vizuddha bhASA lakhanArane ane khAsa karIne joDaNInA A tatIya pAdana kula sutro 182 che. siddharAjane praznane nIkAla karavAne mATe A vibhAgane abhyAsa uddezIne prazastimAM lakhe che ke "pRthvInA rAjAonA khAsa Avazyaka che. e bIjA pAne che. prazastinA mukuTamaNa! tArI kIrti UMce svargabhavanathI paNa dara zlokamAM sUrIzvara lakhe che ke "traNa bhuvanamAM adi. bhama che ane nIce pAtALanA taLIethI paNa vadhAre tIya vIra sidhdharAja ! zatruonA nagarane cUrNa karavAnA nIcI jAya che ane dariyAnI paNa pelI pAra jAya vinadanA kAraNabhUta thayelA tamArA jamaNA hAthamAM che. svabhAvane sulabha evA enA AvA prakAranA zaMkaranA jamaNA hAtha karatAM eTalo taphAvata che ke UMcA nIcA capaLa svabhAvane laIne eNe vANuM e kAma eTale mane rathane dUra karato nathI. zaMkarano na upara saMyama rAkhanArA mUnione emanA mainavRtathI hAtha kAma (kAmadeva)ne haThAve che tyAre tamArA jamaNa mukAvI dIdhA che."2-matalaba e che ke tamArI hAthamAM eTalI vizeSatA che ke e kAma icchA vistRta kIrtine munio paNa gAI rahyA che. AvI mane rathane dUra karato nathI. rIte prAkRta vyAkaraNanA trIjA pAdamAM hakIkata Ave che. tRtIya pAda, caturtha pAda. prAkRta vyAkaraNanA trIjA pAdamAM dhAtuonA cothA ane chellA pAdamAM sarvathI vadhAre sUtra pratyayamAM ane nAnA rUpamAM kevA pheraphAra 2 sarNa nitanA taTe paoNtAha1dvisstpurkssodvinodhetaavaadvaamsy mUlAdapi bhavadbhujasya / tvakIrtibhraMmati kSitIzvaramaNe pAre pyodherpi| ayaM vizeSo bhuvanaikavIra paraM na yatkAma tenAsyAHpramadAsvabhAvasulabhairuccAvacaizcApalai ma pAkaroti // stevAcayamavRttayopi munayo maunvrtNtyaajitaaH|| . Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa che. enI satra saMkhyA 448 che ane e vibhAga sarakhAvI zakAya tevo pRthvIpati zrI jayasiMha deva sarvathI vadhAre kaThIna lAge che. emAM prathama dhAtunA thayo jeNe potAnA vaMza rUpI sUrya upara amRta Adeza Ave che. pratyeka dhAtunA jUdA jUdA arthamAM razimacaMdra jevuM bIjuM nAma "zrI siddharAja" evuM kevA Adeza thAya che te ane sAthe upasarga sAthe lakhAvyuM. 2. hoya tyAre jUdA jUdA Adeze kevA thAya che te "e catura rAjAe sArI rIte ( sAma dAma A pAdamAM vistArathI batAvyuM che. e hakIkata daMDa bheda 25 ) cAre prakAranA upAyonuM sArI rIte 259 sUtra sudhI Ave che ane dhAtunI samajaNuM sevana karyuM. cAra samudrane jene kaMdoro che evI ane temAM thatA pheraphAro samajavA mATe upayogI eTale cAra samudranI sima sudhInI pRthvIne bhogavI, che. pachI zarasenI bhASAmAM keTalA pheraphAra thAya che eNe cAra prakAranI vidyA ( AnvIkSikI, trayI, te batAvyA che. e prAkRta bhASAno eka prakAra che. vArtA ane daMDanIti ) nA abhyAsathI pitAnI ene mATe su 26-286 che. tyAra pachI prAkR- buddhine vizeSa namra banAvI ane AtmApara vijaya tanA eka vibhAga mAgadhI bhASAnI hakIkata Ave meLavyo ane eNe cAre prakAranA purUSArtha ( dharma che. emAM kevA pheraphAra thAya che te hakIkata 287 artha kAma ane mokSa ) ne aMge te parAkASTA sUtrathI mAMDIne 302 sudhImAM ApI che. karI dIdhI, 3. - tyAra pachI pizAcI nAmanI eka prAkRta bhASAmAM - "zabda saMbaMdhI vistRta jJAna ghaNAM pustakamAM thatAM pheraphAra batAvyA che temAM sUtra 303-328 vaheMcAyeluM ane te graMthe maLavAnI muzkelIvALa rokAya che. ane chUTuM chavAyuM ahIM tahI paDI raheluM , joIne sUtra 329 thI apabhraMza nAmanI prAkRta bhASAmAM enA manamAM ghaNo kSobha thayo. enI mAgaNIne keTalA pheraphAro thAya che te batAvyuM che te lagabhaga svIkArIne muni hemacaMdra A zabdAnuzAsana graMtha Akhara sudhI cAle che. ane chevaTe sUtra 448 mAM koI prakAranA pApa ke vAMdhA vagarano vidhipUrvaka kahe che ke jouM taratAdika eTale prAkRta banAvyo. 4.2 bhASA saMbaMdhI je vAta aSTama adhyAyamAM na lakhI 1. AtvikSIkIH nyAya. trayIH traNa veda. vAta: kathA hoya te saMskRta pramANe che ema samajavuM. TUMkAmAM caritra. daMDanItiH vyavahAra zAstra, dharma zAstra. kahIe te prathama pAdamAM saMdhinA niyamo, bIjA 2 mAsAdirA patidravatu:NamudrAkrAMpAdamAM joDAkSaranA pheraphAre, trIjAmAM dhAtunA rUpamAM kitkssitibhrkssmbaahudnnddH| pheraphAro ane cothA pAdamAM Adezo tathA prAkatanA zrI kUTAna iti suIffmorAH prakAre para vivecana che. e cothA pAdanI chevaTe praza zuciculukyakulAvataMsaH // 1 stinA cAra loko ApyA che te aneka rIte bahu tathareta samakani pravakatAti jAti: upayogI che. tene bhAva nIce pramANe che - kssitiptirjysiNhdevH| yena svavaMzasavitaryaparaM sudhAMzau shriisiddhprazasti, rAja iti nAma nijaM vyalekhi // 2 "pUrvakALamAM zatruone pati ane hada vagaranA samyag niSevya caturazvaturopyupAyAn cAra samudranI simAthI aMkita thayela pRthvInA bhArane jitvopabhujya ca bhuvaM caturAbdhikAJcIm / vahana karavAnI zaktivALA majabUta bAhuvALo cA vidyAcatuSTayavinItamatirjitAtmA kaassttaalukakuLanA AbhUSaNa jevo bhayaMkara zatru rUpa hAthI maghApa puruSArthacatuSTaye yaH // 3 ene siMhasamAna zrI mULarAja nAmano rAjA thayo.1 tainAtavikatRtarAmavigharAjAnu. tenA kuLamAM prabaLa pratApamAM sUryanI sAthe zAsanasamUhakadArthatena / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jainayuga - kArataka-mAgazara 1983 gapara vicArI. prabaMdha ciMtAmaNimAM vyAkaraNanA ullekha, A pramANe lakhelI prApti uparathI jaththAma 7 3 zrI siddharAja jayasi~ha mahArAjanI prArthanAthI A maMtra lakhAyA hatA, e cakramAM zabdazAo saMbaMdhI kAi paNa vAta bAkI na rahe evI enI cAnA hatI ane aneka khUdA jUdA graMthomAM zabdAnuzAsananI kRtinA mabaMdhamAM merUtuMgAcA prabaMdhaci'tAmaNi graMthamAM kahe che te vAta jaza vicArI laIe. teozrInA graMtha sa. 1331 mAM purA thayA che. eTale zrI uMmacadrAcAryanI najI nA e ya kahevAya ane vaLI teoe je vAta zabda saMbaMdhI vAta hatI tene vidhipUrvaka-niyama-pUrvarUpe pAsethI sAMbhaLa te lakhI nAkhI che sara gAvavAnI emAM khAsa gaiAvaNa hatI. aneka jagAe je hakIkata meLavavA javuM paDatuM hatuM te A thamAM ekatra karavAmAM AvI ane vyAkaraNanA saMbaMdhamAM A chelleAja graMtha thayA ema kahI zakAya. tyAra pachI chUTAvAyA prakriyA thaiA thayA paNa moTA pAyA upara ane sarva hakIkatane eka sthAna lai Ave evA vistRta graMtha A ilAja che ane prAkRta bhASAnI vicAraNAne aMge tA A maya pahelA ane rAja che. ema chevaTe jazuAvyuM che. tethI AdhArabhUta gaNuAya. teo A banAvane dhArAnagarInA yazAvarmAnI jIta pachI mUke che, e chata vakhata jUnA jUtA paDita zrI siddharAjane sapradAya pramANe AzIvA~da ApavA AvyA te vakhate zrI. haMmadrAcArya paNa AvyA ane temaNe mUmi vAmaya vALA upara lakhyuM che te zlaka ka jethI siddharAja bahu prasanna thayA. zrI merUtuMgAcAryaMnA kahevA pramANe zrI siddharAja jayasiMha ane zrI hemacaMdrasUrinA A prathama meLApa hatA. khIjA aitihAsika purAvAthI dhArA nagarInI jayasiMhanI jIta sa. 1194 mAM thAya che, te tyAra pachInA ullA pAMca varSamAM vyAkaraNanI kRti thai hoya ema anumAna thAya che. mA bhAkhatapara nirNaya karavA vizeSa sAdhanAnI dUnu apekSA che tethI chevaTanA nirNaya thatA nathI. A kRti siddharAjanA samayanI che e nirvivAda che. ane siddharAjanA samaya sa. 1150 thI 119che e paNa niti bhAbhata che. huM A kRtine saMvata 90 thI 119 lagabhagamAM mU chuM. AcAryanA cAturvaMbharapUra AzIrvAdathI rAjA pA ja prasanna thayA eTale enI prazaMsA sahana na karanAra brAhmaNA khelyA ke etA amArA vyAkaraNu bhaNI pati thayA che. vigere. enA javAbamAM hemacaMdrAcArye kahyuM ke pAte zrI vIra bhagavAnanuM banAvela ane vyAkaraNa bhaLela che eTale thI e kSArANAe e vAtane gupta tarIke gaNAvI ane kAI Adhunika vaiyAkaraNIya jainamAM hoya te khetAvavA kahyuM. hemacaMdrAcArye kahyuM` ke mahArAja siMharAja sahAya kare to pote navIna pacAMgI vyAkaraNa banAve. rAjAe sa prakAranI madada ApavAnuM mAthe ullI prastinI pahelAM teo lakhe che 1ityAcAya zrI hemacandraviracitAyAM siddha hemacandrAbhidhAna svopajJazabdAnu sAzanavRttAvaSTamAsvAdhyAyasya caturthaH pAdaH samAptaH aSTamodhyAyaH samAptA ceyaM siddhahemacandra zabdAnusAzana vRttiH prakAzikA nAmeti. ATalA uparathI prakAzikA nAmanI TIkA paNa temanI potAnI racelI che ema jaNAya che. A graMtha bhAcAryaSaprApti pachI lakheA jaththAya che. maMtrIzaeN pAdamAM prazastinA laikA je rIte mUkyA che te parathI te pachavADethI lakhAyA DhAya ema jAya che. samAsa karavA sabaMdhI sarva hakIkata AvI gayA pachI e AAkA lakhAyA che. e saMbaMdhI eka vAta anyatra lakhAyalI che te have pachI jovAze vAMcato niyama vidhivAgata rAtmyanuMshaasnmidN muniDemacaMdraH // 4 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa lIdhuM. deza deza paMDita mokalI vyAkaraNanA graMtho A baMne vAtonuM dahana karI zakAya tevAM sAdhana maMgAvyA ane hemAcArya pAse "zrI siddhahema"nA paNa prApta thayAM che. e badhI hakIkatane sArI kADhatAM manuM savA lAkha lokanuM paMcAMgI vyAkaraNa eka varasa chevaTe kahe che ke prabhAvaka caritramAM sadara graMtha racamAM taiyAra karAvyuM. te pustakane rAjAne besavA yogya nAne aMge je hakIkata Avela che te vadhAre baMdhahAthI upara mUkI kata chatra tenA para dhAraNa karAvI besatI jaNAya che. te mAne che ke A graMtha uparanA be cAmara sAthe hemAcAryanA sthAnethI rAjamaMdiramAM prazastinA zlokamAM lakhe che te pramANe rAjAnI lAvavAmAM AvyuM. rAjAe enI pUjA karI ane mAgaNIthI lakhAyelo che kAraNa ke rAjAne AvA ene pustakAlayamAM sthApyuM. rAjAnA hukamathI e pusta- graMthathI pitAnA rAjyane amara karavAno prasaMga kano vyAkaraNa tarIke abhyAsa cAlu thayo ane anya prApta thayelo jaNAya che ane bhojanuM vyAkaraNa pustako baMdha thayA. vAMcIne enAmAM kAMIka IrSyA utpanna thaI hoya e vakhate vaLI koIe matsarathI rAjIne bhaMbheryo ane pitAnA vakhatanAM sArAmAM sArA vidhAna ke emAM tamAruM to nAma paNa nathI. rAjAne e to Scholar) ne e kArya karavA teNe saMpUrNa madada moTA aMdheranI vAta lAgI. hemAcArye rAtorAta batrIza karI hoya e taddana banavA joga che. graMthamAM hemazloka banAvI batrIza pAdane aMte mUkI dIdhA ane caMdrAcArya 2 caMdrAcArya pate bIjA graMtheno AdhAra le che ane bIje divase savAre vAMcatAM rAjA bahu prasanna thayA. tenA saMbaMdhamAM Do. kIrtona-(Dr. Kielhorn) nA sabaMdha A hakIkatamAM dezadezathI vyAkaraNe maMgAvyA lakhe che ke prathamanA pAMca pAdamAM paMdarathI vadhAre te hakIkata bahu upayogI lAge che. game te kAraNa- AdhAre levAyA che ane AkhA graMthamAM ethI thiI paNa batrIza nahi paNa pAMtrIza prazastinA zloka bahu moTI saMkhyAmAM AdhAre apAyA che. Do. pachavADethI zrI hemacaMdrAcArye te dAkhala karyA che ane kahernanA mata pramANe saMskRta vyAkaraNa mukhyatve tenuM je kAraNa merUtuMgAcArya Ape che te vicAravA karIne zAkaTAyana ane kAtaMtranA vyAkaraNa para racAyuM yogya che. rAjAe vidvAnone bolAvI sahAya karI che. vayAkaraNIye kahe che ke enI racanApaddhati kAvyanA ke bIjA viziSTa viSayanA graMthe lakhAvatA taddana maulika che ane sahelAIthI yAda rahe tevI che hatA ane lekhako tenI arpaNa rAjAne karatA athavA ane Akho graMtha saze paripUrNa che. vyAkaraNa rAjAnuM nAma graMtha sAthe joDatA evuM aneka prasaMge graMthanAM sAdhane te vakhate prApta thayelA AjubAjunA pUrva kALamAM banela che. kakkala nAmanA paMDitane aneka vyAkaraNa graMthe jaine vaparAyela jaNAya che. rokI pATaNa nagaramAM vyAkaraNano abhyAsa zarU kAzmIramAMthI sarasvatI devInA maMdiramAMthI vyAkaraNa karAvyo ema je hakIkata prabhAvaka caritrakAre lakhI graMthe AvyA e hakIkata prabhAvaka caritrakAra kahe che tene merUtuMgAcArya ukta ullekhathI ke Ape che. che tenA karatAM merUtuMgAcAryo dezadezathI vyAkaraNa vyAkaraNane aMge De. myulara. siddharAja mahArAje maMgAvI ApyA e hakIkatane Do. jI. myulare "lAIka opha jaina manka vadhAre baMdha besatI gaNavAmAM Ave che. kakakala hemacaMdra" nAmanuM pustaka jarmana bhASAmAM lakhyuM nAmanA paMDitane e vyAkaraNa zIkhavavA mATe mahAche te A banne graMthamAM vyAkaraNa racanA saMbaMdhI rAjAe rokayA ane dara paMcamIe parIkSA aNuhakIkata ApI che teno ullekha karI chevaTa jaNAve hIlapATaNamAM thatI hatI te hakIkatane vadhAre majache ke e baMne graMtha ( prabhAvaka caritra ane khetI bIjI bAjuethI maLe che. devasUrinA ziSya prabaMdha ciMtAmaNi ) mAM je vyAkaraNa racanAnI hakI, guNacaMdra "tavaprakAzikA" athavA "hemavibhrama" kata lakhI che tenA saMbaMdhamAM bIjI ghaNuM hakIkata nAmanI vizeSa TIkA lakhI te jaNAve che ke e tyAra pachInAM caritrAthI maLI AvI che ane tethI TIkA emaNe kakala nAmanA paMDitanA hukamathI lakhI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 hatI. A kakala, kAla ane kakala e sarva saMskRta gurjara sAhityamAM vyAkaraNa jJAnanI jarUra zabda "ka" (kuMbha) no apabhraMza che. AthI prabhA- hemacaMdrAcAryanA aneka caritro labhya che. mArI vaka caritramAM vyAkaraNane je jAherAta maLI kahevAmAM pAse tenA saMskRta caritra ane gujarAtI rAse AvI che te vAtane saMpUrNa Take maLe che ane mojuda paNa che. te sarvanA A vyAkaraNa aMge kakkala" aitihAsika purUSa hatA ema jaNAya che. utAro ApI Apane vakhata levA Icchato nathI. ane atyAre kolejamAM jema prophesara (-adhyApaka.) e vyAkaraNane itihAsa raju karI te dvArA tamane mAre eTaluM batAvavAno irAdo have ke gujarAtI hoya che tene maLatuM tenuM sthAna hoya ema jaNAya che. bhASAzAstrI thavA mATe, zabdanA sAcA prayoga karavA " A vyAkaraNa kayAre lakhavAmAM AvyuM te saMbaMdhI mATe, joDaNInA ghuMcavaNIA praznanA nikAla mATe De. myulara ghaNuM tapAsa kare che. prabhAvaka caritrakAra e prAkRta vyAkaraNanuM jJAna anivArya che ane samaya ApatA nathI paNa bahu thoDA vakhatamAM vyA atyAre mArA jANavAmAM to e ekaja sAdhana che. karaNa pUruM thayuM eTaluM ja kahe che. merUtuMgAcArya eka e vyAkaraNa eka jaina graMtha che ane A lekhaka varSamAM taiyAra thayuM ema kahe che. sUrino mahArAjA e che e vicAra Apa bhalI jaze. atyAra sudhI sAthe prasaMga pahelo athavA bIje mALavAnA vijaya ma " mALavAnA vijaya mAM jaina zabdoccAra sAthe je anicchA darzAvAtI pachI maLe che, e vijaya saMvata 1194mAM thAya che meM anubhavI che tethI mane kheda thAya che. bhASAnA te bIjI aneka rIte saMbhavita che. prazastinA 23 samRddhi je jana kavioe karI che te bhAre jabarI mAM zlokamAM yAtrAnuM varNana che te yAtrA dayAzraya che, tamArI kalpanAmAM na hoya tevI jabarI che. kAvya pramANe ekaja vAra thayelI che ane teno saMvata e Akho vibhAga mAtra sAhityanI najare jovA prAye 1194 Ave che, e sarva hakIkata meLavatAM jevo che, sAhityano ItihAsa pUro karavA mATe e vyAkaraNane saMvata 1197 lagabhaga jaNAya che. A khAsa jovAja paDaze emAM mane zaMkA nathI. e aitihAsika dRSTie carcA che. emAM haju vadhAre sAhityanI sImA bahu dUra che, bahu vizALa che, sAdhano dvArA vicAra karavAno avakAza che. enI sevA janmabharanA saMsAra tyAgIoe ane A viziSTa tyAgI gRhasthoe koI paNa prakAranI apekSA vyAkaraNane maLelI phatehane pariNAme zrI vagara karI che ane eka eka viSayo AlhAdaka hemacaMdrAcAryo dezI bhASAnA ane saMskRta bhASAnA bedhaka ane ramaNIya che. premabhAva, snehabhAva, sakese banAvyA. emAM "abhidhAna ciMtAmaNi" ane hAnubhUtithI enA abhyAsa tarapha valaNa dAkhavavAnI. "nAmamALA" bahu prakhyAta graMtha che. tyAra pachI eka gujara sAhityanI dRSTie bahu AvazyakatA che. , zabdanA aneka artha batAvanAra "anekArtha" ra. A prAkRta vyAkaraNanI racanA vijJAnanI dRSTie gujarAtI bhASAnA abhyAsIne A traNe graMthe bahu joIe to bahu paddhatisaranI che. eka zabda je upayogI che. hoya to teno khulAso kayAM maLaze e graMtha paddhati zrI rAjazekharanA caturvizati prabaMdha athavA jANyA pachI turata khyAlamAM AvI zake tema che ane prabaMdha kezamAM A prAkata vyAkaraNane aDe ha AkhAM prAkRta vibhAganI koI paNa vAta temAM bAkI TuMkANamAM hakIkata che. jarUrI hakIkata' upara AvI rahevA dIdhI hoya ema lAgatuM nathI. e graMthanI jAya che tethI tene judo ullekha karavAnI jarUra TIkA ane taMtrikA TIkA sAthe vadhAre phelAvo karI rahetI nathI. vaLI e graMtha pramANamAM prabhAvaka caritra vijJapti karI ramatra viramIza. te dvArA gurjaragirAnI samRddhimAM vadhAro karazo eTalI ane prabaMdha ciMtAmaNithI Adhunika che tethI te motIcaMda giradharalAla kApaDIA, vadhAre bArikIthI tapAsavAnI jarUra rahetI nathI. bI. e. ela ela. bI. e graMthamAM hemasUrino prabaMdha dazamo che.. selisiTara, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 pATaNamAM caityaparipATI. pATaNa caityaparipATI. [ zrI. lalitaprabhasUrikRta pATaNa caitya paripATI amadAvAdanI zrI haMsavijayajI jena kI lAyabrerI graMthamAlA naM. 28 tarIke prasiddha thaI gaI che tenI kiMmata cha AnA che. tenI prastAvanA sAkSara munizrI kalyANavijayajIe lakhelI che te ati upayogI etihAsika vigate pUrI pADanArI hoi te ame pUjya munirAja zrI haMsavijayajInI AjJAthI atra ApIe chIe.] taMtrI. svabhAvathIja bhAratavarSanA prAcIna vidvAnoe che emAM zaMkA nathI, paNa evA bhASAsAhityanI itihAsa lakhavA tarapha thoDuM lakSya ApeluM che. ane utpattinA prAraMbhakAlano nirNaya hajI aMdhArAmAM che, je kaMI lakhAyuM hatuM teno paNa ghaNo kharo bhAga kAraNa ke A viSayamAM Aja paryanta koI paNa vidvAne rAjyaviplavanA du:samayamAM nAza pAmI gayo che. UhApoha taka karyo nathI, chatAM jana sAhityanA mAtra vyAkhyAnika sAhityamAM upayogI thato keTaloka avalokanathI eTaluM to nizcita kahI zakAya ke jenomAM jana aitihAsika sAhityano aMza vyAkhyAnarasika citya vA tIrthayAtrA karavA ane tenAM varNane jaina sAdhuonA pratApe bacavA pAmyo che. paNa temAM lakhavAno rivAja ghaNoja prAcIna che. tIrthayAtrAo aitihAsika karatAM upadezatatvane mukhya sthAna ApeluM karavAno rivAja vikramanI pUrve cothI sadImAM pracalita hovAthI tevA caritra prabandhAdi grantha pikIne ghaNo che. tIrthayAtrAo karavAno rivAja vikramanI pahelI bhAga aupadezika sAhityaja gaNI zakAya, mAtra keTa: vA bIjI sadImAM pracalita hato ema itihAsa jaNAve lAka rAsAo ane prabaLe uparAMta zilAlekho, che, jyAre tenAM varNano lakhavAnI zarUAta paNa prazastio, cityaparipATI tathA tIrthamAlAoja vikramanI pahelI vA bIjI sadI pachInI te na ja Adhanika daSTie prAcIna citihAsika sAhityamAM hoI zake; e viSayano vizeSa khulAse nIcenA vivegaNavA yogya che. canathI thaI zakaze aitihAsika sAhityamAM caityaparipATIonuM jaina sAhityamAM sarvathI prAcIna sUtra AcArAM ganI niryuktimAM tAtkAlika keTalAMka jaina tIrthonI jo ke caityaparipATI vA tIrthamAlAo tarapha ghaNA nedha ane tene namaskAra karavAmAM Avyo che. ni. thoDA vidhAnanuM lakSya gayuM che ane aitihAsika zIthacUrNimAM dharmacakra devanirmita ratupa, chavitAmi daSTie tenI kharI kIMmata AMkanArA sAkSaro te pratimA, kalyANabhUmi Adi tIrthonI noMdha karavAmAM tethIye thoDI saMkhyAmAM nIkalaze, eTaluM chatAM paNa AvI che.' itihAsanI daSTie caityaparipATI e ghaNuM kImatI chedasUtronA bhASya ane TIkAkAro lakhe che ke sAhitya che, enA uDANamAM rahelA tAtkAlika dhArmika aSTamI caturdazI Adi parva divasomAM sarva jaina dehaitihAsane prakAza, dharmanI rUci tathA pravRttinuM darzana rAsaronI vaMdanA karavI joIe. bhale te caitya saMghanuM ane gRhasthanI samRddha dazAnuM citra ityAdi aneka ItihAsanA kImatI aMze cityaparipATionA garbha- 1. avaya ujijate gayagrupae ya dhamacake ya. pAsarahAvattanAM vamarupAyaM ca vandAmi." mAMthI janme che ke jenI kIMmata thAya tema nathI. " gajagrapade-dazA Tavartini tathA takSazilAyAM dharmacaya paripATIone utpattikAla, cake tathA ahicchatrAmAM pArzvanAthasya dharaNendramahimA tyaparipATIe kyArathI racAvA mAMDI tene sthAne." -AcArAMganiryukti patra 418. nizcita nirNaya ApI zakAya tema nathI. tyaparivA- 2. uttarAyaNe dhammacaka, mathurAe devaNimmio DIo tIrthamAlAo athavA evAja arthane jaNa- ghUme, kosalAe jiyaMtasAmipaDimA, tirthaMkarANa vA jammuvanArA rAsAo ghaNuM junA vakhatathI lakhAtA AvyA bhUmie. -nizIthacUNi patra 243-2, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazara 183 104 hoya ke amuka gacchanI mAlikInuM hoya te paNa tenI na pesI jAya eTalA mATe mRtadhara pUjya AcAryoe yAtrA karavI, vakhata pahoMcatuM hoya te sarve ThekANe niyama ghaDo ke AThama caudaze te sarva cetyonI saMpUrNa caityavaMdana-vidhi karavI joIe ane vakhata vaMdanA karavIja, ane jo sAdhu ke vrati gRhastha e na pahoMcato hoya te eka eka stuti vA namaskAra niyama pramANe na vartaze te te daMDane bhAgI thaze. ja karavo paNa gAmanAM sarva cityonI yAtrA karavI. A pramANe nagara yA gAmanAM sarva cInI yAtrA te ceiaparivADI jatA" (citya paripATiyAtrA) kahevyavahAra sUtranA bhASya ane cUrNimAM lakhyuM che vAtI. ane e prakRti vizeSa pracalita thatAM utAke AThama caudaza Adi parva-tithidinemAM gAmanAM valane lIdhe yAtrA" zabda nikaLI jaIne "cetyaparisarva deharAMomAM rahelI jinapratimAo ane pitAnA pATi' zabda ja prAthamika mULa arthane jaNAvavAmAM tathA bIjA upAzrayamAM rahelA sarva sAdhuone paryA rUDha thaI gayo. vakhata jatAM caityaparipATI-tyapariyala sAdhuoe vaMdana karavuM joiye, je na kare te vADI-tyapravADI-caitrapravADI ityAdi aneka prakAranA te sAdhu prAyazcittano bhAgI thAya. ceIaparivADIjAnA sthAne saMskRta, prAkRta ane mahAnizItha sUtramAMthI paNa cityatIrtha ane tIrthomAM apabhraMza zabdo ruDha thayA, je Aja paryanta te bharAtA melAonI sUcanA male che. A sarva jatAM arthane jaNAvI rahyA che. eTaluM te nizcita che ke jemAM tIrthayAtrA ane uparanA vivecanathI e vAta spaSTa thaI ke pratimApUjAne rivAja ghaNoja jUne purANo che, caityaparivADI' e nAma eka prakAranI yAtrAnuM che, vIrtha tarIke prasiddha thayela sthAnamAM bhAvika jene ane upacArathI tevI yAtrAnuM varNana ke vivecana ghaNA dUra dUranA deza thakI saMgha laI jatA ane karanAra prabandha vA stavane paNa citya parivADI ne tIrthATana karI potAnI dhArmika zraddhAne saphala karatA, nAmathI oLakhAvA lAgyAM ke je banAva sAhitya pitAnA gAma nagaranAM cane te hamezAM bheTatA, mArgamAM eka svAbhAvika ghaTanA che. ca adhika vA ochA samaya malatAM nagaranAM sarva conI yAtrA nitya na thatI to chevaTe AThama cau- tIrthamAlA ane caityaparivADiyAne daza jevA khAsa dhArmika divasamAM te pUrvokta yAtrA vAstavika bheda, avazya karatAja, kAlAntare A pravRttimAM paNa maMdatA yadyapi tIrthamAlA vA tIrthamAlA stavane ane 1. nissakaDamanisTakaDe ceie savahi thai titri, cityaparivADI vA caityaparivADI stavanemAM sAmAnya veluM va ceiANi va nAuM ikrikriA vA vi. rIte bheda nathI gaNavAmAM Avato tathApi tenAM nAma -bhASya ane lakSaNo tapAsatAM te banne prakAranI kRtino 2 amI-usIsuM ceItha savANi sAhaNe save. vAstavika bheda khullo jaNAI Ave che. vanTezvA niyamo avasesa-tihiMsu jahasaniM. eesu ceva amAsu ceiyAI sAhaNe vA je tIrthamAlA stavananuM lakSaNa e hoya che ke pote aNAe bheTelAM vA sAMbhaLelAM ke zAstromAM varNavelAM nAmI vasahIe kiMA te na vaMti mAsalahu. nAmI tIrthonAM caitya vA pratimAonuM varNana, tene -01vahArabhAgya ane cUrNi. sAcA vA kapita pratihAsa, teno mahimA ane te - 3. ahanayA gayA te sAhaNe te Ayariya bhaNuti jahANuM jaI bhayajaM tuma ANahi to zuM astehiM saMbaMdhI bIjI bAbatenuM varNana karavA pUrvaka tenI tithayaoN kari2)yA caMdaSpahasAmiyaM vaMdi6)yA dhammacaka stuti vA prazaMsA karavI. AcArAMganiryukti ane gaMtUNamAgacchAme, nizIthacUrNimAM thayelI tIrthonI noMdha te AjakAlanI -mahAnizItha 5-435. tIrthamALAo ane tIrthaMkapanuM mUla bIjaka sama Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa caityaparipATI 175 javuM joye. siddhasenasUrinuM sakalatIrthotra ma-saMgajInI girinAraaiSaparivADhI, siddhapura catyaparikendrasUrinuM tIrthamAlAstavana, jinaprabhasUrinI cA- vADI, nagANinI jAjJAcakSaparivADI vigera zvetAzAzvata-caityamAlA, vividhatIrthakalpa vigere saMkhyAbaMdha caityaparivADi upara jaNAvela lakSalyusaMskRta prAkRta apabhraMza ane leAkabhASAmAM lakhAyelA guvAlI Aje vidyamAnatA dharAve che.4 prastuta 'pATauparyukta lakSajuvALA stavaneAnI kArTinA aneka prabandhA zrRdmaparipATI ' pazu eja bIjI kaeNTinA nibaMdha che, mAruM STigocara thAya che. caityaparipATI-stavanAnuM lakSaNa e thayA kare che ke kAi paNa gAma ke nagaranAM yAtrAnA samayamAM kramavAra AvatAM deharAsarAnAM nAma, te te vAseAnAM nAma, temAM rahelI jinapratimAonI saMkhyA vigere jaNAvavA pUrvaka mahimAnuM varNana karavuM Ane tenI stuti karavI, vijayasenasUrinA niMgirAsA,5 haMmadra 1. A saMskRta steAtra pATaNamAM saMdhavInI zerInA tADapatrAnA pustaka bhaMDAramAM che, enA karmoM siddhasena sUri kyAre thayA teno nizcaya nathI, chatAM sabhaya pramANe teramI sadInA pUrvISamAM thai gayelA siddhasena ja enA '' hAvA joiye. 2. A prAkta yana paNa teramI sadImAM ja baneluM sabhave che. mahendrasara nAmanA e AcArya thayA che--1 nA pUrNa lugIya prasiddha thAya hemacaMdranA ziSya je 1214 mAM vidyamAna hatA. 2jA nANukIyagacchIya je sa. 1222 mAM vidyamAna hatA. A stavananA karyuM A khamAM kathA teno nizcaya thatA nathI. 3 A caityamAlA apabhra'za bhASAmAM che, enA ka'' jinaprabhasUri je 14 mI sadImAM thaI gayA che, jemaNe aneka ciratra ane rAse apabhraMzamAM lakhelA che. jeTalI apabhraMzanI kavitA pATaNanA bhaDArAmAM emanI maLe che, telI khInna kAi paNa kavinI nathI maLatI. 4 cUta ane prAkRtamAM banelA mA UrjA prasiddha che. enA karyAM jinaprabhasUri kharataragacchanI laghuzAkhAmAM thai gayA che. temaNe A tI kalpasaMgraha vikrama manI 14 mI sadInA uttarArdha mAM banAnyo che. 5. A rAse prAcIna gujarAtI bhASAmAM lakhAyelA , enA kantu viyasenasUri nAgenDagamAM prasiddha maMtrI vastupAlanA samayamAM arthAt vikramanI teramI sadInA uttarArdhamAM thaI gayA che. vastupAlanA saMdha sAthe gira nAranI yAtrAye gayA te samaye temaNe A rAsa banAvyA hatA. ATalA vivecana uparathI samajAyuM haze ke tIrthaM caityayAtrAe ane nagara caityayAtrAe mane nagara caiyayAtrA karavAnA viAja temAM bAja prAcIna kAlathI kAnyA Ave che. A rivAjonI prAcInatA ecchAmAM AchI be hajAra varSanI hovI joye ema pUrve sUcavela zAstravAkpAthI siddha thAya che, ane e uparathI tImAlAstavanA ane caitya pari pArIstavanA lakhavAnI ruDhi paNa ghaNI prAcIna hovI joiye e vAta saheje samajI zakAya tevI che; chatAM pazu TaluM tA sakheda jAvavuM paDe che ke A patra. ttinI prAcInatAnA pramANumAM tenA vartunamanyA tIrtha mAlAstavanA ane caityaparipATI-AvanA teTalAM prAcIna A malatAM nathI. 1. hemaha'sagaNi prasiddha AcArya munisudarasUrinA ziSya hatA, te seALamI sadInA prathama caraNamAM vidya mAna hatA, ArabhasiddhivAti ka, nyAyama-TMSA vigere aneka vidvattApUrNa granthA emaNe banAvyA che. A caityavivAI temaNe kyAre banAvI te jaNAvyuM nathI, paNa seALamI sadInI zarUAtamAMja banAvI heAvAnA sabava che, 2. A caityaparivADInA kartA ke samayane pattA lAgyA nathI. piravADI NI dvArAno samaya che. 3. A caityaparivADI sa. 1651 nA bhAdnavA vide 3 ne dine jAlAramAM banI hatI, enA karyAM nagA vA nayiM iAcArya zrIhIravijayasUrinA ziSya rAmanagaNinA ziSya hatA. 4.250 AcArya zrImiyama jhie sapAna karIne bhAvanagaranI zrIyazeAvijaya jaina granthamAlA dvArA prAcIna tIrthaM mAlA sa'graha'nA prathama bhAga bahAra pADayA che, jemAM judA judA kiyeonI karelI capaciArDi, tIrthamALAe ane tIstavanA maLIne 25 prabandhA che. e sivAya paNa sakhyAbaMdha tI mAlA ane caityaparivADIe jaina baTAkAmAM astiya prAya che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jainayuga kArataka-mAgazara 1983 pATaNa pATaNamAM jaNAI AvatuM hatuM. dharmavIra ane yuddhavIra prastuta parivADI jenA nAma sAthe baMdhAyelI janAnA vyavasthA ane AbAdIthI pATaNa eka che, te pATaNa nagarane A sthale saMkSepamAM paricaya vakhata pUrI jAherajalAlI bhogavatuM thayuM hatuM. vikrama Apa upayogI gaNAze. saMvata 802 nA varSamAM pahela prathama "aNahilavADa vA "aNahilapATaNa e nAmathI pATaNa vasyuM, ane "pATaNa" e gujarAta dezanI rAjadhAnI-hindu divase divase unnati karatuM cAvaDAvaMzanA rAjAonI sthAnanA prAcIna ane prasiddha zaheromAMnuM eka che, dAjadhAnI tarIke prasiddha thayaH enuM vAstusthApana jaina maMtrathI thayuM hatuM, ene cAvaDA vaMzanA kula 7 sAta rAjAoe rAjya vasAvanAra "vanarAja' nAmano cAvaDAvaMzane eka karyA bAda pATaNanI rAjya lagAma cAlukya vaMzanA bAhoza zuravIra rAjaputra hatA. te nAgendragacchanA rAjAonA hAthamAM gaI, A vakhate paNa pATaNa jena AcArya zIlaguNasUrino parama bhakta jaina upA pUrI jAhojalAlImAM hatuM. eTaluM ja nahi paNa saka hato.' pATaNanA caulukya rAjAoe AsapAsanA dezo jItI vanarAja pita, tenA rAjakArabhAriyonuM maMDala potAnI rAjasattAne vizeSa vadhAro karavA mAMDyA ane tenI prajAno adhika bhAga janadharmI hoI pATaNa je kumArapAla sudhI cAlu rahe, kumArapAla je custa zahera e te vakhatamAM gujarAtanA janonA dhArmika jainadharma hato, teNe pote paNa aneka laDAI sAmrAjyanI rAjadhAnI banI gayuM hatuM. jemAM karI uttara mAravADa, kAMkaNu vigere aneka dezonA cAlatA te samayanA sarva ga7 ane mAtAnuM astitva rAjAone jItIne gujarAtanA mahArAjAdhirAja tarIke 1 vanarAjane bAlyakAlamAM ja ukta zIlaguNasUrie potAnI sattA sarvotkRSTa banAvI hatI, paraMtu gujaAsare dIdhuM hatuM, tethI tajJa prakRtinA vanarAje pAchaLathI rAtanI unnatinI A chellI hada hatI, e pachInA pite rAjA thatAM jainadharmanI kImatI sevA bajAvI hatI. gujarAtanA rAjAoe potAnI sattA vadhArI hoya eTaluM ja nahi balake pATaNamAM nAmI jina maMdira banAva- ema itihAsa jaNAvato nathI. A te rAjyasattAnI rAvI pitAnI kIrtine vizeSa amara karI hatI. vanarAjanuM vAta thaI paNa gujarAtamAM ane khAsa karIne pATabanAveluM A "vanarAjavihAra" nAmanuM vaitya saM. 1301 NamAM jainadharmanI prabalatA paNa ochI na hatI, mAM vidyamAna hatuM e vAta nIcenA zilAlekha uparathI cAvaDAvaMzanA tamAma rAjAo jainadharmanA pAlanArA jaNAze - nahiM te upAsaka to avazya hatA, maMtrimaMDala saMvata 1301 varSe vizAkha zudi 9 zukra pUrvamaDalivAstavya moDhajJAtIya nAgendrA, suta che. jAhaNa ane bIjA rAjakarmacAriyo paNa prAyaH jo hoI puNa che. rAjakukSisamubhavena Tha0 AsAna saMsArAra... prajAne adhama vaga paNa jenadharmane pUjya daSTithI pArjitavirena asmin mahArAjazrIvanarAjavihAre jete; A sthiti caulukya pahelA bhIma sudhI cAlatI nijakIrtivallIvistAra...vistArita tathA ca Tha0 rahI. bhImanA vakhatamAM tenA vIra daMDanAyaka vimala AsAkasya mUrtiriya suta Tha0 arisiMhena kAritA prati- ane rAjA vacce vaimanasya utpanna thatAM pATaNanI britA......... sambandha o paMcAsarAtIrthe zrIzIlaguNa- pajane kaMika dhaka pahoMcyA hoya te banavA sUrisaMtAne ziSya zrI.....devacandrasUribhiH che maMgala mahAzrI: che joga che. ema kahevAya che ke daMDanAyaka vimalane (pATaNamAM paMcAsarApArzvanAthanA maMdiramAM rahelI viSe rAjA bhImanA manamAM kaMIka viparIta bhAva * vanarAja nI mUrti pAsenI Tha0 AsAnI mUrtine utpanna thayo, catura ane mAnI vimalane rAjanA zilAlekha) mananI sthitinuM jJAna thatAM dilagIrI ane dayAnuM 2 pATaNanI rAjagAdI upara nIcenA ATha cAvaDA- 1 vanarAja, 2 yogarAja, 3 ratnAditya, 4 vaeNrisiMha, vaMzI rAjAo thayA che: 5 kSemarAja, 6 cAmuMDarAja, 7 rahaDa, 8 sAmaMtasiMha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa caityaparipATI 107 pAtra na banatAM te guptapaNe pATaNano tyAga karI cAlI paDyuM hazeja, paraMtu A banAva sAce hoya te paNa nikaLyo, ane teNe AbunA dakSiNa kaTibhAgamAM tenI vizeSa sthAyI asara thaI jaNAtI nathI, kAraNuM vaselI caMdrAvatI nagarImAM AvIne nivAsa karyo, caMdrA- ke te pachInA caulukya rAjA karNadeva, siddharAja, vatIne prathama rAjA vimalanA AgamanathI DarI kumArapAla vigerenA rAjyakAlamAM paNa lagabhaga tamAma jaI bhAgI jatAM vimala tyAM rAjA thaIne rahyA. rAjyakArabhAra jana maMtrionA hAthamAM ja hatA, rAjAnI nArAjagIthI jana samAjano mAnya eTaluM ja nahiM paNa siddharAja ke je zivadharma hato puruSa vimala pATaNa choDIne cAlyo gayo, e vAta chatAM jainadharma ane ane janadharmIone ghaNuM ja jAhera thatAM pATaNana jana saMdha rAjA upara bhAre mAna denAro ane jaina vidvAnane pUjanAro hato. gusse thayo, eTaluM ja nahiM; paNa seMkaDe jaina kaba e uparathI samajAya che ke pATaNamAM jainadharmanI vimalanuM anusaraNa karI pATaNa choDI caMdrAvatImAM prabalatA ghaNA lAMbA kAla sudhI TakI rahI hatI. jaIne vasyAM. je uparanI hakIkata sAcA itihAsamAM kahevAya che ke eka samaye prasiddha AcArya zrIhemakhapatI hoya te kahevuM joIye ke pahelA bhImadevanA candrasUrinuM pATaNamAM Agamana thayuM tyAre 1800 vakhatamAM pATaNanI jaina vasatimAM kaMIka bhaMgANu aDhAraso kaTivaja zeThiAo temanA nagarapraveza 1 A rAjAnuM nAma kayAMI jaNAvyuM nathI, koI para mahesavamAM ekaThA thayA hatA. A ekaja dAkhalA mAra vaMzIya rAjA hatA, dhArane dhaMdhuka te na hoya? uparathI pATaNanA janonI saMkhyAne ane temanI 2 vimala candrAvatIne rAjA thayAnI hakIkta vimala samRddhine khyAla AvI jaze. kumArapAla pachI pATaprabandhamAM jaNAvelI che. NanA janonI ane sAthe ja rAjyanI avanatine ' 3 kumArapAlanA samakAlIna haribhadrasUri matrIzvara pAyo naMkhANe. ajayapAle ghaNuMkharA junA jaina pRthvIpAlanI prArthanAthI racela candraprabhasvAmicarita maMtrione padabhraSTa karyA ane keTalAkane bhayaMkara (pra.) nI prazastimAM jaNAve che ke vimala daNDanAyaka zikSA karI. khAsa karIne kumArapAlanA marajIdAna bhImadeva rAjAnA vacanathI sakala zatrunA vaibhavane grahaNa manuSyane ajayapAle bhAre trAsa Ape,2 kumArakarI prabhuprasAdathI prApta thayela vakAlI (candrAvatI ) pAlanAM puNyakAryone teNe bane teTale nAza karyo, viSayane bhegavata hatuM, jue te ullekha:-- paNa AvAM adhama kAmo ghaNA kAla sudhI karavAne ja siribhImaevaraje te ni mahAmaI paDhamo che te jamyo na hato. rAjyAbhiSekane trIje ja varSe bIo u saraya saharanimmalaguNarayaNamaMdiramudAra ! ajayapAlanuM tenA eka nokaranA hAthe khuna thayuM niyayapahApa ariyataraNuM vimalo tti daMDavaI che aha bhImaevanaravaivayaNeNu gahIyasayalarivihA! ane tyAra pachI dhArmika viplava baMdha thayo, rAjyavaphAvallIvisarSa sa havaladdha ti bhuja te " kArabhAra paNa pAchA niyamita thaI gaye paNa sida-(vi. saM. 1223 mAM lakhAyelI pATaNanA saMgha- taja ara tA . rAja ane kumArapAle je gujarAtanA rAjyanI hada vInA pADAnA jenabhaMDAranI tADapatra prati ). A abhi- vadhArI caulukaya rAjAonI sArvabhauma sattA sthApana prAyane anusaratA mAladhArI rAjazekharasUri vi. saM. karI hatI, te lAMbo kAla zakI nahiM. je kramathI 1405mAM racelA prabaMdhakoSamAM-vastupAlaprabandhamAM- prAgvATavaMze zrI vimalo dADanAyakeabhavat aa sa cirama 1 A hakIkta hindI kumArapAla caritanI prastAvabuMdAdhipatyamathuna gRjarezvaraprasantaH' arthAt "gUrjarezvara * (bhImadeva)nI prasannatAthI vimale lAMbA samaya sUdhI 1 hemacandrasUrinA ziSya rAmacandra, maMtrI pada Aba upara Adhipatya bhegaLyuM hatuM' ema jaNAve che. Adi hemacandra ane kumArapAlanA mAnItA 5rathAna A ullekha jatAM vimalane bhImadeva sAthe vaimanasya ajayapAle kevI bhayaMkara zikSA karI hatI te prabandhathavAnA vRtAnta mATe sadeha rAkhavo paDe che. lA. bha. gAMdhI] cintAmaNimAM caulukaya rAjAone ItihAsa jevAthI jaze, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 janayuga kArataka-mAgazara 1983 pATaNa ane tenA rAjAonI sattA divase divase prAcIna pATaNanA sthAnamAM Aje eka be kuA vadhI hatI te ja kramathI dhaTavA lAgI. ajayapAlanA vAvaDI ke be cAra prAcIna makAnonAM khaMDahara vakhatathI pATaNanA rAjyakArabhAramAMthI jaina gRhasthAne sivAya jaMgalI jhADa ane ghAsa ugelAM najare paDI hAtha nikalavA lAgyA hatA, prasiddha poravAla vIra che. je sthAna lAkhe manuSyanI vasatithI raLIyAmaNuM jena maMtrI vastupAla ane tejapAlanA samayamAM hatuM te Aje siyALa ane varu jevAM jaMgalI jA DAka vakhatane mATe gujarAtanI jhAMkhI paDelI kIti navaronI lIlAbhUmi banI rahyuM che ! pAchI ujajavala banI hatI. jo ke ajayapAlanA vakhatathI gujarAtanI rAjyasattA maMda thavA mAMDI hatI navuM pATaNa, te paNa vAdhelA cAlukya sAraMgadeva paryanta gujarAta musalamAnonA hAthe naSTa bhraSTa thayeluM pATaNa deza ane tenA rAjAoe pitAnuM mahattva ThIka ThIka pharithI kyAre AbAda thayuM tene cakkasa samaya koI TakAvI rAkhyuM hatuM, paNa chelA rAjA karaNa vAghelAnA malato nathI. chatAM keTalAka banAvo uparathI ema samayamAM pATaNu ane gujarAtanA upara hamezAne kahI zakAya ke vartamAna pATaNuM vikrama saMvata 1371 mATe parAdhInatAne daMDa paDaze.' nI vacce vaseluM hovuM joIe. pATaNanI "jaina maMdi| vanarAjathI ugela, siddharAja ane kumArapAlathI rAvalI'nI prastAvanAmAM tenA lekhake jaNAveluM che ke unnatinI chellI hade pahoMcela pATaNanI kIrtivallI "alAuddInanA vakhatamAM prAcIna pATaNane nAza thatAM karaNa vAghelAnA vakhatamAM sadAkAlane mATe karamAI gaI. saM. 1425 nA varSamAM A vartamAna pATaNa pharithI A pramANe vanarAja, bhImadeva, siddharAja, kamA- vasyuM che. " rapAla jevA yuddhavIronA parAkramothI, jAbaka, caMpaka, paNa AmAM jaNAvelI sAla kharI havAmAM zaMkA vimala, zAMtu, udayana, bAheDa, saMpakara, vastupAla che. saMvata 1353 mAM nAza pAmeluM nagara be pAMca tejapAla jevA bAhoza musaddIonI kAryakuzalatAthI varSamAM pAchuM na vasatAM lagabhaga ardhasadIthI paNa unnatinA zikhare caDheluM pATaNa, gujarAtanuM rAjya- adhika samaya pachI vase e vAta sAcI mAnavAmAM kaNuMvAghelAnI strIlaMpaTatA ane mAdhava ane kezava jarA saMdeha rahe che. je prAcIna nagara sarvathA nAza jevA jherIlI prakRtinA nAgara kArabhAriyenA pApe pAmI gayuM hoya ane navesara vasavA jevI sthiti ekavelA svargIya nagara baneluM pATaNa saMvata 1353 ubhI thaI hoya tyAre to te tarata ja vasavuM joIe, nA varSamAM alAudInanA senApati malika kAranA ane je musalamAnonA hAthe eTaluM badhuM nukazAna hAthe jamInadosta thayuM, eka velA je sthaLe hajAro na thayuM hoya ke jethI pharine zahera navuM vasAvavuM paDe keTivaja zreSTiyAnI havelIo zobhI rahI hatI, te te tyAra bAda sATha sittera varSamAM ja evuM zuM 1 pATaNanI rAjagAdI upara caulaya ane e ja kAraNe AvI paDyuM haze ke musalamAnonA hAthe jevaMzanI vAghelA zAkhAnA rAjAo nIcenA krama pramANe khamAyela pATaNamAM 60 varSa paryata rahIne pharithI thayA che:-caulukya rAjAo:-1 mUlarAja (1), 2 cAmuMDa nAgarikone navuM pATaNa vasAvavuM paDayuM hoya? rAja , vallabharAja 4 durlabharAja 5 bhImadeva (1) 1 prAcIna pATaNanA avaze tarIke Aje rANI 6 karNadeva (1) 7 jayasiMhadeva (siddharAja) 8 kumArapAla vAva' ane "dAdara kue " e be mukhya gaNAya che, 9 ajayapAla 10 mUlarAja (2) 11 bhImadeva (1) enA saMbaMdhamAM lokomAM kahevata che ke-"rANakI vAva 12 tribhuvanapAla ne dAmodara kue, je nahi te jIvato mUo. " e vAghelA rAjA e-1 dhavala 2 arAja 3 lavaNu- sivAya eka moTuM makAnanuM khaMDera uMcI caTTAnapara AveluM prasAda 4 varadhavala 5 vIsaladeva 6 arjunadeva 7 sAraMga che, loke tene " rAjamahela " kahe che. bIjI paNa paracuraNuM deva 8 karNadeva. nizAnIo tyAM seMkaDe male che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa cityaparipATI 109 ' amArA anumAna pramANe te Adhunika pATaNa bhaga traNaso varSa jeTalA lAMbA gAlAmAM prastuta saM. 1425 mAM nahiM paNa 1370 nI AsapAsamAM navIna pATaNamAM seMkaDo deharAM ane hajAro prativasela hovuM joIe, kAraNa ke pATaNa bhaMganA vakha- mAo banI cukI hatI. lIluM jhADa pracaMDa pavananA tathI pATaNamAM banatAM jainamaMdiro ane pratimAnI jhapATAthI paDI jatAM tenA ja mUlamAMthI chuTelA pratiSThAo ekadama baMdha paDe che ane te saM0 phaNagA kAlAntare mUlavRkSanuM rUpa dhAraNa kare che, te 1379 nA varSamAM pAchI zarU thatI dekhA de che ane je rIte prAcIna pATaNa alAuddInanA anyAyane te pachInA vakhatamAM te pravRtti divase divase vadhatI bhoga thaI paDatAM tene ja sImA pradezamAM navuM vaseluM jatI jaNAya che, saMvata 1379 ane 1381 nI pATaNa kAlAntare eka samRddha nagara banI pitAnI sAlamAM kharataragaccha saMbadhI zAntinAtha vidhica. pUrva khyAtine tAjI rAkhavA samartha thayuM. prastuta tyamAM jinakuzalasUrinA hAthe aneka jinabio ane caityaparivADI te A bIjA pATaNanI samRddha dazAnA AcAryamUrtinI pratiSThAo thAya che, A zAMtinAtha samayamAM banelI tAtkAlika jainamaMdironI noMdha vA vidhicetya Aje paNa kharAkhoTaDInA pADAmAM sudha- DirekTarI samAna che. rela dakSAmAM vidyamAna che. saMvata 1417, 1420 kartA ane samaya-nirdeza ane 1422 nA varSamAM paNa pATaNamAM pratiSThA thayAnA lekho tyAMnI mUrtio uparathI maLI Ave A cityaparivADInA kartA koNa che ane temaNe che, tethI A vAta nizcita thAya che ke prAcIna pA- A parivADI kayAre banAvI ItyAdi hakIkata temaNe TaNanA bhaMga pachI saMvata 1378 nA varSa pahelAnA pite ja samApti lekhamAM jaNAvA dIdhI che, jenA koI paNa varSamAM Adhunika pATaNa vasI gayuM sAra A pramANe chehevuM joIe. pUnamiyA ga7nI candra pradhAna) zAkhAmAM bhuvanaprabhasUri thayA, temanI pATe kamalaprabhasUri ane upara pramANe caudamI sadInA chellA caraNamAM kamalaprabhanI pATe AcArya zrI puNyaprabhasUri thayA, pharithI vasela nUtana pATaNe paNa divase divase unnati puNyaprabhanA paTTadhara vidyAprabhasUri thayA, vidyAprabhakaravA mAMDI ane vakhata jatAM te potAnI prAcIna sUrinA paTTadhara ziSya zrIlalitaprabhasUri thayA, te kIrtine jAlavI rAkhavAne yogya thaI gayuM, alAu lalitaprabhasUrie vikrama saMvata 1648 nA Asoja dInanA julmathI trAsa pAmelA, musalamAnanA nAmathI vadi 4 ane ravivArane divase aNahila pATaNamAM paNu bhaDakatA hinduonAM hRdaya tugalaka phirojazA A pATaNanI caityaparivADI banAvI." hanI saradArInA vakhatamAM kaMIka zAMta paDyAM, musa uparanI neMdha sivAya parivArIkAra lalitaprabhasUlamAnanA bhayanI zaMkAthI navIna derAsaro banAva vAmAM saMkecAtA hinduo phirojazAhanA vakhatamAM rinA saMbaMdhamAM vizeSa hakIkata jANavAmAM AvI nirbhaya thayA ane pharithI navIna citya banAvavAmAM nathI. temanI kRti uparathI teo sArA vidhAna pravRtta thayA. ApaNuM A pATaNamAM paNa A vakha- 1 saM. 1617 nA kArtika sudi 7 ne zukravArane tathI mAMDIne ja navAM deharA ane navI pratimAo divase pATaNamAM upAdhyAya zrIdharmasAgarajIne saMghabahAra, vizeSa pramANamAM banavA lAgI ke, je pravRtti lagabhaga karanAra judA judA gAnA 12 AcAryomAM A vidyAsattaramI sadInA cheDA paryata cAlu rahI. A laga- prabhasUri paNa sAmela hatA. 2 prastuta lalitaprabhasUrie vi. saM. 1654 mAM 1 vi. saM. 1771mAM zatruMjayatIrthanA uddhAraka saMdha- pratiSThita paMcatIthI (sambhavanAtha bimbanI mukhyatAvAlI) pati desala ane samara sAda pATaNamAM vasatA hatA, eTale dhAtupratimA cANasamA gAmamAM jinamandiramAM vidyamAna te samaye pATaNa hayAta ja hatuM. lo, bha, gAMdhI. che. (Ae janadhAtupratimAlekhasaMgraha bhA. 1, 101) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 hovAno dAvo karI zakatA nathI, paraMtu A prastuta vAtenAM sAcAM anumAna karavAnuM A cityaparivADI kRti temanI saMgrahazIlatAne sAro paricaya Ape che. uparathI banI zake tema che. graMthakAra pote pUnamagachanA AcArya hAI TeravA- caityaparivADIyAtrAne sAce sAce Dhaga lekhake DAmAM rahetA hatA, ane tethI ja prastuta paritA- A parivADImAM goThavyo che, jANe ke pote saMdhanI DInI zaruAta temaNe DhaMDheravADAnA cothI ja karelI sAthe nagaranI cityayAtrA karavA nikayA che ane kramajaNAya che. temanA pachI lagabhaga 80 varSe banelI vAra vacce AvatAM tamAma deharAMone vAMdatA jAya bIjI pATaNayaparivADInI zarUAta paMcAsarAnA che. saMdha je vAsamAM jAya che te vAsanuM nAma pite cetyothI thAya che, kAraNa ke tenA kartA harSavijaya prathama sUcave che, pachI temAM keTalAM deharAM che tenI tapagacchIya yati hatA ane tapagacchanA yatiyonuM saMkhyA jaNAve che, pachI bhUlanAyakonAM nAma ane mukhya AzrayasthAna paMcAsarAmAM hatuM. A pramANe chelle temAMnI pratimAonI saMkhyA-A Dhaga lekhake judA judA kartAonI parivADIo judA judA sthA- lagabhaga AkhI parivAramAM jALavI rAkhyo che, paNa nAthI zarU thatA vAsanA anukramamAM ghaNe ghoTAlo pratimAonI saMkhyA jaNAvavAmAM jarA ghoTAle karI thaI jAya che, ane tema thatAM ekanI sAthe bIjI dIdho che, te evI rIte ke keTaleka ThekANe te pote caityaparivADInuM milAna karavAmAM keTalI muzkelIo mulanAyakanuM nAma lakhI " avara pratimA" "avara naDe che, tene ThIka ThIka anubhava A prastAvanAnA jinavara" ItyAdi ullekhonI sAthe bibonI saMkhyA lekhakane thayo che. jaNAve che ke jene artha mUlanAyaka sivAyanI prati mAonI saMkhyA jaNAvanAre thAya che, jyAre ghaNe parivADIne paricaya. ThekANe "avara" ke "anya" kaMI paNa zabda prastuta tyaparivADI kavitA-sAhityanI daSTie prayoga karyA vagara pratimAsaMkhyA lakhI dIdhI che tethI vizeSa upayogI na hovA chatAM purAtattvanI daSTie tevAM sthaLomAM e zaMkA rahI jAya che ke A saMkhyA ghaNI upayogI che. parivADIkAre te samayamAM pATaNa mUlanAyaka sahitanI jANavI ke mUlanAyaka sivAyanI nAM tamAma janamaMdironAM nAma, temAM rahelI prati. pratimAonI? Ano khulAso mUlanAyaka sahita mAonI saMkhyA, tenA banAvanArAnAM nAma, je je gaNatAM thatuM nathI, tema mUlanAyaka sivAyanI prativAsamAM je je co AvelAM che te te vAsono mAonI saMkhyA gaNatAM paNa thatuM nathI, kAraNa ke nAma nirdeza ItyAdi hakIkata jaNAvavAne je mahAna bemAMthI koI paNa rIte gaNutAM AkharI bimbasaMkhyAparizrama uThAvyo che te ApaNe mATe ghaNo upayogI ne saravALo malato nathI. ethI e vAta saheje nivaDyo che. AjathI savA traNa varSa upara pATa jaNAI Ave che ke granthakAre jaNAvelI te te cetyoNamAM keTalAM daherAM hatAM, te sarvemAM keTalI pratimAo nI pratimA saMkhyA keTaleka ThekANe te mUlanAyaka hatI, devarAM banAvanArA zeThionAM zAM zAM nAmo sahitanI che ane keTaleka sthaLe te sivAyanI che, paNa hatAM, te veLAnA pATaNanA bhAvika jana gRhasthAmAM sahitanI kayAM ane rahitanI kayAM tene khulAso thayo dharmazraddhA kevI hovI joiye, sAthe ja temanA pAse azakaya che. dravyabala paNa keTaluM hovuM joie ityAdi aneka granthakAre jema pratyeka vAsanAM deharAonI saMkhyA lalitaprabhasUrie vi. saM. 1655 mAM aNahila- ane tenI pratimAsaMkhyA jaNAvI che, tema AkhA ane 4 pATaNamAM DhaMDheravADAnA upAzrayamAMja zrIcaMdakevalicarita nagaranAM sarva deharAono AMkaDe ane sarva pratimAne (rAsa) racyA che. -lA. bha. gAMdhI. enI saMkhyAne AMkaDo paNa temaNe jaNAvI dIdhA che. 1 Aje paNa DhaMDherAvADAmAM pUnamanacchanI upAzraya parivADIkAra pratimAM saMkhyA jaNAvatAM pahelAM mejuda che. deharAone be vibhAgamAM vaheMcI diye che, moTAM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa caityaparipATI jinamadirAne pAte " caitya '' ane 'deharAM' kahe che ane tenI sa`khyA 101 ekase te eka jaNAve che, cheTAM vA dharamadAne deharAsara' nAmathI ullekhe che.1 ane tenI saMkhyA 99 navANuM hovAnuM kahe che, pahelA dAnAM caityAnI pratimAsa khyA 5497 pAMca hajAra cArasAne sattANuMnI jaNAve che; khIjA prakAranAM jinamaMdirA-dharamadirAnI kula pratimAsa khyA 2868 be hajAra AsA ne aDasaTha eTalI jaNAve che. eja prasage pratimAonI mAMdha karatAM parivADIkAra lakhe che ke pATaNamAM 1 pratimA vikrama-pravAlAnI che, 2 sIpanI ane 38 aDatrIza ratnanI pratimAe che, 4 cyAra gautama svAmInAM biMba che ane 4 cyAra caturvizatipaTTA che. ATaluM vivecana karyAM bAda parivADIkAra banne prakAranAM caityAnI pratimAenI kula sakhyAnA 8394 e AMkaDA jaNAve che, paNa pUrve jaNAvyA pramANe atra pazu sakhyAne saravALA malatA nathI, banne prakAranAM caityAnI pratimAonA saravAle 5497+2868 =8365 ATha hajAra traNaseA te pAMsaThane thAya che, ane jo ratnAdinI pratimA judI gaNIne tenI 41 e saMkhyA AmA umerIe tA saravALA 8406 e Ave che, paNa parivADIkAre Apela TATala malatuM nathI, enuM kAraNa temanI gaphalata nahi paNa temanI mAnasika apekSA che. eTale ke ApelI chellI saMkhyA pUrvokta e sakhyAonA mAtra saravAleAja nahiM paNa te sakhyAmAM keTalIka paracuraNa saMkhyA vadhArIne jaNAvelI saMkhyA che, paNa A apekSA nibandhakAre zabda dvArA vyakta karI nathI.' 111 pATaNa zaheranI caityaparivADI pUrI karIne tene lagatIja pATaNanI AsapAsanAM nhAnAM mhoTAM laga bhaga 12 gAmaDAonI caityaparivADI paNa A sAthe joDI dIdhI che. A 12 bAra gAmAnAM caityAnI sakhyA 25 ane pratimA saMkhyA 1207 jeTalI thAya che. A saMkhyA pUrveI pATaNanI pratimAsa khyAmAM joDIne piravADIkAre A pramANe saMkhyA jaNAvelI che-9598 nava hajAra pAMcaseAne aThANuM. A saMkhyAmAM paNa 3 tA kUka Ave che. parivADIkAranI jaNAvelI pATaNanI bibhasakhyAnA 8394 e AMkaDA ane bahAragAmanAM caityAnI bikhenI saMkhyAnA AMka je 1207 tA thAya che, e ene bhegA karatAM 8394+1207=9 6 01 nava hajAra cha seA ne eka thAya che, jyAre papiravADIkAre ApelI sakhyA 9pa98 che. eja rIte ApaNe pratyeka mahAllAnAM caityAnI pratimAonI saMkhyA tAravIne tene joDI detAM je sakhyA Ave che tenI sAthe parivAhIkAre jaNAvelI pATaNanI pratimAsa khyA malatI nathI. tenuM kAraNa paNa lekhakanI saMkhyApratipAdaka paddhatinuM anizcitapaNuMja hAi zake, valI be caityAnI pratimAsa khyA piravADIkAre muddala jaNAvI nathI, tethI paNa temanI saMkhyA ApaNI tAravelI sakhyA sAthe nahi malatI hAya te| anavA joga che. parivADInA pariziSTarUpe jaNAvelI 12 gAmeAnI caityaparivADImAM rUpapuranI caityasakhyA dhyAna kheMcanArI che, temAM kule 10 jinamadira ane 367 jeTalI pratimA jaNAvI che. rUpapura pUrve kevaDuM mhAruM rahevuM joiye te vAta A varNana uparathI jaNAI Ave che. je veLA rUpapuranI e dazA hatI, te vakhate cANusamAmAM mAtra eka ma`dira ane 34 pratimAe hatI. Aje rUpapuramAM mAtra eka madira ra9 pratimA che ane zrAvakanAM 3-4 traNa cyAra ghara che, jyAre 1 khInna caityaparivADIkAroe paNa mhoTAM madira vA jinaprAsAdene mATe deharUM' ane aaN dharama dizane mATe 'derAsara ' zabda vApayeA che jIe- deharAsara tihAM deharA sarakhu' '" (harSavijayakRta pATaNa caityaparivADI) " jinajI paMcAne mAtrane zrIjinavaraprasAda he! * * deharAsara zravaNe suNyA paMca sayA sukhakAra hA ( harSavi.pAApari) " suratamAhe traNa bhUyarAM deharA daza zrIkAra deya saya paNatIsa che daherAsara manehArASTra x ( (lAdhArazAhaSkRta suratacaityaparivADI-prAcIna tIrthamAlAsa'grahacANusamAmAM 8-10 maMdira jevaDuM vizAla caitya bhA 1 pR0 67) che, ane aneka pratimAe che, jainavasati paNa Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 * pratimAsa pyAnuM kASTaka A nIce ApavAmAM Ave che. jenI nIce sa. 1729 nA varSamAM banelI dha papariyADhImAM gurvatra vAsa, caiya ane bhitI saMkhyAnuM kASTaka ane te pachI vartamAna samayanA pADhaNunA vAsa ane caityasa pyA jaNAvatArU" kASTaka bhASAmAM AA, je uparathI sa 1649 mAM pATaNanI zI dazA hatI, 1729 mAM temAM keTalA phera paDyA ane vartamAnamAM pATalunA caityonI keTalI saMkhyA e sarva jANavAnuM paNuM sugama thai paDaro. sa. 1648 mAM banelI prastuta caityaparivADIna anusAre zrIpATaNa-caitya-pratimA-kAika 1 pra 112 dhaNI che. ema lAge che ke rUpapuranI vasati tUTavA* thIja mAsamAnI vila AbAdI thaI che. kAlAntare zaheranAM gAma ane gAmanAM zahera kavI rIte ane che, tenA A pratyakSa pUrAvA che. tr parivADIkAre kAi ThekANe e vAtane khulAsA nathI karyo ke pAuM je pratimAsa jyA jAve che te kaivala pASANumaya pratimAtmAnI che ke dhAtu, pASANu ane rana vigere sarva prakAranI pratimAnI? paraMtu piravADIkAranA A maunanA khulAsA pariSADhInA pariziSTanA eka ullekha uparathI svayaM thai jAya oN-kumaricinA bIjA pratyenI saMkhyA japyu, te te pInala DimA cAraNe valI, channu upara matairU ! " AvA eka navA ullekha kare che, viSa e ullekhanA artha evA paNa lei zakAya ke caityanI pratimA saMkhyA jambuAyA bAda bA pItalamama pratimAonI sakhyA gaNAvavAthI khIje sarva sthale tAyelI sAmAnya pratimAkhyA pASANunI pratimAnI cAvI joie, ' paraMtu andhakAranA abhi prAthanA vicAra karatAM mA kalpanA TakI zakatI nathI, e vAta kharI che - prathakAre kAna ThekANe pItalanA ke dhAtunI pratimAonA judeA ullekha karyo nathI, mAtra A ekaja sthale karyAM che ane te paNa judA chatAM te sakhyA temaNe pratimAtmAnI kula saMkhyAmAM sAmela karI che. jo pATaNanAM 20 nasA taiyA nI dhAtumaya pratimAone gaNunAmAM na lIdhI hAya tA kubarigaranA ekaja dekarAnI pItalanI pratimAone jelI gaNavAnuM kAMI kAraNa na hatuM. e uparathI khulluM samajAya che ke parivADIkAre hareka caityanI je pratimAsaMkhyA batAvI che, temAM dhAtunI pratimA paNa sAmela samajavAnI che-hareka ThekANe tenA judA ullekha na karavAnuM kAraNu vistAra thai javAnA bhaya hateA, ane kumarigaramAM judo ullekha karavAnu kANu dhAtupratimAonI halatA bhUtAvavI e hA zake. na vAsanAma DhaMDheravADA kAkAnA pA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 khetarapAlanA pADe! gupArekhane pADI pahelI khArI vAva bIjI mArI vAva 15 16 17 18 29 20 nAgama paMcAsara 11 pIpalAnA pADA 12 ciMtAmaNinA pADA uMcI zerI ozavAla mahAllA 13 kharAkATaDI1 14 bAMgaDIpADA miTTipADera mokA mahetAnA pArTI kriyA vAsamAM keTalAM deze ane keTalI pratika mAe che, te pratyenI tema ja sarvanI saMkhyA parivADInA sAramAM te te sthaLe jaNAvI dIdhI che. eTaluM chatAM paNa vAseAnA nAmanI sAthe caitya ane bArIyApADA tabhAIvA beja nA pAya trabaDAvADA caitra . 11 3 1 2 1 1 1 5 1 3 1 3 ' 1 ra 1 2 t 1 1 55 }} 167 15 4 13 hai 17 23 31 5 15 384 375 18 21 42 352 9 * ' - kharAkATaDI ' nA a kharataragacchavAlAnI ' samA saMbhava che, kALu ke tyAM sagavAna enA jatthA hatA, Aje paNa tyAMnA rahevAsIcAmAMnA keTalAka peAtAne kharataragacchIya tarIke elakhAve che. 2 Aje e vAsa maNiyAtI pADo ' kahevAya che. 0 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ` mm mm bm bh mr s h 64 m m h m pATaNanI catyaparipATI. 21 vaDI pisAlane 1paDo 5 75 54 laTakaNune pADo 22 sAhane pADe 2 157 55 kuMpAdezIne pADe 23 kaMsAravADa 56 vIsAvADa 24 bhalAvaidyane pADe 57 sarahIAvADo 25 bheMsAtavADo 58 dezIvADo 26 sahAvADa 59 zAMtinAthane pADe 5 128 27 sagarakuI 60 kaTakIA vADo 28 hebatapura 1 105 61 AnAvADa 1 34 29 meTerano pADo 62 sAlavIvADo-serIo 2 162 30 nAraMgApADe 2 274 63 kurasIvADo 1 74 31 sonAravADa 2 15 64 kaIAvADo 2 19 32 phephalIAvADa 11 295 33 jogIvADe 65 kalahAravADa 1 * 55 34 maphalIpura : 66 daNAyagavADo 35 mAlIvADa 67 dhAMdhulI pADo 1 71 24 36 mAMDaNano pADo 68 uMco pADe 1 3 37 gadA vadAne pADo 69 satrAgavADo 38 malinAthanI pADo 1 176 70 punnAgavADo 39 bhANane pADo 1 98 71 gohavADa 3 125 40 samudraphaDIo 1 19 7ra pelI paravA 4 122 41 khAvaTIne pADo 2 18 73 godaDane pADo 4 239 4ra balIyAne pADo 74 nAthAzAhane pADe 6 369 43 abajI mahetAne pADo 75 mahetAne pADo 2 23 44 kusuMbhIyA pADo pariziSTa, 45 nAkara modIne pADe 4 196 46 mAla saMghavInuM sthAna 1 vADIpura 47 TakaNunA pADe 2 delatapura 48 bhaMDArIno pADo 3 kumaragira 2 585 49 bhAbhAne pADe 4 157 50 lIMbaDIne pADe 3 42 4 vAvaDI 1 18 51 karaNazAhano pADo 9 280 5 vaDalI0 2 41 para bAMbhaNavADe 53 khetalavasahIka 5 ahiMnA zAMtinAthanA deharAmAM keTalI pratimA hatI te jaNAvyuM nathI. 1 hAlane "jhaverIvADa" e ja vaDIpesAlane pADe che. 2 A vAsanA be cityamAMnA ekanI pratimA saMkhyA 6 naMbara 1, 2, 3, 6, 7 e gAmane hAla pATajaNAvI nathI. sunI najIkamAM pate nathI. 3 hAlamAM e vAsa "kanAzAne pADo' kahevAya che. 7 pATaNathI dakSiNamAM 3 gAune che. vAvaDI che, 4 Aja kAla e sthAna "khetaravasahI ' e nAmathI hAlamAM tyAM dehavuM nathI. prasiddha che. 8 pATaNathI pazcime traNa kozane cheTe vaDalI gAma che. m m m m h h m m h s m h Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM 6 nagInA cha navA nagInAra vA. rAtarAga 9 para 10 cANasamAja 11 12 muMjapura vA 1 pacAsara 2. uMcI zerI 3 pIpalAnA pADe. 4 ciMtAmaNiyArDa 5 samAyArI kharAkhADI cha mAMgI khAvAnI sAravA ha sAdo pADI 10 vaDIpAsAne pADI 11 kheDAvA 12 tabAlIvA 13 kuMbhArIyAvADA 14 mAMkA mahetAnA pA 15 maNIyAhI 16 pakhAlI (vArA !) 5 1 2 2 1 5 1 13 saMvat 1729 nA varSamAM racAyelI catyapari vADInA anusAre zrIpATaNa-caityapratimA-koSTaka 2 [ 2 1 3 1 1 1 caitra prata 1 7 1 1 1 ra ra 10 1 1 120 8 367 34 1 2050 180 51 114 292 3 308 404 101 282 38 171 130 sara nayuga 16 41 31 1-2 Ane patA nathI. 3 pATaNathI dakSiNamAM 2 kAza cheTe spapura pAse tapurA gAma . 4 rupapura ane cAsamA pATaNathI dakSiNa pUrve 6, 7 kAza upara che. 5 kAI 2 e che, 1 lI sAlakInI kaMI pUrva dakSiNamAM, 2 cha kAracInI phaMbAI pazcima dakSiNanA khUNA tara6 6 gAu upara che. 17 sAvADA 19 besAvADA 19 sagara kui 20. vimAsvAga 21 jogIyAdha 22. manninAthanA pADI 23 lakhIyAravADA 24. nyAyazeThanA pADA 25 se.khAvIne pA 26 27 28 29 30 1 32 za 34 35 36 45 46 43 4 sImA pA avajI mahetAnA pADA kasuMkhiyAvADA vAyudevanA pADA cAcarIyA 4 50 51 para padma kArataka-mAgAra 1993 604 te 35. 35 lIMbaDIne pADI 38 karasAhanA pADA 39 sIpAla 40 khetalavasahI 41 anuvasApA gAmApArekhanI pAla senAvA kheDAnA pADA galIyAvADA khajurInA pADa bhAbhAnA pADA jara'pAdazInAM pADI 43 vasAvADA 44 sIvA bhAdAmInA pADI pATaDI ghIyApADA TIska kelIparava jagupArekhane pADA kiyAvaheArAnA pADA kSetrapAlanA pAThA kAkAnA pADI ra 1 1 1 2 2 3 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 3 1 ra 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ra 95 318 447 ra 47 151 49 84 101 309 32 47 138 468 158 401 307 953 133 379 pacha 1 91 16 120 136 107 46 34 raka 291 395 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNanI cetyaparipATI 115 54 DhaMDheravADo 273 thavo zakya hoya tema lAgatuM nathI, kadAca ema hoI 55 mahetAno pADo 365 zake ke prathamanI ja 13573 e saMkhyA bIjI 56 vakhArane pADo velA sAmAnyapaNe tera hajAra tarIke lakhI hoya ane 57 godaDane pADo deharAsaronI 500 e saMkhyA pUrve jaNAvela 95 58 traserIo 1, citya ane gharamaMdiro sarva bhelAM gaNIne jaNAvI 59 kalAravADa 53. hoya to banavA joga che, ane tema ja hovuM joIye, 60 dAyagavADA 154 kAraNa ke parivArIkAre pote paNa sarva gharamaMdira 61 ghela 264 gaNyAM nathI paNa temaNe "zravaNe suryA che, matalaba 62 khArI vAva ke gharamaMdironI saMkhyA cakkasa nathI, chatAM eTaluM A bIjI catyaparivADInA lekhaka harSavijaye te nakkI che ke 1648 pachI pATaNamAM gharamaMdire ane pratimAono khAso bhalo vadhAro thayo hato. pATaNanAM kula choTAM moTAM citya ane temAMnI * pratimAonI saMkhyA nIce pramANe jaNAvI che- saM. 1729 thI mAMDIne saM. 1967 nA varSa"jinajI paMcANunaI mAjhane zrIjinavara prAsAda ha. paryanta pATaNanI sthiti keTalI hade nabaLI paDI ane jina bhAva dharI mastake vaMdIe mukI mana deharAnI khAsa karIne gharaderAsaronI saMkhyA keTalI vikhavAda ho ji. badhA ochI thaI gaI tene khyAla A nIcenA jinacha jinabiMbanI saMkhyA suNe mAjhane tera koSTaka uparathI AvI jaze.. hajAra he . sa. 1997 mAM pragaTa thayelI pATaNanAM jina pAMcase bahetara vaMdIe sukha saMpatti dAtAra he jinamaMdiranI madirAvalI pramANe pATaNajinacha deharAsara zravaNe suNyA paMcasayA sukhakAra he cityasaMkhyA keSaka 3, jina tihAM pratimA ralIyAmaNI mAjhane tera | mana naM0 vA hajAra ho @ mr bh mh mh sh bh bh 1 paMcAsara upara jaNAvelAM 95 jinaprAsAda nAma ThAmanI 2 kaTAvAlAnI dharmazAlA sAthe parivADImAM jaNAvI dIdhAM che, bIjA gharamaM- 3 kekAne paDe dire jene ghaNuM kharA parivADIkAre "deharAsara e 4 khetarapAlane pADo nAmathI oLakhAve che tenI saMkhyA 500 pAMcasonI 5 paDIbuMdIne pADe jaNAvI ne temAM 13000 tera hajAra pratimAo 6 DhaDeravADo hovAnuM jaNAve che. prathama 13573 e saMkhyA paNuM ( 7 mAraphatiyA mahetAne pADo jaNAvelI che. parivADhIkAranA kahevAno Azaya evo 8 vakhArano pADo hoya ke "pATaNamAM 95 moTAM ane 500 hAnAM 9 godaDane pADo jinamaMdira hatAM ane temAM anukrame 13573 ane 10 mahAlakSmIne pADe 13000 pratimAo hatI. paraMtu A artha karavA 11 golavADanI zerI jatAM vicAra e Ave che ke saM. 1348 mAM pA- 12 nAraNujIne pADe TaNamAM nhAnAM heTAM 200 maMdiro ane 8365 13 dhAMdhala pratimAo hatI tenA sthAnamAM saM. 1729 mAM - 1 A "maMdirAvalI " zrI pATaNa jaina zvetAmbara 595 maMdiro ane 26573 pratimAonuM hovuM saMdhAlanI sarabharA karanArI kamITI taraphathI bahAra pADavAmAM mana kabula karatuM nathI, 80 varSamAM upara pramANe vadhAro AvI che. bh bh bh fy Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ h h h h h h h h h h qm qm qm qm bh qm qm 14 kalAravADo. 15 taraserIAne paDe 16 kaTakIyAvADe. 17 dhIyAne pADo 18 vAgolane pADe 19 pATIne pADe 20 vasAvADo 21 aTuvasAne pADo 22 khetaravasIne pADe 23 brAhmaNavADe 24 kanAsAno pADo 25 lIMbaDIne pADe 26 bhAbhAno pADo 27 khajurIne pADe 28 vAsupUjyanI khaDakI 29 saMdhavIne pADe 30 kasuMbIyAvADa 31 aMbAjI mahetAno pADo 32 balIyA pADo 33 cekhAvaTIAne pADo 34 kezuzeThane pADo 35 nizAlano pADo 36 lakhIyAravADo 37 malyAtane pADo 38 jogIvADa 29 phephalIAvADe 40 senIvADe 41 maNIAtI pADo 42 DaMka mahetAne pADe 43 kuMbhArIyApADA 44 tAlIvADa 45 kapuramahetAno pADo 46 khejaDAno pADo 47 tarabheDAvADo 48 bheMsAtavADo 49 zAhavADo 50 sAno pADo janayuga . kArataka-mAgazara 1983 1 51 vaDasAlane pADo para TAMgaThIAvADa 53 kharAkhoTaDIno pADo 54 aSTApadajInI khaDakI uparanA koSTaka uparathI jaNAze ke vartamAna samayamAM pATaNanA 54 cepana vAsamAM kula 128 nI saMkhyAmAM janamaMdire vidyamAna che. jemAM mukhya maMdira vA deharAonI saMkhyA 85 paMcAzInI che ane bAkInAM 44 Azrita citya vA derAsare che ke jemAM ghaNe bhAge ghara maMdirone paNa samAveza thaI jAya che, A uparathI gharaderAsare keTalAM badhAM uDI gayAM che tene khyAla AvI jaze. A ghaTADAnAM traNa kAraNo mAnI zakAya. 1 janasamAjamAM dharmazraddhA ane devapUjA-bhaktinuM kamI thavuM, 2-zrAvakenI vasatine ghaTADe, 3-zrAvakenuM vizeSa karIne paradezamAM rahevuM. upara jaNAvelAM saM. 1648, saM. 1729 ane saM. 1967 nI sAlamAM vidyamAna cetyonI saMkhyAmAM traNe kaSTa uparathI pATaNanI caDatI paDatInAM anumAne thaI zakaze. yadyapi Aje paNa pATaNa eka bhavya zahera gaNAya che, hajAronI saMkhyAmAM astitva dharAvatA prAcIna grAnA saMgraho-bhaMDAronA darzana nimite aneka bhAratIya ane yUropIya vidvAnonuM dhyAna pATaNa pitAnI tarapha kheMcI rahyuM che, zrImaMta ane dharmaniSTha janadharmI manuSyonI lagabhaga 5-6 hajAra jevaDI heTI saMkhyAthI pATaNa hajI paNa pitAnuM " janadharmanI rAjadhAnI" e prAcIna mAnavaMtu nAma keTaleka aMze nibhAvI rahyuM che, eTaluM chatAM paNa pATaNanI te prAcIna zreSThatA, prAcIna bhavyatA, prAcIna samRddhi AjanA pATaNamAM rahI nathI, te zreSatAo Aje tenI prAcIna smRtimAMja najare paDe che; kRtimAM nahiM. uparanA saMkSipta vivecanathI prastuta parivADInI atihAsika upayogitA vAMcakagaNanA dhyAnamAM AvyA vagara raheze nahi. qm n m m m m m m m m m m m m m m m s sy Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 hariyAlI A prastuta parivADIne zabdAnuvAda na karatAM traNa mahinAnI aMdara ja lakhela hoI parivADI pitAnA tene sArAMzamAtra tAravIne zarUAtamAM ApI dIdho mUla pamAM jalavAi rahI che. prAcIna gUrjara sAhiche ke je uparathI parivADInI sarva jJAtavya vAto tyanA samAlocakene tenuM kharuM svarupa jaNAI Ave jANI zakAze, ane AzA che ke ekavAra e "sAra' eTalA mATe temAM kaMI paNa bhASAphera na karatAM tene vAMcyA pachI parivADI vAMcanArane temAM na samajAya pitAnA mUla svarupamAM ja kAyama rAkhI prakaTa karavA tevI kaMI paNa bAbata jaNAze nahiM. ucita dhAryuM che. A prastuta cayaparivADI tenA lekhake kula 23 kadaradAna vAcakagaNa paThana-pAThana dvArA A cayahAlo, eka caupAI ane 204 gAthAomAM pUrI parivAhIthI lAbha hAMsila karI lekhaka ane prakAzakanA karI che. uddezane saphala karo evI zubhAkAMkSA sAthe viraje prati uparathI enI presa-kepI karavAmAM AvI che, te mUla prati saM. 1648 nA poSa vadi 1 nA divase lakhela che. eTale ke racAyA bAda mAtra -muni kalyANavijaya. hariyAlI [ eka prAcIna samasyA-kAvya bAla0 pada [ka dharmasamudra-vitra seLamuM zataka] caMpakavannI caturapaNuI Ika dIThI rUpi rasAlI deza videza prasidhI bolI mUDha mUrikha sA TAlIjI. bAla kuArI nArI sahaI kAjala sArI tisarI siri hari deri ane pama dIsaI sA siNagArIjI. triNi caraNa dUNI tasa nAsA, paNi bhIMtari ati bhaIlI, teI vicakSaNa sevaI vahilI, rAjavaragi valI pahilIjI. acarija eka anopama moTauM, kahatAM mani na samAI strI strIsyu bhoga karaMtAM, jeo jAmAra jAI . saghaLI varaNa jAti utapatinuM, thAnaka tehaja lahaI tehanu bhalau kiI na sahII valI kuMDalaNa kahIIjI. vAcaka dharamasamudra payaMpaI, haraSita eha hIyAlI. dAhiNe pAsi ramAI ralIyAlI, bhalI yaMgI laTakAlIjI. bAla0 2 bAla0 3 bAla0 4 bAla0 5. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne jainayuga prAcIna jaina pariSad. kArataka-mAgazara 1983 [ vasanta' nAmanA prasiddha mAsikanA kArttika 1972 nA akamAM A lekha prakaTa thayA tene Aja cAda varSa thayAM chatAMya te A aMkamAM upayAgI nivaDaro ema AzA rAkhI atra prakaTa karyAM che, taMtrI] ekapriya ' gujarAtI 'sAptAhika patranA 4 thI saMtroDa paNazstrIpurve yuAiroDanomis ' 4 julAI 1915 nA amAM 1171 meM pUrNa pacamayanuMvacano pANIpata vastu ha gUjarAtI sAhitya pariSadnA pramukhanA bhASaNanuM je tatadhrUjArafnAni zrI saMghomejayantA| Rvalena eka vidvAnanA hastathI lakhAyeluM che temAM diyA-mina = sauricitana kaTA jaina pariSad saMbaMdhe temaNe je lakhyuM che te saMbaMdhamAM viziSTa parva sarga & pu. dara kaMika zuddhi karavI ghaTe che tethI te jaNAvavAnuM mArUM kartagya samaz2a A spIkaranU karUM chuM, te vidvAna lekhaka mahAzaya jaNAve che pariSad prathama magadhamAM maLI hatI tenuM kapta pramA nathI ( AvA viSayamAM 'vimala prabaMdhanA prakAzakanA upodghAtane pramANurUpa levA e apeAgya che.) vaLI ane mathurAnI e be ja pariSA maLI hatI. " (2) " A maMDaLanuM nAma piraSad nahatuM; saMdha hemane skrutA hatA. " e paNa mayukta che. tenuM nAma e vAcanA hatuM. ' (3) "saMpa ke bhinna varganI sAmAnya-samUhavAcaka saMjJA hatI. kAryavizeSathI eka (1) 'jaina sthaLe maLelA tevA eka bhAganuM nAma te naheAtuM, je ke pALathI te zabda vyApaka arthamAM vaparAvA lAgyo." sthUlibhadra (vIrAta 116 thI vIrAta 215)nA samayamAM magadhAviSTa cayA mahAdhirAja ke mA rAjyAbhiSeka vIra nirvANuthI 155 varSe thayA hatA tenA samayamAM ane bAhu svAminA svargavAsa ( vIrAt 170 varSa) pahelAM, jyAre bAra varSI dukALa paDayA hatA tyAre "na sAdhuonA saMdha samudra tIre nivRddhArthe gayA; te vakhate sAdhuone jItanA pATha karatAM vismRti thatI jaNAI, kAraNa ke abhyAsa vagara vinAnuM bhareluM paNa nAza pAme che. AAthI te duSkALane aMte pATaliputramAM bAkhA sAdhupa adhyayanA, uddeza (chapters) ityAdi hatAM te maLyA ane temAM jene meDhe ( sUtra-Agama) nAM teNe kahI ApyAM ane tethI agiyAra aMga saU nimitte kAMika vicAramAM paDayA. ekatrita karyo, paratu khAramAM vivAda nAmanA aMga A samagra kathanamAM traNa khAkhata jaNAvelI che ane te dareka saMbaMdhe je khulAsA karavA yeAgya che te A pramANe cheH-- magadha pipa, prathama jaina parzva maLadhamAM maLI na hatI ke karavuM ayAya che, ane te maLavAnAM " vimala prabaMdha' sivAya pramANa nathI e kahevuM paNa ayeAgya che. pramAA aneka che. vi.sa. 1166 mAM riSada pAmelA prasiddha hemacaMdrAcArya potAnA pariziSTa pUrva nAmanA graMthamAM nIce pramANe jyAre cheH-- itazca tasminkAle kAle kAlarAtrivat / nirvAhArtha sAdhusaMpastIraM nIranidheryayI // 55 // aguNyamAne tu tadA sAdhUnAM vismRtaM zrutam / samavananato navavadhIe. dhImatA-varSARSatika, pragnyAkaraNa ane vipAkasUtra. sa. 1327 mAM gAcAryapade AvelA amIya sUrinA racelA RSima'Dala prakaraNa para sa'. 1553 mAM padmamaMdira maNie racelI vRttimAM paNa sthavi UnAM vRttAMta zAkha pAM svAbhane vRttAMta khApatAM A pATilaputramAM maLelI piraSad (saMdha)nA * evaM zrI mahAvIramute varSazate gate / paMca paMcAzadadhike cNdrgupto'bhvnRpH|| 339 // -50 50 AcArAMga, sutradhRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavarti, jJAtadharmakathA, pAradazAMga, pUrva dAM, manuna Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina pariSad ullekha spaSTa karyAM che; ane A athanA upayogI bhAgonA sAra DAkaTara bhAMDArakare i. sa. 1983-84 nA saMskRta hatakhAnI cAla viSenA riporTamAM aMgrejImAM utAryo temAM A sabaMdhe pR. 134 tre nIce pramANe upalI bInAne barAbara maLatuM vacana che: jaina dha`prasAraka sabhA (bhAvanagara) e prasiddha karela tiAvaLAmAM ApelA sthaLabhadra caritra ke je uparanA saskRta graMthanuM bhASAMtara che temAM uparanA zlokAnu bhASAMtara A pramANe bApyuM che-- A samaye bAra varasanA viSama dukAla paDyA hatA tethI sarve sAdhuo samudranA kAMThA tA vidyAra karI gayA. te subhikSa thayA pachI pATilaputra nagarane viSe AvyA. bhavAnA abhAvathI sAdhuo sAMtane visarI gayA, zAstra, rAnta ane te viSe sthiratA DhAtI nathI. ghaNA udyamathI te munieachoe agyAra aMga to meLavyA ' ( parAvartana karI ( saibArI sabhArIne ) On one occasion there was a dreadful famine of 12 years in the land, The Silkhandas were forgotten for want of revision, for which the search after food left no time. At the end of the period the Sadhus assembled in Pataliputra and *one repeating what he remembered they succeeded in recovering the eleven Angas but the Drisketwada was forgotten. So they sent Sthula bhadra and others to Nepal to learn. it from Bhadrabahu. Sthulabhadra alone persevered in studying it steadily and learnt 8 Purvas in as many years. After he had learnt :ten Purvas with the exception of a Vastus, he came back with Bhadrabahu to Pataliputra. sa. 1420 mAM AcArya pada pAmelA yAnaMda uparyukta sira potAnA sthUlabhadra citra '+ mAM hakIkata jaNAve che keH-- tasminnayasaretathApUrve juddAjo dAvAdina jagmurmumakSavastena taTe vArDeritastataH // 586 / / tatrAtikramya duSkAlaM karAlaM te maharSayaH / subhikSasaMbhave bhUyaH pATalIputramAyayuH // 587 // guNanAbhAvatasteSAM siddhAnto vismRtastadA / zAne sthAmini dhruvayaM na ca Ayata yataH88 11 mAra mAre vAyayazAyAMnI yati yatnato melitA yasmAdanirviNNaM zriyaH // 589 // 1 + prakAzaka devacaMda lAlabhAI pustakASThAra phreMDa mUlya mAtra e AnA. have maLatuM nathI. vi. saM. 1509 mAM zubhazIla munie racelA bharatezvara bAhubali vRtti nAmanA graMthamAM sthAna6nI kathA ApelI che temAM paNa eja vAta Ave che. te mATe jue tenuM gujarAtI bhASAMtara pR. 78: "have ekadA khAra varSa sudhI dukALa paDayA, te vakhate sAdhuonA sadha samudravAre zrI cunI pAse Aze. AvA niyama samaya thavAthI sAdhuo kSudhAthI pIDAtA hovAthI bhaSNutA gaNutA baMdha thayA, tethI sau siddhAMtA visarI gayA. te uparathI pATilaputra naMgaramAM sadha maLyA. tyAM jene jene je je sUtra AvatAM hatAM, te te ekaThAM karIne agIAra aMga pUrNa karyo tyAra pachI zrI satre bhAramAM STivAda zrRMga mATe ne sAdhugmAne zrI bhadrA svAmI pAse mAlyA, ' A rIte ApaNe saM. 1166 thI sa. 1509 sudhImAM thayelA prasiddha graMthakArA hemacaMdrAcAryathI mAMDIne zubhazIla muni je jAve che te parathI spaSTa mAlUma paDe che ke magadhanA pATanagara pATilaputramAM prathama jaina pariSada (saMpa) maLI hatI. AthI paNa prAcIna pramANu AnI sakhaLatA mATe joItuM DhAya te vikrama sa Mvat 585 mAM svargastha thayelA zrImAn haribhadrasUrine prAkRta bhASAnA upadezapada nAmanA graMtha che. temAM gAyAmAM jaNAveluM che -- Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naga ra0 jAo yatammi samaya dukkAlo doya dasaya parisANi / savva sAhusamUho gao tao jalahitIresu // taduvarame so puNaravi pADaliputte samAgao va saMghe suviyA ciMtA ki karasa asthiti // jaM jassa AsipA se uddesajjhayaNamAi saMgha DiuM / taM satyaM pakAra aMgAI tadeva uviyAI // -- A vakhate bhAravarSI dukALa paDayA tethI sAdhunA samUha samudra tIre gaye.. bAda dukAla maTatAM teo pharIne pATaliputra nagaramAM AvyA. eTale sarve sadha maLIne tapAsa karI ke kAnA pAse karyuM zruta rahyuM che, ke jenA pAse kAMi uddeza tathA adhyayana yAda hatAM te sarve ekaThAM karI agyAra aMga sthApita karyA. . A uparathI samAro ke jainanA pavitra graMthA Agama-sUtra-aMgAne ekatrita karavA arthe AkhA * sAdhu-sadha pATaliputramAM ganyA hatA ane bAra agamAMthI cAra baga ekatrita karI cUkyA hatA. AnA samaya vIrAt 170 thI 175 lagabhaga mUkI zakAya eTale i. sa. pUrve 356 thI 351. A sarva hakIkatAmAM 'piraSad' evA zabda bilakula vaparAye nathI, paraMtu saMdha' maLyA hatA ema ja jaNAvavAmAM AvyuM che. karavA mAgazara 1993 zrAvikAne-vize karI AvakanA samudAya e thAya che, jyAre tethI para eTale sAdhune upayogI kAryo ahaiM maLelA ''dha' nA artha sAdhunuM samelana jevA thAya che. paraMtu " dha ske bhikSa varganI sAmAnya samUha vAMcaka sattA hatI, jo ke pAchaLathI te zabda vyApaka arthamAM vaparAvA mAMDayA '-evuM kathana ukta avaleAkanakAranuM thAya che te yeAgya nathI. valabhI ane mathurAnI pinA avAkanakAra svIkAra kare che eTale te sabaMdhe pramANu ApavAnI te jarUra rahetI nathI, paraMtu temAM geTaluM gu.vavAnuM ke temAM paNa sUtrA ekatrita karyA te sAdhuene ekaThA karIne, ane te sAdhu samUhanuM nAma piraSada' - vAmAM nAnuM AvyuM, eTalu ja nahi paraMtu te maMDaLane ' yAcanA' e nAma mApavuM e te kA zrama che, ane te AgaLa jatAM A zrRMkhamAM sita karavAmAM AvI. pariSadno artha. jaina paribhASAmAM 'tIrthaMkara'nA upadeza sAMbhaLavA arthe beThelA maMDaLane pariSad, parSada, parSadA' e nAma ApavAmAM AvatAM hatAM. sAmAnya rIte padA e nAma hatuM ane te parathI aparA parakhaMdA' ema ghaNA prAkRta jainA kheAle che. tIrthaMkaranA 'samavasaraNu'mAM khAra parSadA (sabhA) heAya che temAM (1-4) cAra prakAranI daivIgmAnI ane (5) sALIoAnI e pAMca pA 3bI cA praznanI 'nA' le che, tathA (--) cAra prakAranA devatAnI-(10-11) manuSya, purUSa ane strI eTale zrAvaka zrAvikAnI ane (12) sAdhuonI ema sAta parSadA khesIne zravaNu kare che evuM samavasara prakaraNa ane Avazyaka sUtranI vRttimAM jaSNuAvyuM che, jyAre Avazyaka sUtranI cUrNamAM ema jaNAveluM che ke sAdhue utkaTa Asane zravaNa kare che, sAdhvI A ane vaimAnika daivI ubhI rahe che, bAkInI nava paryAdA besIne ja jJAnabhAnunI dezanA sAMbhaLe che; ema vinayavijaya upAdhyAye saM. 1708 mAM celA sapanA artha. 'saMdha' te uparyukta kathateAmAM 'sAdhusamUha' e maya thAya che, tethI ukta lekhaka mahAzaya jaNAva che te ja pramANe aMga ekatrita karavA arthe maLelA maMDaLanuM viziSTa nAma sukha nathI paraMtu kAi paNa magatanuM ane samasta maMDaLane upayAgI kArya karavA meM bhegA maLezA samUhane 'sa' e nAma ja apAtuM. saMdhamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e cArenA samAveza thAya che. ane te keTalIka vAra khAsa karI jaNAvavA mATe ' avidha sapa ' ema vidhi nAma ApavAmAM Ave che. paraMtu sAmAnya rIte sAMsArika kArya mATe maLelA 'sadha'nA artha zrAvaka-lAkaprakAzamAM jaNAveluM cheH-- Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina pariSad devyazvaturdhA sAdhvyazca zRNvaMtyUrva damAH kSaNam / devA sarve narA nAyeM niviSTAH zramaNAstathA // vRttAvAvazyakasyedaM cUrNI cotkaTikAsanAH / gRti sAdhavotho :tto vaimAni'nAve; upavizyaiva zRNvaMti dezanAmAptabhAsvatAM / parSadA'nyA navetyuktaM vetti tatraM tu tatvavit // AvI rIte upadezanuM jaina pAribhASika nAma dezanA' che ane trAtA maMDaLanu nAma padA' che. hamaNAM paNa parSadA zabda sAdhue upadeza ApatI vakhate thatA trAtA maMDaLane apAya che. prAcIna zeAdhakhALa karatAM pUrva samiti-taMtra kevuM hatuM te ghaNI sArI rIte jANI zakAya che. " prAcIna samAjamAM sarvathI vadhAre mahattvapUrNa taMtra hiMdurAjya zAstra--(kSAtradharma, daMDanIti, arthazAstra, rAjadharma, rAjanIti, naya, nIti Adi aneka nAma che) mAM samiti taMtra hatuM. samitine ghaNI saMsthAeMnI mAtA kahI zakAya tema che. 121 parathI paMcAyatanuM nAma atyAra sudhI cAlyuM AvyuM che, jeTalI hiMdu jAti prAcIna che teTalI pAMcAyatI prathA purANI che eTale ke ema paNa kahI zakAya ke jevI anAdi che. venA samayamAM janasamUhane 'vizaH' kahevAmAM AvatA ke jemAMthI vaizya' zabdatI utpatti thai che. A vizaH (vis) 'jane'mAM vibhakta hatA. sArvaja nika vAtA para vicAra karavA mATe saMpUrNa vizaH ekatrita thatA hatA. Ane 'samiti' e nAma ApavAmAM AvatuM hatuM. (jUe Rk 1,95,8;9,92,6; 10,166,4 ityAdi). samitithI ghaNI nAnI saMsthA 10 ke 15 vizeAnI eka khIjI saMsthA hatI ke jene 'sabhA' e nAma ApavAmAM AvyuM hatuM. atharvavedanA eka matramAM samiti ane sabhA che baheneA hatI ema kahevAmAM AvyuM che (7,12). ema jaNAya che ke simitanI taraphathI sabhA sArvajanika bAbatAnA prabaMdha karatI hatI. samiti ane sabhAmAM vAgmIvaktA haiAvAnI lAlasA badhAne rahetI hatI. athava. vaidamAM A saMbadhe maMtra ApelA che (2,27;7,12). 'pUnAlikhita 'jatA' prAraMbhamAM kevala pAMca hatA ke je samaSTi rUpe paMcajanAH' kahevAya che. A pAMce jana eka ja jAtinAM aMga hatAM ane sarva peAtAne Aryo:' kahetA hatA, pa`canA;' nA samiti tatra * samaye samaye samiti ta MtrathI nIce lakhelI sasthAeto utpatti thai che. (ka) vidyAyanane mATe 'caraNa' athavA 'pariSad' (kha) nyAya ane vyavahArane mATe nyAya-'sabhA' (ga) rAjya kAryane mATe sacivAnI 'tri-pariSata' () Arthika jIvanamAM 'sabhya samutthAna' 'eTale vika jatAnI kaMpanIo, tathA kAryakArAnI 'zreNiyA' (9) pAramArthika jIvanamAM bhagavAna buddhu mahAvIra prakRtinA dharma-'saMdha ke je Adhunika marDa-taMtramAM-vihAramAM cAlyA AvyA che. (ca) * grAmyajIvanamAM vaidika 'grAmaNi'-taMtra ke jethI sAMprata grAmapaMcAyata udbhavelAM che. (7) nAgarika jIvanamAM zreSThI-sabhA (ja) rAyajIvanamAM gaNutaMtra yA sadharAjya vAcanAnA kharA artha vAcanAnA artha kadI paNa pariSad ke evuM ma`DaLa thatA ja nathI ane jaineAnI paribhASAmAM paNa tevA artha nathI, paraMtu sAmAnya artha vAMcana (Rading) che te ja jenAe peAtAnI paribhASAmAM svIkArelA che. AnA pramANamAM utaratAM ApaNune mULa magadha pariSanI upara jaNAvelI vAtane laMbAvavI paDaze. te pariSad (saMdha) mAM bAramuM aMga ( dRSTivAda ) kAInI pAsethI prApta thayuM nahi tethI nepAlamAM dhyAnArthe sthita thayelA bhadrabAhu svAmIne te samagra aMga kaMThastha hAvAthI temane saMdhe kahevarAvyuM ke ahIM AvI STivAdanI vAcanA devI paDaze; paNa teoe bAra varSa cAle tevA mahAprANa nAmanA dhyAnanA AraMbha karyAM hatA tethI banI zakaze nahi ema kahevarAvyuM, AthI saMghanI udghATana' eTale * zrIyuta kAzIprasAda jayasavAla ema. e. bAreNTaaAnA e lekha parathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 janaga kArataka-mAgazara 1983 sadhdha bahAranI zikSA potAne thAya evuM jaNAyuM tyAre ziSyAna treyanu prAjJAna pAcacarATo yathA / temaNe kahevarAvyuM ke:shrii jinAva saMghAjJA mAnyA mAnavatAmapi // 596 // saMjJAbhUmyA gatatsvekA mekAM mikSAkSaNAgataH / kAlavelAkSaNe cobhe vinAvazyake tathA // 597 // saptAha dAsye'haM vAcanAH ziSyasaMdateH / dhyAnamadhye'pi yenIkaH parArthaH svArthato'dhikaH 18 mayi prasAdaM kurvANaH zrI saMghaH prahiNosvidda | ziSyAnmedhAvinastebhyaH sapta dAsyAmi vAyanAH // 67 // | pAcana dAsye mizrAcaryAta AgataH / tisRSu kAlavelAsu timro'nyA vAcanAstathA || 6 || sAyAhnapratikramaNe jAte timro'parA punaH / setsyatyevaM saMghakArya matkAryasyAvibAdhayA // 69 // --pariziSTa parva. gere vagere. ane A saMbaMdhe prAcIna pramANu tarIke pa dezamAM hAra sUri prAkRta gAthAmAM jaSNuAve 1mA ugghADaha pesaha sAhuNo jajuyA sumehAe / divaseja sata paDipucchaNAo dAhAmi jA jhA ego bhikkhAu sa mAgayassa divasaddha kAla velAe / traNa vAcanA, ane savAra sAMjanA pratikramaNa (daisika ane rAtrika) karavAnI vakhate bIcha traNa vAcanA karI ApIza / jethI mArA kAryane khAdhA thayA vagara saMghanuM (abhISTa) kArya paNa thaze. ' AvyA pachI, tyAra pachInI traNa kAlavelAe khIjIvomA saDyA saLA tho sage hAna vaijJApa || vicaraNa mAthaLIo parathamA pAsatha pa tiSThi sau cUmamuttA medAvIga savA vapa | pattA tassa samIce paDipucchA va bAvaNaM kitI / kati dohiM tidi vA na tatava dhAritaM jAhe --ne mArA para kRpA karI vidvAna ziSyone sadha mArI pAse mekalAve te huM tene sAta vAcanA ApIza. temAMnI eka vAsanA bhikSAcarSI karI A pachI sathe sthUlabhadrAdi pAMcaso sAdhune meLA ke jene, sUricayAmAsa te'pyalpA vAcanAiti / udbhajyeyurnijaM sthAnaM sthUlabhadrastvavAsthitaH // 72 || -sUrae alpa thAcanA vAMcI, AthI teo udvega pAmI nija sthAne gayA, jyAre sthUlabhadra tyAM ja-temanI pAse ja rahyA, ane te (bAramA aMgamAM aMtargata) daza pUrve zIkhyA (jyAre aMgamAM kula cAda pUrva che) vagera... cyA ja pramANe jayAnaMdasUrinA caritramAM che. jema ke --( bhADue kahyuM ) * mane saMpa vAra ni karA, paNa je sArI buddhivALA-medhAvI sAdhue DhAya temane ahIM mekilA to huM mArA dhyAna pata karAra sAtavAra temanI pRcchAnA javAba (pratikRA) ApatA rahIza. eka pratikRcchA trikSAethI pAchA pharIne karIza, bIjI madhyAnhanI kAbavelAe karIza, trIjI sattAnA utsarge karIza, ceAthI sAMjanI kALaveLAe karIza, ane bAkInI traNa mULI vakhate karIza, tyAre sarpa sthaRdra vagere pAMcase buddhimAna sAdhuone yAM meAkalAvyA. temanA pAsethI pratispRcchA vaDe vAcanA levA lAgyA. teosthaLadramAMnA ghaNA ekavAra bevAra tathA traNavAra sAMbhatyAM chatAM avadhArI zakyA nahi. bhIto'vakU soparAdhaM me saMgho'mu kSAmyatu bhuvam / sattamAnAM yata: vopAH kAmaH kavitA: || 121 [ tyAra pachI badhA cAlyA jAya che, ane sthUlabhadra rahI temanI pAsethI daza pUrvethI kanyUna jeTaluM zIkhe che e vAta Ave che. ] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jana pariSada 123 vAcanA ApanAra vAcanAcArya' kahevAya che. thayuM. pachI gurU mahArAja padhAryA ane ziSyone A saMbaMdhe vajasvAmI ke jeno janma vIrAta 496 pUchyuM "kAMI adhyayana thayuM ke kema ?' teoe varSe thaye hato tenA saMbaMdhanI TUMka kathAne bhAga kahyuM "adhyayana bahu sArI rIte thayuM, thoDA divasamAM nIce ApavAmAM Ave che - ghaNo abhyAsa thayo; mATe have pachI A vajabAlyAvasthAmAM padAnamAriNI labdhinA baLathI svAmIja amArA vAcanAcArya thAo.' e pramANe sAdhvI mukhe sAMbhaLIne agyAra aMganuM jeNe adhyayana sAdhuoe araja karavAthI gurUe vajI munine karyuM che, ane jene ATha varSanI umare gurU ( siMha- AcArya pada ApyuM ane vAcanAcAyaMtarIke sthApyA." giri) e dIkSA ApelI che evA vajIsvAmI -upadezamALA bhASAMtara pR. 154-155. gurUnI sAthe vihAra karatA hatA. eka divasa vajI. vAcanAcArya saMbaMdhe pariziSTa parvamAM uparyukta svAmIne upAzrayamAM mUkI sarva sAdhuo gocarIe vajIsvAmInA saMbaMdhenuM nIce pramANe kathana zrI hema(bhikSArthe) gayA hatA. avasare vajIsvAmIe saghaLA caMdrAcArya kare che:munionI upadhio (Asana vigere upakaraNo)ne dulhAnA vimavarSA phADAthiinA hArabaMdha goThavI temAM munionI "sthApanA karIne thAkathAma gAmamamu drigADhuM tatra dithatiH | (munio beThA che ema mAnIne) pote vacamAM besI DhathanigupuruM vanapratipannAi sAdhavaH moTe svare AcArAMgAdinI vAcanA ApatA hoya mAvanAvAvanAvArtharatara rajA mANafall tema bolavA lAgyA. te avasare "sthaDila bhUmithI "vajhava vAvanArA mAse yAvizAradA (dIrdha zaMkA karI) AcArya AvyA. upAzrayanAM matAvivAha karAvAra te tathA 11 bAraNAM baMdha jaIne gurUe gupta rIte aMdara joyuM te "vra: yAraNa vAvanA bahAribA vAsvAmI sarva munionI "upAdha' ne ekaThI karI kArsa te sAdhavo ghauM nivAva prAthanA chAtrabuddhithI bhaNAvatA hatA. gurUe ciMtavyuM ke "je huM ekadama bAraNuM ughaDAvIza te te zakita vaLI vizeSamAM jana tatvajJAna jemAM sUtrabaddha thaze ? ema vicArI mATe svare "nisiAha' e pramANe samAvyuM che ane tethI jemAM jaina paribhASA sarva traNavAra zabdoccAra karyo. e sAMbhaLI gurU AvyA AvI jAya che evA tattvArtha sUtra (racanAra zrImad che ema jANI vajIsvAmIe laghulAghavI kalAe umA svAti ke je vIrAta 245 mAM dehotsarga karaekadama dareka upadhine tene sthAne mUkI daIne bAraNuM nAra Arya mahAgirinA ziSya thatA hatA ) mAM udhAyuM. gurUe vicAryuM ke "A purUSa ranamAM ATaluM karmano nAza karanAra tapane jaNAveluM che, pachI te badhuM jJAna che, mATe AnuM jJAna ajANapaNAmAM na tapa bAhya ane aMtaraMga ema be prakAre jaNAvI jAo" evuM vicArI bIje divase siMhagiri aMtaraMga tapanA cha prakAramAM svAdhyAyane eka prakAra AcArya kaMi kAryanuM miSa karIne bIje gAma javAne gaNAvI te svAdhyAyanA pAMca bhAgamAMthI pahelA bhAughakta thayA. te vakhate sAdhue pUchyuM ke "he mane vAcanA kahevAmAM Avela che. svAmI ! amane vAcanA keNa Apaze ?'--gurUe pAtranAkachanAnuprdanAtha pa rAH kahyuM ke "A vajI nAmanA laghu muni tamane vAcanA thAya: 1 6 29 Apaze." teoe kahyuM "tahatti' (eTale tathati, bahu AnA para bhASya e che kesAruM). te vakhate "A bAlaka amane zuM vAcanA svAdhyAyaH paMcavidhaH / tadyathA / vAcanA ApI zakaze?' evI zaMkA paNa teoe karInahi. hari gurU bIje gAma gayA. ziSyoe siddhAMtanI vAcanA karachana anumaisA mAgnA vamuni pAse lIdhI. adhyayana bahu sArI rIte tatra vAparva zikSAcAranA ane prasthAna Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 124 gavarNanaM dharmopadeza ityapyArthAntaram // rthayoH / anuprekSA graMthArthayoreva manasAbhyAsaH / AmAM sAmAnya rIte a jaNAvIe tA AmnAyo ghoSavizuddhaM parivarttanaM guNanaM ruupsvAdhyAyanA pAMca prakAra che. (1) vAcanA, paThana, zAstrA jJAnamistyayaH / athApavezo ANyAnamayo-graMthanA arthe tathA pAAne praznapUrvaka sadeha dUra karavA dhyayana (Reading), (2) pRcchanA pRSThana eTale arthe pUchavA (Inquiry) (3) parAvarttanA-AmrAyaane te paranI sarvAsiddhi nAmanI TIkA ema zIkheluM saMbhArI javuM (Recollection, revision, jaNAve che ke-- recapitulation) (4) anuprekSA-arthaciMtana; grethanA artha upara mananA abhyAsa-mananuM ciMtavanaekAgra manathI vicAra karave te (Pondering over the meaning, reflection)-4|| |||| svAdhyAyamAM vAcana, manana ane nididhyAsaneA samA thAya che. zravaNanA samAveza jo ke pRthvanAmAM alpAMze thAya che chatAM tenA khAsa viziSTa rIte samAveza karavA svAdhyAyanA pAMcamA prakAra kahelA che te (5) dharmAMpadeza----( arthIpadeza, vyAkhyAna, anuyeAgavarNana, dharmakathA ) eTale dharmAMnA vyAkhyAnanuM zravaNa karavuM. niravadyagraMthArthIbhayapradAnaM vAcanA / saMzayacchedAya nizcita balAdhAnAya vA parAnuyogaH pracchanA / adhigatArthasya manasA' khyAloDanukelAyo zuddha pavittanamannAyAveza dharmakathAdyanuSThAnaM dharmopadezaH / sa eSa pNcvidha svAdhyAyaH mithai / prajJAtiya prazastAdhyavasAyaH paramasaMvegastapovRddhiraticAravizuddhirityevamAdyarthaH // - ukata umAsvAti kRta prazamarati nAmanA graMthanI TIkAmAM -jaNAvyu` che ke-- svAdhyAyaH paMcadhA - vAcanA pRcchanA anuprekSA AmnAyaH dharmopadezazca / tatra vAcanA AchApAvAna, saMjJAtasaMvedRcchana(punA), anuprekSA manasA parivartanamAgamasya, AmnAya gAtmAnuyogathana, dhamAveza AkSepanI vikSepaNI saMvedanI nirvedanI ceti kathA dharmopadezaH / devaguptAcArya praNIta navatattva prakaraNa paranI TIkAmAM kathana e che ke-- vAvanA zibAnAM dAhirotsAhiXsuutraadyaalaapkmdaanm / pracchanA suutraarthsNdephAghavanoAya masjInam / parAvarttanA pUrvAthItagraMthastuLanA anuvaMzI purAvatamUtrArthasya manasA'bhyasanaM cintanamityarthaH / dharmakathA dharmapratibaddhasUtrArthakathanaM vyAkhyAnamiti // A parathI samajAyuM haze ke pariSanuM ke ekatrata thayelA maMDaLanuM jaina bhASika nAma vAcanA' hatuM ema kahevuM e bhramayukta che. tenA vAstavika arthI tenI vyutpatti pramANe vAMcana (Reading) pAna, ziSyAne zikhavavuM,graMthanA pATha ane artha ema baMne ApavA,--AlApaka eTale ALAvA (sUtranA khA) eka pachI eka zikhavatI vakhate ziSyane ApavA vagere upara jaNAvelA AdhAramANe che. AnI vizeSa puSTimAM vAcanA' eja arthamAM ghaNe sthaLe vaparAyela che, paNa vistAra bhayathI udAharaNe ApavAnuM yAgya nathI dhAryuM. A sAthe umeravAnuM prAsaMgika che ke uparyukta pATaliputramAM aga nimitte saMdha (pariSa6) maLyA tyAra pachI teja nimitte mathurAmAM temaja valabhapuramAM sadha maLyA hatA ane te baMnenI 'vAcanA prakAramAM svAbhAvika rIte kai nyUtAdhika hoya tethI te baMnenAM vAMcanane 'mAthurI vAcanA' ane ' vAlabhI vAcanA ' anukrame kahevAmAM Ave che. jo ke tyAra pachI te baMnenuM saMmizraNa thai eka vAcanA thai Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyakAlIna sAhitya para sAkSara zrI kRSNalAlabhAi hatI, eTale badhAnA pAThe eka sarakhA karavAmAM AvyA hatA. uparyukata valabhIpuramAM devahi~gaNi kSamAzramaNe (vIrAt 980 athavA 993) sAdhunu` saMmelana bharI jaina sUtreA-aMgAne lekhArUDha karyAM hatA ema te saMbaMdhI jaNAvavAmAM AvyuM che. ( sa. 1833nA pa Atma proAdhanu` bhASAMtara pR. 84) Ama tyAre (1) * magadhanI pariSad' (2)'saMdha' ane (3) 'vAcanA' e bAbateAmAM gujarAtI patramAMnA vidvAn avaleAkanakAranA bhrama jaNAze. prinsesa sTrITa muMbAi. paryuSaNuparva. tA. 9-9-15 2 mAhanalAla dalIcaMda dezAi, madhyakAlIna sAhitya para sAkSara zrI kRSNalAlabhAi upAzrcAta [ AnadakAnya mahAdadhinuM sAtamuM mauktika chapAI gayAne eka varSa thai gayuM che paNa hajI prakaTa thayuM nathI. temAM vikramasattaramA saikAmAM thayelA traNa jaina kavie nAme kuzalalAbha kRta mArUDhAlA cApai ane mAdhavAnala kAmakuMDalA copai, jayavijaya kRta zukana cApaI ane samayasuMdara kRta cAra pratyeka buddhurAsa Avela che. kAvyo ane kavie saMbadhI vigatavAra vivecana ameAe karyuM che ane te para vidvattAyukta upAdghAta sAkSara zrI kRSNalAla mehanalAla jhaverIe kRpA karI lakhI Apela che te sarva naveMbara 1925mAM chapAi gayela che, have turataja prasiddhakartA zeTha jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverI peAtAnA e khela lakhavAnA hoya te lakhIne prasiddha karI janasamakSa mUkaze evI AzA rAkhIzuM. A upAddhAtane bahAra AvavAmAM bahu vilaMba thayeA che tethI vadhu vilaba thAya te aMtanya dhArI. temAMnA upayogI bhAga ame atra prakaTa karIe chIe. taMtrI ] gujarAtI sAhityanA madhya yuga ane tenI paNa pUnA yuga mATe AjathI paccIsa varSapara je je abhiprAyA baMdhAelA te, navAM navAM pustakA hAtha lAgavAthI kAlakrame badalAtA gayA che. dAkhalA tarIke narasiMhamahetAne Adi kavinuM sthAna ApavAmAM AvatuM, ane sAthe sAthe evA paNa abhiprAya ApavAmAM AvatA ke narasiMha mahetAnA samaya pahelAM gujarAtI sAhitya hatuMja nahi; tene AraMbha narasiMha mahetAnAM kAvyAthIja thayA. e abhiprAya bhUla bharelA mAlama paDayA che. vaLI vArtAnA sAhitya mATe sAmaLabhaTTane mukhya pada ApavAmAM AvatuM te paNa ceogya na hatuM ema samajAya che. khuda premAnaMdanAM kAraNa hajI jaina bhaMDArAmAM ane jainetara vyaktiAnAM kabajAmAM eTalA badhA aprasiddha lekhA paDI rahelA che ke te jema jema prasiddha thatA jaze tema tema hAla bAMdhelA abhiprAya paNa pheravavA paDaze. ApaNA jUnA sAhitya saMbaMdhe hAlanA jamAnA anizcitapaNAne -transitional period nA che. aMgrejImAM Chaucer ane Spenser nAM temaja temanA vakhatanA bIjA nAnA kavionAM kAvyA saghaLAMja prasiddha thai gaelAM hovAthI jUnA aMgrejI sAhitya viSe nizcayapUrvaka abhiprAya bAMdhI zakAya; rUkI ane evAja e cAra khIjA kavionI kRti saMpUrNapaNe bahAra AvelI hAvAthI asalI phArasI kAvyAnuM vastu paNa enA purAgAmI kavionI kRti-sAhityanA guNudeASa vize nakkIpaNe vicAra darzAvI AmAMthI maLI Ave che. ghaNAM prAcIna kAvyA je aprasiddha paDI rahelAM te prasiddhimAM AvavAthI jUnA abhiprAya pheravI navA bAMdhavAmAM AvyA che, ane hAla je abhiprAya baMdhAyA che te paNa sthAyi nathI, zakAya; paraMtu jUnA :gujarAtI temaja madhyakAlIna gujarAtI sAhitya vize tema kahetAM have khacAvuM paDe che, tenuM kAraNa divase divase ajavALAmAM AvatAM navAM navAM sAdhana. narasiMha, sAmaLa, premAnaMdanI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 bAbatamAM, AvAM sAdhanane abhAve bAMdhelo ApaNe joIe. kharuM jotAM te vakhata evo AvI lAgyo mata eTalo te jaDa ghAlI beThelo che ke, te pheravatAM che ke jUnA gujarAtI sAhityanuM kharuM bhAna karAvavA Aje paNa ghaNAnA aMtaHkaraNane AghAta thato haze. mATe sAhityamAM rasa letA abhyAsine jeTaluM janevijJAnazAstra ane bIjA zAstrIya viSayanI bAba- tara varganA AcAra, vicAra ane dharmanuM jJAna hovuM tamAM paNa emaja thAya che. navI zodhane Adhina joIe teTaluMja janAnA AcAra, vicAra tathA dharmanuM thaI jUnA siddhAMte pheravavA paDe che. madhyayuga tathA hovuM joIe. e paricaya Avazyaka che. e na hoya tenI pUrvanI gujarAtI sAhityanI kharekharI sthitithI te draSTibiMdu rahevAnuM (this perspective haju hAla ApaNe saMpUrNa rIte jJAta nathI, evuM would be false) ane sAhityanA citrapara paDatuM have kahevuM ja paDaze. e sthitinuM kharuM citra Ale- teja, (Light) athavA tene DhAMktI, jhAMkhuM dekhAkhavA mATe ApaNe dhArIe chIe ke ApaNI pAse DatI tejahInatA (Shades) barAbara samajAvAnA pUratAM sAdhana che, paraMtu vastusthiti tema nathI, ema nahi. hAlanI eka bAju atyAra sudhI jovAmAM lAge che, kAraNa keI amuka viSaya mATe ApaNe AvatI. have be bAju jovI paDe che ne paDaze. e evuM dhArI besIe ke te saMbaMdhI kRti to koI bIjI bAju jevAnAM sAdhana AnaMdakAvya mahodadhinAM jainetara lekhakanIja che, ane aMte keI aprasiddha saitika pUrI pADe che, ane teTale darajaje te ghaNo lekha evo nikaLI paDe ke je kaI samartha jena kImatI madada kare che, e ni:saMzaya che. lekhakane hAthe lakhAye hoya. mAdhavAnaLa kAmakaMdalAnI sAtamAM aiktikanA kaviyonA samayanI, temanA lokakathAno prathama prabaMdha bharUca pAse AmadanA jIvananI, temanI kRtionI mAhItI rA. mohanalAla kAyastha kavi narasI suta gaNapatie saMvata 1574 dalIcaMda desAIe potAnA nivedanamAM ApI che. e mAM banAve, ane jyAM sudhI A janakRti prasi- lekha ghaNI mahenata ane kALajIthI temaja ghaNuM saMzAddhimAM nahi AvelI tyAM sudhI mAtra e lokakathA dhanabAda emaNe taiyAra karyo che, tenI sAbitI lITIsaMbaMdhe e ekaja graMtha lakhAyo samajAto. jUnA lITIe dekhAI Ave che. e vistArapUrvaka lakhAelA gujarAtI sAhityanA baMdhAraNamAM tathA tenA vikA: lekhane lIdhe ughAta lakhanAranI mahenata paNe samAM brAhmaNa, vANIA, zrAvaka ane jaina sAdhu. darajaje ochI thaI che, prastuta kavione lagatI oe mukhya bhAga lIdhelo che, eTale ke janatara lagabhaga saMpUrNa mAhItI emAMthI maLI Avaze. temaja jana e bane kemee sAhityane khIlavavAmAM madada karI che. e bemAMthI ekaja keme evo dAvo kharI rIte to A kAvya (mAdhavAnala kAma karavo ke e sAhitya hamArA vaDeja jIvatuM rahyuM che kuMdalA cepaI) temaja bIjA kAvya mATe mAtra te kevaLa pramAda che. jUnA gujarAtI sAhityano sila- pAThAMtara batAvIja prasiddha kartAoe saMtoSa mAnasilAbaMdha saMbaddha (connected) itihAsa lakhavo vAne nathI. paraMtu tene saTIka banAvavA joIe. hoya che jenAthI janetaranI kRti tarapha ane jane- [critically edit karavAM joIe.] zabdArtha Apavo tarathI jenonI kRti tarapha durlakSa thaI zake nahi. joIe. je e badhI kriyAo tene saMbaMdhe karavAmAM amuka viSayo saMbaMdhe baMne kemoe ekaja nadInA Ave teja e "mArtike" nI upayogItA, enI maLamAMthI pANI lIdheluM; eTale ke saMskRta graMthapara kIMmata, enuM "pANI" vadhe. bAkI kevaLa text AdhAra rAkhelo. amuka bAbatamAM vicAranI paraspara chApavAthI te kAvyo lokapriya te nahija thAya. jaina Apa le thaelI. (they acted and reacted sAdhu saMpUrNa aMze pALavA chatAM saMsAranuM jJAna on each other) eTale kharA itihAsanI raca- saMsArIone paNa TapI jAya evA uMDA prakAranuM nAmAM te e baMne kAmanI kRtinI AlocanA thavI batAve che. kuzalalAbhanI gArasanI jamAvaTa e Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka zRMgArika gIta mAhItInI eka sAbitI che, vezyAnI raheNI karaNI, vezyAnA AcAra vicAra, vagerenuM prakaraNa jANe aMgata mAhItInuM pratibiMba hAya ema lAge che, jo ke vizeSa vicAra karatAM ema jaNAze ke e badhA viSaceAnuM jhINAmAM jhINI tapasIla sAthenuM vivecana saMskRta graMthAmAM maLI Ave che, ane kavie mAtra tenuM anukaraNa kIdheluM, tenA AdhAra lIdheleA. X x X A yuganA jaina sAhityamAMnAM phArasI zabdonA upayAga joke ghaNI chUTathI nahi te paNa madhyama aMze jovAmAM Ave che. A arasAmAM jaina sAdhuzrI hIravijaya sUrI akabara bAdazAha pAse dhaNA jatI sAdhu vagerenA sAtha laI gayelA ane tyAM ati mAna 127 pAmelA; keTalAka sAdhue te TheTha kAzmIra sudhI khAdazAha sAthe gaelA. akabaranA putra jaDAMgIre pazu e rIvAja eTale ke jaina sAdhuone peAtAnA darakhAramAM khelAvavAnI rIta cAlu rAkhelI. phArasI kheAlatA mAgalAnA AvA gADha sasargamAM AvavAthI sAdhue jee sAhityarasika hatA temanI, bhASA para tenI asara thayA vagara rahe nahi, ane te thaija ane tethI jo ke te hatA te mleccha bhASAnA zabda, chatAM te vaDe darzAvavAnA bhAva te kharAkhara darzAvI zakatA hatA tethI tene satkAra ApI peAtAnI bhASAmAM sAMkaLA lIdhA. bAga, mevA, sAdAgara, khavAsaNu, itabAra, fAja, sabaja ( kA. lIluM ), nejA ( phrA, bhAlA ), vagere khIjA dhaNA zabdo e 'kavienI kRtimAMthI jaDI Ave che. eka zRMgArika gIta. [ karyAM--jaina kavi DuiMgarasI, sa'grAhaka-stha, maNilAla kArabhAI vyAsa. ] 1 bApAcaDau = bapaiyA, rAga malhAra | t dAdara mera mahura sara kheAlai, varasati cihusi dhArA; ahinasi anaga utApai haiAvali bha, pAvasa prema pIrA / / i drupada // prIu pira AMgaNuI jAna na desuM, zavaguNu karI lAlaNu lesuM / rAyatA mujha rayaNa vidyANI, nayaNe nIda na AI; bApIyA mujha sabaka suNAvai, vihaNI viraha jagAvai / bhaNata nahirarAyAM tanta, padamatI prANa AdhAra, kasturAdi rANI vara seji sabheAgika, DUMgarasI paudArA / / itigIta. prIu. ||1|| prIu ArA prIu ||3|| Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jinayuga kArataka-mAgazara 1983 The Genealogy of the Jagat Seths of Murshidabad. [A paper submitted by Babu Puranchand Nahar M. A. L.L. B. of 48 Indian Mirror Street Calcutta, before the Fifth Indian Historical Records Commission, Calcutta 1923. ] The object of this paper is to he had been to collect all the supply a more or less complete and available materials from the India authentic genealogical table with a brief Office for the compilation of a comnote on that Indian Family the fame plete and accurate history of the of whose wealth had become almost family. At his request I prepared a mythical. The record of the services genealogical tree mainly from mateand the cordial relation of the ances. rials then with me. Mr. Little was tors of the family with the British only too eager to accept my table as Government at the beginning of their more complete and correct than other administration in Bengal, are facts existing ones and to revise his comtoo well-known and we find a good pilation accordingly as will be seen deal of information from the records from his letter dated the 16th January, already published, dealing with the 1916. (Ex. A); but unfortunately his doings and the History of the Jagat short but promising career suddenly Seths, both in their relation to the came to a close by his untimely death. Mahomedan Rulers of the Province Consequently the genealogical table as well as the British Power. Dur. prepared by me could not be incoring my search for unpublished Jain in- porated in his work. I, however, take scriptions and manuscripts, buried in this pleasant opportunity to bring to Bhandars or with other private indivi- light the result of my researches duals, I came across a genealogical from materials not easily accessible table with notices of the various mem- to non-Jain scholars. bers of this most interesting family. The Jagat Seths belong to the The latest account of the House of Oswal Sect of the Jains. It will re. Jagat Seth has been published in Vols. quire a whole volume to trace the XX & XXII of "Bengal, Past and history of the Sect which means Present" a journal of the Calcutta history of conversion of the Rajput Historical Society, compiled by late clans of Marwar, following Vedic reMr. J. H. Little, Headmaster of the ligion, to Jainism. It will do for the Nizamut Madrassa at Murshidabad. purposes of this paper to say that the It is now some six years ago in Sect derived its name from the place 1916 when I visited this gentleman of its first conversion, still known as after his return from England where Osian in Jodhpur State, an account Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Genealogy of the Jagat Seths of Murshidabad. 222 of which may be found in the Arch- of Shah Hiranand that we find a aeological Survey of India Reports correct genealogy from Hiranand down P. II. for 1908-09 (pp. 100-115). to his sons and grandsons. The Ms. The gotra name of the family is is not dated but supplies us names Gelhra and the tradition is that one in order of seniority which is not Girdhar Singh of Guhlot (Khichi) found oven in the Hindi Note-book clan of the Rajputs, was converted to preserved in the family and translat. Jainism by Acharya Jina Hansa Suri ed by Mr. Little in Appendix II of. towards the beginning of the 16th his article. Another Ms. (Ex. C) also century and the family gotra was named written for the use of the said Manik after Gelaji, son of Girdhar Singh, The Devi, is dated V. S. 1777 (1720 A.D.) members belong to Parswanath ? Pars in the month of Falgun, second day achandra, Gachcha of the Jain church. of the new moon, Friday. My next Of the ancestors, we find mention of source of information like the afore. Sing Raj. his son Akhay Raj and said note-book is a brief account of his grandson Karam Chand in the the family, collected together and writgenealogical tree (App. I of "The ten in Nagri character by a relation House of Jagat Seth" by Mr. Little) of late Jagat Seth Indra Chand with without any other information regard. dates both in Hijri and Samvat eras. ing them. Next we find Shah Hira. It was handed over to me by my nand, an inhabitant of the town of late father Rai Setab Chand Nahar Nagore in Marwar, leaving his native Bahadur, but I have presented the place to seek his fortune in the East. same to his descendant, keeping a copy He reached Patna in the Hijri year of it myself (Ex. D). 1042 corresponding to Vikram Samvat As regards inscriptions, Hunter's 1709 (1652 A. D.) on the 3rd day Statistical Account of Bengal", IX, of the full moon of the month of Bai. P. 264, quoted by Mr. Little, mentions sakh. He settled there and breathed names of Shugol Chand and Hoshiyal his last in the year 1768 V. S. (1711 Chand. But this is not correct. The A, D.) on the fourth day of the full images and the foot-prints on the moon of the month of Magh. He left Paresnath Hills bear the name of behind him seven sons and one dau. Khusal Chand Birani, a member of ghter. It is only from the colophon the same gotra as Manik Devi. Also of an illustrated Ms.-"Bhupal Cha. I have not come across the inscripturvinsatika" Kavya (Ex. B) written tion dated 1815 with the name of at the instance of Manik Devi, first Rup Chand Jagat Seth as mentioned wife of Seth Manik Chand, fifth son by Hunter. Except the Firmans as Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 the same date, is found on a stone foot-print in a temple on the Rajgir Hills being No. 260 of my volume. This mentions both the name of the gotra of the family as well as the names of Jagat Seth Fateh Chand, his son Anand Chand and his grandson Mahatap Rai with his wife Jagat Se thani Sringar Devi, the donor. There is another slightly earlier inscription (No. 86) of V. S. 1811 (1754 A. D.) It gives names of three generations. from Sabha Chand of Gokhru gotra to Muhkam Singh, ancestors of late Raja Shiva Prashad, C. S. I. of Benares. Sabha Chand is son of Rai Udai Chand of Agra, father of the first Jagat Seth Fateh Chand, taken in adoption by his maternal grandfather, Seth Manik Chand. Udai Chand married Dhan Bai the only sister of Seth Manik Chand and daughter to Shah Hiranand who first settled in Patna, I have seen his charming resi dence and Kuthi (place of business) situated on the bank of the river Ganges at Patna. His son Seth Manik Chand who removed from Patna with his adopted son, Fateh Chand, opened his firm at Dacca in V. S. 1757 (1700 A. D.) and with the change of capital finally settled at Mahimapur in Murshidabad. With the transfer of the seat of Government from Murshidabad to Calcutta, the Seths had their firm opened in Calcutta in the centre of business at Barabazar and the 130 mentioned below, granted in the names of the Jagat Seths as head of the Jain Community in Bengal in connection with their sacred places, there does not exist any image or footprint on Paresnath Hills with Prakrit or Sanskrit inscription mentioning the names of any of the Jagat Seths, My research, however, has revealed the name of that religious lady, Manik Devi, in the pedestal of a silver image preserved in the family temple of the Jagat Seths at Mahimapur with the name of her husband Seth Manik Chand. This inscription is dated V.S. 1776 (1719 A. D.). It is published as No. 76 in my valume of "Jaina Inscriptions"-P. I, (p. 19). Two inscriptions Nos. 59 & 60 (Ex. E & F) bearing the same date .V. S. 1830 (1774 A. D.) are from the pedestals of two beautiful massive Jaina images of black stone, worshipped in Kirat bagh temple, about a mile north of Jiaganj in the District of Murshidabad Both of them mention names of Jagat Seth Fateh Chand of Gelsha gotra, his son Seth Anand Chand and his daughter Ajabo Bai who is married to Udai Chand, son of Kamal Nayan of Gandhi gotra. Two other Inscriptions Nos. 61 & 62 (Ex. G & H) of the same date are from footprints in the same temple, and give names of Kamal Nayan, Udai Chand and Ajobo Bai only. The next important inscription (Ex. 1). also of Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Genealogy of the Jagat Seths of Murshidabad. 232 place is still popularly known as Jagat being holy places of worship to the Seth's Kuthi in Khengrapati Street. Jain Swetambars to which sect they : The next historical records of the belong. These are in the possession family are the Firmans granted at of the manager of Paresnath Hills times by the Delhi Emperors begin and their translations are published by ning from Furrackshyar conferring me in the "Epitome of Jainism" in the title of "Seth" and "Jagat Seth". App. B (h, i & j). These supply to members of the family at different names of Jagat Seth Mahtaub Rai, dates. There are other Firmans and Jagat Seth Kousal Chand and Sukhal Parwanas issued by the reigning sove. Chand with dates, reigns of Delhi in connection with the grant of certain places of pilgri- With these materials mainly I have mage including the whole mountain prepared the following genealogical of Pareshnath Hills to the Jagat Seths table : Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GENEALOGICAL TABLE QE Singhraj Akhayraj Karam Chand Shah Hiranand Malukchand Sadanand Gulal Chard D. Bhaoti Gordhandas Sewadau Seth Manik Chand m. to (1) Manik Devi (2) Sohag Devi Ami Chand Some Chand Lalji Rup Chand m. to Devkuru Ramjivan Jagjivan Gyan Chand Mahanand Udyot Chand I. Jagat Seth Puran Chand Fateh Chand (adopted) m. to Super Devi einer Media I nas came usaban Udaibhan Nandkisore Pranballav Seth Anand Chand Seth Daya Chand Daughter m. to Nainsukh Gandhi Daughter m. to Mansing Samdarhia Maharaj Sarup Chand 11. Jagat Seth Mahatap Raim m. to Sringar Devi d. Ajabo Bai . to Udai Chand Gandhi Seth Meher Chand Maharaj Udwant Chand Seth Abhai Chand Seth Dhokal Chand Seth Sukhal Daughter Chand 111. Jagat Seth Khusal Chand Jagadindra Seth Gulab Chand Seth Sumer Chand Seth Gokul Chand Harak Chand (given in adoption) IV. Jagat Seth Harak Chand (adopted) Seth Gulal Chand Daughter m. to Harak Chand Satea Seth Bissen Chand Seth Kissen Chand V. Jagat Seth Indra Chand n. to daughter of Rai Sing Singhee Jagat Seth Covind Chand m. to Prankumari daughter of Haiak Chan Raka Daughter m. to Kissen Chand Golecha Maharaj Gopal Chand (adopted) Jagat Seth Gopal Chand (adopted) Seth Udai Chand Jagat Seth Fateh Chand (Present Head) Daughter Basant Kumari m. to Nabakumar Sing Dudharia Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE JAGAT SETHS. Dip Chand Daughter Dhan Bai Married to Rai Udai Chand Gokhru (Agra) Dharam Chand Mchar Chand Alak' Chand Kirti Chand Rai Sing Mitra Sen Sobha Chand Amar Chand Fateh Chand (given in adoption) Muhkam Sing Raja Dal Chand (Benares) Raja Uttam Chand m. to Ratan Koer daughter of Raja Bachchraj of Lucknow Gopi Chand Raja Siva Prasad, C.S.I., Daughter Goumati Bai Raja Sachit Prasad Raja Anand Prasad Raja Nityanand Prasad Raja Satyanand Prasad (Present Head) Daughter m. to Raj Sing Nahar K. Priyanand K. Krishnanand Prepared by Puran Chand Nahar, 1923. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 Ex. A. clan, caused the auspicious image NAWAB BAHADUR'S INSTITUTION. of the twenty-four Jinas to be made Murshidabad. May It be ever victorious and may 16th January 1916. it bring prosperity and goodness. Dear Mr. Nahar. Ex. E. (No. 59). Many thanks for your kindness Text. in sending me an impression of the inscription in the temple at Bhagul- L. 1. zrI saM. 1830 mAgha zukla 5 candre pore. I shall incorporate it in my book zrI pArthacandra gacche u0 zrI harSacaMdajI on the family of Jugat Seth as soon . nityacandrajItkAnAmupadezena / as the head of the family arranges for the publication of the book. I shall L. 2. osavaMze gAMdhI gotre sAhajI zrI be very glad to receive a copy of kamala nayanajI tatputra sA0 udaya the genealogical tree which you very candrajI tatdharmapatnI tathA osa 40 kindly intend to send me. With best wishes for the success of your anti- gahalaDA gotre jagatseThajI zrI phatequarian and literary labours on behalf candrajI tatputraseTha / of the Jain Community and with kind L.3. ANandacaMdrajItatputrI bAi ajabojI regards. Yours sincerely, zrImatpArzvanAtha vivaM kArApitaM / prati(Sd) J. H. Little. SThitaM ca vi0 sUribhiH zrI bhAnucandreINSCRIPTIONS. Neti AcaMdrArkaciraM nandatAt bhadraM (No. 76) bhUyAca zriyaM / Text. Translation. saM. 1776 vaizAkha zukra 5 tithau / ozavAla vaMzIya zreSTha zrI mANikacaMdajI 1830, on Monday the 5th day of the In the auspicious Vikram year svadharma patnI mANika devI pratiSThitaM zrImat full-moon of the month of Magh, at caturviMzati jinavivaM ciraM jayatAt // zreyo- the advice of Upadhyaya Shri Harsha stuH|| bhadraM bhvtuH|| naa|| bhvtH|| Chandraji and Nityachandraji of the Parswa Chandra Gachcha, Bai AjaTranslation boji, wife of Shah Udai Chandraji, In the Vikram year 1776, on the son of Shahji Shri Kamalnayanji of 5th day of the full-moon in the month the Gandhi gotra of Osa (Oswal) clan of Baisakh, Manik Devi, wife of and daughter of Seth Anand Chan. Seth Shri Manik Chandji of Oswal draji, son of Jagat Seth Shri Fateh Yours. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Genealogy of the Jagat Seths of Murshidabad. Chandraji of Gahalara gotra of Osa (Oswal) clan, caused the image of the venerable Parswanath to be made and duly consecrated by Shri Bhanuchandra Suri. May it ever bring happiness till the sun and the moon last and may it bring goodness and prosperity. Ex. F. (No. 60). Text. L. 1. zrI saM. 1830 mAgha zukla 5 . candre zrI pArzvacaMdra gacche u0 zrI harSacaMdrajI nityacandrajI kAnAmupadezena / L. 2. osa vaM0 gAMdhI gotre sA0 zrI kamala nayana tatputra sA0 udaya caMdrajI tatdharmapatnI tathA osa vaMze gahalaDA gotre / L. 3. jagatseTha zrI phatecaMdra jI tatputra seTha Anandacandra tatputro bAi ajavojI zrI vAsupUjya vikArapitaM pra0 sUri zrI bhAnucandreNeti bhadraM bhUyAcchivaM sadA // Translation. In the auspicious Vikram year 1830, on Monday the 5th day of the fullmoon of the month of Magh, at the advice of Upadhyaya Shri Harsha Chandraji and Nitya Chandraji of the Parswa Chandra Gachcha, Bai Ajaboji wife of Shah Udai Chandraji, son of shahji Shri Kamalnayanji of the Gan 135. dhi gotra of Osa (Oswal ) clan and daughter of Seth Anand Chandraji son of Jagat Seth Shri Fateh Chandraji of gahalara gotra of Osa (Oswal) clan caused the image of the venerable Vasupujya consecreated by Shri Bhanu Chandra Suri, May it ever bring goodness and welfare. Ex. G. ( No. 61). Text. L. 1. saM. 1830 varSa mAgha zukla 5 candra. bAsare osa vaMze gAMdhI gotre sA0 zrI - kamala nayana jI tatputro sA0 // L. 2. udayacanda jI tadbhAryA bAi ajavojIna zrI prathama Aryadina gaNadhara : pAdukA kArApitaM // Translation. In the Vikram year 1830 on Monday the 5th day of the full-moon of the month of Lagh, Bai Ajabojo, wife of shah Udai Chandji, son of Shah Shri Kamalanayanji, of the Gandhi gotra of Osa (Oswal) clean, caused the foot-print of Aryadinna, first Ganadhar (of Shri Parswanath.) (Ex. H). (No. 62). Text. L. 1. sa. 1830 varSe mAgha zukla 5 some gAMdhI gotre sA0 zrI kamala nayana jI tatputra sA0 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 L. 2. xff 777 of quan ang the foot-print of the eleventh GanaajabojIkena zrI vAsupUjya prathama dhar to be made and placed on Vai bhar Hills in city of Rajgir. subhUma gaNadhara L: 3. 977 Freifod i (No. 86). Text. Translation, oM bhagavate namaH // sambata aThArahasai In the Vikram year 1830, on Monday the 5th day of the full-moon 5A1TE (??) tot gaat u aantal of the month of Magh, Bai Ajaboji, osavAla kula gotra gokharu zrImajjaina wife of Shah Udai Chandji, son of dharmakI sAkha // sabhAcandake amaracanda suta Shah Shri Kamalanayanji of the Gandhi gotra of Osa (Oswal) clan, tina suta muhakama siMha sunAma / tinake dhAma caused the foot-print of Subhoom, 719 APET TE T T T fauna 11 first Ganadhar (of Shri Vasupujya). Translation. Ex. I. Om. obeisance to the Almighty. (No. 260 ). In the Vikram era 1811 on Friday Text. the twelvth day of the new-moon of L. 1. sft arma C G S - the month of Baisakh, Muhkum vaMze gahalar3A gotre jagatseTha jI zrI singh of good repute, son of Amar woracht Fra TOZ Tazat Chand, son of Sabha Chand of Gokhru gotra of Oswal clan, followtatputra jagatseTha ing the teachings of the auspicious L. 2. jI zrI mahatAba rAyajI taddharma patnI Jain religion, built this house of G HETETT ft ITIGENT TH- peace, situate on the bank of Bhagi. TUTAT 975 T Arifoai rathi. FIRMANS. sthA0 rAjagRha nagaropari vaibhAra girau|| (h) Translation. (Firman of Emperor Ahmed Shah, In the auspicious Vikram year 1830 dated 1752 A. D., fifth year of his on Monday the 5th day of the fullmoon of the month of Magh, Jagat Sethani Shri Sringardevi, wife of In the name of the Purest, Jagat Sethji Mahatab Raiji, son of Highest in Station. Seth Anand Chandji, son of Jagat * Seal. Sethji, Shri Fateh Chandji of Gaha- Be it known to the Officers and lara gotra of Osa (Oswal) clan, caused Managers of the present and future Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Genealogy of the Jagat Seths of Murshidabad. 137 himself for the welfare and prosper. ity of the State and; no one should offer opposition respecting the mountain Parsenath and the Cotee at Mudhoobun. affairs of the Province of Bengal and the other Provinces under dominion, that Jugut Sett Mahtaub Roy repre sented to us the high in dignity that mountain Paresnathjee, situate in the. country of Bengal, the place of worship according to the Jain Setamburee religion also the Cotee at station Mudhoobun, on a rent-free (lakheraj) ground, butted and bounded by four boundaries belong (to the followers of) the Jain Setamburee religion and that he, the devoted supplicant is a follower of the Jain Setamburee religion and that he therefore, is hopeful of the Royal bounty that the mountain and the Cotee aforesaid, bo bestowed by the resplendent Huzoor on that obe dient supplicant, so that, composed in mind, he may devote himtelf to pray according to that religion. that religion. Whereas the person aforesaid deserves Royal favour and bounty, also as it appears that the property he asks for has a particular connection with him, and (as) it appeared on inquiry instituted by this High in Dignity that mountain Paresnath and the Cotee aforesaid have from a long long time appertained to the (followers of the) Jain Setamburee religion, therefore the whole of the mountain and the Cotee at Mudhoobun butted and bouuded by four boundaries, are bestowed by the Royal Court on the aforesaid person. It is required that he should always devote to pray Knowing this to be a very urgent matter, let them act as directed. Finis. The whole of mountain Paresnath situate in the country of Bengal. Three hundred and one Beeghas of Lakhraj land of Mudhoobun situate in the country of Bengal, butted and bounded by four boundaries specified below. On the West-the water course of of Joyporiah, alias Jaynugger. On the East-the old water-course. (nala). On the North-the koond or reservoir (called) Julhurrey prepared by the (followers of the) Jain Setumburee religion. On the South-the base of Mountain Paresnath. Written on the 27th day of the month of Jemadeeoolawal, the fifth year of the King's reign. (On the back) The Khan of Khans Kumirooddeen Khan Bahadur, Victorious in War. The Vizier of Territories, Managers of affairs, Noblest of Nobles, the Head of the country, Commander-in-Chief, a faithful friend and servant of the King Ahmud Shah, the Hero. A true translation of the annexed Persian Document for Baboo Pooran Chund. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ To 138 jainayuga kArataka-mAgazara 1983 (Sd) Shamachurn Sircar, Chand, dated 1775 A. D.) Chief Interpreter and Translator, Jaggat Sett Khoshull Chand 1187 Seal. High Court, Original Jurisdiction. The 19th March 1868. High in dignity Baboo Sookhul Chand Sahoo and Boola Sahoo, Ma. (Sunnud of Aboo Ali Khan Bahadur, nagers of the temples of Jain Situm. dated the third year of reign) bury, i.e., on the hills of Pareshnath. Aboo Ali Khan Bahadur Emperor jee alias Somed Shekhurjee, be of and Champion of Faith-Seal. good cheer. A long time ago since the reigns The Motsuddees of the present of the Emperors, the hills of Pareshtime and of future of Pergunnah Bis. nathjee, being considered the holy place soonpore Pachrookhy in the province of the persons of Jain Situmbry reliof Behar. gion, were made over to my father, Take notice that because we were also of the religion * Since Mouzah Palgunge in the afore. of Jain Situmbury. But owing to my said Purgunnah haseen as hereto- having been charged with various fore exempted from all liabilities in affairs, and the said holy place being the name of Raja Padman Singh as situate at a great distance I could not a charitable endowment to all the tem- manage the affairs thereof. I there. ples of Paresnath made by Juggut fore having appointed you as the Sett, the same is therefore upheld and manager of the affairs write to you confirmed in the year 1169 Fusli. that you should most carefully manage (1755 A, D.) You shall raise no objec- all affairs so that the pilgrims might tion and offer no opposition in any with perfect ease travel there and re. way whatever in respect of the said turn therefrom. This hill and the holy Mouzah and shall release and leave it place have been in the possession of to the use and possession of the the persons of Jain Situmbury. No abovenamed Rajah so that he may other person has anything to do with apply the profits thereof to necessary it. Therefore this Perwanah or order purposes and continue to pray for the is written to you that you should act welfare of the empire to last for ever. accordingly. If any of the authorities Written on the 27th day of Jamadi- or landholders set up opposition in us.sani in the third year of reign. any way, you should produce this PerTrue Translation, wanah. Dated the 16th of the month 21. 1. 89. (Sd) Iswaree Persad. of Zakund 1189 Hijri. (j) True translation (Parwana of Jaggat Sett Khushal (Sd) Jadub Chander Mitter, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI bahaNa kavikRta cAra pAMcAzikA azAMta zazikalA kAvya 138 zrI bilhaNa kavikRta caura paMcAzikA arthAt zazikalA kAvya. ( anuvAdaka kalAdhara ) adyApi gaura prauta caMpakamALa jevI, adyApi snigdha ghaTa candana lepamizra, mukhe phule kamaLa ne-jarI roma paMkti; kastUrikA parimale ati gaMdha sArI; nidrA tyajelI, mada Alasa vilAMgI, anya eSThipuTa cumbana lagna pamavidyA pramAdathI galI smaruM ema ene. yume smaruM sunayane zayane priyAnA. adyApi candramukhaune navayauvanAne. adyApi cukhita rate, madhulipta eASThA, garI, ghanastana, kadI pharauthI ja jouM, e pAtarI, capaLa dIrdha sunetravALI; aMge pIDAtI makaradhvaja-bANathI , kuMkuma kasturIthI cepaeNDavuM aMga jenuM, hAvAM kare sakaLa gAtraja zIta zAnta. 2 kapUrI pAna thaka pUrNa mukhI smaruM chuM adyApi je kamaLadIrvAdazI pharIthI, adyApi kAMcana zuM gera vilepanIne, dekhAya bhAra stana bhArathI pIDitAe pradabiMdu bharIne ja-5chI priyAnA; saMmadI bAhuyugathI karuM mukhapAna, ane smaruM chuM rati bedathI lolanetra, unmatta jema kamale bhramaro yatheccha. rAhu grahathI parimukta zuM cadrabimba ! adyApi je surata zrAnti sahiSNu aMge, adyApi te mama mane hajue vase che, gAle pILA alaka baMga samA chavAI; jhiMka je rajanImAM paNa rAjakanyA; chAnuM ja pApaphaLa dhAratI je arere, kepethI maMgaLa vaca tyajI "jIva" ema, kaThe mudde bhujalatA paDI te smaruM chuM. bolyA vinA kanaka patra racyuM svakarNa. adyApi je surata jAgaraNeja gherI, priyA-mukhe kanakakuNDalaskRSTa gAle, ADuM vaLe, calatAraka dIrghanetrA; Aje smaruM chuM ulaTA ratiyogamAM te; zaMgAra sAra kamalAlaya rAjahaMsI, Adolana zrama thakI ghana sveda-bindu, lajajAthI namravadanA sumukhI smaruM te. motInI rAzi vikharAya zuM, ema bhAse. 12 adyApi je kamaLadIrdhadazI pharIthI, adyApi te praNayavakra kaTAkSapAta, dekhAya dIrdha viraha baLau kAyaSTi, tenI rate smaruM savizvama aMgabhaMgI; AliMga aMgathakI te ati gADha tene, ArtAja pAlava sarSe stana sundarate, ughADuM nA nayanane na taje kadApi dhAruM chuM dartikSata bhUSita oSTha citta. adyApi te suratanartana sUtradhArI, rAtIbhaje haju azaka supalozI, pUNendu zuM sacira Asya mada bharelI; motInI mALa thakau cumbita je stanAgre; tanvI vizAla jaghana stanabhAranamrA, Antasmite vikasI je ayi ! gAlapIve, Dolata kula kalApano te samaruM chuM. 7 te haMsagAminI smaruM ghama valabhAne, 14 . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 adyApi kAMcana raje dhana use deze, cihane smaruM nakhataNuM, sarve sAthe tenuM, senerI te rucira cIra uThelInuMne, lajajAbaLe pachI jatAM, dharyuM nija haste. adyApi aMjita atIva vilola netrA, pRthvI pule grathita keza kalApanI je; sidUra raLita zuM mAktika daMtavALI, senA kaDAM dharatI te smare gupta heta. adyApi babdha saratAM sahu keza chUTayAM, smitA mRte madhura eSThanI muktamAlyA; uMcAM ghanastana yuge cumatI salIle, muktAvalI-smarUM chuM gupta vilolanetrA. adyApi te dhavalamaMdira-nadIpa, mAlAtaNuM kiraNa nAzita aMdhakAratyAM AvI gupta muja sanmukha darzanArthe, lAvimukta nayanA smaruM Aja tene. adyApi tavI virahAgnithI tApitAMgI, je eka yogya surate mRgalocanI je; nAnA prakAra racI bhUSaNa dhAratI je, muju rAjahaMsa gati te smaruM ramyadaMtI. jenayuga kArataka-mAgazara 1983 adyApi te prayinI mRga bAlanetrA, pIyUSa pUrNa yugala stana kuMbhadhArI; jeuM kadApi pharI huM priyane dinAnta, 15 te svarga mRtyu nararAjya sukhe tyajuM chuM. . 23 adyApi je kSititale sahu sundarImAM, sagasundara banI prathamAMka rekhA; zregAra nATaka supAtra ziromaNi je, tene smaruM kusumabANathI khina cite. jANe na kema haju aja aMga lAgyuM, prADha pratApa madanAgni vaDe sutA; bAlA anAtha zaraNa anukampanIyA, prANAdhika kSaNuM na bhUluM are kadApi. 25 17 adyApi zreSTha manamohaka sundarImAM, sneha bharyuM bhramarayukta ananya pAtra; hAhA ja ! viraha-vahitaNe asahiSNu, cinuM piyA pratikSaNe nija zAti arthe. 26 adyApi deva saha choDI caLeja citta, priyAprati bahu karI baLa hA karuM zuM? jANuM samIpaja paLe paLa antakALa, te raheto laganI muja vallabhAmAM. adyApi ramya hasatI, stanabhAranebrA, motI samUha vatI ujajavala kaThadezA; vilAsa maMdaragiri para kAmanA, te, kAntA, dhvajA rucira ujajavala yogya dhAruM. 20 adyApi te sura zrAtithI vilAnAM, apuTa kIraravazAM vacane ja cATu; lalAzane ucita artha thakI bharelAM, saMkIrNa varNa thakI ramya smaruM priyAnAM. adyApi te surata cUNa praphulla netrA, chuTela keza bharanI lathaDela kAya; aMgAra 25 jala pAvane zI haMsI, mRtyusame-avara janma viSe smaruM chuM. ' 22 adyApi te "gamana AvI paDyuM ja hArUM" zeNI bhayAkula mRgIsamI lokanetrA, azru bharyA nayanane acakAtI vANI zake paDela mukhanI hRdaye smaruM huM. adyApi zedhana bahu karatAM na bhALI, tenAM samI nipuNa vANI vilAsavALI; sindaryathI rati ane zazikAnti-hArI, kAntAmuNe vimaLa je ati te smaruM chuM. adyApi te kSaNa viyogathI viSa jevI, saMgamAM amRta dhArasamI pharIthI kAmAtape thaI sutra zI prANadhArI, bhArI sukezabharadhArI sudatI smaruM huM. 29 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zrI bihaNa kavikRta caure paMcAzikA athata zazilA kAvya 141 adyApi te bhavanathI mujane haratA, adyApi varNava zake jagamAM na keI; duvara bhISaNa dUte yama dUta jevA; mahArI pratikRti aSTa zI sundarIne; zuM zuM na kIdhuM bahu rIta madartha tyAre, beuM samuM kadI khare phUpa heya joyuM, sAle mane nayananA rukatAMja kema. 31 nA anya ke surapati viNu saMbhave che. 39 adyApi rAtridina te hRdayeja sAle, adyApi kAjaLathI netra prakAzatAM te, pUrNaC ramya mukha je mama vallabhAnuM, hAMsI kare zuM jaI karNa samIpamAM be; lAvaNyathI amRtadhAma zazI jiteje; atyacca goLa ghana je stanayugma bhAredekhAyanA pratikSaNe pharIne pharI hA ! strInI kaTi kRza ati thatI deSa zAne. 40 ekAgra ANa hajuye mana kI zakti, adyArSi zarada zazI samI svaccha gArI, dhAruM hade ramaNI te mama vitAzA; dekhI caLe munitaNuM mana keNa tyAM ! nAbhukta je kadIya vana bhAra hArI, pAmuM sudhAmaya huM je mukha sundarInuM, janmAMtare paNa gati mama teja thAo. pAuM cumI cumI amI na gaLeja bindu ! 41 adyApi te vadana paMkajagaMdha lubdha adyApi hA !: kamalareNu sugandha gIdha, uDayAM atikulathI cukhita gaMDa deze; te premavAri makaradhvaja pAna ya; uDela keza laTa hastavaDe racaMtA, " , pAmuM huM je surata uttama tIrtha ni, mehe ati hadayane svani kaMkaNanA. 34 prANa tyajuM pharI maLe priya eja hetu. 42 kIdhA nakhakSata vaLI stanamaMDaLe jyAM, adyApi lakSa jagata ramaNI vasatI, henA hajuya madhupAnathI moha pAmI; nAnA guNo adhikane Adhake bharelI; jAgI uThI sakala roma khaDAMja thAtAM; ke na tenuM upamAna thavAja yogya, mera jeta vaLa rakSatI te smaruM huM. 35 evuM svarUpa hRdaye mama ema bhAse. adyApi roSabharI Icchata te javAne, adyApi te pharI maLe nalinI vane je, vAto viSe na jarI uttara tI mukhe; romAMcavIcithI suhAtI prasannacittA; rotI cumI laI page paDIne huM kahetA, kAdaMba kezara samI mama baMdha ne ! hA he dAsa priya he bhajane smarIza. 36 zrAnti hare tanutaNI priya rAjahaMsI. adyApi tyAMja mana detuM zuM karuM huM, adyApi te nRpatizekhara rAjakanyA, sAthe sakhI sahu vase nija vAsa te jyAM; saMpUrNa vana madAlasa lelanetrA; kAntAMga saMga vaLI hAsya vicitra nRtya, gaMdharva yakSa sura kinnara nAgakanyAkrIDA thakI sukhada kALa huM ene gALuM. svargathI zuM utara AvIja cintu ema. 45 adyApi jANuM nahi iza taNI umA ke, adyApi aMga thakI je banI vedI-madhya, zApe paDI zacI surezana kRSNa-lakSmI; ucA sudhA kalaza yugma samA stananI, braja zuM ghaDI haze jagamohanArthe, nAnA prakAra zaNagAra vaDe sajelI; smAratna suMdara nirIkSaNa lAlasAthI. ughI uThela kada bhUluM na rAtadina. 44 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 adyApi te madabharela suvarNa kAnti, lajajAtarA bahu namI karatI suceSTA; pratyaMga saMga vaLI cumbana mohalIna, saMjIvanI hadayanI pramadA smaruM che. jinayuga kArataka-mAgazara 1983 adyApi zreSTha subhagA vano viyoga, keme na huM sahI zakuM vidhi anyathI te; mRtyuja bhAi cahuM duHkhanI zAnti artha, vijJApanA karuM toya haNo tvarAthI. mUke na zaMkara haju paNa kAlakUTa, dhAreja kUrma dharaNI dharI nija pAThaka dhAreja dusaha mahodadhi vADavAgni, 48 svIkAryuM te sukRtio paripUrNa pALe. adyApi te suratayuddha viSe parAsta, badhe badhu patanesthita zUnya hasta; daMtakSate vaLI nakhakSataraktasiktA, tenI smaruM kaThinatA ratiyuddha5. [ A vasaMtatilakA chaMdamAM samazlokI anuvAda che. mULane bhAva kAyama rAkhavA anuvAdake banatA prayatna karyo che. hamaNAM rA. nAgaradAsa I. paTele karela samazlokI gUjarAtI anuvAda "cAMdanI" patramAM chapAI gayA pachI jUdA pustakAkAre pragaTa thayelo che ne tenA para samAlocanA jude jude sthale AvI che. ame te pustaka joyuM nathI tethI tene ane Ane mukAbalo karI zakIe tema nathI, vAcake baMnenI sarakhAmaNI karI jeze. AnA anuvAdaka eka jaina che, ane tethI tenA A anuvAdane ahIM sthAna ApyuM che. ane gujarAtI anuvAda padhamAM jaina sAdhu nAme jJAnAcArye vikrama soLamA zatakamAM temaja sAraMga kavie 17 mA zatakamAM karela che ke jeno ullekha amArA " jena gUrjara kavio' bhAga 1 le, e nAmanA pustakamAM joI zakAze. taMtrI. ]. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 amAre satkAra amAre satkAra. jena yuga [ jaina zvekonpharansa khAsa aMka]. banne hAni sahI levA paNa taiyAra thaze ethI A taMtrI-mohanalAla dalIcaMda desAI, bI. e., ela- vikaTa dharmapraznano niveDo AvavAno saMbhava nathI. ela. bI., vakIla hAIkorTa, muMbaI; vArSika lavA mATe ahiMsaka jainaprajAe ahiMsaka satyAgraha karIne jama rU. 2, havethI rUA. 3. ] bAra mAsathI A ja ene niveDo lAvavo paDaze. jAtrAe javuM, muMDakI mAsika jainajAtinI uttama sevA, ne sAhityanI vero nA Apavo, darabAranA kedakhAnAmAM javuM. daSTie te saunI sevA bajAvI rahyuM che. A khAsa aMgreja sarakAranI jainaprajAne AvAM duHkha ApatAM aMka . kenpharansa saMbaMdhe che. uMghatA baMgALa. darabAre pAchuM jovuM ja paDaze, nahi jue te aMgreja siMhane lAI kane lAta mArIne jagADyo hato ke je dhaNu beThA ja che. janasiMha, have to AmAM ema karI baMgALamAM ja nahi paNa AkhA bhAratamAM dhAryo nikAla ApyA vinA pAcho kheMDamAM pesatA jIvanaprANa phu hatuM, tema Aje jainatIrtharAja ja nA. pATIdAra Aso 1982. zatrayanA jAtrALa upara kara nAkhavAne lobhe eka jainayuga-zrI. jaina zvetAmbara konpharansa vAra jainasaMdhanA rakhopAM paNa Aje zeTha thaI beThelA khAsa aMka. pAlItANAnA darabArane pakSe ubhA rahI mI. voTsane prastuta aMkamAM gayA julAinI 31 mI tArIkhe haDahaDate anyAya bharyo pheMsalo ApI sakhta lAta maLelI jana vetAmbara konpharansanI khAsa beThakane lagAvIne e jAtimAM pracaMDa jIvanaprANa phuka che vigatavAra hevAla, pramukhonAM bhASaNa, pariSadanA konpharansanA ahevAlanI lITIelaTIe ane akSare TharAvo Adi sAthe Apyo che. uparAMta konpharansane akSare e jIvanaprANa taravarI rahyA che. samasta hidIprajA e prANe jIvatI thaI gaI che, ema kenka lagatA keTalAka phoTAo paNa ApyA che. jenayuge" ransamAM hAjara rahelA janetara bhAIonA prabaLa A pavitra zatruMjayagiri saMbaMdhI ekatrita hakIkata zabdathI jaNAI Ave che. A prANu sadeva jagata ApIne A prasaMge jana kemanI sevA uThAvI che, rahe evI vyavasthA jaLanetAo karaze, zithilatAno te mATe bezaka te dhanyavAdane pAtra che. kaMika apavAda pAmelI zeTha ANaMdajI kalyANajInI gujarAtI tA. 17-10-26. peDhI paNa temAM sahadaya joga deze evI AzA che. jenayuga-zrI mahAvIra nirvANa- dIvI mI. vairsana te cukAdo ApI ghera cAlatA thayA khAsa aMkache, paNa pAlItANAnA darabAranI lobhavRtti choDAvavI prastuta aMkamAM zrI mahAvIranA jIvanane lagatA e janonA hAthamAM che. jAtrAniSedhathI te e dara vividha prasaMgenA ghaNA nAnA meTo lekha ApelA bArane Aja sudhI rU. 15000 maLatA te baMdha che, temAM mahAvIra Super-mano lekha khAsa thaze; jAtrALuonA vepArathI emanI prajAne lAbha mananIya che. thata te paNa baMdha thaze; paNa abhimAnI darabAra e gujarAtI tA. 14-11-16, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jainayuga mArI keTalIka noMdhA. rAtI sAhitya pariSadanA pradarzanamAM amArA taraphathI mUkavAmAM AAvI hatI. 1. zaMgArazAstra. drAditya--bhaTTe gArativaka traNa paricchedamAM vacce che tenI suMdara maroDanA mA akSarAmAM eka jaina muninA hastathI saM. 1701 mAM lakhAyelI prata muMbai mAMDavIpara roka hIrajI khetazInA mALAmAM rahetA zrAvaka zeDa. vardhamAna zamazra pAse che. te zaikhakanI prazasti nIce pramANe cheH racAyAM bhavya jaina mandIra, gaganane cUmyatAMre lola ! gaNapa te --nhAnA nhAnA DuMgaraDAnI madhya, girIvara rAjate re leAla ! zrI aMcatra gAdhirAja | pUnya mahAraka zrI 5 zrI kalyANusAgara sUrayasteSAM gacce vAcaka zirA-puNya pathamAM e bhAratavIra lakSmI veratAM re lAla ! maNi vA. zrI 5 zrI satyazekhara ziSyA vA zrI 5 vivekarIkhara gaSa sneyAM zilpAyumAM tyAM matamatAM mahAlaya, vastupAlanAM maiM seMbha 1 pati cakracUDAmo para zrI 5 zrI bhASaro racAyAM mandira namunA 5, saMpati zayanAM2 hola ! gaNA sveSAM ziSyA vAgyAnurI turI sItAtItAtIbharyuM samApa niyaMla nIra, sasa zikSA mahIM OM kAla tAMzutAMzuprakArapravahIracIracamakRtAzeSagata nize prabhutA atula jaina mandira, vibhUti vizvanI re lola ! tamaH skrama semasaumyAMgAkRti prAda yatitapyAM tapa neminAtha bhagavAna, sItAvana jyAM vasyAMre lola ! tIna sajjanAcAra munizrI 1 zrI bhuvana zekhara gaNitalbhrAta muni padmasAgareNu likhitam // zRMgAratilaka nAma zrRMgAra zAstra // saMvat 1701 varSe kArttika mAse zukala pakSe pacamyAM tithau gurUvAsare zrI bhujanagara madhye yaduvaMza zRMgAra hAra mahArAya zrI bAjarAjajI viRSi rAnheM | zrI ravu 8 kalyAnuM vipula sthAt // havaTamAM te giranArane kozI jaNAveluM che-- niraMtara bhAratanAM nara nAra, sthala sthala vicare re lAla ! sanAtana puNyabhUmi giranAra, sau tuMne name re lela !-- avicaLa zAzvata e girirAya ! zravaNa kara eTaluM re lela ! lai jA unnata jIvanarIga, saphala kara jIvavuM re lAla !-~-~ duHkhI A bhAratanAM santAna, Adhi vyAdhimAM re lola ! pratyeA ! e tana mananAM OM duHkha sahyAM sahevAya nA re lAla !---- avicaLa zAyata A mahAzaya ke, prajana hAra 2 kAla ! zrI tuja karamAM mAnavabAla, varga uddhArara re aola ! 3 prAcIna dvArakApurI, A parathI jaNAya che 3 jaina sAdhue sagAra zAstrAdikanA abhyAsa karatA hatA, pachI te jaina OM khetara phata DaoN. ane jagata sAme lakhI lakhAvI tene sAcavI rAkhatA. A gAratiSakanA lakhanAra padmasAgare kacchanA bhuja nagaramAM te graMtha sa. 1701 mAM lakhyuM che te vakhate mojarAjajI kacchanA rAva hatA ane te 'rAva' zabda rAya-rAja pathI thayela che ne te mATe te bhArAjkanI bhAgaLa mahArASa' e zabda mUkazo che. A pratimAM 10 pAnAM che ane temAM pahelA pAnA para zaMkaranuM temaja navamA pAnA para purUSa ane strInuM ema e ra'gIna citrA che ke je vikrama sattaramI sadImAM cibhAgavuM paDayuM tyAre teee A karazasthalIne suroobhita, ghanI bIkathI pAvAne jyAre mADIne pazcimamAM trakaLA kevI hatI tenA namuno pUrA pADe che. kasurakSita rahe banAvyuM tathA daivataka pata-giranAra para pAnAmAM 19 5kti che. A prataM gata AThanI guja kA kho prAcIna dvArakApurI e nAmanA rA. durgAzaMkara kevaLarAma zAstrInA nibaMdha 'purAtattva'nA pASa-caitra (1982)nA aMkamAM prasidgha thA che te khAsa vicAsvA.vA che. mahAbhAratAdimAMthI utA batAvyuM che keH 'mahAbhAratamAMthI karelA uparanA utArAe uparathI eTaluM spaSTa lAge che ke kAThIAvADamAM raivataka parvata pAse kuzasthalI nAmanuM gAma jUnA vakhatamAM haze. pachI jarAsa' 2 giranAra. liMgaranAra' para bilanIkAnta' evI kavitA vasa nanA prAvajI (18)mAM prakaTa thaI che temAM nIcenI kaDIe paNa cheH Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI keTalIka noMdhA ane pachI samake dArakA AvelAnI vAtanA jemAM ullekha che te kema thayA te vagere batAvI chevaTe za. zAstrIe jazuAvyuM che ke, A rIte badhunika dvArakA paNuM karI guptakAlIna viSNu ma"diranI AsapAsa pAchaLathI vaseluM gAma che ane prAcIna dvArakA giranAranI taLeTImAM jUnAgaDhanI AsapAsa hAvuM joie !' cyA Akho lekha vAMcI, pI na sAhitya neminAthanA caritramAM tenA paitRkabhAi zrI kRSNa vAsudevanI dvArakA saMbaMdhamAM zuM zuM jAve che, te vaSNu nA anetara sAhityanAM varSonA sAthe baMdha bese che ke nahi e para jainamuni mahArAjo yA kAi jaina vidyAnA prakAza pADavA matharo to temane mATe eka yogya viSaya che. 145 bIjuM temanI babAma gItA' nAmanI gUjarAtI bhASAnI padya kRti che te para tapagacchIya jinavijaya ziSya uttamaviLatA zidhdha nI vayanA ziSya kuMvaravijayajIe sa. 1882 AsAra piMda 2 gurUvAre zrI mAravADa madhye zrI pAlInagare zrAvikA bAda lAThAdane zIkhavAne arthe hetu dezane kAraNe bAlAvabodha ramyA che. mata ApI chevaTe guNa veluM che keH-- sa'vegImAM je siradAra, tehanA guNu kahetAM nahi pAra, samayA saMkaTa dUra le, sebAthI zivasa'pada maLe. 1 jina uttama pada paSTa rUpa, tene sUrya suranara bhUja, amI kuMbara kahuM nirUpa, e adhyAtma gItAnA svarUpa. ra alpa buddhi me'racanA karI, rAhe karA paMDitana mI, bhaNe guNe vile je sAMbhaLe, tasa ghara lachI lIlA kare. 3 4 zrI devajI. A kharataramAM eka adhyAtmarasika pati thai gayA che. temanA janma sa. 1746 ane sva vAsa sa. 1812 mAM thayela che. temanuM jIvanacaritramAse caita mAse zukalapakSe 7 tithI laguvAre lakhI che. pAnAM 93 che ne te darekamAM 9 5kti che. A prata uparokta kAramAMthIja jovAmAM AvI che. 5 devaca'67 kRta aprakaTa stavanA, (1) aSTApada stavana, subhAgye temanA svargavAsa pachI temanA ziSyanA kahe vAthI kAi kavamaze sa'. 1925 mAM kavitAmAM 'dhruvavilAsa' e nAmathI raceluM maLI AvyuM che ane te zrI buhisAgara sUri prathamAlA mamAMka 103-14 mAM chapAyeluM che.' te para 64 pAnAnI AleAcanA vivecana ane UhApAta sarjita adhyAtmarasika pati devajI' e mathALA nIce amAe lakhelI huM te temAM prakaTa thayela che. te vicArapUrvaka vAMcI javAthI te adhyAtmarasikano paricaya vizeSapaNe thai zakarI. A paMDitajInI kRtio 'zrImad devacaMdrajI' (be bhAgamAM) e nAmanA pustakamAM ukta graMthamAlAnA 49 ane 13 mA maNakAmAM prasiddha thayela che. zrI aSTApada girivara upara, jinavara caitya jIhAro, bharatabhUkha ta dhomukha su, zivasukha mAratu dhAre. beDa rASasukha kALu kAoi, vina e tAne, meTA meAha anAdi bhava bhavanA saphaTane bheTa 2 bahu bhavasaMtati kramA~ sahi, piNa je bheTa e ThAma, kSetra nimitte zuci pariNAme, pAme nijaguNa dhAma. 3 baba neisara parama maherya, pAmyA iMnnu viziMga, cidAnaMda dhana saMpati pUraNa, sIdhA bahu munisaMge 4 bharata munisara AtamasattA, sakala prakaTa iMhAM kIdha, iMNa pari pATaeN asaMkhya saMyamI, sa` saMvara pade lIdha. pa je jina sattA tattva sarUpe, dhyAna eka laya dhyAve, anekAMta guNa dharma anaMtA, thAye nila bhAve teMhanuM kANu Atma thayuM, tasa kAra nirA tasa bahu mAna bhAna hetuthI, tikSNa e bhavAdadhi 5 ja. 7 mithyAmeAha viSaya rati dhIThI, nAse tIratha dIDe, tattvaramaNa pragaTe. guNa zreNi', sakala kadala nIDe. - hamaNAM tAjetaramAM temanI ceAvIzInI 16 pAnAnI eka hastazikhita prata rAjakoTanA gokaLadAsa nAnajI pAsenA munizrI vinayavijayajInA bhaDAramAM jovAmAM AvI temAM vare 'sa. 1798 nA varSe pAma suMdara 14 vAra mATe rAjanagara' ema lakhyA miti ana sthaLa jaNAvela che te parathI siddha thAya che ke te parezAM tenI racanA thai che, A prata RSi hukamacaMde pAlI madhye saMvata 1885 nA varSe zAke 1751 pravartta mATe mAsettama Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 ThavaNa bhAva nikSepa guNIne, sama AlaMbana jANI, maLI AvI hatI temAM temane AnaMdaghana bAvIsI ThavaNa khaTTApada tIrathavara, seva sAdhaka prANI. 9 para bAlAvabodha e paNa eka graMtha che. te haju bhavajala pAra utAraNa kAraNuM, dukha vAraNa e saMga prApta thayA nathI. vizeSamAM bIjA bAlAvabodha jJAna-- magati ramaNIne dAyaka lAyaka, nita vaMde mana 2 ga. 10 vimala marie ane jJAnasAra munie karyo che, paNa tIratha sevana zuci pada kAraNa, dharI Agama sAkheM, te baMnenA judA judA bAlAvabodha chapAyA nathI. zraddhA ANI je tIratha pUje te ziva sukhane cAkhe. 11 sAdhya daSTi sAdhananI rIte, svAduvAda guNa chaMda, jJAnavimala sUri kRta bAlAvabodhinI eka hastalikhita devacaMda se te pAmeM, akSaya paramANaMda. prata muni vinayavijayajInA graMtha saMgrahamAM hA. rA. (2) sametazikhara stavana. gokuLadAsa nAnajI gAMdhI rAjakeTamAM joI, temAM DhAla-beDale bhAra ghaNo che rAja, vAtAM kima kare che e dezI. zrI AnaMdadhanajI kRta bAvIsa jinanAM stavane para jaMbadvIpa dANu vara bharatajI, pUravadeza majhAra; bAlAvabodha ApI pachI te sUrie e jaNAveluM zrI sametazikhara ati suMdara, tIrathameM saradAra. 1 che ke - bheTa bhAva dhari meM Aja. "lAbhAnaMdajI kRta tavana eTalA 22 dise che. e tIratha guNa girU. bheTa yadyapi hasya hI ApaNe hAthe nathI AvyA. vIsa jisesara zivapada pAmyA, iMNa paravata saMga, hive jJAnavimalajI kRta 2 tavana lakhI che." nAma saMbhArI purUSottamanA, guNa gAva manaraMga. 2 A pachI jJAnavimalasUrine svakRta be stavana ima uttara diza eravata khetre, zrI supratiSTa nagendra, mUkavAmAM AvyAM che. A parathI prAyaH jaNAya zrI sucaMdra Adika jinanAyaka, pAmyA paramANuMda. 3 Ima dasa betre vIse jinavara, ika Ika girivara siddhA, che ke yazovijayajI ane jJAnavimalasUri ke je baMne tirthaMgAli payaMnA mAMhe, e akSara parasiddhA. 4 AnaMdadhanajI uphe lAlAnaMdajInA samayamAM ane te e tIratha vadi savi vaMdyA, jinavara zivapada ThAma, samayanI AsapAsa anukrame thaI gayA temane 22 vIse TuMka namo subha bhAveM, saMbhArI prabhu nAma. 5 stavanaja hAtha lAgyAM hoya. mATe kharAM AnaMdatarIye jehanA saMga bhadadhi, tIna ratana jihAM lahIye, ghanajInAM stavana pahelAthI 22 mA jina sudhInAM prakaTa je tAre nija avalaMbanathI, tehane tIratha kahIyeM. 6 thayAM che te che. pachInAM be-pArzva stavana dhruvapada zudhdha pratita bhagatathI e gira, bheTayAM nirmala thaImeM, | rAmI ho svAmI mAharA ane mahAvIra stavana "vIrajinatati pharasabhUmi darasaNathI, nija darasaNuM thira karIyeM 7 sUtra artha dhArI piNa munivara, vicare deza vihArI, jIne caraNe lAguM, vIrapaNuM te mAruM re' enI jina kalyANaka thAnaka dekhI, pachI thAyaeN pada dhArI. 8 chevaTe anukrame "pUraNa rasi he nija guNa parasane, zrI supratiSTha sameta zikharanI, ThavaNu karI je se, AnaMdadhana mujamAMhi' ane 'akSaya darzana jJAna zrI sukarAja pare tIratha phala, IhAM beThAM paNi le 9 virage, AnaMdaghana prabhu jAgere' ema "AnaMdadhana tasu AkAra abhiprAya tehane, te budhe tasa karaNI, nAma sahita Ave che te khuda AnaMdaghanajIkRta nathI karatAM ThavaNa zivala Ape, Ima agamame varaNI 10 ema lAge che. zrI AnaMdadhanajI kRta lAgatAM 23 jiNa te tIratha vidhiryuM bheTa, te te jaga (ja)sa lahIje, kI pAma ane 24 mAM zrI mahAvIra te ThavaNu bheTata ame piNa, narabhava lAhe lIje. 11 daza e Ika Ika covIsI, vIsa jinezvara (sIjhaM) * jina paranAM stavane ame A patranA gata bhAdrapada sidhdha khetra bahu jinanA smI, mAharA manaDA rIjha. 12 ane azvinanAM "zrI mahAvIra nirvANa dIpotsavI dIpacaMdra pAThakane vinayI, devacaMdra Ima bhAseM, khAsa aMka" mAM prakaTa karyA che. zrI yazovijayajIe je jina bhagate lINu bhavijana, tehane zivasukha pAse. 13 te zAzanahita arthe mUkI dIdhAM paNa hoya. 6. zrI AnaMdadhanajInIcovIzI ke bAvIzI. have ApaNe jJAnavimalasUrie be stavana - zrI yazovijaya upAdhyAyajI kRta pustakonI TIpa naMdadhanakRta stavano sAthe covIsa pUro karavA joDayAM pATaNanA bhaMDAramAM eka hastalikhita pAnA para che te atra tenA pitAnA bALAvabodha sahita mukIzuM. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI keTalIka noMdha 147 pAzva stavana iti 24 daMDaka bhramaNa rU5 TAlyA che, jenuM DhAla-kehaNI karaNI sujha viNa sAce, koI na dekhyA jegIre. AukhuM paMca visa cokha heM etale eka zata edezI. varSanuM che. 2 pAsa prabhu praNamuM siranAmI, Atama guNa abhirAmIre, kudhAtu loha tehane kaMcana kare te pArasa pASANu paramAnaMda prabhutA pAmI, kAmItadAtA akAmIre. 1 pA. ja che, yadyapi jaDa che tehi paNa tumhAruM nAma pArasa vIsImAM che tevIsa dura karyA tevIsare, hAlyA jiNa gati thiti covIsA Ayu catuSka paNa vIsare, na kahevAI che e nAmano mahimA chaeNkevala nAma 2 pATha nikSepana. 3 loha kudhAta kare je kaMcana, te pArasa pASANere, bhAva nikSepAne bhAve bhAva milatAM AtmabhAve vika piNa tama nAme, e mahimA supramANe re. 3 pA... eka paNe milatAM bheda te kima rahe. abheda paNa na bhAve bhAvanikSepe milana, bheda rahe kima jANere, - thAyeM. tAna tAMna mile tihAM aMtara na rahe e tAne tAna mileM se aMtara, eha loka ukhANe re.4pa0 A lokane ukhANe nyAya. 4 parama svarUpI pArasa rasasuM, anubhava prIta lagAI re, le SaTale hoya daSTi sunirmala, anupama eha bhalAIre. 5 pAtra parama svarUpI pArzva parama rasastuM parasa anubhava kumati upAdhi kudhAtune tayeM, nirapAdhika guNu bhajiyere, prIti jivAre lAge ekamaya thAye, tivAre doSa pAdhika sukhaduHkha paramAratha, te loM naviraMjiyere. 6 pA0 mithyAtvAdi saMsArIka deSa sarva dalaTalaeN ane dRSTi je pArasathI kaMcana thAvuM, teha dudhAtu na hare, darzana khuleM-nirmala thAI, anopama-abhUta pradhAna tima anubhavarasa bhAre bhedya, zuddha svarUpe jovere. 7 pATa eha lAbhanI bhalAI. 5 vAmAnaMdana caMdana zItala, darzana jAsa vibhAsere. jJAnavimala prabhutA guNa vAghe, paramAnaMda vilAsuM.8 pAtra te mATe kumati rUpa upAdhi rUpa dudhAtu kamalana di 24 pUrNa thAI te mATaeNta vana 2 pUrvane dhAtu vibhAva svarUpa tajI, nirUpAdhika pudgalika bhAva rahita te guNa jJAnAdikane bhajIye sevIye, ane (pUravIne-pUrAM karIne) lIkhyA che. sopAdhika sukha puNya prakRtijanita sukha te paramArthe zrI pArzvanAtha prabhune praNAma zira nAkhIne dubaja jANavuM te pAmyAthI manamAM rAI-rAcII nahIM.6 trikaraNa jege. zrI pArzvanAtha kehavA che ? Atma . je pArasathI loha jAta kaMcana kare te pharI guNe karI manahara che-abhirAmI che. paramAnaMda kadhAta na thAI tima je paramAtmA dhyAna pArasathI prabhUtA pAmI chaM-anaMtASTakamaya che. valI kehavA je anubhava kaMcana thayuM te zuddha svarUpe joveMche? kAmita-vAMchitadAtA che, ane sva-peta akAmAM nirakhuM tatvajJAne karInaM. 7 che-aprArthaka che. he zrI vAmAnaMdana-vAmA rANInA putra caMdana vartamAna covIsamAM tame trevIsamA che-dUra karyA zItala darzane AkAra tathA darzana-zuddhi-samakita che trIvIsa 23 zabdAdika viSaya jeNe covIsa mo hanuM vizeSe bhALyuM che tethI jJAne karI vimalahanIya karmanI baMdha udaya sattA sthAnakathI upazama , guNanI prabhutA vAdhe; ane paramAnaMda vilAsa lIlA guNu ThANe caDhate caDhateM TAle teno vicAra 6 karma pAmI je. 8. iti zrI pArzvajina stavana saMpUrNa.' graMtha karmapayaDI (mAMthI) jANo. vali evI gati thiti daMDakarUpa te TAlyA che jeNe, gati 24 vIra stavana, daMDaka rUpA rAga mArUNI dhanyAsarI neraiyA 1 surAira, gIramAM gore garUo merUgara vaDere e dezI. puThavAI 5 vediyAdao 3 ceva karUNA kalpalatA zrI mahAvIranI re tribhuvana maMDapamAM gambhaya tiriya 1 maNasA 1 mavyaMtara 1 jeisiyA 1 mANI 1. misarIre para mIThI abhaya karI re, pasarI re, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 zrI jina ANA guNaThANe' ArApatAM re, viraniMruM pariNAma yane re, avanere ane hi. amAya sabhAvathI re. sa savara le" phalatI milatI anubhave re, zuddha anekAMta pramANe' bhalatI re, dalatIre saMzaya bhramanA tApana re. trividha vIratA jiNe mahAvIre AdarI re, dIna 1 nu 2 tapa 3 rU5 abhinave re, bhava bhavi' re dravya bhAvathI bhASiya' re. hATaka kAra deI dAridra nasADiyeAre Ape bhayanuM dAna dai kaMi 2 leine sukhIcA thayA re. rAgAdika ari bhUla thakI umeDiyA re, lahI sajama raNa raMga zepI re, epI maiM jiNe Apa kalA nirAvaraNI re. nirAsasathe nahI. ziyALa hetu kSamANe vapa piyA jiSNu' ema Ape re, thApe`re vara paDita vIrya vinedathI re. darzana jJAna cAritra vidhanI vIratA re, mahAparuM rAmana bAga' bhAse vAse re tribhuvana janama bhAyaNAM re. vIra dhIra kATIra kRpA rasane nidhire, paramAnada pAda vyApe re, Ape re nija sa pada phala taigyatA re. jainayuga ra 3 baMdha udaya sattArdika bhAvAbhAvathI re, triAi thImanA basa nI, ANI re trIpadI rUpe gaNudhare che. DhAMga jANaga guNa rANaka tribhuM vadhe re, kADhavA nuM tridoSa poSa 3, zASA re roSa taSa kIdhA tume' re. sahaja subhAva sudhArasa secana vRSTithI 2, trividha tApane nAsa hAve re, ne ke triyana bAyanuM mAnI re. nigala badhu huM rAhaT pA hai, jaya jaya tuM bhagavAMna nAthare, dAyaka re akSaya anaMta sukhanA sadA re. 13 --zrI mahAvIrajInI karUA. padukha TAlavA rUpa je kalpalatA velaDI etale. kalpavela te tribhuvana- svarga mRtyu pAtAla 25 mAMDavAne pasI karatAM vistarI che. te kahavI che! jima mIrI ka. sAkara . 11 12 kArataka-mAgazara 1983 pramukha mITA dravyathI paNi adhakI mIThI che. abhayadAna rase karIne. 1 te kA te amRtavelA jima jina anAMne mukSu mAMNe zraddhAna guNuThANuM te samakrita rUpa guNuThANuM ArApIi, viratitaNe pariNAma zubha pavane' karI paramAvIye. tevaDI vana DemAM zakhavuM, spekarI thAi amAya-nikaTa rUpa je sahaja bhAva thakI. 2 te velaDI sarva sarva satara 2pa karyo karI latI che. anubhavaze. minnatI che. zuddha nidudhammu anekAMta syAdvAda pratyakSa parAkSa pramANAdikamAM bhilatI che -te valI kehavI che ? sazayabhrama rUpa tApa tehane dalatI. 3 jiSNu. bhagavata-zrI mahAvIra trividha-triA prakAranI vIratA khAdarI che. te havI che. dAnAdi vIratA 1. buddha vIratA. 2, tapa vIratA 3-bhavAsathI abhinava--navI, dravyathI ane bhAvathI te kahIye che, ja dravyathI dAnavIrapADuM to hATaka kadanAM svaSNunI kArDiMgame' 'varahavA varahavAima uddhASaNA karI yaMtrane vize" daridranuM nAma nasADayuM. e ce dAnavIratA, ane bhAvathI bItA sarva jagajIvane abhayadAMna de, sAdhupaNAne viSe. ehavuM dAna lene ke aneka prANI sukhIyA thayA. 5 hive yuddha zUravIratA kahe che. dravyathI parIsaddha nathI yA mUtrathI kADayAM, bhAvathI rAga dudhAdika ari mUlathI ukheDI samarUpa `ga bhUmikA AropIne vairI nikaMdana kA, > bhagavAne potAnI nirAvaraNInI kalA ApI khetale nikamela karI. ka dravyathI gAvIhAra pabhAvathI nirAsa ninnubaMdha vajra(rjI) zivasukha-meAkSanuM hetu kSamApradhAna guNe karI veNa cAdAna le'' yAgamayanAta, jima bhagavAne evA tapa tapyA ne tIranAe para pradhAna paMDita vIryanA vinethI vIratA sAdhI. vizeSapaNe rAjAi zAbhe' te vIra, athavA vidAyati yakarma tapasAM ca vicArata tapavIyeMg yuktazra tasmAda vIra 'tasmRtaH' 1; 7 valI darzana jhAna ciratranI valI trividha vIratA kare che. mahApade karI zAMbhita mahAjJAna mArzana Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI keTalIka che 149 mahAcAritra tehanI zobhA bhAvathI bhAse che. mahA kalasa. zabda pradhAna kahII. e trIya tattvanI vAsanAI covIsa jinavara vizva dinakara gati covIsa nivAratA. karI bhavIjana mana rUpa je bhAjana teNuI vAsyA che. 8 grevIsa deva nikAya vaMdita o saMprati kA vartatA. vIramAM dhIra athavA karma vidAravAne vIra, valI AnaMdadhana bAvisamAM he deya stavana saMpUrNa karI: lokAloka prakAse dhIra, ghati haiye dhIra, tenAM kaTara zrI jJAnavimala jiNuMda gAtAM akhaya saMpada ati ghaNI. mugaTa samAna, vali kArasane niMdhAna paramAnaMda) -itizrI AnaMdadhanajI kRta covIsI saMpUrNa. rUpa je poda ka. megha teNe karI vyApatA-parasa 5. pravaramunI kamalAnaMda likhata. suzrAvaka punya prabhAkarUNA velIne sIcatAM , vaLI Ape potAnI saMpadA vika devagurU bhaktikAraka mAIdAsajI vAcanA. saMvata etale svarUpe eka cetana svabhAva mAMTaI nimittaI 1870rA poSa mAse kRSNa pakSe pacamyAM tithau ravivAtadAvarNa TAlavA rUpaI. 9 sare. dolatarAyarA lasakara madhye likhata. 57 pAnAM -muni vinayavijayagraMtha saMgraha hA. ge. nA. gAMdhI. baMdha udayasattA bhA karI karmanA abhAva kIdhA che trividha prakAre evI vIratA pragaTapaNe jehanI 7-adhyAtma-hariAlI. jANI ehavIja gaNadhare trIpadI rUpe ANI chaM- (A kRtine keAI adhyAtma-kathalo, kaI adhyAhadasamAna jJAna darzana cAritra bhAve karI. 10 tma thai-stuti ane keI adhyAtma kalA-stuti sthAnaka mithyAdika jJApaka sthAnaka aviratAdi paNa kahe che.) guNasthAnaka guNuDANuM pramattAdi athavA avirati uThi savera sAmAyika kIdhuM, paNa bAraNuM navI didhaMcha, pramatta kSINamohAdi trividha guNakANe tridoSa kADhayA, kAle kutarA gharamAMhi peThe, ghI savaluM taINuM pIdhuMcha. athavA pramatta kSINumeha ayogI ityAdika sthAna uThe vayara Alasa muMke, e ghara Apa saMbhAlojI, ajJAna asaMjama asiddha e tridoSano zeSa-nAza nijapatine kahe vIrajina pUcha, samakataneM kIdho. valI roSa taSano zeSa jeNe kIdhe-pApa ujuAlojI. 1 kaSTa, punya kaSTa, ubhaya nAza ityAdi trividhanI vIratA bAlAvabodha. kahe che. 11 zrI ahIM. zrI mahimAprabhasUrI sadagurU caraNa bhUja namInaI zrI zrutadevatAne manamAMhe dhyAIne sahaja svabhAva 5ramatrI parama karUNa 25 sudhA- adhyAtmopa)gInI stutine athe karuM chuM. rasa vRSTi amRtaneM varSaNa sarve karIne, trividha saMsArI chava be prakAranA che, eka bhavabAlyalokano trividha rUpano nAza thAI. mithyAvAvirati vArita kAla, bIje dharmayauvana kAla. temAMhi dharmavaivanakAla kaSAya tApa athavA janma jarA maraNuM tApa-tehane prANine ardhvapudagala kAlanI sthiti utkRSThI cha teNe nAza thAI. valI dekhe tribhuvana-svarga mRtyu pAtAlanA sadAgama gurUnI dezanA pAmI tivAre zubha vicAraNA eka bhAva padArthane sahaja svabhAvathI utpAda, nAza, jAgI. te zubhavicAraNArUpe sAsu, meM sumati nAmA dhravya paNe joiye. 12 (35) vahune zikhAmaNa de cha. (e saMbaMdha iti) he - jJAnavimala guNanA gaNa-samudAya rUpa je maNI vahuara sara prabhAte athavA svalAI avasare uThIne tehanA bhUdhara-parvata rohaNAcala che, ehavA bhagavAna sAmAyika vrata lIdhuM pizu saMvara rUpa kamADa daIne zrI mahAvIra svAmi jaganAyaka jJAnavaMta jayavaMtA AzravadAra rU5 bAraNuM dIdhuM nahI eTale navuM nahIM, varata che; valI dAyaka-deNahAra che akSaya kSAyaki tivAre mithyAtva rUpa kAlo kutaro manarUpa gharamAM bhArthe thayA je anaMta sukha sakala karmanA nAzathI peThe che. -tehanA sadA-niraMtara Apa svarUpe bhoktA cho. 13 kuNuM jANe te kivAre peThe-anAdi kAlanuM miitizrI mahAvIra jina stavana saMpUrNa thaye. zrAva jIvane lIbhUta che eTalA mATe te sthAne vahuara ** lIdhuM piNa te eTale vRdhuM ja Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manasukha 150 jIvane jJAna darzanarUpa cAritrarUpa dhRta saghaLuM pidhuM te se bhAva rUMdhyuM ( pAyAntara-tiAbhAve rAkhyuM. ) jJAnAdika udaye (pA. triSNu) che tehaja teja-bala che teNe dhRta upamAna yukta cha%0. ( prati tattva) he vahu! huM kumarI! tume uThI zakti sArUM AtmavIrya pharavA. anupayeAga rUpa Alasa muke, e mana maMdira ApaNuM che ane te dharmasaMskAra rUpa sa'bhAlanA (vA) vanA dhara dipe nahIM ane valI samakita vinA sAmAyikAdika sarva vrata AkhaDI phAka che. dravya kriyAnuM kAMi kula nathI ulaTuM maMDuka curNa pare dukhadAi chai etalA mATe he vahu ! tume AtmA rUpa nija pati kahetAM dhaNIne kahA ke zrI vIra (paramAtmA ) jinanI pUjA karI e samItane ubruA le vizva vizeSa aSTakarmana" riyati-vinAzayati te sArthaka nAma 'vIra' kahIye. tehane vaMdana namanAdika vyabhAvabhede pUjA karave` samakti zuddha thAye (tyAcaiH ) aDhAra doSa rahita (zrI arihaMta) te deva, apraNita dharma (valI) jaina sAdhu eDanI sahaNA-samakIta lakSaNa che. pratyarthaH prathama stuti arthaH 1 khale khilADaeN jhaDapa jhapAvi, trevaDa sarvi phreDicha caMcala chaiyAM vAryAM na rahe, trAka bhAMgI mAla treADIjI. te viSNu arahuMTIe navi cAleM, mAna bhaluM kAna (ku'nai)kahIye RSabhAdika cavisa tIrthaMkara, japii te sukha lahIijI. 2 kArataka-mAgazara 1983 vinA jJAna jJAnapaNe kriyA, kriyApaNe pariNati thAti nathI-anupayukta dravya. te jJAna kriyA vinA dharmarUpa raheTIyA ( araTIe ) cAlate nathI paNu (paNi ) kima karIye. iMdriya vaidriyane vasya paDayA anamathI mavet sAdhu: rAte cAyAt mAna ( maunapaNuM ) bhaluM-aNutrAzyA rahiye te bhaluM, kane ( kehane ) kahIye ? paranuM upAdAna AtmAne lAge nahI, AtmAtuM upAdAna je, te AtmAne lAge athavA mauna kahetAM munIpaNuM te bhaluM che. te Tvina kivAreka (kadI) Avase je sarve vIratIpaNuM bhajIzuM. ityarthama vala RSabhAdika cavIsa tIrthaMkarane japatAM sukha saMpadA pAmII, upalakSaNAthI bIjA jina paNa japiye, eka mahAvidetu atrita vijaya ehave' pAMca mahAvidehe ekase. sATha vijaye utkRSNe kAle 160 tIrthaMkaraH pAMca bharata 5, pAMca aravata 5, e daza samayakSetra kahIye" tevanA daza tIrthaMkara khetale 5 bharata 5 airavrata pAMca mahAvideha-e panara karmabhUmi kahIi saravAle 170 jina japIye: thApanAdIkapaNe namI" - siddha ItyarthaH ( e bIjI stutinA arthaH) 2 ghara vAsadu karIne vahuyara, TAlAne e cAraTA eka kare che heza, eraDe ghAne' tAlujI, sAdhu, lakhakayA prAhuNA cyAra Ave che, te ubhA nava rAkhAjI, ziSapada sukha anaMtA lahIye, jau jina vANi cAkheAjI. 3 --lAkavArtAI mahAdeve kAmane khAlyA te kAraNe dRgya kadapa (rUpa) banneM bilADaeN phAlarUpa jhaDapa AkSe paNA rUpe jhaMpAvI nAMkha zIlanI navavADa rUpa udre vaDa sarve bhAMgI nAMkhI che, athavA e kAmeM harI harAdika trevaDa sarva bhAMgI che, athavA sasArarUpa atre khIlADaeN vibhAvarUpa ( jhaDapa dhAlI- ) jhapAvI dha karaNIrUpa udreDa bhAMgI che. Alipta prazIpta (saMsAraH) ityAdi vacanAt . huM sumatI ! hai kumarI ! tume manamadiramAa` aticAra AlecanAdirUpa vAsidu karA. AhaTa (Artta ) duSTa raudra jyAMna, kRSNe nIla kApAta lezyArUpa ejIsAluM manama`dirathI TAle. hAM yadyapi vratane viSe aticAra AleAyaNa che... tathApi paMca iMdriyarUpa caoNMcala, athavA cacala citta-manamaMdira vratamadira abhedapaNuM ThaMDA jANiye je kAraNe dravya AtreyaNu na thAye iti rahasya... aMtakaraNu` sutAni-putrANI paMce driyANi evaM iMdriya nAidriya DiMbha rUpANI-te vAyA rahetAM nathI, kadAcita hayeAge varAya, piNu ( paNi ) tenI tRSNA TalatI he sumati vahu ! meAhAdika vibhAvarUpa eka cAraTA hairA kare che-tAkI rahe che, jANe cha avasara pAmuM (TalI) nathI. te caMcala cheAye" (cheAkare') suddheApajogarUpatA dharmarUpa dhana ceArI jAuH e kAraNe tume' svabhAva trAka bhAMgyA, ne vali krIyArUpa mAla trADI; upayega rUpa eraDe zubha dhyAMnarUpa tAluM ghA, athavA prabhAta --ti zrI adhyAtmApayegIni stuti paripU IjAtA:-la0 muM deviMdra. 3 ya'(ja)prusurAdri sthita Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI keTalIka beMdhe 15 uThI zarIrAtmArUpa oraDe namaskArAdika pratyAkhyAna he sumati. eTalA mATe tamAro AtmArUpa rU5 tAluM sAcavo (aa, je kAraNe) aviratinAM prItama vAhe je dhaNI, te te pramAda rUpa moTaiskUla mAThAM che, ane viratinAM kula te surasukhaH tethI palake suI rahyA che. jANute nathI je Ayu ghaTe zivasukha che. che, tehaneM tumeM jagA-pratibUjha, amRta anu. he sumati vahu ! cAra kaSAyarUpa cAra grAhuNa kAna karAvo, teM anaMta sukhane bhajanAra karo. cetanAnIlabakyA Ave che. anAdi kAlanA hAlyA Ave 4 dazA che-eka te bahuzayana 1-te siMdhyAvIne, che paNa dhaNi dhaNIyANIne aMdhere kSamAdika rasa-vati bIjI zayana te samakti daSTIne 2, trIjI jAgaraNa te surva khAI gayA, cArItra dharmarAjAnA prANane ghumAve munizvarane, cothI ati jAgaraNa te kevalI bhagavAnane cheH tehane yathArtha nAma "prAhuNa" kahIye. haveM he terameM 14 me guNaThANuM che. 4. yadyapi samakti daSTi sumati vahu ! tame kSAMtyAdika AtmazakitarUpa karaDI jANe che piNu zayana dazA te aviratino udaya che nijara dekhADe, jima te ubhA na rahe. he sumati! teNe karI cArItra leI zakato nathI Ityartha. tathA ivadana hatatvAthamiti vaheMvaru jJAtaLuM. zrI purNamAgachanA svAmI zrI mahimAprabhasUri he sumati! rAgadveSa jItyA che jeNe evA je ziSya bhaTAraka zrI bhAvaprabhasUri kahe che-e lakIka jina tIrthakara tehanI vANi Agama pAirasa kapurTo kathalo-lokavacana lApanikA nathI, kiMtu adhyAtmacA, pi, karNapuTe sAMbhaLyo ghaNe Adare karI, yoga che, ye (je) tuM (e) AtmAzrita che. to zivapada muktinAM sukha anaMtAM lahII-pAmII, zrI siddhAyikA devInI sAnidhye nirvidhanapaNe eha je sukhanI saMsArameM koI upamA nathI, je sukhanI artha sAdhase te siddhapada je muktinAM sukhano bhoktA Adi che piNa aMta nathI, evAM sukha che. itya- thAyaeNjI; athavA bIjo artha likhuM che. 'the dvitIya stutIrastu. 3 bhAvaprabha pudagala vinA sahaja Atmika jyoti gharane khUNe ke khaNe che, vahu tame manamAM lAi, cheH te datta chaI, jehane ehavA bhAvaprabha je tIrthakara peDhe palige prItama poDhayA, prema dharIne jagAjI, bhAvaprabhasUrI kahe e katha, AdhyAtama upayogIjI tehanA sUri paMDita gaNudharAdika gItArtha te kahe che siddhAyikA devI sAniyaeN, thaIvaeN siddhapada bhega. 4 ja abhyAbhAyAma che. ( te je uthalA) te eka -itizrI adhyAtmopoginI stuti paripUrNA sthala advitIya svabhAva rU5sthala evo che. vibhAjAtA. la0 muM. deviMdra. yaM(ja)basurAdi, sthitaiH vameM kahIye yesatA (pesato) nathI. te zubha vicA -ItizrI kathalA bhAsA adhyAtmapaganI raNArUpa sihAyikA devI sAnidhye kahetAM sAhATyaH stuti li. paM. nayavijaya gaNi sA dIpacaMda kAnajI sAhya deInaI siddhapada bhegI thAye Ityartha: vedA paThanArthe saM. 1881 varSe zrI mAgha mAse zukalapakSe (ethI) stutistu Ityarthe bhavati evA e kathalA dvitIye gurau. bhAsAmAM para AdhyAtmopayoginI stutiH ya: saMpUrNama - sumati! yama rUpakala-paurU5 uMdara te kAyA catuSkA bAlAvabodhaH samApta rUpano Aya rU5 khuNe kSaNe kSaNameM avici maraNaneM lakhita munI devIdravijaya ga0 zrI jaMbusara khage che (te kAyArUpa maMdIranA khuNAne' kSINa kare nagare zrI vAsupujya prasAdAta zreyama. zrI. patra be che)-hINa kare che. dravyaprANoM dhAre tehaneM saMsArI (yati nAnacaMdajInA ziSya mohanalAlajI pAse che jIva kahIye. pustakasaMgrahamAMthI) . " tehanA Ayurne ghaTADe che. te tame manamAM lA-jANo. he sumati ! tame catura che. - saM. 1881 nA varSe zrI pauSa mAse kapakSe gharanuM maMDANa (gharane maMDana) te kula strI che. nija amAvAsyA budhavAre li. pAdarA nagara zrI peTaghara viNasatuM dekhIne uvekhI muke nahIM. lAdavAsI zA. dIpacaMda kAnajI paThanArthe. svabhAva mAyegI ne kahI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [AnA karyAM bhAvaprabhasUri vikrama aDhAramA saikAmAM thayA che. tee mukhyatve karI pATaNamAM DhaMDheravADAnA apAsarAmAM rahetA hatA. temaNe yazovijayakRta pratimA zatakapara saMskRta TIkA sa. 1793 mAM racI che. temanI gUjarAtI kRtiek sa. 1797 mAM subhadrA satI rAsa, sa`. 1799 mAM buddila vimalA satI rAsa, saM. 1800 mAM aMkhaDa rAsa ane khIjI nAnI stuti AdirUpa kRtio che. vizeSa mATe jIe mArA merAkRta tIthamALA. (vi. paMdaramuM zanaka) [ saMzAdha--taMtrI ] phaujIja sAmAM siddha jiSNuda, pApaNI kammo ka, pUkhyo ziSa sukha saMpatti sIi, tUi Apa kanhe prabhu lIi. jaga ciMtAmaNi triyana paNI, pUra kavisa rimahaMsara nathI, nAmi tumhAre mana hazake, pApa paDela sahu piga DATe. serA sa maLyu giranAra, tasu siri sAmI nemikumAra; tajI rAja rAjamatI nAra, neminAtha bAlaka brahmacAri tIratha aSTApada maMDANa, ghaNu maNivara bina yAi nAmi pramANi cakravIsa jiSNu dR, tIratha thApiuM bharatu nida 2 bharUacha nacara bhaluM maDANu, suniyata prazna mane phI, atI sadikarI rAyANI, samalI thakI i khATakIi huNI. 5 muniyara sumati sutro nathAya, tiNi pAmina mATUbAD rAIsiddha sukha sAdhA ghaDAM, e phUla suNA navakArahataNAM. sApAra zrI jIta sAmi, saDha Are tene nAma, koNa laheltha nAi malabAra, sApAre zrI nAbhimalhAra, naga kArataka-mAgazara 1983 nibaMdha nAme AdhyAtmarasika paDita devacaMdrajI ' ( ke je zrImad devacaMdrajI jIvanacaratra e nAmanA putakamAM prastAvanArUpe ) adhyAtma jJAnaprasAraka maMDaLa - narakathI bahAra paDela chaeN temAM pU. 4 ane tenI Ti ppaNI; tathA have pachI prakaTa thanAra jaina gUrjara kavie-bIjo bhAga. A kRtine TA je svarUpamAM maLyA che te svarUpamAM virAmAdi cinho mUkIne atra me' utArI mUkyA che. ] nathI. 6 thaMbhanayara hiva tIratha bhaNu, sala sAmi zrI che thabhaNa, dhanadatta taNAM prahaNa je hatAM, samudra mAdri rAkhatAM khUDamAM dhanadatta sAhasa panatara laDe, sAsahu taNI deva Ima vanamA ya mAni pa kusala khemi puhatAM pravahaNa dhare. magalara hatAM sAMcAM, khabhanarari se|pAre phariyAM, pUjyA sala sAmi thAMbhaNAM, anu manAyaya che pa. jANu sema desa icche, pApe pAsaya vadhAie; capraba pANi devaka, karI sAra sAmI sevaka. vIramagAma nagara pATarI, jhAlAvADa ja pUjA karI; papurve cavala mAruM harSi para mArka nAmanA narasamudra pATaNa vara namuM, nagaramAhi savanuM mUlagu; pacAsarA pAsa tihAM valI bhale, AsaroNa rAAM kAtila karI prasAda sAmaSTha sarasati, nagaramAhi ra karaNAvatI; vinaya vinaeNka rasikaDAya, kavina mahisANA mArka 10 r 12 13 14 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsalanayara dharma ahiThANu, pAma bhuvaNi nitu kare praNAma, vItarAma catre lAgIe, saddhi ane muni mAgIe. vaDuM nagara zetruja talahaTI, kAli bhAve pata gayA ghaTI; palpa sAmAne DA maSAkRta tIrthamALA (vi0 15 mu" taka ) huM nacara ANupura mAthuM sipura thI vaDagAma, ANaMda jilla re praNAma, kAryAre gAma mahaMgALa, jihuM pUja maMDuM triNikA. 17 Adi nagara pAlheNupura valI, pAsa jiSNu ane zI; pAna tra ge sakrama, pArasanAtha helAM nIgamAM. carAsI sIkara kara sAha, pAsa bhavaNi nitu kare ucchAha, rojha kAsImAM ronA tAM, sItApura ane surata re, jaina jita bhuSaNa te ghaNAM 19 mAlavaNa mAhi pUjA kare; dhANadhAra mAhi tIratha aneka, kArasa paja natu navI vive. ipharaDha rahesara bA, cAse cavAda viSNu, avira rAya jAmila tuM vaNa peAsIne che pAMca prasAda, sugarasu te mAMDe vAda; caMdana kusuma dhUpa ri dharo, jiSNuvara putra nita karA tIratha ArAsaNa maDhAyuM, 15 nAbhirAya marUdevI taNa; AsI pUrava lakSa kIdhu rAja, sanama lei prabhu kikAja. 21 tAraNagaDhi ajia jiSNu, haI kApyA. kumara ; tihAM rUpAM sAnAnI khA; sAta dhAtu kahI jUi, 18 tAMbA tarUnI tui. 20 22 23 24 Adi nemi levu tihAM ghaNI, sarjane thIra pana natu bhavi sarala tarala vanasapati ghaNI, vighana sUrya kAle bApa. nagara cADAli guNa ghaNA, apaNuM aDhAra iM viSNu taNAM; caurAsI caheMTa hiva phirAu, DAIne kAma Ine ga. mUlanAyaka zrI nAbhimalhAra, jiSNu dIThe mani haraSa apAra; kare pUja zrAvaka mani hasI, nagara caDAla la*kA jasI. Auli taDitelI prAsAda, e miThuM thAnaka deva yugAdi, trisalAdevi kuari dhara dhIra, mUDathale pUje mahAvIra. ubaranI laga bANArasI, tenI vAta karyuM dila ii, oNbarI arajI karI, prAsAda karAvi saU hatI. dhara devAle bikha che ghaNAM, liUM nAma savihu' teha tAM; kAlI zrI sati i AMkhathale AdIsara vaMdI, phAsaTraae arabada talahaTI, Adi naMga puruM pADI udelAM A ka gAma, para caMdraprabha sAmi la" nAma. TIDo, satIsara nam, trIselI jiNa trevIsame; bhArI zrI va yugAdi, tADa'gI mahAvIra prAsAda. 5 26 27 28 29 30 31 32 bhANe surata navuM, tIrthaMkara mArka vasoDa arabada tIratha yAtrAtaNuM, UmAhA che hIyaDe ghaNA. 33 prathama tIrthaMkara zrI yugAdi calaNesara nAmIa tumhe sAthe amhe mugati Api, sevaka hui sAmIya, nAbhirAya kuli maMDaNAe, arabada giri avatAra; vimala maMtrI pinA, nisAlaDIe, dIrphe hariSa apAra. 34 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 sUte jAgio vimalazAha nisi huuM vihANuM, pahatA sahagura pAsi sAmi sapanuM eka jANuM, meM deula dIdhI dhajA, kuMjara sAho kAna, gurU Agala sapanuM kahuM, niramA dIThe vimala pradhAna. 35 gurU upadeze vimalazAha mani kare vicAre; abhaMga tIratha arabada bhaMDAre, RSabhadevi manamAMhi dhare mani samare aMbAvi; zrAvakane dravya saMpaje, niramA vevaya sayala sahAvi. 36 te daMDIsara gAma deza bhUpati bhUpAla, te dUhaviyAM tiryaMca Dhera astrI ne bAla, AloaNa ApuM kisI, na lahu saMkha pAra, siriarabudagiri uparinira0 thApina jaina vihAra. 37 daMDanAyaka zrI vimalazAha, tIratha thira thApiya, bharaDA kanha lei bhUmi garatha ghaNe ApIe, aMbAI AvI kahuM mAMDe aDaka apAra; thAnaki zrI mAtAtaNe, niramA thApina jaina vihAra. 38 pahilA teDAvyA sUtradhAra, mahurata lo malAo vAra; raMga khaNu dekala taNI, badasuM karaje pUraNI. 40 ke senA rUpa taNuM, vimala nikhAvyA ANuM ghaNuM, sutradhAra joI kasavaTI, vimalazAha e gADha haThI. 41 tilaka vadhAre vimalahazAha, jiNa sAMsaNi jiNi ki uchAha, tIrathanI kIdhI thApanA, nAThA subhaTa sarve pApanA. 42 ThavANi digavijya karI zrI vimala ghari AvIe, gurUtaNe vacane prAsAda maMDAviye, mekalyA jaNa ghaNu khANi ArAsaNe rUpamaya thaMbha tumahe kADhi tihAM khaNI. 43 pATa thAMbhA sirAM ghATa dehalataNuM, khAMNi tIre rahI dhaDiye ati ghaNu pUravi cIta viluM sArasa vahetaNuM, nayara caMdrAvatI ghATa Avi ghaDiG; pAja AraNa taNI vegi Upari caDika. 45 puriyAM bhiDabhalAM pI badhAM ghaNAM, nIpane gabhAre vimalavasahI taNe. 46 ThavaNi . kSetrapAla mani kasamasa kare, Agali kuNa deula kare, ghaNAM dAha dAkhi na sAhasiuM, aMbAi Agali jaI kahiuM. 47 aMbAI kahe etAvIra, jeNi chatA che rAya hamIra, devi aMbAvi vase e khave, esila prANa ma. mAMDe bhave, 48 bAMbhaNIe rAya arabuda lIluM, rema nayara pUrava disi lIuM, iNi chatA che bAra suratANa, koI na mAMDe ehasuM prANu. 49 e vara Ape devi abAvi, e balibAkula desiI bhAvi, vinaya karIne nevaja mAgi, eha vaNiga che ehavA lAga. 50 khetala vIra muhi AkalA, tuha divarAvasu bAkulA, talavaTa tela raMdhAvyA cakuM, khetalane divarAviyA ghaNuM. 51 vimala manAvie vAlInAga, TAla bhUta pretane lAga, dIha bicyAre iMDuM ghaDiuM, tatikhiNa deula Upari caDiuM, para manamAhi hara vimala apAra, - dAde pragaTa hue maDhamAMhi, aMbAi AvI ima kahiuM, biMba hatuM te thAnaka kariuM. 53 manamAhi hara vimala apAra, tatakhiNi teDAvya sUtradhAra, dhaDe ghATa hiva dehalataNe, | muhi mAgiu garatha lo ghaNe. 54 dhaDe ghATa maDe karaNI, eka eka pAhi ati ghaNI, hasata mukha thAMbhe pUtalI, kutiga kare rUpa te valI. 55 adabuda tIratha giri kavilAsa, jiNi thAnaki jiSNu pUje Asa, guphAmAhi dAde pari kavio, vimala maMtri sapani Apiu. pa6 kare prAsAda TAle sAva alI, vimala maMtrisara pUgI rUlI, nemi bhuvani jasu rUlImaNuM, vastupAla vita vece ghaNuM. paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medhAkRta tIrthamALA (vi 15 mu' zataka) ArAsaNa A pASANu, netribhuvana jisiSS iMdra vimAna, pItala 32 siri risaha jida, jiNidIThe mani huI ANaMda, 58 nA kali roSatrI thAM, pUjnmAM jhumAM pApa sarve gayAM, mi ipAse che hAM, te bacAvyAM bamaNA tAM. tiNuI biba misAriyAM ghaNAM, ne kahIe sarva khamaNo nAM pa vastu. tiya thApaccha tIratha picya, ba gAtre DAIma, siri asuda giri upara, vimala maMtri AvA piya, khAra pAja vahetI karI, Avai saMdha apAra, abAI sAnidhi kaoN, Avi gaDha giranAra, ghaNI vAta abadanI bannI, citra mAsika antui jIrAkulI, pragaTa pAsa kharA ati bhalA, sakala sAmi zrI rAuleA. saradA sadha Ave ati ghaNA, pratye pUrva rAyatu ta]), jyAre bhADa rAga sani game, jIrAule pAsa iNe' same, maDAhaDI sAThi vaDagAma, sAceArA zrI vIra praNAma, kAra tharAu jiSNu vIsa, ratanapura purI niIisa, nauM bhaTANe vInUe, prAsAde pUja nyUjIe, sIrAhaDI sakala zrI pAsa, manahataNI pUre je Asa. siri diri velAM garIya vicAra, surataDha pUruM triNi cAla, arakhuda gaDhi Adi ahuca, kasu para binara rAka fo 61 62 63 64 65 zrI jalAra nayara bhInavAla, eka vipra bihu' naMdi vicAli, ni sahasa vANiganAM gharAM, pa'cAtAlIsa sahasa viprahatAM. 66 sAlAM tAlAM ne deharAM, prAsAde jiNa pUnna karAM, munivara sahasa eka pAsAla, Adinagara ehavuM bhInamAla. urdu lAsa ane koka, rANiga gAma mAhi talahaTauM, kAladharI gAma gehalI, sAmI muta thaI sAthI AdinAtha avadAta aneka, sIraharI natu nathI. viveka, leNu nAke mAMDI, nItAjhe jiyara mAMdIe. koDIdare sati laOM nAma, ajAharI gaDhi thIrapura gAma, AmalI zrI sati', pApatAM bhUla karyuM, jema pIravADe sa ivamAna, praha UDIne karUM praNAma, sakta sAmi zrI babavAti, eka mala kahane nahI pADi vAgaDamahi lA bhAga, khaNu vacana TAle vi rega, thIvADe ika dharmavicAra, nANe trisalA devi malhAra. nasI bere sIpo, malhisu mAhi pUjA bhale, eI vela ca'paka rUaDI, pAkADe pUjI' mauDI. sakala sAmi sAnidhya kare, 155 AvyA leAka saraNa Ugare, vIsalapura vAlhI dira, mADIsAgA pUjA karI. tIratha taNA na jAN pAra, jAkheAre jiNa karyuM juhAra, ahe. hAthaMDI gAma, sivAre jiNa kareM praNAma, 67 68 69 70 71 72 73 74 75 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 muMDADe mAdaDI sanAtha, thANe thI pApanAtha, na hiya desa janaro, nADAlAI mana ullase. jihu pUja nihIM nitu savihANu, AsalATi mAMhi maMDANa, tIratha sakhyA karUM mevADa, te puNa nahI aAha pAse. delavADa" nA citra AhA kahe vAra, jAuM? mAu mAdaDI, jiSNuvara nAma na sukuM ghI. hacha lIka paNAM che balAM, meM dIThAM kahiyAM tatalAM, phaIlavADe karaheDe pAsa, manahataNI. je pUre mAsa. kuMbhamera risahesara deva, arakhurda thakA AvyA heva, arakhurda thaka hitra UtarI, valA jiMtra rahevA paNa karI. * sapanatara ro. na vikhAyala giri Arthika durgA kATa rAya dIuM nAma, OM bhamera giri visamuM ThAma. ' varNa chatrI nahI kA maNA, AnyA leAka cihu disi taNA, kare bhagati risahesara taNI, vidhana seve jAi tihAM lI. vyavahArIyAtaNI gajadhaTA, sAta sAhasa kIdhA eTA, ghaNA khela bekSA mukhyata nAga AgA hanumata jainayuga 76 77 G ge 80 81 82 83 kArataka-mAgazara 1983 sAAi upara viNAya jo, savArI pAlita mAMDI . nAger ANie hanumaMta, rANapura pAse mAM sAte sAmo ane i pAsa jiNesara Ape buddhi, mAya tAya ThAkura tihAM dhaNI, pAlAvalA rAgapura bhaNI. nagara rANapura sAta prAsAda, ekaeka siGga mAMDe vAda, * bArasAkha tAraNa pUtalI, ghaNA dravya lAgeA tihAM valI. dhana vie pavitra nAM to, 5 dhajAdaMDa dIse giri valI, isirUM tIratha nahI suri tale. 86 pAyA purisa sAta tehataNeA, ghaDAkha`dhi dravya lAgeA ghaNA, 27 dhana citra cAba ApavuM, balI IMga ropAthI vATa, puNyataNI vahatI kIdhI vATa. pAMca tItha tihAM pAMca prAsAda, pAvA pra a ne vabhAra, ca'pA mathurA rAjagRhI, te thAnaka je dIse sahI. ekasA tIratha vIsetara nAma, ghauM badhe sarjA" praNAma, zrAvaka mugati thakA alajyA, eha tatrana bhaNajya heA bhayA. 90 mehuu kahe mugatinuM ThAma, sadA limeM tIrthaMkara nAma, zokathamAtA bA sAMbhalA, hA jAI pApa ghaDha huI niramale, --itizrI tI mAlA samAptA 4-13 jUnI prata me. seM, lA. muMbaI [ AmAM AvelAM nIthasthalo hAlamAM bhUgaLanI najara kyAM Avela che tenI tapasIla kaI vigatavAra nIta sAthe khaDa kala vihAra karatA muni mahArAne cA no ane premathI prakaTa karIzuM. tatrI.1 yAtrA karanArA yAtrA yA te te bhAgamAM rahenArA jaNAvaze Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-rAsa vIra-rAsa. abhayatilakagaNinI prAcIna kRtinI arvAcIna chAyA] (5'. lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI. senTrala lAyabrerI, vaDAdarA. ) gata dIvAlI a'kamAM A kRti mUlamAM ApI hatI ane te sa. 1307 nI jUnI gujarAtImAM hovAthI tene vamAna gujarAtImAM mUkavA mATe tathA bhAvArtha joDavA mATe khAsa karI pa'Dita bahecaradAsane AhvAna karyuM hatuM, paraMtu te tema karI mAkalI zakayA nathI, jyAre paMDita lAlacaMda vinA AmaMtraNe svayaM tema karI puSkaLa TippaNA sAthe te kAvyanI vamAna bhASAmAM chAyA karI meAkalI Apela che te mATe temanA upakAra mAnIe chIe. taMtrI] pArzvanAtha jinadattagurunA, pAdapadma praNamIte; prabhaNIza vIranA rAsaDe re, 1 sAMbhale bhavya malIne. sarasvatI mAtA vInavuM kai, mujha karA vaDA pasAya; vIra jinezvara jinastavuM re, melhI anya vyavasAya. 2 *bhImapallIpurI vidhibhavane re, thApyA vIra jine; darzana mAtra bhavyajananA, tAre bhavaduHkha kaMda. zrI siddhA narezvaranA re, kula-nabhastale mAMka; trizalAdevI-udarasare re, suvarNakamala uddaMDa. nirupamarUpe vIrajina re, sa` jagat vismayAve; praNamatA bhavya jananA hai, sadhalAM durita hareya. pa tasa upara bhavana uttuMga vara teAraNa, maDalika rAja-Adeze atizAlana; zAhe bhuvanapAle karAvyuM, jagadharazAha kule kalaza caDAvyA. hemadhvajadaMDa kalaze. tyAM karyAM, pUjya jinezvarasuguru pAse pratiSThApyA; vikrama varasa teNe sAta uttare, zveta vaizAkha dazamIe zubha vAsare. A mahumAM dize|diza saMdha malyA ghaNA, vasana dharma varasatA jema navadhanA; DhAma ThAma ati nAce taruNI jana, ghara ghara bAMdhI nava vadanamAlikA, ubhI karI gUDI coka pare pUryAM; Adare saMdha salAya paripUjye, 3 sarvadarzIna nagaraleAka samAnyA. 4 kanakamaNi nUpura~~~ravara'jitajanA. 8 $ 7 / rage khele malIne tathA kheleA, 157 madhura svare gIta gAya vabAlikA; sIlaNu daMDanAyakavara harSyA, vIra thApyAthI pUritapratijJA krUe (thayA). 10 jo (jyAre) caDyA vIra-bhuvane, daMDa kalaza sauvaNuM; tA. ( tyAre ) vidhimArge samucchaklyA, jaya jaya zabda suramya. vIranA dhvaja jo lahalahe, harSe ya jagat sarva; haSa~ bhaTTa anagArAe, paDhiyAM kAvya apUrva. pavana-praka'patI vIragRhe, jANIje ya paDAya (patAkA); te UpADI capeTA kare, duSTa ariSTa haNavA ya. 13 te cAye dhvajaTe vIrajita-kalA na aMge samAya; te jana pekhI vIra~~~vadana, hallakaleAle jAya. 14 te vIrabhuvana supratiSThita, dizi dizi vAgyAM tura; te dizidizi vadhAmaNuM dUuM(thayuM), saMdha-manerathapUra.15 11 je prabhu vIrajiteMdrane, nayanAMjalipuTe pIve; jema amRta-nisyaMda, teja dhanya sukRtArthe nara. 16 je havarAve vAMde, ac carce vIrajina; nava nidhAna te lahe, bhrAMti ma karaze| bhavyajana. 17 vIranA siMhAre, eha rAsa je de nara; te zivapura meAjhAra, vizvase sukha bhAgave para 18 khelA kuli de rAsA jayA raliyAmaNe; T tAsa kare| ziva zAMti, brahmazAMti ane khetalA. 19 kara Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 158 thAvata megiri sAra, vilAse mahImaMDaLe sadhale gaNadhara sArdhazataka-bahadavRtti vigere A jinezvarazrI maMDalikavihAra, tAvata eha na je. 20 sUrinI AjJAthI racela jaNAvela che.' abhayatilakagaNi pAse, khele malI karAvya; * citrakUTanivAsI ukezavaMzI AsAnA putra saMghaema nija mana uhAse, rAsalaDo bhavijana diye, 21 pati sA sahAka A jinezvarasUrinA paramabhakta hatA, teNe A sUrinA sadupadezathI nalakamAM jayaTippana-chAyAthI artha spaSTa thatuM hovAthI punaH tuni devanA rAjyamAM vi. saM. 128pa mAM siddhAMta ktirUpe tene artha na jaNAvatAM te rAsa sAthe saMbaMdha vigere samasta janazaane uddhAra karAvyo hato, dharAvatAM aitihAsika nAme-[1] jinezvarasUri, [2] abha- jemAMnI kamastava-karmavipAka pustikA jesalamera-jana catilakmaNi, [3] bhuvanapAla, [4] bhImapallI,[5] maMDa- baDA bhaMDAramAM vidyamAna che. (jUo jesalamera lika-vihAranA saMbaMdhamAM mhAruM vaktavye ahiM jaNAvuM chuM bhAM0 sucI, pR. 26) upadezamAlA bahavRttinI tathA Avazyaka vRttinI eka tADapatrIya prati jesajinezvarasUri, lameramAM che ke jemAM 31+23 kAvyanI prazasti che, pUrvokta vIra-rAsanI 7 mI gAthAmAM sUcavAyela che te A jinezvarasUrine samarpita karavAmAM AvelI vi. saM. 1317 mAM bhImapallImAM vIra-vidhibhavana che. (jUo je. bhAM. sUcI pR. 36,43) . apanAma maMDalika-vihAramAM vIra prabhunI pratimAnI pallIvAlavaMzIya bhASa(kha)Na nAmano gRhastha tathA suvarNamaya dhvajadaMDa, kalaza vigerenI pratiSThA A jinezvarasUrinA karakamalathI adhivAsita thaye karanAra A jinezvarasUrino saMkSipta paricaya aMhi hatA, jeNe potAnAM mAtA-pitAnA puNyArthe A zrI samucita lekhAze. jinezvarasUri gunA AdezathI, haribhadrasUri racita A jinezvarasUri marakeTTa nivAsI suprasiddha samarAditya caritra nAmanuM tADapatrIya pustaka lakhAvyuM vidvAna bhaMDArI nemicaMdra (sayi prakaraNa. jina hatuM, jenuM vyAkhyAna vi. saM. 1299 mAM khaMbhAvallabhasUri-guNavarNana gIta vi. nA kartA )nA putra tamAM eja lASa(kha)Ne ratnaprabhasUri pAse karAvyuM hatA. temanI mAtAnuM nAma lakSmI, vi. saM. 1245 hatuM. ( vistata prazasti juo pITasana ri. 3, 5. mAM temane janma thayo hato. janma nAma abaDa, 119 thI 124). vi. saM. 1255 mAM kheDAmAM vidhimArga (kharatara. vi. saM. 1313 mAM pAhiNapuramAM A sUrie garacha)nA suprasiddha vAdI jinapatisUri (saMdhapaTaka raceluM zrAvaka dharmaprakaraNa jesalamera-janabhaMDAramAM vivaraNa, paMcaliMgI vivaraNa, prabodhadaya, tIrthamAlA astitva dharAve che. temanA anya mahAprabaMdha caMdravigerenA praNetA) pAse jainadIkSAthI dIkSita thatAM prabhacarita mahAkAvya tathA aneka stuti-stotra hovAnuM temanuM nAma viraprabha rAkhavAmAM AvyuM hatuM. jina- jaNAya che, paraMtu jovAmAM AvatAM nathI. patisUrinA svargavAsa (vi. saM. 1277) pachI vi. saM. 1026-28 mAM vIjApuramAM tathA anyatra sarvadevAcArye temane vi. saM. 1278 mAM jAheramAM * 18 mA jalAramAM paNa aneka sthale temaNe aneka jainamaMdira, devakulijinapatisUrinA paTTa para sthApI jinezvarasUri nAmathI kAo ane namUrtinI pratiSThA karyAnuM jaNAya prasiddha karyA hatA. che. abhayakumAra carita lakhAvanAranI kumAragaNi vi. saM. 1285 mAM jinapatisUriziSya pUrNa kavie racelI prazasti, saMghapurane zilAlekha jinebhakagaNie racela dhanya zAlibhadracaritra, vi. saM. zvarasUri dIkSA vivAhalo (somamUrti gaNi racita, 1297 mAM jinapAlagaNie racela dvAdazakulaka-vi- 1, e jesalamera bhAMDAgAracI ( gAyakavADa eN. varaNa, vi. saM. 1295 mAM sumatigaNie racela sirIjha vaDodarAthI prakAzita) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-rAsa rAsasAra sAMthe bhAvanagara AtmAnaMda sabhAthI prakA zita ), jesalamera bhAM. sUcI, kharatagaccha-paTTAvalI vigeremAMthI A sUrinA saMbaMdhamAM thADuM ghaNuM vRttAnta maLI zake che. vi. saM. 1331 mAM jAleAramAM prakhAdhamUrti nAmanA potAnA ziSyane svayaM potAnA paTTapara sthApI temane jinaprameAdhasUri nAmathI prasiddha karI jinezvara-Nie sUri svargavAsI thayA. jinezvarasUrine aneka aiADha vidvAna ziSyA hatA, temAMnA 15 nA TuMka paricaya ahiM ApyA che, jemAM A vIr-rAsa racanAra abhayatilaka gaNanA pazu samAveza thAya che e uparathI abhayatilakagaNanA gurubaMdhue paNa kevA samartha pratibhAzAlI hatA, tene paNa kaIka khyAla thaze. [2] (1) abhayatilaka gaNi vi. sa. 1307 mAM prAcIna gUjarAtI bhASAmAM racAyelI jaNAtI 'vIra*rAsa ' nAmanI jemanI 21 kaDInI aitihAsika laghukRti ' jainayuga 'nA gata dIpAtsavI khAsa aMkamAM prakaTa thai che, ane ArvAcIna chAyA meM A sAthe lakhI mAkalI che, te abhayatilakagaNita paricaya ahiM ucita gaNAze. abhayatilakagaNinI janmabhUmi, jJAti mAtA pitA ke janmasamaya, dIkSAsamaya-sthala sabaMdhamAM vizeSa jANavAmAM AvyuM nathI chatAM anumAnathI samajI zakAya tema che ke vikramanA teramA saikAnA uttarArdhamAM athavA aMtamAM temane janma thayA haze, temanI dIkSA ane gaNipadavI paNa teja arasAmAM thaI hAvI joie; kemake vi. sa. 1307 mAM racAyelI jaNAtI temanI A kRtimAM (21 mI kaDImAM) abhayatilaka gaNi nAmanA ullekha jovAmAM Ave che. 159 abhayatilakagaNuinI amarakIrtirUpa vistRta anya kRti suprasiddha zrImad hemacaMdracAryanA saMskRta dvyAzraya mahAkAvya para saMskRtamAM 17574 sADA sattarahajAra zloka pramANu TIkA che. je muMbaI sarakArI sirIjhArA e khaMDamAM i. sa. 1915 ane 1921 mAM prakAzita thaI gayela che. A TIkA abhayatilakaga pUrvokta jinezvarasUrinA AdezathI racI hatI ane vi. sa. 1312 nI dIvALImAM pANDupuramAM pUrNa karI hatI. A TIkAnuM saMzAdhana temanA vidyAguru lakSmItilaka kavie karyuM hatuM. je jinezvarasUti paricaya upara karAvyA che, te jinezvarasUri A rAsakAra abhayatilakagaNinA dIkSAguru hatA ane vidyAguru lakSmItilaka upAdhyAya hatA, jene paricaya A lekhamAM AgaLa ApyA che. vA A sthale prAsa`gika eka bhramanivAraNanI atiparama AvazyaktA che ke jethI bhaviSyamAM e bhUla thatI' aTake ane paraparAe lekhakA te bhrAntinuM anukaraNa na karatAM satyasvarUpa prakAzamAM mUke. A bhrAntivyAzrayanA kartA sabaMdhamAM itihAsarasika phArbasa sAhebe ane anya lekhakAe karI jaNAya che. phArbasa sAhebanI suprasiddha rAsamALA ke jenuM gujarAtI bhASAMtara, rA. rA. dIvAna bahAdura raNacheADabhAI udayarAmArA thayeluM che, jenI punaH zAdhita tathA vati trIjI AvRtti ( bhA. 1 ) phArbasa gUjarAtI sabhAdvArA vi. sa. 1978 mAM prakAzita thayelI che; tenA pR. 336 mAM nIcenAM vAyA STigAcara thAya cheH-~~ "phreMcAzrayano prAraMbha, prasiddhi pAmelA hemAcArye karelA jaNAya che. te kumArapAlanA rAjyanI samAptie I. sa. 1147 nI pahelAM maraNa pAmyA hatA. tyAra pachI malhAdanapaTTaNa (sAvazA pAlagupura)mAM lezAjayatilakagaNI karIne jainasAdhu hatA teNe te adhUrA graMthanuM sAMdhaNa calAvIne i. sa0 1256 athavA saMvat 1312 nI ditilakakavie, zuddha karIne, TIkA racI che, evuM uparanA vALIne dahADe pUro karyAM. tyAra pachI tenA upara lakSmIsAdhu lakhI gayA che. zrI durlabharAja rAjya karatA hatA te veLA zrI vamAna AcAya gujarAtamAM pravAsa karatA hatA tenI dIkSAlimAMne navame lezAjaya purUSa hatA evuM pAte mAne che." tathA pR. 337 mAM nIcenAM vAkyA najare paDe che-- " dvAzrayamAM hemacandranA racelA keTale bhAga haze e jANavAne banI Ave, ane lezAya ane lakSmI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 10 tilanA hAthathI pheraphAra thayA vinAnA temAMne! keTalA bhAga hAlanA pustakamAM haze, e jaNAya te mukhya rAjyA mAMhelAM e rAjya viSe te ja veLA thayelA graMthakAranA abhiprAya bApA ayAmAM bhAve paNa Avo pA lAgavA azakya che; mATe A janAnAM lakhelAM varNana, je samaye lakhavAmAM AvelAM teja samayanA noMdhI rAkhelA rAsa tarIke mAnI levAM oiye. AvA prakAranI evaNananI tulanA kariye teA paNa tee mulyavAna nathI. ema nathI." " enI TIkA kAi abhayatilaka gaNI nAmanA jaina sAdhue lakhI che te bahu upayogI che. kAza sAheba A bolakaNIne badale kebala gaNI evuM nAma Ape che ne tene apUrNa rahelA hrayAzrayane pUrNa karanAra jaNAve che. tathA TIkAkAra te kAi lakSmItilaka nAme khoja jaNAve che. yAzrayanI je prati mArA AgaLa che temAMthI AvI kazI vAta nIkaLatI nathI, temAM te| . jene A pramANe samApta karazI cheDa me. rA. rA. gAviMdabhAi hAthIbhAi rasAtuM ii tuta pu tene tti kahevI che, ne pratisIM (nAyaba dIvAna sAheba, vaDedarA ) dvArA taiyAra thayela gujarAtanA prAcIna itihAsa, ke je gujarAta varnA kyulara sAsAII amadAvAda mAta vi. sa. 1965 mAM bIjI AvRttirUpe prasiddha thayela che. temAM ( pU. 142 mAM) paNa thoDA raeNrakAra sAthe pUrvokta bAdaane anusaratA iMllekha jovAmAM Ave che-- sa. " hemacandre hrayAzraya lakhavAnI. zarUAta I. 1160 mAM karI hatI. evuM kahevAya che ke e graMtha abhayatilaGgaja nAmanA khIjA jainasAdhue i. sa. 1255 mAM pUro karI sudhI hatA. - rAvabahAdura manahara viSNu kArDanA * bharatakhaMDAcA prAcIna itihAsa mAM paNa AvAja AzayanuM lakhANa thayuM che ke-- kArataka mAsarAra 1993 mAM kho bhUla sudhAravA nIce jaNAvela ullekhathI kaika baro prayAsa karyo che. Ama mUlaanya jAte tapAsI nirNaya karyo vinA aneka lekhakAe eka bIjAnA ullekhA joI paraparAe e bhUla cAlu kAyama rAkhI che. te nA. zrI. sarakAre mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADa setAkhAsa ela samazera bahAdura emanI AjJAthI saMskRta hrayAzraya mahAkAvyanuM gujarAtImAM bhASAMtara (vaDedarA razI keLavaNI khAtA taraphathI vi. sa. 1949 mAM prakaTa thayela ) karanAra mathuilAla nanubhAi dvivedIe dayAzrayane sAra darzAvyA pachI vizeSAvaleAkana (pR. 30) iti zrIjinezvara zivavAyAM zrIkhimacaMdrAbhimAnazabdAnuzAsanadrAbhayavRtI. yutpati. pAtAmaNI, te jinayara sarinA ziSya ema AmAMthI jaNAya che ne ziSyaleza e upanAma cara raja jevuM namratAvAcaka ziSya e arthanu ja khAdhaka che A nAmane barAbara na devAthI vaizAbarnizamanI evuM bhramayukta vAMcyuM hoya ema dhArUM chuM, " tathA muMbai sarakArI sirIjha taraphathI i. sa. 1921 mAM prakaTa thayela saMskRta vAkaya mahAkALanA saMskRta prastAvamAM zrIyuta pa. dattAtreyazcarmAe rAvabahAdura ma. vi. kAthavarTanA upara darzAvela 'bharatakhAMcA prAcIna itihAsa' nA ullekha TAMkA skU tamAM potAnA abhiprAya lye che ke kumArapAlanA curupaTTAne pAmela kema A graMtha (yAzraya)ne i. sa. 1160 mAM prAraMbha karI apUsuMja mULI svargavAsI thayA. Atmya (ataya) tilANitA jainasAdhue A (dvayAzraya) grantha I. sa. 1255 mAM pUrA. jha *yAzraya mahAkAvya pUja hemacandre racyuM ane vRtti atibhue racI ema mhane rRAya che. ane tenA samarthanamAM yAzrayanA 17 mA sanA 42 mA klAkanI vRttimAM vRttikAre mUlakArathI batAvela peAtAnA be, ttikAre prAntamAM darzAvela potAnuM mAtra vRttikApaNuM vigere spaSTa TAMkyuM che. ' AvI rIte bhramaravAranu mATe prayAsa thayela nAvA chatAM sAsarAnuM lakSya e tarapha kheMcAyuM nathI, tethI ama paNa sapramANe amhArA abhiprAya darzAvI namratApUrvaka itihAsa lekhaka vajjatAnuM khAsa karIne te te graMthonA bASAMtara kartA, saMpAdaka, prakAzaka mahA zarSAnu" lakSya kheMcI e para'parAgata skhalanAne sudhArI prasiddha karavA temane saujanyathI sUcavIe chIe, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-rAsa phArbasa sAhebane saMskRta dvayAaya mahAkAvyanI TIkAnI prAMta prazastivALI zuddha prati prApta nahi thai zakI hAya tethI te vAMcavAmAM bhrama thavAthI athavA teneA artha barAbara nahi samajI zakavAthI tevA Azaya darzAvyA haze. Aje tebhe! sAheba vidyamAna hata tA avazya potAnI bhUla samajI sudhArata vRttikAra abhayatilakagaNi peAtAne hemacandrAcAryanA saMskRta hrayAzrayanA vidyutikAra, vRttikAra ke TIkAkAra tarIkeja oLakhAve che, mUla dvayAzrayanA kartA tarIke ke hemacaMdrAcAyanA apUrNa bhAganA pUrNa karanAra tarIke kyAMya oLakhAvatA nathI. vRttine aMte 15 zlokAnI je prazasti nRttikAra abhayatilakagaNie darzAvI che, 161 tenA 1, 12, 13 e traNa zlokAnA kharAkhara artha na samajavAthI tevA bhrAMtiyukta ullekha karyo jAya che. vAstavika rIte teneA artha A pramANe thaI zake " ati vimala vizAla cAMdrakulamAM zrI vardhamAnAcAryanA ziSya jinezvarasuri jipati (jAtithI brAhmaNu heAvAthI, pakSe candra ) thayA, jemaNe guja rAtanI bhUmimAM (pATaNamAM) durlabharAjanI sabhAmAM vasatimArganA prakAza karI ( caityavAsIone vAdamAM jItI) sAdhuene sArA vihAra karanAra karyAM hatA.1vRttikA abhayatilakagaNie tyArapachInA AAkAmAM peAtAnI gurupara'parA darzAvI che, tene AvA va'zakramamAM gAThavI zakAyaH-- sa (cAMdrakula ) vadhu mAnasara jinezvarasUri (du bharAjanI sabhAmAM vasatimArga prakAzaka jinaca Mdrasuri (savegara gazAlA racanAra )..# abhayadevasUri (stambhanamAM pArzvaprabhunA sthApaka, navA vRttikAra) jinavallabhasUri jinadattasUri jinacaMdrasUri jinapatisUri jinezvarasUri jinaratnasUri buddhisAgara amarakIrti 5.pUrNakalazagaNi prakheAdhacaMdragaNilakSItilakagaNi pramAdamUrti abhayaliMkagaNi tilakagaNie potAnA mativaibhavanA anusAre sakarNaprAjJajatAnA kAnane utsava-AnaMda Ape tevI A vidyuti (vivaraNa) racela che. sa` vidyAomAM pravINa, vikalatA vinAnI kavitA krIDAnA krIDAtRrUpa, kIrtivaDe samudranA pAragAmI, traNa bhuvananA jatApara upakAra karavAnA niyamavALA, lakSmItilaka kavirUpI sUrya, ke jee samagra graMthasamUhamAM mhArA guru che dareka sarganI vRttinA prAnta lekhamAM potAne jinezvarasUrinA ziSyaleza tarIke oLakhAvavAmAM pAte temanA aneka ziSyAmAM laghuziSya tarIke hatA ema sUcita karavAnA ane potAnI laghutA-namratA darzAvavAne vRttikArane hetu kalpI zakAya. 11 thI 14 zlAkamAM vRttikAre jaNAvyuM che ke--" te suguru ( jinezvarasUri )nA AdezathI muni abhaya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 ane A 2hayAzrayamAM te vizeSa karIne prakRSTa guru te nathI mUkyuM. paraMtu tethI AgaLa AThamAM adhyAche, temaNe A TIkAne sArI rIte zuddha karI che. yanA paNa dareka sUtronA kramavAra udAharaNuprayoga vi. saM. 1312 mAM prahalAdanapattana (pAlaNapura) samajAvatuM, kumArapAlacarita pratipAdana karatuM ATha. mAM dIvALInA zubha divase A TIkA pUrNa thaI sarganuM prAkRta dvayAzrayamahAkAvya paNa pUrNa racela che, A vRttinuM pramANa 17574 sattarahajAra pAMcase je pUrNakalaza gaNi (abhayatilaka gaNinA satIcumottera oikonuM nizcita kareluM che." rtha gubadhu)nI vi. saM. 1307 mAM racAyelI vRtti zrImadda hemacaMdrAcArye pitAnA siddhahemazabdAna sAthe muMbaI sarakArI sirIjha taraphathI I. sa. 1900 zAsananA sAta adhyAyanAM dareka sUtronA kramavAra mAM suprasiddha thayela che. kamabhAgye phArbasa sAheba, udAharaNa darzAvatuM, ane zabdAnazAsananA ma. na. dvivedI vigerene A prAkRta yAzrayanAM vizeSahetubhUta siddharAja jayasiMhanA vaMzakAtanane darzana thayAM jaNAtAM nathI. dvayAzrayanA prAraMbhano upakaratuM vIzasarganuM e saMskRta dayAzrayamahAkAvya apUrNa yukta lekha yukta lekhake e darzAvelo samaya paNa kAlpanika jaNAya 2 zrIpArzvanAtha-jinadattaguruprasAdA che, prAmANika jaNAto nathI. dArabhyate rabhasato'lpadhiyA'pi kinycit| zrImadda hemacaMdrAcArye potAnA triSaSTi zalAkA zrIhemacandrakRtasaMskRtadurgamArtha puruSa carita mahAkAvyanI prAMta prazastimAM potAnI zrIdvayAzrayasya vivRti: sv-propkRtyai|| dayAzraya kRtine paNa ullekha kumArapAla bhUpAlanI uktirUpe prakaTa karyo che- -saM. kayA. 9. prAraMbha thya. 4 (muMbaI sarakArI sirIjha taraphathI I. sa. 1915 " asmatpUvaja siddharAja nRpatarbhaktispRzo thAya te mAM prakAzita). 3 "sugurostasyAdezAt sakarNakotsavaM sAGgaM vyAkaraNaM savRttisugama cakrurbhavantaH puraa| vivRtimetAm / maddhetoratha yogazAstramamalaM lokAya ca vayAzrayasvamativibhavAnusArAnmuniya'dhAdabhaya- chando'laGkRti-nAmasaGahamukhAnyanyAni tistrAH | rAgharofe >> AmnAtI sarva vidyAsvavikalakavitAkeli. -tri. za. pu. ca. parva 10 muM (jainadharma prasAraka strInivAraH sabhA, bhAvanagarathI prakAzita) ko'bdheH pAradRzvA tribhuvanajanato. gUrjarezvara visaladevanA rAjyakAlamAM vi. saM. sAravAra 1312 nI dIvALInA divase khaMbhAtamAM candratilaka niHzeSagranthasAthai mama gururiha tu upAdhyAye (abhayatilaka gaNinA satIrtha gurubaMdhue) tathAkaDisijhawA vistRta saM. abhayakumAra caritra racI pUrNa karyuM hatuM, rIzametAM ra 4jamItiDhAvavaH tenuM saMzodhana pUrvokta lakSmItilaka gaNi ane prastuta rASarmANa abhayatilaka gaNie karyuM hatuM. caMdratilakepAdhyAya maLe tArAmiznAraNe tyAM jaNAve che keshriivikrmaabdeviy 4 zrImada vIsaladeva garjara dharAdhIze'dhipe bhUbhujA zrIprahlAdanapattane zubhadine pRthvI pAlayati pratApatapane zrIstambhatIrthe pure / dIpotsave'paryata / " cakSuH-zItakara-trayodazamite saMvatsare vaikrame -saMskRta dvayAzrayaTIkA (muMbaI sarakArI sirIjha kAvyaM bhavyatamaM samarthitAmadaM dIpotsave vaasre| taraphathI i. sa. 1921 mAM prakAzita prAMta phai. 11-13) -abhayakumAra caritra (praza0 0 47), Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-rAsa ** 13 'dvayAzrayaTIkAkArI dvivyAkaraNaH sudRSTa sAhityaH / tilaka upAdhyAya nAmanA peAtAnA vidyAgurunI praza'sA karI kRtajJatA pradarzita karI che. A vyAkhyAnuM saMzAdhana paNa uparyukata lakSmItilaka upAdhyAye karyuM hatuM. prAMta prazastimAM gurupara'parA darzAvatAM A vRttine sukavirabhayatilaka gaNizcAzodhayatAmidaM zAstram | jha -abhayakumAra caritra (hI.ha: jAmanagarathI prakAzita vRttikA potAnA guru jinezvara surinA prasAdarUpa sUcavI che. dareka (pAMca) adhyAyanA aMtamAM---- arthAt--hrayAzrayanA TIkAkAra, e vyAkaraNa (saMskRta-prAkRta ?)nA jJAtA, jemaNe sAhitya sArI rIte joyeluM che, te sukavi abhayatilaka gaNue (lakSmItilaka gaNi sAthe) A zAstra (abhayakumAra caritra) zuddha karyuM hatuM. pabRhaTTipanikAkAra paNa amArA kathanane puSTa kare che. A sivAya khIjA paNa aneka pramANeA ApI zakAya, paraMtu upara darzAvela pramANeAthI paNa spaSTa samajI zakAya tema che ke-saskRta dvayAzraya mahAkAvya hemacaMdrAcArye ja pUrNa racela che, tenI TIkAja prastuta abhayatilaka gaNie vi, sa 1312 nI dIvALImAM pAlaNapuramAM pUrNa karI hatI ane e TIkAnuM ja saMzAdhana lakSmI. tilaka gaNie karyuM hatuM, hrayAzraya mUla kAvyamAM teoe kaMi sudhArA vadhAre ke pheraphAra karyAM nathI. TIkAkAranuM nAma abhayatilaka gaNi e ja barAbara che, e sivAyanAM nAma yukta nathI, abhayatilaka gaNinI anya kRti 'nyAyAla'kAra' nAmanI pacaprasthAnanyAyamahAtarkanI viSama vyAkhyA jesalameranA jaina bhaDAramAM vidyamAna che, jenA nAmanirdeza guNaratnasUri ( vi. sa. 1466 ) Sagdarzana samuccayamAM ane dhRTTiyarnikAkAra paNa kare che, nyAyasUtranI zrAkarDanI vRttipara Tippana rUpa A vyAkhyAne Avata bhAga jesalamera jaina bhAM sUcI (pR. 47-48) mAM ame darzAvyeA che. tenA aMtamAM paNa vRttikAra abhayatilaka gaNie lakSmI 5 'zrI dvayAzrayamahAkAvyaM zrI hemasurIyaM 20 maiM sAta 2828-3028 dayAzraya AvyavA6 28 vRttiH 1312 varSe kharatara - abhaya tilakoyA 17574 ~haTTipanikA. " iti yugapradhAna zrIjinezvara sUri shissyjaiza zrI samayatijoyAya nimitAyAM'' ityAdi ullekha jovAmAM Ave che. racanAsamaya darzAvyA nathI, paraMtu vi. saM. 1312 pachI A racanA karI haze ema anumAna thAya che. vyAkaraNa, kAvya, kAza, sAhitya, nyAyazAstrAdimAM pravINa AvA eka prauDha prAjJa purUSanI prAcIna gUjarAtI bhASAnI vIrarAsa' nAmanI kRti laghu chatAM vizeSa gauravapAtra che. A rAsa bhASAzAstrIone upayAgI thai paDe tema che, eTaluMja nahi, patihAsanI dRSTie paNa ati mahattvanA che. bhImapallImAM mahArANA maMDalikanA AdezathI bhuvanapAlazAhe karAvela vidhicaitya ke jenuM apUranAma maMDalika vihAra' prasiddha karavAmAM AvyuM hatuM, sIlaNu daMDana nAyakanA samayamAM vi. sa'. 1307 mAM vaizAkha zukala dazamIe (vIra prabhunA kaivalajJAnanA divase) temAM vIra prabhunI pratimAnI tathA te vIra-vidhibhuvana par - suvarNamaya dhvajAdaDa, kalazanI pratiSThA jinezvara sUri (rAsakAra abhayatilaka gaNitA guru) e karI hatI. e maheAtsavanI pratyakSa joyela ghaTanAnuM kavie rAsanA rUpamAM varNana karyuM che. abhayatilakagaNi zrI pArzvanAtha ane potAnA pUrvaja zrI jinadattaguru ( khaDAdAdA )nA parama upAsaka jaNAya che, kAraNa ke temaNe jema hrayAzrayavRttinA prAraMbha-prAMtamAM ane nyAyAla kAra vyAkhyAnA ArabhamAM temanuM maMgalAcaraNa tarIke smaraNa karyuM che, tema A vIr-rAsa ' nAmanI laghukRtinA prAra`bhamAM paNa potAnI kRtinA abhijJAna tarIka zrI pAzvanAtha ane jinadattanA pAdapadmane praNAma karyAM jovAmAM Ave che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 abhayatilakagaNie racelI eka prazasti jesala nyAyAlaMkAravRtti, vi. saM. 1312 mAM mera bhaMDAramAM che. (juo je. bhAM. sUcI pU. racAyela caMdratilaka upAdhyAyanuM abhaya36 naM. 289), je prazastivALI upadezamAlA kumAracaritra, vi. saM. 1322 mAM racAyelI bahavRttinI pustikA pUrvokta jinezvarasUrine sama dharmatilakamuninI jinavalabhIyAjitapita thaI hatI. zAMtistavavRtti, vi. saM. 1328 mAM abhayatilakagaNine upAdhyAyapada kayAre prApta cAyela prabodhamUrtine kAtaMtradurgapadaprabodha thayuM, te saMbaMdhamAM jANI zakAyuM nathI. vigerenA saMzodhaka ane vi. saM. 1311 abhayatilaka abhayatilakagaNie haima dvayAzraya mAM pratyekabuddhacaritra vigerenA kartA. gaNinA vRttinA aMtamAM (lo0 10 mAM) (6) caMtilaka upAdhyAya-vi. saM. 1312 mAM gurubaMdhuo. pitAnA satIrtha sAta gurubaMdhuo abhayakumAra caritra vigere racanAra. | ( jinezvarasUrinA ziSyo)nAM nAmo (7) dharmatilaka-jinavalabhasUri racita ajita ApyAM che. te A pramANe-1 jinaratnasUri, 2 zAMtistavanI vi. saM. 1322 mAM vRtti buddhisAgara, 3 amarakIrti, 4 pUrNakalazagaNi, racanAra. 5 prabodhacaMdragaNi, 6 lakSmItilakagaNi ane (8) kumAra gaNi kavi-abhayakumAra caritra lakhAva7 pramodamUrti. nAranI prAMta prazasti vigere racanAra. AmAMthI dimAgara asaraLata 2 . (9) prabodhacaMka gaNi-vi. saM. 1320 mAM saMdeha mUrti e traNanA saMbaMdhamAM vizeSa jANavAmAM AvyuM delAvalI vRtti vigere racanAra. nathI, paraMtu e sivAyanA cAra ane bIjA dasa (10) jinaprabodhasUri (prabodhamurti)-vi. saM: navIna jANavAmAM AvyA che, te praDha vidhAnane 1328 mAM kataMtra durgapada prabaMdha vigere, TuMka paricaya ahiM upayukta gaNI ApavAmAM Ave che. racanAra tathA vi. saM. 1334mAM racAyela (2) jinaratnasUri-lakSmItilaka upAdhyAya, pUrNa vivekasamudragaNinI puNyasAra-kathA vigekalazagaNi vigerenA vidyAguru, lIlA renA saMzodhaka. vi. saM. 1334 mAM vatI sAra mahAkAvya vigerenA kartA. jinadattasUrinI mUrti vigerenAM pratiSThA (3) nacaMdra-vi. saM. 1295 mAM sumatigaNinI karanAra. jemanA upadezathI ucApurIvAsI gaNadharasArdhazataka bahattine prathamadarzamAM che. haripAle ujajayaMta (giranAra) tIrthamAM lakhanAra. zrI neminAthanI nitya pUjA mATe 200 (4) pUrNakalazagaNi-vi. saM. 1707 mAM hema dramma ApyA hatA, jenA vyAjamAMthI prAkRta dayAzrayavRtti racanAra. pratidina 2000 puSpa prabhune caDAvavA (5) lakSmItilaka upAdhyAya-abhayatilakagaNi vyavasthA karI hatI. vigerenA vidyAguru, vi. saM. 1307 mAM vivekasamudra gaNi-vi. saM. 1334 mAM racAyelI pUrNakalazamayinI haima prA. dayA. puNyasAra kathA vigere racanAra, tathA zrI vRtti, vi. saM. 1312 mAM racAyelI jinakuzala sUrinA vidyAguru. abhayatilakagaNinI hema saM. yA. vRtti, (12) semamUrti gaNi-vi. saM.1331 mAM(Azare) 6 jinadattasUrinA paricaya mATe "apabhraMzakAvyatrayI' jinezvara sUri-vIvAhalo" vigere racanAra. (gAyakvADa e. sirIjhadvArA prakAzita) nI bhUmikA (13) sarvarAja gaNi-gaNadharasArdha zataka-laghuni. -lA. bha. vigere racanAra. jevI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrAsa (14) devamUti upAdhyAya--prabhAttararatnamAlAnI vi. saM. 1223 mAM hemaprabhasUriracita kRttivALuM pustaka lakhAvanAra sAha abhayacaMdranI prazasti racanAra (jUe jesalamera bhAM. sUcI pR. 10) (15) jagaDu--A gRhasthakavi jaNAya che, A kavinI kRti 'samyakatvamAicaupaSTa', 'prAcIna gUrjarakAvyasaMgraha' ( gAyakavADa A. sirIjha, vaDAdarAthI prakAzita) mAM prakaTa thai che, temAM jinezvarasUrinuM smaraNa karyuM che. e ceApAInI racanA vi. sa. 1278 thI 1331 sudhImAM thaI hAvAnuM anu-putrA thayA hatA. mAna che. upara jaNAvela abhayatilakagaNinA gurubaMdhue nA saMbaMdhamAM dhaNuM lakhI zakAya tema che, paraMtu ahiM temanI khAsa mukhyatA na heAvAthI, tema lekhagauravabhayathI ane avakAzanI sa`kucitatAthI sakSipta karAvela A digdarzanamAtrathI paNa itihAsa-premI sajja<< nAne sASa thaze. 165 prathakRparicayamAM (pR. 17 nI TippaNImAM) mUkI che. ahiM tenA sAra jaNAvIzuM-- " ati tejasvI vibhUtizAlI suprasiddha zreSTha Ukezava'zamAM kSema dharazAhacha kSema dhara thayA, satyamAM Asakta manavALA, dharmapremI, pRthvIne prasanna karanAra je zAhe kaSTine nAza karavA ajameranAmanA nagaramAM zrI pArzvanAthaprabhunI AgaLa zikSAmaya mahAmaMDapa karAvyA hatA. mahAsAgarasamAna gaMbhIra e zAhane devazrInI kukSithI utpanna thayelA, guNusamUhathI saMpUrNa, sArI kAMtivALA ratnasamAna dhaNA [ 3 ] bhuvanapAla, pUta vIra-rAsanI 6 ThI gAthAmAM sUcavela, maDalika rAjAnA AdezathI bhImapallImAM atisuMdara vIra-vidhibhavana aparanAma maMDalika-vihAra karAvanAra ane tenA pratiSThAmahAtsavamAM dezadezanA saMdhanA AdarapUrvaka satkAra karanAra zAha bhuvanapAla kA vaMzanA hatA ? temanA pUrvajoe, vazajoe vA temaNe anya puNyakAryAM zuM karyA hatAM ? e vigere jANuvAnI cchA-itihAsapremIne thAya e svAbhA" vika che, tenI kaIka aMze pUrti eka saMskRta prazasti dvArA thaI zake tema che. A prazastivALI tADapatrIya prati jaisalamera-janabhaDAramAM che, te parathI navI lakhAyelI prati ahiM jana AtmArAma-jJAnama'diramAM zrI hu savijayajI mahArAjanA zAstrasagrahamAM che; tyAMthI uddhRta karI dasa zleAkavALI A prazasti amhe jesalamera bhAMDAgAra-graMthasUcI ( gAyakavADa A sirIjha, vAdarAthI prakAzita )nA aprasid-graMtha jagadhara. temAM eka jagara sukRtazAlIomAM agresara kaustubharatnasa mAna thayA, je guNA vaDe zrImAna uttama puruSA (zrIpuruSAttama)nA haeNdayamAM vAsa karanAra thayA; jemaNe jesalapurI (jesalamera)mAM bhavya janAnAM netrarUpI kamaleAne vikasita karavAmAM sUryasadeza, zrI pArzvanAthaprabhunuM suMdara maMdira karAvyuM ane tenI banne tarapha thADA vakhatamAM bhUSaNe karAvyAM. jeNe peAtAne dhare sAdharmikarUpI vRkSeAnA vanane akhaMDita vAtsalyarUpa nIkanA pUrvarDa atyaMta vahetuM karyuM-navapallavita karyuM hatuM. adhika zuM kahevuM ? marudezamAM je zAha kalpavRkSanI samAnatA pAmyA hatA. te jagadharazAha ( vIrarAsanI 6 ThI kaDhImAM nAma sUcavela che. ) te sAMdarya zIlathI zAlatI sAlavI nAmanI sarmiNI-patnI hatI. tenA akhaMDitanaya-- nItimAna A traNa putrA vidyamAna che. teomAM prathama yazanA sAgara yazodhavala, vacalA (bIjo) rAjasabhAmAM ujjavala kIrtivALA bhuvanapAla ane temane| anuja (trIjo) sahadeva che. dizAonA samUhane prasanna karanAra A bhruva7 jinapatisUrie racela adheAya' graMthamAM jaNAvela (jesalamera bhAM. sUcI, aprasid. pR. ra9), jinadattasUriprakAzita vidhimA mAM pratibaMdha pAmela, vidhicaitya vigere vicArAnA vijJa kSemadhara ane A kSemadhara zAha kadAca eka hAvAnA sa'bhava che, lA, bha. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 'jainayuga kArataka-mAgazara 1983 napAle ahiM jesalameramAM? vihAranI pratiSThA karAvI hatI. e sahaja samajAya, bhuvanapAla, pAlaNapuramAM) suguru jina- tema che. patisUrinA stUpa upara vidha* zAha bhuvanapAle ane temanA pUrvajoe ajamera Tita thayela dhvajAdaMDa caDAvyA hatA, jema cakravartI jesalamera, bhImapallImAM karelAM sukRtyo prazastidhArA padame aTakela jinapati-rathane calAvyo hate. vidita thAya che, paraMtu te uparathI temanuM nizcita rAmacaMdranI priyA-janakanI putrI-sItAe jema vAsasthaLa vA janmabhUmi jANI zakAtI nathI. e kaza ane lava e be putrane janma Apyo hato; saMbaMdhamAM gaveSaNa karavAthI vizeSa vRttAnta prakAzamAM tema te (bhuvanapAla)nI priyA-tribhuvanapAlanI putrIe Avaze te itihAsa rasikone AnaMda thaze. khImasiMha ane abhaya nAmanA be putrane janma prazastinA AdhAre bhuvanapAlazAhane vaMzakrama Apyo hato. A pramANe darzAvI zakAya. zreSTha dhArmika janarUpI upavanane navapallavita kara (kezavaza) vAmAM nIka samAna zrImAna te bhuvanapAlazAhe pitAne kSemaMdhara dhanya, kRtapuNya, satata zAlibhadrasvarUpI banAvavA (devazrIpatnI) muni ( dhanya-zAlibhadra-kRtapuNya vigere )nAM caritrathI ramaNIya A pustikA harSathI lakhAvI che, jagadvare thAvacaMdra-divAkara A pustikA jayaMtI rahe. (sAlahI panI) saMbhava pramANe pUrvokta prazasti, uparyukta dhanyazAlibhadra vi. caritrane vi. saM. 1285 mAM pUrNabha yazAdhavala bhuvanapAla pragaNi (jinapatisUriziSya) e racyA pachI te pustikA lakhAvanAra ane potAnA guru (jinapati khImasiMha sUri)nA stUpanA dhvajAdaMDa caDAvanAra A bhuvanapAlanA paricayarUpe teja arasAmAM racI haze, kemake [4]. te prazastivALI pustikAnI bIjI nakala vi. sa. bhImapallI 1309 mAM medapATanA vagrAmanA vAsI che. abha- pUrvokta vIra-rAsa je bhImapallInA vidhithI zrAvakanA putra samuharazrAvakanI bhAryA, kuladharanI bhavanamAM vi. sa. 1307 mAM vIraprabhunI pratiSThAne, putrI sAviti zrAvikAe lakhAvI hatI. (jUo uddezIne racAyela che, te bhImapallI DIsA zaheranI jesalamera bhAMka sUcI pR. 3 ) pazcimamAM tyAMthI lagabhaga 11 mAIla upara AveluM, vikramanA 13 mA sikAnA aMtamAM ane 14 mA ' hAlamAM bhIlaDI nAmathI oLakhAya che te jaNAya che. sikAnA AraMbhamAM vidyamAna Aja bhuvanapAle u6- pAhiNapura nivAsI rUdapAlazAha ane dhAragRta jinapatisUrinA paTTadhara jinezvasUridhAra bhI- lAnA putra samariga, ke jeno janma vi. saM. mapallImAM vIra-vidhibhavana apanAma maMDalika- 1375 mAM thayo hato, teNe jinakuzalasUri pAse A 8 caitya vAsIoe karelI avidhithI dUra rahevuM ane - vi. saM. 1382 mAM A ja bhImapallImAM ane jinavalabhasUridvArA prakAzela vidhimArganI vidhio * e ja pUrvokta vIrajinamaMdiramAM potAnI bena: pramANe pravartatuM bhavana, A saMbaMdhI vizeSa vRttAnta apa- kAhU sAthe janadIkSA svIkArI hatI. A samaribhraMzakAvyatrayI" (gA. e. sirI vaDedarAthI prakAzita)mAM ganuM nAma dIkSita thaye samaprabhamuni rAkhavAmAM jovAmAM Avaze. lo. bha. aAvyuM hatuM, vi. saM. 1406 mAM jesalameramAM. sahadeva khAmami ' dhi abhaya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-rAsa 167 temane vAcanAcAryapada maLyuM hatuM. ane vi. sa. vidvAra, pATaNamAM rAjavihAra ane tribhuvanapAla 1415 mAM khaMbhAtamAM taruNuprabhAcArye temane jina-vihAra, pATaNa, dhruvapattana, jAleAra, lATApallI caMdrasUrinA paTTa para sthApI jitAyasUrinA nAmathI ( lADAla ) vigere aneka sthaLeAmAM kumAra-vihAra, prasiddha karyAM hatA. vizeSa paricaya mATe bhAvanagara pAdNupuramAM pANuvihAra, jAleramAM caMdana-vihAra, jaina AtmAna'dasabhAthI prakAzita jainaaitihAsika jesalameramAM lakSmaNa-vihAra, kaccha-bhujamAM rAyaragUrjarakAvya sacayamAM jineAyamUri-paTTAbhiSekarAsa, vihAra, vairATamAM iMdranavAra jANavAmAM AvyA che. vIvAhaleA tathA tenA sAra jUo. temaja mahArANA mA~DalikanA nAme bhImapallImAM A ma`Dalika-vihAra prasiddha karavAmAM AvyA hatA. pUrNimApakSanI eka zAkhA bhImapallInA nAmathI oLakhAya che. vikramanA 16 mA saikAmAM 'bhImapakSIya AcAryoM e pratiSThita karelI aneka pratimAe maLI Ave che, temAMnA keTalAka lekhA sadgata zruddhisAgarasUrijInA - jainapratimA lekha saMgraha ' ( bhA. 1, le. 299; bhA. 2, le. 34, 62, 99, 112, 672 ) mAM tathA bAbU pUraNa. caMdajI nAharanA * jainalekhasaMgraha ' mAM ( bhA. 1, le. 604, 629, 692 mAM) prakaTa thayA che. * jainatIrthaM bhImapallI ane rAmasanya' e nAmanA eka lekha itihAsa-premI sAhityarasika sAkSara munirAja zrI kalyANuvijayajIe lakhelA * AtmAnaMda-prakAza' nA 18 mA pustakanA 3 jA aMkamAM prasiddha thayela che. gaveSaNA karavAthI e saMbaMdhamAM vizeSa atihAsika vRttAMta paNa maLavA sabhava che. [ pa ] ma`Dalika-vihAra. smaraNIya janAnAM ( pazu, pakSi, sthala, padArthavizeSa vigerenAM paNa ) nAmeAthI aneka smArakeTa atyAra pUrve thayelAM jANavAmAM AvyAM che, jemAM janamadirA je vihAra nAmathI jANItAM thayAM che. temAMnuM eka A vIra-vidhibhavana-ma`DalikavihAra paNa che. matrIzvarAnA ane zrRSionAM nAmathI paNa aneka vihAra athavA vahi(ti) prasiddha thayela che. jemAM AzApallImAM udayana-vihAra. bharUcamAM abaDa-vihAra, zatruMjayamAM vastupAla-vihAra, rANu kapuramAM dharaNu-vihAra tathA AkhUmAM vimala-vasahi, giranAramAM gi ( lasi'ha )-vasahi, pATaNamAM sAMtU-vasati vigere suprasiddha thayela che. e sivAya smAraka tarIke : likA-vihAra, samalikA-vihAra vigere jANavAmAM Avela che. rAjAonA vA rAjyanA AzrayathI rAjAonI bhaktibharI sahAnubhUtithI taiyAra thayelAM-rAjyanA ucca adhikArIe maMtrIzvare vigere dvArA karA vAyelAM aneka jainamadirA te te rAjAnA nAmathI vihAra nAme prasiddha thayAM che. pATaNamAM vanarAja vihAra, giranAramAM karNavihAra, siddhapuramAM vIra-rAsamAM ( 6 ThI kaDhImAM) sUcavyA pramANe maMDalikarAjAnA AdezathI prathama sUcavela bhuvanapAlazAhe bhImapallImAM UMcuM, atisuMdara, zreSTha tAraNavALuM vidhibhavana karAvyuM hatuM, jenA uparanA bhAgamAM vIraprabhunA biMbane pratiSThita karavAmAM AvyuM hatuM. maMDalika mahArANAnI prItibharI sahAnubhUtithI taiyAra thayela A vIra-vidhibhavanane rAsanI 20 mI kaDImAM ma`Dalika-vihAra nAme oLakhAvyuM che. bhImapallInA maDalika-vihArathI smaraNIya thayelA A maMDalika rAjAnA sabaMdhamAM vizeSa jANavAmAM AvI zakayuM nathI. lekhapati (gAyakavADa A. sirIjha vaDeAdarA taraphathI prakAzita thayela) nA pR. 2 jAmAM zAsanapatranuM udAharaNa darzAvatAM bhImapallI ma'DelakaraSNunA adhikArI A mahArANA maMDalIkanA nAmanirdeza karyAM che. temAM Apela saM. 802 ane vanarAjanuM nAma tyAM ghaTatuM nathI. kharI rIte te samayamAM gUrjarezvara vIsaladeva hevAthI tenu' nAma saMbhavI zake. uparyukta lekhamAM zIlane siddhvanarAjanA Azrita mahAmAtya sUcavyA che, te Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamuga kArataka-mAgazara 1983 . barAbara jaNAtuM nathI. pUrvokta vIra-rAsama (gA. prItibharyo sahakAra hatA ema jaNAya che. agni10 mAM) sIlaNane daMDanAyaka sUcavyo che ane siMhakavie racela vastupAlamaMtrIzvaranA sukRtasaMbhava pramANe te mahArANA maMDalIkane Azrita saMkIrtana mahAkAvya (bhAvanagara AtmAnaMdasabhAthI haze. lekhapaddhatinA uparyukta zAsanapatramAM sAMgaNane prakAzita pR. 22, lo. 18) mAM ane udayaprabhadaMDanAyaka sUcavyo che. paraMtu lekhapaddhatinA saMvata. sUrie racelI maMtrIzvara-vastupAlanI sukRtItinAma vigere atihAsika dRSTie sarvathA prAmANika kallolinI (gAyakavADa A. sirIjha, vaDodarAdhArA lekhI zakAya tevAM nathI, mAtra te dvArA lekhanI prakAzita-hammIramada-mardananuM pariziSTa 0 74) paddhatinuM ja jJAna karAvavAne paddhatikArane mukhya mAM jaNAvyA pramANe vAghelA arNorAjane kumAraudeza jaNAya che. pAlabhUpAle bhImapallIne svAmI banAvyo hato, - vIrarAsanI dasamI gAthA uparathI sucita thAya arNorAje bhImadevane gurjarezvara banAvavAmAM che ke-sIlaNa daMDanAyake bhImapallInA vidhibhavanamAM sahAyatA karI hatI ane bhImadeve lavaNuprasAdarANuM vIraprabhunI pratimA pratiSThita karAvavAne pratijJA karI upara bhUmine bhAra sthApyo hato. A teja bhImahatI; ethI saMbhava pramANe te jene athavA janadharma deva samajavAnA che ke-jenI AjJAthI suprasiddha vIra tarapha paramaprItivALo haze ema spaSTa samajAya che. maMtrIzvara vastupAla ane tejapAle uparyukta lavaNa prasAdanA putra mahArANuM varidhavalanuM Adarza maMtribhImapallInA rAjAo solaMkI-vAghelA hatA, pada svIkArI digaMtavyApI ujajavala yaza teo gUrjarezvara-pATaNanA caulukya kumArapAla meLavyo hato. bhUpAla vigerenA Azrita hatA ane teono paraspara -lA, bha, gAMdhI, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 vikama padaramA sekAnA keTalAka jaina kavionI kAvya prasAdI 19 vikrama paMdaramA saikAnA keTalAka jaina kavionI kAvyaprasAdI* [ narasiMha mIrAMbAI AdinA yuga pahelAMnA ] - hamaNAM saM. 1444 mAM AbhIra dezamAM lakhelI beTA kAraNi mAnaI joga, vastiganI cihragati copaInI prata malI che temAMthI kaMdaluM kari te liI ghara Aga; namune saMsAranI avasthAe saMbaMdhI laIe. je beTA pAkhaI ghaNuM dukha dharai, DaNuM teja rAkhI che. beTa dUtaI viDhi viDhI marajI. 54 saMsAra desa mAhi arUha abAha, gharadhaMdhaI paDIu sahU keI, rAjakaraI chaI tihAM moharAu; kuTuMba melAvau khAvA hAI; cora caraDa phiratAM cha cyAri, khatra akhatra kIdhAM sUvicAra, lUsa chai te puNa naranAri. DokaranI kaI na karaI sAra. rUlIrUlI AvaI mANasa mAhi, jarA bhaNaI hiva maI tuM sAti, eki divasa bAlApaNi jAI; pahiliuM dAMta kara ji phalAti, yovana bhari ju pahutau kimaI, triSNa mADI rahInaI hasI, viSaI pAsi bAMdhiu chaI timaI. hiva DokarU mAMgaI lApasI. ghara gharaNI pahutI gharamAhi, dhauluM mAthuM deha jAjarI, cIMta paDila sthala thaI; vAMka vAMsau jhuMbaI lAlarI, IdhaNa tauNi taNIa saMpatti, ghara dUta te kihAMI na jAI; teha kAraNi bhamaDaI dIharAti. 53 saghalA kuTaMba bIta thAI.. 57 - A lekhamAM atyAra sudhI gujarAtI kAvyuM sAhi- lAla munazIe vadhArI ApavA chatAM paNa madhyakAlIna tyamAM Adi kavi manAtA zrI narasiMha mahetAnA purogAmI sAhitya (15 mAM zatakathI te saM. 1908 sudhInA)ne jaina kavi paikI keTalAkanAM kAvyanA namunA mUkyA che, vAra Ave te pahelAMnA prakaraNanAM pRSTha 56 thaI gayAM. kAraNa ke badhA kavionI kRtio lekha lakhatI vakhata hasta AthI jagyAne ati saMkeca paDaze. madhyakAlIna sAhi tya mATe pradhAnataH lakhavAnuM, te ati gANuM karI TUMkamAM gata hoya nahi te samajAya tema che. kAraNake kaI kRti 'ka banI AkhA madhyakAlIna sAhitya mATe jaina kavio mukita thaI nathI. A lekha lakhavAne prasaMga kema AvyuM ane tenA kRtione mAtra nAmanideza vagere ApI te bhAga te jaNAvIe chIe - TUMkAvavo paDaze. A vikrama paMdaramAM. ane seLamA saikAnA madhyakAlIna gujarAtI sAhitya mATe jadI judI keTalAka jana kavionAM kAvyanA namunAo te madhyakAlIna bhUmikAo lakhavAne gUjarAta saMsanA prayatnamAM jaina sAhitya mATeja taiyAra karelA te ukta nibaMdhamAMthI bAda sAhitya saMbaMdhI bhUmikA lakhavAnuM ane meMpavAmAM karavA paDayA. atra temAMthI pahelAne vadhAre umero karI sthAna AveluM hatuM. temAM je je viSayanA prakaraNo mUkavA pote ApavAmAM Ave che. A saikAnA kavionA namunAone yogya dhAryuM che te viSayanI yAdI saMsade pUrI pADI, te prakaraNa 11 muM ka tarIke ukta nibaMdhamAM mUkI zakAze. parathI zrI mahAvIranA samayathI AraMbhI jaina dharma, tenI ane A nibaMdha nAme jana ane temanuM sAhitya 15 ane tenA sAhityanI asara, tenA anuyAyIo vagere prakaraNamAM che ane te gUjarAta saMsa taraphathI prakaTa thaI sarva para prakAza TUMkamAM pADavAnuM amAre mAthe AvyuM; gayela che ane te tyAMthI maLI zakaze. vikrama paMdaramAM ane te para lakSa rAkhI jane ane temanuM sAhitya, e saikAmAM thayelA jayazikharasarinI 'tribhuvana dIpaka'-'parama mathALAne nibaMdha zarU karyo te atizaya saMkSipta rUpe hasaprabaMdha' nAmanI gujarAtI katimAMthI namunA ukta nibaMkaravA jatAM 5Nu ane mULa 35 pachI 40, pachI 50 dhanA prakaraNa 11 mAM ApavAmAM Avela che tethI atra ema pRSTha amAre mATe saMsadRnA pramukha zrIyuta kanaiyA- mUkyA nathI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga kArataka-mAgazara 1983 viDika sudhA pIDiu chaI soI, nita navanavA karUM ziNagAraja, kAkAnI sudhi na karaI koI; maNi metI paravAlA; Avau vahuDI bhaNiuM kare mAI, ghaDi khATalI tilaka jhagamagatAM, (1)hu macakaDI pAchI jAI. 58 TIlI jhAlikamAla. rIsAviu te mehaI jhAla, gIta nAda nava nava rasi pari, sira ghaNuI muhi paDaI lAla, - nATaka nRtya apAra; khUNau baIThau khU khU karaI, paMcama rAga vasaMta vINA rasi, ajiya sa Dokara kahI maraI bhUmi na sakiu bharatAra, 18 cihuM gatinu eji vicAra, vinaya viveki valI bolAvuM, dukha taNAI navi lAbhaI pAra. vAlaMbha ma kari aNaha, - sukhaha taNI je vAMchA karaI huM AgaI bhAramitAM bhUlI, paMcamagati Upari sAMcaraI | tuM ati tIDara nAha. 19 saM. 1481 mAM prasiddha semasuMdarasUrie kAyA saM. 1485 mAM hIrANude vidyAvilAsa rAsa mukhe sthUlabhadranuM varNana eka TUMkA paNa ati rao che temAMthI be traNa namunA laIe. pahelAmAM manahara kAvyamAM karyuM che. temAM kayA nAmanI rAjakanyAnuM varNana che - pUrva prItipAtra vaizyA game teTalo hAvabhAva kare che. paNa vairAgI yUlibhadra mAnatuM nathI eTalI vAtano kAvya-namune atra levAmAM Ave che. tiNi niyari surasuMdara rAjA, ajia sa pitaI punya asvAraI, tasu dhari kamalA rANI, astu ghari valI prIa Aviu; sehaga suMdari tAsa taNI dhakha, devavimANa jisI citrazAlI, rUpi raMbha samANI, tihAM sumAsi rahAviu. sela kalA suMdari sasivayaNI, kura dAlithI diuM nita bhojana, caMpakavAnI bAla, - amI mahArasa talaI; kajajala sAmala lahakaI veNI, bolapaNAnuM neha gamiu sakhi, caMcala nayaNu visAla. majhasiuM hasaI na laI 13 adhara suraMga jimyA paravAlI, aMgi na UgaTi surabhi na caMdana, sarasa sukamala bAhu, parimala kula bola; paNa pahara atihiM mahara, bhegavilAsa navI kathArasa, jANe amia pravAha kaMta na karaI kola. 14 UrU yugala kAri kadalI thaMbhA, ghATa paTolI caraNa celI, caraNa kamala sukumAla, nAga nigodara hAra; mayagala jima mAetI cAlaI, kariali kaMkaNu cUDi jhabukaI payaneura jhamakAra. belaI vayaNa rasAla. caMdasiuM caraciuM maI aMgaja, rAjakuMari te tithi nesAI, parimala bahula kapUra, paMDita pAsi bhaNaMti, pUgI pAna kasturI kAjala, lakSaNa chaMda pramANu kalAgama, sasi suraMga siMdUra. nATaka savi jANuti; 17 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikama paMdaramA saikAnA keTalAka jaina kavionI kAvyaprasAdI 171 171 ghaNuuM vakhANa kisiu hiva kI jaI, kihAM kastUrI kihAM lasaNuM, abhinava zArada devi; - kihAM mAnava kihAM deva; teha taNuu je kautiga vItauM, kihAM kAMjI kihAM amIrasa, - te nisaNuu saMkhevi. 18 kihAM rANima kihAM seva. kihAM rIrI kihAM vara karNaya, A rAjakanyA ane pradhAnaputrane sAthe bhaNatAM kihAM dIvau kihAM bhANu, prIti jAme che te have kahe che - sAmiNi tujha majha aMtarU, maMtrIsaranaMdana manamohana, e evaDauM pramANa. " - nAmiM lachinivAsa, teE tINaI bhaNaI mani khaMti, A pachI baMne paraNe che, ane tyAra pachI te - ladUu lIlavilAsa; suMdarIne piyuno viyoga thayo tethI virahiNI vilApa rAjakuMarinaI mani vasIuM, kare che - dekhIe sarasa sujANa, - rAga siMdhuo, eka divasi e akSara likhIA, nivAsa bhare sehagasuMdarI re, - bola e karUM pramANu. joI vAlaMbha vATa; "maI tarUNI paraNInaI sAmI, nidrA na AvaI nayaNale re, sAcauM kari niya nAma, haiaDaI harakha ucATa. lacchinivAsa kahAvaI majha viNa, suNi sAmIA lIla vilAsa, e tujha phUDauM nAma." vili vAlaMbha vidyAvilAsa; e akSara vAMcInaI hasiu, yujha tumaha viNa ghaDIe chamAsa, mukatAnaMdana cIti, prabhu pUri na Asa. madhurI vANuM balaI samiNi, Ima virahiNu priya viNa balaI-AMkaNI. esivuM uttama rIti. sIha samANI rojaDI re, hiva dUhA rAga sAmerI caMda jevI jhAla; sAmiNi sevaka UparihiM, dAvAnala jima dIvaDau re, nIca manoratha kAMI? kamala jimyAM karavAla. 16 suNi sA. eka vAta yugatI nahI, majha na suhAI cAMdalau re, AthI vara na thAI. jANe viSa varasaMti; kihAM sAyara kihAM chilara, sItala vAu suhAmaNuure, kihAM kesari sIyAla; priya viNa dAha karaMti. 17 suNi sA. kihAM kAyara kihAM vara suhaDa, dAkhI DAhima ApaNI re, kihAM kaira kihAM surasAla. 22 raMjie majha mana-mora; kihAM sirasava kihAM meragiri, chailapaNuI chAna rahiure, kihAM para kihAM kekANa; hIaDauM karI kaThora. 18 suNi sA. kihAM jAdara kihAM khAsaruM, etA dIha na jANiure, kihAM mUrakha kihAM jANu. 23 niguNa jANI taMta; Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 hiva kSaNa jAtaI varasa saure, kAvya. jAI majha vilavaMta. 19 suNi sA. oDhI cAdara cIra suMdara kasI dIlI kasa kAMcalI, jaI karavata sira tAhara re, AMcha locana kAjale siri bharI sImaMta siMdUranI, dIjata sirajaNahAra; lekha sAthiI nemikuMvara save gAviMdanI suMdarI, viraha vihollAM sAjaNa re. vADIe girinAra DuMgari gaI siMgAriNI khelivA. 31 tu tuM jANata sAra re. 20 suNika rAsaka, ulaMbhA kahiuM kaNa harahaM re, vasaMta khelaNi sAthiI devara devaramaNI sama gorI re kuNanaI dIjai dAsa; patalI girinAra giri aMbAvani bAvani caMdanI hIrANuMda hiva bhUjhavaI re, gorI re. 32 kIjaI mani saMtosa. 21 suNi, anaMga jaMgama nagara bahupari pariNavA manAvaNa hIrANaMda kRta vidyAvilAsarAsara. sa. 1485 hArI re, la. saM. 1626. lalATa ghaTita dhana pAyali kuMkuma kumAra ramADanArIre.33 semasuMdara sUrie racelo kahevAte paNa kharI AMdola. rIte temanA ziSya ratnamaMDana gaNie racelo raMga kumAra ramADaI nAri hIMDele hIMcaNUhAri, sAgara nemiphAga traNa khaMDamAM che temAM pahelAM nemi ugi baImArIe sayari siMgArIe, nAthane janmotsava, bIjAmAM vivAha ane trIjAmAM thAIM thamaNi zera dalaI dIhara dera; . mekSagamanane adhikAra che. viSaya rasika che ne kRti kaMcaNa cUDI e raNakaI rUThIe. paNa rasamaya che. paMdaramA zatakanI bhASAne suMdara devara (mAra) uravari hAla, vaula siri sukumAra, namuno pUro pADe che. AmAM pahelAM kAvya (zArdUla) nava nava bhaMgI e kusumacI aMgIe. pachI rAsaka, ne pachI adela ne tyAra pachI phAga anu trIkama tarUNI tuMga, vicaI sucaMga ati aNIyAlauM e khUpa khuNAlau e. 35 krame ema chaMdamaya racanA che. AmAMthI namunA laIe - vasaMta mAsamAM vanarAjI khIlI che tyAM kRSNanI strIo Aja ratnamaMDana gaNie nArI nirasa nAmane pitAnA dIyara neminAthane vasantotsava ujavavA phAga (zAMtarasarAzi rAsaka) bAvana kaDIne ra girinAra laI jAya che te paraNavA samajAve che. che te paNa ghaNo lalita, arthagaMbhIra ane kAvyamaya che. temAMnI eka kaDI nIce pramANe che. kAvya (zArdUla) rati pahutI madhu mAdhavI sAdhavI zamarasapUri, AvI e madhu mAdhavI rati bhalI phUlI save mAdhavI, jima mahamahI mahIla sItala svajasa kapUri..2 pAlA capakanI kalA mayaNanA dIvA navA nAkalA, mAMDaNa zreSThIe saM. 1498 mAM racelA zrIpAla pAmI pADala kevaDI bhamaranI pUgI rUlI kevaDI, rAsanI jAnI prata parathI eka namune ApIe chIe. le dADimi rAtaDI virahiyAM dohI huI rAtaDI. 27 zrIpAla rAjA joDesvAra thaI pharavA jatAM koI tene rAjAnA jamAI tarIke oLakhAve che te sAMbhaLI sulalita caraNa prahAraI mArI kAminI loka, pitAne duHkha thatAM sasarAnuM sukha chaDI svabhujAe dhika visaMti abhAgIyA abhAgIyA tahavi azoka 28 sukha prApta karavA videza javAno nizcaya kare che. kavabhari karaI parIraMbha raMbhA sobhANI nAri, ekadA e zrIpAla rAu, vanivani kusuma roma romAMkura kurabaka dharaI apAri. 28 caDyA turaMgami sAMcaI e; pUraI Sapada ulaTa kUli kayAM vana khaMDa gAmaDAnuM abujha kaI eka, tribhuvani madana mahIpati dIti ati pracaMDa. 30 caTale bhu te vAta karIe, 5 kAga. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikrama paramA saikAnA keTalAka jaina kavionI prasAdI. pUchyuM eka eka pAsi, aziva kumbara e kaheto te kahe" e rAya jAmAta, kumAri suNI tihAM mani dharNo e. sAMbhalI e vacana kumAri, ra5 dukha gaDha para ; tuMgama e vAlIya jAi, avAsa bhautika patI AI e. pUchI e AAvIya mA, kahi vacha tU kuIi dUvaka e; kama tame e vIka nA, kara supa rAma na mAnIza e. nAra te e sattIya musIla, rAya te dIThaI AbuDI e; se layuddha e ma pUsika mA, nAma ThAma kula Arivaa e. mA hajI e vAlina rAja, 76 77 tu amhe paga meAkalA nahIya; sarI e ja paNa e krama praba, 78 Ge varSI lekha sena susarA taNAM e, sA bhaNu e teNui nahI kAja; jA nahIM banne majha bhutamAM . 80 jAm e si" mAI, dhana prAccha rAja vAli e; tava kahai e kamalaprabhAya, 1 amti sarasAM Arvisa e. 1 kumara bhaNu e jI to sAyi tamhe pAkhai AhAM radda. nahIMya. 82 kumara tihAM e ja padma jAma, suMdara sAsU sevA karU e; tava kahai e suMdarI tyAM, prabhu tamhe navapada radaya dhira3 e. 83 teja mAMDaNu kavitA racelA jaNAtA nala dama 173 caLI rAsamAMthI eka namunA laze. nA rAjA kubaDA thayA che tyAM dukhathInA pitA bhIma rAjanA mekaleleA vipra Ave che ane nalane jotAM te hAvAnA sa thatAM amuka zakAkA' khele che. bhImi vipra kusala kahe! meM, janaka ta itteha pAsiM; dvija Aya si rAjA taluI e, gayuM kUbaDa AvAsi suNa bhalA jAtA A e, haribaMdha " mane mardi; na rakhI rUpa kUbaja taNuM, huMUSTa paDI ati dAhi, kusala vipra krama cIMtai e, nala phri na hrA; mani sadaiha bhAMjivA e, kai saumAM rASTa mana nA ji nIlaja, nala ji nIja, nara nIsatta, nala viSNu kAi na pADU, nala kaMThAra nala adhama dijja, melI haDatI sanIya, tendra taNa ra nAma lIi; vI vatI ma carata, viSa leAkA dAi; jharai nayaNu dukha sAMbharI, nIca e pa viSNu rAyatu e kubA diyA, kAraNa kusala kaDI kisii ejo bhaNI e satIya zavekhi, gayuM nala duHkha te mine viseu e. 201 202 203 204 tatrI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 DAhyAbhAI dhoLazAjI. ( [ zrI DAhyAbhAI 35 varSanI nAnI vaye svargastha tethI te DAhyAbhAInI katio hovAnuM saMbhave che thayA. saphala ane uttama nATakakAra tarIke aneka eTaluM atyAre kahI zakAya. nATaka racyAM te sarvanAM gAyane svargasthanuM uMcI kesarakizora nATakanAM gAyanonI prathamavRtti kakSAnuM kAvyatva raju kare che. A kAvyatvane te sarva saM. 1851 mAM pote prakaTa karI che temAM pitAne nATakonI suMdara vastu saMkalanAthI sughaTita karelAM mAjI saMskRta zikSaka, mizana hAIskula, amadAvAda nATaka pitAnI sthApelI "zrI dezI nATaka samAja" ema jaNAvela che tethI te pahelAM te zikSaka tarIke dvArA gujarAtI prajA samakSa bhajavI batAvyA ne tethI te vyavasAya baMdha karyo hato ema samajAya che. gUjarAtI nATayakalAmAM jUdIja bhAta pADI temAM teo amadAvAdamAM zIvALAnI poLamAM rahetA. utkrAMti karI. A nATakakAra na hatA ane tethI temanAM nATakanA saMbaMdhamAM "sADInA sAhityanuM jenasamAjane khAsa abhimAna levA jevuM che. vaLI digdarzana'mAM tenA lekhaka sAkSara derAsarI pR. 114 dukALa Adi aneka prasaMgoe pitAnAM nATakonA para jaNAve che ke prayogonI Avaka ApI janasevA bajAvI hatI. nATakomAM je uMcI bhAvanA dAkhala thAya, temane janma saM. 1923 nA phAgaNa suda 14 mAtra halakI pratinA prekSakonA vinadArthe nahi ne dine thayo ane saM. 1958nA citra vada 8 ne dine paNa janasamUhanI vRtti ane nIti uccatara karavAnA svargavAsa thayo. stutya ane prazaMsanIya hetuthI ja mAtra te lakhAya ane . bhajavAya te bezaka dhIre dhIre prekSakonI rUci paNa temanAM racelAM nATakanAM nAma 1, myunIsIpAla ucI thAya temaja lekhakenI daSTi paNa sarvadA ucca ilekazana, 2 kesara kizora AvRtti pahelI saM. 1951, lakSa taraphaja rahe. keTalIka maMDaLIonAM keTalAMka nATake 3 satI saMyuktA AvRtti cothI saM. 1952, 4 sArA aMzavALAM che, e kahevuM joIe. mahema madanamaMjarI AvRtti pahelI saM. 1857, 5 satI DAhyAbhAI dhoLazAne nATakane sAhityanI unnati pArvatI, 6 aThThamatI AvRtti 7 mI saM, 1955, karavAno prayAsa sArI rIte jANItA che. rA. DAhyA7 rAmaviga AvRtti cothI saM. 1955, 8 saradArabA bhAinuM nAnI vayamAM mRtyu thavAthI temano prayAsa AvRtti 6 ThI saM. 1957, 8 bhejakumAra, 10 aTakI paDyo. " umAdevaDI AvRtti 5 mI saM. 1957, 11 vijyA vijaya, 12 vINAvelI 13 udayabhANu AvRtti kathI | muMbaInI mAMgaroLa jana sabhA taraphathI saMgata saM. 1958, 14 mohinIcaMdra, 15 sati paminI DAhyAbhAInA smAraka nimitte eka prabaMdhaka maMDaLa A pramANe 15 kula nATake che. A badhAMnI raca. sthapAyuM hatuM. tenuM kArya, smAraka mATe sagatanuM canAnI sAla nirNata thaI zakI nathI chatAM A krama ritra lakhAvavuM, ziSyavRtti sthApavI, tema henI racanAnA anukrame prAyaH che ema bhAse che. A TI- bhaitika chabInuM haranIza darzana thAya te mATe eka pamAM je pavitra lIlAvatI nAma che te nATaka ghaNuM loka- chabI sabhAnA dIvAnakhAnAmAM rAkhavI. ane tenA priya thayuM hatuM ane tenA racanAra zivarAma karIne maMtrIo (sva0) hemacaMda amaracaMda, (sva0) mehabhejaka che; ane bIjAM nAme subhadrAharaNa, vIra nalAla puMjAbhAI, ane zrIyuta makanajI juThA mahevikramAditya ane vijyakamaLA jovAmAM Ave che paNa tAe saddagatanI jayantI ujavavA mATe tA. 6-8tenAM gAyananI paDI javAnuM banI zakayuM nathI 1906 ne roja temanA baMdhuputra (rU.) caMdulAla dala Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAhyAbhAI ghoLazAjI 175 sukharAma jhaverI taraphathI vINAvelIno khela lIdhelo joDavI ja joIe. ane Ama svAbhAvika vastute bhajavAyo hato e prasaMge pramukha tarIke gujarAta- sthitine oLaMgI kAMIka adhika sAdhavuM emAM ja nA mAnanIya sAkSara, patrakAra ane te vakhate gujarAta manuSyanuM parAkrama' yathArtha (12+5) dhArtharUpe kolejanA prophesara AnaMdazaMkara bApubhAi dhruve lIdhuM raheluM che. muMbAInA temaja kAThIAvADanA uttama hatuM ane temaNe nATakano pavitra dhaMdhe, e para tenA sAkSarone mUkI hAra parvata AvavAmAM, mAMgaroLa prAcIna itihAsa ane keTalAMka lakSaNo sahita eka jaina sabhAne hetu muMbAIne mahArA bhAgane gujarAta mananIya vyAkhyAna ApyuM hatuM temAM nIcene saMgata sAthe joDavAne ja haze, ema huM anumAna karuM chuM; saMbaMdhI ullekha karyo hataH ane tethI A prasaMge pramukhapada huM bahu ja Ana"mane Ape amadAvAdathI atre belAvI A dathI svIkAruM chuM. vaLI tema karavAmAM A uparAMta prasaMge pramukhapadanuM mAna ApyuM che te mATe huM mahAre eka bIjuM paNa kAraNa che. svargastha DAhyAApane kharA antaHkaraNathI upakAra mAnuM chuM. ApaNe upakAra mAne che. ApaNe bhAI dhoLazAhajI AjathI vIsa varSa upara mArA sarva-"ApaNe" zabdamAM huM pArasI tathA gujarAtI sahAdhyAyI hatA, ane emanI jayantIne aMge bolatA musalamAna bhAIone paNa samAveza karuM pramukhapada levAthI huM kAMIka badhukRtya karuM chuM e chuM-ApaNe sarva gujarAtI bhASA bolIe chIe. prakArano mane santoSa thAya che. lakhIe chIe, ane eno utkarSa icchIe chIe; "sagRhastho-meM Apane kahyuM tema sva. DAhyA, ane e utkarSa sAdhavAnA kAryamAM kAMIka kAMika bhAga bhAI vIsa varSa upara mArA sahAdhyAyI hatA; paratu paNa laIe chIe. paNa A kArya hAlanA karatAM teja arasAmAM kaleja choDI thoDAMka varSa pachI vadhAre sArI rIte siddha thavA mATe, gujarAtI teoe nATakano pavitra dhaMdhe hAtha dharyo. sagyabhASAnA vividhapatthI upAsake eka bIjA sAthe ha. "nATakano pavitra dha' e zabdo ja keTamaLe haLe, eka bIjAnA vicArathI ane kAryanI lAkane vadavyAghAtavALA ane mazkarI jevA lAgaze, rItithI vAkepha thAya, ane sarve kAryacakre eka mahAna paNa e dhadha kharekhara pavitra che ema huM samajuM kAryayatranAM avayavo che ema samajI paraspara madada chuMane eTalI vAta huM Aja pramANa sAthe pratikare-ane hindu gujarAtI, pArasI gujarAtI, ama- pAdana karI zakuM to huM dhAruM chuM ke mAruM pramukha tarIdAvAdI gujarAtI, suratI gujarAtI, muMbAI gujarAtI, kenuM kartavya meM bajAvyuM gaNAze." kAThIAvADI gujarAtI evA kSudra bhedo naSTa thAya A AkhuM vyAkhyAna "vasanta'mAM prakaTa thayuM e ApaNI bhASAnA temaja dezanA utkarSa mATe jarUranuM che. ekAda prabaLa lokapriya granthakAra pitAnI che, ane temAM saddagata saMbaMdhI bIjuM kaMI nathI kRtinA prabhAvathI sarva vividha kAmanA ane vividha tethI atra ApyuM nathI, A vyAkhyAna uparokata sthaLanA vAcakane ane nhAnA lekhakAne pitA tarapha prabaMdhaka maMDaLa taraphathI (sva0) sAkSara zrI raNajItakheMce, ane ema anekatAne ekatA tarapha vALe, e rAma vAvAbhAInA vivecanAtmaka lekha sahita sana to bhASApravAhanI svAbhAvika gati che. aneka nehAnAM 1906 mAM prasiddha thayuM hatuM. temAM "AraMbha vacana' jharaNAM gurutvAkarSaNa ("Law of gravitation") A pramANe hatA. nA niyamathI kheMcAi mahAnadImAM bhaLe, emAM to DAhyAbhAI kAne ajANyA nathI. ucca pratinA manuSya kAMI karavAnuM ja rahetuM nathI. paNa jyAre vidhAnathI te eka gAmaDiyA sudhI. jaLacakkIo calAvavA mATe ane vistIrNa kSetro "DAhyAbhAI jeta hatA, ane tevA eka lekApAvA mATe vipula pravAnI jarUra paDe, tyAre te dara pAmelA jainane mATe mAMgaroLa jana sabhA gurjara aneka nAnI moTI nadIone paraspara herAthI sAkSara pAse tenI kasoTI karAve e svAbhAvika che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jainayuga kArataka-mAgazara 1983 "keke aMrI DAlAbhAInuM vana prazaMsanIya chaeN, vananI jAhera sevAnI noMdha levAno prasaMga bhAvaze. tenA prastAvarUpe A prasiddha che. ATha daza varSa jeTalA alpa samayamAM zrI dezI nATaka samAjanA mahuma mAlika rA. rA. DAhyAbhAI, dheALamA vita thayA e bhInA ukta smRtimA pradIpta kare che bheMTaluMja nihapaNa potAnA nATakAmAM Dera Thera je upadeza athavara tarIke gAye che te carcAne aMge javAba ApavAne sabhA baMdhA- temanA potAnAja jItamAM temaNe sAkSAtkAra karyo. evI pratIti karAve che. ii nathI. e barAsvarakA * jAvavAnI jarUra nathI ke mA prasidinA vicAra| te keMkhakAnAja che. vAMcanAre tAsa kSIra nyAye anusaravAnuM che. ukta sAkSarathI raNuktarAmanA lekha atra ame khApIe chIe. ukta mAnI sadgatanuM citra lakhavAnuM kAma gujarAtanA e prasiddha lekhaka rA. rA. hiMmmatalAla zezajI ajAriyA ane jaita raNajItarAmane suprata karavAnI kacchiA e ubhaya lekhA taraphathI pUrNa karavAnI saMmati mA~ cUkI hatI. raNajItarAma akALe svargastha thayA tethI caritra temanA tarAthI na lakhAyuM paNa bAze lekha jemUkI gayA che te amAre mana ghaNuM che. zrIyuta ajAriyA tema ja zrIyuta nArAyaNudAsa visanajI kura gAdi guja rAtanA lekhaoN. sadgatanuM citra meLavI temaja tenAM nATAnuM parizIlana karI lekho lakhaze. tA amArA para upakAra thaze ne te prakaTa karavA amane ati mAnada tharo. k kAyA kAcA kumbha che, jIva musAphara pAsa; tArA tyAM lagI jANaje, jyAM lagI zvAseA zvAsa, " vINAvelI. jIvana nazvara : pakhAnA meLA naLe che. ghaDI pachI te vIkharAI karI; pANImAM vAdaLAMnA paDachAyo paDato ke, paLa pachI pAchApo viSupta dharo, cAMdanI patharAI che, cadra asta thA ne satra adhakAra phelAyuM, manuSyanI medanI jAmI che, mANase vairAyAM ane badhe zatakAra che; kAyAnA vaDA kAcA che, ane puratAM vAra nathI, AvI rIpe za. rA mAbApane pahajIvana nAzavata che evA upadeza ApyA che. saMsAra pratye virA upadezanArAnA iibandu vividha DhAya che. saMsAranA kabamAM pacI rahI vizALa AkAzamAM uDavAnI jete sheja paNa abhilASA nathI, arthAt dhama jIvana jIvatArane Acaro Acara vAnI vRtti nathI he baMdhamatAmAMthI udAravA namatAnA bhekha karavAmAM Ave che; madhamatA aneka keH'vASajIbhAi, DAhyAbhAi, mULaza'kara, vibhAkara-eraMgI DhAya che! sAnighdha te pAtiprada evA be vizALa svarUpa thai zake. bezaka jagatanI paTanA evI ke pAtAne adhama karanAra vastu jagatI pazu adhama banAve che ane tethI ulaTuM pazu thAya che. phakata spatAne khAtara. ukta sApe lakhyAM che.. sadgatanAM nAkA samastAkAre pAmAM nathI te zAkanA viSaya che. jyAM sudhI te prakaTa na thAya tyAM sudhI tenuM tAlana pazu kema tha zake ! sva. vibhA kara vatI vakhate kavivarSa nAnAlAla dalapatarAme tA. 22-8-16 ne rAja pramukha tarIke je jaNuAvyuM hatuM. nATayakAronAM mUla AMkavAnAM sAdhano mApaNI pAse hajI pUrNa nathI? ame chIzuM ke sattara sadgatanAM sarve nATakA AkhAM bahAra pADanAra kAi nIkaLI Ave. ta'trI. pu I. sa. 1894 mAM amadAvAdanI mizana spu" lamAM "(T)nA rUpAkhyAna zIkhanArane svapneya pazu khyAla nhoto. i. sa. 1906 mAM arthAta bAra varSa jeTalI TuMka muddata bAda potAnA saMskRta rA. rA. DAlrAbhAinuM raMgabhUmipara viharatuM viSa sAMketika che tethI je vastu"vidhAna mane pAtradhaTanA tyAM gAcara thAya che te paN sapratika che. pApanuM sUkSma te tIkSNa pRtharaNuM nathI tema jugupsA ke Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAhyAbhAI dhoLazAjI. 17. saMpUrNa vairAgya upaje evuM kalAvidhAna nathI. pazcA- dazA kare te kaI na karaze, murakha kare abhimAna; tApanA dAvAnaLamAM zuddha thatAM kaMcana pAtro jevAM prANI bicAruM tuccha magataruM, kALa kathA aNujANa; -utkRSTa pAtro javalleja darzana de che. Poetic Justice hupadamAM maraDAI mare paNa, dhAryuM kare bhagavAna-zA." (arthAta kavionI sRSTimAM vaparAtI nyAyabuddhi- manuSyathI para koI eka zakti che-je dazA, satyane jaya ane pApano kSaya)nuM avalaMbana levAmAM samaya, nasIba ke karmanA nAme rA. DAhyAbhAinA AvyuM che. potAnA badhA pAsA avaLA paDe ane nATakamAM ulekhAI che tene AdhIna mAnavI che, tene chevaTe jIvanano hetu niSphala nivaDe e zaThapAtronA nacAvyo te nAce che. bhaviSyanuM kSitija dhummasathI anubhava che. teonI adhamatA, svArthasAdhanA, irSA, AvRtta chetyAM-zuM che te kahI paNa nathI zakAtuM. asUyA, kAmavA.chanA, ahaMtA AdimAM samAyelI che. jarAka deDatAM udhe mAthe bokha jevA khADAmAM nipAta pitAno hetu bara lAvavA aneka prapaMca teo race thavAne che chatAM AMdhaLo thaI mAnavI doDI jAya che. che. pitAnuM mamatva pratipAdavA nAnAvidhanA anA- chatAM "huM" "huM" karato te phare che te khoTuM che-ahaM. cAra Acare che. AvI jenI raheNI che teo pUrNa bhAva rAkhe te pApAcaraNa che. samayanA sAmarthya aMze AtmazraddhAzIla hovA joIe. duniyA utha AgaLa ahaMbhAva Takato nathI-magatarAM jevAM mAnalAvI nAMkhavAnI-dhArtha sAdhavAnI zakita ApaNAmAM vIne coLAtAM vAra zI ? che evI jyAM lagI pratIti na hoya tyAM lagI tema. vastusthiti Ama che tyAre vartavuM zI rIye? nAthI eka DagaluM paNa bharavuM bane ema nathI, uttama dazAne tAbe thAo. sukha duHkha sarakhAM gaNe. je jIvanene AtmazraddhA (self-confidence) unnata sthiti prApta thAya tene tiraskAra na karatAM te adapaMthe laI jAya che paraMtu pAmara chavo che tethI ravI sako rathI satkAro. muphaleza bhaTakatA kaThiyArA sAthe pitAe abhimAnI, damAmI, mamatIlA, johukamI ane vINAne paraNAvI; pitAnA karmamAM je haze te thaze khArIlA thAya che. ApaNAM laukika nItizAe A ke ema dhArI patibhAva saMpUrNataH kaThiyArAnI zuzraSAmAM durganI sakhta khaMkheraNI karI che. nItita evAM samarpo. pitAne veThavI paDatI AsamAnI sulatAnImAM vicitra che ke maryAdAmAM rahIne durguNe paNa sadaguNo mevADane vIrakiriTi rANA pratApa paNa Aja siddhAMthaI zake che ane maryAdA choDatAMja sadaguNo durguNo - tanA anvaye heja paNa viSamatA vinA jIvana gALe che. thaI jAya che. rAjyanI lagAma tANIne pakaDavI joie A siddhAMta amane te UNAM lAge che. "ha" paNa te nImasara. hadabahAra kheMcANa thatAM jamanA " huM" karatA mAnavI sAranuM zreya kema na sAdhI rUpamAM bAdazAhI karamAM pheravAI jAya che ane pariNAme zake? udAtta ahaMbhAvavALo vaiziTana ke mikA padabhraMzanA ke vidroha thAya che. te ja pramANe abhi- pitAnA dezane uddhAra karI zake che, vijJAnI ke vaida mAna, mamata, damAma vagere paNa zubha ane kalyA. navI navI zodhakhoLa karI zake che, ane mAna NakArI kAma karI zake che e vAta rA. DAhyAbhAinA apratima sevA bajAvI zake che. senAnI raNakSetramAM lakSa vhAra rahI gaI hatI. uchuMbala durguNonA vijaya meLave che ItyAdi. kartavyano ucca Adarza hAnikhada pariNAme ja emaNe batAvyAM che. e duzuM. niSkAmanA ane samarpaNamAM manAya che; abhAvane NonuM janana ane poSaNa zI rIye thAya che te yathArtha bhasmIbhUta karavAmAM nahi. vINAnA jIvananI kharI jANavAnI utkaMThA atadja rahe che. kasoTI ene pati rAjakuMvara na nIkaLatAM kaThiyAroja | durguNane dhikkAravAmAM AvyA che te temanA rahyA hatA tyAre thAta. garIba dekhAtA nAyaka ane anISTa pariNAmane lIdhe ja nahi-jana samAjane rAjabIja nivaDe evo saMpradAya ucca Adarzo utpanna jAlIma nukasAna teothI thAya che te sArU nahi karI zakato nathI. jIvananI nazvaratA duHkhIne dilAso paNa manuSyanI nirbaLatA ane aMdhatAnI khAtara. devA bodhAya te ThIka che. sukhaduHkha pharatA pharatI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 chAMyaDI jevAM che ema mAnavAthI duHkhanI vedanA hota te kevuM sAruM thAta? mahenata karo-maMDayA rahe ochI thAya che paNa tethI kartavyaparAyaNatA pradIpta kaIka divasa paNa uttara ke dakSiNa dhruvanA pradezamAM thatI nathI. potAnuM ke pArakAnuM kalyANa karavAnI vRtti pahoMcaze, koIka divasa paNa himAlayanA uttuMgatama ane AcaraNa udbhavatAM nathI. saMsAra kSaNabhaMgura zikhare mAnavI jaI ubho raheze, keIka divasa paNa che evA nirAzAvAdathI janasamAjane anekadhA hAni pRthavI ane bIjA grahe vacce avarajavara thaze, thAya che. samAja karAla, nirvIrya, benUra, aRju koIka divasa paNa mAnavI prayogazALAmAM upajAvI ane vakhate te atIva adhama thAya che. hiMdustAnane zakaze, evo upadeza jagatanuM kalyANa sAdhe che; Aja nirAzAvAdano khapa nathI. protsAhaka AzA- nairAzyamAMthI AzA pragaTAve tyAreja jIvana sAphalya. vAdano ninAda dizAo mukharita karaze-zatakanI saheja vistArathI rADAhyAbhAInA upadezane badhiratA dUra karaze tyAre ja A patita dezano uddhAra pradhAna upadeza vive che. virakita AgaLa kahyuM thaze. " eka pula khare te mATe zocA noha paNa temAM vividha kAraNasara upadezavAmAM Ave che. kada* bIjo phulachoDa vAvo" evo upadeza pIzuM tyAreja mamAM na paDI rahe-uDDayananI paLe virala che mATe amAruM jIvana praphula khIlaze. hete thAya teTalo zubha upayoga karI le. pApAcaraNathI vaLI manuSyane aMdha ane dazAnuM ramakaDuM gaNu hAruM ane jagat nuM nukazAna thAya che, kSaNabhaMgura vAthI "anubhava" evI vastune niSkAsana Apa- jIvanamAM eTaluM nukasAna zA mATe kare che? mAthe vAmAM Ave che-manuSyanuM manuSyatva khuMcavI levAmAM AvI paDelI dazAmAM viSamatA vinA jIvana gALaH Ave che. dazAnAM dAbamAM rahenAra svataMtra nathI ema Adi Adi prasaMga mATe saMsArano vairAgya ane mAnyAM chatAM svataMtra AcaraNa kare che. Determi- kSaNabhaMguratAne upadeza lAbhaprada che. nismmAM mAnyAM chatAM Acara Free WillthI sAthe sAthe rA nAma sAthe sAthe rA. DAhyAbhAIne zaTha pAtro vize saMkSeAcare che. rA. DAhyAbhAInI philasuphI ATale aMze 5mAM vivecana karI laizuM. A pAtra saMskRta nATajUna lAge che. kAmAM hAla je svarUpamAM te gurjara raMgabhUmi para karmane AdhIna thavAmAM paNa eka prakArane ahaM jovAmAM Ave che te svarUpamAM nathI. zekasapiara bhAva rahyA che. kaThiyArA sAthe paraNelI vINA, veSa. ane aMgrejI navalakathAne prabhAva jema jema ApaNI dhArI mAravADanA kumAra sAthe paraNelI velInA upara raMgabhUmipara vadhato gayo tema tema A pAtrano vimanamAM sarasAI bhogave che ane chelA pravezamAM eja kAsa thato gayo. e pAtromAM zeksapiaranA Aego ahaMbhAva pitAne ToNo mAravAnI yukti racavAnI (1ago)nI chAyA jaNAya che. prapaMca, svArtha, strIpreraNA kare che. dazA, samo, karma Adine prabhAva laMpaTatA ane bheLAone pitAnAM ramakaDAM banAvasvIkAryA chatAM paNa AvuM pariNAma Ave che. vAnI kaLAnA teo ustAda hoya che. satIne teo vaLI nairAzya je pragaTa karavAmAM AvyuM che te herAna kare che tenuM satItva kase che. satItva A hIma jevuM che. bALI nAkhe evuM che. jemanA dahADA pramANe kasavAmAM Ave che tema pUjyabhAvathI prazaMsanabaLA nathI-jeo vaibhavamAM rAce che temanA tarapha4 vAmAM AvatuM hoya te kauzala uttama thAya. nairAzyanA kaTAkSa pheMkavAmAM AvyA che. vasaMtamAM haranArane karUNAMta prabaMdhomAM jevuM thAya kuzaLa abhinaya.' pAnakharanuM smaraNa ApavAthI ke yauvanamAM hAlanArane dvArA pADI zakAya che tevuM sukhAMta prabaMdhamAM nathI vArdhakyanuM citra batAvavAthI zuM artha sarato haze? thatuM. zaThapAtranI zatA ekatAnAtmaka hoya che. viutsAha, umaMga, AzA, abhilASA, uDDayana Adi vidharaMgI nathI hotI. vaLI ekaja naTa dareka nATajagAvavA je dazAnA pheraphAro vize kahevAmAM AvyuM kamAM zaTha thatuM hovAthI zAnI zaThatA karatAM te naTanA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAhyAbhAI dhoLazAjI, 179 vyaktitva para prekSakonuM lakSa jAya che. abhinaya paNa adhikAra hene che. patnIne tiraskAra te kare che. rA. bIbAMnI bhAta jevA thaI jAya che. zaTha ane henA DAhyAbhAI vanitAbI nathI; temanAM nATakamAM vanisAgrItanI pAtratA mAraphata sAMketika rItye samAjamAM tAsanmAna che. te paNa "udayabhANu"mAM bhANajInuM pracalita anarthe rA. DAhyAbhAIe jhATakI kahADayA bhANIbA vizenuM gAyana, patnI vize patine khoTI che. vyabhicAra, vezyAsaMga, madyapAna, lAbha vagere bhaMbheraNIthI upajato saMzaya vagere ApaNane khuMce sapATAmAM AvI gayA che. zaThanI pAtratA AgaLa che. jyAMthI potAnAM vastu lIdhAM hatAM tenAM saMskAnAyakanI pAtratA jhAMkhI paDI jAya che. A dUSaNa rone lIdhe AvuM thayuM haze. strIothI potAnA patiiMglaMDanI raMgabhUminuM paNa che. gurjara raMgabhUmipara rA. eno uddhAra thate evuM ghaNAM nATakomAM AleDAhyAbhAIne lIdhe ja Aja zaTha avirala thayo che. khAyeluM che. zaTha ane nAyikAne saMdharSaNamAM AvavAnA aneka zIlane mahimA viSaya paranA virodhane laI prasaMga bane chezaThanI mohajALamAM te sapaDAtI gavAya che. zIlavatI satIne prabhAva saMtati para nathI ane pitAnA zIlane akhaMDa jALavI rAkhe che. pApavAnAhIna anucaro ane samAgamIo, ke prajA jaina sUrionA kathAnakaparathI rA.DAhyAbhAIe potAnA para paDa hoya evuM vidhAna nathI; sAdhunI sAdhutA nATakanAM vastu lIdhA che. sUrio zIlane mahimAM vadhAre, vIranuM vIratva utteje, arthAt manuSyanI devI hameza gAtA. eTale .rA. DAhyAbhAine nATakamAM saMpata adhika ejathI prakaTAve evA prasaMga zIlapaNa ene mahimA gavAyelaja. zIla ane pativratya gorava darzAvavA yojAyA nathI. AsurI saMpato saMbaMdhI pAtronA saMbhASaNe ane gAyane dareka vinAza karavA sAthe daivI saMpatane vadhAre kalyANa karatuM nATakamAMthI maLaze. kalAvidhAna hitAvaha ane priya che. ja sakhi! jene patinuM mAna-tenA gAMdharva gAye gAna; nItinA sabaLa pAyAparaja dareka nATakanI ImApAme devI samAna sanmAna-rame rAmA rasika laI tAna" lai tAnamAM rata caNAyelI che. rA. DAhyAbhAI eTalA badhA nItivINAvelI. pracAraNa mATe Atura hatA ke rUyiratAnI kSati thAya kare kAmanI zuM saMsAre, vAre vAre patIne saMbhAre teve prasaMge paNa nItitatvo pratyakSa rIte uSyA badhI ALa paMpALa visAre, pati rAmanuM nAma uccAre vinA rahetA nahI. temanAM gAyanomAM e tano bhalene dAba brahmAMDa bhAre, bhalene kApe tikSaNa dhAre saMbhAra che. pralaMba bhASaNeArA e to bhAra daI deha geha zuddhi nahI, tuTI gaI jaga prIta, prekSako samakSa raju thatAM. A dezanI prajAne "zIkhAgerI te gAtI phare, rasIonuM rasa gIta; maNI" lakhANa (didactic writings) vadhAre khAna patinuM ne pAna patinuM gAna pati gulatAna." vINAvelI. asara kare che. rA. DAhyAbhAinA nATakomAM A tatvo. * paTeLIe bhAta paDI, paDI te ne jeTalo vistRta upayoga thaI zake teTalo karavAmAM paDI paDI sAcI prIta samajavI jevI eka cuMdaDI Avyo hato. saraLa paNa sacoTa bhASAmAM, kahevAta, phATatAM behAla thatAM bhAta dIse khaDI khaDI saMskRta ane gujarAtI graMthonA abhyAse hAtha lAgelA pativRtta paTeLIe prIta bhAta tevI paDI alaMkAro jemAMnA keTalAMka varSo thayAM hIndu samAjane majAta pativRtta ratna arere gumAve." saradArabA. paricita hatAM temane upayoga karI pitAne kahevAnuM eka patnIvrata ane eka pativrata e . DAhyA- rA. DAhyAbhAI kahetA. emanA nATakapara A pramANe bhAInI bhAvanA che; bezaka eka panInA mRtyu bAda nItina paTA ujajavala ane vizALa paDayA che. parokSa bIjuM lagna pati kare zake che. pati paramezvara che- upadeza je kalAvidhAnanA pradhAna uddeza che te AjanA pUjya che; pIpara game tevo julama gujAravAno azikSita ke ala zikSaNavALA zretAone mATe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180. jenayuga kArataka-mAgazara 1983 hitAvaha nathI ema mAnI pratyakSa upadeza emaNe divase divase navIna thatA jatA ApaNuM saMsAranuM uccanAde karyo che. teo nirIkSaNa karatA hatA evI pratIti karAvanAra : prasaMge javalleja emanI kalamathI lakhAyA che. rA. DAhyAbhAInI kRtinAM mukhya lakSaNa tapAsatAM " Ilekazana ane karanTAina"no khela phakata pAtratA vize paNa vacce carcA karI. vastusaMvidhAna tapAsatAM paNa emaNe bajAvelI sevAnI kadara pIchA apavAdarUpa che. temAM paNa upahAsa agrasthAne chenIzuM. gurjara raMgabhUmipara saMskRta nATakonA vidUSaka pratinidhirAjyatatva Adi navIna pAzcAtya rAjakIya ane raMgalAno avatAra hAsyarasa upajAvavA lAva prazna samAja saraLatAthI samajI upayogamAM laI vAmAM Avato. AthI saMkalanA zithila rahetI ane zake evA daSTibindune Azraya levAmAM nathI Avyo. rasaniSpattimAM kSati lAgatI. pArasI kaMpanIoe kolejanuM zikSaNa lenAra rA. DAhyAbhAIe potAnA A dizAmAM sudhAro karyo hato. rA. DAhyAbhAIe nATaka dvArA rAjya, saMsAra, gRha ane dharmanA prazna vidUSakane rUggata ApI hAsyarasa jamAvavA ane carcA zretAomAM alaikika prabaLa cetana jagAvyuM sAthe sAthe upadeza ApavA upakathA cha nATakanA na hota te je je sevAo emaNe karI che te vadhu mULa vastumAM saMyojI lIdhI. prAraMbhamAM upakathA zrI zreyaskara ane ciraMjIva thaI hata-bhAratanA Adhunika rahetI. raphate raphate kauzalathI upakathA dAkhala karavAmAM ItihAsa ghaDanAranI kakSAmAM teo sthAna pAmyA hota. AvI. maliaranAM nATakanI kathAne gujarAtI lebA gAyanenA saMgIta vize carcA karatAM ati vi. samAM ApaNu raMgabhUmi para ApyAM. AthI kAMIka stAra thAya mATe Aja te mulatavI rAkhavI vAjabI kezala uMcuM thayuM. A pheraphAra prekSakone pasaMda paDe gaNAze. rA. DAhyAbhAInA garabA yogya lokAdara ane bIjI kampanIoe paNa akhatyAra cho. pAmyA che. kAThIyAvADanA rAsaDA rA. rA. vAdhajI. vANIA, herA, bAvA, pArasI, sasarAjamAI, aneka AzArAma ojhAe nATakamAM dAkhala karyo. rA. rA. patnIvivAha, vagere kAmo ane saMbaMdhe temaja saMsthA DAhyAbhAinI rasikatA A rAsaDAonI rasaniSpAdana enA dUSaNethI je rIte ApaNo samAja AnaMda zakti, prekSa (Scene) tarIke ane saMgIta paranI meLave che-e dUSaNonA upahAsathI emanAthI thatI khubI pAmI zakI. dareka khelamAM akeke garabe sthAna hAni samaje che te ja rIte e sarva rA. DAhyA pAmyo. A dezanA AlaMkArikAe nAnA vidhanI bhAIe upayoga kIdho che. nAyikA varNavI che tevI nAyikAnA prasaMge AchA prakRti varNanathI raMgI garabAmAM rA, DAhyAbhAIe AjanI ApaNI raMgabhUminA adhyakSano hAsya ApyA che. laya lalita, sUrAvaTa madhura ane rasanAM zakti ane sthAna vizene abhyAsa adhura bhASA kemaLa che; alaMkAra rUcikara che; zelI che e asaMdigdha vAta che. zRMgAra ane hAsya, vIra saraLa ane sAdI che; vacce vacce prAcIna ane hAsya, karUNa ane hAsya tathA adbhUta ke jugu- kAvyonI bhASA, ke alaMkAro ke vicAra saiArasyathI sA ane hAsyanA samavAya kevA ane keTale aMze goThavyA che. gopIgIte athavA kalagIrAnI chaTela jAvA joIe te haju raMgabhUminA rasazAstrIone mastI ke anIti chekI nAMkhI temanI manoharatA, zIkhavAnuM che. hAsyotpAdaka vezo halakA prekSakone kRtipriyatA, sugamatA, lAlitya, mAdhurya, ane pravAraMjADavA, mojhamAM rAta gALavA AvelAnI vRtti hItva pitAnAM gItomAM rA. DAhyAbhAI lAvyA che. saMtoSavA, karUNa ke zaMgAranuM Adhiya chAMTavA, ke AjanAM ghaNAM nATakI gAyomAM. asaMbaddhatA, zithi"sInarI" goThavavAmAM lAgato vakhata meLavavA nATa- latA, nirarthakatA, avizadatA, prayojanahIna zabdakAkanA takhtApara bhajavavAmAM Ave che. rA. DAhyAbhA- curya vagere je arucikara to hoya che te dUdha InA nATakanA A prasaMge paNa sAMketika che; Aja re. DAhyAbhAInA lagabhaga badhAM gItamAM nathI; bezaka Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAghAbhAi dhoLazAjI " saMpUrNa aMze zuddha to badhAM nathIja. DabakAM kheDAzuAMne badale rasabharyuM gIte emaNe racyAM che. garabA ane nAyikAne gAvAnA gItonA bhAva sArA khAlekhavA prayatna karavAmAM AvyA che. kAMcatIonAM gIto paNa ustAdI sa'gItanI prasAdI pAmyAM che. "meArI dhIrese gaMgarI utAra lIjhore " thI zarU thavuM gIta udAharaNu tarIke khasa thaze. alakAre varNavatAMja dhArelA bhAva uddIpana kare-arthAt AjanA prekSaka vargane sheja paNa AyAsa vagara te bhAva samAya evA pasada karavAmAM AvyAM che. sa'sArane rUDe raseADe devatA du:khanA bharyo; paiThA viSayadudha lAlage to nibalADA ThAra mu, sAce na sukhane leA che pANImAMne chAMyaDA, kutarA khue kamAM hADakAMnA hAyaDA." meAhinIca. * kaLI kumaLI kema upADe, kovADAnA mAra gulAbanA DhagalAmAM zAbhe dhagadhagatA aMgAra, aMga ApaNe abaLA kahIe, kaDhA bAkA aMga tattvane rahIe.' vagere. vINAvelI. - pApaDha purIne putra pAra na pANI pAya mAmA kahIne dudha sApane te devA jAya. ' vINAvelI. "mAMdhe havAmAM ApaDAM pApI araphanA mALI kALanA ukaLATa thAtAM hAya vahetAM cAlIAM. saradAramA. * patiparAyaNa tArAmatI bhIDa, nArAyaNeja nivArI nasiMha zvetAnI hAMsI huMDI, zAmaLabhAe svikArI, utarI vinA zrI vistAre paraNAvI bAbA kumArI." upabANa AvAM aneka udAharaNo DhAMkI zakAya. kayA vA prakAranAM upamAne rA.DAhyAbhAi vAparatAM tene khyAla ApavA uparanAM udAharaNA pUratAM thaze evI AzA che. 'bhI joga, kaiM sa'sArIonI adhamatA ane nibhaLatA akheratAM athavA Izvarapara bhAse rAkhatAM junA gujarAtI kavionI zailI akhatyAra karI che; tethI te te bhASAmAM. gInA lokapraya thayAM che. tuI nahIthI sare thatuM saradAranA nATakamAMnA jInuM gIta, "jo jo kautaka jaganuM kAma sadhAya 191 raMganuM " e dhamalAnuM gIta, " nathI jagatamAM sAthe savitA tribhuvana nAtha" e bhIkhInuM gIta, " suMdara zAmaLA, nAma japIza, nitya tArUM " e pIluAnuM gIta ityAdi gItA vize prathamA vacana thavAnI jarUra rahI nathI. bIbuAvelI'mAM bhArAnuM bhajana, "umAdevaDI"mAM pujArInuM bhajana vagere paNa jUnAM bhajanAnI dhATIpara racAyalAM hovAthI zvetAene cyAM che; bezaka navInatA, camatkAra ke gAMbhIrya nathI. upamAnA ramaNIya ke sAdhAraNu vaparAyAM che. keTaeka sthaLe te kSati upaje che. * jobanA gaDha nahiM vArya-premataNa pALo, svAratha kAkAkauA kADhe nahIM prIta meAtImAlo'' vicAvijaya. ahIyAM svArthane kAkAkauAno sabaMdha zI rIte besADayo che ? kAkAkAma kADhe motImAla krama na zAne ? zveta ane caitanA samAgamathI sundaratA akika prakAzI nikaLyA vinA sTeja ni jagamAM te narane dhikkAre che paNI gharanI nAra, bagADe mukha te saMsAra, seLane dIvelamAM sAra' vINAvelI. * kAne kahIye koThAnI kahANI jema baLada pIlAye ghaNIra." . vagere sthaLa vizadatA ane grAmyanA che. bhASA amuka aMze saMskArI rA. DAvALAe vAparI che. varNasagApara jhA jyA che. " belA mArA premI pApaTa khele khelA khAlI khelA menA khelAve, " " " kAI phula jyAre phula kula sAthe dila che Dulare~~" saradAramA. "prItamanI pAchaLa huM teMgaNu banI, vhAlAnI yAMse vigaNa banI--" udayabhANuM. umAvaDI. " japatI prItamanI japamALa jIvatI ne alakhelI, jobana rasarage jonI A banI dhelI.'' akAmaLI. viSayAvijaya. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinayuga kArataka-mAgazara 1983 A utArAo varNasagAI, anuprAsa Adi ane pUjyabhAvanA mahAdhAdha gaDagaDe che, veravRtti zabdAlaMkArane kevo vaparAza thayo che te dAkhave che. bhaDabhaDa bhabhukatI hoya che ItyAdI prasaMge mAnavInI bezaka gujarAtamAM je jAtanI kavitA Aja dina vAcA nirbaLa thAya che; phakta tenA mukha ane zarI- , lagI pracAramAM che-je kavitA loke hAMzathI vAMce ranAM bIjA aMgenA hAvabhAvathI hRdayamAM cAlatA che tenA keTalAka guNo pitAnAM gAyanemAM AsthAthI vyApArano prabhAva ke mApa pamAya che. "bA" rAi DAhyAbhAIe lokapriyatA meLavI e svAbhAvika che. kramazaH tIvra thatA jatA saMga ke vikAranI prabaLa phakata gAyanAja pragaTa karavAmAM Ave che-samagra ane pralaMba asara nIrava abhinayathI upajave che. nATake chApavAmAM AvatAM nathI eTale vivecana, karUNarasa jyAre ghADo jAmyo hoya tyAre sika kalAsaMpUrNataH yathArtha thaI zakavAno saMbhava nathI. gadyanI vidhAna "bilo" no upayoga kare te prekSakone bhASA, vividha vRtti dAkhavatI bhASA kevI rItve ghaDAI navo prakAza-navuM jIvana jagAvatuM cetana ApI zake. hatI. kevA prakAranA saMgano pAsa devAmAM Avato- vasta, gIta, bhASA ane abhinaya saMbaMdhI e vize carcavAne sAdhano nathI. upadeza ApatI upara cuTakI' karelI carcA AjanA prekSake viSe vakhata AlaMkArika bhASAne vhALe hAthe upayoga saMkSepamAM kAMI kahevAne prere che. paisA kamAvavA nATaka karavAmAM Ave che. AthI kahevAnuM sacoTa rItye bhajavavAmAM Ave che. dukAnadAra pitAne mAla kema kahevAya che ane naTa zAbAzInI tALIothI vadhA, vadhAre khape-potAne adhika lAbha zAthI thAya e vAya che. kalpanA karatAM "dunIyAdArI" taraMga (fancy) vicAra karI varte che. te ja pramANe nATakavALAo AvI bhASAM racavAmAM sahAya ApI zake che. ucca pitAne tyAM prekSakanI ThaTha zAthI jAme ane pitAne kavitvanI AzA khapuSpa maLe te phaLIbhUta thAya. tyAM kevI rIte TaMkazAla paDe e hetu lakSamAM rAkhI bagaDabaMgALAkAzI" baMgAlanI bhIkhAraNenI eka pitAno dhaMdho calAve che. prekSakAnI rUcine anusapachI eka uthalAtI chabI ajyanuM bhAna karAvatI ravAthI nATayakalA adhogati pAme to ukata dRSTinathI temaja jenAra bALakane phakta alpajIvI binduthI teo deSamukata. prekSakonI rUci zuM adheAnaMda Ape che, paNa temanAM jJAnane vadhAratI nathI gati ANe evI che? prekSake koNa hoya che ? sAro eja pramANe keTalIka vakhata alaMkAraparaMparA sAMbha- divasa kAma karI thAkI gayelA loko je thAka ' LavAthI sArasyanuM bASpIbhavana thAya che, ekatA utAravA ane pitAnA saMskArane anurUpa AnaMda khaMDita thAya che ane zretAonAM jJAna ke anubhava ane gammata meLavavA nATayagRhamAM jAya che. sakhta hatAM tevAMne tevAM rahe che. rAtre DAhyAbhAi vadhAre majUrI karanAra adhika aMze vikArone vaza hoya che. jIvyA hota te emanuM kalAvidhAna haju vikasata pIThAmAM ke vezyAlayamAM, AsAyaza mATe maLelI ane AvI khAmIo jatI rahI hata. rAtri, nirgamavAne badale amuka varga nATakazALAmAM abhinaya para bolatAM kahevuM paDaze ke AjanI rAta gALe che. ukta sthaLe poSAtI vRttio nATakaApaNI raMgabhUmi para jeTalA abhinayado thAya che. zALAmAM na poSAya to teo nATakane uttejana te sarvathI pure aMze rA0 DAhyAbhAinA khelo mukta ane dravyasahAya ApatA aTakI jAya. paisA raLavA nathI. "ba" nA abhinayanI khubI pIchAnI beThelA mAlike e vargathI upajatI dravyanI khoTa tene raMgabhUmi para sthAna ApavA mATe prekSake rA. khamavA taiyAra nathI; eTale nATakomAM adhamatA, DAhyAbhAInA atIva AbhArI che. amuka vRtti ke kSudratA ke grAmyatA pravezeja. bIje varga abhaNa saMvega mUka ane nIrava rIye prakRSTa svarUpamAM dAkha ane asaMskArI zrImaMtono che. paisAna tumAkhamAM vanAra abhinayanI kismata AMkavA lekhinI asama chakelA maujhazekha mANavAnuM sthaLa nATakazALAmAM hyuM che. jyAre hRdayamAM tumula tuphAna cAle che, bhakti zodhe che. jayAphata ane nAcaraMganI majhA nATakanA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAhyAbhAi dhoLazAjI takhtA para mumatA pAtro pAsethI meLave che. A dezane joie evA, dhanAM dhatIMgathI meAkaLA jAhera vinA bahu thoDA che; ne je che te pazu viSNupta thatAM jAya che. AvA samAmAM nATakA vinAdA meLavavA jovA javAya e svAbhAvika che. arjAnA AvyA pahelAM bhASA ke kalagItAvALAnI mahekila ke 3 jhINIonA DAyarA ke DhALI jyA bibhatsa tahevArA vinAdane virAma meLavavAnAM sAdhanA hatAM. jyAre AvAM adhama sAdhanAno saMpradAya pracalita hAya tyAre nATakA uccagrAhI bhajavAya e arralavaMta che. je dezamAM sheja paNa sakrAMca vinA a zlIla bhAvanA bhAre kAra ne batrIse vanI upayAga thanA gAya, caritra ane evI jAtanA viSe vaMcAtA hai carcAnA krAya tyAMnA vatanIo pAse uMcA saMskAranI AzA rAkhavI e phokaTa che. saMskRta ane IMglIza sAhityanA gADha vAMcana--dezaka jIvana paryaMta raheto samAgama to vija--chatAM paNuM je dezanA grejyueTAnI halakI rasatti TaLI zakatI nathI, tyAMnI raMgabhUmipara utkRSTa bhAvanAmaya kRti bhajavAtI sevAnI abhilASA vyartha che. nATakazALAmAM prekSakA majhA ne gamatane mATe jAya che-jJAna ke anubhava levA nahi. dhArmika vadhAre dhArmika thAya, ke pApI AchA pApI thAya evA hetuthI athavA navIna bhAvanA meLavavA tyAM kAI jatuM nathI. enI satti saMskArI nathI, daLavAyelI nathI, jaganA anupama ane unnata sAhityA mane samAgama nathI tevA prekSAne mATe ucca prakAranAM nATako na racAya e sarve rItye vAstavika che. rA. rA. DAhyAbhAi A badhuM samajatA haze. peAtAnA prekSakAne dhIre dhIre saMskArI karavA, temanI sanmukha temane pace evA Adarzo mUkavA, ane teTalI bhabhaka ochI rAkhI saMgIna upadeza ApavA evA kAMi emanA haiva karo. potAnI zaktinA pramANamAM teethI banyuM teTalu emaNe karyuM che--chatAM 183 emanI vidyA jotAM vadhArenI apekSA rahe che. rA. 5. DAyAbhAInI kRti vize shejasAja kaNA pachI emanA jIvana vize kheAlavAnuM rahe che. daDhatA ane maThamAM rahevAnA uttama guNo emanAmAM hatA. zarUAtamAM Aga lAgavAthI temaja bIna" kAraNothI temane khamavuM paDayuM hatuM. chatAM nAsIpAsa na thatAM pAtAnuM citta nATakanA pezAmAM lagADI potAnI kaMpanIne AAnI sthiti saMpAdI bhASI, temaja potAnA jIvananuM sAma kIdhuM che. ama dAvAdanA AnaMdabhuvana "'thieTara'mAM peAtAnI punarjIvita kaMpanI pAse '"bhaiAjarAjAnA khela bhaja vALyeA hatA. te vakhata ane AjanA khela jotAM rA. DAhyAbhAInI buddhi himmata ane kAryakuzaLatAnA khyAla AAvaro. " jyAre dukALanA pannAmAM A deza sapaDAyo hato tyAre peAtAnAM nATakA bhajavI tethI thatI upaja rAMkAMonAM nirvAha arthe emaNe ApI dIdhI hatI. AvAM apUrva svArthayAga ane vila dAnazIlatA temanAmAM hatAM. pAtAnI kAmanI sevA karavA mATe, duHkhI baMdhuonI vhAra karavA mATe ane nATakanA dhaMdhAne sheja unnata karavA mATe zrI moMgALa na sabhA taraphathI Ajano prasaraMga ujavAya e suptagata ane yeAgya che. A parAsta dezanI alpa paNu je sevA kare che, te tenuM prArabdha uMdhADavAmAM madada kare -te A dezanA uddhAra samIpa AvRtI naya che mATe te te sevAnI kadara mukhavI joie ane pITAvavuM joI e. zrI mAMgareALa jaina sabhAe Ave ya samArabha cainye mATe temane anekavAra dhanyavAda che ane jemanA smAraka mATe atre ApaNe mAyA chIe temanI ane temanA dhaMdhAnI pAsa kImmata jo Aje ApaNAthI kAI karo tA sabhAno prayAsa saphaLa, upapeAgI ane AdaraNIya zekhavA bheMkaro raNajItarAma vAvAbhAI, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 kArataka-mAgazara 1983 jainayuga svIkAra ane samAlocanA. abhimanyu AkhyAna tathA abhimanyunuM leka paNa visaryA nathI. te saMbaMdhInA ullekhe khAsa sAhitya-bajaka ane prakaTa kartA rA. maMjulAla atre noMdhavA lalacAIe chIeHraNachoDalAla majamuMdAra bI. e. ela. ela. bI. 1. te vakhate pUrNa jAhojalAlIe pahoMcelA khahAIkeTe vakIla vaDodarA mUlya rU. doDha ane pAkA bhAta baMdaramAM rahIne " hIravijayari ane prasiddha rAsa paMThAnA cAra AnA vadhAre.] AmAM mahAkavi premA racanAra zrAvaka kavi RSabhadAsa jaina dharmanuM sAhitya nandanA puragAmI kavi tApIdAsa kRta saM. 1708 nuM gUjarAtImAM utArI levA mahAbhArata prayAsa karI rahyuM hatuM. abhimanyu AkhyAna nava prate parathI saMzodhita 2. uttaramAM ghaNe dUra maheTe bhAge meDatA (mAravADa)mAM karI mUkyuM che ane tenA para laMbANa prastAvanA rahenAra che tArA rahenAra "naLadamayaMtI rAsa tathA sAapradyumna prabaMdha che ke jemAM kavi, tenI kavitA, mahAbhAratanI kathAne jevA aneka rAsa racanAra samartha kavi samayasundare sAra, kavitAne sAra ane abhimanyu paranAM gUjarAtI saM. 1708 mAM "kupadI satI saMbaMdha calapAI" racI kAvyonI samIkSA karI che. pachI mULakAvya tenA aneka che, te kavi aDhAramA zatakanA pahelA dasakAmAM jIvate haze pAThAMtaro sahita Apela che. pachI abhimanyunuM loka- ema kahevAne kAMI bAdha nathI. sAhitya ApyuM che temAM abhimanyuno rAsaDo, - 3, jaina saMghane zIlane mahimA hamajAvavA lakhelo kuttAnI amara rAkhaDI, abhimanyune rAjiye, ane 'zIlavatIne rA" (saM. 1700) racanAra nemI vijaya abhimanyune parajiyo e cAra lokakAvya mUkyAM che. paNuM A arasAmAM thaI gayeluM lAge che. (AmAM saM. pachI "samajUtI'mAM dareka kaDavAmAMnA kaThina zabdonA 1700 e sAlapara TippaNuM mUkI che ke, "A rAsAnI artha. tenI upayukta mAhitI ane bumatti sahita racanA saMvat 1762 hovAnuM keTalIka prate uparathI tema mukI che. pachI 4 pariziSTa ApyAM che temAM 1 mahA- ja A kavinAM A arasAnI AsapAsa racelAM kAvyo bhAratanAM kAvyonI saMvatavAra neMdha, 2 rasAlaMkAra upalabdha thayAM che te uparathI jaNAya che. A hakIkta prakaraNa : pAkAMtara carcA ane vyaktinA ra, sAcI Thare te upara lakheluM vidhAna jarUra pheravavuM paDaze. zabdAno koSa ane anukramaNikA Apela che. A vizeSamAM teo jaNAve che ke, uttaramAM cheka meDatAthI sarva jotAM rA. majamudAre A prAcIna kAvya saMbaMdhe mAMDIne naDiAda sudhI nhAnA heTA kavitA karakaMI paNuM Avazyaka aMga mukI dIdhuM nathI. ane nArAo [kavi nAmane yogya keTalA haze?] pitAnuM kelejIyana ke kAvyAbhyAsI mATe joIe te karatAM sAhitya jIvana gALI rahyA hatA. vizeSa ItihAsane abhAve vadhu sAmagrI pUrI pADI che. prayojaka zrama pAne A kavie vacce paraspara oLakhANuM ke prasaMga haze pAne dekhAya che, ane saphaLa che ema ame chAtI ke kema, hemanAM kAvyonI nakalo eka gAmathI bIje gAma ThokIne kahIzuM. AvA projaka ane prakAzaka dareka kayAre kayAre ane kevA kevA bhAvika lokenI mAraphata pracAra pAmatI haze tathA jainasaMdhanA kavie ane jainetara prAcIna kAvyane maLe te gujarAtI prAcIna sAhityanI gUjarAtI kavio eka ja ThekANe tathA eka ja gAmamAM tulanA rasapradatA samajAya, vivecana kalAno pracAra sAthe sAthe sAhityajIvana gALatA hovA chatAM temanA thai sAhityane utkarSa sadhAya ane gujarAtI kAvya aneka dhamAM zretA varga vacce samabhAva sahacAra ane sAhityanA itihAsane sage racanAra mATe pUratI sahAnubhUti haze ke kema e badhA praznonA uttara mATe sAmagrI maLe. A mATe prayojaka mahAzayane ame hamaNuM te ApaNe mana ja rAkhavuM paDaze. " pUre dhanyavAda ApIe chIe. te vakhate" eTale vikrama sattaramA saikAne zrIyuta maMjulAle keTalAka jaina sAhityakArone aMtakALa ane arADamAnA pahelA dasakAmAM ema Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane samAlocanA gaNIne uparanA ulekha karyo che. aSabhadAsano kavana sahavidyamAnapaNumAM sahakAra hato ke nahi e prazna kALa saM. 1666 thI saM. 1687 che, ane te kavi che teja prazna jene ekabIjA sahakAra karatA ke sattaramA saikAnA aMtakALa pahelAM gaNAya. samayasuMdara nahi temaja janetaro eka bIjA sAthe sahakAra karatA te lagabhaga 80 varSa uparAMta cho lAge che ane te karI zakatA ke nahi te che. jenomAM to sahakArateno kavanakALa saM. 1658 thI 1700 upara che, tethI paganA ghaNA dAkhalA ghaNAnA saMbaMdhamAM maLI Ave te kavi arADhamA zatakanA pahelA dazakamAM vidyamAna che.-badhAMnA saMbaMdhamAM nahi hoya. jainomAM eka hatA e vidhAna sAcuM che, ne te kavi sattaramA bIjAnI kRtio judI judI prata pharI karAvI eka saikAnA madhyathI te aMta sudhI have te paNa nirvi- bIjAne mokalatA ane judA judA sthaLanA bhaMDAvAda che. temavijayanI kRti zIlavatI rAsa saM. romAM saMgraha karAvatA. eka bIjAnI kRtipara bAlA1700 mAM racAyela che evuM je bahAra paDela che vadha racatA. RSabhadAsanI kRtione tenA muni te bhUla che. te kRti "rAsa saMpUrNa saMvata satarase, gurUoe vistAra karyo. RSabhadAsa potAnA hIravijaya akhAtrIja rasa dhArase che' ema chapAyuM che tethI sUrinA rAsanI prazastimAM pR. 322 jaNAve che ke - 1700 lAge che, paNa eka pratamAM "rAsa saMpUrNa tavana aDAvana cotrIsa rAsa, sattara paMcAse, akhAtrIja rasa dhArase he" ema che - puNya prasaryo dIye bahu sukha vAse, tethI saM. 1750 mAM racAI jAya che. saM. gIta thaI namaskAra bahu kIdhA, 1762 nA aMkavALI prata amoe joI nathI. te puNa mATe likhI sAdhune dIdhA. kavinI anyakRtio A pramANe che:-(1) vacharAja Aja prakAre kavi nAkara lakhe che ke "kavi nAcAratra rAsa saM. 1758' mAgazara suda 12 budha kare viprane dIdhA.' . velAkula (verAvaLa) baMdaramAM, (2) dharma buddhi pApa sAkSara zrI kRSNalAlabhAI A praznane kaMIka ukela buddhi maMtrI nR5 rAsa athavA kAmaghaTa rAsa saM. TuMkAkSarI zabdathI karatA hoya ema jaNAya che-te 1768 ASADha vada 7, (3) tejasAra rAjarSi rAsa saM. zabdo A che:1787 kArtika vada 13 gurU (kavinI svahasta likhita nA gujarAtI sAhityane silasilAbaMdha saMbaMdha, prata teja varSamAM lakhelI vaDodarAnA pravartaka kAMti ga , DI (connected) itihAsa lakhavo hoya te jainothI jenevijayajInA bhaMDAramAM mojuda che.)-A paikI zIlavatI, taranI kRti tarapha ane jainetarathI jananI kRti tarapha durlakSa thaI zake nahi. amuka viSayo saMbaMdhe baMne komoe ekaja vacharAja, ane dharmabaddhi pApabuddhi maMtrIpa e rAse nadInA mULamAMthI pANI pIdheluM eTale ke saMskRta graMtha tapagacchanA vijayaratna sUrinA rAjyamAM-vidyamAna para AdhAra rAkhele, amuka bAbatamAM vicAranI 5NAmAM racyA che, tyAre tejasAra rAjarSi rAsa paraspara Apale thayelI (They acted and reavijayadayAsUrinA rAjyamAM racyo che ema kavie cted on each other ) eTale kharA ItihAsanI poteja prazastimAM jaNAvyuM che. vijayaratnane sUri racanAmAM te e bane kemanI kRtinI Alocane thavI pada saM. 1732 mAM maLyuM tethI tenA pahelAM to eka joie jue A aMkamAM madhyakAlIna sAhitya para sAkSara zrI kRSNalAlabhAI e lekha tathA upaghAta AnaMda paNa kRti nemivijayanI thavI saMbhavatIja nathI; ne kAvya mahodadhi mauktika 7 muM ke je ceDA vakhatamAM te sUri saM. 1773 mAM svargastha thayA ne tenI pachI ara pAnAra che) vijayakSamAmari AvyA ne te sa. 1785 mAM svarga- chevaTe zrIyuta maMjulAla gajarAtI kAvyo A rIte stha thayA ke jenI pachI vijayadayAsUri AcArya ne aneka bahAra pADI abhyAsI ene mArga saraLa karI paTadhara teja varSamAM thaI AvyA ne te saM. 1809 Ape ema irachI viramIe chIe. mAM svargastha thayA. __ jesalamIra bhAMDAgAroya granthAnAM suuciijana ane janetara kaviomAM eka bIjAnI gAyakavADa pavaya graMthamAlA naM. 21 mULa saMgrA lAbhAra pachI AvyA ne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 186 haka sva. cImanalAla DI. dalAla ema. e. ane saMzodhana karI vistRta upAta ane anukramiNa kAe lakhI taiyAra karanAra paDita lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI. mUlya rU. savAtraLu. ) sana 1916 pahelAM pATaNanA bhArAnI mUlyavAna ane pramANa bhUta prathAnI pherista karanAra sadgata cImanalAla kAnAbhAI dalAla e bA ne viAna e atejanAmAM eka bIjA bhaMDArakara hatA ema kahevAmAM atyukti amane jaNAtI nathI. temaNe sana 1916 mAM jesalamera jai tyAMnA prasiddha bAramAMnAvela pustakAnI TIpa taiyAra karI. bhA bhaMDAra jagatamAM eka prakhyAta athaDAya che. temAM ati prAcIna ane annanya pustako surakSita che. tenA saMbaMdhamAM sana 1920 mAM TArDa tenA ullekha karyAM. DA. kuMgara sana 1972 mAM jaI mAtra 40 paiAthI A tapAsI zakayA. pachI preA. esa. Ara. bhaMDArakara jovA gayA hatA. paNa kUttehamada pUrA na thayA. 1909 mAM ApaNI jaina zve. kAnpharanse paDita hIrAlAla ha'sarAte gokalI kathAnAM nAmeAnI TIpa 'jaina graMthAvalI' mATe karAvI ke je TIpa hajI paNa senTrala lAyabrerI vaDAdarA'mAM paDhI che kAraNa ke te zrIsuna dalAlane mekalavAmAM AvI hatI ane kannu phrAnsa Aphrisane pAchI thai nathI tema te ekrise maMgAvI lIdhI nathI. paNa vistRta ane saMpUrNa tathA saMsthAne tapAsI karavAmAM AvelI sUcI te saphLata dalAleja karI. jesalamera javAnA rastA vikaTa che hatAM. tenI musApharI karI tyAMnA saMdhanI premabhAvabharI sahAnubhUti ane sahakAritA meLavI polITIkala ejaMTa ne rAjyAdhikArIonI lAgavagathI dalAla mahAzaye potAnuM kArya anikame paNa temadIthI karyuM ane te prakaTa thAya te pahelAM te sana 1918 nI trIjI akaTAkhare inphalyuenjhAmAM dalAlanu` sthUla dehAvasAna thayuM. temanA yazadeha javalaMta ane cirasthAyI rahezeja. have A sUcI saMzodhita karI suMdara ane upayogI svarUpamAM mULa presamAM mekavAnuM kAma vaDI darAnI sejha lAyabrerInA pati bAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhIne soMpavAmAM AvyuM ane te atizaya kArataka-mAgazara 1983 kuvanAthI mathakArA ane saMdhAtA picaya karAvatI ane te sabaMdhI aneka navIna aitihAsika hakIkate jaina ane netara aMdhakArAnI nirdiSTa thayelA nA cArya muni vagerenI jaina jainetara zretrI vagerenI jainamuniva cAdinI gRhasthavazaya jJAti gAtrAdiI, rAtnaonI, sthAnAnI ema vidha vidha kSatA AnagikAo taiyAra karI sAcA pati je mahe. nata ane vidvattAnA ya karyo che te mATe ane tema karI tene bane teTalI sapUchuM ane sattAdhArI banA che te mATe temane anekayA dhanyavAda ghaTe che, te AvI sUcI ApaNI saMskRtinA zabdaEhanuM digdarzana karAvavAmAM, prAcIna prattiyAsanI sAMkaLamAM tUranA bhADA pUrA pADanArI sAmagrI pUrI pADavAmAM prabala sahAyabhUta che ane tenu te mahattva ApyuM nathI. bhAvanagaranA cIpha jasTisa e. je. sunAvAlAe tA. 17-11-25 nA nIcenA abhiprAya A saMbaMdhe ApyA che tene ame maLatA thaie chIe. "The Descriptive Catalogue now offered to the public, the result of the joint labours of the late Mr. C, D. Dalal, Sanskrit Librarian of the Baroda Central Library, and the Jain Pandit Mr, LL. B. Gandhi is supposed to be pretty exhaustive, and embraces almost all important palm-leaf and paper MSS of the world-renowned Jain Bhandars of Jesalmere. The learned editor, Mr. L. B. Gandhl, a deep and well-read scholar of the old school-seems to have spared no pains to make the catalogue as complete and accurate as possible. Every end eavour has been made to gather together all phases of available information bearing on the subject, and present them here in a condensed Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane samAlAcanA 17 and compact form, classified and graMthakara maivijaya jakharA jyotiSI, ma`trazAstro, arranged under appropriate headings kavi, pati ane rasada hatA ema temanA aneka A brief historical sketch given in the graMthA parathI jANI zakAya che. te spaSTatAthI viSanskrit Preface, the plan and stArapUrvaka pUravAra karavA mATe temanA dareka mama scope of the work fully explained,hastagata karI temAMnI aMtargata hakIkatA meLavI eka jakhareA lekha lakhI zakAya tema che. anuvAdaka mahAzaye prastAvanAmAM TuMkamAM hakIkata ApI che te upayukta che. munimahArAjjI vicakSavijya pAse A graMthakAranA aneka graMthanI hastapratA che, te jo graMthakAranuM caritra lakhavA lekhakane ApavAnI kRpA kare tA AlecanAtmaka sAre| paricaya graMthakartA ane temanA "prathAnA karAvI zakAya tema che. temanA graMthAnuM jema vitaraNa ane prakAzana thAya tema karavuM yAgya che. A graMtho thoDA vakhata mATe amane jovA tapA savA mATeja pUrAM pADavAmAM Avaze, teA ame tevA the extra information of inestimable value embodied in the Introduction, the variety of matters set forth in the appendices, the peculiar feature of the Notanda and other minor details will prove useful alike to the scholar and the layman." chevaTe sadgata dalAle pATaNanA bhaMDArAnI vistRta sUcI karI che ke je sarathApita ane prakaTa karavA mATe sarva paigya sAmagrIthI nizciMta karavA mATenu kAryuM paDita lAlacaMdraneja soMpavAmAM AvyuM che te satvara bahAra paDe ane temAM paDitajIne AveAja cA ane dhanyavAda aprApta thAya ema chIe chIe. paricaya karAvavA banatuM karIzuM. anuvAdaka mahAzaya AvA anya graMthA--kRitasAra saMgraha, bhuvana dIpaka saTIka, vAstusAra ( zilpazAstra ), gailekya prakAza Adi jaina graMthA sAnuvAda prakaTa karanAra che. jANI AnaMda thAya che. dareka jaina lAyabrerI temaja taddana jenA AvA graMthane kharIdI uttejana AApaze ema icchIzuM. megha doca-varSoSa--mUla saMskRta padyamAM. kA~ meviya upAdhyAya-hiMdImAM anuvAdaka ane prakAzaka pa`Dita bhagavAnadAsa jaina. dI zeThiyA ana prinTIMga presa bIkAnera, mUlya rU. cAra). A catha tera adhikAramAM che. 1 utpAta prakaraNa, 2 vAttAdhikAra, 3 devAdhikAra, 4 savasarAdhikAragurUcArola, 5 niyasara niSNu, ke ayanamAsa pakSa dina nirUpaNuM, varSarAdikathana, 8 meghaga kathana, 9 kilakathana, 10 sUryacAra kathana, 11 grahagaNu vimarzana, 12 dvAracatuSTaya kathana, 13 zatruniSNu, ekadare amuka varSa kevuM nivAro te saM. baMdhI je je ziza, nakSatra, vagere cinha joi tenAM phala AmAM Apela che te vicArI kiMmana karavo mATenA A maLyuM che. tenuM hiMdI bhASAntare anuvAdaka gujarAtI havA chatAM ThIka karyuM che ema jAya che. prema sArUM zAvyuM hatata. vadhAre suMdara ane AkarSaka svarUpamAM bA maya rajI karI zakAyo hata chatAM moTA TAIpamAM glejha kAgaLa para pustaka chapAyela che te eka Mdare sArUM thayuM che. jainetara dRSTie jaina--athavA jenetara aneka madhyastha vidAnAnA jainadharmasabaMdhI abhiprAyAsaMgrAhaka muni madyArAjazrI amaravijyajI, prao zA. DAhyAbhAI dalapatabhAI, bharUca-mUlya jaNAvyuM nathI. ) A pustaka prasiddha karI eka sArI sevA pUjya munizrI amavijayachae. jainadharma ane sASinI munathI ke emAM rANuM vatana zarkanathI. bhASA gUjarAtI che chatAM TApa bAlabhodha rAkhyA che. tethI tenA zAma hiMdI ane mahArASTrI jene paNa laI zake tema che. vAsudeva upAdhye, eka paramahaMsa, rAmatIrthazAstrI, lokamAnya Tilaka, kAkA kAlelakara, prA AnaMdazaMkara dhruva, zrIGgata rAjvArDa bAdinAM vaktI) prathama bhAgamAM ApyAM che ane DA. mana jekAkhInI jainasUtrA paranI prastAvanAo, havArana, Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jaina yuga kArataka-mAgazara 1983 harTala Adi yUropIya vidvAnonA mate bIjA bhAgamAM saMbaMdhInuM naSadha kAvya e eka mahAkAvya thayuM che ApyAM che. prastAvanA paNa sundara ghaDI che. janadharma ane te uparAMta bIjA aneka kAvyo racAyAM che. saMbaMdhI anya zuM dhAre che, samaje che tene temaja gujarAtImAM ja kavio nAme mAMDaNukRtaanya vidyAne tene abhyAsa keTalo sukSmatAthI karI saM. 1498 AsapAsa, RSivardhana kRta saM. 1512 zake che tene khyAla A pustakathI sArI rIte A- mAM, megharAja kRta saM. 1664, nayasuMdara kRta 1666mAM, vaze. harmana bhASAmAM janadharma ane sAhitya saMbaMdhI samayasaMdara kata 167mAM, jJAnasAgara kRta sa. 1720 aneka lekho ane pustaka bahAra paDayAM che tene, mAM naladamayaMtIrAsa racAyA che jyAre janatera kaviane hiMdanA iDiyana eMTikavarI, raeNyala eziyATika omAM anukrame bhAlaNa (1545 ?) nAkara (1581), sosAyaTInAM jale AdimAM jana saMbaMdhI je je premAnaMda (1728 ? 1742) Adie te para lekha, ullekho vagere AvyA che tene anuvAda kAvyo racyAM che. naLa damayaMtI saMbaMdhI gUjarAtI karAvI prakaTa karAvavAnuM kArya A muni mahArAja temaja bhASAmAM lakhavAnI pahela jaina kavioe karI che. anya munie yA saMsthAo upADI leze to a - zrIyuta zrI geDekara ane paMDita lAlacaTTe A tyaMta prakAza paDatAM zAsanano uddhAra thaze ema ame graMthanuM saMzodhana suyogya rIte karyuM che-temAM AvelA hRdayapUrvaka mAnIe chIe. prAkRta bhASAnA bhAganI saMskRta chAyA karI phuTara4 vidyAra nAra-mULa kartA rAmacaMdrasUri. noTa'mAM Apela che. pAThAMtaro paNa ApyAM che jenA saMzodhaka jI. ke. zrIgeDekara ane lAlacaMdra bI. kathA ane brAhmaNa kathAmAM zuM zuM bheda che, A nATagAMdhI-vaDodarA seMTrala lAyabrerI vALA. prastAvanA kakAra rAmacaMdrasUrie kayAM vastu para AdhAra rAkhI lekhaka ukta paMDita lAlacaMdra-gAyakavADa pautya potAnI pratibhA batAvI che e vagere AnA uMDA graMthamALA maNuko 29 mo. pUka 40+91 mUlya abhyAsI mATe majAno viSaya che. rAmacaMdrasUrine savAbe rU.]. nATayadarpaNa nAmanA graMtha je bahAra paDe te AkhA prasiddha zrI hemacaMdrAcAryanA vidvAna ziSya rAma- nATaka, alaMkAra ane kAvyanA sAhitya para jabara caMdrasUrie aneka nATake temaja graMtho racyA che. prakAza paDaze. te graMthanI vidvAno bahu rAha jue ane prabaMdhazata nAmanuM pustaka so prabaMdhavALuM racI che. zrImaMta gAyakavADa sarakAre A pauvA graMthamALA prabaMdhazatakartA e upanAma meLavyuM che. te sUrinA kADhI temAM jaina sAhityano samAveza karI zrI be saMbaMdhamAM jUdA jUdA graMtho jevA ke prabaMdhaciMtA- kaMza bhaTTAcArya jevA vidvAna janarala eDiTara, zrI maNI, prabhAvakacaritra Adi parathI maLatI badhI geDekara ane paMDita lAlacaMdra jevA vidvAne niyojI hakIkate temaja temanA graMthomAMthI AMtarika pramANa jana samAja para upakAra karyo che e mATe ame tarIke prApta karelI vigatone ekaThI karI paMDita temane anekazaH dhanyavAda ApIe chIe, ane IlAlacaMdrajIe vidvatA bharelI saMskRta prastAvanAmAM chIzuM ke te graMthamALAmAM nATayadarpaNa paNa saMzodhita mUkI che te khAsa upayogI ane rasaprada che ane thaI bahAra paDe. tenuM gujarAtI bhASAMtara karI tyAM karAvI A mAsi- ijA-prathama vibhAga. mULakartA zrI " kamAM bhaviSyamAM ApavA umeda rAkhIe chIe. vinayavijayajI ma. devacaMdalAlabhAI jana pu. phaMDa. nalarAjA ane damayaMtInI kathA eTalI badhI surata pAnAM 131 nirNayasAgara presa mUlya be rU.) rasabharita che ke tenA saMbaMdhI saMskRtamAM aneka AmAM 11 sargavALe dravyaloka prakAza mUkela che. kSetra AkhyAne racAyAM che eTaluM ja nahi, paraMtu saMskR- kALa ane bhAvathI lokanuM svarUpa have pachInA bhAgomAM tane gaNAtA paMcamahAkAvyamAM zrI harSanuM temanA Avaze. jana vizvadhaTanA (cosmology) saMbaMdhe Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane samAcanA zuM mAnyatA che te A graMtha parathI vizeSa pramANamAM moha ane vivekanuM svarUpa ApyuM che ane paramahaMsa samajAze. A saMskRtamAM vi0 18mAM zatakamAM thayela evA AtmarAjanI zreSThatA batAvI che. A uparathI vinayavijayajIe karelI suMdara racanA che. te AkhI dharmamaMdire moha ane vivekano rAsa gUjarAtamAM kRti jAmanagaranA paMDita hIrAlAla haMsarAje prakaTa racyo che ane bIjAoe udayaratna, nemivijaya karI che. te paMDita saMbaMdhI sAmAnya rIte kahevAya Adie paNa tevo rAsa racyo che. che ke moTA TAIpamAM aneka pAnAMomAM graMthe chApI jayazekharasUrie A pitAnA saMskRta rUpaka ghaNI vadhAre kiMmata rAkhe che-te phariyAda dUra karavAne graMthane svataMtra rIte gujarAtImAM A tribhuvanadIpaka A graMthanA prakAzanano hetu jaNAya che te ayogya prabaMdharUpe racyo che. tenI racanA saMvata 1462 mAM yA nathI. ukata paMDitanI prakAzita kRtimAM ane AmAM te pahelAM mUkI zakAya. AthI A kRti Adi kavi zI vizeSatA che te samajAvyuM nathI. AmAM kaMI paNa tarIke hamaNAM sudhI manAtA zrI narasiMha mahetAnA prastAvanA nathI, temaja A saMsthA je rIte anya pahelAnI che ane tethI te pahelAMnI gujarAtI bhASAnI graMthamAM prAkata gAthAo ke vAkyonI saMskRta chAyA kati tarIke pasaMda karI paMDita lAlacaMdajIe prastAphaTaneTamAM mUkAve che te rIte A graMtha saMbaMdhe karyuM vanA, saMkSipta sAra, vagere sahita saMzodhita karI nathI. have pachInA vibhAgomAM ema karavA lakSa Apaze. janasamUha pAse saM. 1977 mAM raju karyo te mATe AmAM viSayAnukrama, sAdo ane vistRta mUko ghaTe temane dhanyavAda ghaTe che. gUjarAtI sAhityanA prakhara e paNu lakSa bahAra javuM na joIe. AvA graMthe sAkSara zrI kezavalAla harSadarAya dhruva eka patrakAra gUjarAtImAM anuvAda karavA yogya che, ne aMgrejImAM jaNAve che te yathArtha che ke - paNuM anuvAda karavA lAyaka A graMtha che ema mA... " jAnI gUjarAtInA abhyAsane mATe jUnAM jana nIe chIe. kAvyo bahu jarUranAM che. paMdaramA soLamA saikA tribhuvanadIpaka-prabaMdha-[ racanAra kavIzvara pachI te jainetara sAhitya paNa maLI Ave che paraMtu zrI jayazekharasUri saMpAdaka paMDita lAlacaMdra bhagavA te pahelAMnA sakA upara to jaina sAhityaja prakAza nadAsa. pra. abhayacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI kula 9. nAMkhI zake ema che.' 80 mUlya ATha AnA ] Ama lakhI vAcaka vagarane ane abhyAsakavargane AbhArI karavA mATe tevuM jUnuM jaina sAhitya chapAvaaMcala gacchamAM jayazekharasUri eka mahAkavi vAnI pravRtti karavA mATe AnaMdakAvya mahodadhi prakaTa ane graMthakAra thayA che. saMskRtamAM aneka graMtho karanArI saMsthAne dhruva mahAzaya pite jaNAve che teya (1436 thI 1462 saM. mAM) racyA che. upadeza che. haju A saMsthA taraphathI AvI prAcIna kRtio cintAmaNI saM. 1436, prabodha ciMtAmaNi ane prakAzana pAmI nathI, paNa lAlacaMdabhAie pahelAM dhammila carita mahAkAvya saM. 1462, jenakumAra prathama ATalI jAnI kati saMzodhita karI prakAzita saMbhava mahAkAvya, ane zatruMjaya, giranAra, mahAvIra karAvI te mATe abhyAsaka varga temano RNI che. A jina e traNa para dhArniMzikA, AbhAvadha kulaka, graMtha bI. e. ne ema. e. nA gUjarAtI abhyAsadharmasarvasva, dharma kalpadruma vagere vagere. A paikI kramamAM haju sudhI dAkhala thaI zakyo nathI e khedaprabaMdha ciMtAmaNI e rUpaka graMtha che. jemAM upa- janaka che. lAlacaMdabhAie A kAvya pAchaLa lIdhela mitibhavaprapaMcakathA siddharSikRta rUpaka mahAna ane zrama prazaMsanIya che. prAcIna (10 mA saikAno) graMtha che ke jeTalo prAcIna zrI narasiMha mahetAnA pahelAnuM gujarAtI sAhitya rUpaka graMtha vizvanA koI paNa sAhityamAM thayelo jA kaviokRta ghaNuM che ane te dhIme dhIme bahAra jANavAmAM nathI. A prabodha ciMtAmaNI graMthamAM paDatuM jaze to temane Adi kavi tarIke huM nahi Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga kArataka-mAgazara 1983 kahI zakAya ke nahi mAnI zakAya. AthI AghAta prAkRta sUtra uparAMta zrI siddhasena gaNikRta bahaNUrNi pAmavAnI bhASAbhyAsIone jarUra nathI, paNa ulaTuM ane caMdrasUrikRta viSamapada vyAkhyA mUkavAmAM Avela khuza thavA jevuM che. lAlacaMda paMDite zrI zAlibhadra che. prastAvanAmAM jinabhadraguNine samaya ane te upasarie saM. 1241 mAM racela bharata narezvara caritane rAMta bIjI aneka vigato vidvattAbharI daSTithI mUkasaMzodhita karela che te prakAzita karavA teo ghaNAM varSothI vAmAM AvI che. icche che. te teo have satvara prakaTa karaze ema icchIzuM. takalpa eTale viSamapada vyAkhyAmAM samajAvyuM A kAvya ucca pratinuM che. te 432 kaDInuM che tema chata eTale AcaritatraM sarvakAladharaNA lAkhuM che ane temAM jUnI gujarAtInuM zuddha svarUpa che chatuM ane tene kahyuM eTale varNana. zramaNanA maLI Ave che. te svarUpane chaNI tene vistRta TIkA AcAra-eka AcAranI varNanA. kaha5 e zabda rUpe bahAra lAvavAnuM kArya zrI kezavalAla dhruva jevA deza arthamAM vaparAya chebhASAzAstrI kare te ghaNe prakAza paDI zake tema che. sAmarthe varNanAyAM ca chedane kAraNe tathA amane jaNAvavAne AnaMda thAya che ke A kAvyane opampa cAdhivAse 2 kalpa zabda vidurbhAdhA punaH bIjI prati meLavI saMzodhita karI te para te dazamAM vaNanA e arthamAM atra ka5 e vidhavidha TippaNo-rUpakano itihAsa, kavinA saMskRta nA itihAsa, kavinA saMskRta zabdano vyavahAra thayo che. AmAM 10 prakAranA prabaMdha ciMtAmaNI ane A gUjarAtI prabaMdhanI prAyazcitanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. sarakhAmaNI, kavi ane kAvyane paricaya, kAvyamAM vapa jinabhadragaNi e mahA AgamavAdI Agamag rAyela chaMda ane DhALa para vyaktavya, pAThAMtaronI ane Agama paraMparA para sauthI vadhu bhAra mUkanAra mImAMsA, jUnI gujarAtInuM svarUpa ane tenI vizeSatAo teozrI lakhI prakaTa karavAnA che, ane tema eka samartha vidvAna hatA, ane temane "kSamAzramaNa thaye te ema. e. nA abhyAsakramamAM dAkhala thaze, yugapradhAna' e nAmanA mahAbirUda yogyatAthI A pavAmAM AvyAM che. to tenAthI bhASA para jabaro prakAza paDaze ane teno abhyAsa thaI bhASAne utkarSa paNa thaze. lAlacaMda temaNe potAnI anupama matinA prabhAve jJAna, bhAInA prakAzana pachI pAMca cha varSe sAkSaraziromaNuM jJAnI, hetu, pramANa ane gaNadhara pRcchAnuM savizeSa vivecana vizeSAvazyakamAM graMtha nibaddha karyuM ? A dhruva sAhebanA hastathI A graMtha Adara pAme e ochuM khuza thavA jevuM nathI. teo potAnuM kArya vizeSAvazyaka te Avazyaka sUtranA sAmAyikAdhyayana sundara rIte pramANabhUta karI zake te mATe tribhuvana uparanuM lagabhaga pAMca hajAra graMtha pramANe prAkRta dIpaka prabaMdhanI hastaprata jyAM jyAM hoya tyAM gAthA baddha che te eTaluM badhuM supratiSThita ane jana tyAMthI meLavI sAhityarasika munio ane zrAva dharmanA siddhAnto para eTaluM badhuM ajavALuM pADanAra kAe temane pUrI pADavAnI jarUra che. AnI eka che ke tenA adhyayana vagara jaina dharmane marma pAmI para thI ni . * zakAya nahi te che . A prata zrI vijayadharma sUrinA AgrAmAM rAkhela bhaDA. zakAya nahi. te tatvajJAnathI bharapUra che ane tethI ramAM che to te temane jaladI mokale ema te bhaMDAranA "mahAbhASyakAra tarIke temanI gaNanA thaI che. A kAryavAhakone vinavIe chIe. prasiddha thayela che paraMtu durbhAgye tenA para temaNe karelI pagna saMskRta TIkA durlabha che. temanA bIjA graMtho nIta rahav-sUtra-kartA zrI jinabhadramaNi kSamA bahata saMgrahaNI, bahata kSetra samAsa ane A graMtha zramaNa saMpAdaka muni jinavijaya prakAzaka jana prasiddha thayA. paNa vizeSaNuvatI nAmane prakaraNa graMtha sAhitya saMzodhaka samiti amadAvAda. nirNayasAgara aprakAzita che. te prakAzita karavA mATe hAlanI pustaka presa 5. 2016 0 mUlya traNa rUpIA) AmAM mUla prakAzinI saMsthAo yogya vicAraze. muni jinavi. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane samAlocanA 10 jayajI jaina samAjamAM eka prakhara prabhAvazALI te jUdA jUdA saMskRta prAkRta graMthanI prazastio vidhAna che; gUjarAta pUrAtattava maMdiranA AcArya che, taiyAra che te je bahAra pADavA mATe dravya ApanAra saMskRta prAkRta hiMdI gUjarAtI vagere aneka bhASAnA keI nikaLI Ave to jema amAre jaina gUrjara jANakAra che. temaNe saMzodhaka tarIke suMdara kArya karI kavio" e graMtha gUjarAtI sAhityamAM jenonA A apUrva graMtha prakAzamAM lAvyA che, te mATe temane jabarA phALAnuM bhAna kAna pakaDIne karAve te nivaDe avazya dhanyavAda ghaTe che. "AcArAMgasUtra'nI peThe tema che te ja rIte saMskRta ane prAkRta sAhityamAM AmAM akSarAnukrame zabdakeSa saMskRta zabda sahita jano mATe phALo nirvivAda rIte pUravAra karI Avyo hata te graMthanI upayogitA vadhata. zake. ane tema thAya te jana sAhityane sarvAMga. A pustaka prakaTa karavAmAM jotara vakIla rA. suMdara ItihAsa lakhavAmAM ati anukULatA prApta thAya. ba. giradharalAla uttamarAma pArekhe saddagata zrAvaka premacaMda dolatarAma meMdInA puNya smaraNArthe kADhelA A jarA aprastutamAM javAyuM paNa te jarUranuM dravyamAMthI sahAya ApI che te mATe temano janasa hoI atra niveDyuM che. jaina dhArmika sAhitya ane mAjapara upakAra che, jana samAja purAtatvamarinA khAsa karI sUtra sAhityano ItihAsa lakhavAnI paDI. AcArya zrI jinavijayajI pAsethI temanA lAyakanuM AvazyakatA che. uM. vebare aneka hakIkato te saMbaMdhI 'kArya letAM zIkhe to ghaNuM meLavI zakAya tema che. mUkI che. pra. layamane ane bIjAe ghaNuM lakhyuM che te sarva jarmana bhASAmAMthI vAMcI samajI temAM rahelA temaNe aneka graMtho saMzodhita karyA che ke jenI TIpa A graMthanA puMThA5ra mUkelI che. have prAcIna gujarAtI doSa nivArI guNe grahaNa karI tevo itihAsa racI gadyasaMdarbha, paTTAvalI saMgraha, vijayadeva mAhAbhya, gUja zakAya tema che ane tevuM kArya karavAmAM jaina samAjamAM rAtanA itihAsanAM sAdhano e nAmanA temanA graMtho yogya ane pratibhAzALI vidvAno amArI dRSTimAM chapAvAnA che. pahelA graMthamAM vikrama paMdaramA saikAnuM gaja- 6 ukata AcAryazrI, paMDita sukhalAlajI, paM. bahecarAtI gadya sAhitya ke je padyasAhityanI peThe jaina graMthakA radAsa, paM. haragoviMdadAsa, munizrI vidyAvijayajI, roracitaja AkhA gujarAtI sAhityamAMthI maLI Ave munizrI kalyANavijayajI Adi Ave che. samAja te tema che te mUkavAmAM AvanAra che-temAM mukhya karI tarUNa sarvane lAbha levA bahAra Ave e IrachIzuM; ane prabhasUri, somasuMdara sUri Adie racelA bAlAvabodha evo itihAsa lakhAya te pahelAM AvA graMtho cUrNi mAMthI namunA levAmAM AvyA che. A gUjarAta purA: Adi paMca aMga sahita saMzAdhata thaI bahAra paDe tattva maMdiramAMthI prakaTa thanAra che, ane te jinavi- 1 cama jaranA vAta che. AgamAdaya samiti jayajInI prastAvanA sahita bahAra paDaze tyAre navIna keTalAka Agama bahAra pADI sAnukULatA karI ApI che. prakAza, bhASAnA saMgaThana ane racanAmAM jenonA - dareka janagraMtha bhaMDAra, lAyabrerI, ane AgaphALAnuM mApa kADhavAmAM, paDaze e nirvivAda che. abhyAsI A graMtha kharIdI uttejana Apaze. chapAI bIje paTTAvalIono saMgraha bahAra paDe te itihA. ane kAgaLa suMdara che. sanuM eka Avaka aMga prApta thAya. atyAra sudhI eka paNa jUnI paTTAvali saMpUrNakAre bahAra paDI taraMgavatI-mULa kartA prAkRtamAM pAdaliptAcArya nathI ane te para koI paNa saMsthAnuM ke prakAzakane tene saMkSepa prAkRtamAM karanAra nemicaMdra gaNi, jarmana lakSa gayuM nathI te navAI che. A ane bIjA graMtho anuvAdaka che. laiMyamana. gUjarAtI anuvAdaka narasihamATe jana zrImaMte ke prakAzinI saMsthAonA dravyanI bhAI IzvarabhAI paTela. pU. 92 ka. babalacaMdra sahAya suratamAM maLe to te jaladI bahAra paDI zake kezavalAla pra. medI hAjA paTelanI pALa amadAvAda tema che. munizrI pAse jena itihAsanuM bIjuM aMga mUlya AnA bAra. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 pAdaliptAcAryano samaya nirNaya karavA mATe nirvANa vistRta nibaMdha lakhI, temaja "buddha ane mahAvIra kalikAnA saMzodhaka rA. mohanalAla bha0 jhaverIe e nAmano tulanAtmaka nibaMdha tAjetaramAM lakhI tenI prastAvanAmAM prayatna karyo che. te AcArya ghaNA jaina sAhityanI jabarI sevA bajAvI che. A kathA prAcInakALamAM eka prabhAvaka purUSa thayA che emAM saMbaMdhe temano patravyavahAra A pustakamAM chapAya kaI jAtane zaka nathI. temaNe racelo kathAno A hata te vizeSa ajavALuM paData. graMtha durbhAgye haju sudhI aprApta che, paNuM prAcIna ghaNA prAcInakALathI prAkRta bhASAmAM suMdara kathAnako kALathI tenI suvikhyAtI eTalI badhI hatI ke teno bahAra pADavAmAM janee moTA phALo ApyA che. ullekha yugapradhAna jinabhadra kSamAzramaNe potAnA lama umakAna nika abhipAtAnA prAlaiMyamana prastAvanAnA prAraMbhamAM ja kahe che ke vizeSAvazyaka bhASya ( gAthA 1508)mAM, haribhadrasUri hai A je kathA raju karuM chuM te kharekhara eka navIna e Avazyaka TIkAmAM, dAkSiNyAMka-udyatanasUrie kathA che. kAraNa ke bhAratavAsIo sivAya bahAranA keAIe kuvalayamAlA (ramyA saMvata 835)mAM ane tyAra adyApi e vAMcI nathI, ane je bhAratamAM ekavAra e pachInA aneka vidvAnoe karyo che. A graMthane prAkR- lokapriya thaI paDI hatI, te khuda bhAratamAM paNa atyAre tamAM saMkSipta sAra hAIvagacchanA vIrabhadranA ziSya ene koI jANatuM nathI. A kathA prAcIna bhAratanuM dAna nemicaMdra maNie karelo tenI prata parathI jarmana che, paNuM ene vAMcIne vAcaka kayA kALamAM mukaze e huM cokkasa rIte jANatA nathI. TuMkAmAM eTaluM ja kahevAnuM ke prophesara lAimane saMzodhana karI mULa temaja tene emAM varNavelA dhArmika siddhAMta beMddhikALamAM prakaTa jarmana bhASAmAM jANe kAvya na hoya tevA gadyamAM thAya che, tethI A kathA krAIsTanA pachIna kALamAM eTale anuvAda karyo te yUropIya vidvAnamAM bahu vakhaNAyo. ke bIjI ke trIjI sadImAM lakhAI hovI joIe.' A jarmana parathI narasiMhabhAI IzvarabhAI paTela ane Aja prephesara sUparanA vyAkhyAna sAhi(pATIdAra patranA saMpAdaka) nAmanA vidvAne gUjarAtImAM karyo te AmAM mUkelo che. tyanA kAlakramamAM spaSTIkaraNa karatAM kahe che ke jana Agama upara saMthI prathama niryukti nAme rA. kezavalAla premacaMda medIe AnI eka prata prAkRta gAthAbaddha TUMkI TippaNIo racAI te pachI prAkRta meLavI hai. yAkebIne mokalelI ke jemaNe potAnA gAthAmAM ja vistRta bhASya racAyAM, te pachI prAkRta bahula mitra 3. loyamanane ApI. Do. lAyamane mugdha thaI ane kavacita saMskRtavAlA gadyamAM cUrNio racAI te tenuM bhASAMtara jarmana bhASAmAM karyuM, AvI rIte ApaNuM pachI saMraktabahula ane kavacit prAkRtavALA gadyamAM vidhAne sArA graMtho jamanAdi vidvAnane pUrAM pADI TIkAe racAI, ane te pachI chevaTe kevala saMskRtamAM ja temanI mahenatanuM phala jana samAjane apAvyAM kare vyAkhyAonI racanA thaI." juo chatakalpasUtranI prastAte keTaluM badhuM uttama kArya thAya. zrIyuta modI jevA vanA pR. 19. A sarvemAM kathAnake ghaNuM AvyAM che. aneka nikaLe ema icchIzuM. ane cUrNa emAMnAM prAkRta kathAnakeja pachI saMskRta TIkA karanAre emane emaja prAkRtamAM pitAnI TIkAmAM lIdhAM che. A gUjarAtI anuvAdanuM saMzodhana sAhityapremI zrI jinavijayajIe karyuM che ane te sAthe prAdali A sarva kathAnako parathI temano itihAsa lakhI pAcAryanA samaya vagerenA vicAra saMbaMdhamAM eka vistRta zakAya tema che. taraMgavatI e eka prAcIna kathA che nibaMdha lakhI ApavA IchA temaNe darzAvI hatI te mULa prAkRtamAM ke jUnI apabhraMzamAM hatI te jovAnuM rahe che, paNu durbhAgye tenI mULa prata (pAparaMtu samayAbhAve teozrI lakhI nathI zakyA. have samaya maLe teo lakhaze to upakAra thaze. dalita kRta kathAnI) aprApya che. vidvAna zodhake ane munio A bAbata para lakSya rAkhe ane pro. loyamananI prastAvanA khAsa vAMcavA jevI jUnA purANa bhaMDArAmAMthI je mULa graMtha maLI Ave che. te prophesare Avazyaka sUtra 5ra ghaNAM varSo pahelAM te jaina kathAsAhityanI kItti digaMtaparyata jhaLakI paNa chevaTe kevala saMskRtamAM kara vyAkhyAonI racanA tama kArya thAya. zrIyata Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane samAlocanA uThe tema che' e prakAzakanA vacano sAthe sahamata thI mAMDI haribhadrasUri sudhInAM satpaSonAM caritra chIe. A pahelI AvRtti che . - che te parathI pAlitta cariyamane phoTo prata rA. keza.. taraMgavatI-uparanIja kathAne upara mujabane ja valAla premacaMda modIe karAvI amane ApelI ane anuvAda prakAzaka-sadaguNAnurAgI kapUravijayajI. 5. te saMzAdhaka mahAzayane pUrI pADI. te AkhuM caritra 108 pAlItANA bahAdurasiMhajI presa. mUlya-manana AmAM umeryuM hatuM to vadhAre upayogI thAta. have tene pUrvaka vAMcana ane parizIlana. ] gujarAtI sAra paNa teo pUro pADe ema IcchIzuM. | munizrI kapUravijayajIe uparokta taraMgavatInAM pustakamAM viSaya pramANe prakaraNo pADyAM che temAM bhASAMtaramAM "vAMcanAranI anukuLatA khAtare pahelI nityakarmavidhi, dIkSAvidhi, AcAryAbhiSeka, bhUparIkSA AvRttimAMnA saghaLA gAthAka tathA kauMsamAMnuM keTaluMka bhUmi parigraha, zilAnyAsavidhi-vAstupUjana, pratiSThA anupayogI (?) lAgatuM lakhANu kamI karela che' ne vidhi, pAdapratiSThA. dhArapratiSThA, biMbapratiSThA, tapaeka sthaLe thayelI jarI bhUlane sudhArI A bIjI tiSThA, cUlikA pratiSThA, cUlikAkalazadhvajadharmacakra AvRtti prakaTa karI che. je lakhANu kamI karela che, pratiSThA, vedikA lakSaNa, jIrNoddhAravidhi, pratiSThApate "anupayogI" amArI daSTie jarApaNu lAgatuM yogI mudrAvidhi, prAyazcittavidhi, ahaMdAdInAM vaNanathI, paNa amane to te ati upayogI' lAge che, dima, dazadikapAlAdi varNana, navayahAdi varNana, brahma paNa prakAzaka mahAzayane je yogya lAgyuM te kharUM. * zAMtikSetrapAlAdi varNana che. A badhe maMtrAdika A bIjI AvRtti vinA mUlya bheTa ApavA vAMca prAgane vidhi graMtha che. jaina sAhityamAM maMtra nanI vRddhi karavA arthe prakaTa karavA mATe munizrIne jyotiSAdi para pustake che ane temAM pUrvanA jene dhanyavAda ApIe chIe. presa sArUM zodhyuM hatuM to AcAryo pravINa hatA, ema spaSTa bhAse che. A chapAI, rU5 raMga vadhAre suMdara thAta. tivaNakalikA ane taraMgavatInA racayitA eka nAmanA - nirvANa DhivA-mULa kartA pAdaliptAcArya. sUri ekaja che e siddha thavA mATe haju aneka saMzodhaka mohanalAla bhagavAnadAsa jhaverI bI. e. pramANanI jarUra rahe che ema amane lAge che. Aja ela ela bI. selisiTara, muni zrI mohanalAlajI graMtha devacaMda lAlabhAI jaina pustakeddhAraphaMDa taraphathI jaina graMthamAlA naM. 5 pra. zeTha nathamalajI kanaiyA * ) jUdI jUdI devIonAM citro sahita prakaTa karavAnA che lAlajI rAMkA, muMbAdevI posTa ophIsa upara muMbaI. . te tenA saMzAdhaka mahAzaya kartAnA samayAdi para pAnAM 68 nirNayasAgara presa. mulya deDha rU; { kaMIka navIna prakAza pADaze te ThIka thaze zrIyuta pahelAM paMDita ramApati mizranI cAra pAnAnI saMskRta zanala ati parizrama laI prastAvanA lakhI che bhUmikA che ane rA. mohanalAle aMgrejImAM 20 e ni:saMdeDa che. haju A mahAzaya taraphathI bIjA pAnAnI prastAvanA lakhI che temAM pustakanuM vastu, graMtha taiyAra thavAnI AzA rAkhIzuM. tAMtrika asara, kartAno samaya ane paricaya vagere tatkAlina vaM-mULa kartA zrI umAsvAaneka bAbato para prakAza pADe che. AnuM gUjarAtI bhASAMtara yA gUjarAtImAM svataMtra prastAvanA sAthe ti vAcaka. tene gujarAtImAM bhAvArtha ane tenA paranA sAthe mUkI hatI to vizeSa yogya thAta. pAdalipta bhASyano TuMka sAra. prajenazreyaskara maMDaLa, mahesANA pAdalipta-pAlita suriparathI pAlitANA e gAmane 5 164 jaina vidyAvijaya presa amadAvAda. mUlya nathI.) nAma paDayuM che ema manAya che. vikramanA pahelA zata- AmAM 32 pRSTha lagabhaganI prastAvanA amArI kamAM temane samaya saMzodhaka mUke che. bhadrezvaranI kathA- khabara pramANe amadAvAdanA prasiddha vakIla kezavalAla vali nAmano prAkRta mukhya graMtha pATaNanA bhaMDAramAM premacaMda modIe eka vakIla muddA mAtra lakhe te rIte tADapatra para lakhele che ke jemAM 24 jina 12 cakI lakhI che ane kartA ane temanI kRti saMbaMdhInA : rasavatInA racayitA dila jhaverI bI. ' sUri eka ja Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanacuga kArataka-mAgakAra 1983 devacaMda lAbhazApa jaina pustakavAra kara pU. paraMta karNATaka presa muMba' mUkSma 2. ] 194 ullekhkhA bApI baluM mavALa" pADayuM che, paNa kattAMnA samaya niIta karavAmAM tenAthI UbhI thatI yugAnA ukela karavAnuM sAhasa ke parAkrama mAthe na letAM vAMcakAnI vicArazakti para mUkyuM che. A prastAvanA khAsa vicAravA jevI che. Aja vakIle pahelAM mULa saMskRtamAM tenA bhASya sAthe sApita karI te rAyala che. sAsAyaTI begAle chapAvI hatI. tyAra pachI rAyacaMdra graMthamALAmAM te sarve tenA hiMdI anuvAda sAthe pragaTa ra A tattvajJAnanA sUtrarUpa graMtha para digambara ane zvetAmbara aneka AcAryoe TIkA racela che. ane te dareka TIkA prakaTa thaye A graMtha ratnAkaranI mahattA temaja A graMthasAgaranI uMDAi ane rahasya prApta thai zake tema che. jJAnazreNIe AvatAM tattvajJAnapara gayA vagara cAlatuM nathI. dharmasya tanuM nizcita gudAmAM e vAkyanI yathArthatA svIkArIe te jJAnathI hRddha mudrAmAM jatAM dharmanuM pAluM tattva pamAya che. kAi paNa dharmanI kasoTI te tenA tattvajJAna para che. mayi pAtajae sUtramAM pAgadarzana muMdhyuM che. trI mAsvAtie mUtramAM jaina darzana cukyuM che te pramANe maharSi pataMjalie sUtramAM yAgadarzana mukyuM che. bhAvArtha paNa TuMkamAM te saraLa bhASAmAM mUka vAmAM AvyA che. ane A rIte vastrArtha jevA tatvajJAnanA sAgarane mATe rAkhavAne TUMkamAM samajavAnI anukULatA prakAzaka mane prakaTa karIne ApI che. te tene mATe prazaMsanIya che. gibhara puomAM nAnapaNathI khALakAne A tattvArtha mULa geAkhAvAmAM Ave che tethI teone nAnapaNathI karyuM TAya che ane pachI tene artha-vizeSArtha anya TIkA pustakAthI karI jaina tattvajJAnanA sAro jANukAra thAya che, jyAre zvetAMbarakanI samAjamAM tevI sthitine abhAve bALakeAne upara vadhatAM AvA graMthomAM jevA joie tevA caMcupAta peA na devAthI tattvajJAnanuM jANupaNuM bahu ochuM jovAmAM Ave che e. rAmanAya che. mAbApo potAnAM sarodhI zrI umAsvAti samAM je je hakIkatA ullekho maLe che tenI TIpa utArI che ane uparAta mahesANAnA zreyaskara maDaLanA pusta prastAvanAno bamuka bhAga tathA anya prakAza temAMthI bhAga laI temanA bhAva ane AMtiraka pramA zAthI naSa karavAnA prayatna karyo nathI, ane te vAta vinApara mUkI che. daivAra ane siddhasena mUrinuM pazu temaja thayuM che. devaguptacara upadeza bALakAne nAnapaNudhIja kacAtre karAvavAnu" lakSamAM zerImamAM neka thaI gayA che; ane tevA nAmanA ane temAM A graMtha madada rUpa thaze. A meTAdina . vAsI naMdalAla khaMDhecaradAsa bagaDIyAnA mArye bheMTa apAya che. sUri sAmAnyataH teja gacchamAM maLI Ave che jue upadeza gapaTTAvI ( jaina sAhitya rodhaka khAMDa 2 eka 1'nA prAMta bhAga) siddhasenasUri paNa aneka thayA che. sAdhaka mahAzaya virodha ma berI sastrArthAdhigama sUtra--mULa karyAM umAsvAti vAcaka snAparI nAkha ane te para devaguptari netA paNa maLI bAvI. A graMtha prakaTa karI prakA siddhasenagaNi TIkA sahita prathama vibhAga saMzAdhaka zitI saMsthAe jaina tatvajJAnanA sAMsi para kIrAlAla siMkadAsa kApaDiyA ema. e. pra o upakAra karyo che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vividha dha vividha noMdha. ( kaeNnpharansa AphIsa-pariSa6 kAryAlaya taraphathI) 1 pracAra samiti PopagandaComittee (3) pArI maNIlAla khuzAlacaMda. nuM kArya. (4) hIrAlAlajI surANu. A samitinI eka beThaka tA. 25-9-26 nA (5) makanajI juThAbhAI (kaeNnpharansanA sekreTarI, roja muMbaImAM maLelI hovAno ullekha : gatAMka pRSTha A prasaMge AgAmI kaeNnpharansa sejatamAM nakI 74 me karavAmAM Avyo che, ane temAM jaNAvyA karavA kaeNnpharansanA janarala sekreTarI gulAbacaMdajI mujaba kArya thayA bAda samitinA sabhya rA. maNilAlajI hA paNa AvelA ane teo paNa hAjara hatA. kaThArI tathA bAbu kIrtiprasAdajI ne bIjI beThaka Abu 1. samitinuM baMdhAraNa nakkI karavAmAM AvyuM. jevA bIjA sthaLe pharI bolAvavA jarUra jaNAI. 2. pravAsane ahevAla sabhyoe bahArobAra temanI IcchAne mAna ApI A beThaka ame sajata chApAmAM mokalI Apo. mukAme meLavavA ISTa dhAratA te mujaba tevI mITIMga 3. A samitinA sekreTarI gujarAnavALA bAbu belAvavAmAM AvI hatI. te saMbaMdhI vigata nIce kIrtiprasAdajIne nImavAmAM AvyA. ApavAmAM AvI che. amane A beThakanI khAsa 4. zatruMjaya DITyuTanI aMgrejI copaDI chapAya 'jarUrIAta jaNAI nahotI paraMtu A banne sabhyonI che te ane gujarAtI tathA hIMdI chapAya che te tIvra IcchA jotAM te beThakanI goThavaNa karavAmAM sarvenuM kharca A samItinA kharcanA phaMDa khAte lakhavuM. AvI hatI. 5. punAvALA kezavalAla-maMgaladAsa. bI. e. - zatruMjaya DipyuTa-Satrunjaya Dispute- ne Avela kAgaLa vAMcyo, te upara vicAra karatAM te ane jene ane pAlitANu"-Jains and Pa* kAgaLa bhAI popaTalAla rAmacaMda zAhane mokalI te litana, e nAmanAM pustaka chapAvI bahAra pADa- nIce temane abhiprAya zrImAna resIDanTa janarala vAmAM AvyAM che ane tenI yogya sthaLoe vaheMcaNI sekreTarIe maMgAvo ane abhiprAya tarapheNamAM TapAladvArA atrethI karavAmAM AvI che. AvyAthI temaNe te bhAI popaTalAlabhAIne peTamAM A samiti mATe thaela phaMDa pikI je vasulAta kAmamAM levA ane joItuM musApharI kharca vagere atyAra sudhI AvI che tenI noMdha vigata sAthe ApavA ane hIsAba levAnI goThavaNa karavA pipaamArA have pachInA aMkamAM prakaTa karavAmAM Avaze. dalAlabhAIne lakhavuM. je bhAIo taraphathI bharAyelI rakamo haju sudhI 6. pAlaNapura borDIMganA dhArmika zikSaka zAha. mokalavAmAM AvI na hoya temane vinaMti karavAmAM rAjakaraNa hemacaMdane 1 mAsa sudhI phakata musApharI Ave che ke te rakama amane satvara mokalI ApavI. ane TapAla vIgere jarUrI kharca laI sevA Apa zrI jana zvetAmbara kaeNnpharansa pracAra kArya sami. vAno Avela patra vAMcavAmAM Avyo. te upara tinI mITIga saM. 1982 nA Aso vada 4 ravIvAra vicAra karatAM maNIlAla khuzAlacaMdane abhiprAya tA. 24-10-26 ne roja sejata mukAme maLI te tarapheNamAM thatA temanA peTamAM temanI mAgaNI vakhate nIce mujaba kAmakAja karavAmAM AvyuM. mujaba kAmamAM levA nakI karavAmAM AvyuM. sabhyanI hAjarI. 7 paMjAba AtmAnaMda jana sabhA lAhora tara(1) koThArI maNIlAla valabhajIbhAI phathI maLela TharAva upara vicAra karatAM temane tarapha(2) bAbu sAheba DAlacadajI. thI eka pratinidhine A samItInA sabhya tarIke Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jaina yuga kArataka-mAgazara 1983 levA nakkI karavAmAM AvyuM mATe tevA gRhasthanuM nAma janarala sekreTarI sIvAya) teonI sAthe 4 nI mokalavA temane lakhavuM. hAjarI hatI 8 hAla tarata A samitinA sabhyoe zatruMjaya 3. pracArakArya samitinA sabhyone pravAsa saMbaMdhI temaja AgAmI konpharansane aMge khAsa ro. pArI. maNIlAla khuzAlacaMda-A bhAI dhyAna ApI kAma karavuM. taraphathI amane savistara riporTa malyAM karyo che temAM 2 zrI jana pitAMbara kaeNnpharansa zrI zatruMjaya jaNAvyA mujaba nIcenA sthaLoe teo gayA hatA pracAra kArya samItinuM baMdhAraNa. ane dareka sthaLe strI purUSonI moTI sabhAo melavI 1. A samitinuM nAma " zrI jaina zvetAmbara pracArakArya karyuM hatuM. dareka sthaLe zrI zatruMjaya sabaMdhI konpharansa pracAra kArya samIti" rAkhavuM. ApaNI laData ApaNuM hakake ane saMpUrNa sate2. samItinA sabhyomAMthI eka jaNane sekreTarI pakAraka sthIti punaH prApta na karI zakIe tyAM sudhI nImavA. teoe baMdhAraNa anusAra kAmakAja karavuM. ApaNe zuM karavuM vigere bAbato para dareka sthaLe 3. karavAnAM kAmakAja, sArAM vyAkhyAna ApyAM hatAM. temaja sthaLe sthaLe (1) kAryakrama, (2) pracAra aMgenuM progrAma pAThazALAo lAIbrerI vigere samAjane upayogI (3) kharca, e kAmo nakI karavA mATe prasaMgopAta saMsthAomAM paNa pUrata rasa lIdhe che ane jyAM sekreTarIe kamITInI mITIMga bolAvIne athavA jarUra jyAM tenI khAmIo jaNAI che tyAM tyAM te durasta paDethI patra vahevArathI saMmati meLavIne kAmakAja karavuM. karavA banatuM karyuM che. dareka sthaLe temanuM kArya temaNe 4. mITIMga bolAvavA pahelAM sadare mITIMgane ghaNAja utsAhathI karyuM jaNAya che. teo gayA te kAryakrama zrImAna resIDanTa janarala sekreTarIo upara te sthaLonI yAdI-vApI, damaNa, deheNu, beraDI, mekalavuM ane hAjarI ApavA lakhavuM ane jo teo bagavADA, golavADa, udavADA, bhIlADa-sejita, pAlahAjara na thaI zake te teonI sUcanAo athavA Napura, kuMbhalamera, DhasA, tharAda, vAva, sAra, DhImA, abhiprAya mokalI Ape. bhArola, nArolI, kurabANa, vAghAsaNa, vAtaDAu, 5. mITIMgamAM thayelA TharAva anusAra kharca kara- goLAsaNa, vigere sthaLoe gayA hatA. sejata mukAme vAnI rakama keMnpharansa oNphIsathI maMgAvavI. tene maLelI beThakamAM hAjarI ApI hatI. deheNumAM strIo vigatavAra hisAba rAkhavo ane dareka mahine sadarahu tathA purUSonI jUdI jUdI sabhAo karI hatI. beraDI hisAba ane kAmakAjanA riporTa ophIsane gAmamAM kusaMpa ghaNo hovAthI sabhA melavavA ghaNe mokalI Apo. prayAsa karyA chatAM saphalatA malI naMhi. bagavADAmAM 6. sekreTarI ophIsamAMthI maMgAvI rU. 1000) AsapAsanA sabaMdha dharAvatAM ATha gAmonA lokene eka hajAra sudhI pitAnI pAse rAkhI zakaze. ekaThA karI nave gAmanI eka hoTI sabhA thai hatI. 7. A samiti taraphathI kaMI paNa sAhitya sAmAnya rIte dareka sthaLe leke makkama jaNAya che chapAvavA jarUra jaNAya te tenA nAmathI tenA sekre. chatAM tevIja makkamatA jALavI rAkhavA bhalAmaNa karIe resIDanTa janarala sekreTarIonI salAhathI karavAmAM AvI hatI. kArtaka suda 5 vAvamAM zatruMjaya chapAvavuM. sabaMdhI vyAkhyAna ApI bIje divase dharma samAja 8. A kamITInA je je TharAva prosIDIMge vigere sabaMdhI bhASaNa ApyuM hatuM. tathA gujarAti thAya tenI nakala konpharansa ophIsane tathA dareka risane tathA daraka skUlamAM vidyArthI jIvana' e viSaya para paNuM bhASaNa sabhyane mokalI ApavI. ApyuM hatuM. 9. kamITInA sabhyomAMthI 3 nI hAjarIthI rA. maNilAlajI koThArInA pravAsa sabaMdhI hakIkerama gaNI kAmakAja calAvavAmAM Avaze (resIDanTa kata anyatra bIjA peparamAM chapAya che. temanA tara Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha dha phathI temanI pravRttine riporTa malyo nathI, jethI tenI dhAkaDI, vagaDI, jAThaNa, pArA Adi sthaLoe nedha atre thaI zakI nathI. gayA hatA. ane Azare cAlIzeka sthaLoe patravya': bAbu kIrtiprasAdajI teone ghaNe samaya nAdu- vahora mAraphate yAtrAtyAgane TharAva ane te saMbaMdhI rasta tabIyatanA kAraNasara gayo hovAnuM jaNAve che. TuMkI hakIkata pahoMcADI hatI tathA ukta karAvI makkama hAla teoe kArya zarU karyuM che. samAnA paMjAba rIte amalamAM mUkavA bhalAmaNa karI hatI. nADela mahAsabhAnA vArSika saMmelana vakhate temane tathA rA. mukAme eka samasta nagara nivAsIonI mITIMga karI koThArIjIne hAjarI ApavA vinaMti karavAmAM AvI hatI jemAM zrImAna ghANarAva ThAkora sAhebane paNa hatI. ane teo bannee tyAM hAjarI ApI hatI AmaMtraNa karavAmAM AvyuM hatuM. te zrImAna taraphathI bAda tA. 9-11-26 nA roja jhIrAmAM eka sabhA saMvatsarI bhAdrapada zuda 4 nA roja pitAnA cAlI sthAnakavAsI tathA zvetAMbara bhAIonI bolAvIne gAmomAM yAvata caMdra divAkarau zikAra nahiM karavA tyAM pracArakArya karyuM hatuM tathA tA. 17-18 naveMba tema jIvahiMsA sarvathA baMdha karavA mATe lekhita dUkama ranA roja zrI hastinApuramAM meLAnA prasaMge hAjarI karavAmAM Avyo che. je badala temane dhanyavAda AApI hatI. ane te bhAI jaNAve che ke "hastinA- 5vAmAM Avyo hato. purane jalase bahu sAro thayo hate lokoe moTI zrIyuta gulAbacaMdajI ddhA tathA hirAlAla surANAsaMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. zatrajaya sabaMdhI TharAvo zrI phaledhI pArzvanAthanA melA upara hAjarI ApI pAsa karavAmAM AvyA hatA temaja AkhA paMjAbamAM be divasa sudhI sabhA meLavI hatI tthA asarakAraka eka zatruMjaya svayaMsevakamaMDala sthaLe sthaLe sthApana vyAkhyAna ApyAM hatAM. je vakhate zrI nemacaMdajI karavA TharAvavAmAM AvyuM ane te mATe kAryavAhakonI gulechI e adhyakSa sthAne svIkAryuM hatuM. sejita cuMTaNI paNa karavAmAM AvI hatI. huM hastinApura mukAme pracAra samitinI beThaka maLI hatI. ane teja gayo hato ane bhAI ke ThArIjI tathA bAbu dayAla samaye tyAMnA sthAnika saMghanI eka sabhA maLI hatI caMdajInA AvavAthI ThIka thayuM." je vakhate hAjara rahelA pracAra samitinA sabhyo rA. popaTalAla rAmacaMda zAha-dakSiNamAM mAle. tathA rA. zrIyuta gulAbacaMdajI DhaDhA tathA rA. makanajI gAMva, jUnera vigere AsapAsanA sthaLAe gayA je. mahetAe bhASaNe ApyAM hatAM. hatA. ane pracArakArya karyuM hatuM. zeTha sArAbhAInema- 4 zeTha phakIracaMda premacaMda olarazIpa prAIjhacaMda hAjInI eseMblInI beThaka mATenI umedavArInA A prAIjha mATe umedavAronI arajI maMgAvakAmakAjamAM rokAelA hoI vizeSa kArya thaI zakyuM vAmAM AvI hatI ane te badala A mAsIkamAM na hovAnuM tathA dIpotsavI bAda vadhAre kArya karavA temaja jana'mAM jAherakhabara ApavAmAM AvI hatI. jaNAve che. bAbu dayAlacaMdajIe tA. 15 ogasTano te parathI kule sAta umedavAronI arajI AvI hatI zakane divasa dareka sthaLe paLAvavA mATe patrakAra jemAMthI meTrIkyulezananI parIkSAmAM saMskRta viSayamAM prayAsa karyo ane AgrAmAM traNa sabhAo karI. ane sauthI vadhAre mArka meLavanAra tarIke mI, kheDIdAsa bharatapura pIrajhAbAda lakhanau Adi sthaLonA zrAva pasAbhAI koThArI thA suratanA rahevAsI ane kulle kone yAtrA tyAganA TharAva upara makkama rahevA sama- sauthI vadhAre mArka meLavanAra tarIke mI. zAMtilAla jAvyuM. ane sIkaMdarAbAda (chale bulaMdazahera)mAM zeTha maNilAla dIvAnanI arajIo pAsa karavAmAM AvI. javAharalAla janInA adhyakSapaNuM heThala eka heTI ane te darekane rUA. 40) cAlIzanuM InAma ApavAnuM sabhA melavI pracArakArya karyuM hatuM. nakkI karavAmAM AvyuM che. - rA. hirAlAla surANA-jayapura, bIAvara, ghANerA, 5. upadezaka mAraphate saMsthAnuM pracArakArya. nADola, khulAlA, sAdaDI, bIlAvAsa, ghInAvAsa, A. saMsthA taraphathI karatA upadezake jude jude Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayuma kArataka-mAgazara 1983 sthaLe gayA hatA ane te te sthaLoe saMsthAnA 1) bIDaja 4) mahIja 8 nAMdeja 5) hIrApura 13) udezAnusAra vividha viSayo upara asarakAraka bhASaNe aNIAla mA dhAmatavANu 2 gatarADa 4) hIrApara ApyAM hatAM. temaja sukRta bhaMDAraphaMDanI yojanA e vAMjha hA hAthIjaNa 11 naroDA 3 memadAvAda samajAvatAM te te sthaLAethI je je rakamo AvI 9) bhAleja 8 eDa 8 ahImAM 14mAM sArasA che tene nedha gAmavAra nIce ApavAmAM AvI che. mA beDavA 20) gopAlapurA (1) nApADa 20). saMsthAnA pracArakAryothI samAja para kevI asara thaI mahelIva 4 kAzara 18) sejItrA 6) bhaDakada 8). zake che tenA te te gAmanA patro amane malatA rahe Dabheja 10) malAtaja 3 cAMgA 7) pAragALa 8) che te parathI spaSTa thAya che. temAMnA be patro A melAva 2) bAMdhaNI 7) rAmela 5) karelI rajA sAthe prakaTa karavAmAM Ave che. vaTavA 5) saMjAyA 3) vaDatAla chA narasaDA rAma upadezaka puMjAlAla premacaMda. 6 amane maLelA po. tA. 4-7-26 thI tA. 22-11-26 sudhI. zrI 1 gaDha-77) kuMbhAsaNa 18) harasola 16aaaa baDo zrI jana kahetAMbara kAnapharansa darA 4 AlI 1) nAnA cekhalA :2) moTA jayajInedra sAthe lakhanAra AmarolI jena cekhalA 1 moTukA 3 mohanapura 12aa raNAsaNa 7) saMdha samasta ApaNI taraphathI upadezaka vADIlAla hAtharola 4) kAbedarA 4 kheDabrahmA 20) vaDAlI sAMkaLacaMdane laIne gAma thAlA tAluke tilakavA111 iDara pa1) kukaDIA 6) sAbalI 4) jAmalA DAnA gAmamAM mahaMta visvanAtha mahArAje chapana pA vaktApura 7) himatanagara 31) gaDhaDA nA bhegA-saMvata 1983 nA kArataka vadI 1 nA roja haDIela 2) AgIyola pA beraNA kA vIrAvADA karelo te prasaMga upara Asare mANasa 6000 thI 2) TuLa 12) rUpAla 19) aDapodarA 13) saraDeI 7000 sudhI bhegA thayelA hatA te vakhate vadI 1 kA TATAi 64 dadhAlIyA 4rA meDAzA 1 nA rAtanA eka vAge bhAsaNanI sarUvAta karavAmAM salAla rA tAjapurI 9) rUpAla rA (pAchaLathI) AvI hatI ane pAMca vAge bhAsaNa baMdha karavAmAM hApa lA:navalapura 1) ilola 61 dAvaDa 1mAM AvyuM hatuM. te vakhate carayAyalA vIsa jevA ke ekalArA 12aaaa vAghapura 18 tArApura 10nA eraNa dArU nahI pIvo mAMsa bhakSaNa nahI karavuM ane 18 prAMtIja rahyA jIvone abhayadAna ApavA e traNa vIsa upara upadezaka gulAbacaMda zAmajI. macakura upadezaka sarala bhASAmAM kareluM ane lokonA tA. 5-7-26 rU 4 bajANuM manane sacoTa asara beThelI che ane te prasaMge tA. 6-7-26 rU mA dasADA Asare bethI traNa hajAra mANase gurUnA soganathI tA. 16-9-26 rU 50) rAjakeTa tapAgacachanA- upalI traNa bAbate nahI karavAnI pratIjJA lIdhI upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda. hatI ane baLadane hAMkavAnA parINAmAM je A tA. 28-6-26 thI 21-11-26 sudhI. rAkhavAmAM Ave che te Ara nahI rAkhavI tevI moDI pA isanaparamoTa cho mahundrA 3 traNaso mANase bAdhA lIdhI hatI Ama upadezakanI lavADa 6 raMgajInuM muvADuM 6) amarAbhAinuM muvADu mahenatathI rAjI thaI. visvanAtha mahArAje kAnphansane 10 pALuMdarA 9) hAthIjaNa che. bahIala 1NA dhanavAda ApI macakura upadezakane pulanI mALA, kanIpara chA ghamIja 4 kaThI 101 harasolI kA pitAnA hAthe paherAvI hatI ane bhalAmaNa karavAmAM rAThADavAsaNa 4 kaMThAdarA 8 jakhudarA pA paraDhola AvI hatI ke uparanI tamAma lIdhelI bAdhAonI 6 aNusaNu 6) valAda 7) kebA 5) Dabhoi hakIkata dareka peparamAM chapAvavAne mATe temane ghaNeja 275) DabhoI thA pAchalathI 16 bArejA 20) lAlI Agraha karyo hato ane jaNAvyuM hatuM ke A bhAgamAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha hIMsA karanArA mANuroA bIjA AvA prasaMge joDAI hIMsA na kare tevI jarI batAvI hatI. ke pachI AAvatA eTale saMvata-1984 nA kArataka sudI 15 nA mATe senA ane cAra dhAmanI racanA vALA | thA karavAnA che te prasage tame bharI Avo ane AmarAlInA jaina sapa tamane khabara AparI tema jAhera karyuM hatuM geA nIce sahI karanArA AmarADInA na saMdha vinatI karIe chIe ke AvA upadezakeAnI khAsa jarUra che tamArI takhIyata mAvA upadezakAnI khAsa jarUra che tamArI tabIyata nama dAvA chatAM tabIyatanI darakAra rAkhyA sIvAya kAnpharansane avadyAnA puN lAbha ApyA che. emanA AvA uddezathI kramane paNI khuzAlI tha che. dA. saba kahevAthI roDa nagInadAsa daLanabhAI tyA bIjI sahIe. rU.3) upadezaka vADIlAlane sukrItabhaMDAra phaMDamAM ApyAche. zrI jaina zvetAMbara kAransa yajJanaMdra sAthe lakhanAra nApADanA jaina samasta. X upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMde AvI sakaLa sadhane temaja gAmanA tamAma vastIne judA judA viSayA upara bAz2A ApyA hatA. bhASaNukAra rAtre sADAsAtathI sADA agIAra vAgyA sudhI pote lemane samAvavAne tanatoDa maDhenata karatA hatA. temanA hmacaryanA bhASaNathI nIcenA sadgRhasthIe paradArA gamana na karavAnI. sabhA samakSa ubhA thai pratijJA karI hatI. jenAM nAma nIce mujaba che. 19 X X o pheLavaNI vISe paNa baNI sArI asara karI hatI jIvavAnA rUmAM pATIdAra bekAe viSeza bAra na bharavA tathA suMDa na karavA tema jherI prANI sarpa vIMchIne na mAravA. temaja mAMdhyune na mAravA mahAna bharatA vAthI samajAvyuM hatuM. bA upara sArI asara cavAthI gAmanA tamAma lakAe temaja sI daravaraSe AvavA ane Ama medha ApavA. tamAme IcchA batAvI hatI. temaja temanA cAra cAra kalAka sudhI kheAlavAthI maMtranA mukhIe nIce mujaba jaNAvyuM hatuM. * huM bAdhaNuM sAMbhaLavAnA rAgI huM ane A gAme jAhArathI AvanArAe ghaNI vakhata bhAlaNe ApyAM che meM sAMbhaLyAM che tethI kahI zakuM chuM ke ApanA bhASaNamAM jevI leAkanI vRtti harI che tevI vRttine khAdha lAge tevAM bhASaNa mA upadezakanAM sAMbhaLyAM saMpa7 mANasAnI sakhyA khetA sIvAya khasA purUSAnI thatI hatI. ahIM jevA pATIdAranI zrI hensa TrAvAne lIdhe tee jAherAta kheAlI zakI nahatI paraMtu ema kahevaDAvavAmAM AvyuM hatuM ke phaTANAM temaja rUdana kujhana karavAmAM mAne dhaNIja uMDI chApa paDI che. viSerA divasa rAkavA temane tamAma gAmanA bhAmata hatA chatAM teo cAra divasa rahI gayA che jo teo rahyA DhAta nA gAmamAM lAbha thavA vakI hatI eja dA. kAntilAla bhAilAla zAha. 21-10-26 tyA bIjI sahI. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jenayuga kArataka-mAgazara 1983 zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa [sekreTarI rA. vIracaMda zAha taraphathI.]. ukata saMsthA taraphathI dara varase levAmAM AvatI tathA parIkSAnA savAlonI buka tema vinati patra " zrI jana zvetAMbara konpharansa dhAmaka harIphAinI mokalavAmAM Avela hatuM paNa tene joIe teva' inAmI parIkSA"nI "19" nI parIkSA cAlu mAsanI svIkAra thayo nathI ane juja javAbe AvyA che tA 26-12-26 ne ravIvAranA roja saMsthAmAM eTale A dIzAmAM kArya karavA mATe sArA vidhAna rajIsTara thayelAM judA judA senTaromAM levAmAM ane paMDItonI khAsa agatya che. AzA che ke te AvanAra che. sahakAra maLatAM saMsthA te dIzAmAM kArya karavA ghaTate parIkSA mATe lagabhaga 100 gAmanI pAThazALA- prabaMdha karaze. ene lakhavAmAM Avela hatuM tema jAhera peparamAM borDa taraphathI pAThazALAone temaja vidyArthIpatrIkA naM 1 lI prasiddha thaI hatI tathA "jana ene skolarazIpa (madada) ApavAmAM Ave che. ane ane "vIrazAzana" e be patromAM be aThavADIyA te saMbaMdhI pAThazALAonA mAsika patraka tathA sudhI jAhera khabara chapAvavAmAM AvI hatI AthI vidyArthInuM "pramANapatra" mAMgavAmAM Ave che ane A varase kulle 34 senTara thayAM che ane badhA malIne banI zake te pramANe yogyane yogya madada apAya tevI banatI kALajI rAkhavAmAM Ave che. majakura parIkSA dina paradina ghaNI ja lokapriya bene saghaLo AdhAra berDanA phaMDa upara che thatI jAya che ane AvI parIkSAthI "dhAmaka keLa- je komanI vyavahArIka, dhArmika, ane vepArI keLavavaNI pracAra vizeSa thAya te svabhAvIka che vaLI NImAM saMgIna sudhAro karavAnI ghaNI ja agatya che ane abhyAsa paNa badhI pAThazALAmAM eka sarakho keLavaNIne mATe judI judI dIzAmAM kArya karI zake cAlu thavAno saMbhava paNa che. hAlanA abhyA- tevI A ekaja saMsthA che ane tethI tene saMgIna sakramamAMnA keTalAka pustake malI - zakatAM nathI banAvavA borDanA membara thavA tathA konpharansanA sukRta tethI temaja bIje paNa pheraphAra "pAThayapusta- bhaMDAra phaMDanI yojanAne vadhAvI laI temAM phALo ApavA kemAM karavAnuM che. vaLI banI zake te dareka dhAraNa hamArI namra vinaMti che kAraNake bene upalA phaMDamAMthI vAranA pAThayapustaka barDa taraphathI taiyAra kare tene kharca bAda karatAM aDadhAM nANuM maLe che AzA vAmAM Ave ane tene barDa taraphathI chapAvIne che ke sakaLa jana saMdha A hamArI vinaMtine vidyArthIone paDatara kIsmate purA pADavAmAM svIkArI, te badala yogya karaze. Ave che tethI dhAmaka abhyAsamAM vadhAre chevaTamAM A saMsthAnA kAryamAM ulaTa bharyo bhAga anukuLatA thAya tema che. A saMbaMdhI yogya sevA dareka baMdhuone vinaMti che. tathA hamane koI vyavasthA karavAnI saMsthAnI IcchA che ane te dIzAmAM paNa jAtanI sUcanA Apaze ane te sUcanA pramANe kArya karavA mAMDayuM hatuM kemanA judA judA vidhAnane kArya thaI zake tema haze te ghaNuja khuzIthI sUcanA temaja munI mahArAjane temaja dhArmIka keLavaNI mAnya karavAmAM AvazemATe A saMsthAne Apane ApatI saMsthAone borDanA cAlu abhyAsakramanI buka dareka rIte sahakAra Apaze tema IchI viramuM chuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. sAmAjika aMka. OM sarvajJAya nama:-dehanuM ane prArabdhadaya jyAM sudhI baLavAna hoya tyAM sudhI deha saMbaMdhI kuTuMba, ke tenuM bharaNapoSaNa karavAne saMbaMdha chUTe te na hoya, arthAta AgaravAsa paryata jenuM bharaNapoSaNa karavuM ghaTatuM hoya tenuM bharaNapoSaNa mAtra maLatuM hoya to temAM saMtoSa pAmIne mumukSu jIva Atmahitane ja vicAra kare, tathA purUSArtha kare. deha ane deha saMbaMdhI kuTuMbanAM mahAbhyAdi arthe parigrahAdinI parigumapUrvaka smRti paNa na thavA de, kemake te parigrahAdinI prApti AdikArya evAM che, ke Atmahitane avasaraja ghaNuM karIne prApta thavA na de. s. R. pustaka 2 aMka 5. vIrAta ra4pa3 vi. saM. 1983, 9 piSa, - - taMtrInI noMdha. 1. dama, jaina che. prAMtika pariSadu kazuM adhivezana janma thayo. traNa adhivezane bharI cothuM adhivezana gata DisembaranI ra7 ane 28 mIe A pari A patranA taMtrInA adhyakSapaNuM nIce bharAyuM. pramukha 16 kolhApura rAjyanA zirolaroDa sTezana para khAsa tarIkenuM bhASaNa A aMkamAM prakaTa thayeluM che temaja ubhA karelA sAdA maMDapamAM bharAI hatI. dakSiNa te pariSadanA svAgata samitinA pramukha zrI sakhAmahArASTramAM aneka jana gujarAtIo pitAnAM rAma devacaMdanuM bhASaNa ane pariSadamAM thayelA 13 kuTuMba sahita vase che ane temane vaMza tapAsatAM TharAva paNa prakaTa karavAmAM AvyA che te parathI AkhI doDheka sikA lagabhaga temanA pUrvaje amadAvAda prAMta pariSadunuM kArya ane gaurava samajI zakAze...' ane tenI AsapAsathI AvelA jaNAya che ane piSa 1983 ne "jana dharma prakAza mAM vartamAna pachI paise Take sukhI thaI eka bIjA sAthe saMbaMdha carcAne sujJa lekhake jaNAvyuM che ke sagapaNa rAkhI pitAno saMsAra vyavahAra calAvatA " ApaNuM kenpharansanA saMdezA sarvatra phelAvavA mATe gayA ane tethI moTe bhAge gUjarAta AvI lagnAdi prAntika adhivezananI bahu AvazyaktA che, ane e saMprasaMge karavAnuM aTakI gayuM. A rIte sAkSAta baMdhamAM mahArASTranA jaina baMdhuone satata parizrama kharesaMbadha gujarAta sAthe baMdha pA: chatAM gujarAtI khara prazasya che. zrI kelpharase je TharAva karyo hoya tene saMskRti te kAyama ja rahI. mAtRbhASA gujarAtIne AdhIna rahIne AvA prAtika meLAvaDA thAya temAM yogya haju saze lopa thayo nathI. bApadAdAno jaina dharma TharAvo thAya ane kaI vAra mukhya saMsthA zithila ke maMda kAyama che ane tenA saMskAro paNa abAdhita cAlyA paDI jatI jaNAya to tene jAgRta paNa karAya eTale aneka Ave che. rIte AvA meLAvaDA lAbhakAraka thaI paDe e svAbhAvika che. vaLI AkhA samudAyamAM keTalAka vyAvahArika sudhArAo A gujarAtI bhAIonA utsAha ane premathI karavAmAM karavAmAM ghaNuM agavaDa paDe che, paNa prAntika paristhiti dakSiNa mahArASTra janatAmbara prAMtika pariSadane samajIne vicAraka AgevAne ghaNuM kArya karI zake. kenpha cAra Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga piSa 1983 202 ransanA TharAva bhalAmaNuM rU5nAja hoI zake, tyAre anu- lAbha Apyo te mATe teone dhanyavAda ghaTe che. rA. kaLatA pramANe prAtika pariSadamAM amalanA rUpamAM paNa gokaLadAse AkhI pariSadane vigatavAra rIporTa lIdhA TharAva thaI zake. e uparAMta eka prAMtanA lake pitAnA BtAnA hatA ane te vRttapamAM AvavAno hato paNa AvI 2 2 2 vyApAra ane keLavaNInA savAlo para tathA beDiMga Adi nathI zako te mATe ame dilagIra chIe. kolhApura saMsthAo para sIdhuM dhyAna ApI zake, agavaDe dUra karAvI rAjayanA divAna rA. ba. lazke sAheba eka suzikSita zake ane sakriya racanAtmaka kAryane vicAra karIne amala karI zake." digaMbara jaina che temaNe khAsa te rAjyanA kSAtra A vicAro sAthe mukhyataH ame saMmata chIe.. jagatagurUnI saMgAte A pariSadamAM AvI ucca A prAMtika pariSadanA bAMdhelA niyAmAM eka e zikSaNanI jaina samAjane pUrI jarUra che, zikSaNapaNa niyama umeravAmAM Avyo che ke: aMgrejI zikSaNa vagara sudhArA thai zake tema nathI A prAMtika pariSade ApaNI mukhya evI zrI jaina tema samAjanI unnati ane vepAranI pragati vetAmbara konpharansanI ophisa-muMbaI sAthe saMbaMdha bane tema nathI e para mananIya vyAkhyAna ApyuM rAkhI tenI sAthe vyavahAra rAkhe ne tenI salAha hatuM. kSAtra jagatagurUzrIe sarasvati ane lakSmI e sUcanA levI." baMnenI upayogitA samajAvI sarasvatInI pradhAnatA A niyama pramANe pariSadunA kAryavAhake vartaze vyAkhyAnathI siddha karI hatI. A baMne mahAzayone to ghaNo lAbha arasparasa saMbaMdhathI ane vyavahAra temanI hRdayavizAlatA mATe dhanyavAda ghaTe che. evI thI meLavI zakAze. ame mukhya kaeNnpharansanA maMtrIo hadayavizAlatA ApaNe AgevAnoe grahaNa karavAnA ane kAryavAhakone khAsa vinaMti karIe chIe ke te AvI pariSada vakhato vakhata dareka prAMtamAM bharAya teoe dareka prAMtamAM jaI tyAM pitAnA prAMtika sekre. ne te mATe temane vijaya maLe ema icchIe chIe. harIonI madada laI prAMtika pariSadane prabaMdha karavo 2 sthAnakavAsI jaina kaeNnpharansa, ghaTe ane te rIte konpharansa-jaina mahAsabhAnA saMdeza che. sthAnakavAsI jaina zvetAmbara derAvAsI dareka prAMtamAM phelAvavA ghaTe. jyAM sudhI Ama nahi mRti pUjaka jainethI kema jUdA thayA tene itithAya tyAM sudhI vizeSa vyApaka kArya nahi banI zake. hAsa jotAM jaNAya che ke sthAnakavAsI saMpradAyanA A prAMtika pariSadamAM ApaNI kenpharansane eka sthApaka zrI lokAzA saM. 1508 mAM thayA. ane tene paNa maMtrI hAjara rahyA hota te vadhAre upayogI samadAya vadhI cAreka lAkha thaI gaye. A rIte A kArya karI zakata, hamaNAM to dareka prAMtika pariSadu samadAya ubhuM thavAmAM vadhavAmAM zuM zuM kAraNe, potAne yogya lAge tema kArya kare che. te eka rIte paristhiti upasthita thayela haze te itihAsakAra thAya che, paNa mukhya kenpharansanI bAMhedharI nIce e ghaNo saMdara ane mananIya viSaya che. mati. te kArya thAya te ghaNuM suMdara pariNAma lAvI zake. pUjAnA niSedha sivAya bIjA thoDA ahIM tahIMnA dareka prAMtamAM ane khAsa karI A bhUlAyelA dakSiNa vidhi vidhAnanA temaja amukaja sUtro mAnavA upamahArASTranA bhAgamAM kaeNnpharanse pitAnA upadezakA rAMta bIjA vizeSa bheda nathI. te saMpradAya zrI vIraane utsAhI kAryakaro mekalI tyAMnA baMdhuone utsA- prabhunA saMtAnarUpa che ane potAnI pragati je je hita ane jAgrata karavAnI jarUra che. raste sahu anya bhAIo karI rahyA che te te raste | muMbaIthI rA. odhavajI dhanajI selisiTara, zeTha pote karI rahyA che e AnaMdano viSaya che. lalubhAI karamacaMda dalAla, zeTha vADIlAla sAkalacaMda teoe potAnI pariSada tA. 31 mI DIseMza. zAMtilAla ujamazI, tathA rAjakoTavALA rA. bara 1926, 1lI ane bIjI jAnyuArI 1927 gokaLadAsa nAnajI gAMdhIe A pariSadamAM khAsa ne roja muMbaImAM moTA pAyA para bharI hatI ane AvI pitAnI hAjarI temaja potAnA vicArone temAM lagabhaga 13 TharAvo karyA hatA. (1) svAmI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha 203 zraddhAnaMdajInA khUna pratye tiraskAra (2) pariSadunI saMpradAyo eka bIjA sAthe sahakAra sAdhe e khAsa kArya paddhati mATe dareka prAMtamAM sekreTarInI nimaNuka, Avazyaka che. TharAvomAM keLavaNI, hAnikAraka rivAje dareka prAMtamAM, bane tyAre pagAradAra esisTaMTanI yojanA, dUra karavA vagere saMbaMdhI cupakIdI amane tAjubImAM (3) sevA samarpaNa karanArAno "vIrasaMghasthApavAnI nAMkhe che. AvazyakatAne svIkAra ane te mATenA niyamo A pariSadamAM eka lAkha rUpiyA jeTalI moTI ghaDavA nImelI kamiTI. (4) jIde jude divase ja rakama ekaThI karI te pUnAmAM jaina vidyArthIo mATe jude sthaLe paryuSaNa saMvatsarI thayAnA dAkhalAthI tene bADiga khelavA ne nibhAvavA vAparavAno TharAva karyo mATe eka nizcita divasa dara varSe karavA mATe eka che te mATe tenA saMcAlakone dhanyavAda ghaTe che. kamiTInI nimaNuka (5) zatrajaya tIrthanI paristhi- ucca zikSaNa vagara kAmano abhyadaya nathI tethI te tithI du:kha, te saMbaMdhInA mI. vainanA cukAdA para teoe A rIte khAsa lakSa ApyuM che e joI amane ati saMtoSa thAya che. sAme virodha ane briTiza sarakArane nyAya ApavAnI 3 jaina sAhitya pariSadanI jarUra apIla. ne khAsa karIne pAlItANAnA hiMdu rAjA, zvetAmbaronI bhAvanA dhyAnamAM laI tene mAna jodhapuramAM janasAhitya saMmelana thayuM hatuM ane ApavAnI jarUra udAratA batAvaze evI AzA (dha tanuM baMdhAraNa eTaluM badhuM pakava ne makkama rahI zakaya pariSada saMdeza sarvasthaLe maLe te mATe judA judA nahi ne tethI sAhitya saMmelananuM bIjuM adhivezana nA prAMtamAM prAMtika pariSada bharavAnI bhalAmaNa (7) na thayuM. "AraMbhe zUrA" ApaNe chIe tenuM A ghANerAva sAdaDInA sthAnakavAsIone tAMbara daTA daSTAMta che. vaLI je kArya thAya che te "zUravIratA' maMdiramAga bhAIo taraphathI anyAya ne te dura batAvatAM batAvatAM eTaluM badhuM utAvaLIuM thAya che karavAnI sUcanA (8) pariSadamAM pratinidhi mATe ke temAM pakava vicAra, gaMbhIra kAryakrama ane bhavikarelA 25 prAMtamAM pUrva ane pazcima dakSiNanI SyanI kAryakArI amalamAM mUkavA jeTalI mamatAnuM chuTatA ane barmAne pradarzana thatuM nathI. A svataMtra prAMta vadhAryo. (9). utAvaLIo prayatna sura judI judI dhArAsabhAmAM thayelA jaina sabhAsa mATe tamAM jana sAhitya pariSadane samAraMbha amuka hArdika harSa (10) svargastha thayelA AgevAne mATe dhArmika utsavane lAbha laIne karI nAMkhavAmAM Avyo zaka (11) gAya temaja dUdhALAM ane khetIne upa- hatA. jodhapuranA saMmilanane rIporTa-nibaMdho sahita yogI Dhorano vadha baMdha karavA muMbaI sarakArane prArthanA prakaTa thayA hatA, paNa A prakaTa thaye hato, paNa A suratanI pariSada ane dhArAsabhAnA sabhAsadone prayAsa karavA Agraha rIpoTeja haju eprakaTa rahyA che te kayAre bahAra paDaze (12) vejITebala ghInA pracAra sAme virodha ne bahi. teno svamAM Ave che. kAra (13) barmAmAM thate mAMsAhAra dUra karavA , jamAne koya karavAne jAgRtine ane apramAupadezake mokalAvAnA prabaMdhanI bhalAmaNa. bane che; sau sau prayatno karI rahyA che, jyAre A upayogI prastAvamAM zatruMjaya tIrtha saMbaMdhI jenAnI nibaLatA e jenI nirbaLatA ane niSkrayatA cAlu ja che. tene karelA TharAvathI . mUrtipUjaka baMdhuo pratye batA- lAbha laI kaI "kalikAla sarvajJa'ne birUdavALA velI sahAnabhati ane saMyata nI ja Ajanma naSThika brahmacArI prakhara vidvAna ziromaNI meLavavAnA TharAvathI zrI vIraprabhunA sarva saMpradAyanI ane zAsana prabhAvaka zrImadda hemacaMdrAcAryane "mAnasika ekatratA karavAnI IcchA batAvI A pariSade pitAnI vyabhicArI' tarIke navalakathAnA bahAnA taLe cItare hRdayavizALatA (liberalism) batAvI ApI che. che, kAI mevADanA rANA pratApane aNIne samaye mahAmusalamAnI hiMdu sAthe, hiMdu ahiMdu sAthe, jana sahAya ApanAra jaina bhAmAzAne vaiSNava tilakadhArI jota sAthe sahakAra kare te dezanI ekasaMpImAM ane vilAsI sinemAnI philamamAM batAve che. kaI vadhAro thAya. paNa sAthe sAthe sarva kema ane jaina dharmanA saMbaMdhe itihAsa virUddha kapilakalpita so prayatno karI rahyA : kayA rastAmAM zatruMjaya tII 550 350deg Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 4 vArA bhAratavarSanA nivAsa'nI aMdara kare che, kAI jaina dharma ane sAhityanI virUddha mithyA ArApAkarI ane AkSepa mUkavA dhRSTa bane che. AnA pratikAra rUpe niSedhaka nahito vidhAyaka svarUpe jainadharma te sAhityane pratijJAsa ekatra karavA, te mATenI sAma grInA saMgraha karavA, te sAmagrInA upayoga karI nimA lakhavA lakhAvavA mATe kaina sAhitya pariSad amuka amuka samayanA AMtare thavAnI ati jarUra che ema sarvadA samajI vIzAsanarasI jaina svIkAro AvI parIbA thavA mATe--tene aryanI bhUmikA taiyAra karavA arthe janAnI sArI sakhyA dharAvatA dareka zaherAmAM jaina sAhitya sabhA sthApita karavI ghaTe che cA ane temAM tyAM tyAMnA jaina ane jainetara lekhA ane vidvAnonAM ApaNA karAvanAM yA nibaMdho thavAM dhaTe che ane te bhASaGgA yA nibaMdho A patra ke evAM sAhityamAM rasa letAM mAsikAmAM yA khuddA copAniyA rUpe prakaTa karavA yogya che. ne sAditya pariSad sthAyI rUpa le te mATe te pahelAM AvI sAhitya sabhAtrA sthApavAnI jarUra che. sastanI jaina sAhiMtya pariSad bharAi gayA pachI 1925 nA jAnumArImAM pariSadanI sthApavA mATe mubaimAM amArA pramukhapaNA nIce maLI hatI temAM te pariSanA e TharAve| vaheMcAyA pachI tenA eka rAvamAM nImelI kamiTI mAthe te rAvanI e kA paNa karavApaNuM rahetuM naheAnuM ema game janmAvyuM hatuM. vizeSamAM ne kaSTa paNa kArya thAya to ja eksi jevI saMsthA sthApavI. temaja zuM zuM kArya karavA jevuM hatuM te nIce pramANe sUcavyuM hatuM ke-- (1) AnaMdakAvya maheAdadhinuM prakAzana tathA sapAdana kArya pariSadna ApavA tenA kAryakartA khuzI tA te mATe temanA sarve saratA sAthenA patra meLavavA ne pachI kArya hAtha dharavuM. che (2) zrI muddhisAgarajI sUri peAtAnA vIjApurano bhaMDAra tathA te mATenuM makAna pariSadna ApavA taiyAra che to temanA te bhAtanA likhita patra levA. hAla tee svastha thayA hai) (3) trimAsika jaina sAhitya' ke klevA nAmathI mAvAdI kADhavuM. pAyatha (4) krAMtiyAsanAM je pustaka che tene bhASAMtara karAvI chapAvavAM. (5) 'Men of Letters' jevI graMthamALA ApaNA jaina gUrjara kavio mATe cAvIne kAMkha niha to temanuM vana vRttAMta ane kAvya vivecana sahitanAM copAnI lakhAvI taiyAra karAvaze-pALavAM. (1) khudA judA muni mahArAjano dvArA temanAM pustakA-graMthabhaMDAra levA temaja temanI dvArA Arthika sahAya maLe te meLavavI. (s). pradarzana aMgenI khAsa cIntenA patra paranAM pustakA, kapaDAM paranAM pustakA-lakhANeA, zrImad vijayAdanI hastAkSaranI pratisthA, nAkaputrA, vijJaptipatro vagere ekaThAM karavAM ItyAdi. rAja taraphathI maLelA lekho, citraTTo, masalanAM rA. pAhAra wholetime worker-khe samaya kArya karo. e vIze khAdhe batAvI hatI, tethI temane tathA temanI sAthe zeTha jIvaNuMda sAkaracaMda jhaverI ane rA. meAhanalAla bhagavAnadAsa jhaverI seAlIsITara e traNane matrI nImavAmAM AvyA; pariSI ApIsa muMbaimAM rAkhavI e nakkI thayuM ne te mATe bIjI sabhAmAM carcA karavAnuM thayuM. A pachI A sabaMdhI kaMi paNa thayuM nathI. maMtrIe nImAyA hatA. temAM nata thAya to sArUM badhuM kAgaLapara rahI na jAya ema thavuM Te. kacchI sAhitya mATe muMba4mAM phrI sAditya sabhA hamI thaI che. jaina sAhitya te sata prAkRta, apabhraMza, gUjarAtI, tAmila, kAnaDI Adi dareka bhASAmAM ane vALa sAhityanA daka ga upara vidyamAna che teA te mATe te jabare| prayAsa jenee sevyA vagara chUTakA nathI. parAvala`bI kyAM sudhI rahevAnuM karI jaina sAhityanA dareka aMga temaja dareka bhASAmAMnA jaina sAhityanA itihAsa lakhAvAnI jarUra che. jaina lekhakA, vidyAnA; zrImaMtA, muni mahArAjAe kai cetaze ke ? sAMbhaLavA pramANe purAtatvavinA khAcArya zrI jinavijyajI peAtAnu baMdha paDeluM * janasAkriya sAdhaka ' nAmanuM' trimAsika sajIvana karavAnA che-ema thAya to te amane vadhAmaNIrUpa che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI keTalIka noMdha 205 mArI keTalIka noMdhe. [ lekhaka-taMtrI] 1 jena zuddhi. pinahAM hamAre sIne meM kyA kayA ausApha huM, jene itihAsa jotAM aneka jina dharmamAMthI jalavA hama apanI zAnakA tumake jiyAyeMge. 6 nikaLI paradhama thayo che. AnA kAraNe ghaNAM che razke urdake dharma ke maidAnameM e 'dAsa' 1 te janamAM nAnI jJAtione bIjI moTI jJAti - jauhara hama apanI tegaka eka dina dikhAyeMge. 7 Ano artha sarala thAya te mATe AmAMnA urdu ethI jevuM joIe tevuM uttejana maLeluM nahi, temaja pitAnAmAM levAnI spaSTa nA thayelI. 2 jaina muni zabdo bIjA pAsethI jANI atra mUkIe chIe. ene sarvatra akhaMDa ane grAmAnugrAma vihAra keTa ciDhate--gusse thatA, gaphalata-bhUla, gera-bIjA, paradhama, raphIka-dosta, sI-chAtI-hadaya, zauka-prema. khilAphalAye AkhA khAtenA khAtAmAM thayo nahi, 3 jaina dharmanI saMyama ane vairAgya-pradhAnatA te hAlanA asaM. virUddha, pharada bazara-manuSya jAtanA AdamIo vyaktio. pinahAM-chupAyelA. sApha-guNa. jalavA yamI jamAnAmAM keTalAkathI sacavAI nahi 4 paradharmI thayelAne pAchA svadharmamAM AvavA mATe joItI saga -bhavyatA. zAna-buddhi, phateha, raske udu-zatruonI adekhAIe. johAra-javAhIra, pANI, sattA. vaDatAo maLe nahi. 5 kaDaka baMdhano ane custatA tega talavAra hovAthI bIjA zithila ane apacusta pratye tira- mahAtmA gAMdhI tA. 8-1-27 ne navajIvanamAM skAra ne TheSa, 6 para dharmIono jUlama vagere. hindu zaDhi saMbaMdhI pitAnA vicAra "zraddhAnaMdajI smAraka' samAjamAM "Arya samAja' ahindune hindu banA- para lakhatAM jaNAve che te paNa mananIya che. vavA mATe nikaLyo, paNa jema pUrvanA AcAryo, "mane pitAne te atyAre zuddhine je sAmAnya yatio, sAdhuoe anyane jaina banAvyA tema jaina artha karavAmAM Ave che tevI zuddhinI pravRttinI agabanAvavAno lagarIke prayatna thato hoya ema hAlamAM tvanI vAta hajI paNa gaLe utaratI nathI. pApInI jevAtuM nathI. hAlanA samayamAM hindu mahAsabhA zahi e to eka kAyamanI AMtarakriyA che, jemAM Adi taraphathI saMgaThana ane zuddhanI hilacAle cAlI nathI hiMdamAM, nathI musalamAnamAM, agara te jeo rahI che te vakhate eka jana mahAzaya nAme adhyA to vaTalAelAM che paNa dharmAtara eTale zuM e prasAda goyalIya (dAsa') dIlhImAM thayela jana saMga-. kazuM jANatA nathI ne mAtra pitAne hiMdu tarIke gaNAThana sabhAnA maMtrIe nIcenI jussAdAra gajhala vavAja mAge che. temanuM dharmAntara dharmAntara nathI banAvI che te "jana jagata'mAMthI ApIe chIe. paNa prAyazcita che. trIjuM zuddhinuM svarUpa e cokhkhI vAha kAma karake Aja hama tumake dikhAyeMge, dharmAntaranI pravRtti che ane evA dharmAntaranI pravRtti duniyAM meM sacce dhamakA DaMkA bajAyeMge. AjanA vadhatI jatI sahiSNutA ane jJAnanA cite hai saMgaThanase purAne khayAlake, jamAnAmAM keTale daraje upayogI che e viSe mane unake bhI dekha lenA hama apanA banAyege. 2 zaMkA che. huM to kaI paNa jAtanI dharmAntaranI pravRgaphalatase apanI ho gaye gerake je rIpha, ttithI virUddha chuM, pachI tene hiMduo zuddhi kahetA 'sItese apane zaukase unake lagAge. hoya, musalamAna tabalIga kahetA hoya ke khristIo guja2 sarAga mane ye bhI to eka dina, dharmapracAra kahetA hoya. kharuM dharmAntara e to hadamuMhase tumahAre dekhanA janI kahelAyege. 4 yanI pravRtti che jene sAkSI eka aMtaryAmI izvara ja sIne pe hAtha rakhale je zuddhi ke huM khilApha, che. e pravRttine bedakhala vahevA daI svataMtra bhAve pharade bazara ke phirase hama jenI banAyeMge. pitAnuM kAma karyuM javA daIe. 3 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 206 paNa dharmAntara viSenA mArA vicAro rajU karavAnuM A sthaLa nathI. mane evI pravRttine viSe AAsyA che temane jyAM sudhI te patI maryAdAmAM rahI petAnuM kAma karyuM jAya-eTale ke jyAM sudhI e kAmamAM kApaNuM natanI baLaberI, tarapIMDI agara te| dunyavI lAlace ne Azraya na levAmAM Ave ane evAM dharmAntara karavA taiyAra thanAra pukhta ummare ane samajyuM paDhAyelAM zrI purUSa tyAM sudhI temane khekhaTake peAtAnuM kAma calAvavAnA saMpUrNa adhikAra che. kArnegI amerikAnA karyuM che. enuM jIvana eTale kaMgAlIyatamAMthI saMskRti ane khaDIjalAlIne zikhare pAMcako gurUSArthe-nirdhanatAmAMthI kuberatAne AdhIna banAvanAra yaMga AtmaprayAsa, garIba vakaratA e cIMtharehAla chekarA kAi kArakhAnAmAM dinarAta tana hAya-tADa majurI karI karIne eka sAmAnya kArakUna bane che. e kAlasA sAranAra hArInuM jIvana jIve ane pIkavAra annadAMtanuM vera paNuM anubhave che. paraMtu enI udyamazIlatA, enA purUSArtha ane jIvanasAkalpanI enI mahattvAkAMkSA aNunama rahe che. e kAma kare che tyAre arjunanA khAtmavizvAsathI jhaMpa lAve che. enA utsAha bhAgaLa enA samacArIonI kArtti jhAMkhI paDe che. vastune ane vastusthitine ava kAkI tene anurUpa banavAnI tenAmAM adabhuta naka che. eka vakhatanA A bAra ATalI cIvaTa nepratApe majurapati bane che, kArakhAnAnA kAmadAra kArakunamAMthI mIlamAlekane paDe virAjeche. ane chatAM ene manuprema eTaleAja anada jaLavAi rahe che. e kAThAne hiMsAkhe dAlata kAyama che, paN te vilAsamAM veDI nAMkhavA mATe nahIM. ene AMgaNe samrahinI che.LA De che, paNa te DAugIrIne pedhavA sAra nathI. enI dhanAgatA tA svAdhIna rASTranI ananya sevikA ane che, ajJAna bAMdhavAne jJAnaprakAza ApanArI sarasvatInuM svarUpa dhAraNa kare che. rAgIenA rAga haranArAM Arogyabhuvana rUpe vicare che. janatAne zikSaNa ApanArAM pustakAlayeAmAM pariNAma - pAme che. rASka unnata banAvanAra vidyApIThamAM rAya che. enI daulatamAMthI yatImakhAnAM, takhIkhakhAnAM vaghAma diza, anAthAlayA, udyAgagRhe ane vyAyAmaakhADAe ubhAM thAya che. e kaMjusanI misAle ekalA dhana'zraya nathI karato paNa AAkhAye dezane tenA kAma soMpaDe ema sasthAomAM dALa nAMkhe enI lakSmI rASTronnatinI svayaM sasthA khate che. kArnegI e saMsthAnA saMcAlaka cAya che, tAM te hukama nathI pharamAvatA ke nathI enI taMtrIone "saMgaThana e kharekhara sarasa pravRtti che. jyAM sudhI dareka kAmane svataMtra hastI TakAvIne rahevuM che tyAM sudhI dareka kAmane peAtAtAnuM saMgaThana karavAne haka che, balke tevuM saMdhAna karavAne te badhAelI che, ane jo huM AvI pravRttithI atyAra lagI alaga rahyA hAu tA te kevaLa sadhanane lagatA mArA je keTalAka vicAra| khAsa badhAelA che tene laine huM saMkhyAbaLamAM nahiM paNu LamAM mAnanArA chuM, AjakAla guNu sAmuM jovAnI vizeSa darakAra na rAkhetAM saMkhyA agara jaththA uparaja gaNutarI bAMdhe vAnA dhA cAlyeA che, sAmAjika ane rAjadvArI vahevAramAM saMkhyA agara jgyAne paNa avazya sthAna che." 2. dAnavIra kArnegI. pASa 1993 sImaMtAi ane dAnavIratAnA jIvanta Adarza khanI rahe che. dAnavIra kArnegI ' e pustaka amadAvAdanA sastu sAhityavardhaka pustakAlaya tarAthI TADha pIAnI sastI kiMmate hamaNAM bhaDAra paDayuM che e jaina-vyApArI kAmanA taNA ane lakSmIputrA vAMcI vicArI temAMthI sundara ane preraNAbharyAM khAdha leze evI amArI utkaTa vAMchanA che, tenA saMbadhamAM 'sArASTra ' 3. 7. 26nA aMkamAM samAleAcanA karatAM je lakhe che te upayAgI dhArI atra utArIe chIeH-- "mahApuSponA jIvanattA-tanA khetara janatAnA jIvana-karSanAM sAdhanA che. rASTranI asmitAnA e itihAsa che. eka theAmana peina ke eka vAziMgTananuMche. vana amerikAnI svAdhInatAnI mArtaja che. eka zahera eka kArnegInA dattAnta enI gI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakti svAtaMtrya 207 icchA mujaba halamalavatA. e to prajAne keTalIka joi che, eTale e enI mahattA samaje che. Adarza sUcanAo ApI, dUra khasI jAya che ane "gaI kAle ja videda thaelA AvA naravaranI mahApurUSanA gauravathI enuM saphaLa taMtra nihALyA kare AtmakathA amadAvAdanuM sedhuM sarasvatI-maMdira gujache. e kailAsavAsI thAya che, tyAre chellI ghaDIe rAtane caraNe dhare che. gujarAtanA lakSmI sUtene emAMthI pitAnI anargala daulatane rASTrane adhIna karato jAya kaMika preraNA maLaze. garIbone emAMthI vyavasthA che. saMtAnone mATe lakSmIbhaMDAra bharI rAkhavAmAM e zakita ane AtmonnatinA bodhapATha maLaze, te mAnatuM nathI. lakSmInaMdananAM saMtAnone te nidhana sastA kAryAlayanI varSonI jhubeza lekhe lAgI ane svAvalaMbI jevA Icche che. eNe pote garIbI gaNAze. " vyakita svAtaMtrya. "pATIdAra' nAmanA mAsikanA vidvAnU taMtrI rA. narasiMhabhAI IzvarabhAine eka sajajane savAla pUcho ke tamArA ghaNA vicAre mane cce che, paNa eka vicAra khuMce che, tame lagna maraNanAM kharca upara aMkuza mukavAnuM vAraMvAra kahe che, evuM kahevAne eka paNa prasaMga javA detA nathI. vAta sAcI che ke evAM kharca ocho thAya to lAbha ja che, paNa evAM kharca jemane karavAnI IcchA hoya temaNe zA mATe nahi karavAM ? emanI svataMtratA upara zA mATe aMkuza mukAvo joIe ? huM vyakitasvAtaMtrya himAyatI chuM ne tethI evo aMkuza mane khuMce che.' A bAbatane ukata taMtrIe je khulAso te zakIe chIe ? nA. ApaNe pAghaDInA ghATa badalI mAsikanA gata zrAvaNamAsanA aMkamAM Apyo che te zakIe chIe ? nA. ApaNe muMcha muMDAvI ke dADhI mananIya hovAthI atra mUkyo che. rAkhI zakIe chIe? nA, ApaNe ghara bAMdhavAne - "huM paNa vyakti svAtaMtryane khuba himAyatI vahIvaTa ne paddhati pheravI zakIe chIe? nA. AmAM chuM ema tamane mArA lekhonA uMDA abhyAsathI jaNAI samAjane kazI levAdevA nathI, chatAMye vyaktigata Avaze. paNa tame je vyakti svAtaMtryanI vAta kare svataMtratA bhogavI zakatA nathI. tevI ja rIte lagnacho emAM traNa vAtane guMcavI nAkhI che, mATe ja maraNanAM kharco karIe chIe, te ApaNI potAnI tamane zaMkA thaI che. e traNa vAte te A che. ja icchAthI karIe tevAM karIe chIe? emAM (1) vyakitagata svataMtratA (2) samAjagata svataMtratA ApaNI vyaktigata svataMtratA kAme Ave che? bahu (3) samAjagata parataMtratA, A traNe vAtAnuM ekeeke UMDA vicAra karaze te javAba maLazeH nA. pANImAM nivAraNa karIzuM te khulAso thai jaze. utaravuM hoya ne chatAM ye taravuM hoya, jIvavuM hoya (1) vyakitagata svataMtratA --je kAryanI sAthe to zvAsa levAne mAthuM pANI bahAra rAkhavuM ja ApaNune ekalAne ja levAdevA hoya, tyAM ApaNe joize; AkhuM zarIra bhale pANImAM rahe, paNa mAthuM game tema karavAne svataMtra chIe. ekalo mANasa daza te pANInI sapATI uparaja rAkhavuM joize; je e vAgye khAya ke bAra vAgye khAya, roTalo khAya paNa pANImAM gayuM te kukhyA samaje. tevI ja rIte bhAta khAya AmAM e kevaLa svataMtra che. lagnamara- samAjamAM paNa rahevuM hoya ne chatAM ye taravuM hoya, NanAM kharcanI sAthe ApaNane ekalAne ja levAdevA jIvavuM hoya te mAthuM upara rAkhavuM ja joize, heya, samAja ke samAjamAMnA bIjA koIne e buddhi vAparavI ja joize, vyaktigata svataMtratA sAthe kazI levAdevA na hoya, te ApaNe game tevAM sAcavavI ja joize; bhale badhe vyavahAra samAjamAM kharca karavAne svataMtra chIe. paNa sAco prazna to e kare, paNa buddhi vAparIne, vyaktigata svataMtratA che ke ApaNe vyaktigata sAcI svataMtratA bhogavI vAparIne ja karavo joIze; je e buddhiniketana Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jainamuna paSa 1983 mAthuM, e vyaktigata svataMtratA paNa vyavahAra sAthe nIkaLIe. mane dama vyAdhi che, mArAthI utAvaLe samAjamAM Dube te ApaNuM AvI banyuM ! ane cAlI zakAtuM nathI; tyAre tamAre mArI sAthe dhIre Aje ema zuM nathI thayuM? ApaNe vyaktie svataMtra dhIre cAlavuM e tamane tamAro dharma nathI lAgatA? " chIe ? kharI rIte ApaNAmAM vyaktigata svataMtratA (3) have rahI samAjarata parAdhInatA paNa rahI ja nathI. ApaNe lagnamaraNanAM je kharca karIe chIe temAM (2) samAjagata svataMtratA. paNa ApaNe to nathI rahI vyakitagata svataMtratA ke nathI rahI kAryanI sAthe samAjane ke samAjamAMnA koIne levA. samAjagata svataMtratA; che te mAtra samAjagata parAdevA hoya te tenA sukhaduHkha tarapha najara rAkhIne dhInatA. samAjanuM bhaluM thAya eTalA mATe ApaNI ApaNe ApaNAM kArya karavAM ghaTe, bIjAne duHkha thatuM vyaktigata svataMtratA upara saMyama rAkhIne samAjanuM hoya te ApaNI vyaktigata svataMtratA upara saMyama bhaluM thAya te pramANe ApaNI IcchAthI AcarIe rAkhavo ghaTe eja dharma rahe. kuTuMbanAM badhAM daza te samAjagata svataMtratA, samAjanuM bhaluM thatuM hoya vAge jamatAM hoya te ApaNA bAra vAgyAnA jama- ke nA hoya, paNa ApaNI IcchA virUddha samAja vAthI kuTuMbane ke temAMnA ekane paNa duHkha ke aDacaNa ApaNuM nAka pakaDIne dore te mArge javuM paDe ne thatI hoya to banatA sudhI ApaNe daza vAge jamI jaIe te samAjagata parAdhInatA. ane AvI parAja levuM joIe. temaja lagnamaraNanAM ApaNe karelAM dhInatA ApaNe Dagale ne pagale nathI bhogavatA ? kharcathI samAjane ke temAMnA koIne paNa duHkha ke ApaNe lagnamaraNanAM je kharca karIe chIe te ghaNuM aDacaNa thatI hoya te ApaNI vyakitagata svataMtratA karIne samAjanA dabANathI nathI karatA ? samAjanA upara aMkuza rAkhavo ghaTe. AjanA samAja evAM sukhaduHkhanI paravA karyA vagara tenI vAhavAha levAM bhAre kharcathI ribAya che, ApaNe jene bIjAne nathI karatA? tenAM maheNumAMthI bacavA nathI karatA ? tevAM kharca karavAnI pharaja paDe che, mATe tevAM kharca tyAre AmAM ApaNI vyakitagata svataMtratAne sthAna karavAnI ApaNI IcchAsvataMtratA upara aMkuza rAkhavo dha, saMyama rAkhavo ghaTe. ApaNA bhAIomAM sAcI bhAI, sAce siddhAMta e ja che ke samAjane vyakitagata svataMtratA keLavAI nathI, tethI parAdhInatAe sukhaduHkha nA AvatuM hoya te lagnamaraNanA kharcamAM e pArakAnuM anukaraNa kare che; mATe samAjamAM sAcI jene kaMi na karavuM hoya te kaMI na kare lAkhanuM vyakitagata svataMtratA keLavAya tyAM sudhI te e karavuM hoya te lAkhanuM kare; paNa je ApaNuM e saMyama jarUra rAkhavo ja ghaTe. vaizAkha mAsanI "prasaM kAryanuM aMdha anukaraNa samAjamAMnA keIne paNa karavuM gakathA' jeze to DA. sumaMtabhAInuM e bAbatanuM paDatuM hoya te samAjamAM sAcI vyaktigata svataMtratA keLavAya, keAI koInuM aMdha anukaraNa nA kare evI suMdara dRSTAMta jaNAI Avaze. dezanA garIba lokane paheravAne pUrAM kapaDAM nathI maLatAM ema jAgIne, keLavAya, tyAM sudhI Do. sumantabhAInI peThe potAnI kapaDAM paherave samartha hovA chatAM mahAtmAjIe lAja vyaktigata svataMtratA upara saMyama rAkhavo ghaTe ne te vaMkavA sivAyanAM badhAM kapaDAM paheravAM nathI tyajyAM? samAjanA bhalAne mATe ja. paNa pitAnI icchA e ja niyame zaheranuM svAstha jALavavA ApaNuM viruddha samAjanA ke temAMnA keinAthI dabAIne to ghara ADe AvatuM hoya, ne te toDI pADavA sudharAI eka pAI paNa vadhAre kharca karavuM nA ghaTe. AnuM khAtuM ApaNuM ghara mAgI le tyAre vyakitagata svataM. nAma sAcI vyaktigata svataMtratA-sAcuM vyakti svAtaMtrya. tratA upara saMyama rAkhI samAjagata svataMtratAne huM A ja vyakitasvAtaMtryano himAyatI chuM. ApaNA samAjamAM uDI dRSTi nAkhIne tapAsI joze te AdhIna thaI bApIku e ghara teDavAne mATe paNa jaNAze ke ApaNAmAM AvuM' vyakitasvAtaMtrya bahuM sepI devuM ghaTe. mAne ke sAMjanA ApaNe be pharavA ja che" Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha ra. mehanalAla dalIcaMda dezAinuM bhASaNa 209 zrI dakSiNa mahArASTra jaina ve prAntika pariSada, kazuM adhivezana tA. ra7 ane 28-12-19ra6 zILa reDa. pramukha rA. mehanalAla dalIcaMda dezAInuM bhASaNa. arihaMta bhagavaMtane namo name namo fmatti je mUhag vere makaruM na 6-"sarva Adikara tIrthaMkarane namo namo jIvathI che maitrI, mAre vera na koIthI." e bhagavadavAkya abhayadAtA cakSudAtA mArgadAtA te baMdhubhAvanuM kevuM mIThuM smaraNa karAve che ! mAtra paryuM. zaraNadAtA bodhidAtAne namo namo SaNa parvamAMja A smaraNa karI besI nathI rahevAnuM, jina ne jItADanAra, tarela tAranAra paraMtu jIvanamAM te sUtra vaNI laI vyavahAramAM mUkabuddha ne bIjAne bodhanArane namo - vAnuM che. manuSya jIvananI A samAjamAM rahIne mukta ne bIjAne mukta karI ApanAra prakRti ja evI che ke ekalA ubhA rahI na zakAya. sarvara sarvadazane namo namo namo janasamAjamAM ja dareka vyakti zobhI zake. A bhinnajeNe sau bhaya jityA evA jItabhayane . tAmAMthI ekatA sAdhavI ane baMdhubhAva keLavo ghaTe. arihaMtane bhagavaMtane namo namo namo- prema ane sevA eja baMdhubhAva, eja maitrI ane zrI vIrazAsana premI svadharma baMdhuo ane eja samAnatA. bahena ! kAnsanA traNu mahAna vicAro svataMtratA, samAdevonA mukhI zakendra je zabdomAM prabhane vaMdanA natA ane baMdhutva-samasta Alamane dhrujAvI zakatA. kare che temAMnAM thoDAM prAkRta suvacanothI sarva karmone samAnatA ane baMdhutvamAMthI svataMtratA prakaTe. A chatI jina thanAra, sarva AvaraNathI mukti Apa sarvane udaya AtmabaLa paraja avalaMbe che. e AtmanAra, sarva bhayone jItanAra evA zrI ahaMta bhagavAnane baLa vyavahAramAM kadipaNa ema nahI kahe ke svIkAre namaskAra karI dakSiNa mahArASTranA jana vetAmbaro / ego haM natthi me koi nAhamannassa kennaanI prAMtika pariSadanI cothI beThakanA adhyakSa tarI- huM ekaluM chuM, mAruM koI nathI, huM anya koIno kenI moTI javAbadArI bhareluM kAma Apa sainI A pA , na nathI. AvI dIna-bhAvane ke je adhyAtmamAM adIna manaska thaIne bhAvavAnI kahI che-te vyavahAramAM AjJAne zirasAvaMda gaNI mArI a95 zaktithI pUro vIsarI jai vadhu rmama sarva ka7 e vizada vAkepha chatAM bahIta hIto mAthe caDAvuM chuM, ane vicAramAM tallIna thaI AtmabaLavALo AgaLane Apa sahune hRdayapUrvaka AbhAra mAnI mArA A AgaLa pitAnA sahadharmIo-dezabaMdhuonI pragati kAryamAM sahakAra Apazo evI vinaMti karuM chuM. arthe dhamAMja karaze. je mokSa prabhue upadezya che temAM gRhastha ke prasiddha kavi maithilIzaraNa gupta kahe che ke sAdhu, svaliMgI ke anya liMgI, garIba ke zrImaMta anartha hai ki babdha rahI na badhunI vyathA hare; sarve samAna che. A samAnatAnuM tatva sarva dharmo vahI manuSya hai ki je manuSya ke lie mare, sabaMdhe che. ApaNumAM samAnatA janasamAja sAdhI calo abhiSTa mArgameM saharSa khelate hue, zakI nathI te sAmAjika ke rAjakIya dharma bajAvavA vipatti-vina je paheM unheM Dhakelate hue. ApaNAmAM ekatA thavAnI jarUra che. "samabhAvI ghaTe na helamela hAM baDhe na bhinnatA kabI apa' thayA vagara kadI paNa mukti thanArI nathI. ataMrka eka paMthake satarka pAntha hoM sabhI teja samAnatApara vizvaprema virAjita che. te para tabhI samartha bhAva hai ki tAratA huA tare dhyAne-ahiMsAne-baMdhubhAvano siddhAMta caNAyo che. vahI manuSya hai ki je manuSya ke lie mare. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jenayuga paSa 1983 zrI zatruMjaya prazna. zatruMjaya tIrtha AsapAsa ghIca jhADI hatI; luMTArUo ATaluM prastAvamAM kahI have ApaNI samasta ane cora jAtinI bUma bahu rahetI tethI tenI samAjano zrI zatruMjaya mahAtIrthane vikaTa prazna carcAe. sAme badobasta hathiyAra vagere rAkhavAmAM Avate, tenA saMbaMdhInI hakIkata bahu bahAra paDI che ane ane tene mATe moTo kharca karavo paDato. carcAI cUkI che. chatAM A pradezamAM tenA saMbaMdhI sane 1651 mAM A trAsa ane kharcane dUra haju ghaNuM ajJAna che tethI te prazna mAre vizeSa karavA gArIAdharanA gohela rajapUtAne A tIrthane carcavo gya che ema mane jANa thatAM atra TuMkamAM cokI pahere karavA yAtrALanI sahIsalAmatI mATe keTalIka vigatenuM nivedana karuM chuM. te mahAtIrthanuM temanI jAmInagIrI laI janA AgevAnoe eka mAhAbhya zrI dhanezvara sUrie atizaya pitAnA karAra karyo ane A rakhepa badala amuka badalI zatrajaya mAhAsyamAM gAyuM che. te je nagara pAse che ApavAsa ala thaya ne rajapato pAlItANAmAM te pAlItANAnI sAthe pAdalipta-pAlittasUrinuM nAma AvyA. 1807 mAM kAThiyAvADanA rAjA sAthe sarajoDAyeluM gaNAya che. te tIrthanI yAtrA atihAsika kAre seTalameMTa karyuM. kALamAM thayelA zrI vikramAditya rAjAe zrImad sane 1820 mAM rakhopA vAstene badale Arasiddhasena divAkara nAmanA mahAsamartha AcArya sAthe bone gIre se je Araoe pachIthI jene je karI; saM. 477 mAM malavAdIe baudhdhone zilA. kanaDavA mAMDayuM. jaina AgevAnoe arajI karI saradiya rAjanI sabhAmAM vAdamAM harAvI te tIrthane kAra pAse pAlitANA paragaNuM ane zatrujaya parvata udhAra karyo. saM. 850 lagabhaga bappabhaTTa sUrie pAcho pitAne se pavAnI mAgaNI karI. sarakAre mAleane bAramA sakAmAM zrI hemAcAryanA upadezathI kumA- kInI vAta alaga rAkhI ArabAnI kanaDagata dUra karI rapALa rAjAe udhdhAra karyo. tyAra pachI tAjA ane jainoe udhaDa rakama 4500 rU. nI rakhopA badala sAcA itihAsanI gaNanAyogya bAhaDa maMtrIne saM. ApavAnuM TharAvyuM. te 1858 sudhI sarakhe sarakhuM 1213 na, osavAla samarAzAno sa. 1371 ne, ane karmAzAne saM. 1587 ne ema traNa udhAra cAlyuM. pachI vadhAravAnI tajavIja sTeTa taraphathI thaI. 1859 mAM enDarsanano rakama vadhArI 7500 rU. karathayA. te para aneka zrImaMtoe maMdira ane pratimAo pratiSThita karI te tIrthane "devAlayanuM zahera vAne rIpeTa. 1862 mAM navA maMdira mATe jamInanI ane jagatanuM advitIya sthAna' karI mUkyuM. kiMmata darabAre mAMgI Akhara te mAMgaNI cheDI dIdhI. soLamA saikAmAM pradhAnapaNe zrI hIravijaya sUrie 1863 mAM Arabane parvata para rAkhavA sAme vAM. ane pachI tevAmAM jinacaMdra sUrie akabara bAda, kITIMjane lAMbo rIperTa. rU. 10000 karAvyA paNa zAhanAM pharamAne meLavI te tIrthane zvetAmbara janone temAM badhA karene samAveza karyo. Arogya rakSaNAdi kula mAlakInuM karyuM ane karathI taddana mukta karyuM. karA vizeSamAM laI zakAya nahi. na khAya to sa tyAra pachI aneka pharamAne mogala bAdazAha, sUbAo saMmatithI, chatAM kanaDagata cAlu rahI. . taraphathI nIkaLI pUrva pharamAnene saMmati maLI gai. 1874 mAM navAM maMdiro gaDhamAM karavA mATe temAMnuM eka amadAvAdanA nagarazeTha zAMtidAsane karI paNa darabAranI rajA joie e vAta raju thaI. te ApavAmAM AvyuM hatuM. A vakhate pAlItANAnA varSamAM kenDI sAheba (pachI muMbaI hAIkorTanA jaja)ne hAlanA ThAkora sAhebanA pUrvajono kaMI paNa akha. rIporTa bahAra paDe ke (1) gaDhamAM mAtra piolIsa tyAre te gAma para hato nahi. relave, AgaboTanAM pUratA darabArane kAbu rahe. temAM navAM maMdira mATe sAdhana na hatAM. saMghe nIkaLatA te pAdavihAra karI kaMI paNa darabAra laI na zake, (2) gaDha ke gaDhanI nadI dariyAne hoDI-vahANethI utarI sAthe rakhevALA bahAranA bhAgane zrAvakanA siddhAMtothI virUddha darabAra -paheregIro vagere rAkhI yAtrA karavAmAM AvatI. vAparI na zake. (3) je maMdiro te vakhata sudhI gaDha Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha rA. mehanalAla dalIcaMda dezAinuM bhASaNa 211 ke gaDha bahAra vidyamAna hoya te saMbaMdhamAM darabAra kaMi hoI zake evuM sarakArane kahetAM hiMdI pradhAna taraphathI laI na zake. (4) gaDha bahAra tyAra pachI je navAM ApaNI virUdhdha cukAdA AvyA ke jenA saMbaMdhI maMdira thAya te mATe darabAra, dara co. vAre 1 rU. ja joIe tevuM ane teTaluM cukAdA rada karAvavA mATe laI zake. darabAra kaMI paNa kanaDagata yAtrALune na zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI taraphathI karAyuM nathI kare, tema polIsa thANuM gaDhamAM temaja gaDhathI 500 ema lAge che. pahelAM darabArane arajI karI dAda vAra sudhInA rastA sudhImAM mUkI na zakAya. mAga, darabAranI badhI hakumata che; te pramANe mAMgatAM sana 1876 mAM no meLo darabAre pavitra nyAya na maLe te pachI sarakAra pAse Ave ema tIrthapara karyo. sarakAre kahyuM A narI herAnagatI che. jaNAvI dIdhuM ke jene Aje keTalAMya varSa thaI gayAM. 1879 mAM pilIsa mATe koI paNa makAnane vAparI have upalI 40 varSanI mudata A varSamAM pUrI thatAM zakAya nahi evo sarakArano hukama thayo. 1881 mAM te mudata lagabhaga darabAre moTI rakamanI mAgaNI sAthe gaDha para darabAranI maryAdita sattA che ema sarakArane potAnI hakumatamAM pitAne sarva kAMI karavAne adhihukama thayo. kAra che, sarakAre vacamAM AvavuM na ghaTe e jAtanI 1886 mAM rakhopa Adi sarva karo mATe rU. arajI karI. Ane javAba ApaNI taraphathI apAya. 15000 varSa 40 nI mudata sudhI jenee Apa- vaidgamana sAhebe cukAdo Apyo ane te zuM Apo vAnA nathI thayA. tyAra pachI temAM koi paNa prerakAra te sarvane vidita che. janonA dareka sthApita ane karavAnuM thAya te sarakAranI saMmatithI thAya. A cirakAlIna hakkanuM uchedana karI sarva sattA pAlimudata 1926 mAM eTale A varSamAM 1 lI eprile tANa rAjyane apAI. rakhopA vagerenA apAtA pUrI thaI. paMdara hajAra rU. ne badale te para sAtaso TakA caDAvI eka lAkha rU. nI daravarSe ApavAnI rakama dazavarSa A daramyAna paNa darabAra sukhe karI beThA nahi. mATe nakkI karI, te rakama A-ka-nI peDhI na svIkAre 1903 mAM cAmaDAnA buTa perI temaja bIDI pItA te dara yAtrALu dITha rU. be levAne jayA vero ThAkora sAheba tathA teno sTApha gayo. sarakAre jaNAvyuM Apa ne te pramANe vasula karavAnI julamI sattA ke tema na thaI zake tema kaMI paNa na karI zake. pAlitANuM rAjyane apAI. dazavarSa pachI rakamamAM 1921 mAM mahAdevanuM "nAnuM maMdira ke je jana pheraphAra karo ke zuM karavuM te paNa pAlItANA rAjyanI maMdiramAM kAma karanArA ziva kArIgaro mATe thayeluM tene kabajo tathA vahIvaTa mATe darabAranI DakhalagIrI munasaphI para mUkAyuM. thaI. tenI maMjurI vagara rIpera na karAvI zake, AthI AkhI jana prajA khaLabhaLI uThI. eka kuMDa sudharAvI na zake, kAdava-gALa kaDhAvI na zake. lAkha rUpIA jeTalo moTo cAMllo ApavA badale te para jenA pATIA rakhAyAM te kADhI nAMkhyAM tethI oche paNa mULa karatAM ghaNo vadhu ApavAnuM keTalAkane pakaDI sajA karIne A pANI kADhI nakkI karyuM hatuM to kadAca. jainamAM matabheda paNa rahetA nAMkhavA mATenuM kharca ApavAne janapara hukama karyo ne paNa A mahAbhArata rakame tathA vicitra cukAdAe te vasula karavA TAMca mArI vAsaNa darabArI mANaso jemAM matabheda rAkheja nahi ane mahAbhArata laI gayA. yAtrALuo levA javA mATe rAkhelI kArya karI dIdhuM. baMgALanA bhAgalA pADavAthI je gADIe jAhera khapamAM AvatI gADI tarIke gaNI khaLabhaLATa ne jAgRti utpanna thayAM te mATe jema kara levAnA hukama thayA. dvarDa karjhana nimitta che, tema jainomAM karavA mATe janoe pitAnI milakata ane sArvabhauma haka- mI. vairsana nimitta che. zeTha ANaMdajI kalyANajInI vALA sthAnamAM darabAranI hakumata ke DakhalagIrI na peDhInI laData niSphaLa nivaDI-sarva jenenA caherA na le te para sAta lAkha maja bIDI pI mA tene sa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra12 jenayuga piSa 1983 para saMtApanI chApa paDI gaI. zekano sAgara ucha- trIjuM je yAtrA karavI te lAkhanI rakama ke Lyo. nyAya jevI zuM cIja nathI? A zuM thavA muMDakAne kara dIdhA vagara karavI. paNa te saMpUrNa savibeThuM che? hindu narezanA taraphathI yAtrALu upara ATalo naya zAMtithI-sarva duHkha herI levAnI zuddha abhilASA trAsadAyaka kara levAnuM nakkI thayuM? vagere aneka prazno ane nizcaya-pUrvaka karavI. ukaLatA hRdayamAM jesabhera thavA lAgyA. prabhu sAkSIe yAtrA taNo, karI tyAga prabhune prAthazuM; have zuM karavuM? sahune subuddhi sadA rahe, satyeja Agraha rAkhIzuM. hamaNAM maLelI khabara pramANe tAjetaramAM pAMca have ApaNuM ghara vyavasthAmAM mUkavAnI pahelI digaMbarI bhAIo yAtrAe gayelAvAya na vaLyA-pachI jarUra che. jyAM sudhI ApaNuM ghara avyavasthita bhUla samajAI, chatAM te rAjyAdhikArIonI yuktine heya, tyAM sudhI ekatA na thAya, paNa chinnabhinnatA vaza thaI jAtrA karI AvyA. A banyuM hoya to te thAya. vaLI A vastusthitimAM tIrthane prazna AkhA mATe AkhI digaMbarI koma para AkSepa na mUkI samAjane savAla che. samAjanAM sarva baLe ekaThAM zakAya, chatAM zvetAmbarImAMthI eka paNa bacco na karI samAjane saMgaThita banAvI te sarva baLAne jAya, te vakhate digaMbarImAMthI pAMca bhAIo yAtrA kAmamAM levAnI jarUra che; Amavarga ane zrImaMtavarga e jAya te samadukhIpaNuM nathI. A avasare te sarvae ekatAna ane eka prANu banI kArya karavuM baMnee eka bIjAnI sahAye-kumake rahI ekatrita ghaTe che. zeThIAzAhI ke zeThIA-sattA tUTI Ama thavAnuM che. digaMbarI bhAIo ! cetajo ke have pachI varganI sattA sthapAze ane tethI aniSTa pariNAma AvI bhUla tamArAmAMthI koIpaNa na kare. hajuye : Avaze e bhIti taddana kADhI nAMkhavI joize. kAraNa aneka khelo khelAyabAjIo racAya-eka pakSa ke ke A savAla jena kAmanA hakaka ane svamAnano ga7vALAne samajAvI levAnA prayatno thAya, chatAM che. nirAzA nahi rAkhatA-nirAza nahi banatA. sarva janakame ekatrita rahI ekatrita tarIke-eka vyakti saMpradAyo-go-taDAM-vagerene ekatrita karavAnI A rUpe ApelA avAjamAM visaMvAdano sUra nIkaLa na mahAtaka sAMdho-A pavitra tIrthanA praznadhArA pavitra ghaTe. A ekatrita avAja eka mahA abhimAnane banI sarva kaleza dUra karI ekatrita thAo ane pachI viSaya che. mArA jevA anekane thayuM che ane thayuM joi le ke A saMgaThanathI ApaNe kevAM addabhUta kAryuM haze ke niHsava gaNAtI jena kAma A vakhate satvakarI zakIe chIe. zAlI banI gaI che te have temAM janma lIdhAnuM pahelAM to ApaNe e nizcayane vaLagI rahe. sArthaka gaNAya. vAnuM che ke - briTiza nyAyamAM haju zraddhA. namazuM nahi anyAyane, AzA adala InsApha che sarakAra anyAya thAya tyAre vacamAM paDaze ema jAtrALa kara le e kudarata, pAsa kadi nA mApha che. prativarSa rUpiyA lAkhane, cAMllo kadi nava Apaze te mULathI hakIkata che. tethI aMtima nirNaya ApaNA je AkramaNa tIrthe thayA te kaI di nA sAMkhazuM. hakkanA saMbaMdhamAM tenI pAsethI levo ghaTe. eka bAju prajAne nizraya, ane bIjI bAju rAjadvArI laData eTale ke prativarSa eka lAkha rUpIA ApavA baMne upakAraka che. sarakAranI valaNa hamaNAM badalAI che. nathI. temAM nAMkhavA dhArele muMDakAne kara ApI nathI. koI paNa dezIrAjyanI prajA bahu pokAra kare che tyAra bIjuM tethI yAtrAne sadaMtara tyAga karavAno che te sarakAra vacamAM paDayAnA dAkhalA thayA che. nijhAma ane te tyAga hRdayapUrvaka prabhu-sAkSIe Atma-sAkSIe jevI sattAne paNa majabUta javAba ApyA che. iDakaravAno che. ranI sthiti badalAI che. jyAre Ama che, tyAre Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha rA, mehanalAla dalIcaMda dezAinuM bhASaNa 213 ApaNe ke je pAlitANAnI prajA nathI ane moTe pAlitANAnA rAjyakartA hiMdu rajapUta che teNe bhAge aMgreja sarakAranI prajA chIe, tene pikAra pitAnA prabhunAM darzana karavA yAtrAe AvanAra pratye sAMbhaLavA sarakAra baMdhAyelI che eTale ANaMdajI saMpUrNa saddabhAva ane prema dAkhavavA ghaTe. asaMkhya kalyANajInI peDhI je laData calAvI rahI che tene yAtrALunA AgamanathI pitAnA rAjyane bIjI aneka ApaNe majabUta ke Apa joIe. ApaNI rIte thatA lAbhathI saMtoSa mAnavo ghaTe. AvI saMskArI mukhya kaeNnpharanse potAnI gata beThakamAM karela TharAva AyaMbhAvanA tenA hRdayamAM jAge to jhaTa nikAla thaIzake, pramANe A tIrtha saMbaMdhI ja komanA hakonI tapAsa A samaye tyAgIo-munio potAnuM saMmelana calAvavA mATe ane pAlitANuM rAjya ane jana bharI temaja potAnI zakti ane prabhA batAvI kaMi kema vaccenA hamezanA jhaghaDA baMdha karavAne sAruM kare ema aneka leke AzA rAkhI rahyA che. sAMbhaupAya javA pratinidhitvavALuM tapAsa mATenuM LavA pramANe mahAtapasvI yati motIcaMdajI mAgha kamizana nImavA mATe briTiza sarakArane vinaMti karI zudi 15 lagabhaga pAlitANA pahoMcI pitAnI zaktine levAnI che. AvuM kamizana nImAya toye rasto ghaNe AvirbhAva karI saMgha mATe yAtrA khullI karavA kaTi: sApha thAya tema che. - baMdha thayA cheH prabhu temane jaza Ape sAmAnya te gata zatrajaya kaeNnkarajo je TharAvo karyA che te rIte munizrIo dhAre te A temaja anya sarva ghaNA vicArapUrvaka karyA che ane tene hiMdanA samasta tIrtho mATe ane samAjasudhAra ane pragati mATe ghaNuM jaina saMghe ke ApI makkamapaNe vaLagI rahevuM joIe ane savAra kArya pariNumAvI zake tema che. upekSA samasta dezamAM tIrtha saMbaMdhInA hakako ane sevavAnuM, bhaya samajI vipakSa bAMdhavAnuM, bhramita karavAnuM ApaNuM hAlanuM kartavya zuM che te saMbaMdhI puSkaLa neve mukI pragatizIla banI kArya karavAnuM teo mAthe pracAra karavuM joie ane te mATe pracAra samiti le te bahu vahelo ApaNe saune uddhAra thAya. nImAI che tenA kAryamAM tana mana ane dhananI madada sAdhuvarganA traNa prakAra bAMdhIe temAM 1 lo. konpharansane karavI ghaTe. AtmAthI ke jeo samAjanA keI paNa pakSamAM na paDI bIjI lapachapamAM paDatA nathI. akasmAta bIjA rastA, kaI maLe te upadeza Ape, bAkI AtmoddhAra pratye ' araspara samajI levuM emAM je zAMti ane AnaMda gatizIla heya. bIjo sthiticusta je hoya te-kaMIka rahe che te jhaghaDA karavAthI nathI rahetAM. Ama pAli navIna joI bhaDakI uThe, mata sahiSNutA hoya nahi tANuM rAjya ane A. ka. peDhI paraspara samaja- tethI dhamAla karI nAMkhe, ane te aMge vAdavivAda, tIthI nikAla karI nAMkhe tenA jevuM ekake nathI. jAme te jA, trIje navIna vicAro pratye prada paNa tema karavA mATe baMne pakSanI hadaya pUrvaka IcchI bhAvanAvALA varga-keLavAyelA saMsArIo sAthe sahAane sahakAritA joIe. eka pakSa asavAra bane nubhUti dAkhavI temanA mArgamAM saralatA kare, jamAnAne ane potAnuM mamatva na choDe te bIjA pakSathI samA- oLakhI tene anukula janAo kare ane temAM dhAna na thaI zake. vaLI je samAdhAna thAya te svamAna potAnI zaktino upayoga kare. A sarvemAMthI pratiane pratiSThAne jALavIne yathAsthita nyAyapura:sara bhAsaMpanna sarvazAstravettA,samayajJa mahAna muni nIkaLI thAya teja AkhI samAjane saMtoSa thAya. "yugapradhAna' bane ane zAsanane saMskArI ane jayavaMtuM araspara samajutI na thaI zake, te baMne kare evI prabhu pratye abhyarthanA che. pakSanA vizvAsapAtra taTastha ane niSpakSapAtI lavAda vartamAna sAmAjika sthiti, dvArA phaDace lAvI zakAya; paNa te mATe paNa upara ' sAmAnya rIte dakSiNanI pharyAda che ke muni mahAjaNAvI tevI baMne pakSonI madazA joIe. rAje atra vicaratA nathI, tethI dharmanuM jJAna maLatuM Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jenayuga piSa 1983 nathI, dharmaprApti thatI nathI, ane jana tarIkenA zuddha kare che ane koI sthaLe vezyAonA nA karAvavAmAM AcaraNa zIkhAtA nathI. A vAta asatya nathI Ave che paraMtu jJAnapracAra pratye ghaNuM durlakSa ApaparaMtu je prAMtomAM sAdhuo niraMtara vicare che tyAM vAmAM Ave che. strIo potAnAM strI-ucita gRhahAla zuM sthiti che? muninidA, aviveka, kaSAya kAryo karatI nathI tethI temanI zArIrika sthiti kaleza, kerTanA jhaghaDA vigere yatratatra jovAmAM Ave bagaDatI jAya che. bALakane mAtAnuM zuddha pUratuM dhAvaNa che. AcAryonI saMkhyA vadhatI jAya che temAM zAsa- maLatuM nathI. kSayaAdi rogonI bImArI jIvanazaktine nanI rakSA ane unnati thavAne badale aMdara aMdara kSaya kare che. mAnasika, kAyika ane karmanI zithikalezAgni, ane harIphAI-te aMge temanA utsavo, latA-bhraSTatA, uMDAM mULa nAMkhI AtmabaLa-saMgaThanabaLa aThA mahotsava, saMdha kADhavAnAM kharce eka ekathI dezaprema-kAmaprema Adine hacamacAvI nAMkhI samAjane sarasa thAya che. jJAnapacAra, zAhAra, dharmapracAra, mRtaprAya karI rahI che. maraNa saMkhyA mAM vadhI samAdhAra, jIrNamaMdirahAra, Adi ati upayukta gai che ane te eTalI badhI ke gata 40 varSamAM ane mahatvanI bAbato para upekSA karavAmAM Ave che. lagabhaga savA traNa lAkha ane epachI thayA che. vizeSamAM aMtaHkSobha, aMdhavizvAsa ane jUnI vastIpatrakamAM jananI jaNAtI ATalI badhI paraMparAnI custatAne lIdhe navIna prakAza ke sahiSNu varSovarSa thatI ochI saMkhyA jAya che. temAM uparanAM tAne abhAva jyAM tyAM jovAmAM Ave che ethI kAraNe nimittabhUta che. temAM eka vizeSa kAraNa e samAjarUpI naukA sAgaramAM jholAM khAya che, jene paNa che ke lagnakSetra saMkucita hoya che tyAM nAnA dharmanA sidhdhA-anekAMtavAdanA acala ane sarva- nAnA vargone sAmAjika lAbha maLatA nathI tethI te grAhya sidhdhAntane abherAIe caDAvavAmAM Ave che. AkhA ne AkhA vargo dharmane palaTa kare che. vaLI meTo bhAga anekAMta darzana zuM che te samajato nathI dharmane palaTo karyA pachI pAchA mULa dharmamAM lAvavA ane tethI (1) jana dhamanI kharI khUbInuM mahattva mATe kaMipaNa sAdhana rAkhavAmAM AvyuM nathI, temaja uDI jAya che (2) keTalAya lezanI heLImAM nALI- bIjA dharmamAMthI janadharmamAM AsthA rAkhanArane janaera bane che (3) keTalAya pitAnA kartavyanuM bhAna rmamAM lAvI sthApita karavA jevuM udAra ane vizAla bhUlI cAritrabhraSTa thAya che ane naphaphaTa banI potAnA vAtAvaraNa nathI. daMbhane na cheDatAM samAjane chetarI potAnI pApa vAsanAne DhAMke pIcho kare che ane (4) keTalAyane Arthika dInatA, bIjA darzanemAM AzvAsana levAnuM mana thaI jAya Arthika dInatA paNa vadhI gaI che. lorDa karjhananA che ane svadharma choDI paNa de che. kahevA pramANe hiMdanA vepAranAM arthe nANAM janonA A samAjanI dhArmika bAju thaI; have tenI hAthamAM pasAra thAya che evI sthiti rahI nathI. vyAvahArika bAju joIe te kurivAjee uMDAM mULa vyApAra tarapha lakSa apIjane aya che, vyApAra tarapha lakSa arthopArjana arthe che, paNa mULa ghAlyAM che. gRhavivAha ane kanyAvikraya e be eka ane mAladAra evA kharA dhaMdhA yA utpAdaka dhaMdhA bIjA sAthe alaga saMbaMdha dharAvanArA rIvAje ghAtaka hAthamAMthI sarI gayA che ane vizeSe dalAlI ane nIvaDyA che. temAM bALalagna thAya che. A sarvanA saTTAmAM vepAra AvI rahyA che. hunnara udyoganI vRddhi pariNAme bALa vidhavAo vadhI paDI che, temanI sthiti thatI nathI. pahelAMnA zahero hAla nathI, ghaNuM utarI karavA para dhyAna na ApatAM teo jANe jIva vagaranA gayAM. badhe ThekANe Arthika tattva nabaLuM paDatuM gayA. badhe ThekANe Athika tava nabaLuM padArtho hoya nahi tema gaNI temane kacaDI nAMkhavAmAM jaNAya che. Ave che. bhabhakAmAM ane mananI mAnelI moTAImAM A rIte darda anekadezIya che. guMcavADA bhareluM masta banI aneka jAtanAM nAhakanAM kharce ghaNAo che, tene upAya paNa te ja rIte guMcavADA bharelo hAI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha rA, mehanalAla dalIcaMda dezAInuM bhASaNa 215 zake. sAmAnya darda te niyaMtA, jaDatA, anakSaratA jyAM jyAM vase eka gujarAtI, jyAM tyAM vyApI rahela che te pahelA prathama dUra kara tyAM tyAM sadAkALa gujarAta ! vAnI jarUra che. te mATe vicAra karo ane vicAra jyAM jyAM gujarAtI bolAtI, karatAM je mArga maLe te satvara svIkAravuM joIe. tyAM tyAM gurjarInAM mahelAta ! A vicAra ekano kAma na Ave, paNa ghaNue ApaNe badhA zrI mahAvIranAM saMtAno chIe. maLI UhApoha karI je nirNaya para avAya te nirNaya tIrthaMkara prabhunI dezanAmAM bAra paravadA besatI. e Tharela ane satya nivaDI zake. vicAra karyA vagara paraSadA eja pariSa, tethI samajAze ke pariSada e dazA kharAbaja thatI jAya. nAnA varga TakI rahevuM jAte prAcIna zabda che. A pariSadamAM varasaMtAne hoya te punaH punaH maLavuM joie ane vicAra ekatrita thaI sAmAjika sudhAro kare, e ucitaja karavo joIe. che. zrI vIranA sakala saMdhanA aMgabhUta ApaNe chIe saMmelananI jarUra. e bhAvanA dareka sthaLe utpanna karIe. navI pravRtti, A mATeja AvA saMmelananI jarUra che. mahA navI preraNA, navI sthiti janatA mAge che. sahisaMmelana ApaNI mahAsabhAe aneka bharyA tethI ghaNutA pahelA karatAM vadhu thaI che. A bhAgamAM samAjane lAbha ja thayo che. joke vasantaRtu Ave cetanAnA pUranuM vaheNa AvyuM che te cetanane vizeSa ne kudaratamAM jabaro pheraphAra thaI jAya teTalo badhe jagAvI ApaNo kAryakrama ghaDI tene niraMtara sakriya, lAbha ApaNI narI AMkhe dekhAto nathI, chatAM vi* gatimAna ane sakala rAkhIzuM teja A pariSadune cAronuM AMdolana karavAmAM,jUnA cIlAe jamAnA hetu bara Avaze. mAtra bhASaNathI, mAtra TharAvathI anusAra badalAvavAmAM, jJAna ane keLavaNInI mahattA kArya saravAnuM nathI. chavaMta zraddhAthI jJAnapUrvaka vicAra samajAvavAmAM ane sthaLe sthaLe samAjanI sthitinuM karI nakkI karelA TharAva-nirNaya amalamAM mUkIzuMdigdarzana karAvavAmAM te mahAsabhAe-kaeNnpharanse ochuM pharansa achuM mUkatAja jaIzuM, to AvA saMmelana pAchaLa karela karyuM nathI; teja pramANe A prAntamAM prAMtika pariSaduM tana, mana, dhanano vyaya ISTadAyI thaze. Apane utsAha Apa saue ekatrita thaI traNavAra bharI ane tenuM adamya che, svabhAva saraLa che. ane sevAbhAva heMdaA ceAthuM adhivezana bharo che. tethI pahelAM karatAM yamAM uchaLe che ane tethI ApanI bIjI pariSadamAM Ape jarUra pragati karI che, ane Ama prayatnazIla zrI jinavijayajIe yathAsthita kahyuM hatuM ke "huM nirAra bhaviSyamAM tenAM aneka madhura phaLa ApaNI zAvAdI chuM paNa dakSiNanA lokone utsAha joI mane prajA bhegavatI thaze e niHzaMka che. kaMIka AzA utpanna thAya che ke dakSiNanA lokone Apane meTo bhAga gUjarAtane che. amadAvAdathI je kharA mArgadarzaka maLe to teo avazya jana kallola sudhInA ghaNuM vatanIoe A bAju laga- dharmane dIpAvaze.' bhaga doDha varSa pahelAM AvI nivAsa karyo. vaizya A prAntika pariSad che-teNe atyAra sudhI vRtti eTale vepArane vyavasAya karyo. pase Take sukhI mukhya pariSadathI je ke bhAvathI abhinna rUpe paNa thayA. rIta rIvAja gujarAtanA cAlu rAkhyA, gharamAM dravyathI bhinna rUpe kArya karyuM che. te tenI sAthe dravya mAtRbhASA gujarAtIne ja vyavahAra rAkhyo, taLa ane bhAva baMnethI abhinna rahI sahakAra ApyAM gujarAta sAthe saMbaMdha akhaMDita rahe ane gUja kare ane lIdhAM kare te pote vadhu phaladAyI ane saMgaThita rAtI saMskRti AbAda jALavI. A rIte ApaNuM thaI zakaze. baha6 gUjarAta gujarAta dezanI bahAra addabhuta lIlA batAvI rahyuM che e mArA jevA gujarAtIne ochuM have zenI jarUra che? sAcA sevakenI, AnaMdajanaka nathI. kavi khabaradAra barAbara kahe che ke:- (1) je kema ke dezamAM AtmabhogI niHsvArtha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *janayuga piSa 1983 bhAve sevA arpaNa karanArA nathI te kema ke dezanI uttejana maLe dakSiNamAM vizeSa samyaka prakAre zraddhA. sattara pragati thatI nathI. mukhya vAta e che ke jIvana- jJAna ane cAritranI khIlavaNI karaze ema icchIzuM. kalaha eTalo badho che ke sevAnI icchA dharAvyA A sAthe kaeNnpharansanuM patra "janayuga', "jana' ane chatAM paNa keTalAya bhAIo janasevA karI zakatA bIjA putra visaravAnAM nathI. nathI; vaLI khAsa karI jana kema vaizya vRtti-vepAra zarUAta kAryanI kayAMthI karavI ? keLavaNuthI. karanArI hovAthI tenI rageragamAM vepArIvRtti sevAbhAva | sarvathI mahAna ane paheluM kArya te zikSA pracAra karavAmAM paNa rahe che. tyAM AMkaDA mUkI gaNatrI kara che. zikSaNano vistAra thaye samAjamAM rahelI kurUvAmAM Ave che. sevA dharmane agamya mArga levAmAM ? tyAga mArga grahaNa karyA vagara zyo nathI. tevA Dhio ane rivAjo, asahiSNutA ane jhaghaDAo. vagere sarva nAbuda thaze ane tyAreja zAsananI tyAgathI karelI sevA muktidAyaka che. thaDAeka yuvAna vage yA vAnaprasthAzramI saMpUrNa sevAdharmIo-mizanarIo unnati thaI zakaze. -ardhasAdhuo nIkaLaze tyAre ja uddhAra thaze. janatAmAM (1) pahelAM ApaNe dhArmika banavuM-prathama dharmanA zraddhA che. dAnane jharo vahe che, paNa kArya karanArA jJAna saMbaMdhI sparza karatAM kahevAnuM ke ApaNA nathI tethI te zraddhA ane dAnano jharo yathAsthita loko dharma zabdano artha eTaloja lekhe che ke jenA vegathI ke sumArge vaheto nathI. kArya karanArA che tyAM vaDe paralokamAM sukha pamAya tevI karaNI te dharma che, vyavasthA che, ane tyAM dhana svataH maLI Ave che. paraMtu dharmanuM pariNAma mAtra sukha nathI paraMtu kalyANa, AvA vyavasthA pUrvaka kAma karanArA "sevake'mAM sevAnI ugratA ane zreya che. ApaNuM jIvanane niraMtara Aga. samAjanAM darda samajI upAya zodhavAnI buddhi, uccatA, bhavyatA, dIvyatA, bhaNI dorI jAya te dhama. prabala Adelana karavAnI IcchAzakti ane samAja- che. dharmanuM pariNAma paralokamAMja jaNAya ema nathI. hita mATe AbhArpaNa karavA jeTalI tayArI heya ne ApaNuM jIvana uccatara, bhavyatara, ke dIvyatara banatuM tevA thaDA bahAra paDe te jana AlamanuM kalyANa jAya te A lokamAMja jANI zakAya che. prabaLa thavAmAM vadhu vakhata nahi lAge. dharmabhAvanA vinA janasamAjanI sthiti zIkArInI (2) samAjanA netAo, kAryakartAo, pratiSThita maMDaLI jevI hoya che. je vyaktimAM dharmanI bhAvanA purUSa, paMce ane upadezakoe sAcI vAtane svI- ane uccatA pAmavAnA AdarzanI bhAvanA hatI kAra karI teno amala karavAne taiyAra rahevuM joIe; nathI tenuM jIvana pazuchavana jevuM zAstrakAre gaNyuM che; eTale ke pahelAM potAnAmAMja sudhAre karavo joIe- tethI te bhraSTatA, anIti, svachaMda, anAcAra ane pitaja sudharavuM joIe; ane dareka vyakti ke jene dareka prakAranI adhamatAmAM gabaDI paDe che. mAtra jaina dharma pratye AsthA hoya tene potAnI karI dharma e aMtaramAMthI utpanna thAya che. mAtra apanAvavI joIe. virodha ane vaimanasyane tilAM. bAhyAcAra vidhipUrvaka hoya tethI te parathI AMtarika jalI ApI kharA jatI eTale anekAMtavAdI tarIke ja vRttio zuddha hoyaja ema phalita thatuM nathI. kapA vArika vartana rAkhavuM joIe. anudAra hRdaya jainadharmane dhAraNa LamAM kesaranuM tilaka karavuM eTale jinezvaranI sAcI karavAne pAtraja nathI. pUjA thaI gaI ema nathI. mAtra samAje e tila(3) sAcA patrakAro samAjanI suMdara ane su- kane AMtarika pUjA sUcavanAruM eka bAhya lakSaNa ya sevA bajAvI temAM sakriyatA, jAgRti ane vega svIkAryuM che eTale te bhAvapUjAnuM saMketa sucaka lAve che. dakSiNa mahArASTramAM subhAgye "mahArASTrIya (Symbol) che. bAhyAcAra tyAgavAne ke niSedhavAjana ane jana jIvana" patro nIkaLyAM che. temanI ne nathI, paNa te sAthe AMtarika AcAranI zuddhatA sevAne uttejita karavAnI che. teo vakhata jatAM rAkhavAnI che-dharma zAstramAM suvihita karelI nItine Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha ra. mehanalAla dalIcaMda dezAInuM bhASaNa 217 anusarI jIvana vitAvavAnuM che. e nIti te ApaNA taiyAra thayelI prakaTa thavI joIe: jana paribhASA darzananA saMsthApaka mahApurUSe prabodhelo Adarza che. barAbara samajAya te mATe jena pAribhASika kaSa temAM vizvAsa rAkhavo e zraddhA che ane e bahAra paDavo joIe, ApaNA gUjarAtI sAhityamAM zraddhAne anusaratuM jIvana racavuM enuM nAma "cAritraya che. e saMpUrNa graMtha prakAzamAM lAvavo joie ke je gRhasthAcAra zuM che te zIkhI levuM joIe. eka ja graMthanA vAMcanathI jijJAsu jo darzananAM mArgonusArInA 36 guNa, zrAvakanA 21 guNa ane rahasthAne yogya rIte samajI zake; tavArtha sUtra, tathA bAravrata, gRhasthadharma-dinacaryA, rAtri caryA Adi karma graMthanA ane anekAMtavAdanA siddhAMtanuM ekaja vyavahAra dharma-Adi gRhastha jIvanane utkRSTa banAva- graMthamAM saraLa rIte spaSTIkaraNa thAya te jana tatva vAnA mArga che. tethI nyAya-nIti-dayA-maitrI Adi jJAnanA abhyAsIone mArga ghaNe saraLa thaI paDe. bhAvanAone vikAsamAM lAvI AtmAne nirmaLa karI saMskRta ane prAkRtamAMnA dhArmika sAhityano pracalita zakAze-mana vacana kAyAthI thatA koI paNa anarthothI lokabhASAmAM vistAra tha ghaTe, ane sAthe saMskRta bacI zakAze ane jagata pratyenA upakAradharma ane khAsa karI zAstramAlA prAkRtano uddhAra karavo ghaTe, AcarI zakAze. vyAvahArika keLavaNI, ApaNe sarvee darzanennati mATe je karavAnuM ApaNI kemamAM lakhI vAMcanAranI saMkhyA ThIka che te eja che ke ApaNe ApaNu pitAthI zarU che. 25 TakA lagabhaga gaNAya paNa aMgrejI zikSaNa Ata karI AgaLa vadhavuM joIe. ApaNe pote lenAranI saMkhyA eka hajAre lagabhaga 20 nI che sarvajJakaNIta dazananA siddhAMtone lakSIne jIvana eTale be TakA ja che. ApaNe aMgrejI eTale rAjagALavuM joIe ane e prakAranA cAritra vaDe ja bhASA vagara kAma calAvI zakIe ane AgaLa vadhI bIjAnAM mana upara ApaNuM darzananI mahattA ane zakIe tema nathI. musApharImAM, nokarImAM vaiduM gauravanI chApa pADavI joIe. darzanano prabhAva vakIlAtamAM, TapAla tAramAM e bhASAnuM jJAna bIjI rIte paDaze nahi. ApaNuM pUrvanA mahApurUSoe jarUranuM thaI paDayuM che eTaluM ja nahi paNa Aje jaina darzanane e prakAreja sateja, vIrya ane sabaLa vepAra karatAM ke kheDatAM aMgrejI jJAnanI pahelI jarUra banAvyuM hatuM ane Aje paNa darzananatine eja paDe che. A saMjogomAM mAtRbhASAnA jJAna sAthe krama che. aMgrejI bhASAnuM jJAna lagabhaga dareka mANase meLavavuM dhArmika keLavaNI- ApaNAM saMtAnone A krama jarUrI che; ane te uparAMta dhaMdhAnuM jJAna paNa meLapara dhArmika zikSaNa ApavuM joIe. samyagdarzana, vavuM Avazyaka che. A mATe jUdI zALA, miDala samyajJAna ane samyaka cAritra e dharma che tethI ke hAiskUlo jene mATe khAsa alaga udhADavA karatAM samyajJAna vinA cAritra e mithyAcAritra che ane sarakArI ke rASTrIya nizALane lAbha letA janavi. saMsAranA paribhramaNanuM kAraNa che. zuddha cAritra sama dhArthIo mATe sarva natanI bIjI sagavaDatAo karI javA mATe zuddha jJAnanI prathama jarUra che. bhAva vagara ApavI e vadhu hitakara ane lAbhadAyaka che. te kriyA phaladAyaka thatI nathI. pUjA, sAmAyika, pratika sagavaDo pUrI pADavA mATe phI borDiMga skUlo, ke maNu Adi Avazyaka kriyAo tenA hetu barAbara zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI paddhati pramANe "lona samajIne vidhi sAthe bhAvapUrvaka karavAmAM Ave te sisTama" para bekiMgo sthApI zakAya yA oNlarazipa tenuM saMpUrNa kula maLe che. vyAvahArika zikSaNa paNa dharma ApI zakAya. bhAvanAthI suzobhita, bhavya ane prazaMsanIya bane che. sAMgalImAM ApamAMnA baMdhuoe ekabaDiMga skUla A dhArmika zikSaNa yatheSTa maLe te mATe bA. saM. 1970 mAM sthApI ne 1975 sudhI cAlyA pachI bApayogI dhArmika vAMcanamALAe vidvAnonA hAthathI keTalAka najIvA matabhedo kAryakArI maMDaLamAM paDatAM baMdha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSa 1983 jenayuga 218 paDI paNa Akhare saM. 1977 mAM cAlu karI atyAra anurUpa thaI zakato nathI. paLepaLe vidhavidha prasaMga sudhI nibhAvI rAkhI che te mATe temane dhanyavAda che. upasthita thatAM anya komanA suzikSitonI madada jainadharmanA ucca saMskAro sAthe pharajiyAta zikSaNa, levI paDe che ane te mATe ghaNuM kharca karavuM paDe che. uMcuM naitika zikSaNa ane hAiskUla koleja sudhInuM eka suzikSita keTaluM badhuM kArya karI zake che tenuM igliza-vyAvahArika zikSaNa temaja pustakAlaya dvArA eka daSTAMta ApIza, kahApuranA sudhAraka ane vAMcanAbhirUci utpanna karavI tathA vadhAravI, vidyA prajApremI narezanA divAna sAheba zrIyuta rAvabahAdura thIone svAbhimAna jAgrata karavuM, zArIrika baLa anAsAheba ladde suzikSita jana che, temaNe rAjyamAM vadhAravuM ane temane ugI, dharmapremI ane deza keTalA badhA sudhArA karyA. potAnI digaMbarI jena premI banAvavA e uddezo te saMsthAnA mukhyapaNe kAmane keTalA lAbhe pote grejayueTa thayA pachI karI rAkhyA che te ati stutya ane suyogya che. A AyA. e sarva para najara nAMkhIzuM to jaNAze saMsthAne madada karavI e kharuM jJAnadAna ane svAmi- ke ucca zikSaNa pAmelA saMskArI vivI ane janavAtsalyanuM aMga che. Ane hamezAM tana mana dhanathI sevApremI grejyueTa kema ane dezane uddhAra karasahAya ApI piSajo. tene Adarza saMsthAna banAvAmAM prabala nimittabhUta thAya che. zatruMjaya ane vaje, ane te dvArA samasta dakSiNa mahArASTranAM anya tIrthanA saMbaMdhamAM jaina berisTaro, selIsITara bALako yatheSTa lAbha laI zake evuM karaje--emAM ane vakIlo je sahAya ApI zake te laI zakAya te Apa saunI zobhA che-emAM ApanA samAjanI che badho kharca jene samAjane bacI jAya e unnatinAM bIja rahelAM che-ethI anekanAM kuTuMbo saheje kalpI zakAya tema che. vaLI temAM dharma pratyenI no uddhAra che. AvI aneka saMsthAo jema jema lAgaNI je kArya kare te airaja thAya e jAdu. sAdhanasaMpanna banI utpanna karaze tema tema samA AvA grejyueTo utpanna karavA mATe sAMgalI janI imAratanI bhavyatAmAM vadhAro karI zakazo, beDiMgamAMthI uttIrNa thaI nIkaLatA cAlAka ane ane samAjamAM rahela garIbAi, ajJatA ane jaDatA dUra karI zakaze. uMcI kakSAvALA vidyArthIo muMbaInI zrI mahAvIra jana AvI saMsthA saMbaMdhI e khAsa smaraNamAM vidyAlayane lAbha laI zake tema che, tyAM temane bIjI sagarAkhaze ke "tame jene Ape che tene te grahaNa kara. vaDa skolarazIpa ApI tene grejyueTa banAvI zakAya che. vAmAM je svamAna lopa athavA zarama rahela che te | ucca zikSaNa lenAra jIvananA bhavya Adaza aTakAvI zakAya tevuM hoya te ja Ape.' A pArakhI zake che, temanAmAM vizALa daSTi, uMcI bhAvanA, eka pAzcAtya vicArakanuM kathana che. mahAtmA gAMdhI ucca prakArano nirdoSa AnaMda levAnI zakti hoya che chanuM AvI saMsthAo saMbaMdhamAM kaheluM vaktavya khAsa jyAre azikSita-pachI bhale te lakSmIsaMpana hoya noMdhavA lAyaka che ane te e che ke ApaNI ghaNI ke mahA vepArI hoya tenA-mAM tevuM nathI hotuM. sara kharI badhI saMsthAone viSe ApaNe vaNika vRtti mA. sA. pI. sI. raiye tAjetaramAM grejyueTa saMbaMdhI je vizeSe joIe chIe. A vRttine gauNa rAkhI kathana kaheluM te madrAsa ane kalakattAnA grejyueTa kSatriya (sAhasika) vRttine, brAhmaNa (dIrghadRSTinI) mATe kaheluM ke jyAM AjIvikA vagaranA yA tuccha vRttine ane mukhyatve karIne zuddha (sevA) vRttine pradhAna pagAre AchAvakA arthe nokarI karanArA moTA pramApada ApavAnI AvazyakatA che." NamAM teo maLI Ave che. gujarAtanA ke A ucca zikSaNa, hata gujarAtanA jainomAM evI sthiti thaI nathI. ApaNI kAmamAM ucca zikSaNa pAmelA to bahu jaina kemane grejayueTanI-samatha pratibhAzALI alpa che. rAjadvArI hIlacAlamAM te tethI paNa grejayueTonI bahu jarUra che. keLavaNInA pracAra mATe a5 che. AthI samAjane zesavuM paDe che. tenA temaja AvI pariSado ane tenAM kAryonI phateha sAhityano uddhAra navIna zailIe hAlanA saMjogone mATe keLavAyelAonI sAmelIyatanI khAsa apekSA che, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha rA. mAhunalAla dalIcaMda dezAInuM bhASaNa sakhyAmAM thatA ghaTADAne kema dUra karavA ? (1) jainAnI lAcArI dUra karavA dAnanI dizA badalA. nAnI saMkhyA dinapratidina ghaTatI jAya che e saMbaMdhanA pAkArA vadhyA vakhata thayAM hatA rahyA che. enAM kAraNAmAM utaratAM bIna" kAraNo sAthe garIbAi ane lAcArI bekArI janonI khuvArI karatI rahI che. e vAta paNa eka kAraNa che. te tenA saMbaMdhamAM zrImatA tathA samajI jainAe yeAgya upAyo yAja vAnI jarUra che. ApaNI mAtabara gaNAtI kAmamAM aneka kuzaLa mAsa, rAccha ane nokarIthI vihIna che, keTalAka apaMga ane nirAdhAra che, ane keTalAka rAgI ane arAkta che. tethI teonAM kuTuMbo je hADamArI bhogave che te jo ghaDI rIte tapAsavAmAM Ave tA hRdaya khinna ane zIluM thAya tema che. AA sthiti dUra karavAmAM rAjI karanArane zaLa para caDAvavA, raktane madada ApavI yA kAryagrahA-AzrameA khAlavAM ghaTe, rAka te jaina dharmanA hAla je anuyAyI che te R dharmamAM jaze, tema bIjI rIte saMkhyA ghaTatI jaze ane pariNAme nahivat jevA jaina dharma raheze. sarakAra chanAM vadhu sAdhanA, navA udyoga, ane navI jagyA uMcADe to tA kArya varNa sarasa ane asarakAraka thaI zake tema che, te pazu te sAthe khAnagI gRhasthAe Rgrata rahevAnI ane peAtAnA vargane upayogI kAryoM upADI levAnI jarUra che. A deza dharmabhAvanAvALA che, tethI tyAM aneka jAhera temaja khAnagI saMsthAe che ke je sadAvrata ApI. lokAne khavaDAve che, garIbane anna Ape che, paraMtu temAM ANa ane pahitanA upayoga thayA. joe te nathI thatA, tethI navA mANasa. tenA nAma laI rAkatA nathI ane bhUkhe mare che ane dupayega thAya che. keTalAka sadharna anna pUrUM pADavAmAM rUpIA kharce che yA bIla karI kADhI jAya che; paNa AryA je garIbane madada maLe te kSaNika che ane apa che, tA evI yAjanA karavI joie ke jethI garI kAyama ne mahAna sahAya meLavI potAnI sthiti eTalI ucca karI zake ke pachI tene sahAya levAnI apekSAja na . ma chavAyA pALavA kAryaM amuka vAne tenA ghAtaka pAsethI ADAvI lAvavA, tenA karatAM tenA dhAtaka ane mAMsabhakSIne jIvadayAnA uttama siddhAMta pramANuArA samajAvI tenA jJAnanA pracAra karavA-karAvavA uttama che, tevIja rIte eka vakhata anekagaNuM dhana jamavAra AdimAM kharcI garIbena te dvArA lAbha ApavA karatAM garIbone mAgya raste caDAvavA, temene dhadhAreAjagAramAM madada karavI, ane teo jyoga zIkhI zake te mATe saMsthAo khA lavI aneka rIte anekagaNI uttama ane ladAyI che. (2) jainadharma pracAra, jaina dharmamAM dharmanA cAra pagathI jgAvyAM che. dAna, zIla, tapa ane bhAvaH temAMnu' prathama dAna che. janadharma game tevA umadA tattvavALA ane AdhyAtmika pragati karanArA DhAya, jaina sAhitya game tevuM Usu ane zAMtipoSaka DhAya, chatAM jyAM sudhI te sarva eka nanI Ine vyavahAra rIte pASI na zake tyAM sudhI te badhI tene zuM krAmanAM, kharI pragatinAM sAdhanomAM bhAvanA, sAkSAtkAra ane kRti e karyuM mukhya che. A bamAMthI bIna derA karatAM A dezamAM bhAvanA ane sAkSAtkAra--athavA hRdayapratIti puSkaLa evAmAM Ayaro, paN kRtinI tA bApaja cAro. bAnu kAraNuM tapAsIzuM te jgAze ke bIjA dezoe potAnA dharmanI vRtinA patipurasara mUkI che, nyAre ApaNe te karttavyathI vimukha rahyA chIe. tA ho ke dharmAMza ane zrAva ahiMsAnA zarU mA beThako. badhA vizvamAnya ApaNA dharmanA deza ane upadezane yogya kArya-thaI zake che ke jenI vAnagI A kSetramAM-gAMdhIyuga pratyeAlIpara mUkavAnI ati jarUra che, tema na thAya mAM ApaNune ghaNI maLI che. rAjadvArI bAkhAmAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jainayuga A paNa mahAtmAjIe ahiMsA tattvane dAkhala karI yugane "yuga tarIke sthApI dIdhA che. vaLI aneka dRSTithI eka vastune joI tenI siddhi ke asiddhinA nirNaya karAvanArUM anekAntAdarzana jaina darzana che. A darzana vizvavyApaka zake tema che. te tenA pracAra karavA e khAsa Avazyaka che. sauMsAramAM adharma phelAyA che. ajJAna, kaSAya, pramAthI hiMsA jyAM tyAM jovAmAM Ave che. ASA dhaHpatanathI lokAne cAvI tene jaina dharmanI khUbI e . samanI pIrazAsanarasI banAvavAmAM ochuM kyANa nathI. te khaza parApakAya. dhama ane jainanuM mAsa karmacchakamAM che. tevA dharmapracAra karavA arthe jinavANInuM prakA zana ane jaina dharmanA upadeza e. be Avazyaka eMga che. jaina dharmanAM aneka tattva ane siddhAntAnu rahasya bahAra pADyo mATe evA carcAnI jarUra che ke jethI zuddhi tattva, bhaktimArga, stutiprAcainA, karma siddhAnta, ahiMsAtava, spAAda-anekAMtavAda vagere para saMpUrNa prakAza paDe. A prathA bau dharmanuM sya je rIte zrIputa dharmananda krAsa'nI lakhI rahasya je bahAra pADe che te zailI para lakhAyA jocyuM. tema ja khIjA kevA graMthA prakaTa karavA joie tene ullekha upara thai ga che. jaina dharmamAM ratnaprabhasUri di aneka AcAryo e judI judI jJAtigmAmAMthI asaMkhyane jaina banAvI gadA dharma pracAra karyo che. pASa 1983 gAya: potAnA AvA pracAra kArya karavAnA pariNAme khUna thayuM che. AvI samarpaNA-AvA bheLa daSTAMtarUpa che. (3) kurItionI sudhAraNA jaina dharmanA upadeza sAcA ana mizanarIo manI AApavA joize. Ama thavAthI sAcI zraddhAe thayela tene ApaNe apanAvavA dharTa, svadharmamAM vAgyA pachI temanA pratye. ekamAtra rAkhI, temane sarva jAtanI kena tarIkenI sAnukULatA karI ApavI joie, eTale na tarInA badhA yAtrA adhikAra ApavA joie, ke jethI jaina dharmanA Azraya cheDavAnI tene pharaja na paDe. A mATe saMgaThana khaLa paNa joie temaja upIyA mahA samartha ane nira hAvA joie; A zAkano viSaya che ke hiMdu mizanarI Arya samAjisTa AgevAna zrI zrahmAnaMdajInuM riyAe bhAkara hAni karI rahyA che, chatAM samAja samanuM thayuM te dUra karavAne badale tene vaLagI rahI che e zeAcanIya che. bALako jyAre lagna zuM che te samajatAM nathI tyAre tenI khekhamArI zuM che te te kyAMthI samare ? AvI Aya zarIrasthiti kAya tyAre prajotpAdana rUpa lagnanI beTImAM tekhAne pALavAM e zuM pApa nathI ? kanyAnI khAmAM AchI 11 thI 16 varSanI vacce ane pakSanI ochAmAM ochI 20 varSanI vaye "gna karavAM joie. avasthAthI jarjarIta thayelA vaDee lagna karavAM ja ta dhaTe tema teone kAie peAtAnI nirdoSa kanyAlI soMpI tene agnimAM selI na kare. khAvA vRvivAdathI kAcI varSamAM ke uMmatI jIvAnImAM kanyA bALavidhavA thAya che. vaLI je bALavidhavA hAla che. tenuM saMkhyApramANa ghaNuM moTu che. tenI dazA krama sudhare, tenuM jIvana kavI te pavitraNe gALavAmAM Ave, te mATe badhI rIte te kALajI rAkhavI joie ke jethI teo niSTa kArya karatAM aTake, keTalIka bicArI AjIvikA-viheANI hoya che temane AjIvikA pUrI pADavI tee, temane zrIcita vyavasAya-gRhadhadhAo zIkhavavA joie. 7 lAkhamAM deDha lAkha vidhavA je keAmamAM hAya te kAma krama vadhI zake ! khATalI badhI vidhavAonA sApano khyAla karatAM hadaya zUnya thaI jAya che. kumaLA jALikAzmAnAM vecANamAM thavA lAge tyAM tA bIlAM vALAnI paDe mArI mAtrathI karanArI tene lai jAya, pachI te game tevA apaMga, vRdgha, ke nirbaLa hoya. AnA pazciAtre tenAM mAbApAnI AAthAka ke paralekamAM keTalI adhAti thAya te kI zakAya tema che. peTAjJAtio vadhI paDI che. dareka tenI peTAjJAti nAnI saMkhyAnA mAsenI hAya che taiyI lagnanu kSetra eTaluM blu sakucita thAya che ke tenA pariNAme viSama lagnA thAya che, yA bIjI dharmanI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukta pariSadanI svAgata samitinA pramukhanuM bhASaNa jJAtiomAM bhaLI javAya che. phajUla kharce bahu joIe ane saMgaThana karI sAmudAyika kAryomAM sahavadhI paDayAM che, ane anutpAdaka vyaya jamaNavAra, kAritA ane ekatAnatA dAkhavavI joIe. mahotsava, ujamaNAM AdimAM karavAmAM Ave che. te saMgaThanamAM vijaya che, ekatAmAM siddhi che, dravyano jJAnapracAra ke dharmapracAra ke sAhityapracAra- saMpa tyAM ja dharmana-lIne vAsa che, tyAMja zAMti mAM karavAmAM Ave te jaina samAja tarI jAya che. sarva sthaLe zAMti rahI jaina samasta saMdha ekAeTale ke kharUM svadharmIvAtsalya jJAna dAnAdimAM che kAre tenA caturvidha aMgene sadAkALa sahAyaka, piSaka ema samaju jana saiA svIkAraze. ane preraka rahe e prabhu pratye yAcanA che. samAja saMgaThana ane ektA, upakAra, ApaNA samAjanI zakti ApaNI chinnabhi Aje je dhyAna daI eka cite A mArA natAne laIne ekatrita thaI zakatI nathI ane tethI lAMbA vyAkhyAnane sAMbhaLyuM che te mATe Apa sarvane sAmudAyika kAryo thaI zakatAM nathI. najIvA matabhe- upakAra mAnuM chuM. Apa mane jokhamadArIvALuM je pada dethI sAMgalI beDiMga lagabhaga be varSa baMdha rahI tema ApyuM che tenI javAbadArInuM mane bhAna che, paNa na banavuM joIe. matabheda para sahiSNutA joIe. te sarva javAbadArI bajAvI zakavAnI mArI azakti, temaja evo matabheda thAya to bahumatithI kArya levuM ane saMganA abhAvathI upajatI dInatAnuM paNa joie ane bahumatine mAna ApavuM joIe. kadAca teTaluM ja bhAna che, te huM Apa sau icche eTalI matabheda kaMika ugra svarUpa pakaDe to te dUra karI javAbadArI sAcavI nahIM zakuM te mATe sAthe sAthe ekatA sAMdhavI joIe. vaLI vIraprabhunA saMtAne Apa saunI kSamA yAcI lauM chuM. jyAM eka che tyAM ekatA nabhAvavI joIe, chevaTe eTaluM irachI viramuM chuM ke - " vidhivada-kriyAkAMDanI ahIM tahIM bhinnatA jatI asaMkhya amUlya kSaNo vRthA hoya te AgaLa karI kaleza vadhAravo na joIe. jIvana chAI rahI ati aMdhatA, arasparasanA jhaghaDA paMca ke lavAdIthI, agara para- parama-artha sadAcaraNe vahe, sparanI premabhAvabharI samajUtithI nAbuda karavA jIvana-paMtha sudhanya sadA rahe. ukata pariSadvI svAgata samitinA pramukha zeTha sakhArAma devacaMdanuM bhASaNa mAnanIya pratinidhi baMdhuo, sajajane ane pariSadanuM kAryakSetra vizALa hovA chatAM sAmAsannArIe: chaka ane keLavaNInA prazno tarapha A vakhate vizeSa Apa sarvane svAgata samiti taraphathI AvakAra lakSa na ApatAM A vakhate ApaNuM prANaprIya ApatAM mane atyaMta AnaMda thAya che. mArAthI tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya tarapha jovAnuM che. baMdhuo ! atre aneka vidvAna temaja zrImAna baMdhuo vidya- Aja ApaNAmAM cAre tarapha najara karIzuM te mAna hovA chatAM Apa sarvane satkAra karavAnuM je zatruMjaya! zatruMjaya! ane zatruMjaya eja vAta moTuM mAna mane maLyuM che e Apa sarvanA udAra nAnAthI te moTA sudhI cAlI rahI che. eTale lokenuM aMtaHkaraNanI sAkSI Ape che. lakSabIMdu zrI zatruMjayaja hAlamAM thaI rahyuM che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jenayuga piSa 1983 A bAbata Apa kharekhara jana dharmAnurAgI che e rajapUtane pAlItANe lAvavAmAM AvyA. gehaloe nirvivAda paNe batAvI Ape che (?) te ApaNe prathama svabhAvanusAra e kSetramAM pitAne prasAra karavA pAlItANa bAbata vicAra karIe. mAM ane, sane 1820 mAM te rakhopA vAstene jaina zAstrAnusAra zatruMjaya tIrtha zAzvatuM che, badale paNa Arabene gIra sepe, je Araboe ApaNu Adi tIrthakara RSabhadeva bhagavAna vimalagIrI jeneja kanaDavAnuM zarU karyuM, ane jo dharmanI upara anekavAra samosaryA ane tIrtha pravartAvyuM. viruddha aneka prakAranuM vartana DuMgarapara calAvyuM. tethI te vakhatanA jana AgevAnoe muMbaI sarakArane emanA putra cakravartI bharata mahArAje A parvata upara eka suMdara vizALa ane manohara maMdIra arajI karI jemAM bIjI dAdA sAthe pAlItANA banAvI Adizvara bhagavAnanI ratnamaya mUrtI sthApana paragaNuM tathA zatruMjaya parvata pAchA saMpAvI devAnI karI. emanA prathama gaNadhara paMDarIka svAmI pAMca araja karavAmAM AvI. e vakhate muMbaI janonI karoDa munio sAthe caitra pUrNamAne divase mukti mAlIkIno savAla bAjue rAkhI rakhopA saMbaMdhI pAmyA. tyArathI prativarSa citra pUrNImAnuM parva manAyuM mAtra tAtkAlIka muzkelIo je ArothI ubhI thaI ane hajAre jana jAtrA AvatA thayA. aneka hatI. te dura karI rU. 4500 udhaDA ApavA TharAvyuM. tIrthakaro, asaMkhya munivare, A tIrthapara dhyAnastha tyAra pachI thoDAMka varSo gayA bAda te vakhatanA ThAre thaI mokSe gayA. eTale sudhI ke kAMkare kAMkare anaMtA pharIthI A prazna upADyo ane jaNAvyuM ke devAlaya siddhA e vAkya pracalIta thayuM, ane samaya parvata bAMdhavAnI jamIna badala rakama mAMgavA tene hakka che. tenA aNu paramANu sAthe pavitra manAye. mejara kITIja pAse laMbANathI tapAsa cAlI ane . rakhopAmAM pAlItANAnI kula mAMgaNano samAveza zatruMjaya e ja dharmanuM pavitramAM pavitra tI karI rU. 10000 nI vArSika rakama harAvI. sane che. yAtrAnuM prathama sthAna ane muktino mArga zatru 1873 mAM vaLI navI mAMgaNI karavAmAM AvI. sane jaya che zciIyana lokonI pavitra AnAnI mAphaka 1877 mAM muMbaI sarakArane prasiddha hukama thayA, sRSTInA sarva nAza vakhate ene nAza thavAno nathI. tenI aMdara pAlItANu ThAkara tathA jana keme araAkhA hindusthAnamAM evuM eka paNa zahera nathI ke saparasa kevI rIte vartavuM ane eka bIjAnA haka vaNe zatruMjaya parvata upara devAlaya bAMdhavAmAM dhana zA che tenA eka vacagALA rastA tarIke pAlItANAnA kharacyuM na hoya. sthaLe sthaLe suMdara devAlayo parvatanA ThAkAranI mAgaNIne mAna ApI teDa kADhI, jaina zIkharepara ArapANanI bAMdhaNImAM zebhI rahyAM che. ja che. komane pitAnA purepurA hakako maMjura karavAmAM ne te potAnA baMdhuo! have huM tIrtha saMbaMdhI je paristhiti AvyAthI asaMtoSa phelAya. ane 1877 nA TharAubhI thaI che tenuM ja mAtra thoDuM vivecana karIza. te pUrepurU mAna ApyA chatAM A bAju pAlIzrI zatruMjayanI yAtrA hAlamAM brITIza sarakAranI tANa ThAkore vaLI kanaDavAnI zarUAta karI, tenA zAMtijanaka sArvabhauma sattAmAM relve vigerenA aneka trAsathI dabAyelA janoe pharIthI brITIza sarakArane sAdhanathI jevI nirbhaya ane sahelI thaI che, tevuM arajI karI ane je nyAya Ape te kabulI laI AgaLanA vakhatamAM na hatuM. zAnitathI besI rahevuM ja pasaMda karyuM. chevaTe 1886 sane 1651 ne samaya pAlItANAnA yAtrALuo mAM briTIza sarakAre 40 varSa mATe rakhepAne karAra mATe vadhAre bhaya bharelo dekhAvAthI jana kAmanA karAvyuM, jemAM jainAe 15000 rUpiyA vArSika AgevAnoe te vakhate gArIyAdhAramAM vasatA gehala 25 dAkhala ApavA TharAvyuM. eka bAjue paisA, rajapUtane kI pahere karavAne nImyA ane amUka nIcovI nAkhavAno dhaMdho karyo. ane bIjI bAju badale ApavAnuM nakkI karyuM. AvI rIte gohela jenA hakake upara navI navI rIte trA mAravAnuM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukata pAraSadanI svAgata samitinA pramukhanuM bhASaNa 223 zaruM karyuM ane evI ja rIte chevaTe 40 varSanI mudata tamArI sAthe maLI jaze (sudharaze) agara sadAne gayA eprIlanI pahelI tArIkhe khalAsa thaI. ane mATe pote mauna raheze. pAlItANu ThAkore rU. 2 muMDakA vero nAkhyo. A bIjI bAbata atyAre mane eka yAda Ave che bAju briTiza sarakArane jeTalI A saMbaMdhe arajIo ane te eja ke ApaNI bhAvI peDhInA uddhAranI thaI teno jabAba maunamAMja Avyo. janoe kuMcI eTale sAMgalImAMnI borDiMga che ke jyAM hAlamAM sarvatra yAtrAtyAgane TharAva karyo. chevaTe rakhopA saMbaMdhI lagabhaga 24 vidyArthIo ApanI udAratAno lAbha hAlamAM TharAva bahAra paDyuM che tadanusAra jenoe le che. Apane jANatAM ajAyabI ane Ananda thaze 100000 eka lAkha rUpiyA rakhopA mATe ApavA. ke ekasaMbAnI ApaNI pahelI beThake ApaNI A baMdhuo ! zrI zatruMjaya mATe AvI AphatanuM vAdaLa saMsthAne punarjIvana Apela che. e vakhata beDiMga ApaNA mAthe che jeno vicAra Apa sarvee karavAno che. pharIthI cAlu karavAne prazna tarapha keTalAkae aNu gamo batAvyuM hatuM. paNa kAma khaMta ane satata jyAM muLa nAyaka ja nahIM paraMtu saMpUrNa parivAra prayAsa karavAthI Aja A saMsthAne saMgIna rU5 si jenAthI pUjAte, jyAM maMdIro, deharIe, prApta thayuM che. A saMsthAne ahevAla tenA sekreTapAdukAo, ane DuMgaranI rajeraja pujAtI tyAM hAla rIo raju karavAnAja che paraMtu meM je hakIkata sarva apUjya dazAmAM AvI paDayuM che. tamArA hRda- saMsthAnI rajA karI che te kakata mArI attaranI yanI lAgaNIo tamArI pharaja bajAvavA zuM tamane lAgaNIonI preraNAthI ane mane samAdhAnI thayelI nathI uzkeratI ? che tethI. saMsthAmAMthI traNa vidyArthIoe pitAne - have Apane vadhAre vakhata na letAM ApaNI hAIskUlane kersa pUro karyo. ekane DAkaTarI kersa mATe A pariSadanuM thoDAMka vAkyomAM vivecana karIza. muMbai mokalavAmAM AvyA che ane bAkInAoe pariSadane traNa adhivezana thayAM ane A cothuM che. kaleja joIna karalA che. A sivAya kaoNleja oNina karelI che. A sivAya bIjA vidyApariSada mATe dinapratidina prema vadhavo joIe tenA thI hAIskUlanA abhyAsavALA che. badale doSaja leke muktA dekhAya che. sArA kAmamAM A saMsthAnI AvI rIte kramazaH caDato kaLA, pagale pagale aDacaNa Ave cheja ane tevI aDa tathA ApaNuM A pariSadanI 4 thI beThaka ane AcaNo AvyA sivAya kAryanI kiMmata paNa thatI nathI. panA badhAno utsAha e badhuM zuM sUcave che? zikSaNa te pramANe mahata prayAse AjanI A pariSadane ane zikSaNa tarapha vadhatI jatI dina pratidina abhiApa anubhavo cho. baMdhuo ! vicAra karo ke doSa thApA | lASA. e ApaNI unnatinuM cinha na kahevAya? devAthI kArya thatuM nathI. jene samAjanA hitanI kALajI che, samAja tarapha prema che, te to doSa ApI mAruM bhASaNa have puruM karatAM pahelAM ApaNAmAMnA besI nahIM rahe paNa doSa hoya te sudhAravA prayatna keTalAka hAnIkAraka rIvAje tarapha A5nuM dhyAna kheMce karI kAma karI batAvaze. jene kaMIja kAma karavuM chuM. zAstrae paNuM dezakALa pramANe rIvAjomAM pherabanathI ane phakta doSaja kADhavA che tenAM vAkyonI dala karavA chuTa rAkhI che ane te eTalAja mATe ke samajadAra grahastha AgaLa zI kiMmata hoI zake? tamArI pragatine khalela na pahoMce. dareka mANasane pariSada ApaNA badhAnI banelI che. thayelA TharAvono vicAra karavAnI zakti hoya che. Apane ApanuM dIla ApaNe dareka jaNa potAnA gharamAM amala karIzuM to kahetuM hoya ke A rIvAja kharekhara hAnIkAraka che te teja pariSadanA TharAvonI paNa kiMmata raheze ane doSada- vakhate tene dUra karavAnuM prathama tamArA gharamAMthIja amavALAone paNa deSa kADhavAnuM na maLatAM kAMto lamAM mUkA ane nirbhayapaNe samAja AgaLa tamArA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jenayuga piSa 1983 kharA pramANika vicAro darzAve. temanI zaMkAonuM adhivezananuM kharaca sabhAnI juja silakamAMthI karavuM samAdhAna karo ane AvI rIte samAjanI pragatinA ane jamavAne mATe TikiTa rAkhavI. ema sarvAnumate vegane vadhArI hAyabhUta bano. karyuM. AvI rIte yojanA karI hatI paraMtu hajI A pariSadamAM khAsa ApaNe mATe dUradUrathI sArA paNa samAjamAM harInA lAla svadharma premI paDelA sArA vidvAne atre padhArelA che. teo ApaNA che. ane teoe amArI yejanA amalamAM mUkavA hitecchuM che te temanAM dareka vAkayane vicArI, manana na dIdhI ane nakArazIo neMdhAvI. A paNa kaMi karo. temAM tallIna thAo ane te pramANe ApanA echuM samAdhAnakAraka nathI. bIjI keMnapharansanA AtmAne pUchI ApanI jyAM bhUla thatI hoya tyAM pratinidhione jamavAnI TikiTa alAyedI levI paDe vinA vilaMbe sudhAro karo. che paraMtu A bAbatamAM te ApaNI mahArASTra kome ekasaMbAnI pahelI beThakane Aja lagabhaga 6 hajI pAchI pAnI batAvI nathI. varSa thaI gayAM ane teTalI mudatamAM A cothI beThaka pariSadanI beThaka kArataka vadamAM karelI hatI paraMtu che. nipANInI trIjI beThaka pachI jyAre cothI mATe adhyakSanI cuMTaNImAM ghaNe ja vakhata vItI gayelo kaMipaNa vyavasthA jaNAI nahIM tyAre mane svAbhAvika hovAthI kharUM kAma ane taiyArI A chevaTanA 10 rIte lAgyuM hatuM ke hajI ApaNuM loke udhe che. A divasamAM karavI paDI che ane tethI A5 mahAzabAju tenA khaMtI kAryavAhakee beThaka bolAvavA yonI keipaNa rIte gerasoI thaI hoya to te mATe nipANI mukAme menejiMga kamiTi bolAvIne pariSa- Apa sarvenI kSamA cAhI ane Apa sarva pitapadanI 4 thI beThaka kuMbhejanA DuMgara upara TharAvI paNa tAnA udyoga dhaMdhAne cheDI tathA aneka agavaDa keTalIka agavaDanA lIdhe ziraLa roDa ThekANuM nakI sahana karI ane padhArelA che te mATe svAgata karavuM paDyuM. pariSadane AmaMtraNa Aja sudhI amuka samiti taraphathI pharIthI eka vakhata AbhAra mAnI gAma taraphathI maLatuM hatuM ane tethI ja ATaluM kharaca pramukha mahAzayane vinati karIza ke pitAnA vikatA kaI gAma sahana karavA taiyAra hoya te ja AmaMtraNa bharyA bhASaNathI AvA prasaMga para uttama salAha ApI ApI zake e aDathaLAne kAyamane mATe dUra karavA teo mArgadarzaka bane. astu. pariSamAM pAsa thayelA TharAva. TharAva 1 lo-bhAratavarSanA eka netA ane svadezI kApaDa ane svadezI cIjo vAparavAnI A hiMduonA mahApuruSAtha niDara ane mahAnatA svAmI pariSada darekane AgrahapUrvaka vinaMti kare che. zrI. zraddhAnaMdajIno svargavAsa khUna thavAthI hamaNAM prastAva-zrI bhegIlAla janI-pUnA. thayo che. te bhayaMkara katya pratye A pariSada potAno anumodana-zeTha akheMcada padamazI navanIhALa. atizaya niSedha ane duHkha jAhera kare che. ane dharma samarthana-bAI pAnabahena muMbaI. tathA samAja mATe prANArpaNa karanAra te sadagatano TharAva 3 je-ApaNe mULa gujarAtathI ahIM AtmA avicala zAnti bhagavo ema icche che. AvI gujarAtI tarIke vasIye chIye, chatAM Apa bIpa-A TharAvanI nakala temanA putra para mokalI NAmAM gujarAtI bhASAne lepa thato jAya che. e ApavI. pramukha sthAnethI. yogya nathI. tethI nitya vyavahAramAMkuTuMbIo sAthe TharAva 2 -kalA kauzalya ane hunnaroganuM tathA gujarAtIo sAthe mukhya paNe gujarAtI bhASAmAM punarjIvana karavA arthe temaja dezanA uddhArArthe zuddha sarva vyavahAra kare ane te zikSaNane ApaNuM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satAnA mATe mAgya prabaMdha karavA ema A pariSa Ama kare che. TharAva mUkanAra--zeTha revacaMda tuLajArAma nipANI anumeAdana--rA. gAkaLadAsa nAnajI gAMdhI rAjakoTa samarthana--rA. mAgIlAla jainI-punA TharAva 4 thA--rka. ApaNA pavitra mahAtIrthaM zrI rAjaya sabamAM vesTarna inDImbA sTeTanA ejaTa Tu dhI. gavarnara janarala thI. sI. sau. vATasane je vilakSaNa ane amAnya cukAdA ApyA che te pratye A pariSad sakhta virUdha jAhera kare che, ane teo tIrthaMparanA AApaNA vaMzapara parAprApta sthApita ka sAme je je AkramaNe! pAlItANA sTeTa karelA che te pratye sakhta aNugamA jAhera kare che. kha jyAM sudhI zrI sajanya sabadhI satAyakAraka parizuAma na Ave tyAM sudhI te tIrthanI yAtrAnA tyAga cAlu rAkhavA A pariSada samasta jainane A graha kare che. SimAM pAsa thayelA harAva. gaDha vizeSamAM zatrujaya prakaraNamAM sapUrNa vijA meLavavA zeTha ANujI kalyANujInI peDhI je je yogya pagalAM bhare tema A pariSada aMta:karaNapUrvaka za Ape che. ane 4. te saMbaMdhI je je hIlacAleA cAle te sadhaLA sakaLa saba pAse jAhera karavA mATe te peDhAMne vinayapUrvaka Agata kare che. prastAva zrI. pApaTalAla rAmayAM zAka panA. anumAdana--zrI. edhavajI dhanajI sAlisiTara muMbAjhaH samarthana-ro, lAlaca paca-sAMgalI, ** ,,' ..: 39 "3" zrI. gokaLadAsa nAnajI gAMdhI rAjakAya. zeDha zAntilAla ujamazI muMbaI. zrI. dilAva kRSNa joSI, zrI zrIma'dhararAva tAbArDa-sAMgalI. zrI pATIla sapAdaka-manyavAda. .. zrImatI kalaya trIbAi-sAMgalI. gAya 5 mA--ApaNI samAjamAM eka patna jaina keLavaNIthI benazIkha rahe nahIM evI sthiti lAvavAnI khAsa agatya che. mATe A pariSada bhalAmaNuM kare che ke dareka jene potAnI putrI ane putrAne 225 dhArmika zikSaNa sahita vyAvahArika zikSaNu vaya ApavuM ane te mATe dareka jAtanI sagavaDA khADA ane AAlarazipeA zrImaMtAye purI pADavI. prastAva. zrI. maganalAla ema gAMdhI bI. e. anuJAdana--zrImatI kAkIlA na. samarthana-kezavalAla ma`gaLadAsa zAha bI. e. pU TharAva 6 DA jaina samAjamAM dina pratidina saMkhyA ghaTatI jAya che. tenAM aneka kAraNo paikI laggAnuM saMkucita kSetra, khAlalagna-gRhalagna-kanyAvikraya ItyAdi hAnikAraka rIvAjo kAraNa che te te hAnikAraka rIvAjo dUra karavA A piSaka Acaya kare che. prastAvA dIpaga bAga. zrI.e. sAMgaNI. anumAna-ko. bAbAI karamacaMda lAla mukhapta. samayana--za. bhogIlAla jainI, pUnA. 33 zeTha maNIlAla purUSAttama keAlhApura. TharAva 7 mA nAnA ahiMsA mArga ane anekAMta'na vizvamAnya thaI zake tema che tA tenA pracAra hiMsA ane ajJAnamAM rahetA lene pAchA vIrazAsanarasI banAvavAmAM karavA e baMnenuM sAcu kartavya che. ane te mATe pracAra temaja jaina siddhAMtA spaSTatAthI jaina siddhAMtA tAthI samAve evA dareka bhASAmAM graMthI bahAra paDe e bhAvazyaka che, ema A piraSada svIkAre che. prastAva--zeTha cunIlAla chaganalAla sAMgalI. aname narA. kezavalAla magaLadAsa zAhe. pUnA. rAva 8 mA kA--ta samAjanA dhRtAMbara, gibara tathA sthAnakavAsI saMpradAyo vacce pAM jyAM manAbha thavAnAM kAraNeA hAya tyAM tyAM te kAro prIti ane zAMtipUrvaka dUra karI khinna jaina samAjamAM ekama ne saMpa sthApavAnI jA pariSada sarva bhAI ne bhalAmaNa kare che, kha. tathA dUbaLImAM digaMbara bhAioe peAtAnI pariSada bharI tIrthasthAnAnuM aSa jALavadhAre vigara vetAMbara " bhAIonI kaMTI sthApI che tenA mATe A pariSada potAnI pasa daMgI jAhera kare che. TharAva mUkanAra -rA.pApaTalAla rAmacaMdra zAha pUnA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jainayuga piSa 1983 anamedana-zrI.bALageMDA AmageMDA pATIla sAMgalI. 3 , rAmacaMdra dalucaMda. , zeTha DuMgaracaMda amathArAma ekasaMbA. 4 DuMgaracaMda amathArAma ekasaMbA. TharAva 9 me-ApaNAM derAsaronA hisAba 5 , rAjArAma miyAcaMda karADa. prasiddha thatA na hovAthI tenA vahIvaTadAropara ane 6 , sarUpacaMda gaMgArAma sAMgalI. vizvAsa Ave che ane AkSepa mUkAya che. te TharAva mukanAra zeTha nAnacaMda bhAyacaMda ekarsabA. teoe potAnA svamAna ane pratiSThA jALavavA anumodaka-zeTha nemacaMda jeThIrAma nipANI, daravarSe pitAnA vahIvaTanA derAsarane hisAba prasiddha TharAva 11 mo--nipANIe bharAela pariSada karavo Avazyaka che ema A pariSada mAne che. A vakhate pariSadanA baMdhAraNa mATe niyamo ghaDavA je TharAvanI nakala A pariSadanA maMtrIe dareka derA- kamiTI sthApana karavAmAM AvI hatI te kamiTIe saranA vahivaTadArapara mokalI ApavI. menejiMga kamiTInI maMjurIthI sattAvIza niyamo mukanAra--zeTha rAjArAma miyAcaMda karADa. ghaDelA che. te sarva niyamo A pariSada mAnya anumodana-zeTha DuMgaracaMda amathArAma ekasaMbA. kare che. zeTha caturabhAI pItAMbara sAMgalI. mukanAra--zeTha nAnacaMda bhAicaMda ekarsabA. , zeTha maNIlAla dIpacaMda sAMgalI. anumodana--zeTha motIcaMda kRSNacaMda sumula. TharAva 10 zrI bAbalI DuMgaraparanA TharAva 12 me --zrI dakSiNa mahArASTra jana derAsaranA vahivaTano hisAba batAvavA ane prasiddha thatAMbara beDiMganA sekreTarIe raju karela saMvata karavAnI anekavAra mAgaNI karyA chatAM tenA vahi- 1981 Akharano riporTa A sabhA pAsa kare che. vaTadAre tema karyuM nathI te te vahivaTano hisAba levA tathA saMvata 1982 AkharanI vyAja tathA lavAjama tathA prasiddha karavA nIcenA grahonI eka samitI vigerenI rakama vasUla karavA saMmati Ape che. A pariSada nIme che. * mukanAra--zeTha hIrAcaMda kuberacaMda vijApura. 1 zeTha kRSNacaMda hukamacaMda kAlavaDekara. anumodana--zeTha nemacaMda jeThIrAma nipANI. 2 , AtmArAma nemacaMda nipANI. TharAva 13 mo-maMtrI vigerenI nimaNuMka. mahAtmA gAMdhIjIne. navajIvana pustaka 8. aMka 6 mAM ApazrIne mATe teo temane potAnI pAchaLa kheMcatA AvyA agra lekha A te chava dayA? e nAme che temAM che. hAlanAM kutarAMo agAu varu, ziyALa, loMkaDI ApazrIe haDakAyAM kutarAMne mAravAmAM alpa pApa vagerenI peThe jaMgalamAM kallola karatAM hatAM, haSTapuSTa gaNyuM che ane tethI jana samAjamAM rahetA manuSya hatAM, pitAne nirvAha potAnI meLe A mahAna tene mAravA sivAya bIje raste raheto nathI. vaLI vizvamAMthI karI letAM hatAM. temAM jyAre manuSyane samUrakhaDatAM kutarAne khAvAnuM devAmAM pApa che, vagere vagere mAM rahevAnI jarUra paDI tyAre cokIdArI vagere ghaNuM ghaNuM evuM lakhI nAMkhyuM che ke sAmAnya samAja kAraNe pitAnAM bIja kuTuMbIo karatAM bhaLI jAta.. jemane ahiMsAnI pUrepUrI lAgaNI che te hebatAI jAya. kutarAne potAnI pAse rAkhyAM. e vakhate mane rU5ka mahAtmAjI, A bicArAM kutarAM pitAnI meLe rUpe kahevA che ke temanAM bIjAM pitrAIoe ghaNI manuSya saMsargamAM AvyAM nathI. manuSyane jarUra hatI ne pADI ke are mUrkhAo, e manuSya keIna Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA gAMdhIjIne 7 mAe te| sadA akhaMDAnaMdI hAya, AjJA, AjJApracAra, khAnApariNAma traNemAM tee tA samabhAvI heAya. tethI ApanI te A kAmamAM chevaTa lagI tA.ekaja bhAvanA rahevAnI. te 3 mahAtmAonA paNa mAtmA prabhune tyAM mAtmAnA hiMsAbha thAya te kharA. thayA nathI te thaze nahi; mATe leAbhAe nA, jAe nahi. emanA beThA ne svAdIlA TukaDAthI kheMcAo nA, ahIM ApaNe kAcu kAcu bhale khAie; paDayA rahe; paNa teoe mAnyuM niMdane kuMtA gayA. vavistAra vacceA. jyAM lagaNa mANusA temanI pUrNa jarUra hatI tyAM lagI teA temane pALavAmAM -sASavAmAM AvyAM. paNa have teA peAlIsa ( sArI vA mAThI ) paNI vadhI, rAjya thayuM karastAnI, tene temanA zabda--AvAja karyuMkaTu lAgyA ane bAra vAgyA. bhUkhyAM rahe, pANI na maLe, tethI je te khAya, lAda khAya, ane kaDakavA cAle e badhAnA dAya mAsene mAthe che. ghaNe bhAge zaherane bhUkhe marate, pANI vinAnA kutarI ja haDakavAnA rogano bhoga dharI. jaMgalano ke gAmaDAnA javalleja thaze. have A bicArAMne mAthe jIma, trAsano varasAda varase che. ' tarata mArI nAMkhavuM, tarata marI javuM, rIbAIne maravA devuM tenA karatAM ekadama prANu saharavA, enA bharyuMmAM ApanI A AjJA eka apekSAe jAya che te paNa Apa smRtimAM beThA evI bhAzA . kayA prANI pati-moM mare che ane karyo prANI khAla-maraNe mare che te jANavAnuM kAma te mahAmahAjJAnI-kevaLajJAnI jevA manuSyanuM che. sAmAnya janasamAja temAM ghaNI bhUla kare che te pramANe haDakAyAMne tasta mAravAthI te bicArUM prANI chUTe che, AMhIMthI pakaDAvI AMhI meAkalAvAya che, khA ane bIjAne karaDayAthI je viSama pariNAmane viDAmAM nAMkhI tyAM roTalA pANI apAya che, pAMja-stAra vadhe te paNa baMdha thAya che. A be lAbha AparApALA sapara che,gALIe mAravAmAM AAve che, zrIe gaNyA hAya tA teneA javAba nIce pramANe che. jheranA lADu pAya chaeN, ItyAdi mArI draSTie jI--te prANI chUTayuM ke ati kaSTa pAmI prANa kADhavA hameAnA varasAda varasAvavAmAM Ave che. je thavIra paDayA tyAre macchu pAmyuM ?-te jovA jevuM che, je paNa rmanuSya pAse rAMka prANI e badhuM ati AkramANasane 100000nuM deNuM che te rAja 1-1 rUpI nyU karI kahyu bhAve sahana kare che. jaMgalamAM javAnA Ape to ghaNI sahelAIthI ApI zake paNu meTA paNa have samaya rahyA nathI. tyAM tenA pitrAi haphatA kare vA eka AMkaDe leNudAra le te ghaNuMja have temane zrIjI jAtanA eI eka iMca paNa jagA kaSTa paDe. enA artha kAi ema paNa kare ke 1 lAkha ApavA nA pADe che. AthI niMdhanA ne nahi rAja lagI deNImbAna rahevuM tenA karatAM eka sAthe pATanA evA tenA hAla thayA che. jAo, ahIMthI, chUTakA. pazu tetA dedAranI trevaDa, mana, sahanazakti mAsAnI sADamAM rahe te tamane pALaze. prathama krAM ane saMjogapara che mATe je haDakAyAne tarata mAryuM na mAnyuM, vagere zabdo tenA pitrAI karyuM che. temAM tene sukha thayuM ke duHkha thayuM te sAmAnya samAja karI zake nahiM. janmathI ghaDapaNanuM duHkha atIva che ane maraNanuM duHkha aa tethI pazu asakhya gaNuM che. sau prANIne bhale te lUkhuM DhAya, lagaDuM haeNya, AMdhaLu hoya tyAre paNa eka avayavane jarA phaTakA mAravAthI tarata jaNAi Avaze ke tene zarIramAM-evA atIva duHkhadAtA zarIramAM rahevuM tenuM paNa dhaNuM game che. A sthiti kIDIthI kuMjara lagI, manumAM paNa eka sarakhI che. chatAM te pramANe karavAnuM mAtra manue sivAyanAM prANIonA nasIbamAM Ave che ane temAM ApazrIe . A aMkamAM temane mAravAmAM alpa pApa ane dhaNuM puNya, athavA mAravAthI alpa poSa te na mAravAmAM mahA pApa tethI mahA pApamAMthI alpa pApa bAda karIe te khAkI dhaNe! vaTAva rahe che ane mahAjana te vaTAvaneja vAMche. AthI ApanA anuyAyIo tA jyAM ThakAmAM be ja kAne kAra rIte varelAmAM vahelA mAravAmAM bhAre pravRtti karo, beodha paNa karo, patrikAo paNa vaheMco. benAM pariNAma vaLI ApazrIne je game te kharAM. mahA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jenayuga paSa 1983 manuSya te pitAnA niyamo pitAnA svArthanI khAtara 1. jagA te manuSyo kahe ke amArIja, koIpaNa prANInI jAdA bAMdhe che. AthI spaSTa jaNAya che ke keka paNa nahi. ati duHkhI, sarve ikiyAe, are Akhe zarIre baLI 2. khorAkanI cIjo , juduM thaI gayelo hoya tevA jIvane paNa potAnA varta- 3. havA mAna zarIramAMthI nIkaLatuM gamatuM nathI. nathI gamatuM 4. pANI chatAM jIvane dehamAMthI parANe kADhavAnuM kAma sAmo 5. ramata-gamata. dhaNI hitakara mAne e paNa kudaratanI avanavI kaLA AnaMda vihAranAM. che. evI enI mAnyatA tene mubAraka ho. tenA rathaLa, jaMgala, che " pitAnA zarIranI evI dazA hoya che tyAre tene te pahADa, AkAza, pramANe karavAmAM Ave tene citAra ke asara a* pAtALa. tyAre tene naja thAya. mATeja hiMdu mahAtmAoe A pramANe mAnI beThAM che ane saune kSaNa maratA jIvone, maravAne taraphaDIA mAratA chone paNa sukhe besavA detA nathI. mATe kAMte temane kheMcI paNa kAMto davA-upacAra karI ArAma karavAnA ilAja , vA amane kheMcI lyo. ame have bahuja kaSTa zodhavA. nahi te zAMta citte kudaratanA niyamone pAmIe chIe. temane sanmati Ape che tethI paNa jaI tenuM pAlana karavuM. te niyame pI javA. haDa- vadhu sAruM. kAyA kutarA mATe paNa eja dazA che. tene je A hakIkata savaze satya che. kutarAM pAse ghara mArIe te nathI, rAcaracIluM nathI, rAMdhavA sUvAnAM sAdhana nathI, sarpa, vIchI, kAMkIDA, garoLI, uMdara, siMha, bIjI kaMI dakhalagIrI nathI, chatAM yuvAne jagA paNa vagere asaMkhya prANIone mATe te dara paLe "mAre koI na Ape, rastA vacce paNa suI na zake, kahe mAre mAro nAja pakAre paDatA hovA joIe mAgyo Ape nahi, tyAre haka mAnI va bhUkhanA ane temane mArI paNa nAMkhavA joIe. emAMnAM dukhe (saumAM samabhAgajIvI ame paNa hakadAra te ghaNAM manuSya nivAsanI vacce vase che. " junI 7 vAye) tANI jAya to prahAra paDe, vagere atIva mI gujarAtImAM" nAstika naranI AgaLa" e kAvya duHkha bhogave che. pANI paNa na maLe, zvAsamAM dalapatarAmajInuM saMbhAraze. levAnI havA to "prIvI'--gaTara-khALa-keDIAnA gaMdamahAtmAjI! A prazna aTapaTo che. Apa pUrNa vADanI ja maLe. rUpe mahAtmAjI nathI, ema vAraMvAra kahI cUkyA che. A sthiti tenI che. paNa emaja paNa amArAthI ApamAM aneka kaMkAmAM prathamanI vAta ema siddha thAya che ke apekSAe guNAdi vadhAre hovAthI mahAtmA nAme " tarata marI jAya tyA mAravAmAM Ave te tenA saMbodhIe chIe. pUrvanA mahAtmAe AvA prasaMge duHkhano aMta Ave ane bIjAne paNa zAMti thAya? sainya sAdhatA- e bAbata sAva takalAdI che. A jagatamAM badhAM prANI mAtrane prabhunI sabhAmAM jIvatuM rahe che te haDakAyuM bIjAne karaDI hajAre bolAvI phariyAda sAMbhaLavAmAM Ave che teo tara teo tara- gaNI du:kha paraMparA UbhI kare che A vAta paNa taja kahe ke-- uparanA jevI ja che. haDakavA jene hAle che te kutaprabhu! hAla te amane meTAmAM moTI phariyAda rAne pakaDI bahAra khAImAM nAMkhavAmAM Ave te manuSyonI che te manuSyathI amane bacAvo. AkhuM A vAtane tarata aMta Ave che. jethI mAravAnI vizva ane temAMnI tamAma cIja ApanI ja che chatAM- jarUra paDatI nathI ane te potAne mote tyAM mare Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA gAMdhIjIne 229 che. A jagatane AgaLa kahyuM tema e eka acaLa halakAM ne lAcAra prANInA udgAra ApaNe kathA siddhAMta che ke eka IdriyavALA jIvothI te TheTha devAni ne vArtAmAM sAMbhaLIe chIe tethI kutarAne te kutaraMja manaSya yoninA cha lagI saune potAnA mate maravA gaNavuM), karaDe che tyAre dhArAsabhAnA membare, sTedevA. dakhalagIrI na karavI. temAM e khAsa karI zana mAstara, pitaAhI, mAhI putro, mIlanA jee pAmara che, zaraNe che, temane te bacAvavAja mAleke, khANunA zeThe, strIonAM-dharmapatnIonAM athavA mote maravA devA. haDakAyuM kutaruM, haDakAyuM lohI pInArA, vyabhicArI kutarAo, nAnAM baccAMthayA pachI sane karaDaze e kaMi nakkI nathI, vakhate ene 1 tolA sonA sArU ke rUpa sArU uThAvI nathI paNa karaDatuM. sIdhuM cAlyuM jAya che. mArgamAM khuna karanArA manuSya-paThANe, paMjAba-baMgALAnA helA thAya te ja te vAyu prakRtimAM levAthI DAcI guMDAo, dezanAM nANAM khAI dezanAja umadA rane mAre che. haDakAyAM kahevAtAM kUtarAM keTalIkavAra khare- jelamAM pUrAvanArAo, hajAro DAkaTaro, polIsanA kharAM haDakAyAM paNa hotAM nathI. jema badhA sapane uparIo, sTezananA nokaro vagere vagere hajAre mArI nAMkhavAmAM Ave che temAM keTalAka nirviSa prakAranA haDakAyAM manuSyo, kutarAM karatAM kSaNe kSaNe sapa paNa marI jAya che tenA jevuM che. keTalAMka lAkha gaNuM bhayaMkara kAma karI rahyA che-teo chUTAM kutarAM ghaNAM bhUkhyAM hovAthI aMdara ati vyAkuLa phare che. thAya che ane tethI muMjhAya che tene mANasa pAchaLa A bicArAM kutarAM, jenI kaI keTe nahi, lAgI rADa pADI bharAyuM-bhramita banAve che, tethI je kaI vakIla, jenI keAI vaga nahi, jenAM koI te ahIMthI tahIM ke tahIthI ahIM bhaTake che ne haDa- bAbate sagAM nahi, tenuM je kAIne dAjhe te mahAtmA kAyuM phUTI mAre che. je tene pANI, tela, roTalo ene dAjhe paNa te mahAtmAo te jagalagAmI rahyA, dhIme dhIme ApavAmAM Ave te thoDA vakhatamAM pAchuM tethI bicArAMnA bhogaja. tene haDakavA rAtane saine sAruM-nirogI kutaruM banI jAya che. mATe haDakAyuM : sAle ane tene nAza kara, tarata mArI nAMkho alpa thayA pachI paNa mANasane bacAvavA sArU paNa te pApa, nahi mAre te mahA pApa, A nyAya kyAM ? haDakAyAne mAravAno mANasane koIne-mahApurUSane paNa A musalamAna bakarIida kare che paNa vAva haka nathI. prANu nAkhavAnI jyAM sattA nathI te Ida ke siMha Ida karatA nathI tenA jevuM thayuM. pAmara prANI haDakAyA kutarAne mAravAne jarA paNa mATe kRpA karI pharI nIdhAhamAM leze ane A adhikAra dharAvatA nathI. hA, e prasaMge te tene prazno ukela karaze nahi te - upacAra kare, khavarAve, kharekhara haDakAyuM jaNAya to -gharamAM lapa lapa lapa, lava, lava lava, haDakAyAM jaMgalanI khAIo jyAMthI te upara caDI zake nahi jevo lAgatAM mAbApane paNa zAMta rIte-zAMta jherathI tyAM mokalAve ne TheTha lagI saMbhALa rAkhe ane sine mAravAM ja joIe e pavana vAzeja-pariNamaze. pitAne mote maravA de. kAraNake tevAMne paNa cepa bIjAne lAgatuM aTake. haDakavA hAlela mANasanI dazA paNa je pramANe rAjadarabAramAM amane haDakAyA kutarA jevA che tevIja kutarAnI che. kutarAne haDakavA hAle lAgatA tamAma rAjadvArIonAM khuna karavAM ja joIe tyAre te jherI bane che, bhayaMkara bane che, e pavana lAgaze. kAraNake temane mAravAthI hajAro duHkhakAraka thaI paDe che, A divase te zAMta, alpa- haDakAyAMne vistAra vadhatA aTake. bhejI, saMtathI, ane halAla rahe che. haDakavA cAle -svI-vivAhita strIne mUkI haDakAyA kUtatyAre paNa 5-10 mANasane vakhateja, bekhabarapaNe rAnI peThe Thera Thera vyabhicAra karatA, hajAro nirdoSa (huM tArI gAya chuM, huM tAre kutaro chuM, huM tAro bALAone vyabhicAramAM utAratA, tamAma purUSone gulAma chuM, jA kutarA have tane choDI meluM chuM vagere paNa katala karavA joie. mIThA viSathI svadhAma Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jainayuga piSa 1983 pahoMcADavA joIe jethI tevAnA javAthI bhUmi pA- jagatamAM haDakAyAM kutarAthI paNa vadhu jhera phelAvIe vana thAya ne te cepanI asara bIjAne na caDe. chIe, ApaNA peTane vAste karoDonA peTa para pATu -lAMca khAu koI amaladAra, nokaranAM lehI mArIe chIe, khuna suddhAM karIe chIe. cUsatA koI zeThIAo, gaTaramAM kAma karatA maju- tevA haDakAyAne mATe mahAtmAjI vicAra karaze. ronA mAlike khANamAM karatA majuronA dhaNI, cAnA Apa jaNAvaze ke polIsa, kaTa, suraMga vagere kAkInA bagIcAmAM roTalAne TukaDe anItimaya kAmo tevA ) mA tevA mATe che paNa Apane nivedana thAya ke - karAvIne hera uDAvatA haDakAyA mAlike e sarvenA 1 karoDa gunhegArI kharekhara hoya temAMthI 1 zA hAla karavA te vicAraze. lAkha pakaDAya che, temAMthI 1 hajArane mATe kAyadA -yaMtranA menejara, DrAIvare, gArDo, jeITa pramANe purA pUra maLato nathI ane 100 korTe caDe sToka kaMpanInA DAyarekaTaro, vagere pitAnA 1nA sukha che jyAre 50ne ochIvattI bhUlavALI sajA thAya che. vAste aneka bhUlo kare, goTALA kare, akasmAta temAM keTalAe nirdoSa paNa saMDovAtA haze. A upajAve temAM hajAro strI purUSe pAyamAla thaI jAya pramANe jyAre thAya tyAre koI mahAtmAjI kahe ke te haDakAyAnA zA hAla karavA ? prabhu to tene choDaze, te bAkInA sauno InsApha -dariye, pavana, agni, tephAne caDI manuSyo lenAra che te samartha nyAyAdhIza tene choDaze nahi. ne eka kSaNamAM saMhAra kare che, lAkhone gharabAra Ama nirAza thaI mANasanI kAvatarAbAjIne na vagaranA lAcAra banAve che. temanA zA hAla karavA; pahoMcAya tyAre te karoDo haDakAyAM kutarAMthI paNa haDakavAne aMte mota che to AmAM paNa prAMte ati pApI mANasane tame ke rAjAo choDI mUke che.* motaja che. e nyAya A garIba haDakAyAM kutarAM para utAro. A haDakAyuM thayeluM kataruM to pite jANatuM nathI ke ane enI anAthatA-mANasane karatAM atizaya huM haDakAyuM chuM, mAre A mANasene karaDI tene uMDa- ' pAmaratA-ajJAnatA para rahema ANI te paNa kavA kare che, to te te jAtanA rogamAM kANuM Izvarane ghera choDo paNa mArI nAMkho-mArI nAMkhavAMjANe zuM e thatuM haze ane tethI te A dhunamAM mArI nAMkhavAmAM ati puNya vA alpapApa ne na ADe AvatA mANasa vagerene karaDe che. mAravAmAM mahApApa e zabda kheMcI leze. vaLI rakhaDatAM kutarAne paNa khabara nathI ke huM jherI prANIo, mAMsAhArI prANIo, paMkhIo rakhaDatuM chuM, mAre A duniyAmAM mANasenA sukhane vagere kSaNe kSaNe ghaNAne karaDe che. jherI macchare, vAste rakhaDavuM na joIe paNa temane raste ApI pleganAM jaMtuo, vagere aneka jAtanAM viSa phelAvaahIMthI nIkaLI jaMgalamAM jyAM mANaso na hoya nArAM prANIo manuSyane sotha vALI nAMkhe che ne tyAM rahevuM joIe athavA marI javuM joIe. agara kuTuMbanAM kuTuMbo pAyamAla karI nAMkhe che tene mATe mane ke mArI nAMkhe te bahu sAruM, kurabAna che e vicAra paNa ema gaNI maravA taiyAra rahevuM joIe. ApaNuM dezanA keTalAka dezI rAjAe lAkhonA e pramANe kutarAnA saMbaMdhamAM che tyAre upara AMkaDAnI prajAne kaMi paNa vicAra karyA vinA kara gaNAvelAM mANasanA saMbaMdhamAM tethI tene ulaTuM che. verA nAMkhe, amAnuSika kAma kare, nirdoSane saMhAra rakhaDatAM mANasa, luTArAo, kanyAvikrayavALA, kare, dezabhaktane jelamAM pUrI rIbAvIne mAre, prajAnA vyabhicArIe, DhoMgI sAdhuo, mIlamAleke, dhArA- lohInA TIpAnA paisAne videzamAM amanacamanarUpe. sabhAnA dezadrohI membaro vagere te tamAma jANe che lADIomAM, gADIomAM, nAca raMgamAM uDAve te ke ApaNe AvA AvA durguNathI bharelA chIe, haDakAyAnA haDakavAnI zI dazA ?! Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA gAMdhIjIne kaDakavA te vAMka kutarAnA tane mArA, kAryo, bharavA ghA, mArI nAMkho apa pApa che, nike mArA to mahA pApa che, to pachI uparanA badhAnuM zuM che ? te paNa nidhAmAM leze. vaidaka zA vAMcI jevAthI jArI ke jIvatAM, haratAM, karatAM, kutarAMo bApanuM pratyakSa ke parokSapaNe zuM kA karI rahyAM che. tenI viSTA, tenI lALa tenuM pezAba zuM kAmanuM che ? tenI nimakahalAlI jaga jhArTara che. dvArA dAkhalA che. te zvAsamAM paDyuM AApaNI keTalIe kharAba cIje lai le che, te ApaNuM eThuM, viSTA vagere khAi jAya che. ApaNAM bALakanAM nirdoSa ramakaDAM che, vagara paisAnA sipAi che. vagere gunA sAme te jovuM joe. . rakhatAM kutarAM e zabda dine mATe che ja nahi dareka pharImAM, maheAlAmAM, gAmamAM, je je kutarAM che te rakhaDatAM che ema kahevAnA kALa aMgrejo AvyA pachIja AvyA che. bhAkI AkhA hiMdamAM zarImAM je je prANIo che, te te rorImAM rahetAM manuSyonA prANathI pazu vyAAM prANIo che. khe kutarAM paDhaze to raste jatA kAI paNa hiMdu musala mAna DAvaro, kutarAnI cAnakIe kaI rakhaDatAM mATe nahija hiMda dezamAM rakhaDatAM. zabda aMgreja hAkAnI atizaya vAparAyanA batAve che, zerInA lokA kutarInI suvAvaDa je rIte kare che, namAmAM galuDImAMnI je sevA kare che, karI vIbANI hoya te tenAM baccAM pazu kevI rIte sAcavI moTAM thavA de che, vagere vagere vAna mApathI karyA aLI che ! mATe ramatAM zabda ApanA Ave mastakamAM zI rIte udbhavyo te mArAthI samajI zakAtuM nathI. rakhene videzI vAtAvaraNamAM dhaNIvAra karI AvatAM, Apa mAtmA to thayA paNu, keTalIka no magajamAM / aneka varasAthI pesI gayelI te uchaLI AvI jaNAya che. ka kaMI yAnimAMthI maraNa pAmelA jIva kutarA rUpe avatare ane kutarUM marIne sArAmAM sArI ne bhuMDAmAM guDI kaI saini pAme te ne kAI mahAtmA pAsethI bhASa jANu sArUM to bApane ema thaze. 231 ke kutarUM paDyuM manuthI caDI jAya che. jIva kyAMthI Avyo, kyAM rame che jIva, ane bhASya pUrNa thaye kyAMya jarA te saMbaMdhamAM bhinnatA nevAnI nathI. jIva banA e che, kALa anata che, bhAyuSya ana`ta che, bhava Azraye ApaNune bhinnatA lAge che mATe A pUrva janma, sthira janma ane punajanmanA hisAkhA paNu lakSamAM lezeA. kRpALu mahAtmA! mArUM lakhANu mArA anubhavanuM che, kaSTa guru paraMparAnuM * te ApanI buddhi, zakti, tyAga, zAMti AgaLa huM sAgara biMdu samAna nathI te huM paNa kRpA karI sAragrAhI thaze.. doSa jaNAya te| chaNI dUra karo sarva guNu caNu karo temaja krAka Apa meLavA ne vicAra pheravAtA tA mArAM ahAbhAgya samajuM na karavA ane vAMca vAMcA tAe huM teA mane kRtArtha mAnuM. kukAmAM kutarAM ke evAM prANInI upara ApanI yA che ja. kIDI para paNa che paNa haDakAyuM kutarUM, rakhaDatu kutarUM e be viSe Ape je siddhAMta pratipAdana karyA che tethI mArA manane lAgI AvatAM che mArAmAM hatuM te meka jhahera karyuM che. eka e vAta rahI jAya che, te e ke n kutarUM rakhAtuM che. emaja mAtra nathI. prANI mAtra rakhaDatAM che, manuSyamAM paNa rakhaDatAM che. evAM rakhatAM hiMdamAM pa karADa paNa tha jAya te tene mATe zuM ! je apramANikapaNe, bhraSTa AcArathI 45tamAM rahe che teo paNa rakhaDatAM ja che mATe tene paNa vicAra karaze. kutarAne mATe kAi korTa nathI, vakIla nathI, pinakArDa nathI, paN jo Dena tA huM dhAruM chuM ke te jarUrI mANasane haThAvI peAtAnA "kesa jItata, kAraNa ke mAsa karatAM te baLyA saMkrAmathI jagatamAM rahI, khIjAMne thADAmAM thApuM naDI maraNa zaraNa thAya che. vAtamAM ghaNuM rahasya che ane ghaNuM samajjAnuM paNa che. mANase potAnAja sukhane vAste ( kharA mahAtmAoe nahi paNa mANase-temAM je rAjadvArI mAroe khAsa karIne ) kAyadA banAvyA ane temAM potAnAja mAtra vicAra karyo paryA pAse rahelAM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. janayuga piSa 1983 gAya, bheMsa, ghoDAM, kutarAM vagerene bahuja cheDe memAnane kAgaLa lakhI teDAvI khuna karavA jevuM che. vicAra karyo, e paNa nIlAmAM leze. bedarakArI manuSyanI ne khuna e jIvonuM thAya e zuddha ahiMsA, ahiMsA, vizva ahiMsA, samAja bhAya ke nyAya kena? ahiMsA, ema ahiMsAnA paNa Ape aneka prakAro e pramANe hovAthI svacchatA, alpa parigraha, pADyA jaNAya che, deza, kALa para ahiMsA jADI rojIMdI saMbhALa, saMjhero, ane te gharadhaNue ke pAtaLI hoya paNa tethI kaMI ema kahevAya ke "kutarUM gharadhaNIANue jAte karavo ema mahAtmAonuM rakhaDatuM hoya tene mAravAmAM alpa pApa ne jIvADavAmAM pharamAna che. AthI ja jana loke pitAnA gharamAM koI mahApApa" e samajAtuM nathI. mahAtmAo e paNa jIvanI yoni utpanna thavA devAya tevuM ghara vakhate mauna rahe ane kahevAnI pharaja paDe te kahe rAkhatA nathI chatAM pADozInA duHkhe vA pitAnA ke mAravuM e pApa che, e pApa karyA vagara mArAthI pramAde thaI jAya te te jIvone pakaDI jyAM temanuM rahevAtuM nathI mATe mAre e karavuM paDe che. sau poSaNa thAya tyAM mUke che. chatAM pApa te mAneja jIvane potAnA zarIramAM rahevuM ane zakti meLavavI che e vakhate paNa jaina ema mAne che ke mArA e bahuja vahAluM che. pramAdathI A utpanna thayelA jIvone mAre mArA kutarAne ke kIDIne maravAne chellI sekaMDa ke seka gharamAnI temanI khAsa jagAmAMthI bIje dezAvara ne asaMkhyAtama bhAga bAkI hoya, marIne te bhAva mokalavA paDe che. eka mAMkaDa ke jUne eka sthaLethI choDIne devalokamAM devapaNe bhAre sukhamaya jIMdagI bIje sthaLe nAMkhavA e hiMdanA mANasane amebhogavavAnI nizrayapaNe hoya te kIDIne ane rikAnA jaMgalamAM nAkhavA jevuM che. Avo jaina, kutarAne pitAne che te deha choDa gamaze ja nahIM. mANasane vA gAmane te du:kha denAre naja hoya. temAM vadhu vakhata rahe to sAruM, koi uttama davA karI hoya te te ja nathI paNa uMdhI dayAvALo na che. rAkhe te sAruM ema kSaNe kSaNe Icchaze. jaMgalanA mahAtmAo pALI zake tevI dayA manuSya jyArathI samAja rUpe rahe tyArathI tenI samAjamAM rahenAra manuSya na pALI zake e vAta sAthe kutarAM jevAM prANIo teonAM bolAvyAM ke sAcI, paNa tethI puNya te A ne pApa te A evA je acala siddhAMta che tene mahAtmAo pheravI zake pALyAM tethI vA svAbhAvika rIte vaLagelAM ja che.. nahi. pApa te pApaja, puya te to puNyaja, jIvane jevAke-kALIA, macchara, udara, bilADI, mAra ne tene puNya karAvavuM vA alpa pApa TharAvavuM makoDA, kaMsArI, kIDI, gadheyAM, dhaneDA, garoLI, chachuMdara; e te banI zake ja nahi. ghusa vagere. mANasanA zarIramAM jIvaDA paDyA hoya te kADhatAM emAMnAM ghaNAMe mANasane duHkhada che. paNa mANasa bace che ne 200-500 chavaDA marI jAya teo je mANasanA gharamAM Ave che te mANasane tyAM paNa mANasane bacAvavAno Azaya che; jIvaDAne bolAvyAja Ave che ane pachI vadhe che. pAyakhAnAM mAravAne Azaya nathI. bacAva karatAM jIvaDA marI rAkhe, gaTara rAkhe, khALa rAkhe, kherAM gharamAM jAya che tenuM pApa te lAge che. paNa jo koI evo rAkho. roja ne roja ghara sApha na rAkhe, uMce nIce upAya hoya ke mANase bace ne jIvaDAe bace te te vALI jhUDI kAma na lya, vastuone hada karatAM vadhu karavAne bhAva uttama DokaTara ke vaida jarUra rAkhe paNa, saMgraha kare chatAM saMbhALe nahi, tethI te judI judI tevA ilAjane abhAve, jIvaDA bacatA nathI ne mANaninA che ke jemane paNa A jagatamAM rahevA, sane bacAvAya che. jo ke jIvaDA kADhatAM chavaDA marI jIvavAno olAda vadhAravAno hakka che teo Ave jAya cheja chatAM mANasa bacaze e paNa nakkI hotuM che, evA notaruM daI bolAvelA jIvone mAravA e te nathI-ghaNIvAra baMne marI jAya che. A vAta A5 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA gAMdhIjIne 233 rakhaDatAM kutarAmAM ghaTADo ke mANasa jevI uttama - sane duHkhakara che mATe mArIja nAMkhavAM e alpa ninA jIvane bacAvavA rakhaDatAM kutarAM mAravAM e pApa che to pachI AphrikA, phIjI, nyUjhIlAMDa, alpa pApa che ne na mAravAM e mahA pApa che te giyAnA, amerIkA, jApAna vagere dezomAM ApaNuM temAMe bhUla che, kAraNake rakhaDatAM kutarAM e mANasane hiMdanA loke ke jemAMnA keTalAka dezamAM te inDIduHkhada nathI. mANasa mAnI le che ke A kutarAM mane anoeja jaIne deza sudhAryo, vadhAryo, phaLadrupa karyo, bahu duHkhada che. chatAM tevA junA inDIaneteja havenI navI prajA kahe che eno dAkhalo - ke tame ahIMthI cAlyA jAo, tame gaMdA, gAbarA, kutarAM rADo pADe che tethI mArI uMgha uDI jAya halakA, thoDAmAM gujarAna karanArA, che, mATe cAlyA che athavA mane cena paDatuM nathI ke sArA vicAro jAoH tevA videzI lokene mATe ApaNe kaMI paNu pharIAda na karavI joie. kAraNa ke AvatA nathI. evA mANasane kahevAmAM Ave ke te loko potAnA sukhamAM ADe AvatA rakhaDatA 1. varasAdanI garjanA thAya tyAre zuM karo? jevA ke halakA gaNatA lekene zA mATe rahevA de? 2. jhADanAM pAMdaDAM akhaMDa khaDakhaDATa kare tenuM zuM? - havethI kutarAnA savAlanI peThe tevA videzI loke tethI 3. pavananA susavATA thAya tenuM zuM? inDIane rAkhe te mahA pApa ne 4. mIlanAM bhuMgaLAM, gADInA pAvA, moTaranA inDIane hAMkI kADhe te alpa pApa dhamadhamATa, relavenA khaDakhaDATa, yaMtranA avAja tenuM zuM? e zA mATe nahi ? mAtra jyAM lAIlAja che tyAM mAthuM pachADI Ape upara je siddhAMta zedhI kADhaye tene besI rahe che paNa kutarAM je anAtha tene koI dhaNI ApaNA vaDIla mahAtmAo je thaI gayA tene kai nahi tyAM avAyo thaI mAravA deDe che. Teke, AdhAra kharo ke nahi ? ke mahAtmAe te A pramANe tamAma che. paNa sahanazaktithI je kahe te satya ne siddhAMta rUpaja hoya. koIpaNa uparanI cIjonA avAjanI sAthe kutarAM ke paMkhIne yugamAM. saMjogamAM mahAtmA je vade te pramANe ja; avAja potAnAM bALabaccAMnA avAjanI peThe keLavI tenAM kAraNa pUchAya ja nahi ke AdhAra magAya ja le to kAMI vAMdho Ave nahi. nahi; mATe AdhAra apAtuM hoya toeja pramANe kutarAne baTaku roTalAne savAla rakhaDatAM kutarAM rAkhavAM e mahApApa. che. peTavarA bhego puNyavaro thaze. che ke mArI nAMkhavAM e a5 pApa vaLI kutarUM ati upayogI prANI che. rakhaDatuM ene mATe hiMduzAstrane kaMi AdhAra kharo ? kutaruM paNa ati upayogI che. jJAnInA gamA ne rakhaDatAM kutarAM gaMdakI kare che te mahAtmAjI ! jema nAkhe tema samAM e bicArAMnI gaMdakI zA lekhomAM che. A gaTara. e nyAya Apa jevAne mATe to hAya nahi ema A pAyakhAnAM, A mIlanA pANInA ragaDA, gharanI mAruM mAnavuM che. khALakuMDIo, vagere bilakula bInajarUrI gaMdakI zrI rAyacaMda kavine sarSa saMbaMdhI Ape je prazna AgaLa kutarAMnI gaMdakI zA hisAbamAM che? te bi- pUche ne temaNe je uttara Apelo te Apane yAda cAre te raste gaMdakI kare che, koIvAra ajJAnatAthI hazeja. te uttara Apane sAce nathI lAgato ? tene gharamAM paNa kare che paNa te te tenA guNa AgaLa uttara Apaze. nabhAvI levAnuM che. huM Apane apekSAe bhakta chuM, khAdI paheruM kutarAM rakhaDatAM che mATe nakAmAM che ane mANa- chuM, bane teTalI svadezI vastu vAparuM chuM, peTIo Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jainayuga piSa 1983 aniyamitapaNe pheravuM chuM, ApanuM 'navajIvana' mULathI haka jANuM kahuM chuM. grAhaka rahI barAbara vAMcI vicAruM chuM, ApanA tyAgane Apa berisTara darajaje,rAjA darajajo, amaladAra ApanA jJAnane, Ape hiMdapara karelA aneka upakA- daraje, DhoMgI sAdhu darajaje heta te kahI zakata ke rene vaMdanIya gaNuM chuM chatAM A bAbatamAM mane nahi te huM kahI zakato nathI. avinaya thayeA hazeja rahetI zaMkA athavA upajelA khulAsA Apa kane tenI mAphI mAgata- li. sevaka. Apa mahAtmA hovAthIkSamAsAgara hovAthI kahevAne tA. 28-10-26. utamatanayanA praNAma mI. vIracaMda rAghavajI gAMdhI bI. e. ema. Ara. e. esa. ( [ sane 1895 mAM zrIyuta vIracaMda gAdhI IMglAMDa amerIkA jaI muMbaI AvyA hatA te vakhate temanuM TuMka caritra che. amaracaMda pI. paramAre lakheluM te A mathALA nIce zeTha mehanalAlabhAI maganabhAIe pragaTa karelA eka epAnI A rUpe pA AnAnI kiMmate vahecAyeluM; A amane rA. khImacaMda bhAvasAre pUruM pADela che te atra prakaTa karIe chIe. ] - taMtrI. mI. vIracaMda rAghavajI gAMdhI bI. e. vIsA te mujaba karyuM paNa kharuM. eja arasAmAM enuM zrImALI zrAvaka vANIA. mULa rahevAzI mahuvA, lagna mahuvAmAM 1879 mAM thayuM hatuM. bAda bhAvanatAbe bhAvanagaranA. janma saMvata 1920 zrAvaNa vada nagaranI hAIskUlamAMthI meTriIkayulezananI parIkSA ApI 9 tA. 25 ogasTa 1864, mahuvAmAM. pitAnuM sauthI pahele naMbare pAsa thaI emaNe sara jasavaMtasiMnAma rAghavajI ane mAtAnuM nAma mAnabAI. ghaNuM gajI skolarazIpa 1880 mAM meLavI hatI. bhAI bahenomAM hAlamAM eo ane enA nAnA 1881 nA jAnyuArImAM eo sahakuTuMba bahena che, jeoe jaina dharma zAstrane sAro abhyAsa muMbaI AvI elphInsTana kolejamAM dAkhala thayA, karyo che. enA pitA motIno vepAra karatA hatA, ane daDhatAthI abhyAsa AgaLa vadhArI khaMta rAkhI ane dharma upara teonI eTalI badhI zraddhA hatI pitAnI bI. e. nI parIkSA 1884 mAM pAsa karI. ke, sacIta vastu aMdagI sudhI khAdhI nahIM tathA uparanI skolarazIpa uparAMta eoe sarakArI skogarama pANI hamezAM pItA hatA tathA moTI moTI larazIpa paNa meLavI hatI. jAtrA karI hatI. sudhArAo upara teone ghaNuM 1885 mAM jana esosiezana opha IDigati hatI. ravA kaTavA vagerene cAla potAnA gharamAM yAnA onararI sekreTarIno mAnavaMta odhe eee sadaMtara baMdha karyo hate. laI ati parizrama veThI e khAtAne phatehamaMda khAtuM mI. vIracaMde gujarAtI bhASAnuM jJAna mahuvAmAM banAvyuM, pustakano saMgraha karyo. potAnI sekreTarInI rahIne meLavyuM hatuM, ane mahuvA gAmamAMthI sauthI kArakIrdI daramyAna pAlItANuM mahArAjA surasiMgajIe pahelAM eoe aMgrejI bhaNavuM zarU karyuM hatuM. tyAMnA sana 1885 mAM zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInAM te vakhatanA inspekaTara tathA heDa mAstaranI bhalAmaNu keTalAeka mANasane keda karavAthI je kesa ubhe uparathI mI. vIracaMdane bhAvanagara abhyAsa karavA thayo hato te kesamAM mI. vIracaMde jubAnIo laI laI gayA ane dhaMdhA rojagAra choDI eja kAmane amadAvAda, muMbaI, punA, vagere sthaLe jai arajI sAruM AkhuM kuTuMba tyAM jaIne rahyuM. garIba sthiti karI gavanara sAhebane maLIne mejIsTIrIala Inaka. chatAM potAnA putranA abhyAsa pAchaLa pitAnuM sarvasva vAyarI karAvavAno hukama meLavyo hato. eTalAmAM kharacavAne vicAra zeTha rAdhavajIe karyo hato, ane mahArAjA surasiMgajI gujarI javAthI kesanI samA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI. vIracaMda rAghavajI gAMdhI 235 dhAnI thaI. navA mahArAjA mAnasiMgajInA gAdIe dura badridAse zrAvaka kema taraphathI majakura kArakhAnA AvavA pachI muMDakAno nikAla karavA zrAvakoe vALA upara phariyAdI mAMDI temAM zrAvaka kema hArI arajI karI temAM mI. vIracaMde AgevAnI bha- ane tethI dharmanI lAgaNu dukhAvAno banAva hovAthI rele bhAga laI gavaranara lorDa rene maLIne jaina komane bahu mAThuM lAgyuM. tethI muMbaInI jema karnala voTasana, je kAThIAvADanA poliTikala ejaMTa esosiezana opha inDiyAe ekamate TharAva karI hatA temane maLIne lAMbI mudata tenI sAthe rahIne, mI. vIracaMdane majakura kesanI apIlamAM madada karapurAvA vagere raju karIne muMDakAnuM samAdhAna karAvyuM vAne kalakate mokalyA. majakura kAmamAM dastAvejo ke zrAvaka loke varSanA rU. 15000 darabArane 40 vagere AgaLathI dAkhala nahIM karelA hovAthI e kAma varSa sudhI Ape, tethI jAtrALuo vadhu saMkhyA. eTaluM badhuM vikaTa bhareluM hatuM ke koI paNa sArA mAM javA lAgyA. A kAmane pAra utAravAmAM mI. bArisTara kacha e hAthamAM levAnI nA pADatA hatA ! vIracaMde bIjAo saMge ghaNI ja mahenata lIdhI hatI. paNa kalakattAmAM e kesa laDhavA sArU mI. vIracaMde tyAra bAda 1886 ne DIsembara mAsamAM lorDa rane mahinA rahI baMgAlI bhASAno abhyAsa karIne DokayumeMTa zatruMjayanA DuMgara upara eka mAnapatra ApyuM hatuM, vagerenA tarajumAmAM pheraphAro batAvI hAIkeTamAM navA tate mAnapatra paNa mI. vIracaMde vAMcI saMbhaLAvyuM hatuM. rajImAM karAvIne bhAvArthe pheravI nAMkhyA, ane na sana 1885 mAM mesarasa lITala, smItha pheara purAvA apIlamAM ApA rokAya nahI mATe tavAra ane nIkalasana sarakArI solisiTaronI peDhImAM vagaranA haginI 5 vagerenA navA saMbaMdha raju karI nIcalI kerTanI bhUla AraTikaDa kalArka tarIke eo joDAyA, ane te batAvIne junAM pustako batAvI, trAMbA patro tathA zIlA vakhate jenonA keTalAeka AgevAna zeThIAoe lekhanA phoTogrApha raju karI kesa phatehamaMda karI paisA dhIrIne emane sArI madada karI hatI. majakura DuMgara jana lokeAno che, ane tyAM bIjA koI dAkhala thavA pAme nahIM, evuM hukamanAmuM meLavyuM ! tyArabAda ujananI pAse magasIjI pArasanAthanA bAda pitAne solisiTarano abhyAsa pAcho maMdira bAbata zvetAMbarI ane dIgaMbarIo vacce zarU karyo. eTalAmAM amerikAmAM cIkAgomAM dunIlagabhaga 15 varSathI je kajIo cAlato hato, ane AnA dharma samAja taraphathI janIonA AcArya zrI eka bIjAnI hAra chata thayA karatI hatI, te kesamAM mada vijayAnaMda sUrIzvarajI (AtmArAmajI)ne AmamI. vIracaMda zvetAMbarI zrAvake taraphathI magasIjI ra traNa AvyuM. teo nahIM jaI zake ema hovAthI 3-4 vakhata gayA, ane keraTamAM chevaTa sudhI laDhIne pitAnA tathA jaina dharmanA pratinidhI tarIke mI. maMdira zvetAMbarIone kabaje apAvyuM. vIracaMdane mokalavAnuM nakkI karavA sArUM muMbaImAM jaibAda solisiTaranI parIkSA AvI, paNa dharmonA nAme eka saMdha sana 1893 nA juna mAsamAM kAmamAM rokAyelA rahevAthI parikSAmAM pAsa thayA maLyo, ane sarvAnumate TharAva karI emane pratinidhi nahIM vaLI sana 1890 mAM mI. vIracaMdanA pItA tarIke cuMTI kADhI emanI madada sArU eka mANasa svargavAsI thayA temaNe maratAM pahelAM kahyuM hatuM ke ApyuM, ane sTImara " AsAma mAraphate AgamArI pAchaLa raDavuM nahIM, joye utAravo nahIM. sma- A mAsamAM e muMbaIthI ravAne thayA. zAnamAM aNagaLa pANIe nAhavuM nahIM, maraNuM kharaca TImara para rasoInA khAsa baMdobasta sArU vadhAre karavo nahIM; ane maraNa pachI temaja karavAmAM AvyuM. nUra ApI judoja loDhAnA cuhAne baMdobasta rakhA sana 1891 mAM sametazikharanA pavitra DuMgaro vyo hato. amerikA pahoMcI dharma samAjamAM jaina upara beDama nAmanA aMgreje eka carabInuM kArakhAnuM dharmonAM tAvo vize bhASaNa ApyuM. jana dharmanA kADhayuM! te dUra karAvavAne kalakattAnA bAbu rAyabahA- pratinidhI tarIka mI. vIracaMdane eTaluM badhuM mAna e. nara tA. * bhAva data " Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa983 karavAnA patra te sabhAnA presIDanTe eene bIjeja divase lakhI jammuAvyA hatA. jainayuga 236 maLyuM ke samAjanA ceramena DAkTara erAjhe pAtAnuM makAna khAlI karI ApyuM hatuM. enI vAtRtva zaktithI zrAtAjane khuzI thai gayA hatA. tyAM mI. vIracaMde joyuM ke eka bhASaNa ApIne huM pAche hiMdustAna jAuM te| mArA dharmanI kaMi sevA bhujAnathI kahevAya nahIM. te mATe tyAM jaina dharmanAM dhyeya carA ApavA mAMDayA. jana dharmanA abhyAsa sArU keTalAeka klAsisa sthApyA, bane tyAM savAra sAMja abhyAsa karanArAo AvavA lAgyA. ghaNAM purUSa ane strIonI jaina dharma upara adA cAMDI. nAmathI paNa eN varkagAra nahAtA ne teone dharmanAM tatva tathA AtmAnuM sthApa jatAvyuM. je varSe jeTalI lAMbI muddata tyAM rahI cIkAgo, khAsTana, vaizi vezigTana zaheramAM bAMdhI krimAkrikala sAptAhI sthApI temAM Aje 200 thI 250 membarA che. tenA pramukha A. pAsTa mAsTara janarala gIta te sTurjI thayA che. enA uddezathI hAya mAmo narImana (bhApAtAno khArAka lenArA ) thayA che, temaja ceAthA vratane aMtrikAra karanAza tathA samAdhi dhyAna dharanArA navaAkAra maMtrano japa karanArA vagere ghaNAM aupurUSane emaNe bhASa kIdhA che. vaLI lanamAM 1895 nA eprila mAsamAM AvyA hatA. tyAM sAutha plesa cApatra tathA rAyala eziyATika sAsarI AgaLa gaTana, nyuerka, rAcesTara, klIvaleMDa, kesADegA, TeleDaranA pramukhapaNA nIce bhASaNA ApyAM hatAM. vIA, lIlIDela, lA pArTa brukalAina, zArAna, ka sabarI, evanasTana, tADapArka, vageremAM maLA judA judAM 53pa bhASaNA ApyAM hatAM ! tyAMnAM nyusapeparA ane cApAniyAee eka avAje eenA vakhANa karyuM che. kAi kAI bhASaNamAM te 10 hajAra mAAsA dvAra hatA ! keTalAMeka bhASaNo mAMbhaLa vAne letA spezIala TrenamAM AvyA hatA ! cIkAjJAnI dharma samAjamAM rUpAno ane kasAuMgAnI samA mAM mAMnI prA taraphathI eka senAnA cAMda ene maLyA hatA. te zivAya laMDanamAM 4 bhASaNA ApyAM hatAM ane rAyaNa aisiyATika sAsaTInA membara nimAyA hatA. tyAMthI krAMsa ane jarmanI thai tA0 8 mI julAi 185 ne dine sTImara orIenTala mArate e atra pAchA AvyA che. sTImara upara tathA peAtAnI saphara daramyAna eka pakA hiMdu tarIke potAnA khAvApIvAnA khAsa baidyabhUta emaNe rAkhyA hatA, ke jene mATe kaMpatAnA varanAM sakriya che. be vanA arasAmAM yAtra mahenata karavA chatAM pazu eeka kadI "sI" paDyA nahotA. eoe bahenA anubhava mepa che, aMte ijArA vinA sAthe paricaya karI pA meLyA che, ane patravyavahAra cAlu karyA che. hiMdustAnamAM jaIneAnA che.karAone keLavaNI ApavAnI madada karavA sArU TheTha amerikAmAM eka kuMDa UbhuM thavA mAMDayuM che ! ane muMbaImAM paNa meTA pAcApara eka ne kAleja sthApavAnI hIlacAla thavA mAMDI che. muMbaImAM ApavAmAM te prasage atrenA zrAvakAe emane AnaMda saha vadhAvI lai eka vIra mehAne mAna Ape, tevI rIte eka saradhazanA AkAramAM emane aMdarathI lai AvyA hatA. mI. vIracaMde potAnI sapharanAM 2-3 hiMdustAnanI khAsa sevA tA teoe nyupArkamAM tA. 30 mI naveMbara 1874 ne dardI nAtarInyu seMcyurI nAmanI mATI vagavALI eka kalaba AgaLa - hiMdustAnanA mIzanarI taina pAmyA OM hai kema ? '' e viSaya upara eka bhASaNa ApI bajAvI che. temAM hiMduonI nIti rIti tathA rIvAjo zreSTa che, evuM sAkhIta karI ApyuM hatuM, ane mIzana rIo mAtra nIcA kAmane TALavA zivAya bIjuM vadhAre karI zako nahIM. vira batAvI ApyuM hatuM, krizciyana taraphathI hiMdustAnamAM 33 varSa sudhI rahelA kalakattAnA bIzapa thAaneM mI. vIracaMda sAmA takarAramAM bhAga lIdhA hatA. paNa mI. vIra'nA vicA-moTA te pasaMda karavAnA tathA sanmAnI khuddAthI jAhera Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 Holy Satrunjaya. bhASaNo atre ApyAM che, ane pAlItANA ane InsTITayuTamAM paNa pitAnAM bhASaNa ApavAne paMjAba zrImAna AtmArAmajI mahArAja pAse jaI IrAde che. dhanya che evA zuravIra svadezAbhimAnI AvIne buddhivardhaka sabhAmAM tathA pharAmajI kAvazajI janane !!! Holy Satrunjaya. By Chinubhai Chamanlal Javeri B. A. (Cantab ) Consecrated Mount: Abode of Gods: O Lord of Ours: O Tirthankars! Salvation unto us, Give ear to our affictions. What nobler wish could we rejoice, The autocrats lay deep their schemes Than offer up ourselves, Against our sacred rights. Among the holy mountains vie, The month of Chaitra treads of late, The Glory of Satrunjaya; -The time for Pilgrimage, Where sits within each Sanctuary, When tens of thousands trod the Hill, An image of the Holy. But now no soul is seen. City of Temples 'Holy Spirits' Be thou not silent at this hour, Befriend us in distress, The foe now swells with pow'r; The earth seems coloured with our griefs And strikes against our Liberty Lead us ere we transgress. To crush us under sway. Exalted Lord ! 'Great Tirthankars Answer our prayers Great Trithankars! The Holy Satrunjaya Guides of Righteousness! Thy greatest of Legacies we have, Have pity on us, and offer help, Is hanging by a thread. For thou alone could help. Restrained by Power from April day We shall not hate who even hurt, We have not come to pray. The way to win is Love. But shall we humble down and sit Ignorant folk they know not GOD, Like beggars in the street ? In darkness they walk on. A tax I-a Poll tax State has laid; Oh foolishness of man ! how long Our fate has so ordained, Your judgment you will drag? And usurped us of every right There's GOD-a just and severe Judge And rule the law with might. To expiate our wrong. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jatayuga poSa 1983 The Shatrunjaya Dispute. As seen by a European. An echoe of the dispute between Such is the moral aspect of the the Jain Community and the Pali- question. tana Durbar, about the Shatrunjaya Moreover, there is a material Hill, has now come as far as Europe. aspect, concerning the ownership and That is right, and the cause in that possession of the sacred hill. It is a manner rendered free from all conti- simple one: The Shatrunjaya Hili ngent and local conditions, may be belongs to the Jains. judged with impartiality. When I open Epigraphia Indiaca Well, justice and reason are, Vol. 11, No. 6th, I find, among the without any doubt, on the side of Shatrunjaya Inscriptions collected by the Jains. the late Prof. G. Buhler, p. 50-59, The Jain Community has from No. 12, an important Prakrit inscri. centuries and centuries acquired on ption, dated Samvat 1650, I. e. 1593 the Shatrunjaya Hill rights and A. D., in which I read that the Great privileges, against which the action Moghul Emperor Akbar granted the of the Palitana Durbar seems to be Shatrunjaya Hill to the Jains, in unjustified. the year Samvat 1639, i. e. 1582 A. D. Shatrunjaya is one of the most Indeed, this mention is sufficient sacred places of the Jain Religion. for my true opinion. The hill is covered with innumera. Gujarat was then a part of the ble and magnificent temples, and every Moghul Empire, and by the aforesaid year thousands upon thousands of grant of Akbar, ownership and possepilgrims resort to this holy of holies. ssion of the Shatrunjaya Hill was So, it can reasonably be said: Wi. recognised to the Jains. thout the Jain temples and the Consequently the Palitana Dur Consequently the Pal Sanctuaries, Palitana does not exist. bar is not to claim any sovereignty For it is a matter of fact that pil- and authority over the Shatrunjaya grims go to the Jain temples, and bill. He must only support Police not to Palitana. Would the Hill with in order to guarantee tranquility in the temples fly away as in the tredy the country and to secure protection, past 90 pilgrims left the way to Watch and ward of the pilgrims. Palitana. and every claim of the The Palitana Durbar belongs to Palitana Durbar for a tax were the clan of the Gohel Rajputs, whose vanished. earliest traces in the region are found Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Shatrunjaya Dispute 239 somewhere in the 13th Century. But agency. This tax was Rs. 5 a year they removed themselves to Palitana from subjects of Palitana State, only at a much later date. and Rs. 2/- per head from every In the year 1651, the Jains ente foreign pilgrim. red into a contract with the ances. But such $ tax leads to very tors of the present Durbar, whereby great inconvenience to the pilgrims. the latter guaranteed protection to Therefore the Jain Community sub. the pilgrims coming to the hill, and mitted a Rejoinder, showing that the the Jains in return agreed to make payment hitherto made had been in some money payment. the nature of a contractual obligation Contractual relations of this sort under agreement accepted by both were continued during centuries. parties. After the establishment of the The Contest was put before the Kathiawad Political Agency, a new Hon'ble Mr. C. C. Watson, Agent agreement was signed in December to the Governor General for States 1821, according to which the Durbar in Western India. The Honourable was to receive from the Jain Comm- has decided, by an Order dated unity an annual sum of Rs. 4500/- 12th July 1926, that the Durbar of for the protection guarranteed. And Palitana is entitled to one Lac of this agreement was acted upon for Rs. i. e. 100000/- Rs. a year, and nearly 40 years. for a period of ten yeare, from the In 1863, after a new enquiry Jain Community, in commutation the Government of Bombay fixed the of his right to levy the pilgrim tax. annual payment at Rs. 15000/- per This amount which represents an annum, and the agreement was increase of nearly 700 per 100, will consented for 40 years. But as an generally be regarded as an exorbi sential feature it was established. tant one. For it is in excess of what that, in the event of any modifica- is required to guarrantee protection tion of this sum becoming necessary of the pilgrims. Moreover the northe British Government was to be mal revenue of the State being the supreme deciding authority. about seven lakhs of Rs. the addiThat Agreement of 1886 expired tion of one lack signifies a substanon 1st April 1926. Then a new tial gain to the State but also a sort claim of the Palitana Durbar was to of spoliation of the Jain Community. allow it to levy a pilgrim tax which Therefore the Special Session of would be collected through its own the Jain Swetamber Conferance has Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 strongly protested against the ordet of the Honourable C. C. Watson, In his Presidential address on the 31st July 1926, the Honourable Mr. Shriyut B. Singhi has reasonably suggested that "the supreme Government of India should appoint an authoritative and representative Commission of inquiry to investigate thoroughly into the whole question, and to report thereon dispassionately, on Judicial as well as Historical grounds. * jainayuga. So the Jains look to the British Government for equity and justice. pApa 1983 Its rights are clear and guarranteed by many centuries. Meanwhile the Palitana Durbar claims to exercise sovereign authority over the holy Shatrunjaya Shatrunjaya and he risks, through an excess of his attitute to make it impossible for the Jains to visit their temples. For the Jain Community is a peaceful, loyal and low-ablding one. But justice does preserve sovereignty in the world, and the Jains have both equity and justice on their side, Therefore they have full confidence in the final decision of the British Government. Dr. A GuerInot. French Jain Scholar, PARIS. AkAMkSA. amRta mevA rahyAM levA !-bicArAM. 1 kAgama e kAvara ? 1-bicArAM. 2 ra tu e rope nahIke sArAM. bicArAM ! AzAnAM kheDAM ! uThatAM beganAMgaNuM bhaNI hAM ! rUpAnA mahi rAvaNa mAMhe ! haze zuM ? DhAMza karI taiyAmAM A, prayANa karI anila jaMjhA vAta sAi mate vaDa yADha ema 4 kAriNI tyAM kayuM pe ni ati liMga rAjI, tyAM thI amita biAmAM pabiDAM ! kyAM vizaSa bhIti nA pUranI sAme e taravu AzAnAM mAryA pAmara e karatAM sAhasa evu !-bicArAM. 4 nathI sahAnubhUti, nathI shAya nI pAzIyArI ! uDavAnuM evA evA sa Mjoge! samajIne Iza yArI !-aicArAM. 5 nazvara jaga paNa amara Aza che jarAna zraddhA bhagna hRdaya bhale thAya teya paNa nava pava sInera, tA. 11-12-26. duskara kevuM ! khUTe ! pharI uTe.-bicArAM. 6 gAradhanabhAI vIracaMda zAha. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 || ||10nI fi11 zrI zatruMjayanI eka aitihAsika binA zrI zatruMjyanI eka aitihAsika binA. vikamasI bhAvasAra cupadi, ta<< tAM savarNa mAguM ba6, puruSa eka jagi meru samAna, paraTha paraTha 5I sat te varNavuM taA diu kAna ! hAthi e chaI te mudrA ghaNI, seguMjA samU na tIratha kAI, beda lASI bihu jaNa bhaNI mani ApaNuI vimAsI jevA |1il eka pratiI ima bolai hasI, ravi tali rAvaNa samU na kha, ANuM na bhAI sUkaDI ghasI ! darasaNi dIThaI bhAjai bhUkhaT bIjA prataI bhaNI kAM bhUla, tIha Agali Adila prAsAda, tU tA leI Avina phula tiyaNa UparI nakhaI nAda Il2II eka rahiu paramezvara pAsi, prabhu pUchajaI bhale bhogi, bIjA be utarIyA sAsiT bAnI pachaThA karama sayogI ju avaloI Adi jiNaMda, te pUjArA parahA karI, tUta hiyaDaI paramANuMda kAlA pAhANa kari taNuI dharI e deva chaI vANiyA taNuM, sAmI taNAM calaNa aNasarI, bAnI sAhiu bihu pagi dhari ! anaI aratha apAvalIhuM ghaNuM jamadada lIdhI jimaNuI hAthi, teha taNuM nayaNAM sAMbhalI, DAbaI bAni sAhi9 bAthi pAkhali ghaNu paraja khalabhalI I4 ekI dhAyA laI khAMDA charI, chaba chaba chuMdI paDaI tIhaM beThuM, rahIyA deula pAkhalI pharI 1 bihunA sAhasa pAra na lahU I eka bhaNuI e ahma AgamuM, chIpuM karaI navaluM chIpaNuM, jIma mehulAvI tau puNuM jamuM |pA bibaI bhAI nAma ApaNuuM chIpuM pADaI abhinavI bhAti, teNe vAtaja kIdhI hoI, dhanakula bhaNAvi jAti AdhA thaI na sakaI kaI bAharalA vAhari rAhAviyA, bhAvasAra vIkamasI bhaNuM, mArItA gADhA (ghaMTA)? vahAvIyA sUrAM dhuri nAma teha taNuM pahirI nirmala cAdara dheti, vIkamasI gabharAI rahiu, jasa zariri sevanaha joti | guruu devaloka gae gahiuI hAthi sugadha sevatrAM mAla, rAyarANa moTA maMDalI, Avi kathA kahI depAla bolamAM biruda mahAjana mIlI III jamaDaDha jAgi bAMdhi karI, luhatuM mahAjana ehanaI bhaNuM, eka manu alavihi saMcarI . pahilu kalasaja ihutaNu! tIkuI bAnI DAbo lAvIyA, chahataNe ghari pANI galai, teha taNI vAta AvIyA ||8||. abhaSya bhaSiNa judurijI laI II12 |1all 14 II15 I16 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /18 24ra jenayuga piSa 1983 mAMsa madirA AsatA nahi, masIe kahyuM ke siddhAcalane mukta karIne pachI ja lahu mAhAjana tAharaI kahI ghera AvIza. mANA (pitA) (bhAtA) rAmahadanuM pUta, " A pramANe kahI vIkamasI cAlI nIkaLyo. Adisara chali saraNi pahuta Li1LA saMdhane kahyuM ke huM siddhAcalajI upara vAghane mAravA dhana mAtA je udarIuM dharIuM, jAuM chuM. upara jaI vAdhane mArI ghaMTa vagADuM ne dhana kalatra jiNuM vara variuI tame sAMbhalo te jANajo ke meM vAghane mAryo ne je vIkamasI carIta sAMbhalaI, na sAMbhale to mane muvo mAnajo. AvuM kahIne teha nara nArI aphalAM phaluI upara jaI vAghane mAryo. vAghe paNa tene muvA jevo karI nAMkhyo. chevaTe pote dhIraja lAvI potA pAsenuM || iti vIkamasI bhAvasAra cupadI . kapaDuM zarIre majabUta bAMdhIne ghaMTa pAse Aste nedha-A cepa amArA para vaDhavANu kAMpathI Aste jaIne ghaMTane jorathI vagADyo, ne siddhAcamuni raMgavijaye jAnA copaDAmAMthI utArI mokalI laIne muktAghATa karyo. yAtrALuone trAsathI bacAvyA. ApI che ane sAthe je jaNAvyuM che te bhASA sudhArI yAtrA khullI karI dIdhI. atra ApIe chIe ke-"A cepaInA saMbaMdhane " Aja vIkamasI bhAvasArane pAlIo hAla maLatIja bInA pAlItANAnI AsapAsanA bhAva sudhI kumArapAlanA derAsarajI pAse ja nAno Akho sAranA mukhethI paNa hAla paNa sAMbhaLavAmAM Ave hAla rApela che tenI nIce hayAta che. te meM ghaNI che. kAraNa ke teo tenA kalanAja-pitrAio vakhata joyA che ! haju TImANIA gAtranA bhAvagaNAya. teo kahe che ke amAro vaDo vikamasI sAro zatruMjaya AsapAsa vase che ne temanA chokarA-" karIne hate. te jAte bhAvasAranA TImANIA gotrane onI cheDAcheDI tyAMja chUTe che ema kahevAya che. hato ne lUgaDAM raMgavAno (chIpAna) dhaMdho karatA A depAla kavinI karelI copaI hoya ema hato. ekadA kAma karI madhyAha thatAM ghera jamavA jaNAya che. tenuM nAma vacamAM sAtamI gAthAmAM che." Avyo te vakhate gharamAM tenI bhejAIne kAma prasaMge muni zrI darzanavijayajIne Aja paI eka rasoI karavAnuM moDuM thayuM. vIkamasIne kedha thaze ne pAnAmAM maLI che. temane pUchatAM teo jaNAve che Ama karIza ne tema karIza ema te kahevA lAgyo ke "vAghane mAryAnuM sthaLa-te vAgha-vAghaNu baccAvALI eTale jAIe AvezamAM kahyuM ke ATalA badhA vAghaNa poLa kahevAya che te che eTalo mane jorAvara che te jAene siddhAcalajIne matAghATa vizeSa khyAla che." (mukta) kare ne ?-A vakhate siddhAcalajI upara mUla A uparathI jaNAze ke baMdha thayelI yAtrAne nAyakanI TUMkamAM vAghe nivAsa karyo hato ne yAtrALa jIvane jokhame khullI karAvanArA vIrapurUSo jainomAM tethI jaI zakatA nahi. jAya te herAna karo ne hatA. hAla je ke judAMja kAraNe paNa baMdha thayelI mArI paNa nAMkhate. A vAva sAme parAkrama karo yAtrAne khullI karAvanArA vIra pragaTe evI prabhu te kharA jorAvara-ema meNuM bhejAInuM thayuM. vika- pratye prArthanA ! Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. "I recognise no limits to my aspiration for our Motherland, I want our men. and women, without distinction of caste or creed, to have opportunities to grow to the full height of their stature, unhampered by cramping or unnatural restrictions. I want India to take her proper place among the great nations of the world, politically, industrially, in religion, in literature, in science and in Arts." --Gopal Krishna Gokhale. Let us strive, honestly, manfully, ceaselessly, to acquire this community of life and thought with the wide ever-moving civilised world. Let us give up nursing our provincial or sectarian pride and prejudice, and then and then only will an Indian nation be possible. Then and then only will an Indian nation be capable of rising to a sublimer height where national differences and prejudices slink away in shame and give place to a recognition of the supreme claims of the broadest humanity, the common brotherhood, of all men in a loving equal family of nation. --JADUNATH SARKAR, 19-2-27. . pustaka 2 aMka 6, vIrasaMvat ra453 vi. sa. 1983, taMtrInI noMdha. 1-zrI zatruMjaya prakaraNa, A saMbaMdhamAM zuM zuM khabare che te zeTha ANu dajI kalyANujInA maunathI jANavAmAM AvatI nathI. zuM te peDhI niSkriya che ? hAtha joDIne besI rahI che ? pAte zrI kAnpharansanA maMDapamAM ane peAtAnI bharelI sabhAmAM Apela vacana-kabUlAta ( under taking) bhUlI gayela che ? te kabUlAta e hatI ke vakhate vakhata ame buleTina'-mAhitI patra bahAra pADI te sabaMdhInI khabareA ApatA rahIzuM. prajAne vizvAsamAM lIdhA vagara kaSNui saphalatA maLanArI nathI. e saphalatAne mATe paNa hAlanA jamAnAmAM mAha prajAne mAhitagAra rAkhavI joie. prajA yAtrAtyAga' nA kadama para jhUkI rahI che. 'yAtrA tyAga kare' e byugale jhukavAtI jarUra che ane prajA te bherI nAdane mAna ApatI AvI che te Apaze. ame paNa pAkArI peAkArIne kahIe chIe ke jyAM sudhI mAnaprada samAdhAna na thAya tyAM sudhI dareka jaina purUSa, strI temaja bALake zrI zatruMjayanI yAtrA na karavI. dharmane khAtara, ApaNI Teka ne pratiSThAnI khAtara, saMdhanI AjJAne mAna ApavAnI khAtara e yAtrAnA tyAga dareke karavAnI pharaja che-kartavyU karma che-Apada dharma che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga mAhe 1983 A sAthe hamaNAM eka jana bhAI zrI zatruMjayanI velA AvelA gRhastha ema pUche che ke "tame kaMi vaSTInI vAta karavA AvyA. pitAnI pAlItANAnI karatA nathI ?'-AnA javAbamAM amAre mukta kaMThe mulAkAtanI vAta karI. zatruMjaya pote jaI AvyA jaNAvavuM paDe che ke amArI pAse kaMI paNa karavAnI ne pAlItANAnuM vAtAvaraNa ghaNuM sAruM che ne samAdhAna zakti ke sattA nathI. badhI zakitane sattA A. ke. karavuM Avazyaka che ema ghaNI vAto karI. pahelAM to nI peDhIe laI lIdhI che. teo kula mukhatyAra che. ame saMdhanI AjJA virUddha yAtrA karI AvyA te teone salAha ane sahAya ApavA khAtara sAta Agebadala temane sakhata Thapako Apo, pachI samAdhAna vAnonI kamiTI nImavAmAM AvI hatI. te kamiTInI para ame jaNAvyuM ke te mATe sarvatI icchA hoya salAha ane sahAya kema levAya che tenI jANa prajAne te svAbhAvika che; amArA vicAra zrI dakSiNa mahA- kadipaNa karavAmAM AvI nathI-AvatI nathI, ne karavAmAM rASTra jana prAMtika pariSanA chellA adhiveza- Avaze ke nahi te savAla che. without prejudice namAM pramukha tarIke nIce pramANe jaNAvyA cheH - carcA banI zake ema na thAya ? AvA savAlo pUchAya che tenA javAba paNa yathAsthita zrI A. ka. nI "arasparasa samajI levuM emAM je zAMti ane AnaMda rahe che te jhaghaDA karavAthI nathI rahetAM. Ama pA peDhIja ApI zake. atyAra sudhImAM A mahattvanA litANuM rAjya ane A0 ka. peDhI paraspara samajAtIthI prakaraNa saMbaMdhI zuM zuM thayuM che ane zuM pariNAma nikAla karI nAMkhe tenA jevuM eke nathI; paNa tema karavA AvyuM che tenA pAkkA khabara paNa te peDhIja ApI mATe baMne pakSanI hadayapUrvaka IchA ane sahakAritA zakavAnI sthitimAM che. AmAM pramAda jeTalo thAya joie. eka pakSa asavAra bane ane pitAnuM mamatva na che te lokamAM nirAzA ane avizvAsa utpana cheDe to bIjA pakSathI samAdhAna na thaI zake. vaLI je karanAraja nivaDe che. samAdhAna thAya te svamAna ane pratiSThAne jALavIne yathAsthita nyAyapura:sara thAya te ja AkhI samAjane saMtoSa thAya. zatruMjaya pracAra samiti pitAnuM kArya karI rahI arasparasa samajutI na thaI zake, te baMne pakSanA che. tenA rIpaTa jAhera padArA bahAra paDaye jAya vizvAsapAtra taTastha ane niSpakSapAtI lavAdadvArA phaDace che. tenA phaDanI hakIkata paNa jaNAvavAmAM Ave che lAvI zakAya; paNa te mATe paNa upara jaNAvI tevI bane chatAM koI tenA saMbaMdhamAM AMkha mIMcIne game te pakSonI manodazA joIe. yadAtA bele tenI sAme kaI samaju jotuM nathI. pAlitANAnA rAjyA~ hiMdu rajapUta che - teNe AMkha vagarano te aMdha kahevAya paNa je AMkha chatAM pitAnA prabhunAM darzana karavA yAtrAe AvanAra pratye saMpUrNa jue nahi tene kaI kaTimAM gaNavo? sadubhAva ane prema dAkhavavA ghaTe. asaMkhya yAtrALunA AgamanathI potAnA rAjyane bIjI anekarIte thatA lAbhathI zrIyuta sArAbhAI nemacaMda hAjI vaDI dhArAsabhAmAM saMtoSa mAnavo ghaTe. AvI saMsakArI Arya bhAvanA tenA eka sabhya cUMTAyA che te mATe ame temane dhanyavAda hRdayamAM jAge te jhaTa nIkAla thaI zake. ApIe chIe. temaNe zatrujayanA saMbaMdhamAM kamizana Aja rIte A. ka. nA vahIvaTadAra pratinidhio nImavAnA aMge eka savAla vaDI dhArAsabhAmAM raju eka bIjA sAthe masalata karI ekasaMmata thAya, karavAnI agAuthI noTIsa ApI hatI, pazu te dezI ane potAnI sAthenA sAta AgevAnonI kamiTInI rAjyanA sAthe saMbaMdha dharAvato hovAnuM kAraNa ApI salAha ane sahAya le te prathama thavuM joIe. tevI te sabhAnA pramukha sAhebe kAnuna bahAra jAhera karyo sthiti ame pUchIe chIe ke che? loko A tethI te saMbaMdhamAM dhArAsabhA ke vaDI dhArAsabhA savAla A. ka. nI peDhIne pUche che te teno javAba kaMI karI zake tema nathI ema jaNAyuM che. A temanI pAse zuM che te teo jaNAvaze? bAkI meTe savAlanA saMbaMdhe pUrI hakIkata ApavA zatruMjaya bhAge keTalAka loko ane amArI pAse upara jaNA saMbaMdhInuM sAhitya zrI kaeNnpharansa ophise vaDI dhArA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI neMdha 25 sabhAnA lagabhaga badhA sabhyone pUruM pADavAmAM AvyuM 2. jene ane vyAyAma, hatuM ane ghaNA sabhyoe pitAnI sahAnubhUti jAhera | gujarAtanA jenonI zArIrika sthiti divase divase karI hatI jene kaMIka khyAla vividhadhamAM temanA kharAba thatI jAya che, tenuM kAraNa vyAyAma karavAnuM pamAMnA bhAga mUkyA che te parathI jaNAze ke A bhUlI javAyuM che. eTaluM ja nahi, paNa zarIrane kasabadhI sahAnubhUtino lAbha ApaNe levAnI jarUra che. nArA dhaMdhAo paNa purUSoe mUkI dIdhA che ane paNa kaI rIte laI zakAya e khAsa vicAravAnuM strIoe daLavA khAMDavA rAMdhavA vagerenuM gRhapagI temaja zarIrane taMdurasta rAkhanAruM kArya choDI dIdhuM amane je kaMI khabara paDI che te eTalI che. A choDI devAmAM zrImaMtAI, vilAsa yA hiMsAnA ke 30 mI mArca 1926 ne roja vAIsaroya sAhebe khyAla nimitabhUta banyA hoya. vaLI akhADAo je samasta saMdhanI jabarI arajI gaI hatI tene pahelAM dareka zaheramAM yA gAmamAM rahetA te, tathA dezI javAba Apyo hato tenA sAme-temAMnI hakIkatonA mate, heLInAM yuddhA, vagere adazya thatAM zarIramAM radIyA rUpe eka memorIyala A. ka. nI peDhIe maMdatA, nivIyetA, bhIrutA, jaDatA peThI, ane marame kahyuM che. mI. UMTasananA cukAdA sAmenI apIla NunI saMkhyAmAM vadhAro thato gayo. A vastIne nI sa haju sudhI neMdhavAmAM AvI nathI, paNa tene DrAphaTa ghaTADe emane ema kAyama raheze te theDI vIsIomAM thaI gayo che ne thoDA vakhatamAM mokalavAmAM Avaze. zuM pariNAma Avaze e kalpI zakAya tevuM che. hamaNAM gata vasaMtapaMcamIne divase sAkSara zrI ApaNI jaina zvetAMbara konpharansanA TharAva pramANe kRSNalAla mohanalAla jhaverInA pramukhasthAne muMbaI kaeNnpharansa ophisa taraphathI vAIsaroyane zrI zatruMjaya jaina svayaMsevaka taraphathI vyAyAmazALA khelAyelI tIrthanA hakake saMbaMdhInuM pratinidhitvavALuM kamizana te vakhate ukata pramukha sAhebe yathArtha jaNAvyuM che kenImavA mATenI arajIno DrAphaTa aMgrejImAM ghaNI mahenata laIne karavAmAM Avyo hate ne te mokalAya zrAvaka te vIrapu che, temane vyAyAmanI jarUra jaNAvavAnI hoya ja nahi. agAu vyAyAma zALAo te pahelAM temAM khUTatI hakIkato tathA te arajI hatI, paNa aMgrejI keLavaNInA pracAra pachI te zALAe saMbaMdhI abhiprAya zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI nIkaLI gaI ane krikeTa vagerenI kalA ubhI thaI. mArA taraphathI mAMgavAmAM AvatAM tenA javAbamAM cheka vatanamAM zerIe zerIe ane paLe paLa akhADA hatA, hamaNAM kaeNnpharansa ophisane te peDhIe khabara ApI tyAM ame kustI, malakhama, daMDa vagere kasarata karatA hatA, che ke AgevAnI kamiTInI sabhAe karAvyuM che ke te kasaratane aMge koI rIte kharca thato na hate. AvI have kamizana mATenI arajI mokalavAnI jarUra nathI. tadana bInakhacoLa kasarata gaI. asalathI vIraputro ta bAMdhatA AvyA che, ane raNakSetranI taiyArI mATe A vyAbIjuM prajAne khAsa bhalAmaNa karavAnI amane yAmazALA eka pagathIuM che. AvI zALAne dareka rIte strI e jarUra rahe che ke keTalAka bhAI pitAne amuka purUe uttejana ApavAnI jarUra che ane AzA che ke svapna AvyuM ne dAdAsAheba amuka kahI gayA ke purU karatAM bALakonI mAtAe potAnAM bALakone A kasarata zALAmAM mokalIne jarUra uttejana Apaze. have amuka deve Ama "saNamAM AvI kIdhuM ema bahAra vIraputra jAgrata thaIne aMgabaLa ane kasaratanI AvazyaJpADavA maMDI gayA che te e badhAthI bheLavAvAnuM tA samajyA che te mATe dhanyavAda dhaTe che." nathI. prajAe te pitAne yAtrAtyAgane nizcaya kAyama amoe A prasaMge jaNAvyuM hatuM ke vyAyAmazALA rAkhIne ja vartavAnuM che. ane ghera beThAMja zrI zatra -akhADA dareka jaina zikSaNanI saMsthA sAthe joDAvA jayanI-arihaMtanI bhAvapUjA-bhAvavaMdanA cAlu rAkha- joIe. je vidyArthInI zarIra sthiti sArI na hoya ne vAnI che. jaya zrI zatruMjaya ! jeNe akhADAnI tAlIma lIdhI na hoya tyA je lete na Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jainayuga hAya tene anyazikSaNa ApavAthI pUrA lAbha nathI. mAkhApeAe peAtAnAM bAlako kasarata karavAthI rakhene hADakAM bhAMgaze e khyAla dUra karI temane kasarata ApavI apAvavI joie. zarIra e dharmasAdhana che. zarIra e mukhya sapatti che tethI bIjI badhI sa'patti prApta thai zake tema che. te AnI zALAmAM dareka saroyaDa maThaLa dareka zaheramAM gAmamAM sthApaze ane ethI taMdurasta sevAbhAvI niDara ane anyanA rakSaNa mATe tatpara yuvako utpanna karaze te samAja kaI Ara sAMdarya dhAraNa karaze. mA 1993 khAsa karI muMbamAM munizrI nyAyavijayajI para khAsa karI 'epenDisAITIsa' mATenuM zasrakArya muMbaInA bIjA ne kA DA mAdI, sarAka Adi ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA tamImI vidyA letA vidyArthI enA sahakArathI DA sAthe je sAlatAthI karyuM te mATe temane temanI nipuNutA sArU avazya dhanyavAda dhaTe che. ucca zikSaNamAM madada karavAthI kevA tAlImavaMtA muMbaInA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya tarIyAanipuNa nA meLavI tenAthI lAbha uThAvI geAkaLadAsa mULacaMda jaina heAsTela, zeTha hIrAcaMda gumA- zakAya che tenuM bhAlana dAMta che. bI nacha jaina bhADiMga, punAnu` bhArata jaina vidyAlaya,zastrakriyA e Avazyaka ane upapomAM cIja che, temaja ApaNI jaina hesTano 3 eDigo, akhADAe A cAlu jamAnAmAM nivivAdapaNe svIkAravAnuM sthApI. vidyArthIone te dArA tAlIma ApavAnI che. te sAmenA virAdhIo gyAjabI rIte hAI na te gADhavaNu karaze ema ame icchIzuM. rA. pAdarAkara zake ema amArUM mAnavuM che. mahAtmA gAMdhIjI jevAne * agabaLa ane kasarata' nAmanuM patra vaDAthI uparanuM epenDIsAITIsa' jevuM darada thatAM temanA kADhI kasaratanA lAnA samAjane DIka samajAvI vA para tAtkAlika kArya thavuM joIe. evuM kA che te mATe temane dhanyavAda dhaTe che. te bhAinI aneka meDIka nAmanA DAkaTaranuM kahevuM thatAM ja tene kudarata pAsethI sevA cirasthAyI nathI thaI te rIte aa saMbaMdhamAM daradanA IlAja lenArA-zeAdhanArA mahAtmAjI pa na banatAM kasarata sAdhInA vicArAnA pracAra samA- zaraNa thayA-zasrakArya saphala thayuM ane subhAgye jamAM cirasthAyIpaNe karyA karaze ema amArI temane kairAkhAtara bA, e paNa daSTAMta A vakhate amArI bhalAmaNa che. samakSa khaDuM thAya che. 3. jaina DokTaronI kara DaoNkaTara tribeSanAma AvakabhAI zAha bheda. Ara. sI. esa. ne mAnapatra ApavAnA meLAvaDA muMbaInI jaina esesiyezana strI iDiyAane muMbaI mAMgarALa jaina sabhAnA Azrama nIce muMbaI dizAkAnA keLavaNInA pradhAna dI. kha. harilAla desAibhAI desAinA pramukhA nIce tA. 17 mI phebruArI 27 2 dine karavAmAM AvyA hatA. prakaTara zAta e zastrakriyAmAM ati nipuNu tabIba che, vaLI vaDhavANanA garIba kuTuMbamAMthI ATalI tAlIma pAmelA A DAra garIbA pratye prema dharAve che e kharearjana samAjane gauravanuM kAraNa che. oDhAmAM bhAThA padara jaina sAdhu sAdhvIonA para zastrakriyA sevAbhAve karI temane rAgathI sahelarIte muktatA bApa zAtA upanavI, e A mAnapatranuM anaMtara kAraNa che. tabIbe jIvanadAtA, paiAlIma gudAtA ane sAmuni jJAnadAtA che. paraMtu teo tema maTI jaya jIvanadAtA jIvaleNuM, rakSaNadAtA bhakSaka ane jJAnadAtA jJAnadAtA bane te samAjanI zI dazA thAya ! A meLAvaDAne Agale divaseja 'saurASTra' "jIvanadAtA !" e nAmanA suMdara lekha bhAra pADayA hatA te A meLAvaDAmAMnA je vakatAoe bhANu kathA temanA kAie paNa lakSamAM lIdhA lAgatA nathI. ame te AkhA dareka. DAkTarane vAMcI manana karavA bhalAmaNa karIe chIe. atra sthAnane abhAve te AkhA na ApatAM tenA mA bhAgaja utArIe chIeH-- gAyako adharma AcaravA bagaDe te zuM teonuM katarapASaNa "dAktara badhu peAtAnI chAtI upara hAtha rAkhIne aTakI paDe che? teonI thALImAM dALa bhAta reATalI, aMga para suMdara vastra ane rahevAnuM sukhAvaha makAna H eTalA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI seMdha 247 khAtara zuM teone mAnavatA vecavI paDe che? nA. teonI apAyuM. sevA arpavA taiyAra thanAranI sevAno lAbha saMkhyAnI ochapane kAraNe ja ApaNane teonI jarUra levA je samAja taiyAra na hoya te mAtra mAnapAtra ja rahI che. teone rajhaLavAnuM rahyuM nathI. mI. sveIne ApIne saMtoSa pakaDe te kharI ane pUrI kadara nathI polIsane prabo hato tevo kazo bhega dAkatara baMdhu ja karatI. haju paNa samAja cetI ukta yojanAne ene Apavo paDavAne nathI. tenI sarjanatA sAme te - pAra pADe, yAte 'veMDa' kADhavA jeTalI taiyArI batAve, dardI prANa pAtharate Avaze. teonI nispRhA upara to prajA avAyI paDaze teonA karUNamaya smita upara loke te A mAnapatra kharUM mAnapatra ApyuM che ema gaNAya. hoMze hoMze lakSamI varasAvaze. amarenI pAsethI e dravya DA. nAnacaMda kasturacaMda medI muMbaImAM dareka laI zakaze-ane garIbomAM e vinA mUlya sevA apI samAja upayogI kAryamAM bhAga le che, temaNe muMba zakaze. Aje koI koI dAktarene ApaNe prabhunA phirastA zA ha La nIkaLyo tyAre ane kI jevA viharatA, sukhI jIvana gujAratA ane Thera Thera saMjI- hospiTalamAM je kArya karyuM hatuM te ati prazaMsanIya priya ra thaI vanI chAMTatA joIe chIe. dhana ene caraNe vaNamAgyuM ane udAtta sevAbhAvI hatuM. te kAryanI kadara karavA loTe che. ane enI auSadhi karatAM vadhu rAmabANa te enI niHsvArtha vRtti nIvaDe che. enI nidrAmAM samAja niSphaLa nIvaDI che e amArA manamAM tAjuM ke jAgRtimAM, nivRttimAM ke pravRttimAM, khAvAmAM ke pIvAnuM thAya che. te vakhatanA janatara prAsaMdha DAkTara dalA mAM, game te vakhate ne game te sthAne, enAM dvAra khullAM sevA paNa durlakSa karI zakAya tema nahotI. DA. medI rahe che. ane rogInI zAMtimAM ja ene parama zAtA sAM- ane bIjA DaoNkaTarone letters of thanks (upapaDe che. badhA dAkatare evA zIdane na thAya ? keTalI saheje kAranA patro, vaheMcavAnuM chellI ghaDIe Apasa ApasevA karI chUTavAne suga ene vyavasAyaja ene Ape samAM nakI karI A meLAvaDAmAM rAkhyuM hatuM. eTalI che! keTalI mAtAe ene pitAne putra athavA pitA emanI kadara thaI te gaNImata. mAnI potAnI lajA enA hAthamAM sepe che! keTalAM bALako ene IsAre hase che? keTalA AjhAre enI dareka DAkaTara, upara mUkelA "saurASTranA lekhamAMthI duvA gAya che! AvI prApti sAme paise te pAmara cIja sarva manana karI pote kharA jIvanadAtA gaNAze; che. dAktara badhu, jokhI joje ! tuM svargane deva ane Ayurveda tathA yunAnI davAone sAthe sAthe che. azvinIkumArene dUta che. dhanavaMtarine vAra- abhyAsa karI tenA upayogI aMzano lAbha Apaze, sadAra che. tAre Adarza ati punita che. tAre to dezanuM vilAyatI davAothI harAI jatuM dhana ghaNuM vyavasAya te prabhupUjAnuM ja utkRSTa svarUpa che. bacAvI te rIte dezano Arthika uddhAra karaze ane tArI matinA palaTA para keTalAekanAM jIvana-mRtyu paradezI mizanarI paeNTaro je rIte sevA bajAve che rame che!" te rIte sevA bajAvavA bahAra paDaze ane zrImaMta DaoNkaTara zAhe uttara bahu suMdara zabdomAM vALyo temane tevA kAryamAM sahAyaka thaze evuM ame IcchIzuM. hato ane pote garIba kuTuMbamAMthI Avela te garIba pratye pite bane teTalI sevA karaze evuM vacana ApavA 4 jaina vidyattejaka sahakArI maMDaLI li0 sAthe jaina samAjane eka hospiTala yA eka varSa A maMDaLa sthApavA ane vyavasthita karavA mATe pitAnI komanA daradIo mATe ughADavA salAha ApI jaina grejyueTa zrIyuta sArAbhAI maganabhAI modInI hatI. jenoe DA. zAhane mAnapatra cAMdInI peTImAM jahemata prazaMsanIya che. pAMca lAkha sudhInI thApaNu mUkIne Ape e temanI kharI kadara nathI, paNa rAkhI che ne 25 rU. no eka zera ema tene vaheMcI temaNe muMbaImAM prekaTIsa karavA AvyA te samayamAMja nAMkhI che. (1) AkhA muMbaI IlAkAnA jana (^10 zrI mahAvIra jeta hospiTala ughADavA mATenI yojanA mUrtipUjaka) vidyArthIone hiMdamAM yA paradezamAM jana samAja ane tene zrImaMta pAse raju karI mAdhyamika, uca, kaLAviSayaka, vyApArika audyogika dIdhI hatI. paNa tenA tarapha dubhIme lakSaja na dhArmika vagere keLavaNI levA mATe Arthika madada Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jenayuga, mAha 1983 ApavI (2) dhaMdhA zIkhavAmAM ane dhaMdhAnI tAlIma sthApavA ApaNu jena vepArIe kaTibaddha thAya. levAnA samaya mAM yuvakone Arthika madada ApavI, 5 kavizrI nAnAlAla janma suvarNa mahotsava(3) hiMdamAM vA paradezamAM dhaMdho rojagAra yA karI kavi zrI nAnAlAla dalapatarAma kavi jana samAM.. zodhavAnA vakhatamAM yuvakone dhana salAha athavA jamAM prasiddha che ane AkhI gUjarAtI AlamamAM AzrayasthAna ApI madada karavI (4) A traNe uddeza temaNe uttamottama kavi tarIke supratiSThA meLavI che. mATe lIdhelI rakama pAchI bharapAI karavAmAM madada , gUjarAtanA te "ravIndra TAgora' che e mata ame karavI. (5) keLavaNInI saMsthAone ane dhaMdho jAheramAM ghaNu vakhata pahelAM prakaTa karyA hatA. emaNe rojagAra vA nekarInAM kSetro viSe mAhitI ekatra jena saMbaMdhI udAtta vicAro aneka sthaLe jevA ke karI yuvakone pUrI pADavI, (6) keLavaNInI saMsthAo, vaNathalImAM zeTha devakaraNa mUlajIe karela pratiSThA borDiMga hAuso, skolarazipa vagere sthApavI. (7) mahotsava prasaMge, zrIlAlajInA caritranI prastAvanAmAM, maMDaLanA sabhAsadanA vImA utAravA puratI saddhara suratamAM jaina sAhitya pariSadanA pramukha sthAnethI, vImA kaMpanIonI eja sI levI. A pramANe uddezo hamaNuM gata jAnyuArImAM bharAyela sthAnakavAsI che. AnI pahelI janarala sabhA 20-2-17ne reje pariSada vakhate, vagere sthaLe pradarzita karyA che. maLI temAM vyavasthApaka kamiTI 15 gRhasthanI nImAI emanAM kAvyomAM sAtvikatA-tamayatA ane sAthe che. maMDaLanA presIDaMTa zeTha mANekalAla jeThAbhAI rasikatA bharI che. gujarAta vAMmayane sRjanakatamAM ane maMtrI tarIke ukta zrIyuta sArAbhAI modI temanuM uMcuM sthAna che. teo pacAsa varSa AvatA uM nImAyA che. vyavasthApaka kamiTInA sabhyomAM zrImaMta, citra mAsamAM pUrAM karI "vanamAM praveza karanAra che; bhaNelA, ane lAgavagavALA ema traNenuM tatva che. tethI temanI anekavidha sevAnI kadara karavA mATe carotara ejyukezana sosAyaTInuM AvuM maMDaLa ghaNuM temano janma suvarNa mahotsava ujavo yogya che suMdara pariNAma ApanAruM nIvaDyuM che te ja pramANe evo vicAra prakaTa thatAM temanA prazaMsake vagerenI zeraholDaro vyAja meLavavA uparAMta ucca zikSaNa ane eka sabhA nImAI kavizrI nAnAlAla janma suvarNa dhaMdhAnI tAlIma potAnI keminAne ApI zakAze ethI artha sAthe dharmane lAbha paNa hAMsila karaze. mahotsava phaMDa' ekatrita karavA eka mobhAdAra mANa sonI kamiTI sAkSara zrI kRSNalAla mohanalAla jhaveeka jana zrImaMta AgevAna sAthe A saMbaMdhI rInA pramukhapaNA nIce nImAI che. tenA maMtrIe vAtacIta thatAM temaNe jaNAvyuM ke A bahu upayogI paikI eka sAkSara zrI aMbAlAla bulAkhIrAma jAnI yojanA che, paNa sAthe sAthe AvI yojanA je na bI. e. (gujarAtI Aphisa-phaibasa sTrITa bekahAbhaNelA hoya, ane garIba hoI nANune abhAve usa leina, koTa muMbaI) che temanA tarapha sAhitya baMdha karavAnI icchA thatAM dhaMdho na karI zakatA hoya premI sarva jano pitAthI bane teTale phALe mokalI evA jeno mATe AvI yojanA thavI ghaTe. keTalAka Apaze evI amArI temane bhalAmaNa che. bhAIo baso traNaseno mAla uchIto maLe che te pherI karI potAnuM peTIuM kADhI zake tema hoya che. 6 zrIyuta vADIlAla motIlAlanI kadara- AvA bhAIone koI dhIratuM nathI te tevAne mATe jana hiteccha. ane samAcAra patronA saMpAdaka paNa AvuM maMDaLa ubhu thavAnI jarUra che. ame A ane "nama satya" "samayanA pravAhamAM e mathALA vicArathI prasanna thayA ane tevuM maMDaLa teo eka nIce svataMtra vicAro samAjane ApanAra, "amRtalAla vepArI hoI bIjA jaina vepArIone sahakAra laI zeThanuM aThavADI3-poliTikala gItA (aMgrejImAM)jarUra kADhI anekanA AzIrvAda lai zake ema matavilAsa Adi aneka graMthanA lakhanAra zrIyuta jaNAvyuM. ame icchIzuM ke AvuM maMDaLa paNa vADIlAla jaina samAjamAM prasiddha che eTaluM ja nahi Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha paNa te sama lekhaka ane vicAraka tarIke anya samAjamAM paNa atratatra khyAti pAmelA che. mULa DhAranA pIza ane gunamAM vepAra karatA 25. galImArA nAmanA jaina gRthai . 1000) eka dhAra temanA nagna satyA lekhonI kadara tarI zakA ApavA gujarAta mAhitya pAraSada dvArA mokayA che ane bIjA ATha lekhakAne pAMcamA pAMcase temanA amuka lekhonI kAra mATe ema kula 1000) mAkalyA che. bIjA lekhakeA karatAM vADIlAlane amakhzA mAkalAyA, ane te bIna lekhakAnI gujarAta sAhitya samAjamAM prasiddha nathI chatAM zA mATe Ama ? ema keTalAke kalpanA karI judA judA vicAra jaNAvyA che. zrI vADIlAlane eka te DIka thayuM che ke keTalAe lekhaka ane patrakArAnI aMdaranI zakti jovAnI taka A prasaMgathI maLI che. keTalAMkA A ghaTanAne joi AnadyA che. keTalAe udAsInatA batAvI che, keTalAoe kaUcaka udgAra kADhyA che. bhAnA uttara zrIyuta vADIlAlane ApavAnA haja niha. teo sAhitya sArUM lakhe che ke mAThu enI kadara sAhityapremI samAja kare te pruSTa che. khIjAonA abhiprAya temane mAnada sAsama upajAvaro hi ema samajI eTaluM kahIzuM ke temanA vicAra pramANe tatvajJAna bAbatamAM ke kriyAzakti bAbatamAM temanI pragati saMbaMdhe sAre|-narasA abhiprAya kAe ApavA darakAra karI dAnatA teo jarUra khuzI thAta. rA. vADhIyAne phakta eka hajAra rUpInAnA nA maneA aMgata lAbha levAnI nA kahI che ane enA upayega zuM karavA te temaNe bahAra pADelA patramAMthI TuMkamAM Ae chIe.-- 'nagna satya' ('Being') zrI 'mahAvIra' (Superman) nuM che, ane * samayanA pravAhamAM' (Becoming) superman nA vijayAMti vAvaTA pharakAvanAra subhaTa ane 6 bhATa phreDarika nitzenuM che. emAM mArUM kAMI paNa hAya tA te mAtra emanI preraNAne svecchApUrvaka tAbe thavArUpa mauna' ja che, ke je mauna adyApi paryaMta apakava hAi e zaktienAM kharanAM zarIre maLI zakayAM nathI. * * hajAranI rakama tA e parama zakti para puSpa vRSTi hAI, ane e zaktie peAte tA puSpanI paNa paravA 249 vagaranI hAI jemane hajI sugaMdhanA zekha' che ane sugaMdha pIMchAnanArUM 'nAka' che tevA sahudhamIM mATe 'satya' nA punarjanmamAM e kramanI vaijanA karavAnI hAre cara krUraja na'khAyalI mAnuM chuM; ane jethI e rakamanA mate evI zaratathI svIkAruM chuM ke, chellA eka dAyakAmAM Taka Taka lakhAyAM nakhasatyo eka cacarUpe chapAvavAmAM e rakamanA upayAga karI tathA tema karavAmAM khUtI rakama padarathI umerI aDhI rUpiyAnA mUlyavALI be hAra prAnA uMcANunI AkhI Avaka ne saMbaMdha na dvAya evA prakAranI haoNI sAhityasevAmAM pelvI. * A vicArA parathI rA. vADIlAlanI udAttatA jei zakAze. ethI ane sAhitya samAjamAM amArA eka jaina lekhakanI-vicArakanI A rIte naheramAM kadara thAya che e jANI amone ati prameha upaje che. 3-prakIrNa, (1) rA. cImanalAla je. zAha bI. e. eka tAjA jaina utsAhI tarUNu grejyueTa che. te ema. e. nI parIkSAmAM pAsa thavA mATe eka pustaka lakhavA mAge che ane tenA vijaya The Jains of Northern India-uttara hiMdunA jUnA' e nAmanA pAte pasaMda karyo che ane te yunivarsiTI pAsa kare te temane ema. e. nI DIgrI maLe. A viSaya mATe teo dareka jaina vidyAnanI sahAya, sAdhano ane vigatA pUrA pADavA mATe mAtrI rahyA che, amo paNa temane dareka jAtanI hakIkatA, aitihAsika binA, pusta, vagere ukta viSayane upakAraka hAya te pUrI pADavA dareka sAhitya ane itihAsa rasika jainane vinati karIe chIeM. bhAzA che hu A vinati svIkArAze. temanuM ThekANuM parIkha menzana-pahele mALe, senDa harsTa' raDa muMbai che. temaNe tAjA abhyAsanA pariNAme 'The A, B, C. of Jainism nAmaneA aMgrejImAM eka lekha lakhyA che. (ra) AvIja rIte eka dakSiNI brAhmaNa grejyu gere "The Jains of the Southern Indea' 'dakSiNahiMdanA jaina' e nAmanA ema. e. nI sIsI mATenA viSa dha che. te mATe paNa upara Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga mAha 1983 250 jaNAvelAM sAdhano pUrAM pADavAnI jenene ane khAsa badhI beTI ane bhramaNAjanaka ghaTanAo dAkhala karI digaMbarI bhAIone vinati che. temanuM nAma thaI gaI che ke tene vicAra karatAM koI paNa taTastha tathA ThekANuM nIce pramANe che:-s. R. Sharma mANasa "tebA tebA' pokAre tema che, A rAsamALA, -Indian Historical Research Institute pR. 294 paranI eka daMtakathA parathI eka yuvaka, St. Xavier's College Bombay. kalAkAra (mIstrI) " jhamora' nAmanI eka navalikA " (3) nyU pUnA kaoNlejamAM bI. e. mAM pharsTaka "upahAra' mATe "upahAra'nA umedavAra tarIke lakhI lAsamAM pAsa thaI zrIyuta madhusUdana modI phelo nimAyA mokale che ane te zeTha purUSottama vizrAma mAvajInA che. teo apabhraMza sAhitya upara eka nibaMdha sacitra mAsika "suvarNamALA'ne gata mAgazara ane (thesis) lakhe che. temane amArI "jana gUrjara poSa mAsanA aMkamAM be kakaDe saMpUrNa pragaTa thaI kavio bhAga 1 lo' nI copaDI zrImatI kaeNnpharansa gayela che. ophisa taraphathI pro. ThAkaradhArA bheTa tarIke pUrI A vArtAmAM ghaNuM viSa rahyuM che. jana prasiddha pADavAmAM AvI che ane ame IcchIe chIe ke sUri zrI hemacaMdra ane temanA kapelA ziSyo nAme te bheTa ghaNu ugI nIkaLaze. pATaNa bhaMDAramAM ane nakSatrasUri ane pravINusUri (ke je nAmanA sUrio khAsa karI digaMbarI bhAIonA bhaMDAramAM haju thayAja nathI) temane prapaMcakhorInI ToLI tarIke dhaNaM apAza sAhitya aprakaTa ane ajJAta paDayuM aneka tiraskaraNIya prapaMco ane jana muninA AcAravA che te bahAra lAvI AvA vidvAnone batAvAya yA vinAM kAryo karatAM varNavyA che, jene thayelA kumApUruM paDAya te jaino te sAhitya mATe jabaro rapALa rAjAne nirmAlya-tejahIna batAvela che, ane phALo apAyele te bAbatanI ane e rIte janonI ajaina pAtro (daMtakathAnI mevADI rANI ane jayasAhitya sevAnA mahatvanI pIchAna jagatane karAvI deva bAroTa ke jene kayAMya paNa ullekha koIpaNa zakAya. dezI bhASAonuM zAstra ghaDI zakAya. graMthamAM nathI) nI bahAdUrI varNavI che ane "jhamera" 8 sAmAyika sUtra : karAvI jeno para zrApa ApyA che-A sarva na (mULa, saMskRta chAyA, sUtranA kramane Azaya, hRdayane eTaluM badhuM halamalAve tevuM che ke te sAme vidha, vidhinA hetu sahita) temaja temAM sAmAyika prabala virodha karyA vagara rahevAya tema nathI, chatAM vicAranA nibaMdha sahita amArA taraphathI pUrve dazeka te sthitimAM avAya te pahelAM ame icchIe chIe varSa pahelAM prakaTa thayuM hatuM tenI eka paNa nakala ke sarvemasahiSNu, udAtta ane bhalA gRhastha zrImana maLI zakatI nathI, tenI saMzodhita ane saMvardita purUSottama vizrAma mAvajI A saMbaMdhamAM ghaTatuM bIjI AvRtti zeDa mAsamAM eka mahAzayanI jAhera karI jenenI lAgaNIne mAna ane nyAya dravya sahAyathI prakaTa thanAra che te temAM je kaMi Apaze evI khAtrI bharI AzA che. eTalA mATe Avazyaka sudhArA vadhArA hoya te koI vidvAna temaja uparanI nema lakhAI gayA pachI A lakhaanubhavI bhAI yA bahena turataja amArA tarapha vAmAM Ave che tethI sthAnane abhAve ame amArA mokalI Apaze te temAM dAkhala thaI zakaze, ane udagAro temaja je samAjamAM upasthita thayelA e rIte pustakanI mahattA vadhAravA mATe amArI temane ugAre bahAra pADavAnuM mokupha rAkhIe chIe. vinaMti che. vizeSamAM ApaNI konpharansa ophise A vAta hAtha 9 jenA virUddha viSamaya sAhitya.. lIdhI che; ane tenuM pariNAma AvatA aMkamAM jAhera rAsamALA jevA pustakamAM jene saMbaMdhI eTalI karI zakIzuM. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa1 sAmAyika-ga ane tethI thatA AtmavikAsa 251 sAmAyika-cAga ane tethI te AtmavikAsa. vyAkhyAtA-paMDita phatehacaMda kapUracaMda lAlana, A viSaya para jAhera bhASaNa muMbaImAM zrI muMbaI mAMgaroLa jaina sabhAnA Azraya nIce tA. 23- 1927 rAvavArane divase rA. rA, mehanalAla dalIcaMda dezAinA pramukhapaNA heThaLa paMDita lAlane ApyuM hatuM. sabhAne hola sArI rIte bharAI gayuM hatuM. Ano rIporTa eka bhAIe lakhIne mokalyo te atra tatra sudhArI ahIM prakaTa karavAmAM Ave che. taMtrI jenayuga. [ prAraMbhamAM pramukhe jaNAvyuM ke Ape mane A sthaLe besADIne upakRta karyo che, mArI lAyakAta je kAMI hoya te "sAmAcika sUtra' e nAmanuM pustaka saMgraharUpe ekatra karI meM sane 1911 mAM prakaTa karyuM che te hoI zake. paMDita lAlana pitAne svAnubhava Aje prakaTa kare che. temanA jeTale anubhava nathI karI zake. paMDita lAlanane eone sAmAyikanI dhUna lAgI che, gAMdhIjIne khAdInI dhUna lAgI che, surajamalabhAIne navakAranI dhUna lAgI che, dhUna vagara kArya uttama rIte thatuM nathI. mahApurUSenuM caritra joizuM to jaNAze ke teone amuka amuka jAtanI sAcI dhUna hatI ane tethI uttama kArya teo karI zakayA. eTale dhUnanI kiMmata che. paMDita lAlananI TuMkI eALakhANa e ke teo eka mizanarI-dharmapracAraka, e jene artha che evA eka mizanarI che. temanI oLakhANa ApavAnI mane agatya nathI lAgatI kemake emane badhA oLakhe che. mIzananA athata pracAranA janma vagara ApaNuM dharmanI unnati nathI. je temaNe A prayAsa satatapaNe atyAra sudhI jArI rAkhyA hatA te samAja teonI suvarNa jayubilI paNa kadAca ujavata. rA. zivajInA cAlu prakaraNamAM te pote taTastha che ema temanuM kahevuM thayuM che te atre jaNAvI dauM chuM. have teo ApaNI sAthe maLI je kaMI kahevA mAge che te pitAnA anubhava sahita prakaTa karaze.]. paMDita lAlane pitAnuM bhASaNa zarU karyuM - pradezamAM cAlyo jAya che dhana meLavavAnuM lakSya che ApaNuM vetAMbara AcAryomAM, prakAzanA parvata ane te meLavavA AphrikA javAnI pravRtti che. mATe jevA kohInura jevA mahAna caLakatA evA zrI hari. je meLavavuM hoya tenuM lakSya ke sAthe prathama nakkI bhadasari thayA che teozrIe koI paNa dharmakriyA karavuM agatyanuM che. e lakSyane praNidhi kahe che-lakSya dharmavidhAna-dharmaanuSThAna kevI rIte karavA joIe? upara ApaNe jeTalA saMgIna hoIzuM teTalI saMgIna tenuM ApaNane dhAraNa bAMdhI Apela che. te dhAraNanuM zakti ApaNI "pravRtti'mAM haze. jeTalo prema, teTaluM AchuM citra ApavAne huM prayatna karIza. pravRttimAM baLa. dhAro ke pravRtti karatAM ApaNane ApaNuM mArgamAM keTalAMka vidha nayAM, dAkhalA prathamathI teoe anuSThAnane pacAvayavarUpa karI tarIke punA javuM che, punA pahoMcI tenI sukhadAyaka dekhADayuM che, eTale ke 1 praNidhi, 2 pravRtti, 3 ' havA meLavavI che ane tethI Arogya ApaNe sAdhIzuM vidhvajaya, 4 siddhi, ane tyArakeDe 5 vinimaya. e nakakI hovAthI ApaNe ApaNuM mArgamAM vina niSi-mAM teozrIe dekhADayuM che te e che rUpa parvatane e sAdhya upara thayelI prItinA lIdhe ke ApaNe A kriyA karI-dAkhalA tarIke sAmAyika teDI phoDI ApaNe bhArga karIzuM. yoga sAdhI zuM meLavavuM che te prathama nakkI karavuM Ama praNidhi eTale ApaNuM sAdhya, pravRtti joIe. praNidhAna eTale sAdhya-udeza zuM che-lakSa eTale ApaNe sAmAyika rUpa sAdhana, ane sAdhyane zuM che te. jene dhananuM barAbara ciMtana che, te gRha, pahoMcavAmAM, mArgamAM ApaNuM pravRtti mArgamAM AvatA saMtAna, strI, kuTuMba vagere choDI jyAMthI te maLe bAra kAyAnA, daza vacananA, ane daza mananA deva che tyAM eTale keI AphrikA, keI kayAM ema dUranA rUpI vinene ApaNe teDI pheDI tenA para jaya Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jaina yuga, mAha 1983 meLavI eTale vinaya karI sAthe baLe AgaLa sanI pUrNatAja che. rAtrino sarvathA abhAva che. vadhI zakIe te, cothI sthiti jene AcArya prabhu eTale je AtmA ApaNe pAmo che, temAM ajJAsiddhi kahe che, e siddhie ApaNe pahoMcIe, nAdi rAtrino abhAva che-e ApaNe have joIzuM. ApaNu sAdhyanI siddhi thayA pachI ApaNe vini pRthvI upara rAtri divasa che, temAM je bAju maya karIe eTale bIjAone e sAdhana dekhADIe sUryane prakAza Ave che, tyAM divasa, ane tenI sAmenI ke jethI eo paNa e siddhine pAme. bAjue rAtri hoya che. zrI mahAvIra svAmInuM sAdhya zuM hatuM? e sAdhyane A rIte jyAM sudhI ApaNe A pRthvIrUpa dehane hoMcavA teozrIe kayuM sAdhana aMgIkRta karyuM ? he mAnIe chIe-zarIrAdimAM Atmabuddhi karIe e sAdhananI sAdhanA ke prakAre karI? mArgamAM chIe tyAM sudhI zubha azubha karmanA rAtra divasa, AvatAM vidane ke prakAre dUra karyA? ane A ApaNane AvyA karavAnA che. paraMtu kAMte pRthvIne tmasiddhi varIne zI siddhio prApta karI? e ApaNe khaseDI nAkhI hoya, te ApaNe zAzvata divasa have teozrInA svamukhe uccArelAM AgamarUpa ArI dekhAze kAMte ApaNe, sUryanA vimAnamAM caDI sAmAM joI zakIe chIe, eTaluM ja nahi paraMtu jaie te paNa ApaNane zAzvata dina jaNAze, je sAdhana vaDe, je sAmAyika vaDe, anaMta jJAnAdi tema ApaNe dehabhAvane, pRthvI jevA bahirAbhasmRddhi teo pAmyA te sAmAyikanuM paNa je bhAvane, dUra karIe-sAmAyikanA samaya sudhI paNakaMi varNana prathamanA AcAraMga sUtramAM che te paNa be ghaDI sudhI paNa-eka muharta sUdhI paNa-dUra karIe ApaNe vicArIe. te e AtmAnI ApaNane jhAMkhI thaze, e sAmAemanuM sAdhya zuM hatuM?-kaMI era-jUdu hatuM yika cAlu rAkhI tene eka divasanA pauSadha sudhI ane te eke pUrNajJAna, pUrNadarzana, pUrNacAritra, laMbAvIzuM te tenAM darzana thaze. ane rAtri divasa pUrNa AnaMda, pUrNa baLa-vIryanI prApti. te meLavavA pUrNa pauSadha eTale 30 sAmAyika sAdhIzuM te darzana mATe temaNe kuTuMba, rAjya, deza choDayAM ane e mohano kSaya thaI cAritra mohano paNa kSaya karI, pUrNa jJAnAdi anaMta catuSTaya, teoe sAmAyika e pUrNa AtmAne sAkSAtkAra karIzuM. evA AzavaDe, hAMsIla karyA. zrI vIrane vinajaya karatAM yathIja prabhue ApaNane, AcArAMga sUtramAM upadeza keTalo samaya joyo? sADAbAra varSa ane eka pakSa karyo che ke,-meM sAmAyika vaDe pUrNatA sAdhI ane tame te vItatAM, temanI sAdhanA pUrNa thaI, kaI kALe asta sAdho-"savIchava karUM zAsanarasI' evI bhAvanAvALA na pAme evA kevaLa jJAna rU5 bhAskarane, udaya prabhue sAmAyika-ganA rasika thAo evuM upaderayuM. eka mahApurUSanA vacanamAM kahuM toe jJAnAdinI-AnaMdanI-baLAdinI pUrNatA e manutharri Hdag fzcata vasati fache. zuM che ? e samajavA have ApaNe prayatna karIe. e catatAmafsAna kAzcitta mAmato tarataH pUrNatAno khyAla Ave, enA mATe ApaNe eka udA- "are tame manuSyo thaIne, koIka ja mArA upadeharaNa laIeH- nArA yathar kamAtra vi. zelA-sAmAyika yogane sAdhe che! ane mArA zAzeSataH As there is neither day nor night sanamAM sAmAyika yogane sAdhatA chatAM paNa manein the ever-enlightening sun arthAta jema mArI sAmAyikane mArI sAdhanAne tatvathI rahasyathI sarvadA udayamAna rahetA sUryamAM rAtra divasa nathI, keIkaja samaje che ! ema na ghaTe, mArA putra ane tema AtmAmAM pUrNatA kSaNika nathI, tema nathI putrIo, tamAre sarvae sarvathI ane zakti na hoya kSaNika apUNatA, paNa AtmAmAM te zAzvata diva- te, dezathI-e sAmAyika yoganI sAdhanA karavI ja thayo. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika-ga ane tethI thato AtmavikAsa ra53 ane je siddhinI meM prApti karI che te karavI," Not all of me shall die Haiza al mahAtmAzrI AnaMdadhanajI paNa kahe che ke - maraNa pAmavAne nathI ja.' jirirayA mRtyu mabhyeti sarva pApanuM mULa, sarva ajJAnAdinuM mULa, dehane huM mAna e che " ethI dehane tamane | vedAMtarUpa upaniSada paNa kahe che ke, sAdhaka tene tyAga karavAnuM nathI kahetA, paNa deha e huM chuM evA jINune mRtyune oLaMgI jAya che. eka amerikana bahirAbha bhAvane-evA mithyAtvano tyAga karavAne, kavi kahe che ke-"maraNa tene aDI zakatuM nathI." upadeze che kAraNa ke bahirAtmabhAvaja saMsAranuM ane jene te e vAta AtmAmRtarUpa che. eka kAraNa che. jaina adhyAtmika kahe che ke - teo zrI sumatinAtha bhagavAnanI korTamAM apIla nArda nA nAma sati nA mAnaH karatAM seMdhAve che ke - leva: jitu vijJAna, saghaM vijhana Atamabudde he kAyAdika gra, bahirAtama arthAta huM nArakI nathI, nathI huM tiryaca, nathI avarUpa." manuSya, eTaluM ja nahi paNa deva paNa nathI paraMtu kAyAdikane huM mAna eja pApa rU5 che. arthAta fhada-AtmA chuM; nArakI tirthanya deva ane manuSya kAyAdikane huM na mAnI hAla dekhAtI A kAyAmAM e te karmanA khela che-karmathI utpanna thayelA deha rahelo pUrve aneka prakAranI kAyAomAM rahI Avelo che, e karma mAM huMpaNAno mane vizvama thayo hato. ane hajI paNa sakala karma baMdhano kSaya karI mokSa AtmabhAnune arUNodaya thatAM Atma-pratibhA-jAgana prApta karuM tyAM sUdhI sadA sarvadA kAyama rahenAro to e lAlanarUpa vibhrama mane gayo. huM prazama chuM, ' evo AtmA huM chuM, evo upayoga rahevo te aMta- ane lAlanAdi e to mArAM have taheturUpa sAdhana rAtmA, ane teja sarva pApanA nAzanuM mULa. mohanIya che-sAmAyikanA sAdhana che. Adi setera kaDAkeDI sAgaropamanI AyuSavALA karma evuM te manuSyamAM zuM baLa che ke anukuLa ane parvatane paNa vajanI peThe ucheda karanAra AtmA, pati, pratikuLa upasargo paNa jenAthI hAryA? evuM te bahirAtmAno sAkSI ane paramAtmAne sAkSAtkAra manuSyamAM zuM vIrya-baLa che ke jethI parisahe karanAra e huM chuM, evuM jANuM tame sAmAyika karo. pIgaLI gayA,-saMgama Adi hAryA-e baLa A*. juo zrI sumatinAtharUpa mahAna nyAyAdhiza, zAsana paNI zakti pramANe ApaNe jevA prayatna karIe. rU5 nyAyamaMdiramAM jANe bIrAje che. lAlanarUpa manu Sya dehane huM mAnavAthI nyAya maMdiranA pIMjarAmAM A padiranA pIMjarAmAM e parAbhava na pAme evuM baLa-paramapurUSa Aubhe che. e lAlanarUpa dehamAM upayoga rU5 rahelo paNane potAne anubhava karI kahe che ke-e-baLa tamArA AtmA-aMtarAtmA sAkSI AtmA e hAla huM chuM, sarvamAM che. zvetAMbaramAM che. digambaramAM che. bAhamAM mAruM nAma gAma che ane A pIMjarAmAM ubhelA che. ane sarvamAM eTale musalamAnamAM, aMgrejImAM, manuSyanuM nAma lAlana che. huM e lAlanane sAkSI chuM. pArasIomAM-sarvamAM che. enA zubha, azubha karmane yathAzakti prAmANika e baLane pAmavAne mATe sai sAnA mahApurUSa nAtA . enA pUrvanA zubha karmane laIne ene koI mArgadarzaka banI mArga dAkhavI gayA che. ilakAba maLe ke azubha karmane laIne ene kAMI zikSA * khamavI paDe temAM prAmANika sAkSIne ze naphe nuka- payagambara mahamade nimAja paDhI khudAne pAmavA sAna che? lAbha hAni che? eka romana phIlosophara prayatna karyo, mahAtmA krAIsTa prArthanA karI God paNa kahe che ke geDane maLavA prayAsa Adaryo, hiMduo zrI kRSNane Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga 54 mAha 1983 pAmavA nitya karma kare che, brAhmaNe saMdhyA kare che. Adi Avazyaka anuSThAnanuM anuzIlana karI zAsaane ApaNe zrI paramAtmAe potAnA para prayoga namAM phelAvo karI AkhA jagatamAM tene vistAravA karI siddha karela sAmAyika karIe chIe. prayAsa karavo joIe. - jyAre carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIe tAI. mArA eka jarmana mitra che. harmana jekebI sthApyuM,saMdha sthA-samAja racanA karI, tyAre sarvaviratirU5 sAmAyika cAritra lenAra, je bahAra nikalA uttara kayurivadina varaghafja AvyA te sAdhu ane sAdhvI lekhAyA, ane dezavi- kriti jharata anir Hit gDhavize rati eTale be ghaDI sAmAyikamAM rahI sAdhutva Aca- arthAta jina pravacana ke je jaMbudvipamAM, sAMprata ranArane zrAvaka zrAvikA gaNavAmAM AvyA. AvI rIte eziyAmAM che, tenI digaMtamAM kIrti prasaro, ane caturvidha saMdha zrI vIranA zAsanamAM potAnA AtmA- mAnava jAta e dharma vaDe pitAnuM sAdhya prApta kare. mAM vizvAsa rAkhI sAmAyikadhArI thayo, ane tethI jina dharma e nijadharma che-Abha dharma che, ane zrI vIranA zAsanamAM te gaNAya ke jeo vIranA tenA anuyAyIo je Atma saMdeza pAmI sAmAsAmAyikane anusarI tenA pagale cAlatA hoya. AvA je yika Adi vidhio ane kriyAo samajapUrvaka sAmAyika karatA hoya te temanA tIrtharUpa saMghamAM maLyA. karavA pravRta thAya to teo te dharmanuM rahasya pAmI bAkInAne sAmAyikanI anumodanA karanAra "mArgonu- jagatanA tamAma manuSyone hAlanA vistArasaMgama sArI' gaNyA.-sabhAnA sabhyo nahi te anumodaka kALamAM saMdeza pahoMcADI zakaze. manAyA. | mArA pitA aMcala gaccha saMpradAyanA hatA. zrI mahAvIre sADAbAra varSa, ane eka pakhavA ane tethI pite jyAre muMbAImAM baMdara roDa upara DIA sUdhI sAdhanA karIne jyAre pUrNajJAna, pUrNa nivAsa karI rahyA hatA, tyAre sarva aMcaLa gacchasAmarthya saMpAdana karyuM, tyAre anubhavyuM ke-cauda rAja vALA kacchI baMdhu bahena sAthe pratikramaNadi karatA, lokanA AtmA sarva samAna che, keinA paNa Atma 40-45 varSa upara A kacchI bhAIomAM pratikra. pradeze vadhAre ochA nathI, vanaspati, kIDI ke idrane maNa bhaNAvanAra, mAtra ekaja dharmapremI sajajana AtmA che te paNa e samAna che ane e AtmA- dekhAtA hatA, eTale ke pratikramaNa kaMThastha hoya tevA nA akeka pradezamAM, anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMta A ekaja bhAI hatA ane te sva. bhImazI sAmartha bhareluM che. mANeka hatA. hA! koInA AtmA alpa vikasita che, koine jema vadhu gaNi kSamAzramaNanA samayamAM, dezavizeSa vikAsavAna che, ane zrI mahAvIra sarakhA samarthane pUrNa vikAsa pAmela che. AtmAne nahi kALAnusAra prayatnathI, jaina Agamo, lekhanarUpe pustavikasavAnuM kAraNa, ke divase divase saMkucita thaI kArUDha thayA, tema e marhama bhImazI mANekanA satatajavAnuM kAraNuM dehAtmabuddhi che. "huM deha chuM" evI prayAsathI jana AgamAdi ane jaina sAhitya vizeSa beTI ane ajJAnamUlaka samajaNathI-Atma vikAsa bhAve vistaryA, jenA pariNAme Aje bAra varSanAM aTakI rahe che. paNa hAdine sAkSI chuM e rU5 jana bALake paNa sAmAyika, pratikramaNa jene mukha pATha hoya tevA joIe che. tyAra pachI te sAmAyika, samyakatvI thavA, eTale pUrNa vikAsa pAmavAne mATe aMtarAtmA thavuM paDaze. pratikramaNanA gujarAtI arthe paNa samajI zake evA umadA AzayathI, mULa sUtre artha sahita prakaTa karaAvo AtmasaMdeza jana dharma-nija dharma ja. vAmAM AvyAM paNa tenuM pariNAma prAyaH evuM AvyuM gatanA kalyANa arthe, pite pratIta karI sAmAyika ke jemAM prathama ke sUtro kaDakaDATa bolI jatA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika-yAga ane tethI thate AtmAvakAsa 255 tema arthone paNa gokhI bolI javA lAgyA paNa cakamaka sAthe lokhaMDanuM phaLaka athaDAtAM temAMthI pratenA para vicAra, manana, karavAnuM kAM to temane kAzanI cInagArI prakaTe che, tevI rIte sUtra sAthe sajhayuM nahi ane kAto temaNe te pratye durlakSya tenA arthanuM ciMtavana rU5 gharSaNa thatAM temAMthI phalirAkhyuM. ane tethI sAmAyika, pratikramaNamAM je racanA tAtha, ke bhAvArtha prakaTe che. jyAre sAdhaka temAM rasa je yojanA che tenAthI-karma khapAvanAra jJAnathI teo letA thAya che tyAre, tene manana, vicAraNuM, ane anabhijJa-ajJAta rahyA. phuraNu sahaja thAya che, ane sUtra pATha bolAtAM sAtheja artha ane bhAva paNa samajAya che. upayoga A chatAM paNa A rIte loke anyonya, * sahita belAya che tethI AtmA kramazaH unnata sAmAyika karatA thayA te paNa eka rIte amuka na 1 paNa a + a thato jAya che, : aMze iSTa ane kalyANa karanAra to thayuM, paraMtu e | (huM) vaktA pote sAmAyika karuM chuM. dararoja mAre kriyAkArane je Anademi kehadayallAsa thavo joIe, pAMca sAmAyika karavAne te niyama che. paNa te upate nathI thato. rAMta paNa karuM ane atyAre sAmAyikamAM evo citta prasanna bhUmikA paryata jatAM sAmAyikanA AnaMda maLe che ke Idra AvI mane kahe ke tAruM sAdhakane sAmAyikanAM keTalAMka rahasya ApoApa sAmAyika Apa, ane tuM mAruM rAja saMbhALa te huM samajI zakAya che, ane tethI utsAhamAM vRddhi thatAM te na lau. prathama te huM eTalo kriyApriya nahote, bamaNuM hazathI te sAmAyika karato ane samabhAvamAM * paNa jJAnapriya te khareja; pachI huM kriyArUci kema rahete AgaLa vadhe che, paNa sAmAyikamAM praveza thayo, te saMkSepamAM kahuM. karanArane je vidane aDacaNa kare che, tene dUra kevI lAlananI aMganA (patni) ke je prakhara kriyArIte karavAM e prathama samajI laIe. te vido 32 rUci hatA, temanA dehAvasAnanA samaye meM teNIne che-daza mananA, daza vacananA ane bAra kAyAnA pUchyuM ke-tamane zuM joIe che? tyAre teNIe kahyuM de che. temAMnA kAyA ane vANInA bAvIsa de ke mane sAmAyika priya che, ane vaLI tame 360 te sAdhakanA prayatnathI thoDA ja vakhatamAM aDacaNa karatAM sAmAyika, 36 0 pUjA, 360 mALA, 360 derAsaranA aTakI jAya che. paNa mananA daza doSa dUra karatAM darzana eTaluM Apaje. meM tenI te mAgaNI kabula sAdhake yukti vAparavAnI hoya che, kemake ApaNe rAkhI ane sAmAyika karavAno AraMbha karyo. paNa sAmAyikamAM besIe e vakhate paNa manane pitAnuM mULe te huM jJAnarUci hovAthI kriyAne ane jJAnane kArya karatuM hoya che, paNa tene sAmAyika kriyAmAM saMyoga karI dareka kriyA samajaNapUrvaka karavA lAgyo, sthita karavA mATe sAmAyika barAbara samajavuM paDaze, ane tethI sAmAyika sUtronI guMthaNI mane rahasya ane te jema jema vadhAre spaSTa samajAze tema tema vALI jaNAI-eTale te mAro utsAha vadhyo ane mana potAnA niraMkuza svabhAvane choDI ApaNuM ekAMta sthAnamAM besI bAra, bAra sAmAyika karavA kAryane anusaraze. lAgyo, ane vadhArene vadhAre samajavA lAgyo. paNa mohanalAla bhAIe ApaNuM upara upakAra karI te ekAMta sAmAyikane lAbha huM ekale letA hatA. zuddha sUtra, artha ane hetu sahita sAmAyikanI je eTalAmAM mahArAja zrI kaSparavijayanA gRhastha ziSya * buka prakaTa karI che te ghaNIja upayogI che. mane kakalabhAI gokaLadAsa mArA sAthe rahevA ane sAmAnya te temAMthI ghaNuM jANavAnuM maLe che, ane tame sarva yika karavA lAgyA, teNe kapUravijayajI mahArAjane bhAIe barAbara magaja parovI vAMco te, atyAre A vAta karI. eTale kapUravijayajIe mane AjJA sudhI tame karelI sAmAyika para vadhAre ujAsa paDaze, karI kahyuM ke tame A sAmAyikane pracAra karo, keleane sAmAyikamAM vadhAre AnaMda Avaze. jema jemAM, beDIMgamAM, ane jyAM jyAM jene vasatA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 janayuga mAhe 1983 hoya tyAM ja tene sAmAyika karI batAvo ke jethI ullekha jovAmAM Ave che ke, cAritra pALI pALI amuka vargamAMthI sAmAyika naSTa thayuM che, te paNa evA ane muhapatiene merU jevaDo Dhagalo kare, samajIne pharI sAmAyika karatA thAya tethI Aje huM paNa je tenI aMtarAtma-buddhi nahi hoya te te emanI AjJAnusAra sAmAyika sthaLe sthaLe karIne karmathI mukta thaI zakato nathI ane tethI tenI dehAtemaja lekacara karIne batAvuM chuM. me buddhimAM haMmezAM Azrava (karmanuM AvavArU5) je sthitimAM maraNa sparza karI zake nahi, duni- jANye ajANye thayAMja kare che. te karmane Aava yAnA koI viSayo lalacAvI zake nahi, evI sthiti dUra thatAM aMtarAtmA samajAya che. zuddha sAmAyika prApta karAve che, e ApaNe zAstra- sAMprata samayamAM dehAdhyAsI manuSya potAnAM traNa zravaNuthI jANIe chIe, ane te sthAnane pahoMcavA kartavya samaje che, ane temAM pitAnuM AkhuM jIvana ApaNe ughukta thayA hoIe te ApaNe zA batA- pasAra kare che. te traNe dehanA mATe ja che. zarIrane velA mArga pramANe, pravRtti karavI paDaze ane temAM piSavA mATe anAja, zarIrane DhAMkvA mATe vastra, anubhavI mahApurUSoe batAvelAM anaEAna. vidhi- ane zarIrane nivAsa karavA makAna-basa A traNa vidhAnane anusaravuM joIe ke jethI je prakAre temaNe jarUrIAta tene dekhAya che. je deha amuka vakhata e pUrNa AnaMdadAyaka sthaLa meLavyuM tema ApaNe sudhI sAthe rahI jato rahe che. te mATe te pitAnuM paNa meLavI zakIe. mUlyavAna mAnava jIvana kharcata hoya che, paraMtu, jeone anubhava che evA samartha AtmAo . temAM rahela evA AtmA mATe tene kAMi vicAra Avato nathI, ane kadAca vicAra Ave che te. - tame deha nathI paNa dehamAM rahela AtmA che, deha AcAramAM mUkI zakatA nathI. e to maryAdita samaya sudhI ApaNI sAthe rahe che. AtmabaLe ApaNane ajANye paNa pheravI pheravI paNa temAM je vasI rahyA che, te AtmA evA keTa aneka yonimAM pasAra karI ApaNane uttamottama lAya dehamAM jaI AvI, hamaNuM tamArA dehamAM evo manuSyabhava prApta karAvyo che. ema akAmanivAsa kare che. te bhUtakALamAM hato, bhaviSyamAM haze, nirjarAmAM ATaluM kAma to karyuM paraMtu samajaNapUrvaka ane vartamAnamAM che paNa deha eTale AtmAnuM ghara, AtmanI pUrNatA mATe zrI vIra prabhue batAveluM te te 50-60 ke poNoso varSa pachI nahi hoya, sAmAyika karI ApaNe pUrNa thavuM joie. ane evA dehamAM AtmAne AvavAnuM tyAM sudhI ja manuSya jIvana durlabha che, ema deva paNa kahe hoya che ke jyAM sudhI te zubha-azubha karmathI baddha che. kAraNa ke molamAM javAne mAtra manuSyaja prayata che. karmathI nivRtta thatAM te nirAbAdha evA mokSa karI zake che. tevA bhavamAM AvIne paNa je ApaNe sthAnamAM pahoMce che. AtmakalyANa karI na zakIe te pachI kayAre karIzuM? ApaNAmAM rahela AtmA ane paramAtmAnI aMtarAtmA thayA pachI tene jagatanA sakaLa sarakhAmaNI vicAratAM ApaNane pratIta thAya che ke prANIo Atmavat lAge che. ane tethI te koine krame AvatAM baMdha 5 che e paramAtmA, ane aDhAra thAya che. ane prathama duHkharUpa thato nathI. AthI navAM kame AvatAM baMdha te AtmA. paNa prayatna vaDe, AtmAM te paramAtmA thAya che. ane prathamanAM karmo samabhAva vaDe naSTa thaI zake che. thAya che. A pramANe naSTa thayelAM karma, ane kaSAya dehabhAvathI alaga thavA mATe, prathama deha ane rahita AtmAne parama AnaMdarUpa sthitine anu- AtmAne judA samajavA joize, ane AtmA te bhava thAya che. dehAdino sAkSI che, ane tethI karmanuM phaLa bhogavaApaNuM jaina sAhityamAM koIka sthaLe evo vAnuM dehabhAvIne rahe che. AtmA to sAkSI che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika-ga ane tethI thato AtmavikAsa prabhu zrI mahAvIre jyAre tIrtha sthApana karyuM tyAre, keTalAka bhAIo kahe che ke, mana vaza nathI pite je kriyAthI ucca sthitie pahoMcyA hatA, te rahetuM. e bhAIonI e vAta kharI che, paNa e sthitimAM jagatanA jIvone lAvavAnA AzayathI mana vaza nathI thatuM tenuM kAraNa vicArIe. emaNe saMdha sthApita karyo. ane te saMghamAM AvelA ApaNI kriyAne jyAre ApaNuM mana anusaratuM je, be ghaDI sAmAyika kare te zrAvaka ane jIvana nathI, tyAre ApaNe e kriyAne rasapUrvaka karatA nathI paryata sAmAyika kare te sAdhu kahevAyA. hatA, ane tethI mana bahArane bahmara bhaTakyA kare jana dharmanA anuyAyIone sukhaduHkhanA prasaMgo che. jyAre koI pustaka vAMcanAra te samajaNa sahita harSa ke zeka karAvI zakatA nathI. kAraNa ke te karmane rasapUrvaka vAMco hoya che, tyAre tenuM mana temAM mAnanArA che. ane tethI pitAne sukhaprada prasaMgomAM, eTaluM pasavAyaluM hoya che ke AsapAsa zuM thAya che zubha karmane udaya bhogavanAra gaNe che. ane duHkhanA tenI tene khabara paNa nathI hotI. mana tene pUrNa samaye te mArA abha karmano udaya che, ema samajI sahAnubhUti ApatuM hoya che. mana sthita tyAM ja thAya vihaLa thatA nathI. ane aMtarAtma pachI nirjarA che ke-jyAM te jJAnathI pradIpta heya. vaDe azubha karmane nAza kare che. hAlamAM sAmAyikanA arthe hRdayamAM nathI utaevI rIte yathAzakti rAga dveSa rahita thatAM ratA tenuM kAraNa e che ke te sAmAyika Atma AtmA potAnA guNone rAga dveSAdithI thayelA AchA- kalyANArtha karavAmAM nathI AvatuM paNa lokomAM ditapaNAthI dhIre dhIre choDAvate darzana de che, ane "pojhizana' vadhAravA mATe karAya che. chevaTe batrIza deSa rahita sAmAyika karIne AtmAnA sAmAyika karanAra AtmA sakaLa saMsAranA chane guNane bheTavAne adhikArI thAya che. pitAnA samAna gaNanAra hoya eTale koIne dukha* je vastu tamAre pAmavAnI icchA che, tenA tarapha kAraka te thAyaja nahi. zrI mahAvIre sAmAyikamAM vizeSa vicAra kare te baLavattarapaNe rUcavAna thaI bAra varSa ane eka pakSa rahI tethI je siddhi meLavI, AgaLa vadhatAM vidato tamane nAnAM lAgaze ane tethI "nIva karuM rAnI e bhAvapAmavAnI vastu ati mahatvanI jaNAze. ADe Ava- nAthI tIrthakara tarIke rahI teo siddha thayA. nArAM vitA nAnAM ane alpa thatAM thatAM e viAne [ A pachI pramukhe upasaMhAra karI sAmAyika vidArI pitAnuM lakSya jyAM che tyAM pahoMcI javAze. saMbaMdhI vivecana karyuM hatuM. bhASaNukartAe pitAne dAkhalA tarIke-jyAre mANasane punA javAnI jarUra viSaya pUro karyo hato nahi tethI temanuM bIjuM paDI, tyAre tenA rastAmAM parva ADe ubhelA hatA vyAkhyAna Aja viSaya para te pachInA ravivAre paNu mANasee tene teDIne potAno mArga karyo rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A bIjuM vyAkhyAna yathAane gayA. vakAze prakAza pAmaze | asaMkhya yoga che, navapada e yuga che tema sAmAyika paNa thaze che. kahyuM che ke - yoga asaMkhya che jina kahyA, navapada mukhya te jANe; eha taNe avalaMbane, Atama dhyAna pramANere -- zrIpAla resa yazovijayajI. je kevi gayA mokkhaM, je viya gacchati je gmissNsi| te savve sAmAiya, mAhappeNa muNeyavvaM // -je kaI mekSe gayA, je vaLI jAya che, ane vaLI je mokSe jaze te sarva sAmAyikanA mAha myathI jANavuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra tArA mAM. pavana para karyo ane AkharI thai bhAvasAra va dhI che tethI tenuM nAma ane virodha pavigata . A nAka utA tene AdhAra mukhamAM mAM 258 jaina yuga mAha 1983 zamAmRta (chAyA nATaka) [ mukhya anuvAdaka:-rA. bhogIlAla amRtalAla jhaverI B. A, LL. B. 1 [ A nATakanuM gadyamAM bhASAMtara rA. rA. jhaverIe karyuM. zloka gAthAne artha paNa gadyamAM mUkyo, ame atra tatra sudhArA vadhArA karyA. padyanuM padyamAM bhASAMtara karavA rA. bAbulAla metilAla medIne saMpyuM. temaNe te karyuM temAM paNa amee vizeSa sudhArA vadhArA karyA ane Akhare Ama traNanA prayatna vaDe thayela bhASAMtara atra mukyuM che. mULa saMskRtamAM che ne te munizrI dharmavijayajI sarodhita thaI bhAvasAra vanamALI. geviMdajI mu. keLIyAka (hAla verAvaLa) taraphathI saM. 1979 mAM prasiddha thayela che. A nATakanuM vastu zAMtirasapradhAna che tethI tenuM nAma zamAmRta " ApavAmAM AvyuM che. sAmAnya rIte zaMgArarasapriya loke che te tene AvuM zAMtirasapradhAna nATaka kema pasaMda paDe evo prazna nATakakAreja uThAvI naTInA mukhamAM mUkI tene uttara paNa sUtradhAranA mukhamAM Apyo che. jaina dharma e tyAgapradhAna dharma che, ane jainAcAryoe jyAM tyAM tyAganAM mAhAtma gAyAM che chatAM jenakathAomAM zRMgArarasa atra tatra devAmAM Ave che ne kayAMka tene pallavita paNa karyo che paNa chevaTamAM te tyAgane vijayaja jovAmAM Ave che. A nATakanI vastu yAdavakulanA zramaNa bhagavaMta neminAthanA caritranI che. te 22 mA jaina tIrthakara che, ane AjanmabrahmacArI rahI dIkSA laI Akhare girinAra parvata para siddhi pAmyA che. nATakano prAraMbha nemakumAra ugrasenanI putrI rAjImatine svajananA AgrahathI paraNavA mATe rathamAM besI varaghoDe caDI ugrasenanA mahAlaya tarapha jAya che ane tyAM purelAM bUma pADatAM pazuone pekhI dayAdri thaI lagna na karavAno nizcaya jaNAvI pazuone cheDAve che. pote pAchA pharatAM lokAMtika de temane tIrthapravartana karavAnI vinati karavA Ave che. chevaTe AzIrvAda pUrvaka nATakanI pUrNAhuti thAya che. ATalI TuMka vastu laIne kavie kAvyarasa chalakAvyo che ane pitAnI pratibhA dAkhavI che. kavie potAnuM nAmaja ke pitA saMbaMdhI kaMI paNa hakIkta ApI nathI; chatAM tene samaya jANavA mATe eTaluM te kahI zakAya ke mahopAdhyAya vinayavijayajIe saM. 1696 mAM racelI kalpasUtrapara subedhikA TIkAmAM A nATakamAMthI ghaNe kharA bhAga thoDA ghaNuM pheraphAra sAthe zrI neminAthanuM caritra varNavatAM lIdho che tethI te pahelAMnI A kRti che e nizcita che. je prata parathI saMzodhake A nATaka chapAvyuM tenA para lakhyA saMvat nathI, chatAM te eTaluM jaNAve che ke te pratanA akSare ane tenI sthiti parathI te vahelAmAM vahelI 15 mI sadIne ne meDAmAM moDI 17 mI sadInI hoI zake. Ama je hoya to A nATakane samaya paNa te ja svIkArI zakAya. taMtrI jaina yuga. ] pAtra. nemikumAra ... bAvIsamA tIrthakara sArathi zrI nemikumArane ratha hAMkanAra rAjImatI.. ugrasena rAjAnI putrI caMdrAnanA . mRgalocanA rAmatInI sakhIo samudravijaya" zrI nemikumAranA pitA zivAdevI . samudravijayanI patnI de . kAtika devatAo maMgalAcaraNa anuNSa zivA sanuM jina evA, amArUM ziva te karo, nivRtti icchatA je, virAgI strI thakI ravA. mULa lokone artha-je mokSa rUpI strIne icchatA chatAM paNa strIo viSe virAgI hatA te zrI zivAdevInA putra neminAtha jina bhagavAna amAruM ka9yANa karo. 1 (nAndinI pachI) sUtradhAra-sarva tarapha najara pheravI vismaya sahita) Aryo! nATakanuM zravaNa karo. naTI-jevI AryanI AjJA. sutradhAra-jeNe pitAnA caritrarUpI candrikAthI traNa bhuvananA lokone prItI upajAvI che te zrI neminAtha bhagavAnanA yAtrA-mahotsavanA prasaMga para Aje ekaThA thayelA vidhAna sabhAsadoe mane AjJA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmRta (chAyA nATaka) 259 karelI che ke zrI neminAtha bhagavAnanuM zamAmRta nAmanuM sArathI--(AMgaLI vaDe dekhADa) chAyAnATaka bhajavo. e ApanA sasarA, ugrasena-mahela che, naTI-(kautukathI) gokhathI Apane nikha, tavaMgI be suhAsinI. choDI pazu paNa dIse, rasa zaMgAraja sArabhUta jagamAM, kArtha-ApanA sasarA ugrasena rAjAne te . jana hamAna kare A, kAM nemijina zamatA rasamAM mahala che ane pelA gokhamAM beThelI hasatA mukha mULa gAthArtha-zaMgArarasa sArabhUta che evo A vALI be komalAMgIe Apane joyA kare che. 1 jagatamAM bahamata che to pachI pazaone choDAvIne (pachIthI mahelanA gekhamAM beThelI be strIo zrI nemijine izamatA rasa batAvyo te samatA rasamAM praveza kare che). A lokone bahumAna kema thavAnuM 2.2 eka:- (nemikumArane joIne AnaMda sAthe) sUtradhAra-AryuM, jugatuM ajugatuM jevuM tuM bole che. sakhi caMdrananA! zamatA svAda ajJAnI, zagAre mana rAcatAM; vanitA vRde ekaja, A rAjImatI uttama guNavALI; suNe nA gAna abhUta, gapagAna ja vAMcchatA. rUpanidhi nemi jene, varaze ati maMgaLakArI. lokArtha- zamatAnA svAdane na jANanAranuM mana gAthArtha-AkhA strI vargamAM ekalI rAjImatI . zaMgArathI raMjIta thAya che jemake jeNe addabhuta gAna ja prazaMsanIya guNovALI che ke jenuM pANigrahaNa : sAMbhaLyuM nathI tene govALa lokenA gAnathI AnaMda lAvaNyanA bhaMDAra zrI nemikumAra karaze. 2. thAya che. 3 caMdrAnanA-sakhi mRgalocanA! (nepamAM ) raMbhAnuM rUpa haratuM, rAjimatIrUpa nima brahmAe; (dhavala maMgala gItAno svara tathA pAMca jAtinA avara na manahara nimyuM, jethI kadie jaza hI thAya. svaravALAM vAIno avAja saMbhaLAya che) gAthArtha-raMbhAnA rUpane haranAruM rAjImatInuM sUtradhAra-(sAMbhaLIne) Arya! A rIte sarva vizvanA udarane pUrI nAMkhate maMgaLasUcaka avAja rU5 banAvIne vidhi paNa AnA jevI bIjI strIne kAne Ave che, tethI rAmatInI sAthe lagna karavA banAvI-nirbha na zako. kAraNa ke kharekhara tethI te sArU zrI neminAma kumAra samudAyamAM AvatA hoya apajazavAlo thaI jAya. 3. e tema lAge che. mATe cAla, ApaNe AMkhone AnaM- caMdrAnanA-(pAchaLathI joine utsukatAthI) he dakArI maMgaLa sUtrane dhAraNa karanAra zrI nemikumArane mRgalecanA ! mAMgalika vAjitrAne avAja suNIne joIe, je ke potAnI mAtA gRhamAM hovA chatAM paNa (banne bahAra cAlyA jAya che). (mAtAnI zarama na rAkhI) priya sakhI rAmatI prastAvanA priya patinA darzananI utkaMThAthI ahIM AvI pahoMcI ! (pachI AgaLa cAlatA zrI samudravijaya ane (rAjImatI praveza kare che ), bIjA rAjAothI zobhatA, tathA zivAdevI pramukha rAjImatI-(abhilASA sAthe) sakhIo ! A AjanothI jenAM gIto gavAtAM hatAM tevA rathamAM kAIkanA paNa mahAbhavana darzanarUpI dAnathI mArA beThelA ane mastake chatra dharAyela zrI nemikamAra praveza upara kRpA karamane te jovA . kare che) sakhIo-tema karIe te inAma tuM zuM ApIza? zrInemi-(AgaLa joIne sArathI pratye)- rAmatI-(jera karI teonI vacce ubhI rahI sArathi! peluM maMgaLa upacAravALuM dhavala maMdira zrI nemikumArane joIne AnaMda sAthe pitAnA manamAM bolI). Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 260 mAha 1983 zuM A nAgakumAra, kAmadeva, ke suMdara surapati che? karyA bhegA prabho ! atra, A bhIra prANIo badhAM. 8 kAM muja puNyano paMja, tAdaza mUrtimaMta ete lokArtha-he prabhu! najadIkanA vivAhaprasaMgamAM , gAthArtha-zuM A kaI pAtALakumAra ke kAmadeva pitAnAM sagAM saMbaMdhIonuM gaurava mAMsavaDe karavA athavA te devatAnA adhipati Idra che? kharekhara A A bApaDA pazuone ahIM ekaThA karelAM che. 8. teM mArA puNyane Dhagalo ekatra thaI mUrti rUpe nemikumAra-(manamAM) ubhelo che. 4. are A kema suNAye ! malina cittanA lokataNa karaNI; (vaLI paNa) je nija utsava ujave, anya jIvone pIDA ApIne, 9 je vidhie nirce A, pati anupama saubhAgya taNA gAthArtha-arere ! jeo bIjA pazuonA anu nidhine, sava-duHkha vaDe potAno utsava ujave evA apadhanyavAda zA arpa, nyochAvara muja Atma karyuM tene. vitra cittavRttivALAnuM caritra sAMbhaLI zakAya tevuM - gAthArtha-nirUpama saubhAgyanA bhaMDAra evA nathI. 9 patine je vidhie mArA mATe nirmANa karelA che, te rAjamatI-( jamaNI AMkhanuM pharakavuM nATayathI vidhine huM zuM zuM karuM? (mArA) AtmAne paNa batAvIne ) are dhikkAra he sakhIo, zA kAraNathI chAvara karuM. 5. mArI DAbI ? (jamaNI) AMkha pharake che? caMdrAnanA-(rAjImatI tarapha joine hasIne) sakhIo-tAruM amaMgala TaLI jAo. mRgalocanA ! je je. | (sakhIo zuM zuM kare che.) nasikavarane nikha, priya sakhi hAvAM, kene nava nikha; nemikamAra-(methI) he! sArathI ! rathane tene paraNI ke pachI te nava oLakhaze te ApaNane. ahIMthI te tarapha pherava. ' gAthArtha-temane joyA pachI vahAlI sakhI have sArathI-ApanI AjJA pramANa che-je Apane bIjA koI manuSya prati najara nAkhatI nathI te hukama. pachI temanI sAthe paraNyA pachI te ApaNI paNa (pachIthI pazuo praveza kare che) oLakhANuM nahi rAkhe. 6. (teomAM eka hariNa che). - sakhI- hariNa-(zrI neminAthane joI potAnI Doka bhale nahI oLakhatI, thaIzuM rAjI ati eTalethI, hariNInI Doka para mukI bIka ane utsukatAthI bele che) je A priyasakhine kadi, maMgala kara zrI nemi dharaze. nA, nA mAra! kadApi! hRdayahAriNI muja priya haraNIne; . gAthArtha bhalene te sakhi ApaNI oLakhANa svAmI ! maraNa thakI paNa, dussaha viraha premIjanane.10 na rAkhe-ApaNane bhUlI jAya chatAMya jo te nemi- gAthArtha- mArA hRdayane haranArI A hariNIne kumAra hAlI sakhinuM pANigrahaNa kare che eTalAthI mA mAra, mA mAra,-he svAmi ! Aje (mAruM) paNa ApaNane saMtoSa che. 7 maraNa thAya tenA karatAM paNa priyatamAno viraha (nepathyamAM). (sAMpaDe e) vadhAre dusaha che. 10 ( vanavAsI pazuono karUNa svara sAMbhaLo) hariNI- nemikumAranuM mukha joI haraNa prati) nemikumAra-(kaMpArI khAIne) ho ho dArUkazAnta vadana tribhuvananA svAmi ne A niSkAraNu baMdhu, kAnanA paDadAne phADI nAMkhanAra A dukhadAyaka svara vinavo vallabha tene, sahu jIvonuM rakSaNa karavA. 11 zAna che? * * gAthArtha-A prasanna mudrAvALA traNa bhuvananA ' sArathI svAmi che ane niSkAraNa baMdhuM che tethI he hAlA! samIpa lagna nehInuM, karavA gaurava mAMsathI, sarva jInI rakSA karavA sArU temane vijJapti kare. 11 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmRta (chAyA nATaka) hariNa-(mukha uMcuM karIne) rAjImatI-(AzvAsana laI AMsu sAthe ane nijharanuM jaLa pItAM, vana taNakhAtAM, prANI vanavAsI; moTe sAde) ama nidhI keruM, jIvana rakSa ! rakSaja ! svAmI ! 12 hA! kAdavakula dinakara ! nirU5majJA priyatama gAthArtha-he prabhu! jharaNAMnuM pANI pInArA, jagazaraNuM; jaMgalanuM ghAsa khAnArA, ane vanamAM rahenArA evA he! karuNAkara svAmI ! kayAM cAlyA tarachoDI. mujane ? ame niraparAdha pazuonI jIMdagInuM rakSaNa karI, gAthArtha-hA! yAdavakulamAM sUrya! hA! nirU5ma rakSaNa karo. 12 jJAnavALA !, hA ! jagatanA zaraNu!, hAM !' kare, e pramANe sarva pazuo pakAra kare che. NAnI khANa evA svAmI !, mane mukIne (tame) nemikumAra-thoDuMka cAlI Avakana karI, pazu- kayAM cAyA! 15 enA paheregIre prati. zivadevI-( AMsu rokI gaddagadda sare). mArA lagna tama svAmI, haNaze A saune khare, he jananI-vatsala! muja, prathama vinati vatsa ! ure dhAro huM karIzaja nA lagna, tethI choDe pazu badhAM. 13 lagna karI amane de, vadhU-mukha-darzanane hA. 16 kArya-ApanA rAjA mArA vivAhamAM A gAthArtha-he mAtA pratye vAtsalyavALA vatsa! pazuone vadha karaze, tethI huM vivAha karIza nahIM, ' pahela vahelIja kAMI prArthanA karuM chuM ke pANiyaNuM mATe mRgene choDI muke, choDI muke. 13 karI mane nija vahunuM mukha batAva, 16 (paheregIre te pramANe kare che.) caMdrAnanA-pitAnA priya jano, mAtA prati nemikumAra-sArathi ! ApaNuM mahaliya tarapha kahela kAnane rasAyana jevo javAba tuM sAMbhaLe. rathane jhaTa pAcho pherava.. siMceluM pazurakatethI vivAha-viSa vRkSa je, rAjImatI-sAvadhAna chuM. phaLa de durgati keruM, te nA che muja kAmanuM. 14 neyikumAra- kArya-pazuonA lohIthI siMcAyela A to Agraha he mAtA, lokastrI para citta ne; vivAha rUpI viSavRkSa je durgati rU5 phala Ape che, muktizrI-saMgamakaMTha, utkaMThA mama cittanI. 17. tenuM mAre have kaMIpaNa kAma nathI. 14 kArtha-he mAtA! A Agrahane tuM choDI de. sArathI-je devane Adeza. mAnuSI strIo vize mAruM mana lAgatuM nathI. mekSa, (te pramANe kare che) rUpI strIne saMgama karavAnI utkaMThAvALuM mAruM mana rAmudravijaya rAjA, zivAdevAya te paLe, te te utkaMThAmAM ja rahyuM che. 17 sajana sAthe sAme je, rathane zIvra rokatAM. 15 rAmatI -(uDe nizvAsa nAMkhIne) sAMbhaLa lokArtha-teja paLe samudravijaya rAjA, tathA vAnuM hatuM te sAMbhaLyuM zivAdevI rANI pitAnAM sagAMo sAthe AgaLa jaI he niSphara ura dhaSTa !, hajI kAM nija jIvanane dhAre ? ubhA rahI te rathane zIdhra roke che. 15 jyAre jaganA svAmI, pati muja bIje rAgathI rAjImatI-hA daiva ! A zuM thayuM? baMdhAyA. 18 (muccha khAya che ). gAthArtha-he luccA ane ghAtakI hRdaya! tuM haju rAkhIo- he sakhI! AzvAsana le, AzvAsana le. sudhI lajA vagaranuM banI jIvana dhArI rahyuM che. mArA (caMdana vigere zItaLa vastuone abhi- AtmAnA prabhu jagatanA nAthanI prIti bIje sthaLe - peka kare che.) baMdhAI che. 18. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jainayuga mAhe 1983 (te pramANe chAtIne kUTatI batAvatI te pharIthI durlabha evI satI tarIkenI (tArI) nAmanA thaze, mUrchA pAme che ) ( peAtAnA uttarIya vastrane cheDA utAre che ane nIce pramANe khele che. sakhIe--hA ! priya sakhI ! priya sakhI ! rAjImatI--(AzvAsana lai neminAthane uddezIne ApakA sAthe, mATe svare) dhRta` ! hatA jo rAgI, siddha sevikA mukti gaNikAmAM; racI vivAhamaheAtsava, viDaMbanA kayama mArI kIdhI ? gAthA ----huM dhRtta ! jo sarva siddAthI bhAgavAcelI muktirUpI gaNikAmAM tuM rAgI hatA te pachI AvI rIte vivAhanA Arbha karIne te mArI krama haMsI karI ? 20 sakhio--(rASa sahita) prema vihANu! AvA, naramAM priya sakhi praNaya kadi na dharatI, zodhIzuM tuja kAje, bIjo premI kAnta khirI ! 21 :. gAthA--hai vhAlI sakhI ! AvA premavagaranA purUSa tarapha premabhAva mA rAkhaje; premathI bharapUra evA bIjo krAi vara tArA mATe zodhI kADhazuM. 21 rAjImatI--(hAthavatI banne kAneA baMdha karI) huM sakhI ! tuM paNa AvuM na sAMbhaLavA lAyaka zuM khele che ? vizva niyamane breADI, dinakara paNa jo pazcimamAM ugaze; neminAtha narapuMgava, tyAgI hRdaya avara na varaze. 22 gAthAya--jo kai rIte pazcima dizAmAM sUryanA udaya thAya teA paNa naiminAtha sivAya bIjA kAne huM mArA pati karUM nahiM. 22 [ ane vaLI ] lagna same kri mujakara, tenA hastamahIM nA mUkAyA, tApaNu dIkSA samaye, muja zirapara te hastaja mUkAze.23 gAthAya--vivAhamAM jo ke kharekhara temanA hasta mAM mArA hAtha na mUkAyeA chatAM paNa dIkSA samaye mArA mastaka upara temanA hAtha mukAze. 23 caMdrAnanA~bahu sArUM priya sakhI ! bahu sArUM. tArA janma saphaLa thayela che kAraNuMke traNa leAkanA rAjyathI eka pakSI je prema, sadA kaSAyI dADimaphaLa jevA, bija pAkayA viNa jagamAM, nahi thAya kadI te rasavaMtuM 24 gAthA--dADimanA kuLa mAphaka eka taraphI prema kaSAyavALA heAya che. jyAMsudhI khIja pAkatuM nathI tyAM sudhI te rasavALuM thatuM nathI. 24 ( tema sAMbhaLIne ) rAjImatI--sakhIe, ahIM bahujanavALA sthAnamAM huM rahI zakatI nathI mATe dhavalagRhanI a-dara praveza karIe. (banne sakhIo sAthe teNI bahAra cAlI nIkaLI ) samudravijaya--(AjIjIpUrvaka) he vatsa! vivAhanA utsavathI amArA maneArthA pUrNa kara. hAlane abhiniveza-manane khyAla tuM mUkI de ane paramAtha vRttithI sadvicAravALAM vacanA ela. ( kAraNake) karyA lagna RSabhAdi, mukti teAya varyAM hatA, kumAra brahmacArI hai, thaze ucca zuM tethI? 25 zlekArtha--RSabhAdi jinezvarAe vivAha karyo hatA ane (chatAM tee) mekSe gayA hatA, teA pachI bAla brahmacArI tarIke tAre kayuM uccu pada levAnuM che ? 25 neminAtha--( hasIne ) bhAgarUpI kuLa jenAM kSINu thayelAM che, evAM karmavALA huM chuM. tethI mane AvI rItanI vicAramALA avaLe raste lai jaI nahi zake. paraMtu vividha jAtanA khIjI rItanA utsavethI huM ApanA manArathe pUrNa karIza. strInA ekaja sa'bhAge, dhAta jIva anaMtanA, bhava paraMparA vRddhi, evA lagye zuM Agraha ? 26 AAkAtha--strInA eka sa`bhegathI anaMta jaMtuene-jIvAnA nAza thAya che ane bhavanI paraMparA vadhe che tevA vivAhamAM Apane Agraha zA sAra hAi zake ? Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cidAna ddaSTakRta svarodayajJAna (nepathyamAM ) jaya hA! kAma vijetA! jantune abhayaprada ! pravartAvA prabhA! tIrtha, nitya utsava kAraNe. 27 zlAkArtha--kAmadevane jItanAr jaya heA ! prANI mAtrane abhaya ApanAra (evA ApatA) jaya heA. he nAtha ! sarvadA utsavAnA avatArane mATe-utsavA sAMpaDe te mATe tIrtha pravartAveA. 27 samudravijaya--zuM sArasvata Adi leAkAMtika devatAe dIkSA samaya thayA che tenI jANa karavA sArU zrI neminAtha jinanA caraNa pAse Ave che ke ? ( pachIthI devatAe Ave che ane zrI neminAtha bhagavAnane namaskAra karI rAjA tathA rANI pratye kahe che) devatAo--AnaMdanA udaya prasaMge viSAdarUpI kaMdamAMthI AvA kai jAtanA phaNagA Apane chuTI nIkaLyA? sarva prakAre Apa kRtArtha che kAraNuMke ApaneA putra zrI neminAtha vArSika dAna ApyA pachI tIrthaM pravartAvavA rUpI mahAna utsava vaDe traNa bhuvananA lekane Ananda Apaze. ( sarve harSa batAve che ) devA--ApanuM khIjAM vizeSa priya zuM karIe ? 1. chappayamAM arhat stuti che. r chappayamAM sar* svatinI stuti che. pachI dADA Ave che. 3 sarasvatine vacanavilAsa devA vinati, 4-8 siddhastuti 9-10 graMthanA hetu, 11-12 nADI varNana, 12-15 nADIsthAna, 16-18 svara elakhANu, 19-22 cala sthira kAryavicAra 23-24 vAra vicAra 25-29 pakSAdila 30-32 rAzInA svAmI, 33 mAsanA svAmI 4755 prANAyAma. 56-57 prANAyAmanA 7 prakAra, 58-59 sAtenI TuMkAmAM vyAkhyA, 60 lInatAnA be bheda 61-63 yAgakhIjasaMcAra karavAnI vidhi 64-68 paMca vAyunA bIja ane tenA samudravijaya--( harSapUrvaka ) naimi, tIrthaM pravartAvI, vizva Ananda Apaze. ama stuti kIdhI deve, AthI tyAM zuM vadhu priya ? 28 zlAkArtha--zrI namikumAra tIrtha pravattA~vI vizvane AnaMda pamADaze (tethI) devatAoe amArAM vakhANu karyA che teA pachI enAthI vizeSa priya (amane) zuM hAi zake ? devA--e rIteja tathAstu. zAla. cidAnaMdajIkRta svareAdayajJAna. [ eka mahApurUSanI aprakaTa noMdhamAMthI ] 263 thAjo deva zubhakarA jalada sA, varSAM same varSo; rAjAe jayavata nItizIla thai, pRthvI sadA dhAro. dhIzALI suri taNA kavanamAM, medhA ati dIpajo; kAvyeAnA madhu svAda saiA sujanate, AnaMdakArI thajo.9 artha--devatAe zubhanA karanArA thAe| ! vAdaLA peAtAnA samayAnusAra varasAdanI vRSTi karA! rAjAe jayavaMta rahIne nyAyaparAyaNa thaI pRthvIne dI kALa sudhI dhAraNa kare ! ati zrIvALA sUrie AcAryAM kavitA pradhAna buddhivALA thAe! ane sajjanA kAnyanA svAdathI AvatA rasavarDa prasanna vadanavALA thaI Ana pAmeA ! 29 k bhinna bhinna guNu 99-104 kevA guAthI dhyAna sahejagati Ave ? rAtri dina dhyAna viSayamAM dhaNA prema lagAvyAthI yAga rUpI agni ( kamane khALI denAra-mATe upamA ) ghaTamAM jagAve ( e jANe dhyAnanuM jIvata ) have te vinA tenAM bIjAM sAdhana bhedhe che. thADe AhAra, ane AsananuM dRDhapaNuM kare ( padma, siddha, vIra ke game te-jethI maneti vAravAra na kheMcAya tevuM Asana A sthaLe samajAvyuM che. )e pramANe Asanane! jaya karI nidrAne parityAga kare--ahIM parityAga 'thI deza-parityAga samajANyeA che, yAgane Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga mAhe 1983 je nidrAthI bAdhA thAya che te nidrA-arthAta pramatta kAla jJAnAdika thI, lahi Agama anumAna, paNAnuM kAraNu-darzanAvaraNInI vRddhi ItyAdikathI utpanna gurU karUNA karI kahata he, zuci svarodaya jJAna. 9 thatI athavA akALika nidrA tene tyAga. kALajJAna nAmanA graMtha vagerethI, jana siddhAMtamAM 34ra-364 svarajJAnanAM sAdhana, gurUgamathI bheda- kahelA bodhanAM anumAnathI; ane gurUnI kRpAnA prApti, amuka kriyA amuka sthitimAM karavAnI vAta. pratApavaDe karIne svarodayanuM pavitra jJAna kahuM chuM. amuka svara vagerenAM phala. kALajJAna e nAmane anya darzanamAM AyuSya 372 nirvANunAM sAdhana 372-376 abudha budhe jANavAno bodha karanAro uttama graMtha che-ane te mAneluM tenuM svarUpa, 377-378 yathArtha mArganI e zivAyanA Adi zabdathI bIjA graMtho AdhAra para zikSA. 381-804 Atmopadeza. paNa lIdhe che ema kahyuM. Agama anumAna-e | (AmAMnA keTalAka para vivecana kareluM che te nIce zabdathI ema darzAvyuM ke jenazAstramAM A vicAro pramANe-) gauNutAe darzAvyA che, tethI mArI dRSTie jyAM rUpAtIta vItita mala, purNAnaMdI Iza, jyAM jema bodha lIdhe tema tema meM darzAvyuM che. cidAnaMda tAkaM namata, vinaya sahita nija zIza. 8 mArI daSTi te anumAna che; kAraNa huM Agamane pratyakSa jJAnI nathI. e hetu. gurU karUNA-e zabdothI -rUpathI rahita, karmarUpI mela jeno nAza pAme ema kahyuM ke kALa jJAna ane AgamanA anumAnathI che, purNa AnaMdanA je svAmI che; tenecidAnaMdajI pitAnuM kahevAnI mArI samarthatA na thAta; kAraNa te mArI mastaka namAvI vinaya sahita namaskAra kare che. kAlpanika draSTinuM jJAna hatuM-paNa te jJAnane anubhava rUpAtIta-e zabdathI paramAtmadazA parahita karI denArI je gurU mahArAjanI kRpAdRSTi. che ema sUcavyuM. vItitamala-e zabdathI kamene svarakA udaya piniye. ati thiratA cita dhAra, nAza thavAthI te dazA prApta thAya che ane satyamsa* tAthi zubhAzubha kIjiye, bhAvI vastu vicAra 10 purNAnaMdI Iza--e zabdathI te dazAnA sUkhanuM varNana -cittanI atizaya sthiratA dhAraNa karIne bhAvI kahyuM ke jayAM saMpUrNa AnaMda che; tevuM svAmItva ema vastune vicAra karI "zubhAzubha' e (karavuM) sUcavyuM. rU5 rahita to AkAza paNa che; ethI karmamala javAthI AtmA jaDarUpa siddha thAya-e A e , ati thiratA citadhAra-e vAkathI cittanuM sva ati zaMkA javA kahyuM ke te dizAmAM AtmA purNanandane sthapaNuM karavuM joIe tyAre svarano udaya thAya-yathAyogya izvara che; ane evuM tenuM rUpatitapaNe che, cidA- ema sUcavyuM. zubhAzubha bhAvI vastu vicAra-e zabdathI naMda tAkuM namata-e zabda vaDe potAnI te para nAma ema sUcavyuM ke te jJAna pratitabhUta che-anubhava laIne ananya prIti darzAvI-samuccaye namaskAra kara. karI juo. 10 vAmAM je bhakita temAM nAma laI pitAnuM ekatva have viSayane prAraMbha kare che, darzAvI vizeSa bhaktinuM pratipAdana karyuM. vinayasahita- nADI te tanamAM ghaNI, paNa cevisa pradhAna, e zabdathI yathAyogya vidhino bodha karyo. bhakitanuM tAme nava puni tAhume, tIna adhika kara jAna. 11 mULa vinaya che, ema darzAvyuM. nija zIza-e -zarIramAM nADI te ghaNI che, paNa covIsa zabdathI dehanA saghaLA avayayomAM mastaka e zreSTha te nADIomAM mukhya che; temAM vaLI navA mukhya ane che; ane enA namAvavAthI sarvAga namaskAra thayo temAM paNa vizeSa to traNa jANu. 11 temaja zreSTha vidhi mastaka namAvI namaskAra karavAnI have te traNa nADInAM nAma kahe che. che; ema sUcavyuM, nija-zabdathI Atmatva jAdu IgalA piMgalA suSamanAM, e tI ke nAma, darzAvyuM, ke mArA upAdhijanya dehanuM je uttamAMga che. 8. bhinna bhinna aba kahata huM, tAke gunuM are dhAma.12 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cidAna da.kRta svarodayajJAna iMgalA, pIMgalA, suSumaNA e traNa nADInAM nAma che, have tenA jUdA jUdA guNu ane rahevA sthaLa ( 73.12 apAhAra nidrA vaza kare, heta sneka jagathI parivara; leAkalAja nive dhare lagAra, eka citta prabhuthI prita dhAra 82 --alpa AhAra karanAra, nidrAne vaza karanAra eTale niyamita niMdrAnA lenAra, jagatanAM jaina prItathI dUra rahenAra; ( kAryasiddhithI pratikULa evA ) dvAkanI lajjA jene nathI; citte ekAgra karIne paramAtmA mAM prIti dharanAra. 82 AzA eka mekSanI DhAya, bIcha duvidhA navi citta kaeNya, dhyAna joga jANA te jIva, je bhavaduHkhathI Darata sadIva83 --makSa sivAyanI sarva prakAranI AzA keMgre tyAgI che, ane sasAranA bhayaMkara duHkhathI nitara je kaMpe che, tevA AtmAne dhyAna karavAne yeAgya jANavA. 83 paraniMdA mukhathI navi kare, nija niMdrA suNI samatA re, *******...... --peAtAnAM mukhathI jeNe paranI niMdAnI tyAga karyA che, potAnI niMdA sAMbhaLIne je samatA dharI rahe che; stri, AhAra, rAja, deza ityAdika sarva kathAnA jeNe cheda karyo che; ane karmane praveza karavAnA dAra je azubha mana, vacana, kAyA te jeNe rASTrI rAkhyAM che. 84 harakha zAka hiMde nava ANu, zatru mitra bharAbhara jANe; paraAzA taja rahe nirAza, taiyI DhAle dhyAna abhyAsapa * * * dhyAnAbhyAsI je nara hAya, tAkuM duHkha upaje niva kAya; IMdrAdika pUje tasa pAya, riddhi siddhi pragaTe ghaTaAya86 * * * merA merA mata kare, terA nadi huM kAya; cidAnaMda parivArakA, belA dhru dina daya. 481 cidAnacha potAnA mAne urI che kAra jIva! mArUM mArUM nahIM kara; tArUM kAMi nathI. huM cidAnaMda ! parivArane meLa be divasanA che. 381 15 aisA bhAva nihAra nIta, je jJAna khicAra; miTe na jJAna bicAra bina, aMtarAva vikAra, 382 --evA kSaNika niraMtara jone huM! AtmA ! jJAnanA vicAra karI jJAna vicAra karyAM vinA (mAtra ekalI bAhya kriyAthI) aMtaramAM bhAvakanA rahelA vikAra maTatA nathI. 382 jJAna ravI vairAgya jasa, hirade caMda samAna, tAsa nikaTa kahe karyuMI rahe, mithyAtama duHkha jAna.383 --jhava ! samaja jenA kAyamAM jJAnarUpI sUryanA prakAza thayA che, ane jenA hRdayamAM vairAgya mithyAbhramarUpI aMdhakAranuM duHkha. 383 rUpI caMdranA udaya thayA che tenA samIpa kema rahe-zuM ? jaise 'cuka tyAga sai, vinasata nAhiM muga, deha tyAgase' jIva puni, taise rahata alaga. 386 -- jaeNma caMdrAnA tyAga karavAthI sarpa nAza pAmatA nathI; temano yAga thavAthI jIva paNa alaMga rahe che. (eTale ke nAza pAmate| nathI. ) hIM rethathI anna bhinna che; ema sihatA kara che. keTalAka AtmAe deha ane jIvanI bhinnatA nathI, dehanA nArA vAthI chavanA nArA thAya che, ema kahe OM te mAtra vikalparUpa che; paNa pramANabhUta nathI. kema ? ke te kAMcaLInA nAzathI sarpanA nAza thaye samare che. ane pratyakSa che ke sarpanA nArA kAMca "nA tyAgathI nathI. temaja jIvane mATe che; te che te jIvanI kAMcaLI che-kAMcI jyAM sudhI sarpanA sa aMdhamAM che, tyAM sudhI jema sarpa cAle che, tema tenI sAthe sAthe che; tenI peThe vaLe che; ane tenI sarva kriyA sarpanI kriyAne Adhina che. sarpe tene tyAga karyAM pachI emAMnI eka kriyA kAMcaLI karI cakatI nathI. je kriyAmAM prathama te varttatI hatI, te kriyA mAtra sarpatI hatI; emAM kAMca mAtra sa dharUpa hatI emaja paNa jema jIva karmAnusAra kriyA kare che, tema varte che; cAle che; khese che; uThe che; e badhuM jIvarUpa prerakathI che; tenA viyeAga thayA pachI kaMi nathI, Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga tattvArthasUtranuM kartRtva sundara ane saraLa zarvAya AimAM lagabhaga 200 koka jeTalA pramANavALAM Azare 1350 sUvA gUMthIne je manca dvArA jaina tattvajJAnanA cacaitra prakAza pADavAmAM AvyA hAya te grantha samasta jaina samAjamAM AdaraNIya bane emAM navAI jevuM nathI. temAM paNa vaLI jyAre A grantha prAcIna sa mayanI kRti tarIke suprasiddha hAya ane tenA upara zvetAmbara ane hiMgambara e baMne jaina sampradAyAnA prakhara paDitAe TIkA racI hoya tyAre bA anya potAnAja sampradAyanA AcAryanI kRti che ema sthaLakhAvavA baMne sampradAya eka bIjA sAthe spardhA kare te banavA joga che, paraMtu e dhyAnamAM rAkhavA jevI vAta che ke kevala spardhA karavAthI kai kAryasiddhi thatI nathI. je sampradAya A granthane peAtAnI kRti tarIke siddha karavA cchitA DrAya, teNe tevAM pramANeA sAkSara-samUha samakSa rajI karavAM joIe. tema thatAM jenAM pramANa ane sUkti nyAya daSTie vicAratAM bakAya siddha thAya tenA A grantha re. atra e umeravuM Avazyaka samajAya che ke A tattvArthAMdhigamatra nAmaka grantha zvetAmbara ane digambara ema be sampradAyAmAM jaina samAja vibhakta anyA te pUrve racAyA che. eTale AnA kartA vA cakava' zrI umAsvAti khAsa vaitAmbaraH khAsa digambara havA nee ema karI zakAya ni. keTalAka vidvAneAnA je AvA prakAranA abhiprAya che tenA satyAsaya upara vizva uhApoha na karavAmAM Ave te paNa A granthanuM valaNa kayA sampradAyane vizeSa anukULa che e teA jarUraja nakkI karI zakAya. mAhe 1983 * utAmbara mata pramANe sUtranI saMkhyA 344 nI che, jayAre digambara mata pramANe te 357 che. vaLI keTaDhAMka sutratA pAmAM paNa nAviktA che. hIM. . 2 sapradAyanA kayAre paDayA te viSaya che, eTaluMja nahi parata A anya kyAre paNa hakka nirNaya thayo nathI, traNa cAra mahinA upara koDa vacada lAzabhAI jaina pustakAdvAra kDa taraphathI je tatvArthAdhigama sUtranA prathama vibhAga prasiddha karavAmAM Avyo che tenI prastAvanAmAM meM A granthanuM valaNa zvetAmbara mAnyatAne virAva anukULa che e viSayanuM digdarzana karAvyuM che. A pUrve A viSaya pramANupuraskara kAi anya granthamAM pratipAdana karavAmAM AvyA hAya ema mArA jakhavAmAM ke sAMbhaLavAmAM nathI. mArI manda mati anusAra je muktimbhA me mAM darzAvI che tenI sTUla rUparekhA nIce mujaba cheH-- caturthAM adhyAyanA tRtIya sUtramAM sUtrakAra kalpAputra devAnA bhAra vibhAgA sucavavAnI pratijJA kare che paraMtu A pratijJAnuM pAlana digambIya anyamAM thavuM tevAmAM AvatuM nathI kemake tyAM to tenA 19 mA sUtramAM 16 bhedo batAvyA che, jyAre zvetAmba rIya granthamAM teA tenA khAra bhedde batAvyA che eTale pratijJA-bha'garUpe pazuthI kANu mukta che. e sahe lAthI joi zakAya che. bIjo mata-bhedanA viSaya e che ke kAlane zvetAmbarA tene aupacArika mArga che. ne mUtrakAra mukhya dravya tarIke digambaza svIkAre che, jyAre paNa kAlane mukhya rUpe mAnatA hota to tenA avagAhanA-kSetrano ullekha karata temaja kAlane lagatuM tene badale A adhyAyanAM prArambhamAM Apata. sUtra pacama adhyAyanA antima bhAgamAM ApyuM che A uparAMta jinezvaranA 11 parISA paikI hAvA yA sahana karavAnA prasaMganA samAM re yuktionA digambarAne bAzraya levA paDe che tenA nyAyAcAya . nyAyavizArada maheApAdhyAya zrI yAyijaya pIte racelA adhyAtmamata parIkSAmAM samULa piyA grasta nivAsa karyAM che. A nisanamAM daNa na racAyA tegADhAya to to. mUtrakAranuM zvetAmbara-mata anusAra kayata hI. 2. che ema sUcana thAya che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArtha sUtranuM kartutva vaLa vaimAnika devonA saMbaMdhamAM lesyAno vicAra mAM prarUpelI keTalIka hakIkato tavArtha-bhASyanI sAthe karatI veLAe paNa digambaranI ghaTanA durghaTa hAya saMgata thatI nathI ema digambara vidvAnonuM kahevuM che ema lAge che. A uparAMta nigraMtha ane pariyaDa- te zuM A satya che? ane ema hoya te te yuktine lagatAM sUtre temaja dravya-liMga ane bhAvaliMganI pUrvaka nivedana karavA kaI vidvAna kRpA karaze? vyAkhyA ityAdi hakIkata 5NuM sUtrakAranuM maMtavya have eka bAbata tarapha huM khAsa vidvAnonuM dhyAna zvetAmbarone vizeSa anukULa hoya ema sUcave che. kheMcavAnI rajA lauM chuM. te e che ke jo sAhitya aMtamAM A viSayano upasaMhAra karatAM meM tyAM saMzodhaka samiti (amadAvAda) taraphathI prasiddha thayelA sUcavyuM che ema atra pharIthI huM digambara vidhAnane jItaka95sUtranI sampAdakIya prastAvanAnA 16 mAM vijJapti karuM chuM ke uparyukta yukitaomAM je kaMI pUchamAM nIce mujaba ullekha che - khalanA thatI hoya to te sUcavaze temaja sUtraga- " tAMbara saMpradAyanA sarva AgAmAM ane anya SaNapUrvakanI digambarAnaphala0 siddha karanArI koI granthomAM A takalpa sUtra pramANe ja 10 prakAranAM prAyayuktio ApanA dhyAnamAM hoya to tene paNa nirdeza zcitta varNavelAM maLe che. paNa tatvArthasUtranA navamA adhyAkaraze ke jethI karIne satyAsatyano nirNaya karavAmAM yamAM 21-22 sUtramAM prAyazcittanA prakAra 9 gaNAvyA che kaI jAtane bAdha Ave nahi. ane temAM, A sUtramAM varNavelAM mUla, anavasthA ane pAraMcika A chellAM traNanAM sthAne parihAra ane upaA uparAMta huM temanI pAsethI e paNa jANavAnI sthApanA nAmanAM be prAyazcitta kahyAM che. digaMbara saMpradAyanA AzA rAkhuM chuM ke A granthanuM bhASya svapajJa prAyaH sarvatra tavArtha sUtra pramANe 94 prAyazcitta maLI hovAnuM arthAta sUtrakAra ane bhASyakAra ekaja che, Ave che. vetAmbara sAhityamAM eka tatvArthasUtra sivAya evI zvetAmbaronI mAnyatAmAM zuM kaMI dUSaNa che bIje kayAMe A prakAra daSTigocara nathI thatuM. jinabhadrake jethI digambaro te vAta svIkAratA nathI? gaNi kSamAzramaNa chatakalpasUtranI aMte ema paNa kahe che ke tapa-anavasthA ane tapArAMcika A baMne prAyaA bhASyanA saMbaMdhamAM eka sAkSara to tyAM zcitta bhadrabAhu svAmI pachI yuda pAmyAM che. digasadhI abhiprAya Ape che ke bhASyanI bhASA sUtrI- - ara sAhityamAM A vicAra kayAMe nathI temaja tAnasArI tathA digambara TIkA karatAM prAcIna che. bhAgyamAM paNa A saMbaMdhe kAMI sUcana nathI vidvAna lekhanazailI paNa vaidika ane bauddha darzananAM prAcIna abhyAsio tatvArthasUtranA ka tvanA praznane UhApoha bhASyonA jevI purAtana che. eTale tatvArtha bhASya kare tyAre A viSaya paNa temAM vicAravA jevo che, e digambara TIkA-grantho karatAM prAcIna cheja. tenuM sUcana karavA sArUM ahiM A nedha karavI ucita lAgI che." dravyAnuyoga viSe evuM sthAna che ke tene bAda karIe A saMbaMdhamAM huM eTaluM ja nivedana karIza ke te saMskRta jaina sAhityamAM prAcIna saMkSipta, sarvaga- zrI siddhasenagaNi potAnI TIkAmAM "nAthA? pUrNa ane sAmpradAyika bIjo grantha cheja nahi. pArakA praticiAnArthamaiz-veg gazuM bhASyane pajJa mAnavAthI tenA antamAM rDAkSamiti ityAdi ullekha kare che. tenA ji. ApelI prazasti ane tethI karIne thato granthakArano sAo jJAsue A TIkA jevI eTalI mArI bhalAmaNa che. samaya-nirNaya digambarane mAnavo paDe teTalA mATe antamAM huM e nivedana karavAnI rajA lauM chuM teo Ane inkAra kare che ema paNa keTalAka ve- ke tatvArthasUtra, bhASya temaja prazamaratinA saMbaMdhamAM tAmbara puche che. vizeSamAM tatvArthasUtranA kartA je viziSTa hakIkate tenA kartAvanA nirNaya karavAmAM vAcakavarya zrI umAsvAtie 500 prakaraNo racyAM sahAyabhUta thAya tema hoya te hakIkato (bhale pachI te che temAM prazamaratine paNuM samAveza thAya che. Ane 3 A noMdha tarapha zrIyuta nathurAmajI premIe saMbaMdhamAM ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke A grantha mAruM lakSya kheMcyuM hatuM tethI atra tene upakAra mAnuM chuM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 amArA tarapha che karatu-sthitinI khuzIthI jenayuga mAha 1983 satrakAranuM valaNa vetAmbarone anukULa ke pratikULa dhenA prazna che. je digabara ane vetAMbara e be siddha karatI hoya) mane je vidvAna lakhI mokalavA saMpradAyano bheda paDayA pahelAM A graMthanI racanA kapA karaze, te tene sAra huM tattvArthAdhigamasUtranA hoya toye e paNa jANavAnuM rahe che ke temAMnAM dvitIya vibhAganI prastAvanAmAM lekhakane nAmasahita kyAM sUtro, A baMne saMpradAyomAM eka bIjAthI je ApIza ane tenA saMbaMdhamAM yathAmati mArA vicAro bhinna mAnyatA che temAM kaI mAnyatA sAthe saMbaddha paNa raju karIza. athavA te A jenayuganA taMtrI thAya che te vicAravAnuM rahe che, ane tema karatAMmahAzaya pitAne mAsikamAM A hakIkate prasiddha mImAMsA karatAM kadAca e paNa maLI Ave ke amuka karavA hA pADe te temanA upara lakhI mekalavI. sUtra amukanI mAnyatA sAthe ane amuka sutra bIjAnI A saMbaMdhamAM e sUcana karavuM asthAne nahi mAnyatA sAthe saMbaMdha dharAvatuM jaNAya. A prazna gaNAya ke A lekha lakhavAne Azaya satyAnveSaNa lekhake caryo che to tenA javAba rUpe yA tenI vizeSa sivAya anya kaI nathI tethI baMne saMpradAyamAM mImAMsArUpe amArA tarapha je kaMI lekha Avaze te vaimanasya utpanna kare tevA lekhe mArA upara lakhI khuzIthI prakaTa karIzuM, AvI carcAmAM bhAga laI mokalavA koI prerAzo nahi. paraMtu vastusthitine zake evA zvetAmbaramAM vidvAne zrI AnaMdasAgara udezIne lakhAyelI tamAma hakIkata upara huM pUrNa surijI, zrI jinavijayajI, zrI kalyANavijayajI, zrI dhyAna ApIza emAM jarA paNuM saMdeha rAkhazo nahi, bAlacaMdra yati, paMDita sukhalAla, paMDita bahecarapAThaka-mahadaya ! Apa pAsethI meM A lekha dAsa, rA. mohanalAla jhaverI Adi che ane hiMga dvArA je sAmagrInI AzA rAkhI che te have Apa aramAM vidvAna zrIyuta jugalakizorajI mukhatyAra, kayAre mArA upara mokalAvI mane upakRta karaze tenI rAha jotA huM viramuM chuM. zrIyuta nathurAma premI, ane bIjA paDita che, temane rUma.naM. 4, navI cAla | hIrAlAla rasikadAsa darekane amArI vinaMti che ke A lekhamAM upasthita bhagatavADI, bhUlezvara | * carcA para prakAza pADanArA lekha sapramANa mokalAvI ra.ra1 kApaDiyA, ema. e. Apaze to amane AnaMda thaze ane zrImadda mahI[ zrI tattvArthasUtranA saMbaMdhamAM keTaluMka vaktavya te vara bhagavAn pachIne lagabhaga eka hajAra-paMdarase saMbaMdhInA be pustakonI samAlocanA karatAM gata kArtika varSanA ItihAsamAM khUTatA makaDA, AvI carcAothI ane mAgazaranA saMyukta aMka nAme jana itihAsa maLI Avaze. mULa kartA zrI umAsvAtijInA saMbaMsAhitya khAsa aMkamAM amee karyuM che. te be pusta, dhamAM temaja TIkAkAronA saMbaMdhamAM ane mULa graMtha, kemAMnuM eka che A lekhanA lakhanAra rA. kApaDyiAe te para TIkAo-ane te sarva sAthe janetara graMtha saMzodhana karyuM che. A lekhake aneka pro upasthita nAme upaniSado, pAtaMjali yoga sUtra, gRhyAdi dharmakaryA che, temAM kartAne, TIkAkArone samaya uparAMta sUtro sAthe saMbaMdha che ke nahi te paratve 5Nu gavemUlakartAnA caritra para temaja te zvetAmbara ne ghaNApUrvaka lekhe Avaze te tene paNa ame jarUra rigaMbara bemAMthI kenA maMtavyane anusarela che te saMbaM- sthAna ApIzuM. taMtrI, ] ApIrAe tamAma hI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AnaMdaghanajIkata pArtha ane vIrastAvanA zrI AnaMdaghanajIkRta pAvuM ane vIrastavane. [ A janayuganA zrI mahAvIra nirvANu aMka eTale gata bhAdrapada ane azvinanA bhegA aMkamAM pR. 66 upara prakaTa thayA che temane artha gadyamAM muni mahArAjazrI kapUra vijayajIe karI zeTha kuMvarajI ANaMdajI dvArA mokalyA che te anna prakaTa karavAmAM Ave che. AnA para savistara vivecana suMdara rIte karI kAI mekalaze te vizeSa AvakAradAyaka thaze. 23 pArdhastava, kSIra nIrane saheje jUdAM karI kSIrane grahaNa kare che. bhAvArtha-vANIthI varNavI na zakAya evA tema satya svAnubhava jAgRta thayAthI, vibhAvane tajI anupama guNa vAsanAthI bharapUra pArtha prabhunA caraNa pote svabhAvane ja rahe che. 6 kamaLane premathI praNamuM chuM. ApaNuM mana madhukara kharA anubhavanA abhyAsathI vAdhelA zuddha anu(bhramara)nI jema, prabhunA guNa makaraMda (rasa)mAM magna bhAvanA yoge AtmA sarve saMkalpa vikalpathI virAma banI, anAdi doSa malInatAne tajIne sphaTika jevuM pAmI zuddha paramAtma dazAno AnaMda meLave che. nirmaLa bane che. 1 evo zuddha svAnubhava jAgyA-jagAvyA vagara zuddha prabhunA pada-paMkajanI niSkAma sevAthI kaze paramAtma dazAne utkRSTa AnaMda yathArtha bhAve kadApi maLa-doSa lAgavAnI dahezata rahetI nathI. meLavI zakAto nathI ema AnaMdadhanajI vakhANe che. to bhaya, dveSane kheda (pariNAmanI caMcaLatA, aro Itizama cakatA, ne prastuta sata pravRttimAM Alasya ke kaMTALavA 24 vIrastava, rU5) e mananA duSatraya dUra thAya che. tathA mana jagatanA trANa zaraNa AdhAra rUpa, sakaLa sAmAnya vacana kAyAnA zuddha svAbhAvika yogathI AtmAnA kevaLIonA izvara, prAtihAryAdika paramavibhUtionA kharA sukhamAM vadhAro thavA pAme che. 2 svAmI zrI mahAvIra prabhu jayavaMta varte. te prabhunuM manamAM rahI sahI saMkucitatA (kSudratA) dUra thAya svarUpa anubhava mitre yathArtha jANI ekAnta hitache. tathA zuddha udAra maitrI, muditA, madhyasthatA ne buddhithI (paramArtha dave) kAryuM che. 1 karUNAbhAva cittamAM sadA banyo rahe che. 3 je mana, vacana (vicAra vANI)ne agocara che nija AtmabhAvamAM sthiratA-ramaNatA saheje thavA te atIndriya prabhunuM svarUpa anubhava mitre AtmIya pAme che, jethI jaDa vastu uparanI prIti saheje tUTe che- baLathI jANI prakAryuM che. 2 virame che. audayika bhAve prApta sArA narasA naya nikSepA vaDe ne parokSAdika pramANa vaDe saMyogamAM, samabhAve rahevAya che tethI harSa zokAdika jenuM zuddha svarUpa lakhI zakAtuM nathI, te paramAtmatA parabhAvanA prapaMcathI kAyama bacI zakAya che. mehano kevaLa anubhava sUryanA jhaLahaLATa bharyA apAra ne vividha lAlacamAM phasI javAtuM nathI. 4 abAdhita prakAza vaDe saMpUrNa lakhI zakAya che. 3 ethI AbhAnI svAbhAvika dazA cokkasa jAge evA alakha, agocara ne anupama paramAtmAnuM che-pragaTa thAya che ane uttama anupama zAntarasamAM svarUpa, AtmAnI svAbhAvika vizuddhi thatAM anubhamana jhIlyA kare che. para paugalika bhAvamAM lagAre vamAM AvI zake che. te vagara koI tene bheda-pararAcatuM nathI. kevaLa AtmabhAvamAM kAyama rakta (magna) mArce samajAvI zakato nathI temaja saghaLAM zA rahe che. 5 paNa saMtoSa ApI zakatAM nathI. 4 AtmAmAM AtmAnI sakaLa guNa-saMpadAno ethI saghaLAM zAstro mAtra dizA-mArga dekhADI virame anubhava karI zakAya che. ane parabhAvamAM lagAre che. AtmAnI agama vAtane prakAzatAM nathI. sakaLa rAga-rasathI pravartavAnuM banatuM ja nathI. jema haMsa devarjita hovAthI suprasiddha evo anubhava-mitra Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 270 ja kAryasAdhaka bane che, alakha, agAcara te anupama evA AtmAne saMpUrNa eLakhAve che. pa ahA! e anubhava mitranI kevI caturAI ? (cakeAratA-kuzaLatA), tenA kevA ekaniSTha (aTaLa) prema ? ke pote aMtaryAMmI AtmA samIpeja kharA mitrarUpe rahIne (ramaNu karatA) nija kArya sAdhaka ane che. AnaMdadhanajI mahArAja kahe che ke evA anu bhava-mitrana! sagathI sahujAnada pragaTatAMja paramAtmA prabhune bheTA thayA ne sadmaLAM kAja saphaLa thayAM eTale AtmAnI nija sapadAneA sAkSAt anubhava thayo. athavA pUrvAMta rItye anubhava yAge unnasita bhAve prabhu svarUpane pAmI kRta kRtya thai, je AtmasaMpadAne sAkSAt vare che te AnaMdadhana ane che. pratizam [ zaMkA--saMdhavI cunIlAlajI gopIlAla mevADI ajAra kapaDAnI dukAna-bIAvarathI eka patra lakhI zakA kare che ke A zrIvIra stavanamAM trIjI TUMkamAM jaNAvyuM che keH-- baya nikSepere jeDa na jANIye, navi jihAM prasare pramANu, zuddha svarUpere teSa brahma dAkhave, kevala anubhava bhAna.' AmAM 'naya nikSepe jeha na jANIye navI jihAM prasare pramANa' ema je kahyuM che tenuM vistArathI vivecana thavuM joie che, kAraNa ke zrI tattvArthasUtra prathama adhyAyanA sUtra chaThThAmAM kahyuM che ke padArtha jANuvAnA kAraNeAmAM pramALanavaidhinama:' e sUtra tA padArtha jANavAne vAstu pramANu nayanI puSTI kare che. ane zrI vIrastavanamAM tathA samayasArAdimAM paNa AvA bhAva che te ame alpananuM samAdhAna thavA yogya che ke tattvArthamAM naya pramANAdinI AvazyakatA pratipAdakatA karI che ne A mahAvIra stavanamAM pramANa nayathI padArtha jANavAmAM anAvazyakatA khatAvavAmAM AvI che-e khate vireAdhAbhAsa lAge che'' AnuM samAdhAna munizrI kapUravijayAdi munie yA zrAvakAmAMthI kAi vistArathI karaze te ame jarUra prakaTa karIzuM. TuMkamAM ame je samAdhAna karI zakIe te e che ke ahIM paramAtmAnI vAta che. mAhe 1983 brahma-paramAtmAnuM svarUpa alakha, agAcara che, tyAM naya nikSepa kaiM pramANa dvArA buddhi pahAMcI zakatI nathI. anubhavaja tenuM svarUpa lai zake ane te evI rIte ke tenuM varNana paNa pUrNa na thai zake. vANI te samajAvavA apUrNa sAdhanaja nivaDe che. "AtmAnuM svarUpa sAmAnya rIte kahevAmAM Ave che te lakSamAM levA yeAgya che. jIvavicArAdimAM te jaNAvavAmAM AvyuM che. keTalAka vidyAnA AtmAnuM svarUpa anirvacanIya arthAta vacaneAthI kahI na zakAya tevuM jaNAve che te paNa satya che kAraNake zabdAdvArA parimita bhAvaja prakaTa karI zakAya che. jo jIvanuM vAstavika svarUpa pUrNatAthI jANavuM hAya te te aparimita hovAne kAraNe zabdadArA kASTa rIte te batAvI zakAtuM nathI. A mATe A apekSAthI jIvanuM svarUpa anirvacanIya che. kahyuM che keH-- yato vAco nivartante, na yatra manaso gatiH / zuddhAnumayasaMvedya tarRpa paramAtmana; // -zrIyazAvijayakRta paramantyAtiH pacavizAtikA 2-4 --jayAM vANI pAchI phare che, jyAM mananI gati paheAMcatI nathI ane je zuddha anubhavathIja jANI zakAya tevuM che evuM paramAtmAnuM svarUpa che. A vAtane anya darzanAmAM ' nirvikalpa ' zabdathI ane 'neti neti' zabdathI jaNAvela che: jIe ukta zrI yazovijayakRta paramantyAti pa`civazAtinA nIcenA kSeAkeA. nisraA nirAhAra, niryAnuM nirAmaya AtmanaH paramaM jyoti-nirupAdhi niraMjanaM / / 1-3 dhAvantopi nayAnaike tatsvarUpaM spRzaMti na | samudrA iva kallolaiH kRtapratinivRttayaH // 2-8 // zabda parakRtadrUpa bodhakannaya paddhatiH / nivivaMtu tarUp-garca nAnumaa vinA226|| atadvyAvRttito bhinnaM, siddhAntAH kathayanti taM vastutu na nirvAcyuM, talya huM thaMcA2205 --A parathI jaNAze ke AtmAnI padmajyaMti nirAlaMba, nirAkAra, nirvikalpa, nirAmaya, nirUpAdhi, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamedaya samitinuM kartavya 271 niraMjana che. badhA na doDe, paNa tenA svarUpano ja rathathase hai prAsaMtIti sparza karI zakatA nathI, nayapaddhati zabdathI jevuM rUpa hovAva vAvayaH | joI zakAya te varNave che, paNa jenuM rUpa nirvikalpa AvI rIte jana darzanamAM "sarA taraja nivasaMte che te anubhava vagara gamya nathI. siddhAte tene atadda- taHi tatha na vikat (AcArAMga 5-6) vyAvRttithI bhinna kahe che paNa vastutaH tenuM svarUpa ityAdi zabdathI kahyuM che. A anirvacanItvanuM kathana kaI rIte kahI zakAtuM nathI. parama nizcaya nayathI yA parama zuddha dravyArthika nathI zrI zaMkarAcAryakata upadezasAhastrImAM nAnyadanyata samajavuM joIe. ane je jIvanuM lakSaNa cetanA yA prakaraNa zloka 31 mAM jaNAvyuM che ke amUrtava kahela che te nizcayadaSTithI yA zuddha paryAyAapraapyaiv nivartante vacodhImiH sahaiva tu / rthika nathI kaheluM che." nirguNatvAt kriyAbhAvAda vishessnnaammaavtH|| A chellI hakikata paMDita sukhalAlajInA paMca pratikramaNa (pra. zrI AtmAnaMda jaina pustaka pracAraka arthAta-zuddha jIva nirguNa akriya ane avizeSa maMDala, rozana mahollA AgarA) mAMthI pahelAM prathama hevAthI te buddhigrAhya nathI temaja vacana-pratipAgha nathI. je jIva ane paMca parameSThInuM svarUpa" ApyuM che tenA bahadAraNyaka adhyAya 4 brAhmaNa 2 sUtra 4 mAM pR. 7 thI 9 mAMthI lIdhelI che. ATalAthI zaMkAkAra neti neti' zabdathI nIcenA kathanathI tenuM svarUpa grahasthanuM samAdhAna thaze evI amArI AzA che. jaNAvyuM che ke - chatAM A viSaya jema vadhu spaSTa thAya tema karavAnI gg naiti saiAranA na hi te jarUra che ke te mATe vidvAno-anubhavIene lekhaDarI hi taDavaMja ra di Na calito dvArA spaSTa karavA vinati che. taMtrI, ] Agodaya samitinuM kartavya. zrIyuta mehanalAla dalIcaMda dezAI, mAnadataMtrI janayuga. sujJamahAzaya, hAsa apUNa ane bhrAMtipurNa rahe. Agama paMcAMgI sAhitya eTaluM vizALa che ke thayeluM kArya jotAM jana dharmane tathA sAhityano ItihAsa tyAreja mahAsAgaramAMthI ekAda paNa nadI mAtra ulecavAmAM saMpUrNa thaI zake ke jyAre Agama sAhitya-niryukti AvI che ane sAgara bharyo paDyo che. eja AzA bhASyagRNi TIkA rUpa vyAkhyA sAhitya, prAcIna prAbhata che ke janasAhitya sAgara janasamastane sadya sulabha sAhitya temaja malavAdIchanA nayacakravAla jevA thAya ane samiti pitAnuM kartavya samaje. e prasiddhi ati prAcIna graMtho prasiddha karavAmAM Ave, e zoca: kArya thAya tenA aMtaramAM itihAsausiMke jemane nIya che ke AgamAdaya samiti jevI khAsa Agama mULa pratio labhya che te saMdhadAsAdi prAcIna bhASyasAhitya prasiddha karavAnA hetuthI sthApelI saMsthA paNa kAra, jinadAsa mahattara gaNi, Abhradeva, pralaMbasUri, jyAre vyathA kaIka kAraNe prasiddha na kare, bhALe sidasenagaNi Adi cUrNikAronI kRtio tathA tevIja bIjA kaMika kAraNe prasiddha na kare, ane cUrNi ane AgamanA vyAkhyA sAhityamAMnI nAma rahita kRtio trIjA kaMika kAraNe prasiddha na kare ane mavyaye tapAsI itihAsika ghaTanAo raju karaze to janastuti stavanAdine zaNagArI bahAra pADavAnA kAryamAM itihAsa satvara zRMkhalAbaddha thaze. vyAkRta thAya te janadharmane tathA sAhityane iti. li. jena amyudayAkAMkSI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7ra jenayuga mAha 1983 vividha noMdha. (kaeNnpharansa oNphIsa-pariSada kAryAlaya taraphathI) 1 zrI zatruMjaya ane varISTha dhArAsabhA, the rights of the Jain Community - zrI zatrajaya saMbaMdhI saMsthA taraphathI prakaTa kara over the Holy Shatrunjaya Hill which will receive his due attention, 31 Jan vAmAM AveluM sAhitya tathA ApaNA praznamAM sahAnu 1927 Secretary to Sir Victor Sasson. bhUti icchanArA patro varI dhArAsabhAnA badhA * (2) mane sara vikaTara sAsuna taraphathI sUcanA sabhyone mokalavAmAM AvyA hatA. ane te tamAma ApavAmAM AvI che te pramANe tamAro patra tathA sabhyo paikI jenA javAba amane malyA che. temAMthI pavitra zatruMjaya uparanA jana kemanA hakake saMbaMdhInuM agatyano bhAga nIce prakaTa karavAmAM Ave che: sAhitya temane maLyAnI pahoMca svIkAruM chuM tenA para (1)......If can be of any help to teo ghaTatuM dhyAna Apaze. 31-1-27. sekreTarI the Jain Community my services are Tu sara vikaTara sAsuna. at your disposal. Being a new mem. (3) Sir Purshottamds Thakurdass ber I can not take the responsibility has received your letter of the 26th of moving any resolution in the Instt., and the phamplets. He need matter....... However if you can show hardly assure you that if the question me a practical way I shall try to get comes up before the Assembly, he our party take up this matter in the will support the Jain point of view. Assembly. Outside the Assembly if I 31 Jan. 1927. Secretary to Sis Pur. can be of any help to you I shall shottamdass Thakordass. gladly help you.-30th January 27. (3) sara puratamadAsa ThAkaradAsane tamAre cAluM | N. C. Chunder. mAsanI 26 mI no kAgala tathA copAnIAo malyAM (1) je huM koI paNa rIte jenone madadagAra thaI che. bhAgyeja tamane khAtrI ApavAnI jarUra rahe che ke zakuM te mArI sevA taiyAraja che. navoja sabhya hovAnA je A prazna e sembalI samakSa raju thaze to teo kAraNasara huM A bAbatamAM koI paNa TharAva raju janonA pakSane Teko Apazeja. 31-1-1927 sekrekaravAnI jokhamadArI laI zakatA nathI...chatAM TarI Tu sara purazotamadAsa ThAkaradAsa nAITajo tame koI paNa vyavahArU raste darzAvI zake te (4)... need not assure you that HGTHI 241 4494 247127 viel 24446412 $7 I have been fully convinced of the evI tajavIja karIza. dhArAsabhAnI bahAra je huM gross injustice that has been done to koI paNa rIte madadagAra thaI zakuM ema hoya te the Jain Community over the Sha. huM tamane khuzIthI madada karIza. 30 jAnevArI 1927 trunjaya question and I am prepared ena. sI. caMdara. to do all that has in my power to (2) I am directed by Sir Victor undo it. If you want me to move any Sassoon to acknowledge receipt of resolution or to ask any question in your letter and literature regarding the Assembly about the matter! Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 273 shall be glad to have a draft thereof hesitate to give your cause and griefrom you, I may however inform you vance my entire and whole-hearted that there is a great fear of the same support. 1-2-1927. Leiut-Col. H. A. being disallowed by the President J. Gidney, I, M. S. Retd. iless they are very carefully worded (5) tame je sAhitya maherabAnIthI mane mokalyuM so as not to come within the mis* che te vAMcyA pachI te prazna upara huM avazya saMpUrNa chief of the rules which govern our dhyAna ApIza, mane lAge che ke jana kemane anyAya procedure. I may at the same time karavAmAM Avyo che. eka nAnI kema (eMgloIDItell you that at the time of the Bud. yana kema)nA pratinidhi ane mukhI tarIke tamArA get debate in March next I propose prazna ane Apattine mArA aMtaHkaraNa pUrvakano saMpUrNa to raise the question in my speech. Teko ApatAM acakAIza nahIM. 1-2-1927. le. 1-2-1927. Jamnadas M. Mehta. karnala. ema. e. . gIDanI. AI. ema. esa. (rITAyarDa) (4) zatruMjayanA savAlamAM ja kAmane je ghara ane nyAya thayo che tenI mane saMpUrNa khAtrI thaI cukI che (6)......... It will receive my best ema tamane vizvAsa ApavAnI bhAgoja jarUra rahe attention. 1-2-1927. Lala Lajpatra. ane te pheraphAra mATe mArI zaktinA pramANamAM badhuM (6) A prazna upara huM viziSTa dhyAna ApIza. karavAne taiyAra chuM. je A bAbatamAM variSTha dhArA- 1-2-27 lAlA lajapatarAya. jaimabhAmAM koI paNa TharAva mArI mAraphate raju karAvavA (7) I shall be very happy to support agara kaI paNa prazna puchAvavA tame mAMgatA ho the resolution on the Shatrunjaya te teno musado tamArI pAsethI meLavavA huM khuzI Hill, and be of use to Jains, in the thaIza. chatAM paNa huM tamane jaNAvuM chuM ke je te matter so dear to their heart. amArI kArya paddhati mATenA ghaDAyelA dhArA gheraNanA 2 Feb. 1927. M. R, Jayakar. tephAnI jhapATAmAM na Ave ema ghaNI saMbhAlapUrvaka (7) zrI zatruMjaya giri saMbaMdhI TharAvane Take ApI dhavAmAM na Ave te pramukha e prazna lAvavAnI ra janonA aMtaHkaraNane ATalA priya praznamAM janAne na Ape evo mane bhaya rahe che. sAthe sAthe huM upayogI thavAthI huM atyaMta khuzI thaIza 2-2-1927 jaNAvuM chuM ke AvatA mArcamAM bajeTanI carcA vakhate ema. Ara. jayakaramArA bhASaNamAM huM e prazna uThAvavA dhAruM chuM. (8).......I shall be very pleased to 1-1-1927 jamanAdAsa ema. mahetA. help the Jains but I do not know (5) After reading the literature you how to do so...... you may let me have kindly sent to me I shall cer- have your concrete constructive protainly give the matter my very ear. posals and I shall then see what to best consideration. I feel an injustice do in the matter. 2 Eebruary 1927. has been done to the Jain Commu. B. S. Moonje. nity. I, as the leader and represen. (8) huM jenene madada ApavA ghaNe khuzI thaIza tative of a minority Community, paNa te madada kevI rIte ApavI tenI mane samaja paDatI (Anglo-Indian Community) will not nathItamArI cokkasa svarUpamAM racanAtmaka mAMga Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaitayuga 274 zIkha mane jaNAvo te pachI e bAbatamAM zuM karavuM e huM vicArIza. 2 phebruArI 1927, khI. esa. muMje. (9) ......It would be much better if you write to me at the above address after a fortnight the suggestions how I can help you in the matter. Believe me always to be ready to help the public cause. 5-2-27. Mukhtar Singh. M. L. A. (9) eka pakhavADIA pachI upara jaNAvela ThekANe A bAbatamAM huM tamane kevI rIte madada karI zakuM... te saMbaMdhI sUcanAo lakhI mokalaro te paNuM krIka tharaze. A jAtura kAryamAM madada karavAne huM haMmeza tApa rahuM ema mAnajo. 5-2-1927 mukhatAra siMdha ema. ela. e. (10)......When this matter comes up before the Assembly I shall see what can be done. 19-2-27. A. H. Ghuznavi., M. L. A. (10) jyAre A prazna vaDI dhArAsabhA samakSa rajI thaze tyAre je karavuM zakaya hAya te para lakSa daIza. 19-2-27 e. eca. gajhanavI. ema. ela. e. 2 pUnA saMskRta koleja ane jaina abhyAsakrama pUnAmAM eka saMskRta kaeNleja sthApavA sabaMdhe DI dilacAya thatAM tyAMthI rA. metrAla mA dhAjIe A sasthApara eka patra lakhyA hatA. jemAM jaNAvyA pramANe zarU karavA dhArelI. daleja sthApita thAya tyAM sudhI kArya karavA mATe eka pragaMdha kamiDI nImavAmAM AvI hatI. ane te kamiTInA sabhya tarIke jainajIvana putranA adhipati zrIyuta meAtIlAla lAdhAjInI nImaNuMka thai che. A phaeNlejamAM vyAkaraNa, nyAya, caMda vedAMga, dharmazAstra, pUrvamImAMsA, mAgadhI, pANI vagere A viSayanA abhyAsa vidyAcIMnI phica mujaba ApavA geyaNA temaja te Aja kalakattA kAzI vigere sthaLe apAtI tevI kelavaNInI p mA 1983 yojanA para kalavaNI ApavAnI dhAraNA jammuvavAmAM bhAvI hatI. A abhyAsakramamAM ane sAci vigere mATenA abhyAsakrama tathA graMtho vigere aa ane kayA TAvA jo te saMbaMdhI abhiprAya ane vigata mAMgatA patra vyavahArane aMte nIcenA patramAM jaNAvyA pramANenI yeAjanA temane mekalavAmAM AvI hatI. je yeAjanA meAkalyAbAda A saMsthAnA eka resIDenTa janarala sekreTarI zrIyuta genAla bhagavAnadAsa jhaverI pUne gayA hatA ane tyAM te sthaLethI maLelI ejanA para vicAra cAvavAmAM ApA hatA ane rUbarU khulAsA thayA hatA. tyAra bAda eka Final Scheme chevaTanI yeAjanAne DrATa zrIyuta motIlAla che dhAnae prakaTa amAne mAkahayA che. te A sAthe prakaTa karavAmAM Ave che. pUnA saMskRta kaeNlejanI skIma ghaNI upayegI thAya evI AzA baMdhAya che. jata abhyAsakrama mATe yAgya zikSaNu ApavAne e pati thA AcArya rAkavAmAM Ave ane jaina vidyArthIone uttejana mATe sArI ziSyavRtti ApavAmAM Ave to abhyAsakraba samaya tathA parasamayanuM vidyApIThamAM yogya zikSaNa ApavA mATe AdarzarUpa thai paDe. paraMtu samasta jaina kAma tene apanAve to te saMpUrNa rIte phaLIbhUta thAya. amArA namra ma Mtavya pramANe pUjya sAdhu mahArAjo paNa AnA lAbha lai zake ema che. * amadAvAda, vaDedarA, bharUca, surata, muMbaI tathA purA kSAdi sthaLAe khAsa karIne na abhyA sakramanI parIkSAe levA mATe keMdro tarIke niyukta karavAmAM Ave te gujarAtathI mAMDI dakSiNa sudhI game tyAM vicaratA ane cAtumA~sa rahetA sAdhu mahA rAte parIkSA ApI zake ane hAlamAM kalakattA ane kAzI jevA sthaLoe dIdhuM vicAra karI javuM paDe che tevI muzkelIe na naDe. je keMdro nakkI thAya tyAM A abhyAsakrama mATe sahAya ApI zake evI pAThazALA lAyabrerI ane prati vastra hovA joie. AvI agatyanI zrInA para ame chIe chIe ke jaina samAja saMpUrNa lakSa ApI ane sAthe e yAda rAkhavuM joiye ke vidyA mATe puNA dakSiNanuM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 275 To, Bien ! @ 45 24a Hai 2017 Turning to the course of the three 24134 B411 . mat 481241 Caleat examinations of students studying at uparAMta hamaNAM tyAM mImAMsA vidyAlaya paNa nikaLyuM the Poona College we find that the i. qm yechi tad art faal44 11 course for each examination is divided chAtrAlaya paNa che. into three sections. The main gec28 December 1926. tion being alloted to study of Jain Logic and Philososphy, we shall discuss the same first. Seth Motilal, Ladhaji Esq., Course of Upadhyaya Examination, Editor Jain Jivan, We may refer you to the PrathaBhavani Peth, mika Course in the graduated course POONA, sent by us yesterday. Paper No. 2 DEAR SIR, therein may be now omitted as the As our office was closed yesterday same will be now included in the owing to Ashtami we received your Abhyasika and Praveshika (abhyAsikA letter of the 26th Instt. today. Our ane pravezikA) examination to be held Mr. Mohanlal B. Jhavery, however, prior to entra prior to entrance in Poona College. sent yesterday from his office a letter Syadwada Manjri ( FI&A TT together with graduated course for 3 Paper No. 5 in our course is common examinations, extending over 6 years with your No. 3. We think know. on certain hypothesis. We find from ledge of an Upanga or Anga absoyour letter the additional fact that lutely necessary...both because the before the studies commence at the course of Ardha Magadhi ( 37 ) Poona College you want to hold two language and because the particular other examinations priliminary to work Jiva-Bhigama (starfa) gives the entrance in the Poona College. a comprehensive and original idea We also understand that the only re. about the philosophy of Jiva which quisite as far as College Authorities is the inost important part and consi. are concerned will be knowledge of dered the best by European Scholars. Siddha-Hema (fast) with Laghu If you like to prescribe instead SaNyasa ( 79 Fare) and Svopajla Bri. mavayanga (A S ) being shorter had Vratti (Fargs ac fet and simple work the same will give a Tarka Sangraha (a ). It is good idea of Dravyanuyoga (ESTILTO) for us to consider what other know- Its treatment is simple and scientific. ledge should be imparted during the We think therefore that that paper 3 years. We shall consider the same must be included. Instead of Pramana hereafter, Mimanss (TATOHTAIAT) we think Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga RUS Pramana Naya Tattva-Lokalankara (pramANanayatatvAlokAlaMkAra) is more suited as the same is connected with Syadwada Ratnakaravatarika ( ratnAkarAvatArikA) and Syadwada Ratnakar prescribed in the two higher examinations. As Pariksha Mukha (are) with Prameya-Ratna-Mala Tika (prameya ratna mAlA TIkA ) furnishes a real want to students of Elementary Jain Logic, the same is also prescribed. We have also prescribed Nyayavatar (raraare o) Satik. We think Jain Tarka Bhasha (jana tarka bhASA ) of Yasho Vijayaji may be now omitted as the course in view of the 2 additional 2 sections which are now being included is otherwise likely be encumbered unduiy. Instead of the four old Karma Grantha's ( we think work like Pravachana sarosdhar (pravacanAdvAra ) which gives a general idea of Jainism and Jain Philosophy is more suited. We leave it however to you which to prefer. Course for Upadhyaya Examination as modified will now be: ) 1st paper. Jiva-bhigama or Samavayang. jIvAbhigama hA sama arain) 2nd Paper. Nyayavatar Satik and Praman Naya Tatvalokalankar Mul (araraar ao ane pramANa nayatatva lokolaMkAra 3rd paper. Priksha Mukh with Prameya-Ratna-Mala Tika with Syadwad-Manjari mAha 1983 ( parIkSA mukha ane prameya ratna mAlA TIkA syAdvAda maMjarI.) 4th paper. Four Prachin Karma Granthas or Pravachan Saroddhar (prAo karmagraMtha vA pravacana sAroddhAra). We approve of the three works prescribed in the second second section namely Tarka Sangrahs Deepika, Mimansa Paribhasha and Vedanta Sar (tarkasaMgraha] dIpIkA-mImAMsA paribhASA, vedAntasAra). In the 3rd section namely General course we suggest for Sarva Dharma Ka Itihas (a war fara), Hopkins Religion's of India in English and if the same is not suited being in English we suggest Hind Tatvagnan no Itihas ( hiMda tatva rar farra) in 2 parts by Narmadashanker Devshanker Mehta in Gujarati Published by the Gujrat Vernacular Society for comparative Philology Dr. Gune's Introduction to that science and Bhandarkars WiIson Philological lectures are prescribed by the Beneres Hindu University and the Bombay Univarsity. As far as we know those are the stapdard works on that science and for the benefit of students not knowing English the same may be translated. We approve of the chapters selected by you from Sarva Darshana Sangraha ( a ). That is all for Upadhyaya Examination. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha pe Turning now to what we called Parichched4 (syAdvAdaratnAkara pariccheda4) in the graduatsd course Madhyama instead but we should desire you and what you call "Shastri" the first to include Shat Darshana Samuchpaper should be Prajnapna (margar) chaya (acia fg77) of Hari Bhadra or Thananga and Visheshavashyaka Suri with Tika of Guna Ratna Bhashya-Mula (Eroint ra fara 34 (TOTTER ) only Mula is taught in HIETT 47) may be reserved for the the Abhaysiks Examination) in the final Acharya Examination. Siddha 2nd paper. We think you should omit Sena Divakara 20 Dwatrinsikhas Sammati tarka part 1 and 2nd as (facata fait fayfa gifsftkr) the same are above the mark of the are quite unsuitable for the Shastri second examination and would unduly Examination. They have more to do burden the students. with literature than with logic. The The fourth paper should be Sapta same must therefore be omitted and Bhangi Tarangini (Agit atfuit) instead the second paper must be in with Dravya Sangraha (57 HTC) We Syadwada Ratnakar-avatarika (syAdvAda would drop Nayopdesha (nayopadeza). Tararaarfr#t). We would now omit Instead of Karma Granthas 5th and 2 b from our course with a view not 6th we would prescribe here Pancha to encumber the course as there are. Sangraha (TATU) part I and include two other sections in this examina. no work on Karma in the Acharye tion also, and instead couple Shat. Examination. Darshana Samuchchaya ( a la We approve of the courses in the a) with Syadwada Ratnakararika 2nd and 3rd section. In the Shastri in the second paper.. Section the course would be as follows:The third paper should be Tat- 1. Prajnapna Or Thanang. (Tvartha Sutra (acarea) with Swopajna qat ar grin). Bhashya (svopajJabhASya) and Tika of Syadwada Ratnakaravatarika Siddha Sena Gani or Raja-Vartika and Shat Darshan Samuch(Thata) (we think the later com chaya Satika Tika by Guna mentary far better than any other on Ratna (ETIZIETAT Traaft Tattvartha Sutra). This is necessary tathA SaTdarzana samuccaya sa0 zrI to give a general idea of Jain Phi Ta ). losophy to students in the Shastri 3. Syadwada Ratnakara ParichExamn. If you think the same unneces. chedu 4(ETTE Tartufto x). sary having been taught with Bhashya Sapta Bhangi Tarangini and in the Praveshika Examination, you Dravya Sangraha (saptabhaMgI may include Syadwada Ratnakara taraMgiNI tathA dravya saMgraha). Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RUC jenayuga mAha 1983 5. Pancha Sangraha Part 1. (i As regards books on Jain DarTE GUTA 27). shan being prescribed in the other Acharya Examination. . branches within Jain Darshan in the The first paper should be Suya Commentary of Guna Ratna (JUTA) Gadanga (T 131) and Vishesha on Shat Darshan Samuchaya (97 vashyaka Bhashya Mula (vizeSAvazyaka darzana samucca ya) will give far better Isu vo). idea of the Jain than that of the nonsense of Jain Darshan which is 2nd. Syadwada Ratnakara Avashi. written in Sarva Darshan Sangraha stansha (FOTKIC T41AT (8 896). Instead of Swadwadi avaziSTAMza) or Sammati traka Part 1 and 2 (enfaasIT Manjari (FOTSTE Ast) we would suggest Tatvartha Sutra (tatvArtha satra) for being prescribed in the other Anekanata Jaya Pataka (3 examinations or Syadwad Ratnakar #ja se gataer) with (b) Avatarika (FII Tatararf). Sarvajna Siddhi (as fefe tets) At any At any rate Tatvartha Sutra (azaret by Hari-bhadra Suri or ) must be included. Brahad Sarvajna Siddhi (bRhadU pa fefs). By Ananta Kirti We think Bechardas's Prakrit Syadwad Kalpa Lata (syAdvAda Vyakarna (gra 591FTO) will give kalpalatA) by Yasho Vijayaji some idea of the development of being commentary on Sha Various Prakrit Apabrahansa and stra Varta Samuchchaya other languages from Sanskrit. (aatai aga):or Ashta As regards Jain History much Sahastri (18 #Get). can be known from the Prachin Jain 5th, Parmeya Kamala Martanda Lekh Sangraha part 1 and 2 by Jina (FAU #3 naoz). Vijay-ji and Pratima Lekh SangrhaWe approve of the works pres. part 1 and 2 by Budhi Sagar Suri cribed in the second and third section. and Puranchandji Nahar's work on We would however suggest that inscriptions. if vedanta Paribhasha (Qara qfTHT) The Indian Sect of the Jains by can be relegated to the Upadhaya Burges is also a good book. Webers Exrmination, portions on Shanker History of Jain Literature, U. D. Bhashya ( TH ) on Brahama Sutra Barodiya's History of Literatare, (6 79) may be prescribed as Ved- Reply to Lala Lajpatrai by our anta in the Shastri and Acharya Mr. Mohanlal B. Jhavery and the Examn. Section on Jainism by Mohanlal Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha dha Dalichand Desai in the History of punA kRta kaeNleja-ardhamAgadhI abhyAsakrama. Gujrati published by Kanhaiyalal varSa. upAdhyAya, samaya varSa. 2. Munshi and the introduction of Jain 1, (1) syAdAda maMjarI. 2. parIkSAmukha saTIka, Gurjar Kavi's will give a good idea 3 karmaMga 1-2 saTIka of Jain religion, literature and achar 2. 1. samavAyAMga saTIka 2. nyAyAvatAra saTIka, (rules of conduct). 3 paMDradarzana samuccaya saTIka 4 karmagraMtha 3-4 In the first two preliminary exa. saTIka. minations-Abhyasilka and praveshika aMgata saMgraha dIpikA, vedAnta paribhASA, portions from Samara Itcha Kaha H NL YPG-191 and Heer Saubhagya (ramargchavAda varSa. zAstrI samaya varSa 2 ane dIra saMmar) may be included. 1. 1. pra. na. le. ratnAkarAvatArikA pari. 4. 2 Sur Sundari Chariyam, Suparsvanaha saMmatitaka bhA. 1, 3 dravya saMgraha athavA paMca Chariyam, Shripal Chariyam, Kuva vastuka saTIka laya Mala, Tarang Lola, Vilas Vei 2. 1. prajJApanA saTIkara ratnAkarAvatArikA pari5-8, kaha Kathavali, Maha Purush Cha. 3 samaMtitarka bhA. 2, 4 saptabhaMgItaraMgiNI. riyam (kurakuMri rima, gujrSanarg 5 vizeSAvayaka mUlagAthA 1548 sudhI. cariyam,zrIpAla cariyam, kuvalayamAlA, taraMga aMga-siddhAMta muktAvali, pratyakSakhaMDAntA, lolA, vilAsa vaikahA kathAvalI mahApurUSA ApedevI, zAMkarabhASya tarkavAda, Dit ) are important Prakrit works and such of them as you find suitable varSa. AcArya-samaya varSa 2 may be prescribed. 1. 1 sUtrakRtArthe saTIka, 2 vizeSAvazyaka mUla avaIf there is any difficulty please ziSTAMza, ka saMmati tarka 3-4 let us know immediately. 2. 1. anugadvAra saTIka, 2 anekAntajaya patAkA, Thanking you for the great trou. 3 syAdA kalpalatA, 4 prameyakamalamArtaDa ble taken by you. athavA aSTasahastrI. Yours Sincerely, aMga-mImAMsA oka vArtika sUtra 1 saMpUrNa, (Sd) Mohanlal Bhagwandas Jhavery. siddhAMta muktAvali saMpUrNa zAMkarabhASya tarkavAda. Resident General Secretary. janarala Avazyaka abhyAsa mATe jaina iti* N. B. Our Mr. Mohanlal B. Jhavery hAsa jANavA, is likely to be in Poona on Thursday 4. Indian sect of the Jainas by or Friday. Bur gess. upara jaNAvelI yojanA parathI temaja rA. moha- 2 History of Jain Literature by nalAla bhagavAnadAsa jhaverInI rUbarU carcAne aMte nIce Weber jaNAvela abhyAsakrama chevaTanA (Final Course) 3. Jain Gurjara Kavio (jaina gUrjarakavitarIke nakkI thayAnuM zrIyuta motIlAla lAdhAjI potAnA o-apabhraMzAza.) by Mohanlal Dalichand tA. ra-1-27 ne patrathI jaNAve che. Desai. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jainayuga, mAha 1983 3 zrI zatruMjaya pracAra kArya samitine 19ra6 melA prasaMge temanAM vyAkhyAne asarakAraka thayAM hatAM. DIsembara sudhIno rIporTa bAbu kIrtiprasAdajI tathA rA. maNIlAla koThArInA A samitinA sekreTarI zrIyuta bAbu kIrtiprasAdajI prayAsathI paMjAba Aje jAgRta che. taraphathI ukta samitinA sabhyo taraphathI karavAmAM (3) zrIyata dayAlacaMdajI jeharI hastipuranA Avela pravAsa tathA pracAra kArya sabaMdhI riporTa meLA prasaMge AvyA hatA ane AgarA lakhanau tathA potAnA tA. 12-1-27 nA jA. ne 26 vALI AsapAsa te mATe 5 pracAra karI rahyA che. (4) rA. patra sAthe Avyo che. jenI noMdha A nIce prakaTa zrIyata popaTalAla rAmacaMdra dakSiNamAM pravAsa karI karIe chIe. rahyA che ane gAme gAma yacita harAvo kare che. tyAM (1) bAbu kIrtiprasAdajI jaina samAnA zrI sArI jAgRti che. (5) re, maNilAla khuzAlacaMda AtmAnaMda mahAsabhAnA prasaMge gayA hatA temaja jIrAmAM khAsa karIne gujarAtanA nAnAM nAnAM gAmaDAMomAM eka sabhA karavAmAM AvI hatI. hastinApUranA melAprasaMge yAtrA tyAga mATe khAsa herAva karavAmAM A derA kare che. temane tathA bhAI rAjakaraNubhAIne vyA temaja te prasaMge zrI zatruMjaya svayaMsevaka maMDaLa pravAsa pAlaNapura AsapAsanA gAmomAM DIsA kaMpa kAyama karavAmAM AvyuM hatuM jenA pramukha lAlA AsapAsa tathA DhImA-karabAMNa-sAcora ghAMnerA-AgopIcaMdajI vakIla aMbAlA ane lAlA maMgatarAmajI kesa vigere jagyAe jaI AvyA hatI gAmaDAnI sarApha sekreTarI nImAyA che. teoe svayaMsevakanI vastusthiti teo noMdhI le che ane janasamAjanuM nAmAvalI zarU karI che. dahImAM tA. 5-6 DIse. suMdara digadarzana teo karI rahyA che. baranA divasomAM gurUkulanI sarva sAdhAraNa sabhA (6) zrIyuta hIrAlAla surANA mAravADamAM sejitaprasaMge yaMgya pracAra kArya karavAmAM AvyuM. zrI. - sAdaDI-zIvagaMja khIvANuMdI tathA purArI AmalanerazRMdajI kalyANajInI peDhIne zatruMjaya sabaMdhI mogya muratIjApurasAMgalI-amarAvatI hIMgaNughATa-manamADakaravA patro lakhavAmAM AvyA. tathA paMjAbamAM jagyAe ane haidrAbAda tathA mAravADa AsapAsanA gAmomAM jagyAe zatruMjaya sAhitya pahoMcADavAmAM AvyuM. - khAnadezanA gAmomAM tathA dakSiNanAM gAmomAM jora (2) zrIyuta maNIlAla kaThArI paMjAbanA pravAsa zorathI pravAsane prasAra karI rahyA che. temaNe mArapachI kAThIyAvADamAM yAtrA tyAga mATe prayAsa karI rahyA vADanAM gAme gAmamAM zrI saMghene TharAvo mokalAvyA hatA ane te saphaLa paNa thayA. tyArabAda hastinApuranA che ane khUba pravAsa karI rahyA che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. prANImAtranA duHkhane potAnuM gaNavuM enuM nAma ja mahAtmApaNuM, kharI sahAnubhUti-samavedanA-samabhAva che, eja khare dharma che. ene pALanArAne dhanya che. -AdarzadRSTAMtamALA pR. 168, pustaka 2 aMka 7, vIrasaMvata 2453 vi. saM. 1983 phAgaNa, - - -- vasaMtotsava (1) rAgavirAganI sarva viSamatA tyAgIne ApaNe sUramAM Ajane utsava evAM puyasaMbhAraNAMno sUra pUrIne eka pitAnAM saMtAne jevAM te. utsava che, pApano nahI; premane utsava che. baMdhanamAM rahIne A utsava ujavavAnuM che. Aje mehano nahIM; satata utsava che. asatano vasudhela vano utsava che. bhUta ane bhaviSyane nahIM; raMga utsava che, kaI mane nahI; saMdaryane vartamAnamAM sAMkaLavAno utsava che. anaMtatAne paLamAM utsava che, bibhatsatAne nahIM. A zaddhino utsava samAvavAne utsava che. vijJAnIonA utkramano utsava che, ApaNuM AtmAne lAgelI aMdhakAranI rajane che, tatvajJAnIonA samanvayano utsava che, kavijoI nAMkhavAne utsava che. havethI te prakAzanAM enI amara vasaMtane utsava che. payagaMbaranA puNya jaLathI ja AtmAne vadhu ne vadhu aMdheLa karAva navapayagAmane utsava che. Aje ja cetanano bheda vAne utsava che. kAMTA ane jhAMkharAMne toDI sApha nathI. saunA phulaparAga khIlyA che. ane pamare che, karIne raMgaberaMgI ne parama sugaMdhita puSpo ughADa uSA ne saMsthAnA kapola jevI saune kapole Aje vAne utsava che. saMsAramAM snehanAM bIja vAvavAne gulAlanI lAlI patharAya che. Aje sarva prajAone utsava che, baMdhutA khIlavavAno utsava che. vyaktine utsava che. ja nahIM paNa samaSTino utsava che. svane che tema para che. ApaNe, ApaNAM kulane, gAmane, prAMtane, vasaMta eTale satyanuM ne sauMdaryanuM punaHsthApana. dezane, khaMDane, jagatabharane utsava che. ApaNA karyA AiuM surakara je satya che te ja suMdara che, chUTA chUTA sure game tevA hoya, chatAM Aje te satyamAM badhI suMdaratA samAyelI che, sUryanA kiraNe ' ApaNA e sarva sUra ekaja sitAramAM pUrNa kiraNe satya jhaLahaLe che, temaja temAMthI haidaryanI saMvAdamAM goThavAI rahe, ane te para mahAvasaMtanA dhArA chuTe che, ane meghadhanuSa jevI adbhuta suMdaratA gAnanA adbhuta sUra gavAI rahe, evI vividhatAmAM prakaTe che. jagata satyathI vegaLuM jAya eTale saidaekatAne A utsava che. Aje te ApaNA dhaMthI vegaLuM jAya che. e saMdarya tejane pRthvI trAMsI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 AMkhe je tyAMthIja tenA AdhAra vadhavA mAM e adhAra vadhatAM AkhAmAMthI sAMdarya ghaTatuM che, eTale sneha saratA jAya che. e e saratAM jagatamAM AsurI mAyA vadhe che. e sneha saratAM savAda tUTe che ane sarva kAMi adhAre athaDAya che. A jagatanI RdhI athaDAmaNA-baMdhubaMdhunI, dezadezanI, prajAprajAnI sAthI dUra nAMja thAya che, pazcimanI prajAe potAne Aje sudharelI kahevaDAve che, patu A satya ne soMdaryanu tattva te udha mArge khALe che. e tattva tA sta che. pazcimane tA bhAre e karatAM svArtha vAkA che, ane pariNAme Aje jagatanI judI jUdI prajAe AkhIye jUdI jUdI lazkarI chAvaNIe rUpe ekameka sAme hiyArA khakhaDAve che. jagatamAM Aje dezanA aMdhakAra vadhyA che, kAraNa ke snehanAM teja tenI mAMkhamAMthI pAre samA jAya che. che. jAya (3) ( AzAvarI ) AvA, karIe Aje bhArananI sau annAmalAnI kALA jojo, dauDI paNa parakhI nahIM evA bhalAbhalAnI DhALI! -ve ! jainayuga phAgaNa 1983 kaI kaI sadInAM bAjhamAM haiye avRSTImAM dhArAM; karaka thAM, ne kaka mAM, te karA badhAMnI DhALI! --AvA ! 1. jainA ane sI. munazInuM prakaraNa mI, kanaiyAlAla mAokalAla munazInuM pATaNanI prabhutA' nAmanuM pustaka tenA * dhanazyAma 'e takhallusathI bahAra paDayuM tyArapachI jana kAmamAM vaze. khaLabhaLATa thayA hatA e vAta te vakhatanA jaina patra temaja anya patrA parathI jaNAze. temaNe te vakhate jaNAvyuM hatuM ke tArakaratha brahmAMDa taNe! nA thAbhe nidrita mATe; UMDA, karA ura jaDatA bharatI e nidrAnI DhALI ! Ave ! - dveSa, pramAda, kusapa vase tyAM jaMpa maLe paLa kAne ra karA jugAnI sukhapAtaka e mUrkhatAnI DhALa ! Ave ! vahema, gulAmI, kAyaratA ne nIca svAnI vArtA; karA AtmaduLa karatI e kamakathAnI DhALA ! --AvA ! parapoTAnAM mAtA jevI para bAbAnI bhAzA, karI jIvanajaya zrIbhuM karatI e paramAzAnI DaTALA ! Ave ! umAM AnadadAra prabhAnAM, vasatA sabaLAe ! Aja daza bAtamukhaDAMnI karA sadAnI DhALA ! --AvA ! --zrI sarakAranA vasadAtsava'paranA bojamAMthI. taMtrInI noMdha. dilagIrInuM kAraNa maLe ema che-ane ne Ave! khyAla koine paNa Apaze ema e dhAryuM DhALatA temAM bane teTalA pheraphAra karavAmAM mane kAMIpaNa uNapa jaNAta nahIM. * mArA potAnA abhiprAya pramANe jaina ane grahaNa mananA anuyAyIo vadhAre ekaThA thAya sAja gujarAtanuM zreya che ema huM mAnuM chuM; jaina ane baiAdhanA sa'skAro vaDe ja hiMndu saskRti ane hiMdu zIvanAnuM gAra ATaluM ucca che; ane khAsa karIne gujarAtanA itihAsanA vijayI divaseAmAM sattA, prabhAva ane vidvattA jainemAMja hatI te ei temanI pALI kArakIrdI mane bArasamI ja lAge che, keTalAka mArA jenimatrAnA kahevAthI mane mAlama paDe che ke mArI ke pAkunI prabhutA " nAmanI caMpaDAMthI emanI kAmamAM kAMika asatASa thayA che, temaja ema paNa kahevAmAM Ave che ke A navalakathA zrAvakone ane temanA dharmaga apamAna karavAnA hetuthI lakhAyelI DhAyamatinA ema mAnavAmAM Ave che. je AvA asataSa thayA hAya ne Ama mAnavAmAM AvatuM DhAya to kharekhara mane ghaNI vizeSamAM temAM mUkelA khAnadara nAmanA pAtra je je kAryo te kartAe karAvyAM che te 'ti ke madUta " evA eka prakaraNanA mathALAne barAbara siddha kare che. AvAM kAryaM tene ati Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha 283 kahI tenI pAse karAvavAM emAM kayo zuddha Azaya taDavi vidita nA che? tenA javAbamAM temaNe jaNAveluM yAda che ke , "hemAcArye potAnI zAna ane gauravazIla rAjya- tharemahifpAlamaMdire paNa duniyA nItithI gujarAtane kema jainamatanA sAmrAjya nIce Apyo jamavAH 2ll te khADavAne hovAthI-koipaNu kAlpanika purUSane e hADapi mamatta vASira vAdaLanacItaravAnI jarUra jaNAI ke jenI adhamatAthI hemAcAryanI pakSa mahattA che tenA karatAM paNa vadhAre tejasvI dekhAya; ane yau jagAda jayasiMha bhapati vyAghrasiMha zizukA je te na karI zake te vadhAre sArI rIte, hemAcArya , viti rAya 20 karI zakyA e spaSTa thaI zake. A mATe je bIjA pustako pragaTa thaze te A be vacce zo phera che ane A parathI vAgha ane siMhanA baccAnuM upanAma zA mATe AnaMdasUri kalpavAnI jarUra jaNAI che te spaSTa AnaMdasUri ane amarasUri, siddharAja jayasiMha rAjA samajAze....... pAsethI madamasta vAdIone bAlyakALamAM paNa chatI zuM AnaMdasUri e kAlpanika ja nAma ke pAtra zakavAne lIdhe. pAmyA hatA e nizcita thAya che. e che? mI. munazI potAnA bacAvamAM tene tema bhale paikI AnaMdasarinuM nAma siddharAjanA pitA karNadevanA jaNAveane bIjA je janaItihAsamAM uMDA utarI samayamAM potAnAM pAtrane mATe svIkArI te vAgha ke zakayA nathI te paNa bhale tema mAne, paNa amane siMhanA baccAne vAdIo sAthe yuddha na karAvatAM te ema lAge che ke te ANaMdasUri e nAmanI potAnI manamAnelI kalpanAnA baLe aNachAjatA, vyakti te samayamAM thaI gayela che. ane tene TUMka temaja jana sAdhane mATe kasita ane niMdya kAryo itihAsa nIce pramANe che:-- karatAM mI. munazIe dAkhavela che, ema amane amaracaMdrasUri ane AnaMdasUri e baMne gurU- lAge che bhAI hatA te baMne nAgaeNdraga7mAM thaelA mahedra- have A vAta "pATaNanI prabhutA" para thaI, sUrinA ziSya zAMtisUrinA ziSya hatA. teo baMnene ; mA banane te saMbaMdhIne khulAso te vakhate bahAra paDatAM paDatAM gujarAtanA rAjA siddharAja jayasiMha taraphathI "vyA- rahI gayo. tyArapachI hemAcAyanI sarakhAmaNImAM ghazizuka' (vAghanuM baccuM) ane siMhazizuka" (siMhanuM mUkavA mATe ANaMdasUri pite mUkela che ema mI. bacce) nAM birUda maLyAM hatAM. A paikI amaracaMdra maracaka munazIe jaNAvyuM hatuM, te zrImadda hemAcArya sUrie "siddhAMtAva' nAmane mahAna graMtha racelo saMbaMdhamAM pote zuM karela che te temanAM tyArapachInAM che, ane temanA ziSya haribhadrasUri hatA-temanA pustakomAM maLI Ave che. maMjarI sAthe samAgama ziSya vijayasenasUri hatA ane temanA ziSya udaya ane tethI temane thato vikAra batAvyo emAM zuM prabhasUri hatA ke je udayaprabhasUrie dhamAMgyudaya hemAcAryanI batAvavA dhArelI mahattAnI tejasvItA mahAkAvya" nAmano vastupAla maMtrInA caritra rU5 che? e viSenuM je prakaraNa mI. munazIe lakhyuM te graMtha racyo che. (juo jaina dharmane prAcIna iti lakhatA pahelAM amArI sAthe patrakhyavahAra karyo hato hAsa bhAga 1 hIrAlAla haMsarAja katamAM amaracaMdra je janayuganA pu. 1 aMka 4-5 mAM prakaTa thaI sUri (1) pR. 5, AnaMdasUri (1) 5. 7.). gayela che; ane ame amArA tA. 31-10-22 A nAgaeNdragacchanA mahekamarithI te vijayasena nA patramAM bIjI aneka bAbato uparAMta hemacaMdra sUri paryaMtanI paraMparAnuM varNana saMskRtamAM prAyaH mATe kapele prasaMga janonA AtmAne dubhavaze" ajaina kavi arisiMhanA sukatasaMkIrtanamAM cothA ema jaNAvI dIdhuM hatuM. chatAM e mI. munazIe samAM ApyuM che. temAM uparokta AnaMda ane te kapIne lakhyo ne prakaTa karyo. ema karavAmAM amarasUrinA saMbaMdhamAM zAMtisUrinA kaloka pachI temanuM mAnasa (mentality ). kevuM hoI zake nIcenA ka ApyA che - e nizcita rIte anumAnamAM AvI zake tema che, Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jenayuga phAgaNa 1983 muMjAlane minalane Azaka karyo. udAne parastrI nIcA-halakA-adhama ke avaguNuvALA batAvAya, apaharaNa karanAra cItaryo, AmrabhaTTane mUrkha-parastrI tethI te dharmanA anuyAyIonA manamAM viSAda utpanna lubdha batAvyo" vagere prakAre aneka jana atihAsika kare e A zAMti Icchaka saMgaThanapriya jamAnAmAM pAtrane mATenuM pAtrAlekhana thayuM che e niSpakSapAtI viSamayaja gaNAya. vAcake spaSTa samajI zake tema che, ane te paNa ame 2. mI. munazI kamiTI, amArA ukata tA. 31-10-22 nA patramAM jaNAvI A kamiTI kema upasthita thaI te paiDAne ja mAlUma haze. muMbaImAM muni zrI darzanavijayajInuM eka vidvAna lekhaka niraMkuzatAthI potAnA mana comAsuM hatuM. vyAkhyAnazALAmAM aneka jAhera vyAmAnyA-managaDhata vicArone-khyAlone pAtra sAthe khyAna-zrI AtmArAma jayaMtI-zrI buddhisAgarajI vaNI daIne keTale daraje jaI zake che tenAM javalaMta jayaMtI Adi prasaMgoe ukta munizrI temaja nyAyadRSTAMta tarIke mI. munazInI navalakathAo che ema vijayajIe zrI hemAcAryanA para AkSepa karatI mI. aneka su kahI zake che. temanAM pustaka vagerenI munazInI navalakathAno ullekha sakhata rIte karyo hato sAlavArI 20-3-27 nA muMbaI samAcAramAMthI ane pachI tevA jana atihAsika vyaktio paranA mI. munasI virUddha jaIna' e nAmanA eka grejyu. AkSepo dUra karAvavA mATe kaeNnpharansa ophisa para eTane carcApatramAMthI laIne atra mUkIe chIe. temaNe patra lakhyo hato. A patra para vATAghATa sana 1913 mAM pATaNanI prabhutA, 1917 mAM gujarA- cAlatAM tA. 28-6-26 nA roja A peTA samiti tane nAtha, 1922mAM rAjAdhirAja pustakAkAre prasiddha zrI kaeNnpharansanI sTenDiMga kamiTIe nImI hatI, ane thayAM. 1926 mAM gujarAtanA jyotirdha re-pachI teno riporTa tA. 15-3-27 ne roja te peTA teja varSamAM ra. munazIe jaina komanI strI sAthe samitie pitAnI aneka maMtraNa-sabhAo bharI lagna karyuM sana 1927 nA phebruArIne aMte rA. karyo hato. A rIporTa A aMkamAM mUkavAmAM munazIe muMbaInI dhArAsabhA mATe umedavArI AvyA che. bahAra pADI. 3, priTesTa sabhA : - kAIpaNa pustakanA pariNAme jano ane brAhmaNo prAyaH phebruArI AkharamAM yunivarsITI grejyuvacce-hinduo vacce vizeSa vaimanasya utpana thAya. eTa taraphathI bahumatithI cuTAyalA DA. prAMjapee e koI rIte IcchavA yogya nathI. bhUtakALamAM dhArAsabhAmAMthI sabhya tarIke rAjInAmuM ApatAM zramaNa-brAhmaNanA jhaghaDA thayA hoya ane ekabI. mI. munazI eka umedavAra tarIke bahAra paDayA. jAe ekabIjAnI virUddha lakhyuM hoya te vAtano A bAju rIpeTa taiyAra thate gaye. dhArAsabhAnA A yuge paDado pADI dIdho che ane pADI de ghaTe. sabhya tarIkenI cuMTaNI 22-3-ra7 ne roja nakkI A yuga ema mAne che ke hiMduonuM saMgaThana karo- thaI hatI. AthI keTalAka taraphathI e prazna karavAmAM bake hindIonuM saMgaThana karo. araspara sahakAra Avyo ke mI. munazI janakemanI dukhAyelI lAgaNI kare, asahiSNutAne tilAMjali ApI ekhalAsa zAta na kare te pachI jana grejyueTae temane keLavo ane vadhAro; chatAM bhaNelA gaNelA motI voTa Apavo ke nahi; ane je voTa na Apo DIgrI dharAvatA sAkSaro arasparasa laDAlaDI kare, evuM jAgrejyueTanuM kartavya Thare te janagrejyueTanuM ane eka bIjA para AkSepa mUke, ane temAM keTa- tevA kartavya tarapha lakSa doravuM ke nahi ? A prazna lAka asaMyamI lekhake amuka dharma pALatI ativA para vicAra karavA besIe te pahelAM mI. munazInI sika vyaktionuM cAritranirUpaNu potAnA jana- sAthe patravyavahAra karavo ane temane taka ApavI svabhAvanA mAnelA dhAraNupara derAIne karI temane e gya ane prathama darajjAnuM kArya gaNavAmAM AvyuM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha 285 zo to sAruM, (A ane patravyavahAra cAlu thayo. 1 lo patra mI. muna- patravyavahAranI sabhya maryAdA ulaMghI jaI je tA. zIne tA. 13-3-ra7 no lakhAyo ke je peTA sami- 17-3-17 no jaNAvyo tene sAra atre mUkavAnI tinA eka sabhya . motIcaMda gi. kApaDIAne jarUra nathI kAraNake te samagra vAMcavAnI jarUra che. batAvI temanI anumati laIne mokalavAmAM Avyo A samagra patravyavahAra jAhera chApAmAM chapAI gayo hato. A patramAM je je vAMdhAkAraka vastuo hatI che. ane A patranA citra aMkamAM A sAthe prakaTa te jaNAvI te saMbaMdhamAM jenonI dukhAyelI lAgaNIne karavAmAM Avyo che. mAna ApI te mATe gya karavA jaNAvavAmAM AvyuM 4. A saMbaMdhe gujarAtInuM vaktavya, hatuM. tenA javAbamAM pitAnI IrachA lAgaNI dukhA- jana patronA sura jude jude sthaLethI nIkaLyA che vavAnI nahotI, dukhAI hoya to pite dilagIra che temaja jana samAjamAM jude jude gAme je TharAvo evuM kaMIpaNa jaNAvyA vagara eTaluM jaNAvyuM ke thayA che te eka bAjue atyAre rAkhI, gujarAtI" (cuMTaNIne divasa) tA. 22-3-27 pachI pote maLI patranuM 20 mI mArca rAi nA aMkamAM je adhipazake tevo vakhata ApavA jaNAvyuM; A parathI sAme tinI noMdha " jane ane mI. munazI ' e mathALA javAba tA. 16-3-17 no apAyo ke je khAsa nIce lakhavAmAM AvI che te atra utArIe chIe:vAta teo sAmAnya rIte jaNAve evuM-zudhdha lAga "mI. kanaiyAlAla mANekalAla munazI gujarAtI sAne zAMta karavAnuM vacana ApavA jeTaluM paNu-vakta hityamAM eka vArtAkAra tarIke vArtAnuM vastu guMthavAmAM kAMika navInatA hovAthI emanI prAraMbhanI vArtAoe vya na maLe e yogya nathI; ane eka proTesTa cekasa vAcakavarganuM sArUM AkarSaNa meLavyuM; paNa tyAra sabhA turatajamAM bhaLe evo saMbhava che mATe turataja pachI A vArtAonI malaktA saMbaMdhamAM vicAravA yogya te yA bIje dina meLApa thaI zake te sAruM, (A carcA upasthita thayelI che ane niHzaMka tajajJa vidvAne patra lakhyA pahelAM peTA samitine rIperTa thai gayo kahe che ane mAne che ke A vArtAonAM pAtro ane tene hitA) Ane 17 mI mArcanA uttara mI. munzIe manA AtmA krAnsanA jANItA navalakathAkAra DuMmAnAM che, A ke pitAne IrAdo koinI lAgaNI dubhava- paNa mI. munazIe vezapAlaTathI e pAnA dehane gujavAne ke janakemane utArI pADavAno hato nahi e rAtanA lokonAM vastra paherAvelAM che ane pAtronA jIvanane vAta temaNe vidyAvijayajI sAthenA patravyavahAramAM (A gujarAtIone, sAMprata jamAnAnA navA gujarAtIono raMga patravyavahAra A aMkamAM anya sthaLe prakaTa thayo che) caDhAvavA prayAsa karyo che. A pramANe lekhake potAnI kAlpanika vArtAo mATe eka navI sRSTi utpanna kare temAM spaSTa karela che. maLavAno vakhata zanivAra tA. 19 te kAMI khAsa vAMdhA jevuM lakhI zakAya nahIM. paNa mIe mIe savAre 8 vAge potAnA gharamAM Apyo. munizrI munazIe te potAnI vAtane itihAsanuM svarUpa ApavivAvijayajI sAthe patravyavahAramAM karelo khulAse vAne gujarAtanA itihAsanAM mazahura ane lokasaMmAnya asa tAkAraka hatA a ta vAcatA jaNAza ( ane pAtrone lIdhAM che tema bIjI keTalIka vAtAmAM pairANika e khuda ukta munizrInA dharma vaja patranA gata cetra pAtronI yojanA karI che, ane temAM emaNe e lokasasudi 14 nA aMkamAM " zrIyuta munazI ane je mAnya pAtronA pAtrane, vyaktitvane vikArazIla, kaho ke samAja' e mathALA nIce jaNAvavAmAM AvyuM che) duSita karyuM che; ane ethI te sAme gujarAtanA rasanna ema jaNAvI taiyAra thayela rIpeTa tA. 18-3-27ne vAMcakoe vAMdho uThAvelo che, kAraNa ke A kahevAtI aitiroja rAtre maLanArI jAherasabhAmAM mUkavAmAM Avaze ke hAsika vAtenA vAMcanathI lekemAM e saMmAnya pAnAM ne te vakhate yogya TharAvo thaze te maLavAne vakhata cAritrya Adi saMbaMdhamAM azraddhA ane bhrama utpanna thAya ane kheTA vicAro baMdhAya e saMbhava che. AmAM paNa te 18 mIe divasanA traNa vAgye muMbai-mAMgaroLa lokomAM pUjya manAtAM pAtro jaNe apavitra bhAvanAojaina sabhAnA holamAM rAkhavo vadhAre yogya thaze, vALAM heyA vinAnAM ane kaseTInA agnimAM zuddha thayA Ane javAba mI. munazIe AvezamAM AvI jaI vinAnAM hoI zake ja nahi e khyAla mI. munazInI carcA mAne che ke A vAta na mAne che, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga phAgaNa 1983 mAM sthAnika ane rAdha darzAvyo ane A anaza sAmA pAlana che, te mATe che prakaraNa 1ranI vasa ane mAnatA prakaraNamAM te A pratinidhi ghATa - vArtAthI baMdhAvAne lIdhe lokone temanI vAtarIti sAme vavA ghaTatuM mathana kare te sAme koIne vAMdhe hoI zake nahIM. tIvra virodha jAgyA che. mI. munazIe je pitAnI vArtAnI 5Na dhArmika caLavaLane rAjakIya caLavaLa sAthe bheLavI prastAvanAmAM, vAcakoe e vArtAonAM pAtrane sAcAM - devAmAM bhUla thaI che, ema amAruM kahevuM ane mAnavuM che, tihAsika lekhavAM joitAM nathI, paNa temanAM caritAmAM rasa alabatta mI. munazIe islAmIone tvarAthI saMkhyA jamAvavA mATe pote kalpanAne upayoga karelo che mATe ane jene nA saMteSI potAne virodha batalAvyo tethI kAlpaniMka pAtra mAnavAM ghaTe che eTaluM ja je spaSTa svIkAryuM kudaratI rIte jenene khoTuM lAge, e kharuM. paNa mI. munazI heta te koIne vAMdho levAnuM kAraNa rahete nahiM. paNa mI. yunIvarsITI taraphathI dhArAsabhAmAM javA mATe umedavAra munazIe avaravara TIkAbANe chaTavA chatAM e khulAse tarIke bahAra paDyA e takane lAbha levA keDa kasI che, nahiM karatAM ulaTuM kara mInanuM avalaMbana karyuM che; ala- eTale ke sANasAmAM sApa sapaDAtAM tene vaza karavAne meke batta temAM eka apavAda temaNe karela che. "svama dRSTA"mAM hAthamAM lIdho che ane mI. munazI sAmAM pitAne vihajharata pAka pegambara sAhebanA saMbaMdhamAM IslAmIone rAdha darzAvyuM che, te mATe jenene mubArakabAdI maLe evuM Azcaryacakti tvarAthI saMtoSavAnuM yogya vicAryuM che. ame mAnatA nathI. dhArmika prakaraNamAM matabheda hovAne paraMtu jene paNa eja vAMdho hovA chatAM temane ghaTane kAraNe rAjadvArI prakaraNamAM te matabhedanA veranI vasulAta saMteSa ApavAmAM asAdhAraNa vilaMba lagADayo che, tethI levAya te AvakAradAyI nathI. ghaNuM pratinidhie pitAnA kudaratI rIte janomAM paNa kacavATa utpanna thayo che. mI. dhArmika vicAre pramANe samAja ane saMsAranA ghATa ghamunazIe jema IslAmIone saMtoSa ApavAne 5 DAvavA mATe dhArAsabhAmAM gayA pachI prayAsa kare che te vicAryuM tema jainene paNa saMtoSa Apa joIto hato. jema vAMdhA paDatA che temaja matadAre 5NuM pratinidhio paNa temaNe tema nathI karyuM e sahaja AzcaryakAraka che. para potAnA dhArmika matane paDagho pADavAnuM dabANa kare jenee tethI svAbhAvika rIte prerAIne tA. 29-8-29ne te paNa yogya nathI. ame baMne vastu nApasaMda karIe chIe. dine zrI jaina bhavetAMbara konpharansa pAse eka kamITI ane te ja pramANe lekhake pAtrone kalpanAnA raMge caDhAvelA ane teja pramANe lakhelA patra nImAvarAvI ane mI. munazI pAsethI ghaTato nyAya ane hoya tyAM tene svIkAra na karavAno AgrahI bane ane saMtoSa meLavavAne yogya caLavaLa karavAnI zarUAta karI aitihAsika pAtrane vikRta svarUpamAM raju karavAnI jIda le hatI. paNa e saMbaMdhamAM prasiddha thayelA patravyavahArathI te paNa ISTa nathI. prastuta prakaraNa saMbaMdhamAM jenoe jana jaNAya che tema mI. munazIe A bAbatane tAtkAlika grejyueTane salAha ApanArA patra meklAvyA che ke nikAla ANavAne ane jenene saMtoSa ApavAne ghaNo mI. munazIne tamAre upayukata kAraNe mata nA Apo, lAM vilaMba lagADe. eTale yunIvarsITI taraphanI temanI e pagaluM amane uparyukta lAgatuM nathI. tema mI. munazI umedavArIne AbAda meke AvatAM jenoe potAnA virodha je virodha aTakAvavAmAM kuzaLa che te A prasaMge kema ane dhaMdhAne mUrta svarUpa ApavAne anukULa taka ekadama cUkyA te paNa eka Azcarya che. AvI takarArene aMge hAthamAM lIdhI che. jenee tA. 18 mInI rAtre muMbaI bIjAo phAvI jAya che, jyAre nirarthaka AgrahI thavAmAM mAMgarela jana sabhAnA holamAM eka jAhera sabhA bharI kaI jAtano lAbha ke mahattA nathI." TharAva karyo che ke "dilagIrI jAhera karavA tathA bhaviSyamAM 5 chevaTetevAM lakhANe nahI lakhavAnI khAtrI ApavA mATe pUratI taka ApyA chatAM temaNe tema karyuM nathI mATe A sabhA ame hRdayapUrvaka e jaNAvIe chIe ke "loka TharAva kare che ke jyAM sudhI mI. munazI saMtoSakAraka samUha' uchaLI jAya e svAbhAvika che. cuMTaNInA javAba ane upayukta prakAranI khAtrI na Ape tyAM sudhI . samayano moko laI mI. munzIne mata na ApavA virodhanI nizAnI tarIke jana matadAroe mI. munazInI bAbatano TharAva karavo enI yogyatA aogyatA mATe tarapheNamAM mata Apo nahIM tema mata meLavI ApavAmAM sIdhI ke ADakatarI rIte madada ApavI nahIM." A saM matabheda hoya. chatAM rA. munzI jevAeto samaju baMdhamAM amAre eTaluM kahevuM joie ke jenenuM A pagaluM thaI AkhI komanI mukhya lAgaNIne mAna ApI tene sahaja che teTaluM ja avasarane yogya nathI. alabatta jano yogya rIte saMtevI ghaTe ane eka sAkSara tarIke mIla munazI pAsethI nyAya meLavavA ane satya svIkArA- teoe te prakAranI prAmANikatA batAvavI ghaTe. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrInI dha 287 kamiTI saMbaMdhamAM rA. motIcaMdabhAIe je gera (7) koI paNa sthAnanA paMce nAnA nAnA samajuta ubhI karI che te dUra karavA amAruM vakatavya gunhAo mATe AropIne janmabhara mATe jAtibahAra sthAnAbhAve mekupha rAkhIe chIe. ame to A na mUko. (8) keLavaNIne TharAva-A pariSad dareka prakaraNa sarvapakSane saMtoSa maLe te rIte pUrNa thAya prakAranI zikSAnI sAthe sAthe tenA pramANAnusAra eja ane eja IrachIe chIe. ema thaze mATe pUratuM dhArmika zikSaNa rAkhIne eka sthAnakavAsI Avezamaya na thavuM e vAta uparokata TesTa - jana zikSA pracAra vibhAga sthApita kare che. ane te bhAmAM ame vyakta karI hatI. Agraha tUTe, zAMta dvArA nIce lakhelAM kAryo karavAnI sattA janarala prakRti udayamAna thAya, svaccha ane premamaya vAtAvaraNa kamiTIne Ape cheH 1 gurUkuLa samAna saMsthA sthApana utpanna karavAnA prayatna thAya to e IchA pAra karavAnI jarUrIyAta A konpharansa svIkAre che, ane pADavAmAM vilaMba na lAge, evo amane vizvAsa janarala kamiTIne sUcanA kare che ke phaMDanI anukULatA che. kavi khabaradAre vasantotsavamAM jenI hoLI karavI thatAMnI sAthe ja gurUkuLa kholavAmAM Ave; 2 jyAM ghaTe te batAvyuM che temAMthI ekaja kaDI atra utA- jyAM keleja hoya tyAM tyAM ucca ane mAdhyamika rIe chIe ke - zikSaNa levAvALA vidyArthIo mATe chAtrAlaya draSa, pramAda, kusaMpa vase tyAM jaMpa maLe paLa kone? (Boarding House) kholavuM tathA skolarazipa ApavAnI vyavasthA karavI, 3 ucca zikSA prApta kare jugonI sukha ghAtaka e mUrakhatAnI heLI ! karavA mATe bhAratavarSathI bahAra javAvALA vidyArthIAvo karIe Aje bhAratanI sau alAbalAnI heLI ! ene lena (loan) chAtravRtti ApavI. ane kele6 sthAnakavAsI jaina konpharansa- jIyana vidyArthIne kaLAkauzalya, zilpa ane vijJAnanI A saMbaMdhe gata piSanA aMkamAM 202 mAM pUrNa ucca zikSA prApti mATe skolarazipa ApavI. 4 para je ame lakhyuM hatuM temAM e paNa hatuM ke - prauDha adhyApaka ane adhyApikAo taiyAra karavI. ( 5 strI zikSA mATe samAjanI sthApanA karavI. 'TharAvomAM keLavaNI, hAnikAraka rivAje dUra karavA jana jJAnapracAraka maMDaLa dvArA nizcita thayela vigere saMbaMdhI cupakIdI amane tAjIbImAM nAMkhe che.' cIjanAne kAryamAM pariNata karavI tathA jana sAhi* A kathana para sthA. jaina ke. prakAzanA taMtrIe tyano pracAra karavo 7 hindI ane gujarAtI baMne pitAnA 4-3-27 nA patrathI amAruM dhyAna kheMcI vibhAga mATe judI judI seMTrala lAIbrerI sthApita jaNAvyuM ke muMbaInA adhivezana prasaMge keLavaNI karavI tathA pablika lAIbrerIomAM jaina mAhityanA ane hAnikAraka rivAje upara vadhAre jora devAmAM kabATo mUkavA. (12) mahilA pariSadanA adhivezaAvyuM che. te prasaMge lagabhaga 32 TharAvo pAsa thayA nanI 5NuM A konpharansane kharca jarUra. (17) che, jemAMnA naM. 7-8, 12, 17, 25 ane 28 zrAvikAzramanI AvazyakatA (25) bALalagna, kanyAe TharAvo pati khAsa ApanuM lakSa kheMcavAmAM Ave vikraya, vRddhavivAha, aneka patnio karavI vagere che, AzA che ke AthI ApanI tAjubI dUra thaze." kurivAjo nAbuda karavA (28) brahmacaryAzrama athavA ame e TharAvo vAMcyA, ne amArI tAjabI gurUkuLanI jarUra. te mATe jaina TreiniMga koleja sAthe dUra thaI che eTaluM ja nahi paNa ulaTa ati Anada tenI vyavasthA; te mATe nImelI kamiTI. thayuM che, ane amArI amuka eka patramAM AvelA A uparAMta ame nahi nedhelA TharAvo e che karAve te badhA TharAva haze ema svIkArI thayelI ke jodhapuranA mahArAjAne mAdana pazuonI pitAnA bhUla jAhera karIe chIe. ukta je TharAvo para amAruM sTeTamAM hamezane mATe baMdha karelI nIkAsa mATe dhanyalakSa kheMcyuM che te e che ke vAda, bhAratanA sthAnakavAsIonI DIrekaTarI daza daza Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jenayuga phAgaNa 1983 varSe karavI, sAdhu saMmelananI AvazyakatA, bIkAnera zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhImAM teo surajena TreIniMga kalejanA saMcAlakone dhanyavAda, ardha tenA taraphathI eka pratinidhi hatA, ane jAnyuArI mAgadhImeSa mATe saradAramalajI bhaMDArIne dhanyavAda, 1926 mAM tenI bharAyelI sabhAmAM temaNe kuzalatAthI udepuranA mahArAja kumArane pArzvanAtha jayaMti dina piSa lIdhelo bhAga amArA hRdayamAM tAje che. sAta A vada 10 ne jAhera agata paLAvavAnA hukama mATe gevAnanI kamiTI nImAvavAmAM temanuM agrakArya hatuM. dhanyavAda vagere. chevaTe amArAthI ajANye thayela te vakhatanA pratyakSa paricayathI teo amane eka bhUla mATe amo kSamA cAhIe chIe. "gulAbI' - AnaMdI sajajana yathArthapaNe jaNAyA hatA. 7,zeThazrI gulAbacaMdadevacaMda zekajanaka avasAna, sAhityano bahu zekha hato. gujarAta saMsamAM mAtra 38 varSanI vaye A samAjamAM gulAbanA temaNe joDaNI saMbaMdhI karela vivecana ghaNuM mArmika puSpasamAM suvAsI saMskArI vidvAna lakSmIputra samA- chatAM svaracha hAsya ane viveda utpanna karanAruM hatuM janA durbhAgye gata mArcanI 8mI tArIkhe AlokamAMthI te sAMbhaLI temanAM gujarAtI sAhitya sAthene dIdhuM adaSTa thayela che. temane aMgrejI bhASAnuM sAruM jJAna hatuM samAgama spaSTa jovAmAM Avyo. temaNe amane eka ane temanAmAM sArvajanika sevAnA saMskAra yuvAna vakhata khAsa kaheluM ke "tame khUba lakhe-tamArA jevI vayamAM pahelA prathama surata kegresa thaI tyAre jhaLa- mArI pAse "Facile Den' hota te huM keTaluM kayA hatA. jaina samAja pratye pitAnI anukuLatA lakhI nAMkhata'-A mATe emane amAe AbhAra chevaTa sudhI hatI. jena esesIezana opha inDi- mAnyo, chatAM amoe jaNAvyuM ke "Apa lakhe te yAnA pramukha tarIke sundara kArya karyuM hatuM. vepArI, jarUra suMdara lakhI zake. lakhavA mAMDe ke tamArI kalama ane jhaverI tarIkenI khyAti sArI meLavI hatI akhaMDita pravAhamAM cAlI jaze vagere vagere.' ane jhaverI mahAjana, muMbaInI vyApArI ceMbarsa, temanAmAM meTAmAM meTe saguNa dareka sAthe dharmAdA kAMTAnA phaMDa vageremAM ghaNuM kAmakAja kArya premabhAva, ane gussAnuM kAraNa hoya te chatAM krAdhAkuzaLatAthI karyA hatAM. vezavALA thayA vagara zAMtithI vartAva rAkhI vAtacIta . keTalIkavAra uMcI padavIe pahoMcavA pachI kAI karI toDa kADhavAne, yA sarvane prasannatA batAvavAne koI potAnA samAja ane saMpradAyane visArI muka- hatA. A guNa dareka AgevAnamAM hoya to keTaluM sAruM ! vAmAMja pitAnI pratiSThA samaje che. sva. gulAbacaMda TuMkAmAM temanA avasAnathI jaina samAje eka jhaverIne e saMkucita bhAvanA sparzI zakI na hatI. sajajana, zAMta, nirmAnI, nirdabhI, sevApriya AgesarakArI, vyApArI rASTrIya saMsthAomAM mAna ane vAna gumAvyo che ane evA AgevAnanI jagyA, pratiSThA pAmavA chatAM chellI ghaDI sudhI jana saMgha lenAra najadIkanA bhaviSyamAM sAM paDaze ke nahi, e ane samAjanA eka sevaka tarIke oLakhAvavAmAM vicAre hRdayane ati AdhAta thAya tema che. pitAnuM gaurava mAnyuM hatuM. kharatA tArAnI peThe eka pachI eka AgevAne kharatA temaNe jana kaeNnkarasanI ochI sevA bajAvI jAya che zeTha motIlAla mULajI, zeTha hIrAlAla bake. nathI. jyAre kUTa prazno upasthita thatA, ane saMje. radAsa, zeTha narotama bhANajI vagere gayA. chevaTe gonI gaMbhIratA thaI paDatI tyAre pitAnI pukhta "gulAba" parimala vistArI cAlyA gaye. prabhu! temanA ane prAmANika salAha ApavA cUkatA nahi, eTale AtmAne zAMti, samAdhi sAthanI sadgati Ape. ja nahi paNa potAnI hAjarInI jarUra paDatI tyAre "kitiya vaMdiya maDiyA je e logasa uttama AvI kAryane hAra pADavAmAM kadI haThatA nahi. siddhA, ArUgohilAmaM samAvivaramuttama dig'. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAre satkAra amAro satkAra. [ jaina itihAsa-sAhitya aMka]. (1) muluMda, tA. 32-ra7, AtmabaMdhu mehanabhAI, tayagato no aMka kAle pahoMcyA. enA mukhethI uccAratAM Dara lAge che, paNa hame pite para avalokana-prasiddha karavA khAtara avalokana lakhAya TuMka' (arthAta zodhaka) che e bAbatamAM pheIbAthI che tevuM lakhavAno hAro Azaya na ja hoya te hamane paNa nAinakAra javAya tema nathI ! ) eka "samUha bhAgye ja kahevuM paDe. mahane ane e sAmpradAyika tarIke mArI najare paDe che. kRSikAranI bheLapathI Organsne saMbaMdha che? paNa mohanabhAI hAra, ane evI ja mahenatathI teo ahIMtahIM AthaDIeTale emanA pitAnA vikAsane emanA kAryakrArA bhaTakI bIja ekaThAM karatA, vAvatA, pANu pAtA, joI je khuzAlI spare te temane pitAne jaNAvavA laNatA najare paDe che. zuM emanI majurI, zuM emanuM purate A patrane Azaya. dhairya, zuM emane bhAvapara bharoso ! khetIne pAka sAhitya saMbaMdhI hAre khyAla aneka "huMkAvALA te sArAmAM sArA varSo AdinA saMjogo maLI Ave zatrajaya jevo che. je nasIbavaMtI ghaDI huM hArA tyAre paNu-AkhI jIMdagInA bhAgyeja 2-3 varSanI zatruMjayanI aMtIma "TuMka' para gALato houM chuM te "jarUrIAta mAtra pure eTalo ja hoya che; 5.7, ghaDIe ne "sAhitya" evI bhAvanA (Concept) e khetInuM bIjuM phaLa ke jANe che ! kudaratanuM paNa thavA pAmatI nathI to e kAmanI cIja ke AkhuM zarIra eka pachI eka paDadA dUra karI enI nakAmI, sArI ke khoTI evA tane te jagA ja hAme khulluM thavA pAme che. kudaratanA hArda sAthe te zAnI hoya? ethI nIcANunI "TuMka para beTho houM chuM ekAkAra thAya che. hamArA AjanA aMkamAM bilDatyAre have sAhitya praphullita karatA pavana tarIke sparza NanI surata kriyA ALekhavAmAM AvI che, te bilpaNa che-pUlarUpe nahi; ane pavana vIronI prakRti rUpe AjanI surata zakti gumAvI beThelI janatAthI te hoya che. emAM mahAvIra, kRSNa, rAma, nijonAM jIva- kaMi guNI vadhAre uttama krIDA karI zakyA, paNa hajI nanI sugaMdha mAtra hoya che, hakIkate nahi ane emAM kAlakUTa' jovAnuM bhUlI na zakyA ane 'vADavADamaya paNa nahi. bhayaMkara tINA, chAtIne vIMdhIne vAnithI baLa ja rahyo, jyAre ukta kRSikAra kALajAmAM pahoMce evA e vAyarAnI sugadhInI ane kudaratathI je ekAkArapaNuM pAme che hemAM ene kAlakUTa kALajAne sparyA pachI ene thanathanATa karatuM banAvI ane vADavAgni naDatAM ja nathI. tyAre vadhAre unnata sAdevAnI enI zaktinI zuM vAta karuM ane karuM te hityakAra kezu: kavi ke kheDUta ? e ja kheDUtanI mAphaka mAnazeya kANa? kAraNake mAnavA-na mAnavAmAM 'AdhAra' hame sAhityakRSikAro lAMbo vakhata zraddhApUrvaka mathatAM maMgAya che Logicne ke Historyo ke pramANabhUta mathatAM eka divasa kudaratanA sarva bhedo pAmavAnA. manAyalA purUSone ! ane have emAMnA ekakenI hamaNAM te enIja mAphaka mATI ane dhULa (bhASA garaja pAlavI nathI, balake emAMnuM kAMI AjasudhI ane vyAkaraNa ) cuMthavA paDaze, paNa uparathI sUrya zIkhavA kezIza karI nathI! eka vadhu nIcANanI ane cAtaraphathI pavana ane aMdarathI vasudhAne "Treka para AvuM chuM te tyAM sAhitya' nahi paNa "sAhi. arka jema jema maLatuM jaze tema tema kAMI nahi tya zodhake "--hamArA jevA "ke"-( hamane Tuka dhAreluM-nahi AzA karAyeluM-uDatA pakSI jevuM ekAda zabda to zuM paNa TuMka tarIke janmelAnA nAmane paNa rahasyajJAna aMdara ugI Avaze ane bAhya pAka karatA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga hame pAte 124 pRSTa para svAdhyAya'nuM svarUpa humajAvavA TuMkamAM kAzIza karI che, te joi tu thayA. prAkRta varga ne 'sajajhAya' kahe che te ja te svAdhyAya. e kriyAcaka zabda che; kAi bhAvanA mAtra nathI. dareka manuSya, hareka cIja, hareka dhaTanAnI sajajhAya karAya tyAre manuSya deva' ane. ane rakhe mAnatA ke vAcanAnA 5 prakAra pADI batAthavAmAM jainazAstrakArAe e kAMi navIna zodha hAtha karI che. e tA svAbhAvika ghaTanAno ullekha mAtra che. ane dareka psychologist te vagara vAMcane jANatA DhAya che. paNa sAkaralAjInI prakRtimAM nathI ane phAgaNa 1983 AjanA nA 3 anA realing paNa karI jAtA nathI ane bahuta recaptulating I bahu te perverted and distorted thinking sudhIja AvI zake che-ane te paNa prayatne, nahi ke svabhAvata--hemanA nazIbamAM raflection ane enA svAbhAvika pariNAma rUpa dho~ghakriyA kyAMthI ? pRSTha 185 paranA rA. kRSNalAlabhAinA zabdo "They acted and reacted on each other" mhArA anubhavanA paDadhA rUpa lAgyA. jainA ane arjune ATalA varSa bhegA vaNyA pachI, hajArI khAMDI kAgaLA kALA karyA pachI, Aje pahelI vAra ATaluM ja satya zikhavA pAmyA haiAya te hiMdanI pragati' keTalI dhImI che te sheje ane duHkha sAthe joi zakAya che. ana kahevAtA cha khATale divase paNa eTaluM satya joi zakyA, paNu jenA tA eTa phreMya nathI karI zakyA. kAraNa ke te hakka Act paNa arthataiya meLavavAnI garaja jainAmAM ugI nathI evA tene hame ATaluM kahIneya mhaoNTA lAbha karyAM che emAM zaka nathI. pAMca stagesmAM cethuM stage ReflectionnuM che; paNa ReflectionnI pIchAna ApavAnuM rahI gayuM che. kadAca Azraya lAgaze ke vidyAnA ane sAhityakAra jyAre cAra zreNIe udyamapUrvIka De tyAre Refl. ectlonnI bhUmikAne jarA sparzavA pAme; paNa born zabdanA arthanI pelI pAra javAnuM te| dUra rahyuMion, thought ane word traNene khAsa jaina rUpamAM ja goMdhI rAkhatA dekhAyA che. e je zaktinuM kAryo hAta te| huM emanI e mahatvAkAMkSApara krIna thAta, paNa e daulmanuM kAma che evI mhane samAjamAM ATalAM varSa gALyA bAda khAtrI na thAya ema bhAgye ja bane. prAcIna grIsanhAnu chatAM samasta jagata para teNe vijaya meLavyA hateA ane grIka prakRti ane sAhitye paNa jaya meLavyA hatA, te chatAM eNe kAMi jenA mAphaka khAsa paribhASAnA poet ane thinker ane philosopher dAmA karyo nahatA. jenAe pAtAnI khAsa paribhASA RellectlonthI prAraMbha kare! pahelI traNa bhUmikA karI emAM mahAvIra jevA sama bhAmAnA kAMija enA paga nIce ja rahetI haiAya, agara vadhu namra hAtha na hatA, e tA paMDItAnA mAha hatA ane te zabdamAM kahuM te, cAra zreNipara eka sAthe eka TuMkI dRSTinuM abhimAna hatuM, jeNe kahevAtA muThIbhara vakhate te tA hAya. hame je pAMcama pada dharmo ane sivAyanI tamAma janatAne na khAAcIpadeza evA zabdathI oLakhAvyuM hane vAMcatAM AmAM zuM bane che ane zuM enI bhAvanAo che mhArA bhAnamAMthI dharma ke upadeza banne bhAvA khasI te jANavAnI icchA thAya teA paNa ema thavA na jaI te mAtra Action, flowing eTaluMja dRzya pAme evuM azakya banAvI dIdhuM hatuM. hame bhale khaDuM thAya che. Reflection thayA bAda manuSya je vikAsakramanA sAdhana tarIke jaina gujarAtI ane jaina koI kArya kare pachI te 'surata'nuM hoya ke dharmopadezanu - deza, jaina pratidAsa, vagerenAM lAMbAM paDALAM vina reflectionmAM maLelA anubhavathIja nIpajatuM hAya. vecanA kayA karA-mane te mAtra nAmAM mithyAbhi e kArya mAtra reflectionnuM gatimAna thavApaNuM hoya. mAna jagADavA rUpa najIvuM kuLa upajAvanAra praya* 20 anata kiMmatanuM phaLa koi mIkika ja zakti ane AnaMda Apaze. A ghaTanAnA kramamAM zraddhA hAvAthI ja hamArUM mAsika avaleAku chu. mhane emAM kheDUta meAhananuM zarIra pahelA karatAM vadhu dRDha ane khIteluM jaNAya che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmyAM he janatAne ke li vArtha sara amArA satkAra 29 nathI vizeSa lAgatuM ja nathI. paNa eTaluM to huM zabdo joDI kahADe che. zuM grisanuM ke hAnakaDA hameza kahIza ke khAsa paribhASA ane ghaNA graMthe IgleMDanuM gaurava kaI kALe gujarAtamAM hatuM? enI ke jene sAhityamAM vidvattAnA purAvA rUpa manAya che bhASAmAM dIvyatA kadApi hatI?-hane gujarAtI jevI (!) e to prajAne nirmAlya banAvanAra balAo ja namAlI ekake bhASA lAgatI nathI. zrImana mahAvIra che. huM pUchuM: haribhadra ke hemAcArya heTA vidvAna punaH janmI zake tema nathI chatAM ghaDI mATe ka5thaI gayA hoya tethIya hamane-mahane zuM? janatAne nAthI dhArI che ke te Aje janma ane pUrvabhavazuM? mAnavachoDane Aje e ghaDIbharanA abhimA- nA pApa (je te bAkI rahyAM hoya te !) gujarAtamAM nathI zuM vikAsa maLavAne have ? DAhyAbhAI 35 janma pAme to teNe koI bIjI ja bhASA enA varSanI umare gujarI gayA, tyAM sudhImAM ATalI anubhavane jIravI zake evI ghaDavI paDe ! paNuM ThIka saMdara baladAyaka kRtio karI te chatAM jene AMdhaLA che; sIdhIne pitAno chokaro ema ja hAle hene e arthamAM joI zakyA nahi, ane Aje karI levuM paDe che-e nyAye badhA moho kSantavya enAM gAna gAvA nIkaLyA che ! e gAna enA che! satya hakIkata sAthe koI sAhityane saMbaMdha nathI! jIvanakALamAM thavA pAmyAM heta te enAmAM era vadhu zakita khIlI hota ane janatAne te era paNa Action and Re-actionnI ani. vadhAre khIlavI-nacAvI zakyo hota. mahUmanI mUrti pUjavI ane jIvatI mUrtinI avagaNanA karavI e vArya sattA hamajavA pAmanAra janatAe te e samajane vistArIne AkhA jagatanI pitApara paDatI mahadazA nahi to bIjuM zuM ? asaro jevI joIe ane kaI asarone AvavA Action and Re-action 24122 8241 devI ane kaInI hAme yuddha karavuM teno viveka karo esIA-yuropathI thayA vagara nathI rahelA te hAnI joIe; temaja ane te sAthe, potAnI asara sarakhI ane muDadAla gujarAta e kadaratI niyamathI duniyAnA bIjA bhAga para nAkhavI joie. ActkevI rIte bacI zake? paNa eTaluMya jenA bhAgamAM ion-Reaction kAMI mAtra siddhAMta tarIke rahamaje ugavA pAmyuM hota to sAdhu, derA-apAsarA, javAnI vAta nathI, paNa action karavAnI zakti vrata, ane amuka zAstrIya zabdaH ATalAmAM ja emanuM ane reaction karatI zaktino aniSTa bhAga jIvana samApta thavA na pAmyuM hatuM. Aje hame, ward off karavAne mATe joItI pahADa mAphaka jenonA mukhethI kAMI paNa vAta cAlatI haze to, A sthira ubhA rahevA 25 vairya zakti-dhyAnazakitasivAya bIjI eka vAta nahi sAMbhaLo. vyApAramAMyajana khIlavavA tarapha dhyAna ApavuM joIe che. jaina paribhASAne ekAda zabda ane e vAtAvaraNe utpanna sAdhuo, netAo ane kaeNnpharanse A mULa muddAnI karelI prakRti jozo ja. A kadAca hamane asahya bAbatamAM zuM karI zakayA che ? ane gurjara sAhilAgaze ke, jema jana sAhityanI bAbatamAM temaja tyakAro paNa? Aje gujarAta ane gujarAtI bhASAnA saMbaMdhamAM je "baDIbaDI bAta' kAgaLo para Ave che tenI mahane pitAne to sAhitya mAtra ane kAnuna bAbatamAM che. jyAM kAMI khAsa abhimAna levA mAtra, mAtra nirarthaka ja nahi paNa zaktidrAhI lAgyA jevI zakti ke uMcANa ke uMDANu nathI tyAM kalpanAthI che ane lAge che. mAruM cAle te lakhavA ane ane dezamAhathI badhuM "AropavAmAM Ave che. jema bhaNavAnA huM paravAnA kAThuM ane bahuja thoDAne jano gAje che ke amAre ja dharma sarvottama, tema bhaNavA dauM ke lakhavA dauM ! jeTalI cIjo "sAmAnya" AjanA gujarAtI sAkSara "garavI gujarAta vagere banI che teTalIe mUlyavAna paNuM gumAvyuM che. lakSmI, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 292 vidyA, zakti gheraghera na jaI zake; ane tyAM sudhI ja emanuM nUra jaLavAya. gAlA-gulAmane ghera gayelI kAI devI devI rahI zakatIja nathI; ane rAjAne paraNelI gAlI paNa devI bane che. paNa A vAta kAMI ochAja samAna hakkavALA' ane 'dayALu e' ane sAhityakArA mAne tema che ? duniyA jyAre gaMdhAtA ukeDA banI jaze tyAre 'navI khetI'sUjhaze ! X * X X Aja navayuga ke jainayuga? hatA ?....... phAgaNa 1983 AvI zakavAne snehAdhIna vADIlAlanA jayavAda. (2) jainayugaH--(zvetAMbara jaina aAnpharansanuM mAsika patra) muMbai. 20 jaina zvetAMbara phaeNnsa ApIsa. A mAsikanA "jaina itihAsa-sAhitya khAsa aMka ane sAmAjika aMka" ema be aMka amane maLyA che. zrI hemacandrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa nAmane che, te temAM A vyAkaraNa sabaMdhI dhaNI sArI mA 143 mA pRSTapara gujarAtI'kAre hamArA khAsa a'kamAMnA 'mahAvIraH Superman' e lekhane khAsa mananIya" jaNAvyA, ane te paNa lekhakanuM nAma jANyA vagar-e kAMI jainayugane mATe echuM abhilekha zrI. meAtIca'da gIradharalAla kApaDIyAe lakhyuM vaMdanIya na gaNAya,-paNa huM bIjA ja arthomAM kheluM chuM: navA ugavAnA jainayugane mATe e abhihitI ApI che. munizrI kalyANuvijayajIne 'pATaNu vaMdanIya, nahi ke krAi mAsikavizeSane mATe ! huM teA hamane janayuga nAma pasaMda AvyuM--AvI zakayu temAMya bhaviSyanA hAtha jouM chuM: navA ta yuga jarUra ugavAnA che ane te paNa jUnAne bhaya kara AgamAM bALIne! hamane A niSe sahya lAge hame hajI navA te jUnAnA madhyamAM ubhA che. hame kahezeH " jUtu zuM kAmamAM nathI AvatuM ? " hA, kharekhara kAma lAge cheH kANu nA kahe che ? aMgrejo zuM khATuM kahe che ke cInamAM emane lakhI ApelA jUnA hakakAte teo zA mATe cheDe ......jUnAne vaLage nahi teA peAtAnA lAbha kema thAya ?...... A emanu' dharmazAstra ane A emanA dhArAzAstrIonAM tarkazAstrA ! are e tarkazAstrathI te kAMI kAMi dhArAzAstrI prasiddhi ane mAna pAme, e zuM tyAjya tarkazAstra gaNAya ? jethI kAMi kAMI vyaktie mAladAra ane pUjApAtra ane, te zuM khATuM dharma zAstra gaNAya ?.....badhuM emaja che. leAkAnA bicArAnA bhAga che ke hemane eka daDAnI peThe kAi Ama te krAi tema phUMke ane enA mhAte pote majhA ane kasarata le! A che duniyAnA dharmAMnAM dayAzAstra ane nyAyazAstra ! e baLyA vagara kAM caitya paripATI' nAmanA lekha pATaNanA itihAsapara najara nAkhe che. zrI. meAhanalAla dalIcaMda dezAi taMtrI sAhebe prAcIna jaina pariSada' nAmanA lekhamAM pariSada ane vAcanA' A e zabdAnA bheda jaNAvI magadhamAM paNa prAcInakALamAM jaina pariSada hatI ema siddha karI ApyuM che. jo ke 'gujarAtI' sAptAhikamAM eka vidvAna lekhake vallabhI ane mathurAnI pariSadA svIkArI magadhanI pariSadanA InakAra karelA hatA. sUzidAbAdanA jagatazeThanI vaMzAvalI ApavAmAM AvelI che. temAM esavAla aTakanA aM Ama Apele che. AjanA osavALa jaina mAravADanA vaidika rajapUta hatA. ee jodhapara sTeTamAM AvelA eziyana bhAganA rahevAsI che. eziyana uparathI esavAla aTaka paDI. jainAcAya hasamUrie A leAkeAne seAlamI zatAbdinA prAraMbhamAM jaina dIkSA ApI hatI. e sivAya svargAvAsI jaina nATakakAra DAhyAbhAI dheALazAjI para paNa eka lekha che. ne keTalAka prAcIna ane khIjA kAvyeA che. TUMkAmAM 'jaina itihrAsa sAhitya khAsa aMka, dhaNA parizramathI taiyAra karavAmAM AvyA che ne temAM zAzvata mahatvanA viSaye AvelA che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayI 293 sAmAjika beMkamAM . ma. zvetAMbara prAMtika ApavAmAM AvyuM che. khAsa naheAmAM taMtrIsAhebe pariSadanA pramukhanuM bhASaNa ne carAvA tathA sthAna-zuddhipara mananIya noMdha lakhI che. cyA kha pazu kavAsI jaina piraSadano vAsa ApavAmAM khAoM vAcanIya che. jaina sArviSa tathA nAmane mATe che. phreMca vidyArthI DaoN. e. buniTI, zatrujaya karelA avizrAnta zramane sAthe vidvAna taMtrIne mArA prakaraNa nAmanA lekha tathA 'uttama tanaya'tA mahAtmA sarvinanya dhanyavAda. jainAe jainayuga kharIdI vAMcI gAMdhIchana' nAmanA bekha kara jaine vAMcavA maMtrIzrInuM RNa adA karavuM joe.-mahArASTrIya joie. gAMdhI vIracaMda rAdhavajInuM caritra paNa jana. 4-3-17. ratnatrayI. prathama bhUmikA. ( vyAkhyAtA. rA. rA. umedacaMda dAlacaMdra khareADIA B. A. ) priya badhuo. huM AjanA viSaya zarUM karUM te pahelAM A sthaLe keTalAka prAsa Mgika khulAseA karavAnI huM jarUra jouM chuM: tA. 20-1-34 ne dine zrI vidyAlayanI hyuvasthApaka kamITIe tamArI samakSa, aai capara lAkSaNika bhASaNA karAvavA-evI matalabanA eka agatyanA rAva karyo. sadarahu TharAvanI nakala mane tA. 12-1-25 ne dine pahoMcADavAmAM AvI. te vAMcI, mArI je mane dazA thaI, te meM vaLate divase sekreTarI mahAzayane lakhI jaNAvI. majakura maneAdazA tamane paNu atre jaNAvI devAnuM ucita bAra chuMH-- majakura rAyamAM, cAra bhASA karavAne aMge mApha paNa nAma vAMcI ke gakti thayA. kriyArUcipara sAkRtika bhASA AApavA jeTaluM sAmarthya, dara tapAsI jotAM, mArAmAM heAya tema na jaNAyuM, tyAre mAre te sabaMdhI dhRSTatA zA mATe karavI ? e bhAva AvatAM vAra na lAgI. sAthe sAthe menechala karmoTIe, ekavAra mArUM nAma majakura TharAvamAM mukayA pachI, ane tema karI mane eka uttama preraka nimitta ApyA pachI, sadarahu nimittane, svahita khAtara paNa lAbha na lauM te, pramAdanA vadhArAja thAya ema jANI vizeSa vicAra thatAM, nasabaMdhI thAkta sevA khUnavavAnI, mArA pAtAparanA kaIka avizvAsapUrvaka, IcchA thai che.'' baMdhu, A maneyA atyAre pagu chuM. eTalIja tIvratAthI anubhavuM chuM. sAma vagara, mAtra zubha nimittanA josathIja AjanuM mArUM lakhANa lakhAyeluM che. kriyAzine lagatA viSayonI vaheMcaNI agAuthI nahI thayelI heAvAthI, prastuta viSayanI keTalIka bAbate piSTapeSaNa jevI kadAca thaze te bhaya mArI sAme ubhA thayA. Akhare gayA julAi mAsanI adhavacamAM, AAjanA viSayanuM nAma sujhI khAtAM te pasaMda karavAmAM AvyuM ane te upara vicAra karavAnuM zarU karyuM. AMbAnI matAne lIdhe mArUM vAMcana hAla cArDaka rahe che ane taithI karIne A niMbadhamAM kaMi navInatA, adbhutatA ke bahuzrutapaNuM tamane na jANAya te te mATe prathamathIja tamArI pAse kSamA yAgI ghauM chuM. huM mAtra eTaluMja mAMgI lauM chuM ke thaDA samaya mATe mane sAMbhaLavA puratI udAratA dAkhavaze. ane sAMbhaLI rahyA pachI tame, mArA vicA * zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA vidyArthIo samakSa ApeluM vyAkhyAna. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 294. phAgaNa 1983 rone aMge je kaMi prazna puchavA hoya te pUchI jIvana-vikAsa mATe eTaluM badhuM upayogI che ke tenI zakaze ane te vakhate tamArA praznanA khulAsA kimata AMkavI paNa ati mukela che. ane tethI ja ApavA huM mArAthI banatuM karIza. A 'tripadI' ne ratnatrayI evuM mUlyavaMtuM nAma Apa vAmAM AvyuM che. ati uDe vicAra karatAM, "ratna' ApaNA graMthamAM Theka ThekANe traNa rane viSe evuM upanAma paNa te gaMbhIra ane gahana pade mATe ati rasika varNana jovAmAM Ave che. te eTalAM utaratuM ja jaNAze. badhAM prasiddha che ke tenAM nAma te dareka jainane, pachI te abhaNa hoya ke bALaka hoya te paNa, tene A mahAponI moTI moTI vyAkhyAo ApI, AvaDe che. devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane Aje huM zAstrArtha karavA nathI mAMgatA. zrI vidyAnArakI-e cAra gatimAM paribhramaNa rUpa ApaNo layamAM vidharmanA zikSaNa aMge je suMdara prabaMdha saMsAra che. te saMsAranuM citra ApaNe cAra pAMkha- cAle che tethI tevI vyAkhyAothI tame kaMI apaDIvALA sAthIo kADhI AlekhIe chIe. te saMsA- ricita to nathI ja. mekSa ane tenAM sAdhanaramAMthI mukta thavuM tenuM nAma mokSa. mekSa prAptinA jevA gagana-vihArI ane gahana viSaya carcavA mArga tarIke traNa cIja ApaNane tIrthaMkara bhagavAna agAu "ratnatrayI" e viSayanI prathama bhUmikA tarIke, batAvI gayA che. ane te samyagaMdana, samyaga jJAna prastuta viSaya sAthe saMbaMdha dharAvatA prAthamika vicAane samyagacAritra che. ane tenI sthApanA, ApaNe roja, huM Aje raju karavA mAMguM chuM ane mane svastika AgaLa traNa DhagalIthI karIe chIe ane AzA che ke tethI prastuta viSaya samajavAmAM ApasaunI AgaLa biMdu sahita ardha caMdrAkAra kADhI Nane anukulatA ane sAhAya maLaze; eTaluM ja nahi ApaNe mokSane sthApIe chIe. saMsAramAMthI mukta paraMtuM. sAmAnya rIte daSTigocara thatAM ApaNu AdhuthavA mATe A traNe sAdhanarUpa che te hakIkata haMmezA nika vyaktijIvana ane sAmAjika jIvanane ucca smRtimAM rahe te mATe ApaNe jinamaMdiramAM prabhunI karavA mATe kevAM pagalAM levAM joIe te vicAraNAmAM dravya pUjA karI, bhAvapUjA karavAnI agAu, A AvI jAtanI carcA kaMIka aMze madadagAra thaze, pramANe akSata vaDe svastikAdi kADhI, te upara phaLa evuM mAruM mAnavuM che. ane nevedya mukI, pachI ApaNe bhAvapUjA karavA utsAhavAna thaIe chIe. ane vaLI "namuththaNuM " | baMdhuo, jIvavuM e eka atigahana kriyA che ane te bolatI vakhate "appaDiya varanANu daMsaNa dharANa' kriyAne kartA ApaNe jIva che. janmathI maraNa paryaapratihata ane zreSTha evA jJAnadarzane dhAraNa karavA ntanA samayane sAmAnya rIte ApaNe jIvana evuM vALA ane "sabanUrNa sabUdarisa' sarva ane nAma ApIe chIe. manuSya potAnA bhAnapUrvaka, sarvadarzI evA arihaMta bhagavAnanA guNagAna gAtAM je rIte jIve che, te ja kharuM jIvana che. te zivAgAtAM, "e traNa rana Apo prabhu mujane" ema yanuM jIvana nAmanuM ja che. ApaNe prabhune prArthanA karIe chIe, A prasiddha A jIvana maraNano prazna ati gUDha ane A traNa renuM rahasya che te caryAne Aja yathI bharelo che, jIvananA be prakAra che. bahirjIvana prayAsa che. ane AMtarajIvana. bahijIvana-AMtarajIvananAM cinha mahA prabhAvazAlI navapadajImAM paNa A traNa ke nizAnIrUpa che. eTale ke bahirjIvana AMtarajIvaratno traNa sthAna bhogave che. A traNa padane artha, no AvirbhAva che ane tenAthI ja AMtarajIvana te traNene eka bIjA sAthe saMbaMdha, te traNenuM prAyaH parakhAya che. A bahijIvanane vartana, vyavahAra susaMgatapaNuM ane ekaya tevuM rAkhavuM e ApaNA ke AcaraNanA (conduct) nAmathI ApaNe ALa Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayI khIzuM. bIjI rIte kahIe te| jIvana kriyAnA je bheda thAya che rama ane sUkSma. vartana e sthUla kriyAnu ekarUpa che. khAvuM, pIvuM, khelavuM, cAlavu, doDavuM vigere je badhuM dRSTimAM Ave che, te ApaNI sthUla kriyA che. prathama ApaNe A sthUla kSiAnA sabaMdhamAM vicAra calAvIzuM. mukhyapaNe, vartanarUpa sthUla kriyAmAM, hAla sAdAi ane saraLatAnAM tavA ochAM guAya che. tyAM tyAM prAyaH temAM kRtrimatA, AMbhara, vakatA (Inconsistency), saLatA, bhitA ane viddhatA najare paDe che. nathI hAtAM temAM dhyeya ae lakSya, nathI hatAM temAM krama ke kaLA. ekaja vyaktinAM khAnagI ane jADhera vartana judAM judAM dhArmika sthaLA ane vyApAra sthaLAmAM paNa temaja. satra vadha ane asaMbaddhatAnu` ja rAjya. dAMta dekhADavAnA ane cAvavAnA judA. be to pothImAMrelA rIMgaNAM jevI ja vAta che. te uparAMta vartananI vakratA ane kRtrimatA eka be daSTAMtA ApI spaSTa karavA prayatna karIzaH "eka vakhate ema jAhera khabara dvArA jANu vAmAM AvyuM ke eka vaktA amuka saMsthAnA vidyArthIo samakSa muka viSaya upara bhASaNa ApI. bhASaNanA samaye jaNAyuM ke te bAyasukAre bhASAne badale te vidyArthIbAnI ma tema parIkSA levA mAMDI ane tarata ja pariNAma jAhera karI bhAgyuM ke be chAnI paNa taiya thayA nathI. ane pAchaLathI potAnA pAse khAvanArA mANasane kahyuM ke huM parIkSA levA ja gayA hatA, ane te sa'sthAmAM joie tevuM zikSaNa apAtuM nathI. vana-vakratA te AnuM nAma. " eka vadhu raSTAMta laie. ra eka tIrthasthaLanI dharmazALAmAM thoDA kahevAtA AtrALuo havAphera mATe tabIbata sudhAravA utaryAM hatA. eka musAphara khIjA musApharanI khADa khAMpaNa kADhavAmAM zUrA hatA. peAte dharma ja kare che ane bIjA adharmI ja che ema jyAM tyAM bAbara karatA, maMdiramAM zagaDA kADhI, 295 bAnA mANasane game teTalI harakata paDe te tarapha durlakSya rAkhI-dharmiSTapaNAnA DALa rAkhanAmAM tenAthI gAre kacAsa dekhADavAmAM AvatI nahIM. have jyAre te daMbhI mANasanuM khAnagI jIvana tapAsavAmAM bALyuM tyAre jaNAyuM ke te amuka dusana sevato hatA. jA badhuM zuM batAve che ke kayAM pavitra tIrtha sthaLa, kAM dharmazALA, kyAM havA phera, kyAM daMbha, kyAM bIjAnA doSa kADhavAnI vRtti ane kayAM dusana, 39 have vadhAre udAharaNA ApI tamane huM kaTALA ApIza nahIM. kAraNa ke Adhunika samayamAM kapaTa ane vakratAvALA, mAyAthI bharelA vartananA AvA banAvA Dagale Dagale paLe paLe ApaNA daSTipathamAM Ave che. ApaNA vanane lagatI sa` kriyA karanAra ApaNe jIva ke AtmA ja che. ane khApaNa, AtmA zuddha nahIM hAvAthI, rAgadveSathI kaluSita heAvAthI, mApaNI kriyAo paNa tevIja rIte kaluSita thAya che, ane ApaNA vartanamAM te rAgadveSanAM svarUpo jevAM ke krodha, mAna, leAbha ane mAyA utare che. A helA kaparUpI kayAya nA Adhunika jIvanamAM potAnI daH badhAranI sattA jamAvI bheTa che ane tene lIdhe aneka kharAba kAma karavA tarA ApaNe maLIe chIe. saMkSe 5mAM peAtAnA aneka prakAranA deje! chupAvavA sArU, samAjasevAnA mAya levA jevuM vartana paOM sthaLe jovAmAM Ave che.dunI vIbhAgaLa dhase che te jovuM nahIM-rete viSe paricita rahevuM ane samAjanA netAnuM pada bhogavavuM ane kapaTabhAvapUrvaka te nIbhAvavA dhaDabhAMga kaMravI ne ka yogya kahevAya nahIM. tethI te ahu'pada baLavAna sattA bhegave che ane aMte samAja chinnabhinna thAya che. atyAre ApaNA samAjamAM sarvatra zuM kaOAya che trikALa akhAdhya siddhAMtA eka bAjI ane bIjI bAju aneka rUDhibaMdhanA, gatAnugitakapaNu, aMdhazraddhAmayavana, peAtAnA ja kakakA kharA karAvavA jeTalA kadAa. pariNAma e AvyuM che ke ApaNe viveka vagara Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ki ja jainayuga phAgaNa 1983 samajaNa vagara duSkarmoja karyA karIe chIe-vAha daDhanizrayanA abhAve, te ja mAnyatAo pAchI ApamAyA ! tuM asatyasvarUpa hovA chatAM ahIM to tuM rAjya gune kanaDaze. kAraNa ke ApaNuM mana sarpanI mAphaka bhogave che !!! vAMkuM cAle che ane ApaNe bahirAbhA mamatvanA madathI gherAyelo che. ApaNI mAnyatAomAM aneka paNa tame puchazo ke A kaSAyayukta vartanane mithyAtvo-asatya vAsa kare che. satyamAM asatyane preranAra kezu? sthUla kriyAne preranAra sumakriyA ane asatyamAM satyane bhAsa thavAthI vastusvarUpanuM ApaNuM AMtarajIvana-ApaNuM mana ane tenI kalpanAo ane te kalpanAe svIkAranAra ApaNuM hRdaya; bhAna thaI zakatuM nathI. asatamAM vizvAsa thAya che eka zabdamAM kahuM te ApaNI mAnyatAo(Beliefs). ane satamAM avizvAsa thAya che ane ApaNuM A mAnyatAo ApaNuM vartana-ApaNe vyavahAra mAnyatAo te mujaba dRDha thAya che. paraMtu A race che-ghaDe che. ekavAra kriyA thaI ane tenuM puna: mAnyatAo mAnyatAo baMdhAI kayAMthI e prazna have upasthita rAvartana thayuM ke te kriyAmAM baLa AvatuM jAya che, thAya che. javAba aja che ke ApaNe jANapaNu te eTale sudhI ke te Teva ke Adata prati 1. (Information) or knoweledge ane ApaNuM bhAvanuM 25 pakaDe che. ApaNI prakRtinA- 2nAM maLa rAgadveSa (Attachment, Hatred) tenAM kAraNa che. tapAsIzuM te te kriyAnA punarAvartanamAM-ane te rAgadveSanI carcA hAla turata mulatvI rAkhI mAtra kriyAnAM zarUAtamAM ja, te jaNAze--kAMIpaNa duvyuM. ApaNe jANapaNuM have tapAsIzuM. sana ekavAra karyuM-sevyuM ke mArga khullo thayo, bIjI Idriyo ane manadvArA prApta thaeluM ApaNuM vAra-trIjIvAra karatAM anekavAra ane chevaTe Adata, Teva ke prakRti ghaDAI jAya che. A prakRti ghaDanArI jANapaNuM keTaluM badhuM adhuruM ane sadoSa che ? ApaNuM kriyAone preranAra ApaNuM mAnyatAo che ane have Idriyo ane mane keTalAM badhAM avikasita ane ApaNe tenI parIkSA karavAnI che. mAnyatAonA nirbaLa che te te tame zikhyA che. amuka adelane bhaMDAra tapAsavAnA che. temAM kharA zIkkA che ke beTAM vALo ja prakAza ApaNI AMkhamAM pesI zake, kAna ratna che ke kAMkarA te jovAnuM che! mana je na kare paNa amuka ja AMdolane sAMbhaLI zake. vadhAre saMte e chuM. kayAM tene nyAyazAstrane pUchavA javuM che? khyAnAM AMdolane AMkha ane kAnane ijA kare. ane e to rUchyuM te mAnyuM! je ApaNA magaje eka te ja pramANe bIjI indriyonuM ane mananuM. keTalI kalpanA uThAvI ane je te ApaNe svabhAnavagara badhI apUrNatA ane nirbaLatA ! dunIAnA badhA mAnI lIdhI-svIkArI lIdhI te te svaccheda kahI padArtho ApaNe jANI zakatA nathI. mAtra thoDAka ja zakAya. are evI aneka mAnyatAo ApaNe sva padArtho ApaNI iki ane mana upara jevI chApa chaMdapUrvaka mAnI lIdhI ke jene mATe nathI dalIla ke pADe tevI ja chApathI baneluM ApaNuM jANapaNuM hAya nathI yukita ke nathI Apta vacana. che. chApa paNa jhAMkhI ke uMDI hoI zake. anaMta vizvanA anaMta padArtho paikI eka nAnI saMkhyAnA jyAM smRti, vicArazakti, vivekazakti, nirNaya padArthonI amuka ja bAjue ApaNuM upara paDelI zakti rItasara keLavAtI na hoya ane kadAcaka, sAcI ke khoTI, jhAMkhI ke uDI chApa-eja ApaNuM rUTibaMdhane, ane gatAnugatikapaNuM vidyamAna hoya Adhunika jANapaNuM. tene jJAna evuM nAma paNa temAM kAMI navAI jevuM nathI. ApaNI e mAnyatAo ApI zakAya ke ApaNuM zabdajJAna, bhASAjJAna, pAsethI, teonAM pramANapatronI, zAMtinA samaye sAhityajJAna vigere paNa adhurAM ane ceDAM ane te mAgaNI karIzuM te te mAnyatAono moTo bhAga paNa delavALAM, alpa jIvananI aneka viTaMbaNA varALa thaI uThI jaze, paNa Azcarya eTaluM ja che ke vacce kevuM ne keTaluM AvaDe? are kevuM khedajanaka jANI " che Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S: A dAkhala karo to aLasa, ara ratnatrayI 297 citra! baMdhuo! zuM tethI nirAza thaI gayA? lAkho rthaka ane niSphaLa nIvaDe che. jIvana adhama bane nirAzAomAM amara AzAo chupAelI che. che. jIvana nAmanuM ja hoya che. are-te te dhImuM badhuo! AzAvAdI bane ane sajaja thAo. maraNa ja kahevAya. cAlo bIjuM daSTAMta laIe. udyama karIzuM to temAM paNa sudhAro thaI zakaze. uparokta chApa-mAhItIo-vIgatothI baneluM jANa- 2 dhAro ke "majurI karavAthI paisA maLe che' ema paNuM, mAnyatA ane vartana saMbaMdhI hamaNAM ApavAmAM jANavAmAM Ave tyAre "nasIbathI paisA maLe AvelA TuMka ane bhinna bhinna varNana daramyAna te che ema mAnavAmAM Ave ane pisA meLavavA traNe vacce kevo saMbaMdha che te samajAvavA pratye rastAmAM cAlatA jozIne puchavAmAM Ave yA saheja prayatna karavAmAM Avyo che. jANapaNAne AdhAra te dhanavAnI adekhAI karavAmAM Ave ane laI, pUrva kALanA ke vartamAnakALanA saMskAra ane temane luMTavAmAM Ave. luMTavA jatAM paNa paisA vAtAvaraNanA guNadoSone AdhIna thaIne mAnI levAmAM maLe ke na maLe paNa anIti, ALasa, adeAvelI mAnyatAothI moTe bhAge prerAeluM ke ghaDA- khAI, hiMsA vagere doSo te jarUra jIvanamAM yeluM ke ghaDAtuM ApaNuM vartana hoya che. te traNe Ave. A dAkhalAmAM paNa jANapaNuM mAnyatA vacce dekhAtA saMbaMdha ke virodha viSe have pAMca cha ane vartana traNe eka bIjAthI viruddha che. ane udAharaNa laIzuM, ane temAMthI nIkaLatA sAranA pariNAme jIvana adhama bane che." saMbaMdhamAM thoDIka carcA karIzuM:1 jIvana sAthe joDAeluM evuM je darada te viSe A prakAranuM jIvana ghera jaMgalamAM bhulA paDyA eka daSTAMta laIe. dhAro ke "darada davAthI jevuM che. ahIM tahIM bhaTakavA chatAMye jagalamAMthI maTe che" evuM pustakomAMthI ke bIjAo pa bahAra nIkaLAtuM nathI, bahAra nIkaLavAnA mArga vinAnI sethI jANavAmAM Ave, tyAre "darada enI bhulavaNuM eja AvA prakAranA jIvananuM svarUpa che. meLe maTI jAya che ane maTaze" evuM mAnI nathI hoto temAM rasa ke AnaMda ke nathI thatAM levAmAM Ave ane te matane Agraha karavAmAM temAM vikAsa ke abhivRddhi. prAyaH kaleza ane guMcaAve ane khAnagI jIvana tapAsatAM "darada vADe temAM jaNAya che; kAraNa ke temAM mArga ke maTADavA derA dhAgA karavAmAM Ave" ane sAdhanano abhAva che. mArga maLe to ja dhArelI jagyAe jaI zakAya. mArga vagara -bhaTakavAnuM ja derA dhAgA karatAM kAkatAlIya nyAyathI je kadAca thAya. are mArganA abhAna uparAMta duSkarma rUpI darada thoDIkavAra mATe paNa zamyuM te pAchuM ajJAna hema-oTo mata ane tevA matano ghera rAtrI hoya ane temAM paNa tenA paripAkarUpa Agraha jIvanamAM pesatAM vAra lAgatI nathI." ati varasAda sAthe vAvAjhoDuM hoya te vaLI zI dazA thAya ! e te vatI hoya te ja jANe. arUNodayanI A pramANe jANapaNuM, mAnyatA ane vartanamAM vATa jotAM besI rahevuM ja paDe. paraMtu prakAza thatAM susaMbaMdha te dUra rahyA paNa asaMgatapaNuM ke virodha cAlavAne udyama karavAnuM mana thAya-cAlavA mAMDe heya te pariNAma bhayaMkara Ave che. ane mArgane bhAna vagara paNa bhaTakatAM sadbhAgye A prakAranA jIvanamAM vartanane AdhAra mAnyatA keI mArgadarzaka maLI Ave te ja mArga prApti thAya, nathI, mAnyatAno AdhAra mAhItI ke jANapaNuM nathI nahIM te tyAM sudhI jIvana uddeza-jIvana lakSya samaane tame jANe che tema pAyA vinAnuM makAna jyA vagara corAzInA pherAmAM pharavAnuM ja rahyuM ane jaldI paDI jAya che. vadhumAM te traNemAM eka bIjA ajJAna ane mehamAM phasAyelA ja rahevAnuM thayuM. sAthe virodha ane bhinnatA hovAthI te jIvana nira- cAlo eka vadhu daSTAMta laIe. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jenayuga phAgaNa 1983 3 " bahu khAvAthI apaco thAya che ke abhakSya ja nAza karavA ghATa ghaDayA karuM te mAruM jIvana, khAvAthI roga thAya che." ema ApaNe jANIe bezaka adhama kahevAya. kAraNa ke svArtha dumachIe paNa te hakIkata magaje nizcayapUrvaka nAvaTathI te mitre karelA upakAro huM visarI svIkArelI nahIM hovAthI avizvAsa ane saMzaya gayo. e rIte huM katatI thayo eTaluMja nahi. sAthe ApaNe khUba khAI laIe chIe ane paraMtu daMbha ne kapaTane meM Azraya lIdho ane khAtI vakhata bharyAbharyane paNa vicAra karatA hiMsA-are manuSyahiMsA karavA tatpara thayo. nathI. ane pariNAma e Ave che ke prathama AnAM kAraNe tapAsIe to samajAze ke jAapaco thAya che ne temAMthI pachI aneka roge NavAmAM, mAnavAmAM ane vartavAmAM paraspara uddabhave che. AvI rIte jANelI hakIkata nizca- virodha rAkhavAthI AvI adhamAadhama sthiti yapUrvaka svIkArelI nahIM hovAthI vartanamAM prApta thAya che. have eka chelluM dRSTAMta laIzuM. utaratI nathI. jyAM sudhI zuM khAvuM, kevI rIte khAvuM, e mATenA nirNayo dezakALa, zarIra kAyadAno abhyAsI jANe che ke korTamAM sarvee sthiti ane zarIraprakRti vigere jaI na karavAmAM satya bolavuM joIe chatAM aneka lAlacone Ave ane temAM vizvAsa ke pratIti na thAya vaza thaI "huzIyAra evo je huM tene keTe tyAM sudhI, tene lagatA roganA bhoga ApaNe kharoja mAnaze ema mAnI laI, cAlAkIno thavAnA ane thavAnA ja, are tevA nirNaya DoLa karI te asatya kathana kare ane pAchaLathI karavA mATe puratA vicAra ane jJAnano paNa kharI vAta bahAra Ave to zuM te niMdya ane jyAM abhAva hoya tyAM sudhArAnI zI AzA zikSAne pAtra thatuM nathI?" : rAkhI zakAya." AvAM AvAM aneka daSTAMta ApI zakAya paraMtu dhAro ke "pattharano piThIo paramezvara che' ema viSaya lAMbo thaI javAnA bhayathI vadhu daSTAMta keSTha purUSa kaI paNa rIte jANe, paiso mAre atyAre huM TAMkato nathI. paramezvara' ema te mAnI le. ane sAthe sAthe A daSTAMto uparathI tame samajI zakaze ke kAmadevanI te pUjA kare ane viSayamAM lubdha jANelI vigato, te viSenI mAnyatA ane tene lagatuM thAya te te jIvana keTaluM eLe jAya e sahe. vartana-e traNene eka bIjAne AdhAra joIe ane lAIthI samajI zakAya tevuM che. A daSTAMtamAM jeTale jeTale aMze te traNe eka bIjA sAthe joDAjANavAmAM, mAnavAmAM ane vartavAmAM koI paNa pelAM, anukuLa ane saMgata hoya che teTale teTale prakArano saMbaMdha jaNa nathI. eTaluM ja nahIM aza jIvanamAM rasa ane AnaMda Ave che ane paNa te traNe ghaNAM azuddha che. AvuM jIvana tyAreja jIvana mArga ke hevo joIe tenI saheja aMdhakAramaya che. jIvana eTale zuM te tene sama: jhAMkhI thAya che. bIjI bAju jyAre te traNene eka jAtuM nathI. madamAM gherAelA ane ajJAna, ne ajJAna, bIjA upara AdhAra hoto nathI, te traNe eka purUSathI jIvana svarUpa te kyAMthI samajAya !" thI samajAya !" bIjAthI bhinna ke pratikuLa hoya che tyAre te jIvana sArI salAha Ape te mitra" ema jANyAM kalezamaya bane che. tabalAM sAraMgI ane gAnAra traNe pachI, jyAre eka manuSya mane sArI salAha tAlamAM hoya tyAre ja sAMbhaLavAmAM majA rahe che paNa ApI tyAre te manuSyane meM mitra tarIke tAla vinAnAM te traNe hAMsIne pAtra thAya che. ghoDAnA jA. te mitre aneka vakhate e pramANe mane avAja, gadheDAne avAja ane kAgaDAne avAja sArI salAha ApavA chatAM, huM te manuSyane eka sAthe nIkaLavAthI mAtra kolAhala (Discord) zatru tarIke mAnI lauM ane jAhera rIte teno ane zera karaja thAya che. kaMI temAMthI saMgIta Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM khamAsamaNa athavA praNipAta sUtra udbhavI zakatuM nathI. A pramANe asaMbaddha ane jANapaNuM zuddha karavA mathe che ane jANapaNuM zuddha paraspara virodhapUrvaka jANavAmAM, mAnavAmAM ane varta- karyA pachI te pramANeja pite mAne che ane te pramANe viAmAM Ave te jIvanamAM vakratA ane kaDavAzaja ja pote varte che. ane e rIte e traNenuM eka pariName che. paraMtu je te traNe susaMgata thAya ane pazuM thAya che. temAMthI virodha uThI jAya te pachI jIvanamAM era TuMkAmAM, jANapaNuM-mAnyatA ane vartananI mAnyatA ane vartananI mIThAza ane madhuratA Ave che. zuddhatA ane susaMgatapaNuM (Purity and consiATaluM vicAryA pachI samajAyuM haze ke ucca stency of Information, belief and convartana mATe daDha nizcaya joIe. te nizcaya daDha thavA duct) eja kharo jIvanamArga che. puratAM nyAyapura:sara thaelA nirNayo joIe ane baMdhuo ! tamane A vicAra je yogya jaNAya tevA nirNaya mATe suvicAraNA joIe ane te te, mArI tamane khAsa vinaMti che ke AvatI kAle suvicAraNAnI pITha pAchaLa zuddha jANapaNuM joie. zarU thatA mahA kalyANakArI paryuSaNa parvamAM, tamAruM sauthI pahelAM ApaNuM jANupaNuM-ApaNI mAhItIo vartana evuM rAkhajo ke jethI tamAruM jIvana kaMika sarva rIte saMpUrNa karavA kezISa karavI joIe, nahIM uccagAmI thAya. kAraNa ke ApaNe sArI rIte te chevaTe, dunIAnA-jANuparNanA bhaMDoLa sAthe jANIe chIe ane mAnIe chIe ke te parvamAM sarakhAvatAM kaMIka saMtoSa thAya teTalI te te mAhItIe karavAnI dhArmika kriyAo jevI ke dararoja be vakhata hovI joIe. ane pachI tenI zuddhi karavI joIe. pratikramaNa karavAM, prabhu pUjA karavI, citya paripATIe kAraNa ke azuddha ane apUrNa jANapaNuM ApaNane javuM, gurUmaMDaLane vaMdanA karavI, pavitra kalpasUtra amArga-kamArge dorI jAya che. have te jANapaNuM ekAgra citte sAMbhaLavuM, tapa paccakhANa karavAM, sarve pUrNa ane zuddha karavA mATe-ApaNe hAla kevAM pagalAM jIvone khamAvavA Adi ApaNI zuddhine artheja laie chIe ane kevAM levAM joie vigere hakI karavAnI kahI che, ane tethI ja Atmazuddhine hetu kate upara ApaNe have pachI bIje vakhate vicAra najara AgaLa ja rAkhI, te kriyAo karavI te karIzuM. atyAre te huM dhAruM chuM ke ATaluM basa che. ApaNuM kartavya che ane tame jarUra e pramANenI pharajo aMtamAM, zuddha jANapaNuM, zuddha mAnyatA ane zuddha je haMmeza bajAvatA raheze te tamAruM jIvana ucca vartana, e traNenuM susaMgatapaNuM jIvanane ucca banAve banavA sAthe, je saMsthAno tame Azraya le che te che. ucca jIvananA abhilASIo prathama pitAnuM saMsthAne hetu paNa bara Avaze. ApaNuM "khamAsamaNu" athavA praNipAta sUtra. makara suva nIce pramANe che - paDatAM te aMge kaMIka vicAraNA, carcA, patravyavahAra IcchAmi khamAsamaNa vadiuM jANi. temaja hAlanI pracalita paMcatikramaNa sUtranI copajajAe nisahiAe mathueNa vaMdAmi DI AdinuM vAMcana vigere thayAM. chevaTe Azare be A sUtranA arthane aMge mane samajaNa na paDI.' varSe A lekha lakhavAnuM kArya hastagata thayuM. 40 varSanI ummare paNa AvuM sAmAnya paNa ati mArI muzkelI mAtra be zabdone aMge hatI ane upayogI sUtra kamabhAgye na samajAyuM. dhArmika hajI kaMIka che. te zabdo "jAvaNijajAe " ane kriyAmAM nitya jarUrI sUtrane artha ukelavAmAM muzkelI "nisAhiAe che, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 300 phAgaNa 1983 uMDA mULa nAMkhavAnA umadA hetuthI chapAtI ApaNI pathapratikramaNanI ceApaDIe chapAvatI vakhate ghaTatI saMbhALa rakhAya te kevuM sArUM evI sUcanA jAheramAM mukavAnI pRcchA prabaLa thAya che. arthe lakhatI ke vicAratI vakhate vyutpatti artha, rUDha artha, gauNu artha vigere tarapha lakSa apAya tyAM sudhI teA vyAjakhI lekhAya paNa kAipaNa prAcIna AdhAra vinA, TIkAovRtti joyA vinA mAtra kalpanAnA Azraya levAya te| asahya lAge che. vizeSaNane avyaya tarIke, tarataja pAchaLa AvatA 'nisIhiAe ' zabdathI svataMtra rIte, chuTuM pADIne samajAvavAnA prayatna karave anucita bhAse che. AjakAla je arthe cAle che e sAdhAraNa mANasa mATe (je zabdArthane paNa muzkelIthI samajI zake temane mATe) che" e dIlAsA zAMti ApatA nathI. tethI satyArtha zeAdhavA vadhu prayatnA karavAnuM sadbhAgya ApaNane prApta thAya che. keTalAMka pustakAmAM jAvaNujAe 'zabdanA 8 zaktisahita 'evA artha ApavAmAM AvyeA che. eka pustakamAM teA ema paNa lakhyuM che ke 'jenA vaDe kALakSepa karIe te yApanIyA kahiye te zaktie sahita'. jyAre dhArmika keLavaNImAM rasa letA eka mitre lakhyu` ke "zaktisahita evA huM vaMdana karvAne IcchuM chuM' ane vadhu khulAsA ApyA keH-- ApazrInA svAdhyAyAdikAryamAM bAdhA-vikSepa na Ave te rIte vaMdana karavA IcchuM chuM' eve bhAva ziSyanA vinayate vadhu zAbhAve, paraMtu dhArmika kriyAzaktisahita evA huM-vaMdana karanAra mATe vizeSaNu nitya-Avazyaka kriyA karavA jatAM thAka lagADe utsAha maMda pADe teve artha ke khulAsA gaLe na utare e svAbhAvika che. dhArmika kriyAnA uddeza-Azaya hu'meza taddezIya utsAha vadhAravAnA che. ane temaja sarvatra dekhAya che teA pachI atre yathAzakti vaMdana karavA icchuM chuM" te bhAva cita jaNAtA nathI. ubhA ubhA karavAnI kriyA hAlatA kheDA kheDA thAya che te bhaviSyamAM sutA sutA ke evIja kASTha pramAdasUcaka dazAe thAya evA bhaya pedA thAya che. pheTA vaMdana, thAbhavaMdana ane dvAdazAvarta vaMdana ema vada nanA traNa prakAra pADI, gurUnI anukuLatA sAcavavA puratuM vaMdananu' ucca rahasya 'yathAzakti' jevA arthathI uDI jAya ema ciMtA thAya che. bALadayAmAM dharmanA rUpe che. pUrva mahAna purUSA meATI meTI rIte vaMdanA karI gayA haze. huM yathAzakti (ziSya peAtAnI laghutA darzAvavA mATe 'zakti sahita' evuM vizeSaNu peAtAnA mATe muke che) vaMdana karUM chuM. tyAre te ati vismaya thayA. vizeSaNa ane avyayanA taphAvatanI uparAMta aNusamaja karatAMe vibhakti taraphanI A durlakSatA duHkhakara thaI. 'jAviNAe' vizeSaNa che ane tene trIjI vibhakita che chatAM prathamA vibhakti gaNavAnuM A sAhasa ayeAgya lAgyuM. keTalIka ceApaDIemAM'jAvajjiAe'nA artha yathAzakti' vAMcI mArI muzkelI vadhI, ane te mATenA khulAsAethI mArI muMjhavaNu khamaNI thai. gurU vaMdana karavAne utsuka ziSya vaMdana karavA jatAM peAtAnI zArIrika zakti mApavA khese-tene aMge vicAra paNa kare te magajamAM na utare tevI vAta thaI paDI. vaMdane tsuka vinayI ziSya pUjya gurUnI anukuLatA tapAse-temanA svAdhyAyAdi kAryamAM vikSepa kAipaNa rIte na paDe tevuM vicAre, ane tevIte rIte vaMdana karavA icchuM chuM' ema namra bhAve AjJA mAge paraMtu te vakhate ' svazakti anusAra ' vaMdana karavAnI icchA te jAhera na kare. zakti vinAnA mANusa ubhA ubhA hAtha joDIne paNa namana karI zake, vizeSa zaktivALA drAdazAvarta vAMdAMthI vaMdana kare' e khulAsA gurUnI dRSTie bhale samAcIna heAya paNa atre teA ziSyanI dRSTie jovAnuM hAi, tevA khulAsA vyAjakhI na jaNAyeA. ziSyanI vanecchAnI dRSTie 'yathAzakti' vaMdana karavA IcchavuM te avi rAdha jaNAtuM nathI. ApazrInI anukuLatA mujaba" vaMdana karavA icchuM chu eveA bhAva kadAca hoya te te aMdhakhesatA thaI paDe. have 'zaktihita' artha aMdha besatA che ke nahIM te tapAsavA pahelAM tenu' vizeSya nisIhiAe' eTale zuM te prazna upara AvIe. 'nisI(huAe' eTale vaividhayA eTale naiSidhikA vaDe. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNa' khamAsamaNuka athavA praNipAta sUtra sAmAnya rIte tenA rlRnisadina' eTale azubha yApArano tyAga karIne' athavA va'nathI anya vyApAranA niSedhavarDa' evA arthe keTalIka ii copaDIomAM jovAmAM Ave che. ' tA pachI jema prabhumaMdiranA pravezAdi vakhate bhelAya che tema nisaDika belI mAtA niItipUrva' 'dana karavA illuM chuM ema zuM artha hai. zake ? ane dayAta vAMdA ke jenu A prakri 'yathAzaktiyukta'mAMthI keTalAkAe 'yukta' zabda pAMta sUtra' zarUnI anukULatA sAcavavA mATe kADhI lIdhA eTale kathAzakti' mAtra artha . ane rahyA. karavAmAM AveluM jaNAya che temAM mitAvaha praveza bIjAe pathA' zabda gaDhI dIdhA eTale zaktivakhate 'nisIhi'tA khAlavAnu che teA pachI te mATe yukta zaktisahita evA bartha karyo ane tethIja zuM te gurUnI AAnA mAgavAnI che? game te rI A baMne ardhA jovAmAM Ave che paDyuM te baMne paNu A baMne zabda sAthe laie tyAre zaktisahita uparamujaba chuTA paDI javAthI, pAchaLa AvatA aAtra vyApAranA nivaDe e kharca maLata'nisAhibAe' zabda sAthe badha estA thatA nathI. jAtA nathI.. 6 vaLI zakitasahita-niSedhavarDa' vaMdana te krama thAya ? azubha vyApAranA tyAga ke niSedha trikaraNa. vaDe--mana, vacana ane kAyA vaDe thai zake che ane te trikaSNuvareja vaMdana paNa thai zake che paNa ane te uparAMta artha laIe te--A trikaNanA abhAva upasthita thAya che tenuM krama? vaLI tevA artha mATe prAcIna AdhAra paNa nathI. to pachI AvA atha krama pracalita thayA ? AAcArya zrI haribhadara tA potAnI Avazyaka TIkAmAM jyAve che - naividhiyA kALAtipAdi nivRttavA 301 ' zrI haribhadrasUri teA jAvaNiAe'nA artha * copanIyayA '' graMthakti muktayA evA kare che, kaDaka zikAyukatayA' ke 'zaktisahita evA artha karatA nathI. to pachI dhAti ane zakti sati' evA arthe bAbA kamAMthI te prazna upasthita thAya che. tenu kadAca A nirAkaraNa hAI zake sAmAnyarIte mana ane vacananA azvapattithI zarIramAM samAveza thai jAya che. vizeSamAM, va'dana kviAmAM zarIra mukhya bhAga le che tethI 'zarIra' e "artha svIkArya che. tethI prastuta khate zabdone 'zaktisahita tharIvarDa ne artha A avasthAe thayeA. have te chArya tapAsIe. tyAre have bApanIyayA' aMtane thAzakta' eTale zuM enI vicAraNA karIe. tathA zarIreNetyarthaH // pedhiSTA eTale zarIra ke je vaDe jIvahiMsAdiyAna mega abhAdhita rIvaDe" e aTakAvavAnuM thaI zake che. * prathamato. yA eTale pAmavuM, pahoMcavuM, tenuM prerakarUpa cApati eTale pamADe che, pahAMcArDa che. bApayatIta mApanIyA' eTale pagArDa, paDhIcADe tevA' evA bharyuM tenI vyutpattiArA nIkaLe che, eTale (TakArya--tra vadanA--inA pAna) prApta karAve tevA. mayAzaktiyukta' eTale banatI zaktie yukta-yeAgya thayelA evA. A rIte jotAM STi kAryanA pArane prApta karAve tevA-ziSyanI dRSTie potAnA khate manane mananI zaktine vaza karIne tenI gurUvikAsAvasthAne anusarIne yogya thayelA iya artha nIkaLe che. pIDAothI abAdhita karI yogya karelA TuMkamAM, maMtra vadana te lakSya che. zarIra ne sAdhana che. vanamAM lakSyati gati karAve che ane vanapezya abAdhita carIra, DhIvAthI lakSya prati gati stuvAIthI nirvighna thAya che ane praSTa kArya siddha thAya che. (jAvaNijajAe nisIhiAe' e be zabda be kImatI pATha zikhave che. ekanA eka zarIranu pratyeAjana jIvahiMsAdi aTakAvavA mATe che, ane bIjo Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jenayuga phAgaNa 1983 pATha e che ke tene yogya karavAmAM Ave che-keLava- che. e rIte jotAM jAvaNijajAe nisAhiAe vAmAM Ave che-Idriya ane manane vaza karIne abA- no artha indriya ane mana vazya thayelA hovAthI dhita karavAmAM Ave che te te iSTasiddhi karAve che. temanI pIDAothI abAdhita-nirAbAdha zarIravaDe e artha paNa baMdhabesateja che. dvAdazAvarta vAMdaNAmAM "javaNijajaM ca bhe' Ave eka vidvAna munirAja lakhe che ke:-"yApanIyA che tyAM "javaNijaja" eTale yApanIyaM nAma rUpe che. eka yogya zakti vizeSa che ke je ISTakAryanA pArane vALane cena tata cAinI' "pAra pahoMcAya pahoMcADe che. vadhumAM te muniratna lakhe che ke - dravya je vaDe te' eTale yogyatA. gurUne sukhazAtA puchatAM, bhAva Arogya eja dhArmika kriyAnA ane chevaTe saMyamayAtrA avyAbAdha varte che tema puchI teja saMsAranA pArane pahoMcADanAra che. mATe jana zAbdiyAtrAnA sAdhanabhUta yogyatA-Idriya ane mananI kae thApanIya' zabdane nirAbAdha athamAM rUDha karyo che.' pIDAthI rahitapaNuM-abAdhitapaNuM-nirAbAdhatA varte chevaTe, vidhAna munimahArAjAo ane gRhastha che ema ziSya puche che ane ziSyanI teja yogyatA baMdhuo A saMbaMdhamAM A mAsikadhArA kaMIka vadhu viSe gurU paNa sAmI pRcchA kare che. gurUnI sukha- ajavALuM pADaze te lekhaka upara upakAra thaze e zAtApRcchAmAM paNa zarIra nirAbAdha evA zabdo prArthanA sAthe viramuM chuM. AzAcaMdra.. hemacaMdrAcArya ane rAjAdhirAja, "gujarAtanA gauravane prakaTa karanArAM pustakomAM eka saMbaMdha. A saMbaMdhonA lIdhe ja huM temanA bhAI kahaiyAlAla mANekalAla munazInI "pATa- saMbaMdhI kaMI nathI lakhatA" kiMvA huM temanA matane NanI prabhutA" ane "gujarAtano nAtha' agrasthAna maLatA chuM-eTale hemacaMdrAcArye mAnasika vyabhicAra bhogave che, e keIthI ajANyuM nathI. tenAja sevyo, maMjarIne devI mAnI-sarasvatI mAnI teNIne anasaMdhAnamAM rAjAdhirAjane lekha lakhAyo che. praNAma karyA,' ityAdi vAtane huM paNa mAnuM chuM; yadyapi keTalAka sAkSaro taraphathI ema kahevAmAM AvyuM evI kalpanAo karI keTalAka mahAnubhAvoe piche ke-A kRti cokkasa aMgrejI pustakena uthA tAnA svabhAva pramANe mane paNa suMdara (8) zabdomAM mAtra che; paraMtu mArI aMgrejInI anabhijJatA te' navA, paNa mAre temane zuM lakhavuM? jyAM "rAsaMbaMdhI kaMI paNu abhiprAya ApavAnI spaSTa nA jAdhirAja' vAMcavAneja prasaMga nahiM prApta thayele, pADe che. huM A lekhamAM je kaMI kahevA IcchuM chuM tyAM te saMbaMdhI vagara abhyAse mArAthI te viSayamAM te rAjAdhirAja nI navalakathAmAM AvelA jaina- jhIpalAvAye kema? Akhare mAre A satya "jana pAtra-AcArya hemacaMdrasUri-saMbaMdhI che. dhI che. nA tA. 18 navembara 1927 nA aMkamAM prakaTa gujarAtano nAtha'nI mAphaka " rAdhirAja' mAM karavuM paDyuM. sAthe sAthe bhAI kavaiyAlAlanI sAkSapaNa hemacaMdrAcAryane je sthitimAM upasthita karyA ratA, ane temanA svabhAva mATe huM je kaMI dhAto che, te saMbaMdhamAM jaina samAjamAM-vidhahasamAjamAM Avyo chuM, te A zabdomAM meM spaSTa karyuM - kelAhala utpanna thayo che, te jANI ja che. bhAI "bhAI kanahaiyAlAlanI sAkSaratA mATe mane saMpUrNa munazIjI te mArA mitra, sAhitya saMsadanA sabhya mAne che eTaluM ja nahi paraMtu mArA mitra tarIke tarIke temano mAro saMbaMdha ane mArA surIzvara temanA svabhAvane jyAM sudhI huM oLakhI zakI chuM, ane samrATu mAM temaNe upadudhAta lakhelI, te paNa tyAM sudhI ema kahI zakuM chuM ke vyAjabI rIte Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacaMdrAcArya ane rAjAdhirAja 303 pramANapura:sara teone koI paNa vAta samajAvavAmAM 4 revApAlane tyAM Ave, te teo khoTo durAgraha rAkhI bese tevA nathI." 5 maMjarInI mulAkAte. 26-27, bhAI kahayAlAlanI sAthe A saMbaMdhI patravya- A prasaMge bArika dRSTie tapAsavA Avazyaka vahAramAM paNa meM to temanI Aja sajajanatA che; paraMtu te pahelI eka vAta kahI dauM. joI. mArA eka patranA uttaramAM teo mane lakhe che - navalakathAo vAMcanArAone e khyAla "maga hemacaMdrAcArya viSe je kAMI paNa meM lakhyuM jamAM Thaselo avazya hovo joie ke-navalakathAo che-vArtAmAM ke gaMbhIra lekhamAM-te temanA smaraNAne eTale lokonAM cittane khuza kare, ane udAsInatAne zobhAve evuM che. paNa manuSya svabhAvathI aparicita maTADe evI vArtAo. vastu game teTaluM hAnuM hoya ke zraddhA cakSathIja jonAra mANaso te viSe kAMI paNa paratu vAMcanArAone rasa utpanna thAya evA varNana kahe te huM zuM karuM? pUrveka-TUMkamAM kahIe to kAvyanA rasene piSavApU" gujarAta" mAM mAre viSe kAMI paNa sAruM ke vaika lakhAelI vArtA, navalakathA. AvI kathAomAM mAThuM na lakhAya, evI praNAlikA meM pADI che paNa ayukti haya, zabdalAlitya hAya, uttejakatA hoya Apa je kAMipaNa lakhavA kRpA karaze te virUddha haze ane sarasatA paNa hoya, paraMtu tenI sAthe e paNa to paNa te "gujarAtamAM sthAna pAmaze. ane nahiM bhUlavuM na joIe ke navalakathAnavalakathAomAM taphAvata te huM kaI bIjA sArA copAniyAmAM pragaTa karAvIza. heAya che ke navalakathA sAmAjika hoya che te kAI mATe jarUra lakhI mokalazo." aitihAsika, jyAre koI dhArmika-vairAgyAtmika paNa bhAI munazIjInA upayukta zabdo mane ema hoya che. sAmAjika ane dhArmika navalakathAomAM kahevAnI preraNA kare che ke A aitihAsika carcAmAM sAmAjika ane dhArmikabhAvonuM citra deravAmAM Ave temanuM hRdaya kuTila te nathI ja. teo ATaluM lakhIne che, paraMtu ghaNe bhAge tenAM pAtro kAlpanika hoya che. nathI viramyA, hemacaMdrAcArya viSe. temaNe jyAM jyAM etihAsika navalakathAonAM pAtro hoTe bhAge sAcAMja lakhyuM che, te sthaLo batAvI mane A saMbaMdhI lakha hoya che. ane sAcAM hovAM ja joIe. nahi to ItihA sanuM je satya samAja samakSa mUkavAnuM che, te satya, vAmAM vadhAre mahenatathI bacAvavAne zrama paNa lIdhe satyarUpe samAja naja svIkAre. bhAI munazInI "A che. temanI A sajajanatAne huM kema bhUluM? navalakathA' eka aitihAsika navalakathA" che. A mArI anyAnya pravRttinA lIdhe mane AzA nahotI navalakathAmAMthI gujarAtanuM gaurava prakaTa thAya che. ke huM "rAjAdhirAja'nA lekho ATalA jaladI vAMcI A navalakathA gujarAtanA rAjAonI kIti ane zakIza ane te upara kaMI lakhI zakIza. chatAM sa vaMsanAM kAraNe upasthita kare che ane A navalabhAgya samaya maLyo. lekho vAMcyA ane kaMIka lakha kathA gujarAtanI asmitA'nuM citra ApaNI AMkhe vAno paNa prasaMga maLI gayo. AgaLa khaDuM kare che. eTale navalakathAnA hisAbe huM A prasaMge kevaLa "rAjAdhirAja'nA lekhomAM AmAM ayukti bhale hoya, zabdalAlitya bhale jhaLake, AvelA hemacaMdrasUrinA saMbaMdhamAMja ullekha karavA uttejakatA bhale ubhare ane sarasatA bhale chalake; icchuM chuM. paraMtu temAM asatyatAnuM ke managaDhata vAtAnuM te - "rAjAdhirAjanA lekhomAM hemacaMdrasUri' ATalA mizraNa na ja hovuM joIe. je tevuM hoya to itiprasaMgamAM dekhAva de che - hAsanA upara pANI ja pharya-pheravyuM kahevAya. AvI 1 bhRgukacachanI bahAra eka TekarA upara pra. 1 luM. avasthAmAM bAI munazIjInI A navalakathA ane 2 devabhadrasUrinA upAzrayamAM, jyAM kAka maLe che , 10muM. carcAspada zrI hemacaMdrasUrinA prasaMga mATe ApaNe 3 sakhIo sAthe maMjarI jue che, tyAM , 10 , kaMIpaNuM anumAna ke dhoraNa bAMdhIe tenA karatAM tenI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 34 satyatAnAM pramANa bhAi munazI pAsethIja meLavIe e mane vadhAre saMcita lAge che ane tethI kathAnAM uparyukta prasaMgo vAMcatAM mane je kaka prazno upasthita thAya che, te mA nIce ApI bhAI munazInuM te tarapha dhyAna khesuM chuM 1 hemacaMdrasUri devabharane maLe che. kAka pazu Ave che, te prasaMge rAjyakArabhAramAM hiMsAahiMsAnA je vivAda carcavAmAM khALye che, te vivAda pramANamukta che ke kAlpanika ! pramANa yukta che teA kayA graMthamAM ? pra. 1 pR. 238 2 revApAlane hemacaMdrasUri maLe che. ane revApAlanA zaiva DhavA saMbaMdhI sUrijI bhAva vyakta kare che. revApAla 'mane ahiMsA dharma yA nathI.' ema kahe che. A hakIkata koi graMthanA AdhAravAta che ke kAlpanika ! ka. 24, pR. 213 kAkanA hAthamAMthI sattA laI levA mATe tejapAla, mAdhava, ane baMne samAvavAnI re rAjya khaTapaTa hemaca'drasUri kare che, tathA durgapAtra sUrijInu apamAna kare che, te hakIkata koi aitihAsika graMthamAM che! to kyA? ka. 23 pR. 232. spI 4. marIne jotAM chine je 'saya'paidA thayAnA kaDavA 'saMzaya pedA thayAnI bhramaNA'nA ullekha karavAmAM AvyA che, te zA uparathI ? sUrijIne evA saMzaya 'ivA bhramaNA utpanna thaI hatI, enI zI khAtarI ? pra. 27; pR. 328 pa majarIne! ane mUrijInA hello prasaMga-jemAM durgapAlane tyAM gocarI javAnuM nimaMtraNu kAravuM, sUrijInuM camakavuM, peAtAnA magaja pAse hisAba mAMgavA, maMjarI pAse javuM, majarIne bhagavatI' 'mAtA' Adi saMbadhanAthI belAthavI, ma'jarInI sAme sRSTinu' hasavuM, ma'jarIe AzIvA~da ApavA, sira"ne sUriSada-vItarAga pada-vikAratA najara AgaLathI adazya thaI javI, punaH anityAdi vairAgyanI bhAvanAothI sUrijInuM citta ThekANe AvavuM, chie maja rAne sALaMga vat pramANu karavA, A prasaMge. zuM atihAsika satyatAvALA ! che te tenAM pramANu! 40 37, pR. 372 thI 377. phAgaNa 1983 basa, mArUM mAnavuM che ke uparyukta hakIkatamAMja A carcAne janma kSetra che, ane praznAnA khulAsAmAMja tenA aMta che. punarUktinA doSa vhArIne paNa eka vAra pharI kahIza ke-A kathA eka aitihAsika navalakathA che. ataaiva aitihAsika pAtrane yathAsthita sthAnamAMja gAThavavAnA niyama bhAI munazIjI jevA eka umadA navalakathAkAra nahi cukyA hoya, e khAtarI che. ane gujarAtanuM gaurava batAvavA sAthI AgevAnI bhI bhAga lenAra A gujarAta'nA taMtrInA hAthe gerAjakhI anyAya yukata taMtra nahiMja gAThavAyu haiAya evA vizvAsa che. ane tethI eka mitra tarIke vidhAyukta AzA rAkhIne TuMkamAMja patAvuM chuM ke-te uparyukata pramAnA khulAsA avazya Aparo. zrIvijayadharma lakSmIjJAna maMdira, elanagaja AgarA phA. 4 1, 245 dharma naM. 2 vidyAviya A lekha bhAi munazIjI upara me mekalyA hatA. temaNe mArI praznAvalinA uttaramAM je javA Apyo che, te A nIce akSararAH ApuM chuM. muMbAi tA. 16-3-24 muni zrI vidyAvijayajI ApanI praznArvAla ne vividha vicAramAlA maLI. ApanA praznAnA javAbamAM lakhavAnuM ke revApAla ane majarI kAlpanika pAtrA che. eTale tenA badhA prasagA kAlpanika che. aitihAsika navalakathA eTale smrutihAsa nahIM; paN itiyAsanA prasaMgAmAM guzailI kAlpanika kathA. hemAcArya viSe itihAsamAM be vastu dekhAya che. temanA ahiMsAvAdanA pakSapAta ne pANunA rAjA pAse jainadharma svIkArAvavAnI prabaLa kA A che jenA jIvananI meATI AkAMkSA che evA mahAna gujarAtInA jIvanamAM temanA cAritryane anu rUpa, kApanika prasagA caiAnyA che, ane e yeAja vAnA kathAkAranA adhikAra che, ema huM mAnuM chuM. majarInA prasaMga, hemAcAryanA bAlyAvasthAthIja sayama yA hatA. te khAruM che. vikArane vaza kara- - Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanuM e hemacaMdrAcArya ane rAjAdhirAja 305 vAmAM je mahattA rahelI che, te A purUSane kevI munazIjInI AlekhelI ghaTanA bilakula A daSTAMtane sulabha hatI te paNa dekhAya che, e prasaMgamAM hemA- lAgu paDe che, temAM paNa ahiM tenA eka mahAna cAryanAM smaraNone nAnama lAgavA jevuM zuM che, te cAritrayane savAla che. eTale sAhityanA viSayamAM mane hajI samajAtuM nathI. mANasa hoya tene vikAra koI paNa lekhake vadhAre sAvadhAnatA rAkhavI joIe thAya-ane vikAra jItI ne vItarAga thAya. je pA che, e vAta temaNe na bhUlavI joie. SANu hoya tene ja vikAra thAya nahIM ane tene vikAra A uparAnta bhAI munazIjIe, hemacaMdrAcAjItavAnI jarUra rahe nahIM. tIrthaMkarone paNa tapazcaryA ryanA mukhathI maMjarI pratye "bhagavatI" "mAtA" Adi AdaravI paDI che, ane cittavRttino nirodha karavA zabdo kahevaDAvI maMjarIne namaskAra-praNipAta paNa daDha prayatna karavo paDyo che. tethI zuM temanI apUTa karAvyo che, te bilakula asaMbhavita che. eka sAmAvitA ochI thAya che? te hemAcAryo te kadI tIrtha nyaja jaina sAdhu kema na hoya, keIpaNa gRhasthane kara hovAno dAvo karyo nathI. eja strI ke purUSane-te namaskAra kare ja nahiM, jyAre A lI. te AcArya-mahAna AcArya te te mAtA-bhagavatI kanu munazInA kaheja zAnA, ane praNipAtanI to vAta ja zI ? praNAma kAlpanika prasaMgomAM paNa AvI asaMbhavita vAto noTabhAI munazIjInA uparyukta javAba uparathI joI ullekhI eka mahAna purUSane-sAcA pAtrane adhama sthitimAM mUkavA jeTalI aghaTita svataMtratA munazIjI zakAya che ke rAjAdhirAjanI kathAnA revApAla ane jevA gujarAtanuM gaurava batAvanAra navalakathAkAra bhagave maMjarInAM pAtro kAlpanika che, ane tethI spaSTa e te nahi IcchavA yogya ja gaNI zakAya. eka thAya che, ke hemacaMdrAcAryane maMjarI sAtheno je je saMbaMdha-prasaMge temaNe potAnI kathAmAM Alekhyo sAcA atihAsika pAtrane-sAmAnya pAtrane nahiM che, te badhAe kAlpanika ja che. eTale ke te mahAna purUSane tenI vAstavika sthitithI cheka nIcI prasaMgo munazIjInA managaDhata che, nahiM ke banelA. sthitimAM mUkavAno haka keIne paNa na hoI zake. AvI avasthAmAM te ApaNe munazIjI pAse eTa. ane teTalA mATe e kahevuM lagAre huM nathI ke luM ja IcchI zakIe ke-AvA managaDhaMta prasaMgamAM mArA mitra bhAI munazIjIe kharekhara gujarAtanA eka dhuraMdhara, pavitra, zuddha cAritryavAna ane vidvAna vidA ItihAsanA A aMzane kSataja karyo che. AcAryane mAnasika vyabhicAra sevatA batAvI pAcha. A sivAya eTale revApAla ane maMjarInA LathI manane vaza karavA banAvavAno zo adhikAra prasaMga sivAyanA mArA bAkInA praznane saMbaMdhI bhAI Ano javAba munazIjI je Ape che te mana munazIjIe kaMIpaNa khulAse karyo nathI, eja batAvI svabhAva prakRtinA niyama tarapha ApaNuM citta dore Ape che ke temaNe te te prasaMge koIpaNa aitiche, vikArane vaza karavAmAM je mahattA rahelI che, te hAsika pramANane AdhAra sivAyaja AlekhyA che, A purUSane (hemacaMdrAcAryane) atyaMta sulabha hatI, ane tethI eka itihAsakAra-suyogya itihAsa lekhae batAvavAnuM munazIjIno hetu che paraMtu ahiM kanA hAthe itihAsane je AghAta pahoMcyo che, e vicAravAnuM eTaluM ja che ke eka manuSyamAM rahelI joI kAIpaNa itihAsa premIne kheda thayA vinA nahi koI paNa vizeSatA-mahattA batAvavA tene pApa-a* rahe. e sivAya vizeSa zuM kahI zakAya ? dharmanI taraka yojavAnI je prAraMbhika bhUla bhAI nahi samAdhimaMdira munazIjInA hAthe thaI che, te te jaI zakayA joI zakyA zivapurI (vAlIyara) vidyAvijaya. nathI. pagane mApha karavAnI khAtara pagane kicaDamAM kA. su. 15, 2450, dharma saM. 2 / nAkhI dhanArane zuM kaI buddhimAna samajaze? bhAI -vividha vicAramAlA-vIrAta 2450 aMka pama " chuM jarI sAthe Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga phAgaNa 183 306 prAcIna jaina kavionAM vasaMtavarNana. savarNamAlAne navIna avatAra thayo ane tenA hityamAM paNa bAramAsa' nAmanI aneka kRtio che aMkanuM bAMdheluM pustaka mArA mitra rA. caMdulAle ane te mukhya bhAge zrI nemirAjula bAramAsa hoya che. vAMcavA ApyuM, temAM gujarAtI prAcIna kavionAM jyAre janetara bhakti saMpradAyanA sAmA, "karma vasaMtavarNana e nAmano lekha citra 1982 nA yugano sakriya mArga upadezanArA vAsudeva zrIkRSNane aMkamAM ra. chaganalAla vidyArAma rAvaLane zarU thaelo mukhya nAyaka laI vasaMtanA utsavamAM paNa tene pradhAnapada joyo ke jemAM zrI narasiMha mahetAthI laI IMdrAvatI netaroe ApyuM che, tyAre janamAM pradhAnapada lagna (praNAmI paMthana) ane tyAra pachInA aMkamAM kavi nimitte gayA chatAM paNa lagna na karatAM rAjimatIrAje bhaktathI laI rA. sAkaralAla purUSottama zukalanA rAjulano tyAga karI dharma dIkSA lenAra neminAthajIne vasaMtavarNana levAmAM AvyAM che. A parathI jana pradhAnapada ApavAmAM AvyuM che; Ama karI temaja prAcIna kavionAM vasaMtavarNana bane teTalAM ekatrita jina-tIrthakaronAM stavane-stutio racI jaina kavikarI prakaTa karavA para vicAra thatAM tene amala A oe bhakti-sAhitya paNa khIlavyuM che. neminAtha lekhamAM karavAmAM Avyo che. rA. rAvaLe bhaktakavi te kRSNanA kAkA samudravijayanA putra-pItarAI bhAI. narasiMha mahetAnI nIce jaNAvyuM che ke, neminAthanI kathA prasiddha che. temAM eka prasaMga 'temanA samayanI junI gujarAtI bhASAnAM jaina khAsa vasaMta Rtune ucita che te e che ke kAvya hAla hAthamAM AvyAM che te jotAM spaSTa nemikamAre kaThaNuM vAsudevanI AyudhazALAmAM jaNAI Ave che ke, hAlamAM prasiddha thayelAM padanI praveza karI tene pAMcajanya zaMkha pUrIne mAthe bhASA temanA vakhatanI nathI. ke je zaMkha kRSNa sivAya vagADavA koI samartha na atre jaNAvavuM 5 thaI paDaze ke zrI narasiMha hatuM. kaThaNane khabara paDI ne prasanna thayA. bhujamahetAnA samayamAM te zuM, paNa temanI pUrvenAM prAcIna LamAM nemie kRSNane namAvyA. kRSNa nemikumAra jaina kavionAM kAvyo sAMpaDayAM che te ane bIjAM paraNe to sAruM, paNa te pUrNa brahmacArI hatA tethI kAvyamAMthI "vasaMtavarNana maLI Avela che, ke je tene lagna pratye usuka karavA pitAnA aMtaHpuramAM atra maLyAM che. haju ghaNu kAvyo jovAM bAkI che, javA AvavAnI chUTa ApI temaja pachI vasaMtaRane te joye temAMthI maLI AvatAM varNane have pachI tumAM nagarajane ane yAdavonI sAthe potAnA aMtaHApavAnI dhAraNA che. pura sahita raivatAcaLanA-giranAranA udyAnamAM kIDA A varNananA be bhAga paDI zake che. eka te karavA kRSNa neminAthane laI gayA. A vakhatanuM vasaMtanAM chUTAM kAvyo ane bIjA AkhAM lAMbAM vasaMtanuM varNana neminAthanAM caritra jyAM jyAM che kAvyamAMthI vasaMtanA prasaMgocita varNane. tyAM tyAM ApavAmAM AvyuM che. have A sarva jotAM jananA bAvIsamA tIrthaMkara neminAthanuM mauna lagechA tarIke svIkArI temane naiSThika brahmacaryane anubhUta Adarza ApanAra yAdava vivAha rAmatI sAthe nakkI thayuM. jana gaI tyAM tIrthaMkara neminAtha' saMbaMdhI je kAvyo che temAM prAyaH rathamAM beThelA neminAthe prANIono karUNusvara vasaMtanAM varNana ApelAM jaNAya che. vasaMtanAM chUTAM sAMbhaLyo. tyAM jaI joyuM te jaNAyuM ke cIsa pADatAM kAvyo paNa mukhya bhAge ukta zrI neminAtha saMbaM- A prANIo AmiSAhArI AhAra pUro pADavA dhInAM hoya che. jema jainetara sAhityamAM "bAramAsa mATe bAMdhelAM che ne "pAhi pAhi (rakSaNa kare, nAmanI kRtio jovAmAM Ave che tema jaina sA- rakSaNa karo) ema bolavA lAgyA. dayA neminAthe Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina kavionAM vasaMtavarNana 307 ratha pheravyo. lagnano tyAga karyo. rAjImatI vilApa che evo avani te parathI nIkaLe che; paraMtu kharUM karavA lAgI. dIkSAno aDaga nizcaya karI Akhare jotAM phAgaNa vada 1 (mAravADI catra vada 1)thI eTale pravajyA zrAvaNa suda 6ne dine girinAranA sahasA hoLIne dina-phAgaNa suda pUrNimA pachI turataja vanamAM lIdhI. rAmatIe paNa temanI pAse dIkSA bIjA divasathI zarU thAya che; chatAM atra lokamAM lIdhI. Akhare baMne siddhi pAmyA. mAha mAsathI vasaMta prAraMbhanI mAnyatAne mAna ApI zrI mahAvIra prabhu pachI naMdarAjAnA samayamAM mAha-phAgaNa-caitra ema traNa mAsane vasaMta RtunAM sthUlibhadra thayA. teo yauvanavayamAM kayA nAmanI gaNI te tenAM varNana ApavAmAM AvyAM che. vezyAne tyAM rahela ane pachI temaNe dIkSA grahaNa karI. taMtrI, jenayuga temanA caritrano eka bhAga e che ke vikrama cAdamuM zataka, : ekadA eka cAturmAsa samaye judA judA munio siMha guphA Adika pAse rahI tapazcaryA sahasArAmu maneharU e, mAla9taDe, karavA mATe gurU mahArAjanI AjJA mAgI tyAM gayA. visiya savi vaNarAI, sthUlabhadra gurUnI AjJA ema kahI mAgI ke he bhagavAna suNi suda pUjiya darisaNa pAya. huM paNa keyA vezyAnI citrazALAmAM rahIne Sasa keIla sAdu suhAvaNau e mArA bhojana sahita cAturmAsa rahIza' gurU mahArAje nisuNiyAI bhamara jhaMkArU. suNi. paNa jJAnopayogathI temane yogya jANI tema karavAnI + + + AjJA ApI, ane tethI sthUlabhadra kezyAne tyAM (dazamI bhASA) jai zuddha cAritra pALyuM. te cAritra bIjA badhA rita avatariyau tahi ji vasati, ziSya karatAM ati duSkara gurUjIe jAhera haryuM. surahikusuma parimala pUratuM A sthUlabhadra ane kazyAno prasaMga laI keTalAka samaraha vAjiya vijayaDhaka. jena kavioe zagAramaya varNana-temAM vasaMtavarNana , * sAgu selu sallaI sachAyA, kesUya kuDaya yaMba nikAyA, mUkI karela che. Akhare tyAgane bodha batAvyo che, saMdhasena girimAhaI vahae. vasaMtarUpe keTalIka adhyAtma-vasaMte paNa gavAI bAlIya pUchaI tarUvara nAma, vAI AvaI navanavagAma che. vasaMta saMbaMdhI horIo racAI che temAMnI nayanI jharaNa rAulauM. 1 keTalIka adhyAtma-hArIo paNa che. -samarA rAsa. abadeva sUrikRta saM. 1371. vasaMta saMbaMdhInAM jaina kavionAM kathana ane [ prAcIna gurjara kAvya saMgraha.] kAvya keTalAM rasika che ane janatara kavionAM kAvya sAthe sarakhAvatAM kevAM mAlUma paDe che e vikama paMdaramuM zataka, kArya taTastha rasapipAsu vAcakajanone seMpavAmAM "jayazekhara sUrinA nhAnA gurUbhAI merataMga sUri, Ave che. temanA ziSya mANijyasuMdara sUrie jUnI gUjarAjainetara gUjarAtI kAvyomAM prathamaja vasaMta tImAM gadyAtmaka pRthvIcaMdra saMvata 1478 mAM rahyuM che; saMbaMdhI varNana karanAra zrI narasiMha mahetA maLI te bolImAM che. akSaranA, rUpanA, mAtrAnA ane Ave che; jyAre temanI pahelAnA jana kavio layanA baMdhanathI mukta chatAM temAM levAtI chuTa bhegavasaMta varNana karanArA mAlUma paDe che. vatuM prAsayukta gadya, te bAlI. mANikayasuMdara, belImahA suda 5 ne vasaMtapaMcamI lokamAM kahevAmAM vALA prabaMdhane vAvilAsa eTale bolIne vilAsa evuM Ave che ane te mAsamAM vasaMtanuM Agamana thAya nAma Ape che. A gadyakAvya prAcIna gurjara kAvya Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 sa'graha ( Baroda Oriental series )mAM chapAyuM che temAM vasanta saMbadhI ullekha che te temAM eka dahe| paNa mUkavAmAM AvyA cheH-- jainayuga *tisiSTha Avi dakSiNa disi taNu varAI. vasaMta, krU zIta taNu aMta, zItala vAu vAdya, vihasai sabve bhallA mAsA, paNa vaisAha na tulla je diva dAdhA rUpaDAM, tIMha mAthai khulla "mauriyA sahukAra, ca'paka udAra; veDDala bakula, bhramarakula sa*kula, kalarava kara" kekilatAM kula. pravara priyagu pADala, nirmUla jala, vikasita kamala; rAtA palAsa; 36. mucakuMda mahemahaI, nAga punnAga gahagaIM. sArasa taNI zreNi, disi vAsII kusuma ,i leka taNe hAthi vISNA, vajrADaMbara jhINA; dhavala zRMgAra sAra, muktAphalatA hAra; sarvAMga suMdara, manamAhi rama bhAga puraMdara. eki gIta gavAraI, vicitra vAtri vAjaI, ramalitaNAM raMga chAja". eki vAIi pula cUMTa, vRkSatA pallava kuTaI; hIDAlaI hIMcaI, jhIlatAM vAdiI jali sIMca, kaeNlivarAM kautIga jo aI, prItama'ta hAyai, vanapAlika avasara laDI varmata avatariyA taNI vArtA kahI. phAgaNa 1983 kAhala bherI dhaMkAra taravarA. Ni para mRdaMga paTupaDatu pramukha vAtri vAyAM, duHkha dUra tAjyAM. ikavIsa mUrchAnA guNapacAsa tAna, myAM huI gIta gAna; yAcaka yogya pradhAna vastradAna. kisyAM te vastra sathilA sagrAmAM dADimAM meghavatAM pAMDurAM jAdarA kAlAM pIyalAM pAleIyAM tAkasInIyAM kapUrIyAM kastUrIyAM judaDIyAM cakaDIyAM salavalIyAM lalavalIyAM huMsavaDa gujraviDa uDasAlA na pITha aTANe katANu jhUnA jhAmaratanI irva suddha bhariva nalIbad pramukha vasra jANitAM. kRSuiri mahAtsava bhari sAthi kumAra narezvara pahutA nagara. manataNujI ullAsi, AvyA AvAsi. '' have 'bAramAsa' laie. tihAM mAMDiyA vadhAmaNAM, maheAvi karI suhA mAM; vicitra vAditra vAjivA lAgA. te kavaNu kavaNuM. vINA vipaMcI valllaka nakuleSTi jayA vicitrakA DustikA karavAdinI kublikA dhAvatI sAraMgI da kharI trisarI jhArI AiivaSNu chakanA rAvaNahA tAla kusAla ghaTa jayaghaTa jhAlara upara kurakiya kamarau dhAdharI-drAka DAka DhAka dhUsa nIsANa tAMbakI kahuAli sellaka kAMsI pAchI pAOM sAMya sIMgI madana mAha mahIne haiM| ghaNuM ghaNuM tame, pAleA paDere ThaThAra, temajI raMjaNe giranAre gayeA, puDISTha rAjala nAra --temacha na jAjo giranAra pAdharA, 7 phAgaNa mahIne ha| ghaNuM phagage, uDe abIra gulAla ghara ghara helI e temajI khele, jaya tama zrutare suraiNu tema0 8 ceta catura gIe camakA, lAgasI jhulIsA vadhurAya, chave te rUtAMrA pula mahamahe, bhavara kare guMjAra, tema. 9 --tema (nemarAjIla) khAramAsa hIrAnaMda sUrikRta (sa. 1485 lagabhaga) rAjA sAmadeva AvyA vanamAhi, teha ji sare vara dezI 'ari sAMbhalI manamAhi. teta" puSi eka" teha ji kamala madhya kUMtI nIsarI ratnama jarI kumarI, dIThI narezvari. duHkhatAM vyApa cUriyAM, leka Azcarya pUriyA, nagara madhya vArtA jaNAvI, rAtI rAsau. kamalalAcanA AvI. dIkI beTI, hui paramAnaMdataNI perI, tatakSaNi mitra vasa Mtadna kAra, kAmalayaNe te tataNu vArika, paravarI ceTI. kavi vasaMtanuM maneAhara vana ApI jaNAve che ke madanane jItI zuddha brahmacarya mAM yauvana gALI devaratnasUrie dIkSA lIdhI. tarU gahahiu apAra, kaNuyara ketaka nai khIjaurI, pADatra kesara karaNI marI, taraNI gAI tAra. 34 kAga. kula bhira sahakAra laDakI, Tahukai kAla vRMda, pAridha pADala himatlA, gahi gaDhiA mucakuMda. 35 caMddana nAraMga kalI, lalIe karaI AnaMda, rama" bhamaI muhu bhagidya, rogiSTha madhukara zrRMda, 36 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vine vinaM gAyana gAya", vAsa! mAya saura, hasimasi nAcaU ramaNIe, ramaNIya navanava cIra. 37 kizuka capaka phrAphila, liA tarUvara sAra, manu mahIpati gAjai, rAjaI rasa mAra 38 prAcIna jaina kavionAM vatavarNana jAma cApaM puSpamayaM zarAnamivAn kRtvA ca cainyaM striyo dUtaM dakSiNamA madhumaya mitraM vidhu sabhya uceH kokilanAdAyanivadaH kAmo'yamAmo hayan vizvaM vizvamado madodhurataraH sajjo'bhavad niye // 32 || rAsa. ciMtati abaLA banna mArisa, rIma cAla vIre mitra vasaMta pramukha nija parrikara, paririka pati dhIra re. 40 Si munivara pAsama tejava, jaya tava haThThuM -- uva sa'tAre sIyala kavaca tasu dekhI ati bhrUNa, bhrUNa guNu ArAma cApare. -41 --varatnasUri phAga-sa 1499 vikrama padamAM saikAnA aMte sAmasuMdara sUrinA ziSya rattamana gaNie zrI gasAgara kiMma phALa e nAmanuM naiminAthanA saMbaMdhanuM anupama kAvya racyuM. che temAMthI vasaMtanuM varNana va ApyuM che. saka yasTika pati ciMte (ba) madhu mAdhavI, mAdhavI parimala pIra, kusuma Ayudha leI vanaspatI savi, kadI nitI upadi rama 21 mana raNa`giNi sArathi parimala, bhari malayAnila vAire, suTika madhukara karaI kAlAhala, kAhula kAli vAire. 22 AMdAla kAIla vikhayaNI, madirArUchu nayaNI, nAra u maDIke, jina bina bAIDIe 5thI prANapataMga, kAlauM kAjala baMga, caMpaka dIpae, vanaghara dIpae, 23 sumita e kaNI, jANe kari tarUNI, madhukara zreNie, teha siri vANIe; jakhIra khIjarUrI, veila vakula siri, pADala pAradhIe, madhurasa vAridhIe 309 24 phAga vADIya savi hu kusumAyudha Ayudha AzA lahuti, bhamara rahai tihAM pAharI mAhira e mana mana bhrAMti; 25 saMvatrI phUlaDai mahura ara mahura rahyuM java dIDa, mugadha bhai tava rAhu ahuu cadrI bai; 26 kAvya' (zArdUla) AvIe. madhu mAryA vinA) bala, zailI sarva mApatI, pIlI ca'pakanI kalI mayaNnI, dIvI navI nIkalI; mi pADala kevaDI bhamaranI, pUgI rUlI kevaDI, kuvaidAddhimi AvaThI virahayAM, rahI I DI. kumara ramAi nAra, dhAbe iMca hira, ucchaMga IsArIe sayari sigArIe; cA guNa cAra, dAbamadIra dera, kanu cuDIe, kaSTa paDIe. 27 phAga sulina paNa prAzi bhAi kAminI zAka, Si viDasana bhAgIyA abAbIyA Dine aeka 28 kuvAra ghra parIba rabA sAbhANI nAi vine vine kusuma rAma rAmAMkura karabaka dharai apAra, 29 7 papada kATha ti mAM nakha, tribhuni madana mahIpati dIpati ati praca'Da phAvya sADA cAra cAra suMdara kasI, hIlI kaso kAMcakI, AMcha locana kAjale siri bharI sImata siMduranI, lei sAthii nemivara save gAviMdanI suMdarI vADIe girinAra DuMgara gaI sigAriNI khelivA; 31 rAsaka vasata kheSThi sAthijI upara, devagANI sama mArIsa pahutalI girinAra giri akhAni, bhAvina ca'ni gerIre. 32 anaMga jaMgama nagarA bahupari, pariNvA manAvaNu hArIre, lalATa dhati dhana pIli kuMkuma, kumara ramADai nArIre. 33 AMdAla 34 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga 310 phAgaNa 1983 deura (mAra) uravari hAra, vaula sirI sukumAra, vikama soLamuM zataka. navanava bhaMgIe, kusumacI aMgIe; kari vAlAkA vIjare, valI vasaMtaI vAsyA, trIkama tarUNI tuMga, viracaI sucaMga kuladaDA kari kuDAre, pAna kapUraI vAsyAre. ati aNIyAlauMe, dhUpa kUNAlau e; 35 hamacaDI 30 kAnhaDaI tava phUDa kamAyuM, nemikumara teDAvyA, 65 vRNAlau vici vicitra, kusuma racaI khemi, avasara Aja vasaMtanuMre, aMtezvarA bhalAvyAre31 ha, ati hi alaMkRta kalI hari, hari ramaNI liI khemi;36 vAra vana relIomaNare, AMbA rAINi rUDAM kanaka cau kIvaTa mAMDatI hA rasa pUri, keIli karaI TahUkaDAre, rAtI cAMcaI su(ya) kAre. 32 ha. nemi ramADaI sogaThe rogaThe saI savi dUri. 37 drAkhataNA chaI mAMDavAre, navaraMgI nAriMgI, cihu pakhaI tara murIAre, caukhaMDAI caMgAre. 336. aIA naravara caturbhuja AvIyAre, gopI savi siNugArI, vana khaMDa maMDana akhaMDa khaDa khalI, malayAnIla nemikumari bhalAvIyAre, valIyA deva murArIre. 34 ha. pADita jala ukalI, gopI lopI lAjaDIre, lAchi vaDI paTarANI, . ukalI catura duAritu, dhanadhana teha jali vilasataI;38 Avi kari uchAMchalAre, bolaI vAMgaDa vANIre. 35 ha. savi alavesari vilita kAjala kuMkuma kesari; khokhalA cha mokalIre, rANI rAula vAhI, tasari sIhari nAritu, dhana dhana 39 haraSi hasaI hAsAM karire, 3ra si6 bhujAI. 36 ha. jhagamaga jhagamaga jhAli jhabuka, kamalanAla bhari bhari chAMTa, caMdrAulI rAkhaI sAhI rimi jhimi rimi jhimi jhaMjhara jhaNakaI; rUpa dekhADaI rUkimiNIre, kima jAsiu amaDu vAhIye. jhIlaI jhAjhaI nIri tu dhana dhana 40 37 ha. surabhi silila bharI sevana sIMgI kasava suMdari - neminAtha hamacaDI lAvaNyasamayakRta saM. 1564 sakala suraMgI, | vikrama sattaramuM zataka sIMcaI nemi sarIra tu; dhana dhana 41 jayavaMtasUri vikrama sattaramA saikAnA prAraMbhamAM Ipari vividha vilAse ramaNa nemikamara mani thayA. temaNe zaMgAramaMjari nAmanuM ati manohara acila jAya, kAvya karyuM che ne te uparAMta bIjAM kAvyo racyAM che. pANIya ramali majhAri tu dhana dhana 42 eka TakaM nemijina stavana rahyuM che temAMthI nIcenuM vAni jilI huI caMpakanI khulI rUpi karati vasaMtavarNana ApyuM che. apachI nIkalI, samudravijaya sivAdavi suta, saihi nemi sarUpa, nIkalI bAhirI nIsarI. dhana dhana 43 Rtu vasaMta INi avasari, pariu savi Rtu bhUpa. 3 sarIri kara siNugAra pahiraI cIra mahAra, phAga, ramaNI kusuma kusuma sukumAra. dhana dhana 44 pariu malaya mahAbala, mahAbali karatu vyApa, nemipAya paDI Ima bhaNuI akhta bhaNI karina pasAu yuvatijana rata jalahara, lahari hara jana tApa; 4 sAva saluNa tuM mAni na mAninI pariNuu bhAu, muni mana mohana mAnini, mAnini rAsa karaMti, nemi kadAgraha bhAgau lAgau maunanaI raMgI paMthi jana ni yama sama, niyama samAdhi haraMta; 5 tava mani mAniuM jANIya rANI ulaTI aMgi. 45 kAvyuM || iti 2'gasAra nAgni zrI nemijina kAge kokilA Tahu kari AMbalaI, te taNuI sari viyovivAhAkAra varNana giA balaI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina kavionAM vasaMtavarNana sAbhimAnanA kaThora haiyA balaI, taravari kuMpali AMbalaI. 6 mAhiI ati UmAhIA, rahicha manamAMhi mUrire vyA?) je viraha vedana taNuu, te vAhesara dUrira-mA. virahI jana mana dhAraNa, dArUNa karavata dhAra, UmAhIA manamAMhI rahII, jema paMkhI pAMjarei, vani ravi hasi kevaDI, kevaDI bhamara jhaMkAra. 7 desAurI se sajana merA, sAsa pahalA sAMbhare, nava nava caMpakanI kalI, nikalaI parimala pUra, sakhI soI suMdara avara aMtara rayaNa reDAna kAkarA, kihi caMdana ahinava kula, bakula latA guNa bhUri; 8 sa pIAraDu pIu kadahI milAsa, hasate mukha guNa kAvyuM AgarA, 35 vasaMta mAsi pathIkana kAminI, vATa joI. jANuM se kaba vIsare, chUTale neha ke baMdi, jAi yauvana jema sAdAminI, varasanI pari jAI. jihAM jeuM tihAM sAmuhe, vAhA tuja mukhacaMda, 36 yAminI , mujha mani nisidina tuhe vaso, tumha mana kalyuna jAya duhA tumahA viNa daI sukha nahIM, ghaDI jamavAre thAya. 37 rita vasaMta ima vyApi, nemi jina vana majhAri, nisi meTI nidrA nahIM, pAMgarI yauvana pAli, kezava kAminI parivayo, elaI vividha prakArI; 1. vAhAle videsI viraha re, jima cAle tima sAli. 38 rAga-malhAra vRMdAvanamAM vana vana tarU talaI saravara jana phAguNe kesUkaMpalyA, dAvAnala vichAyAIre. suvicArare, keyU raMga vinA virahI kAM, deve ghaNAi-phA rAdhA rUkamiNi bhAmAM bhAminI, kIDaI nemi kumArare;11 kaMpalyA kesa lAla sU, kapura kesara chAMTaNuM, mAdhava mAnini munimana mohanI, khelAI mAsa gulAli rAtI chAMTi mAtI, upari AchAM oDhaNuM, vasaMtare, e joDi madamati hasati khelati, dekhaniI dukha saMbhare mAyaNa mahAtarU maMjari madamatI, mayagala jima pIu vinA kahe syu vasaMta kheluM chAMTaNAM pacarakI bhare.39 malaMtire; 12 phAguNi helI sahu kare, vIchaDayA hi bAramAsa kekara kamali aMTi jalabharI, kavara kesara rolare; sajana ! choDAvo virahathI, je aha chavita Asa. 40 kenemi cheDaI valagaI AvatI, ketI karacha Takelare;13 prIti prIti sahu ko kahe, he tu jaNa udaIra, nayana mIMcAI koeka pUThithI, kaMI chapAvaI bAvare, bAjhI te mare thaI, aMgArA khaIra. 41 koI karI mAlA navanavakusumanI, kaMThi ThavaI lohi repu re hIA, kaI ghaDIo vareNu, | suvimalare; 14 nehi dhIdhu phATe nahI, vAliMbha viraha ghaNeNa. 4ra vaMTha taNi pari tuM bhamaI ekalo, mani dharaI rAga sAmerI kRSNa bAramAsanI DhAla. nAri uchAhare, hi, kAlaDI kaE kaThuM karI, keyalaDI lila gAI, jama karI nA inemi manAvIyA, rAjamati vIvAhare;15 madamasta mAnini pariharI, kelaDI iti samaIjhAi, Aja kavi jayavanta sUrie temanAtha bAramAsa sakhi! caitra mAse aMba moryA, ati madhura malaya suvAya rasyA che te vistAramAM che paNa aprakaTa che tenI pIu vinA pIDe puSpaketana, ketakI karavata thAya. 44 saM. 1697 mAM lakhAyelI prata maLI che, temAMthI mAha, vAlaMbhajI ! INi ratiI, manamatha mAhalIdhare phAgaNane citra mAsanAM varNana laIe: madamasta yauvana pUrare, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jenayuga phAgaNa 1983 lAlanacha ! vanati karUM mana vAlIne rAga dhamAla. ati ghaNuM na kIje ra-vAgardabha. vasaMtasiri saujana khele che, khela ho bhuvanadayAla vasaMta. sajana viraha tAhare, lAgI veDi sarIri, khele he RSabha bhUpAla. vasaMta sAyara nI sAme samasyA, bhaya te AMsunIri. 45 khele ho marUdevI bAla, vasaMta jANa je uDI mile, sUDA Api na pAMkha eka dina mAsa vasaMta khelana, nAbhi naredakA neda, darasani mIThA sajanata, jenI AMbA zAkha. 46 bala jAuM, jaNuM valI valI mukha jouM, keDi na Du rekha, bharatAdika bahu nija parikara yuta, sAthe sura asura amI ghayAre sajajanA, jetA ma karisi tekha. 47 naravaMda. ba0 vasaMta. 1 have prasiddha kavivara nayasuMdaranuM eka kAvya laIe - yajuranuM eka kAbU laIe: yAzI lAkha bhae he pUravaka, tiNa same Ae rati vasaMta ehave AvI, catura lokanI mani bhAvIe, udyAna, ba. puSpita phalita havI vanarAji, rahe zazi rati nija vihaMgAlApa bhamara guMjAra, madhukUpa karata bahu mAna. manasyuM lAji. ba. vasaMta. 2 pasariya malayAcala vanavAya, maMjuriyAM aMba adala gAvata gIta kephila paMcama svara, bAjata tAla sakAya, bajAya, ba. svara paMcama kekilA Alavi, madhukara tAsa sarita pavana prerita palava abhinayaseM, mAnuM nRtya karata pUravi. 95 | vanarAya, ba. vasaMta. 3 abhinava keli kare daMpati, iNe same nala-damayaMtI satI, kasamake bAgameM kusuma dhanuSa ripu, kusuma bhUSana pramoda bhari madhu khelana kAmi, saparivAri Avyu saba deha, ba. ArAmi. 96 kasama giMdaka nija hAtha lIyo he, beThe he kusumake kusuma keli jalakrIDA sAra, delA keli kare mane hAri, geha. ba. vasaMta. 4 keliharA racIyAM ati ramya, tihAM rAjA beThuM draya khela sukha nirbhara khele, suta sahastra parivAra, ba0 | abhigamya. 97 krIDA rasameM magana saba dekhata, jina lahata he vasantapUjA karI suviveka, dIyAM dAna gAyaka aneka haraSa apAra ba. vasaMta 5 saMdhyA sama havuM etali, vaitAlika bolyAM tetaliM, 98 INa sAme araja karatA lokAMtika, dIkSA- avasara deva!ba* - saM. 1665 mAM nayasuMdara kRta naLadamayanI chari vibhAva svabhAvameM khele, tIrathapati bhame rAsa prastAva 9 A. kA. ma. 6 pR. 295. svayameva. ba. vasaMta 6 * A ekaja janakRti rA. chaganalAla rAvaLe gujarA- AtamabhAva-vasaMtameM khelata, pragaTe Rddhi rasAla, ba. tanA prAcIna kavionAM vasaMtavarNana e lekhamAM lIdhI chetribhuvana bhAnakI Ana dhari zira, dina dina huye ane tenA saMbaMdhI lakhyuM che ke " A kavitA naLadamayaMtI maMgala mAla, ba. vasaMta 7 rAsamAMthI vasaMta Rtune lagataja bhAga ahiM lIdhe che. bhASA rA, ba, ke. ha. dhruvanA gu0 zALApatramAM prasiddha -bhAnu caMdra karelA vasaMtavilAsa pachInI che. A rAsanI racanA bhAlaNa sakhIrI mAha mAsa kima kIje, nemajI tilamAM ane kavi premAnaMdanAM naLAkhyAna karatAM jarApaNa utaratI nathI, balake keTalIka jagenuM varNana te temanA karatAM ye tana bhIje temaNe ghaNuM sAruM karyuM che ema nyAyanI khAtara na kahI bane raMga bhari seja ramIe, te chavita saphala gaNaje zakAya ?-suvarNamAlAne vasaMta aMka caitra 1982 pR. 6-7, lAla nemajI nemajI karatI. 8 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina kavionAM vasaMtavarNana 33 sakhIrI phAgaNa mAsa suhAve, naranArI caMga vajAve, balabhadrajI bole tihAMre, sAMbhala sAraMgapAre, tihAM abIra gulAla uDAve, sAhiba kayuM aya cAle naMdanavana jAIne, keli kAM manamAMnIre. 3 phAga. na Ave ho lAla. 9 mAryA AMbA AMbalIre, morI dADima dAkhore sakhIrI cete na karUM siNagArA, navi pahirU navasaradhArA, kailaDI TahukA kare, beThI saralI sAre. 4 phAga. bhAjana lAge mujha khArA, prItama viNa kavaNa nAlerA nIMbu ghaNAre, nahI nAraMgI pArare AdhArA ho lAla. 10 pADali parimala mahamahe, bhamara kare gujAre. 5 phAga. -lAbhadayakRta nemirAjule bAramAsa saM. 16 89 marU damaNe mAlatIre, jaMbu jehI jAyare Aze su. 15 eka na phulI ketakI, sahu phulI vanarAya re. 6 phAga. vArU vesa virAjatAre, sIsa sAraMgI pAgore rAga dhamAla. caMbelI phUle jasu, suMghe bhInA vAgAre. 7 phAga. Ayo jaba Rtu surabhi manohara, saba Rtuke pahira aragajA mahakatAre, kaMTha kusumarI mAlore saradAra, balajAuM. phAgataNA vili phUTara, gAve gIta rasAlore. 8 phAga. nemakumAra khelana caleha, lIna nehe jaduparivAra ba. 1 zyala chabIlA rAjavIre, mAnItA macharA re mohana jina khele raMga bharI che, aho mere lalatA, sAgara saMba prabhunasuM, khele bAla gopAlere. 9 phAga. mohata saba naranAra-mehana AMkaNI khAsa khavAsa tihAM ghaNuMre, sira sonArA jhAbAre ja kula amUlaka Tora peya, baDo baheta saMbhAta, bala. pAkhatIyAM UbhA rahe. hAtha pAnAro DAbAre 10 phAga. lAla gulAla abIra uDAvata, gAvata guNijana gehara virAje jAdavAre, tiNamAM mAdhava mAMjhIra phAga, ba, mo. 2 nema nagIne jANIye, jehanI kIrati jhAjhIra. 11 phAga. sarasa kusumarasa kezara mizrita, caMdana carcita aMga, ba. sola sahasa gepI milIre, manamohana madamAtIre kanaka adhika chabi nirakhata jAke, janamana harakha ghUmara ghAle cihudioM, nRtya kare guNa gAtIre 13 phA. suraMga. ba. mo. 3 tAla sahita svara cAla re, gAna kare guNamAlAre, sAra zagAra hAra tinake, paherI prabhupe Aya, ba. mAdhavajI manamohIye, vAjaM veNu kaMsAlAre. 14 phA. khelata sakala gopAla bAlikA, ghera lIyo yadurAya, rAmagiri malayAgirire, harisenA harisAlIre, ba. mo. 4 gAve gIta suhAmaNuM, de tAlI mukha bAlI. 15 phA. kemala kamala vimala dala bharake, chike nirmala nIra, ba, hari bolI hAso karere, jayasena tihAM vAre ati bahu hasata vadana dhari nIke, vyAkula vraja pUThi pUThi rahI puha pAvatI, nayaNAM kAjala sArare. parivAra, ba. me. 5 16 phAga, vacana rasAla bAla gopinaka, bole bola banAya, ba. rUkamaNi khelaiM rAdhikA2, hasita mukhI haraNakhAra, vasa Aye prabhu bahota dineke, cheDeguM vyAha jabuvatI bhAmAM satI, raMga rame rasa rAkhIre. 17 kAga. manAya, ba. me. 6 bhale bhUlI bhAminIre, balibhadrajI su bolere,. -bhAvavijayajI (vijayadevasUriza.) goTha devo () gopI bhaNI, kaTi paTaka tihAM vikrama 18 muM zataka. ' ' kholere. 18 phAga. bhagIre mana bhAvIyore, A mAsa vasaMtare nAMkhe aragajA kama kamANe, nAMkhe gulAla abIrAre, naranArI bahu premasuM, keli kare guNavaMtare-1 bhIje bhagIra calaNo, bhIMje gorIne cIrore 19 phAga. phAga rame mili yAdavA, giridhara nemikumAre kesara ghola kapUrasura, bhAmini bhari bhari laTAra, odhavajI mahasenajI, miliyA dase dasAra-2 phAga. chathala purUSa chAMTe tihAM,hasi hasi vaeN tAlaTAra 20 dhAma, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jenayuga phAgaNa 1983 chala dekhI rANI kahera, sAMbhala kaMta murArI re. phAguNa mAsa raMgIlo sahe, maryAM che sahakAra lalanAM, ghaNA divasa jAtA tuhe, Aja ahArI koyalaDI nija prIti dharIne bole te sAda zrIkAra, vArI re. 21 phAga. mana-4, nAkhe picarakA pecakAre, abIra gulAla uDAvere damaNo ne vali mAlatI maryA, nIM ne nAlera, lalanAM rUkamaNine caMdrAvatI, harIne ghaNuMa hasAvere. 22 phAga. nArigI jAbu mana mohe, phAguNane have jera. mana-5dekhI devara dUrathIre, haribhAmini tihAM Avere, bahuvidhanI vanarAI phUlI, Ave sakharI drAkha, lalanA nemikumAra ubho tihAM, jaMbuvatI bolAvere. 23 phAga. prANa pIyArA! suNa ho kaMtA! vANu amINIya lAjamAM mahe lokameMre devara ane kumArone bhAkha, mana, viNa paraNyAM hiva nemika, nahi mukAM niradhAra re2phA. tataI tataI nAcata, pekhe he nema sujANa lalanA. kaDa kapaTa tihAM kelavIre, nemi vivAha manAyo re nATaka dekhatAM mana hIM se, satare panara vadhu mANe rAjamatI paraNavisA, muralIdhara mana bhAyo re. 25 phAga mana-, rAjavI e mili rAjavI re, kuma kumara vasIlA re, nava bhava kerI prIta jANIne, AI mile mahArAya, bhAminis mili bhAminI, khela phAgu lalanAM rasIlAre. 26 phAga abakI vera karyuM prIti utArI, choDa cale yadurAya. phAga ramI ghari AvIyAre, sukha vilase asamAna re, mana-8. heDi kare kuNaehanI, sohe adhika sahAre. ra7 phAga. tema rAjAla danuM tihAM milIyA, zivapura jihAM jore tere jAdavAre, jaladharavaraNI dehore, AvAsa lalanA gopI vicameM vIjalI, sohe adhika sanehare. 28 phAga. tenArI hiva ma dejo, vinave siddhivilAsa mana--- rAja kare riNachoDajIre, saba jana mana suhAyore. kisI anUrati tehanI, jene rAma sakhAI ra. raphAga -nemirAjula gIta. saM. 1715 siddhi vilAsa samudravijaya suta nemachare, jIva sakala pratipAlore, kRta. (AnI prata saM. 176 nA phAgaNa suda 13 rAjaharSa bahu bhAvase, gAI phAga rasAlore. 30 phAga nI kavinI svahasta likhita maLI che temAM ja lakhyuM -iti phAga samAptakartA rAjaharSa [ ke jenI che kesaM. 1707 tathA 1732 nI kRtio maLI Ave saMvata satare saDe, phAguna terasa jANa che. juo naM. 296 jaina gUrjara kavio bhAga 2. ] ga* ! paMDita siddhi vilAsa gaNi, eha lakhe supramANu.) rAga dhamAla. rAjula nArI ema paryApe, suNa ho tema kumAra, lalanAM tAla vasaMtanI phAguNa mAsa raMgIlo Ayo, karIye he krIDA vasaMta mAsa bhale AvIe re, phalI phUlI vanarAya apAra lalanAM bhegI bhamarA raNajhaNe re, kAmI jana mana thAya, mana mohe hamAro nemajI ho vasaMta bhale Avi che, khele sahu naranAri-1 vasaMta ahe mere prabhujI ! tuMhI mujha prANa AdhAra. -mana AMkaNI. aMba liMba dADima phakayAre, kuliyA te saDakAra, eka rUti che ramavA kerI, Aya mila meM Aja lalanA kesu kadaMbaka kevaDo re, tihAM kola kare TahukAra-2 va. bahuvidha rIjhAvuMgI tujhane, pUro mujha vachita kAja, dANaMda rAya khelata re, karato raMga viraMga, mana-2. kesara gulAla tihAM chAMTatA re, chAMTe nIra sucaMga-3 va. naranArI mili phAgaNa mAMhe, lAla gulAla abIra, lalanAM tAla tamAla tihAM jAi jUdhare, magara lAla gulAla, marada mUchAlA vAgA pahira,nArIne dakSiNa cIra, mana-3, caMpaka ketaka mAlatIra, damaNe marUo rasAla-4 va. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina kavionAM vasaMtavarNana 315 chela chabIlA khelatAre, khele sarakhI joDi tela taMbola ne tulikA, tarUNIne tanatApa, tAla vRdala caMga gAjatere, theI theI kare narakeDi. seja sajajAI sajaja karuM, na hoyaM zIta saMtApa 8 5 vasaMta. phAguNanA dina TarA, jo heya prItama saMga. bhariya khaMDekhilI jhIlatAre, caMdana karI dhanala, kheluM lAla gulAlazuM. cate UcharaMga. vasaMta khele tyAM rAjIre, vali Ave nagaranI pila. bhelI TolI sarava malI, holI khele khAMta, 6 vasaMta. kaMta vihyAM mANasA, e dina sAvaMta. - meravijayakRta vastupAla tejapAla rAsa saM. 1721. caitare tarUara citaryo, phUlI vanarAya, parimala mahake puSpanA, madhukara guNa gAya. rAga vasaMta dhamAla. 11 je pIu eha vasaMtamAM, gharamAM AvI vasaMta, mAsa vasaMta hasaMta suhA, A sahaja satUra, lalanA te muja haiyaDuM ulase, kuMpala vikasaMta.. 12 meM tava pAyA nemajI ho, khele ANaMda pUra-1 -nemarAjImatI bAramAsa vinayavijayakRta saM. phAga khelata piyA temaja he, aho mere lalanA 1728 raneramAM jana kAvyaprakAza pR. 238 gopAMke saMga suraMga-phAgave e AMkaNI. phUla baje saba seharo he, zravaNameM sehe kUla, lalanA kavi pahelAM prathama mArU mAsa caitrathI vasaMtanuM bAga bane saba phUlake he, phUlakI zebhA amUla varNana kare che, ane e rIte virahiNI rAjulanA -phAga 2 caMga mRdaMga bajAvata gAvata, mAyata nAcata raMga, la0 bAramAsa gAI pUrA kare che - lAla gulAla UDAvatAM he, pAvata ANaMda aMga caitre catUrAre ciMtave, cittameM rAjla nAri, -phAga 3 bharIya khaMDekhalI kuMkuma ho, khele tema murAri, la0. na AvyA nemi jinesara, prANesara AdhAra harisa ke haripriyA he, nemik hirakata nAri, kahore sakhI havi kima rahuM, niravahuM nAthanuM dUkha, la0-phAga. 4 kaMta viyoge kAmanI, jAmanI divasa na sUkha. 3 gheri rahI saba kAminI , madhukara kyuM sahakAra, la0 citra bhalI citrasAlIre, AlI ! nihAlI na jAya, rukimaNI pramukha hasI kahe che, devara vara eka piu viNa rAMna samAMna e, thAvi nA dAya, nAri-la0 phAga 5 mRgamada cUra kapUrano, bhUra karyo raMgarola, lAjathI jaba prabhu hasa rahe che, taba saba pAyo nAha pAkhire game nahI, kesara caMdana ghela. 4 haraNa, la0 o pelI koyala bolere, Dole AMbalADALa, jAya kahe piyA kAnapha hA, mAnya vyAha nema zravaNe sabada suMNI sUNI, vAdhI virahanI jhAla, sarasa, kAja sAheyara vAya na Dhale re, khele upAya na anya. vyAha manAye giradhara Aye, pAye harSa apAra, la, nAtha viyege e meraDI, goraDI dAjhi tanna. 5 nAya nayavijaya prabhu gAvatAM he, nitya nitya jaya jaya dUhA ? kAra-phAga 7 lavali nAri bharatAra pArkhi - zevijaya urathakI hAra utAri nAMkhi nAra vinA mahA mAsanI, yaNI navi hAya, ati ghaNAM AMsuM pADi beDuM AkhiM, zUnI seje talapatAM, varasAM se thAya. kirNi vidhiM jaI maliM vigara pAMkhri. 6 praha uThI pIu nemazuM, jamI unDAM anna, sarasatI mAta suparasAya pAmI, ghara Ave te vAlahA, ghaNuM karuM re jatana. 7 nija gurU pAule sIsa nAmI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAsAya. 53 316 janayuga phAgaNa 1983 mAsa pahele bhalI sarasa vAtAM kezya zUlibhadrane pipaTadAra saMdeza kahAve che bhaNuiM mAMrNikaya te upaje harSa gAtAM. 7 e rUpe sthUlabhadra bAramAsa nAmanuM kAvya caturavijaya nAmanA kavie 18 kaDInuM racyuM che temAM bAramAsanI sthitinuM varNana phAgaNa mAsathI kare che - mA umAhire mAruM manaDU malavAre kAji lekha saMdeza na mokale vAlama ANI pAjya zrI zrI depa sUDA prate kAsA bhaNere sUDA, thovana dahADA re dahilA, dahila kAma saMtApa nara para upagArI pIDa na jANere nAhalo, kima karI rAkhuM Apa. para bAra varasane nehale re sUDA, melI gayo niradhArIre. 1 dIradha raNuM na jAya re, TADhi dhuje re aMga, vayara vasAvyuM re nIdraDI, saha na maliM saMga. phAgaNa mAsa ja AvI re sUDA,ramIe te holI phAgare hADuMre veha niM pADate, hAliM himAlaya vAya, kesara bharI kacelaDI re sUDA, zrI lakSavinA nahi abalAre jhUre ekalI, virahi tana sosAya. - ' lAgere. AzavilUdhA re mANasa, Akho dina avaTAya, caitra mAse citta calere suDA, jhADe te jobana Ave, jAya jamavAro jetalo, te aNalekhe thAya. tarUNa mANasa kema rahe re sUDA, garaDhA maMgala gAve re. bipina vega sidhAore, dhAo malAo vAra, ANe turata manAyane, jAIne baMdhu murAra. 54 mahA mAsanI rAtaDIre sUDA, zrI bhUlabhadra vinA kema taraphaDe virahiNI viraha vAdhyo jAe re, manamathiM mohano bAMNu sAthe jama jama bolI sata paDe? sUDAM, tema tema bahu dukha ghaNuM dehi tanna sAliM dukha thAye re. prANajIvana vinA kuNa pAliM. 55 sa. -sthUlabhadranA bAra mahinA cAravijayakRta prata sarasatI mAta suparasAya pAmI lakhyAM saM. 1752. nija gurU pAule sIsa nAmI mAsa agyArameM sarasa banatAM vasaMtakIDA. bhaNuiM bhANijya upaje harSa gAtAM. 56 vasaMta samaya Avyo anyadA, vikasyA pallava phalakula phAlgaNa nAha nahI ghare, kuNu laDAvi lADa pasarI bahu sugaMdhatA, zItala pavana amUla. 18 AMsuDe jhaDa lAgIre, dukhanAM ugyAM jhADa. " ramavA cAlyo rAjavI, bahu mahilA parivAra, vana vana kesure puseMya phulaDAM sohe sAra jAtAM dIThI mArage, kAMIka suMdara nAra. mAnuM e virahAgani taNa, adhabalatAM aMgAra. 57 20 sAta pAMca sAhelaDI velaDI, valagI bAla, pInnata kuca jehanA, bhAre namatI jeha, mukha rAkApati sArikho, nAzA dIpakarela. pahiraNa pIlI paTelaDI, calI sohe lAla 21 geraDI ima cha Tolara, belI helIne phAga, nayaNu yugala paMkaja jisa, bra bhramara upamAna, gAvi caMga mRdaMgaTyU, raMgamyuM AlavI rAga. 58 manmatha bANe vadhIe, thayo visaMsthala rAya, karapada kamala virAjatA, kAyA sovanavAna. 22 dIna vacana karI dAkhIi, rAkhII uttama rIta, te nArI dekhI karI, kare vikalpa upAya. piu pAchA ratha vAlII, pAlII pUrava prIta, 23 dhaNane mAMnaja dIrgha, khIjII nahI navi doSa, devI diva jIpI dharA, myuM chapaNa AvI eha, athavA puNya punyavaMtane, hari ANI che eha. 24 vana lAho lIjI, kIjII nahI tapa sesa. 59 dhanya dehane ghare e huye, karase bhegavalAsa, -saM. 1742 mAM mANikyavijayatarAjulanI bAramAsI. chaThI chaThI khaMDanI, DhAla thaI e khAsa. 25 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina kavionAM vasatavarNana dulA. 1 ra 3 citavatAM ema rAyane, karatAM sAca tivAra, ghama jANI rAjA taNA, saciva kakke nivAra, svAmI cAle! utAvalA, have vilakheA kema, krIDA karaNlR vasatanI, dharatAM manamAM prema, bhinna ukti ema ciMtavI, mane mUkI tithI pAsa, vakra grIvAe jovA, niSAMthI cAlyA udAsa, rati pAme nahiM madhu viSe, vadhu loka rati nAMti. bakula kamala vikasita viSe, rati nahI vApI mAMhi. ja nATaka na game vatAM, vanazrI lAge dIna, kyAMhI rati pAme niha. ulle jala mimIna. pa AAtri pANI pAkhatI, zakyA kAnana gema, naSTa driya tu apara, jiyAM tiA dekhe tema --sa. 1755 jinavakRta rAtruMjaya tI huM rAsa pR. 385-6. Aja kavi jinahaSa~ nema rAjematI khAraha sIyA-e nAmanAM be kALa lakhyAM che. eka mAtra 15 kaDInuM kAvya che temAM 1 mAruM dApaNuM ghaNA, pApe zItala vAya, sauyAlAnI rAtaDI, vADI khAve hAya. khetre phAga sagirI, phAganu sukhadAya, tema nagInA para nahI, khele mArI lAya. caturA caitra sudAmaNA, riti sarasa vasata, rAtI kupala rUkhaDe, mula kaDI e hasa'ta. nayane zAMsa nAMkhatAM, besyA bhArata mAsa, nipura nAda na AvIye, chauM hI Ama. ane bIjAM 13 kaDInuM che temAM huM te yu karI kheAluM ekalI, dukhadAyaka AyA mahare kAya saNu na dIse ehavA, mele mattameAhana nAhare --huM te meAhIre sAhiba sAMvalA. 3 vAisara ! saumila vIti, jo phayume nAvesara netra cAcirake misi belanI tA hailI jhapAvetara, huM, 4 tema caitra mahino AvI, jAdavarAya lIdhA parAgara, mRtI kAga rame sakhI, mujha priya viSNu kaheA dhAMgare huM pa 11 12 13 14 319 . vaizAkhe vanakhaMDa mArIyA, meArI sagalI vanarAyare, viddhAnA mujha kAyA tape, nema! 1jha viSNu kayuM na suhAna re.. vA ema rAkhamAM vasatAM thAM, AvyA mAsa vasata, sIMgI nara suratara, sirakhA che atyaMta saMta sahu hete karI, Ave upavana mAMhi, zItala pavana pradhADathI, saMcare tavara AMhi. 26 mI DhAla-rAga vasaMta. have eka ti zrIca'dra bhUmikata, guca'dra mitra saputa, mathamatta mahata mila'targata, kahe AyA khelIae vartana.1 have gurI meharI vanarAta'ta, mAnuM ASA RturAja vasata, bhU gucchAdika basu dhaNu samajasa je tihAM tAba tamAla hiM'tAla puMga, mAnuM dhvaja pare UMcaviyAM suga. 2 nijharaNu jharaNu rata tAla taMta, paDachaMdA nIsANAM guData, akuti savi upavana bU ka'ta, mAnuM pramadA pramudita saMga ke'ta. 3 have. tilaka varSo barAka kha'tti, pramAda paDadhA abhipata, tapara tArAM bhAliMgata, latA lalanA lakhita kAya khata. 4 have. sati, manu adhara te pallava cAra pati, paMcavI judI sudi pati, tiAM vipavanane manu cuti. 5 have. kusuma pAtra eka pIya'ta, madhura madhukarI makarAta, tihAM hariNu hariNI kapAla aMta, zRMge saku MDane khaNu'ta. dha karyo. karI gaDurA jala bharI dIya'ta, kariIvadane nija karI ma cakavA cakavI kisalaya karI aMta, taikhata mukhamAM dharI premavata. cha Tarma. ema pramudita pa`khI jIva'ta, nirakhIne kAmIjana dhasaMta aaiN paMcabANu bAbala mahata, bhUmidrerI anivA rita purata. TI. unmAda manane tApanata, rAvaNa ne mArca pa'gamata, *1. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 janayuga, phAgaNa 1983 paMcamasvara kokila kalaravata, have suNatAM saceta nara eNe samaye sUryavatI kumArI, leI sAthe seva kAmavaMta. 9 have. saparivAra, ragI viyegI duHkha dIyaMta, saMyogI amRtarasa pIyaMta, krIDe ema vividha vanavihAra, dIye dAna avArita zItala malayAcala anilavaMta, sugaMdhaNuM sikarane nirdhAra. 20 have jharaMta. 10 have. manu bhUtala zacipati anukAra, saMgIta nATakanA dhekAra, virahiNI kahe e bhuyaMgalita, udgAra e tehanA kaNa sukha lIle nigame divasa sAra, jJAnavimala gurU zira ANadhAra. 21 have, kiMzuka kusuma manu pala asaMta, tiNa hete palAza dohA virahiNI bhaNaMta. 11 have. eNIpare bahuvidha harSanA, pasI adhika ANaMda, saMyogiNI pallava tasa lIyaMta, kare zekhara suMdara vezavaMta, zrIcaMdra guNacaMdra be hulyA, jima madhumAsa mAkaMda 1 dekhanakuM ati rUpavaMta, para nirguNagaMdha na te dahaMta, jJAnagAkI rasa raMgamAM, jAte na jANe kAla, 12 have. evIja uttama saMgane, kula sAkSAta vizAla. 3 mAnIni mAna ne bheda bhrata, manu Aye vasaMta --zrIcaMdakevalIno rAsa jJAnavimalakRta saM. 1770 nupa sAjavaMta, madana mataMgaja pare caDhata, tihAM vividha kusuma senA rAdhanapuramAM. | sarjata. 13 have. rAga kApI zaka kekila maramenA zakuMta, kala kUjita keli kalA lavaMta jaI kahejo he jaI kaheje ho yogI paNa hadaye tharaharaMta, zuM jANIe mana thira mAharA hema nAvalIyAne jaI kaheje vA kema raheta. 14 ha. mahArA vArU vAlamIyAne jaI kaheje, bakula ne belasirIvAsaMta, daza dizi parimala pasadaMta, mahArA mIThaDA he svAmI zizira Rtu je pAta jharaMta, manu teha avasthAne -NI Rte dhare vahelA Avaje-jaI kaheje. 1 hasaMta 15 have, hAMre vAlA, avara te viraho dame re, vINa Dapha mahuarI bahu bajaMta, avala gulAla vasaMtere'vasaMte here, vasaMte ehathI vizeSa, eNI, abira uData, kesarIyA ho kesarIyA-mahArA mIThaDA bharI jhAlI gorI herI khelaMta, phAguNanA phAguA gIta hAMre vAlA, madhukara guMje mada bharyo, gaMta. 16 have.. - aMbe aMbe aMbe aMbe ho, aMbe aMbe picarakI kesarakI bharata, mAdala madhura mAlA gale ThavaMta, pAkI dADima dAkha, eNuM. 2 adhara sudhArasane pIyaMta, premapyAle daMpatI maliya hAMre vAlA, vana vana bele keDilA, - paMta 17 have. mAlati eka navi je vikasayaMta te zI uNima hayagI paga page paga page he paga page phulyA bahu pula, eNa0 vasaMta, velI jAI juI mahamahaMta, vie caMpakamAla kasuma ho vAlA, surabhI pavana susta vase, dharata. 18 have. sukhanAM sukhanAM he, sukhanAM pragaTayAM eha eNI yuga lIlA harivaMta, birUda RturAja taNe dharata sUla eNa. 3 choDI mAnane mAninI Aya kaMta, gale kaMdalI AliMgana * "e rate vahelA Avajo" e Ane maLatI kaDI dIyaMta 19 have. kavi maLazaMkare eka nATakamAM eka rAsaDAmAM vAparI che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI, munazInAM pustake saMbadhI rIpA hAMre vAlA, girivara vanarAjI bhaje, sarAvare sarAvare hA, sarAvare kahyA kamalanA Da, aNI hAMre vAlA, dhara dhare phAga te kAminI kAminI DhA, khele ghaNA, kAminI paheAMce mananA kADa, eNI. 4 hAMre vAlA akhIra gulAla uDe bahu, raMgabhInI raraMgabhInI hA, ra'gabhInI na rahe hai| nAra, eNI. hAMre vAlA jala--picakArI joramAM, uparanI traNa navalakathAe paikI "pATaNanI prabhutA" nAmanI navalakathAmAM zrIyuta munazIe jaina dharmo ane jaina sAdhue upara kheATA AkSepa karI jaina dharmAMne jAheramAM halakA pADayA che. AnadarrAra nAmanuM eka kalpita pAtra ubhuM karI tenI pAse jaina sAdhue di paNa karI zake nahi tevAM kAma zrIyuta munazIe karAvyAM che. uparanI navalakathAmAM khAsa karIne nIcenAM prakaraNeAmAM taddana khATA AkSepe ane aNuchAjatI niMdA karavAmAM AvI che. 319 prakaraNu 7 muM, prakaraNa 12 yuM, prakaraNa 21 prakaraNa 29 muM, prakaraNu 32 muM, ane prakaraNa 41 muM. A sivAya pustakamAM jude jude ThekANe khIjA khATA ane aNulaTatA AkSepeA karavAmAM AvyA che, timAM chaTake hA tihAM chaTake karI maneAhAra. zreNI 5 hAMre vAlA nAri tyajI giranAramAM, lIlAcuM lIlAthuM heA, lIlAcuM raheAre leAbhAya, e, hAMre vAlA udaya vaDe rAjImatI, zrI jaina zvetAMbara kenpharase tA0 29-8-26 ne dine nimelI kamiTInA riporTa. zrIyuta kanaiyAlAla munazI kRta " pATaNanI uparAMta majakura pustakamAM muMjAla maMtrI ane gu. prabhutA" "gujarAtanA nAtha" tathA "rAjAdhirAja'jarAtanI mahArAjJI mInaladevIne mAnasika vyabhicAra nAmanI traNu navalakathAomAM jaina dharma, jaina AlekhI A pavitra strIpurUSane halakA pADavAne AcAryAM ane mujAla ma`trI, uDDayana maMtrI, Amra- prayatna karavAmAM AvyA che. draDha vigere upara aNubraTatA khATA AkSepeA karavAmAM AvyA che ane navalakathAnA eThAM nIce jana dharmAMnI, jainAcAryAMnI ane chevaTe khAsa karI likAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrinI nidA karavAmAM AvI che. ema deze ema saMdeze hA, ema sadeze dIyeAre paDAya. eNI. 6 -udayaratna. [ apUrNa ] gujarAtanA nAtha" nAmanI navalakathAmAM zrIyuta munazI aneAe yavanA tathA anya dharmIe upara julama gujAryo hatA tevuM Alekhe che. jyAre 'jAmIula-hikAyata' jene A khInAnA mUla tarIke zrIyuta munazI tathA upodghAtamAM zrIyuta narasiMharAva jaNAve che temAM te te prakAraneAlama brAhmaNa tathA agnipUjakAe yavanApara karyo hato ema jaNAvyuM che. A prakAranA viSaya karavAmAM zrIyuta munazInA hetu ane leAka dRSTimAM utArI pADavAne amane lAge che. mahAma`trI udayana eka brAhmaNa (kAkanI strI-maMjarI) pAla paDI tene paraNavA judA judA prapaMcA kare che. tevu batAvI matrI uda yanane parastrIla'paTa AlekhavAnA prayatna karavAmAM AvyA che. majarI eka kalpita pAtra che. udayana muM,maMtrI ane majarInA prasaMga AlekhI zrIyuta munazInA hetu nAte halakA citaravAnA che evuM amArUM mAnavuM che. 'gujarAtanA nAtha'mAM vAMdhAbharelAM lakhANA khAsa karI nIce jaNAvelAM prakaraNeAmAM che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 jainayuga phAgaNa 1983 prakaraNa 13-14 ane 18 (prathama bhAga) karavA vinaMti karavI. sthale sthale virodha darzaka sabhA prakaraNa 7 muM.........(dvitIya bhAga). e karI sakhta vAMdhA raju karo. vaLI amArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke zrIyuta prakaraNa 10 muM (tIya bhAga) munazI pitAnI navalakathAo bekhe yunivarsiTI rAjAdhirAja' nAmanI tenI chellI navalakathAmAM ja abhyAsakramamAM nirNAta pAThaya pustaka tarIke mukarara kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdra sUri upara taddana kheTA ane aNaghaTatA AkSepa karyA che. maMjarI jevA eka karavA mATe prayatna karI rahyA che. je A bInA satya hoya to te sAme ApaNe ghaNI sakhata caLataddana kalpita pAtra sAthe pUjya zrI hemacaMdra sUrine vaLa karavAnI jarUra che. temaja virodhadarzaka sabhAo prasaMga AlekhavAmAM zrIyuta munazIno Azaya jena karI yunivarasITI seneTa University Senate sAdhuo ane jaina dharmane utArI pADavAnuM che, ema ka amAruM mAnavuM che. majakura navalakathAmAM vAMdhA bharelAM ne jaNAvavuM joIe ke je majakura navalakathAo lakhANo vibhAga pahelo pra. 23, pra. 26 ane pra pAThya pustaka tarIke nirNata thaze te koIpaNa jana 27 mAM karavAmAM AvyAM che. vidyArthI tene hAthamAM paNa leze nahiM. virodha darzaka sabhAoe TharAvo karI mA. munazIne muMbaI yuniA sivAya " gujarAtanA jyotirdhara" nA varasITInA rajIsTrArane tathA gujarAtI sAhitya parimanA pustakamAM zrIyuta munazIe kalikAlasarvajJa zrI vadanA sekreTarIone tathA muMbaI sarakAranA ejyu. hemacaMdra sUrinI buddhine kuTilatAvALI kahI A mahA vidvAna ane pavitra jainAcAryanI aNachAjatI niMdA kezanala DipArTamenTanA pradhAna tathA sekreTarIne moka lavAM. A bAbatamAM je ApaNe velAsara jAgRta nahi karI che. thaIe to bhaviSyamAM jana dharma ane jainAcAryo para uparanAM lakhANe saMbaMdhamAM ApaNe have zuM ghaNA agya ane aNaghaTatA AkSe thaze ane karavuM te saMbaMdhamAM ame nIce pramANe sUcanA karI- janasamAjamAM jaina samAja halake paDaze. e chIe. (Sd.) Chinubhai L. Sheth. vAMdhA bharelAM lakhANo moTe bhAge taddana khoTA () umedacaMda delatacaMda baroDiyA. ane kalpita che ane etihAsika daSTie jotAM te (ka) hIrAlAla ema zAha. te taddana asatya che. uparyukta sarva lakhANa saMbaMdhe () Odhavji Dhanji Shah, (4) Mohanlal B. Jhavery. A riporTanI nakale jana temaja jainetara vidvAne I am sorry I do not agree with upara abhiprAya mATe mokalI ApavI. vaLI jaina the report. My personal view is that munirAje upara paNa riporTanI nakala mokalI temane in such literary matters we should abhiprAyo mokalavA vinaMtI karavI. proceed cautiously. No purpose will | munirAje tathA anya vidvAnone abhiprAya be served by setting a literateur on maLyA pachI prakaTa karavA. vAMdhA bharelAM lakhANo mATe his back. It will widen the gulf and je zrIyuta munazI saMtoSakAraka khulAso kare nahi the object in view will be frustrated. ane jana kemane pUrate badalo Ape nahi te jAhera Personal exchange of ideas and cor repondence carried on within lines patrAmAM zrIyuta munazInI upara jaNAvelI navalakathA che. teecancy an achieve the desired enI samAlocanA karavI, ane satya bInA janasa- object mAja AgaLa mukavI. sAdhu munirAjone A bAba- 1 (Sd.) MoTICHAND G. KAPADIA. tamAM jene kAmamAM satata calavala karI AMdolana Dissenting. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 jaine virUddha viSamaya sAhitya jaina virUddha viSamaya sAhitya. jhameranI vArtA - ame gata mAha mAsanA aMkamAM taMtrInI neMdha navamImAM ( pR. 250 ) je noMdha karI hatI temAM rAkhelI AzA pramANe jaina samAjamAM upasthita thayelA udagAra paikI khAsa karI "jaina" ane "suSA" nAmanAM patrAe karelA udagAre atra ApIe chIe. bIjA lekhake e lakhelA lekho avakAzanA abhAve ame ApatA nathI. atra prakaTa thatAM lakhANe uparathI samajI zakAze ke jaina samAjanI lAgaNIne tIvra aghAta pahoMce che. | manimahArAjazrI dazanavijayajIe muMbaImAM A saMbaMdhI heMDabila dvArA pahelA prathama jaina samAjanuM dhyAna kheMcyuM hatuM. pachI zrImatI kaeNnpharanse potAnI eka kamiTI dvArA AnI carcA karI suvarNamAlAnA saMcAlaka zeTha purUSottama vizrAma mAvajInI sAthe DepyuTezanamAM jaI sarva hakIkata samajAvavAne pahele nirNaya karavAmAM Avyo hatuM. tenI rUe rA. cInubhAI lAlabhAI selisiTara, rA. narottama bhagavAnadAsa zAha ane rA. mehanalAla bhagavAnadAsa jhaverI selisiTara (oNnpharansanA eka janarala sekreTarI)nuM DepyuTezana ukata zeTha pAse gayuM hatuM. carcA khUba karI hatI ane tene pariNAme ema karyuM hatuM ke jhameranI vArtA virUddha radIo rUpe je vaktavya hoya te kaeNnpharansa taraphathI Ave, ane te suvaNamAlAnA pachInA aMkamAM saMcAlakanI te para noMdha sAthe prasiddha thAya vagere vagere. A radIA rUpe vaktavya kaeNnpharansa ophisa taraphathI gayuM te suvarNamAlAnA mAdhanA aMkamAM prakaTa thayuM che ane tenI nIce saMcAlakSmI nedha ( paNa apUrNa AkAramAM) prasiddha thaI che, te yathAsthita atra ame pragaTa karIe chIe. tatrI.] 'jhamera saMbaMdhI vaktavya zrIyuta purUSottama vizrAma mAvajI [ ane rA. "candrakAnta saMcAlaka, suvarNamAlA.] sura mahAzaya, ApanA mAsikanA gata mAgasara tathA piSanA bhinna jJAtio vacce avanavuM viSa reDI rahyAM che. akAmAM "jhamAra" nAmanI kathA prakaTa karavAmAM AvI tene aTakAvavAne to nahi paraMtu gatimAna karache te irAdApUrvaka jena sAdhuonuM apamAna karavAne vAne mAsika ane vartamAnapatronA javAbadAra tathA jenonI pUrva jAhojalAlI pratyenI IrSyAthI adhipatio paNa sahAya Ape e ISTa gaNAya nahi. janadharma tathA jenone lokanI daSTimAM utArI pADavAne zuM rAsamAlAmAM brAhmaNonI eka daMtakathA mUla lakhAI hoya ema spaSTa samajAya che. lekhaka mahAzaya tarIke dekhADavAmAM Ave eTale basa ! lekhakane pitAnI kadAca ema mAnatA hoya ke A prakAre hiMdu saMga- kalama belagAma choDI devAnI saMpUrNa Ta? e kalpita Thana thaze ke zaiva vA hiMdudharmane uddhAra thaI jaze brAhmaNI daMtakathAnA zarIramAM zuM lekhake viSamaya AtmA to tevA bhramo ApanA lokaprasiddha mAsika jevA reDo nathI? zuM vinAzaka raMgothI citrane acchImAsike tathA jAhera patrAe sadya nivAravA ati tareha ghuMTavAmAM AvyuM nathI ? zuM che ane dezanA jarUrI che. amane te lAge che ke AvA lekhakonI jherI AbharaNathI zaNagAra sajavAmAM Avyo nathI ? binajavAbadAra pravRttiothI Aje samasta hiMdamAM ApanA aitihAsika khyAtivAlA mAsikamAM sthale sthale kamI kalahanA gaganabhedaka dhvani thaI rahyA jyAM jage jage vAMcaka etihAsika tatvanI apekSA che tathA pUrepUrI azAMti vyApI rahI che. te samaye rAkhe tyAM eka sthale zrI hemacaMdrasUri ane kumArapAla bilakula Traka daSTithI ane tadana saMkucita vRttithI mahArAjanAM atihAsika pAtro utAravAmAM Ave ane ane saMpUrNa dharmadhapaNuthI lakhAelA lekha samasta sAtheja pravINasUri, nakSatrasUri, vagere pAtronI nirAbhAratavarSamAM bhinna bhinna kAmo vacce ane bhinna dhAra kalpanA karI janazAstro jeno pUrNa pratibaMdha kare Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga ra1 tevAM AcaraNA karatAM dekhADavAmAM Ave-e pramANe nirmUla kalpanAonA zyAma sAyA heThala pavitra jaina sAdhue para AkSepe karavAmAM Ave te jaina samAja kadi paNa sAMkhI zake nahi', caMdramAmAM paNa kala'ka hAya mATe pratyeka mahA purUSamAM paNa kASTa nahine kAI deSa vA vikAra hAya e prakAranAja tarka jJAnanI jene IzvarI navAjeza DhAya evA athavA jyAM deSa kalpIja zakAte na hAya tyAM doSAropaNa karI peAtAnA tat prakAranAM khAliza siddhAntane satya karI batAvavAnA AgrahathI ane rasapUrNAMka mathanAra sAhityakaiA zuM sAhityanI pavitratA, vA tenuM gaurava samaje che? Aja sudhI sAhitya kSetra pratyeka prakAranI rAgadveSajanya malinatAthI atidUra ane zAMtinuM dhAma manAtuM tene Aje AvI vikRta kRtio vaDe keTale darajaje apavitra karavAmAM AvyuM che. taMtrI mahAzaya Apa jue che, emAMnuM jarIye ravIdranAtha ThAkura Adi mahA kavie jeNe " vasudhaiva rumpam " e sUtra a`gIkAra karyuM che temanA kAipaNa graMthAmAM ? tyAM te sahityane pavitra Adarzoja jaNAya che. sAhitya sa` dUSita vAtAvaraNathI para che. amane pUrepUrA vizvAsa che ke sAhityanA satyasevakeA, gujarAtanA mahArathIe sAhityanI pavitratA jAlavavA mATe peAtAnA ejasvI asra have tA saMgha ceAjaze. prastuta kathAmAM pATaNanAM dharmayuddha zarU thayAnA ullekha karanAra lekhaka tathA tenA jevA kala mabAjone karI dharma yuddha upasthita karatAM hiMduAmanA dIdhadarzI AgevAnA turata rAkaze--aniSTa pariNAma nipajAvatAM thabhAvaze. samagra lekhamAM lekhakanI matAnruttinuM darzana sthale cale thAya che, paraMtu te paikI tenA keTalAka udbArAja dRSTAMta rUpe atre mukIzuM. lekhaka mevADI rANIne mahAsUrijI je te vidhi sara dIkSA devAnA sAta divasa peAtAnI ziSya tarIke rAkhI tratA, mahAvratA, anuvrata te atyagA tathA dharmAMnA gUDha rahasyo samAvI suodharUpa amRta pAi phAgaNa 1983 rANInA hradayamAM jJAnadIpaka prakaTa karavAnA ema lakhe che. lekhakane mana vrata, mahAvrata, anuvata badhuM ekI vakhate ApI zakAya evuMja che. atya ga eTale zuM te tA lekhakaja jANe. paraMtu rANIne potAnI ziSyA tarIke rAtidavasa hemara rAkhe e kalpanAmAM te dATaja vALyA che. jananI dIkSA sAdhu ke sAdhvI tarIke lIdhA pachI eTale mahAvratA lIdhA pachI gRhamAM javAnuM hAyaja nahIM vaLI zrAvikA tarIke paNu eTale (anuvrata nahi paNu aNuvrata levAne mATe) temaja vaMdanArthe koipaNa strI ekalI sAdhunA upAzrayamAM sAta divasa te zuM paNa eka kalAke rahI zake nahi. jaina sAdhue tathA sAdhvIeAnA upAzrayA paNa judAja hAya che te jaina sAdhuonA brahmaca mahAvratane bhaMga karanArA adhRSTatA kalpita prasaMgeA kalpI jeta sAdhuone lekhake dhera anyAya karyo che. lekhaka eka sthaLe Ama lakhe cheH- eka savAre hemarinA eka ziSya vidvArArthe nagaranA raste jateA hateA (ziSyanuM nAma hAyaja kyAMthI?) devayeAge uparathI gharanuM nalIyuM paDayuM ane munijInuM kheDuM mAthu sakhta dhavAyuM. lAke ekaThA thai gayAxxxeka brAhmaNu je TALAnI aMdara jovA beThA hatA te badhA sAMbhale tema khelyA 'muni mahArAjazrI ! mAthe jaTA rAkhatA haiAtA zuM khATuM Ama raste jatAM vAge nahiM. jainadharma nA kahetA DhAya tA zivadharmamAM AveA. gurU joie teA navArANI dIkSA ApavA taiyAra che. brAhmaNu nAsI chuTavA na pAmyA haiAta tA 'ahiMsAparameAdharmaH"nA custa anusaMbhava hatA. nAsatA nAsatA e jANe zApa ApatA yAyIonA hAthe badhAe divase pUrA thavAnA ghaNA hoya tema brAhmaNa khelyA haveja khabara paDaze teA tamArA ucA derA nIcAM na thAya te mane saMbhArajo' brAhmaNamAM eTalI hiMmata kayAMthI AvI te samajAyuM ja nahiM. " kyAMthI samajAya? kalpanAnA ghoDAne dharma jhanunanA cAbakhAthI pUrapATa hAMkI mUkyA haiAya tyAM aucitya anaucityanuM jJAna raheja kyAMthI ? dRNDI saMnyAsI, zaMkarAcAryanA anuyAyIe temaja samA jI sAdhue paNa muMDita zivAlA hAya che e lekha kanI smRtimAMthI sarI gayuM hAya ema lAge che ane Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaiina virUddha viSamaya sAhitya 323 zarUAtamAM je jana sAdhuone pelA nimAlA vinAnA "tamArA zUravIra manAtA kumArapAla mahArAja' ema boDA mAthAvAlA" vigere zabdamAM AlekhyA hatA AkSepa karavAmAM Avyo che. teTalAthI saMtoSa nahIM thayele eTale te para nalIyuM lekhaka kalpita pravINasUrine vAtavimardana tela pADavAne hAsyajanaka prasaMge upasthita karyo ane tethIye kharIdavA jatAM kalpI dAsInA hAthamAMnA telanA kona dharAtAM brAhmaNa pAse jaTA rAkhavAnuM kahevaDAvI lAne sparzatAM citaryo che. navArANI pAse dIkSA levAnuM kahevuM ane valI ahiMsA lekhakane eTalIe khabara nathI ke jaina sAdhuo vAdIne hiMsA karavAne tatpara citrI chevaTa nAsatA paisA rAkhatA nathI to kharIda karavA nIkaLeja kyAMthI? brAhmaNa pAse uMcA derA nIcAM thavAne zrApa apAvavo ethI vizeSa jhera bhareluM ane AkSepapUrNa jana jana sAdhuone svIkAravA paDatAM mahAvatemAM niSasAdhuonI nitAMta niMdA karanAruM bIjuM kayuM lakhANa ricaha rahevAnuM mahAvrata paNa aMgikAra karavuM paDe che. temaja jaina sAdhuo je prakAranuM ugra brahmacarya vrata hoI zake. dhAraNa kare che tene laine strIne vastunA aMtare paNa lekhakane jANe-mevADanA rANAnA mukhe kumArapAla aDakI zakatA nathI, arthAta hAtho hAtha strI pAsethI tathA munimahArAje khIjAI (mevADI kuMvarI para) koI paNa vastu laI ke ApI zakatA nathI. bhitane julama vartAvaze "kAraNa dharma pravartanamAM ahiMsAvAdI AMtare paNa strI vasatI hoya te teo vasI zakatA jeno hiMsA karatA acakAtAja nathI e huM jANuM nathI. e prakAranuM jaina dharmamAM prasiddha navavADothI chuM' ema kahevaDAvavAthI saMteSa na thayo hoya, tethI surakSita Adarza brahmacarya jaina sAdhuo pALe che te, lekhaka svamukhe tenI ane punarUkti karI pitAnA janAcArathI virUddha dAsInA hAthamAMnA telanAM kohRdayane bhAva taddana spaSTa kare che. lekhake pravINasari lAMne sparzatAM jana sAdhune AlekhavAmAM temanA pratyenA tathA nakSatrasUri tathA sAdhvInAM kalpita pAtrone mevADI : Sa sivAya bIje kayo Azaya saMbhavI zake? vaLI rANIne teDavA gayelAM citarI je je kArya karatAM kapolakalpitaghaTanA upajAvI jaina sAdhuone kAmaNa AlekhyA che te jaina sAdhunA AcArathI taddana virUddha TuMmaNa karanArA AlekhI dhArmika vyAkhyAna apAtuM che. gRhasthAzramIonA jyotiSa vaidakanAM kAryo jena hoya tyAre sabhA janamAM moTI zilA reDavavI e sAdhuo jana zAstra pramANe karI zakatA nathI. temaja lekhakanI manodazA talasudhI spaSTa dekhADe che. hajue jyotiSa, vaidaka tathA maMtrathI vRtti karavA virUddha jaina adhurUM hoya te vAMce lekhakanA A ugAre:-"saghaLuM zAstrane sapta pratibaMdha che. pApa hemasUri, tAre mAthe-rAjA, tAre mAthe " - kumArapAla rAjA paNa jana hovAthI tenI sAme e jhamara pachI gujarAtano itihAsa badapaNa lekhake kaTAkSa karyo che. kumArapAla rAjAnA sama- lA. e na hota te pILA kezarIA cAMlAnuM atyAre yamAM gujarAta jAherajalAlInI Toca para hatuM. chatAMye keTaluM jora hota te 95vuM muzkela che. hemasUrijInI etihAsika satyavirUddha kaTAkSa karavAmAM bIjuM zuM kalA namavA mAMDI. rAjAnI zraddhA na caLI. paraMtu tAtparya hoI zake? aMdhavizIkaraNanA pAzamAMthI e mukata thayA. kumAra lekhake kumArapAlane "Apa gujarAtanA rAja nahiM pALa mahArAje zivAlayanA punarUddhAramAM e pAchaLathI evuM mevADI rANAnuM kathana bAroTa mukhe saMbhalA- dravya kharcA tenA ullekho itihAsamAMthI jaDI Ave vatAM tene saheja kedha caDe ema kahI' kumArapAla- che." A kevA ulaTA svarUpamAM raju thAya che. kumAmahArAjanA zurAtano jagajAhera hatAM ' e umerI rapAla jene hemasUrinA vazIbhUta citaravAmAM AvyA tenApara taddana ayogya AkSepa, te jana hovA mAtra- che te itihAsamAM te zuravIra, udAra ane bhinna thIja, karyo che, khuda mevADI rANAnA kathanamAM paNa bhinna dhamamAM niSpakSapAta rAkhanAra yogya rAjA Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jainayuga tarIkeja najare Ave che. tene brAhmaNu daMtakathAnA 'jhameAra' pachIja zivAlayeAnA uddhAra karanArA atre dekhADavAmAM Ave che. zuM tee pahelAM nhAtA uddhAra karatA ? ane karyAM te te kalpita jhameAra pachIja karyo? zuM che itihAsamAM tevA purAve ? khudda hemacaMdrAcAryatAthI mahArAja paNa kevA niSpakSapAtI ane sarva dharma mATe samabhAva rAkhanArA hatA te temaNe siddharAja mahArAjate ApelA sajIvanI nyAye dharma karavAnA mAdha parathI, ane kumArapAla mahArAjanA samayamAM temaNe racelA vItarAga stAtra ane mahAdevanA prasaMga parathI spaSTa mAlama paDe che. teA evA mahApurUSa jenI sarva ame AzA rAkhIe chIe ke jaina bhAi Ane AthI have sASa thaze ane ame kAI paNa khAsa dezIya buddhi ane sarva zAstra vizAradatAne mATe kali irAdApurvaka A vArtA nathIja chApI te viSe temane khAtrI thaze kAla sarvajJa'nuM ApeluM birUda yathArthaja che ema Aje paNa dunIyAnA samartha vidyAnA mAne che, ane tene mATe pUrNa mAna dharAve che tevA mahApurUSane kheATAja suvarNamAlA" raMgamAM AlekhavAmAM dhamAdhatA ke dhama dveSa sivAya anya kayuM kAraNu saMbhave ? chevaTamAMye lekhake pUrepUrA satASa lai levA lakSa munienA laya pelI brAhmaNI kathAparathI kalapyA che. taMtrI mahAzaya, AzA che ke zAMtipriya sahiSNu jaina kAmapara AvA je aNudhaTatA AdhAtA thayA che te viSe Apa yAgya karaze. - mubaI, mArca 1, 1927, mAhanalAla bhagavAnadAsa jhaverI. e. resIDenTa janarala sekreTarI, zrI jainazvetAMbara kAnsa noMdhaH-- jaina bhAI e ke kAipaNa dharmanA anuyAyIenI irAdApUrvaka lAgaNI dubhAvavI evuM kadIpaNu amArA manamAM hAI zakeja nahi. suvarNamAlAe atyArasudhI je prati karI che te jotAM jaNuAze ke tihAsa ane sAhitya uparanA vidvatApUrNa nibaMdhA uparAMta rasamaya vArtAo, nATakA, kAvyA Adi nirdoSa rjanAtmaka sAhitya prajAne arpavAmAM amAre| prayAsa dinaparadina vadhatAja jAya che. "jhameAra"nI eka kalpita vArtA tarIkeja pasadagI thayelI ane te prakaTa karatI vakhate amane sva phAgaNa 1983 khaiye khyAla nhAtA ke A vArtAthI jaina bhAIonI lAgaNI du:bhAraze. paNa A vArtA prakaTa thatAMja muMbaInI jana konpharansanA pratinidhi maMDaLa tathA sekreTarI taraphathI amane ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke A vA jaina bhAi enIlAgaNI atyaMta dubhAi che, ane majakura vArtAnA anaitihAsikapaNA viSe temaNe eka lekha 'suvarNamAlA'mAM prakaTa karavA pRcchA jaNAvI... A lekha ame niHsakAcapaNe prakaTa karIe chIe. sacAlakA: itihAsane nAme vastunA vyabhicAra kathAsAhityamAM kevaLa kalpanAnA Azraye racA yelI kathAo karatAM aitihAsika vastunA AdhAre upajAvelI vArtAo vizeSa AdaraNIya manAya che. kAlpanika kathAonA lekhaka te prAyaH gaganavihArI hAya che-sa'sAranAM sAmAnya kaThina satyeA ane vahevArika maryAdAenAM adhanane uvekhI te peAtAnA jUdA ja vizvamAM yatheccha viharI zake che. aitihAsika pAtrAnA nirmAtA eTalI chUTa nathI bhAgavI zakatA. itihAsanA prasaMge! ane te kALanI paristhiti tene svairavihAra karatAM pagale pagale rAkI rAkhe che. kalpanAsAhityanAM pAtrA kAMtA parama daivI ane kAM te mahAAsurI prakRtinA hAya tA paNa nabhAvI levAya-vividha daMtakathAo paNa tenI aMdara samAveza pAmI zake; paraMtu aitihAsika pAtrAnA caritracitraNamAM evA ekataraphI jhAka kevaLa hAsyAspada ja lekhAi jAya. sAmAnyataH atihAsika navalakathAnA lekhakane zire evaDI javAbadArI rahelI heAya che. itihAsanI sAthe te samayanA rItarivAja athavA te| je samAjane uddezI peAtAnA pAtrAnA kramavikAsa sAdhavAnA hoya temanI AcAravicAra viSayaka viziSTatA paNa tenI jANumhArI na rahevI joie. atihAsika vArtAe Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene virUddha viSamaya sAhitya 325 jema ekale-nirbheLa itihAsa nathI tema te kevaLa janasamAjanA munivaronuM caritra varNavavA prayatna to vArtA athavA daMtakathA paNa nathI. itihAsa ane kare che, paNa janamuninA sahaja darzana uparAMta Adarzane samanvaya je atihAsika kathAsAhityamAM temanA sAmAnya kiMvA vizeSa AcAradharmone abhyAsa na jaLavAya te vastunA nAme varNasAMkaryuM ane kaLAnA karavA jeTalI paNa takalIpha uThAvI zakyA nathI. e nAme vikhavAda sivAya bIjo koI artha na sare. sAmagrI viSayaka kaMgAlIyatanI sAthe temanA aMtarane Aje ApaNuM gujarAtI sAhityamAM atihAsika viSa bhaLatAM vArtA e vArtA na rahetAM, kaLA ane navalakathAone nAme keTaluM pAkhaMDa pravartI rahyuM che vastunA vyabhicAra rUpaja banI rahe che. vadhAre khAtrI te have koithI bhAgye ja ajANyuM rahyuM haze. zrIyuta mATe ApaNe e lekhakanA ja chIcharA jJAna temaja munazIjInI navalakathAo to e vastu-sAMkarthanA saMskAra tapAsIeHeka namunArUpa ja lekhAya che. itihAsanI avaga- pATaNanA kumArapALa mahArAja mevADanI rAjasuna karatI ane janazAsananA prabhAvazALI pAtrane kuMvarIne paraNe che. paNa e kuMvarIne temanA pitA anyathA svarUpamAM cItaratI temanI navalakathAo sAme pATaNa mokalatA khaMcAya che. kuMvarIne teDavA Avela gujarAtI sAkSara ane jaina vidvAnanI pharIyAda hajI jayadeva bAreTane mevADapati kahe che ke-"pelA nimAte ubhI ja che; eTalAmAM jANe itihAsano e nAvinAnA, bADAmAthAvALA nahAvAvAnI bAdhAvALA, vyabhicAra hajI apUrNa hoya tema hAlamAM ja eka jatIone vaMdana karavA e rAjakuMvarIne na AvaDeajJAta lekhaka "jhamoranAmanI eka vArtA, suvarNa kuMvarIne sAMja savAra upAzraye sAmAyika karavA mALA mAsikamAM avatArI itihAsaprasiddha jaina javAnuM paNa na game. tamArA kumArapALa rAjAnA prabhAvane vagAvavAno prasaMga sAdhyo che. "jhamera" aMtaHpuranI yuvatIone savAra-sAMja vaMdana karavA nA lekhakane itihAsanuM keTaluM uMDuM jJAna che te te pharajIyAta upAzraye javuM paDe che." jenadharma ane kevaLa ekaja hakIkata uparathI samajAze ke "mevADa munisamAja saMbaMdhe lekhaka keTalo dayAjanaka paricaya zrI hemasUri ane gujarAta' eTalA zabdo vArtAmAMthI dharAve che tenA namunArUpa nahIM, paNa atihAsika bAda karavAmAM Ave te temAM vastutaH vArtA, vastu hakIkatanAM eThA nIce teNe vastuno keTalo viparyAsa ke itihAsa jevI koI cIja avazeSa rahe ke kema sAthe che tenA eka namunA tarIke A uddagAro te eka prazna thaI paDe. lekhakane mAtra eka ja vAta ullekhanIya che. jainamunio haMmezA nimALA vinAnAkahevAnI che ane te eja ke mevADI rANI zrI beDA mAthAvALA hoya ane nahAvA dhovAnI bAvAvALA hemasUrine na namI ane e pratijJAnA pAlana arthe hoya e ja satya jANe ke samasta itihAsanA navakeTalAya bAroTane jIvatAM baLI maravuM paDayuM. A nItarUpe tAravI kADhayuM hoya evI chaTAthI lekhaka raju kathanane itihAsane kaMI AdhAra che ke nahIM, te kare che. aMtaHpuranI eke eka yuvatIne savAra-sAMjha te aitihAsike pote ja nakkI karI leze. paNa sAmAyika karavA upAzrayamAM javuM paDe, eTaluM ja itihAsanA Azraye lekhake janamunio ane jana nahIM paNa zrI hemacaMdrAcArya samAM samartha ane kALazAsananI je peTa bharIne niMdA karI che te te kALa savaMsa jevA purUSa aMta:puravAsi nA o taraphathI eTalI ughADI-naphaTa ane nirAdhAra che ke tenI sAme evA vaMdananI satata-ugra jhaMkhanA rAkhe che te taddana koI paNa kaLArasika vAcaka pitAne virodha darzAvyA vicitra ane AcAranItithI paNa virUddha jatI vAta vinA na rahe itihAsanA paTa upara jana samAja che jainamuninI pAseja zrAvaka ke zrAvikA sAmAyika athavA munivyavahAranuM citra AMkatAM pahelAM je saM- karI zake evI bhrAMtimAMthI ja A anartha lekhake skAra-sAmagrI saMdharavI joIe tenI pAmaratA paNa upajAvyuM che. kharuM jotAM jana dharma evI pharaja A vArtAnA pratyeka prasaMgamAM tarI Ave che. lekhaka nathI pADatA. savAra-sAMjha te zuM paNa jyAre paNa Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jainayuga samatA ke zAMtinI ArAdhanA karavAnI haeNAya, manamAM vividha tarkavitarkone rAkI, dhama khAnamAM pravezavAnu` DhAya tyAre game te zrAvaka ke zrAvikA potAnA gharanA ekAda mukhyamAM, jJAnanA pustakane sthApanAcArya tarIke sthApI sAmAyika karI zake che. vaiSNava mahArAjA enI jema jaina munirAjo kAne paNa petAnA vaMdana karvA AvavAnI pharaja nathI pADatA. ame A hakIkatane vastune vyabhicAra kahyA che tenA paNa eja atha` che ke vaiSNava mahArAjAonI jema jaina munirAjJe pazu evIja nikuza sattA potAnA anuyAyIo upara bhAgavatA haze ema lekhake peAtAnI meLe mAnI lIdhuM che. ane e rIte jaina munine jaina rAkhavA chatAM paNa jANe vastutaH vaiSNavanA mahArAjA bhUvA gAvAmI DhAya tevA svAMga sajALyA che. Ane vastunA vyabhicAra sivAya bIjuM zuM kahI zakAya? A vaiSNavI raMgaDhaMga keTalI vilakSaNa parAkAkAe pAMce che te paNa jarA jovA jevuM cheH - phAgaNu 1983 umarAveAnI strI-dIkarIe ne upAzraye javuM paDatuM. rAja kulanI navavadhu prathama jaina dharmanI dIkSA lIdhA pachI ja aMtaHpuramAM praveze evI prathAye dhADA vakhatathI carU thaI hatI. ane mevADa kuvarIne dIkSA ApIhai mevADa sudhI potAnA dharmanI sugaMdha prasarAvavAnI munichanI khAsa gaNutrI hatI." A chellA vAkyamAM, jaina dIkSA ane vaibhuva mahArAjAonA matradAna ge enI vacce jamIna-AsamAna jeTaluM aMtara hAvA chatAM A vArtAlekhakanA pratApe eka prakAranuM vaN cakara svarUpa dhAraNa kare che. dIkSAnA sabaMdhamAM lekhakanI kevI kalpanA haze te teA AkhI vArtAnA cAlIsa uparAMta pRSTA uthalAvavA chatAM, cheka chevaTa sudhI ka cesa thatuM nathI; chatAM mevADI kuvarIno e dIkSA tarapha je ugra abhAva ane tiraskAra dekhAI Ave che ne lakSamAM letAM lekhake e dIkSAne paNa eka anA cAranuM ja rUpaka ApavAnA ADakatarA prayatna karyA hoya tema jaNAya che. rAjA kumArapALa te zrI hemacaMdrAcAryanA jamaNA hAtha manAtA pravINamUrijI vaccenA eka vArtAlApa daramIyAna munizrI A dIkSA sauM kahe che ke- rAjA ! AvatI kAlanA prasaMga ( dIkSA prasaMga) teA pATaNanA itihAsamAM anupama ane apUrva lekhAvAnA. rANIchane mahAsUrijI jAte vidhisara dIkSA devAnA. sAta divasa peAtAnI ziSyA tarIke rAkhI " beTA ! cetatI raheje huM-e jaina sAdhue kAmaru maLyu karanArA haiya che. '' e prakAranI chellI salAha ane vidAyagIrI laI kuMvarI pATaNa AvavAM nIkaLyAM. pADhaNunI e samayanI sthiti prati dAsanI draSTie lekhaka A pramANe vadha che.' e evA samaya hatA ke tyAre jena sattA enI parama rAge padoMcI hatI. mahAle upAya, derAsarA netratA mahAtratA, anuvratA tathA dharmAMnA gUDha rahasya vihArAnA unnata zikharA peAtAnI mahattA pAkAratA samajAvI sumeAdharUpa amRta pAi rANInA hRdayamAM hatA. zerIe zerIe nimALA vinAnA, zveta vastra- jJAnadIpaka pragaDha karavAnA ane pachI Apa vAjate dhArI sAdhu vidyArAthI tA jaNAtA.......he. gAjate AvI sajoDe va'nA karI, mahAsUrijInI sUrijI junA vakhatanA purepamAM rAmanA pApa vAziSa yAcavAnA ne pAmavAnA.' lekhaka kahe che sattA dharAvatA manAtA hatA. gujarAtamAM jaina dharmanAka kkhA zabdo sAMbaLA rAtane sAca thayA. sAta vijaya kaMkA vAgatA hatA gujarAta bhyAre kumArapALe sAta divasa sudhI eka pariNita vadhune gurU samipa jItelA pradezamAM enA paga pesArA thayo hato paraMtu rAkhavAnI salAha sAMbhaLo kAna sarkAca na thAya ? e gujarAta mhAranI prajA hajI janamata saMpUrNa rIte kAca ane sAta divasanI avadhI e ja A svIkAratI nahIM tethI munijI rAja prakaraNamAM avA- dIkSAnA pratramAM rahelI anucitatA puravAra karavAne ranavAra mAthuM mAratA ane potAnA dharmanI adRzya zuM khasa nathI ! vArevAre jaina sAdhuone nImALA pujA banI zake tyAM badhe pharakAvavA satata prayatna karI vinAnA-kheDA mAthAvALA ane nhAvA dhAvAnI bAdhAravA hatA. rAjagAmAMe emanA zabda prabhu AjJA vALo'' kahevA chatAM lekhakane purA mAla nathI thatA. peThe nAtA ane RtaHpuranI strIone, sAmata- tene teA jana sattA ane jaitamatanI mazkarI karavA, ** Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA virUddha viSamaya sAhitya 3ra7 vAnuM che. teja divase rAnanI badhI taiyArIone ka karI, upAzrayamAM javAne badale te mahArUdra nAmanA zivalIMganI pUjA karavA ravAnA thAya che. lekhakanA mAnavA pramANe munima'DaLanA mutta tathA yojanA vagara barthe nivavAthI DemamUri tathA temanA ziSye vyAkULa bane che, sAmaiyA mATe gayelA varSeADA pA kare che ane e rIte pATamAM navuM dharmayuddha maDAya che. A dharmayuddhano badho va, jaina sattA ane temacadrAcArya upara TALavAnA lekhakanA uddeza che. te ema kahevA mAge huM ke te jaina munioe mevADa kuMvarI va'nAnA leba na rAkhyA haiAna nA pATazumAM bA kAna UtaravA na pAmata-sekarDa, khATAne jIvatA baLI maravuM paDyuM te prasaMga upasthita na thAta. paraMtu amane lAge che ke vadanA jevI sAva nirmAlya vAtane lekhaka AvuM asAdhAraNa gaMbhIrarUpa ApavAmAM pAtAnI budi ane viveka zaktinuMja nIlAma kare che. jaina munibene tA zuM ! dunIyAnA kASTha pazu dharmocAryane potAnA dharma siddhati prANa karatAMSa adhika priya hAya e banavA joga che, paraMtu vaMdanAnA ja pratApe dharma AgaLa vadhe-eka rANI ke mahArANI vaMdanA karavA Ave teA ja dharmazAsana digaMtanA aMta sudhI pracAra pAme evA miyA maha tA / pazu DAhyA purUSa na nabhAve. hemacaMdrAcArya jevA kuzaLa, pavitra ane prabhAvazALI purUSa AvI sAdI vAta na samajanA DhAya ema mAnavAnI ApaNI sAmAnya vruddhi paNa sApha nA pADe che. lekhakane eka bIne bhrama paNa keTalA vicitra che! te kahe che ke mevA kuMvarI jo munivavaMdanA karavA Ave ta| mevADamAM padma jainadharmanA vijaya vAvaTA pharakatA thai jAya ! mevADanI dharI jyAre gujarAtanI mahArANI banI, gujarAtamAM vasavAnI che. te pachI tenI kathA ke bhakti mevADamAM zI rIte upayogI thAya ke rAA pote jo jInadarzanamAM custa che to pachI mevADanI ekAda kuMvarI, pAnAnA deva-mAdanA mastaka upara cAvIse kalAka jaLa raDe to tethI karIne sattA ke jaina prabhAvane sI upa AvavAnI hatI ke mera nA lekho itihAsanA eka abhyAsI tarIke nahIM, paNu sAdI dIkSA jevA parama punita prasaMgane paNa purepurA malIna citaravAnA kArDa che. kAI paNa na munirAje dIkSA ApavAnA nimitte kAi paNa nArIne sAta-sAta divasa zvetAnI zikhyA tarIke rAkhI DrAya evA eka padma prasaMga itihAsa, bhAcAra ke vividha calamAMthI lekhaka batAvI zakarI ? banne, A prakAranI bhrAMti rajI. karma vAmAM lekhakanA kaI malina Azaya na heAya, paNa eTaluM tA. cAphsa che ke te jaina sattAne ane ta munione bane teTalI hade apamAnita karavAmAM eka prakAranI mAja temaja kRpAno vA Amasataya meLave che. AAkhI jhamoranI vArto eja malinataraphanI nAnA paDadhA pADI strI che. dhADAM chUTAM chavAmAM vAgomAMthI paga geja kanaiyA Tapaka - dharma pravartanamAM ahiMsAvAdI A hiMsA karatAM acakAtAM nathI." "bhoLA zamara jaLa reDaka nArane jaina muni zuM karI zakavAnA hatA ? - DaeNma ?" chi cha pa vanAnA mukhyA che ke " te ? " je kAma pati mahArAja A rAjavADI tarapha ke nahIM. nacita kA kALI TIlI AvIjaro 'vAya OM vAha ! tame ye haMmaramAM hUM zraddhAvAna jaNAmo huM ! e mA municha to emanA upAzraye uMcA nIcA thatA mArI vRthA rAThe jotA raheze, " kumA rapALa mahArAjAne kuladeveAmAM zraddA chatAM hemasUrinI vadanAmAMthI navarAza maLatI nahIM. '' vArtAnA A prathamAMzanA ugArA viSe vizeSa thataraNa karavAnI jara nathI. hiMsAvAdI janoe potAnA dharma ane sattAne mATe jANe ke bIjA saMpradAyo upara amA cAra gujAdhI DhAya ema sUcavavAnA cokhkho saMketanI jaNA bhAve che. nadharmanA pati ane munio jANe satat rAjavADI-jyAM aMtapura AvI raheluM TaeNba tyAM hiMsAmI ane kAmI pAyAnI jema AMTA mAratA hoya evA dhvanI pazu lekhake upajAvyo che. vArtA AgaLa vadhe che tema tema saMketarUpe uccArelA sUcanAne lekhaka ghaTanAArA siddha karavA mathe che. rAjavADhImAM mevADakuvarI-kumArapALatI rANI utare che. bhArAya tema rAja zivapUjAnuM AhityapurNa pArka che. je divase bhAre samA sAthe nathI. rANInuM sAmaiyuM '' Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jainayuga Da aAthI jo A prazna vicAyI hata nA jaina muni samAja ane jaina dharma kriSe AvA na chAjatA trAM na karata. paraMtu pratiAsane nAme e vAtta eTalethIja samApta nathI thatI. vArtAnA khIjA bhAgamAM nA lekhake vaLI jUdIja raga khatme che. rAmanA nAme jaeNma patthara taryAM tema te paNa jainamuninA phAgaNa 1983 kAmaNanA pratApe pattharanI zIlAone paNa pravAsa karatI dekhADe che. paraMtu bahu vistAra thai javAnA bhayathI e prasaMga khAvatA aMka mATe mulatavI rAkhavAnI amane pharaja paDe che. --jaina tA. 6-3-2\9 jaina muninAM kahevAtAM kAmasU-magra (2) pATaNamAM dharmayuddha jAmyuM che. hemasUrIjInuM haDahaDatuM apamAna thayuM che...ane sAdhvIe paNa vAdamAM hArI cUkI che...hemasUrIjI macala zAMtithI bALa gaThavatA jAya che. '' mA pramANe babbe mahinA nI gayA. ahisApAdI nA lAga Ave te hiMsA karatAM paNa acakAtA nathI, e kathanane have eka prasaMga vaDe siddha tA karavuM ja joIe, nahiM tAra lekhakanI racanAmAM eNTalI gRpa rahI jAya. "bhAra"nA lekhaka eka nirmUla prasaMgata potAnI pIchIyA A pramANe raMge che.-- nAnA uMcAM derAM ane munienA vihAra lekhakate zalyanI jema khUMcatA hAya e sivAya A prasaMganA bIne daitu nathI. potAnAM rAgadveSane sAkAra karI batAvavAnI tAlAvelImAM bhAvA lekhA bhUtakA La temaja vartamAnakALanI paristhitine paga kevI kadarUpI banAvI che tene A eka namunA che, AjanA AjanA hiMdu-musalamAnAnI jema te vakhate jANe nA ane pA vacce. bhAre kAmI vakhavAda yAtI begavatA hoya ema lekha mAnI lIdhu che. paraMtu vartamAna sthitinA vASA bhUtakALane AbAda baMdha besatA karavA e kevaLa vAyAtapaNuM che. jyAM suDhinA ane musaddIgIrInA teja camakatA hoya tyAM A prakAranI mArAmArI ane kaDavArA mevAMja joie ema zA sArU mAnI levuM ? gujarAtamAM jUnA ane " eka savAra hemasaranA eka vizva vidyArthe banA raste jatA hatA daiyapAtra gharanu naLIyuM paDayuM. ane muni anu" bahu" mAdhu sakhata vAyuM. loko ekaThA thaI gayA. duHkha pAmelA munijIne gherI vaLyA-leAhI aTakAvavA upa cAra karavA maDavA. eka paNa ke je TALAnI aMdarathI kriyA janatA vacce ATalI badhI re bhedI lI vyApI DrAya ema hajI sudhI jaNAyuM nathI. jaina munio hamezAM potAnI saraLatA ane nispRhatAne lIdhe samevaDIA jevA gaNAtA saMpradAyeA taraphathI evA pA hatA te badhA sAMkaLe tema cAyA." muni mahArAjazrI ! mAthe jayA rAkhatA hai| te zuM khATu' ? Ama raste jatAM vAge te nahIM. jainadharma nA kahetA hoya teA zivadharmamAM Ave--gurU teie te navA rANI dIkSA ApavA taiyAra che. * munijInI mADI mI e vakhate mhaoNtane notaravA jevI hatI, zrAvako gusse thai gayA ane brAhmaNu upara tarI paDayA. municha karatAM tene dasagaNuM vAgI cUkayuM ane te e nAsI chUTavA pAmyA na heAta te ahiMsA parameAdharmanA custa anuyAyIonA hAthe badhA hai vo pUrA thayAno patra sabava hatA. nAsatAM nAsatAM e ke zApa ApatA DhAya tema badhAne ja khabara paDaze, tamArAM mAM rAM nIcAM na thAya te mane sAMbhArane' paNa satkAra ja pAmyA che. mata, paz ke sattAnA dunyavI lebhe dunyavI lAge temane potAnA uccapathI nIce utAryA che. ema kahapavAmAM karoja mAdhAra nathI. uMcA derAM nIcAM karavAM ane kheDAM mAthAM jaTAvALAM banAvavAM e bhAvanA kAi divase A hradayamAM ugI nathI. derAM bhAMgavA ane zIkhAne banne dADhI vadhAravAnAM jhanuna teA bahu pAchaLanI pedAza ane chatAMya apavAdapa evI dazA kathagita DrAya to paNuM tene A rIte sama da ka travarDa che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je virUddha viSamaya sAhitya 329 tapAsI, itihAsanA svAMga sajAvI hAra mukavAmAM gaNAya, paNa je sAkSara, janatAne upadezaka hovAne te kaI paNa prakAre sAhitya, saMpradAya ke dezanI dAvo karatA hoya, itihAsane cekasa satyo nirUpavA sevA nathI. thatI itihAsa ane sAhityanI sAthe ene potAno dharma samajato hoya, teja je AvA katAnA e khyAla hajI lekhakane saMsparza zakyA hemIonI otha zodhe te e sAhityane kaI keTImAM nathI. AgaLa jatAM te ItihAsane alaga rAkhI mUkavuM te eka prazna thaI paDe; chatAM AzcaryanI vAta daMtakathAno AdhAra zaidhe che ane jena munie e che ke Aja vAtone suvarNamALAnA samAcakAmaNu-TumaNuvALA hoya ema batAvavA mAge koe nAmane yogya TharAvI che. rA. munazInI zailIne che. lekhakanI buddhizaktinI have te kharekhara harerA- anusaravA uparAMta A AkhI vArtAmAM kaMI vizechaja che-ziSTa sAhityamAM jene cheka chelle pATale thatA hoya ema amane nathI lAgatuM. keIpaNa sAro besADavA jeTalI yogyatA na hoya tene te vArtAnA lekhaka junA jamAnAnI kAmaNa-TumaNavALI daMtakathAvastunA AtmA tarIke goThave che ane potAnI ene AvI rItanuM mahatva na Ape. bALakonAM kalpanA tathA kuzaLatAnI purepurI pAmaratA batAvI manoja vismita karanArI e daMtakathA paNa jarA Ape che - sAMbhaLavA jevI che. | mevADa kaMvarIne varAthI pitAne page namatI karavAne "pravINusUrie mevADI rANIne namAvavAnuM bIDuM jhaDahemasUrie nizcaya karyo. A divasa te vicAragrasta pyuM. bIje divase bapore te manamAM kaMI maMtra bolato jaNAyA. pravINa nAmanA ziSya te joyuM ane hiMmata karI nIkaLyo ane rAjavADInA daravAjA sAme rastAnI pagathAra pUchyuM. "mahArAja ! ApanA haMmezanA zAMta praphullita upara AMTA mAravA lAgyamevADIrANIne mAthe nAMkhavadana kamaLa para viSAda chAyA patharAya te amane ziSyone vAnA telanI jarUra paDI tethI kula nAmanI eka dAsI teja zaramAvA jevuM che. rajA Apo te Aje rAtre ja kuMvarIne vakhate eka kALuM laI bajAramAMthI tela lAvavA bahAra moMmAM taraNuM ghAlI Apane zaraNe AvatI karuM. jene dharmanI nIkaLI. daravAjAmAMthI bahAra nIkaLatAMja be-traNa kalAkathI guDha vidyA zA kAmamAM Avaze ? ane camatkAra vinA TelI rahelA pravINusurijI sAmAM maLyA. dAsIe telavAnamaskAra keNuM karaze ?" mahA surijIe pravINanA sAmuM LAnI dukAne jaIne sarasa telanI mAgaNI karI, dukAnadAre joyuM. pote je na karI zake te potAnA ziSya vadhAre chuTathI gammatanI khAtara kahyuM-"zuM karIe ? vALa vinAnA pATakarI zake tene vicAra thaye, vaLI pite chAnAM AkarSaNanAM zumAM bahu rahyA te tela ghAle nahIM ane vALavALA ju Adelane kuMvarIne jaina dharma tarapha deravA preravA mATe maravAnI bIke vApare nahIM eTale amane uttejana keNu kayAranAe mokalavA mAMDayA hatA, paraMtu koNa jANe kema Ape ?" eTalAmAM pravINamunijI tyAM AvI pahoMcyA. mahArUdranA trizuLathI vadhAI phevarI para asara karatAM temaNe dukAnadArane uddezIne pUchyuM-" vAtavimardana tela rAkhe jaNAtAM nahIM." che?" dukAnadAre tene nakAramAM javAba Apyo. pachI te munie phulanA hAthamAMnuM kALuM spazI " suMdara che. * jainadharmamAM jANe game te mata ke vicAra dharA jarA jevA gha-kyAMnI banAvaTa haze ?" kula bhaDakI, lAlavatI vanitAne vazIbhUta karavA mATe pAra vinAnAM zULa jevI thaI gaI. paisA pheMkI utAvaLathI cAlI gaI. maMtra taMtra bharyo hoya eTaluM ja nahIM paNa e prakA munija pitAnuM apamAna gaLI gayA ane apAzraye ranA maMtra taMtra uparaja jaina dharmanA astitvane pahoMcI gayA. AdhAra hoya evI ahIM vAcakanA dIla upara chIpa e tela mevADI rANIe eka zilA upara DhALI dIdhuM paDe che. vedAntIe, bA, vigerenI sAme Takkara ane teNe zilAmAM jIva Avyo hoya tema AMca khAI jhIlavAmAM na darzane jaina darzananA muni samAje hAlIne jarA uMcI nIcI thaI, kevaLa kAmaNa-maNane ja upayoga karyo hoya e trI divase mevADa kuMvarI pelA bAroTanI sAthe mevADa keTalI kaMgALa kalpanA che? vahemIo ane aMdhazra bhaNI nADI. bIjI tarapha pravINusuri potAnI pathArImAM hALuo evI kalpanAne je te te kaMIke saMtavya vicAra karatA hatA. enI gaNatrI evI hatI ke kuMvarInA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayuga phAgaNa 1983 u0 mAthAmAM tela jatAM kuMvarIne mahAsurine vicAra Avaze- "rAjajI ! jainadharmanI maMhattA mAre tane najareja tela Takaraze tema vakhata jatAM te vicAra ghaTa thate jaze. bIje batAvavI hatI. jainadharma mAne che ke patharamAM paNa chava chedivase te hemasurimaya thaI jaze ane trIje divase to ene eka IndriyanuM jJAna che. ane enAmAM paNa lAgaNI hemasurine zaraNe AvavA tatpara thai jaze ane mAnasika hoI potAnA AdhyAtmika uddhAranI bhAvanA enAmAM paNa game teTalo virodha karaze te paNa cothA divasanuM prabhAta, chupAyelI hoya che. bIjuM e ke epha jaDa zilA jyAre thatAM thatAM te nirAdhAra banI upAzraya zodhatI AvI AtmakalyANamAM jainadharmanuM. zaraNu zodhaze te mAnava hadagurUnA page paDaze-sAdhelA telane e prabhAva hato sAdhanA nuM zuM gajuM ke e TakI zake ? . roja ! tane avizvAsa niSphaLa nIvaDe ja nahIM. peThe hatuM ke medhAMDI rANI namaze ke nahi ? te dUra karavA prabhAta thayuM. eka pracaMDa zilA jANe sajIva ane mahAna tIrthaMkaroe A jaDa zilAne prerI che.' samajatI hoya tema pATaNanA rAjamArga para gabaDatI gabaDatI rAja kumArapALane, tapAsa karatAM mevADI-rANI cAlI rahI hatI. prabhAtanAM prathama kIraNa phuTayAM ane e pATaNamAMthI ravAnA thaI . gayAnA samAcAra maLyA, zilAe rAjavADImAMthI bahAra nIkaLatAM dvArapALo bhaDakyA.' lekhaka kahe che ke e ja divase bapora pachI mahAmaMbahAra AvatAM vahelA nadIe jatA lokoe joI ane A trIne ghaTatI sUcanA ApI, zaramathI hemasUrine maLyA zcarya ne bhayathI buma pADI-vAta vAye uDI ane zilA nagaranA dvAre pahoMce te pahelAM te mArganI baMne bAjue vinA be hajAra cunaMdA svAro laI, nAsI jatI prekSakothI bharacaka bharAI gaI. zilA paNa addabhUta kAma mevADI rANIne pakaDI pADavA puravegathI nIkaLI paDayA. karatI hatI. dhIme dhIme eNe gati vadhAravA mAMDI-jANe rAjA ane rANInA senIke vacce yuddha jAme te eka khAsa mArga joyo hoya ane amuka sthaLe javAnuM pahelAM te mevADI rANI, pitAnA pati rAjA kumAche te jANatI hoya tema te rastA badalatI hatI. te cAlatI rapALa sAme cAlI AvI ubhA rahyAM. lekhaka mAne cAlatI prathama pilA attaravALAnI dukAne pahoMcI. kSaNabhara che ke e vakhatathI jaina satA gujarAtane asahyatyAM pagathIyA najIka bhI, jeNe vicAra karatI hoya, tema bhArarUpa hatI ane tethI te potAnA aMtaranI varSo pAchI bharaDAI AgaLane raste lI-De gaI ane sIdhA pahoLA rastA tarapha deDatI hoya tema gabaDavA mAMDI, + + e rAjA-rANInA saMvAdamAM ja, A rIte vyakta hemasurijI emanI mohaka vANIthI vyAkhyAna ApI rahyA che hatA. evAmAM bahAra lokone bumATa saMbhaLAya. saune "kema, pATaNanA rAjA : pATaNamAM AvI tyAM navaAzcarya thayuM. hemasurijI ane pravINu samajyA ke kuMvarI rAza na maLI, te ahIM sudhI AvyA che ?" AvatAM haze ane loko hAMsI karatAM temanI pAchaLa paDayAM che pATaNa AvyAM ane maLyA vinA bArebAra jAe. haze. mahAmunijIne e vicAre rUe. Aje e TekIlI te mevADa kuMvarIne ghaTatuM nathI, pAchA cAlatamane levA kavarI para pitAnA apamAnane badale levo te taiyAra AvyuM che," rAjAe rasa dAbIne zAMtithI kahyuM. thayA hatA.+ + + zilA dhasI AvatI hatI. vaDe A ne te thobhI, jANe daravAje joI oLakhatI hoya tema te che ne ? rAsa mahele laI jaze ke hemasUrinA upAzraye ?" "mane levA AvyA che ? pATaNane daravAjo te baMdha daravAjAmAM peThI-medAnamAM deDI ane sabhA hatI te maMDapa, tarapha dhasI. loko paNa tenI pAchaLa dhasyA. . pravINa nI rANIe tiraskAra darzAvyuM : AMkhe kaMvarIne zodhatI hatI. enI daSTi sauthI pahelAM "prathamaM hemasUrinA upAzraye-te pachI rAja mehelamAM. zilA upara paDI ane te gabharATamAM bolI uTha-bagajaba rANI!" A javAba sAMbhaLI raoNNInI AkhamAMthI krodhanI thaye ! " munio gabharAI ubhA thavA mAMDayA. mahAsurijI vALA bhabhUkI. ne ke aMdarathI prajaLI UThayA hatA chatAM parama zAMti jahemarinA upAzraye ? hajIye e kaMDa che? pATaNanA ane gauravathI bolyA-" sabura ! zaraNe AvI che ? tAruM dharmAMdha rAja ! dharma, hemasUrine vAMdavAmAM samAI jatA, kalyANa thAo !" zilA jANe namI rahI hoya tema tyAM nathI!--je jati mala tela mekalI tamArI rANIne apazAMta aTakI. mAnI rahyA che. enA page paDavAnA hajI abhilASa dharAze mahArAja ! A ze bheda che?" rAjAe pUchyuM. cho?" eTaluM kahetAM kahevAmAM rANI eka katharIvAre Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene virUddha viSamaya sAhitya 331 amighAta kare che ane pachI jayadeva bAroTa, A nAma te nathI ApyuM paNa kAMte lekhaka pote e se anarthanI kAraNabhUta thayelI eka dhArI jaina sattAne ja jJAtinA hoya athavA te jana sattA tarapha-jesadAkALanuM kalaMka, cAMTADavAno nizcaya kare che. " nonA gauravavaMtA bhUtakALa tarapha bahu IrSanI najare siddhapuranI bhAgoLe bAreTanI nyAta ekaThI karI detA hoya evI pratIti thAya che, paNa atyAre e teNe jhamArane mahimA varNavya ane hemasarine e vAta javA daie. A vArtAne itihAsane temaja sattAne zrApa ApatA keTalAya bAroTa, keTalo AdhAra che, te ApaNe jovuM joIe. mULa pitAnI strIo ane bALaka sAthe jIvatAM baLI na hoya to pachI zAkhAnI vAta te keija na mu. A pramANe chevatA-zrApa ApatAM baLI maravuM kahADe. mevADI rANI e ja A vArtAne mukhya tene "jhamera' nA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. AdhArarUpa pAtra che. tyAre zuM kumArapALa rAjAne evI ghaNuM karIne "mora" no artha ene ahIA sama- kaI rANa hatI ? vistAranA bhayathI e carcA jAvavA mATeja lekhake A vArtA Ama cheka nirA. AvatA aMka mATe mulatavI rAkhIe. dhorapaNe avatArI hoya ema lAge che. teNe potAnuM jaina tA. 13-3-ra7. ItihAsa-pAtrAlekhana ane kalpanA (3) gujarAtano madhyakAlIna ItihAsa jana amAtyo mUkI kevaLa svacchedabhAve A vArtA cItarI che. je AcAryo ane rAjataMtrIonAM kIrtikalApathI bharapUra vArtAnI pAchaLa lekhake lagabhaga 40 jeTalAM pRSTha che. e yathArtha itihAsane sajIva temaja sAkAra karI rahyAM che ane jyAM jyAM lAga maLyo tyAM tyAM batAvavA jainapAtra paNa avatAravA paDe e vAta nI-jaina munionI peTa bharIne majAka uDAvI ame mAnIe chIe; paraMtu jene sattA athavA jaina che, te vArtAne yathArthataH itihAsano keTaloka AdhAra prabhAva viSe jenA dIlamAM leza mAtra paNa sahAnu che te ApaNe Aje tapAsIe. tArika draSTie bhUti vartatI na hoya, parama madhyasthabhAve itihAsa joIe te A kathana kiMvA vArtAne itihAsanI ane aitihAsika paristhitinuM avalokana karavA jeTaluM sAthe jarI jeTalo paNa saMbaMdha nathI. ghaNIvAra itijenAmAM gheryuM na hoya temanA vaDe itihAsa ke sAhi- hAsanA pustakomAM kiMvadaMtI-gAlapurANanAM avataraNa tyane pUrato nyAya na maLI zake. sAMpradAyika iSa utArI levAmAM Ave che. itihAsa saMbaMdhI ane matamatAMtara saMbaMdhI jhanunavaDe jemanAM mana kalu hakIktane vadhu spaSTa temaja vizALa banAvavA artheja Sita thayelAM hoya teo itihAsane paNa eTalo ja evI lokakathAo ItihAsanI paDakhe paDakha sthAna kaluSita ane malIna banAvavAno prayatna kare e svA- pAme che. paraMtu atihAsika pAtro sAthe saMkaLAyelI bhAvika che. "jhara"nA lekhake ItihAsanA nAme badhIja vArtAone itihAsanA jeTalIja pramANabhUta vastutaH pitAnA aMtaranA rAga devaja ThalavI nAMkhyA mAnavI e bAlIzatA che. atihAsIka upAdAna saMgraha che. jenI sattAM gujarAtane bhArabhUta hatI ane je karatI vakhate saMzeAdhaka AsapAsanI aneka vigata munio kAma-maNamAM ja racyA pacyA rahetA, ekaThI kare, suvarNa meLavavA mATe jema mATI paNa eTaluM ja nahIM pazu je hemacaMdrAcArya jevA purUSonI puSkaLa pramANamAM saMdharavI paDe che, tema cheka vajuda khyAti paNa saDastra mukhe gAI rahI che teo cheka vagaranI vAto pazu nevI paDe, paraMtu suvarNa ane anudAra ane ati sAmAnya kerInA purUSa hatA mArIne pRthaka pADavA jeTalI kuzaLatA na dharAvanAra ema batAvavA mATe ja teNe ItihAsane eka kere jema suvarNa ane mATIne barabAda kare che tema ja Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra jenayuga phAgaNa 1983 sAhityaka vAstavikatA ane kRtrimatAne pitAnA Lano dasedI bhATa jayadeva karIne hatuM te vacce vivekavaDe judA na pADI zake tenI sAhityasevA paNa jAmIna thaze. eTale rANIye aNahilapura javAnI eka upadravarUpe ja lekhAI jAya. A jhamora" nA hA kahI. tene AvyAne keTalAka divasa vityA pachI lekhake je etihAsika graMthamAMthI pitAnI vArtAne hemAcArye rAjAne kahyuM ke sidiNa rANI kadi viSaya zAkhe che te graMthamAM sAvacetInA zabdo tarIke mArI pAse AvyAM ja nathI te uparathI kumArapAle graMthakAre pote ja kahyuM che ke brAhmaNoe jainAcArya tene javAne Agraha karyo, paNa teNe nA kahI pachI zrI hemacaMdra tathA kumArapALa viSe ghaNuM " abhUta rANI mAMdI paDI tyAre bhATanI strI tene javAne daMtakathAo" calAvI che. koI paNuM vAMcaka athavA gaI. tyAM tenI vAta sAMbhaLIne teoe potAnA jevA sAhityaka tene itihAsa mAnavAne na prerAya ane tene pizAka paherAvIne chAnImAnI pitAne ghera teDI bhUlecuke paNa kai jana AcArya athavA amAtyane ANI, rAtre gaDhanI bhIMta bhATe kocIne tyAMthI anyAya na maLe eTalA mATe itihAsanA saMgrAhake rANIne laI cAlyo, A vAta jyAre kumArapALa pite ja spaSTa zabdomAM tene "adabhUta daMtakathAo" rAjAnA jANavAmAM AvI tyAre be hajAra ghoDuM laIne no upamA ApI che; chatAM jhamaranA lekhake e de. tenA upara caDyo, iDara daza gAu rahyuM tyAM AgaLa takathAne-brAhmavege vinoda athavA to vairanI pti pelA nAzI janArAne rAjAe jhAlI pADayAM tyAre mATe upajAvelI kapoLa kalpanAne vAstavika ati bhATe rANIne kahyuM ke jo tame IDaramAM jaI pahoMce hAsika vigata jeTaluM ja mahatva ApyuM che te ema hoya to ugarAya. mArI pAse basa gheDuM che. parathI te mAtra eka ja vAta siddha thaI zake ke lekha. jyAM sudhI amArAmAMnuM eka paNa mANasa raheze tyAM kane je virodha cItaravAnI lAMbA kALathI jhaMkhanA sudhI ame koIne hAtha aDakavA daizuM nahIM." e rahetI haze te virodhane teNe vArtArUpe avatAravAnI pramANe kahIne sAmA caDI AvelA bhaNuM te pharyo; A rIte eka sarasa taka irAdApUrvaka zedhI lIdhI paNa rANInI hiMmata cAlI nahIM eTale teNe potAnA hoya, "zaramALA" nA mULa lekhake pitaja "jhamora" rathamAM ApaghAta karyo tyAre dAsI bolI ke "have vALI vArtAne eka brAhmaNa-vRttAnta" tarike oLa* laDIne zuM karo cho ? rANI te kayAranAMe marI khAvI che, phArbasa sAhebe pote tene kadipaNuM iti- gayAM che." pachI kumArapALa ane tenI phoja ghara hAsa tarIke calAvI levAno AgraDa nathI karyo. bhaNI pAchI vaLI. temanA pitAnA zabdo temaja temaNe raju karelI vArtA eka tulanA mATe atre upayogI thaI paDaze - jayadeva bhATe jAyuM ke mArI lAja gaI mATe have rAsamALAnA pUSTa 294 upara " mora" saM- mAre jIvavuM nahIM. te siddhapura gayo. ane potAnI nAtanA baMdhI hakIkata A pramANe maLI Ave che-"brAhma- lokene kaMkotarI mokalI ke "ApaNI nAtanI prAtikA laI gonA vRtAntamAM lakhe che ke kumArapALa mevADanA levAmAM AvI che. mATe jeo mArI sAthe baLI maravAne rAjAnI kuMvarI sisodiNa vere para hato. jayAre rAjI hoya teoe taiyAra thavuM." pachI tyAM zelatene paraNavAne khAMDuM mokalyuM tyAre te kuMvarInA DIne Dhagale karyo ane jeo potAnI strI sahita jANavAmAM AvyuM ke rAjAne evo niyama che ke rANi baLI maravAnA hatA temaNe babbe jhaMDA (sAMThA) e e prathama hemAcAryane apAsare jaIne jainadharmanI lIdhA ane je ekalA baLavAnA hatA temaNe dareke dIkSA lIdhA pachI darabAramAM pesavuM. A uparathI akeke lIdho. temaNe citA ane jhamora khaDakI. rANIe pATaNa javAnI nA kahI ne kahyuM ke mane pahelI jhamora siddhapuramAM sarasvatine tIre karI. AcAryane apAsare mekalavAmAM nahIM Ave evI bIjI pATaNathI eka tIravAhane che. karI, ne trIjI khAtarI karI Ape te huM AvuM. tyAre kumArapA te nagaranA daravAjA pAse khaDakI. pachI akekI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 jenA virUddha viSamaya sAhitya strIe sudhAMta jhameramAM sALa seLa bhAta potAnI ullekha maLI Ave che. paNa teNIe jainadhama bhaMLI mavA. devanA bANeja kanera hatA. tene svIkAravAmAM AnAkAnI karI DhAya athavA tA na paNa kakotarI mokalI hatI, paNa tenI mAe tene muniA tarapha tIraskAra dAkhavyA hAya.. evA eka * pahoMcADI nahatI; kemake tene te ekanA eka hatA. paN ullekha maLI zakato nathI. eTale kuMkAmAM tathApi bhAtanA gAra jhagAranI rAkhanI guNo bharIne pratikrAsanI dRSNei avazakatAM. "tamAranI AkhI gaMgAmAM nAkhavAne nIkaLI cAstro. te nAja Ange. vAttA~ kevaLa zUnya athavA mAtra atizapAkti rUpaja tyAM jayadevanA bhAreja nAkAdAra hatA tene jANyuM puravAra thAya che. pratikrAsanA nAme jema mhAruM ke mAla laI jAya che tethI dANu mAgyuM. eTale mIDuM mUkAyu che tema tenuM pAtrAlekhana paNa eTaluMja bhAge je mAla hatA tenuM nAma lIdhuM eTale vadhAre zili ane DhaMga vagaranuM che. kumArapALanA ainaHpu puchaparacha karI tyAre je nipajyuM hatuM te sarva hIramAM kadAca mevADhIrANI jevuM kAi pAtra hoya to te saMbhaLAvyuM. pachI te potAnuM kuTuMba ekaThu karIne paNa te AjanI sudharelI sapheisTanA jevuM tAkAnI temane pATaNa lai bApA ane TIka amAra ane kevaLa baLavAkhora cAya ema mAnavAne ka khaDakIne saMva baLI muAM" vagere. sabaLa kAranuM nathI. vanA jevA ekAdA . najIvA kAraNasara sIsAdIyA vaMzanI kuMvarI peAtAnA pati sAme satata kakAsa kare ane potAnA patinuM game te thAya eNma mAnI ekAeka nAsI chuTe e astrA bhAvika ane rAjaputa ramaNIne mATe lAspada che. vaLI lekhanA A pAcitramAM evI kAkuzagatA nathI ke jethI mevADa kudharI temaja temanA sahAyaka bhArATa, vAcakanA dIpa upara dhasArI sthAyI asara mUkatA jAya. kAi kAivAra itihA sanI mAmUlI vyaktiomAM pratibhAyAtra lekhA bhAra janmatA umeravAmAM saphaLa thAya che. temanuM kAlpanika caritracitraNa ApaNane e dhaDI vismita banAvI mUke che ane e rIte pratighAsanI apUrNatAne potAnI kuzaLatA vaDe bharI kArDa che. ** " jhameAra nA lekhanamAM temaja pAtracitraNamAM evI kA tAkAta dekhAtI nathI. teNe jema pratikAsanI narI avagaNanA karI che, temaja e nazAsananA kSetradhamAM pAte sa'pUrNa' ajJAta ane aparicita che. tenI AcAra-nIti viSe TIkA karavAmAM kAI paNuM prakAranA saMyama ke maryAdAnuM pAlana karyuM nathI. madhyakALanA pratihAsamAM gujarAtanA zakhAdhirAja tarIke kumArapALanuM zAsana dhaNI pI rIte gujarA tIkhAnA dImAM chAsa tathA abhimAna karAya tevuM che. te jema eka sabaLa aneka hatA tema te teTalA ja savamI ane dharmaparAyaNuM haoN. rAjakini A nA - madhyastha samIkSakaiA paNa rAsamALAmAMnI da'takathA uparathI 'jhameAra' nA lekhake peAtAnI vArtAmAM keTalI atizayekti karI che-jainAcAryAta apamAnita karavAnA AzayathI kaDI putaLa gAThavI che te kharAkhara joi zakaze. vicitra vAta to e che ke pelI zIlA ane kAmaNu humane je daMtakathAne sparzI suddhAM nathI thayA teja vAta eka parama prabhAvazALI cAnA nAme caDAvatAM e vaikhAte lezamAtra paNa sarjAya nathI thaye.. beMkakathAnA eka uMDA abhyAsI taraphathI amane kahevAmAM AvyuM che ke LAvI marelI zilA saMbadhI eka vAta mAravAnI lAkakathAmAM maLI Ave che ane tenAM pAtrA umA-jhumA aMcaLA khezI ane mInaLade vigere che. mevADa vI ke jaina munine e maMtra-taMtra ke zilA sAthe rajamAtra sabaMdha nathI. gujarAtanA pratikrAsa viSayaka sAhi samAM AvuM eka juThANuM dAkhala karavA mATe jhameAnA lekhaka mAtra tene ja nahI, tu gujarAtI sAhityanA sAkSarAnI pAse paNa javAbadAra kare che. pratidAsanA abhyAsI payuM. rA kumArapALanA aMtaHpuramAM mevADa kuvarI jevI kAi ramaNI thAya e vAtane spaSTa bastIkAra kare che. nAgAranA rAtaA banne kumArapALanI sAme yuddhakSetramAM sakhta hAra khAdhA pachI peAtAnI kuMvarI kumArapALane paraNAvI potAnA aparAdhanI kSamA mAgI DhAya evA eka ke "9 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samaya evo hato ke apUrNatA jyAre vIra para 334 jaina phAgaNa 1983 ane dharmAtA e ubhayanuM virodharahita pAlana zakaze ane je mAsikamAM e vAta prakaTa thaI che. karavAmAM kumArapALe je Atmazaurya dAkhavyuM che tene tenA saMpAdaka paNa janonI lAgaNI AvI beTI lIdhe eka rAjA tarIke temaja eka custa zrAvaka rIte dubhavavA mATe temaja itihAsa ane sAhityanA tarIke itihAsanA pRSTomAM tenI kIrti ciraMjIva kSetramAM cheka niraMkuza bInajavAbadArI dAkhala karavA banI rahI che. teNe mAtra maMdiramAM ke upAzrayamAM mATe potAnI dilagIrI darzAvI pitAnI kathazIbesI rahIne dharmanI vAta ja nathI karI; vrato paNa latA batAvI Apaze. sAhityanI ziSTatA ane saMpaucaryA che. vakhata Avye yuddhamAM paNa jhukAvyuM che; dAyo vaccenI samabhAvatA sadA surakSita rahe e eTaluM ja nahIM paNa janamaMdira ane zivamaMdiranA draSTie paNa eTalI udAratA Avazyaka che. jIrNoddhAra karAvI temaja navAM maMdira nirmANa karI - -jaina tA, 29-4-27, pitAnI udAratA batAvI ApI che. te pote jema samartha rAjA hatA tema zrI hemacaMdrAcArya paNa evAja eka parama pratibhAzAlI, zakitasaMpanna jhara ke jhera? ane deza-kALanA jJAtAM purUSa hatA. temanI adabhUta suvarNamAlA mArgazIrSa ane piSanA be aMkamAM zakita ane agAdha jJAna viSe to Aje paNa tenA eka InAmI lekhake AcAryazrI hemacaMdrAcArya zodhake bhAre AzcaryamugdhatA anubhavI rahyA che. 5ra peTa bharIne AkSepa karI lIdhA; temAM tene peTa dharma ane rojazAsanano A apUrva yoga purata AnaMda thayo haze. eka samaya evo hato ke kharekhara eka apUrvatA' che. jene A apUrvatA jyAre vIre purUSo sAma sAmA ghA karatA, A samaya jevAne AMkho nathI, ane jene e apUrvatAne evo Avyo che ke. pITha pAchaLa ghA karavAmAM bahAne rasapabhoga karavA jeTalI yogyatA nathI tenI sAhi durI gaNAya che. je mahAna naranuM parama vizuddha jJAna tyasevA e viDaMbaNu , mAtra che kharuM kahIe te ane parama tejasvI cAritra evuM nIvaDayuM ke te kALe jhamora' nA lekhaka pratye amane dayA ja kare che. temane sAmA thavAnI je anya darzanIonI hiMmata je lekhaka eka jainAcAryamAM ane vaiSNavanA guMsAra cAlI nahi; te ATha varSa pITha, pAchaLa je manuSya iomAM jarAe bheda na jaI zake, je lekhaka vitahaiyAta nathI ane je tenA para mUkAtA Aropa mATe rAgadevamAM ane sRSTikartAmAM kaMi ja viziSTatA na javAba devA nathI mATe-ghA karavA mAMDayA che. pArakhI zake ane tAMtrikanA taMtra maMtra temaja jaina itihAsamAM A rIte asatya ane kalaMkano pesAro munionAM vairAgya raMgane ekaja kaTImAM mukatAM thAya che te atiduHkhada che; A uparAMta sAhityakAjarIke ne zaramAya tenA pratye dayA sivAya bIjo ronI daSTi kevI kalAnI upAsanA icche che te paNa koI bhAva saMbha paNa zI rIte? A AkhI vA- te spaSTa kare che. sAcI kalA kathI? satyane saMya tamAM eka nahIM paNa evA aneka prasaMgo Ave che svarUpe raju karavuM ane tene te puratuM spaSTa karavA ke je viSe samAdhAnakAraka javAba ApavAmAM amAre kalAne vAparavI; A kalAnI vikAsadaSTi che. satyane A karatAM paNa dasagaNuM laMbANa karavuM paDe. paraMtu chupAvavA ane te uparAMta sAcA itihAsanuM khUna jhAra'nA lekhakanI apakava zilI temaja apUrNa karavA ane asatya AkSepa banAvI aitihAsika abhyAsa jotAM tene eTaluM badhuM mahatva ApavuM, e vyaktio para AropavA te kalAnI vikAra daSTi che. kadAca amAre mATe bahu lAchama na gaNAya. amane A pramANe karavAthI sAhityamAM vikAsa thato nathI, AzA che ke inAmI harIphAInA parIkSake A paNa vikAra thAya che. AvA sAhityanI asara 'jana" mora mAM rahelI asabhyatA, anAvaData ane samAja para kayA prakAranI asara kare te sujJajana etihAsikatA ATalA vivecana parathI barAbara joI ne samajI zake tema che, itihAsa pahakArIne kahyuM athA nathI ane jene Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA virUddha viSamaya sAhitya kumArapALa rAjAne mevADI nAmanI rANI na tI, vo. pachI tene jaina dharma banAvavAnI, hemacaMdrasUrine vaMdAvavAnI ane te arthe sArA agara khATA mArgo havAnI jarUra zI.hAi zake.? ane tema na bane te kumArapALa..rAjAnI samakSa te rANIne aparAdha ane tene 'kAraNe jayasaha khArATane navaseA navANuM khArAnA jhameramAM jIva arpavAnuM parAkrama karavAnI pazu AvazyakatA mAM rahI ! aitihAsika vigatamAM kAra ane ajayapALanA rAjyamAM nAnI uttaranI dazAne AjhamAra sAthe gUMthavAnI ceSTA zAne arthe thAya che? zuM khunAvaTI AkSepA dvArAja peAtAnA darzananA jhula. savaCvyAI ke digaMtavyApI kaDI anyo sAMbha jyA che. kharA ! sAhityakArA A prakAre sAhityamAM vikAra praveza kare te tarapha kAra daSTi nAMkharo ? ane itihAsakAre A prasaMge itihAsane- sAcA katihAsane aAro paraja rahevA deze ? ke temanA jJAnano sAco upayoga karI janasamAja samakSa A mRttAMta saMbaMdhI satyaprakAza nAMkhavA tatpara thaze kharA! kAnI upAsanAmAM sAcI kaLAne pasadagI maLaze ke juThI kalAne ? sAhitya ane RtihAsamAM vikAsa karavA che ke vikAra ? A sarva praznA janasamAjane vicAravAnA che. 334 TakI zakarI; tema nidrAne to khIjA khAsa ane asatya sAdhana satya manAvA lAgaro ane jaina ti dvAsa ane tene lagatAM lakhANeka para samaya jatAM koi vizvAsa paNa nahi mUke: jJAna mATenI akhaMDa upA sanA te temane svIkArela dha che; te dharma bujAvavA samartha banavA zaktinA apavyaya karavAtA mUkI sanmArge pa thatA jAya tema icchIye chIye. aitihAsika satyanA pipAsuone; . atyAranA sAcA itihAsane zodhI tene zuddha rUpe janatA samakSa 2jI karavA cAre tarapha prayatna thAya che, tyAre keTalIka khArjIe irSyAne lai yA sAMpradAyika mAMData aitihAsika vyakti. paNa je vajra samAna ghA thaya rahyA che, te paNa Apa saune mATe vicArana NIya vastu che. A rIte sAcA itihAsane samaja" vAnI, te zodhI kADhavAnI ApaNI muzkelIone ApaNe pAMcI vaLI zakatA nathI, tyAre bhaviSyanI praznane te keTalI vadhAre muzkelIkhAmAM mUkarI te paNa bhulavAnu nathI. purAtattva maMdira jevI saMsthA AvA prasaMge zuM muMgI pahero. ane prajAnA avAjane raju karavuM saurASTra paNu zuM AvA aitihAsika bAbatenA khuna upara mAtra paDado phakaro vaLI prauDha vicAra rajI ane jaina grahastha ane munivaryone ! temanA mAna karanuM prasthAna A prasaMge zuM karavuM vaizya dhAre che? ane bhaDArano upabhoga bAvA pramaMtra satya 20 karavA, ane muMbAi gujarAtI to AvA vaSaSA paratve sArI khATA ane mazIna ASathI thatA AkSepane mAyA- lAgaNI dharAve che te paNa atiRsAsika sasa arthe toDa javAba ApavA saceTa ane vyavasthita jJAnanI jarUrI gaveSaNA nahi kare ? pAta peAtAnA vicArA, upAsanA karatA ApaNe kyAre thazuM ? RtihAsa-tattva dRSTie, lAgaNIe Adi darzAvavAnA saune haka che mahedadhi Adi ikALadhArIe AvA prasaMge sevA ane tenA akhatarA navalakathAeAmAM thAya; paNa te ni kare tyAre karI paNa kyAre ? RtihAsanuM temanuM kalpita kathAnakomAM thAya te praSTa che, eTale aiti sAgara pramANe jJAnajana samAjane upayogI pAra dAsika vyaktiaiA para AvA akhatarA karavAthI sAcA banaze ? sAcA itihAsa sAthe kheATAnu mizraNa kara- nidAsanI cIkA apAra sudhI thai che. ane thatI vAmAM Ave tyAre sAcAne sAcA rUpe raju karavAnuM jAya che teTalA parathI paNa kAMi ApaNe cetIzuM nahi kArya kANu ane kayAre karaze ? jana munienu parama zuM ! aitihAsika navalakathA lakhAvA sAme pazu no kartavya che ke cAlu kAne eLakhI lai navI paddhatividhAna dai zake, paNa aitisika vyakti anusAra jJAna prApta karI tenA vyavasthita upayAga karavA; tAja A 'mAre tenI talavAra'nA jamAnAmAM jaina saMskRti, jaina sAhitya ane jaina itiyAsapUre te zuM icchanIya nathI ? A vicAra sAhitya cAya te pramANe temAM batAvavAmAM Ave ane kalpita pAtrAmAM mAtra temAM lekhaka patAnI kalpanAnA raMga Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 jainayuga pariSada paNa karA yA nathI zuM ? zuM sAhitya pariSada AvI rIte satya para asaSanA paDadA ane asatyane satya tarIke rajI thatI vigato prati AMkha AADA kAna kararI ! Aje to nAnA vAro che. kAtre saunA paNa Avaze te paNa zuM bhUlI zakAya tema che ! kathAmAM aitihAsika vyaktio para AkSepo na mUkAya tevA prakAre kAMi karavAnI jarUra te saune lAgaroja. jo sAhitya pariSada AvI vikRta kaLAne sAcI kaLA mAnatI hAya tA ' sAkSare ' kevA viparIta anela che tenA tAla janasamAja karI zerI. vicAra sahiSNutAnA jamAnAmAM A prakAre sAMpradAyika rIta pratye AkSepa prakSepa karavAthI kAmI vakhavAda vadhe ane Ama sAMpradAyika jaDatA paNa tIvra prakAranAM ane te temAM kAMi Azcaya na thAya ! vicArasahi. sutAnA jAnA heThaLa AvuM pIMga namAvI levAya te gama 1983 AvA sogAmAM zuM iSTa che kharuM vicAravinimaya ane vicArasahiSNutA Ama karavAthI vadhe tema banI zake kharuM ? tema kadI na khate; ane kAmI bhAvanA tIvra temaja jaDa paNa banne te tethI praznane padma nukazAnaja che. A sarva rIte vicAra karatAM A jo te pariSada kAMi na kare teA paNa aitihAsika navala-vastusthiti upekSaNIya nathI. mATe sA sAkSara, atihAsika satyanA saMzodhana Adi vicAra karIza ! ke A prasaMge kayA prakAranA ' seiphTI vAlva' yA sa'rarakSaka upAya yojavA jarUrano che. A savAla cuMvALI cAmaDIne kahI kADhI nAMkhavA jevA paNa nathI, kemake temAM prajAnA vikAsa karavAne badale hAnikAraka je tatvA rahela che te tenI asara keAne kAi prakAre avazya karazeja. A vastu have sau samajI le ane te aTakAvavA sacoTa AMTAlana macAve tema ame icchIe chIye. --supAyA tA. 18-3-17 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. zrI mahAvIra janmotsava khAsa aMka. hindu musalamAna vacce saMvAda lAvavA mATe kalakattAmAM "phelozipa' nAmanI saMsthA astitvamAM lAvavA arcanI tA. 22-3-27 ne dine sabhA bharavAmAM AvI hatI. tyAre Do. ravIndranAtha TAgere nIce pramANene saMdeza meka hatAH The time has come when we must cultivate worldwide spiritual comradeship hy training ourselves to realize the inner core of the truth in all religions, feeling glad when we discover the spiritual wisdom which we find in our creed, expressed in those of others, with their special characteristic idiom, accent and emphasis. pustaka 2 aMka 8, vIrasaMvat 2453 vi. saM. 1983 zrI vardhamAnanA havAsa-tyAga parathI bodha. "vardhamAna svAmIe gRhAvAsamAM paNa A sarva vyavasAyanA prasaMgamAM vatatI evI rUci vilaya karavAM vyavasAya asAra che; kartavya rU5 nathI; ema jANyuM kegya che. je ema na karavAmAM Ave te ema ghaNuM hatuM; tema chatAM te gRhavAsane tyAgI municaryA grahaNa karIne lAge che ke, haju A jIvanI yathAyogya karI hatI ne munipaNAmAM paNa AtmabaLane samartha jijJAsA mumukSupadane viSe thaI nathI, athavA to chatAM te baLa karatAM paNa atyaMta vadhatA baLanI jarUra A jIva leAkasaMjJAe mAtra ka9yANa thAya evI bhA che ema jANI, maunapaNu ane anidrApaNuM soDA vana karavA Icche che; paNa ka9yANa karavAnI tene ji. bAra varSa lagabhaga bharyuM che, ke jethI vyavasAyarUpa jJAsA ghaTatI nathI, kAraNake beya jIvanAM sarakhAM agni te pAye thaI zake nahIM. pariNAma hoya ane eka baMdhAya, bIjAne abaMdhatA "je vardhamAna svAmI gRhAvAsamAM chatAM abhegI thAya ema trikALamAM banavA yogya nathI. jevA hatA, nispRha hatA, ane sahaja svabhAve " svaMya jene saMsAra sukhanI irachA rahI nathI muni jevA hatA, AtmAkAra pariNAmI hatA, te ane saMpUrNa niHsArabhUta jene saMsAranuM svarUpa bhAsyuM 1ddhamAna svAmI paNa sarva vyavasAyamAM asArapaNuM che, evA jJAnI purUSa paNa vAraMvAra AbhAvasthA jANIne-nirasa jANI-dUra pravajyAM te vyavasAya bIjA saMbhALI saMbhALIne udaya hoya te prArabdha de che, jIve karI kayA prakArathI samAdhi rAkhavI vicArI che paNa AtmAvasthAne viSe pramAda thavA detA nathI. pramAte vicAravA 5 che; te vicArIne karI pharI te danA avakAza yoge jJAnIne paNa aMze vyAha thavAne caryA kAryo karyo, pravane pravartana, smRtimAM lAvI, saMbhava, je saMsArathI kahyA che, te saMsAramAM sAdhA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga caitra 1983 kAi nAnI purUSoe te saMyamanA paNa niSedha karyAM nathI. paramArthanI upekSAe lakSavagara-je ' vyavahAra saMyama'mAMja 'paramArthasayama'nI mAnyatA rAkhe tenA vyavahArasayama'nA tene abhinaveza TALavA niSedha karyAM che, paNa vyavahArasaMyama'mAM 'ipaNu paramArthanI nimittatA nathI ema jJAnI purUSeAe kahyuM nathI. pArthanA kArabhUta evA vyavahArasayamane paNa paramArthasa yama' kahyA che. prArabdha che ema mAnIne jJAnI upAdhI kare che ema jaNAtuM nathI, paNa pira tithI chUTayA chatAM, tyAgavA jatAM khAdya kAraNA rAke che, mATe jJAnI upAdhi sahita dekhAya che; tathApi tenI nivRttinA lakSane nitya bhare che. 338 raNu jIve rahIne, tenA vyavasAya laukika bhAva ADe AtmAne nivRtti jyAM nathI AvatI, tyAM hitaviyA raNA khIjI rIte thavI saMbhavatI nathI. ekanI nivRtti; te bIjAnuM pariNAma thayuM sabhave che. ahitahetu evA sauMsAra sabaMdhI prasa'ga, laukikabhAva, leAkaceSTA e sAnI sabhALa jema bane tema jatI karIte-tene sakSepIne-Atmahitane avakAza ApavA ghaTe che. Atmahita mATe satsaMga jevuM baLavAna bIjuM nimitte kA' jaNAtuM nathI; chatAM, te satsaMga paNu, je jIva laiAkika bhAvathI avakAza letA nathI tene, pratye niSphaLa jAya che, ane saheja satsaMga LavAna thayo hAya tA paNa jo vizeSa vizeSa leAkAveza rahetA hoya tA te phaLa nirmULa thaI jatAM vAra lAgatI nathI; ane putra, Arbha parigrahanA prasaMgamAMthI je nijamuddhi cheADavAnA prayAsa karavAmAM na Ave, te satsaMga LavAna thavAnA saMbhava zI rIte bane? je prasaMgamAM mahAjJAnI purUSA sa bhALIne cAle, temAM, A jIve te atyaMta atyaMta saMbhALathI, saMkSepIne cAlavuM e vAta naja bhUlavA jevI che, ema nizcaya karI prasaMge prasaMge, kAryaM kAryo, ane pariNAme parihatI, NAme, tene lakSa rAkhI tethI meAkaLa' thavAya temaja kayA karavuMH e zrI vamAna svAmInI chadmastha municaryAM uparathI medha levAnA che. 8 meTA munione je vairAgya dazA prApta thavI durlabha te vairAgya dazA to gRhavAsane viSe jene prAye varttatI hatI, evA zrI mahAvIra RRSabhAdi purUSA paNa tyAgane grahaNa karI cAlI nIkaLyA eja tyAganuM utkR. STapaNuM upadeza che. gRhasthAvyivahAra varte tyAMsudhI AtmajJAna na thAya ke AtmajJAna heAya tene gRha sthAdi vyavahAra na heAya, eve niyama nathI. tema chatAM paNa jJAnIne paNa tyAga vyavahAranI bhalAmaNu parama purUSAe upadezI che, kemake tyAga Atmae dhairyane spaSTa vyakata kare che; tethI ane leAkane upakArabhUta che tethI, tyAga akarttavyalakSe karttavya che, emAM saMdeha nathI. svasvarUpane viSe sthiti tene paramArtha saMyama' kahyA che. te saMyamane kAraNabhUta evAM anya nimittAnA grahaNune vyavahArasa'yama' kahyA che. mahAvIra svAminA dikSAnA varadhADAnI vAtasvarUpo vicArAya te vairAgya thAya. e vAta ad bhuta che. te bhagavAn apramAdI hatA. teene cAritra vatuM hatuM, paNa jayAre khAcAritra lIdhuM tyAre meAse gayA. 'janmathI jene mati, zruta ane avidha e traNa jJAna hatAM, ane AtmApayeAgI evI vairAgya dazA alpakALamAM begakarma kSINu karI sayamane grahaNa karatAM mana:paryaMtra nAmanuM jJAna pAmyA hatA, evA zrImad mahAvIra svAmI, te chatAM paNa bAra varSa ane sADA cha mAsa sudhI mAnapaNe vicaryAM. A prakAranuM temanuM pramattana te upadezamArga pravartAvatAM kAi paNu jIve atyatapaNe vicArI pravarttA yogya che evI akhaMDa zikSA pratikhAdhe che. temaja jita jevAe je pratidhanI nivRtti mATe prayatna karyuM, te te pratidhamAM ajAgrata rahevA yeAgya kAi jIva na hAya ema jaNAvyuM che, tathA anaMta AtmArthA te pravarta nathI prakAza karyAM che. jevA prakAra pratye vicA. ranu` vizeSa sthirapaNuM vartAvuM ghaTe che. je prakAranu" pUrvaprArabdha bhegavye nivRtta thavA yAgya che, te prakA ranuM prArabdha udAsInapaNe veDavuM ghaTe. jethI te prakAra, pratye pravarttatAM je kAMi prasaMga prApta thAya che, te te prasa`gamAM jAgrata upayAga na heAya, te jIvane samAdhi virAdhanA thatAM vAra na lAge. te mATe sarve sagabhAvate mULapaNe pariNAmI karI, bhAgavyA vinA na chUTI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra jayaMtI .339 zake tevA prasaMga pratye pravRtti thavA devI ghaTe; tepaNa nizraya rahe; e yathArtha svarUpa mArA hRdayane viSe te prakAra karatAM savAza-asaMgatA janme te prakAra prakAza karo, ane janmamaraNAdi baMdhanathI atyaMta bhajo ghaTe che. nivRtta thAo! nivRtta thAo!! he jIva! A vItarAgane kahele parama zAMta rasamaya dharma pUrNa karArUpa saMsAra thakI virAma pAma, virAma pAma; satya che, evo nizcaya rAkho. jIvanA anaadhi. kAMIka vicArapramAda choDI jAgRta thA ! jAgRta thA!! kArIpaNAne lIdhe tathA purUSanA yuga vitA samajAtuM nahIM te ranaciMtAmaNi je "A manuSya deha niSphanathI; te paNa tenA jevuM jIvane saMsAraroga maTADavAne La jaze. he jIva! have purUSanI AjJA upAsavA bIjuM kaI hitakArI auSadha nathI evuM vAraMvAra yogya che." ciMtavana karavuM. A paramatatva che tene mane sadAya zAna? jaya zrI mahAvIra. (zrI vivAcakanI stuti parathI-rAga bhairavI gajhala.) pukArUM jaya mahAvIranI, mahAvIra jayavaMtA rahe! loke taNA gurU e prabhue dharmane upadezire, leke ! vade sau sthAnamAM, "mahAvIra jayavaMtA raho! e vIra ne mahAtmA badhe, mahAvIra jayavaMtA rahe! A vizva sacarAcara bharyuM, jyAM jyAM juo tyAM jIva che, jeNe badhA jagamAM karyo ughAta nizcayathI khare, te jIvatatvane jANutA, mahAvIra jayavaMtA rahe ! te vIra jinanuM bhadra ! mahAvIra jayavaMtA rahe!jaganA gurU, jagane sadA AnaMda denArA prabhu, jene namyA sarAsara, ghI dhAI jeNe pApanI jaganAtha ne jagabaMdhu e, mahAvIra jayavaMtA raho! tenuM sadA kalyANa he', mahAvIra jayavaMtA rahe ! bhagavAna e jagane pitAmaha, ne prabhava che zAstranA, tIrthakaramAM antanA, mahAvIra jayavaMtA rahe ! tabI. mahAvIra jayaMtI. (borasadamAM gata zrI mahAvIra jayaMtI prasaMge pramukha tarIke ApeluM bhASaNa.) jaya jagajIvajoNiviyANaojagaguru jgaannNdo| namo durvaarraagaadivairivaarnivaarinne|| jagaNAho jagabaMdhU jayai jagapiyAmaho bhyvN|| arhate yoginAthAya mahAvIrAya tAyine // jayai suANaM pabhavo titthaparANaM apacchimo -hemacaMdrAcArya. Ape zrImAna ane bahubuddhimAna bIjA suyogya guha roja ratha maMA magvIte che vicakSaNa pramukhanI yejanA na karatAM AjanI -detavAcaka+ sabhAnuM gauravabharyuM ucca sthAna ne ApI je prema A devavAcakakRta eka vadhu gAthA AmAM nIce pradarzita karyo che, te mATe huM Apane antaHkaraNathI pramANe che ane A traNa gAthAne gujarAtI kAvyamAM anu- AbhAra mAnuM chuM. vAda amee karyo che te A lekhanI upara ame * , Apyo che - svArI nyunatAne mane khyAla hovA chatAM, huM bhadaM savvajagujjoyagatsa bhadaM jiNassa vIrassa / / aneka upAdhithI vyagra hovA chatAM ane mAtra eka maI murAsuraMnImayassa bhaI dhuyarayAsa // divasa pahelAM mahane sUcana karavA chatAM ApanA AmaMtraNane meM mAnya rAkhyuM te evA hetuthI ke Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 jenayuga catra 1983 e nimitte utsAhI vIrapUjaka baMdhuonA ane guNo pratye anurAga ApaNane tema karavA prere che. virabhUminAM darzanane mahane lAbha thaze. "zume yathAzakti jatI n !'-zubha kAryamAM - prAcIna saMskRta ullekhomAM jene badara (bora) zakti pramANe na karavo joie-e niyama Apasiddhi mahAsthAnanA nAmathI oLakhAya che, jyAMnA ne preraNa kare che. sAhityapremI baMdhuoe lakhAvelAM saikAo pahelAMnAM Aje te parama pavitra tithi che ke je tithi be tADapatrIyAdi pustako ane jyAMnA dharmapremI baMdhu. AjathI aDhI hajAra varSa upara jagadudvAraka, jagaeAe pratiSThita karAvelI saikAo pahelAMnI jaina guru, jagannAtha, jagabaMdhu, jagaNitAmaha vigere pratimAo atyAre paNa jovAmAM Ave che. jyAMnI vizeSaNo jene vAstavika rIte ApI zakAya, te bhUmine prabhAvazAlI hIravijayasUri jevA samartha mahAtmA mahAvIradevane A bhAratabhUmimAM janma mahAtmAoe pAvana karI hatI, jyAM peTalAda thayo hato. jemanA pavitra janmaparvanA divase prANiazvarya bhogavatA jayaMtasiMhanI-vIramaMtrI vastupAlanA mAtrane pramoda prakaTayo hato, kSatriyakuMgAmamAM Aje suputranI eka samaye AjJA manAtI hatI, jyAMnI jemanA janma mahotsavane AnaMda ujavAI rahyo hato, vIrabhUmie bhAratamAtAnI svataMtratA mATe tana, mana, Aje jemanA janmathI siddhArtharAjA ane trizadhanathI asAdhAraNa prayatna karanAra viThThalabhAI, lAdevInA AlAdanI avadhi na hatI. e prabhu vallabhabhAI jevA vikhyAta vIranetAone AgaLa mahAvIranuM caritra ApaNe prativarSa paryuSaNa parvamAM dharyA che, jyAM zrIyuta gopAladAsajI jevA rAja. zravaNa karIe chIe, ethI ApaNane e aparicita yogInA netRtva nIce satyAgrahI vIroe rAjabhayanI nathI. AcArAMga, sUtrakatAMga, Avazyaka vigere aneka paNa paravA karyA vinA, kaSTaparaMparAne gaNakAryA vinA sUtromAM ane bIjA aneka aupadezika tathA caritatucchasvArthavRttine vaza thayA vinA, zastra-astrAdi graMthomAM prabhu mahAvIranuM caritra darzAveluM che. prabhu svIkAryA vinA paNa sarvataMtrasvataMtra sarakAra hAme mahAvIranAM seMkaDo stuti-stotro maLI Ave che, dharmayuddha mAMDayuM hatuM ane daDha nizcayathI aMte ahiM. prabhu mahAvIranAM seMkaDo smAraka-maMdiro, mUrti sAne vijayadhvaja pharakAvavA sAthe sAdhyasiddhi meLavI vigere adyApi jovAmAM Ave che; e zuM sUcave hatI, bhaviSyamAM paNa prasaMga paDe te paramapriya che ? mahAvIra prati bhaktibhAva. tIrthAdhirAja "zrI zatruMjaya prati thayelA anyAyane aDhI hajAra varSa upara thaI gayelA mahAvIra dUra karAvavA jayAMnA utsAhI vIrabaMdhuo ja AgaLa pratye ApaNo bhaktibhAva kema? Ave evI pUrNa saMbhAvanA che; tevI siddhikAriNI mahAvIra pratye bhakti- evo sahaja prazna thAya, berasadanI puNyabhUminAM darzana karavA kANuM na Aka. bhAva kema ? paraMtu ApaNe vicArIzuM to Saya ? e AkarSaNathI AkarSAine huM paNa Aje jaNAze ke-temanA asAdhAmahAvIra janmajayaMtInA maMgalamaya prasaMge ApanI raNa guNoeja lokone potAnA tarapha AkarSI che. samakSa upasthita thayo chuM. ethI te 1444 graMthonA praNetA janmathI brAhmaNa adhyAtmajJAnIone paNa agamya, vacasvIothI chatAM jainAcArya suprasiddha haribhadrasUri kahe che ke paNa avAcya, AMkhavALA. vadhu naH sa mAvAnA nAjo, mahAvIra ene paNa parokSa evA prabhu dRSTatara ekatamo'pi caiSAm / mahAvIranA viSayamAM sthala- mutya vattaH kuti = gzan viSa, vAM buddhie vaktavya karavuM e paNa sAhasa kahI zakAya. juorrtirApoDhatathA zritAH smaH jemanI stuti karavAmAM yogIonI paNa azakita nArA sujAtA pitA ne viratAryA dhanaM heya, tyAM anyanI zI gaNanA ? tema chatAM temanA jaiva se Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra-jayaMtI 341 jo tathA jinenana dattazita kAlima paraMtu pariNAme paraMparAe ahiMsAne ja prAdhAnya ritiSadhita rasa mAvAna vatte thata- maLyuM che. varaparaMparAne aTakAvavA, jagatamAM sarvatra maDha zAMti sthApavA, jagatanA kaleza-kaMkAsone dUra karavA vAmajA ja taratamAimatovAmAM kAyika, vAcika, mAnasika hiMsAne tyAga e keTale -lokatanirNaya. Avazyaka che e jagatanA itihAsano gaMbhIra sUkSma bhAvArtha-te bhagavAna mahAvIra kAMI amhArA abhyAsa karanArA samajI zake che ane tyAreja e baMdhu nathI ane bIjA devo amhArA zatru nathI, sarva prabhunA prarUpelA ahiMsAtatvanI uttamatA vaLI emAMthI ekene ame sAkSAta joyela nathI; vicArI zake che. paraMtu teonAM vacana ane caritrane judAM judAM sAM - jagatane-jagavata sakala sattane naraka vigere bhaLI guNonA atizayathI adhika evA vIraprabhunA durgatimAM paDatAM bacAvanAra ahe Azrita thayA chIe. jagata-pitAmaha hevAthI, te saMbaMdhI bhaya, surata (jina) e ayyArA pitA nathI ane apAyathI rakSaNa karanAra cheanya matavALA amhArA duzmano nathI, teoe ke vAthI dharma e jagaspitA kahI zakAya ane e jaga. jine akhtane dhana ApyuM nathI ane kaNAda vigeree spitA dharmanA paNa arthathI utpAdaka hovAthI prabhu haryuM nathI, paraMtu je kAraNathI te vIrabhagavAna eka mahAvIra jagapitAmaha kahI zakAya. tathI-nizcaye jagatanA hitakara che ane jenuM nirmaLa je samagra ezvaryathI, rUpathI, yazathI, lakSmIthI, vAkya sarva maLane haranAruM che, tethI aDe temanA dharmathI ane samagra prayatnathI pratye bhaktivALA chIe. bhagavAna mahAvIranI yukta hovAthI "bhagavAna" kahe. prabhu mahAvIra jagatamAM vartatA sakala prANiga samatA vAya che. karmanuM vidAraNa karanA baMdhu kahI zakAya, kAraNa vAthI sADAbAra varasanI ghera jagadubaMdhu kema? ke-sakala kANisamudAyanA utkRSTa tapasyAthI zobhatA hovAthI, acitya vIryayukta rakSaNano teoe upadeza hovAthI je vIra kahevAya che, temaja kaSAyajaya, upaApelo che, temaja te prANIone sukhamAM sthApana sarNajaya, pariSaha-jaya, IkiyAdi zatrugaNajaya karavAmAM karatA hovAthI te jagabaMdhu kahI zakAya. mahAvIre je mahAna vIra hovAthI yathArtha mahAvIra kahevAya che. pharamAvyuM che ke acinya zakitavALA bhaya-bheravAdithI na DaranAra " To je mUtha sarave navA ve niSpakaMpa e mahAvIranI ghera tapasyA, e mahAvIre sattA na daMtakavA nazvayavAra taravA samabhAvathI sahana karela ghara upasargo ane pariSahAnuM vadhaa ga gha g gve nI varNana karatAM paNa kaMpArI chUTe e samatArasanA sAgara sArA para DhouM jo waa ' mahAbhAga, apakArijano para paNuM upakAra karanAra --AcArAMgasUtra. aparAdhI jane para paNa kRpA-karuNabharI amI naja. bhAvArtha-sarvaprANa, sarvabhUta, sarvajIva, sarva rathI jonAra e karuNasiMdhu mahAvIranA pavitra jIvasattvane na haNavA, na kaleza upajAvo, na paritApa nanI uttamatA zuM varNavIe ? zatru-mitra pratye samaupajAvavo, na upadrava karo A dharma zuddha dhruva bhAva rAkhanAra-rAga-dveSa karavAnAM prabala kAraNe upanyAya zAzvata che. lokone samyaka prakAre jANI kheda- sthita thavA chatAM, jagatanA rakSaNa ane vaMsa karavAnuM roe jaNAvyo che. bala sAmartha hovA chatAM rAga-reSAdine leza mAtra prabhu mahAvIre pharamAvelI ahiMsAne dUSita karavA, paNa avakAza na ApanAra e vItarAga, vItaSa tene kalaMkita darzAvavA keTalAka prayatna karI joyA, vIraprabhuno mahimA kaI rIte varNavI zakAya? emanA , Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga udara caitra 1983 sAyanI siddhimAM sahAyabhUta e samatArasane ApaNe karavA prayatna karIe. prabhu mahAvIre prarUpela gaMbhIra ApaNA jIvanamAM keTalo utAryo che ane keTalo sUkSma satya tane-gahana siddhAMtane svayaM samajI utAravAnI AvazyakatA che e vicAravAnuM kartavya anyane samajAvavA teno pracAra karavA prazasta prayatna ApaNuM che. karIe. ajJAnathI, pakSapAtathI karAtA akSamya asatya AkSepanA paNa zAMtithI pratyuttara ApI ajJAna ApaNe prabhu mahAvIranI jayaMtI ujavI tyAre lekhaka-vaktAonI skUlanAe zAMti-samAdhAnIthI ja kahI zakAya, jyAre A sudharAvavA prayAsa karIe. ane e rIte kaMika aMze jayaMtInI saphalatA paNe e prabhunA pharamAvelA je paramAtmA mahAvIrane punita pagale cAlIzuM te pavitra mArge prayANa karIe. avazya ApaNI ujavelI jayaMtI saphala thaze, ane ApaNI ujavelI jayaMtI tyAre ja saphaLa thaI zake ApaNe sAdhyasiddhi sadyaH sAdhIzuM. ke jyAre ApaNe ApaNAM vamanane, zudrakalAne, Ape mArA vaktavyane zAMtithI zravaNa karyuM najIvA kaleza kaMkAsane, parasparanA kusaMpane tilAMjali te mATe Apano punaH AbhAra mAnI hAruM vaktavya daI ApaNI zakita ane amUlya samayano durvyaya na pa ka karatAM e prabhu mahAvIranA jIvanamAMthI uttama kSamA, vI sarakAra mArdava, Arjava, nilabhatAne ApaNuM jIvanamAM utA- catra za 13 lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI. rIe. viSayajaya, kaSAyajaya, indriyajaya, mane jaya bArasada. ) zrI varastuti. (rA. rA. umedacaMda dAlatacaMda baroDIA. B. A.). gIti. azakya che te pachI mArA jevA pAmara mATe te jo devANavidevo te taddana azakya hoya temAM zo saMdeha ? jaM devA paMjalI namaMsati / manuSyavANune agocara, atIndriya, alakha taM deva deva-mahiM ane anupama te zrI nigraMtha nAtaputtanuM svarUpa sirasA vaMde mahAvIraM // svAnubhavaja dekhADI zake. yathAyogya dazA nahIM | (anuvAda gIti) hevAthI bALakanI mAphaka mAtra hAtha pahoLA karI vaMdu chuM zrI vIrane "te jagavaMdya mahApurUSa AvA-AvA hatA" eja name che devo pAMjali jene mAre mATe kahevAnuM rahe che. pUjita che idrothI paLe paLe, samaye samaye smaravA vaLI je che deva, devonA.) gya che te agaNita vaMdana hankeTizaH dhanyavAda ho te anya mahApAra ane temane jIvanasaMdeza. nahIM siddhArthanaMdana, bhayabhaMjana, mahAvIrane ke jeoe ke ekalA janmakalyANuka divaseja. tethIja upAdhyAya zrI yazovijayajIe gAyuM che ke - AjanI puNyatIthie carama deha dhAraNa karI, sAcuM jIvana jIvI, jagatane sAce mArga dekhADyo che. "tuma guNa gaNa gaMgAjaLe, jhIlIne nirmaLa thAuMre jagadgurU, zrI vIraprabhunA sarva guNonuM yathA avara na dhaMdhe AdaruM, nizadina terA guNa gAuM re sthita vaNana karavuM te devatAonA gurU mATe paNa -girUAre. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vIstuti AjathI AsanaupakArI trizalAtanuja Azare aDhI hajAra varSa pUrve sarva karmAM dura karI, potAnA sarva guNa prakaDhAvI yuddha svarUpe meLamAM prakAzI rahyA che. temanuM anaMtajJAna, anaMtadarzana anaMtacAritra ane ana tavIrya ApaNane mugdha banAve che. teja ApaNA Adarza che. teja ApaNuM lakSyache. ApaNI te Adara kA pApya nathI. trikALa asAdhya siddhAMto prarUpanAra zra vIraprabhunI mAka temanI gAOM aneka rihatA te Adarzo pacyA che. ane potAnA jvalata dRSTAMtarUpa jIvanathI te mahApade pahoMcavAnA teoe mArga banAvo che. 343 prabhunA pratyakSa darzana sivAya anya kai icchA thatI nathI. raseADAnA mADAthI kaMi bALaka rIjhAtA nathI. peTamAM anna paDe tyAreja tene pratIti thAya. te bALakanA jevIja ApaNI sthiti che. zrI vIna pratyakSa darzana thAya nAja sarve - DAme-AMtara khAdya sarve matamatAMtanA krameze| tarataja dUra thAya kAraNa ke zrI Ana dhanajI mahArAjanA nIcaleA zabdomAM mane ati vizvAsa che. darzana dIThe tema tare, sAthe na rahe vaidha, dinakara kara bhara prasaratAMre, adhakAra pratiSedha; --vimAna. sAthe Adarzo ApaNane bhAvanAerUpI pAMkhA Ape che te pAMkhe! vaDe ApaNe uMce ane uMce uDIe chIe. ApaNe svIkArelAM te Adarza atyaMta zu hAvAthI--zrI mahAvIra jevA jinezvarAnAM jIvanAthI jIvanamAM uttarAyekA dvAvAthI ane aneka mahAApaNuM AtmavarSa sare samAi jAya. pazu purUSonA jIvanamAM utArAtA DhAvAthI-avala banarUpe nirvANuprApta purUSanu pratyakSa darzana te temanA sA te niHsa ati upakArI che ane te khAdarzanuM mukta purUSaneja hAi rAtre. ApaNA mATe te te - adhyAna pratikSaNa karavA mAgya che. zakya che. ApaNe mATe teA rahyuM che temanuM parAkSa . vikAsakramamAM samabhUmikAvALA darzana-temanA siddhAMtA ane temanAM alaukika jIva maitrI, ucca bhUmikAvALA tarapha pramAda, UtaratI nanA keTalAMka sa'smaraNA ane te pratyakSa ane parAkSa bhUmikAvALAo upara karaNA ane anAma-ja& darzananI dulabhatA mATeke zrI nAnajIe tarapha mAkhaU evI ucca bhAvanAo chavI dekhADa mAthuM huM keH-- nAra, mudRSTi, prema ane gumAstAnA mArga janAra ane teja mArganA upadeza, saspadArthane adveSa, jijJAsA, zuchyA, zravaNuM, sUkSmabeSa, mImAMsA, pratipatti ane pravRttirUpI aSTAMga pAtrathI sAdhanAra mahAyAgI, anekAMta danAra mAtra nahI paNa jIvanamAM utAranAra, dAna-darzana ane cAri panA aiyarUpI aditIya mAlika mAAmArga batAva nAra zramaNa bhagavAna mahAvIranuM jIvana AjanA jaDavAdanA vAtAvaraNumAM samajavuM muzkela thai paDayuM che sAthe tenAM dhADAMka paNa amImaya smaraNI apUrva zAMti bakSe che. avanavA ullAsa arpe che, mUrta diza preraNA prere che, ane svAbhAvika rIteja kavi jinahuSanA zabdomAM ema gavAi jAya che ke: laTapaTanuM nave kAma nahI" che, pratyakSa darzana dIjai, puM bIjuM nahIM sArIya peMTa pamAM pIruM ~~~ sevaka -- jema dheTAnA TALAmAM gayele ane svabhAna bhUlelA siMha bIna kharA siMhane blekane potAnuM svarUpa samaje che tema zrI vIraprabhunA pratyakSa darzanathI ApaNane krAti DuMgara ADA ati dhaNA, tuja darazaNu jaganAtha, dhIkAjI karI mAraga sacarUM, ega 1 na sAtha, --trizalAna'na ziSNu tarasIme, zrI mahAvIranuM jIvana eja temanA jIvanAza ane siddhAMta vaija jJAna ane siddhAMta teja jJAna kriyAnu aikya nathI tyAM aMtara nizraya ane vyavahAramAM nathI tyAM bheda vijJAna ane kaLAnA ane teja paramArthanA patha A divya jIvana Apatune kyAMthI samajAya. A yugamAM, ke jyAM jJAna ane kriyA vacce rahe che eka mahA samudra te upara pUla karavA rathA zraddhAna samyaga darzananA samyaga darzana kare che jJAna ane yiAne Ataprata ane eka rasa jIvAya che divya jIvana ane nathI jIvana bharatA trAsa. ane tyAreja AvatA tyAre Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga caitra 1983 beThI nAMkhatAM ane dharmane nAme cAlatI sattA ane hiMsA sAme pokArI uThAvatAM ane sarvajana hitakara 344 AvuM samyaga darzana zrI mahAvIranA jIvane saraLa ane majaputa bAMdhAvALA grAmaciMtaka nayasAranA bhavamAM prApta thayuM hatuM. lAkaDA paDAvavAnA ati zramadharma tIrtha pravartAvatAM, Arya ke anArya, strI ke purUSa, nada uMca ke nIca, sarvane samAna gaNatA ane samAna gavA upadeza ApatA, khAparo zrIvIrane joie che. temanI mAtRpitRbhakti, bhrAtRsneha atula a`gALa, mahA vairAgya, pUrva AtmabaLa, avarjInIyA sahi SNutA, sarvasaMga paripAtra, pAra tapamAM, mArvizALa bhAvanAo devaLa jJAna svarUpatA ane saMpUrNa ahiMsAmaya jIvana ane pravacana upara jeTaluM elIe athavA lakhIe eTaluM ochuM che. nathI atyAre samaya te rUpaNa vadhAre vivecana karavAne huM tA atyAre ekaja guNu upara tamArUM vizeSa dhyAna kheMcI vIramIza, ane te sat ane asatane viveka-samyag darzana che, ane teja ApaNe prathama tA zikhavAne ane samajavAno ane sAkSAkAra karavAnA che. pachI bhUkha lAgavA chatAM, jamavAnA samaya vItI gaye hatA chatAM, bhayakara aTavImAMye bacanI svasthatA rAkhI te munInI rAva karAve che. odhIne pAme che. temane annAdithI sAkhe che. sa``Ite sAMbhaLe che, sAMbhaLIne Are che, ane mArga dekhe che. satsaMganI icchA, satsaMganI prApti ane satsa`gamAMja rahevApaNuM eja jIvana palaTA karAve che, eja dRSTi krANu pheravAve che. ane sanmArge caDhAve che. sAmA saMta purUSA, sAcAM munivaryAM kharekhara pArasamaNi che, leDhAMnuM seAnuM banAve che. dASaSTine gudRSTimAM patrarAvI nAMkhe che. sAganA A daiH sarakArathI ja te nayasAranA jIva mirica nAme zrI AdinAthanA pAtra tarIke janmela che ane vairAgya pAmI temanI pAse ja bALavayamAM dIkSA le che. paNa vairAgyana pAyA kAcA haiAvAthI ane hajI mana dRDha nahI heAvAthI sayama barAbara rIte pALI zakatA nathI ane potAnI alpatA batAvanAra, tri'DhIne navIna vA te dhAraNa kare che. paNa te te vakhate paNa satya nathI cUkatA. ane daMbhana ha Mmezane mATe dezavaTA ja de che. ane kahe che ke satya mArga to zrI AdinAthanA che. te teA pAmara chuM ane te mArge javA azakta chuM. A bhavamAM mizra satya khelavAnA mAtra eka prasaMga te micanA bhAvamAM manye. ke jenuM kaTu kuLa temane pAchaLathI bhogavavu paDayuM te bhAvI mApumAM niSNunI spaSTatA ghaNe arI thai che. paNu temAM joie tevI dRDhatA hajI AvI jaNAtI nathI. pazu vagara hathIyAravALA siMhanI sAthe hathIyAra kADhI laDanAra triSTa vAsudevanA nyAya puraHsara laDavAnA nirNaya te uccagAmI jIvamAM te dRDhatA lAve che. A dRDhatA eka vakhate AjJA paLAvatI vakhate kaika ugrasvarUpa dhAraNa kare che ane kaThAra bane che. zayyA pAlakanA kAnamAM sIsuM raDavA jevA prama`ga upasthita thAya che. para Mtu teja kaThoratAne pachI chellA bhavamAM svAtaMtrya ane sadanazIlatAmAM palaTAvatAM ane tAkA lIna Arya jagatamAM prasarelI dhabrahAne mULathI joie chIe adhazraddhAne sthAne tattvArtha-zraddhA jarUra joie chIe. mata mArca samahattvAkAMkSI prayatnAnI jagyAe AmAruM AtmabhAgI svayaMsevA. jaDatAne sthAne cetanatA. kadAgrahane sthAne satyanA svIkAra ane satyAgraha zuSka jJAna ane zuSka kriyAnI jagyAe jara che have jvalaMta jJAnakriyAnI ejJAnI, jaina keLavaNI khAtAonA netAo sAMbhaLI mA vIr saMdeza ane pragaTAvaze| have satsaMgI navayuga. ane tema tharo tyAre samAjamAM sagAna caraze. Ama jAmaro, hRdayanI vizALatA Avaro, dharmabhakti rasa jharI ane zrI vIra prabhunAM atyAre saMkucita banelAM zAsanamAM navuM jota prakAzaze, ane te thI 5 zrImahAvIra jIvananA satata sasmaraNuthI avazya ane kSaNe kSaNe tenA AcarasuthI. te zrI mahAvIra kevA che te ke (harigIta.) sasAra dAvAma taNI jvALA bujhAyA nIra che. samAra dhathI dUra karavAM, je thayaDa samIra che, mAyArUpI pRthvI vidAraNu, tikSNa haLa sama zUra che, mera samAnaja dhIra je che, yavanane mahAvIra che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIracaritrane lekhaka 35 vIracaritrano lekhaka [te ke hevo joIe ne teNe lakSyamAM zuM rAkhavuM ghaTe?] [lekhaka-muni mahArAja zrI darzana vijayajI] 1 upodaghAta, hAsika nircathajJAtaputra tIrthakara mahAvIranI jorazorathI sAmAnya rIte dareka dharmomAM amuka prakAranAM to- karelI prazaMsA saMbhaLAze. nI je viziSTatA jovAya che, temAM jana tatvanI atyAra : kALa te vizamI sadInA uttarArdha asara spaSTa nIhALAya che. sArA dezamAM ahiMsA ane vizamI sadIne uttarArdha eTale svataMtratAnI mATe kAMI vaktavya hoya tyAre anAyAse janadharmanI anA, svachaMdatAnI zahenazAhata, yAne manamejI prazaMsA karavI ja paDe che. A ahiMsA dharmanA aMtima kapanAne madhyAha. nirdhAmaka prabhu mahAvIra che. harakeAI sahadaya jana aMgreja graMthakAroe atyAra sudhI uThAvelI jahenAma dhArIne mukhe sAMbhaLo, pramANika pUrAtatva vi. matamAMthI evuM saheje pratIta thAya che ke temanAM cakenA pAnIe pAnIe juo, ke niSpakSapAtI vaktavya vAMcatAM AryAvartana saMskArone lopa thAya jenetara lekhakanI dharmamImAMsA tapAsa +1 ati paNa AryAvartanA udAtta lekhake e kRSNacaritra, bu1 haricaMda raina dharmajI kAranAmAM jaina lakhe che ke hae 2 caritra vigere Adhunika zailIthI lakhI AryAvartanA ke-e eka TIbeTI pustakamAM jenA darzananuM varNana vAMcela chavalAsamAM navacetana reDayuM che. che + + mahArAja thisaragaMdI hAnane i. sa. nA AkarI have mAtra Adhunika zailImAM lakhAelA vIrazatAbdimAM tibeTamAM bauddha vidvAna hozaMga mahAyAnanI sAthe caritranI khAmI che ema koI kahe to te sarvathA zAstrArtha karavA mATe prakhara paMDita janAcArya kamalazIlane yogya che. kemake navInatAmAM meha pAmanArA yuvakenA bolAvyA hatA. A rAjAe kamalazIlajInI muktine thInI hRdayapaTamAM vizvAsAtmaka vIracaritranI IrachA kema na niyAyinI yuktithI vizeSa baLavAna dekhI, A bhAratIya citrAya ? naiyAyika (kamalazIlajI)nI garadanamAM jayamALA AropI ane te vakhate tibeTanA anuyAyio kamalazIlajInA anu AvuM vIracaritra lakhavAnI mArI bhAvanA thAya thAyI thayA. na che paNa te to lakhAya tyAre kharUM? te daramyAna bIjA bhAratavarSaya bAda TekasTa sosAyaTInA sekaTarI khAkha ghaNaya lekhaka "vIracaritra" lakhavAno prayAsa kare che saracaMdradAsa sI. AI. I. jyAre hiMdustAnamAM baddha mata ane avAranavAra te mATenAM sAdhanonI mAgaNI karyA ane hiMdumatanuM saMgrAma cAlatuM hatuM. tyAre baddha matanA kare che, eTale mane je je sAdhane malyAM che te ane jana matanA manuSyo ahIMthI nIkaLI yunAna, kAja, potAnA vatanane vIsarI gayA nahi. je teoe tyAMnA be phInIzIyA, phInastIna, rUma ane mizra dezamAM pahoMcyA. parvatane sumara sumerU ane. Cailas kailAsanuM nAma ane AbAda rahyA. (pR. 1) tame kahI zakaze ke yunAnanA ApyuM (pR. 42) paNapasa Parnasas parvatanuM bIjuM nAma Devanika eka surse subAranA che Aja sudhI jyAMnAM vAnakA kema paDayuM ? paNa ame kahI zakIe chIe ke maMdira ane matie giranAranI jevAM mAluma paDe che. na matanA aMte 5NuMnI jhuMpaDIomAM rahetA hatA jethI hiMda stAna kadIya (uke)mAMthI mizra ane nAtAlamAM te prathamanuM nAma thayuM ane tyAM devAnA nivAsanI bhUmi jana dharma hato (pR. 25 ). hatI jethI bIjuM nAma pADayuM. (pR. 17) paM. lekharAya AryamusAphara mathurAnA jaina stupa che. jema yunAnamAM hiMdIomAM zahera ane parvatanA nAma sa. pUrve 600 varSanA che. te bhAratavarSanI jutAmAM junI vidyamAna che tema mizra deza (AphrikA)mAM gaelAo paNa imArata che, D. 1-10-19 Oriental masas parvatanuM bIju nAma che ke maMdira ane mUrtio giranAranA ja te nAtAlamAM Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga citra 1983 346 mAre jAherAtamAM mUkavAM joIe ema dhArI A "je bInA hiMdanA tarapheNamAM hoya te vAta beTI nibaMdha lakhela che te "zrI vIracaritra'nA lekhakee ke anukaraNa karelI, ane je bInA hiMdanA rItariA nibaMdha vAMcI javo ane temAM kAMI anyathA vAjethI alaga jatI hoya te mAtra bharaoNsAdAra." ullekha thayo hoya to te saMbaMdhI mane (lekhakane) jemake-"pAMDavo vigerenAM cAritro te AryAvartanAM lakhI jaNAvaze te vastunI satyatA tAravavAmAM vadhAre kalpanAkAvya, paNa draupadInA pAMca pati te hiMdanI sulabhatA thaI paDaze. ema mArI mAnyatA che. satya kathAno namuno." ("tIrthaMkara thayA che ' e. ATalo prAsaMgika nirdeza karyA pachI have ApaNe kalpanAnI guMthaNI. jyAre tIrthakara mAMsa svikArano mukhya viSaya upara najara nAkhIe. sarvathA niSedha karatA nathI. te satyopadezane nirvAda 2-yuropiana paMDitonuM valaNa. namune) kemake A pramANenI zodha batAvIne mAtra hiMdIone asaMskArI adhamaja TharAvavAno potAno * ApaNe jyAre vIracaritra lakhavA prayAsa karIe manoratha siddha karavA pratye teo derAyA hoya che. tyAre pazvimAtya paMDitonA abhiprAya tarapha paNa netrapheNa pheMkavo joie, eTale prathama eja vebara sAhebe uparokta niyamane sadara karI jAhera tapAsIe. karyuM ke-hiMdIoe nakSatra maMDalanuM jJAna bAbilano pazcimAtya paMDito athAga prayatna kare che paNa pAsethI meLavyuM che paNa A jJAna bAbilane pAse te zrImAnonuM keTaluMka maMtavya amuka ekadezIya hatuM evuM pramANuja jyAre maLe tema nahatuM, tyAre te dhoraNa sAthe acUka joDAeluM ja rahe che. jethI teo sapramANa kema sAbIta karavuM e ciMtA hITanIne ghaNI bAbatamAM vicitra kalpanAmAM derAI jAya che thai ne teNe evo keraDo ghaDyo ke- te hiMdIoe ane keTalIka vakhata satyatAnI tAravaNImAM ulaTo chaba zodhyuM hoya evuM manAya tema nathI. kAraNa! hiMdI.. raDe vALe che. A viSayamAM lokapriya lekhaka bAbu enuM magaja evuM tejasvI nathI ke te ATalI zodha baMkimacaMdra ceTarajInA udagAronI noMdha laIe to ja ? karI zake.' Adhunika paMDitonA samasta buddhiviSayaka rahasyane keTalAka keLavAela hindIo paNa svaprajJAne tasdI nicaLa nItarI Avaze. bAbujI aitihAsika carcAnI ApyA vagara vinA saMkoce AMkho mIMcIne pazciAphate paikI eka Aphata pAmiAya pAMDityanI mAya paMDitonA matane potAnA mata tarIke svIkArI nicenA zabdomAM jaNAve che "bIjI bAjunI Aphata le che jemAMthI keTalAkane vilAyatI tejabadhuM sAruM che. te vilAyatI lekanA pAMDityanI che. yuropiyana paMDita kharI paMDitAI ! are kutarAM sarakhAM paNa vilAyatIja saMskRtanuM zikSaNa laI prAcIna saMskRta graMthomAM tavA. game che. ane dezI pustakanI vAta eka bAju rahI rIkhanI saccAI zodhavA maMDela che temAMthI keTalAkanuM paNa jo dezI bhikhArI hoya to te paNa eka pAI mana "paraMtu parAdhIna durbaLa hiMdIo kai kALe ApavA yogya nahi, satyapiya dezabhakata sivAyanA sudharelA heya,-temano sudhAro prAcIna hoya." ghaNuM sudharelA lagabhaga A sthitimAM mUkI zakAya A svIkAravAmAM nAkabula thatuM hovAthI teo jema tevA che kAraNa ke teo uparokta kathanane vagara bane tema prAcIna bhAratanuM gaurava toDI pADavA mathyA AMcake svIkAra karyo jAya che. rahyA che. "hiMdanA prAcIna graMtho arvAcina che. vaLI yuropIyanona vebara sAheba moTA paMDita kahevAya hiMdunA pustakamAM je kAMi che te saccAI bahAranuM che paNa mane to ema lAge che ke-eNe je divase athavA pArakA dezamAMthI cArI lIdhela che " ema saMrakata zIkhavA mAMDyuM, te divasa bharatakhaMDa mATe sAbIta karavA pUrNa prayatna karI rahyA che. te bahuja kamurtA hatA. jarmanA eka vakhatanA A zodhamAM teo ekaja vAta zikhyA che ke jagalI babaranA e vaMzajathI hiMdanuM prAcina gaurava Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIciratranA lekhaka joi zakAyuM nahIM. tethI teNeja " bharatakha'DanA sudhArA tAjetara che' ema sAbIta karavA bahuja prayatno karyAM. vaira sAhebe mahAbhAratanI prAcInanA upara 347 vAnuM che tema vilAyatanA lokoe paNa ApaNI pAsethI pahyuM zIkhavAnuM che. jemake-eka vivAha tatva laie to nyUropamAM eka uparAMta bIjI strI thAya kr diSTa nAMkhatA potAne prazna karyAM " caMdra (ja. sa nahIM, ( A mArga prANa che paNu temAM thatA anA ( pU. 400) nA samaya kALamAM yureApiyana pati mATe nApasaMdagI mAnavI paDe che.) evI prathA che. migAsthanIse potAnA bhramaNavRttAMtamAM hiMdanI badhI have jo yUrepamAM A prathA na heta te benApAne bhAyatA mATe noMdha lIdhI che temAM mahAbhAratanI noMdha AsAnane kaDI taiyAnu je pAra pApa karavuM paDayuM gharo ke nahIM hoya! paNa te caca nAza pAmatAM khIjAte karavuM paDatu nahIM, bAdamA henarIne peAtAnI strIgraMthakArAe lIdhelA tenA bhAratavRttAMtanA jeonI hatyA karavI paDI te vakhata Avata nahIM. hajI chUTaka phakarAo maLe che temAM mahAbhAratanu nAma nizAna paNa yuropanA sudhArAnA jhagamagatA temAM eja kAraNe nathI. jyAre tyAra pachInA khrIstI sAdhu krisesTama aneka patihatyA-patihatyAe thAya che. ApA mahAbhAratanA ullekha kare che. tethI mahAbhAratane tenA keLavAelA teA ema mAne che, ke-vilAyatI te saghaLu kALathI vadhAre prAcInatAmAM mUkI zakAya nahIM eTale parviMga, dAyansa, ane upara nIcenI AAgaLa pAchaLanI temaNe icchApUrvaka khoTA rastA pakaDI jAhera karyuM ke cApeDhInA udghAranuM sAdhana che, tethI keTalAka vidyAcaMdraguptanA arasAmAM bhAbhArata hatuM nahIM. sunA yatI sAkSarA yuvaka yuvatInA sudhArAnA paDadA nIce janmakALe paNa nahIM hoya. krisasTamanA jiMdagamana sarvathA teonuM AMdhaLu anukaraNa karI rahyA che. pahelAM te graMthanI racanA thai che, jo ke pANitI are evA dRSTAMtA paNa maLI Avaze ke pote ane sUtramAM mahAbhArata yudhiSThira vagere nAmeA che paraMtu peAtAnI rakhAyatanI hAjarImAM vacce ADakhIlI rUpa tenA upara vizvAsa rakhAya nahIM. kemake te acita sAcI satI strIne rahevAnA adhikAraja na heAya. che " ahIM bhAratavrutamathanA meTA. bhAga kApa thaI gayeA che nAmanuM bAkI rahela che e vAtanI vekhara sAhebane khabara heDavA chatAM hiMdusthAnanI dreSa truddhine lIdheja uparanI kikata lakhelI navI nee. enA aa bAbAtamAM krA eka kiga bhAvuka hiMdusthAna viSayaka sAhityamAM pAne pAnAnA uddeza-lekha kare che ema nathI paNa kavisamrAT nAnAlAle mAtra bharatakhaMDanI moTAne toDI pADavI. eTalAja penAnI "bharatanA itihAsa" e bASyamAM eka AMkhe menArA ane banne AMkhe jonArA pAzcAtya bhArataTatAM-paDitAne judI judI sITa para besAryAM che. tathA lekhakAe tene maLo avAja pUryAM che. je dareka rA. bA. garIza kara hIrAcaMda ojhA vagere ga bAbata vistAranA bhayathI ahiM lakhavA cita dhArI nathI. tAravI zakAya che. vaLI dhAre| ke migAsthanise potAnA tamAM kAMi na lakhyuM teTalAthI mahAbhAratanI hayAtIja nahIM ema manAya kharUM ? ahIM Azcarya sAthe kahevuM ee ke ghaNA hiMdIoe lakhela jarmana musApha rInA varNanamAM bekara sAhebanuM nAma paNuM jatuM nathI. teA te sAheba hayAtaja tadrutA, ema manAya khare baLI vaikhare pANInInA mahAbhArata zabdanA ? artha (vALonI 6-2-28) bharataneA vaza ema karela che temaja pANItIne arvAcIna TharAvela che. bAmAM mana deva nAkhela che. te ke ApaNe bIbAbanI pAsethI keTaluMka zIkha DolAyameta paNa " buddha ane mahAIra " zirSaka nibadhamAM hiMdanI bAbatamAM AvIja bhAMga hyurI che. 3- sAdhakhoLa. nadharmanI rAkhALamAM paNa yurApIyana patri tAnA hAthe A rIte g2A anyAya thayela che. prathamatA teee eja svarUpa pakaDayuM ke-"nadha ane khoDa e kharI vastuta: ekaja che Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 jainayuga khvA mAtra nAmAMtarA ke raso che. mI rADa sAbe te tyAM sudhI zodhI kADhyuM ke "bauddha darzananA ceviza namAM 1-AdinAya 2-nemanAtha 3-pA nAya ane 4-mahAvIrasvAmI e mukhya che" sAmAnya zodhamAM paNu jaNAi Ave evuM che. ka-bauddhanI gAvIzImAM A nAmeAja nathI. kANu, te jaina tIrthaMkarAnAM nAmeA che, chatAM zeAdhakheALanI dhUnamAM TADa sAhebe A bhUla karI nAkhI che, joke TeTaDa sAhebanI rodhamAM jayine jJAnacaMdrajInI saMpUrNa sahAya dvAvA chatAM A bhUla kema thai haze ? e samajAtuM nathI paNu jema vakIla mAdanalAla DI. dezAi pAsethI kalikAla sarvajJa zrI hema draranA vRttAMta jANI navalakathAkAra ka. mA. munazIe tene managaDha'ta sthAnamAM gADhavI vikRtinuM rUpa ApyuM che, tema TADasAhebe eja dheAraNe manasvIpaNe kAma lIdhuM hAya teA AvI aneka bhUlA thAya e sarvathA banavA joga che paraMtu TADarAjasthA nanA gujarAtI bhASAMtaramAM A . geTALA rahe ane tenA saidhdhamAM sudhArAnuM ni na mUkAya e paNa gujarAtI anuvAdaka mATe akSamya gaNAya, 2 e te spaSTa che ka-pAracAtya paMDitAe sarakhA vaDha karavAno prayArDamAM taluAjI, AvI aneka satya vArtAne DAka besArI che. emAMthI kADhI dhAnA purAvA tapAsI e 1. prAcina A prakhara jJAnavALA hatA. jJAnanA baLathI ane musArImAM thatA anubhavathI vizvAsanA dareka prasaMgAnA saMpUrNa aNukAra hatA. tene deza dezamAM banatI vicitra ghaTanAonI mAhitI lakSyamAMja hatI. jethI tee uttariya bhAganA cha mAsavALA divasa rAtrInA jANukAra hatA paNa A vastusthiti jANI zakAya tevuM buddhisAmarthya prAcIna Aryone hAya ema pAzcimAlya paDitAnA khyAlamAM naja utaryuM. caitra 1983 tethI teoe paraMparAnAnathI - mAsanA divasa jANunAra AI~ne yurepiana prajAnA saMtAna tarIke oLakhAvavA prayatna karyAM. *2 gujarAtI tarannumA karanAra paNa kyAreka goTALA ghare che. kaMmada da. e rIDarAma uparAne phrAsa sa mALAnA tarannumAmAM bhaluM karyuM che, ane bhASAMtaranA pAThAmAM tathA TIppaNImAnA vadhArA karI gujarAtanA itihA sane anyAya ApyA che. ( jue navI AvRtti phA. rA. zIlaguNasUri tathA zrI hemaca'drasUrinA adhikAra ) 2. phargyusane nagna strionI keTalIka prAcina mUrtie joi jAhera karyuM ke " prAcina bhArata sriAne kapaDAM paheravAnA dhArA na hatA "" arthAta teeA asabhya hatI. 3. teja kruzyune mathurAnu" zilpakAma tejI * hiMdamAM AvI kArIgarI DhAI zake nahIM. ema mAnI nakkI karyuM ke- A badhuM grIsa zilpInA prayatnanuM phaLa che. 4. keTalAka yuropinAe suryaprApti-caMdraya jJapti vigere graMthA sAMbhaLelA nahIM eTale temaNe AryAvarta jyotiSanI bAbatamAM mata ApyA ke te grIkanuM anukaraNa che. ' " te zikSaNa bAbila pAsethI meLavela che. ' 5. keTalAekane yurAbina mUra jAti sivAyanI kALI-lAla cAmaDIvALI kAi bIjI jAti jagatamAM vase che evuM svapna AvyuM nahatuM. eTale temaNe hiMdIkhAne prathama darzanamAMja "mUtra " nu bIrUda ApI dIdhuM. 6. keTalAkane vIra rasa sivAyanA cA paNa padabaMdha-AkhyAnamAM heAya che evuM jJAna nahatuM temaja temanA vizvAyamAM AvI bAbata mATe epIka sivAya bIjo zabdaja na hatA. jethI rAmAyaNa mahAbhAratana daSTithamAM AvatA vAra Epic kAvyanI gaNatarImAM gADI dIdhAM. che. saMskRta bhASAno abhinna vhIlara sAhebe mahAbhAratanA karAvelA tarajumAmAMthI uparacoTiyuM jJAna meLavyuM. vaLI amadAvAdanA subAo ane dIllInA gogala zahenazAhanA ke caMdragupta vigerenA sabaMdhanI khAmatamAM ajANa hatA eTale te sAhebe rAnya kALanA pUrvapazcima hiMdanA rAnaenA paraspara kRSNapAMDAnA gADha sabaMdha kalpitavAta tarIke oLakhAvavA pramANe mApyuM ke- dvArikAstinApurathI 700 rAya dUra hatuM, mATe teonA sabaMdha asanavita che. " Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 vIracaritrane lekhaka 8 yuropiyana vadI "kIrthikara '-nAritakAnI che tyAra pachI turatamAM tenAja purANonI racanA piThe svachaMda vihArI navalakathAkAra munazI paNa thaI hatI. maTayA corAzI pharavA" mAM rahela bhayane-kArya samAptine samajI zakela nathI. "manuSyadeha meMghIre baMkima bAbu kahe che ke-"vedamAM zatapatha khe maNI hAthe caDhayo" nA bhAvane kheMcI zakela brAhmaNa vigerenA purANuM hovAnuM lakhela che" A nathI, ane bhataharI-piMgalAne kaDavo svAda samajela kathanathI ApaNane bIjI paNa eka bAbata vicAranathI, tethI "arvAcina sAhityano pradhAnasvara' zirSaka vAnI rahe che ke-traNa cAra hajAra varSa pahelAnAM vedapotAnA nibaMdhamAM (pRSTha-3) pita prakAze che ke purANamAM ane arvAcina kALanA vedapurANomAM avazya " parabhavanuM heta visarI A bhavanuM AkarSaNa, A taphAvata hovo joIe. jemAM prAcinakALanA ghaNAM viziSTatA navAkALanA AkhA sAhityamAM tarata najare sane vikAra thayelo hovo joIe. kemake-tatva caDhe che. ane teja pramANe narmada pahelAnA kALanuM nirNaya prAsAdamAM kahelA Adiveda ane prAyavedanI prathama lakSaNa-parabhavane prema ane A bhavanI arUci " bhinnatA che. kharekhara " A bhava mIThA, te parabhava keNe dIThA?' zatapatha purANa vigere atyAre upalabdha nathI. te AnuM nAma. eTale dazAvatAra vigere banAvaTI kathAone navo 9 eka dezI vidvAne paNa gujarAta kAThiAvA- saroddha thayI je ma saMgraha thayo je prasaMge kALAMtare samAjapriya thatAM DamAM jenI vastI mATe bIne anubhavI anumAna navA purANonI racanA thaI che. ane atyAre teja karela che. je mATe meM "gujarAta-saurASTramAM janonuM mojuda che. visana vigere atyAranA yuropiano sthAna" zirSaka nibaMdha cha mAsa pahelAM lakhela che. sa te purANakRtine ghaNIja najIkanI-lagabhaga baso-traNase na 1 ane prasaMge bahAra mUkIza. paNa A bAbatamAM te ' varSa sudhInI, mAne che. paNa te zedha taddana Agraha vidhAne khAlI kalama zAhI ane patraneja sadupayoga (8) + ' karela che je ahIM lakhato nathI. vastutaH temanA dhAravA pramANe ane baMkima AvI AvI ghaNI zodhakhoLA thaI che. Ane bAbunA kathana pramANe pitAnI nAmanA phelAvavAnI zodhakhoLa' e nAma ApavuM e paNa bhASAne anicchAvALA yazelisA rahita niHsvArthI brAhmadurUpayoga karavA jevuM che. e prAcina purANomAM mAtra potAnI kRti umerI teoe A zodha karavAmAM purANano paNa sArI dIdhI che. tathA e mAnyatA vizvAsa karavA lAyaka rIte AdhAra rAkhyo che. jethI A bhUlo karavAmAM che ke che tevA che ke prAcina brahmavavartanuM sthAna taddana arvAcina purANanA gape paNa pUravaNuM rUpa manAya. brahmavaivarta lIdhuM che. prathama lokavAyakAnI vastunA saMgrahamAMthI sutra A upalabdha thatAM purANamAM jainadharma ane repe cuTaNI karI traNa bhAga pADayA. te vAyakAsaMgraha tathA saMbadha bahu vicitra ghaTanAe ALekhI hAla Rveda, yajurveda ane sAmaveda rUpe prasiddha che. che # A pramANe kalpita raMge purAyA hoya e janatA AvA vibhAga karanAra purUSane " vyAsa prastuta purANuracanAnA itihAsathI samajI zakAze. evA nAme oLakhAtI hatI. A rIte veda upaniSadda vizeSa vakhata jatAM aMtima tIrthaMkara mahAvIra ane purANonA vyAse jUdA jUdA che. jemake-kuSNu. svAmI ane aMtima buddha zAyasiMha judA judA che, daipAyana vyAsa. ityAdi ItyAdi. keTalIka samAnatA hovA chatAM baMnenA dharmapaMthe vaLI vanavAsI SionA praznottara ane a* 3 purAvA mATe juo; banAvatA#AmAM Avela dhyayanamAM brAhmaNo tathA upaniSadono saMgraha thaye muni nyAyavijayane. "janadharma sabaMdhe kaMI kaMI" nibaMdha, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga citra 1983 3pa0 judA judA che e mata baMdhAye 44 te mATenA paNa zuM svataMtra vicArakanA mastiSkamAM utare kharuM? purAvA ddha graMthAe pUrA pADayA. ane AgaLa A uparathI huM ema nathI kahevA mAgato kevadhIne 23 mA zrI pArzvanAtha tIrthaMkara paNa aiti- arvAcIna yuganA saMzodhake sarvathA bhUla kare che, satya hAsika purUSa che, e 5Nu puravAra thaI cukyuM che. mArI nAkhe che, yAne gapaja calAve che. kiMtu mAre - eTale atyArathI aDhI hajAra varSa pUrve paNa janadharma kahevAno hetu evo che ke keTalAka asvAbhAvika hato; e vAta anya graMthethI ja siddha thaI cukI che. viSayamAM chAcharI mAnavI buddhi kAma karI zakatIja zodhakhoLanI khAtAvahI ukelatAM ukelatAM keTalA. nathI. manuSyanI jJAnendriyamAM jeTalI khAmI hoya che, eka purANoe tene puchI ApI che. balIna (baDa teTalA puratI bhUlo temanA kArya-pariNAmamAM Ave che. lInA) vIranirvANa saMvata-84 nA zilAlekhe niHzaM- (1) eka vakhate badhI cIjonuM jJAna sarvajJakatA prakaTAvI che, bhadrAvatInA vIrAbda-23 ne paNa vagara asaMbhavita che, jemake keTalAka yurepi. zIlAlekhe (samrA saMpratinI dhamalIpie) ane ane thoDA graMthe je kathe che ke-"baddhagraMthamAM kaliMgasamrA khAravelanI hastiguphAnI zilAlIpie kRSNanuM nAma nathI" jyAre lalitavistarA nAmanA to janadharmanI prAcina jAhojalAlI na paDa* baiddhagraMthamAM kRSNanI asura tarIke pichANa karAvela ghoja pADe che. che. tathA bIjuM AvuM kAMIka aMze ApaNe upara - have pachInA navA purANIo "pArzvanAtha e vAMcI gayA chIe vigere. vigere. amArA bhagavAdhArI saMnyAsI ke brAhmaNa hatA " (2) vaLI keTalAka evA kudaratI niyama che AvI kalpanA na kare te sAruM. ke je ApaNe jANatAja nathI. jema saharAnA raNamAM - have zrI pArzvanAtha prabhunI pahelAM jenadharma hato jIvanAra jaMgalI potAnI bhramaNabhUmine jagata kapI ke nahIM? A praznano uttara ApatAM saMzodhake mAthuM AnaMda mAne che, eka TApumAM vasatA bharavADa nekhaMjavALe che. kemake veda ane upaniSadomAM prAcita grAma sInemA ke vAyaralesanI pitAne apratyakSa bInAne jainatvano koI purAvo maLatA nathI. pArzvanAtha prabhunI satya tarIke svikArato nathI ane TuMka buddhivALA pahelAM jainadharma haze nahIM evI purAtatvIonI deko potAnA kuvA sivAya bIjuM jagata mAnavAne mAnyatA che. purAtatvanA rasika jana paNa A bAba- inakAra kare che. ApaNuM buddhivAnI paNu apratyakSa temAM navuM ajavALuM pADe tema lAgatuM nathI. vAtamAM keTalIkavAra AvIja pravRtti hoya che. bezaka hAlanA saMzodhake prAcina AcAryonA kathanane A niyama dareka vastu mATe eka sarakhI rIte lAgu satyaja tarIke mAnavAne InkAra kare che. eTale pADI zakAya tema nathI. paraMtu keTalIka kudaratI ghaTadAdAsAheba devadhigaNI kSamAzramaNa, zrI jinabhadragaNI nAone sAcI mAnyA vinA cAlI zake temaja nathI. kSamAthamaNuM ke zrI zilAkAcAryanuM kathana hoya athavA baMkima bAbu paNuM kahe che ke-prAcina itihAsanA jagadagurU zrI hIravijayasUri ke mahAmahopAdhyAya ghaNAM to aMdhakAramAM chavAI rahelAM che, zrI yazovijayajI mahArAjano ullekha hoya to keTalAka yuropiyano tirthaMkaromAM sumatinAtha sArI paNa Ajane purAtatvavida tene sarvathA mAnavA taiyAra buddhivALA moTA, vizeSaNa, zAMtinAthazAMti denA, nathI. te pachI teja Ajane purAtatvavida "ke paNa vizeSaNa. kuMthunAtha kAMI nahIM, artha vagaranuM vizeSa game tema kahe " teja avisaMvAda thAya che, e nAma. evA kalpita rUpake ghaTAvI, tIrthaMkara jevI * * * A mATe jue zrI rAmoja rIrika kaMI vastuja nathI ema kahevA mATe prerAya che. paNa nuM pustaka "jainatIrthone itihAsa " nI pUravaNImAM chapA A vAkpaTutAmAM te eka jAtanuM uDAupaNuM ja che. ela muni jJAnavijayano "prabhu mahAvIra ane gautamabuddha" kemake lesane mahAbhAratanA dareka prasaMgone Aja zirSaka nibaMdha, zailIthI taddana najIvA karI nAkhyA che, teo kahe che Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIritranA lekhaka 351 3-pAMDava-pAMcALanA manuSyo. pAMcAlI lagna pAMcA-3 gAmAM "kRSNunuM nAma -ane sahitA vi kSanI pAMca kSatriya jAtinA paraspara vyavahAra, kR= kALa. mahAbhAratanuM kalpanApradhAna moTuM kALa rAmakrama, dhAtupathI kalpI kArela nAma. rAmAyaNu khetIvADI......yAtuM. bhAgakAra kRSNa haipAyana byAsIka prasiddha che paNa tethI vAsudeva-kRSNanI sAkhItI maLI zakatI nathI. zatapatha brAhmaNumAM dhRtarASTra parikSita ane janmejaya zabdagAcara che. pAMDavAnAM nAma nathI chatAM ApaNe tene aniAsika purUSa mAnI zakIe, ane jinane na mAnI zakIe.sAnuM kANuM ? eka baMgALI yuvaka asi-taravAra pratyAdi rUpathI plAsInA sAcA yuddhane paNa bhUtAvaLa jevuM ka nAcitra karAvyuM che. kiMmacaMdra bAlue paNa eja cIle cAlIne tamakaDA karavI. AsananI zodhavA kAtura evA manasvI artha karI paprathAnI bAli zatA vyakta karI che. gA. nA. gAMdhIe teA prabhumahAvIranA jIvana rR. nAM sat hovA chatAM ayyAma mahAvIra'' nibaMdhamAM evuM rUpaka gAThavyuM che ke jemAM satya jIvana vastu paNa khovAya naya. yAne jainA vivekamAM purAvAnuM saMmmelana meLavavA chatAM niSphaLatA ja sAMvaDe. arthAta-rUpA e eka jAtanI sAhityaka STi che, paNa tene pakheLamAM sthAna nathI. traNe saciMtAmAM RSabhadeva, minAtha mahAvIra ane nuvati tirthaMkara vigerenAM nAmo che ema ghAM avataraNo sUcave che paNa e bAbatamAM hu (zAkhA-prazAkhA bhedaeNAnI) zodhakheALa karyo sivAya ahIM kAMI lakhavA ucita dhAryuM nathI. tApaNu verAmAM na ma mujaba vigere yAtrA che e vAtato bahu pAkkata che ane A rIte an zabda ja ni"nI gAyanA mATe basa che. veda--upaniSadeomAM jina ke arihata sabaMdhI ullekha nathI. mA beMka bIne prazna che. pazu dIma vicArasaraNInA vegamAM uttara maLe che. jainadharma ane vaidika dharma e judA judA pAyA ha~para caNAelA-parasparathI nizaLA dharmo che. yA gayAmAM jainadharmanA ullekho sabaMdhI khAsA rAkhI zakAtI nathI. bI vaimAM nikAsanA bhagAdanamAM najare paDatA bIna pazu keTalAka purUSonAM nAme, nathI. jemI-traNa sahitAmAM kRSNanuM nAma nathI. jo tA. mI tryaMbakakALa ( 177, 23-2-2227 ) kahe che ke " zrI kRSNe ane jaitAnA bhAvIzamA tIrthaMkara zrI neminAtha samakAzana hatA," meM vAta mane pUrveja lakSyamAM AvelI che. ca ahIM prazna e thAya ke-pANininI aSTAdhyAcimAM 'jina" zabdaja nathI. jarUra ApaNa eka purANakArIetA nAnA prathama tIrthaMkara zrI vicAraNIya prazna che. pazu pANinimAM dareka zabdAnI yava svAmInuM vividha kalpanAthI mAtapAta ca siddhi karela che. evuM kAMI mAnI zakAtuM nathI. trija Apela che. bauddha siddhAMtamAM patu zrI pArzvakumake pANinimAM mahAbhAratanA keTalAMka nAme maranAthanA ziSyA nicathajJAtaputra, niyaya agnivezyAyana, kRSNuda paNa AkhagAyara nathI. aniyA sinimaya, AnaMda zrASakasapa vigerenA aneka ulleprabhu pArzvanAtha mahAvIrasvAmI siddhArtha rAna vigere paNa maLatA nathI. to pachI jina rAta agata hAya tethI te na hatA evuM zA mATe mAgavuM! khe, zaeNra cyA uparathI AApaze. jo zakyA kainadharma sabaMdhI pAscimAya zeAdhamAM hajI ghaNI apUrNatA che temaja bA bAbatamAM jainasamAja anna che. ane je jAlukAra-sAkSA che te bedarakAra che. jenuM kuLa mApaNe A rIte bagavI rahyA chIe. kImacaMdra bAbujI paNa kahe che -tihrAsanI najara khetAM kaI vAta kharI ane mA vAta khATI te pArakhavAnI zakti na hAvAthI athavA tepara zraddA na heAvAthI, te zodhI kADhavAnA yatna thAya nahIM, tyAM evuMja bane. " ApaNane A zabdomAMthI dhaNuM zikhavAnuM che. " Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jenayuga citra 1983 4-etihAsika sAdhano. mAnyatAomAM paNa deze deze seMkaDe rUpAMtara thAya atyArasudhI purAtatvanI daSTie vicAra thayo che. eTale baMgALamAM 80 rUpiyAbhAra zera, muMba have aMtima tIrthaMkara prabhumahAvIranA jIvanavRttAMta imAM dudhaDerImAM 56 rUpiyAbhArano zera, ane gujarAtamAM mATe zuM zuM sAdhana che te tapAsI laIe. 40 rUpiyAbhArane zera. zarANI vyApAramAM ke rAjyaitihAsa mATe kahyuM che ke bhaMDAramAM solAkhanI kreDa, ane TeDhiyA vyApAramAM vizanI keDI, uTIyAkezamAM uTIyo gaja ane vaMtIyA dharmArthakAmamokSANA mupadezasamanvitam dezamAM muThIo gaja laie teja yathArtha mApaNI pUrvavRtta thayu nitidAre 2kSate 2 thaI zake tema che. athaoNtadharma artha kAma ane mokSane upadeza harakoI tIrthakarIta harakeikALanA dhArmika sAhivALuM, pUrvavRttanI yAdIrUpa vArtAvALuM kathana te Iti- no cAlu tIrthakaranA sAhityamAM samAveza thAya che. hAsa kahevAya che. A rIte atyAre upalabdha thatA jainadharmanA sAhityanI A itihAsa te mAtra be pagAM prANIono. zarUAta paramAtmA mahAvIrathI thAya che. jemAM mukhya bAkI bhASA darzana vyApAra dharma ane jyotiSa sAhitya ekAdazAMgI che. vigerenA paNa alaga alaga itihAso che paNa te ekAdazAMgI-e prabhu mahAvIranA pAMcamA darekanuM vivaraNa ahiM jaNAvIza nahIM. ziSya paTTadhara zrI sudharmA svAmInI racanA che. itihAsanA ghaNAM prasaMge aitihAsika ghaTanAmAM jemAnuM AcArAMga sUtra te bhASAzAstrInI dRSTie nirUpayogI paNa hoya che. jemakelivinA rAmanA paNu prabhu mahAvIranA vakhatanuM ja manAya che. itihAsamAM, hireDeTasakRta grisanA itihAsamAM, ekAdazAMgI pachInuM sAhitya upage, pannAo, anugArasUtra naMdIsUtra, ka5 sUtra, chedagraMtha vigere caMdakavikRta pRthurAja rAsAmAM, ane phirastAo : vigere che. A upAMgomAM aDhI hajAra varSa pahelAnuM karelA musalamAnI bAdazAhane itihAsa vigeremAM A tiSa sAhitya sacavAI rahela che. A dareka ghaNAM mizraNa che. aitihAsika naivelomAM te narI graMthamAMnI vastunI vizeSa spaSTatA mATe bhASya nikalpanA suSTija che, ane mahAbhAratamAM te purava. NInAM be stare che. chatAM tene itihAsa tarIke kabula IMkita cUrNa ane TIkAonI saMkalanA jAyela che. rAkhavAM paDe che temaja huM ahIMja graMthonI noMdha je paikInuM bhASya ane niryuktienuM sAhitya vadhAre ApIza te paikInA keTalAka graMthamAM anetihAsika prAmANikatAmAM-prAcinatAmAM mUkAya che jyAre cUrNa vastugUMthaNI hoya paNa tethI te aitihAsika sAdha ane TIkAnI racanA madhyakAlIna che. ane te mULa, nAmAM apUrNa-bIna jarUrI graMtha che, ema te kahI bhASya, tathA niryuktine anusare teja prAmANika zakAya ja nahIM. manAya che. A uparAMta prAcina bAbate mATe te kALanI A sAhitya bhaMDoLanuM "lekhanakArya" pUjyavAda mAnyatAo ane rItarivAje upara bahu AdhAra 6 dAdA devadhi gaNI kSamAzramaNanI45 daSTi nIce rAkhavo paDe che eTale ApaNe prAcina kALanAM 5 jaina sAhityanA cAra staMbha che.' 1-Agama sAdhanethIja prAcinatAnA UMDANamAM jaI zakIe. sAhityamAM pU0 50 dAdAzrI devardhigaNI kSamAzramaNuM. paNa cAlu yuganAM sAdhanathI-rItirivAjethI vAci. 2-prAkRta sAhityamAM pU0 pAka maharSi haribhadrasUrijI. ' 3-saMskRta sAhityamAM kaTu satra zrI hemacaMdrasUrijI. 4nakALanA paDa tapAsIe e behaMdu buddhibaLaja gujarAtI sAhityamAM pU. pA. nyAyavizArada nyAyAcArya kalpI zakAya. jema bAra gAue bolI badalAya che, so so va bhASA ra vAcakajI zrI yazovijyajI mahArAja. sAhityamAM te A sa so so varSa bhASA kare che tema rIta rivAjo ane la , vAcaka zrI yazovijaya cAre yugapravartake mAnI zakAya, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra caritrane lekhaka 353 thaela che. teozrIe keTalAka pAThene saMkelyA che. 15 zrI zIlAcArya kRta caupana mahApurUSa ca jyAre keTalAka bhAgamAM jarUrIyAta umere paNa karela risaM. racanA saM. 925. (pATaNa bhaM. 4-jJAnamaMche. daSTAMta tarIke-zrI bhadrabAhasvAmI kRta ka9pasUtranI dira vaDodarI) prAvaLI. anugArasUtra tathA naMdIsUtramANe 16 jinezvarasUri kRta vIracaritra (apabhraMza bhASA) bhArata-pahaThItaMtra, vigere zabdasaMkete, ItyAdi lekhana- 17 jinavallabhasUrikRta vIracarie (gAthA-44) kAryamAM vadhArela che. zrI devavAcaka kRta naMdIsUtrano 18 zrI guNacaMdragaNI kRta mahAvIracaritra (pATaNa racanAkALa dAdA devarSi gaNInI lagabhagamAMja jAya che. bha. 1-5-9, zloka 12025) TIkA ane caritrono racanAkALa vikramanI chaDI sAtamI 19 ka. sa. zrI hemacaMdrasUrikata triSaSThizalAzatAbdI pachIno che ane tyAra pachInuM sAhitya kApurUSa caritra. mAnI zakAya che ke vasudeva hIMDInA paNa vizALa che. AdhAre A caritranI racanA thaI hoya. A dareka sAhityamAMthI vIraprabhunuM caritra lakha- 20 vardhamAnacaritra ( jJAnamaMdira-vaDodarA zloka vAnAM sAdhano nIce mujaba che. 3035). 1-AcArAMgasUtra prataskaMdha 1 adhyayana 9 muM, 21 puSpadaMtakRta-triSaSThi mahApurUSa guNAlaMkAra cUlikA 3 adhyayana 24 muM. (zloka-7100) 2 bhagavatIjI sutra. 22 guNabhadrAcAryakata triSaDI lakSaNa mahApurANa 3 upAsakadazAMga sUtra. saMgraha, 4 uttarAdhyayana sUtra. kezIgaNadharavAda. 23 asaga kavi (di0) kata vIracaritra. (Dekana 5 sUyagaDAMga sUtra. vIrastuti, ArTikAdhikAra. keleja. pITarsane rIporTa na. 4) upAMgomAnAM chuTaka chuTaka vRttAMta. 24 padmasuMdarajIkRta rAyamallAnyudaya mahAkAvya. 6 vasudeva hIMDI (apUrNalabhya) racanA saM0 16 15. 7 caudapUrvadhArI zrI bhadrabAhusvAmIkRta ka9pasUtra, 25 vAsenasurikata triSaSThi prabaMdhasAra. mAnI zakAya che ke kadAca A graMtha gadyamAM hoya. 8 cau. pU. zrI bhadrabAhu svAmIkRta Avazyaka 26 amaracaMdrakavikRta padmAnaMda mahAkAvya. (chAniryukti, jemAM tresaTha purUSonA saMgraha caritro ane jJAnabhaMDAra zloka 8191) prabhu mahAvIranuM saMpUrNa caritra tathA keTalAka viziSTa 27 upAdhyAyazrI meghavijayajIkRta laghu triSaSThI prasaMgonuM varNana che46 zalAkA purUSacaritra. (vaDodarA jJAnamaMdira ka 5000) 9 zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNata-vizeSAva- 28 mahAvIra vivAhalau gU. saM. 1674 (10 zyaka bhASya. - seMTrala lAIbrerI) 10-11 zrI nemicaMdrasUrikRta mahAvIra cariye 29 paM. zitalapasAdajI (dive)kRta mahAvIracaritra, ( AtmAnada sabhAe chApeluM. cheka 1139) tathA 30 paM. kAmatAprasAdajI (di0)kRta bhagavAna mahAvIra carie (khaMbhAtabhaMDAra, cheka 3000) mahAvIra. jemAM keTalIka kadAgrahI bAbato paNa che. 12 zrI bhadrezvara sUri kRta kathAvaLI. 31 paM.bhaMDArI (di)kRta, mahAvIra caritra. 13 zilAMkAcArya kRta mahApurUSa caritra. 32 suzIlakRta vIracaritra. jenI lekhana zailI 14 mahAvIra carie (pATaNa bhaM. 5. zloka grAhya che. 4100). 33 vakIla naMdalAla lallubhAInuM vIcaritra jemAM 14 juo AtmAnaMda prakAza varSa 23 muM-caitranA 50 50 zrI pratApavijayajI bha0 nA pAThathI ane aMkamAM Avela mAre "phAMsIne lAkaDe" e nibaMdha. zikSaNathI ghaNA pramANeno saMgraha thaela che, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 jenayuga caitra 1983 34 vede upaniSado ane purANe. nirmULa karavA, kaTibaddha rahevuM joIe, ke jethI pUrNa, 35 bauddha-tripiTa naMdamaya sthAna maLe che ane te na maLe tyAM sudhI 36 harmanayAkobIe lakhela AcArAMgasUtra sama- IcchApUrvaka tyajela kSaNika sukha vaDe upArjana vAyAMga ane kalpasUtranI prastAvanA. karela puNyanA pratApe devaloka vigere rUDAM sthAno. 37 che. honale lakhela upAsakadazAsUtranI maLe ja che. arthAta puNya, pApa, dharma, adharma, svarga, prastAvanA mekSa, vigere paNa jagatanA sata padArtho che, ityAdi. - 38 yuropamAMnA jainagraMthanI prastAvanA ke chuTaka prastuta tatvopadeza prakaraNa tIrthakareta nibaMdho vigere. vastu darzAvavA mATe, ane temanA caritramAM amuka 5 topadeza.. prasaMge asvAbhAvika mAnI zakAya nahIM eTaluM spaSTa karavA mATeja lakhela che. che. laiMyamana kahe che ke-hiMdIoe pUrvajanmanI kalpanA karI. ane dharmatatvamAM eka navA A-tIrthakaro dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI tatvane umero karyo. arthAta pUrvajanma ane sva svataMtrapaNe tathA AnuSaMgikapaNe cha drAnI pIchANu vigerenuM astitva mAnavuM te kalpanA taraMga che. karAve che. jeo jJAnagocarImAM jaNAve che kebaMkima bAbu paNa kahe che ke Iddha, IdrAlaya, ane jIva ane pudagalo vagere dravyo svataMtra siddha pArijAtanuM phula hoya e mAnI zakAtuM nathI. a. che, A vastuone koIe banAvI nathI. jagathata parokSa manAtI vastu jagatamAM haze, evI kartA vizeSaNa vALI vyakti kaI che ja nahIM. jema sAbItI nathI. AvAM lakhANothI atyArano keTaloka bAlakane rUdana zAMta karavA mATe " e bAvo samAja parAkSa banAvothI rahita caritranI mAgaNI Avyo " ItyAdi belAya che, tema ajJajIvone pApathI pAchI vALavAne "paramezvarane Dara rAkha " have vIracaritramAM daSTi sthApIe te A mAnya ema bhaya saMcAra karAvavA mATe paMDitoe kalpanAthI tAmAM virala AMtaruM che. kemake devanA prasaMge bAda zabda ubho karyo che. bAkI dareka vastumAM anaMtA karIe te vIrabhagavAnanA caritramAM lagabhaga nahIM dharmo che je svataH parAvartana pAmyAM kare che. pudujevo prANa rahe che. bIjI tarapha hAlanA sudharelA gala dravyanA aNuo bahu sUma che. je sUkSmatA paNa bhUta preta vigerenI hastI te svikAre che. ane mAnavI jJAnathI apratakaryo hovAthI taddana asvabhAte karatAM paNa vizeSa pramANatA e che ke zrI ta: vika jevI lAge, paraMtu te asatyatA sAyansanI rokaronAM upadezamAMja svarganI haiyAtI dekhADela che to sAmA satyatAnuM ja 25 A 22 zodhamAM satyatAnuM ja rUpa le che. temanA caritramAM svarga vigerene lagatA prasaMge Ave zabdo paNa paugalika vastu hoI dravya che. ' tene kaI rIte nakAmA-nirUpayogI gaNI zakAya? B-kSetranuM mahatparimANa 14/7 rAjalokanuM tIrthakaro te upadeza che ke-jema bAlyAvasthA, yuvA che. jemAM svarga mRtyu ane pAtALa lokane samAveza vasthA, vRddhAvasthA vigere eka jIMdagInA vibhAgo thAya che. jo svargamAM devarUpe, mRtyulokamAM manuSya che, tema manuSyabhava, pazubhava, vigere paNa eka ke pakSi rUpe, ane pAtALamAM asurakumAra ke nArakI saMsAra jIvananA aMgo che. jema vRddhAvasthAmAM zAMti rUpe avatare che, vase che, ane mRtyu pAmI bIje sthAne icchanArAo yuvAvasthAmAM lakSmI saMgraha kare che cAlyA jAya che. tema bhaviSyanI zAMti IcchanAre cAlubhavamAM kAMI C-samayathI prAraMbhIne utsapaNa-avasarpaNa saMgraha karavo ja joIe. te mATe AbhavamAM maLelA sudhInA saMketo vigere kALasUcaka che. paNa yathAya kSaNika sukhane paNa IcchApUrvaka tyajI azAMtine rIte kALa mULa cheDA vinAne-anAdi anaMta che.' Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIracaritrane lekhaka 355 D--dareka padArtho potapotAnA svarUpamAM acaLa enI meLe thaze" navalayuganA navalakAre yuvake ke rahI vikRtiomAM paNa vyApaka bane che. yuvatio A vAMcaze ke? jinezvaroe jIvanakalAsamAM ahiMsAne prathama baMgALanA gavarnara lorDa liTana kahe che ke-"AsthAna ApyuM che. jyAM ahiMsA che-sarva prANIo paNa phojadArI kAyadAnA mULamAM rinuM tatva raheluM pratye bhAicAre che tyAMja nyAya che, pAramArthika che, tene ThekANe sudhAraNAnuM tatva dAkhala karavuM. 4 x svataMtratA che, sAcI samAnatA che, dharmarAjya che. jyAM naitika uddhAranA sAdhana tarIke zikSA (daMDa-mAra)ne sudhI jIvanamAM ahiMsA-samAna prema otapreta thatA kazo upayoga nathI. ane eno tyAga thavo joIe. nathI tyAM sudhI samAjasudhAraNAnA prazna nirarthaka dukha daine ane zikSA karIne jora julamathIja je che. kAraNa? darekanA hRdayamAM ekamekanI pIchANa nIti paLAvI zakAya e beTI nIti che. * * thAya, nItimaya jIvana thAya. eTale anyAya guhA zikSA ke dabANathI kadI na utpanna karI zakAya evI ochA thAya, yAne kAyadAnI paNuM jarUra na rahe. paNa eka vastu te bhalAI athavA nIti che eTale jyAM irSA, dveSa, mAravuM ane maravuMnI nobata gaga duSTatA TALavA mATe athavA bhalAI zikhavavA mATe DatI hoya, tyAM tenuM niyaMtraNa karavA mATe sakhta karavAmAM AvatI badhI zikSA spaSTa rIte hAnithavAnI ane kAyadAkAnunonI jALa pAtharavAnI Ava- kAraka che, bhalAI e mananI sthiti che tema zyakatA manAya che. A vicAra siddha satya che. Arogya e zarIranI sthIti che eTale jema zarIApaNe baMkimabAbunA kahevA pramANe mahArAjA kRSNa- ranA deSa zikSA karIne nathI maTADI zakAtA, tema caMdranA jIvanamAM paNa daSTipAta karIe te temanI cAritrya-de paNa zikSAthI nahIM sudharI zake 4 4 pAMDava kauravanA yuddhamAM hathIAra nahIM levAnI evAM kAmate popakArI sajajanothI ja thAya ?" pratijJA vAcakanA mana upara ajaba asara kare che. AmAM paNa azikSA ane nItine eka mUMgo A pratijJAnA mULamAM paNa bAbujInI mAnyatA saMdeza che. pramANe ahiMsA-hiMsAnI ja chaNavaTa che. vaLI teo keTalAka purAtatvavide ahIM puche che ke-prabhu AgaLa vadhIne kahe che ke - mahAvIranA AvA naiSThika saMdezAmAM AvazyakatAemANasanI unnatinuM mULa dharmanI unnatimAM chatAM nAkhuzIe levAte vanaspati AhAra paNa A rahela che, dezanuM naitika punarjIvana prakaTAvavA mATe naichika che. te pachI mAMsAhAra vigerenI AzA dharmapracAra joIe. je thatAM sudhAro paNa enI te naja rAkhI zakAya ! chatAM amuka pATha evA che meLe ja thAya che. A sivAya jhADanI DALa upara ke je kadAca prakSepakaja hoya, paNa te kharekhara prakSepANI sIMcI, tenA phaLa meLavavAnI IcchA jevuM thAya ke na hoya te evA pAThanuM zuM rahasya haze ? che. ApaNe te samajI zaktA nathI jethI samAjane A prazna vyAjabI che ane tema thavAnAM kAraNo sudhAro e tenAthI kAMI judI bAbata samajI nIce mujaba che. nakAmo khaLabhaLATa karI mUkIe chIe. kAraNa? (1) eka kalpanAne khAtara svikArI laIe sudhArAvALAmAM pitAnuM nAma khapAne to mANasane ke-jema lepa vigeremAM abhakSya dArU vigerene upabahu nAmanA maLe che, ane temAM paNa IMgrejI rIta yoga karAya che tema zarIralepa mATe kadAca nirdoSa pramANe sudhAre karanAranI AbarUmAM kAMI maNAja vastu prAptinI apekSA (na) rAkhI hoya e saMbhavita rahetI nathI. e saghaLA mANaso eTaluM dhyAnamAM manAya kharuM. rAkhe ke-"rAjanaitika unnatinuM mULa dharmanI unnati (2) bIjuM-prAkRta bhAgadhI ane saMskRta bhAche to basa che. te haze te bIjA badhA sudhArA vAmAM keTalIka vanaspatinAM evAM nAmo che ke jenA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 janayuga caitra 1983 arthamAM vanaspati ane pakSi e banneno bhrama thAya. jAnamAM zrI neminAthajI baLabhadra ane kRSNacaMdra vigere jemake-maracAM, maraghaMTI, gharano, zA - jeno hatA te zuM teo mAMsa letA haze? dina, rAvaLI, vRkSo, rIlaMkInI, (mANa AnA khulAsAmAM eTaluM ja kahevAya ke-te jJAti riNA.) vigere. baMdhAraNano prazna che. kemake te kALamAM jana ane vaLI pannavaNA satramAM vanaspatinA adhikAramAM jainetara eka jJAtimAM rahI paraspara roTI beTIne dareka sthAne phaLane garbhane badale mAMra zabdane ane vyavahAra karI zakatA hatA. jemAM jJAtinA niyama daLiyAne badale sathi zabdano prayoga thaela che. eka sarakhAja lAgu paDatA. jethI ugrasenanI jJAti AgamomAMnA be artha vALA uparokta zabda- mAMnA janetaro mAMsa letA hoya, ane vratadhArI jene prayogo sthUla buddhimAM saMzaya pADe e svAbhAvika mAMsa na letA hoya e saMbhavita che. AthI te che. paraMtu te darekane amuka vanaspati evo artha jJAtivyavahArane deSa harakeI dharmavyavahAramAM AropI baMdha besatA che. ' zakAya nahIM. are cethA varSanuM dRSTAMta laIe ke(3) trIjuM ApaNe e paNa nikAla karI "eka mUrti nahIM mAnanAra jaina vaNika jJAtimAM zakIe ke-bIjAne manathI paNa dubhavavAmAM anyAya lagnaprasaMge abhakSya manAtA baTATAnuM zAka thayuM haze. mAnanArAo mAMsa khAvAno upadeza Ape, e kayA eTale eka vicAraka vyaktie puchyuM ke "A magajamAM kabula karavuM ? abhakSya zAka kema karyuM ?" jethI uttara maLyo ke- have vicAranA hRdayamAM eka ja muMjhavaNa che ke mIsTara tame leze nahIM" ema kahI AkhI vikrama pachInA nighaMTu zAstramAM e asaMgati che. jJAtimAM te zAka pIrasAyuM. mAtra abhayanA tyAgIpaNa tenI pahelAnA graMthamAM uparokta arthasaMkaLanAM eAe te zAkane sparza karyo nahIM. have AvA A maLe nahIM tyAM sudhI ApaNe te khulAse yathArtha jJAtinA praznonuM jokhama teja jJAtinA amuka eka mAnyatAvALA samudAya upara kema oDhADAya ? . che e kema mAnI zakAya ? paNa temAM muMjhAvA jevuM A uparAMta arvAcina bIjI jJAtimAM lagna kazuMya nathI. kAraNa? spaSTa che ke bhASAnA krama upara prasaMge DuMgaLI dArU ke amuka vastuonAM baMdhAraNa vyAkaraNa racAya che. tema loka vyavahAranA zabdonA goThavAI gayAM che jemAM ghaNAM dharmavALA jamavA jAya saMgraha mATe nighaMTu ke zabdakeSa racAya che eTale che ane jene je vastuone tyAga hoya che teo che. nAma zabdagocara hoya che teneja kaSamAM sthAna - te padArthane sparzatAja nathI. paNa amuka vastunI , maLe che. A rIte prabhu mahAvIranA vakhatamAM ke vikra. pratijJA vALo purUSa te jJAtinI sAthe saMbaMdha rAkhe mArkanA vakhatamAM je zabdo je arthamAM lokaprasiddha ddhi che, eTalA parathI te doSita thato ja nathI. hatA tene AgamomAM ane graMthomAM ullekha thaye, jethI pachInA nighaMTukAroe potAnA keSamAM te * 7-unAvA. (pethApura)ne kuMbhAra nAraNajI aNunAmane dAkhala karyo. gaLa pANI vAparatuM nathI. te vAsaNa vigere banAvavAmAM paNu gaLela pANIja vApare che, vaLI tyAMne hari bhaMgIo vaLI kadAca A zabdArthone nirUpayoga ke akA paNa gaLeluMja pANI vApare che. teNe makAnanA caNataramAM saMgika bAbata mAnI vaidika nirUkatAmAM sthAna maLyuM gaLela pANInI ja vyavasthA rAkhI hatI. tathA te abhakSya nahIM hoya. kemake " dareka graMthakAra dareka zabdono dArU letA nathI. have A banne vyaktio muMbaI jAya ke saMgraha kare ja " A ekAMtrika niyama nathI. potAnA putranA lagnamAM, jyAM tenA nAtIlA aNugaLela arthAta ete graMthakAranI svataMtratAnI bAbata che. pANuM pIve, ane dArU vigerenI vaparAza kare. paraMtu tethI zrI neminAtha caritranA vAMke kahe che ke- rata haze. ane te hari aNagaLela pANI, dArU, ke mAMsa ema na kahevAya ke-te nAraNajI aNagaLela pANI vAparAmatInA lagnamAM mAMsavyavahAra hatuM, ane potAnI vAparate haze, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIracaritra lekhaka 357 eTale ahiMsAno jhUDo pharakAvanAramAM AvI chuTa jeno janma thatAM baLabhadra nAma rAkhyuM hatuM. jyAre chATa mAnavI, eto narI kalpanAja che. devakIjIe mRtabAlikAne janma Apyo hato. A darekane niSkarSa e nIkaLe che ke-dareka devakIjIne AThamo garbha te mahArAjA kRSNacaMdra che. bAbatamAM pratyeka AtmA jevo bIjo koI jokhama Aja pramANe prabhu mahAvIrasvAmI mATe banyuM che. dAra nathI. tethI jinezvarae jJAti, samAja ke dezasudhAraNanA praznane anAvazyaka mAnI AtmasudhAra teo vizAlA nagarImAM brAhmaNakuMDa parAmAM ( RSabhadatta brAhmaNanI strI devAnaMdAnI kukSimAM 82 Nane prazna svataMtra hAtha dharyo che. divasa sudhI garbhapaNe rahyA hatA. tyAra pachI hariA jIvanasudhAraNAnuM mULa aMga, abheda-akheda gamelI deve garbhaparAvartana karyuM, eTale kSatriyakuMDa yAne bhrAtRbhAva che. parAnA siddhArtha kSatriyanI strI trizalAdevInI kukSimAM A pramANe tIrthaMkarane topadeza che. utarI janma pAmyA hatA. joke A vAta ajJabuddhithI 6. jIvananAM saMsmaraNe svikArI zakAya tevI nathI. jyAre buddhizALione ApaNe upara joI gayA ke-pratyeka unnatinuM A banAvamAM jarAya avizvasthatA lAgatI ja nathI. mULa dharma che, te A bAbatamAM samAjane paNa evo kemake atyAranA DokaTaro bahu sAvacetIthI ekabIjI Adarza purUSa maLavo joIe, ke je jIvanasudhAra- strionA garbhano pAlaTa karI zake che. te pachI A NAmAM saMpUrNa hade pahoMcela hoya. kArya karavAmAM devI sAmarthya azakta manAya ? harahiMdIoe dareke dareka sArA narasAM kAryomAM gAja nA gIja nahIM. A gabhapahAranI zAhedI zrI bhagavatI judA judA Adarzo goThavyA che. jemake zi95mAM sUtramAM che. vizvakarmA, kAmavilAsamAM lakSmIputra, nyAyI zAsanamAM daMpatIvyavahAra-je strI ane purUSa AkhI rAmacaMdra, yuddhamAM kRSNa, bANAvaLImAM arjuna. tema rAtri zayAmAM suI rahe te brahmacarya pALavA chatAM jemAMthI dareka ucca bAbatonuM zikSaNa maLe e strInA zarIranAM AkarSaNa-tothI purUSanA zarIramAM Adarza purUSa koNa? ghasAro zarU thAya che ane pariNAme yuvAvasthAmAM ja bhale, upAsaka te purUSane prathama sAdhanAmAM kaMthArtha purUSane kSaya lAgu paDe che. mATe daMpatIe alaga oLakhI na zake paNa sAdhanAnA pariNAme aMtima alaga zayana karavuM joIe. A atyAranA DokaTarotheye pahoMcI zake. e svayaMsiddha Adarza ho ne jAhera abhiprAya che paNa ApaNe zrI kaSasUrajoIe. AvA Adarza na tIrthaMkare che. nA svapnanA adhikAramAM joI zakIe chIe ke je paikImAM aMtima tIrthakara zrI mahAvIra (RSabhadatta ane devAnaMdA tathA ) siddhArtha kSatriya svAmI che.. ane trizalA kSatriyANunAM zayanasthAne judAM judAM hatA, jethI trizalA kSatriyANIe svAmI pAse jaI eTale have temanA caritrabhAge tapAsI laIe. pitAnuM svapna kahI saMbhaLAvyuM hatuM. A pAThamAM pIbhava-punarjanma mATenI mAnyatA upara garbhanA trIje mahIne zuddha brahmacaryonI jhAMkhI che, spaSTa karela che. prabhumahAvIranA pUrvanA chavvIza jabhonuM vRttAMta maLI zake che. bauddha saMjJAmAM AvA jyAM AvuM nirUpama gRhasthajIvana heya, naichika brahmacarya hoya, tyAM samarthatAnI viddhAraka putranI pUrvabhavone jAtakasaMgraha kahe che. mAtA thavAnuM bhAgya sAMpaDe emAM zuM navAI gabhAMpahAra-mahArAjA kRSNacaMdranA vaDIlabaMdhu baLabhadra mATe evuM banyuM che ke deve devakInA daMpatIvyavahAramAM rahelAMne A Adarza zuM sAtamAM garbhane rohiNInA udaramAM sthApyuM hatuM. zIkhave che? Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitra 1983 jenayuga 358 garbhanuM jJAna-prathama garbhamAM utpanna thAya tAthI aTala rahI aneka upasarganI kaseTImAM pasAra tyAre zarIranI khAmIne lIdhe jIvo bebhAna hoya che. thayA che jethI teonA yathArtha guNane darzAvanArA chatAM keTalAka jIvonI jJAnadazA sateja hoya che. "vIra" ane " mahAvIra" evAM nAme jagajAhera pAMcamA mAse garbha-zarIranAM upAMgo vyakta thAya che thayAM che. jyAre sAmAnya jIvonI paNa svAbhAvika Atma- itihAsa kahe che ke-vizAlAnuM rAjya gaNasajAgRti hoya che. zivAjI garbhamAM hatA tyAre tenA nAma hatuM. eTale pArlAmeMTa-dhArAsabhAnI jema mebhAmAtAjInA vicAromAMja zivAjInA bhaviSyanI pIchANa dAra agresaronA maMDaLathI rAjyavyavahAra cAlatA thAya che. e garbhamAM rahela zivAjI pitAnI jananI hatA. jemAM siddhArtha kSatriya hAdAdAra haze, kemake teo jIAnAM mana vacana ane zarIra-dhArA kSatriya dhanadhAnyanI samRddhivALA, caturaMgI senAvALA, prajAmAM baLane bahAra kADhatA hatA. (A bAbatane dAhadamAM rAjA jevI AjJA pravartAvanAra, sattAdAra ane jJAna samAveza thAya che.) kulamAM agresara hatA. abhimanyune cakrAva vAMcanAra te kudIne kahI A ulekha karavAne hetu e che ke brAhmaNa zake che ke abhimanyune subhadrAnI kukSimAMja cakayu- kaMDa ke kSatriyakuMDanuM svataMtra rAjya na hatuM. kadAca hanA koThAnuM jJAna malyuM hatuM. svataMtra rAjya hoya te paNa te vizALa rAjya na - zrImatI bhagavatIjImAM lakhela che ke garbhanA kahI zakAya. jyAre ApaNe arvAcIna kALamAM siddhArtha chavo yuddhanA AvezamAM AvI jAya che uzkerAI kSatriyane "rAjA" tarIke oLakhIe chIe. tenuM jAya che vairAgya rasane pI zake che ane mRtyu pAme kAraNa eja manAya ke teo rAjyamaMDaLamAM eka te deva manuSya vigere paragatine baMdha pADe che." uccasthAnanA mAleka hatA ATalA puratuM ja. eTale garbhastha jIvomAM paNuM AmadazA-jJAnacetanA ' bAkI zrI kalpasatra ane Avazyaka niryuktimAM te jAgRta hoya che. prabhu mahAvIrane paNa garbhamAMja suMda- vizeSa prakAre "kSatriya" ane "kSatriyANuM" zabdanAMja ratama jJAna vyasta hatuM. saMbodhano che, eTale A bAbatamAM saMpUrNa zodha temaNe mArAM aMgopAMganA saMcalanathI mAtAne thavAnI jarUra che. da:kha thaze ema mAnI garbhamAM aMge pAMga saMkeyAM. bALavaya-vardhamAna kumAranA kumIra dezonA paraMtu trizalA devIe garbha mRtyu pAmyA haze ItyAdi badhA jIvanaprasaMge maLI zakatA nathI, kemake deDavuM, citavI chAtI phATa rUdana karyuM temaNe pitAnA sahetuka khAvuM, pIvuM, mAravuM, kuTavuM. ekaDo gekho ItyAdi prayatnanuM AvuM vicitra pariNAma dekhI eka AMgaLIne prasaMge kAMi Adarza jIvanamAM Avazyaka nathI. A halAvI. jethI trizalA mAtAe paNa harSamAM AvI sthiti, buddha, uSNa, pAtaMjala, zaMkara, vyAse, rAmajaI pote karelI beTI kalpanA mATe pazcAttApa karyo. naja khalIphA-narasta Isu ane hAna vigere atyAre paNa garbha niceSTa thatAM mAtAne AvuM harakoinA caritramAM samAna che. kemake te darekanA du:kha thatuM anubhavie chIe. bAlyAvasthAnAM saMbhAraNAM maLatAM ja nathI. paraMtu janma-9 mAsa ane 7 divasa thatAM citra zudi jyArathI AdarzatAnAM kAryo karyA hoya tyArathI teonuM 13 dine siddhArtha kSatriyanI patnI trizalA kSatriyA- jIvana Avazyaka che, ane lekhake paNa tenI naidha NIe bALakane janma Apyo. jenuM nAma rAkhyuM haze che. vardhamAna kumAra. chatAM vardhamAna kumAranuM naichika-kaumAryabaLa darzAA vardhamAnakumAra AtmabhAna paNa khovAi jAya tavAne "AmalakIDi" "lekhanazAlA" vigere smRtio e prasaMgamAM paNa jarAya asthira thayA nathI, vIra mejuda che. e. janmariyA AdarzatAnAM kAryo kaI patnI trizalA kSatrimAM NIe bAlakane Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIcitranA lekhaka . dIkSA--jagatanA samasta prANIone eka kuTuMba mAnanArA vardhamAna kumArane sagAM bhAi zrI putrirAjya ATalA puratA kuMDALAmAM mArApaNuM rAkhavuM e cita lAgyuM nahIM. vaLI jyAre parasparanI irSyA dveSa hiMsA adharmathI jagata dhamadhamI rahyuM hatuM tyAre karyo sutta sukha zake ! eTale temaNe dareka asthira vastunA maDha ? tyajI dikSAnA svikAra karyo-jagatanA udhAra mATe -karmayajJa Adaryo. " upasarga+--teoe AdarzanI kATie pahoMcatAM pahoMcatAM bahu vadhyuM, nirbhayatAthI vibhanAmAmAM paiDA ane pasAra thayA. are du:khanA jvALAmukhI saLagAvanAra saoNMgamaka pratye pazu mAtra " mArA nimitte cyA daivanuM bhAvi zuM karo ? enA uttara bahAyaka che" eja vicArathI dayArdra manathI AMkhanAM AMsu varasAvavAne ja banneA vALyA; nahIM ke rezamAMcamAM paNa mA ciMtavIne. hAlamAM teonAdeha sAmarthyanI ke sahanazIla tAnI jhAMkhI karAvanAra daSTAMta khIlkula maLI zakaze nahi. chatAM sAmAnya khyAla ApavA mATe eTaluM kahI daLe -vIrAmI sadInA prA. rAmamUrti seA ane prA ke. ke. cA jevA viralAo heta pamArka tevA sAmarthyabaLathI jagatanu agrasthAna bhogave che te pachI AvI paramAtmya vibhUttinuM zuM sAmarthya ! ke sahanazIlatA ? te kANuM kathI zake. temanI nirbhayatAnA namunA cakauzikanA daSTAMtamAM sAsALa kaLAthI khIlela che. jema mArI sAne ramADe tema teo potAnA zarIrane yathecchapaNe ramADI zakatA hatA. A navadehasAdhanAnA pariNAme bAlavuM, cAlavuM, 1, emanuM vigara kriyA karavA chatAM kadAca cha cha mAsa sudhI AhAra pANI na maLe tA temanA dehane raMcamAtra glAninI asara thatI na hatI. laiyA--teonA trATaka prANAyAma ane samAdhi aprayAsasiddha hatA. mesmerijhamanI addabhUta zakti smRtisAdhya hatI. te prabhune tapasyAthI ane svAhmalInatA samAdhithI krodhanA kiraNamAM jagatane bhasmI upara bhUta karanAra tejalezyA, ane kRpAkaTAkSadhathI dhagadhagatA padArthamAM-jvALAmukhImAM paNa pUrve zAMti prakaTAya nAra zItalevA vigere agaNya zaktio prakarI hatI. pazu teonu" sAbiMdu A dareka padAthI para, kAMi nirALI zAMti tarapha hatuM. arthAt vardhamAna prabhunA manAya ane sAdhanA ati z kakSAnAM hatAM. ucca - gAzALA zrI vamAna prabhunA vastha jIva namAM khaTakatA prasaMga gAzALAnA che. je arvAcina vicArakAne kheDALa lAge che. gADhALAnI prAthamika jIMdagI niHsatya che paNa prabhu mahAvIranA saMsargathI ane pArzvanAtha prabhunA satAniya munio pAsenA adhyayanathI temane sArA vikAsa thayA che. te eka kALe mUkha kALe mUkha jevA hatA, ane teja bIjI vakhate jina' jevI saMjJAthI banAvaTI darzana Ape che. A ghaTanAmAM mAtra gupta zaktinA apUrNa vikAsaja che. je vikAsa thavAnA heturUpa uparokta banne prasaMgA che. jaina graMthAmAM geAzALAnuM jIvana evuM AlekhAyuM che ke te sAmAnya vAMcakAne atizayektithI bharapUra lAge che. bIjI bAju jaina ane bauddha dhA gozALAne dharmasthApaka tarIke oLakhAve che. tA pachI kAzALAna yathArthavana jAkhavAmAM kayA ullekho pramAvAhI che ? e prazna che. pazu AtmAnA keTalAMka draSTAMto A praznanI nA sarala niveDA lAve che. ** atyAre keTalIka vyakti jevI che ke-nI bhAgyavayamAM tenI mAtAo " mA khAlaka kAi bIjInA cheAkarA sAthe badalAvI lauM te sArUM " eve naLApA karatI hatI, teja bALakA vidhyamAM mahAna purUSa tarIke prasiddhi pAme che. are taddana najIkamAMja AMkha udhADIe tA. dharmAMnanda kAzAMmbI ane pre + + + + nu lna keTaluM vicitratApUrNa che ! Aja rIte gAyAnA pazu cIyare khAMtana che. mAtra te loka kahetI pramANe ' jala pazu gola te naMhIM " buddhizALI paNa buddhinA upayAga karavAnI khAmI vALA sAnI nahIM paN varUpajJAnI hatA. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga caitra 1983 te khAmI vIraprabhunA sahavAsathI alpAMze dUra thAya che. maya-sthAnanI prApti karI. A mokSanI prApti e prabhu eTale jana graMthomAM ALekhela gozALAno prasaMga mahAvIranA AdarzamAM aMtima sUtra che. bIskula saccAithIja pUrNa che. jJAna-prabhu mahAvIrane saMpUrNa jJAna hatuM jyAre upasaMhAra-vIracaritrane lekhaka koNa hoI niyata karela jagatanA padArthonI-dravyonI vyavasthA zake ? teNe keTaluM vicAraka thavuM ghaTe? tenI rekhA hajI paNa teonA jJAna sAmarthyanI sAkSI Ape che mAtra A nibaMdhamAM darzAvavAthI A nibaMdhanuM nAma teono upadeza jagatanA uddhAranI cAvI che. " vIracaritrane lekhaka " evuM rAkhela che. mokSa-teoe jaDa-cetanyanI vaheMcaNI karI, vAMcaka vAMcI vicArI gya sUcanA Apaze. AtmAne pitAnA mULa svarUpamAM sthApI, Ananda. e icchA sAthe A rekhAcitra purUM karuM chuM. zrI mahAvIranA zrAvakA. zrI mahAvIra jayaMtI prasaMganA jainayugano A vikaTa prasaMge paNa eka divasamAM ekathI adhika khAsa aMka hovAne lIdhe AmAM zrI vIrabhunA cari. bANa kadi cheDayuM nathI evI daDha pratijJA pALanAra trane anusaratA lekhoja vizeSa zobhAspada thAya evA hovAthI emanAmAM keTaluM zairya, dharmaprema ane hetuthI jainayuganA mAnadataMtrI zrIyuta mohanalAla prANIo pratye dayAbhAva haze e cembu jaNAI dalIcaMdabhAI dezAIe pasaMda karI bahAra pADelA Ave che, daivI skUlanA zivAya emanuM bANa kadi viSayo paikInA " zrI mahAvIranA zrAvako' A viSatha paNa niSphala jatuM nahI. emanI sAta putrIo upara yathAmati be zabdo lakhavA A prayatna mahAsatI parama zrAvikA hatI. temanA nAma nIce Adaryo che. te mujaba zrI mahAvIra prabhunA mahAna zrAvaka samudAyamAM 1. prabhAvatI vItabhayapattananA rAjA udayananI vividhaguNasampanna aneka zrAvake haze paraMtu vAca- paTTarANI. nanA pariNAme ane zedhALanA aMge mane jenA 2. padmAvatI-caMpAnagarIne dadhivAhana rAjAnI jenA saMbaMdhe mAhItI maLI zakI teTalAja ahiM ullekha karIza, ane te paNa lekha vizeSa lAMbo na ( patnI ane pahelA pratyekabuddha karakaMDunI mAtA. thaI jAya tevA bhayathI TuMkANamAM ja patAvIza mATe 3. mRgAvatI-kauzAMbI nagarInA zatAnIka vizeSa jANavA mATe temanAM caritra vigere jevAM. rAjAnI patnI. 1. ceTaka rAjA. 4. zivA-ujjayinI nagarInA caMprata e vizAlI nagarInA mahAna pratApI rAjya- rAjAnI paTTarANI. kartA hatA, kSatriyakuMDa gAmanA zrI siddhArtha rAjAnI 5. jyakA-kuDapuranA siddhArtharAjAnA putra ane patnI trizalAnA sagA bhrAtA hovAne lIdhe zrImahA- mahAvIranA vaDilabaMdhu naMdivardAnanI patnI. vIra svAmInA mAmA thatA hatA. emanuM rAjya che. sukA -zreNake prapaMca karI celaNane varI atyaMta vizALa hatuM, navamalaI ane navala7I tethI kuMvArAvasthAe ja dIkSA lIdhI. saMjJaka kAzI ane kauzala dezanA rAjAo ane 7. calaNA-rAjagRhanagaranA rAjA zreNikanI patnI pAvApurIne rAjA hastipALa vigere emanA AjJA- ceTakarAjA zrI mahAvIra prabhunA mAmA hovAne lIdhe dhAraka khaMDaNI bharanArA rAjAo hatA. game tevA ane jainadharmanI abhivRddhine mATe pitAnI rAjyaRddhine Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI mahAvIranA zrAvaka banate bhoga Apelo hovAthI bauddhagraMthamAMthI A yakumAra mahAnabuddhizALI ane atyaMta vicakSaNa hatA. ceTakarAjA saMbaMdhe vizeSa kaMI paNa mAhitI maLatI game tevA viSamakAryamAM paNa enI buddhi kadI paNa nathI mAtra emanI rAjadhAnI vizALA nagarIne muMjhAtI nahIM. eja hetuthI Aja paNa besatA varSe pAMkhaDIonI bhUmikA athavA zAradApIThanA nAme cepaDA lakhavAnI zarUAtamAM "abhayakumAranI buddhi oLakhAvI che. ho" ema ke lekhe che. 2 zreNikarAjA. A abhayakumAra saMbaMdhe jaina graMthomAM ghaNuM varNana karavAmAM AveluM che paraMtu bauddha graMthomAM paNa ene rAjagRha nagarInA rAjA prasenajItano paramapu. nigaMTha nAraputane anuyAyI jaNAvela che. juo NyazAlI sakaLa guNasaMpanna putra bauddhagraMthamAM ene majhimanikAyanA 5 mAM (abhayakumAra) suttamAM lakhyuM biMbisAranA nAme oLakhavAmAM Ave che, e pratha. che ke- "nigaSTha nAtapute tene ( abhayakumArane) mathIja jainadharmanuyAyI rahe, paraMtu surata janadha. ' manuyAyI ceTakarAjAnI putrI paramazrAvikA calaNa budanI sAthe vAda karavA mokalyo hato. prazna e sAthe lagna thayA bAda potapotAnA dharmagurUo saMbaMdhe cAlAkI bharelo taiyAra karavAmAM Avyo hato ke buddha paraspara carcA thatI tenA pariNAme aMte suvarNanI teno game tevA hakAra agara nakAramAM jubApa Ape peThe parIkSA karI rAjA zreNike jainadharma aMgIkAra paNa te svAvaradhavALA nyAyazAstra prasiddha deSamAM karyo ane prabhu mahAvIrano paramabhakata banyo. sapaDAyA vinA raheja nahI. paraMtu A yukti saphaLa jinezvara vartamAna para, temanAM sAdhusAdhvIo para thaI nahI ane pariNAma tethI ulaTuM AvyuM ke abhaya ane jainadharma upara temanI eTalI Aga zraddhA thaI buddhAnuyAyI thayo. A varNanamAM nAtaputtanA siddhAMta hatI ke devatAoe mAchInI jALa pakaDelA sAdhana upara prakAza pADe evuM kaMI tattva nathI. ane garbhavatI sAdhvInuM rU5 vidurve mArgamAM maLI 4. udayana rAjarSi. dareka sAdhusAdhvIone potAnA jevA ane tethI paNa e vItabhayapattanano pratApI rAjA hatA, ene vizeSa kutsitAcAraparAyaNa (kharAba cAlanA) jaNAvyA chatAM jarApaNa zraddhAmAM bheda paDyo nahI. ceTakarAjAnI putrI prabhAvatI nAme rANI hatI, ekadA kaI vahANanA vepArIe gozIrSacaMdananI devAdhidevanI ( zreNikarAjA hamezAM suvarNatA ekaso ATha yava pratimA rAjAne ApI tenI pUjA karI rAjA vAchatra ghaDAvI trikALa jinapUjana karate evuM varNana metAya vagADatuM hatuM ane prabhAvatI rANI bhaktithI nRtya ruSinI kathAmAM Ave che tethI prabhupUjA upara emanI karatI hatI. anukrame prabhAvatI maraNa pAmI svarga keTalI bhAvanA hatI e spaSTa jaNAya che. gaI tyAre rAjAnI AjJAthI te pratimAnI pUjA kujiemanAthI janmabharamAM eke zrAvakanA vatanuM kA dAsI karavA lAgI. ekadA gaMdhAra nAmanA zrAvaka pAlana thaI zakyuM nahatuM paraMtu mAtra prabhu mahAvIra te pratimAnA darzana karavA Avya, daivayoge te mAMde upara nisIma hArdika bhaktibhAvane lIdhe tIrthaMkara nAma paDyo, tenI cAkarI te dAsIe karI tethI khuzI karma upArjayuM. emanA putra naMdiNa-meghakumAra hala thaI gaMdhAre teNIne keTalIka guTikA ApI pachI te vihala vagere zrI mahAvIra pAse dIkSA grahaNa karI hatI. tyAMja maraNa pAmyA. guTikAnA prayogathI te dAsI 3. abhayakumAra. manahara rUpavatI thaI tethI te guTikAnA adhiSThAyaka potAnA pitAne ThapakAne lIdhe musApharIe nIka. devanA sAhAyathI ujajayinInA rAjA caMDakatanA LelA zreNika kumAre pitAnA aneka nirmala guNanA hadayamAM vasI. te rAjA analagiri hAthI upara caDhI paricayathI benAtaTanivAsI dhanavAha zreNInI putrI AvI te pratimA sahita dAsInuM haraNa karI gaye. sunaMdA sAthe pANigrahaNa karyuM hatuM tene putra abha- tenI khabara paDatAM udayana rAjA ujajayinI (avaMtI) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 janayuga caiitra 1983 nagarImAM sainya sahita Avyo ane caMDakatane buddhanA mRtyu pahelAM 8 varSe teNe bauddha dharmane Azraya parAjaya karI tene pakaDI keda karyo tathA tenA kapA- Apyo hato ane baddhadharma viSe ene maTI zraddhA LamAM "A dAsIpati che" evA akSara lakhyA. utpanna thaI hatI paraMtu te mAnyatA moTI bhUla bharelI pachI udAyana te pratimA levA gayo paraMtu pratimA che. ene bauddhadharma viSe bilakula lAgaNI hatI ja nahI. cAlI nahI, chevaTa tenA adhiSThAyake kahyuM ke-"vItaH 7. zatAnIka rAjA bhayapatana nagara ghaLathI daTAi jaze mATe A pratimA kezAMbI nagarano nyAyanItimAna prajApALaka laI javI nahI." pachI udAyanarAjA caMDapradyotane nareza rAjA ceTakano jamAI chadmasthapaNe vicaratA. laI pitAnA nagara tarapha cAlyo. mArgamAM varSARtu prabhumahAvIre piSa vadi paDavene divase abhigraha karyo AvavAthI tyAMja paDAva nAkhyo. anukrame paryuSaNa ke-"pagamAM lohanI beDI hoya, mastaka maMDeluM hoya parvamAM udAyanane upavAsa hovAthI rasoIe caMDa 1 traNa upavAsI hoya, rUdana karatI hoya, rAjAnI putrI pratane "zuM khAvuM che?' ema puchyuM eTale teNe hoya chatAM te dAsInI peThe rahetI hoya, uMbarA vacce paNa vahema AvavAthI kaparavaDe pitAne paNa paryuM beThI hoya evI koI strI je mane bhikSA veLA TaLI NAne upavAsa che ema kahyuM te jANI udayana gayA bAda sapaDAnA khUNAmAMthI aDadanA bAkaLA rAjAe tene sadharmI kahI cheDI mukyo. ane tenA vaharAve te mahAre pAraNuM karavuM, anyathA nahI." kapALe te akSaro adazya karavA mATe suvarNapaTTa A ghora abhigraha laI prabhu mahAvIra hamezAM bAMdhe. pachI varSARtu pUrNa thae udAyana rAjA bhikSAvRtti mATe ghareghara pharatA paraMtu kAithI paNa pitAnA nagaramAM Avyo. aMte pitAnA bhANeja kezIne rAjya sepI prabhu mahAvIra pAse dIkSA laI te pUrNa karI zakAya nahI. parama jaina dharmI zatAnIka aMtima rAjarSi the. rAjA, ceTakarAjAnI putrI mRgAvatI rANI, sugAtra maMtrI ane temanI patnI naMdAe bhinna bhinna jAtanA 5. caMdmadyota. ghaNuM ghaNuM upAya jelI chatAM abhigrahathI ajANa . . A rAjA zrI ceTaka mahArAjAnA jamAi ane hovAne lIdhe temAM teo saphaLa nivaDayA nahI; Akhare paramazrAvikA zivA devIne bhartA hovA chatAM prathama pAMca divasa una cha mAse sarva prakAranI anukuLatAe jana dharma naheto pALato paratu udAyana rAjA sAthe caMdanabAlAnA hAthe prabhue pAraNuM karyuM-sarvane AnaMda uparokta banAvamAM kapaTathI paNa paryuSaNane upavAsa thayA. prabhune kevaLajJAna thayA bAda caMdanabAlAe karyo ane baMdIkhAnAmAMthI mukti maLI tethI tyAre dIkSA lIdhA ane zatAnIka rAjAnA patra pachI zuddha rIte jana dharma paripAlaka banyo hato. tenuM ziSyatva svIkAryuM. 6. rAjA keNika 8. navamallaI ane navalacchaI. rAjagRhanagarInA zreNika ane cehaNAno putra ke kAzI dezanA mallaI jAtIne nava rAjAo jene bauddhagraMthamAM ajAtazatrunA nAme oLakhavAmAM ane kezaladezanA 17I jAtInA nava rAjAonAM Ave che. te potAnA rAjya khaTapaTanA kAryamAM game judAM judAM nAma ke rAjyasthaLo vagerenI mAhitI tevo haze paraMtu prabhu mahAvIrano ananya bhakta hatA. maLatI nathIH mAtra teo vaizAlI nagarInA ceTakarAprabhu mahAvIranA sAmaiyAmAM eNe jeTalI dhAmadhUma jAnA sAmaMta hatA ane navamallaI, navalachaInI karelI ane pitAne dravyane sadupayoga karelo teTalo saMjJAthI oLakhAtA eTaluMja male che. prabhumahAvIre bIjA kei rAjAe bhAgyeja karyo haze ethI jana pAvApurI nagarInA hastipALa rAjAnI kArakuna yogya AgamamAM sAmaiyAnA prasaMge nA koinI sAkSI sabhAmAM aMtima (cheluM) cAturmAsa kareluM tyAre prabhunA ApavAmAM Ave che. keTalAke ema mAne che ke AyuSya karmanI pUrNatAnI chellI rAtrIe e aDhAre Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 zrI mahAvIranA zrAvako rAjAo kAraNa prasaMge tyAM ekatrita thayA ane prabhu avasthAe vicaratA AvI udyAnamAM baladevanAM maMdimahAvIra pAse anna pANI vagaranuM aSTama bhakata ramAM pratimAne rahyA. prabhunA zarIranuM divyateja ane (traNa upavAsa) kareluM. bhAvautakAraka jJAnadivAkara aneka lokottara lakSaNo joI "A chAsthapaNe rahelA prabhu mahAvIranuM nirvANu thavAthI nai re mags carama tIrthakara che' ema nizcaya thavAthI prabhune vaMdana padavukA rirAmo ema vicArI teoe karI pitAnA cittamAM vicAra karavA lAge ke-prabhue ratnAdithI dravyaughAta karyo tyArathI dIvALI parvanI Aje upavAsa karI pratimA dharI hoya ema jaNAya pravRtti thaI. che. AvatI kAle mAre ghera pAraNuM kare te ghaNuM sAruM baddhagraMtha aMguttaranikAya, 3,74mAM vaizAlInA thAya. AvI AzAthI cAra mAsa sudhI hamezAM prabhunI licchavIomAMnA vidvAna rAjakumAra abhaya ( A sevA baMdagI bajAvI. cAturmAsanA chellA divase prabhune abhayakumAra-zreNikanA putrathI bhinna samajavo) mATe AmaMtraNa karI ghera jaI prAsuka ane eSaNIya bhejakeTaluMka lakhavAmAM AveluM che tema mahAvaga 6,36 nanI taiyArI karI mArga tarapha daSTi rAkhI AnaMdita (S. B. E, 5. 17 6, 108 )mAM miThana eka thatA aneka bhAvanA bhAva vATa jovA lAgyo. vRtAMta ApeluM che temAM lakhyuM che ke- te siMha prabhu keinA AmaMtraNanI icchA nahotA karatA. rAgIlicchavIone senApati hatA ane nAtapurane upA dveSI para samAna bhAve pharatA pharatA tyAMnA anya dhamasaka hatA. te buddhane maLavA Icchato hato. paraMtu valaMbI ane lakSmInA madamAM chakelA navIna zeTha nAtaputta kriyAvAdI hAI buddha akriyAvAdI hato tethI ne ghera jaI caDhayA. teNe dAsI pAse apAvelA sukAtenI pAse javAnI tene nA kahevAmAM AvI hatI, pAkA bAkalA herI zubha, azubha, zatru, mitra, raMka, paraMtu te tenI AjJAnuM ulaMghI pitAnI meLe buddha rAja upara samAna cittavAlA prabhue pAraNuM karyuM. pAse gayo ane buddhanI mulAkhAtanA pariNAme te tene tatkALa celakSepa, vasudhArA, sugaMdhIpuSpa, sugaMdhIanuyAyI banyo " AthI paNa licchavI rAjAo jalanI, vRddhi thaI. ane devaduMdubhi nAda thayo. te mahAvIranA bhakta hatA ema cokhkhuM jaNAI Ave che. dhvani sAMbhalI "aho mArA jevA bhAgyahInane dhikkAra ( 9 naMdivartana-prabhumahAvIranA sagA vaDilabaMdhu che. mArA manoratha saphala na thayA' vigere pazcAttApa hovAthI temanA pUrNa bhakta hoya emAM navAI nathI. karavA lAgyo. je duMdubhine nAda kSaNavAra moDe sAMbhalavAmAM Avyo hota to kevalajJAna prApta karata. 10 dazArNabhadra-dazArNapurane rAjA, jeNe moTA aMte bAramAM azruta devalokamAM deva thaze. vistAravALI sAmagrIthI prabhumahAvIrane vAMdyA hatA. 13 TaMkazrAvaka, ane IdranI avarNanIya Rddhi dekhI pratibodha pAmI mahAvIra pAse dIkSA lIdhI hatI. e zrAvastI nagarIne rahIza atyaMta samRddhimAna kuMbhakAra hato. enA saMbaMdhe nIcenI noMdha khAsa 11 hastipALa -pAvApurIne rAjA je anya levA jevI che-"prabhu mahAvIrane jamAI jamAlIe prabhunA dhamovalaMbI hatI te prabhu mahAvIrane catumasa mATe vicArathI bhinna mAnyatAnI prarUpaNuM karyA bAda anukulatAvALI pitAnI kArakuna yogya sabhAmAM sthAna gAmAnugAma vicarato AvIne zrAvastI nagarInA udyAApataja nahI. namAM nivAsa karyo ane temanI patnI (prabhu mahA12 jIrNa zreSThI. vIranI putrI) eka hajAra AryAnA parivAra sahita e vizAlApurIne prakhyAta zeTha hatA, enuM eja DhaMka zrAvakanA ghera zAlAmAM utarI. tene prabhu asala nAma jinadatta hatuM. svabhAve ghaNe dayAlu hatA. mahAvIrano siddhAMta samajAvavAne khAtara pitAnA pUrva duSkarmanA yoge vaibhavane kSaya thavAthI "jIrNa- nibhADAmAMthI eka taNakho te priyadarzInA sAvI na zreNI' nAme prakhyAta hato. prabhu mahAvIra chadmastha jAge tevI rIte tenA vastra upara nAMkhe, ane Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga citra 1983 balatuM jemAM priyadarzana bolI ke-" are TUMka ! je, temanI dravya zuddhi mATe eka vakhatane prasaMga A tArA pramAdathI A mAruM vastra baLI gayuM.' Dhake kahyuM pramANe che-eka divasa sAmAyika karatAM citta barAbara ke- sAvI ! tame mRSA bolo nahI, tamArA mata sthira thatuM na hovAthI A zrAvake zrAvIkAne puchyuM ke pramANe te jyAre badhuM vastra balI jAya tyAreja "Aje citta barAbara sthira kema thatuM nathI ? A balyu ema kahevuM ghaTe. baLatuM hoya tene baLI gayuM paNa gharamAM kaMi anItinuM athavA adatta dravya kahevuM e zrI mahAvIra prabhunuM vacana che ane A vastu Avela che ? zrAvikAe bahu vicAra karI kahyuM anubhava temanuM te vacana svIkAravAne gya jaNAya ke- bIjI kAMI nahIM paNa Aje mArgamAM paDelAM che" pachI sAdhvI pratibaMdha pAmI tattva samajI aDAyAM chAMNAM huM lAvI chuM. zrAvake kahyuM ke tame bhUla pitAnA pati jamAlIne mata choDI sarva parivArasahita karI, e chANa te rAjadravya gaNAya, e ApaNAthI prabhu mahAvIra pAse AvI prAyazcitta laI zuddha siddhAM levAya nahI mATe ApaNe rAkhavA gya nathI. pAchA tamAM rUcivAlI thaI. rastA upara nAMkhI deje.' pachI te zrAvikAe tema karyuM. 14/15/16dhane, zAlibhadra ane katapuNyaka, eka vakhate rAjA zreNike pitAnI gati mATe - A traNe puNyAtmAo mATe jaina graMthomAM ghaNo prabhu mahAvIrane prazna karyo. prabhue narakAyu bAMdhyAnuM AkarSaka ane Azcaryajanaka ghaTanA vALo itihAsa jaNAvyAthI narake na javAya evA upAyo puchayAM, maLe che paraMtu te prAyaH pracalita hovAthI ahiM vizeSa prabhue bIjA upAyo batAvavA sAthe A puNIyA laMbANa karato nathI. zrAvakanI sAmAyika vecAtI levAthI paNa narake na javuM paDe ema batAvyo, zreNike puNIyAne bolAvI beAnI 17 puNie zrAvaka ApavA mAgaNI karI, teNe kahyuM ke- huM ApavAnI . A zrAvaka rAjagRhI nagarIne rahIza hote, nA pADI zakatA nathI paNa kiMmata zuM levI te huM hamezAM rUnI puNa vecIne temAM maLatA 12 kaDA jANatA nathI tethI jeNe tamane e vecAtI levAnuM (be AnA) thIja saMteSa rAkhIne AjIvikA kahyuM hoya tene kiMmata puchI Ave. tenI kiMmata calAvato hovAthI te puNIyAnA nAme prasiddha thayo. prabhu mahAvIrano kharekhara bhakta ane prathama paMktine puchatAM prabhu mahAvIre samagra rAjya ApavAthI tenI kiMmata pUrNa na thAya evuM jaNAvavAthI nirAsa thaI zrAvaka hatA. te strI bhattara be jaNa hatA. lAbhAMtarAyanA yogye vadhAre lakSmInI prApti na thavAthI ' zreNIka svasthAne gayo. teTalAthI ja saMtoSa mAnatA. dararoja sahadharmivAtsalya 18 aMbaDa parivrAjaka, (potAnA samAna dharmavAlAnI bhakti ) karavAnA A mahAzaya prathama zaivadharmAnuyAyI hato. paraMtu hetuthI banne jaNa ekAMtare upavAsa karatA paraMtu je pAchalathI prabhu mahAvIranA upadezAmRtanuM pAna karavAthI divase purUSa upavAsa kare te divase strI jamatI ane temane daDha bhakata zrAvaka banyo hato. aneka prakAranI 2 strI upavAsa kare te divase purUSa jamato. eTale eka tapazcaryA karavAne lIdhe ene aneka rU5 karavA lAgya zrAvakanuM sAdharmivatsalya thatuM. te zivAya be AnA vaikriya labdhi ane AkAzagamanavidyA prApta thaI mAMthI kaMika bacAvIne dararoja prabhu pAse phUlanA hatI. kAnakula rUpaviNA mATe sulasA zrAvikAne pagara bharatA-phUlo caDhAvatA. e saMbaMdhe pUjAkAra zrI ane ene prasaMga vicArIe-eka divase prabhu mahAvIravijayajI mahArAja jaNAve che ke vIranI dezanA sAMbhalI prajA visarjana thaye A "jema puNIyo zrAvakare teSa bhAva dhare, aMbai saMnyAsIe pitAne rAjagRha nagara tarapha javAnI nitya jinavara pUjere kulapagAra bhare." IcchA darzAvI. tyAre prabhu mahAvIra svayaMmukha rAjabane daMpatI dararoja sAthe besI sAmAyika karatA. gRha nagarImAM vasatA nAga nAmanA rakSakAranI patnI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIranA zrAvaka 365 sulasA zrAvikAne dharmalAbhapUrvaka kuzalatA puchavAnuM bhagavAna padhAryAne lekene vyAmoha utpanna karyo. jaNAvyuM. prabhu mahAvIrane vaMdanA namaskAra karI A sarve loke darzanArthe teja pramANe gayA ane sulakAzamArge uDI tatkALa rAjagRhI nagarImAM Avyo. sAne darzana karavAnuM kahyuM paNa sulatA te teja pramANe " pitAne te zrI mahAvIra svAmInA vacana upara vicAra karI deSa rahita viSNunA svarUpanuM ciMtavana saMpUrNa vizvAsa hato paraMtu prabhu jene kuzaLatA karavA lAgI. jemakepuchAve che te sulasAne kevI ajJa zraddhA che tenI "paranA ena vidyAritaM ja haiyA : parIkSA mATe rAjagRha nagara bahAra pUrva dizAnA sarakheta banAvatha mare yogamAyata zIravAna | daravAjA AgaLa cAra mukha, cAra bhujA, brahmAstra, nAdathI vijurane zAstraviSaye caDajJAnamAM traNa akSasUtra ane jaTA mukuTa dhAraNa karyA. padmA- vizva kAvya vikRmate tu mahAvidagvaziSe mana sana vALyuM, sAvitrI ane haMsavAhanathI alaMkRta trIje divase pazcima dizAnA daravAje zaMkaranuM thaI vedoccAra karatA sAkSAta brahmAjInuM svarU5 rU5 dharIne beThe. RSabhanuM vAhana rAkhyuM. lalATe dhAraNa karyuM. A vAtanI lokone khabara thatAM lokeAnAM ardhacaMdrane dhAraNa karyo. pArvatI sAthe rAkhI, gaja ToLeToLAM darzanArthe AvavA lAgyA ane sAkSAta carmanA vastro paheryo, traNa netra karyo, zarIre bhasmane brahmAnAM darzana karavAthI pitAnAM ahobhAgya mAnatA aMgarAtra karyo. bhujAmAM khAMga, trizULa ane pinAka AnaMdita thayA. paNa sulasI tyAM gaI nahI. tete rAkhyA, gaLAmAM kapALonI rUMDamALA dhAraNa karI pitAnA manamAM vicAra karavA lAgI ke jyAM strI saMga ane bhUtonA vividha gaNothI saMyukta thaIne dharmopache tyAM kAmecchA asaMpUrNa paNa hoya che. je astra- deza karI lokone AkarSita karyo, paraMtu upara pramANe zastra dhAraNa kare tene koI paNa zatrune bhaya he vicAra karI sulasA jarA mAtra paNa DagI nahI. ane joie, zrama, kheda na hoya te vAhananI paNa jarUra ja na putraE rAmavA taitrArjarA vAnA, na heya. jayamAlA dhAraNa karanArane pitAnA jApamAM yo vA nRtyati mattavat pitRvane yasyAtmajo vA guhH| bhUla thavAne prasaMga vyajita thAya athavA tene huM zuM kama hAraze mathaTISllAnA moDyuM uparI paNa koI AzAmAM hovo joIe ke jenuM kRtvAyaH sa tu sarvavit tanubhRtAM kSemakaraH zaGkaraH / / te smaraNa kare. jene zauca karavAnI jarUra hoya tene evA zuddha zaMkaranuM smaraNa karatI rahI. kamaMDalu rAkhavAnI pharaja paDe. te pachI evA aneka cothe divase uttara dizAmAM traNa gaDha vigere divya dezothI yukta ApaNu jevA saMsArI-sAmAnya jIva zobhAyukta samavasaraNa racI jinezvaranuM rUpa dhAraNa mukti ApavAne kema samartha thaI zake? jeo pita daridrI hoya te zuM bIjAne dhanADhaya banAvI zake? karI beThe. lokonI moTI medinI dharmamAM bhaLavA AvavA lAgI, sulaLAne tyAM paNa AvelI joI nahI mATe sarva deSamukta prabhu mahAvIraja asala brahmA tethI tene caLAvavA mATe khAsa mANasa mokalI che. kahyuM che ke kahevaDAvyuM ke-" zrI vIrasvAmI samosaryA che chatAM tuM "urvazyA mudapAdi rAgabahulaM ceto yadIyaM punaH vaMdanArthe ane dharmopadeza sAMbhaLavA AvavAmAM kema pAtrIdaNDakamaNDaluprabhRtayo ysyaa'kRtaarthsthitim| vilaMba kare che ?" tyAre sulatAe kahyuM ke-"A ceAvirbhAvayituM mavatti ja zuM brahmA amAdarA vIsamAM tIrthakara zrI mahAvIra prabhu nathI,' rAgadveSakaSAyadoSarahito brahmA kRtArtho'stu naH // "are mugdhA ! A pazcisamA tIrthaMkara che. bIje divase dakSiNa dizAnA daravAjA bahAra mANase kahyuM. ' zaMkha, cakra, gadA ane khaNa dhAraNa karI, lakSmI "kadi paNa pacIsamA tIrthaMkara thAyaja nahI. A yukta garUDa upara birAjamAna thaI sAkSAta viSNu keAI pAkhaMDI haze.' sulasAe uttara vALyo. Akhare Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jenayuga caitra 1983 koI paNa rIte sulatAne calAyamAna na karI zaka- kAmadeva zrAvaka jeTalI samRddhivALe prakhyAta gRhastha vAthI pitAnuM asala rU5 karI nadhikI' bolatA hatA. enI patidharmaparAyaNa patnInuM nAma sulatAne ma. sulasAe paNuM dharmabaMdhu jANuM dhanyA hatuM. yathAyogya satkAra sanmAna karyuM. pachI viraprabhue 23 yuddhazatakakathA pramANe kuzaLatA puchI pitAne sthAnake gaye." A gRhastha AlaMbhikA nagarIne rahIza kAmadeva zuddha manobhAvathI zrI vIra paramAtmAnA vacana upara jeTalI saMpattivALe hatA. emanI patnInuM nAma aDaga zraddhA rAkhI dharmArAdhana karI ane tIrthaMkara nAma bahulA hatuM. karmanuM upArjana karyuM. jethI AgAmI covIsamo 24 kaMDakelika- deva tIrthakara thaze. e paNa kAmadeva jevI lakSmIvALA kAMpilyapurane prabhu mahAvIrano zrAvaka varga ekaMdare eka lAkha prakhyAta gRhastha hatA. emanI dharmapatnI puSpA paNa ogaNasATha hajArano hato paraMtu te sarvamAM Adi emanA jevIja dharmaparAyaNa hatI. daza zrAvake mukhya gaNAtA hatA, temanuM vRttAnta 25 zabdAlaputraupAsaka dazAMga satramAM moTA vistArathI ApavAmAM e pilAzapura nagarano kuMbhakAra hatA. patnInuM Avela che paraMtu tenAthI ghaNo kharo janasamAja nAma agnimitrI hatuM. traNa karoDa seneyA eka vAkephagAra hovAthI atre mAtra temanI noMdha puratI gekuLa ane pAMcaso kuMbhakAranI dukAnonI saMpatti hakIkata ApI vAcaka vargane vizeSa kaMTALI na hatI. e prathama gosALAne anuyAyi hatA. pAchaApatAM huM mArA lekhanI parisamApti karIza. LathI prabhu mahAvIrane parama zrAvaka banyo hato. 19 AnaMda zrAvaka, 26 mahAtakaA vANijyagrAmano rahevAsI gRhapati hato. e rAjagRha nagarIne prakhyAta gRhastha hato. emanI patnInuM nAma zivAnaMdA hatuM. cAra koDa saMpattimAM culanI pitAnI samAnatAvAlo hato. ene senaiyA bhaMDAramAM, cAra kreDa vyAje ane cAra karoDa revatI vigere tera strio hatI. temAM revatI ATha vyApAramAM pharatA hatA. ane daza daza hajAra gAyonA keTI suvarNa ane ATha gokuLa potAnA piharathI pramANuvALA cAra gokulano mAlika hato chatAM paNa lAvI hatI. bIjI strIo ekeka gokuLa ane aneka prakAranI sAvadya vastuone parityAga karI ekeka koTI suvarNa lAvI hatI. atyaMta kaDaka zrAvakavratanuM pAlana karatA hatA. 27 naMdinI pitA20 kAmadeva, zrAvastI nagarIno rahIza ane uparokta AnaMda gaMgA nadInA taTa upara AvelI caMpA nagarIne zrAvaka jeTalI saMpattivALe have ene azvinI nAme rahIza kuLapati hato, ene bhadrA nAme bhadra prakRti gRhiNI hatI. dharmapatnI hatI. aDhAra karoDa senaiyA ane cha goku- 28 lAMtakapitALanI saMpatti hatI. eja nagarI nivAsI AnaMda zrAvakanA jevI 21 culanI pitA, samRddhi yukta prakhyAta gRhastha hatA, ene phAgunI kAzInagarIne rahevAsI covIsa karoDa sevaiyA nAme dharmapatnI hatI. emanAM ghaNAMkharAM tra-niyama ane ATha gokulano svAmI dhanADhaya gRhastha hato. AnaMda ane kAmadevAdinA sarakhAM ja hatAM ane sarve emanI sahadharmacAriNInuM nAma zyAma hatuM. zrAvake svagati pAmyA hatA. 22 deva, A pramANe viSTi rAka puSaf eja kAzInagarIne rahIza gRhastha, uparokta nuM dazama parva ane bharatezvara bAhubalI vittinA SU Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara sarikRta mahAvIra janmAbhiSeka 367 AdhAre je je zrAvakenA aMge kaMIka mAhItI maLI tevAM sAdhanA abhAva hovAthI eTalethI ja saMtoSa zakI te atre ApI che. tathA zreNika, keNika, mAnI, pramAda ke daSTidoSane lIdhe lakhAelA zAstraabhayakumAra ane siMha licchavInA saMbaMdhamAM prAtaH paraMparA virUddha ullekha mATe umachAmi dukraH daI smaraNIya gurUvarya zrI amaravijayajI mahArAja kRta te te sthaLe sudhArI vAMcavA ane yogya jaNAya to uttara gis janano paNa upayoga karyo che. e mane sUcita karavA sajana purUSo pratye abhyarthanA zivAya bhagavatIsUtra, sUtrakRtAMga vigere sUtromAMthI karI viramuM chuM. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH bIjA keTalAka zrAvakonAM nAmo tathA TuMka bInA bharUca. tA. 2-2-26, maLI zakavAne saMbhava che paraMtu hArI pAse atyAre li. muni caturavijaya, zrI jinezvara sUrikRta mahAvIra janmAbhiSeka. 1 A mUla apabhraMzamAM che. saMgrAhaka sva. maNilAla bakerabhAI vyAsa. siddhatha mahA nararAya vaMsa, sara rAyoMse muNirAya hasa, vara raMbha tiluttama accharAu, nasyati bhattimara nibharAuM. telunAha jaya dIThabAha, jaya carama jisesara gAyaMti tAra hArajajalAi, tuha cariyAI jiNavara vIranAha / nimmalAI. 8. tuha majaNa je jiNa kuNahi, bhavya te pAvahiM vajarjati Dhaka Dhabuka buka, kaMsAla tAla tilimA Duka sapaI nAha savA, upitaI ta suravaravibhANu, mahamaMDali dIsahi ucchinarUddha dAlikaMda, paNayAmaraviMda jiNiMda pavara jANa, palA caMda. ra jaya jaya raghu kevi karaMti deva, joDiya karasaMpuDa sAdhana putra sutya vira siri tiladevi jasa karahi seva, uyari dhIra: kivi a6 vara maMgalAI, tuha purau karahi kaya maMgalAI. ll10 upanuM sayala telukanAhu, tuhu guNagaNarayaNa mati aNu sujyabhu putra, tahiM sayala sAhitya salilanADu. ||3|| sukayapura; surasihari miliya causa Ida mUkakhUNi. je havila ajaja siri tijayanAhu, niviya takakhaNi tuka jiNiMda, bhaviya bhava dahaNa dAha. ll11 kehara mauDa kaDi sutahAra, cala kuMDala maMDiya bhatti kalyANuvali ullAsa kaMku, teluka parama ANaMdacaMdu; sAra. III haluvhala sara karaI na raMga, jemakakhaNa, tuha jiNa niya niya visesa parivAra jItta, ulasiya cAru ' jayau caMgu. 12 romaMca gara; janmAbhiseu kayati jagaseu, bhaviyaNa nidrAsiyA khIrehi khIra bharapUriehiM, yavatta vihANuM pAva leu, vibhUsiehiM. pad tuha karahi deva deviMdaviMda che asuriMda phaNiMdasa ImaNi kaNaga rayaNa gaNu nizmiehiM, siMda. ll13 kalasehi visAla sunimmalehi, jima memi amaresarA majaNuM, karahi tuha vIra tuha majaNuM sajajaNa vihiya to. . giridhIra duha tajajaNuM; kallAvalli kaya parama pisu, agama vihANi kari sada suviyata taha kuNahi je saMpa, suttavihiNI vayaNa kesu; te lahahi parama paya. /14 viryati suresara sayala tatha, saMpuna pune bhAvaNu -zrI mahAvIra deva janmAbhisUu kRti virya zrI keyI , 7ii. jinezvara sUrIzuM Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "janayuga 2. saMskRta chAyA ( chAyAara - paM. lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI ) siddhArtha mahAnara rAjavaMzasaro - rAjahaMsa ! muni rAjahaMsa ! | trailokyanAtha ! jaya dIrghabAho ! jaya carama jinezvara ! vIranAtha ! // 1 // taba majjanaM ye jina ! kurvanti bhavyAste prApnu - vanti sapadaM nAtha ! sarvo / ucchinna raudradArikanda ! praNatAmaravRnda ! jinendracandra ! || 2 || sAdhanyA puNyA sukRtArthA vIra ! zrI trizalAdevI yA udare dhIra ! utpannaH sakalatrailokyanAthastvaM guNagaNaratnAnAM salilanAthaH || 3 // surazikhariNi militAzcatuHSaSTirindrA janmakSaNe tatkSaNaM tava jinendra ! keyUra - mukuTa - kaTisUtra - hAra - calakuNDamaNDitA bhaktisArAH ||4|| nijanijavizeSaparivArayuktA ullasitacAruromAJcagAtrAH / kSIrodadhikSIrabharapUritaiH zatapatravidhAnavibhUSitaiH // 5 // maNi - kanaka - ratnagaNanirmitaiH kalazaivizAlaiH sunirmalaiH ! tava majjanaM sajjana vihita toSam // 6 // kalyANavallikRta paramapoSamAgamavidhAnena kRtvA koSam / viracayanti surezvarAH sakalAstatra sampUrNa - puNyabhAvanAkRtArthAH // 7 // vararambhA - tilottamA apsaraso nRtyanti bhaktibharanirbharAH / DreTa catra 1983 gAyanti tAra- hArojjvalAni tava caritAni - jinavara ! nirmalAni // 8 // vAdyante kA buka (?) kAMsyatAla - tAla - trivalihuDuka (?) suravaravimAnAni maha ( hI ) maNDale te pravarayAnAni // 9 // dIpyante tAni jaya jaya ravaM kespi kurvanti devA yojitakarasampuTAH kurvanti sevAm / ke'pyaSTa varamaGgalAni tava purataH kurvanti kRtamaGgalAni // 10 // manyanta AtmAnaM sukRtArtha puNyaM tatra sakalasurAdhipAH sukRtapUrNAH / yat snApito'dya zrItrijagannAtho nirvApita. bhavyabhavadahanadAhaH // 11 // kalyANatrallyullAsakandastrailokya paramAnandacandraH / sasambhramaM surAH kurvanti nRtyaraGga; janmakSaNastava jina ! jayatu caGgaH ||12|| janmAbhiSekaM kRtatrijagacchreyasaM bhavijana nirnAzitapApalepam | tatra kurvanti devadevendrandA asurendrAH phaNIndrAH sajyotiSendrAH || 13 // yathA merAvarezvarA majjanaM kurvanti tava vIra ! giridhara ! duHkhatarjanam / zabdasuvidagdhAstathA kurvanti ye sAmprataM sUtravidhinA tu te labhante paramaM padam ||14|| zrI mahAvIradevajanmAbhiSekaH kRtiriyaM zrI jinezvarasUrINAm / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara sUriSkRta mahAvIra janmAbhiSeka 3 gUjarAtI chAyA. (5. lAlaca'dra bhagavAnadAsa gAMdhI) jaya jaya rava kAi kare deva, joDI karasa'puTa kare seva; kruSTha ATha vara mA~gala, tujha pAsa kare kRtamaMgala, 10 mAte AtmAne sukRtArtha puNya, tyAM sakala surAdhipa sukRtapuNya; jethI ntuvarAvyo . Aje zrI trijaganAtha, khUjhavanAra siddhArthI mahAnara-rAjavaMza-sarA-rAjatu`sa ! munina rAjahaMsa ! trailokyanAtha ! jaya dIrdhvabAhu ! jaya caramajinezvara ! vIranAtha ! 1 tujha majjana je jina ! kare, bhaLyA te pAme saMpa nAtha! sarve; ucchedaka raudra dAridraka' ! praName amaravRnda jine dracaMdra!2 te dhanya puNya sukRtAM vIra !, zrI trizalAdevI jasa udare dhIra !; utpanna sakala-traleAkyanAtha !, te guNugaNa-ratnenA salilanAtha! 3 surazikharI para malyA ceAsatlR iMdra, janmakSaNe tatkSaNu tujha jiteMdra ! kaira-mukuTa-kaTisUtra-hAra-calakuDalamaMDita bhaktisAra.4 nija nija vizeSa parivAra yukta, ullasyAM cAru rAmAMca gAtra; kSIrAdhi-kSIra-bharapUra, zatapatravidhAna-vibhUSita. 5 zabda (?) suvidagdhA tema kare je sAMprata, sUtra vidhie maNi-kanaka-ratnagaNu-nirmita, kalaro vizAle sunirmale; te lahe paramapada, 14 tujha mujjIna sajjanane kare teASa. } [ zrI mahAvIradeva-janmAbhiSeka. A zrI jine kalyANavallinA kare pamapeASa, AgamavidhAne karezvarasUrinI kRti che. ] bhavyabhava-dahana dAha, 11 kalyANavalli-ullAsa-kaMda, traiaAya-paramAnaMda-caMdra; hallakula sura kare nATyaraMga, janmakSaNa tujha jina! jayA ca'ma. 12 janmAbhiSeka kRtAMtrajagata-zreya, bhavijananirbhrAzita- pApalepa; tujha kare deva-devendra-vRMda, asuredra kNIMdra saha jyAtiSetra 13 jema meru para amarezvarA majjana, kare tuja vIra ! giridhIra ! du:khata na; vadanakAya; virace surezvara sakala taMtra, sa'pU-puNya bhAvanA- kRtA. 7 vara raMbhA tileAttamA apsarA, nAce bhaktibhara-nirbharA; gAya tArA--hAra-UjalAM, tujha caritA jinavara ! nilAM. 8 vAge DhakkA Dhabukyu, kAMsatAla tAla tabalAM huDu (?); ApatAM te saravara-vimAna, mahIma Dale dIse pravara yAna.9 369 1 A jinezvasUri mhArA dhAravA pramANe te hAvA joie ke-jene thADA paricaya me' 'vIrarAsa 'nA Tippa namAM ApyA che.--lA. bha. 2 A janmAbhiSeka (mUla) nI bhASA apabhraM'za (prAkRta vyAkaraNa niyamita) kahI zakAya, jenA para pAThakAnA i pAta prathama thaze; tenI sa'skruta ane gUjarAtI amhArI karelI chAyAthI pAThakone yatkiMcita aMze sahAyatA thaze, tA amhAro prayAsa sala thayA mAnIzuM.--lA. bha. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayuga caitra 1983 SP; tAlabhadradhara guru pikakheviNa pahatA u cha vuM muNidANa-pabhAviNa w rAjatilaka gaNikRta zAlibhadra rAsa. [ saMgrAhakasva. maNilAla bakarabhAI vyAsa ] bhaNupuri 5hu pAsanAha paNamUviSNu bhattie, dhAta-putru jAyau putra jAyau suha-muhatuMmi, hauM pabhaNisa sirisAlibhadra muNitilayaha rA; vadhAvika siddhi tahi diyaI dANuM dAlida-khaMDaNa; bhaviya nisahu jeNu tumaha huI sivapuri vAsu 15 tasu purUha nAmu kiu sAlibhadu iha pAkhaMDaNu, asthi puhavi vara nayara rAugihi lachiha putra, vijAjA sayalavi pADhiyau putrasukha paraNAvi varanAri, jiNa nijijaya gaya aMtarikikha amarAvaI manna8, ghatu levi gobhadu gau sacci patru saha-pAri, relA raju karaI tahiM amararAu jiva seNika rAu; tattha samAgaya vaNiyA lepha, yajuM kaMbala Rjiya bhaMjiya bala bhuyadaMDa caMDa veriya bhaDavAu. rA. ravi ta, tatha vasaI gAbhaH si idhaNajiya dhaNuIsa, cahuI lAkhu lakhu mUlu alahaMta, dINa hiya sAhAru nicahiya vAsi jisa; pattA seNiya bhUmivaIta. li10 viNu nijiya gauri lachi bhajajA tasu bhaddA, lakakhu lakhu mUlu diyaI nahu rAu, nivama sIlapabhAva bhAvi maNavaMthi bhaddA. kA tIha taNuI maNi huyau visAu; upUna tasa kachi laricha jiva kAma suviNu, sAlibhada-ghara guru pikakheviNu, pahutA harisiNa pUriya maNa taNu. ll11ll ujajeyaMtau disaha cakaka saMjAyau putra, sayala kaMbala bhadA giheI, lakhu lakhu tIha taNau sAlikhitta-sumiNeNa, kahiya sahaga punU. 4o. mUlu 'I; dhAta-asthi siri puru puru rAyagiha nAmura, pAI bhadA kebala savi phADe, bhaja juha pAuMchaNaya saiNika pavirAu, rajaja tahiM verikhaMDaNa, kareI. ll12 gobhada sidri pavara tAsa bhajaja saMjAu nadANa. Iya saMbhaliuM devI cilaNa niva agaI, kaMtahiM joIya disi paDelu saMgamiu govAlu, rayaNabala maha dehi bahu vAra magaI. 13 sAbudANa-kamalahataNuuM vibhuriyau kiri nAlu. pA rAiNa sAlibhada ghari maMtI, pesiupikaI ghoSa dUtI, tasu suha vAsari sAlibhad iya raIyaM nAma, pabhaNuI kaMbala magiya bhadA, bhajaha pAuMchaNakiya mAya piyari piya baMdhavANu saMgami abhirA bhad. Il14 vaThaI jiva jiva caMdu jevA so jaNayANaMduchu, kaMbala-vana kahiya jau maMtiNa, nivRhakAra sAlitiva tivA visiya kumuya jevI bhaddA harisiyataNu. 6 bhadu harisiNa, bhadhA AvI tau vinaI, maha putru ghara-bAri paga ahi pariNAviu sAlibhada battIsa kumArI, na dharaI 15 tithaNi salavi jAta natyi paDichaMdau nArI; taka tasu dhari nivu seNika AvaI, puraha mAyA carama jisesara pAsi dikakha leU govi, jaI saMbhAlai, dau dUa3 devAI karAI maNa-ciMtiu savyavi. IIchI putra bhaNuI tuhu lei kirANuM, jiva tai lIyau tiva I. deu su pUraI deva taNuu nitu nitu AhArU, pramANuM ||16o * bhajA-sahitahi niyaya putta AbharaNuha bhAra; mAya bhaNuI vaccha tuha yau nAyaku, yaha puhavihi achara-gaNu sa3 IMdu jevA visaI tiva nicce, * seNi9 nAyaku; kAmiNi-jaNa sau sAlibhadu agaNiya-niya- majajhavi Upari aSTha sAmi, mihihasa bhavu hatuM kilca8 jiNi jagu nAmiuM. pachI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjatilaka gaNikRta zAlibhadra rAsa 371 Iya ciMtivi vaMdaI niva-pAyA, uge tau tau muNi paha3 poli-samAvi, harisiya dhannA taM ginhaI rAyA; vikakhevi, mayaNu galai jima uhaI paDiyau, tima se galaI vikarAvaI dahi pUjatau, viya puchiya tiNi muNi vI; uchaMge caDiyau. |18 kahaI ! bhavuM tasu aI dhIru, sAli gAmi uchinna tau nivi mukau ThANi mahatta, se acaMta bhava kula. 28 ha virAu; dhanAsau saMgau govALu, te AsI daya-dANuvisAlU; majaNu karataha rAyaha paDiyA, muddA kUva-mAjha tau khariNa taI muNi pAriyauM, dANu-pabhAviNa erisa riddhI gaiyA. 19lii jAyA kami tuhu huIsI siddhI, pula jaNaNi viharAjali uttariya muddAha, aMgArau jiva bhUraNa pheI; * viyau. 29 jimivi nibudha dhavalahari paTuttau, harisinI-maNu Iya jAIsara-lAbhiruM tuThThA, tava-sosiya-taNu kajija paThTha3. ra0 dhampiNa pu%; dhAta-rayaNukaMbala raNakaMbala saviphADei, bhaja jANa dhanau sAlibhadu evi maNi,vaibhAragiri upari jatA; pAuMchaNaya vihiya maMti-vayaNeNa jANiu, aNasaNu kAusagga kurNatA, ruddha silAIya bhUmi kehili pUriyau sAlibhad ghari jaI seNiurAya, Diya. 30mI pahutuha Aiyau bhaddA suyaha kareI, aha bhaddA vakhANu-aNuta, jiNa puchai maha tau saMsAra-virata maNa so sAmI vaMdeI. 21 nahUiha sulavara, pattaue vIra jibiMdu tahi puri sAhahi pariyara. bhaNiyaMjiNi bhAri ThAse, seNiya sahiyA bhaddA jAe, sAlibhadu e jaNaNi pabhaNaI) vIra pAsi hauM jihi ke te muNi ujhiyakAe, pikakhaI zrila tu grahisa. vAramAM devi muNi. IkazA japa e jaNaNi suM Ali kaha saMjama-bharu5 paNamiya bhadrA belAI, vAcha putta muha saMmuhu joI; 1 nA vahi mahahiyAuM nahu zuTisaI, muNi nahu joya nahu bulleI. - sakaI e vahivA vAcha vAcchAu mahArahaTha bhaddA haNahaNa tI reeI, Aya muccha dharaNihi bharu. 23 paDiya. 32 Agahi e jaNaNi maMnAvi dhanaI sahiyau gaiya muccha ta sA vilai, haIu devu mahaAsaharei, sAlibhada, maI jANiuchau balisa e, kaThiNu ThANi kaha chattha rahetI; pariharivi e dhaNadhanA veragiNa vAsiya tuha kemala kiva sIu sahasI, dhrusakai hiyaDau majha hiyau. 24 taNuu il33| vicchaDivi e tau gihei pAsi vIra tirthaMkara, seNiya behiya bhaddA niya ghari, patA sa6 viharaI e saha vireNa dhannai sahiyau tavuM siddhi te muNivara, tave. rapa rAjatilaka gaNi saMthaNuI, vIra jiNasara goyama vihata e Aviu sAmi vIra jisasa rAyagihi; gaNaharu vAriNu e kahiyaM mAya kari tuha sAlibhada sAlibhad naI dhanau maNiva, saMyela saMdha duriyaI harau. ll34 gocari e phiratau patta jaNi-dhare tavakisiyataNa, sAlibhad muNi rAse khelA diMtI, ulakhira e nahi mAyAI jiNa-vaMdaNa- " tesiM sAsaNudevI jayAu siva saMtI. rUpA Udhasiya maNu. ra7I zrI zAlibhadamuni rAsaH samApta. e kahiya mAya kari rA . irase je khelA ditI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitra 1983 jainayuga 32 1 vrata lei gAbhadra gayA svarge pAmyA (putra) sukha pAra. 9 tyAM AyA vANiyA lejI, ratnakaMbala ruci-jita ravi tA; cahuTe lAkha lAkha mUlya-alAne, paheAMcyA zreNika bhUmi pati-pAse. 10 lAkha lAkha mUlya kriye nahi rAya, teha taNA manamAM (tha)yA viSAda; zAlibhadra-dhara guru pekhIne, paheAMcyA haSa~ purita 4 [ arvAcIna gujarAtImAM chAyAkAra--pa, lAlacaMdna vidyA saMghalI paDhAvIe paraNAvyA vara nArI, bhagavAnaddAsa gAMdhI. staMbhanapura-prabhu pArzvanAtha praNamIne, bhaktie huM prabhaNIza zrI zAlibhadramunitilakanA rAsa; labyA ! suNeA jethI tuma hAya zivapura vAsa che pRthvI [para] varanagara rAjagRha lakSmIthI pU, jethI nijita gaI aMtarIkSe amarAvatI mA; rAjya kare tyAM amararAja jema zreNikarAya, bhajitamala bhujadaDa-caDaverI-bhaTavAda. tyAM vase gAbhadrazeTha dhanajita dhanezvara, dIna duHkhita AdhAra nitya hRdaya vase jinezvara; rUpe nirjita gArI lakSmI bhAryAM tasa bhadrA, nirupama zIla-prabhAva bhAve manavAMchita bhaTTA. upanyA tasa kuzne lakSmIne jema kAma surUpe, gepA(vA)la saMgama-jIva muni-dAna prabhAve; ulleAta karatA dizAnuM cakra janmyA suputra, zAlikSetra-svapne kahela saubhAgye pU. dhAta-che zrIpuravara rAjagRha nAme pAle zreNika pravara rAya rAjya tyAM vera-khaMDana, gAbhadra zeTha pravara tasa bhAryAM sAta naMdana; krAMtie gheAtita dizA-paTala saMgama gAvAla, sAdhudAna-kamala taNuM vistaryuM kila nAla. tasa zubha vAsare zAlibhadra e racyuM nAma, mAtapitA priya khaMdhavAnA saMgame abhirAma; vadhe jema jema caMdra jema te jana-AnaMdata, tema tema vikasita kumuda jema bhadrA harSitatanu. 6 atha paraNAvyo zAlibhadra khatrIza kumArI, tribhuvane sale jAsa nathI paDado nArI; caramajinezvara pAse dIkSA lei gAbhadra, deva jhUo (thayA) devalAke kare mana-ciMtita sarve. cha daiva te pUre deva-tA nita (sa) nita(la) AhAra, bhASsahita nija putrane AbharaNune bhAra; apsara-gaNu sahita iMdra jema valase tema nitya, kAminI-jana sahita zAlibhadra agaNita nija kRtya 8 dhAta--putra janmyA putra janmyA zubha muhUrte vadhAbhye siddhe tyAM diye dAna dAri-khaMDana, tasa putranuM nAma kayuM (kuM) zAlibhadra eDa pApakhaMDana; ra 3 5 mana tanu, 11 sadhalI kAmala bhadrA grahe, lAkha lAkha teha taNuM mUla (1) deya; bhadrA kAmala sAphArDa, bhAryA (putra-vadhU )nAM pAda- puMchana kareya. 12 e sAMbhaLyuM devI, celA vRpa Age (AgaLa); ratnakabala mane ghe, bahu vAra mAge. rAye zAlibhadra-dhare maMtrI preSyA pekhe gheADA dUtI; prabhaNe kAmala mAgI bhadrA, bhAryAnuM pAda-puMchana karyuM bhadra ! 14 kAmala-vAta kahI ja! ma`trIe, nRpa hakAre zAlibhadrane harSe; 13 bhadrA AvI tA vinave, mujha putra dhara-bAra paga nadhare.15 tA tasadhara nRpa zreNika Ave, putrane mAtA jaI saMbhalAve; putra bhaNe tuM le kariyANuM; jema te lIyuM () tema ja pramANu. 1 mA bhaNe vaccha(s) ! tuma e nAyaka, sadhalI pRthvInA zreNika nAyaka; 'mujha upara paNa che svAmI, melTIza lava chuM jeNe jagat namAvyuM, '17 ema ciMtavI vaMde nRpa-pAya, utsaMge teA grahe rAya; mINu gale jema unhe paDayuM, tema te gale utsaMge caDyA. 18 tA nRpe mUkayeA ThAme (sthAne) pahoMcyA, te atyaMta bhavathI virakta; majjana karatAM rAyanI paDI, mudrA kUvAmAM to gai. 19 jale utArI mudrA nIrakhe, aMgArA jema bhraratna ? phreMDe; jamIne nRpa dhavalagRhe paheAye, harSatA mana kAja peDhA.20 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjatilaka gaNikata zAlibhadra rAsa 173 vAta-nakabala ratnakaMbala ro phADI, bhAryAnuM pAdapuMchana dhA-suta saMgama gAvAla, tuM hato dayA-dAna vizAla, karyuM maMtra-vacane jANyuM. khIre tuM muni pAriyo, dAna-prabhAve AvI riddhI; kutuhale pUryo zAlibhadra-ghare jAya zreNikarAya jAtA (tha) me tujha haze siddhI, pUrvajananI prabhu tuma Avyo bhadrA sutane kahe voharAvyuM. 29 to saMsAra-virAmana te svAmIne vade. 21 pahe(o) e vIra jinendra, tehapura sAdhue paravaryo e jAtismaraNa-lAbha tuSTa, tapa-zeSitatanu dharme puSTa, zAlibhadra e jananIne prabhaNe, vIra pAse huM dho(1)zAlibhadra beya muni, vaibhAragiri upara jatAM vrata rahIza. 22 anazana kAusagga karatA, zuddha zilA bhUmie rahyA.30 jaMpe e jananI zuM ALa, kahe saMyama-bhAra tuM vaheze; have bhadrA vakakhANa anaMtara, jinane pUche mujha nathI na zake e vahevA vaccha !, vAchaDe mahAratha bhAra.23 ahiM sutavara, Agrahe e jananI manAvI, dhanA sahita zAlibhadra; bhaNiyuM (kahyuM) jine (vai)bhAre rahyA, zreNika pariharI e dhana dhAnyAdi, vairAgye vAsita hRdaya, 24 sahita bhadrA jAya; viccha(cho)DIne e te grahe, pAse vIra tIrthakaranI jihAM che te muni ujhitakAya, pekhe nizcala vihare e sAtha vIranI, dhanA sahita tapa tape. 25 deya muni. 31 viharatAM e AvIo (bo) svAmI vIra jinezvara praNamI bhadrA bolAve, vacha! putra! mujha sAmuM joya, mujha hiya nahi kuTaze, muNi nahi joya nava bole, vIre e kahIyuM (hyu)mAta-kare te zAlibhadra! pAraze.26 bhadrA haNahaNa (DhaLahaLa) roe (ve), AvI mUcha gocarI e pharato pahotyo, jananI-ghare tapa-kRzatanu; - dharaNIe paDI. 32 lakhIo (kho) e nahi mAtAe jinavaMdana uTha(va) sita mane. 27 gaI mUcha te sA(ta) vila(5), hata hA!) daiva te muni pahele piLa-samIpe, harakhI dhannA(nyA), | mujha Aza hare, ja tene pakhI. meM jANyuM e bolaze, kaThaNu ThAme kema ahiM raheze? voharAve dahI pUjatAM (sUjhatuM), AvI pUchatAM tujha (tuM) kemala kAya (kema) zIta (sarva) saheze, tene muni vIra; prasake hiyarDa mujha taNuM. 33 kahe pUrvabhava tasa atidhIra, zAligAme ucchinna kula 28 caNika badhI bhadrA nija dhare, pahelyA sarvAcaeNsiddha * A saMbaMdhane mAtA bhadrA ane zAlibhadrane te munivara, saMvAda kavi paume (padya) kakkAnA akSarathI zarU karI rAjatilakagaNi saMstave, vIrajinezvara gautama 71 kaDImAM prAcIna gujarAtImAM racela che; je gAyakavADa gaNadhara; airiyanTala sirIjha taraphathI prakAzita thayela "prAcIna gUrjara zAlibhadrane dhane munivara, sakta saMdha-durita haro 34 kAvya saMgraha'mAM prakaTa thayela che. arvAcIna chAyAnuvAda sAthe tene AsvAda sAhitya rasika pAThakane have avakAza karA- zAlibhadramanirAze-je khele de, vIzuM. lA. bha, gAMdhI. tene zAsanadevI kare ziva zAMti. 35 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jenayuga caitra 1983 chadmastha dazAmAM zrI mahAvIra prabhunAM vihAra-sthalo. (lekhaka:-rA, DI. jI. bhaNazALI bI. e. 16 pilekasTrITa kalakattA) kaMDapura-kanIMgahAma mAne che ke A sthala vANijyagrAma -zrI kalpasUtramAM spaSTa ullekha vaizAlIne eka bhAga hovo joIe. kAraNa mahA- che. "vaizAlI ane vANijyagrAmanI nizrAe prabhue vIra prabhune "vaizAliya" kahevAmAM Avela che. jo ke bAra comAsA karyA. A parathI kahevAnI jarUra rahetI A vizeSaNa vizAlA nagarIno vatanI temaja prA- nathI ke vANijayagrAma ane vizAlA taddana najIkaja tane vatanI bannene lAgu pADI zakAya. teo hovA joIe. vaLI vizAlAthI vANIjyagrAma prati (De. haranala paNa emaja) mAne che ke kSatrIyakuMDa ane vihAra karatAM vacce gaMDakI nadI nAvamAM utaravI paDI brAhamaNukuMDagrAma A baMne vaizAlInA zAkhApura hatI. eTale vaizAlI gaMDakI nadInA tIrapara hevuM agara spaSTa rIte kahIe to "paDA" hatA. A joI e ane vANijyagrAma sAme tIre. nakazAmAM badhI mAnyatAne aMge teo vizAlA nagarIne baA yA banIA besArathI sAme tIre che te besAra" Besarh gAma tarIke jaNAve che je vANIjyagrAma hovA dareka saMbhava che ema zrI vijasthala bauddha granthamAM ane cInI musApharanA ApelA dharmasUrI jaNAve che. aMtara sAthe barAbara maLatuM Ave che. A gAmathI Do. haranala pitAnA upAsaka dazAMganI noTamAM cha mAIlane atare brAhmaNagAma nAme gAmaDuM AnI jaNAve che ke kuDapara ane vizAla ekaja hovI paNu asti dharAve che. prAcIna brAhmaNakuMDagrAma hoya joIe kAraNa prabhune "vaizAlIya" kahela che mATe te to temAM kAMi bAdha nathI. besAramAMthI te khodakAma kaMDapurane vizAlAne kSatrIya pADe kahe che jyAM karatAM temaja vizAlAne mahela vigere sthaLe bhagnA rAjA (khitAba) tarIke siddhArtha hatA. uparAMta zrI vazeSa sthItimAM Aje paNa maujhuda che (juekanIMgahAma) AcArAMganA bhAvanAdhyayanathI (dvitIya zrutaskaMdha) zeSamAM kanIMgahAma hiMmatapUrvaka kathe che ke jaNAya che ke uttareaoya ghAma ane tazLe bhadazAmAM paDelo besAro kilo nAma kSetraphaLa, mAnadama AthI kuMDagrAmanA baMne pADA ane sthAna eTalI sacoTa rIte prAcIna vizAlA hoya e nizaMka thAya che. nagarInI khAtarI Ape che ke have zaMkA rahI nathI". kumAragrAma:- eka vakhata kSatrIya kuMDagrAmanA A rIte vizAlAne besAra sAthe brAhmaNagrAmane teja sthalane nirNaya kIdhA pachI A hAnakaDA sthala nAmanA gAma sAthe ane tenIja pAse AveluM mATe eTaluMja kahI zakAya ke te kuDapurathI 10 thI "basukuMDa"ne zAyada kSatrIyakuMDa sAthe ApaNe sthala 15 mAIla para hovuM joIe kAraNa prabhu lagabhaga nirNaya karI zakIe. 15 thI 2 kalAkamAM e sthaLe pahoMcyA hatA. A sthalanirNayamAM bAdha mAtra eka Ave che ke lAga sanniveza:-nAlaMdAnI uttare A ke Adhunika lachavADa pAse DuMgarapara jene ApaNe sthala hatuM ema zrI bhagavatI sUtranA ullekha parathI kSatrIyakuMDa tarIke gaNIe chIe te sthApanA tIrtha mAluma paDe che. mAnavuM paDe. paNa tema mAnavAne ApaNI pAse sabaLa nAlaMdAthI aMdara sAmate kAlAka sanniveza purAvo nathI. paM. haMsa soma Adi kavioe paNa hatuM. ane nAlaMdA rAjagRhIthI 7 mAIla para uttara Adhunika kSatrIyakuMDanI yAtrA karI che ema temanA hatI. pUrva kSetronI tIrthamALA parathI jaNAya che. A merAka-ane asthigrAma-nAlaMdAthI merAka prazno ukela karavA bahuja agatya che. AvyA. morAka asthigrAmanI najIka ja hatuM kAraNa Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chadrastha dazAmAM zrI mahAvIra prabhunAM vihAra-le 375 aDadhA comAse prabhu asthigrAma gayA ane comAsuM rAjagRha-Adhunika rAjagIra-rAjagRha. vizeSa purUM thatAM paNa zara rUtumAM tyAM AvyA eTale vivecananI jarUraja nathI. asthigrAmathI 5 thI 10 mAIlathI dUra ja hoya. nAlaMdA-rAjagRhathI 7 mAIla uttare baDagAma asthigrAma: jene vardhamAna kahevAmAM AvatuM pAse thaelA khedakAma nAlaMdAno nirNaya karAve che hatuM ema Avazyaka sUtranI sAkha che te jene Aje suvarNakhala -A Azrama kanakakhalathI tadana bardavAna' (saMskRta vardhamAna) kahe che te ja prAcIna bhinna hovuM joie emAM zaka nathI kAraNa kanakakhala vardhamAna-asthigrAma tarIke levAmAM kazo bAdha tabbI pAse cheka uttaramAM che jyAre A suvarNa nathI. A bardavAna dAmodara nada nAme vegavatI nadIne khalatA rAjagRhathI brAhmaNakuMDagrAma jatAM rastAmAM kinAre che. Ave che ane brAhmaNakuMDa taMbIthI ghaNe dUra vAcala pradeza bardavAnathI uttara tarapha vi. dakSiNe che. temaja suvarNakhala tethIye dakSiNe che. hAra karatAM turataja dakSiNa vAcAla. suvarNavAlukA mATe sthalanirNayanI jarUra che. nadI-kanakakhala Azrama-rUvAlukA nadImAM thaI brAhmaNagrAma - upara vaizAlImAM vivecana kIprabhu tAmbI pahoMcyA. kanakakhalI-Azrama zvetAmbInI pAse ja hatuM caMpAnagarI:-Ae nAmanuM sthaLa bhAgaLapuAvazyakacha pRSTha. 195. "tathA svaitAvi- rathI pazcime nAthanagara pAse gaMgAkinAre Aje paNa 1 nara ane Azrama pachI rUpavAlukA nadI maujhuda che jene caMpAnAlA kahe che. pAra utarI utara vAcAlamAM dAkhala thayA tyAMthI pRSThacaMpA karyagalA cInI musApharanA lakhANa tAbdimAM padhAryA. mATe uttara vAcala pradezanuM mujaba caMpAthI 400 lI yAne 70 mAIla para pATanagara tambI hoya e dareka saMbhava che, ane pUrvamAM kayaMgalA nagarI hatI. caMpAthI nadI raste kanakakhala Azrama rUpivAlukAne kinAre hoya ane jatAM te aMdAja 90 mAIla thAya che paNa khuskI nadI pachI turataja uttaravA cAla-Ama A cAre mArga 70 mAila thAya. A kayaMgalA rAjamahAlathI sthala dUra nathI mAtra dakSiNa vAcALaja dUra hatuM. dakSiNe 18 mAIla5ra che. (kanIMgahAma), ane kayamATe uttara vAcAlana sthalanirNaya agara galA nAmanuM gAma hayAta che ke je AjhImagaMjathI tInA sthaLa nirNaya para bIjA cArano AdhAra che. uttare baraharavA ane chaladaMgAnI vace mukI zakAya. zvetAmbI -zrI rAyapaNuM sUtra parathI AvI rIte jyAre kayaMgalAne nirNaya thAya che ke jaNAya che ke te sAvaththI nagarIthI bahu dUra nahatI caMpAthI pUrvamAM 70 mAilapara che te pRcaMpA te be ane sAvathIne sthalanirNaya semehata nAme gAma sthalonI vacce ja hovI joIe. kAraNa prabhu caMpAthI adhyAthI 30 mAilapara che tyAM thaI zake che mATe nIkalI pRcaMpAmAM comAsuM rahyA ane tyAMthI turata tambI tenI pUrva agara pUrvottaramAM heya. A kayaMgalA gayA. pradeza Adhunika nepAla sAthe baMdhabesto che mATe sAvaththI-balarAmapura sTezanethI 12 mAilapara takhI te vakhatanI nepAla dezanI rAjadhAnI hatI seTa meTa kIle che te konAthI 5 mAilapara che ema anumAna thAya che. ane uttaravAcAlamAM - ane te ayodhyAthI uttare 30 mAIla che. te akenA khI hatI to uttaravAcAla ane nepAla baMne ekaja ane seTa meTane saMyukta pAMca mAIlane pradeza hovA joIe, sAvaththI tarIke laI zakAya ( jene mATe juo surabhIpura -matInI dakSiNe ane gaMgAnI kanagahAma ane vijayadharmarinI prAcIna tIrthamAlA uttare A zahera ane guNAga saMniveza havA bhAga 1 ) tIrthakalpamAM paNa lakhyuM che ke saMvejoIe. sthalanirNaya hajI thai zakayo nathI. kAle maheThitti baDhA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga caitra 1983 AlavI agara AleA anecInI musApharanuM navadevakula e ekaja heAvA joie ane A sthala kaneAjathI agnIkeANumAM 19 mAIla para Avela navAla sAthe nirNita karI zakAya. paNa A vAtamAM satya haiAya ema lAgatuM nathI. vihAra mArga tarapha dRSTi karatAM te sthala bihAramAMja hAvuM joie ane te paNu Adhunika ArA zaheranI AsapAsa lai zakAya. prabhujIe chaThThuM cAmAsu bhadrikAmAM karyu tyAMthI magadhamAM karIne lalikA pahoMcyA ane saptama varSArAtra tyAMja prasAra karyuM. 376 ahiMthI hAledurga--naMgalA-AvartI thai tee ceArAgasainiveSe AvyA te ceArAga pRSTheca'pAnI najIka che mATe hAledurga Adi sAvathIthI pRSThaca'pA jatAM rastAmAM heAvA joie tenA sthaLa nirNaya karavA. lADha-rADha--beMgAlanA rADha nAme pradeza. A rADha pradezanI uttara simA rAjamahAlanA TekarA che prAcIna kAlamAM rAjamahAlanA TekarAothI ArabhI dakSiNe pUrvAdhamIdanApura bAMkurA bavAna hugalI hAvarA vigere jIllA sameta rADha pradeza kahevAtA hatA. valI uttara rADha ane dakSiNa rADha A be pradezeA ajayA nadIthI vibhakata thatA hatA. pUrNakalasaH--A sthaLanA nirNaya thayo nathI. paNa zrI Avazyaka parathI jaNAya che rADha nAme anArya bhUminI sarahada para A eka anAya gAma hatuM. bhadRila nagarI kadalisamAgama ja buSa tamA yakUpikA--A zahera yA nagarIonA paNa niyama thaI zakatA nathI. (kadalI samAgama ane taMbAya mATe eka sUcanA mAtra thaI zake che ke rAta dezanI hada cheka tArakezvarakalakattA pAse-sudhI che eTale kAlI samAgama ne kreAlAdhADha je kalakattAthI kheMgAla nAgapura lAinamAM rUpanArAyaNu nadIne tIre ( ) mAila para AveluM che. aMga bhASAmAM keLAM-kadalI-ne kalA-uccAra kAlAkahe che A sthaLa nAma sAthe dhaNuMja adha besatuM che, ane jo kAlA ghATane kadalI samAgama laie te tabAyane tAmaluka-tAmralipti eka lai zakAya je kAlAdhATathI najIkaja che ane te samayamAM prakhyAta baMdara hatuM. kuDAka, mardanA, bahuzAlaka, lAhArgalA:--jo Ala'bhikAne ArA laIe je mATe pUrAvAnI jarUra che te A cAra sthaleA ArAthI alAhabAda-purima tAla jatAM rastAmAM levA joie. grAmAka zAlizIrSaka bhavikA--A gAma ane nagarInA sthAna ni ya AlabhIkAnA niNaeNya para nira che. kAraNa A traNe sthale vaizAli-bezADaane AlabikAnI vacce AvelAM che. paNa urNAMka gAbhUmiH--thalaniNaeNya yA sUcanamAtra muzkela che. rAjagRhaH--jANItuM che. rADha vajrabhUmi zuddhabhUmi:anAya sthA paikI rAnA ullekha upara thai gayA che ane suhama paNa midanApura jIllAne lai zakAya. rADha ane suhama dhaNA bhAge sAtheja kheAlAya che. ane vajrabhUmi-bIrajUma-vIrabhUminA pradezane levAthI khAdhA nathI AvatI. siddhArthapura kUrmagrAma--nirNaya nathI. vANijyagrAma--upara lakhA! gaela che. sAvathI-saMta mahahatanA kaleA, dazama varSArAtra dazamA ane agIAramA cAmAsA je vaizAlImAM thayuM che tenI vacce aneka sthaleA AvI jAya che ane patha paNa ati lAMkhe che. sAvathIthI sAnulakSma aniSNuita. dRDhabhUmi, vAlukA, sukSetrA, hastIzIrSa, tAMsalI,meAsalI, vaktragAma-A sthalAmAM karma nirjerArthe cha mAsa gALyA ane muni zrI nyAyavijayajIe Ala bhikAH--A nagarInA niya ati vivarNana karelA saMgama devanA upasargI ahiM thayA. vAdAspada che. DaoN. haranala peAtAnA upAsakadazAMganI neTa-pAnA 51-53 mAM sarkIMgahAmanA sthaLa nirNama sAthe maLatApaNuM batAvI jaNAve che ke dRbhUmine siMgabhUma tarIke levA sUcanA mAtra che. tAMsalI kaTaka pAse AveluM dhavalI je khAravela rAjAnA vakhatamAM uttara liMganuM pATanagara hatuM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra caritra rahasya 377 tene pro. jayasvAla aneka pUrAvAthI tAMsalI tarIke "A mahAro svataMtra lekha nathI 5Nu aneka zodhakhoLa sAbIta kare che. karanArAnA matanuM dahana che. A prayAsa eka vyakti - hastIzIrSa --prasiddha hAthI guphA tana hoya kare te phAvI zake tema nathI, paNa cAra pAMca jyAM hAthInI zuMDha che ane te salIthI najIka ja che. vidvAne potAno mata sAbItI sahita batAve to - AlaMbhikA --kAja pAsenuM nevAla levAthI pAra paDe tevuM kArya che mATe Apa Apano abhiprAya, paMtha ati dUra thaI paDe che paNa ArA pAse koI temaja muni nyAyavijayajI Adi A kAryamAM rasa sthala levAthI anukuLatA jaNAya che. lenArI vyaktione abhiprAya darzAvazo. A lekha tabi--nepAlanuM mukhya zahera. A nagarI rUpe cheja nahi paNa dareka jaNanA abhiprAya ekaThA jana granthamAM prasiddha che paNa bauddha granthomAM thaye lekha rUpe lakhe evo mAro Azaya che. tene nAma nirdeza jANamAM nathI. ane che ke nahi joIe te taMtrI pote lakhe te paNa mane vAMdho tene vidvAne sAthe patra vyavahAra thAya che. cInI nathI. ApanA abhiprAya ane navIna sUcanA bAda musAphara keAI A nagarInuM varNana ApatA nathI. sthala nirNaya mATe vadhu prayatna karIza. AmA vhoLA nepAlamAM lalita paddana teo gayA che ane A vAMcananI jarUra che ane ddha graMthano paNa abhyAsa lalita paTTanathI sAvathI ati dUra nathI. tyAMthI joIe - dharmAnanda kesAmbIne tammI, kayaMgalA kauzAMba-yamunAnA tIre prayAga pAsenuM ane AlaMbhika bAbe pUchAvI . AmAM AdhAra kasama gAma. jeno lIdho che tenAM nAmaH kanIgahAmanI bhUgoLa, mithilA--janakapura. bIla-buddhisTa rekarDa smitha-addhi hisTarI, hAla sAvathIthI daDhabhUmi AdimAM cha mAsa kADhayA upAsaka dazAMga, DeviDasa-buddhisTa IMDiyA, vijayadhabAkI rahyA vihAranA be mAsa jemAM prabhu vajIgAma mesari-prAcIna tIrthamALA, Avazyaka sUtra, zrI A kaTaka pAsethI nepAlamAM tI gayA tyAMthI pharI cAraNa-mAtra eka sthaLe." ' sAvathI, tyAMthI dezI banArasa mIthIlA pharIne vaizAlI AvyA. gata zrI mahAvIra khAsa aMkamAM paM. bahecaradAse susumArapura bhAgapura naMdigrAma maMDhIA- eka lekha lakhelo prakaTa thayo che ane A bIje vaizAlI ane kosama vace nakkI karavA joIe. che. haju paNa A saMbaMdhe vizeSa zodhakheLa karavAnI jabhiA:--zrIvijayadharmasUrI jamagrAma leya rahe che. te khoja ke vizeSa prayAsa karI sthAnI che tyAre paM. bahecaradAsa jamUInI sUcanA kare che. nizcitatA karaze ane e rIte te puNya bhUmione (A lekha saMbaMdhI lekhaka jaNAve che ke - uddhAra karavAmAM nimittabhUta thaze. [ taMtrI, zrI mahAvIra caritra rahasya. mahAvIra paramAtmAnA caritramAM maLela ke zrI paramAtmAne 27 bhavo paikIne prathama bhava paNa bhAga nathI ke je rahasya vinAne heya. emanA joIe ke je bhavamAM teo samakita pAmyA che. e chavAsthapaNAmAM paNa emanAmAM sarve guNo dhaNI nayasAranA bhAvamAM paNa kASTa ekaThAM karIne jamavA uccakoTIe pahocelA hatA. temanA pUrva bhavanuM besatAM emanI bhAvanAo thAya che ke "je koI caritra jotAM paNa prathamathI ja e chava uccakeTIne atithi AvI jAya to temane ApIne pachI jamuM.' hato ema siddha thAya che. pAye evA jInA pAchalA evAmAM bhUlA paDelA muni Ave che ane temane cho paNuM rahasyathI bharapUra hoya che. AhAra vaherAvyA pachI pite rame che. uttama janonI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 janayuga citra 1983 pravRtti evI ja hoya che. emanI pAse Avelo ranI hovAnI khAtrI thAya che. te sivAya pUrvanA yAcaka athavA nirAzrita manuSya kAMI paNa meLavyA pArAvAra karmonI zreNI truTe nahi ane tIrthakara nAma zivAya khAlI jato nathI. enuM mana ja kAMI paNa karma baMdhAya nahIM. A hakIkata uparathI Adhunika ApyA sivAya zAMti pAmatuM nathI. ATalA mATe ja muni mahArAjAe ghaNe dhaDe levAnuM che. paraMtu atyAre paNa kRpaNa manuSyane dharmane agya kahela che. bI- te samajIne koNa samajAve, evI sthiti thaI jAne kharekhara duHkhI jovA chatAM ane pitAnI zakti gayelI che. chatAM tenA duHkhanuM kAMI paNa nivAraNa karavAnI vRtti have mahAvIra paramAtmAnA nAmamAM saMsArI na thAya enAmAM kRpaNutA uparAMta dayALupaNAnI paNa paNAnuM te ghaNuM varNana AvatuM nathI ane emAM khAmI dekhAya che. khAsa jANavA jevo vibhAga paNa bahu nathI. paraMtu cAritra grahaNa karyA agAu garbhamAM karela vicAra have prastuta prasaMgamAM nayasAra jamyA pachI munine "mAtapitA chavaMtA saMyama navi lahuM" ene amaraste caDAvavA jAya che. paropakAraparAyaNa manuSya eve vakhate potAnA kAma karatAM paranA kAmane vadhAre lamAM muke che lamAM mUke che. mAtApitAnA upakArano badalo vaLI zake tema nathI, ene mATe te bhagavati sUtra paNa vajana Ape che. munine rasto batAvIne pAchA vaLa zAkSI pUre che, chatAM hAlamAM e vAta kema bhUlI tAM muni paNa tene yogya jIva jANI tenA upakArano javAmAM AvatI haze ? te samajI zakAtuM nathI. gRhastha badalo bhAvadayA karavA vaDe vALavA dhAre che. ene vargamAM mAtApitAnI AjJAmAM vartanArA-temane duHkha zuddha dharmane upadeza Ape che. saMsAra parimita thaI nahIM upajAvavAnI icchAvALA putronI saMkhyA bahu gayela hovAthI yogyatA prApta thayelI che tethI tene ochI dekhAya che. pote pitAnAM bALako mATe keTaluM tarataja upadeza lAge che ke te samakita pAme che. ahIM te nayasAranA atithine kAMI paNa ApIne kare che? keTalAM ne kevAM duHkho sahana kare che? te dhyAnamAM rAkhIne pitAnA mAtApitAe paNa tevAM pachI khAvAnA vicAre tenuM kalyANa karyuM che ane tenI paropakAra vRtti saphala thaI che. duHkha ApaNe mATe sahana karyo haze, teno vicAra kare to ko putra mAtApitAnuM dila paNa dukhAvI tyAra pachInA madhyanA bhavamAM te aneka prakA* zake? keTalAka manuSyo saMsAra choDIne cAritra levAnI ranI judI judI paristhitimAM jIve bhegAvI che. IcchA vALA paNa A vAtane bIlakula bhUlI jAya che. paraMtu chevaTanA pacIzamAM naMdanaRSinA bhavamAM eka jana zAstra te dareka sthaLe mAbApane samajAvInelAkha varSa paryata mAsa khamaNa karI pUrve bAMdhelI satAvIne cAritra levA kahe che. juo paMcasatra. chatAM azubha karmanI paraMparAne DI nAkhe che. A tapa AtmAnuM hita karavAmAM utAvaLA thaI gayelA baMdhuo zuM lAbha na Ape ? te trIje bhave mokSe javAnI te vAta kema bhUlI jatA haze? ane tene dIkSA sthitine pamADI deya che. tIrthakara nAma karmane nIkAH ApanArA gurUmahArAja paNa te vAta tene kema samacIta baMdha karAve che. paNa e tapamAM samatA kevI jAvatA nahIM hoya? mahAvIra paramAtmA zuM mAtAhaze? kSamA kevI haze? nirabhimAna vRtti kevI haze? pitAnI bhakti mATe pitAnuM dRSTAMta ApIne e vAta garUbhakita kevI haze ? zAsanarAga ke haze ? ane ApaNane samajAvatA nathI? AgaLa jatAM mAtApitA sarva jIva karUM zAsana rasI'-e vAkaya kevuM hRdaya ne abhAva thayA pachI bhAInA AgrahathI paNa be para asara karI gayuM haze? ene vicAra karIe varSa saMsAramAM rahe che. joke tyAgI paNAnI sthitichIe tyAre e badhI bAbate atyaMta uMcA prakA- eja rahe che, paNa e ke viveka sucave che? 1 ahI paNa ati kapaNa samaja ane dharma ATalA uparathI cAritra letAM aTakavuM ke vadhArA paDato prApti ucca prakAranI nathI thatI ema samajavuM, vilaMba kare ema amAruM kahevuM nathI, paNa e Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra caritra rahasya saMbaMdhamAM ucita viveka jALavavAnI khAsa jarUra che. upara TheSa karavAnI je ayogya TheSa zene karavo? eTaluM ja kahevuM che, ahIM AvA nyAyanI vicAraNuM che. A kAma karavA vIraparamAtmA cAritra lIdhA pachI paNa brAhmaNane AvanAre prabhunI pIDAnuM nivAraNa karyuM nathI paraMtu ardha vastra ApavA paDe dAnavRtti ne mubhAva bane pitAnA AtmAnuM kAma karI nAkhyuM che. zreyanA batAve che. chadmasthapaNAnA bAravarSamAM emaNe je DholA meLavyA che. upasargo sahana karyA che te bIje sAmAnya manuSya have saMgamanA upasargano vicAra karIe. eNe te sahana karI zake temaja nathI. evA upasargomAM te upasarga karavAmAM bAkI rAkhI nathI. prANAMta upapaNa emanI kSama ati addabhUta dekhAI Ave che. sargo paNa aneka karyA che. moTuM kALacakra mUkIne paNa caMDakozIo sarSa vAraMvAra kase ane mRtyu pamADavA icche chevaTa bAkI rAkhI nathI. tyAra pachI paNa cha mahinA chatAM prabhu te tenA para kRpAne varasAdaja varasAve che. paryata zuddha AhAra maLavA dIdho nathI. prabhue te ane "caMDakezIka! bujha! bujha!' kahI tene bujha sAvaMta eka sarakhI samatA rAkhI che. kiMcita che. A mahAtmAne prasaMga paDatAM prathama kaSAyanI paNa tenA upara dveSa karyo nathI. eTaluM ja nahIM paNa baLatA chatAM paNa pachI tenuM kAma thaI jAya che. jyAre te thAkIne pAchI jAya che tyAre paNa prabhune te kharekhara bujhe che. ane muni paNAne samatA te tenA para dayAja Ave che. ane A bIcArAnuM batAvI Ape che. eNe e vakhata duHkha ochuM sahana zuM thaze? e keTalA bhava rajhaLaze ne duHkha pAmaze ? karyuM nathI. paraMtu zarIra uparathI mamatA uThI javAthI tenA vicArathI prabhunI AMkhamAM azru AvI jAya ane svaparanuM vivecana kharekharUM samajIne amalamAM che. eTalA mATe ja kahyuM che kemUkavAthI zarIrane para jANavAthI e badhI pIDA samabhAve sahana kare che-sahana karI zake che, ane kRtAparAdhe'pi jane, kRpaamthrtaaryoH| prabhunI kRpA dRSTithI sadgatinuM bhAjana thAya che. 6 vAdaykaMthArmadra, zrI kIjinAH | kAnamAM khIlAnA khanAra govALa upara ane te karyo che aparAdha jeNe evA jIvanI upara khIlA kADhanAra vaidya ne vaNika upara paNa prabhu sama A paNa jenA netranA tAra (kIkI) kRpAyukta che ane bhAva rAkhe che. A jevI tevI vAta che? eka prANAnta kAMIka bASpavaDe Addha thayela che evA zrI vIra para upasarga kare ane eka temAMthI bacAve te baMne mAtmAnA netrAnuM kalyANa thAe arthAta te tamAruM upara samabhAva rahI zake kharo? ene ApaNe nyAya I-kalyA : kahIe kharA? na kahIe. paNa ahIM nyAya jude - have vIra paramAtmA kevaLa jJAna pALyA pachI che. ahIM te te jIvo pota potAnA karmane vaza che, 30 varSa vihAra karIne aneka jIvApara upakAra karI ane upakAra ke apakAra karIne zubhAzubha karmanA aMta samaye pAvA purI padhAre che. te vakhatano eka bhAgI thAya che e vicAraNA che. te sAthe pitAne prasaMga bahu citAkarSaka lAge che. te prasaMga e che ke azubha karmane udaya che, temAM govALa te mAtra -mahAvIra paramAtmA pitAno aMta samaya najIka kAraNIka-nimitta kAraNuja che, enI upara dveSa zene jANI atra pAvA purI padhAryA. tyAM AvyA pachI kara? jo mAre evA azubha karmane udaya na gautamasvAmI potAnI upara atyaMta rAga vALA hovAthI heta to e kAMIpaNa karI zakata ? naja karI zakata te aMta samaya joI zakaze nahI ema dhArI temane te pachI vicAra to ApaNe pUrve bAMdhelA azubha najIkanA keI gAmamAM rahenArA devazamAM nAmanA brA - karmane karavo. kheda karavo te te karma upara ke tenA kSaNane pratibodha karavA mokalyA. tene pratibodha karI bAMdhanAra AtmA upara kare. Theza vAgatAM paththara teo pAchI prabhu pAse AvavA cAlyA, tyAM te A Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitra 1983 389 jenayuga kAza mArge devatAonuM thatuM gamanAgamana joI prabhune lakSamAM dhArI levA gya che. nirvANa thayela jANyuM. te vakhate temane evo AghAta mahAvIra paramAtmA te lokottara purUSa hatA, thayo ke teo mUchita jevA thaI gayA. pachI sAvadha ane temanAmAM anaMta guNo hatA, te badhA zIToce. thaIne vicAravA lAgyA ke-"prabhue A zuM karyuM? pahocelA hatA. e purUSanA caritramAMthI rahasya zomane kharekharA bhakatane khare vakhateja dura karyo? zuM dhanArane te Dagale Dagale ne pagale pagale rahasya maLI lokavyavahAra paNa na pALyo? lokamAM to e zake tema che, paraMtu bIjA sAdhAraNa guNavAna ke vakhate ulaTA pitAnA saMbaMdhIne durathI paNuM najIka jemAM ekAda guNa paNa ucca keTIne ane ucca pitAnI pAse bolAve che.A hakIkata saMbaMdhI sthitie pahoMcela hoya te tenA caritramAMthI paNa vicAra karatAM ApaNane paNa emaja lAge tevuM che. rahasya maLI zake che. dareka manuSya viziSTa guNo ApaNuM kharekhara premavALA ane khAsa atalaganA thavAya tyAre kharuM paraMtu sAmAnya rIte paNa ucca saMbaMdhI pitAne aMta vakhate-khAsa tevuM jANyA purUSonI sAmI daSTi karIne temanAmAMthI amuka guNa chatAM ApaNane dUra mokale te ApaNane kevuM lAge che ke tenA aMze laine guNI gaNAvAnI to jarUra che. A AghAta kAMI jevo tevo nathI paNa te virAga - kAraNa ke je manuSya guNamAM gaNato nathI tene vRtti AvavAthIja gautamasvAmI sahana karI zakayA manuSyajanmaja nirarthaka che. eka kavi kahe che keche. temaNe vicAryuM ke huM jeTalA vicAra ke kaDha5nA gaLAnALAmapati nI raNezvakaruM chuM te badhI rAgavALA jIvonI che, ane prabhu mAhyA te sarvathA vitarAga che-tenAmAM yakicata paNa rAga- teatvA ki kutinI, va6 vaMdaNA daro no aMza nathI. huM temanA para apratima rAga dharAvato nAma | hatuM, paraMtu teo te pitAnI vItarAga dazAmAM ja vartatA hatA. te teo mane zA mATe pAse rAkhe? "amuka zaheramAM, gAmamAM ke samudAyamAM guNa ene mAruM zuM kAma hatuM? zI bhalAmaNa karavAnI keNu che ? ne keTalA che? tenI gaNanA-gaNatrI karahatI ? eo sarvajJa hovAthI jANatA hatA ke vAnA prAraMbhamAMja je manuSyanA nAma upara kaThinI mArI pAchaLa darekanI A pramANenI sthiti banavAnI che. eTale AMgaLI paDatI nathI tevA putranI mAtAne tevA mane rAganA kAraNathI vadhAre AghAta lAgaze ema putrathI je putravALI kaheze te pachI vaMdayA kene dhArI mArAparanI hitabuddhithI mane cheTe mokalyo te kahezuM ? arthAta je manuSyo guNImAM gaNAtA nathI have mAre paNa rAga karavo ke rAgathI muMjhAvuM te na tevA putronI mAtA putravatI chatAM paNa vaMdhyA kAmuM che-niSphaLa che-hAnikAraka che. rAga dveSane moha | tulya che." thIja A chava saMsAramAM paribhramaNa kare che. AvA A zloka khAsa vicAravA yogya che, eTaluM zubha vicAranI zreNIe caDatAM kSapakazreNi mAMDI, sucavI A ke lekha samApta karavAmAM Ave che. ane je kevaLajJAna mAtra prabhu uparanA prazastarAgane mahAvIra paramAtmAnA cAritramAMthI te je prasaMga laine paNa prApta thatuM nahotuM te tatkALa prApta thayuM. laIe te rahasyavALe hoya che ane temAMthI sAradevoe avadhijJAnathI te hakIkata jANI eTale temanA grAhI buddhivALA sAra grahI zake che. bAkI samAna kevaLajJAnane mahatsava karyo. gaNadhara mahArAje dezanA buddhivALA chatAM temanI vicAraNuM upara bahu AdhAra ApI ane pachI vihAra karI aneka jIvone udAra rahe che. ekane eka hakIkatamAMthI eka vicAraka makaryo. A prasaMga bahuja vicAravA jevo che. -ghaNuM nuSya ghaNo ane upayogI sAra grahaNa karI zake che zikSaNa levA jevo che. uccakeTIne che. ApaNe tyAre bIjo te sAra grahaNa karI zakatuM nathI. paNa te sthitinA Icchuka chIe tethI A hakIkata khAsa eTaluM ja nahIM paNa chavAstha prANIone agecara Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranI siddhAntabhUmikA 381 evuM apUrva vastu svarUpa vigere kevaLa jJAna vaDe guNagrAhI thavAtuM nathI ane kharuM rahasya prApta thatuM jANIne kahevAmAM Ave che tyAre eka guNagrAhI nathI. mATe dareka manuSya prathama samakita guNa prApta manuSya temanA apUrva jJAnanuM bahumAna ane vizi- karavA prayatna karo ane e guNa prApta thayela hoya te chatA citave che, tyAre bIjo devagrAhI tenuM asaM. tenuM barAbara rakSaNa karavuM. zaMkAkAMkSAdi dUSaNe vaDe e bhavitapaNuM mAnI aneka prakAranA kutarko kare che. tethI guNane malina thavA de nahIM, kemake e guNa prApta ja jJAnIoe sarva guNamAM prathama samakita guNanI tha ati muzkela che. pratyakSama AvazyakatA batAvI che, kAraNa ke zraddhA zivAya kuMvarajI ANaMdajI, bhagavAna mahAvIranI siddhAntabhUmikA. - Aja ApaNe carcAne navAja pradeza ughADIe. bhamAvate. dharma viSayamAM paNa kriyAkAMDanuM jora vyApI ApaNe sarva ApaNI jAtane bhagavAna mahAvIranA rahyuM hatuM, moTA yajJa karavAmAM ja dharmanI paripUrti zAsananA anuyAyI tarIke oLakhAvIe chIe ane samajavAmAM AvatI, yajJanA nAme hiMsAne pAra rahe temaNe jagatamAM je tIrtha pravartAvyuM tenuM avalaMbana nahi, ahiMsAnuM tattva kaI jANatuM nahi. saMyamagrahaNa karIne ApaNA jIvananA vividha aMgenI tapanI keAIne darakAra nahetI, bAhyADaMbaramAMja dharmane ghaTanA karatA rahIe chIe. bhagavAna mahAvIre je sAra samAi jata, sukhaduHkhane AdhAra karmakAMDaja tIrtha pravartAvyuM te kAMI Akasmika manaHkalpita si. lekhAte, svarganI IcchA hoya te yajJa karo' e e dhAntane pracAra nahato paNa je dezakALa vacce yugane pratiSTita Adeza hote, IzvaranI kRpAthI sukha temaNe janma lIdho hato te dezakALanI yogya samIkSA maLe che, tenI akRpAthI duHkha Ave che, mATe tene upara temanA samagra tIrthanI racanA karavAmAM AvI prasanna karo.' A pramANe mAtra Izvara ja nahi paNa hatI. ethI bhagavAna mahAvIranA siddhAntane sama- aneka deva-devIo lokonI zraddhA ane upAsanAnuM javA mATe temanA dezakALane yathArthapaNe samajavAnI sAdhana thaI paDyAM hatAM. AmAM zuM? karma zuM? prathama AvazyakatA gaNAya. manuSya jIvana zuM? e viSe gADha ajJAna pravartatuM * temanA samayamAM brAhmaNasamudAyanuM sAmrAjya hatuM. vedanI sattA sarvopari hatI. sarva zaMkAonuM pravartatuM hatuM. brAhmaNane taraNatAraNa mAnavAmAM AvatA samAdhAna vedathI thatuM. veda IzvarakRta mAnavAmAM AvatA hatA, kSatrIo paNa brAhmaNane namatA, sarva dharmakAryanA hatA. mANase pitAnI buddhithI kazuM vicAravAnuM ja pravartaka brAhmaNa hatA, lokonI brAhmaNavarga upara apUrva nahi. veda paNa samajavA-samajAvavAne IjAro brAzraddhA hatI, janma eja mANasanI ugyatA ke nIcatA dhaNane ja hatuM. saMsAravyavahAra smRtio nimaNa siddha karavA mATe pUratuM kAraNa manAtuM; halakA kuLano karatI. smRtionuM mukhya sUtra gho davArtAmati mANu uMce jaI na zake. uMcA kuLane nIca banI hatuM. e saMsAramAM purUSa pradhAna hatA, sarva adhina zake--AvI mAnyatA sarvatra 28 hatI. AjanA kAra purUSane hastaja hatA, strIne adhikAra mAtra anyajavarganI te vakhate paNa hayAtI hatI . 5NuM bharaNapoSaNa ane tene kAryapadeza kuTuMbamAM rahI manuSyane yeya aneka adhikArothI vaMcita rahetA. sevA karavAne gaNAte, tene kazI mAlikI hatI brAhmaNanI zreSThatA janmasiddha manAtI, e brAhmaNa nahi. tene kazuM svAtaMtrya hatuM nahi. dharmapradezamAM paNa varga pitAnI sattA sthira rAkhavA sarva prakAranA pra- nuM sthAna gauNa hatuM. strI e patinI jANe ke ya Acarate ane bheLA lokone aneka rIte milakata na hoya evI rItanI gaNanA hatI. tene Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra 1983 janayuga 382 saMnyAsane adhikAra nahi, niyama baMdhane sarva Io | (3) je vastuta: nIcI keTine hoya te svaprayatnathI. mATe, purUSane aneka prakAranI chuTastrI eTale koI uMcAmAM uMcI koTine pahoMcI zake. mANasanI pitAnI upaavanata AtmA-ochI zakitao vALI, rakSaNa karavA vA raja pitAnI avanati ke unnatine khare AdhAra che. yogya-sevA levA yogya-jarA paNa chuTa ApatAM chaTakI (4) strImAM purUSa jeTalI ja AdhyAtmika zakyatAe, jAya evI adhogAmI prakRtivALI mAnavAmAM AvatI. bharelI che, strI strI hovAnA kAraNe ke purUSa purUSa hevAnA vaLI dharma yA karmamAM hiMsAnuM bhAre prAbalya hatuM. kAraNe ekamekathI nIcA uMcA nathI. eka sarakhe AtmA ubhayamAM vyApele che. mAMsAhAra chuTathI pracalita hato. vanaspatimAM to 5) * vedamAM lakhyuM teja sAcuM ' e buddhithI svIkeIne jIvanI paNa kalpanA nahotI. prANI mAtra kArI zakAya tema nathI. veda paNa mANasanI kRti che, tethI mATe dayAnI bhAvanAnuM svama sarakhuM paNa nahotuM. mANasanI apUrNatA temAM paNa saMbhave che. veda hoya ke bhagavAna mahAvIranA samayanI AvI paristhiti hatI. anya dharmagraMtha hoya paNa jenuM vacana yuktimaMta heya, bhAratanA itihAsamAM A asAdhAraNa kALa ApaNI samajazaktimAM utarI zakatuM hoya te satya, koI hatA. lekamAM ajJAna-vahema-aMdhakAranuM sAmrAjya paNa kathanamAM abAdhita satya hetuM ja nathI. dareka kathanamAM hatuM, sarvatra mAnasika gulAmI pravartI rahI hatI. raheluM satya sApekSa che. lAMbA kALanA paDelA cIle loko cAlatA hatA. temAM (1) yajJayAgAdi mANasane kazuM phaLa ApI zakatA nathI, na hatI pragati, na hatI nUtanatA ke na hate saje. bAhya kriyAkAMDa sAthe bAhya kriyAkAMDa mAtrathI koIne kAMI uddhAra thato nathI. nazaktine AvarbhAva. lokenA dhArmika jIvananuM sUtra mANasanA uddhArane khare AdhAra tenA cAritra upara che ane te cAritranI zuddhine AdhAra tenA darzana ane jJAbrAhmaNane hAtha hatuM; brAhmaNonuM jIvanasUtra veda ane nanI nirmaLatA upara rahelo che; eTale mANase bAhyAvarUDhIne parAyaNa hatuM. jokemAM asaMtoSa-duHkha-aMDa laMbana cheDIne antarmukha banavuM joIe ane potAnA vRtti vadhatAM jatAM hatAM. A baMDavRtti te kALanI keTa nA kaTaka jIvananuM bane teTaluM saMzodhana karavuM joIe. lIeka mahAna vibhUtio dvArA jagata samakSa mUrti che dareka prANI karmavaza che. saMsAramAM sukhaduHkha ane matta banI ane pariNAme lokajIvanamAM mahAna ukA- paribhramaNanuM kAraNa karyuM che. AtmAnI svAbhAvika ti janma pAmI. te samayanI AvI mahAna vibhU, cinmaya-samaya-AnaMdamaya che, karmanA AvaraNane ane tiomAM eka bhagavAna mahAvIra hatA. temaNe potAnA pitAnI svAbhAvika sthitithI dareka prANI dUra rahe che. samayanI pUrI cikitsA karI; pitAnA samayanA dardane karmo baMdhAvAnA jagatamAM aneka kAraNe che. temAM mukhya sArI rIte pIchANyuM ane te sarvanA ucita upAya hiMsA, asatya, adattAdAna, mithuna ane parigraha che, mATe sUcavI yogya nidAna kIdhuM. nidAna eTale atyAre A kAraNathI mukta bane te mANasa karmane pAzathI chuTa ApaNe jene jana dharma tarIke oLakhIe chIe thavA mAMDe. muktinAM sAdhane jJAna, tapa ane bhakti che. tenI sthApanA ane pravartatA. te kALanuM bArIka ava e traNa sAdhanonA avalaMbanathI prANu mokSane pAme. mokSanuM astitva AtmasvarUpane sUkSma parIkSaNathI saheja na karIne temAM anubhava, manana ane cintananI siddha che. meLavaNI karI bhagavAna mahAvIre bhUmikArUpe nIcenA A rIte bhagavAna mahAvIre pite jagatanA hisiddhAnta nIpajAvyA-rUpyA. tArtha prarUpelA pravacananI bhUmikA racI ane tenA (1) je AtmA ApaNAmAM atagata che teja upara samagra tIrthanuM maMDANu kIdhuM, manuSyane unnaAtmA jagatanA sarva jIvomAM che. mAtra prANIomAM ja nino sAce mArga darzAvyo; tenI AMkhanAM paDaLa jIvAtmA che eTaluM ja nahi paNa vanaspati ane pRthvI, dara kIdhAM ane aneka jIvanasatya prakAzita kIdhAM. pANI, agni tathA vAyu paNa sajIva che. (2) jagatamAM janmanAja kAraNe koI moTe ke nAne - brahmatva vinAnA brAhmaNane temaNe pratiSTabhraSTa kIdhe. nathI. sarva manuSyo sarakhA che, zuddha ucca koTine paNa pragatinA pipAsu zukane mATe dharmanAM dvAra khullAM hoI zake; brAhmaNa halakI koTine paNa hoI zake, kIdhAM. vedane uMcethI nIce utAryA; mAnuSika prajJAne Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna svAmIne vyavahAryatA 283 unnata sthAne pratiSThita kIdhI. dareka prANIne Atma- thavA te AtmotkarSanI bhAvanA baLavAna thatAM potAnA tkarSa sAdhavAne saMpUrNa svAtaMtrya banyuM. temaNe jaga- pariNIta patine choDIne saMyama grahaNa karI zake ane tane jaNAvyuM ke mANasa poteja pitAne saMhAraka ke prAMte baMnene mokSa thaI zake. bhagavAna mahAvIre caMda. uMddhAraka che. mANasanI kiMmata mANasanA cAritramAMja nabALAne potAnI prathama ziSyA banAvI. A banAva rahelI che. pote potAne samaje ane yogya mArge te samaya vicAratAM kAMI ochA mahatavane naheAte. pitAnI jIvanasaritAne vahAve. AvI ja rIte temaNe halakAmAM halakI koTinA je adhikAra ane svAtaMtrya temaNe purUSone manuSyane uccamAM ugya sthitinA adhikArI banAApyAM teja adhikAra ane svAtaMtrya temaNe strIone vyA. temane mana zudra, aMtyaja ke caMDAlane bheda ApyAM zrI svataMtra che. ane purUSasamAna che. purUSanA nahotA. temanuM samavasaraNuM sarva mATe khulluM hatuM. deSa purUSane lAge; strInA doSa strIne lAge. strI temanI dIkSA se koI laI zakatuM. metArya muni ane eTale dAsI ane purUSa eTale deva e mAnyatAno haribaLa marachInA dAkhalA jaina kathAomAM suprasiddha temaNe niSedha karyo; strI-purUSa baMne sarakhAM, sArI che. A rIte aMdhakAra ane ujAsa vacce jhelA kharAba vRttiothI bharelAM, ekamekanI madadathI saMsA- khAtA te kALanA loka-mAnasa upara temaNe nA ravyavahAra calAvavAne sarAyelAM ane Atmapragati prakAza pADyo; jIvanavyavahAranI punardhaTanAne navo sAdhavAne nirmAyelAM potapotAnAM karmonA svataMtra saMdeza Apyo, aneka junA cIlA teDayA ane navI phaLabhAgI che. koI keIthI evuM baMdhAyeluM nahi ke saDake bAMdhI; aMdhazraddhAnA aMdhArAM dUra karyo. svataMtra keIpaNa kAraNe eka anyathI chUTI ja na zake. purUSa vicArazaktine lokacittamAM jAgrata karI ane avanata uccakeTine hoya ane saMsAra upara virakti AvatAM bhAratamAM pitAnA bhagIratha tapathI saddharmavAhinI jema svastrIne tyAga karI parivrAjaka (sAdhu) banI bhAgIrathIno avatAra kI. zake temaja uccakeTinI strI vairAgyavaza banatAM ane paramAnaMda, vardhamAna svAmInI vyavahAryatA. [ lekhaka-lakSmaNa raghunAtha bhiDe 297 zanavAra punA.] fNa hag mathArthasidaH kArakhAsattanama AgaLa mUkAya che. je jinazAsananI zreSThatA svIkArIkarAtAjJAnAnna pratipAdanag e chIe te te avyavahAryA che ema kahevuM A eka surendramukuTAzliSTa pAdapadmamukesaram / jAtanI AkSepakanI potAnI nabaLAI che, na ke praNamAmi mahAvIraM lokatratayamaGgalam // zAsananI kAMIka tUTI. zAsanane avyavahArya vizeSaNa jinazAsananI zuddhatA Aje sau koI svIkAre lagADI cANAkSa vyavahArI ke prapaMcI loka pitAnI che; paNa A zAsana vyavahAramAM AcarI zakAya nabaLAI DhAMkavA mAge che teo tema bhale kare paNa evuM nathI ema eka bIjA prakAranA AkSepa keTa. tenAthI zAsana kAMI dUSita thatuM nathI. lAka buddhivAdio have AgaLa mUkavA lAgyA che. vaLI avyavahAryuM paNa zA mATe kahevuM ? zuM A kharuM jotAM jinazAsana anAtha che eja A zAsana asvAbhAvika che ke AcaraNamAM na lAvI, AkSepamAM paNa siddha thAya che. kemake A Apaja zakAya ema che? jinazAsana te tevuM nathI. kemake e che ke je bIjA tatvanA AkSepa na hoya tyAre anaMtAnaMta tIrthaMkaroe, siddhAe, AcAyoe, Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIkavana choDI che , pura- nathI dethA te ja sudhI jevA thayA catra 1983 janayuga 384 upAdhyAyae ke nigraMtha sAdhuoe A zAsananI cetana bane svabhAvathI bhinna hovAthI temAMnA AjJA mujaba AcAra pALo batAvyo che. jyAM sudhI margo paNa bhinna che. A bemAM kadIpaNa taDataDa eka paNa vyakita je kAma karI batAvI zake che tyAM thaI zake ema nathI. sudhI te kAmane avyavahArya na kahI zakAya. janasA- vardhamAnasvAmIe jinazAsana pite AcarI te mAnyane je vyavahAra che tenAthI bIje ja mArga vyavahAryA che ema batAvI ApyuM che. prabhu bAlapajinazAsana upadeze che tethI te bhale kaThaNa hoya ke NathIja trijJAnadhArI hatA. paNa pUrvabhavamAM teokarUcine virUddha hoya paNa avyavahArya te kadIpaNuM zrIe te mATe prayatna paNa ghaNuM karelA hatA. sApa na kahI zakAya. kaThaNa kAmane avyavahArya kahevuM e karaDe, vyaMtara devatAo bAdhA kare te paNa prabhu eka jAtanuM dArbalya che; paNa vyavahArI lokee samabhAva rAkhatA hatA evo puruSArtha anaMtavIryanA e prapaMca ra che ke temAMe daurbalyanA durguNane sivAya thaI zake ema nathI. mahAvIra prabhu jyAre saguNanuM rUpa ApyuM che jyAre vyavahArI logo kaI tyAre be varSanA yuvaka hatA tyAre gautamabuddha tapazcaryA kAmane avyavahArya kahe che tyAre teo pote mutsaddI cheDI madhyama mArgane upadeza Apate pharato hato kahevADavA mAge che ane A kAmane halakuM lekhavA mAge che. ane temaNe ghaNA lokene bhikSanI dIkSA ApI paNa mahAvIra prabhu pitAnuM zrAvakavrata cheDI buddhanI pAchaLa mahAvIra prabhu ke gautamabudathI nepoliyana, 2skina, TaeNlasTaya ane mahAtmA gAMdhI jevA purU nathI dethA teozrI bhAvanApradhAna na hatA. sArA pArthanA himAyatI Aja sudhI jevA thayA che. teonA sAra te karA sAra vivekI ne vyavahArU hatA jyAre cotarapha khaLaviSayamAM prapaMcI lokee avyavahAryatAnuM jALa racI Dii bhaLATa hoya tyAre paNa pitAnA mata upara aDaga pitAnI nabaLAIne sAruM rUpa ApavAnI kozIza karI rahevuM e eka yuvakane mATe keTaluM badhuM kaThaNa che te sau. che. tevAone evA prapaMcathI alpajJa loka ThagAi leka jaNe che. mahAvIra prabhue te cha varasanI umara jAya che ane purUSArtha batAvavuM choDI de che. pitAne sudhI ghara rahI mAtapitA ke baMdhu jevA vaDilonI mATe sAdhya hoya evI vAta paNa asAdhya samaje tethI sevA karatA karatA dharmAcaraNa kareluM ane yogya lAgatAM teo prayanajaka ratA nathI ane AtmanAza horI le che. dIkSA lIdhelI. teozrI paristhitinA dAsa na hatA. paNuM akALanI paristhitine prabhue dAsa banAvI vIra zAsananA viSayamAM paNa eja banAva hatI. ema na hota to bIjAnI jema prabhu paNa bhikSu banyo che, gautama buddhe potAno madhyama mArga banata. bIjA yuvakanI mAphaka teozrI paNa zikAra lokone upadezI nigrantha nAraputrano mArga asA ramata ke viSapabhegamAM lipta thAta. paNa anaMtavImAnya che ema kahyuM, te vaidike e lokAbhirUcine ryazALI prabhunA AgaLa eka vizeSa kArya (Mission) anukULa evo mArga batAvI nigrantha siddhAnA hatuM ane tenI siddhine mATe ja teozrI keziza mArga avyavahAryA che ema kahI dIdhuM. paNa ameto karatA hatA. dIkSA lIdhA pachI bAraha varSa sudhI prabhue jANIe chIe ke nAtapurane mArga paNa ghaNAe evI ghanaghora tapazcaryA AcarI ke tenA prabhAvathI AcarI batAvyA che ane A mArganuM anusaraNa prabhune kevaLajJAna prApta thayuM. maMhamada pigaMbara, izukaryA vagara mekSecchu lokone chuTakoja nathI. vIrazA- khrista, kRSNa hatA temAM keIpaNa dharmasaMsthApaka sana Atmasiddhine sIdhe mArga batAve che. pudagala jeTaluM kaThaNa tapa AcareluM na hatuM ane je tapa paramANuonA saMbaMdhathI baMdha pAmelAone A baMdha gautamabuddhe paNa aDadhuM cheDI dIdhuM hatuM teTaluM sAmAvadhe evo mArga batAvyAthI koinuM na vaLe. A nya tapa mahAvIra prabhue AcareluM hatuM; eTaluMja baMdhanI nirjarA karavAneja mArga batAvavAne rA; nahi paNa koIpaNa bIjA tIrthakare, zrI vIra nigraMtha ane e ene hetuja hoI zake ema che. jA ane tapasvI jeTaluM kaThaNa tapa AcareluM nahatuM. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna svAminI vyavahAryatA 385 kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa munivrata A vahArya che. caratAM AcaratAM prabhu vihAra karatA hatA ane bhavya hiMsAdi pApakarmo paNa puNyakarmopArjana kare che chone dezanA ApatA hatA. A dezanA evI ema vivekahInanuM avyavahArya vacana keTalAka matabhASAmAM prabhu ApatA ke je koI paNa gatino jIva padezakenuM che. viraprabhue samyaka dharma upadezyo che samajI zake. A bhASA AtmAnI bhASA hatI, na jemAM jarApaNa kimISa nathI. * koI paryAyanI ke pradezanI. evI A bhASA tiryaMca paNa mArI pUjA karo ke mane zaraNa Ave eTale samajI zakatA hatA. prapaMcI loka A vAtane bhale tamAruM kalyANa thaze; huM devaputra chuM, devadUta chuM; evAM na samajI zake paNa te taddana azakya mAtra nathI. aviveka vacane prabhue kahyAM nathI. samyaka dharmanuM mahAvIrasvAmI nirvara hatA eTale teozrInI pAse AcaraNa karo tamAro AtmA unnata thaze. ema na jIvagaNuM naisargika vera paNa bhUlI jatA hatA. premaba- kare te bhavamAMja DUbatA raheze. tamArI mukti bIjA LathI ema thatuM hatuM. sarakasa vigeremAM bhayathI je bane upara avalaMbita nathI. tamAruM sAruM ne naThAruM tamAma che te premathI zA mATe na bane ? emAM azakya jevuM rAja hAthamAM che. evuM satya vacana mahAvIra prabhue kAMI paNuM lAgatuM nathI. kahyuM che. evI rIte mahAvIra prabhu pite bAhoza vivekI prabhue prapaMca karyo nathI ke kAMipaNa belI ne vyavahArI hovAne lIdhe teozrIne upadeza paNa lokone uzkeryA nathI. je kAMI sarva bAjuthI satya zuddha vyavahArya rahetuM hatuM je dharmAcaraNa karaze ane nirAbAdhya hatuM te teozrIe upadeDhyuM. evo temane Izvara sArUM phala Apaze ne je burAIthI vartAze AtmamArga upadezathI dhyAnamAM na Ave evo hovAthI temanA upara izvara nArAja thaze evAM bhAvanA pUrNa pite AcarI kharekhara vyavahAryuM che ema batAvyo.. paNa vivekahIna vacana prabhue kadI paNa kahyAM nathI. enAthI vyavahArI bIjA koNa che ne vIrazAsanathI tame dharmAcaraNa karaze te sAruM phaLa maLaze ja. Izva- paNa vivekapUrNa zAsana bIjuM kayuM che? evA zAsaranI kRpA, avakRpAne kaze paNa saMbaMdha tethI raheto nane avyavahArya kahevuM pitAnI mUDhatA ane nabaLAI nathI. bhalA rAjI thavuM ke nArAja thavuM vItarAga batAvavA jevuM che. sAmAnya leke joke pudagalAnaMdaIzvarane kema saMbhave ? e vAta avyavahAryA che. vIta- mAMja magna hoya ane temane AtmAnaMdanI vAta na rAga ne nirUpAdhika Izvarane kartAva ke upAdhi nathI. rUce tethI AtmAnaMda jevI ke sthiti nathI ja ema evI vivekapUrNa vRtti mahAvIra prabhunI che. na kahI zakAya. prayatnathI A sthiti prApta thAya ema ekAMtamata avyavahArya hoya che. prabhue apekSA che. prayatna karavAvALA eAchA hoya che tethI A yukta anekAMtamata upadeyuM che. koipaNa vidhAna koI zAsana avyavahAryuM nathI thatuM. vIrazAsana saMpUrNa eka apekSAthI ja satya hoya che. nahi ke sadAya satya rIte vyavahArya che, niSkalaMka che. nirAbAdhya che. sarvane rahe che. bIjA mApadezakanI A bhUla prabhunA zAsana mATe susAdhya che. evA zAsanane jaya thAo. mAM nathI eTale svAdAda vivekapUrNa ke pUrNa rIte vya vardhatAM jinazAsanama, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 jainayuga . vividha noMdha. (kAnpharansa oNphIsa-pariSada kAryAlaya taraphathI ) 1. mI. kanaiyAlAla ema. munzI sAthe edhrA patravyavahAra. 13 March 1927. KANAIYALAL M. MUNSHI, ESQR. B. A. LL. B. Sir, We beg to draw your immediate attention to the fact that the feelings of the Jain Community are very much offended by certain objectionable chapters, passages and remarks contained in your various writings published by you from time to time. Without making an attempt to give an exhaustive list of such chapters, passages and remarks we draw your attention to the following chapters and passages in your books which are considered by our Community as specially objectionable. Gujrat No Nath www Patan Ni Prabhuta ... Chapters 7, 12, 21, 29, 32, and 41. Chapters 13, 14 and 18. pt. 1. ... Chapter 7 pt. 2. ... Chapter 10 pt. 3. Gujrat na Jyotirdharo ... Remarks in respect of Shri Hemachandracharya. These chapters and other passages in your writings lead the Jain Community to believe that there is an attempt on your part deliberate or otherwise to lower the Jains, Jainism and Jain preceptors in the eyes of the public and to show historical Jain characters in false light. Your deline. ation of Shri Hemchandracharya Suri in some of these writings have evoked the greatest resentment amongst the Jains. They also think that there is absolutely no kSetra 1983 wrrant or justification for your delineation of so imaginary a character as Anandsuri. The effect is to create disgust towards Jain Sadhus when history does not show a single instance of a Jain Sidhu of the type of Anandsuri. Criticism and protest were made in different quarters immediately on publication of your such offensive writings. It seems, however, that in spite of certain attempts made by common friends and well wishers you have done nothing till now to right the wrong done to the Jains. The matter has, therefore, been referred to our Conference and a Committee has been appointed. The said Committee has held several meetings and has prepared its report. Before the said report is published and action taken on it the Committee has asked us to write to you to give you an opportunity to express your regret for what you have written and to give us an undertaking to cease publishing and circulating literature offending the feelings of our Community. We personally do not think that once you are made aware of the extent to which the feelings of the Jains have been wounded by your such writings, you are likely to persist in the attitude adopted by you till now. This is but to give you a final opportunity to make amends. We have to request you to let us have your reply before Tuesday the 15th inst., to enable us to place the matter before our Committee which is going to meet on that day to consider this question. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha nedha 387 A prakaraNe, phaka- utara taiyAra karyo : Yours truly, - tamArAM AvAM vAMdhA bharelAM lakhANa prasiddha thatAM ja (sd.) MOHANLAL B. JHAVERY, jAdI jUdI dizAethI TIkA ane virodha karavAmAM AvyAM hatAM. arasparasanA mitroe ane zubhecchakoe 13 mArca 1927. karelA keTalAka prayAsa chatAM ema jaNAya che ke tame mI. kanaiyAlAla ema. munazI bI. e. ela. atyAra sudhI jene karavAmAM Avela anyAyane ela. bI. muMbaI. anyathA karavA kaMIpaNa karyuM nathI. 11 sAheba, teTalA mATe A vAta amArI kaeNnpharansa samakSa vakhate vakhate tame prasiddha karelAM tamArA jUdAM ja raju karavAmAM AvI che ane eka kamiTI nImavAmAM AvI che. - jUdAM lakhANemAMnA cokkasa vAMdhA bharyA prakaraNa, phaka ukata kamiTInI keTalIeka beThake maLI che ane rAe, ane ulalekhone laIne jana komanI lAgaNI ' teNe potAno riporTa taiyAra karyo che. una ripeTe prasiddha ghaNI ja duHkhAelI che te binA tarapha tamArUM tAtkA ' thAya ane te para kaMi paNa kArya karavAmAM Ave te lika lakSa kheMcavAnI rajA laIe chIe. evAM prakaraNo ane ulekhonI saMpUrNa yAdI ApavAno prayAsa pahelAM kamiTIe amane jaNAvyuM che ke tame je lakhyuM karyA vinA tamArA pustako mAMhenA nIcenAM prakaraNo che te badala dilagIrI jAhera karavA ane amArI ane phakarAo, jene amArI kema khAsa karIne vAMdhA komanI lAgaNIone duHkhavanAruM sAhitya prasiddha karatAM bha gaNe che te tarapha tamAruM dhyAna kheMcIe chIe. ane phelAvatAM tame aTake evI amane khAtrI Apa vAnI taka ApavA mATe tamane lakhavuM. pATaNanI prabhutAprakaraNa 7-12-11-29-32 ane 41 ja tamArAM AvAM lakhANothI janonI lAgaNI duHkhAI gujarAtano nAthaprakaraNa-13-14-18 bhAga 1lo che tethI tamane vAkepha karavAmAM Ave te ame jAte . 7 . ra nathI dhAratA ke tame atyAra sudhI grahaNa karelI vRtti saMbhavita rIte jArI rAkhe. badalo vALavAnI chellI gujarAtanA jyotirdhara,zrI hemacaMdrAcArya sabaMdhI ta: Aja maTija A lakhAyu che. ullekha amAre tamane vinaMti karavI paDe che ke tA. 15 tamArA lakhANomAMnA A prakaraNa ane anya maMgaLavAra pahelAM tamAro javAba amane maLavo phakarAothI jana kema ema mAnavA dorAya che ke joie ke jethI A prazna sabaMdhe vicAra karavA mATe jAheranI najaramAM jene, janadharmane, ane jo teja divase maLanArI amArI kamiTI AgaLa A bAbata ame mUkI zakIe. dharmAcAryone buddhipUrvaka yA anyathA utArI pADavAno ane etihAsika jana vyaktione beTA svarUpamAM sahI. mehanalAla bI. jhaverI. dekhADavAno prayAsa tame karyo che. A lakhANomAMnA resIDenTa janarala sekreTarI, keTalAkamAMnA zrI hemacaMdrAcArya sUrinA citArathI sauthI vadhu rASavRtti pedA karI che. teo ema paNa mAne Bombay, 14th March 1927. che ke AnaMdasUri jevA kAlpanika pAtranA tamArA The Resident General Secretary. citAra mATe kaMi paNa pramANu nathI temaja tenuM Shri Jain Swetamber Conference, vyAjabIpaNuM puravAra thaI zake tema nathI. AnaMdasUri Sit jevI kakSAnA eka paNa jana sAdhuno dAkhalo hovAnuM With reference to your letter dated jyAre imiDAsa dekhADato nathI tyAre asara e thAya yesterday which is to hand to-day noon, ke jaina sAdhuo pratye tiraskAra uddabhave, I regret to inform you that I could not Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 janayuga citra 1983 find time to give a detailed reply. In a was found to be un-assuring. We regret matter like this, the points of difference to note that it seems you have not realised cannot be settled by correspondence. If to what extent the feelings of our Comyour Committee can see its way to give me munity have been wounded by your write some time after the 22nd Instant when I ings and that there is no inclination on can meet them I am sure some solution of your part shown therein, to make satisfacthis difficult question can be arrived at totory amends immediately. the satisfaction of both the sides. It was expected of you, at least, to inWill you kindly let me know whether dicate that there was no intention on your your Committee is willing to give me such part to wound the feelings of the Jains time when I can meet them for a friendly and your readiness to allay the same. discussion. In this connection we beg to draw your yours faithfully, attention that some of the leading Jain (Sd). K. M. Munshi. Institutions of the Community are very muMbai 14 mI mArca 1927, shortly going to commence agitation against resIDenTa janarala sekreTarI, you in this matter and have already started zrI janatAMbara kaeNnpharansa 20 pAyadhunI muMbaI. a compaign asking the Jain voters not to sAheba, vote for you in the ensuing elections on tamAro gaI kAlanI tArIkhane patra je Aje that score. bapore ne maLyo che te saMbaMdhe jaNAvavAnuM dilagIra We understand that a public meeting chuM ke vigatavAra javAba ApavA mATe "una 1khata is shortly to be held to protest against ' malI zakayo nathI. AvI bAbatamAM matabhedanAM biMdue your offensive writings and we apprehend patravyavahArathI nakkI thaI zake nahiM. tamArI kamiTI it will mar your prospects in the ensuing tA. 22mI pachI koI samaya ke jyAre huM teone election, malI zake te samaya hane ApavA potAnA mAI. We earnestly desire that such agitation joI zake te banne pakSane saMtoSa maLe tevo A against you should be stopped but we are also keen that amends should be made as kaThina prazno ukela AvI zake evI mahane khAtrI che. soon as possible, before the date of election. mitrAcArI bharI carcA mATe tamArI kamiTIne It is therefore considered necessary and ha malI zakuM te samaya ApavA tamArI kamiTI highly desirable that the discussion as dekhuzI che ke kema te jaNAvavA maherabAnI karaze, sired by you, with our Committee should tamAro vizvAsu. take place immediately. We hope there(sahI) ke. ema. munzI. fore that you will be good enough to fix an appointment to discuss the matter with 16th March 1927 Kanaiyalal M. Munshi Esqr. B. A. LL. B. our Committee either for to-day or to. morrow at any time suitable to you. Please Advocate Bombay. Sir, treat the matter as urgent. With reference to your letter dated 14th Yours truly, inst. delivered to us yesterday, we beg to (Sd.) M. J. Mehta, inform you that the same was placed be. (Sd.) Mohanlal B. Jhavery, fore the meeting of our Committee and it Resident General Secretaries. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'. 850 vividha noMdha 16 mArca 1927, mI. kanaiyAlAla. ema. munzI, bI. e. ela ela bI. eDaveAkaTa muMbai. sAheba, gai kAle amane maLelA tamArA tA. 14 mI nA putra sabaMdhe tamane jaNAvavA ja lakhe chIe 3 ukta patra amArI kamiTInI beThakamAM raju thatAM te khAtrI na ApanAro mAlUma paDayA hatA. noMdha karavA mATe ame dilagIra chIe ke amArI kAmanI lAgaNI keTalI hada sudhI du:khAi che tenA pyAla tamane Avyo jaNAto nathI ane nAkArmika satAbakAraka bharo vALavAnuM tamAruM valaNa temAM dekhAyavAmAM AvyuM nathI. ochAmAM ochuM tamArA taraphathI eTaluM ted apekSita hatuM ke jeneAnI lAgaNI duHkhavavAnA tamAre| rAdo nahAtA ane te zAMta karavA tame tatpara che ema darzAvA. A savamAM tamArUM dhyAna kheMcavArA lo chIe ke kAmanA keTalAka AgevAna nA A khAbatamAM tamArI sAme thaDA samayamAM caLavaLa zarU karanAra che ane te kAraNusara AvatI cuMTaNImAM tamane mata na ApavA jaina matadArane jaNAvavAnI hilacAla kyAranIe zarU thaI cukI che. ame samajIe chIe ke tamArAM duHkhavanArAM lakhANe! sAme virAdha jAhera karavA eka jAhera sabhA TuMkamAMja maLanAra che ane amane bhaya rahe che ke tethI AvatI suraNImAM tamArA bhaviSyane kSati pahoMce. tamArI sAme AvI caLavaLa badha karavI joie ema ame ukaDA ke kALae chIe. paraMtu cUMTaNInA divasa pahelAM jema bane tema satvare badalo vALavAmAM Ave te mATe tu ame uka chIe. tethI tamArI IcchA mujaba amArI kamiTI sAthenI carcA tuja thAya e jarUrI ane chuM che ema mAnIe chIe. tenA mATe ame AzA rAkhIe chIe ke tamane savaDa paDe te samaye ja 389 mAruM mA bAvatI kAle amArI kamiTI sAthe te bAbatanI carcAne mATenA samayanI goThavaNuM nakkI karavA kRpA karI. maherabAnI karI bA bAbatane nAkIdanI goya. To, lI. sahI. ema. je. mahetA. "" meAhanalAla khI. jhaverI. resIDenTa janarala sekreTarIe. Bombay 17th March 1927. The Resident General Secretary. Shri Jain Swetamber Conference. BOMBAY. Dear Sirs, With reference to your letter dated 16th instant I shall feel obliged if you or any members of your Committee can make it convenient to see me on Saturday, morning at 9 1. m. at my place (Bench House; Napen Sea Road. I have repeatedly made it clear and in particular in my correspondence with Vidyavijayji-that I neither entertain nor have entertained any intention at any time to regard which I have for my friends ia lower or to jujure any body's feelings. The your Community ought to have been sufficient that I could not harbour any other intention. Your faithfully, Sd}- . . Manshi. 111 espreneDa rADa, pheArTa muMbaI, 17 mI mArca 1927 resIDenTa janarala sekreTarIe. zrI jaina vatAMbara konpharansa bA vAlA mArekhA, tamArA 16 mInA patra saMbaMdhe jaNAvavAnuM ke tame agara tamArI kamiTInA koi paNa sabhyo hAre tyAM (bIca hAusa, nepIatasI rADa,) zanivAre sa Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 30 vAranA nava vAge hune maLavAne anukuLatA karI zakaro tA ke upakRta murkha mAnIza, " vAravAra ane khAsa karIne vidyAvijayajI sAthenA patravyavahAramAM spaSTa karyuM che ke keAInI paNa lAgaNI du:khavavA athavA teA halakA pADavAnA uddeza huM rAkhatA nathI temaja kAi paNa vakhate rAkhyA paNa nathI. tamArI kAma mAMhenA mhArA mitrA pratye je mAna huM dharAvuM chuM te puratuM hAvuM joie ke huM bIjo kAI karAya dharAvI zakyo na hAu. 17th March 1927. KANAIYALAL M, MUNSHI ESOR, B, A, LL. B. Dent, Sir, With reference to your letter of date delivered at the office of Messrs, Jhavery & Co., Solicitors, we beg to inform you that it would have been better if an appointment was made for to-day as suggested, As to the correspondence with Muni Maharaj Shri Vidyavijayji your reply being unsatisfactory the Conference had to ap point a Committee. The Committee's report is to be placed before the public/ meeting of the Jains to be held to-morrow at 7-30 p, m. (B,T.) at Mangrol Jain Sabha's hall and the meeting may pass resolutions thereon. We therefore suggest that you should see our Committee to-morrow at Mangrol Jain Sabha's Hall, Pydhonie at 3 pm, (B. 'T.) We shall inform the members of our Committee to be present on hearing from you that the appointment suits you in course of the day. Yours falthfully. Sd/- M. J, Mehta Sd/- Mohanlal B. Jhavery. Resident General Secretaries, caitra 1983 17 mI mArca 1927 tAkIdanA mI. kanaiyAlAla ema. munzI bI. e. ela ela bI. eDavekeTa. muMbaI. DholA sAba merAsa jhaverI enDa kAra selisiyAnI bAIse pahoMcADavAmAM AvelA AjanI tArIkhanA patra sabaMdhe ame jaNAvavA rajA laie chIe ke sUcavavAmAM AvyA mujaba AAjarI mATe maLavAnI gAThavaNa karavAmAM AvI hota tA vadhAre sArUM hatuM. muni mahArAjazrI vidyAvijayajI sAthenA patra vyavahAra saMbaMdhe (jaNuAvavAnuM ke) tamArA javAba asatoSakAraka hovAthI kAranse kamiTI nImI paDhI; kamiTInA riporTa mAMgarALa jaina sabhAnA CAlamAM AvatI kAle sAMjanA 7-30 (muMnTA.) vAgate maLanArI jainAnI jAhera sabhA samakSa mukavAne che ane mITIMga te upara TharAveA pasAra kare. ame teTalA mATe sacavIe chIe ke amArI kamiTIne pAyadhunIpara bhAvelA mAMgarALa jaina sabhAnA haeNAlamAM khapAranA 3-0 (muM-TA) vAgate tamAre maLavuM. pAcya che. To A geAThavaNu tamane anukuLa che ema AjanA divasamAM tamArA tarI sAMbhaLacuM eTale amArI kamiTInA sabhyAne hAjara rahevA jaNAvazuM. tamArA vizvAsu. sahI. ema. je. tA. * meinathAya zrI. jhaverI. sIDenTa janarala sekreTarI. 17th March 1627. KANAIYALAL MANEKLAL MUNSHI ESQR., B, A, LL. B, Advocate. BOMBAY. sir, Referring to the first para of our letter dated 13th instt., we regret through typists Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oversight, the portion " Rajadhiraj Chap* ters 23,26 and 27" was ommitted which please now add and read duly corrected. Yours truly. Say- Mohanlal B. Jhavery, Resident General Secretary 17 mI mArca 1927 na'. 1098 mI. kanaiyAlAla mokalAla munzI. vividha noMdha bI. e. ela. ela. bI. sAheba, amArI tA. 13 mInA patranA pahelA perA sabadhe dilagIrI sAthe jAvavAnuM ke TAIpIsTanI sarasu-vRtti kathI "rAjAdhirAja prakaro 23-24-25 " eTalA bhAga rahI gayA che ke je maherabAnI karI umero, ane dhagya rIte sudhArIne vAMcaze.. . sI. mehanalAla bhI. jhaverI. vaisIDenTa janarala sekreTarI. 322 satamArI kamITI ane kAnpharansanI vAta te judI rahI, khAkI jaine sAthenA mArA saMbaMdha tA jeveA bIjA hIMduM gujarAtIo joDe che tevAja che. gujarAtanI itihAsa saMzAdhatAM ke cItaratAM' athavA gujarAtI sAhityanI sevA karatA brAhmaNa ane zrA hmaNetara itihAsa ane sAhitya vacce kadI me krUra joyeA nathI, ke karyAM nathI tamArI kamITInA sabhyA. paikI sAhityamAM jegmA mArA sapAgI che temane A vAtanI khabara che, ane chatAM tamArA AgaLa te rajI nathI thaI te joi mane ajAyabI lAge che. gujarAtanA koi paNa samAja tarapha meM kadI tiraskAra ja--chatAM tamArI kamITInA evA karAyA. kAya ke mArI cuTaNInA prasaMganA bAba leyA ane tamArA pahelA patramAM mokaLelA hukammA mArI pAse baLajorIMthI bulAvavA te A pro samAdhAna vRttina cinha nathI. tamArI kamITInA sabhyA je mane aM gata pIchANe che, te jANatA haiSA emae ke ma kIthI mArI sAthe samAdhAna bhAgyeja thai cAro, vi. tamArA Aja tA. 17 mInA patra maLyA. tamArA patrAnI zAsanAtmaka ane dhamakI bharelI rIta ane patrA para patro lakhI dhamadhamADha karavAnA karAya kAnpharansa jethI javAbadAra sasthAne bhAgyeja bhAmApatA Avyo chuM ane ApatA rahIza. 5-kamITIne je ** karaNa DAya tenI re 3 AvI zakuM tema nathI. janAnA ane mArA sabaMdha nIrALA che. temane huM gujarAtana` ' aMga gaNuM chuM, ane evA aMga tarIke je mAna temane dhare te de 111 esaplene rADa, kATa, muMbai, tA. 17-3-27, zrI jaina zvetAmbara kAransanA sthAnika maMtrIoneMga, saMbA, na. 3. caMdra che. jyAre tamArI ane mArI vacce vAtacIta cAle che, te vakhate jAhera sabhA golAvavAnuM tamArUM pagaluM tamArI samAdhAna vRttinA purAvA ApatuM dekhAtuM nathI. 2-keTalAMka kAraNAsara tame nizraya karI dIdhA. chaeN, mane A avasarano lAbha laI tamArI kamITI nA keTalAka sabhyo cuMTaNImAM mane ka na thAya e sAthI tatpara banyA che. ema spaSTa dekhAya che. jo kAi paNa prakAre cuMTaNImAM mate hAnI pahoMce bheja karATe A dhamAla UbhI karI hoya to te nirayaka che. keLavI nathI ane gujarAtanA bhUta ane varta mAna jIvanamAM anAe je bhAga babbo che ane meM kadI anyAya karyo nathI A mArAM diSTi'duA anekavAra pragaTa thayAM che. --bApa matrIvaryA e patra vyavahAramAM je pati rAkhI che, te jotAM tame mane samAdhAnannattithI maLavA mAMgatA hai| ema mane lAgatuM nathI. jo tame kAlanI sabhA mulatavI rAkhIne tA. 22mI pachI A bAbatamAM vicAra karavA samAdhAna vRttithI maLavA taiyAra hatA ke khuzIthI tamane maLaze. tamArA khAya aneI karavAnA tyAM sudhI ke tyAM sudhI tame mane maLavAnuM jaNAvyuM te nimaNu svIkAravAnuM sadbhAgya mAre pAchuM ThelavuM paDaze. eja. lI. ka. mA. munzInA yathAyeAgya. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga citra 1983 392 2 tA. 18 mI e maLelI jAhera sabhAmAM TharAva 4 the-muMbaI yunIvarsITI ane sarakArI 5sAra thaelA TharAve keLavaNI maMDaLa taraphathI levAtI judI judI parIkSAo karAva 1-Aje maLelI janonI jAhera sabhA mATe pAThaya pustaka tarIke jaina samAjanI lAgaNI karAve che ke mI. kanaiyAlAla mANekalAla munzIe dukhavanArAM ane vAMdhAbharyA lakhANathI bharelAM mI. pitAnA pustake mAM dAkhalA tarIke "pATaNanI prabhutA" munzInAM pustaka paikI "pATaNanI prabhutA" "gujagujarAtano nAtha" "rAjAdhirAja' "gujarAtanA rAtane nAtha" "rAjAdhirAja" ane "gujarAtanA liMdhare" vigeremAM jaina dharma tathA dharma gurUo tirdhara" mAMthI kaI paNa pustaka pAThaya pustaka temAM khAsa karIne kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya tarIke rAkhavA tamAM khAsa karIna kAlakAla savasa mA umatha drAcArya tarIke dAkhala karavA taka A sabhA sakhta virodha ane aitihAsika jene mahApurUSo para asatya ane jAhera kare che. aNaghaTatA AkSepo karI jenonI lAgaNI atyaMta darakhAstaH-zeTha vIracaMda pAnAcaMda. dubhavI che te mATe A sabhA pitAne tiraskArapUrvaka TekeH-DokaTara mehanalAla zAha, sakhta virodha jAhera kare che. anumodana:-zeTha mohanalAla maganalAla jhaverI. darakhAsta mukanAra-mI. odhavajI dhanajI zAha. Resolutions Passed by the TekeH-zeTha maNIlAla mANekacaMda Public Meeting held on anumodakA-mI. sAkaracaMda mANekacaMda ghaDIAlI, 18th March 10a. TharAva 2 - zrI jananAMbara konpharansa mI. 1, This public meeting of the Jain CommunzIne, AvAM vAMdhAbharyA lakhANo lakhI jena kemanI munity in Bombay strongly protests with lAgaNI dukhavI che te mATe dIlagIrI jAhera karavA contempt against the false and objectionable ane bhaviSyamAM tevAM lakhANe lakhaze nahi athavA writings by Mr. K. M. Munshi against the pragaTa karaze nahi tevI khAtrI ApavA mATe, puratI Jain religion, the religious preceptors of the Jaios in general and the most reverable and taka ApavA chatAM temaNe tema karyuM nahi tethI A Kali-omniscient shri Hemchandracharya sabhA e TharAva kare che ke jyAM sudhI mI. munzI Suri in particular and great historical Jains saMtoSakAraka javAba tathA uparokata prakAranI khAtarI in his works viz:Ape nahi tyAMsudhI virodhanI nIzAnI tarIke jena Patan ni prabhuta, Gujrat no nath, Raja matadAroe mI. muzInI tarapheNamAM mata ApavA nahiM. Dhiraj and Gujrat na Jyotirdharo-calculated tema koipaNa jene temane mata meLavI ApavAmAM sIdhI to wound the feelings of the whole Jain ke ADakatarI rIte madada karavI nahIM. Community. darakhAstaH-zeTha lallubhAI karamacaMda dalAla. Moved by:-Mr. Odhavji Dhanji Shah, Tekeda- zeTha sArAbhAI maganabhAI modI. Supported by:-Mr, Manilal Mohkamchand TharAva je-mI. munzInA pAsethI saMtoSakAraka Mr. Sakerchand Manekchand javAba tathA khAtrI meLavavA mATe konpharanse je pagalAM 2. This meeting records that though bharyo che tene A sabhA saMpUrNa Take Ape che ane sufficient opportunity was given to Mr. Mun. vinaMti kare che ke A bAbatamAM tyAMsudhI saMteSa shi by the Jain Swetamber Conference office to express his regret for offending the kAraka nIveDo na Ave tyAM sudhI te dizAmAM dareka feelings of the Jain Community by his variprakAranI hilacAla cAlu rAkhavI tathA jarUra jaNAya te kAyadesara pagalAM paNa levAM. ous objectionable writings and give an assura nce that he would not in future publish such darakhAsta-zeTha lallubhAI gulAbacaMda jhaverI. writings but he has not availed of the same. * Take zeTha umedacaMda zelatacaMda baraDIyA. This meeting therefore resolves that until Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha beMdha 3:3 unity of the to request, unshi whi Mr, Munshi expresses his regret and gives an Sir, assurance as aforesaid, no Jain graduate should, We understand that certain books w as a mark of protest, vote in favour of Mr. tten by Mr. Kanaiyalal Maneklal Munshi, LMunshi at the ensuing election for the B. A., LL. B., Advocate, are going to be Bombay Legislative Council nor should any prescribed as text books for Gujrati Jain help him directly or indirectly by canya. Courses of the various examinations of this ssings votes for him. University. We have therefore to draw Moved by:-Seth Lallubhai Karamchand Dalay your attention to the fact that some of Supported by:-Mr. Sarabhai M. Mody., B. A., his works contain matter which has greatly 3. This meeting whole-heartedly supports offended the religious feelings of the Jain the Jain Conference for their action for obta- Community of the whole of India. We are ining a satisfactory reply and assurance from therefore obliged to request you not to Mr. K. M. Munshi and further requests them include such books of Mr. Munshi which to continue their efforts until a satisfactory are against the tenets and beliefs of the reply is obtained and to take legal steps if Jains and cast aspersions on their honoured necessary. preceptors such as Hemchandracharya and Moved by:-Seth Lallubhai Gulabchand other Jain historical characters and offend Jhavery. their religious feelings. Although stray Supported by:-Mr. Umedchand Barodia, remarks of the kind may be seen in almost B. A. all the works of Mr. Munshi including the 4. This meeting strongly disapproves the magazine-"Gujarat" edited by him, we note introduction of any of the books of Mr. Mun below some of his works which have been shi viz: Patan ni Prabhuta, Gujrat No Nath. particularly offensive to the Jains. Rajadhiraj and Gujrat na Jyotirdharo which (1) Patan ni Prabhuta. (2) Raja Dhiraj are full of historically untrue and objectiona and (3) Gujrat na Jyotirdharo. ble writings offending the feelings of the We further request you to place the Jains as a text book in the Curriculum for any matter before the proper authorities and of the examinations taken by the Bombay inform us of your decision. University and Goverment Department of Thanking you in anticipation. * We are, Public Instruction and requests those bodies Yours faithfully, not to prescribe any of the said books as Sb/ Mohanlal B. Jhavery. a text book Resident General Secretary. Moved by:-Seth Virchand Panchand Shah, B.A., No. 2822 of 1927 Bombay, 17th March 1927. Supported by:-Mohanlal Hemchand Shah To, Mr. Mohanlal Maganlal THE RESIDENT GENERAL SECRETARY. Jhavery. Jain Swetamber Conference, 20. Pydhonie, Bombay 3. 34**Syrazil 21 4211 4464962. Sir, No. 798. I have the honour to acknowledge reThe Registrar, ceipt of your letter No. 798 dated the 7th The University of Bombay, BOMBAY of March 1927, on the subject of the presa Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 janayuga caitra 1983 21 March 1927, cription of the text books in Gujrati for the University examinations, and to state To, that it has been brought to the notice of The Registrar, the Board of studies in Gujrati. The University of Bombay, BOMBAY, Yours faithfully, Sir, Sd/-Fardunji M. Dastur, We are in receipt of your letter dated Registrar, University of Bombay. mbay. 17th March 1927. We note that the subNo. 1099. 17th March 1927. ject matter of our letter dated the 7th of The Registrar, March 1927 has been brought to the notice The University of Bombay. of the Board of studies in Gujrati. BOMBAY We understand that the books recoin. Sir, Inended by the Board of studies are presReferring to the first para of our letter cribed for the University Course without dated 7th inst. we regret that through any reference to the Syndicate. typist's oversight the book "Gujarat no Nath' was ommitted which please now add We beg to point out that it is nece. and read the letter duly corrected, ssary that if any book of Mr. Munshi, We have the honour to be, referred to in our first letter is likely to be Sir, recommended or is already recommended Your most obedient servant. by the board of Studies-the matter should 20th March 1927. be placed before the Syndicate or if nece. The Registrar, ssary before the Senate. The University of Bombay, BOMBAY. We shall thank you to circulate a copy Dear Sir, In continuation of our letter dated 7th of our letters dated the 7th and 17th of of March 27 we beg to enclose herewith March 1927 to the members of the Syna copy of the resolution passed at a Pub. dicate for their information and necessary lic Meeting of the Jains held under the action. Copies of the said letters are sent auspices of Shri Jain Swetamber Conference, herewith. The Jain Association of India and the We may point out that the feelings of Bombay Mangrol Sabha. The resolution our Community in the inatter are very speaks for itself. strong as would appear from a copy of We shall thank you to forward the said the resolution passed at the public meeting resolution to the proper authorities. of the Jains held on 16th March 1927 Yours faithfully, which we send you along with a seperate Sd/- M. J. Mehta, letter addressed to you to-day. Sd/- Mohanlal B. Jhavery. Trusting that you will do the needful Resident General Secretaries. and oblige. Shri Jain Swetamber Conference, Yours faithfully, Copy of the resolution passed at a public meetiog of the Jains on 18th March 1927. Sd/ M. J. Mehta. Resolution No. 4. Sd/ Mohanlal B. Jhavery. Resident General Secretaries, Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha nodha 395 Letter from the Registror Bombay, 4. belagAMvamAM pracArakArya-Agalo rIporTa University. malyA bAda zrI zatruMjaya pracArakArya samitinA sabhya rA. No. 3694, Dated 13th April 1927 hirAlAla surANAe belagAMvamAM tA. 10-1-27nA Sir, I am directed to acknowledge receipt roja zrIyuta vAya. esa. AMkale bI. e. ela. of your letter No. 1465, dated the lith ela. bI. nA adhyakSapaNuM nIce eka jAhera vyAApril 192, and to state that your letters khyAna ApyuM hatuM. je vakhate sarve jana baMdhuoe of the 20th and 21st March and 5th April. maheTI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. digaMbara bhAI1927 are being circulated to the members ene paNa khAsa AgrahapUrvaka bolAvavAmAM AvyA of the Board of studies in Gujrati, and hatA ane Azare eka hajAra mANase ekaThAM thayAM that they will be placed before the proper authorities in due course of time for hatAM. zrI zatruMjaya sabaMdhI tamAma mAhiti disposal. ApavAmAM AvI hatI ane pAlitANA darabAra tathA 2. I am to add that so far, no books jena kema vaccenA cAlatA jhaghaDA sabaMdhInI saMpUrNa of Mr. Munshi have been prescribed by hakIkato kahI saMbhaLAvatAM tamAma janoe ekatra thavA the University Board of studies in Gujrati bhalAmaNa karI hatI. temaja briTiza sarakAre A I have etc. bAbatamAM vacce paDI A dhArmika jhaghaDAno saMtoSa kAraka niveDo lAvavAnI AvazyakatA batAvI hatI Registrar, University of Bombay. ane sarvAnumate TharAva aMgrejImAM pasAra karavAmAM AvyA hatA, Letter from the Secretary, School, The Digamber and Shwetambar Jains Leaving, Examination. Boards No. 595 dated 20th April. of Belgaum assembled in a public meeting Gentlemen, resolved that it is derogatory to the exalted In my letter No. 3694 of 1927 dated position occupied by the British Governthe 13th instant I, as University Registrar, ment as the Paramount power, that the informed you that so far, no books of Mr. Palitana Darbar should levy a religious Munshi had been prescribed by the Uni. tax on pilgrims in connection with Shri versity Board of Studies in Gujrati. Shatrunjaya Hills even on British Indian As Secretary of the School Leaving subjects. They threfore humbly pray that Examination Board I may inform you that His Excellency Lord Ervin, Viceroy and Governor General and the Secretary of the S.L. Examination Board of 1926 the State for India in Council will be gracifirst 200 pages of Mr. Munshi's Gujrat ously pleased to take due steps in order No Nath" as portion of the course for to protect their loyal subjects from the studies in Gujrati. The University Board oppression of the Palitana Darbar and of Studies in Gujrati had nothing to do safeguard the rights and interests of the with the prescription of this book as the Jain Community in matters religious. S. L. Examination Board had appointed They further sincerely trust that justice Sub-Committee of its own to prescribe text will be meted out to them by abolishiag books in the Vernaculars. the levy of the said obnoxious and illegal I have etc. Sd/- Furdunji M. Dastur, Sd/ Y. S, Ankle. Secretary, President, tax." Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga caitra 1983 anuvAda -belagAMvanA digaMbara ane zvetAMbara prakaraNa samajAvavA gayAM. pi. zu. 8 saMkhezvarajI jene eka jAherasabhAmAM ekaThA thaI TharAve che ke pATaNathI nIkaLela kacchamAM jatA saMdhano prasaMga laI sArtabhauma sattA tarIke briTiza sarakAra zrI zatruMjaya atre AvyA. Azare pAMca hajAra mANasa ekaThuM thayuM sabaMdhamAM briTiza hiMdI prajA upara paNa pAlitANa hatuM. A prasaMge zatruMjaya aMge vistArathI vivecana darabArane yAtrika vero nAMkhavA de e tenI ucca karyuM. pi. zu 12 hArIja jena vastI nathI. paraMtu sthitine hiNapada lagADanArU che ane teo (ame) rAdhanapura saMkhezvara ityAdi sthaLoe jatA musApharo teTalA mATe namratApUrvaka araja kare che ke nAmadAra vizrAMti arthe beTI thAya che tethI sTezana upara hai arvana, vAisaroya ane gavarnara janarala, temaja jenI vastI vepAra arthe vaselI che. nAnA pustasekreTarI oMpha sTeTa phera iDIA ina kAunsIla, pAli kAlayanI jarUra che. zatruMjaya saMbaMdhI vivecana karyuM. tANuM darabAranA A julamamAMthI potAnI prajAne pi. za. 13. samI strI purUSonI jAhera sabhA bebacAvavAne ane jana kemanI dhAmika bAbatamAM lAvI vivecana karyuM. paM. bhaktivijayajI mahArAjanA tenA hakka ane hitanuM rakSaNa karavAne yogya pagalAM jJAnabhaMDArano lAbha avAra navAra atre levAya che. leze. teo (ame) aMtaHkaraNa pUrvaka vizvAsa rAkhe pi. zu. 15. rAdhanapura ahiM svayaMsevaka maMDaLa tathA che ke A gerakAyade ane duHkhakara vero rada karI AgevAnoe zatrujaya prazna janatAne sArI rIte samanyAya ApavAmAM Avaze. jAvela hovAthI te mATe khAsa prabaMdha karavAmAM na A TharAvanI nakalo vAisaraiya, sekreTarI oNpha sTeTa Avyo. pi. va. 1 vArAhI zatruMjaya prakaraNa sarvane tathA pAlitANu darabArane mokalavAmAM AvI che. samajAvyuM. duSkALane aMge loke kaDI sthItimAM 5 maNilAla khuzAlacaMda (pAlaNapuravAlA) ne AvI paDayA che. pa. va. 1 sAtalapura ane vizeSa pravAsa. bhAmAsaNa gayA (vAgaDa). zatruMjayanI bInA samamA. va. 2. caMDIsara jAherasabhA melavI zatra- jAvI. paisAnA abhAve jIrNoddhAranuM kAma adhavaca jayano prazna samajAvavAmAM Avyo, derAsaranA chaNe. paDayuM che. dhArmika zikSaNa maLavAnI savaDa nathI. advAranuM AraMbheluM kArya atre lAMbA kALathI adhavaca jJAnatA vadhAre hovAthI kurivAjo vizeSa jovAya che. paDayuM che mATe AgevAno mata phera hoya to te dUra karI zatruMjaya prakaraNuM tathA mAnava jIvana vikAsane aMge lakSamAM le te sAruM. mA. va. 3 DIsAkaeNpa jAhera vivecana karyuM. pustakAlayanI jarUra che. pisa vada 8 sabhA bolAvI zatruMjaya sabaMdhI vivecana karyuM vAMca- citroDa tathA vada 9 lAkaDIo vada 10-11 thI 0)) nAlayanI jarUra che. mA. va. 7 derAcaraNa ahi sudhI kaTArIuM vada 12 ANaMdapUra vada 13 zikAraAjubAjunuM mahAjana ekaThuM thayuM hatuM ApaNuM pUra tathA sAmakhIArI, bhacAu, chADavADI, jaMgI, hakaka vigere saMbaMdhI hakIkata samajAvI. mA. va. 4 lalI AMgu, AmalIrA ane AdhoImAM paNa pharI kaTerIA tIrtha zrI siddhAcaLane aMge yogya vi. zrI zatruMjaya saMbaMdhI hAlanI sthitinuM vivecana karyuM. cana karyuM meLo bharAvAnI tithi hovAthI loke sArI hatuM. tathA yAtrA tyAganA TharAvo karAvyA che. saMkhyAmAM AvyA hatA, A vakhate paM. lalitavi. 6 upadezakenuM pracAra kArya ane sukRta jayajI tathA sAgarAnaMda sUrizvarajInA prayAsathI eka bhaMDAra phaDa:-nIce jaNAvavAmAM AvelAM dareka sthaLe beDIMga sthApavAmAM AvI ane tenA nibhAva mATe sAruM temaja AsapAsanA gAmomAM saMsthAnA pagAradAra phaMDa ekatra thayuM. kAryavAhI kamiTI nImavAmAM AvI upadezaka gayA hatA. ane dareka sthaLe hAnikAraka saMsthAnuM nAma "zrI pArzvanAtha jana vidyAlaya" rAkha- rivAje dara karavA. kelavaNI, vigere viSayo para asaravAmAM AvyuM. pi. zu. 2. DhelANa ahiM satara kAraka bhASaNa ApyAM hatAM. keTaleka sthaLethI te parathI akatra thavAnuM hovAthI zatruMjaya karavAmAM AvelA TharAvo tathA levAmAM AvelI bA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha dhAgyo vigerenA putra amane maLyA che. sthaLa sA cane lai prakaTa karI zakayA nathI. mI. vADIlAla sAMlacaMda mArakane tA. 29-11-26 thI 19-2-27 sudhImAM vasulAta AvI te pAdarA, parA, AAmAlI 3, mahudhA 51, saMgrAlI 1, mehalela 14aa, cuNela 2pAA alArasA 1, tArA 5, AMtarAlI 51, bhATerA 6, kheArasada 20nA, dhaja 17aaaa suNAva 15 pAlaja 6, peTalAda 14aa, vADaveAla 17, kArttiA 4, sIsavA 4, jhArA| 1, 1lA 8, khaMDhANA 7, jalasaNu 14, keNujaTa 4, bhAmavA aa, jarAja 2, nayA rUpI eka zubhakhAte vaTAdarA 31, vamA 4, kamalasara 5, vabhA 2-4-0 rAmeAla 2, DemeTala 2, devA 9, khAMdhalI 8-11-0 arIza 2, vasA 20-12- rImA 4--- peTalAda 1-00 mAtara 3-8-0 mI. pu'jAlAla premacaMda mAraphate 22-11-26 thI 5-2-27 sudhImAM AvyA. sAdarA 181, vAsaNA rA, pIpalaja 4, pethApura jaNA sIAlI meATI 3, mA mA mItroDA rA vAdarA 17nA DoDA 22, vAkADA cha varasaDA 33, vIpurA 20, mAsa chakkA chaMTAvA karavA puMjAparA 14aa sItavADA navA khelA !! lIMbAdarA 26aa mANekapura 16, rIdADA 18! Ajola 39aa lAdarA 45, mahuDI rA navAsaraMgapura 19aa rAtra 15 mAhera | dhanapurA 3 bhegA nA puMdharA 14aa Inapura 152, mAtA na raNAsaNa 175 peDhAmalI 27, kaDeAlI jA pradeLa 3, 7 kanvenzanamAM sukRtabhaDAra phreMDa thayuM... temAM kahelAM nANAMmAM nAM AvyAM teonA 1982 nA bhAdaravA mAsanA aMkamAM jaththAvA che jenA tyAra pachIthI AvyA tenA nAma agara temAM jaNAvyA vagara rahI gayA tenA nAma 37 nathI temane te te rakamamAlI ApavA karIthI vinati che. 8 amadAvAdanA zrI sukRta bha'DArakuMDamAM phALAH AA saMsthAnA prAMtika sekreTarI ya. rA jhaverI mULacaMda AzArAma taraphathI krUDa udharAvavAmAM AvatAM za. 412, amadAvAdanA amane malyA che-- temaja zrI zAhapura jaina sa~pa taraphathI zA cImanalAla rAjArAma hathu-reAkaDA 25) amane mekalavAmAM AvyA che. 9 jaina zvetaMbara ejyukezanala beArDa, ( e. sekreTarI-vIracaMda pAnAcaMda zAha ) dhArmika parIkSA khA taraphathI daravA levAmAM AvatI dhArmika vikAsanI nAbhI parIkSA gai tA. 26-12-26 mAgazara vadI 7 ne ravIvAranA rAje jUdA jUdA 34 senTareTamAM levAmAM AvI hatI. A varSe vidyArthIenI saMkhyAmA sArA vadhArA thayA hatA ane tenI saMkhyA 800 upara javA pAmI hatI. parIkSAnI savAlo parIkSA upara mokalI ApI che jemAMthI pIkharI tapAsIne AvIbA che ke je traNuM parIkSakA pAsethI buDhDhA AvavAnI bAkI che. te AvethI "parIkSAnuM pariNAma" theADA vakhatamAM bahAra pADa vAmAM Avaze. abhyAsakramamAM pheraphAra parIkSAnA je abhyAsakrama hAlamAM cAlu che. te dhaNIja mahenate laDavAmAM Avela che ane te NeAja saMra che. chatAM temAMnA pAM pustakA hAlamAM maLI zakatAM nathI tethI vidyArthIone abhyAsa karavAnI dhaNIja muzkelI naDe che. tethI temAM ghaNA pheraphAra karavAne te bAbatanA anubhavI vidvAnane vinati patro lakhavAmAM Avela che. temAMthI caNA javAmA AvyA che thoDA vakhatamAM A bAbata upara calAvavA kamITI malarI ane te saMbaMdhIna chevaTanA nirNIya karaze nirNaya thayA bAda te pramA zeteA " abhyAsakrama " chapAvavAmAM Avaze. jeee sUcanA ApI na ya teo tarataja sUcanA mekalAvI Apaze. 251) rIDha sArAbhAi maganabhAI medI, 201) raDha lallubhAI lAca'6, 21) zeTha maNIlAla suvicAra jamala jhaverI, kula 653) hajI Azare 6800) nI raka manI kanvenzanamAM bharAyalAM nANAMnI udharANI vasula AvI nathI, je je udAracarita gRhasthAe kI nzanamAM peAtAnI sakhAvate bharI che paNa hajI mAkalI wr Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jainayuga citra 1983 pAThaya pustako temAM phatteha maLI nahotI. chatAM komanA vidvAna dhAre te A kArya thaI zake tema che. je tevuM kArya koI ghaNAkharAnuM ema mAnavuM che ke dhAmaka abhyAsa paNa vidvAno upADI leze to borDa tene ghaTatI madada te mATe beDa taraphathI sIrIjha tayAra karAvavAnI Apaze. pAThaya pustake kevI rIte taiyAra karAvavA tenA jarUra che. hamo temanA vicArane saMpUrNa malatA chIe. uparekhA boDa upara mokalavAmAM Avaze te chatAM A kAma baDe prathama paNa hAthamAM lIdheluM paNuM paNa te sabaMdhI gya vicAra karavAmAM AvI, - - thI 15 saM. 1982 nA Aso vadI )) sudhInuM zrI jaina che, kaeNnpharansa aizIsanuM saravaiyuM, 21186-11-10 zrI khAtAo 10523-1-1 zrI konpharansa nibhAvavaMDa khAte 6059-2-9 zrI pustakeddhAra kaMDa khAte jamA 4604-8-0 zrI zatruMjaya pracAra kAryakaMDa khAte jamAM 260-15-2 zrI aMgata laheNuM 73-3-0 upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda khAte udhAra 124-9-2 upadezaka puMjAlAla premacaMda khAte udhAra 2120 zrI janadharma prasAraka sabhA zrI bhAvanagara khAte udhAra 60-1000 zeTha makanajI je. mahetA khAte udhAra 21186-11-10 76045-11-10 zrI vyaktigata khAtAo 17204-0-6 zrI jaina . ejyukezana barDa khAte jamA -5-4 zrI bIjI konpharansa rizepzana kamiTi khAte jamA 3499-6-9 zeTha phakIracaMda premacaMda skAlara zipa khAte jamA 44871-3-3 zrI banArasa hiMdu yunIvarsITI janaraAdi madada kuMDa khAte jamA 100-0-0 thI jana svayaMsevaka maMDaLa khAte jamA 11-120 zeTha mulacaMda AzArAma jhaverI khAte jamA 260-15-2 2627-3-0 sIkyurITIo tathA rokaDa 10000-0-0 sITIImyuvameMTaTrasTa beDa khAte udhAra 12500-0-0 beMkaopha IDIyA lImITeDanA phikasDa DIpojhITa khAte udhAra 5000-0-0 Idera mALavAmIlanA phIkasTa DIpAjhITa khAte udhAra 7pa00-0-0 sADAtraNa TakAnI noTa 4684-4-7 sADAtraNa TakAnI judI neTa 3923-2-9 beMka opha InDIyA lI. nA cAlu khAte jamA 384-7-3 ImpIrIyala beMka oNpha IDI yAnA cAlu khAte jamA 488-0-0 purAMta sekreTarI sA. pAse 141-105 purAMta jaNasa AphisamAM 76 045-11-10 - 272 72-7-8 92627-3-0 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 399 4344-15-6 zrI khAtAo 2259-4-5 zrI janayuga khArta 1779-12-3 zrI jaina gurjara kavio khAte 294-9-0 DeDasToka pharanIcara khAte 11-5-10 zrI khAsa adhivezana khAte 4344-15-6 97232-7-8 I have examined the Accounts and Balance Sheet with the Books and Vouchers of Shri Jain Shwetamber Conference and report that the Balance Sheet is properly drawn up, so as to exhibit a true and correct view of the affairs of that Institution as on Aso Vad 30 Samwat 1982. I have also seen the securities mentioned in the Balance Sheet. (Sd.) Narottam Bhagvandas Shah. Hon. Auditor. 13-3-27, zrI 1 saM. 1982 nI sAlane Avaka jAvakane hisAba. - 6 103-2-1aaaa zrI rokaDa purAMta gaisAla Akhara 15457-14-3 zrI sukRta bhaMDAra phaMDa khAte udhAra 15457-14-3 zrI sukRta bhaMDArakuMDa khAte jamA 2615-10-2 zrI pagAra kharcanA 10241-0-0 kalekzana vakhate thayela phaMDanA 12-10 manIoDara kamizana kharca vasula AvyA te 106-ka-4 zrI posTa pArasala kharca 3893-2-3 upadezake mAraphate vasula AvyA 58-10-0 upadezakanuM bhajanabharA kharca 710-12-2 paracuraNa svayaMsevaka maMDaLa 138-1-0 sTezanarI prInTIga kharca bAlamitramaMDaLa mAraphate 3-5-8 paracuraNu kharca majurI, sIpA201-0-0 zeTha ravajI sejapALa taraphathI InA Dresa vagere kharaco 412-0-0 amadAvAdanA ha. zeTha muLacaMda 367-13-9 upadezakene pravAsa kharca AzArAma jhaverI 2-6-ha TrAma bhADA kharca 15457-14-3 802-12-2 saM. 1977nI sAla Akhare 6997-11 7 zrI kaeNnpharansa nibhAva phaMDa khAte jamA khAtuM baMdha thatAM mAMDI vALyA 250-2-0 vyAjanA AvyA te kaoNnpharansa nibhAva phaMDa khAte 11-15-0 paracuraNa pastI vigerenA cAlu sAlamAM' ApyA 3-11-3 svayaMsevaka maMDaLanA cAMdakhAtAnA 8-8-0 uttaravibhAga amadAvAda - vadhArAnA phisane kharca 300-0-0 metInA dharmanA kAMTA taraphathI 50-0-0 jAherakhabara kharcanA madadanA tA. 1-5-24 thI 11258-6-4 vadhArAnI rahyA te aradhA bhAge tA. 30-6-24 sudhInA dara nIce mujaba TharAva pramANe Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga caitra 1983 5629-3-2 konpharansa nibhAva phaMDa khAte 5629-3-2 zrI jana . ejyukezana beDa* khAte mAse rU. 50) lekhe 802-12-2 saM. 1977 nI sAla Akha ranA sukRta bhaMDAraphaMDanA lakhI vALyA hatA tenA jamA 5629-3-2 zrI sukRta bhaMDAraphaMDanA vadhA rAnA ardhabhAganA 6997-11-7 1763-10-6 dhI beMka opha iDIyAnA cAlu khAte jamA 1763-10-6 vadhAre A sAlamAM AvyA te 6141-6-7 zrI jana . ejyukezana borDa khAte jamA 237-3-5 rU. 75000nI noTanA vyAjanA ra75-0-0 beMka opha IDIyAnA phIkasa DIpojhITanA vyAjanA 5629-3-2 zrI sukRta bhaMDAraphaMDanA vadhA rAnA ardhabhAganA 15457-14-3 3529-5-8 zrI konpharansa nibhAvakuMDa khAte u. 2128-3-4 pagAra kharcanA 430-800 makAna kharcanA 111-11-6 zrI pisTa tAra kharcanA 122-11-6 vIjaLI phITIga tathA bIla 57-1-6 pepara lavAjamanA 305-3-15 sTezanarI prInTIMga 35-11-9 TrAmagADI bhADAnA 109-14-6 zrI paracuraNa kharca khAte 8-7-0 relave pArasala vIgerenA 218-13-6 judA judA vidvAnone yuropamAM pustakA mokalyA tenA TapAla kharcanA 6141-6-7 1480-10-9 zrI jenayuga khAte jamA 129-109 lavAjamanA tathA paracuraNa vecANanA AvyA 184-9-0 jAherakhabaranA AvyA 1480-10-9 31-1-10 upadezaka gulAbacaMda zAmajI kera DIyA khAte jame 31-1-10 leNu hatA te AvyA 63-10-6 zrI pustaka vecANa khAte jamA 63-10-6 pustakonA vecANanA AvyA te 158-0-8 zrI pustakedvArA kaMDa khAte jamA 158-0-8 zrI vyAjanA AvyA 4-0-0 zrI sAtakSetra khAte jamA 400-0-0 dhI DAyamaMDa jyubIlI pri. presa khAte jamA 400-0-0 bI. je. gaI sAla Akhara leNa hatA te AvyA 3529-5-8 3876-0-0 zrI jaina zvetAMbara ejyukezana barDa khAte udhAra 2876-0-0 judA judA vakhate pAThazALA ene madada ApavA tathA skolarazIpa ApavA vigere mATe sAla daramiyAna ApyA 201-0-0 zrI jana svayaMsevaka maMDaLanA cAMda khAte udhAra 197-4-9 maMDaLane cAMda ApatA cAMdanA kharcanA 3-11-3 konpharansa nibhAva phaMDa khAte laI gayA te 201-0-0 3459-2-5 zrI janayuga khAte udhAra 73-4-6 sTezanarI prInTIMga kharcanA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 61-0 zrI bIjI phransa risepzana miTi khAte jamA 361-7-0 sAla daramiyAna AvyA te 97-8-6 zeTha kIracaMda premaca'da }AlarazIpa khAte janmA vyAjanA 97-8-6 zrI vyAjanA AvyA te 40000=0=0 zrI mahAvIra jaina vidyAlaya khAte jamA 40000-0-0 [i sAlanA leNA hatA te A sAlamAM AvyA 3016-14-3 zrI khanArasa hiMdu yunIvaETI jaina gera di madadaDa khAte mA 2544-16 zrI mahAvIra jaina vidyAdha taraphathI vyAjanA AvyA 1. 1 di. 22nA TakA 6 lekhe 472~3-9 bIjA vyAjanA AvyA te 3016-14-3 7500--0-0 zrI sADAtraNa TakAnI leAna khAte ja. 5350--0-0 mA. je. rU. 7500)nA nATA vecatAM (zrI pustakAdvAra kuMDa khAtAnI) upanyAM te 2150-00 mA. je prathama A nATA khIjI nATA sAthe dara rU. 98-12-0 lekhe tA. 251905 levAi tenA hisAbe / . 740-4-0 paDayA tathA tenI resavelyu rU. 7500)nA hisAkhe atyAra sudhI rahelI tenA cAlu sAlamAM janagurjara kivaccenI pAka vIgere mATe vecatA nIcenA hisAbe AvyA. 428)# ), 100 nI mArA kara rUA. 6 8aaaa lekhe tA. 23-12-25 1921- 2. 2500)nI noTa dara rU|. - lekhe tA. 6-1-2 41 2690-106 sa. 1982nA mahA sudhI prata 2000 tathA zrAvaNu sudhI prata 1000 nI chapAI tyAM kAgaLanA 4-5-18 thI. pI. posTaja vigerenA 140~3~2 zrI pagAra kharcInA ---5- zrI paracuraNa kharcanA 117--96 zvetura mAsika tyAM kAgaLanI sIenA 3459-2-5 123--5-1 zrI aMgata ceSThA khAte udhAra 2-15-6 upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda khAte udhAra 381pa-7 upadezaka puntalAla premacaMda khAte dhAra 2-12-0 zrI jainadharma prasAraka sabhA bhAvanagara khAte 60-10-0 zeTha makanajI jIThAbhAi, mhetA 123-5-1 285-11-1 zrI khAte kenrA 11-5-10 zrI khAsa adhivezana khAte 24---- sTIka pharanIcara khAte 179-12-3 zrI jaina gurjara kavio khAte kApI 1000) nI chapAi vIgenA kharcanA thayA te 2085-11-1 231-5-6 zrIpustakAAra phreMDa khAte uSAra 191--5-6 pustake vIgere kharIdyAM tenAM tathA nA vecatAM impIrIyala ekanA kiMmAnanA 2150--0=0 rU|. 7500)nI A khAtAnI nATA na gurjara kavIonI chapAmaNI kharca vIgere mATe vecatAM paDatara kiMmata karatAM ochA rUpamAM tenA zrI sADA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 jainayuga tenA rUA. 1350) upajyA te khAtAnA hisAbe tuTatA upara mujaba rUA. 2150) thayA te zrI pustaka ddAra kuMDa khAte dhArIne A khAte jamA kIdhA. 510-00 zrI navajIvana presa khAte jamA 510-0-0 leNA hatA te AvyA 48-12- zrIkRSNa pepara mA khAte jamA 480-13-9 leNA hatA te AvyA. 11-120 | mULacara khArAma verI khAte jamA 11-12-0 bA. je temanA taraphathI sAla Akhare hiMsAbha AvatAM devA rAM te. 267-0-zatrujaya pracAra kAryakDa khAte jamA 6267-0-0 bA. je zrI khAsa adhi vezana vakhate thayelA 'nAsAla daramiyAna vasula AvyAM te. 100-0-0 zrI svayaMsevaka maMDaLA khAte jamA 100--00 mA. je. judA judA ma`DaLezane vecI ApavA mATe khAsa vizana vakhate zeTha svaccha sapAle karelAM 1. 9094-12-355 caitra 1983 traNa TakAnI neTa khAte jamA karyA te. 2241-4-6 7-2- ro phIcaMda premacaMda kAlarazIpa khAte udhAra 720 mA. je. kAlarazIpa ApavA jArikhabara ApI tenA 57184-4-7 sIkyurITIo vigere khAte udhAra 2500-00 sAla daramiyAna eka ek ghaDIyAmAM phIsa rIpojhITa khAtAmAM vadhAryuM te. 5000--0-0 dhI IMdAra mALavA mIsanI phIkasa DIpAjhITa khAte 4284=4-3 sADA traNa TakAnI grIna kharIdI te. vigata sIkayurITI lisTamAM .. 17184-4-7 384-ka-2 dhI dhrumpIrIyala beMka opha iMDIyA khAte udhAra 389-7-3 cAlu khAtAmAM leNA rahyA te 16628-0 zrIkuMjaya pracAra kArya khAte pAra 1312-8- sabhyAnA prayAsa kharcanA 200- rodra maNIlAla kArI khAte 150 rIDha popaTalAla rAmacaMda khAte 1662-2-0 629-10-5 zrI purAMta jAse 488---0 thA. mohanalAla bI. jhaverI pAse. sekreTarI tarIke 141-10-5 simAM rokaDa 629-10-1 9094612-35 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 vividha dha sIkyurITIonuM lIsTa. 20500-0-0 dhI impIrIyala beMka opha InDIAnI sepha kasTaDI DIjhITamAM rahelI sIkayurITIonI nedha-cAra nAmanI makanajI je. mahetA, metIcaMda gi. kApaDIA, gulAbacaMda zrA ane devakaraNa mULajI, 2. naM. 4707-6/16 02 tA. 27 julAI 1926 3000) traNa TakAnI lona 1896-97 TukaDA 3 dara rU. 1000) nA naM. bI. e. 1016 062. A neTo zeTha phakIracaMda premacaMda skolarazIpa mATe saMsthAne kharIdIne ApavAmAM AvI che. 7500) sADA traNa TakAnI lona 1900-0-1 nI phesalya rUA. 7500)nI kharIdI dara rU. 98 lekhe. 2-5 05 mAM 500) kaTaka 1 . bI. 1393ra7 2000) kaTakA 2 naM. bI. 139328/29 dareka rU. 1000) nA. 5000) kaTake 1 naM. 225510 ne. 10000) sITI imuvameMTa TrasTa baeNDa TukaDA 6 nIcenI vigate phesavelyu rU. 10000) nI. 4000) TukaDA 4 dara rU. 1000) nA naM. 2307 thI 10 TakA 4 nI 1902 .1962 60 00) nIce mujaba 1000) TukaDe 1 naM. 6356 lona 5000) TukaDo 1 naM. 6357 190363 20500-0-0 12500-0-0 dhI beMka oNpha inDIAnI phikasDa DIpojhITa rasIda naMga be 5000) rasIda naM. 1 naMbara 19/4114 TakA 5 lekhenI pAkatI tA. 25-11-26 7500) rasIda 1 naM. 20/513 TakA 5 lekhenI pAkatI tA. 12-2-27 12500). 5000-0-0 dhI Idara mAlavA misa phIska DipojhITa 2. naM. 143 TakA 6 lekhe pAkatI tA. 12-2-17 49684-4-7 sADA traNa TakAnI jUdI mATe nIcenI vigate 51000) rUA. ekAvana hajAranI pheravelyunI kharIda kI. 77nA 1000) TukaDe 1 naM. 129827 sa. 1900-01 25000) TukaDe 1 naM. B 0 74634 B 100440/1854-55 25000) TukaDe 1 naM. 74634 naM. bI. 10441/1854-55 12500) rU. sADAbAra hajAranI phe lyunA kharIda kIMmata dara . 9chA lekhe. 10000) TukaDA 1 naM. B 124618 1000) TukaDe 1 naM. B 103463 1000) TukaDe 1 naM. B 124607 500) TukaDo 1 naM. B 99756 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga caitra 1983 404 A noTo rA. zeTha ema. je. mahetA, mohanalAla bhagavAnadAsa jhaverI, motIcaMda giradharalAla kApaDIAnA nAmaparanI game te benI sahIthI nANAM male te mujaba che, Correct, Sd/. N. B. Shah Hon-Auditor 13-3-27 12 zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDanuM saMvata 1982 nI sAlanuM saravAyuM. 'u -- 1816-3-3 berDa khAte jamA 17204-0-zrI jaina zvetAMbara konpharansa khAte 250-0-0mI. bhegIlAla tArAcaMda pAse lonanA 500-0-0 mI. cImanalAla nAnacaMda khAte lonanAM meLa tathA khAtAvahI tapAsatAM hIsAba barAbara jaNAya che vAucaro meM tapAsyAM che. 17854-0-6 laherUcaMda cunIlAla keTavAlA, 215-2-9 zrI zIlIka e. oDITara tA. 4-3-17 18168-3-3 13 ejyukezana borDane saMvata 1982 ne Avaka jAvakane hIsAba, 65-11-9. gaI sAlanI rokaDa zilIka 1165-8-0 skolarazIpanA vidyArthIone ApyA. 140-0-0 vArSIka sabhAsadanAM lavAjamanA AvyA 668-14-0 pAThazALAone madadanA ApyA 512-3-5 vyAjanA. rUA. 7500 nI lona tathA 817-4-0 dhArmika parIkSAmAM inAmanA ApyA rU. 5000 nI phIkasa DIpojhITanAM 500-0-0 mI. cImanalAla nAnacaMdane lona 5629-7-2 sukRta bhaMDAra phaMDanA bhAganA kanka tarIke ApyA ransa taraphathI AvyA te. 390-0-0 zrI pagAra kharaca khAte 47-4-0 zrI paracuraNa kharcanAM 6347-2-4 47-11-0 zrI piSTa kharcanA 165-0-0 prInTIMga kharacanA 64-0-0 jAherakhabara khAte khacanAM meLa tathA khAtAvahI tapAsatAM hIsAba barAbara 2265-6-7 kenpharansa khAte jaNAya che vAucaro meM tapAsyAM che. 6131-157 laheracaMda cunIlAla keTavAla, 215-2-8 zrI jayuza khAte rokaDa e. oDITara tA. 4-4-17 6347-2-4 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha dha 405 14 AvatuM adhivezana From Rao Raja Narpat Singh Private A kaeNnpharansanuM teramu sAmAnya adhivezana mAra Secretary to His Highness the Maharaja Sahib Bahadur of vADamAM sojata mukAme maLavA mATe khAsa adhiveza Jodhpur. nanI beThaka veLAe sojita taraphathI rA. zrIyuta hIrA To The Resident General Secretary Shri lAla surANae AmaMtraNa ApyuM hatuM je svIkAra Jain Swetamber Conference, 20 vAmAM AvyuM hatuM. A adhivezana mATe prAthamika Pydhoni, Bombay 3. keTaloka uhApoha thayo hato ane te adhivezana aMge No. 6ss Dated Jodhpur, the 1-4-1927. sejata jevA sthaLe keTalIka sagavaDonI khAsa jarU- Sir, rIAta amane mAluma paDI hatI. A uparathI jodha. With reference to your letter No. 485 puranA nAmadAra mahArAjA sAhebane atrethI eka dated the 17th January, 1927 forwarding raprInTezana tA. 17 mI jAnyuArI 19ra7 nA a representation to His Highness I am directed to say that it was laid before His dine mokalavAmAM AvyuM hatuM. jemAM keTalIeka jarU Highness who appreciate the Committee's rIAto parI pADavA mATe te nAmadArane vinaMti decision to hold the next Session of Shri karavAmAM AvI hatI. ukta reprIjhenTezanane javAba Jain Swetamber Conference at Sojat (MardhAryA karatAM eTale ke gaI tA. 1-4-27 war) during April 1927.. nA naM. 655 ne A saMsthAne tA. 3-4-27 nA His Highness, while thanking the Comroja malyo che. jemAM nAmadAra mahArAjA sAhebe mittee, for their kind invitation to inagurate lagabhaga badhI mAMgaNIo svIkArI che te badala teo the Session, desires me to express his zrIne AbhAra mAnavAmAM Ave che. jaNAvavAmAM inability to attend. His Highness has, however, been please AvelA ukta pratyutaramAM sojata sTezanathI sojata ed to consider your other requests favourgAma je Azare 6-7 mAIla dUra che te vaccenA ably, and has directed me to reply as under:rasta kharAba thaI gaelo hovAthI tenuM samArakAma 1. That the Inspector General of Police jeke jhaDapathI pUruM karavA tAkIda ApavAmAM AvI che has been asked to make necessary. te paNa te me mAsa karatAM vaheluM pUruM thavA saMbhava police arrangements. nathI ema jaNAvavAmAM Ave che. That as regards the Road from Sojat Road Station to Sojat City, the work adhivezananuM sthaLa mAravADamAM hAI cAlu gara is in progress, but it will not be posmInI mosama ghaNI ja muzkelI vALI gaNAya sivAyake sible to get it finished before someprathama IsTaranA divaso nakkI karavAmAM AvyA hatA time in May. His Highness has howte samaye beThake maLe je banavuM asaMbhavita thaI ever been pleased to grant permission paDayuM che. garamInI rUtu mAravADanI beThako mATe tadana to all and sundry to ply motor vehicles asahya gaNAya temaja comAsuM e bahAragAmathI on hire during the fixed period coverAkhA hiMdamAMthI AvanAra DelIgeTa vagerene muzkelI ing the meeting of the Conference. vALuM hoI sAdhAraNa adhivezana mATe te samaya ane 3. Regarding the Customs Inspection, His Highness has been pleased to yogya ane muzkelIo vALo gaNAya jethI A dispense with customs examination Adhavezana isTaranA tahevArone badale dIvAlI Asa of persons attending the Conference, pAsa koIpaNa samaye yAte krisTamasamAM anukuLa if a proper guarantee is forthcoming divasee bharavA para mulatavI rAkhavA pharaja paDI che. on a printed declaration that no arti Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayuga 406 cles will be sold in Marwar and any person found violating this will submit to the penalties in force in Marwar for infringement of the Customs Regulations. caitra 1983 mujaba javAba ApavA mDane pharamAvavAmAM AvyuM che ke, 1. pAlIsa khAtAnA vaDAne ghaTatuM peAlIsa ArkRSNa bhApavA jaNAvavAmAM AvyuM che. 4. The Principal Medical Officer has 2. seAjata sTezanathI seAjata zahera sudhInA rastA saMbadhe (jaNAvavAnuM ke) kAma cAlu che paNu been asked to depute a Sub-Assistant me mAsanI kAipaNa tArIkha pahelAM te saMpUrNa thavA Surgeon to look after Sanitary mea sures. saMbhava nathI te paNa kaeNnsanA adhivezananA nirNita samaya daramiyAna bhADAnI dareke darekane meTA TAvavA paravAnagI ApavAmAM Ave che. 6. Regarding the grant of Da| Badal His Highness regrets his inability to accede to your request, but the Superintendent Farrash Khana has been instructed to lend you such tents and Kantras could be inacle available; yon will therefore please approach theDhAya Superintendent Farrash Khana for your requirements. Yours faithfully, Sd/- Narpat Singh, Private Secretary to H, H. The Maharajah Sahib Bahadoor of Jodhpur. ( odhapuranA nAmadAra mahArAjA sAhebanA prA 5. dala bAdala vAparavA ApavA mATe tamArI veTa sekreTarIne patra) naM. 655 tA. 1-4-1927mAMgaNI na svIkArI zakavA badala nAmadAra mahArAjAM sAheba ligira che. paNa je tayue ane kanAtA malI zake tema hoya te vAparavA ApavA krAsa khAnAnA adhyakSane jaNAvavAmAM AvyuM che jethI tamArI jarUrIAtA sabaMdhe karArakhAnAnA adhyakSane maherabAnI karI jaNAvavuM. tamArA tA. 17-1-27 nA na. 485 vAlA, nAmadAra mahArAjA sAheba paranA patra sAthenA patra saMbaMdhe ema prakhI jaSNuAvavA pharamAvavAmAM AvyuM che ke ukta patra nA. mahArAjA sATaeNba nuramAM mukatAM 1927 nA eprilamAM zrI jaina zvetAMbara konsanu sAjana (mAravADa) mAM AvatuM dhi vezana meLavavA sabaMdhe kamiTinA niyanI tee nAmadAra kadara khare che. chatAM tamArI bIcha mAMgaNImAM saMbaMdhe tamane anukUla thAya tevA niSNuya karavA khuzI thatAM nIce 3. kasTama (jakAta) tapAsaNI sabaMdheM-mAravADamAM kAipaNa vastu vecavAmAM Avaze nahiM. ane jo kApaNa vyakita AnA bhAga kare to jakAtanA niyamo tAvA mATe je sajA mAravADamAM amalamAM te sahana karavA pUratI pemAM sAga'nAmA para dharatI gerarI apAya to jakAtanI tapAsa baMdha karavAmAM Avaze. (kAnpharansamAM bhAga levA AvanAra gRhasthA mATe. ) 4. Aragya sarakSaNa saMbaMdhe sabhALa rAkhavA mATe eka sabaesIsTaMTa sarajananI geAThavaNu karavA Arogya khAtAnA vaDAne jammuAvavAmAM AvyuM che. tamArA vizvAsu. (sahI aMgrejImAM) narapatasidha prAiveTa sekreTarI ke. eca. eca. dhI mahArAjA sAheba bahAdura Ak jodhapura AvatuM adhivezana khulluM mukavA sabaMdhe tamArA mAyAlu bhASaNa mATe kamiTinA bAbAra mAnatAM 15mI. munzInAM lakhANA sAme virodhadarzaka sabhA, kukata adhivezana vakhate AjarI ApavA ati tamane jaNAvavA icche che. tA. 18-3-27 zukravAranA rAja rAtre mu. TA. 3-4 vAgata zrI muMbai mAMgarALa jaina sabhAnA DhALamAM mI. kanaiyAlAla mANekalAla munzInA keTalAMka vAMdhA bharelAM lakhANo sabaMdhe vicAra karI mok Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 407 TharAva karavA janonI eka jAhera sabhA maLI hatI. bAbu kIrtiprasAdajI. je vakhate mahaTI saMkhyAmAM janabhAIe hAjarI tA. 26 jAnyuArIthI paMjAbamAM pravAsa zarU ApI hatI. A sabhA zrI jana zvetAMbara konpharansa karyo. amRtasara, jaDIAlAgurU kasUra, paTTI, jAlaMdhara jana esosIezana opha inDIA tathA mAMgaroLa ane hAzIArapura A badhI jagyAoe sabhAo jana sabhAnA azraya heThaLa bolAvavAmAM AvI hatI. thaI jyAM jyAM banI zakayuM tyAM sthAnakavAsI bhAIzarUAtamAM saMsthAnA presIDenTa janarala sekreTarI mI. ene paNa sAthe meLavyA ane zatruMjaya tIrtha saMbaMdhI makanajI je. mahetAe sabhA belAvavAne uddeza Avazyaka bAbate samajAvI-yAtrAtyAga kAyama rAkhavA samajAvyo hato ane A sabhAnuM pramukhasthAna levA paMjAbanAM gAmegAmamAM pUrI makkamatA che. svayaMsevaka ra. zeTha choTAlAla premajIne vinaMti karI hatI. A maMDaLa (aMbAlA) pitAnuM kAma karI rahyuM che. epridarakhAstane Teke malatAM pramukhazrIe TuMka vivecana sanI pahelI tArIkhe paMjAba bharamAM khUba tapazcaryA karatAM jenenI lAgaNI A lakhANothI kevI duHkhAI thaI che ane hareka jagyAoe sabhAo thaI che. hatI te samajAvyuM hatuM. potAnA vicAro saue peDhI taraphathI Avela hiMdI sAhityane pracAra karyo. jaNAvavA harakata nathI paraMtu aMgata TIkAmAM na uta- pracAra kArya samitinI mITIMga jayapura belAvavAnI ravA bhalAmaNu karI hatI. tyArabAda mI. munzIkata hatI be traNa sabhyo AvI zake tema na hovAthI pustake saMbaMdhe vicAra karI riporTa karavA mATe mulatavI rahI. kaeNnpharansa nImelI tA. 29-8-16 nI peTA sami. zrIyuta maNIlAla koThArI tino riporTa tathA mI. munzI sAthe thaela patravya- dakSiNamAM gaelA ane tyAM jagyAe jagyAe vahAra raju karyo hato. bAda je TharAvo savAnumate sabhAo karIne zatruMjayanI laDatanuM rahasya samajAvyuM. pasAra karavAmAM AvyA te A sAthe ApavAmAM AvyA e sabhAone hevAla patramAM vakhato vakhata Ache. A prasaMge jUdA jUdA vaktAoe potAnI vatA rahyA che. lAgaNI-jusso ane zuM karavuM joIe vagere bAbato zrIyuta hIrAlAla surANA. para pitAnA vicAro jaNAvyA hatA. A bolanA- dakSiNamAM lAMbI saphara karIne chevaTe belagAmamAM rAo paikI zeTha sArAbhAI maganabhAI modI, lallubhAI tAMbara digaMbara bhAIonI moTI sabhA karIne karamacaMda dalAla, odhavajI dhanajI, maholAla magana- sojata AvyA che. tyAMthI jayapura-jodhapura vagere lAla jhaverI, mohanalAla dalIcaMda dezAI, vIracaMda jagyAe jaI AvyA. konpharansanI beThaka mATe teo pAnAcaMda zAha, DaeN, mehanalAla hemacaMda vagere bhAI prayAsa karI rahyA che. ane AsapAsa pracAra karI ee munzInA badhAM lakhANa saMbaMdhe TuMkamAM paNa rahyA che. tA. 25-2-27 thI nava pavAsa karyA spaSTa vivecane karyA hatAM. TharAva pasAra thayA ane tethI musApharImAM jaI zakyA nathI. AcAyaeNzrI vijapramukhazrIe TuMka vivecana karyA pachI temane AbhAra 111 2 yavallabha sUrijI sejita AvavAnA hovAthI temanA mAnI sabhA visarjana thaI hatI. AvI gayA pachI AgaLa pravAsa zarU karavA dhAre che. dayAlacaMdajI jeharI. 16 zrI zatruMjaya pracAra kArya samitine riporTa, thi sAmatanI ripATa , nAdurasta tabIyatanA lIdhe teo pravAsa karI zrI zatruMjaya pracAra kArya samitinA sekreTarI zakayA nathI. banArasa ane lakhanaumAM sabhAo zrIyuta bAbukIrtiprasAdajI taraphathI ukata samitinA karI hatI. kAmakAjane riporTa temanA tA. 12-4-27 ne patra bhAI popaTalAla. sAthe amane mokalavAmAM Avyo che te A nIce dakSiNamAM pracAra karI rahyA che. tyAMnA zeharI jAhera jANa mATe prakaTa karIe chIe. ane gAmomAM prasaMgopAta pravAsa kare che ane tenA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga 408 caitra 1983 savistara samAcAra zrI mahArASTIya janamAM AvatA tamAM bahAra paDaze. vaDI dhArAsabhAmAM TharAva AvavAne rahe che. hato tyAre teozrI rA. hAjIne maLyA hatA ane hiMdu za. maNIlAla khuzAlacaMda, mahAsabhAnA sabhyone malIne zatruMjaya saMbaMdhI hilateozrI be mahinAthI kaccha prAMtamAM gAmegAma cAla karavA prayAsa karyo hato. ghUmI rahyA che. bAdaragaDha, saI. rApara, jesaDA, dhama. 17 khAsa adhivezananA pramukha mahAzayanI kaDA, kaMthakeTa, kAnamera, palasa, ADesara, phatehagaDha, sakhAvate, belA ane evA nAnAM nAnAM ghaNAMe gAmone teo gayA julAi ogasTamAM maLelAM khAsa adhipahoMcI gayA che. gAmaDAMomAM jaIne tyAM zatruMjaya vezana vakhate ukta adhivezananA pramukha mahAzaya saMbadhI vyAkhyAna ApavA uparAMta tyAMnI paristhi- zrIyuta bahAdurasiMhajI siMdhI taraphathI je sakhAvatenI tInA pramANamAM lokonI sthiti sudhAravAnA prayAso rakama jAhera karavAmAM AvI hatI te sakhAvatAnI paNa karI rahyA che. rakama nIcenI vigate ane teozrI taraphathI mekakaeNnpharansanI DIrekTarInAM kaeNrma bharAve che. ja- lavAmAM AvI che. gyAe jagyAe zALA pAThazALA kholAvavAnA prayAsa rU. 2501) zrI sukRta bhaMDArakuMDamAM, rU. 1501). kare che ane musApharIne avizrAta zrama sevI rahyA zrI zatruMjaya pracArakArya phaMDamAM, rU. 501) zrI mahAche. kacchaprAnta pUro karIne teo vaDhIAra thaIne vIra jana vidyAlaya, rU. 251) zrI muMbaI jana svayaMjunAgaDha saMdha AvavAnA prasaMge tyAM pahoMcavA dhAre che. sevaka maMDaLa, rU. 201) zrI muMbaI mAMgaroLa jana zrIyuta lAlA bAburAmajI jaina sabhA. rU. 251) zrI muMbaI jIvadayA maMDaLa, rU. ema. e. ela. ela. bI. plIDara phAjhakA 251) zrI adhyAtma jJAnapracAraka maMDaLa, tathA karachI vALA zrI AtmAnaMda jaina mahAsabhA paMjAbanA tara- svayaMsevaka maMDaLa ane yuvaka sevAsamAja darekane 2. phathI cuMTAIne AvyA che. teozrIe zatruMjaya pa1) A rIte rakamo amane maLI cUkI che, ane saMbaMdhI u6mAM TrekaTa taiyAra karyuM che je thoDA vakha- ukta rakama te te dareka saMsthAne ApI devAmAM AvI che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. " na caitadevaM yat tasmAt-zuSkatarkagraho mahAn mithyAbhimAna hetRtvAt tyAjya eva mumukSubhiH // 145 / / grahaH sarvatra tattvena mumukssuunnaamsNgtH| muktau dharmA api prAyastyaktavyAH kimanena tat // 146 / / arthAtamumukSujanoe te e zuSka tarkanA pAzamAMthI chUTavuM ja joIe-eto mithyAbhimAnane hetu che-enA ekanA pAzamAMthI chUTavAthI kAMI saraze nahi, kiMtu evA evA bIjA mAnyatAnA pAzo Akhara cheDavAja paDaze, te pachI A zuSka tarkane rAkhIne zuM kAma che ? -zrI haribhadra sUrikRta gadaSTi-samuccaya. - - - - - - - - - - pustaka 2 aMka 9, virAta ra453 vi. saM. 1983 vaizAkha, taMtrInI neMdha. zrI kezarIAjI tIrtha prakaraNa, 1 tAMarIoe digaMbarabhAione mAyA svarUpamAM bahAra na Ave tyAM sudhI A khabara upara gata menI 6 ThI tArIkhe muMbainA patramAM diga. vicAra thaI na zake, paNa hRdayane AghAta te tho; barI bhAIeAnI jana tIrthakSetra kamiTInA maMtrI chatAM A khabaramAM atyukita te nathI ? evo prazna to zrIyuta cunIlAla hemacaMda jarIvAlA taraphathI je pragaTa hadayamAM ume. thayuM tene sAra e che ke - Aja maMtrI 5 mI menA patrathI ApaNuM kaipha amane khabara maLI che ke kesarIAnAthanA maMdiramAM rasanA janarala sekreTarI pratye jaNAve che ke - " vajA ane mugaTa maMDaLanI kriyA vakhate ahiMsAnA upa " amane tAra e rItane maLe che kesake gaNAtA zvetAMbara jainene hAthe digaMbara jainene Diganbaries seriously beaten by mAra paDe che, tArathI khabara maLI che ke badhA digaMba- Lathis by the Hakim with his rone hakIma ane zvetAMbarIoe khuba mAryA che. 5 Swetamber followers causing death mANaso mAryA gayA che. 15 maravAnI aNI para che ne of 5 persons fifteen about to die. lagabhaga 150 ne sakhata ijA thaI che. 150 seriously injured at the Dharaja. A khabarathI amane ghaNo kheda thaze. vastu, dand & Mukul Kundal ceremony sthiti zuM che te jyAM sudhI niSpakSapAtapaNe satya very serious struggle." im Pauza youturo a of 5 perusly injured Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha 1983 Agrahane lIdhe tyAM hAjara rahelA ophisare byugala phukI gharane gaDhathI maMdiranI cAre A bAkha kaAba'dInI peThe geAThavAyaluM hatuM tene adara khelAyuM ane teNe (lazkara) maMdiramAM dAkhala thatAMnI sAthe tenAM dvAra baMdha karI dIdhAM ane hukama maLatAM cAM hIe ane tenA zvetAMbarI anuyAyIoe badhA diga'kharIne mAryA, 5 mAsa mAryAM, 15 maravAnI aNIpara che ane lagabhaga 150 lAThIthI sakhata ghavAyA che. bhAre lahu Ama 1 lInA tAra che, bIjIneA tAra paNa tenAja che ne vizeSamAM jAya che OM zvetAMbarIno hajI humalAkhora-kacha rAkhatA (aggressive) * | 6ThI para kriyA karavA mAge che. ' A parathI kharIka mAmale che ane zvetAmbarIe ane mahArANAnA mAsAnuM mArSika parjhana che te tamA eI zako. AzA rAkhIe chIe ke A turataja tameA badha karAvaze ane tame zuM karavA mAtrA meM te jAyaro. teja ma`trI mI. jarIvAlA tA. 6 ThI menA patrathI homanI kriyA karavA mATe paDelAM baLataNanAM vaLI jAya che lAkaDAM vaDe jamA thayelA digarIone mAryA karavA mAMDayA ane jenA pariNAme pAMca mANasa te tyAMne tyAMja rAmazaraNu thai gayA ane dADhase khase bhayaMkara rIte ghAyala thaine paDayA che. Aine te te vakhate zvetAMbarIe badhI kriyA baMdha rAkhI (a)ne saghaLA amaladAro sAthe palAyana karI gayA. teke pAchaLathI bIje divase cupacApa dhvajA caDAvIne jANe pAtAnA parAkramamAM mahAn vaya meLaLyeA hoya tevA sa`teSa ane AnaMda mAnyA. muMbaisamAcAra tathA sAMjavartamAna jainayuga re --pAtAnA zvetAmbara anuyAyIo-anucarA sahita harIze bavADa ane muzkela kriyA vakhate lAThImAthI digabarIone sakhata mAryAM ane 5 jaNanA maraNa nipa~IM, 15 maravAnI aNIpara che ane 10 samata rIte ijA pAmela che. tA. 8 mI e digaMbarI bhAionI sabhA muMba. mAM bharAya che ne temAM eka najare jonAra bhAnna che jaNAve che keH-- * digabarIonI taLu bAra khAnagI rIte keTalAka zvetAMbarIonI khaTapaTathI dhvajadaMDa caDAvavAnI tajavIja thaI cukI jevI khabara digabarIne paDavAthI teoe zra kumAzATaeNba pAse tema nahIM thavA devA. prArthanA karI. temaNe kaMi paravAnagI ApI nathI ema jaNAvavAthI teo zrI mahArAna pAse gayA. tyAMthI paNa javAba maLyA ke ame temane dhvajA caDhAvavAnI kaMIpaNa paravAnagI ApI nathI, te uparathI se'kaDA diga'arIA vakhata pahelAM madiramAM hAjara thaI gayA. zvetAMbarI tathI potAnA kArya krama pUro karavA mATe puratI taiyArI hatI, kAraNa temanI sAthe rAjyanA lazkaranI tathA meTA amaladAronI hAjarI rAkhavAmAM AvI hatI. temAMnA devasthAna hAkema tathA khAsa tArga bane. zvetAMbarIe che. pachI dhArmika kriyAnA prAra' thatAM digabarIbonA eka AgavAna paDita giradhArIlAlajI nyAyAdhIro (?) zvetAMbarIne tema karatA aTamanyA, ane te kAno hukamathI A kriyA kare che te jANavA mAgyuM, kAraNa (ke) temane teA agAuthI mahArAja tA. 10-5-27 A najare jonAra digakhara bhAInA kathanamAM kyAMya ema AvatuM nathI| badhA digabarone zvetAMbarIee khUba mAryAM che. AmAM teA hAjara rahelA aiphisare lazkara kholAvyuM ane te lazkare baLataNunAM lAkaDAMthI digabarIone pUrI mAryA te tene pariNAme mattu vagere nipajyuM ema jaNAvyuM che. varSo vetAMbarIe sabaMdhe teo badhI kriyA karI sadhaLA amaladArA sAthe palAyana karI gayA ane bIje dine cupacApathI vajjaDa kriSA temaNe karI ema jaNAvyuM che. gAma chatAM jAhera patramAM badhA DhIMgarAna hakIma ane zvetAMbarIe khuba mAryAM che ema prakaTa karavAmAM zrAvyuM che, ane virodhamAM uparokta sabhAmAM paNa atyukti bharelA eka eveA rAva karavAmAM Ave che keH-- zrI krasarInA digambara jaina maMdiramAM zvetArIoe dhIre dhIre pAtAnA adhikAra mA. - vIne dhvajadaMDa caDhAvavA jeTalA durAgraha karyAM che ane temAM paNa bacakara tyAkhaMDa karIne keTalAe diga"bara bAenI pAra amAnuSeka rIte hatyA paNa karI che tathA kama cArIe dvAyA digabarane burI tare kumAra temaja zrI mahArAnta pAse prArthanA karatA jaNAva-huthI pIDAvIne sarAvI nakhAvyA che. temanA A yAmAM AveluM ke robo kAie tevI paravAnagI nAMkha rIkhane ApI nathI. cA pramANenA digambara bAdanA kAne mATe A sabhA ghRNA kare che ane tiraskAra pragaTa kare che, ' Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha 46 AmAM kALA akSara ame mUkAvyA che. je te caDAvavAnI paravAnagI nathI ApI. te uparathI pramANe thayuM hoya te ghaNa-tiraskAra eka rIte "seMkaDo digaMbarIo vakhata pahelAM maMdiramAM hAjara vyAjabI Thare, 5NuM pUruM nAdita to phAvA thaI gayA. tAMbarIone dhArmika kriyAo karatAM e nyAye tyAM ekaThA thayelA zvetAmbarIoe mAra eka digaMbara bhAI e aTakAvyA. te pachI lazkara vAmAM bhAga lIdho hoya ema najare jonAra digaM, vagere AvyuM ke A prasaMga banyo' kevI rIte aTabara bhAInAja upalA ahevAla parathI paNa dekhAtuM kAvyA ? temAM kaMI atireka karavAmAM Avyo hato nathI, temaja zrIyuta jarIvAlAe konpharansa para ke nahi? ophisare vAryA hatA ke nahi ? vagere kaMI zarUAtanA je be patra lakhyo ane temAM pitAne paNa batAvavAmAM AvatuM nathI. ame te pitAne maLelA tAranI hakIkata jaNAvI temAM paNa ema thayelA upalA khyAlathI kaMI paNa atireka karavA nIkaLatuM nathI. e badhuM te lazkara ne ephisara gherAvAnuM svAbhAvika mAnIe to pachI te saMbaMdhI (hakIma ke koI bIjA) e mAravAmAM bhAga lIdhe DhAMkapichoDe zuM kAma karavAmAM Ave che ? A mArAmArI ema jaNAve che. e badhuM kharuM hoya te 4thI mee savAramAM banI ema digaMbarabhAIo "pakhAlInA vAMke pADAne DAma' e pramANe ekanA jaNave che. deSanuM AropaNa bIjAnA para karavAmAM Ave che tA. 10 mI menA saMbaI samAcAramAM to evuM phalita A parathI spaSTa rIte thaI zake. jenAra digaMbarabhAI taraphano ahevAla, eka judA mAravuM ane bIjA eTale amaladAra ke lazkara lekhamAM prakaTa thAya che temAM mugaTa kuMDaLa caDhAvavAnI mAre te amuke jevuM e be bhinna bhinna vastu che. temAM kriyAnI vAta temaja baMdukanA godAthI mAravAnI vAta paNa tAMbarIe rAjakarmacArIo dvArA digaM- vizeSamAM Ameja thAya che, A bhAI uparokta barane burI tarehathI pIDAvIne marAvI naMkhAvyA che sabhAmAM najare jonAra" hoya ke anya, te ame evuM zvetAMbarIo paranuM ALa paNa ucita na gaNAya. kaLI zakatA nathI. digaMbarI bhAIonA manamAM pravetAmbarIone moTo * cothI tArIkhanI savAre A saghaLuM jaI sthAnika guho e vaselo jaNAya che ke vetAmbarI dhvajA temaja jAtrAe AvelA digabara bhAIo maMdiramAM ekaDA daMDa kriyA kema karI jAya ? ema thaI jAya ane maLyA ane devasthAnahAkema ke jeo paNuM vetAMbara che thaI gayuM te pitAnA hakakapara te AkramaNa thAya temane hukama batAvavA mATe lekhita temaja methI kahyuM che, ane tethI game te bhoge te na thavA devuM joIe paraMtu teoe hukama batAvyo nahIM ane tyAM AvelA bAvana jinAlayamAMnI mUrtio upara zvetAMbare mugaAvo khyAla digaMbarI bhAIonA manamAM Avyo TakuMDaLa caDhAvavAnI tadana navI kriyA karavA lAgyA hoya te te ame svAbhAvika gaNIe. te khyAlathI ke je digaMbara dharmathI taddana virUddha che temaja AgaLa pote je karavA dorAyA hatA ane je karyuM hatuM tenuM kadipaNa A mugaTakuMDaLa caDhatA nahI, kAraNake maMdira digavarNana kaMika aMza bhAge uparanI sabhAnA najare barIonuM banAveluM ane temanuM che. jenA purAvA tarIke jenAra digaMbara bhAIe je jaNAvyuM che. te e che zilAlekhe mUrtio vagere atyAre paNa mojuda che. A ke digaMbarI bhAIone agAuthI khabara maLI gaI kriyA thatI joI digaMbarIomAMthI eke aTakAvavAnI hatI (ke jenI khabara ame dhArIe chIe ke muMba. kezIza karI, je uparathI madharAhAkema ke je vetAMbarI inI digaMbarIya jaina tIrthakSetra kamiTIne paNa upa che temaNe byugala vagADI AgaLathI taiyAra rAkhelA sIpA Ione aMdara bolAvyA. ane daravAjA baMdha karI tyAM rane prasaMga banyo te pahelAM agAuthI maLI gayelI paDelAM bALavAnAM lAkaDAMthI temaja baMdukanA gadAthI hovI joIe) tethI zrI mahArAjakumAra ne pachI zrI mAravAno hukama Ape. sAme thanAra paMDita giradharalAlajI mahArANune teo maLI AvyA. kahevAya che ke nyAyatIratha (nyAyAdhIza ? nahi ) ne poleja phaTake mAthA teoe jaNAvyuM hatuM ke vetAmbarIone vajAdaMDa para mAryo ke je tyAM maraNane zaraNa thayA ane sIpA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga vaizAkha 1983 412 cho ekadama loka u5ra tuTI paDayA, digabarI- te sAthe vetAMbarIeAnA paNa lekhe temaja anya mAMthI ekapaNa mANasa pAse lAkaDI ke hathiyAra nhad, dharmanA tAmrapatre paNa dayAnamAM levAM ghaTe. ejhAkAraNake te maMdiramAM laI javuM dharmavirUddha hatuM (teja nA zabdo udhata karIe topramANe zvetAMbara saMbaMdhI paNa kahI zakAyataMtrI) Ama karatAM ghaNAM mANasone gaMbhIra IjA thaI "ahIMnI mUttipara kesaraDuM ghaNuM caDhAvavAmAM ane pAMceka mANasa marI gayAM ema khabara paDatAM Ave che, tethI tene kesarIyAjI yA kesariyAnAhAkema vagere zvetAMbare badhu 5Datu mukI bhAgI thajI paNa kahevAmAM Ave che. mUtti kALA pattharanI gayA. maraNa pAmelAMnAM muDadAM be divasa sudhI rajhaLatAM hovAthI bhIlaleka tene " kALAjI kahe che, RSabhadeva rahyAM pachI mahArANuM taraphathI sarjana ophisara ane be viSNunA 24 : avatAramAMthI AThame avatAra hovAthI bIjA amaladAree AvI bALavAnI rajA ApI. A hiMdaonuM paNa A pavitra tIrtha mAnavAmAM Ave che. daramyAna ATalAthI dharAyAM na hoya tema letAMbare AkhA bhAratavarSanA kavetAMbara tathA digaMbara jaina eva tA. 6 ThIne divase vadhu pilIsane pahere rAkhI mevADa, mAravADa, DhaMgarapura, vAMsavADA, IDara Adi rAjyanA digabarene maMdiramAM jatAM aTakAvI pite pe- zaiva, vaiSNava Adi ahIM yAtrArthe Ave che. bhIlaka tAnI jAtavAlA amaladArenI madadathI davADanI kALAjIne pitAnA ISTadeva mAne che ane te lokomAM enI kiyA karI ke je karavAne hakka digaMbarene hA, bhakti tyAM sudhI che ke kesariyAnAtha para caDelA kesarane kAraNu maMdira digaMbarIonuM che." pANImAM ghoLI pI lIdhA pachI teo-cAhe teTalI vipati AmAM paNa tAMbarIoe digaMbara bhAI nI pitAne sahana karavI paDe-taDuM bolatA nathI. hatyA karI evuM nathI. " pAMceka mANasa marI gayAM AkhA hiMdusthAnamAM Aja eka evuM maMdira che ke ema khabara paDatAM teone hAkema badhuM paDatuM mukI jyAM digaMbara tathA tAbara jaina ane vaiSNava, ziva, bhIla bhAgI gayA" ne "6 ThI me e ekalA vajAdaMDanI kriyA ema tamAma saddha snAna karI samAna rUpe mUrtinuM karI' ema AmAM kahevAmAM AvyuM che. vizeSamAM pUjana kare che." kahevAmAM AvyuM che ke "vajAdaMDa karavAno haka digaM kezariyAjI yA kezarIyAnAthajI e nAma digaMbara bare hatA, te A vajadaMDa pahelAMne vajadaMDa bhAio muktakaMThe svIkAre che e mATenA temanA AvetAMbara bhAIe ja caDAvyo hato e eka aiti. TharAvo paNa e jaNAve che. kezara jinapUjAmAM vApahAsika binA che temaja te vajadaMDa uparanA lekhathI ravuM, caDhAvavuM e zvetAMbara ja kare che. digaMbarabhAIo sAbIta thAya che. rA. ba. ojhAe jaNAvyuM to jinadeva para kezara caDhAvatA nathI tema jinapUjAmAM kezara vAparatA nathI. to pachI potAnA RSabhadevanI | 'visaM. 1886 (I. sa. 1832) mAM jesalameranA marlipara kezara ghaNAkALathI caDhAvavAmAM Ave che tema (te samaye udayapuranA) nivAsI esavAla jAtinI vRddha caDhAvavA daI temanuM nAma kezarIyAjI yA kezarIyAzAkhAvALA bAphaNagetrI zeTha gumAnacaMdanA putra bahAduramalanA kuTuMbiyAe prathama dvAra paranA nakArakhAnuM banAva nAthajI evuM zvetAMbaranI pUjAvidhipaSaka ane rAvI vartamAna dhvajadaMDa (eTale hamaNAM caDhAvyA te pahe. darzaka nAma digaMbara bhAIoe kema paDavA dIdhuM lAMne) caDhALyo.' rAjapUtAnekA itihAsa-prathama khaMDa pR. 347. ahIM pUjananI mukhya sAmagrI kesara ja che ane pratyeka yAtrI potAnI IcchAnusAra kesara caDhAve che. keI maMdira digaMbarIonuM che eTale eno artha koI jana te potAnA bAlaka Adine kesarathI taLI te emaja thatA hoya ke mAtra digaMbarIonuM che te badhuM kesara caDhAvI de che. prAtaHkAlanA pUjanamAM jalaprakSAte kai paNa sajajana svIkAraze nahi. digaMbarI lana, dugdhaprakSAlana, ataralepana Adi thayA pachI kesaranuM bhAIo ane temanA bhaTTAraka dvArA thayelI pratiSThAnA caDAvavuM zarU thaIne eka vAgyA sudhI caDhatuM ja rahe che. devakulikAo para ke bIjA sthaLe temanA lekha hoya, rA. ba. ejhA. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI gaMdha 413 haze? te bhAIo paikI vidvAno, paMDito Ane karyo ke "digaMbaroe sTeTanI polIsa sAthe jhaghaDo uttara zAMta ane saMyamI bhASAmAM etihAsika daSTithI karyo ane pAchA haThatAM pitAnI ja vaDe cAra jaNAne Apaze te kaMIka ajavALuM jarUra paDaze. dAbI mAryA. digaMbara ane tAMbara vacce koI - amane te hindu ane jaina baMnene mAnya A jhaghaDo thayo nathI. vadhAre vigata mATe rAha juo.' jaina tIrthanA gaurava mATe AnaMda upaje che. vRthA ne teja 7 mI nI sAMje kezarIAi pahoMcyA. tyAMthI Arepa karavA, jhaghaDA upasthita karavA e te samagra hakIkata meLavI 8 mI e gujarAtI tathA aMgrejImAM jaina samAjanA saMgaThanamAM aMtarAya rUpe che ane te hakIkato lakhI konpharansa ophisa para mokalI. A mATe pUrNa kheda thAya che. baMne tA. 12 mI nA gujarAtI temaja aMgrejI patromAM chapAyela che. temaja raNachoDabhAIe Apela inTarazvetAMbara ahevAla bu paNa chapAyo che temAM paNa pote najare jonAra (1) pATaNavALA zeTha punamacaMda koTAvAlA ke je tarIke nahi, paNa tyAM yAtrAe gayelA ne je hakIkata zrImaMta jana zvetAMbara AgevAnanA hAthathI jA. tapAsa karI meLavelI te pite jaNAvelI che. AmAM daMDanI chellI kriyA thaI hatI. (2) rA. rA. motIcaMda mArAmArI konI vacce ane kevI rIte thaI tene giradharalAla kApaDIA ke je muMbaImAM eka zvetAMbara sAra khetIcaMdabhAInA zabdomAM e che ke - AgevAna che, konpharansanA mAjI janarala sekreTarI "vaizAkha suda 3 nA roja savAre abhiSeka karavAne ane selIsITara che. (3) zeTha raNachoDabhAI hate. cAra kalAka te kriyA cAlI. digaMbarIoe Atma ne zA ya rAyacaMda metIcaMda jhaverI ke je paNa muMbaInA traNa karI AThase upara jene ekaThA karyA hatA. teo vetAMbara AgevAna che-ema e traNe kezarIAjInI A AkhI kriyA joI rahyA hatA. lagabhaga baporanA bAra yAtrAe upalo banAva banyA pachI lagabhaga turatamAM vAge kriyA pUrI thaI ane "vetAMbara jamavA mATe dharmagayo hatA temanA taraphathI keTalIka hakIkato tyAMnI zALAmAM gayA. te vakhate mAtra beja tAMbare maMdiramAM paristhitithI vAkepha thai raju thaI che. A paikI hAjara hatA ane tenI pratimAjIone mugaTakuMDaLa caDhAkoI paNa mRtyunA banAva vakhate hAjara nahi hatA. vatA hatA. nAnAmoTA hoya to barAbara besADatA hatA. lagabhaga tera pratimAjIne mugaTa caDhI gayA tyAM eka digazeTha kaMTAvAlAe jaNAvyuM ke dhaNuM AnaMdathI bare dhamAdhama karI, bUma barADA karyA ane be mugaTa bhAMgI mAre hAthe dhvajAdaMDa zAMti pUrvaka caDAvavAmAM Avyo pheMkI dIdhA. bIjA dIgaMbare cArase jeTalA buma pADavA che. badhuM sAruM che, jhaghaDe nathI'-A vAta 6 ThI e mAMDayA ane dhamAla macI. sTeTanI polIse badhAne ekadama banI ane te kriyA zAMtipUrvaka banI-te vakhate kaMI bahAra javA hukama karyo ane pakaDe pakaDenI bUma paDI. paNa jhaghaDo thayo nathI e te digaMbara bhAIo paNa digaMbare bIkamAM paDI gayA ane deDayA. daza pagathI A che te lapasaNuM che te para doDatAM keTalAka paDI gayA. svIkAre che. daramyAna sAme daravAje eka digaMbara muni je udepura motIcaMdabhAIne hAIkorTanI rajA hatI ane temaNe vidyAlayamAM gRhapatinuM kAma kare che te bahAra nIkaLavAnA kezarIyAjInI yAtrA karavAno agAuthI nizcaya karyo hato daravAjA ADe ubhe rahI bUma pADavA lAgyo ane kaI ne te pramANe temaNe nIkaLI 6 ThI e kareDA tIrthanI bahAra na nIkaLe tema uMcethI kahevA lAge ane ADA yAtrA karI te vakhate raNachoDabhAI sAthe hatA. hAtha karI bahAra AvanArane rekavA lAgI ( A ekavacana amane anucita lAge che. taMtrI) bahAra paNa 7 mI e udayapura pahoMcyA. tyAM kaeNpharansa taraphathI buma paDI ane bahAranA loko AvavA lAgyA. A dhamAkharI hakIkata zuM che te vigatavAra jaNAvavA temanA lamAM keTalA paDI gayA ane tenA zarIra para pachavADevALA para tAra maLyo ne bIjA paNa tevA tAre paga mUkI deDayA. A dhamAdhamamAM cAra dIgaMbarenA zarIra maLyA eTale udayapuramAMja tapAsa karI TuMka tAra raMdhAI gayA ane bIjAnA bhArathI dabAI maraNa pAmyA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 414 zAkha 1983 * A dhamAlamAM vetAMbarane bIlakula hAtha nathI. cAra jaNa) ka vahIM kAma tamAma ho jAtI he ! kaI teo hAjara paNa nahotA ane hatA te eTalI nAnI jakhkhI hote hai aura zaiSa bhAga jAte hai !' saMkhyAmAM hatA ke e laDAI karI zake tevI sthitimAM ja "magarA-hAkima vahAM maujUda the hi, devasthAnana hotA. koI ghAyala thayuM nathI. lehInuM eka TIpuM paDayuM hAmi bhI khabara pAkara turanta A jAte hai,tinathI, hathiyAra ke lAkaDI vaparAyA nathI ane je banAva yese maMdira dhulavAkara mRta Adike nizAna miTA bane che te ghaNe dilagIrI bharele paNa ene mATe javA diye jAte hai ! aura phila kara gira paDane aura dama badAra moTI saMkhyAmAM roLa macAvanAra dIgaMbara bhAIe ja che. chuTakara mara jAnekA kissA gaDha kara sabake usakA pATha paDhA diyA jAte hai ! ! kayA tAMgevAlA, kayA moTaravAlA, - "sTeTanI polise turataja zAMti pAtharI dIdhI. maranAranI lAsa para tapAsa karI. koI jAtane ghA maLI AvyA kayA maMdirakA sevaka, kayA sipAhI, jisase sune nathI. kacarathI dabAIne zvAsa rUMdhAvAthI maraNa thayAnA sabake muMha yahI bAta sunAyI degI !...' abhiprAya Ape che. pAMcamane divase nImela vakhate eTale sIpAIoe mArele mAra te chupAvavA vajAdaMDa caDhAve che. e kriyAmAM kaI jAtanI agavaDa mATe hAIkama lohIne sApha karAve che ne paDI gayAM ne thaI nathI. udepara taraphathI tapAsa karavA kamIzana nImAyuM zvAsa rUMdhAI marI gayAne badhAne pATha paDhAvI de che:che. tenI tapAsamAM paNa kaI tAMbarane javAbadAra gaNa- Ama vAta jaNAve che. vAmAM AvyuM nathI. vagere" AmAM paNa tAMbarIoe digaMbara bhAIone A metIcaMdabhAie tapAsa karI je kaMI hakI mAravAnuM kyAMya nathI; chatAM "udayapurane hatyAkAMDa' ke kata potAne maLI zakI te-potAnI information evA mathALAnA bIjA keTalAka lekho' AvyA che eTale khabara pramANe maLI te jaNAvI che. pote tenA temAM dezano poTale vetAMbara upara mUkavAmAM Ave sAkSI nathI, eTale pitAnA Knowledge-jAta che e te behudra, ane satya virUddha hoya ema spaSTa mAhetInI A vAta jaNAvI nathI. AmAM je kaMI ane siddha che. khAsa dhyAna kheMce che te e che ke sTeTanA lazkare mArAmArI karI ane tethI cAranAM maraNa thayAM ema savAla mAtra e che ke lazkaranA mArathI maraNa thayAM ke paDI javAne lIdhe zvAsa rUMdhAvAthI maraNa thayAM. AmAM jaNAvyuM nathI, paNa digaMbarIo bhAgavAthI tenI bahu saMkhyAnA dhasArAmAM amuka mANase paDI Ane nirNaya marelA bhAIonI DAkaTaronI posTa morTama" tapAsa tathA kamizananA riporTa parathI turataja gayA ne tenuM ToLuM tenA para pharI vaLyuM ne te kaca jaNAI zakAze. temAM paNa cazamapozI thayAnA Aropa DAI muA (jema haradvAranA kuMbha meLAmAM 32-40 mUkAya to te Aropa mUkanAra jANe. mANase marI gayA tema). zrI konpharansa ophIsa ame to je kaMI mRtyu thayAM che te mATe sAtheno A saMbaMdhI patra vyavahAra tathA motIcaMda atyaMta dilagIra chIe ane se tAMbarI bhAIo bhAine rIpeTe AvatA aMkamAM Avaze. konpharansa paNa dilagIra thAya te svAbhAvika che. ahiMsAnA ophIse rIporTa ane hakIkata meLavavA mATe pitAthI upAsaka digaMbaro ane kahetAMbara bane che ane banyuM teTaluM badhuM karyuM che ane te parathI jaNAze. vyavahArathI temaja paramArthathI rahevA ghaTe. sarvee A tarUNa rAjasthAna potAne digaMbarI bhAIo maraNanA dAkhalAthI zeka karavo-darzAvo ghaTe. taraphathI maLelA khabara uparathI TheTha tA. 30-5-27 rA. vADIlAla motIlAla zAhe sthAnakavAsI jai nA aMkamAM jaNAve che ke - saMpradAyamAM potAnA taMtrI paNa nIce jaina hiteccha uja sipAhI nihathe digaMbari para tUTI paDate ane jene samAcAra e patro kADhI ghaNI sevA hai aura lakaDI ke Da tathA baMdUke ke kundaseM unheM bajAvI che. te patra asta thaI gayAM ethI amane mAranA pITanA zarU kara dete hai! isase 5. (AAdi dilagIrI thaI che. temaNe "jarnAlisTa'-patrakArane Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI dha 415 dhaMdhe eka vepArI thaI gayA pachI dhIme dhIme cheDI keTalIka vakhata asahya hoya che, chatAM nagna satya dIdho e ThIka nathI karyuM. teo jarmana philasupha teja kAmanuM, je tenAthI gaMdI bhUmi sApha thAya nIzInA vicAra pravAhathI eTalA badhA AkarSAyA ne zuddha nirdoSa phalavatI bhUmi bhaviSyamAM taiyAra | che ke AjanA nItinAM dhAraNa ane tenI kiMmata thAya; paNa kahevAtA "nagnasatyathI vimanasya ane para pite navI temaja judIja kiMmata te philasuphane virodhano ukaraDo bhego ja thatuM jAya e zuM anusarI mUkatA thayA che. tethI tenA vicAra- kAmanuM? viveka-mayadAnuM ullaMdhana vicAraka na kare. vAtAvaraNamAM abhuta parivartana thayuM che. ame e pelo Ava..." ema tuMkArAmAM koIne kahevuM e paNa thoDo ghaNo nIzI vAMo, paNa ame kabUla karIe ThIka lAgatuM nathI. chIe ke te jIravavAnI amArI azakita jaNAtAM tene keI AvezamAM AvI kaMI jaNAve che te pratye amAre choDI deja po. rA. vADIlAle 'udayapurano vicAraka pitAnI Sanity-samatolatA tajI na detAM hatyAkAMDa' e mathALA nIce aneka lekha lakhyA che. vivekapUrNa bhASAmAM potAnA vicAra jaNAve che. ame ane lakhatA jAya che-haju teno aMta ame A te zrIyuta vADIlAlane zAMtinA dUta tarIke A praka. lakhIe chIe tyAM sudhI Avyo nathI. temAM zvetA raNathI yatra tatra upajelA virodhanA zamAvanAraarIo uparaja Aropa, tiraskAra, vagerenAM bANa lavAdanA svAMgamAM jovA icchIe chIe. sarvatra zAMti choDayAM che ane aneka jAtanI aprastuta philasuphI thAya e dina prabhu satvara Ape ! DALI che. A takaMjALa mATe A aMkanA prathama motIcaMdabhAI paNa amArA moTA mitra che. pRSTha mUkelA zrI haribhadrasUrinAM vAkyo lAgu paDatA temaNe mI. munazI kamiTImAM je virodhI miniTa hoya ema amane jaNAya che. Ama amArAthI karIne gerasamajutI ubhI karI hatI te prakaraNa zamyuM moTA te mitrane mitra bhAveja kahevAmAM Ave che na hatuM tyAM tIrthayAtrA karavA gayA ane tyAM paNa te amArA pratye duHkha nahi lagADe ema ame emanI temanA hAthe thayela rIperTathI digaMbarInA taraphathI pAsethI mAgI laIe chIe. gerasamajutI thaI. e eka kAlane prabhAva che. te - ame rA. vADIbhAinA lekhonI jhINavaTamAM utaryA gerasamajutI dUra karavA mATe ane khAsa vADIbhAInA vagara je kaMI temane kahevA icchIe chIe te eja lekha sAme radiyA ApavAnA lekho temane lakhI bahAra ke temanA A lekhethI zrI digaMbara ane zrI zvetAMbara pADavA paDyA. mI. munazI kamiTInI pitAnI 'miniTa" e baMne samAjanuM eka bIjA pratye vaimanasya vadhe che ke saMbaMdhI haju joIe te radIyo temaNe Apela ghaTe che e kadi temaNe eka vicAraka tarIke vicAryuM che? nathI ane temaNe karelI gera samajutI dUra karavA gata eka vicArake pitAnI dRSTi pitAnA samayathI ghaNI phAgaNa-caitra aMkamAM amAruM vaktavya sthAnAbhAve AgaLa-50 varSa AgaLa kheMcIne pitAnA vicAra mokapha rAkhIe chIe ema ame jaNAvyuM hatuM teja jaNAvavA ghaTe. vartamAna kSudratAthI te para rahe, vaimanasya atra punaH amAre jaNAvavuM paDe che. kAraNa ke zrI ane virodhane dUra karanArA vizuddha vicAra bahAra pADe, kezarIyAno mAmalo jAhera patromAM eTale badhe ane pitAnA jamAnAne prophet-payagaMbara amuka kudI paDyo ke amAre AvaDI moTI noMdha lakhyA aMze bane, AvuM zrIyuta vADIlAla pAsethI maLe te temane vagara rahevAya tema na hatuM. tethI te ane bIjI paNa ame jarUra dhanyavAda ApIe ane vadhAvIe. aneka nedha atyAre amAre sthAnAbhAve mulatavavI paDe. satya keTalIka vakhata kaDavuM hoya che, nagna satya te che. prabhu ! saune saddabuddhi arpo ! Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga vaizAkha 1983 jaina sAhitya saMzodhaka. [jaina itihAsa, sAhitya, tattvajJAna Adi vividha viSayaka sacitra trimAsika patra khaMDa 3 aMka 1 pR.160 saMpAdaka zrI jinavijaya AcArya-gujarAta purAtattva maMdira, amadAvAda prakAzaka jaina sAhitya saMzodhaka kAryAlaya elisabrija, amadAvAda. vArSika lavAjama rU. jaNAvela nathI. ghaNuM karI pAMca rUpIA. ] A trimAsika keTalAMka varSo thayAM baMdha hatuM tene ne te dhArmika zikSaNakramamAM sAruM sthAna le tema che. A trIjo khaMDa zarU thaI pahelo aMka bahAra paDo zrIyuta rasikalAle eka aitihAsika mRta paraMparA e jANI ati AnaMda thAya che. jaina itihAsa, nAmanA lekhamAM vastupAla maMtrInA prabaMdhamAM Avela sAhitya ane tatvajJAnano phALo jagatathI avagaNI maujudInanI hArano prasaMga itihAsanI daSTie sAdhaka zakAya tema nathI, paNa jagata pAse mUkavAnuM kArya pramANe ApI suMdara rIte cho che ane bIjA te jainonuM che. zrImaMta dravya ApI, vidvAna adhya. anusaMdhAnanA lekhamAM bIjI keTalIka hakIkato para thana karI lekha lakhI, paMDita prAcIna graMthane saMza- prakAza pADavAnI AgAhI ApI che. rA.mohanalAla dhita karI te te saMbaMdhI bahAra pADavAmAM sahAyabhUta bha. jhaverI solIsITare zrI jina bhadramaNinA samathAya teja A vizAla viSayone koI paNa aMze yanI carcA karI che te vicAravA yogya che. zrIyuta pahoMcI vaLAya. saMpAdaka mahAzaya eka jabarA vidhAna vAlajI goviMdajI dezAIe AhAra zuddhi ane rasa che ane jainetara vidvAne temaja jarmana vidvAna tyAga nAmane lekha lakhI dUdhane AhAra tarIke upayAkebI jevAe temanI vidvattA svIkArI-kamANI gano prazna paNa jaina daSTie batAvI chevaTe jaNAvyuM che; tethI temanI pAsethI ghaNAnI AzA samAja che ke "dUdhAdine tyAga avazya dharma che. paNa tIrtha karoye lAMbA upavAsanuM pAraNuM dUdheja karatA ema rAkhe te yogya che. samAje mAtra evI eka pakSI lAge che, eTale e dharmanuM AcaraNa A kaThaNa AzA rAkhavA sAthe te AzA phalibhUta thAya te mATe kalikAlane viSaye jenuM tenuM kAma nathI. e dharmanA grAhake saMkhyAbaMdha meLavI ApavAnI temaja bIjI mApavAnA temaja mAthe pALanAra mahArathIone sahastradhAra vadana he." sagavaDo prApta karI ApavAnI che. saMpAdaka mahAzaya janetara vidvAnomAM mahAtmA gAMdhIjInAM rAyacaMhave A patrane akhaMDa dhArAe calAvavA zaktimAna dabhAinAM keTalAMka smaraNo mananIya che, rA. nAnAlAla thAya ema jarUra icchIzuM. siviliyananA jaina pratimAvidhAna ane citrakalA A aMkamAM saMpAdake devavAcaka kRta zrI mahAvIra e lekhamAM keTalAMka dRSTibiMdue che te para zodha stuti-zravaNa saMdha stuti-vIrazAsana stuti zrI hema karatAM ghaNuM maLI zake tema che, temaja prasiddha citracaMdra sUri prasAdI kRta maMtrapada, jinaprabha sUrinuM kAra zrIyuta rAvalanA hiMdI kalA ane jina dharma phArasI bhASAmAM RSabhastavana, vastupAla tejapAlanA saMbaMdhe. di. ba. kezavalAla ha. dhruva e prasiddha sAbe rAsa vagere saMzodhita karI bahAra pADyA che. te kSare pavana dUtanA kartA dheyI para puSkaLa prakAza pADyA uparAMta vaDodarA narezana jana sAhitya prema svataMtra che. chevaTe A trimAsika vijaya irachI te mATe lekha lakhela che. paMDita bahecaradAse dhamastikAya mahAtmA gAMdhIjIe je saMdezo mokalyo che te TAMkIe eTale zuM? e carcAtmaka lekha lakhyo che paMDita chIe ke -- sukhalAlajIe ranasiMhasUri kRta AtmAnuzAsti bhAva jana matanA mArA "pakSapAta'ne lIdhe ne nAnA nAnuM bhASAMtara karyuM che ane te uparAMta khAsa mana satsaMgane lIdhe keTalAka mane je ja mAne che. e nIya ane ucca kakSAnuM zrI siddhasena divAkarakata huM te jarUra IrachuM ke A traimAsika dvArA jaina mata nyAyAvatArasatranuM bhASAMtara ane te para vivecana pravartanane nAme vagevAya che te jIvadayA eTale manuSya je atyAre te jIvadayA eTale khoTI jaMtudayAnA karela che temAMthI ghaNuM jANavAnuM maLe che. amane sudhAM prANImAtra pratyenA vizuddha vyavahAranA zikSaka A nyAyAvatAra khAsa nyAya pravezaka graMtha lAge che tarIke oLakhAte thAo.' caMdra sUri prasAdI sastana, vastupAla te kSara Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina gurjara kavio bhAga lI jaina gUrjara kavio bhAga le. te rA'kha'dhI abhiprAyA. sAkSara zrI kRSNalAla mAhanalAla jhaverI. M. A. . . o, mubaInI ramela phrojhajha kArDanA vaDA jasAhebe je abhiprAya thata DIsebharamAM AkhA maiM jAnyuArInA 27 nA mAnavaghumAM prakaTa thayA : (1) JAIN GURJAR POETS. PART I:-By Mohanlal Dalichand Desai, B. A. LL, B., Vakil, High Court. Printed at the Diamond Jubilee Printing Press. Ahmedabad, Cloth Cover. Pp. 320-656. Price Rs. 5-0-0 (1926). This is a treasure house of old poems written by Jain poets in Gujarati be tween the XIIth and XVII centuries of the Vikrama Era. The collection is the 'result' of Mr. Desai's persistence and assiduity as he has left hardly a single Jain Bhandar unexplored, wherever and whenever he could help it. His opinion is that prior to the XIIIth century, the literature of Gujarat was written in Apabramska (very old Gujarati) and hence he has taken that century as the starting point for his collection, A preface of staggering volume consisting of 320 pages, containing a short history of old Gujarati forms an important part of this book af the author calls this a short history we wonder what the 'size' his preface would have been, had it been 417 a full one. He passes in rapid review the different stages of the development of the language from Sanskrit to Prakrit, thence to Shaurseni and Paishachi, Apabramsha, old Gujrati to its present state. He asserts the principle that the prior or older forms of the language were not dying or becoming dead, but that they were developing and presenting an altered exterior. The preface is replete with quotations, from very old writers in support of the facts stated by the writer who is at palns to show that so far as the language or vehicle for expression was concerned there was no difference or distinction between the writings of Jain and Non-Jain (Brahmin) writers in those far off days, just as there is none now. We congratulate Mr. Desai in his magnum opus, and await the second part with great interest. K. M. J. Modern Review January 27. jaina gUrjara kavio bhAga lA--kartA mAhanalAla dalIcaMda dezAI bI. e. ela ela. khI. vakIla lAikeTa, mudrita-DAyamaMDa jyubili prinTIMga presa amadAvAda. lugaDAnuM pu' pU. 320+656 kiMmata 3. pAMca (1926). A pustaka viMga sat, 16 mA saikAthI te 10 mA saikA sudhInA prAnImAM ane kioe Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha 1983 tInA sabaMdhamAM hakIkatanI khANu rUpa che. huM dhArUM chuM, huMmAM AvI che hevI ane teTalI hakIkata eka ThekANe teA mAtra hamArA pustakamAMja kendrastha karvAmAM AvelI che. vaLI hame saMskRta ane prAkRta apabhraMzanA ane sphoTa paNa gUjarAtImAM ApyA che tethI hamArI prastAvanAnA upayeAga khUba baLeALA thavA saMbhava che. ATa ATalI hakIkatAne eka ThekANe ApavA mATe, kharekhara hamArA prema-parizramane a jainayuga 418 lakhelAM jUnAM kAvyAnA eka khajAnAnA saMgraha-mahA saMgrahanidhi che. A saMgraha mI. dezAinA satat Agraha ane khaMtavALA udyamanuM 'pariNAma' che kAraNa ke teNe pAtAthI banI zakyuM tyAM tyAM ane tyAre tyAre kAI paNa jaina bhaMDArane tapAsyA vagarane bhAgyeja rAkhela che. tenA abhiprAya e che ke 13 mA zatakanI pahelAM gUjarAtanuM sAhitya apabhraMza ( ghaNI jAtanI gUjarAtI)mAM lakhAyuM hatuM ane tethI teNe peAtAnA A saMgrahanA prAraMbhanA adhyabiMdubhinandana ja dhaTe che.' vaDAdarA tA. 31-12-26 tarIke teja-teramA zatakane lIdhuM che. jUtI gujarA tInA 'sa'kSipta' itihAsa vALI 320 pRSThonI AMcha nAMkhe teTalA meTA pramANavALI prastAvanA e A graMthanA eka agatyanA bhAga sAre che. je ka Ane sa`kSipta' itihAsa kahe che te amane acaraja e thAya che ke te pUrA itihAsa AMta, te| peAtAnI prastAvanAnuM 'kada' kevaDuM hota ! te sa`skRtamAMthI prAkRtamAM, pachI zaurasenI ane paizAcI, apabhraMza, jUnI gUjarAtI te atyAratI vamAna sudhInA bhASAnA vikAsanI judI judI kramika avasthAenuM jhaDapathI avaleAkana kare che. bhASAnAM pUrvanAM yAtA vadhu jUnAM rUpe maratAM naheAtAM yA mRta thatAM naheAtAM paraMtu teo vikAsa pAmIne pheraphAra thayeleA-vikRta thayelA khAva dhATa dAkhavatA hatA e mukhya siddhAMtane teNe siddha-sthApita, yA nizcayapUrvaka pratipAdita karela che. A prastAvanA lekhake mUkelI hakIkatAnA samanamAM lIdhelAM dhaNA prAcIna lekhakeAnAM avataraNAthI bharapUra che. kartAe zrama lane batAvyuM che ke jyAM sudhI bhASA athavA vicArapradarzana mATenA vAhanane lAge vaLage che tyAM sudhI jevI rIte va mAnamAM khIlakula nathI teja pramANe te jUnA kAlamAM paNa jaina ane jainetara (brAhmaNa) lekhakeAnAM lakhA NAmAM kAM paNa taphAvata ke bheda hateA nahi. mI. dezAne tenA A mahAbhArata graMtha mATe ame abhinaMdana ApIe chIe ane tenA bIjA bhA ganI ati rasapUrvaka rAha joie chIe, meADana rivyu banyu. 27, (ra) hamArI vistRta prastAvanA tRtI gUjarA* manulAla majamudAra, B, A. LL B. (3) 'kalAne ma`dire' e mathALA nIce vidvAna lekhaka rA. ketu nIce pramANe jaNAve cheH-- jaina sAhityakArAe gurjarI vANInI zIzI sevA karI tenI Aja pratIti paDe che. narasiMha mahetAnI pUrve paNa pAMca-cha sadIo sudhI gura sAhityanuM gaurava, madhapUDAmAM madhu pUratI madhamAkhIenI mAphaka puSkaLa jaina kavie saMdharI rahyA hatA ane te kevaLa eka ja dizAmAM nahi. itihAsa, vArtA, kAvyA, subhASitA, alakArazAstra ane kaMDAra vyAkaraNa: evI sa`dezIya sAhitya-ArAdhanAmAM sAdhue suddhAM zAmila hatA. bezaka, bhASA te vakhate apabhraMza hatI. paNa te apabhraMza hovAne kAraNe ja ziSTa aziSTa sahu naranArIone sugamya hatI. apabhaMza hatI, chatAM avAhinI, uMDANavALI, jAjaramAna ane sumiSTa kevI hatI te enAM subhASitA atAve cheH-- mahu kannaheA e dAsaDA, helli ma jha`khahi Alu dentahA haN par uria blujhantae karavAlu [ & sakhI ! mArA kathanA e doSa H ALa ma deH eka teA tenA (dAna) detAM detAM huM ja phkta ugarI. ane jhujhatAM jhujhatAM phakta talavAra ja bacI ! ] jINu mAraga kaitir ve, raja lAgI tiraNAMta te khaDa ubhI sUkhasI, nahiM khAsI hariNAM Aja e duhe| bhASA-palaTA khAine ema khelAya che ke, Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 jaina gurjara kavio bhAga le-abhiprAya prAcInatAnA aneka Azako Aje paribhramaNa karI te khaDa ubhAM sUkaze, nava khAze haraNAM. karI, ApaNA asalI baLanuM preraNA-sthaLa zodhI na bhUlIe ke eka divasa A bhASA jIvatI rahyA che. e tvarita gatithI khadAI rahelA saMzodhana hatI. lokonA prANumAMthI vahetI hatI. A dRSTAMta pradezamAM prastuta graMthane kartAe kareluM apUrva sAhasa te bindu samAna ja che. eka pracUra sAhitya-khA- Aje gujarAta saharSa vadhAvI leze. narasiMha mahetAnI NanI e nizAnI che. pUrve te kema jANe gujarAtI sAhitya jIvatuM ja nahotuM, evI tamAma bhramaNAone vidArIne A pAMca sadIonI A aMdhArI guphAmAM mazAla graMtha dasamI sadIthI mAMDIne sattaramI sadI sudhInA laI javAne yaza rA. mohanalAla dalIcaMda desAIne apabhraMza sAhityanA vipula khajAnAne ApaNI maLe che. A daTAyela samRddhinI mULa bhALa denAra rAmakSa khullo mUkI de che. Azcarya upajAve teTalA te sva. manasukhabhAI. paraMtu bhA. desAinA apari. badhA prAcIna rAsAo ne hastalikhita pustakomAMthI zrAMta udyama vinA e ratnAkara ukheLavAno samaya avataraNo TAMkI TAMkI, prakaraNavAra e viSayane kramazaH ATalo najIka koNa lAvata ! savA varSathI e baMdhu vahecI nAkhI, gurjara sAhityanA pAyAmAM baLavAna 'jIyuga' nAmanuM mAsika kADhI, itihAsa, bhASA caNatara karanAra traNaso jeTalA jana kavionAM kAane saMskRtinI dRSTie cupacApa saMgIta saMzAdhana vyo utArI, graMthakAra vidvattAbhera siddha kare che ke karyuM jAya che. paNa kamabhAge janasamudAyanI AMkhe apabhraMza vANI vATe vikaseluM gurjara sAhitya sArI ADe paMtha-daSTinA kAca jaDAyA hovAthI emanA piThe samRddhivaMta hatuM. bhASAnA ghaDatara upara te A prayAso bahu thaDAnI ja najare caDatA haze. daramI- graMtha atyaMta ujavala jyoti pAthare che, ane Ana Aja emaNe jaina gurjara kavio' nAmano gurjara sAhityane jAjvalyamAna banAvavAmAM jaina pRSThono saMzodhana-graMtha gujarAtane khoLe melo kavione mahAna hisso pUravAra kare che. graMthakAranA che. ane enI pAchaLa bIjo bhAga paNa cAlyo Ave AvA bhagIratha parizrama mATe ucca Adara upaje che. Ave che. amane lAge che ke graMtha-daSTinI saMkucita saurASTra tA. 5-2-27. tA bhedI anya sevA-vinimayane bhAva ja pADavAmAM (5) zrIyuta nAnAlAla cImanalAla mahetA A prayAsa meTo phALo Apaze. AI. sI. esa. DepyuTI kamizanara pauMbagaDha, avadha sirASTra 5-2-ra7. tA. 17 mI phebruArI 1927 nA patrathI A saMbaMdhe jaNAve che ke - (4) "nala kAla' e mathALA nIce nIce I have read the introduction of pramANe tA. 5-ra-ra7 nA rASTramAM samAlocanA your book which alone I am in a prakaTa thaI che - position to appreciate. Your book is saMzodhana really a book for the book-makers. jaina gUrjara kavio (prathama bhAga): prayojaka There is so much matter new and inmohanalAla dalIcaMda zAI. bI. e. ela ela. teresting that nobody interested in bI, prakAzaka zrI jaina kenpharansa ophIsa, muMbAI. Jaina and Prakrit literatures can afford pAkuM pUThuM, pRSTha 656, mUlya pAMca rUpiyA. to ignore it. The only criticism gurjara sAhityamAM prAMtika asmitAnI je javAlA have to make is that the presentapragaTa thaI che, tene ajavALe ajavALe ApaNI tion might have been more concise bhASA tathA itihAsanA uMDA bhUtakALanI guphAmAM and systematic with a detailed syno Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha 1987 420. jainayuga psis at the beginning. A few foot- che, ke "teramI caudamI sadImAM gujarAtInuM vAMgmaya notes for the old verses would have nirmANa thayuM; tethI gujarAtI bhASA teTalI paiDha thaI been also useful. hatI evuM jaNAya che. te pUrve traNa sadI to te bolAtI -meM tamArA pustakanI prastAvanA vAMcI che, ke je hovI joIe. + + A saMbaMdhe kevaLa anumAna - ekajanI kadara karavAnI sthitimAM huM chuM. tamAruM para te vAtano AdhAra rAkhavA jevuM nathI rahyuM. + + pustaka kharekhara pustakanA kartA thavA mAMgatAne mATe saMvata 835 mAM racAyelI kuvalayamALAmAM mukhya che. temAM eTaluM badhuM navuM ane rasaprada dravya-vastu dezamAM + + gurjara loka ne temanI bhASAno spaSTa che ke jana ane prAkRta sAhityamAM rasa lenAra ullekha che - koIne paNa tethI ajANyA rahevAnuM pAlave nahi. na ure bhalauM bhaNire aha 57I gujajare avare phakta eka TIkA sUcana mAre karavuM paDe che ke eTale-pachI gurjara lokone joyA. e loko AraMbhamAM vigatavAra sArAMza ApIne vastunivedana + + na ure bhalauM ema belanArA hoya che. " -pratipAdana vadhu saMkSiNa ane vadhu vyavasthita kadAca matalaba ke amArI mAnyatA che ke gujarAtI ghaNuM thaI zakta. jUnI kavitA mATe thoDI "puTaneTa' paNa jUnI che. pArasIonA hiMdamAMnA vasavATa jeTalI upayogI nivaM. jUnI che, te bIjI rIte bhAI mohanalAla sAbIta karI zakyA che. have jovAnuM che, ke pU. narasiMharAva (6) mArca 1927nA sAhityamAM nIce pramANe bhAI kevI rIte AnuM khaMDana kare che. graMthAvalokana'mAM pragaTa thayuM che. A nibaMdhamAMnA eka maMtavyane amAre virodha jaina gurjara kavio-pahelo bhAga saMdharanAra karavo joIe. bhAI mehanalAla mAne che, ke jene mohanalAla dalIcaMda dezAI, muMbAI, jana tAmbara ane brAhmaNonAM sAhitya judAM judAM khIlyA nahotAM. kenapharaMsa ophisa, kiMmata rU. 5) A sAlamAM Ane mATe kazo AdhAra teo ApI zakyA nathI, bahAra paDelA pustakemAM Ane ame sauthI agatyanuM pitAnI virUddhano purAvo emaNe pragaTa karelI A gaNIe chIe; tenAM be kAraNe A AmAM jAnI copaDIthI maLI rahe che. "jana gurjara kavio" e gujarAtI bhASAne saMkSipta itihAsa e nAmanuM nAma saMpradAyanuM, tema aMdaranI kavitA paNa saMpradAnibaMdha bhAI mehanalAle lakhyo che; ane vikramanA yanI che. ethIja ame kahIe chIe, ke jene teramA sikAnI kavitA pahelI vAra bahAra pADI che. gujarAtIne jUnI gujarAtI mAnavAnI bhUla na kare. e kharuM, ke nibaMdha jUdI jUdI taiyAra sAmagrI parathI jaina gujarAtI eja te te kALanA hiMdu lakhaghaDAye; paraMtu muddAnI vAta e ke taiyAra sAmagrInI nAranI bhASA hatI ane hAlanAM rUpa te bahu thayA yogya cALavaNI karIne upagI sAdhanene pratanA kramane lIdhe lAdhyAM ema kahevuM nyAyayukta ekaThA karI te parathI mAnya thaI zake evA siddhAMto nathI. e carcA javA daIzuM, ane A copaDImAMthI bAMdhavA e muzkela kAma bhAI mohanalAle karyuM che. saMvata 1241 mAM lakhAyela kavitAonI be cAra emano A nibaMdha bhASAzAstrIne joba Ape tevo lITI vAnagI tarIke raju karI aTakIzuM. ane bhASAzAstranA abhyAsIne kAmamAM lAge tevo "guNu gaNu e taNuuM bhaMDArU,sAlibhadrasUri jANIIe che. emAM vitA, vAMcana ane manananAM pariNAma kIdhI8 eka tINi caritu bharaha navesara rAsu chaMdiI spaSTa taravarI rahe che. e sAcuM kahe che, ke jUnI apabhraMza saMskRta ane prAkRta sAthe maLatI che saMvata e bAra ekatAli phAgaNa paMcamiI eka kIue ane pAchaLanI apabhraMza jUnI gujarAtIne maLatI che." sAhitya. mArca. 27, AgaLa cAlatAM teo sArI rIte sAbIta karI zakyo Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina gUrjara kavio bhAga 1lA-abhiprAyA (cha) 'gujarAta'mAM mI. peAtIndra . have navuM sAhitya' e nAmanA vibhAgamAM kAlguna saM. 1983 nA aMkamAM nIce pramANe lakhe cheH-- - t jaina gujara kavioH-prathama bhAgaH prayojakaH rA. gehanalAla dalIcaMda dekhAiH prakAzaka zrI jaina zvetAMbara kAnpharasa epIsa, muMbAi. mUlya rU. pAMca. jaina sAhityanA prakhara abhyAsaka tarIke rA. mohanalAlanuM nAma suparicita che. samada prathAjita 'gujarAtI sAhitya'nA pAMcamA khamAM temaNe dhya yugano aMta kavionA paricaya karAvyo che. A pustakamAM vikramanA tenA ceko te satta ramA zataka sudhInA gujarAtI bhASAnA jaina vi enI temanI kRtimAMthI namunA ApIne eLakhANu karavI che. 41 sabaMdhI keTalIka hakIkate' ApavAmAM AvI che. 320 pAnAno A vistRta nibaMdha ghaNI rIte upayeraMgI che. varSonA abhyAsanuM e parINAma che ema tarata NA phlAve che. zAkhA nibaMdha aa. manalAla chuTA chapAvI to gujarAtI bhASAnA abhyAsI para emanA mATe upakAra thaze. rA. meAhanalAla AnA bIjo bhAga savar pragaTa karaze evI AzA sAthe viramIzuM. gujarAta--kAlguna 1983. (8)jaina sAhitya sazodhaka nAmanA trimAsikanA phAlguna sa. 1993 nA ekamAM cAma zrI jinavijyuM nava prakAti saMca paricaya'mAM potAnA vicAra ane udgArA nIce pramANe jaNAve cheH-- ApaNA AdikaviM narasiMha mahetA pamAM anekAneka jaina vibhA thayA che; ane pAra pachI paNa ghaNA thai gayA che. meM sarvanI kRtionuM pizIlana karIne temAMthI sAaotana karavAnuM kArya jaina gUrjara kavio-prathama bhAga. [ vikrama temAM zatakathI te sattaramA zataka sudhInA gujarAtI bhASAnA jaina kavionI temanI kRti sahita vistRta sUci, rUtI mUjarAtI bhASAnA pratihAsa"nI vistRta mAhanalAla dalIca' desAi, bI. e. snee prastAvanA sameta sacAhaka ane saprayojaka zrIyuta keTaluM kaThaNa che te sahaja samajAya ema che. prastuta samaya taiyAra karatAM za, mehanabAlane Take pazcima karavA pAye hatA. ghaTakeTalI pratanu bekana karavuM. vakIya DhAkI muMbaI, prakAzaka jaina zvetAMbara paDayuM hatuM tenA jhAMkhA khyAla nilezana' vAMcyAthI Ave ema che. AA maane jaina sAhityanI Ensyclopidea nuM nAma ApIe te temAM jarA paNa atizayeti nathI. kAnpharansa ApIsa, muMbaI. ] A gaurava bharelA graMthanA 'sarveka' zrIyuta mohanalAla . devAI. A viSayamAM, amArA sama sanI ane samavamAnI cicitra che. jaina sAhitya ane jaina itihAsanA parizIlananeA temane ghaNA jUnA rAga che. je vakhate amane kalamo jhAlatAM nahAtI bhAvatI te vakhatanA e jaina tihAsa ane na sAhityanA vicArahetA ane ananya zAka kharelA che. kAi -22 varSathI re eka pAnAnA privicArarUpa putranI e pratipAlanA karatA bAbA che tenA lotsava samAna saubhAgya bharelA suprasaMga jevA, A graMthane prakAzamAM mUkavAnA temanA mATe suavasara ko gaNAya. ane meM suavasarane TMvA mohanabhAi saphaLa thavA te mATe ame emane A uparAMta graMthanA ArabamAM gujarAtI bAthAnA akSiA pratikAsa' ApyA che. te bahu 35ceAgI che, enA sAta vibhAga pADyA che. pahelA vibhAgamAM saMskRta ane prAkRta bhASA saMbadhI vivecana che. bIjA vibhAgamAM dazamI sadIthI mAMDI soLamI sadI sudhI apabhraMza sAhityanA paricA karAvavAmAM AvyA che. bIjA vibhAgamAM humaDA cArya tathA tenA bAkarapu para vistArapUrvaka carcA karavAmAM AvI che. cothA vibhAgamAM memaprAyA ryanA kumArapAla pratimAdha vIze, pAMcamAmAM prAdha ciMtAmaNui vIrI bahUMja upayukta mAhitI ApavAmAM AvI che. chaThThA vibhAgamAM ' apabhraMza sabaMdhI keTavAmaNI ApIe chIe. lIka kIkatA ane sAtamAmAM zrunI guvAnI A yuganA o vyavasAI jIvasthAmAM mAna Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga vaizAkha 1983 bhAI jUnA jana gUjarAtI sAhityanA abhyAsI udeza rAkhela che. A bhAgamAM 280 lekhakenI 540 tarIke sarvocca che ema ja kahIe to temAM jarAye kRtionI noMdha AvelI che ane teNe lagabhaga 600 amane atizayatA nathI lAgatI. kayAM te vakIlAta pAnA rokelA che. e ekalI neMdha ja nathI paNa kharI vaheto dhaMdhe ane kayAM A akhaMDa sAhitya sevA ! rIte 500 varSanA gALAmAM thaelA 300 jeTalA kharI rIte jyAM A be pravRttione jarAye meLa gUjarAtI bhASAnA utkarSaka ane poSaka evA jaina nathI tyAM mehanabhAI AvuM atyuttama phaLa nIpajAvI vidvAnonA jIvanakAryanuM sArabhUta tAraNuM che. A 600 zakyA te mATe emanA udyoganI zI varNana karI pAnAnA mULa graMtha upara 300 karatAM vadhAre pAnAnI zakAya. kevaLa sAhitya pravRtti e ja jemanA jIvana- "prastAvanA (!)' che. enuM nAma prastAvanA che, paNa nirvAha khAsa upAya hoya ane e ja jAtanuM jIvana vAstavikamAM gujarAtI bhASAnA baMdhAraNa ane jIvavA mATe jeo sarajAyA hoya tevA puo paNa, itihAsa upara prakAza pADanArA anekAneka prastAje kArya mohanabhAie karI batAvyuM che te. karI batA. prakaraNa-prabaMdhonA saMgrahane A eka moTo graMtha ja vavA bhAgye ja bhAgyazALI nIvaDe che. mohanabhAi je banelo che. suMThanA gAMThie gAMdhI jevA banelA sAkSara na janmyA hota te kadAca jaina gurjara kavionI vargamAMnA moTA bhAgane te A graMthanAM pUrAM pAnAM jhAMkhI karavA jagatane 21 mI sadInI vATa jarUra pheravI javA jeTaluM vairya paNa hovuM kaThaNuM che tyAre jovI paData. mohanabhAI to AvA aneka bhAge lakhI, sudhArI, chapAvI bahAra pADavAnA hajI te moTA manoratho karI have muddA upara AvIe, A graMthamAM gUjarAtI rahyA che. bhagavatI zratadevatA emanA e mahanIya manebhASAmAM 5 rUpe, je je jana vidvAne, je kaMI rathane saphaLa karavAnI zubha taka Ape. lakhI gayA che tenI vigatavAra yAdi ApavAno mukhya jaina sAhitya saMzodhaka-phAguna sa. 1983. [ A graMtha (3) jena vetAmbara kaeNnpharansa oNphisa, pAyadhunI muMbaI, (2) mesarsa meghajI hIrajI jena bukaselara, pAyadhunI, muMbaI ne tyAMthI maLI zakaze. kiMmata rU. pAMca che.] banehanA sarayA" ame te snehanA sarajyA sadAnA snehi rahevAnA, ureura ekatA sAdhI lalita ura hAva levAnA. amAre snehathI jIvavuM, amAre snehathI maravuM; amAre snehathI taravuM, ame te snehi divAnA. rahe je jaLavinA masya, rahe je dehI vINu de; amAre sneha vINu tema kharekhara prANu jAvAnA. ame. samudra chAtI para jahAja, ame yama snehanI sAtha; daDhIbhUta bAtha bhIDAvI samAdhi masta thAvAnA. ame. dhIrajalAla be, zAha, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika pahita vacacha adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI. *anukrame sayama spara tAjI, pAmyA kSAyika bhAva re; sacamazreNI kulascha pannu parva niSpAya OM --sayama zreNInI svAdhyAya. --(AtmAnI abheda ciMtArUpa ) saMyamanA eka pachI eka kramane anubhavIne kSAyakabhAva ( jaDaparigutinA tyAga) ne pAmelA evA je zrI siddhArtha putra, tenAM nirmaLa caraNakamaLane samaaiSi phulathI pUchyuM karyuM ke A atizaya gaMbhIra vayanA che. te dvArA, zrImante mahAvIra prabhunuM smaraNa karI, zrI vIranA eka suputranuM smaraNu-yugAjaLanana-caritrAlekhana dhADuM thatuM mArI agharI vANImAM karavA pravRtta thAuM chuM. 1. devacaMdrajInA jIvananA itiDhAsa alabdha hatA, paNa kramamAM eka viSNu'nA temanA svargavAsa pachI tera varSe (saM. 1825 Aze! zuda 8 ravivAre ) racele jaivavijJAsarAma prApta thatAM temAMthI maLatI cuka rIta lApa thaze. 2. marUsthA--mAravADanA vIkAnera pAsenA eka gAmamAM esavAla vazIya zreNIbA gotranA ha tulasIdAsajI vasatA hatA. tene dhanabA nAmanI bhAryA hatI. upAdhyAya rAjasAgara AvatAM teNIe jaNAvyu` ke peAtAne te putra thaze to te gune bhAvapUrvaka vaherAvaze. dhanabAine ga vadhatA cAlyeA, ane zubha svapnA AvA lAgyAM. tyAM khataragacchanA AcArya zrI nicaMdrasUri vihAra karatAM karatAM gAme AvI caDayA, ne temane A patie tA jaNAvyAM, te parathI temaNe svapnazAsradhAre jaNAvyu ke putra eka mahAn tharo, kAMtA te chatra leze. sUrijI gayA pachI saM. 1746 mAM putra janmyA pati thaze ane kAMtA patrapati thaze-dIkSA-saMnyAsa te nAma devacaMdra ApyuM. te ATha varSanA thayA mAM anukrame vikAra karatAM karatAM uparokta rAjsAgara 423 kr 1--devaca'draSTanuM saMkSipta jIvana lakhavAnuM bhAgya mane rA. rA. meAhanalAla hImaca'da vakIle temanA AgamasAra AgamasAroddhAra e nAmanA graMtha temanA taraphathI judo ne eka nAnI cApaDInA AkAre chapAtA hatA temAM mUkavA preraNA karelI tyAre thayuM hatuM. tene Aje 15 varSa thai gayAM. te vakhate jIja hakIkta maLI te parathI lakheluM TuMkasa, jIvana temAM temaja jaina zve. kaoNnpharansa heraeNlDamAM temaja, jaina kAvyadAhana (rA. manasukhalAla ravajI prakAzita ) mAM prakaTa thayuM che. tyArathI te atyAra sudhImAM zrI adhyAtma jJAnaprasAraka maheLa taraphathI temanA sarva graMthA be bhAgamAM ' zrImad devaca'dra ' e nAmathI prakaTa thayA che-ane hamaNAM A sAtheja * devavivalAsa ' e nAmanA rAsa adhyAtmajJAna pracAraka ma`DaLa taraphathI zrImad buddhisAgarasUri graMthamAlA graMthAMka 103-104 mAM prakaTa thayA che te sarja pathI, temanA sabaMdhI paNe vAnuM maLe che. temAMthI ahIM jarA vistArathI jaNAvavAnu` subhAgya pharIthI ukta rA. meAhanalAla hImacaMda vakIla pAdarAvALAnI punaH preraNAthI mane prApta thAya che. AmAM zrImad deva'nA ane bhAgonA sthaLe sthaLe ullekha Apela che, temAM pahelA bhAgane 1 ne bIjA bhAgane 2 ema jaNAvI pachI ADI lITI derI te tenA pRSThanI sakhyA jaNAvI che. . 2--devaca'drajI peAtAne yugapradhAna kharatara gacchAcA jinacadrasUrinI paraparA zAkhAmAM thayela jaNAve che. ( nru vicArasAra prazasti ) ane te jinacaMdra. ke jemaNe bAdazAha akabarane pratikhAdhelA, ane te akbara pAsethI ' yugapradhAna ' e nAmanuM birUda meLaveluM, tene janma sa. 155, dIkSA sa', 1604, sUripada te 1612, svargavAsa sa'. 1670 mAM thayA hatA tethI 1746 mAM devaca'drajInA janma pahelAM 76 varSe svagastha thayelA. e kAraNe je jinacadra sUrie devaca'dranI tAnAM svapnano vicAra ho ane be devamaoNhane vaDI dIkSA ApI te ukta yugapradhAna kharataragacchanI paTTAvalinA 61 mA padhara nahi, paNa te pachInA 65 mA parkara samajavA. temanA gaNadharacApaDA getranA sAha, sahasakaraNa pitA, ane suvicAra devI mAtA hatAM. mUla nAma hemarAja ane dIkSA nAma lAbha. temanI padasthApanA sa. 1711 nA bhAdrapada vada 10 ne rAja rAjanagamAM nAhaTA gotranA sAha jayamallu tejasInI mAtA kasturabAie mahAtsavapUrvaka karI hatI. tyAra pachI temaNe edhapuravAsI zAha maneAharadAse karAvelA caityamAM RSabhAdi 24 jinanI pratiSThA karI. e rIte vidhavidha dezavihArI siddhAMtajJAtA jinacaMdrasUri sUrata dare saM. 1763 mAM svastha thayA. (juno kSamAmAne bALaka pAli.) Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga vaizAkha 1983 vAcaka padhAryA. devacaMdrane mAtapitAe vahorA, ne AvI pATaNamAM padhAryA, tyAM pUrNima gacchanA bhAva zubha muharta te gurUe saM. 1756 mAM tene laghudIkSA prabhasUrinA upadezathI purNima gacchanA zrAvaka nagarazeTha ApI. pachI ukta jinacaMdra sUrie vaDI dIkSA ApI, zrImAlI vaMzIya desI tejasI jetasIe sahasakUTa ne nAma rAjavimala rAkhyuM. pachI rAjasAgarajIe jina biMba bharAvyAM hatAM, ane te bhAvaprabhasUri, dIkSitane sarasvatI maMtra ApatAM ziSya devacaMdrajIe pAse temAM pratiSThA karAvI hatI; te zeThane devacaMdre pUchyuM tenuM dhyAna khelADA gAmamAM ramya veNAtaTe bhUmigRhamAM ke tame sahasakUTanAM jinabiMba to bharAvyAM, paNa te (bhoMyarAmAM) yathArtha karatAM sarasvatIe prasanna thaI graMtha kio manaraMgase, sita 5kha phAruNa mAsa, rasanAmAM vAsa karyo 3 zAstrAbhyAsa zarU karyo, paDAva. bhamavAra arU tIja tithi, saphala phalI mana Aza. yaka sUtra, anyadarzananAM zAstra, paMcakAvya-naiSadhAdi, pa-bhAvaprabhasUri parNamika gacchanA sthApaka caMdranATaka, jyotiSa, 8 meSa, kaumudI mahAbhASyAdi prabhasUri saM. 1150-tenI paTTa paraMparAmAM pradhAna zAkhAmAM vidyAprabhasUri-tenA pahe lalitaprabhasUri-tenI pATe vinayavyAkaraNa, piMgaLa, svaradaya, tattvArthasUtra, Avazyaka prabhasUri-tenI pATe mahimAprabhasUri ane tenI pATe bahaduvRtti, vizeSAvazyaka, zrI haribhadra sUri, hemAcArya, bhAvaprabhasUri. temanuM sUripada pahelAM bhAvaratna nAma harta ane yazovijayajInA racelA graMtha, cha karma graMtha, karma ane pitAnuM nAma mAMDaNa ane mAtAnuM nAma badulA (3) prati Adi aneka zAstronI jema AkhAyathI sugaMdha hatAtemaNe saM. 1793 nA mAgha zuda 8 gurUe yazelaI matijJAna ane zrutajJAna meLavyuM. (devacaMdrajIe vijaya upAdhyAyakRta saMskRta pratimAzataka para saM. TIkA mulatAnamAM saM. 1766 nA vaizAkhamAM dhyAnadIpikA racI che. temane sUripada mahotsava pATaNamAM mAtA rAmA lakhI; mulatAna tathA vIkAneramAM comAsAM karyuM, ne ane pitA jayatasIne putra tejasI (ke jemaNe sahastraphUTa saM. 1767 nA poSa mAsamAM dravya prakAza banAvyo.) maMdiramAM biMba temanAja hastathI bharAvyA hatA) e saM. 1774 mAM rAjasAgara vAcaka devaloke gayA, saM. karyo hato. temaNe saM. 1769 mAM rUpapuramAM haribala 1775 mAM jJAnadharma pAThaka svargastha thayA, macchIne rAsa, saM. 1797 mAM pATaNamAM subhadrA satI 3. "devacaMdrajIe vimalAdAsanI be putrI nAme rAsa, saM. 1799 mAM pATaNamAM buddhi vimalA satI rAsa, saM. 1800 mAM aMbaDarAsa tathA navavoDa sajhAya, 13 mAIjI ane amAIjha mATe AgamasAra nAmane kAThIyAsajhAya, adhyAtma thaI vagere gurjara bhASAmAM racela gadyamAM graMtha che. teo saM. 1777 mAM gujarAta che. A devacaMdrajInA samakAlIna hatA. teo pATaNamAM 3-Ama hoya te devacaMdrajIe game tyAM paNa sara DhaMDheravADAnA apAsarAmAM rahetA ne tenI zAkhA DhaDhera paDI svatinI stuti avazya karI haze ema manamAM AvatA hatA. temaNe kAlidAsakRta tividAbharaNa para sukhatene graMthonA baMne bhAga pheravI gaye, paNa mArA jevAmAM dhikA nAmanI saMskRta TIkA paNa racI che. ne AvI. 6-devacaMdrajI pote A pATaNanA sahastraphUTa saMbaMdhe jyAre devacaMdrajI pote te graMthanA aMtanI praza stavana racyuM che (zrImad devacaMdrajI bhAga 2 je pR. stimAM svamitra durgAdAsane zubhacite samajAvavA mATe evA 5 923924) temAM jaNAvyuM che ke:maraTakoTamAM saM. 1776 nA phAgaNa suda 3 bhamavAre sahastrakUTa siddhAcala upare, timahija dharaNuM vihAra, AgamasAra racce ema kahe che, tethI abhUta e che sthApanA, pATaNa nagara majhAra. 9 tIrtha sala vaLI tIrthaMkara saha, eNe pUjA te pUjAya, saMvata sattara chilDarare, mana zuddha phAgaNa mAsa, eka chathI mahimA ehane, kiNa bhAte kahevAya. 10 mATe kATa mareDa me, varasatA sukha mAsa. * * zrImALI kula dIpaka jetasI, zeTha suguNa bhaMDAra, AgamasAdAra eha, prAkRta saMskRta rUpa, tasa suta zeTha zirAmaNI tejasI, pATaNa nagarameMdAtAra. 11 saMgha ki devacaMdra muni, jJAnAmRtarasakUpa, teNe e biMba bharAvyA bhAvazuM, sahasa adhikA vIsa, karyo IhAM sadAya ati, durga dAsa zubha citta, kIdhI pratISThA punamaga7dhare, bhAvaprabha sUrIsa, 12 samajAvana nija mitra6, kIne graMtha pavitta. A sahastraphUTanuM maMdira pATaNamAM tAMgaDIyA vADAmAM dharmamitra jina dharma ratana, bhavijana samakitavaMta, sahastraphaNu pArzvanAthajI pramukha sAta deharAsara che zuddha amarapada elakhaNa, graMtha kI guNavaMta, * * temAMnuM eka che. apAsarAma sAhiti Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI sahasaphUTanA 1024 jinanAM nAma gurUmukhe kadi dhAryA ane te siddhAcalapara jIrNoddhAranuM kArakhAnuM maMDAyuM. che ? zeThe ajANapaNuM batAvyuM. e avasare tapaga- saM. 1781, 1782 ane 1783 mAM kArIgaro pAse rachIya jJAnavimala sari hatA tenI pAse jaI zeThe kAma karAvI zatruMjayano mahimA vadhAryo pachI gurU - sahastrakUTanAM nAma pUchyuM, tyAre temaNe ema kahyuM rAjanagara (amadAvAda) AvyA. (A saM. 1784 ke avasare jaNAvIzuM. eka vakhata tyAM zAhanI poLamAM mAM mUkAya ne te vakhate temaNe sahastraphaNA pArzvanA cemukha vADI pArzvanAthanA maMdiramAM sattarabhedI pUjA thanI pratiSThA phaTaneTamAM batAvI che te karI jaNAya che), ne stavanA thatI hatI tyAM jJAnavimala suri AvyA tyAMthI surata AvyA. ne temane saDasakUTanAM nAma pUchatAM temaNe jaNAvyuM . saM. 1785, 1786 ane 1787 mAM ke prAyaH zAstramAM te nAmo nathI. koI zAstra kadA- 8 9 pAlItANAmAM pratiSThA karI pachI pharI rAjanagara cita hoya. eTale ene pratirodha devacaMdrajIe karI chevaTe pote sahastranAmo batAvI ApyAM. AthI baMne 9 pAlItANAnA zatruMjayagiriparanA 118 zilAle benI TIpa DA. bulare karI che temAM teNe 33 lekhe mULa vacce (devacaMdrajI ane jJAnavimala sUri vacce) prIti saMskRtamAM Apela che ane bIjAne mAtra aMgrejImAM sAra jAmI. rAjasAgaranA ziSyanI khyAti thai-temaNe Apyo che te pikI naM. 34 kharataravasI TuMkanA dakSiNa pachI bhavya pratiSThA ane navA occhava karAvyA, bAjunA khullA vibhAgamAM siddhacaka zilAparanA lekhane ane krioddhAra karyo. temAM aparigraha para bahu bhAra sAra e che ke - mUkyo-satya prabhu mArgamAM mUccha tajavIja ghaTe ne te saMvata 1783 mAdha sudi 5 siddhacakra, dhaNupuranA tA. sa. 1787() ! mAM amadAvAda AvI nAgarI rahevAsI, zrImAlI ladhu zAkhAnA utA (khetI) nI strI sarAhamAM utarI bhagavatI sUtranI vAcanA karI, ne tyAM ANanTa bAie arpaNa karyuM (banAvyuM), bRhata khAtara TuDhaka mANekalAlane mUrtipUjaka karyo; navuM caya karAvI gacchano mukhya zAkhAmAM jinacaMdrasUri thayA jemane ekatemAM pratimA sthApI. tyAM zAMtinAthanI poLamAM sahu. bara bAdazAhe yugapradhAnanuM pada ApyuM. tenA ziSya maDosaphaNa biba" sthApyuM. sahasakaTa jinabiMbanI pratiSThA pAdhyAya rAjasAgarajI thayA. tenA ziSya mopAdhyAya karI. saM. 1779 mAM khaMbhAta comAsuM karyuM pachI zAnadhama, jJAnadharma che, tenA ziSya upAdhyAya dIpacaMdra, tene ziSya zatrujayapara navAM caya karAvI jIrNoddhAra karyo, mahA. paMDitavara devacaMke pratiSThA karI. naM. 35 paMca pAMDava devAlayanI mukhya mUrtinI jamaNI 7 jJAnavimalasUri-bhinnamAlanA visA osavAla bAjue AvelI eka mUrtinI besaNI upara lekha che vAsava zeTha ane kanakAvatInA putra. janma saM. 1694 nAma : tene sAra e che ke-saMvat 1788, mAgha sudi 6, zukranadhuma; saM. 1702 mAM tapagacchanA dhIravimala gaNi vAra, kharataragacchane sA (hu) kIkAnA putra dulIcanda pAse dIkSA. nAma navimala. saM. 1748 mAM pATaNa pAse bhImamuninI eka pratimAM arpaNa karI; upAdhyAya dIpacaMdra caramAM sarapada-nAma jJAnavimala sUri; temanA upadezathI e pratijJA karI. (A dIpacaMdrajI devacaMdrajInA gura saM. 1777 mAM suratane zeTha premajI pArekhe zatruMjayane jaNAya che.) saMdha kADha. saM. 1782 Azo vada 4 ne dine khaMbhAtamAM svargastha. naM. 34 chIpAvasI TuMkamAMnA eka devAlayanA maMdiranI 8-amadAvAdamAM hAjA paTelanI poLamAMnI zAMtinAtha bahAra dakSiNa bhIMta uparanA lekhane sAra e che ke saMvata piLanA bIjA derAsaranA vacalA bhoMyarAmAM sahastraphaNuM 1794, zaka 1659, aSADha suda 10, ravivAra. esapArzvanAthanI devacaMdrajIe karelI pratiSThAne zilAlekha saM. vaMza vRddha zAkhA nADula getranA bhaMDArI bhAnAjInA putra 1784 mAgazara vada 5 ne maLI Ave che juo A bhaMDArI nArAyaNajIne putra bhaMDArI tArAcaMdanA putra pustakamAM jIvanacaritra pAnuM 31 jyAre A kaviyaNa saM, bhaMDArI rUpacaMdanA putra bhaMDArI sivacaMdanA putra bhaMDArI 1787 nI sAla Ape che. te kadAca 1777nI haze. vaLI haraSacaMde, e devAlaya samarAvyuM ane pAzvanAthanI eka te tyAra pachI 1778 thI vAta kahevA mAMDe che-te A pratimA arpaNa karI (karAvI); brahata kharatara gacchanA varSanukama AgaLa pAchaLa ulaTe rAkhavAnuM kAraNa samajAtuM nathI. jinacaMdrasUrinA vijayi rAjyamAM mahApAdhyAya rAjasAga Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthA hatI upara caradAra jo ya upAya nayuga 4ra6 vaizAkha 1983 AvI cAturmAsa rahyA. saM. 1788 mAM AvADha hatA. tene iSTa priya zeTha ANaMdarAma, devacaMdrajI zudi 2 ne dine dIpacaMdrajI pAThaka svarge padhAryA. vAIsa-nAyaba subA tarIke prasiddha thayelA ratanasiMhe saM. devacaMdrajI hatA kharataragacchanA, chatAM temanI pAse 1789 thI saM. 1793 sudhI amala calAvyuM. A vakhate tapagacchanA viveka vijaya muni bhaNyA. samasta hiMdamAM azAMti ne avasthA hatI. marAThA 5. amadAvAdamAM 10 ratnasiMha bhaMDArI sukha pitAnA saradAra jAdejI dAbhADenI saradArI nIce gUjarAta upara caDhI AvyA tyAre ratnasiMhane potAnA navA hoddA para rajInA ziSya upAdhyAya jJAnadharmajInA ziSya upAdhyAya rahevAnuM muzkela thatuM gayuM chatAM te nAyaba subA asa jJAnadharmanA ziSya upAdhyAya dIpacaMdrajInA ziSya paMDita kharcathI AvatA humalA pAchA kADhatA hatA. viramagAmanI devacaMdrajIe pratiSThita karI. (juo sAkSara zrI jinavi bhAvasiMha herAnagatI Apate tene pakaDavA mATe javAnajaya saMpAdita prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga 2 jAne madakhAnane saM. 1780 mAM ratnasiMhe hakama karatA teNe tene chevaTanA avalokana pR. 51 ane para.) A uparAMta zatru pakaDa paNa pachI tene choDI devo paDe. saM. 1780 sya upara cAmukhanI TUMkamAM maMdiranA cekamAM jatAM DAbA mAM marAThAoe vaDodarA lIdhuM. tyAMnA subA zaramAna che. eka siddhacakanI sthApanA che temAM devacaMdrajI saMbaMdhI bIe ranasiMhanI madada mAgatAM khaMbhAtanA subo mAmaullekha che te lekha munizrI kalyANuvijayajIe kRpAthI nakhAnane tenI kumake meka paNa mahAdajI gAyakavADe lakhI jaNAvyuM che ke - A jANI laI zerakhAnane harAvya ne mAmInakhAna pAcho 8 saMvat 1784 varSe niriAra vari khaMbhAta ga. gAyakavADe vaDedarA sara karyuM. Aja varSamAM titha rAnanAra vAstatha zrI faz aiaa. peTalAdane sUkhe dhanarUpa bhaMDArI maraNa pAmyA ne zAMtipitN ca zrI mahAvIradevAvicchinna paraMparA. dAsa zeThanA patra khuzAlacaMda zeTha (A zAMtidAsa zeThe yAta zrI vRhatkharataragacchAdhirAjazrI akabba saM. 1694 mAM sasapuramAM pArzvanAtha maMdira karyuM hatuM ne jene te vakhatanA gujarAtanA subA auraMgajebe teDI tyAM rasAhi pratibodhaka tatpradattayugapradhAna bhaTTAraka saM. 1700 mAM masIda baMdhAvI hatI te pachI te maMdirane zrI jinacaMdrasUri zAkhAyAM mahopAdhyAya zrI zAhajahAMe pAchuM baMdhAvI ApyuM hatuM.) ne amadAvAdathI zrI rAjasArajI tat ziSya upAdhyAya jJAna bhaMDArInI kapha thatAM cAlI javuM paDayuM hatuM. (A khuzAdhana tata 25 35AthAtha thI pakina lacaMda saM. 1804 mAM maraNuM pAmyA. juo mArI jaina tata zika hita levacaMdra putara || " aitihAsika rAsamALA bhAga 1 prastAvanA pR. 8 thI 10-ratnasiMha bhaMDArI-mAravADa jodhapuranI gAdI 10). saM. 1799 mAM ratnasiMhane dholakAnI subAgIrI para mahArAjA abhayasiMhanA vi. saM. 1780 thI saM. apAI. viramagAmanI seharAbakhAnane apAI. A bIjI 1806 nA amalamAM ratnasiMha bhaMDArIe udaya pAmI vAta ratnasiMhane na gamatAM te abhayasiMhane apAvI. pachI pitAnI nAmanA kADhI hatI. te jaina osavAla kuTuMbanA laDAI thaI ne seharAbakhAna ghavAye ne mRtyu pAme. hatA. saMvata 1786 mAM gujarAtanA subAdAra sarabulaMdakhA ratanasiMha para eka ghaDesvAre khUna karavAno prayatna karatAM svataMtra thavAthI bAdazAha muhammadazAhe abhayasiMhajIne tene pakaDI mArI nAMkhavAmAM AvyuM. ratnasiMha thayelA te subAne dabAvavA mATe mokalyA ne ajamera ane guja- ghAthI be mahIne sAje the. vIramagAmanA bhAvasiMhe rAtanuM rAjya sara karavAne amadAvAda tarapha meTA lazkara marAThA sAthe maLI temane gupta rIte gAmamAM bolAvyA, * sAthe kuca karI tyAre temaNe mATI phejamAM ratnasiMhane dAmAjIe mAravADI adhikArIne kADhI mUkyuM ne raMgajIne pitAnI sAthe rAkhyA hatA. amadAvAdamAM keTalIka khuna , tyAM rAkhI pote seraTha tarapha jatAM vacamAM ratnasiMha bhaMDArI khvAra laDAI pachI mahArAjAe sarabulaMdakhAnane jIvato sAme thaye, ne raMgojIne vIramagAma hAMkI mUkyo. marAThApakaDI dIlI mekalAvI gUjarAta prAMta kabaje karyo ane ene sAmAna ghaNe kabaje karyo ne pachI vIramagAmane ratnasiMhane pitAnA madadanIza tarIke nImyA. traNa varSa vere ghAlyo. A sAme yukti karI marADAe pratAparAyane gujarAta upara amala karyA pachI abhayasiMha dIlhI pAchA amadAvAda ghere ghAlavA mokalyA. AthI bhaMDArIne vIragayA ne ratnasiMha bhaMDArIne dI9hI rAjyanA vatI gUjarAta magAmano ghere tajI amadAvAda javuM paDayuM saM. 1793 upara amala karavAne namatA gayA. itihAsamAM DepyuTI ahamadazAha sulatAne abhayasiMha pAsethI laI momIna Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI pAse AvI carcA karato hato. tene gurUe carcAmAM sthApyAM. tyAMthI paDadharImAM tyAMnA ThAkarane pratiboLo. cho. ANaMdarAme gurUnI prazaMsA karatAM ratnasiMha tyAMthI pharI pAlItANe ane pharI navAnagaramAM gayA. bhaMDArIe gurU pAse AvI vaMdanA karI; tyAra pachI 6. pachI saM. 1802 mAM-1803 mAM rANutyAM mRgI upadrava-rogacALo cAlyo. te bhaMDArInI vAva rahyA. tyAMnA adhIzane (rANAne ) bhagaMdara roga ane mahAjananI vinatithI gurUe zamAvyuM. tyAra hato te TALe. saM. 1804 mAM bhAvanagara AvI pachI raNajIe sanya lAvI bhaMDArI sAthe yuddhane TUMka metA ThAkarasIne mUrtipUjaka karyo ane tyAMnA paDakAra karyo. gurUe bephikara rahevA bhaMDArIne kahyuM. rAjAne jana dharma pratye prItivAna banAvyo [A rAjAnuM yuddhamAM bhaMDArI cho. ghelikAvAsI jayacaMda zeThe nAma bhAvasiMhajI hatuM ke jeNe potAnA nAma parathI eka viSNu yogIne gurU pAse ANya, tene gurUe bhAvanagara sthApyuM hatuM. jina banAvyo. saM. 1795 mAM pAlItANA ane saM. (A vAta anya sthaLethI sAbIta thAya che.)12 1796 mAM ane saM. 1797 mAM navAnagara 11gurU rahyA, ne tyAM DhaMDhakane jItyA. navAnagaramAM co lopyAM 12-saM. 1810 A saMdha nIkaLyo hato tema deva vilAsa rAsakAra kahe che jyAre devacaMdrajI pate siddhAcala hatAM ne pUjA baMdha thaI hatI tenuM nivAraNa karI pharI stavanamAM cokhkhuM kahe che ke saM. 1804 nA mAgazara suda khAnane gujarAtanI subAgIrI ApI. abhayasiMhe bhaMDA 13 ne dine suratathI te saMdha kacarA kIkAe kADhayo hataHrIne memAnakhAnane sUbe thatAM aTakAvavA kahyuM. momIna saMvata aDhAra cIDettara varase, sita mRgasara terasIye khAne amadAvAda gheryuM. bhaMDArIe jabare bacAva karyo. zrI suratathI bhakti harakhathI, saMdha sahita ulasIye Akhare dAmAjI ne momInakhAna baMne maLI gayA. Akhare kacarA kIkA jinavara bhakti, rUpacaMda (guNavaMta) chaIe, salAha thaI. memInakhAne kharcanA dAma bhaMDArIne ApI zrI saMghane prabhujI bheTAvyA, jagapati prathama jirNoda. , ravAnA karyo ne pote sUbAgIrI lIdhI. saM. 1801 mAM zrImad devacaMdrajI bhAga 2. pR. 917 'vIkAnerano rAnA maraNa pAmatAM be hakadAra jAgyA. eka - devacaMdrajInA ziSya matirane siddhAcala tIrthayAtrA e gAdI lIdhI bIje abhayasiMha pAse jatAM teNe sahAya nAmanI padyakRti pAMca DhALamAM racI che temAM te A kacarA ApavA kabUla karyuM. bhaMDArIne senApatipada ApI sAthe kIkAdina saMdhanI AkhI vigata Ape che. rasyA saMvat lavA nIka. saM. 1803 mAM cahasAjaNa pAse khUna- Apela nathI tema saMdha nI kanyAne saMvata Apela nathI khAra laDAI thaI. vAMkAneranA lazkare Akhare nara karyuM. bhaMDArI paNa tenI miti kArtika suda 13 maMgala Ape che. te Dage nahi ne potAne AMkhamAM bANa vAgyuM chatAM laDaze. upara mAgazara suda 13 ApI che. AmAM vigata e che ke Akhare joyuM ke potAnA sAthI ochA che ne phAvavAno dAva mULa pATaNanA rahIza ane ravajIzAnA kulamAM thayelA nathI eTale pAchA haThavAne hukama Ape. Ama haThatAM vRddhazAkhIya zrImAlI kacarA kAkA ema pate traNe bhAI eka vIkAnerI bhAlAdAre humale karyo ane ratnasiMha sahita surata AvyA. teNe zatruMjayane (kArtika su. 13 bhaMDArI vIratAthI maraNa pAmyA. (zrIyuta umarAvasiMha ne dine saMvat A nathI) kADha. rUpacaMda nAmanA zeTha TAMkanA lekhaparathI.) paNa saMdhavI tarIke joDAyA. huMbasa ( Dumasa) AvI tyAMthI ATale lAbe paricaya karAvavAnuM kAraNa e che ke bhAvanagara AvyA ke jayAM bhAvasiMhajI (ke jemaNe saM. A vakhate gRjarAtanI kevI azAMta sthiti hatI tenuM 1779 nA vaizAkha suda 3 ne dine bhAvanagara vasAvyuM hatuM digdarzana thAya. ane jeo 61 varSa sudhI svataMtrapaNe rAjya karI saM. . 11-navAnagara te kAThiyAvADanuM jAmanagara. tyAM deva- 1820 mAM svargastha thayA ) rAjya karatA hatA. temaNe caMdrajIe saM. 1796 ne kArtika suda 5 mI ja jJAna- cAMcIne jera karI jagAta ochI karI samudrane nirbhaya sAra para TIkA nAme jJAnamaMjarI karI. aSTa pravacana ane vepArIone AbAda karyA hatA. A saMdhane bhAvanamAtAnI sajhA paNa tyAM ja racI. navAnagaranA Adi garanA saMdhapati kuMarajI zeThe mAna ApyuM. temAMnA maMdijinapara stavana (2-919) racyuM che temAM "zeTha vihAra rAmAM saMghapatie pUjA karI. rAjAjIne sAthe AvavA ne AdIzvarane ullekha che. vinati karI ne rAjAe te mATe cokIdAra vagere mATenuM Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara8 jaina yuga vaizAkha 1983 7. tyAMthI teja varSamAM pAlItANa jaI tyAM mRgI nAmane rogacALa dUra karyo. saM. 1805 ane lAgata kharca mAMgyuM; kacarAzAe dastura mAphaka devA kahyuM: 1806 mAM lIMbaDI rahI tyAMnA AgevAna zeThane eTale rANAjI lazkara sAthe saMdha bhegA nIkaLyA (kArtika zAstrAbhyAsa karAvyo. lIMbaDI dhAMgadhrA ane cUDA ema vadi 13). cothe dina varateja, pachI kanADe AvyA. sAthe traNa sthaLoe biMba pratiSThA karAvI. (A traNe kAThi-- uttamavijaya paMnyAsa, yogavimala tapasvI, kharataragacchI yAvADanAM zaheromAMnAM maMdiro tapAsI temAMnI pratimAnA devacaMdrajI (ApaNuM caritranAyaka) hatA. pAlItANAnA pratiSThA lekho jevA ghaTe che.) dhAMgadhrAmAM sukhAnaMdajI rAjA pRthvIrAjajInA kuMvara sAmAM AvyA ke jene sa dha maLyA hatA. saM. 1808 mAM gUjarAtathI zatrujyamAM vIe paherAmaNI karI. kuMvarazrI navadhana saMdha sAthe gArI bahu dravya kharcAvI pUjA arcA karAvI. saM. 1809 yAra sudhI AvyA. ne mAgazara sudi terasa dine zatruja yanI yAtrA karI. pachI pAlItANA AvyA. tyAM vidhi ane 1810 mAM gujarAtamAM comAsAM gALyAM. saM. upadezaka zrata jaladhi devacaMda gurUrAya, saMgI jinama- 1810 mAM kacarAzAhe zatruMjayane saMdha kADhaye te ragI uttamavijaya sahAya"-devacaMdrajI ne uttamaviya hatA sAthe devacaMdrajI padhAryA ane zatruMjaya para sATha hajAra eTale khaMbhAtathI jIvaNasAha saMghavI saMdha laI AvyA. dravya kharca jinabiMbanI pratiSThA karI13 saM. 1811 veLAvaLa pATaNathI rAmacaMdrazA, dakSiNathI mesara gAma mAM lIMbaDImAM pratiSThA karI ane vaDhavANamAM TuMka saMdha laI galAlasA ema aneka saMghe te tene saMdhapati zrAvakane bujhAyA. ne tyAM tethI ghaNuM caya thayo. sahita AvyA. sUratathI vidhipakSa (aMcala gacchanA) devacaMdrajInA ziSya manarUpajI ane tarkazAstranA abhyAsI udayasAgarasUri (mULa navAnagaranA zA kalyANajI ane ti, vijayacaMda hatA. manarUpajInA ziSya vakatujI ane bhAryA jayavaMtInA udayacaMda nAme putra janma saM. 1763 dIkSA saM. 1777, AcAryapada saM. 1997, svargavAsa rAyacaMdajI hatA. saM. 1812 mAM gurU rAjanagara saM. 1826 A su. 2 suratamAM.) AvyA. tapAgacchanA AvyA. gacchanAyakane teDAvI mahecchava karyA. devapAThaka sumativijaya ema aneka yatio ane caturvidha caMdrane ga7patie (A jinalAbha sUri hovA saMdha maLe. piza zudi 13 dine IkamAlane utsava thA. ghaTe) vAcaka pada ApyuM. A pramANe yAtrA saphala thaI. " AmAM jaNAvelA udayasAgarasUrie saM. 1804 ne (abdhikhASTadumite) nA 8. devacaMdrajI uttama vyAkhyAna tatvajJAnamaya piSa sudi 15 ne semavArane divase snAtrapaMcAzikA' ApatA hatA. temaNe vetAMbarIya haribhadra sUri tathA nAmane graMtha surAnA pAlItANAmAMja ra temAM A yazovijaya vAcakakRta graMno abhyAsa karavA upasaMdhanA saMdhapati "devagurUbhakta kIkAnA putra kacarAe rAta digaMbarIya zAstragomadrasArAdi vAMcyAM hatAM, kADhelA saMdhanI sAthe yAtrA karatAM jinarAjanI bhaktine ane gujarAta uparAMta mulatAna, vAMkAneramAM paNa mATe A graMtha racyuM che evuM spaSTa jaNAveluM che. comAsAM karyA hatAM. temaNe navA graMtha TIkA sahIta (jIe pITarsanane trIje rIperTa pR. 239 )-AthI paNa karyo tenAM nAma-dezanAsAra ( aprakaTa ), nayacakra, spaSTa thAya che ke saMdhavI kacarA kIkAe A saMdha 1804 jJAnasAra aSTaka para sa. TIkA, karmagraMthapara TIkA mAM kAryo hate.-" kacarA kIkAe pAlItANAnA saMgha - ghaNI vakhata kADhayAnuM judAM judAM stavano tathA cariyo 13-A saMbaMdhI eka lekha zatrujayapara hAthIpaLa parathI jaNAya che ane tevAM traNa cAra prasaMge mArA tarapha jatAM dakSiNe AvelA devAlayamAM ( vimaLavaNI vAMcavAmAM paNa AvyAM che emAM saM. 1804 mAM zrImada liTsa pR. 207 naM. 285 bulara saMgraha) maLI Ave saMdha sAthe pAlItANe gayA hoya ane sa. 1810 mAM che tene sAra A pramANe che:pharI gayA hoya e banavA joga che. temAM asaMbhavita jevuM " saMvat 1810 mAha sudi 13, maMgaLavAra saMdhavI ' kae nathI," ema ra. mehanalAla hImacaMda vakIla kacarA kIkA vigere AkhA kuTuMbe sumatinAthanI pratimA pAdarAvALA jaNAve che, arpaNa karI; sarva sUrie pratiSThA karI." AmAMnA bhAvanagaramAM RSabha prAsAdamAM divAlI dine zrI jinavijayajI saMpAdita prA. je. le. saMgraha vIrajinavara nirvANa racI devacaMdrajIe pUruM karyuM. (2-909) bhA. 2 avalokana pR. 52. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI vagere. A devacaMdrajI amadAvAdamAM dozIvADAmAM dAnezvarI (dInapara upakAra karanAra), 21 vidyAnA birAjatA hatA, tyAM eka dina vAyupakepathI vamanAdi dAnanI zALApara premI ( aneka gacchanA munione vyAdhi thatAM nija ziSyone belAvI zikSA ApI vidyAdAna denAra tema ja anya dharmane vidyA zikhake " sUrijInI AjJA vaheje, samayAnusAre vica* vanAra ) 12 pustakasaMgrAhaka 13 vAcakapadaprApta, rajo, paga pramANe soDa tANI saMdhanI AjJA dharajo.14 vAdIpaka, 15 nUtana cityakAraka, 16 vacanA A vakhate ziSyomAM mukhya manarUpajI ne tenA ziSya tizayavALA ( tethI dharmasthAne dravya kharcAvanAra), 17 rAyacaMdrajI, vaLI bIjA ziSya vijayacaMdrajI ne rAjendrapradhAnapUjita, 18 mAri upadrava nAzaka, 19 tenA ziSya rUpacaMdrajI, temaja sabhAcaMdajI vagere suvikhyAta, 20 krioddhAraka, 21 mastakamAM maNidhAhAjara hatA. pachI dazavaikAlika, uttarAdhyayana e raka ane 22 prabhAvaka. " AmAnAM ghaNAMka vizeSaNa sutronAM adhyayana sAMbhaLatAM arihaMtanuM dhyAna dharatAM prAyaH yogya ane sArthaka gaNI zakAya. have ApaNe saM. 1812nA bhAdrapada amAvAsyAne dine rAta eka svataMtra rIte devacaMdrajI saMbaMdhI judI judI hakIkata prahara jatAM devacaMdrajI devagati pAmyA. pAchaLa jUdI jUdI dRSTithI joIzuM. utsavathI mAMDavI karI ghaNuM dravya dAnArthe kharca sarva gurUparaMparAHzrAvakee maLI zabane dAha dIdho." 11. teo kharataragacchamAM thayA hatA. te ga9 rAsakartA kahe che ke teo "Asannasiddha hatA, rachamAM 61 mI pATe jinacaMdra sUri thayA ke jeo ne anumAne je dareka bhavamAM AraMbhamAM bhAvathI samrATa akabaranA samayamAM thayA ke jemaNe te samrAkarmane vaMsa karavA rahI dharma yauvanamAMja jIvana satata Trepara pitAne prabhAva pADI tenI pAsethI "yugapradhAna' gALaze te sAta ATha bhave siddhine varaze. vaLI te birada meLavyuM hatuM ( juo mAro nibaMdha nAme kahe che ke temanA mastakamAM maNi hatI te hAtha AvI kavivara samayasuMdara' jaina sAhitya saMzodhaka khaMDa 2 nahi. mahAjane dAhasthaLe stUpa karAvI pAdukA prati- aMka 3-4 tathA agAunI naM.2nI phaTaneTa) temanAthI Thita karI. ( A mATe vizeSa bArIka zodhakhoLa mAMDIne devacaMdrajI pitAnI guruparaMparA Ape che. A karavAnI jarUra che.) tyAra pachI thoDA divase mana- jinacaMdra surinuM nIce pramANe pite varNana kare che - rUpajI svargastha thayA. temanA ziSya rAyacaMdajI rahyA te ghero nAto guLamafjAranA mAmar7: ke je gurU pramANe vartana rAkhI gurUnuM dhyAna dharatA RDhiAkAmawitvAminaratAne dhIra: hatA. temaNe kartAne gurUnI stavanA karavA kahyuM tethI chokarinavAhaka Gra naivAdIpitivratA: teNe A saM. 1825 Aso suda 8 ravivAre deva- tAdAtaNaMdaDyA nAthase no surAthIH || vilAsa rAsa racI pUrNa karyo." (jJAnamaMjarI prazasti 5. 421. bhA. 1 le.) ( 10 vizeSamAM kartA A rAsanA prAraMbhamAM ja 12. tenA ziSya puNyapradhAna :upAdhyAya thayAdevacaMdrajImAM 22 guNo jaNAve che te nedhavA lAyaka tenA ziSya sumatisAgara-sumatisAra vidyAvizArada' che:- 1 satyavaktA 2 buddhimAna 3 jJAnavaMta, 4 thayA, temanA sAdhuraMgajI ane temanA ziSya rAjazAamAnI, 5 niSkapaTI, 6 akrodhI, 7 nirahaMkArI, sA(ga)racha zrI jina vacananuM mukhya sAratatva temAM 8 sutra nipuNa (Agama, karma graMtha, karma prakRti AdimAM pravINa' (vicArasara prakaraNa prazasti ), " suvihita niSNAta), 9 anya sakala zAstranA pAragAmI (alaM- kahetAM paMcAMgI pramANu, ratnatrayInI hetu ketAM kAraNa kAra, kaumudI, bhASya, 18 ke, sakaLa bhASA, piMgala, ehavI jehanI samAcArI-eha je kharatara gaccha najadhAdi kAvya, svarodaya, jyotiSa, siddhAnta, nyAya te mathe vara kahetAM pradhAna, sarvazAstranipuNa, marUzAstra, sAhityazAstrAdi para zAstramAM pravINa). 10 sthaLa viSe aneka jina caya pratiSThAkAraka, Ava Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 430 dvAra pramukha 'thAnA kartA evA mahApAdhyAya (gUjarAtI cevIsInA svApA bAlAvabeAdhanA aMtamAM), AvazyakaiAhArAdi sagraMtha kara, aneka caitya pratiSThA sthApita aneka jina bimAlaya jeNe karela che evA ' ( vicArasAra prakaraNa TIkA ), 'sa da'nazAstrArtha tatvadezana tatpara evA supAThaka ' ( jJAna maMjarI prazasti) thayA; temanA ziSya parameAttama pAka, jainAgama rahasyArthadAyaka guNanAyaka ' ( jJAnamaMjarI prazasti), nyAyAdika graMthAdhyApaka jeNe sATha varSa paryaMta jinhAnA rasa tajI zAkAta tajIne sa'vega vRtti dharI evA ' ( cAvIzInA bAlAvoAdha) jJAnadhama upAdhyAya thayA, temanA ziSya rUDA yazanA dhaNI, sukhanA devAvAlA, ehavA tathA jeNe zrI zatruMjaya tIrtha upara zivA sAmajIkRta cAmukhanI aneka khi pratiSThA karI tathA pAMca pAMDavanA biMba nI pratiSThA karI, zrI rAjanagare sahasrA pArzvaprabhunI pratiSThA karI ehavA' (cAvIsInA snApanna Takhe) eTale ke 'zrI zatruMjaye samavasaraNu merU pramukha aneka caitya zrI rAjanagare sahastraphaNAdi aneka saMttInI pratiSThA karI jeNe AtmasAphalya karyuM che evA' (vicArasAra prakaraNa TIkA)-eTale keH-- 'yena zatruMjaye tIrthe kuMthunAthArhataH punaH caitye samavasaraNe pratiSThA vihitA varAH // catumulye somanItA te caH pUrNatAM apAt / pratiSThAM naikavivAnAM cakre siddhAcale girau // ahammadAbAda madhye sahasraphaNAdyanekabiMbAnAM / caityAnAM ca pratiSThAM cakAra yo dharmavRddhaye // --jJAnamAMjarI prazasti, e jeNe karyuM che evA mahApuNya kama` sasAnamAM udyata evA dIpacaMdra pAka upAdhyAya thayA, ane tehanA adhyAtma tattvarasanA svAdana rasika, jinAgamanA abhyAsathI jeNe jinAjJA rUci prApta karI che evA' (vicArasAra prakaraNa TIkAne aMte), 'saveiMga pakSI'(vicArasAra prazasti), 'dhImAna' vineyU-ziSya devacaMdra gaNi-paMDita thayA. 13. devacaMdrajIe traNa ThekANe potAnA gurU tarIke vaizAkha 1983 rAjahaMsa gaNuM (gurU paraparAmAM jJAna dharmo pachI) jaNAvyA che ane te jaNAvatAM dIpacaMdrajInA ullekha karyAM nathI. jemakeH-- rAjahaMsa sahagurU supasAye, mujha mana sukhanita pAvejI; eka sugratha racyA zubha bhAve, bhaNatAM ati sukha pAvejI. -dhyAna dIpikA catuSpadI 1-578 suyavAyagA guNaThThA, nANadhammA sunANa dhamvavarA / nivaINavisapujjA, rAjahaMsA gaNipyavarA // 2073 // --karmasa'vedya prakaraNa 1-992 rAjahaMsa sahagurU supAye, devacaMdra guNa gAyajI; bhavika jIva je bhAvanA bhAve, teha amita sukha pAyache. --sAdhunI paMca bhAvanA 2-992 14. A parathI kAMtA ema dhArI zakAya ke prathamanA kAlamAM pote A traNe kRti banAvI hAya ne te vakhate rAjatuMsa nAmanA paNa pAse pAte abhyAsa karyAM hAya eTale ke peAtAnA vidyAgurU heAya (dIkSA gurU tA devavilAsa pramANe rAjasA(ga)ra hatA) ane pachI peAte dIpacadranI AjJAmAM rahI temane gurU svIkAryo hAya, ane kAMtA rAjaha sa gaNu ane dIpacaMdrajI baMne eka ja hAya ane pahelAM rAjahaMsa nAma hoya te pAchaLathI dIpacaMdrajI nAma thayuM hAya. khIjo vikalpa vadhAre saMbhavita lAge che. 15. devavivalAsamAM jaNAvela dIkSA . nAma nAme rAjavimala tA devacaMdrajIe peAte peAtAne mATe kyAMya paNa vAparyuM jaNAtuM nathI. ziSyA: 16, peAtAnA ziSyA paikI keTalAka mATe jJAnamaMjarI nAmanI TIkA racI ema tenI chevaTanI prazastimAM kathela che te A pramANe. matina cAhAmAyA: zrutAbhyAsavALA: | jJAnAlu rAhataprAjJapramoTa ziyAoSAya // e parathI tiratna, rAjalAbha, jJAnakuzala ane rAjapramAda e nAmanA temane ziSyA hatA. matiratne Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI siddhAcala tIrthayAtrA e nAmanI kRti pAMca DhALamAM kAgaLa paNa pahoMce nahI. navi pahoce ho tihAM racI che temAM saM. 1804 mAM karela te tIrthanI ke paradhAna; yAtrAnuM varNana che. (prAcIna tIrtha mAlA saMgrahabhAga. je pahoMce te tuma samo, navi bhAkhe ho koinuM 1. pR. 176 thI 188) temAM chevaTanI kaDIo A che - vyavadhAna-R0 uvajhAya vara zrI dIpacaMde, zisa gaNi devacaMda e, prIti kare te rAgIyA, jinavaracha ho tume te vItarAga; tasa sisa gaNi matiratna bhA, sakala saMdha ANaMda e. prItaDI, jeha aragIthI, bhelavI te he lottara 17. devavilAsamAMthI jaNAya che ke temane (anya) mAga-R0 nAme manarUpajI ane zAstra abhyAsI viSacaMda prIti anAdinI vizvabharI,te rIte hala karavA mujha bhAva, hatA. manarUpajInA ziSya vastucha ane rAyacaMda hatA. karavI nirviSa prItaDI, kizuM bhAte he kahe bane * banAva-0 prIti anaMtI para thakI, je teDe ho te joDe eha, 18. devacaMdrajI philasupha gaNAya che ane tenI philasuphInI kaThinatA jyAM tyAM dRSTigocara thAya che. parama purUSathI rAgatA, ekatvatA he dAkhI covIza jinapara eka eka ema vIza stavane guNageha-40 prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA ho pragaTe guNarAsa, racyAM ane temAM potAnI dRSTie tattvajJAna kudI kudIne devacaMdranI sevanA, Ape muja ho avicala bharyuM che tethI te samajAvavAne pitAne svapajJa bo . sukhavAsa-40 bAlAvabodha racavo paDe. vIza virahamAna jina paranAM vIza stavana covIzInI apekSAe ochI 20. AmAM saralatA jaNAya che, paNa bahu philasuphI vALAM ane ochAM kaThina-viSama che; AthI spaSTatA-vizadatA nathI; tenuM kAraNa kavimAM rahela pitAnA kAvyamAM prAsAdika guNu sahaja bhabhukI uThata Mysticism che. AmAM kaDI "prIti anAdinI nathI; jyAre yazavijayajInI temaja anya pUrvagAmI vibharI, te rIte hala karavA mujha bhAva" e lyo. kavionI ne samakAlIna temaja pachInA kavionI temAM "rIte' eTale viSabharI rIte? sAmAnya rIte covIzI vIzI Adi stavane loko samajI temAM ema samajAya, paNa kavine te bhAva nathI. kavine AnaMda saralatAthI laI zake tema che; AnaMdaghanajInAM ja sopajJa bAlAvabodhamAM spaSTa karavuM paDe che ke "jIvane stavamAM loko samajI zake tevI kAvyatvavALI phila prItinI pariNati anAdinI che. te prIti pugasuphI anupameya bharI che; chatAM paNa devacaMdrajInuM prAsA . lAdinA manane sukha ApanAra saMyoganI ISTatA para dika kavipaNuM taddana asiddha thaI zakatuM nathI. kayAMka nirbhara che. tethI te prIti aprazasta che-viSa bharI che. kyAMka te te evuM suMdara rUpe darzana Ape che ke ApaNe jema ezvaryAdika dekhIne pudgala-azuddhatA upara je be ghaDI mugdha thaI jaIe. AnAM zeDAM udAharaNa ISTatA te rAga viSamaya che; te rAga svajane, kuTuMba, atra ApIzuM - parigraha upara che, te rIte prabhujI ! tuma upara rAga karavAno mAro bhAva che.." 19. covIzImAMthI prathama jina stavana kevuM sarala, chatAM tarkabuddhi mizrita bhAvanA-bhaktimaya che 21. chelle mahAvIra prabhuparanuM stavana "tAra ho te eka vakhata gAIne samajatAM tarataja jaNAya tema che. tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTalo suyaza RSabha jimuMdazuM prItaDI, kima kIje ho kahe lIje' e AtmAnI dInatA ane mananI apaNutAthI bhareluM che ane dareka rasagrAhakane bhaktimAM lIna kare prabhujI jaI aLagA vasyA, tihAM kizuM navi che tevuM che. kaI vacana uccAra. R0 22, je kavie koi AkhyAna laI te para Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s kAvya karyuM hAta te| je aneka bhAve sAmAnya rIte temAM upasthita thAya tene vikasAvavA-prazna karavA je vANInA upayetra thAta te parathI temanuM geya-sabharyuM kavitva ApaNe prApta karI zakata; paNa temane adhyAmarasika svabhAva ApyAnamAM rasa lai nathI zakyuM|. chatAMye evI chuTI chuTI kRtio che ke jemAM evA prasaMgo AvyA che ke jemAM potAnI einA manArama AvibhaoNva thayA che. temaNe teA nIcenAM sukavuM. kukavinAM adhyAtmaratika banArasIma kavizrI ApelAM che. te khAMsa lakSamAM rAkhyA jAya che. jainayuga sukavanAM lakSaNa anArasIdAsajI peAtAnA sama casAramAM A pramANe jaNAve cheH-- " aba tuM jayAratha bAnI, suni kavi kathA kahAnI, prathamahi sukavi kahAve seAi, paramAratha rasa varaNe joI, pita bAta hIe nahi Ane, gurU paraparA rIta vakhAne, satyAratha zailI nahi chaDe, mRSAvAdasoM prIta na ma`De, chaMda zabda akSara atha, kahe siddhAMta pramAna, jo vividha sthanA ra5, sA ke kavi sukhana tyArapachIja kukavinAM lakSaNa teo A pramANe kare -- aba sunu kava kahe hai jaisA, apAdhi hiMya aMdha anesa, mukyA bAya rasa tharo hato, nA vAti jaeN uparuM citamAM khyAti lAbha pUnta mana Ane, paramAratha patha bheda na jAne, vAnI jIva eka kari bUjhe, janako cita jaDa graMtha na sUjhe vAnI hIna baco jaga DhAle, yAnI mamatA tyAgina bAle, hai anAdi vAnI jagamAMti, kriSe bALa vaDe samu nahi. have vi-kiva ane saMbaMdhe te samajAve che keH mithyAmati kayuiM je prANI, miththA titakI bhASita pANI, miti surSi te hei, vacana pramANe kare saba vacana pramANa kare sukavi, purUSa hiye paramAna, deu aMga pramANa jo, sAhe sahaja suntana. vaizAkha 1983 " jinavara nirvANuM' mAM kevA TuMkAmAM AtmazreNi tApI madhuratAthI kahe che !-- - hai prabhu ! muja bhAlaka aNuicha ye na jaNAyuM Ama, mUkI lye mane vegaleAjI, e nipAvyA kAma, nA" meTA tuja AdhAra. have kuNu sazaya meTaze, kaheze sUkSma bhAva, kAne vAMdiza bhaktistu, karasyuM vinaya svabhAva -nAthajI. 23. zrI gautama, zrI mahAvIra prabhunA paTTa ziSya -mukhya gaNudhara hatA. prabhu upara ati rAga-prazasta rAga hatA. prabhue nirvANu thatA pahelAM gAtamane khIje sthaLe meAkalyA; prabhunuM nirvANu thatAM gAtamane A kAma lAgyo. khA gautamavilApa devacaMdrajI vIra ' vIra vinA kema thAyaeMjI, mune Atamasidhdhi, vIra AdhAre etalAjI, pAmyA pUraNa samRddhi-nAthajI. krama citavatAM upanyAjI, vastu dharma upayAga, karatAM sahu nija kAnA, prabhu naimittika cAga -nAthajI. dhyAnAlekhana nAthanA", te tA sadA amaga, ti prabhu guNane jovejI, joituM AtamaaMga nAthajI. AtamabhAsanaramaNuthIjI, bhede jJAna pRthakatra, teDu abhede pariNamyAjI, pAmyA tattva ekatva-nAthajI. dhyAnInagautama prabhu, kSatreSThi bhArAdi, dhanadhAti sarvi ceriyAMcha, kIdhA Atma ame -nAthajI. leAkalAkanI astitAjI, sava sva-para paryAya tina kAlanA jANiyAjI, kevalajJAna pasAya-nAthajI. prabhu prazna karatAM prabhu thayA, zrI gotama gaNAya, talagu iMdrAdika bhaNI", eka vadhAI thAya--nAthache. 2-904 ane 901 24. A karatAM paNa vizeSa mAhaka ane su thliTa ekambudA "zrI vIra prabhunuM stavana' e nAmanA stavanamAM vIra prabhunA viddha darzAvpo cheH-- mAragadezaka mokSanAra, kaivalajJAnanidhAna, bhAvadayAsAgara prabhure, paraupagArI pradhAna re vIra prabhu siddha thayA. vIra prabhu siMha thayA, adha sakala AdhAra have RNa bharatamAM kANu karaze upacAra re--vIr nAtha viThThaluM sainya janma 2, vIra viThThAre saMpa, sAdhu kANu bhASAthI OM, paramAnaMda abhaMga re-dhIra'' Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI 433 mAta vihaNe bAla kyuM re, arApara athaDAya, pAtakakSaye nija guNa ullasyA re, vIra viThThaNuM jIvaDAre, AkalavyAkula thAya re-vIra nirmala kevalajJAna anU5 re-dha10 saMzayachedaka vIra re, viraha te kema khamAya? thaI ayogI zailezI karI re, je dIThe sukha upaje re, te vizu kema rahevAya re-vIra TALyo sarva saMyogIbhAva re, nirdhAmaka bhavasamudrano re, bhava-aDavI sathavADa, Atama AtamarUpe pariNamyA re, te paramezvara viNa malere, kema vAdhe sAva re-vIra pragaTa pUraNa vastu svabhAva re, -dhanya vIra thakAM paNa zrutataNo re, ho parama AdhAra, sahaja akRtrima vaLI asaMgatA re, have iki mRta AdhAra che re, aho jinamudrA nirUpacarita vI nirdaka re, sAra re-dhIra0 nirUpama avyAbAdha sukhI thayA re, traNa kAle savi jIvanere, AgamathI ANaMda, zrI gajasukumAla munIMda re-dhanya sevo thAvo bhavijanAre, jinapaDimAM sukhakaMda-vIra (2-1035) gaNadhara AcAraja muni re, sahune eNipari siddhi, bhavabhava Agama-saMgathI re, devacaMdra pada lIdha re-vIra kRtio: ( 2-918) 26. zrI devacaMdrajInI saMskRta, prAkRta, vraja ane 25. gajasukumAla munipara eka svAdhyAya racI gujarAtI bhASAmAM racelI sarva kRtio "zrImadda devache temAM te rAjakumAra dIkSA laI dhyAnamAM kAya- caMdrajI" e nAmethI be bhAgamAM zrI buddhisAgarajI sarga karI sthita hatA tyAM tenA marataka para krodhAvezamAM graMthamALA graMthAMka 49 ane 53 mAM pragaTa thayela AvelA temanA sasarA samile sagaDI saLagAvI che tethI tenAM nAmonI sUci vagerene atre ullekha hatI, chatAM te dhyAnI munie hRdayamAM leza paNa karavo nirarthaka che. chatAM sAthe jaNAvI devAnuM atra vairabhAva na ANatAM siddhi prApta karI-e prasaMganuM yogya lAge che ke bIjA bhAgamAM pR. 873 thI 883 varNana kavi A pramANe Ape che - mAM zrAvaka guNa upara 21 prakArI pUjA chapAI che "zirapara sagaDI semile karIre, te devacaMdrajIta nathI paNa chelle prazastimAM batAvyA samatAzIla gajasukumAla re, pramANe tenA racanAra jJAnasAgara upAdhyAyanA ziSya kSamA-nIre kavarAvyo AtamA re, (jJAnaketa ?) che ne tenI racanA (guNa yuga acala yuM dAjhe tene e vAla re- Idu-saM. 1743 mAM) thaI che ke je samaye devadhanya dhanya je munivara dhyAne ramyA re. caMdrane janma paNa thayo te; teja bIjA dahanadharma te dAje aganithI re, bhAgamAM tyAra pachI . 884 thI 891 para pragaTa huM te parama adAja agAha re, karelI aSTaprakArI pUjA paNa devacaMdrajI kRta nathI paNa je dAjhe ne te mAre dhana nathI re, ukta jJAnasAgarajInA ziSyanIja saM. 1743 mAM akSaya cinmaya apavAha re-dha10 racelI che ( jue pR. 889 paranA devA. ). kSapakazreNi dhyAna-ArehaNe re, 27. vizeSamAM e paNa kahevuM atra prApta thAya pudgala Atama bhinna svabhAva re, che ke pahelA bhAgamAM pragaTa thayela vicAraratnasAramAM nija guNa anubhava vaLI ekAgrase re, te zrImadda devacaMdrajIthI anyane hastakSepa thayo hoya bhajatAM kIdhe karma-abhAva - dhanya evuM eka pramANu cekasa maLI AvyuM che ane te nirmala thAne tava abhedatA re, e che ke te vicAraratnasAranA prazna 274 nA uttaranirvikalpa dhyAne tapa re, ramAM pR. 909 para " mATe jJAnI kahe che je ema Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 janagRga vaizAkha 1983 kahI te jJAnInuM kAvya nIcenuM TAMkavAmAM AvyuM che - sva. ) 21 pIchalAri pAla, ubhA deya rAjavIre, " viSayavAsanA bhAge cetana, sAce mAra lAdhAre 22 pApabha jina jaI aLagAM vasyA (yazovijatapa japa kriyA dAnAdika sahu, gIta eka na Avere yakRta padmaprabha stara) 23 ane 24 kaDakhAnI; IdriyasukhameM khUlyuM e mana, vakra turaga kyuM kaleza-kAla bolavAnI; vIzI-1 sidhacapada vaMdana dhareityAdi." (zrIpALarAsamAMthI ) 2 nArAyaNa nI 3 saMbhajita A kAvya kayA jJAnInuM haze te zedhatAM Akhara avadhArIe (mAnavijayakRta saMbhava jita ) e maLI AvyuM ke te zrI cidAnaMdajInuM che ke jeo 4 mAhAra vAle brahmacArI, 5 dehuM dehuM naNaMda devacaMdrajInA purogAmI nahi, paNa hamaNAMja vIsamI haThIlI, 6 me manaDa heDAu ho misari ThAkuro mahasadImAM thayelA yogI purUSa-karavijaya uphe cidA- dare (rAjasthAnI gIta lAge che ) 7 vArIre gaDI naMdajI che. pAsane 8 caraNAlI cAmuMDA raNa caDe 9 khaDakhAnI 10 prANI vANI jinataNI ( uparanI covIsInA dezIo - 17 mAM stavananI Aja dezI che) 11 nadI yamu 28 pitAnAM bhASAmAM karelAM kAvyomAM pitAnA nAke tIra (umera-uDe deya paMkhIyA) 12 vIrA pUrvagAmI kavionI temaja bIjI dezI lIdhI caMdalA. (jinarAjasUrinI vIzImAM bIjuM yugamaMdhara che?-adhyAtma gItAmAM hAla bhamara gItAnI ( ke jina sta' che tenI dezI), 13 zrI aranAtha upAje bhamara gItA vinayavijayajIe racI che) rAkhI sana (mAnavijayajIta aranAtha sa nI ) 14 che; vIsImAM 1 nidraDI veraNa huI rahI. lUaranI, 15 kAla anaMtAnaMta (jinarAja mUrinuM 2 dekhe gati devanIre, 3 dhaNarA ThelA 4 bra* zAMti sta) 16 araja araja suNene rUDA rAchA hmacarya pada pUchaye 5 kaDakhAnI, 6 huM tuja AgaLa hejI, 17 lAchalade mAta malahAra 18 taTa yamunAnuM zI kahuM kesariyA lAla, cha ho suMdara tapa sarikhuM ati raLiyAmaNuMre 19 mahAvidehakSetra sohAmaNuM jaga keI nahIM. 8 zrI zreyAMsa jina aMtarajAmI, 20 nathI mUkI. kalaza dhanyAzrI; gata covIsImAM 9 thArA mahela upara meha jarUkhe vIjalI ho lAla, 2-vIrajI pyArA vIrajI yArA. 3 camAsI pAraNuM 10 Adara chava kSamAM guNa Adara (samayasuMdarajInI Ave-bIjI prata zItala jina sahajAnaMdI, (jinakSamAchatrIsInI) 11 prANI vANI jinataNI, tumeM vijayajIkRta zItala sta0) 4 rAga phAga pakaDakhAnI 6 dhArA citta majhAre. (bIjI pratamAM pAMce pAMDava jagajIvana jaga vAho (yazovijayakRta RSabha stanI) vAMdatAM mana mAre) 12 paMthaDo nihAlare bIjA 7 rasIyAnI, 8 rAga dhamAla 9 morA sAheba he jina taNere (AnaMdadhanajI ajitastavananI), 13 zrI zItalanAthake, 10 (nathI) 11 raho raho rahe dAsa aradAsa sIpare karejI (jinarAja sUrikata mali vAhA, 12 namaNuM khamaNI ne mana gamaNI 13 jina sta) 14 dIThI ho prabhu dIThI jaga gurU kA haiyA lAla 14 thArAM mehalA upara mela jhabuke tuja (yazovijayajIkRta abhinaMdana jina sta) 15 vIjalI lAla 15 mana mohyuM amAruM prabhu guNe, saphala saMsAra avatAra e huM gaLuM, 16 AMkhaDIye 16 ho pIu paMkhIDA 17 dekhe gati devanI re, meM Aja zetruje dIThe re ( udayaratna ) 17 parama 18 rAga mArU. 19 adhikA tAharI huM aparAdhi, jiNesarU (jinarAjasUri vIra rasta0) 18 rAmacaMdake huM aparAdhi, 20 akhIyAM harakhana lAgI hamArI bAga cAMpa morI rahyAre 19 dekhI kAmInI che ke, akhIyAM rAga parabhAti. 21 zrI jina pratimA he kAme vyApIre ( bIjI pratamAM-karatAM satI prati jina sarakhI kahI, (samayasuMdarakRta jina pratimA sahu haMsI kare re) 20 elaMgaDI elaMgaDI suhelI stavana juo jainayuga pu. 1 aMka 2 pR. 62 ); he zrI zreyAMsanare. (jinarAjasUrinuM zreyAMsa jina snAtra pUjAmAM vastu chaMda, caMdrAvalA che ne keTalIka Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI 435 dezIo A che-1--zrI jinane kalaza kahIzuM prema- sarIkhI vaMdanIka, 7 karama parIkSA karaNa kumara calyo sAgara pUra, 2 jaganAyaka tribhuvana jana hitakAra re (samayasuMdakRta priyamelakarAsa) 8 keke vara lAvyA e, paramAtamajI, cidAnaMda dhanasAra e 3 tIrthakamala 9 jatInI-vata nIma na sAje ANI. 10 tAra udaka bharIne puSkara sAgara Ave, 4 rAga velAvala, kiratAra saMsAra sAgara thakI ( jinarAjasUrikRta ajita vIrAjananirvANamAM-1 zrI supAsa jinarAja 2 charI- sa ), 11 dharama suNI rAjA pratibaMdho 12 sule yAnI athavA sohalAnI, 3 yatinI 4 bahinI rahI chebara jhilara. 13 IDara AMbA AMbalI 14 na saki tiseMjI 5 prabhu tuM svayaMbuddha siddho azuddho mA mohi dakSiNa ANi milAI 15 pAra6 mere naMdanA, 7 megha munIsara, kAMI DamaDAlalaI re, dhIyArI 16 sAMjha thaI dina Athamyo 17 8 kumata IMma sakala dUra kAra, 9 bharata nRpa bhAvazuM rUDI rabAraNu rAmalA padamInIre, 18 hariyA mana (RSabhadAsa kRta); sAdhuvaMdanAmAM 1 saphala saMsAra lAge 18 rAga gADI. chavajA gorI 20 ToDaramala avatAra e huM giNuM 2 vIra jirNosara caraNa kamala chatare athavA AdIzvara tUkAre 21 dAna ulaTa dharI kamalAkara vAso (gautama rAsa) 3 zrI navakAra japI dIjIye, 22 lagaDInI, 23 eka laharI che gerala, manaraMge 4 gautama samudra kumAra saMsAra gaMbhIrA, 5 24 mAre mana me INa DuMgare 25 pAMcama tapaaraNika munivara cAlyA gocarI (samayasuMdara ) 6 vidha sAMbha, 26 nAyakAnI 27 melo thApi co. sukhakAraNu bhaviyaNuM samarI nIta navakAra, vizAlIyA vali rAvaNa, 28 pAsa jirNada juhAriye, 29 piMgala, 8 catura vicArIyere; paMcabhAvanA 1 loka- maitamasAmI samesaryo, 30 dhaNurI biMdI raMga lAge, svarUpa vicAro Atama hitabhaNIre 2 anumati dIdhI 35 sItA ati sohe, 32 prabhu praNamu re pAsa bhAe revatI, 3 have rANI padamAvatI (samayasuMdarane jiNesara thaMbhaNe, 33 yuga liyo rAjA bharatharI cAra pratyekabuddharAsa ) 4 prANI dharIe saMvega 34 raMgIle Atama, 35 mahAre bhIbhalIyAM nayaNANo. vicAra, 5 INipare caMcala AukhuM jIva jAgere, pANI lAgaNe pANI rUjI (rAjasthAna) 36 be be 6 zailaga zetruje siddhA; aSTapravacana mAtA sajhAya munivara viharaNa pAMguya re (matisArakRta zAlibha1 prathama govAla taNe bhajI (samayasuMdaranI zAlibhadra karAsa) 37 lAja gamAre lAlacI, 38 suguNa sa ), 2 bhAvanA mAlatI cUsIe, 3 jhAMjharIya samAgI ho sAhiba mAra. 39 sUraja sAmyA che munivara 4 bholIDA kaMsAre viSaya na rAcIe 5 cetana pili, 40 kumArI bulA kUbaDA 41 vAha baNA cetajore, 6 vairAgI thayore 7 sumati sadAe dilameM vIMjhaNo 42 bUjhire tuM khUjhare tuM khUjha prANI 43 dhare, 8 phulanA cerasa prabhujIne zira caDhe; prabhaMjanA rAme sItA khabara karI 44 INa pari bhAva bhagata sa0 mAM 1 nATakIyAnI naMdatI 2 huM vAre dhannA mana ANI. tujha jANa na desa 3 tu tu re muja sAheba 30. A dezIo parathI jaNAya che ke devacaMjagano tahe, vanitA vikasIne vinave-Asa phaLI chae rAsAe Adi bhASAsAhitya ghaNuM vAMcyuM merI Aza phaLI, vahilaDa Ava dhana dhana sAdhu hatuM. temaja samayasuMdarajI, jinarAjasUri, AnaMdadhazirAmaNI DhaMDhaNe. najI, yazovijayajI mAnavijayajI, vagerenAM stavane - 29, pAnadIpikA copAImAMthI-1 vIrakhA- khAsa avadhAryA hatAM. temanA vakhatamAM bharatharInAM NI rANI celaNajI (samayasuMdaranI sajhAyanI ) 2 gIte bolAtAM hatAM. rAjasthAnI gItAne upayoga Azrava kAraNa e jaga jANIe, 3 mere naMdanA 4 pote karyo che. tiNe avasara bAja tihAMre, DhaDherAne DhAla, 5 nAyaka moha nacAvI (jinarAjarita vAsupUjya sta. ) sarakhAmaNI:6 ramaNi AThe ramati bhalI ji pratimA jinA 31. upaoNna zrImadevarAnA baMne bhAge prakaTa Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga vaizAkha 1983 ane kheMcAyAga pichANI zake; tethI jJAnasArajIne| abhiprAya bahu vajanadAra ane prAmANika gaNAya. ane te mata e che ke-cyAtmasvarUpanu kaMpana e karatAM gaTarapaTarapaNuM Ave che eTale ke AgaLanu pAchA baMne pAAna' AgaLa ema thAya che. vicA sAMkaLa barAbara rahetI nathI--temAM punaHkti Topa paNa thai jAya che. te sivAyanA lakhANamAM temanuM gaDharapaTarapaNuM dekhAtuM nathI-temAM sa TakapaNuM eTale nizcitArthapaNuM jovAya che-keTalAMka chUTAM lakhANAmAM sAnaya ane satabhaMgIne custapaNe vaLagI rahevAnuM dekhAya che temAM gaDhapaTapaNe AvI jAya che. sara"karyeAjanA-rAkhalA vicArone meAjavAe vidyA -kaLA nyArI che saunI pAse hAnI nathI-viralA pAse TAya che-- vicAranI 436 thavAthI ghaNI lIkata maLI AvI che. 14mAnasArana karIne eka mastamuni zrIkharatara gacchamAM thai gayA temaNe AnaMdaghanajInI cAvIzIpara bAlAvAsa zveza che; ane devacaMdrajInI 'sAdhaka sAdhanyAM ? nija sattA maka citta' e padathI zarU thatI sAdhu padaparanI svAdhyAyapara DhaLI ramyA che. temaNe temAM zrI AnaMdadhanache,ranI zrI caroovijayajI, jinarAjara, devacaMdrajI, ane meAhanavijayanA sabaMdhamAM gujarAtamAM paDelI kahevata jaNAvI che te ati upayogI che; daivaca'dra"nI ukta svAdhyAyanI pahelI kaDI para vivecana karatAM tenA saMbaMdhamAM jaNAve che keH-- 32, 'e virAjanA (devaca'draSTanI) yojanAnA eja bhAva che. teja vAtane gaDhapara-mArganI pAche, pAaenI Age DhAMkatA cA"A jAya (che) te tame pAte vicAra (karI) lenyeo. saMbaMdha virUddha aMge pAMga bhAga kivaMtA vAraMvAra eka pada guthANA te punarUti dUSaNa kavitA e ehIja sijhAyame tamehI eka lenpo. eka nijapada dardI jAgA (jagyAma) gue che te mitru (gaNI) jepA; ekalA mUkI kRSNa mata dainye. bIjuM enA (emanA) chuTaka likhata sapta nayAyazrayI saptabha'gyAzrayI custa che, svarUpanA mananI ejanA temAM te (pa) gara paTara che; e vinA khIjI sahija chUTaka yojanA sara' ; yojanA karI. e viSNu vidyA nyArI che. kaumudI koMrSa ziSyayI khAdya aika karAyo, ApathI na ye. vaLI e vAta khulI na likhuM" nA e likhata vAMcavAlA marazekhara nanne e kAraNe vikhu : "" 33. A parathI devacaMdra"nA saMbaMdhamAM jJAna sArajI jevA adhyAtmI purUSa je kahe te upekSa ii nathI. bhIne abbAnIja-viroSa 14-jJAnasAra-khastAgamAM jinavAsa surinA zikhya ratnarAjanA ziSya thayA. temaNe sa. 1861 nA pASa suda 7 sAme jayapuramAM daMDaka bhASA garbhita sta.. teja varSanA mAtra mAsamAM te sthaLe chadma vicAra gabhata karatemaja sa. 1861 mAM navatatva bhASA gamiMta sta. racela che. te rUparAMta AnadaMpatanI cAvIsI para vicArapUrvaka AyA vakhAdha racyA che ane tema karatAM jJAnavimalasUrie tenA paraja bAlAvabAdha karyAM che tenA paNa doSa batAvyA che. 4. tyAre AvI yojanA vyavasthita sahaja guthaNI kAnI pAse che? teA tenA uttara temaNe ApelI kahevatamAMthI maLI Ave cheH-- zAti, 15jinarAjasUri bAbA te avayyavacanI, gujarAtamAM e kahevata che ke AnaMdadhana ke 15, jinarAjasUri ( bA ) pitA zA, dharmasI, mAtA dhAralade, gotra behittharA, janma sa. 1676 vai zu. 7, dIkSA bIkAneramAM sa' 1956 mAgazara zu. 3 dIkSAnAma samudra, vAcaka upAzrcAya) pada sa'. 168 ane ripada AsaNe karelA mAsavarvaka metAmAM sa. 167 rUA. zu . temaNe paNI pratiSThA karI:-nAkhalA tarIke therUzAhe uddhAra karelA zrI ci'tAmaNi pArzvanAthanA caityanI pratiSThA jesalameramAM; sa. 1875 nA zAkha zudi 13 zukre zatrujaya para aSTama udhdhArakAraka amadAvAdanA saMdhavI sAmajI ziva- jIe RSabha ane khInta jinenI 501 mUrttie banAvarAvI tenI pratiSThA karI. bhANavaDamAM pAmanAtha sthApyA. sa'. 1177 4 vide 5 guvAre ukta suMda vihAra (dita )mAM meDatAmAM zAMtinAthanI mUrtinI sAke banAvelA mammANI (saMgamasaranA) paththaranA pratiSThA karI. evuM kahevAya che ke temane abakAdevIe vara ApyA hatA. temaNe naiSadhIya kAvya para jaitarAjI nAmanI Itta racI che. ane bIna graMthA ramyA che. bhASAkRtimAM dhanAzAlibhadre rAsa (?), gajasukumAla rAsa saM. 1699, jaina gUrjara kavio. vR 553 thI 561. teo saM. cALI ane vIzI catra che. sUtra khAsagaDha nAme 1699 nA ASADha suda 9ne dine pATaNamAM svargastha thayA. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI 437 u0 yazavijaya TAnarakunariyA-pote thApo teja laTakAlA oLakhAya che. temanI vyAkhyAnazailI temaja uthApe, u0 devacaMdrajIne ( goracha ) eka kAvyacAturIthI rasa mUkavAnI kuzalatA parathI te laTapUvenuM jJAna hatuM tethI gaTara paTarIyA; mohanavijaya kAlA gaNAyA che ema lAge che. panyAsa te laTakAlA.' bhASAprema - 35. eTale AnaMdaghanajI saraMka kahenArA. tenAM vacane TakelkIrNa-pattharanI zilA para kotarelAM evAM, 36. devacaMdrajI saMskRtanA pite jJAtA hatA chatAM TaMkazALamAM muddA paDe tevAM TaMkazAlI. pUrNa anubha thoDI vrajabhASAmAM ane vizeSa gujarAtI bhASAmAM vinAja vacane AvAM hoya. jinarAjasUri ke je temaNe racanA karI che. bhASAmAM racavAnAM kAraNamAM kharataragacchanA 62 mAM paTTadhara (svargastha saM. 1699) temaNe potAnI 20 varSanI vaye jaNAvyuM che ke - hatA tenA vacane avadhya-abAdhya hatAM; yazovija- saMskRta vANI vAcaNI, keIka jANuM jANu. yajIe nayadaSTithI aneka vAto lakhI che, temane jJAtAjanane hitakara jANa, bhASA karUM vaSANu, zveta vastra sivAya anya vastro-raMgIna vastra pratye -4pa3 dhyAnadIpikA catuSpadI virodha hatA, vijayaprabha sUrine pahelAM mAnavA-paTTa saMskRtavANu paMDita jaNe, sarava jIva sukhadANajI. jJAtA janane hitakara jANI, bhASArUpa vakhANa che. dhara mAnavA mATe AnAkAnI hatI pachI mAnyA hatA. evI evI temanA jIvanamAM aneka vAto mAnavAmAM 1-578, ejana. Ave che tethI teo TAraTunariyA lekamAM gaNAyA saMyamI:hoya. vAstavika rIte temanuM jJAna apUrva hatuM, tA- 37. pote daza varSanI kumAravaye dIkSA laI kika ziromaNI hatA ane temanA jevA jJAnI mahA- jIvanaparyanta brahmacaryastha sAdhu tarIke jIvana gALyuM, e purUSa ghaNAM saikAo thayAM-haribhadra sUri pachI kaI badha brahmacarya, e saMyama, AtmAnA uMcA pariNAma karI e saMyama, Atma paNu kALethayA nahatA ema keTalAka vidvAna paMDi. tene ucca bhUmikA para laI javA mATe ochA kAraNarUpa tonuM mAnavuM che. A vAta paMDita sukhalAlajI yazA nathI. mahAtmAjI kahe che ke:-"brahmacaryo eTale save vijayajInA saMbaMdhamAM vistArathI lakhavA dhAre che te idri upara saMpUrNa kAbu. je pUrNa brahmacArI che, tene lakhAze tyAra siddha thaze, dayadrajIne eka mATe A saMsAramAM kazuMja asAdhya nathI. mane vANI, jJAna hatuM te zenA parathI kahevAyuM che te samajI ne karmathI saMpUrNa saMyama pALyA vinA AdhyAtmika zakAtuM nathI; ane tema hoya to te kAraNa ApI pUrNatA prApta na ja thai zake" saMyama sAthenuM zAstra tethI te gaTarapaTarIA hatA" evuM kahevAmAM Ave jJAna zebhe che ane adhyAtma mArga para lai jAya che. che te samajI zakAtuM nathI. khUba vicAra karI te (apUrNa) kahevAte meLa khavarAvIe te ema bhAvArtha kADhI zakAya ke eka pUrva karatAM vadhu jJAna na hatuM tethI ziSya. temaNe mahesANAmAM saM. 1755 mAM harivahana tenA vaktavyamAM AgaLa te pAchaLa ne pAchaLa te rAjAne rAsa, pATaNamAM saM. 1760 mAM mAnatuMgamAnavaAgaLa ema AvatuM ne punarUkti doSa paNa thato. tane rAsa, saM. 1760 mAM pATaNamAM ranapAlane rAsa, tethI te "gaTarapaTarIA' rahetA. (mULa jJAnasArane saM. 1763 mAM pATaNamAM puNyapAla guNasuMdarI rAsa. ane saM. 1783 mAM amadAvAdamAM caMdarAnane rAsa, bo jovAnI jarUra, saMdeDa TALavA mATe, rahe che. ane samInagaramAM 1764 mAM narmadAsuMdarIne rAsa tathA mohanavijayI (te caMdarAjA rAsa AdinA kartA) covIzI racela che, devacaMdrajInA samakAlIna. juo mAre 16. mohanavijaya-ta- vijayasena sUrinA ziSya graMtha jaina gUrjara kavio bhAga 2 ne pR. 428 thI 442 ke kIrtivijaya tenA mAnavijaya tenA rUpavijaya ne tene je thoDA vakhatamAM bahAra paDanAra che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 jenayuga vaizAkha 1983 bhAravinuM () bhaTTikAvya. suprasiddha zrImadda hemacaMdrAcAryanA saMskatra dvayAzraya nI yunivarsiTImAM saMskana parIkSAmAM pAThaya pustaka mahAkAvyanuM gujarAtI bhASAMtara sAkSara maNilAla nabhu tarIke sthAna maLyuM che, tenA kartA bhAravi hoya tema bhAI dvivedIe kareluM, je vaDedarA deTarI keLavaNIkhAtA jANavA jevAmAM nathI. taraphathI vi. saM. 1869 mAM prakaTa thayuM hatuM. temAM vAstavika rIte vicArIe to zizapAla vadhakAvya vizeSAvalokana (pR. 30)mAM nIce ulekha jovAmAM mAkavinA nAmathI "mAghakAvya'nA nAme oLakhAya Ave che che, tema e uparyukta rAmakAvya paNa bhaTTi kavinA - "te dayAzrayakAvya A prakAre bhAravinA bhari. nAmathI bhaddhi kAvyanA nAme oLakhAya che; eTale kAvyane maLatuM Ave che, paNa phera e che ke tenA kartAnuM nAma bhakTi spaSTa jaNAya che. jayamaMbhAravie jyAre pANinIyanI aSTAdhyAyI kama galakRta TIkA sAthe muMbaI nirNayasAgara presa taraphathI yathArtho sAcavyo che, tyAre be AzrayathI racele prakAzita thayelI badhI AvRttimAM-mUla nIce- A graMtha bahu ja kaThina thaI ga che, ne TIkAnI " kruti yamayAtaSThA thI svAminano sAhAya vinA te samajAvo paNa muzkela paDe evo che." maiTTa (da) magarzu maTTAcAranA sAhitya premI sAkSara zrIyuta motIcaMda giradhara to rAvaLa x" ityAdi tathA TIkAmAM- lAla kApaDiyA bI. e. ela ela. bI. solIsITare 'zrIsvAmisanuH kavirbhaTTinAmA rAmakathAzraya. gata AThamI gUjarAtI sAhitya pariSad muMbaI mATe mahA vAra' A ullekha jovAmAM Ave che, lakhelA ane 'jInayuga (1983 nA kArtika-mAgazara)mAM muMbaI sarakArI saMskRta sirijhamAM mahilanAtha tathA "sAhitya' (1926 DiseMbara, 1927 jAnevArI)mAM kRta TIkA sAthe prakAzita thayela ane goviMdazAstri prakAzita thayelA zrI hemacaMdrAcAryanuM prAkRta vyAkaraNa" Na saMzodhita ni. sA. presamAM chapAyela AvRttimAM paNa te nAmanA lekhamAM paNa uparano phakaro TAMkelo jovAmAM jevA bhadrikAbenA katInuM nAma bhaddhi jovAmAM Ave che. Ave che. (ja. pR. 96-97 tathAM sA. pR. 25.) kalakattAmAM prakAzita yadunAtha tarkaranArA saMskRta A saMbaMdhamAM lakSma kheMcavuM Avazyaka che ke jayamaMgala ane bhatasenavALI baMne TIkAovALI mama maNilAla na. dvivedIe "bhAravinuM bhaTTikA AvRttimAM, tathA jIvAnaMda vidyAsAgara bhaTTAcArya vya pramAdathI svayaM graMtha tapAsyA vinA lakhyuM jaNAya prakAzita tathA kamiTI sAhebanI AjJAthI prakAzita che. kAraNa ke bhAravinuM kirAtAjInIya mahAkAvya prasiddha pustakamAM bhaTTikAvyanA kartAnuM nAma bhaji jovAmAM che, paraMtu tenuM bhaTTikAvya kyAMya hoya tema jANavAmAM nathI. Ave che, mAtra bharatasena potAnI TIkAmAM bhaTribhadikAvya je suprasiddha che, jenuM aparAma rAma kavine badale "martAina viH zrIrAmakathA kAvya ane rAvaNavadha paNa che ane je muMbaI, kala mahAzAthe rA" Avo ullekha karI bhatuM. kattA vigere sthaLethI aneka AvRttimAM prakAzita hari nAma jaNAve che, paraMtu bIjA TIkAkAronA thayela saTIka maLI Ave che, tema jenI hastalikhita abhiprAya pramANe ane prasiddhi pramANe bhadrikAvyanA pratiyo paNa maLI zake che, tathA jene kalakattA vi katAnuM nAma bhadija vizeSa yogya jaNAya che. jesalameranA killAnA prAcIna jana bhaMDAramAM 1 me. gi. kApaDiyAnA lekhanI TippaNImAM A rahela eja pustakanI tADapatrIya pati parano ullekha sthaLe sUcavyuM che ke-AmAM gerasamajutI che. bhaTikAvyamAM pAMDava ane rAmacaritra che eTale emAM itihAsa cAlu amhArA kathanane vizeSa puSTa kare che. che. paraMtu bhaDhikAvyamAM pAMDavacaritra levAmAM AvatuM " yatetA zroracAumasanImeTTinaratha nathI lA. bha, to rAmAyaM samAta" -jUo jesalamera Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAravinuM () bhaTTikAvya 43 bhAM. sUcI (gA. ai. sirIjha taraphathI prakAzita evuM kavi kayAM nathI?, tenA katAM spaSTa zabdomAM pR. 24). sUcave che ke - ' A uparathI sadagata sAkSara ma. na. dvivedIe "turA: jhavacaM Ara #ga- . 'jaNAvela bhakiAvyanA kartAnuM nAma "bhAravi" e duttAka phuvArAnAM mavet sAtAnAhu te / bhUlabhareluM jaNAya che. ane e sAthe ema anumAna dAthAnathafmAruM vimurAvaH supiyAmaNA thAya che ke sadagate e bhadikAvyanuM yathAyogya ava dUtA sudharavArikana viDhatrivatavA mA " lokana nahi karyuM hoya; kemake temaNe eja phakarAmAM - bhaTTikAvya (sarga 22, . 33, 34, ). sUcavela abhiprAya uparathI evuM sUcita thAya che, sva. dvivedIe zrI hemacaMdrAcAryanA prayAzraya mahA bhAvArtha-zabdalakSaNa-vyAkaraNa rUpI AMkhavALAne kAvyane bhakiAvya sAthe sarakhAvatAM sUcavyuM che ke A prabaMdha dIvA jevo che, paraMtu vyAkaraNa vinA AMdhabhAravie jyAre pANinIyanI aSTAdhyAyIne krama LAone hastasparza jevo che. vyAkhyAthI samajI yathArtha sAcavyo che paraMtu barAbara tapAsI jovAmAM zakAya evuM A kAvya sArI buddhivALA-zreSTha vidvAAve te satya jaNAze ke - hemacaMdrAcArye pitAnA none adhika utsava-AnaMda Ape tevuM che, ane AmAM dvayAzraya mahAkAvyamAM potAnI "siddhahema' zabdA meM vidvAna paranA premathI durmuddhi-alpamatiyone haNya nuzAsananI aSTAdhyAyIne sUtravAra jevo krama sAcavyo che che-anugRhIta karyA nathI-adhikArI karyA che. che, te pANinIyanI aSTAdhyAyIne krama bhadikavi - bhakivinA uparyukta ugAra para vicAra karatAM TTikAvya aparAma rAmakAvyamAM sAcavI zakyA nathI" spaSTa pratIta thAya tema che ke-ma. na. dvivedIe hemaAvo abhiprAya vizeSa samucita lekhI zakAya tema caMdrAcAryanA prayAzraya mahAkAvyanI bhadikAvya sAthe che. niSpakSapAta tulanAtmaka dRSTithI avalokana karanAre tulanA karatAM pakSapAta, anyAya ane ajJAnanI muMbaI sarakArI saMskRta sirIjha taraphathI prakAzita mAtrAno paricaya karAvyo che, ane temAM paNa nIcenA hemacaMdrAcAryanuM saMskRta tathA prAkRta kayAzraya mahAkAvya phakarAmAM potAno abhiprAya darzAvatAM tene vizeSa vyakta tapAsI jevuM. karyo che. te phakara A pramANe che- e dvayAzraya mahAkAvyane bhakiAvya sAthe tulanA "dvayAzrayanI bhASA saMskRta che, te bahu zuddha che, karatAM sva. dvivedIe e ja phakarAmAM AlekhyuM che ke- paraMtu temAM tathA TIkAmAM ghaNuM dezI zabdo 'tyAre be AzrayathI racelo A graMtha bahu ja AvyAM jAya che. je kAraNane lIdhe A graMtha kaThina thaI gayo che, ne TIkAnI sAmya vinA te ati kaThina thaI gayo che, te kAraNathI emAM samajAvo paNa mUzkela paDe evo che.' ApaNe svAbhAvika rIte rasika kAvyatvanI AzA na rAkhIe, te paNa ema kahyA vinA A saMbaMdhamAM ApaNe dIrdha dRSTithI vicAra karIe cAlatuM nathI ke hemacaMdranAM racelAM badhAM pusta. te samajAze ke zabdAnuzAsananAM kramavAra samasta 1 kemAM kAvyacAturI bahu halakA prakAranI che." sUtronAM samagra udAharaNa prabhudAharaNonA prayogono upayoga karI-parimita zabdonA vartulanI cokkasa maryA - yAzraya bhASAMtara (pR. 31) dAmAM rahI abhISTa viSaya upara mahAkAvya racavuM e - bhASAMtarakAra samrata dvivedI mahAzaye uparyukata keTalu kilaSTa kArya che ? te-te viSayanA vizArada anu. ullekha karatAM kayA kayA dezI zabdo temAM AvyA bhavIo ja samajI zake tema che. ane ethI emAM che?, kaI rIte temAM rasikatAnI nyUnatA che ? ane vyAkaraNanA apUNuM aparipakava abhyAsIne kAThinya zrImadda hemacaMdrAcAryanAM racelAM badhAM pustake temaNe jaNAya e paNa svAbhAvika che. bhadikAvyamAM paNa kyAre joI lIdhAM? ane temAM kAvyacAturI bahu Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 halakA prakAranI temane kaSTha dRSTithI tapAsatAM jaNAI ? te jo pramANapUrvaka sUcavyuM heta te vidyAtene te para vizeSa vicAra karavAnuM banI Avata. sva. dvivedInA abhiprAya keTale aMze asatya yA pakSapAtajanya che, te tapAsavAne e dvayAzraya mahAkAvya etethI devI gurjarI ujaLI che; enethI mAtA bhAratI bhavya che. e che santAne santa, manudhye; diza diza gAjyA che-gAje che. enA jayakA vijayazIla nAdabharyAM. X X pRthvIpara aMdhArAM utaratAM hatAM, hiMsAthI vasuMdharA trAsI hatI. jagata AgaLa vadhatuM zemAM ? jaDavAdamAM: prabhutAmAM hatA paththara phADakhAu, hiMsaka, svArthI vRtti patharAi hatI satra. teve same kAi dhanadhAra AbhathI vIjaLI jhabuke, urvAMtaLa urjAse, pApayeAga aMdhakAra vadhyuM; tyama jagatanI suDIe vIra e varasyA kADatA dhAra e pApala. hiMsAnI pRthvImAM ahiMsAnA pegAma; lAvye e divya dezathI. jAherAta karI jagatane, satya eja dharmaH ahiMsa eja sukha sAdhana. hiMsA jagatane A pegAma phAve kAma? pachI te| maMDAyA yuddhu tamaghera hiMsA ane a'isAnA. X " pApathI pApa jAya (janme); pApanA vairI apApa, jainayuga vaizAkha 1983 (saTIka) Aje varSo thayAM jAsamakSa suprakaTa che. dvivedInA bhASAMtaramAM rahI gayela zloka-bhASAMtara gAMdhIjI. ( AchI chAyA ) lekhaka: dhIrajalAla ma. zAha. X tathA skhalanAenA sabaMdhamAM avakAze anyatra ullekha karIzuM. --lA, bha. gAMdhI duzmana prati prema dAkhave; zane jItave satyathI. '' AvA AvA kai kai sUtra; samajAvyA e mahAmaMte - ahiMsAnA yAgIe. duniyA bhaDakI jAgI, A gAMDAI paNa zIkhavyuM' anubhave-samaye, nahi gAMDAI eH kharuM e satya. ahiMsA yuddhanA senApatinI thai have kharI kIMmata. enA tyAge dAnavAne deva batAvyA; enI kSamAe duzmanAne premI banAvyA. enI bhalAie garvAMTAnA ga tajAvyA; enA jIvate jagata sArAne AkaryuM. enI sAdAIahiMsAe ene banAvyA mahAtman ? eNe kahyuM, dharma vinA AtmA nahi; eNe kahyuM, dharma vinA deDa niha. eNe kahyuM, dharma vinA saMsAra nahi; eNe kahyuM, dhama' vinA rAjya nahi. dharmahIna rAjataMtrane eNe mAnyu jImmI-amAnuSI. khullA kAyA veNu, ukhADuM e tatrane. AvA e purUSe vaNyA. dharmAMte sa'sAranA cakra cakramAM. jagate avaleAkA A purUSane; samIkSA karI, parIkSA karI, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMdhIjI samIkSA karI, parIkSA karI. enI tapasyA bhAvanA joI vadhA svagata jano, A mahAvIrano dharmaputra te nahi? khrIstIonA dharmagurUe upaderyuM, IsunA darzananI icchA hoya, te jAo hindamAM. Avo prabhAvazALI ne pUjya che e mahAtmana; enuM zarIra te che jarjarIta, muThIbhara hADakAne svAmina " paNa enA AtmAmAM ugyA che. payagambarI teja, je AkarSe che samasta mAnavakuLane. koI rUpALI rAtanA lalita lalanAonA kinnara kaMThathI kare che enA nAmajoDa garabA tyAre smaraNapaTapara caDe che, bhagavAna zrI kRSNa jazedAne kAnuDaH gopIone kahAna. bhagatajano enAM bhajana lalakAre, tyAre zravaNapaTa paDe che enI rAmadhUna; vire enuM pUjana kare che tyAre zakita samo bhAse che bhAve che ane enA vacana paDe tyAre thAya, A brahmavAkya te nahi? sArA jagatanA hRdayamAM eno vAsa che, sArA jagatane hRdaya emAM vAsa kare che. e brahmA te nahi? e che khare premI, AbAla-yuvAna vRddhane e "bApu" che. bALako kaheze, bApu kahe te kharuM; juvAne kaheze, jaya bApunI; vRddha uccAraze Aja che khare nara. svAtaMtryano e amara pUjArI che. matanI ene paravA nathI. julma anyAya anItine e che duzmana. ene utsAha ajoDa che, enI vicAra-vANi sabaLa che, e kAryakuzaLa vyavahAradakSa che, enuM hRdaya te sAgara sarakhuM vizALa che; dayA-prema-ahiMsAthI e sadA bhIno che. garIbo te ene gaLe che. vyaktimaya enuM jIvana nathI. e te che sarva jagatamaya. tyAga paropakAra enuM jIvana cheH sadA e che pratinirad | mAnavInI mAphaka e rUve che, mAnavInI mAphaka e hase che. enA jIvanamAM kyAMya nahi jAya, e mAnavatAthI para hoya, AvAja devI-mAnavathI uddhAra thAya jagatane. AvAja daivI-mAnava hoya manukulanA Adarza jana. enA jIvananuM anusaraNa e te paramAtmAnI vATe, paramAtmAnI pIchAna; enethI devI gurjarI ujaLI che. enethI mAtA bhAratI bhavya che, enethI jagata sAruM dIpe che; e che sone santa, manuei, diza diza gAjyA che-gAje che, enA jayaDaMkA vijayazIla nAdabharyA. ( hastalikhita " bhAIbaMdha" mAMthI) Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 janayuga vaizAkha 1983 mArA aMgata syurelA vicAro A rasto kharcALa, kaThaNa, samayane bhoga leA cha lokamAMnA je je jIvo che temAMnA nAro ne zithila che. ghaNAkharA jIvonA bhave karyA che. tethI tenAthI (2) ghera beThAM vA eka Asane game tyAM beThAM, ghaNuMkharUM te jANavAmAM AvI gayuM che. A jIve prabhunI mALA pheravavAthI, prabhumaya sRSTi mAnI kAgaDAnA bhAve mALo bAMdhyo che, madhamAkhIne bhave tene zarIra arpaNa karavAthI, AtmAvicAraNA madhapuDo ra che, sutArane bhave tamAma lakkaDakAma karI kamaLane pAtaLA pADavAthI vA tapa japajANyuM che, mAchalI bhave motI zarIramAMthI kADhela che, thI bhasma karavAthI uparanI badhI kaLAo taekedriyane bhave hIrA rUpe paNa hato vagere. vaLI vata thaI jAya che ane jhINAmAM jhINA bhedane tevA bha ekavAra nathI karyA paNa anaMtIvAra karyA vAto jANavAmAM AvI jAya che. che tethI kharI rIte A manuSyanA bhavamAM te dhAre A bIjI vAta sAva sAcI che. paNa hAlanA te thaI gayelA-karAI gayelA tamAma bhajuM saMsArI pravRtti kALamAM e tarapha tyAgIonuM paNa prayANa nathI te gRhAsakta saMsArIonuM to zuM kahevuM? kAmakAja AvaDeja AvaDe. ramatarUpe te te kAma te te je je mahAtmAo thAya che te te jagatanA jIvone kaLA A jIvane mane che. phakta huMkAra, teja, zaurya, bIjI bAbata tarapha vALe che ane temanI zALAmAM parAkrama ane AtmazaktinI skaraNa joIe. badhuM saraLa ne sugama che. paNa ghaNuM ziSya vadhe che ane prabhune mArge ghaNI hunnara kaLAonI prApti kare che. je jIva pitAnA para je je karmamaLa che te dhIme dhIme, dhyAnathI, tapathI, vicAraNAthI, pazcA deva maMdiramAM besI rahetA ke jAtrA karanArA tApathI, tathA kuNAzathI bALI nAMkhe, cIkAza moLI mANasA, paDayAM paDyAM khAya che-jagatane bhAra rU5 pADe, athavA khaMkhere athavA paTa pAtaLA kare te che ema mAnanArA ghaNI bhUla kare che, kAraNa ke tevA zarIranI aMdarano AtmA evo te zakitamaMta thAya mANasanA hRdayamAM dharmanA uMDA rahasyanuM bhAna bhale ke, te kalAkonA kalAko lagI game te viSaya para na hoya paNa vyavahArathI, zaramathI, pote devama diramAM siddhAMtarUpe bolI zake, game teTaluM lakhI zake, ) vA dharmasthAnakamAM rahenAra-janAro-kriyA karanAra game te hunara tene AvaDeja, dhAryA kAma thAya, manuSya che tethI ghaNuM kukarmo karI zakAtAM nathI. korTe dhArelI vastu game tyAM hoya tyAMthI Aveja Ave. javAtuM nathI, kedamAM paNa tevA kadI paDe ja nahi, e nakkI ne cokkasa che. ArasIparatA hatA vI meTAM tophAna kajIyA kareja nahi vagere kAraNe jagaA vAta che. tanA bIjA mANaso ke jeo rAta divasa jagatanuM khAnArA chatAM kazaja vadhAre che ane keAIne paNa jagatanI kaLAo davAnI, lakaranI, sutAranI, sukhe besavA detA nathI tenAthI ghaNA sArA che. devaluDAranI, citrakAmanI, zilpanI, yaMtronI, jagatanA maMdiramAM janArA mANase je devamaMdiramAM rahyA thatAM mukhya padArtha agni, vAyu, jaLa, pRthvInI uthala moTA kukarmo kare, tophAna vigraha kare, pote azAM. pAthalanI vAtane AdhAre aneka kArya hAtha karavAnI timAM rahe jagatane mATe azAMti kare to te bevaDA kaLAe be rIte jANI zakAya. gunhegAra che. paNa sarvathA tema hotuM nathI. vaLI (1) hAla je rIte jagatanAM bALakane nizALamAM devamaMdiramAM janArAM mANasemAMnA ghaNAka te mahAtmA nAMkhI, 10-20 ke vadhu varase aneka kaLA jevA paNa hoya che teone uttama vANI nathI ke vakatA zALA-pAThazALAmAM zIkhavAya che tema. paNa tarIke vicAre jaNAvI zake, teonA hAthamAM kala Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA aMgata phurelA vicAra 443 manI kaLA nathI ke jagatane, lakhIne-graMtha banAvIne teja AkAza pradezamAM te vastunI aMdara AvI maLe pitAnA vicAre jaNAvI zake, teomAM kaMTha kaLA che ane tethI te zAzvatI vastu sadAkALa evIne paNa nathI ke gAi bajAvIne jagatane kharUM rahasya evI rahe che. A zAzvatI vastuo jagatamAM ghaNI ApI zake chatAM teonAM hRdaya mahAtmAnA jevAM paNa che. jema e bane che tema manuSya zarIramAM banatuM hoya e nakkI che. sAva edI jevA, sAva eka mArga nathI. kevaLajJAnI jevA samartha manuSyo ke jemane mAtra khAvuM-rahevuM, jIvavuM ane sAthe sAthe dharmane je potAnA dehamAM rahetA chatAM apUrva AnaMda rahe che, kevaLaDhALe temane pakaDAvyo hoya te ja rUDha mArga kriyAomAM jJAnanA AnaMdane mukAbale Ave tevI koI upamA masta hoya temAM mahAtmA paNa hoya che. mATe evAnI nathI. chatAM jIvane te kevaLajJAnIe dhArelA zarIraniMdAneja dhaMdhe laI besavA pahelAM bahu saMbhALa mAMthI nIkaLavuM paDe che, kevaLa jJAna jeTalI zakti rAkhavAnI che. vaLI evI jAtanA 200 mANasomAMthI jIve dharAvI chatAM evI kaI kaLA na AvaDI ke je teone tene te rIte AgaLa vadhavA devAmAM Ave te zarIrane jIrNa na thavA detAM vA na maravA detAM to 50 TakA sarjana sadAcaraNI ne sAdhu nIkaLe ane temane temAM merUnI peThe anaMta kALa lagI rahI zakAya. maraNAMte zAMtapaNe marI navA bhavomAM uttama padavI je zarIramAM kevaLa jJAna che te zarIramAM je pudagaLe prApta kare. paNa saMsAramAM rAcyA pacyA rahenArAmAMthI goThavAyAM che te pudagalamAMthI bhale asaMkhyAtA kALe teTaluM pramANa na Ave. A mArI mAnyatA che. audho-paramANuo jAya paNa tene badale teja kALe kAma karIne-parasevo utArIne khAvuM ja joIe-e ne teja sthAne bahArathI tevAja skaMdhane paramANuo niyama sarvathA mAnya ke grAhya paNa nathI. manuSya AvI zarIraracanA evIne evI rahe, ane tethI sivAyanAM-manuSya Azraye rahelAM pazu prANIo sivA- kevaLajJAnI traNe kALamAM tene te sthaLe vicaratA jIvI yanAM tamAma prANIo khAvA-rahevAne mATe jarApaNu jagatapara upakAra cAlu karatA rahe. A eka acakaLAo-dhaMdhA-vyavahAra zIkhatA hoya tema raja che paNa te acaraja te kevaLajJAnIe jema thatuM jaNAtuM nathI. vaLI manuSya karatAM tevAM prANIo dIThuM temaja karyuM. vaLI merU zAzvatI cIjamAMthI anaMta gaNuM che. teo manuSya karatAM jagatano upa- ekendriya jIvo paNa cave che, ane bIjA Ave coga ghaNoja kare che. pANImAM. dharatImAM-animAM che, e jInI sAthe temanuM zarIra tejasakAzmaNa jAya ane dharatInA taLIAthI adhara rahetAM prANIonI che sAthe pugaLI paNa jAya che ane tethI kahevAnuM vacce 1 paNa manuSya nathI. te badhAno vicAra karIe e ke merU zArate ApaNe kahIe paNa uparanA te manuSyanA jeTalI khAvA pIvA mATenI hAya ke jIvanA cavavA Azare tathA pugaLonA gamanAgamana upAdhi bIjA koIne nathI. sa khorAka mAtra zodhe che. Azare merU paNa zAvato nathI, chatAM merU anaMtakALathI ane bIjA viSa-udha-maithuna-gya raheThANa eTaluja che te ne tevo atyAre che ane have pachI anatakALa cAhe che chatAM teo manuSyanI peThe zALAmAM javuM, vahana thaze tevo ne tevo raheze. ekeMdriya jIvonA sakolejamAM javuM, udyogo zIkhavA vagere kAMI karatA nathI. harUpa meda A pramANe rahI zake, ekeMdriya jIva mUke jene mana nathI te jIvo zAvatAM rahI zake ane manuSya saMjJIpacediya kevaLajJAnI manuSya tene te sthizAvatI cIjo jevI ke caMdra, sUrya, merU, vimA timAM-bhale meranI peThe paNa-anaMtakALa rahI na zake? na, traNe loka vagere che te evI rIte ke temAMnA AMdha acaMbo to kharAja paNa te acaMba te kevaLajJAna asaMkhyAtA kALalagImAM bahAra nIkaLI jAya che, thaze naSTa thAya ne kharI khUbI jaNAya. atyAre to paramANuo khasIne jatAM rahe che paNa je kALe te acaMboja rahe che. A kALe kevaLajJAna na ja thAya pramANe bane che teja kALe teTalA ja skaMdha ke paramANu tethI A dehe to A acaMbe naSTa nahi thAya tema Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jetayuga vizAkha 1983 naSTa kare tevo parama purUSa paNa hajI lagI jaNAyo utarIye te Izvara jagatane kartA manAya che tyAre nathI. 10-5-25. jeTha vada 5 gurU. jano kahe che ke Izvara e upAdhi grahaNa kareja nahi. IzvaranA AnaMdane dhakako pahoMce. jagata te vedAntIo kahe che ke cetana sarva sthaLe anAdithI svabhAvasiddha che che cheja. karma maLa sahita bharyo che-vizvano aMta nathI tyAre ApaNe ja temAM pheraphAra karyA kare che. jaDane ahIMthI tahIM sama ekedri jIvonI apekSAe cetana sarva potAnI vAsanAne karma nizAne jere pherave che, bhAMge sthaLe bharyo che, ema kahIe chIe. paNa ekaM: che, gAThave che. ane zAzvatI jaDa vastuo te sadA kiya uparAMtanA jIvonI apekSAe kahI zakIe ke emane ema pitAnA svabhAvathI ja rahe che chatAM loka cetanathI bharyo che, vizvano aMta nathI ane temAMthI jatAM AvatAM jaDa paramANuonA samuhane aMta vagaranA vizvamAM cetana sarva sthaLe che e vedA- badale bIjA tevAja pese che tethI zAzvata cIjo tIonuM kathana jene svIkAratuM nathI kAraNa jana jevI ke meru, caMdra, sUrya, devaloka, mokSasthaLa, e vizvanA be bhAga pADe che 1 leka ne 2 aloka. badhAM eka sarakhAM ja rahe che; rahyAM che; rahezeja. e alakamAM chava ke cetana jevI vastu che ja nahi. mAtra sivAyanI cIjone nAnA moTA cho potAnI vAsanA khAlI polAra athavA AkAza che paNa lokamAM ke ne svabhAva pramANe ahIMthI tahIM ane tahIMthI ahIM jenI hada asaMkhyAtA zabdathI aMkAya che temAM cetana herava pherava kare che eTale jagatano kartA svabhAva mAtra che eTale A bIjI bAbata dAtI ke ane pheraphArane kata saka jIva ke jIvasamUha che. jenI eka rU5 nathI. vedAntIo kahe che ke je (4) vedAnta dharmanA cheka UMDANamAM jagata che jIvane azarIrI thavuM che tenA chelA dehamAM deha paDI ja nahi mAtra bhrAnita che; mRgajaLa samAna, derapaDI gayA pachI AtmAne kyAM paNa javAnuM cheja nahi DAte sapanI brAti samAna mAnIne avidyAthI lipta vAsanAthIya thaye te jIva, jemAM pANI bharelo ghaDo jIva A jaDa mAyAne satya karI temAM aTavAya che pANImAM kheDelo hoya tenuM ThIkarArUpI kalevara phuTI ane sAcuM ja mAnI beThAM che paNa svapnanI sRSTine jAya tyAre temAMnA pANIne kayAMya paNa javAnuM nathI jANatamAM laya thAya che-beTIja manAya che tema jAgRta tema cetanamaya dehane, deha paDI gayA pachI vAsanA e paNa svapnaja che ema jJAnI mahAtmAone kSaya thaI hovAthI kyAM paNa javAnuM nathI paNa bIjA subuddhinI jJAnarU5 avasthAmAM pragaTa jaNAya che ane sthaLanI peThe teja jagAe teja cetanane rahevAnuM che teo A dekhAtA jagatane jagatarUpe jANatA jotA cetanamAM cetanane ekarUpa thavAnuM che. A bAbatamAM ja nathI. teone sarvatra brahma-cetana ja jaNAya che. jenane jUde mata che. jana kahe che ke caramazarIrI jyAre jeno kahe che ke ema nathI. dekhAtuM jagata ne dehane aMta AvyuM tyAMthI udvelakamAM tejarUpe che temAM pheraphAra thAya che, jIvana-maraNa che lokane aMte uttama jagAmAM rahevAnuM che ane e ane je kriyAo ApaNe joIe chIe temaja apUrva ne anupama ne parama sukhamaya jagAmAM anaMta pratyakSa na jovAya tevI jJAnathI jANIe chIe te kALa lagI teo rahezeja. tamAma kharekharI che. jagata mithyA nathI. jagata (3) vedAntIe jagatane kaI kartA che ema bhAsa nathI, jagata avidyAno paDachAyo nathI paNuM mAne che. vedAntanA cheka aMtamAM to A dekhAtuM cheja. A pramANe vicAra bheda che, A badhA vicAra jagataja nathI ema kahe che. pUrNa ke zuddha jJAna thaye bheda baMnenA chellI zreNionA mahAtmAone naSTa A jaDavata jaNanuM jagata cetanamayaja-brahmarUpaja paNa thatA hAya-jarUra thatA hoya mATe vicAra bhedapragaTa jaNAya che. eTale e rIte te vedAntamAM kartA thI laDI na paDavuM. mahAtmAne mArge cAlyAM jatAM zabdanI ja jarUra nathI paNa eTalA UMDANamAM na vicArabhedane laya theja joIe. kevaLa jJAnI ane Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA gata sphurelA vicAra siMhane jagata je rIte dekhAya che tenA UMDA rahesyamAM jaina, te vedAnta kadAca eka sarakhuM dRzya jotA TrAya ema mane lAge che paNa te huM lakhIne sama jAvI zakatA nathI. tA. 23-9-25 7 mAsI kahe che ke utAvaLe kAma karI. kALa jatA raheze. kALa AvI jaze, pachI nahi thAya. purasada nathI maLatI mATe AyuSya che tyAM tyAM vakhata meLavI tamAma karI yA. A vAta pUrve je kAma nathI karyuM tene mATe sAva sAcI che. dhIrajathI kAma karA-kALa anata che. purasada pAra vagaranI che. phurasade AkhA leAka karyAM. pUrve nathI karyuM te kAma nIce pramANe che. dharmakaraNI, sAdhu sAravI zrAvaka zrAvikAnA AcAra pALavA, zAstrasiMddhAMta vAMcI te para pUrNa vicAra- dhyAna-aDhA, upavAsa paiSA vagere tapa karavA, sAdhusevA, dharmasevA, vagere kAme pUrvanA bhavAmAM karyAM nathI, karyA che te pUrNa utsAha te prayatnathI nathI karyA tethI tevAM kAmo to A bhave utAvaLAM karI hovAMja. paNa te utAvaLa evI na hAvI joIe ke AtmA upayAga cUke, yatna-jatanA cUke, zAMti cUke, phlAyavaza thAya, hiMsA thaI jAya, kAyAnI dayA rahita karaNI thAya, vAmananA pariNAma DagI jAya. mATe purasada meLavI khAvAM kAmA karavAmAM paNa zAMtitA pUrva-saMpUrNa naiRe, nitA bhAbhAnA maLa sukhA-nimU La naja thAya. pazu pa sAMsArika kAmomAM purasada meLavA te jhaTa jhaTa karI lyeA, jhaTa kAlejanuM bhaNatara bhaNI dhyeA, jhaTa paraNI zrA, jhaTa ghara bAMdhI hatyA, jhaTa vepAra karI spe, jhaTa gAma garAsa nANAM kamAi ve e vAtamAM maNA kara che; kAraNa ke evAM kAmeA te pUrvanA bhavamAM anaMtIvAra karyA. devonA IMdra pR thayA. te riddhisiddhi, camatkArika zakita vaikraya zarIra, vimA namAM javuM AvavuM, game tevuM zarIra banAvavuM, rAgApadrava nahi, sattAneA kAI pAra nahi, hAlanA jagatnA cakravartI rAjAne kSaNumAM pAMzA karI nAMkhe-- namAve tevuM baLa vagere meLavyAM, anujama camakAra vALAM kAme, vagara yaMtre, vagara kaLAe mAtra AtmazaktinA puNyAye karyo mATe tevAM kAma karavAmAM A bhavanA AyuSyanA vApara karavAmAM utAvaLa naja karI. DhAva rahI gayA, gAya rahI gaLe ema baLatarA karI bhAre thavuM niha, tevAM kAme tA have pachInA bhavAmAM paNa thaze te tene mATe jIva jo karmamaLa mukta nahi thAya te anaMtakALa hajI bAkI che mATe myA vAta upara vicAra karI samArI kAmeAmAM udAsInatA rAkho te bahu cIkAza, Asakti, kattAvaLa, dhAMdhala, vAMvAM, naja karo. A vAta sAva sAcI che. pUrva camakAraka kti vadhAranArI che. vicAra karI jovAthI ghaNuM ghaNuM samajAze e vAta para zraddhA vadhaze. tA. 7-6-1925 ma'gaLa. -uttamananaya. zuM A vicArA saMbaMdhI vicAraeka vicArakAmAM TAya te svAbhAvika che. viSaya mamma che, tA vicArakA paiAtAnA vicArabheda lakhI mokalaze to upakRta thayuM ane A patramAM prakaTa paNa karIzuM. tatrI, ] Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha 1983 jaina yuga stuti-stotranuM paryAlacana. A carAcara jagatamAM aneka dharmone prAdurbhAva thI bapabhakisUrie paNa caturvizatikA racI che. che ane laya paNa thayo che paraMtu A paikI izvaravAdI enA anukaraNarUpa jaNAtI stuti-caturvizatakA ke anIzvaravAdI dharmamAM paNa ISTa vastunAM yazogAna te racIne to zrI zebhana munIzvara mahAkavi padane prApta jarUraja gavAyAM che. stuti-stotrane sAmAnya artha karavA bhAgyazALI thayA che. A kRtinI mahattAthI guNotkIrtana che paraMtu prastutamAM ene vyApaka artha na prerAIne tilakamaMjarInA kartA kavi-ratna zrI dhanakaratAM IzvaranA guNonI prazaMsA eTaloja karavAmAM pAle tenA upara pruTa artha sUcaka TIkA paNa racI Ave che, vaLI e paNa prArambhamAM nivedana karavuM che; jyAre nyAyAcArya nyAyavizArada mahA mahopAdhyAya asthAne nahi gaNAya ke anyAnya IzvaravAdI dhArmika zrI yazovijaya gaNie to enI pratikRtirUpa sAhityanAM stuti-stAne atra vicAra na karatAM endra stuti racI che. zrI munisundarasUrie paNa jana sAhityagata stuti-stotronuM yathAsAdhana paryA. stuti-stotra rU5 vRkSane pallavita karavAmAM sAro bhAga locana karavA huM pravRtta thAuM chuM. lIdhe che, jyAre zrI jinaprabhasUrie te 700 A pravRttino mukhya hetu e che ke stuti-stotra stotro racIne jana sAhitya-udyAnane stuti-stee keTalAka dhAratA hoya tema avagaNanIya viSaya nathI tranA eka navA vRkSathI alaMkRta karyuM che. kayA kyA paraMtu emAM paNa gaurava raheluM che ane huM tenAthI Aka- munIzvaroe A dizAmAM pravRtti karI che tenI nAmA SI chuM. AnI pratIti karAvavAnI khAsa AvazyakatA valI paNa ApavA mATe atra avakAza nathI e nathI, chatAM paNa e saMbaMdhamAM huM be zabda lakhuM uparathI stuti-stotrane jana sAhityamAM keTalo phALo chuM. vaiSNavAdika saMpradAyanI jema jana saMpradAyamAM che te samajI zakAze. paNa aneka dhuraMdhara AcAryoe stuti-stotro racyAM pratikramaNadika zubha anuSThAnamAM paNa stutine che. digaMbara saMpradAyamAM tArkika ratna zrI samastabha- sthAna ApavAmAM AvyuM che e uparathI enuM gaurava hine Adya stutikAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave kaLI zakAya che. vaLI stuti-stotro dvArA gaMbhIra viSache; vetAMbara saMpradAyamAM AvuM sthAna (huM bhUlatA yano paNa uhApoha karI zakAya tema che e vAta nahi hAu te ) tArkika caka cUDAmaNi AcArya zrI vItarAga stotrAdikanA samIkSakathI ajAyuM rahe siddhasena divAkarane apAya che. emaNe racelI tema nathI. A uparAMta stotro bhakita-rasanAM poSaka stutionA saMbaMdhamAM to kalikAla sarvajJa zrI hema hovAthI mumukSujanene lAbhakAraka che. AvI paristhi: candra sUri kathe che ke timAM stuti-stotronuM yathAyogya sanmAna karavAmAM "kva siddhasena stutayo mahArthA paNuM kAI kSobha pAme to tene zenI upamA mANitA TAIDhA jevA " ApavI ghaTe ? hemacandrasUrithI thoDAMka sakAo pUrve thayelA have prastuta viSayano vicAra karatAM e nivedana 1444 granthanA praNetA, madhyasthabhAvanA pradIpaka karuM chuM ke atyAre te A lekha dvArA thatAMbara temaja zrI haribhadrasUrie paNa stuti-stotronA sAhityane digaMbara e ubhaya saMpradAyane mAnya, gIrvANa girAmAM samRddha karavA prayAsa karyo che. e vAtanI temanI muzkita, ane vividha vibudhavae racela TIkAdikathI saMsAra-dAvAnalanI kRti temaja zrI caturvizati alaMkRta bhakatAmara tathA kalyANa maMdira e nAmathI jina stuti sAkSI pUre che. suprasiddha stotra-yugalane aMge upasthita thatA keTavAdijakesarI pramukha birUdathI virAjita karavA sAkSara-samUhane huM vinavuM chuM. lAka prazrane raju karuM chuM. AnI sapramANa gaveSaNa Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stuti-snAtrAnuM paryAvAcana vasatatilakA chaMdamAM 44 zlokAnI mAnatuMga sUra kRta bhaktAmara-stAtra e nAmanI kRtimAMnA 39 A zloka prakSipta hoya ema . 1hurma yAbIe doDheka mAsa upara lakhI mokalela athavacana (Foreword)mAM sUcavyuM che. A pava vAstavika niha hAvAnI je gabhIra zaMkA temane upasthita thAya che, tenuM kAraNu darzAvatAM teo kahe che ke A 39 patra e pUjA padmanAM bhASAnuM zataH pAntara che. vaLI A pagha sUcita Apatti sivAyanI bAkInI sAta Apattie paikI pratyekanA varNana mATe te eka eka padhaja kavIzvare racyuM che, jyAre Ane mATe e racyAM che e Azcaryajanaka che. vizeSamAM jo A padya atra e spaSTa ullekha karavA Avazyaka samajAya che ke . yakAbI yANamaMdira snAtrane batA muMma -steAtranA anukaraNarUpa mAne che. vizeSamAM A pazu temanI kalpanA che ke banAmar-stotranA 43 me kSeka e 34 thI 42 mA zlokanA zuSka upasaMhAra che. kharekharA kavi Ave zlAka raceja nahi, vAste A prakSipta che, paraMtu kalyANa maMdira racAyA pachI bhaktAmara-taMtramAM e dAkhala thayelA hoya ema lAge che. maoN mULa bhaktAmar-steAtra teA 43 paghanuM heAvuM joie ema kalyANa madiranA vasaMtatilakA chaMdamAM racAyelAM 43 padde uparathI sUcana thAya che. 1 A sAkSara-ratnane bAlakheAdha lipimAM peAtAnuM nAma lakhI meAkalavA me' sUcanA karI hatI te dhyAnamAM laine temaNe svahaste A pramANe peAtAnuM nAma lakhI meAkalyuM che. AthI hanayAkobI ke jekAkhI ema lakhavuM azuddha samajAya che. hI. 2. 447 prakSipta heAya, teA eTaluM teA kahevuM paDaze ke kalyANa maDhiranI racanA thaI te samayamAM te te vAstavika gaNAtuM haze. ema nahiM TrAya to kalyANamaMdiranA sTrokanI saMkhyA baMdha besatI Ave ni kalyANa madira steAtra zrI mANikya munIzvara kRta tathA zrI nakakuzala gaNita TIkAe temaja aMgrejI anuvAda sahita lagabhaga chapAi rahevA AvyuM che. TuMka samayamAM tenI aMgrejI-sa'skRta bhUmikA chapAvavI zarU thaze. hI. ra. A uparathI nIce mukhanA traNa paga upa sthita thAya che. 2 A agravacana zrImatI AgamAya samiti taraphathI prasiddha thatA bhaktAmara ane kalyANa ma`dira snAtra nAmanA granthane uddezIne lakhAyela che. A granthamAM bhaktAmaranI zrI guNAkara sUri kRta upAdhyAya zrI meghavijayastaMtranA kRta tathA zrI kenakuzala gaNikRta ema traNa TIkAonA temaja mULa zlokAnA aMgrejImAM ' taiyAra karelA bhASAntarano samAveza karavAmAM AvyA che. bhaktAmara TIkAdika sahita chapAi rahetAM me'tenI saMskRta ane aMgrejI bhASAmAM bhUmikA taiyAra karavA mAMDI. te samaye DaoN, cAkhIe pacAsa varSa upara A stAtra temaja kalyANa ma`dirane aMge je jarmana anuvAda temaja upAddhAta lakhyA hatA temAM jaina paraMparAthI keTalIka virUddha vAtA lakhI che e tarapha me' mitinA mAnada maMtrI bacuta jIvAtanuM dhyAna kheMcyuM tyAra pachI temanI sAthe thayelI vAtacita pramANe DaoN. cAbI-sAthe patra vyavahAra zarU karavAmAM AnyA. enA pariNAma tarIke temaNe agravacana lakhI meAkalavA kRpA karI, te badala temane dhanyavAda ghaDe che. (1) zuM kalyANamaMdira-stAtra e bhaktAmaraanukaraNa rUpa che? (2) zuM bhaktAmara-taMtranA 39 mA ane 43 mA padmA vAstavika nathI ? (3) kalyANa maMdira, bAmarathI ka apekSAe utaratuM kAvya gaNI zakAya ? (4) bhakatAmara kalyANamaMdirathI kAi paNa pekSAe utaratuM kAvya nathIja? (pa) bhaktAmara stotranA zrAnI sakhyA keTalI gaNuvI yukta che ! A paMcama praznanI sAthe saMbadha dharAvatA vivAda grasta viSayanI paNa sthUla rUparekhA AlekhavI ucita samajAya che. upara sUcavavAmAM AvyuM che tema jo ke bhaktAmara stotra e zvetAMbare temaja digabare baMnene mAnya che, paraMtu bhinnatAnuM sthaLa e che ke 31 mA pava pachI zamIyA pratyAdithI ca thanAM cAra RSika vA digajja mAne che arthAt digabara mAnyatA pramANe bhaktAmara 48 AkanuM Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 mAM pIgAne lagatI upasthita karI : jenayuga vaizAkha 1983 kAvya che. A padya prakSipta bhAse che ema kAvya- 13 jawsg4 rannamena bhAlAnA sakSama gucchanA saMzodhaka paMDita durgAprasAde vaya pramorvazuvi kAnajInAma TippaNamAM sUcavyuM che. prodavodhanaM bhajati kasya na mAnasAbjam // 2 // atra e prazna paNa ubhave che ke 31 mA padya divyo dhvani nitadigvalayastavArhan / pachIja Ama umero thavAnuM zuM kAraNa che? Ane vyAkhyAturutsukayate'tra zivAdhvanInAm / uttara ema apAya che ke 28 mA pavathI kavirAja tavArinoveryo nu sarvAnuM prAtihAryanuM varNana Alekhe che. temAM prAtihAryanI mAthartvarAjapura: surasAthaH zA vizvekajaitrabhaTamohamahImahendra saMkhyA to baMne saMpradAya pramANe AThanI che. paraMtu zvetAMbara mAnyatA mujabanA bhaktAmaramAM to cAraja sadyo jigAya bhagavAn nigadannivettham / prAtihAryonuM varNana che, tethI bAkInAM cAra prAti santarjayana yugapadeva bhayAni pusAM hAryonuM varNana hovuM ja joIe ane azokAdika ___ mandradhvanirnadati dundubhiruccakaiste // 4 // prAtihAryone koI khAsa krama nahi hovAthI bAkInAM (6) je bhaktAmara 48 padonuM hoya, to tenAM cAra prAtihAryone lagatAM po atra ApI zakAya pAdapUtirUpa stotro 44 kenAja jovAmAM Ave tema che. che tenuM zuM kAraNa? De. yakobIe 18 mI eprilanA patramAM kalyANa A uparathI nIce mujabanA prazno raju karI maMdira stotra gata keTalAka prayogone lagatI je zaMkA zakAya che - upasthita karI che, tenA saMbaMdhamAM paNa sAro karo (1) jasmItArathI zarU thatAM cAra paze anucita nahi gaNAya, jo ke A aMge temanI prakSipta che ? sAthe patra-vyavahAra cAlU karyo che. teo sUcave che ke| (2) ATha prAtihAryone badale cAranuM varNana je (1) 11 mA lokamAM "viMA pitA e vetAMbarIya bhaktAmaramAM najare paDe che, tethI mULa je prayoga che te vicAraNIya che. A rU5 jillA kAvyamAM truTi che ema kahI zakAya ke zrIguNAkAra (hema prAkRta vyAkaraNa 2, 28)nA preraka rUpa vilsasUri tenuM je samAdhAna sUcave che te mAnya rAkhI zakAya? varunuM saMskRta rUpAntara che. vi upasarga pUrvaka (3) jo guTi che ema svIkAravAmAM Ave, te dhAtu uparathI jillA udabhave che ema hemacandra atre je cAra po hAvAM joIe te lupta-prAya thayAM sUcave che. kharI rIte te vi pUrvaka dai dhAtu upache ema mAnavuM ke mULathI hatAMja nahi ke nIce rathI baneluM che. vidhyAti temaja enA mULa mujabanAM sUcavavAmAM AvatAM anya padya vaDe e dhAtu uparathI banelAM bIjAM rUpo paNa jana saMskRta Ti dUra thAya che ke e paNa prakSipta jaNAya che ? sAhityamAM vAraMvAra najare paDe che, paraMtu ajena granthamAM te te kavacita ja daSTigocara thAya che. game 1 emaNe bhaktAmarane uddezIne racelI vRtti 5. hIrA tema ho visthApitAH A sArUM saMskRta nathI. lAla haMsarAja taraphathI bahAra paDelI che. hAlamAM Aga, modaya samiti taraphathI paNa e pharIthI chapAvavAmAM 1 AnI pUrvenuM savA padya jANavAmAM AvyuM nathI, AvI che, hI. 2. kemake tene lagatuM patra hAthamAM AvyuM nathI. hI. 2. 2 A uparAMta anya padya-catuya che ema jainA- 2 A carcAmAM bhAga lenAra koI mahAzaya aMgata TIkA cArya zrI vijayavallabha sUrinA vidvAna ziSyaratna karavA ke mithyAbhinivezapUrvaka kathana karavA prerAya te te munirAja zrI vicakSaNavijaye mane nivedana karyuM hatuM. iSTa nahi ja gaNAya. ane Apela ka paNa temanI kRpAnuM phaLa che. 3 viSNapitA' rU5 zrI maNiyacandramunIhI. 2. zvare pote kalyANa maMdiranI TIkAmAM siddha karI batAvyuM ' are thatAM cAra Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "have bIjA paNa keTalAka nAma to loka saMpUrNataH Toca madi stuti-stAnuM paryAlacana, (2) 13 mA zlokamAM matro nA arthamAM (4) stotra-yugala paikI kayuM tetra vadhAre amutra no je prayoga karavAmAM Avyo che te prAcIna che. ? azuddha che. (5) kalyANa maMdiranA kartA kumudacandra che ane . (3) 28 mA brokamAM bagntra saMbhe e e nAma siddhasena divAkaranA dIkSA-samayanuM che e khoTuM che. varlsAmAta ema joIe. vAtano prAcInamAM prAcIna kayo pUrAvo che? (4) 40 mA lokamAM vara do nI pAchaLa tarataja (6) zrI siddhasena kRta dvADhizikAonI zailIthI vedano prayoga karavo joito hato. vaLasfA kalyANa maMdira juduM paDe che te A benA kartA pachI ene je pravega karavAmAM Avyo che tethI ekaja che ema kema kahI zakAya? viparIta artha khure che. (7) jema vAgabhaTAlaMkAranI siMhadeva munIhave bIjA paNa keTalAka prazna huM atra raju zvara kRta TIkAmAM (pR. 11 mAM) tuSka thI zarU thato karuM chuM ke jenI gaSaNA sAkSakAne hAthe thAya te rada mo zoka saMpUrNataH TAMcaNa rUpe Apelo che tevI mArA jevA alpajJane ghaNuM jANavAnuM maLe. rIte bhaktAmaranA anya kera ke kalyANa maMdi- (1) jema tavArthadhigama sUtranuM manana karatAM ranA koI paNa leka koI granthamAM jovAmAM Ave che ? ema jaNAya che ke tenuM vaLaNu zvetAMbarane vizeSa (8) bhakatAmara ke keTayANumaMdira viSe prabhAanukuLa che tema bhaktAmara ane kalyANa maMdira vaka caritra karatAM vadhAre prAcIna evA keIgranthamAM stotrAnA saMbaMdhamAM kahI zakAya tema che ? ullekha che ? (2) A stotra-yugala zvetAMbarIya kRti che ke | (9) hiMduo jemane paramezvara tarIke mAne che digabarIya te siddha karavAnAM kayAM kayAM sAdhana che? evA AdikanAM nAmaparvaka 25 mA evA brahmAdikanAM nAmapUrvaka 25 mA padya dvArA (3) A stotra-yugalanA u5ra jaina graMthAvalImAM stuti karIne zrI mAnatuMga sUrie pitAne madhyastha je TIkAdika sUcavavAmAM Avela che te uparAMta anya bhAva pradarzita karyo che, te AvI rItanA madhyastha koI che? (alabata zrI meghavijaya gaNinI eka bhAvanuM svarUpa prathama koNe AlekhyuM? vaLI TIkA che. bIjI paNa eka apUrNa avasUri mArI ajana sAhityamAM janonA tIrthakaronA nAmapUrvakanI pAse che ). - koI stuti racAyelI che ? che, te tarapha haiM. yakebInuM hAlamAM dhyAna kheMcavAmAM AvyuM (10) zrI mAnatuMga mUrine mayUra ane bANane che. teo potAne abhiprAya pherave e banavA joga che, hI. 2. samakAlIna tarIke je oLakhavAmAM Ave che te kAla1 sthAnakavAsI saMpradAyamAM bhaktAmarane ja mATe sthAna che ema kahevAmAM Ave che te kharI vAta che. hI. 2. gaNanAtmaka pramAda (Anachronism) che? ema 2 A avasUrinA be patro mArA sadagata pitAzrIne je De. kalekabesa (Duackenbos) mahAzaye svargastha nyAyAbhAnidhi janAcArya AtmArAmajI mahA- mayuranA saMrakRta kAvyo (The Sanskrit poerAja taraphathI maLelAM hatAM, ema mane temaNe nivedana karyuM 3-4 A praznanA uttara uparathI huM bhaktAmara temaja hatuM. A avasUrinA prAraMbha ka nIce mujaba che - vyANa maMdiranA racanA-samayanI aMtima sImA dera "bhavya vAtAJarAjI vikasanadivasAdhIzvaraH icchuM chuM. hI. ra. sattvazAlI 5 mArA mitra De. perkoDa (Pertold) sAthe huM dANIpadmAvalIDho vibudhavudhajanavRnda cAreka varSa upara raoNyala eziyATika sosAyaTI (rAuna (trAta)tronA haila ) nI lAIbrerImAM gaye hote, te veLA mayUrazataka nAbheyaH sarvamukhyaH prakaTitavinayajJAna saMbaMdhI tapAsa karatAM A pustaka mArA jevAmAM AvyuM vijJAna hatuM. mane phare che ke AnI upaghAtamAM tenA lekhaka sevAdhamavagha pramava7 satata mUle mahAzaye pite bhaktAmaranuM aMgrejI bhASAntara karanAra che. zivase vada che" ema sUcavyuM hatuM, temaNe tema kahyuM ke nahi tenI mane Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainaga 45 ms of Mayura) nI upeAtamAM cakSu che te khoTuM che. vaizAkha 1983 vadhAvI che. A sUcanane dAkhalA dIlathI puSTa karavA tenA yAjaka mahAzaya ke anya koi vidvAna kRpA karaze ke jethI enI vAstavikatA svIkAravAmAM kAne kheMcAvuM niha paDe ? (11) brahmacArI rAyamalla kRta bhaktAmarathAnA prAraMbhamAM mAnatuMga sUrijIne bhAja rAkhanA darabAramAMnA kavi kAlidAsanA samasamI tarIke ALakhA hai te za vAstavika che ? (12) zrI mAnaturkIMga meM bhaktAmara ane nimINa uparAMta kAI kAbdo racyAM che ? (12) jvALAma thI za thatuM. netyAdi nAma garbhita zrI mahAvIrastotra zrI mAnatuMganI kRti che ema tenA aMtima padma uparathI taiI zakAya OM tA A mAnaturaMga sUrijI te kANuM ! vaLI zima amara thI prAraMbha thatA paMca parameSTi stotranA kartAnuM nAma paNa mAnatuMga che te te kayA haze vAra ? kartAnuM nAma paNa mAnatuMga che te te kayA harI vAra a'tamAM eTaluM nivedana karavuM bAkI rahe che ke ratuti-stAtrAnuM paryAkSeAcana' e zIrSaka dvArA me' sauthI prathama bhaktAmara ane kthANu madira e stotra-yugasaMte Aga krama pramA upasthita karyo? AnuM kAraNa e che ? A teMtra-yugalane kAvyamAlAnA saptama guDhakamAM bhAva sthAna ApavAmAM AvyuM che. vaLI OMA. yakeAkhIe paNa ( huM bhUlatA nahi hAuM te ) A che sTeAtrAneAja prathama (jarmana) anuvAda karyAM hatA. A uparAMta anyAnya dhanya paikI A stotra yugalanI bhUmikAmAM huM atre darzAvelA keTalAka muddAo thI rahyo chuM kemake tenI cADI ke ghaNI aspaSTa ke spaSTa jhAMkhI mane keTalAka vakhatathI thayelI che. A (14) vi. sa. 1974 nA jaina dharma prakAza (pu, 34 A 1 )mAM jema kalyANa maMdira ane bhAtAmaranI santAnA rUpa lekha najare paDe che, tevA kAi lekha A pUrve ke pachI kAi sthaLe prakaTa thayA jhAMkhIo paikI keTalAka tA garjyamAM che, te janma hatAM vakhata lerI. paraMtu dareka gayekane mATe temAM avakAza che, tethI atra tene aMge udbhavatA praznA che ? ane tema hoya to temAM khAsa plAna kheMce." upasthita karyAM che. A pratyekane 'ge mArA saMdhaevI kAma kata che ? mANu vicArA baMdhAyA che, paraMtu te pUrepUrA patra (15) uparyukta lekhamAM tenA yAjaka rA. rA. ane teTalA mATe vizeSa pramANe ane vyAsaMganI paramAna'da kuMvarajI kApaDIyA bI. e. ela. ela.pekSA rahe che. kreTalAka sAkSarA-muniSTha temaja bI. tarAthI ema sUcavavAmAM AvyuM che ke kayANa gRhasthA sAthe A sabaMdhamAM mai' UMDhApAna karyo che mahinI bAdhA kAlidAsane maLatI Ave che. jyAre ane temanA vicArA navAnA mane lAbha maLyeA che. bhaktAmaranI bhASA te bhavabhUtine maLatI Ave. samasta sAkSarane rUbarUmAM maLIne ke temane patra lakhIne che. vaLI ekanI bhASA maMda maMda vahetA tiLa A viSayanA UhApoha karI zakAya tema na heAvAthI sarA jevI che, jyAre anyanI bhASA nAyagarAnA A khabara nathI. anya kAI vijJAna taraphanI Anu` ke kalyANa maMdiranuM paNa "mAM bhASAntara ApyuM hoya to te paNa mArI jANavAmAM nathI. hI. yu. 1 bhaktAmara-thAne lagatAM traNa pustakA che, zvetAMbara saMpradAyamAM zrI gAkara me kyA thI che, jyAre raMgabara sa'prAthamAM yamalajI e temaja zubhacandra bhaTTArajIe kathAe racI che. A digabarIya e mULa kRti sa'skRtamAM lakhAyelI che, paraMtu te prasiddha thai hoya teA. tevI mane khabara nathI; bAkI rAyamalajI kRta zanAmara-kathAnuM hindI rUpAntara nAmanuM pustaka to mArA jovAmAM Avyu che. haikha pratiSTha kA mATe huM jainayuganA maMtrI mahAzaya upara mokaluM chuM ane AzA rAkhuM chuM ke khAne potAnA mAsikamAM sthAna ApavA temaja A praznAnA saMbaMdhamAM potAnA vicArA paNa nive dana karavA kRpA karaze, te have pachI bIjA maNukA tarIke samayAnusAra upasargahara snAtrane aMge pADI ghaNI rUparekhA mA lekhavAnI abhilASA pradarzita karatA huM atyAre te viramuM chuM. bhagatavADI, bhUlezvara muMbAi, tA. 181-27, tattva-jijJAsu, hIrAlAla sidAsa kApaDiyA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2 jaina yuga. 5 "tuMja satya ane tuMja che niyama tuMja che rAraNa ane tuMja che netA tuMja che sakhA ane priyajana paNa tuMja che satAdhyuM che mArUM hRdaya te ane tyA che te' mArA AtmAne tuMja che mArA sukhanuM dhAma, ane tArAmAMja che mArA satyanI pR'huti, ' --vizvaprakAza. vIrAt ra453 vi. saM. 1983 jyeSTha vividha noMdha. ( kAnpharansa eNphrIsa-pariSad kAryAlaya taraphathI ) 1. zrIcuta mAtIca'deM gi. kApaDIAnA zrI ke* zarInAthanA kahevAtA jhaghaDA saMbaMdhe rIpeArTa kesarIyAjImAM dhajAdaMDatA mahesava dIga'bara jainAe macAvelA zAra tAphAnamAM cAra dIgabo mAryA gayA tapAsa karIne meLavelI hakIkata zvetAMbarAnA takarAramAM bhAga nathI vaizAka sudI pacamIne rAja kezarIyAjI mahArA janA madiramAM zvetAMbarA taraphathI dhajAda Da caDhAvavAnA hatA. A saMbaMdhamAM pUrvanI keTalIka hakIkata jANavA jevI che. saMvata 1889 mAM bAnA kuTuMbIoe atyAra pahelAMnA dhajAdaMDa caDhAvyA hatA. enI a satra pATalI ane lekha meAjIda che. enI kriyA karA vanAra kharatara gacchanA AcAryanuM nAma paNa te pATalI upara che. pAMca varSapara e dhADane jIraNa thaI apha 10. gayeleA jANI navA caDhAvavA mATe zvetAMbarAe gADhuvaNu karI. dIgabaree jhadhaDA karyAM, ane udepura nareze tapAsa zarU karI hatI. zrI krasarIyAjI tIrtha upara dekharekha udepuranA zvetAMbara saMdha rAkhe che. tyAMthI cAdeka nA kesarIyAjI AvyA ane bIjA yAtrALuo maLI, kula 75 jatA zvetAMbare| tyAM thayA. vaizAka sudI trIjane roja savAre abhiSeka karajAnA hatA. cAra kalAka te kriyA cAlI. dIga'bare e AmaMtraNa karI AsA upara jainAne ekaThA karyAM hatA. tee A AkhI kriyA joI rahyA hatA. lagabhaga khapeAranA bAra vAge A kriyA purI thaI ane zvetAMbare! jamavA mATe dharmazALAmAM gayA. te vakhate mAtra kheja zvetAMbare| madiramAM hAjara hatA. ane seAnI pratimAjIone muDha kuMDaLa caDhAvatA hatA, Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga jyeSTa 1983 tAMbarane nAnA moTA hoya te barAbara besADatA hatA. laga- nImAyuM che. tenI tapAsamAM paNa kaI bhaga tera pratimAjIne mugaTa caDhI gayA tyAM eka javAbadAra gaNavAmAM AvyuM nathI. dIgaMbare dhamAdhama karI, bUma barADA karyA, ane be kesarIyAjI tIrthane vahIvaTa udepura sTeTanA hAthamAM mugaTa bhAMgI pheMkI dIdhA. bIjA dIgaMbaro cAraso che. tyAM koI paNa kArya TeTanI paravAnagI sivAya jeTalA bumo pADavA mAMDayA ane dhamAla macI. e. thaI zakatuM nathI. e tIrtha zvetAMbarenuM che. TanA piolIse badhAne ekadama bahAra javA hukama karyo temAM koI jAtanI zaMkAne sthAna nathI, mugaTa kuMDaLa ane pakaDo pakaDonI bUma paDI. dIgaMbaro bIkamAM paNa TeTanI paravAnagIthIja caDhatA hatA. ane hamaNAM paDI gayA ane deDayA. dasa pagathIyAM che te lapasaNa AMgI lagabhaga aDhI lAkhanI taiyAra thaI che teno che, te para doDatAM keTalAMka paDI gayAM. daramiyAna, sAme kharaca paNa nAmadAra udepura mahArANAe Apyo che. daravAje eka digaMbara muni, je udepura vidyAlayamAM rathAna para jaI tapAsa karatAM mAluma paDe che ke gRhapatinuM kAma kare che te bahAra nikaLavAnA daravAjA ghAyala thaelAMnI moTI saMkhyA jaNAvavAmAM Ave ADe ubho rahI, bama pADavA lAgyo ane koI che te khoTI che ane koI paNa jAtane takarAra ke bahAra na nIkaLe tema ucethI kahevA lAge, ane phIsAda dIgaMbara ane tAMbara jaino vacce thayo nathI. ADA hAtha karI bahAra AvanArane rokavA lAgI A saMbaMdhamAM kAma koma vacce jhera vadhe tevI khabara gayo. bahAra paNa bama paDI, ane bahAranA loko 3 phelAvavA pahelAM pratyeka AgevAna jananI pharaja che ke aMdara AvavA lAgyA. A dhamAlamAM keTalAka paDI jAte tapAsa karI hakIkata jAheramAM mUkavI. pAMcamane gayA, ane tenA zarIra para pachavADavALA paga mukI divase badhI pratimAjIne mugaTa kuMDaLa caDhI gayAM che. deDayA. A dhamAdhamamAM cAra dIgaMbarIonAM zarIra (sahI) motIcaMda gIradhara kApaDIyA. rUMdhAI gayA ane bIjAnA bhArathI dabAI maraNa zrI kezarIAi tIrtha prakaraNa pAmyAM. A dhamAlamAM tAMbarane bIlakula hAtha nathI. teo hAjara paNa na hatA. ane hatA te 2. digaMbara bhAio sAthe patra vyavahAra eTalI nAnI saMkhyAmAM hatA ke e laDAI karI 5th May 1927. zake tevI sthitimAM ja nahotA. keAI ghAyala To, The Resident General Secretary, thayuM nathI. lohInuM eka TIpuM paDyuM nathI, Swet. Jain Conference, hathiyAra ke lAkaDI vaparAyA nathI, ane je banAva Dear Sir, banyo che, te ghaNe dIlagIrI bharelo paNa ene mATe I regret to inform you that the news javAbadAra moTI saMkhyAmAM reLo macAvanAra dIgaM of a very sad incident that took place at bAra bhAIoja che. Kesharianath Temple in Udaipur State. The telegram runs as follows: sTeTanI polIse tarataja zAMti pAtharI dIdhI. "Digambaris seriously beaten by Lathis maranAranI lApara tapAsa karI. koI jAtano ghA maLI by the Hakem with his Swetamber followAvyo nathI. kacarathI dabAIne zvAsa rUMdhAvAthI maraNa ers causing death of 5 persons, 15 about thayAno abhiprAya Apyo che. to die, 150 seriously injured at the Dhwa. jadand and Mukut Kundal ceremony. Very pAMcamane divase nImela vakhate zeDa punamacaMda serious struggle." karamacaMda kaTAvALAe dhajAdaMDa caDhAvyo che. e kriyAmAM This is the approximate contents of the koI jAtanI agavaDa thaI nathI. telegram received by my Committee yes terday night. You can see from the teleudepura sTeTa taraphathI tapAsa karavA kamIzana gram how horrible the news are, I will Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha like to know what steps you intend taking in the matter. Awaiting an immediate reply. Yours faithfully, Chunilal Hemchand. Hon. Secretary. All India Digamber Jain Tirtha K. Committee. digaMbara tIrthakSetra kamiTInA A, sekreTarI tara- phathI tA. 5-5-27 maLelA uparanA patrano sAra. zrI kezarI nAthajInA maMdiramAM ghaNI dilagIrI bharelA banAvanI khabara ApatAM dilagIrI thAya che. maLelo tAra-" digaMbarIone hAkeme ane tenA vetAMbara anuyAyIoe lAThIothI gaMbhIra rIte mAryA che. pAMca mANasa maraNa pAmyA, paMdara maravAnI aNIpara, ane deDhAne vajadaMDa ane mukuTa kaMDalanI kriyA vakhate sakhata ghAyala karyA che. ghaNI gaMbhIra jhapAjhapI. | gaI rAte hArI kamiTIne je tAra mo che temAM lagabhaga A hakIkata che A samAcAra kevA bhayaMkara che te tAra uparathI tame joI zakaze. A bAbatamAM tame zuM pagalAM levAnA che te huM jANavA IcchIza. tAtkAlIka javAbanI rAha jote, tamAre vizvAsu vigere. noTa -A patranI pahoMca tA. 6 ThIe svIkAravAmAM AvI. tathA A bAbata para saMpUrNa dhyAna ApavAmAM ane tapAsa karavAmAM Ave che ema jaNAvavAmAM AvyuM. Bombay, 6th May 1927. To, The Resident Secretaries, Jain Swetamber Conference. Dear Sirs, We regret to inform you that the following sad news occured at Shri Keshrianath. Temple. "All Digambaries are badly beaten by "the Hakem and all his Swetambari followers on Dhwajadand and Mukut Kundal ceremony Five men died, 15 about to die, and nearly 150 are severely wounded by lathis. Heavy struggle." Above is the text of the Ist telegram, 2nd telegram also confirms the same and further intimates that Swetambaris still aggressive and want to do the cerem on 6th lostt. You will note from this the grave situation and inhumane action of Swetambers and Maharana's men. Hope you will exert your influence to stop this immediately, and let us know what you intend doing in the matter and oblige. Yours faithfully, Sd/- Chunilal Hemchand. digaMbara tIrthakSetra kamiTI taraphathI maLelA tA. 6 DI menA patrane sAraH zrI kezarIA nAthajInA maMdiramAM nIce jaNAvelI dilagIrI bharelI bInA che. "badhA digaMbarIone vajAdaMDa ane kaMDalanI krIyA vakhate hAkeme ane tenA badhA vetAMbarI anuyAyIo kharAba rIte mAryA che, pAMca mANasa marI gayA, paMdara maravAnI taiyArImAM ane Azare doDhasane lAThIothI sakhta IjA thaelI che. bhAre jhapAjhapI." pahelo tAra upara mujaba che, bIje tAra tene ke Ape che ane vadhArAmAM jaNAve che ke tAMbarIo haju kaLa utpAdana karavAnI vRttivALA che. ane 6 ThI e krIyA karavA mAMge che. zvetAMbarIo ane mahArASTranA mANasanA amAnuSI kArya ane gaMbhIra paristhitinI neMdha leze. A turtaja baMdha karavAne tamArI lAgavaga vAparaze evI AzA rAkhuM chuM ane A bAbatamAM zuM karavA mAMge che te amane jaNAvaze. tamAre vizvAsu cunIlAla hemacaMda. 7th May 1927. To, Seth Chunilal Hemchand Esar, Honorary Secretary, All India Digam berTirtha Khestra Committee. Bombay Dear Sir, We beg to acknowledge receipt of your letter dated 6th iostt. and to inform you Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 59 1983 that we are trying our best to obtain in humAMja eka tAra maLyA che jeteA (lagatA) bhAga tamArI ANu mATe nIce ApavAmAM AnyA che. formation. In the meantime comments on one sided reports can only make the situation difficult. Yours faithfuly, Sd/- Mohanlal B. Jhavery, Resident General Secretary. digaMbara tIrthakSetra kamiTInA sekreTarI joga lakhAelA uparanA tA. 7-5-27 nA patratI matalamaH tA. 6 ThInA putra poMcyo. rakta meLavavA amArAthI banatuM karIe chIe. daramIkhAna eka pakSI khabarA paranI TIkA paristhitine kevala muzkela banAvI zake. tamArA vidhAsu resIDenTa janarala sekreTarI. Sath Chunilal Hemchand, Esqr. Sec. retary Shree Digambar Tirth Kshetra Cotirmittee Bombay. Dear Sir, In continuation of our letter of yesterday's date we beg to inform you that we are just now in receipt of a telegram por tion of which is given below for your infarnition. "Received Several Telegrams made inquiries Digambars assembled in very large number at Keshariaji for opposing Dhaja. dand, ceremony. Digambars createl_row with state police and in rushing back themselves crushed four no scuffle between Digambars and Swetambars. Swetambars present at Keshariaji not exceeding fifty enquiries going on published information deviously misleading." You will see from the above the absolute necessiry of obtaining authoritative and correct report before making unwarranted comments. zrI bibhara tIrthakSetra kamiTInA sekreTarI jaga tA. 8-5-20 nA lakhAela patra. gai kAlanI tArIkhano amAro patranA anul kAnamAM tamane guAvavA rajA laie chIe ke amane * keTalAka tAra maLyA. tapAsa karI. klenDanI krIyA sAme thavA mATe kArIAnamAM mhoTI saMkhyAmAM digaMbarIe ekaThA thayA hatA. rAjyanI peAlIsa sAthe gabarIoe dhAMdhala macAvI. ane pAchA hatAM poteja cArane kacarI nAMkhyA. digabarA ane vaitAMbarA vacce jhaDA thayA nathI. kezarIAchamAM hAjara rahelA zvetAMbarA pacAsa karatAM vadhAre nahAtA. tapAsa cAlu che. jAhera thaelI hakIkata taddana khATe raste dAranArI che. ka ayogya TIkA karavA pahelAM sattAvAra ane rA perTarI meLavavAnI saMpUrNa AvazyakatA tame A uparathI joI zakazo. Telegrams from Udaipur, 1 To, Kota Wala, Bombay. Dhawajadand peacefully raised by my hands with great pleasure all well no quar rel etc. Punamchand. 2 Secretaries Jain Conference Bombay. Received Dhwajadand ceremony duly performed by Swetambaris yesterday at Keshriaji letter follows Jain Association. 3 Jain Conference Pydhonie Bombay. Reached Udaipur to-day received several telegrams made inquiries digambers assembled in very big number at Keshariaji for opposing hwajadand ceremony. igambers created row with state police and in rushing back themselves crushed four; no scuffle between igambers and Swetambers. swetambers present at Keshariaji not exceeding fifty inquiries going on published information deviously (Sic obviously)misleading etc. Motichand, udepurathI maLelA tAranA zAH-- Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 46pa ses. jadand your spe beating Digambers with Lathis cruelly. As if this was not sufficient to Swetambers koTAvAlA muMbaI- "ghaNIja khuzI sAthe mahArA your people on the 6th instt. went there hAthe zAMtipUrvaka vajAdaMDa caDAvavAmAM Avyo che. with more troops, prevented Digambers badhuM sAruM che. jhaghaDo thayo nathI. punamacaMda. from even entering the temple and perform the Dhwaja Ceremony. Even for humasekreTarIe jena kAnpharansa muMbaI (tAra) mo. nity's sake the idea might have been zvetAMbarIoe dhvajAdaMDanI krIyA kezarIAchamAM gaI dropped for some time looking to the acci. dent the tension and feelings of their bro. kAle barAbara karI che. patra pAchaLa Ave che. jene thren. I wo:der with what audacity you esosIezana (opha mevADa). thought of forwarding the telegram mentioning your "peaceful raising the Dhwa. jadand with great pleasure" As if that jaina konpharansa, pAyadhunI, muMbaI. Aje ude. apostles of 'Ahimsa' take pleasure in killing pura pahoMcyo. keTalAka tAro malyA. tapAsa karI. men and treading over the bloodfilled caradhvajAdaMDanI kriyA sAme thavA mATe kezarIchamAM cases. Is it not shameful to enjoy over ghaNI moTI saMkhyAmAM digaMbara ekaThA thayA hatA. one's grief and pains? Is it not adding rAjayanI piolIsa sAthe digaMbarIoe dhAMdhala macAvI. insult to injury? It seems from the tele ane pAchA vege haThavAmAM cArane pote kacarI nAMkhyA. gram that all your movements were predigabara ane tAMbaro varace jhadhaDo nathI, keLaarranged and regularly organised. In spite AjImAM hAjara rahelA zvetAMbara pacAza karatAM vadhAre of all this we regret very much your pre tention of ignorance. All this can be nahotA. tapAsa cAle che. prakaTa thaelI hakIkata ghaNI easily proved from the records which are khoTe raste doranArI che. motIcaMda. open for you even to see. We are soon noTa -rA. zeTha pUnamacaMda kaTAvAlA taraphathI going in a deputation to the scene: If maLelI vigatavALA tAra digaMbara tIrthakSetra kamiTInA your Community desire to ascertain truth sekreTarIne temanI jANa mATe tA. 8-5-27 nA roja you are welcome to accmpany us. I do patra sAthe mokalI ApavAmAM Avyo hato. not wish to write more on this grue. soine subject but will say is this the reward The Resident General Secretaries, that is given by our Swetamber brothren Jain Swetamber Conference, for the co-operation of Digambers in the Dear Sirs, Palitana movement and else where, I ain in receipt of both of your letters As a protest I am told by my Digamof 8th instt. We are not surprised to read ber Com:mbers, Mr. Tarachand Navalchand the contents of the telegram received by and others to resign from your Committee you. It is absurd to say that Digambers formed to protest against Mr. K. M. Munshi. crushed four while rushing back themselves Please accept the same. No scuffle between Digambers and Swe. tambers. You inight not be knowing that we wonder to receive above letters the officers viz: Magra Hakem and Devas without even a glimpse of sorrow or re. Sthan Hakem both of them are Swetam- pentence and full of unfounded allegations. bers who gave the orders and took part in Hope better sense prevails to understand Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga jyeSTa 1983 466 Lord Mahavir's greatest principle of 'Ahimsa.' AL 342137 212 241941 442 2419512 24111 Yours faithfully, chIe. A ghaNA upajAvanAra viSaya upara vizeSa sd/- Chunilal Hemchand, lakhavA huM cAhata nathI 5NuM kahIza ke pAlitANAnI Hon. Con. Secretary, All India hilacAla ane anyatra digaMbaroe karelA sahakArane T. K. Committee. * zuM A badalo zvetAMbara bhAIe Ape che. digaMbara tIrthakSetra kamiTI taraphathI tA. 9-5-27 mhArA siMbara sahasabhyo mI. tArAcaMda navalano lakhela patra, caMda ane bIjAo taraphathI hane kahevAmAM AvyuM - tA. 8 mInA tamArA ane patro malyA. tamane che ke vAMdhA tarIke mI. ke. ema. munzI sAme virodha maLelA tAramAM jaNAvelI vigata vAMcatA amane uThAvavAne nImavAmAM AvelI kamiTImAMthI rAjInAmuM acaMba thatuM nathI. vege pAchA haThatAM digaMbaroe ApavuM. maherabAnIthI te kabUla rAkhaze. piteja cArane kacarI nAMkhyA ema kahevuM behuduM che. - jarA paNa dilagIrI agara pazcAtApa nahi dazadigaMbara ane tAMbaro vacce jhaghaDo thayo nathI. vanArA ane pAyA vagaranA AkSepa vALA uparanA tame jANatA nahiM ho ke mArA hAkema ane deva. kAgaLo maLatAM amane Azcarya thAya che. bhagavAna sthAnano hAkema bane amaladAro tAMbarI che ke mahAvIranuM "ahiMsA "nuM utkRSTa teva samajavA saM* jeNe hukamo ApyA ane ghAtakI rIte digabarane buddhi prApta thAo ema AzA rAkhuM chuM. tamAro mAravAmAM bhAga lIdhe. jANe ke tAMbarIo mATe vizvAsu, cunIlAla hemacaMda AnararI sekreTarI, ATaluM pUratuM na hoya tema tamArA leke tA. 6 ThIe No 1886. 14th May 1227. vadhAre lazkara sAthe tyAM gayA. digaMbarane devarAMmAM To seth Chunilal Hemchand Esq. jatAM paNa aTakAvyA ane prajAnI krIyA karI. Hon. Secretary All India Digamber pitAnA bhAIonI lAgaNI, kheMcatANu, ane aka. Tirtha-Kshetra Committee, Bombay. smAta tarapha jotAM manuSyatvanI khAtara paNa vicAra Dear Sir, paDato mUka joItA hatA. jANeke " ahiMsA' nA By our letter of the 7th Inst. we insaMdezavAhako mANasone mArI nAMkhavAmAM ane leDIthI formed you that we were trying our best bharelAM muDadAMo kacarI nAMkhavAmAM majA letA hoya to obtain information as regards what haptema ghaNI khuzI sAthe vajAdaMDa zAMtipUrvaka caDAvyo' pened at Shri Keshariyanathji and requested ema jaNAvato tAra ne Azcarya thAya che ke tame you not to publish one-sided reports. By amane mokalI ApavAno vicAra kaI dhRSTatAthI karyo. our two letters of the 8th Inst. we com municated to you the information which keinA zeka ane duHkha upara moja mANavI e zuM we had received. Your reply dated 9th zarama bharaluM nathI ' paDatA upara pATu mAravA jevuM Inst. received by us on toth idem contains zuM te nathI? tAraparathI jaNya che ke tamArI badhI serious and scandalous allegations imputhilacAla prathamathI ja goThavAyelI ane nIyamItarIte ing that all our movements were prevyavasthIta hatI. A saghaLuM chatAM ajJAnatAno DoLa arranged and that we pretend ignorance. ghAlo che tethI amane ghaNI dilagIrI thAya che. You further allege that all this can be tamane paNa jovA mATe khullAM daphatara uparathI A easily proved from the records which are badhuM sahelAIthI puravAra thaI zake tevuM che. banAvanI open for us to see. We do not underjagA upara ame turtaja DepyuTezanamAM javAnA chIe: stand what you mean by records. If you je tamArI kema satyane nirNaya karavA cAhatI hoya mean reports received by you we may at chance point out that in view of the letter Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha dated 8-5-27 from Mr. Motichand. G. Ka- nity in all matters of common interest. We padia, Solicitor, published in various papers, co-opted your representative on the comwe cannot attach much weight to the re- mittee appointed re Mr. Munshi's books, 'port received by you. If by records, you in the hope that the three sects of the mean other documents please send us co. Jains may always co-operate in all matters pies of the same, or at least send us a list of common interest. We are surprised to of such documents. We would take this note that Mr. Tarachand Navalchand has opportunity of impressing upon you the told you that he and other members who necessity of carrying on correspondence ia have joined the committee are going to a dignified manner and to avoid insinuat. resign. We may inform you that Digam bar representatives were co-opted in the ing language and personal remarks. said committee at the request of Seth Ta. Without waiting for the information rachand Navalchand. which we were collecting you were the first As regards palitani movement, we fully to resort to public press and you got pub- appreciate your co-operation and we trust lished reports which are now found to be one-sided and inaccurate, with a view to Yours faithfully, prejudice the public against our Swetamber Sd. M. J. Mehta. brothers and to avoid the real issue. Not Sd/- Mohanlal B. Jhavery. being satisfied with the agitation carried on Resident General Secretaries. in press, you held public meeting on 8th tA. 14-5-27 nA roja ne 1886 no disaM. May at Hira Bag and among other reso. bara tIrthakSetra kamiTInA sekreTarI joga lakhela patra. lutions passed a resolution to the effect that the temple of Shri Keshariyanathji zrI kezarIAnAthajImAM zuM banyuM te sabaMdhe mAbelonged to the Digambars and that swe- hitI meLavavA mATe amArAthI banate badhe prayAsa tambers were encroaching upon the said karIe chIe evI khabara tamane amArA tA. 7mI temple. You give a go-bye to prior his nA patrathI ApI ane eka pakSI hakIkata prakaTa na tory. We also object to some of the other resolutions but we refrain from commenting karavA vinaMti karI hatI. amArA tA. 8 mInA be on the same while deeply regretting at the pothI, je hakIkata amane maLI hatI te tamane incident which resulted in the sad deaths jaNAvI hatI. tA. 9 mane tamAro javAba ke je of our Digambar brothers. As the matter amane tA. 10 mIe malyo temAM amArI hilacAla is likely to go to court we refrain from expressing any opinion as regards the said prathamathI ja goThavelI ane ame ajJAnane DoLa ghAlatA incident which we deplore. We fully join havAnA gaMbhIra ane niMdya AkSepanuM AropaNa karawith you in sympathasing with the families vAmAM AvyuM che. tame vizeSa ema kahe che ke je of those who lost their lives. daphatara amane jovA mATe khulluM che temAMthI A badhuM If you had not carried on a propaganda sahelAithI puravAra karI zakAya tema che. ame nathI in papers and had not made this occurence samajatA ke daphatara (Records) ne tame zuM artha as the occasion for asserting certain claims which are disputed, we would have consi kare che. tamane maLelI khabara (Reports) evo dered the question of joining the proposed artha karatA ho to tamAruM dhyAna amAre turtaja kheMdeputation, We have always cooperated cavuM joIe ke mI. motIcaMda gi, kApaDIAne with the other sects of our Jain Communi- tA. 8-5-27 ne patra ke je judA judA patrAmAM Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga jayeSTa 1983 prakaTa thayo che te jotAM tamane maLelI hakIkata hamezAM sahakAra karyo che. sAmAnya hitanI badhI (Report) para ame vadhAre vajana ApI zakatA bAbatomAM jenA traNe phIrakAo sarvadA sahakArathI nathI. je "rekeDa' no artha tame anya dastAveje kAma kare e AzAe mI. munzInAM pustake saMbaMema karatA ho te meharabAnI karI tenI nakalo amane ghenI kamiTImAM tamArA pratinidhione umeravAmAM mokalI Ape athavA chevaTa tenI yAdI mokalI AvyA hatA. mI. tArAcaMda navalacaMda ane anya Apazo. vyaktigata TIkAo ane AkSepAtmaka sabhyo ke jeo kamiTImAM joDAyA che teo rAjI: bhASAthI dUra rahevA ane prauDha zilIe patravyavahAra nAmuM ApanAra che ema temaNe tamane kaheluM che tenI karavAnI AvazyaktA ApanA para ThasAvavA ame A noMdha letAM amane Azcarya thAya che. taka laIe chIe. ame tamane jaNAvIe ke zeTha tArAcaMda navalaje hakIkato ame meLavatA hatA tenI rAhu joyA' caMdanI mAgaNIthI ukta kamiTImAM digaMbara pratinivinA jAhera patrano Azraya levAmAM tame pahelA dhione cuMTI kADhavAmAM AvyA hatA, hatA ane kharA muddAne alaga karavA ane amArA pAlitANunI hilacAla saMbaMdhe tamAMrA sahakAzvetAMbara bhAIonI virUddha jAhera prajAmAM khoTI ranI ame saMpUrNa kadara bujIe chIe ane amane asara utpanna karavAnI daSTie hakIkato (reports) bharoso che ke teja cAlu raheze. tamArA vizvAsu. prakaTa karAvI ke je have ekapakSI ane bhUlabharelI resIDenTa janarala sekreTarIe. nIvaDI che. jAherapatromAM karavAmAM AvelI uzkera- 3 zrI saMjaye pracAra samitinI beThaka NIthI saMtoSa na pAmatAM, hIrAbAgamAM 8 mI menA gata khAsa adhivezana vakhate nimAela zrI zatru. roja tame jAhera sabhA bharI ane bIjA TharAvomAM jaya pracAra kArya samitinI eka beThaka mAravADamAM e harAva pasAra karyo ke zrI kezarIAnAthajInuM bagarI-sajanapura mukAme-pratiSThA mahotsava prasaMge maMdira digaMbarIonI mAlikInuM che. ane tAMbaro saMvata 1983 nA vaizAka zudi 4 gurUvAra ukta maMdiramAM pagapesAro kare che. pUrva ItihAsane tA. 5-5-27 nA roja maLI hatI te vakhate tame paDato mUke che. ame bIjA paNa keTalAka TharAvo nIcenA sabhAsadoe hAjarI ApI hatI (1) bAbu sAme vAMdho laIe chIe paNa te para TIkA karavAthI kIrtiprasAdajI (sekreTarI) (2) rA. hirAlAla surANa ame dUra rahIe chIe. ane ApaNA digaMbara vakIla (3) 2. pArI maNulAla khuzAlacaMda. bhAIonAM zokajanaka mRtyu nipajAvanAra banAva mATe nIce mujaba kAmakAja karavAmAM AvyuM. aMtaHkaraNapUrvaka dilagIra chIe. A kIsso korTa sAjatamAM maLelI beThakanuM kAmakAja vAMcavAmAM caDavAnI vakI hovAthI ukta banAva ke je mATe AvyuM temAM nIcenI bAbate bhulathI lakhavI rahI ame dilagIra chIe tenA upara koIpaNuM jAtane gayela te dAkhala karavAmAM AvI. abhiprAya darzAvavAthI ame dUra rahIe chIe. je. (1) samitinuM nAma sudhArI "zrI jaina - e jIdagI gumAvI che tenA kuTuMba pratye dilasojI dharAvavAmAM ame tamArI sAthe joDAIe chIe. samiti >> rAkhavAmAM AvyuM. tAMbara konpharansa zrI zatruMjaya pracAra kArya jAhera patromAM je tamoe pracArakArya zarU karyuM (2) zrI zatruMjaya pracAra kAryane aMge je kharca na hota ane je dAvAo haju jhaghaDAmAM che te thAya teja dareka sabhya samitinA phaMDamAMthI levuM. tamArAja che ema kahevAnI taka A banAvathI sAdhI (3) zrI zatruMjaya pracAra kArya karavAnA vakhatamAM na hota to darakhAsta thaelAM DepyuTezana sAthe joDA. koI paNa sabhya koI paNa jAtanuM phaMDa karavuM nahi. vAnA praznano vicAra karata. sAmAnya hitanI badhI (4) koI paNa sabhya kAyamane mATe khAsa kalAke bAbatamAM jaina kAmanA bIja pharakAo sAthe ame athavA nokara rAkhavo nahi. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 1. jyAM sudhI zatruMjaya yAtrA tyAga kAyama rahe (1) paMjAba, yu. pI, beMgAla, bIhAra, orIsA, tyAM sudhI te tIrthe javAnA dareka rastA upara eka sI. pI. brahmadeza ane dIlhI:-bAbu kIrtiprasAdajI, svayaMsevaka maMDaLa barobara rahevAnI jarUra che (jevI bAbu dayAlacaMdajI, lAlA bAburAmajI-ema. e. ela. rIte hAla che) ke je dareka jainane samajAve ke zrI ela. bI. saMdhanI AjJAnusAra koI jene zrI zatruMjayanI yAtrAe (2) rAjaputAnA (mAravADa-mevADa-mALavA vagere) javuM nahiM, ane te mATe tenI pUrI dekharekha rAkhavA siMdha ane karAMcI:-rA. vakIla hIrAlAlajI surANa. tathA baMdobasta karavA bhAI maNIlAla khuzAlacaMda (8) dakSiNa, (khAnadeza, varADa, karNATaka, AMdhradeza ne nImavAmAM Ave che. teoe tyAMnA badhA kAma ane mahArASTra vagere) rA. pipaTalAla rAmacaMda zAha, kAjano vigatavAra ahevAla samitinA maMtrIne dara (4) gujarAta, kaccha ane kAThIyAvADa -rA, maNImahine mokalI Apo. lAla khuzAlacaMda pArI. 2. zrI zatruMjaya tIrtha saMbaMdhI keTalIka bAbato (5) jyAM jarUra paDe athavA koI sabhya bolAve zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI sAthe nirNaya kara- tyAM -rA. zrIyuta maNIlAla koThArI. vAnI che te mATe bhAI zrI makanajI juThAbhAI mahetA tathA maNIlAla koThArI ane samitinA bIjA be 4 jana lITarecara sosAITI laMDana). sabhyoe malIne peDhInA pramukhane maLI nirNaya karavo A maMDaLa taraphathI tenI kAryavAhIne sane ema TharAvavAmAM AvyuM. 1926 ne riporTa saMsthAne maLatAM tenI sAbhAra 3. zrI. zatruMjayanI vigatavAra itihAsIka hakI. noMdha levAmAM Ave che. ukta riporTamAM chevaTe jaNAkatanuM eka pustaka taiyAra karI pragaTa karavuM. vavAmAM AvyuM che ke beMkamAM rahelI purAMtamAM pravacana 4, zrI zatruMjayanI yAtrA tyAganI jANa ghaNe sAra, svAdvAda maMjarI ane paDadana prakaTa karavA bhAge hiMdustAnanA badhA jevIone thaI gaI che ane mATe anukrame pAMDe, 45, 70, 35 no samAveza tene amala paNa pUro thaI rahyA che eTale samitinA thAya che. A uparathI ukta maMDaLanA sekreTarI mI. sabhyone dareka gAme gAma javAnI vizeSa jarUrata nathI eca, vairanane A eNpIsa taraphathI eka patra tA. paNa pita pitAnA prAMtamAM koI jalasA melAvaDA 12-4-27 nA roja lakhI pUchavAmAM AvyuM hatuM athavA khAsa jarUrI prasaMge jaIne pracAra kare ane ke ukata pustake kyAre taiyAra thaI prasiddha karavAmAM kAgaLa patra pustake vigerethI dareka ThekANenA jainone Avaze. zrI zatruMjaya sabaMdhI sAhitya paNa mokalazrI zatruMjayanA dareka kAmakAjanI mAhitI A5 mI vAmAM AvyuM hatuM. A patranA javAbamAM tA. ane jagyAe jagyAe svayaMsevaka maMDaLa sthapAvavAM 3-5-7 ne lakhela patra amane maLe che. jene ke je zrI zatruMjaya tIrthanA kAma aMge paNa jarUra anuvAda nIce pramANe. paDe sevA kare. vahAlA mI. mahetA, pa. bhAI kapUracaMda saubhAgacaMda pAlaNapUra vALA hane lAge che ke A oraDAmAM tamane maLa* bInA pagAre svayaMsevaka tarIke mArI maNIlAla khuzA- vAno AnaMda meLave Azare cauda varSa thayAM che; lacaMdanA peTamAM pracAra kArya karavA Icche che te samaye ghaNIja varAe cAlyo jAya che. tamAre tA. maMjUra karavAmAM Ave che. 12 mI eprIlane patra ke je gaI kAle Avyo te 6. zrI zatruMjaya aMge pracAra kArya karavA mATe tathA pavitra TekarIo mATenI takarAro sabaMdhI - samitinA sabhyonA prAMta nIce mujaba nakkI karavAmAM pAnIo have mane maLyAM che. ghaNI dayAnI vAta che AvyA. ke A jhaghaDAo ubhA thAya che ane kAyadAnI ko 12 " karIne mATe ghaNI dayAnI 1 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 4 1983 yoo TavALA loko ke jene huM bahAranA gaNuM chuM tene vizeSamAM A mAsikamAM pratimAsa bIjhanesa Azraya melavyA sivAya lAgatAvaLagatAo taraphathI DIrekaTarI'nI mAphaka sagavaDa paDatA nhAnA khAnAM patAvaTa thatI nathI. paNa tevI TuMkI nedha ApanArAone mAtra vArSika jaina lITareyara sosAITI saMbaMdhe lakhavAnuM ke rUA. 6) che jevI khyAnI rakama laI ApavAnI pravacanasAranuM bhASAntara thaI gayuM che ane eka bhAga yojanA hAtha dharavAmAM AvI che. badalAmAM mAsika chApakhAnAmAM che muzkelI e che ke zItalaprasAda daramAse maLatuM raheze ane tevA dhaMdhAdArInuM nAma, brahmacArIe sudhArA mATe je sucanA karI che te ThAma, dha TelIphona naMbara vagere bahuja TuMkI hakIbhASAntara kartAne mokalavI paDe che ke je amerIkA kata daramAse chapAtI raheze. AvI TuMkI jAherakhabara che. ane . theMkasa ke je A bAbata jue che dareka bhAIo taraphathI male evI vijJapti che. te eTalA vyavasAyI che ke pitAno ghaNo samaya A AkhA pAnAmAM dareka kaeNlamamAM ATha khAnAM pADabAbatamAM ApI zake nahi. vAmAM Avaze. eTale be kolamamAM tenA soLa khAbIjA be granthApara hAla dhyAna ApI zakAtuM nAMo thaze. dareka bhAioe jarUra lAbha le ane nathI. kamanasIbe maMDaLa, je kaMI paNa karI zakatuM A mAsikane Teko Apavo. hoya , ghaNuMja dhIme dhIme pravRtti kare che. 6 mAtaramAM kanyAvikaya, ' huM AzA rAkhuM chuM ke tame sArA ane sArI sthItimAM haze. mahArI snehAdramAnapUrvaka zubhecchAo zrI mAtara gAmanA rahIza zA. maNIlAla dalasAthe huM chuM. vigere. eca. vaeNrana. sukha tathA mANekalAla dalasukhanA nAmathI temanI vatI pUjyazrI dAnamunijI mahArAja ke, je temanA saMsArI5 eka vijJapti, paNAnA pitA thAya, temanI sahIvALI tA. 19-3-27 A saMsthA taraphathI jaina saMsthAo, grejayueTo, nI lakhelI eka arajI A saMsthAne maLI hatI, jaina dhaMdhAdArIo, sarakArI nokarIAto, khetAba jemAM amane jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke uparokta yA padavI dharAvanArAo, kartAo (authors) pustaka bane bhAIonA kAkA ane munizrInA gRhastha prakaTa karanArAo tathA tevAM khAtAMo, vartamAnapatra. dharmamAM bhAI nAme, phulacaMda bhAIcaMda, ke jenI pAse ane chApAM khAtAonA mAleke yA vyavasthApaka A baMne bhAIonI bahena nAme sarasvatI (uryuM vagere sarva dezIya mAhitI pUrI pADanArI eka sakarI) ne sArI rakama laI eka vRddhanI sAthe lagna saMpUrNa jana DIrekaTarI taiyAra karavA IrAdo rAkha karI devAnI tajavIjamAM che. ane A lagna aTakAvI vAmAM Ave che ane tethI tevAM khAtAMo tathA kanyAne yogya sthaLe vagara paise paraNAvavA goThavaNa vyaktione vinaMti karavAmAM Ave che ke potAnAM karavA mATe arajI karavAmAM AvI hatI. A hakInAma ThAma ThekANu tathA upara jaNAvela varga paikI kA amArA pAse AvatAM kheDA zeTha bAlAbhAIbhAkaI yA anya pravRtti saMbaMdhI sarva hakIkate A IlAla tathA zrI mAtaranA saMdhane jaNAvavAmAM AvyuM saMsthAne mokalI ApavA ghaTatuM karavuM. AvI DIrekaTa hatuM ke A bAbata hAthamAM laI tAtkAlika upAya rInI ghaNI jarUrIAta hoI je sarve baMdhuo A yojavA ke jethI jaNAvavAmAM AvelI hakIkate kharI, kAryamAM sahAnubhUti ApI pitAno phALo Apaze hoya te te aTake. jenA javAbamAM amane kheDAthI tathA apAvaze te mArgadarzaka hakIkate jaina samA jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke "phulacaMda bhAIcaMdanI jane pUrI paDaze. AzA che ke sau bhAIo A bhatrIjI sakarInA saMbaMdhamAM lakhyuM tenA javAbamAM yojanAne utsAhapUrvaka Take ApI hakIkata pUrI lakhavAnuM ke hAla dAna munija mAtaramAM che ane pADavA prayAsa karaze. choDIne vevIzALa paMcanA mANasonI rUbarU karAva Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha 471 vAnuM nakkI thayuM che eTale hAla te sabaMdhamAM kaMI mATeja saMsthA taraphathI upadezake cAre tarapha phare che karavA jevuM nathI. ane tevuM kaI kAraNa banaze te ane upadeza ApI lokamata keLave che. AvuM amalI amo amArAthI banatI tajavIja karIzuM. " AvI kArya saMsthA karI zakatI nathI. paraMtu A khAsa jAtano kaMI baMdobasta thayAnuM zrI mAtAnA saMghavatI kissA aMgeja kArya hAthamAM levA jarUra paDI hatI. zeTha khemacaMda becarabhAI taraphathI paNa jaNAvavAmAM saMsthAnA upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda ke jeo AvyuM hatuM. tyAra pachI tA. 2-5-27 nA roja prathama AvelI arajI lakhAyA samaye ukata sthaLe baporanA 1-30 vAgate amane mAtarathI zA. kezava hAjara hatA temaNe paNa A lagna na thavA mATe lAla anepacaMdanuM eka kArDa maLyuM jemAM jaNAvavAmAM kALajI pUrvaka prayAsa karyo hato. AvyuM hatuM ke, A chokarInAM lagna sArI rakama laI 7 bhakata bhaDA kaDa 60 varSanI ummaranAM eka vRddha sAthe karavA nakkI upadezaka puMjAlAla premacaMda mAraphata tA. 28thayuM che. A khabara maLatAM eka khAsa kesa tarIke 3-27 thI 26-6-27 sudhI. e bAbata saMsthAe hAthamAM levA ucita dhAryuM ane te saMbaMdhe prabaMdha karavA saMsthA taraphathI mI. amRta pIlavAI 15, veDa jA, saradArapura 5. lADola lAla vADIlAla zAhane mokalavA goThavaNa karavAmAM 35. AgaleDa 68), khareDa 8), jaMtrAla 10, bAmaAvI hatI. A lagna sojItrA pAse kAra mukAme NavA 25, gavADA 34), ubakhala 6), sokhaDA rahA thanAra hatuM, khabara amane vaizAka vada, 1 nA roja devaDA 1), vaDAsa 9), dagAvADIyA, , kAmalapura ApavAmAM AvI lagna vadi 3nA roja thanAra hoI. - pA. pAmela 21, gerItA 2jA, koLavaDA 14, kanyAnA bhAio je surata boDIMga hAusamAM bhagavA kukaravADA 1Lati, vIhAra 6, 5DuzamAM 1, carADA rahetA hatA temane tathA sojItre tAra karavAmAM AvyA 3), bIlodarA 8, TIMgadezu lA, borU 41, kharaNa hatA. amArA ukta pratinidhie tyAM jaI prayatna 4), sarmo 44), DAbhalA rahA, vasaI che, paDhArIyA karI hakIkato meLavI hatI ane pariNAme zrI dAna <; sa3 33 na 12, me 37, dhAmaNavA pati, udalapura 9), sAMgamunijIe pitA tathA kanyAnA bhAio vatI eka lapura 5), Akhaja 75, dhoLAsaNa 13), jagudaNa kAgaLa lakhI Ape che jemAM jaNAvavAmAM Ave 31 julAsaNa 1) kula rU. 592 che ke " ApanI tarakano kare che tAra mo che. tathA upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda mAraphata tA. 26bhAI zrI amRtalAla vADIlAla atre AvelA che. 3-27 sudhI gAdharA 197ii, vejalapura 65), luNAamArI bena sarasvatI (urpha sakarI) nuM vevIzALa vADa 69), vIrapura 16), kheDA 51, aMgADI 14, amArI tathA dAna muni mahArAjanI ke je amArA mereyA 3), gIramathA 9t, bAyaDa 7, vADAsInAra saMsArIpaNAnA pitA thAya che temanI saMmatIthI 4), calAlI 12), kaDAchala 14, kaMboyA 2), tathA rAjIkhuzIthI karyuM che. amoe paiso kaMI sAThaMbA, 1pa jhulA, 3) aDAlaja 9 jamIyalIdho nathI amArA kAkAnI pa levAnI marajI tapura 4), kula rU. 538) hevAne lIdheja amoe tamone arajI karelI paNa upadezaka karazanadAsa vanamALIdAsa mAraphata tA. have amoe amArI rAjIkhuzIthI A vevIzALa 27-4-27 thI 26-6-27 sudhI. karyuM che. mATe amane kaMI vAMdho nathI. amArI enA 7), pugI 23), aMjarI 7), vaDola, 5), benanI paNa saMmatI che. hAla eja, lI. maNIlAla maracuM 13), mahuvA 9), karasanIya, 38 sAtama dalasukhabhAInA ghaTita praNAma vAMcazo. 22aa, sarapara 9), gaguvA 6), TAMkela 22), gAma sahI. da. dAna munijI tA. 4-1-27. 16) kharolI, 5) avala 8) vAMsadA, 33) vAjaNA, noTaH-AvA karUNAjanaka prasaMgo aTake teTalA 5), degAma 6), pIpalavA 5), unAI 4), IcchA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU. mpaSTa 1983 jenayuga 472 para 16), kolavAnA 16). munasAra 10), jalAla. pAsa thayA ane inAmanA rUpI 484 aMke cAra mera 24), karADI 8), ATa 20), sIsodarA 32), corAzI. khaDa (supA) 11), kacholI 11), dhamaDAzA 10), strI vibhAga, motA 15), maDhI 11, mAMDavI 31), kaDoda 48), beThA. pAsa. InAma. kula rUA. 507 8 zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa 19mI kanyA gheraNa 1 9 10 14ra 88 dhAmAMka harIphAInI InAmI parIkSA, kanya dhoraNa 2 juM 19 18 36 strI ghoraNa 1 luM ( vIracaMda pAnAcaMda zAha.) strI ghoraNa 2 juM zrI jaina zvetAMbara konpharansa dhAmaka harIphAInI strI ghoraNa 3 juM inAmI parIkSA A varase mAgazara vadI 7 tA. 27 strI dhoraNa 4 thuM mI DIsembara 1926 nA roje saMsthAe rajIsTara strI dhoraNa 5 muM vi. * 2 3 21 karelA 33 zenTaromAM levAmAM AvI hatI. strI dhoraNa 5 muM zuM ? senTaranA nAma, strI vibhAgamAM 285 beThI 227 pAsa thaI muMbaI, amadAvAda, bhAvanagara, surata, pAlaNapura, te nAma rUpIyA 36 aMke traNa chAsaTha kula junAgaDha, ratalAma, bIkAnera, pAdarA, vAMDala, samau, vidhArthI 681 beThA 584 pAsa ane InAma rUpIyA bhesANa, khaMbhAta, karAMcI, pAlItANA, baTAda, bora 850 ake AThaze paccAza. sada, mahuvAbaMdara, mahudhA, zIDora, godharA, dhINoja, samI maNuMda jhIMjhuvADA, vaDhavANa kempa, naroDA pATaNa, noMdha-dara varasa karatAM A varase parIkSAnA lIMca, vaDAvalI, laNavA, mANasA, bharUca. senTaromAM temaja vidyArthIomAM sAro vadhAro thayo che, chatAM te joIe te kahI zakAya nahIM, ApaNI purUSa vibhAga, cAlatI dareka pAThazALAomAM bArDane " abhyAsa parIkSAnuM pariNAma, beThA, pAsa, InAma, krama" dAkhala thavAnI jarUra che ane jyAM jyAM pATha zALAo cAlatI hoya tyAM tyAM parIkSAnA senTaro bAla ghoraNa 1 luM 233 216 170 khulavA joIe. dareka gAma ane zaheranA AgevAne bAla dhoraNa 2 nuM 114 105 61 tathA pAThazALAo boDage ane vidyAlayanA kArya purUSa dhoraNa 1 9 17 9 25 kartAo Ane mATe yogya karaze tevI vinaMti che. purUSa dhAraNa 2 nuM A 17 15 53 purUSa dhAraNa 2 juM 2 3 3 45 abhyAsa kama~purUSa ghoraNa 3 nuM parIkSAnA cAlU abhyAsakramamAM yogya pheraphAra purUSa dhoraNa 4 zuM 4 4 6 tathA vadhAre ghaTADo karavA borDa nI menejIMga kamITInI purUSa ghoraNa 5 tA. 25-4-27 nI mITIMge eka kamITI nImI , , vi. 1 le che hatI. A kamITIe Avela abhipAyo tathA jUdI che , vi. 4 the 1 1 20 jUdI sIrIjhe vigere tapAsI eka rIporTa taiyAra , , vi. 7 mo 1 1 20 , karyo che je thoDA vakhatamAM bahAra mukavAmAM Avaze. , vi. 5 mo 1 0 AthI hAlamAM je muzkelIo vidhArthIone pustake purUSa vibhAgamAM kule 346 vidyArthI beThA 357 ityAdimAM paDe che te dUra thaze. muM Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayyAtmarasika pa'Dita vaca'cha 473 skolarazIpa kherDa taraphathI dara varase vidyArthIne temaja pAThazALAone mAsika madada ApavAmAM Ave che. Ane mATe tayuga jaita ane vIrazAsana vigere pannAmAM nahera khabara ApavAmAM AAvI hatI. kha astrae sevAnI lI tArIkha 30 mI jInanI rAkhavAmAM bhAvI cheeTake te tArIkha sudhImAM ana mATe borDa pAse oe tevuM bha ALa' nathI eTale keTalIka vakhata lAcArIthI hamAre nA pADavI paDe che. athavA dhaNI jIja rakama pAsa karavI paDe che. jo sakhI zako A bAbata dhyAnamAM lai beDI da Ape aa ApaNI pAThazALAone tathA vidyArthIone sArI madada karI zakAya. kheDa nA kharcanA AdhAra tainA saMgAnA sAma upara tathA zrI jaina vRtAMkara kenpharansano sata bAra phaDa upara che ke je kuDa karavI. arajInuM phAma' saMsthA upara lakhavAthI mekamAMthI aDadhI rakama kheDane maLe che. dareka aMdhuone lavAmAM Ave che. A cAlakane pahelI vaLavA A saMsthAnA sabhAsada thavA vinaMti che. adhyAtmarasika paDita devaca'drajI, gatAMka pU. 43 thI cAlu. Agama-jinadha-kriyA-kRciH 38. peAtAne vartamAna Agama, ane jitadharma para ananya pratIti hatIH-ane sAmAcArI kharataragaccha nI rAkhatA hatAH-- -- vikSepa rahita evuM jevuM vicArajJAna thayuM che, evA AtmakalyANanI RcchAvALA purUSa (nAnAkSepakavata) hoya te, jJAnI mukhethI zravaNa thayA che evA je AmakavarUpa dharma te vize niSaLa pari NAme manane dhAraNa kare. vamAnakAla sthita Agama sakala vitta, jagame' pradhAna jJAnavAna sakha kahe hai, niyama dhapati nI pastIti sthira, aura mata vAta cittamAMhi nAhi gaDhe hai, jinAtta sarisara hatI ke kriyA prayA kharatara kharatara zuddha rIti vahe hai, puNyarka pradhAna dhyAna sAgara sumatihI ke, sAraMga sAdhuraga rAjasAra vaheM hai teo sampaSTi budhama premI hatA. 39. * mana mahilAnuM vhAlA uparlR khInna' kAma kara'tare, rAma zrI mana A kare, jJAnA patarA -ravijayajI bArDa daSTi sajhAya. --bara sabaMdhI bIna' samasta kArya karatAM chatAM paNa jema pativratA ( mahIlA zabdanA artha) nu mana potAnA priya bhevA bhArane viSe lIna che, tema saddhi evA vanuM citta saMsAramAM rahI samasta kArya prasaMge vartavuM paDatAM chatAM jJAnI sabaMdhI pravadhu karyo che evA je upadezadhamAM tene viSe banaze varte che. athavA--te purUSathI prApta thayelI evI AtmapatiyA bAvA temAM seSaSTa thayuM che vicArajJAna jevuM evA purUSa (jJAnAkSepakavata), te AtmakalyA NunA artha te purUSa jANI, te zruta (zravaNu) dharmomAM mana (AtmA) dhAraNa-te rUpe pariNAma-kare che. te pariNAma kevuM karavA yogya che ? te dRSTAMta-mana mahi lAnu vahAlA upare, bIjAM kAma kara tare-ApI samarthAna karyuM che. Te che te ema ke purUSapratye je kAmya prema te samAranA bIjA bhAganI apekSAe zirAmaNi che, tathApi te premathI anaMtamU viziSTa evA prema sapuNya pratyethI prApta thayA che. AtmArUpa zrutadharmAM tene viSe yogya che. " Anu nAma sabhyadRSTi. 40. samyakatvapara eka suMdara svAdhyAya pAte racI che temAM magajIe spaSTa jaNAvyuM ke samparzana vagaranI ma yA bhavasamaja che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 sAta nava lahyuM ke, nA rUpo magata mAhita trasa thAvarakI karUNA kInI, jIva na eka virAdhyA tIna kALa sAmAyika karatAM,zuddha upayAga na sAdhyA-samakti0 jhUDa khelavAkA ta lInA, cArIkA paNa tyAgI, vyavahArA Teka mahAnipuNa bhA, paNa ataraSTi na nagI samita janayuga Urdhva bahu karI uMdhA laTake, bhasma lagA dhuma Take, jaTA aha zira mukhya tasA, viSNu kA bhaya bhaTaku-samakita nija paranArI tyAgaja karake, brahmacArI ta lIne, svakriyApta phaLa pAmI, nija Aja nayi sIdhosama kena bAhya kriyA saba hAba riMga, jhavyaviMga para honA, devaDa kahe cAya te. hama, bhavatAra kara lIno-sati 2-101 tatkAlIna thiti 41. A chatAM gacchanuM mamatva peAtAne hatuM nita. peAtAnA kALamAM gaDha gaNA vadhI paDayA hatA. ethI bAdhanaane jema kahevuM paDyuM hatuM (1) " gacchanA bheda bahu nayaNu nihALatAM tattvanI vAta karatAM na lAje, darabAdi nija kArya karatA thakA, mALIyA likAla sarja dhAra.~~ane tanAtha sta (2) "dharama dharama karatA jaga sahu kare, dharmanA jANe na ma jinezvara0-dhajita sta0 (3) "zruta anusAra vicArI kheAluM, surA tathAvidhi na mile haiM, kiriyA karI navi sAdhI zakIye, e viSavAda citta sane 2 huM "naminAtha staDha pei laka tattvarasika jana zeDalA re, bahulA jana svAda, trA che. jinarAjacha ke, sapA eha niyAra-ca caMdrAnanajina - bhA. 6. pu. ue (2) nAma-jaina jana bahuta che, tiguthI siddha na kAMya," sabhyatAnI za Anei, barjana zivarAya, bhA 1 le! pR. 577 (3) ' Aja keTalAka jJAnahIna kriyAnA A bara dekhADe che te ThaMga che, tehanA sa`ga karavA nahI. e bAhya karI anya ne paNa Ave. mATe meM bAda karaNI kUpara rAcavuM nadI ane AtmAnuM svarUpa lambA vinA sAmAya pajhiMkamaNAM paccakhANa karavAM te kranca nizeSAmAM puNyAsava che paNa savara nathI. ' 2 vAlapI AgAhIna ane jJAnahIna che, mAtra gacchanI lAje siddhAnta bhaNe vAMce che, trata paccakhANa kare che te paNa nya nipA ta 'jene kAyanI yA nathI, gheADAnI pere unmatta che, hAthIne peThe niyA che, pattAnA zarIrane dhAvatAM masalatA ujale paDe ziNagAra karI gacchanA samatvabhAve mAtA rAcArI vaganI AzA bAMkatA hai tapa yA kare che te paNa upaniSepamAM che. * athavA jyAtiSa vaidyaka kare che ane peAtAne AcArya upAdhyAya kahevarAvIne joka pAse maMtrimA kare che ( kAva che) te patrIbaMdha khATA rUpaiyA jevA che. dhaNA bhava bhamaze mATe avaMdanIka che. * kalAka ema kahe che oNce tA niyuti tathA TI mRSAvAda che. --30 varSanIvaye lakhela huM ame satra para ti pramukhanuM zuM kAma che te pa AgamasAramAMthI ( 1-pR. 23 thI 25 ) sthiti peAtAnA sImadhara svAmIparanA 350 gAthAnA 43 zrImad yazovijayajIe peAtAnA samayanI stavanamAM Abehuba AlekhI che, temaja anya kRti 42. temaja devacaMdrajIne uccAravuM paDayuM hatuM keH (1) kriSAyei chAtA hai, bhAvadharmaci hIna, upadezaka paNa tehavAre, zuM kare ya navInaca'kAnana jinabhAmAM paNa tenuM pratibiMba pADyuM che te vicArI tattvAgama naMga tajI re, bahujanasa'mata jeha, ghaNuM ghaNuM samajavAnu` rahe che, paNa te ahIM vistArabhayathI samajAvavAnuM kArya huM vhorI la' zakatA nathI. mUDha haThI jana AdaryAM re, sugurU kahAve tejuM re AghyA sAcavinA kriyA hai, loka mAnyAre dhama, dALu nANu tinanA hai, mUla na nathyo marma 20 gaccha kadAgraha sAcave re, mAne dhama prasiddha, AtamaguNu akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha re--20 44, jinarAjasUri je saM. 1699 mAM sva pramANe jaNAvyuM che:-~ stha thayA temaNe paNa caMdrAnana jinastavanamAM nIce Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI 475 yAti paNa pANI tela vikAra aiti dhama sAmAcArI jUjuIre, Ave mana saMdeha adhyAtamapariNati sAdhana grahI, ucita vahe AcAra, zI zI cAkarI sAthuMre, sabaLa vimAsaNa ehare jina ANu avirAdhaka purUSa je, dhanya tehane avatAra-saguNa caMdrAnana jina ! kIje kavaNuM prakAra pachI kriyA saMbaMdhI sAthe sAthe kahe che ke - aNu du:Sama Are, meM lA avatArare-- Agama baLa teha nahIre, saMzaya paDe sadIva, dravyakriyA naimittika hetu che, bhAvadharma layalIna, sUdhI samaja na ke pahere, bhArIkaramI jIvare- 18nirUpAdhiktA je nija aMzanI, mAne lAbhanavIna-su.nara0 dRSTirAga-rAtA che, kehane pUchuMre jAI, pariNati doSa bhaNe je niMdatA, kahetA pariNuti dharma, ApaNupa thApe sahu; tiNuM mAM mana lAyare - ga graMthanA bhAva prakAzatA, teha vidAre he karma 45. vijayadevasUrinA ziSya sa teSavijaya sIH alpakriyA paNa upakArIpaNe, jJAti sAdhe he siddha, maMdhara svAmInA stavanamAM jaNAve che ke - devacaMdra suvihita munirvAdane, praNamyAM sayala samRddhigADarIo parivAra milyA re, ghaNuM kare te khAsa, -aSTapravacana mAtA svAdhyAya 2-1018, parIkSAvaMta thoDA huA, zraddhAne visavAsa re-svAmI gachaguphAne tyAga-vanavAsa pratye bhAva. , dharamInI hAMsI kare re, pakSa vihaNe sidAya, lAbha ghaNe jage vyApIyere, teNe sAco navi thAyare-svAmI 47. pite gacchamAM rahevA chatAM potAnuM hadaya, sAmAcArI jIjII re, sahu kahe mAhera dharma, je dhanya munivara gRhano tyAga karI snehane chedI bATa khare kema jANIye re, te kuNu bhAMje bharama-svAmI. niHsaMga vanavAsa seve, tapazcaryA Adare ane temAM -zrI caityavaMdana stuti stavanAdisaMgraha. 3-428. abhigraho lIdhAM ja kare, je dhanya munIdro ga7 - 46. AthI pitAnA hadayanA udgAra devacaMdrajI guphA Adi Azraya tacha jinakalpa AdarI apheMdI kADhe che ke - . thaI parihAravizuddhi tapa tape teozrIne abhinaMbhAva caraNa sthAnaka pharasyA vinA na have saMcamadharma, 1 te sthAne jUTha te uccare, je jANe pravacanamarma-suguNanara. - datuM -vaMdatuM; yaza lAbha nija sammata thA5tA, 175rajanaraMjana kAja, dhanya! teha je dhana gRha tajI, tanasnehane karI che, jJAnakriyA dravyata vidhi sAcave, teha nahi munirAja-saguNa niHsaMga vanavAse vase, tapadhArI che te abhigraha geha-bhaviyaNuM bAhyadayA ekAMte upadize, zrata AmnAya vihoNuM, dhanya teha gaccha-guphA tajI, jinakalpa bhAva ada, baga pere ThagatA mUrakha lokane, bahu bhamase teha dIna-saguNa0 parihAravizuddhi tapa tape, te vaMde he devacaMdra munIMda-bhavita 17 sarakhAvo yazovijayajI ane te tarapha AkarSAtu:lokapati kiriyAM karere, mana mele anANuM re sAdhu bhaNI grahavAsanIre, chuTI mamatA teha, bhavaIcchanArA jorathI re, viNa ziva sukha vijJANu tepaNuM gucchavAsIpaNere, gaNu gurUpara che neha - . re-prabhu tuja vANuM mIThaDI vanamRganI para tehathI re, chAMDI sakala pratibaMdha kAma kuMbha sama dharmanuM re, bhUla karI ema tuccha re, tuM ekAki anAdine re, kiNathI tuja pratibaMdha re. janaraMjana kevala lahe re, na lahe zivatarU guccha 48 5Na A paMcamakAlamAM mRtabala ghaTayuM che, -prabhu tyAM zrutaja AdhAra che. x x x -350 gAthAnuM sImaMdhara (paMcamakAle mRtabala paNa ghaTaye re, te paNa e AdhAra, sta, hAla 10 devacaMdrajina matane tattva e re, zrutaryu dharA pyAra-buta. kAmakuMbhAdika adhikanuM, dhama nuM ka nAva mUla 2, 18-" sarakhA yazavijayajInuM nIcenuM kathana ke dekaDe kugurU te dAkhave, zuM thayuM eka jagazala 2-5 je devacaMdrajIe sumatijina sta0 nA bAlAvabodhamAM viSayara samAM gRhI mAciyA nAciyA kugurU madapurare, avatAryuM chedhUmadhAme dhamAdhama calI jJAnamAraga rahyA dUra re-7 je je aMze nirUpAdhipaNuM, te te kahIye re dharma, ( 125 gAthAnuM sImaMdhara sta) samyagdaSTi 2 guNu ThANuM thakI, jAva lahe ziva zarma." Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayachanA mATe temaNe ja) zrImadahaMtA si jenayuga 4 1983 476 29 e svIkArI, A paMcamakAle 19ekAkI- taubhi yaha tero jIva cAhata vizeSa dIva, paNuM-jinakalpa-vyavahAra -vanavAsa durghaTa ane khAMDAnI bhAgachI mamatvatAse mAcirAci rahyo che, jaga jIvanahAra e saba mehabhAra, dhArarUpa azakya che tyAM ga7mAM rahI e mRtabhAvanA mehajhI marameM jagata lahalA he. sAthe anya cAra nAme tapabhAvanA, savabhAvanA, -dravyaprakAza. 2-482. ekatAbhAvanA ane sutasvabhAvanA bhAvavI e hitakara che [ A adhyAtmasArane ullekhI vicAraratnasAramAM mRtabhAvanA mana thira kare, TAle bhavano kheda, 200 mA prattara rUpe pite kahe che ke " adhyAtapabhAvanA kAyA dame, vAme veda umeda, bhasAra granthamAM traNa prakAranA jIva kahyA che te satvabhAva nirbhaya dazA, nija ladhutA Ika bhAva, kayA ?-bhavAbhinaMdI te miththAdaSTi 1, bIjo pu tattvabhAvanA AtmaguNa, siddha sAdhanA deva. galAnaMdI te cothA pAMcamA guNu kANAvALA samyam TUMkAmAM kahevAnuM ke - daSTi 2, AtmAnaMdI te muni. 3. juo 1-861.] parasaMgathI baMdha che re, paraviyogathI mAkSa, teNe tajI para-melAvare, ekapaNa nija kheSa re. = 51 yazovijayajIta jJAnasAra-aSTakajI para anya gachanA pratye samabhAva(1) yazavijayajI. pote saMskRta TIkA nAme jJAnamaMjarI (tatvabodhinI). 50 zrImadda yazovijayajI tapagacchanA hatA. saM. 1796 nA kArtika suda 5 ne dine navAnagaramAM teo saM. 1743 mAM svargastha thayA20 te pachI (saurASTranA) karI che te vAta yazavijaya para pate devacaMdrajI be varSamAM janmyA; temaNe yazovijayajInA ApharIna hatA ema sUcave che. temAM yazovijayajI graMthane bahu premathI abhyAsa karyo hato, ane mATe temaNe je vizeSa ApyAM che te khAsa noMdhavA temanA para atizaya pUjyabhAva rAkhatA hatA. eka lAyaka che -tathA zrImadaItA siddhaparamAtmanA kSAyi. lI' sthaLe potAnA mATe ja jANe pote kahetAja hoya kepagavatA nyAyasarasvatI birUdadhareNu zrImadyazavinahi tema "mohavilAsa kathana' TAMkatAM temAM thaze jopAdhyAyana" (prathama okanI TIkA. 1-190) vijayajIkata "adhyAtmasAra graMthane sAMbhaLI teno rasa - AmAM huM bhUlato na hou te temane ahaMta ane laI pote potAnuM zuddha tatva grahaNa karyuM che e pramANe siddha paramAtmA paNa kahI nAkhyA che ane kSAyikevrajabhASAmAM jaNAve che - payogavALA jaNAvyA che eTale ke AtmAnI uMcAmAM lahai te Arijakula gurU saMga vali, uMcI dazAvALA jaNAvyA che. [ prathamanAM vizeSaNo pUravake puNyabala ese bega lahyo che pAse ca eTale ane ke vA eTale athavA e adhyAtama graMtha sAra suNo kAna dharI yAra, zabda kadAca rahI gayo hoya te prabhu jANe; ne je pI tAke rasa nija tatva zuddha grahyA che, tema hoya to ahaMta ane siddha paramAtmA e judA 19 yazovijayajI kahe che ke - rahI eka bAju svataMtra gaNAya; chatAM ATaluM te kAraNuNa ekAkIpaNuM, paNa bhAkhyuM tAsa, cekasa che ke devacaMdrajI yazovijayajImAM kSAyika upaviSamakAlamAM te parNa, rUDe bhelo vAsa' yoga hovAnuM svIkAratA hatA.] e uparAMta teja - kaDI 10. graMthanA chevaTanA loka upara temane mATe pite jaNAve 20. A vAta cavijayajI bhAsa e nAmanI kRti maLI AvI che te parathI nizcita thai che. DAimAM temanI che ke "zrImadda yazovijayopAdhyAyaH nyAyAcAryA pAdukAnI pratiSThA thai che te para lekha "sa. 1745 zake vAgyAdine labdhavarA durvAdimadAbhrapaTala khaMDana pavanepa1610 mAgazira suda 11 ekAdazIne che te pratiSThA mATa'-te vyAyAcArya-nyAyasarasvatI birUda dharAvanArA miti ane svargatithi baMne bhinna che ane svarga gamana vImAdA, 12 jaza 1 vAgyAdI, vara jeNe (sarasvatI pAsethI ) prApta karyo saM. 1743 mAM thayeluM ne pachI pAdukApratiSThA saM. 174pa che evA, ane durvAdInA madarUpI AkAzanAM paDAne mAM thaI e vAta nizcita kare che. teDI nAMkhanAre pavananI upamAvALA-pavana sarakhA zrImadyazavi Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAtmarasika pa`ti vaca'7 " hatA--A zabdo kahI yazovijayajI eka mahAna tArkika hatA e nirvivAda thAta. pote svIkArI che. (1-420) 5 1-44 para temane pama rahe. jJAtA zrImad rovizleApAdhyAya ' e tarI, 1 42-para 'zrImatpArka' tarIke sakhAdhela che. temanA adhyAtmasAra uparAMta saMskRta graMthAnA ullekha karyo che. ( pratimAzataka 1-943, upadeza rahasya ra-1069 navadasya 2-17%, ) para. vizeSamAM vijayanI bhASA-kAkuna timAMnAM paNa uttama kathanA potAnA viSayanI puSTimAM TAMkamAM che. juoH-(1) vicAraranamAranA cha me pranAvara ( 1-789 ) " - prazna-sampaSTi, paeNrAviMti, tathA sarjayine mAtmAe samyagdarzana vaDe AtmAnA anubhava kevI rIte kare ? uttara--jema vastu vicAratAM, dhyAna dharatAM mana vizrAma pAme che, rasasvAda sukha upaje che, pariNAma Thare che, te anubhava pratyakSa jANavuM, jema sAkaranA eka gAMgaDAne cAkhI jotAM hajAra maNa sAkarano anubhava thAya che, tema samyasRSTi jIva aMze AtmAne vaLI vaLI saMdeza pratyakSa anubhave. tethIja kahyuM che je:~ aza ya hAM avinAzI, puSkaLa (a) tamAsIke, cidAnaMda dhana gujasa vilAsI, kema hAya jagane AsIra. e guNu vIrataNA na visArUM, saMbhArUM dinarAtare, pazu TALI surarUpa kare je, samaktine annadAtare.1 ( ASTi svAdhyAyanAla 5 mI ) 81 mA pranettaramAMja jaNAvyuM che keH-- (1-790) * Amadarzana karyuM ryuM teNe sUMghA bAyapara ema zrI yovijayajIe paNa kahyuM che.' AnI sAthe ne sAthe jaNAvyuM che ke 'tathA pravacana-aMjana ne sa gurU kare, te dekhe parama nidhAna jinerAra evuM zrI lAbhAnajIe paNa kahyuM che. '--A parathI te lAbAnadacha teja ApaNA AnaMdadhanajI siddha thAya che, (2) ya0 nA dravya guNuparyAyanA rAsane ullekha 2-08 ane 2-693 mAM karyAM che. p 40 " ( vastunA ) e svabhAva mahApAdhyAya zrIyovijayacha svakRta dravyaguNaparyAyanA rAsa madhye samA~ che. tihAMthI blei letrA, ( dharmanjina sta. para bAlA.) (3) ATha dRSTi svAdhyAya covijayajInI che temAMthI nIce pramANe zekha karyA che-- " tyAre zuddhAtmApayoga avasthAnarUpa nirmaLa jJAnadazAnI parama zItala zAMta sugaMdhinI anubhava laherIonuM AtmA AsvAdana kare, te sukha ApaNe paudgalika sukhanA . khArIA zuM. paNIe kahyuM che -- ' sadhaLuM paravaza te duHkha lakSaNa, nijatrA te sukha lahIe; e OM AtamajI pragare, kahe sukha te kAbu kahI ra -bhavikA vIra vacana citta dharIe. . nAgara sukha pAmara navI jANe. vallabha sukha na kumArI, anupraya jiSNu tema dhyAna tarUM sukha, kANu naNe naranArIte-sa. viSame gaya zAMvAditA, citra bhAraga kula nAma, kahuM asala kriyA IMDAM yAgI, vimala gunsa pariNAma .. ( 1-ce4 ) (4) 5'cama sumati sta. mAM TAMke che ke (2-594) bAkI sa sa'sArI chatra, sattAye' paramaguNI che, paNa jenA guNa pragaTa thayA te pUjya naNavA mATe zrI yazovijayajI upAdhyAye kahyuM che--gAthA ' je je a'zerenirUpAdhikapaNuM, te te kahiyere (naNAra)dharma, sabhyazrRSTire guNuThANA thakI, jAva lahe ziva rAma . ( jIe| sImadhara sta. 152 gAyAnuM DhAla 2 kaDhI 20) * prazna-mApekSa ane nirapekSa te kevI rIte ? uttara----sApekSa eTale apekSA sahita eTale kAryaM paDe tyAre kadAca prasa`gane laine tADanA tarjanAdi karavuM paDe te paNa te aMtarathI ke bahArathI niyapaNe, avicArI rIti na kare, jIvane koi vyathA na upaje tenI sabhALa rAkhIne kAma jeTale AkrozAdi hoya te kare, ane tethI "have bheda guNanA bhAMkhIae, tihAM astikatA lahi- viparItapaNe nirdaya rIte niSkAraNa game tema mAThuM bele ccha '--e pAThamAM drazya gugrupa*yanA rAsamAM yoAvi-tathA kare te nirapekSa vyavahAra jANavA; vaLI dharmane viSe jayajI upAdhyAye paNa AstikanA dharmane guNa kahI khAlAvyA che, " ( supArzvajina sta. para bAlA ) sApekSa eTale vastusvarUpanI apekSA rAkhIne utsargane tathA nizcayane pAmavA mATe je apavAda ke vyavahAranuM 53. ( 2 ) na'dhanache. bAnu mULa nAma lAbanuM che tuM e caiAsa devacachanA upara buTavela ane ullekhela kathanathI pratIta thAya che. temane bIjo ullekha 1-811 mAM vicAraratnasAranA 114 khA prastAvamAM mA pramANe karyo haeNDa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga cha 1983 sevana karavuM te, ane te thakI rahita ekAMta vyavahAra "saMmatabhadrAdika kavinI vANi, dIpatI prabhave supramANi, pravRtti aviveke Acare te nirapekSa vaDe vyavahAra vANu, tihAM jJAnalavadhara jana kahe, khajuA para hAse te lahe. 11 ane jyAM vyavahAra taDe che, tyAM dharma te hoyaja kyAMthI, trividha kalaMka jinavANI tANe, nAsaka devanaMdIthe , jayavaMta jinasena vacanna, jANa jogI jiNa nija dhanna. 14 vacana nirapekSa vyavahAra naDe kahyuM, zrI jinavANI pavitrita matI, anekAMta nabha sasi dIdhiti, bhavi kalesapIDita AtamA, jegI patha dharuM cittamAM. 13 vacana sApekSa vyavahAra sAco 56. A 20 varSanI vaye racela dhyAnadIpikA vacana nirapekSa vyavahAra saMsArala, sAMbhaLI AdarI koI rAce.' catuSpadImAM AdibhAgamAM Apela che ( 1-454 ) (AnaMdaghananuM anaMtanAtha sta0) ane te catuSpadI paNa digaMbarAcArye zubhacaMdranA saMskRta graMtha jJAnAva21 mAMthI bhASAmAM karelo 54. Ama AnaMdaghanajI ane yazovijayajI bhAvAnuvAda che. pUjya mahApurUSa gaNI temanAM avataraNa lIdhAM che. prasanna hRdaya jogI taNe e, bhAvanA kare udAra, vaLI tapagacchanA jayasoma (chae karma graMthanA saM. zubhacaMdrAcArija kahe e, bhAvanAne adhikAra. (1-4pa9) 1716 mAM bAlAvabodha katta) no ullekha paNa karyo che (1-856); svaga7 kharataranA zrIsAra muninI paMDitajanamanasAgara ThANI, pUraNacaMdra samAna che, ANaMda zrAvaka saMdhimAMthI avataraNa lIdhuM che. zubhacaMdrAcArijanI vANa, jJAnI jana mana bhANa che, (1-870, vicAraratnasAra praznottara naM. 224) bhavika jIva hitakaraNa dharaNI, pUrvAcArija varaNi che, ane samayasuMdaranI ka5TIkAmAMthI avataraNa lIdhuM che. graMtha jJAnArNava mehaka taraNuM, bhavasamudra jala tarANa jI. ( 1-961). puNyarUci ziSya ANaMdarUcinI eka che. saMskRta vANu paMDita jANe, sarava jIva sukhadANa che, ' jJAtAjanane hitakara jANI, bhASArUpa vakhANI che. TuMkI kRti paNa utArI che (1-803) ane paiNuM, ' (1-pa77 ane 578) mika gacchanA bhAvaprabhasUrinA potAnA sahastrakUTa 57. bIjA graMthonA ullekha mATe juo stavanamAM ullekha karyo che (2-924). kahukamati ke 22 vacanasAra (1-39ra jJAnamaMjarI TIkAmAM; tathA jeo kharA sAdhunI A kAlamAM vidyamAnatA mAnatA 1-884 vicAraratnasAra praznottara naM. 243), nathI teonA maMtavyano uttara maMDAzelImAM pramANa- gomadrasAra ( 1-961 ), AptamImAMsA ( 2-668 pUrvaka Apela che (1-937). ane amUrtipUjaka vAsupUjaya sta. 5ra bAlA), paMcAstikAya (2-761 evA daMDhIA-sthAnakavAsIonA maMtavyanA uttararUpa neminAtha sta. para bAlA. ) pratimA puSpapUjAsiddhi nAmano gadyalekha teja pramANe lakhela che. kahukamatinA praznano uttara paNa Apela jainetara graMthe - che (1-961) aMcaLagacchanAyakanA kathanane ullekha 58. dArzanika ane gaparanA graMtha devacaMdrajIe paNa karela che (1-801). jarUra vilokyA che. yogasUtrakAra pataMjaline 'mahAtmA' digabara - kahI bolAvyA che, juo jJAnamaMjarITIkA (5-226). 55. digaMbara graMthamAM mukhyatve nizcaya upara vizAla vAcana ane mananaH 59. devacaMdrajInI sarva kRtio tapAsatAM te bhAra mUkavAmAM AvyA che, ane temanAmAM thayelA samartha purUSonA graMthonAM pramANa paNa keTaleka sthaLe 21-A graMtha zrI rAyacaMdra jaina zAstramAlAmAM jovAmAM Ave che te pasthI te te graMthano abhyAsa paramakRtaprabhAvaka maMDaLa, jhaverIbajAra muMbaI taraphathI paNa temaNe karyo hovo joIe e nakkI thAya che, prakaTa thaye che. dAkhalA tarIke juo samaMtabhadra, devanaMdI ane jina. 22 pravacanasAra, gAmasAra, AptamImAMsA, paMcAsenane dhyAnadipIkAmAM ulekha: stikAya-e sarva graMtha mudrIta thaI gayA che. pUcho-jenA graMtharatna kAryAlaya, kAMdAvADI muMbaI. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI sarvamAM pitAnA kathananI puSTimAM TAMkelAM graMthonAM kou bAla maMdamati cittao kare ukti, pramANa eTalAM badhAM maLI Ave che ke temanA | nabhake pradeza saba gani deva karaze, AvA vipula vAMcana mATe sAnaMdAzcarya utpanna thAya kAu jana chIna tana purAtana vayAtIta, che; vaLI moTe bhAge je avataraNo TAMke che te vacana kahe e juddha kare harise, bhUcara vAmana se sakati vinu kahe ese, yataH, kahyuM che ke, iti uThAM-ema kahIne paNa laMbI kari bhUjA eto merUcUlA para TAMke che paNa banatAM sudhI te te graMtho yA taise meM alapabuddhi mahA vRddha graMtha maMDa kartAnAM nAma paNa sAthe ApI TAMke che. AnI TIpa paMDita haseMge nija jJAnake gaharaso. karIzuM to moTI thAya tema che. tenAM nAma gaNAvIzuM. (2-482-dravyaprakAza) aMga upAMgo Adi 45 sUtra, te paranA niryukti me jina Agate je ulaMdhive, . bhASya TIkA cUrNi Adi, sammati sUtra, syAdvAda je kachu vAta virUddha vakhAnI, ratnAvatArikA, jinabhadragaNi kSamAzramaNa, taravArtha se tuma sedhike bhAkhatu paMDita, sUtra, tatvArtha TIkA, tavArtha bhASya-gaMdha hastibhASya, khaMDita nAhIkI moha nisAnI, gaDo gunaSi sunake tuma sarjana, anekAMtajayapatAkA, haribhadrasUrikRta bhAvuka nAme zAstro arthasutattva pichAnI, prakaraNa, dvAdazAranayacakra, bhadrabAhu, vAdivetAla zAMti bodhisubodhaka graMtha gaha budha sUri, adhyAtmabiMdu (harSavardhvana kRta), saMgaraMgazAlA, DArike saMpati eha virAnI yazodhanapaTu haribhadrasUrikRta yogadaSTi samuccaya, karma (2-pa42 dravyaprakAza.) prakRti, dhyAnaprakAza, haribhadra pUjayakRta viMzatikA-daza bhakti vitAlika vRtti-joDazaka, paMcavastu saTIka, dharmasaMhiNI, 61. bhaktitattvane jainamAM acUka sthAna che. gabiMdu, paMcAzaka vRtti, siddhasena divAkara, hemacaM. evo koI paNa manuSya saMsAramAM rahI zakato nathI drasUri, kSemeMdra muni, samaya prAbhata, prAbha, bhavabhA- ke je mUrtine upAsaka na hoya athavA paramAtmAnI vanA, yogazAstra savRtti, vItarAga rastotra, vidhirUpa, mUrtimAM avalaMbana leto na heya. mUrtAidhArA paraprazamarati, ratnAkara pacIzI, upamitibhavaprapaMcA, mAtmAnI upAsanA karavAmAM Ave che. mUrti paramAupadezamAlA, pravacanasAroddhAra, kAlikAcAryakRta kAla tmAnuM pratirUpa che, pratibimba che ane tethI tene sittarI, tapa, bhAvavijayakRta uttarAdhyayanaTIkA, pratimA paNa kahevAmAM Ave che. buddhimAna loka zAMtinAthacaritra, zrAddhadinakRti, zrAddhavidhi, karmagraMtho, temAM paramAtmAnuM darzana athavA tenI madadathI potAnA bhuvanabhAnu kevalI caritra, 32 yogasaMgraha, hIraprazna, AtmAno anubhava karyA kare che. paramAtmAnI stuti kalpakiraNavali (dharma sAgara u. kRta), guNasthAnakramAroha Adi dvArA zubha bhAvane utpanna karIne ApaNe je TIkA, abhayadevasUrikRta TIkAo, taMdulayAlI Adi rIte ApaNuM zeDAM ghaNAM hitasAdhana karIe chIe prakaraNa, gaNadhara zArdhazataka savRtti, navapadaprakaraNa, te rIte A mUrtionI sahAyatAthI ApaNuM kAma zrIpAlacaritra, zatruMjayamAhAbhya jJAnapaMcamI kathA, thAya che. mUrtionAM darzanathI ApaNane paramAtmAnuM batkarmastava bhASya, saMdhadAsa gaNikRta vasudeva hIMDI, smaraNa thAya che ane tethI vaLI AtmasudhAraNA dravyArNava saMgrahiNI. tarapha ApaNI pravRtti thatI jAya che. jenI mUrtio ladhutA dhyAnamudrAmAM parama vItarAga ane zAMtasvarUpa hevAthI 6. Ama chatAM paNa potAnAmAM ati laghu 2mAM nathI ghaNI zAMti maLe che ane AtmasvabhAva-namratA hatI. pote kahe che ke - rUpanI rasmRti thAya che.--e bhAva utpanna thAya kavitA taNe abhimAna nahi, kIrati IcchA kaI nahiM, che ke tuM Ane bhUlIne saMsAranI mAyAjALamAM ane graMthaukta je mAharI, kevala bedhana cAhi. (1-454. dhyAnadIpikA catuSpadI) kAnA phadAmAM zAne phasAyeluM rahe che-AnuM Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainaga 40 pariNAma e Ave che ( jo vacamAM kai aDacaNa na Ave / ) ati yamaniyamAdidArA thatadArA peAtAnI AtmasudhArAnA mArgomAM lIna rahe che. AkI kAi manuSya netrahIna ( viveka rahita ) hAya ane mUrtirUpI darpaNamAM paramAtmAnu pratibimba paDeluM che te jo tene na dekhAya teA, yA tenuM hRdaya darpasamAna vattA vagaranuM mATInA piMDa jevuM DhAya ne te pratibiM%0na jhIlI zake te te judI vAta che; paraMtu temAM mUrtti'nA kaSTa deSa nathI temaja AvI bhAbharathI mUrttinI upAgitA maTI jatI nathI; temaja tenI ciMtApadezakatAmAM kAi aDacaNu AvatI nathI. AvI pakriyApadezaka mUrti nisarata abhiya'danInayaja . AthI bheka bhAcArye jaNAvyuM che ke kathanti kAyamukti yasyA zAMtatayA bhavAntakAnAM / praNamAmi vizuddhaye jinAnAM pratirUpANyabhirUpamUrttimaMti // --saMsArathI mukta zrI jitendradevanI temanA tadAkArarUpa suMdara mUrtio ke je potAnI parama zAntatA dvArA sa`sArI jIvAnA kaSAyAnI muktine upadeza Ape che tene ! potAnI AAtmazuddhi mATe praNAma karUM chuM. 12. devacaMda kahe che keH vaiSTa 1983 sapA sattA sarakhI che. (A va paNa prabhunI sa'padA jeTalI sa padAnA dhaNI che ema) eLakhe ane te ALakhyA pachI (te sa`padA para) bahumAna Ave tethI (te saMpadA para) rUci prakaTe-vadhe ( ke mAre kyAre tevI sapadA nijI ) ane tevI ci anusAra ( te dizA pratye vIrya guNanuM raNa thAya tenuMja nIpajavAnuM AcaraNa thAya ( eTale prabhu dauM prabhunI prabhutA bhAse, te prabhutA AtAmAM jANe pachI te prakaTa karavAnI rUci upaje, tethI rUcinuM vIrya tathA cAritra rUpa ramaNu te pazu te dizAe sadhAya-siddhatA pragaTeH AthI nimudrAne cAga te badhuM sAdhana che e mAtra vA. dAsabhAva-sevA prabhumudrAno yoga, prabhu prabhutA lakhe che. lAla, dravyataNe sAdha svasa'patti eLakhe hA lAla, oLakhatAM bahumAna, sahita rUci paNa vadhe ho lAla, rUci anuyAyI vIryaM caraNudhArA sathe hA lAla. suvidhinAtha sta 2-642. --anaMtajJAnI parama ameAhI) prabhunI mudrAne yoga maLe tyAre (anaMtaguNurUpa sakala nAyaka zuddhAmarUpa evI) zrI prabhunI prabhutA ( ApaNe AtmA ) lakhe-ge. ( te oLakhyA pachI ) temanA ane AApA jIva vaccenuM dravyathI sAdhatmya-sarakhApaNuM (ta siddha te paNa va ane huM hrasva te paN jIva sattAai sarakhA chIe. evuM) temaja khetenI 63. devacacha jaththAve che keHprabhu che| tribhuvananAtha, dAsa huM tAharo he| lAla, karUNAnidhi ! abhilASa, ache mujha e kharA ha| lAla, Atamavastu svabhAva, sadA mujha sAMbhare ho lAla, bhAsana vAsana eha, caraNa dhyAne dharo hA lAla, suvidhi sta. 2-640 64. A dAsabhASa evA ke je sevAnu kula na yAce tema na icche. evI yAcanA tA ' bhADUtI bhakti ' gaNAya. sevA karavI te paNu vidhipUrNAMka karavI. * rovA sAro jina mane sAce, paNa mata mATe nAi, mahenatanuM phatha mAgI letAM, dAsabAya ziva i--senA bhakti nahi te te bhADAyata, je sevA la Ace, dAsa tike je dhana bhari nirakhI, kekInI pare mArca-sevA0 sArI vidhi sevA sAratAM, ANu na kAMI bhAje, kuba hAjara bIjamate rahetAM, safe nAtha nivA sevA tuja saiyA kula maLyo hatAM, tapaNA thAye kAcA, viSNu mAgyAM vachita phala Ape, tiNe... devacaMdrapada sAcA-se --21 mA atIta jina kRtArtha sta0 2-844 'tuja sarIkhA sAhiba miklyA, bhAMge bhavabhrama Teva lAlare, pudhAtana prabhu nahI, kANu kare pararoya lAlara vasA, dInadayAla kRpAlu e, nAtha bhivaka AdhAra lAlare, cadra jinacetanA, paramAmRta sukhakAra lAlar-vajasA. (19 mA viharamAna sta. 2-804) [ apUrNa ] Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejavijaya viracita kezarIyAjIno rAsa 481 tejavijyajI viracita kezarIyAjIne rAsa. che duhA che mAsa bAre saMvacharIdanameM tA. sarasa vacana rasa vasati haMsavAhinI haMsagata ghaNu kaNa kaMca kAmaNi tAja prathamaja praNamuM sarasati mANuM avarala mata 1 saMjama leI kevala dasanA tA. brahmasutA varadAyanI deje badRlI buddhi paDIbolyA naranArInA vRMda jIma gurU pada paMkaja bhaNu Aza huM mana zuddhi 2 puraba navANuM vAra samesaryA tA. gurU gyAMni dhyAni namuM jJAnadAyaka gurUrAya siddhigIrII rUSabha jida ja. ke. 6 kIDIthI kuMjara have te sahagurU pasAya 3 aSTa ghanaghAtI karma kSaya karI tA. paDimA prathama jisuMdarI rIcha yaNuM samaraMga aSTApade varIyA sIvanAra paratiSa para sAMbhalI muja mana huo umaMga 4 jyotimeM jyoti avInAsI thayA tA. te jIna guNa guNaryuM ihAM kesarIyArI vidhyAta ratna trayameM anaMta apAra asura namAyo palakameM teha kahuM avadAta 5 yakSa gameSa cakakesarI devI tA. DhAla 1 chanasAsanane suSadAtAra hemavijaya kavi rAyano tA. (Aja seharameM jADe sI paDe mArUcha kahe tejavijaya jayakAra jADAre jADA daI nArA koI jANe serameM jADe sI paDe mArUcha e dezI) paNuyAlisa laSa joyaNuM hilapaNe sIva dhAma jaMbuMdIparA dakSiNa bhAratame tArUcha jADayApaNuM madhya bhAgamAM aSTa joyaNa akSaya ThAMma 1 khaga deza deza nagara dhuleva jagarA tArU sIddhasalA madhya bhAgyathI utarati jihAM chaMda kesarIyA jana avadhArII tArUjI e AMkaNI makSikA pAMSa samAna che pheTIka rayaNa maya teha 2 te mAMhe Apa murata avanItilo tA. eka joyaNure trevIsameM bhAge sIddhajIva vasaMta prabala pratApI pragaTa deva ja. ke. 1 Ayo aloka teha upare eka joyaNa ucaMta 3 bhAva thakI re Aja bheTIyA tA. jyoti sarUpa sIddha chavae ajara amara nIrAkAra AdijiSNuda arihaMta nIrAgI akalaMka e paramAtama pada dhAra 4 nAbhInaMdanakula dinamaNuM tA. jJAna darzana anaMtameM cArItra virya anaMta sunaMdA sumaMgalAro kaMta cauda rAja tina lokanA manogata bhAva lahaMta 5 bhomi igyA arihA avataryo tA. DhAla 2 kalpatarU adhyA vAsa (vAgo banyo budhasaMdha keharo rAja vRSabha zupanerI sahanAmanAM tArUjI paMcamaherArI pAgha hADArArI nAyAjI mAtA maradevI mana u9lAsa ja. ke. 3 cAMne jhIlIjI vacce che vRSabha laMchana pada rAjana tA. naravera mata cAlo rAja e dezI). paMca sayAM dhanuM tane mAna sIddha svarUpI sahajAnaMdameM rAja AyU corAsI pUrava lApara tA. magna rahe chemahArAja dhuvarA jAyA vaMsa iSyAge kaMcana vAMna mArI araja suNI je kesarIyAjInarAja e AMkaNI vIsa lASa kuMvara pade tA. piNa nija sevaka vinave rAja lakSa saThi pUravarAja manavaMchitare nivAja dhu. mA. 1. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 jainayuga 4 1983 dura thakIre arajI karuM rAja 0 manare bhIMtara thAya sIraghaNI rAja piNa tuma dhyAnare hajUra dhu. mA. bhaMDArI jinarAja dhu. mA. kRpAre sudaga zubha leDarathI rAja hemavijaya zupAyathI rAja hoi kiMkara sanara dhu. mA. 2 teja kahera sAro kAja dhu. mA. 11 asuraneM atI hai sajyA deI rAja rAzI jugAjuga vAta bhaMDArI samaraNa kare suNo rUSabha rAjida jhujhapaNArI kIrata suNuM rAja kArelIo azuremIlI kare asura nikaMda teha kahuM avadAta dhu. mA. 3 meM jANyuM dAMma deyaryuM te kAMI na karI vAta eka dIna sadAzIvarAma(va)cha rAja ulaTI bAjI mAMDIneM chelaNa lAgA ghAta jasavaMta bhAu tAto jema te mATe kahuM sAhibA rASo thArI thai lAja lasakara leI AyA darIsaNuM rAja pauSa vArarUM kiMma kIjII lAje viNuye kAja 3 kuDa kapaTa dharI tema dhu. mA. 4 trAsa pamADaNa kAraNe dhAyA asura eka phera chala karavAne kAraNe rAja asI nIkAsIne la lIu bhaMDArI ghera jape sadAzIva vAta be vATIkIo sAMkaDe bolAvI azurANa pathara murata mere kAI hasi rAja aNagamatA nija vadanathI virUI jape vANa syo devataNI karAmata dhu. mA. 5 DhAla 3 keTarI uTakarI dhAmamiM rAja (uThare rANI divaDIo ajuAla besAryo re karI deva paradezI kAgala AvIyAjI mArA rAja bhUtaSAMnA hiMdU pASaDami rAja mAla DagIleM nIta meva bAlyA 2 savAmaNa tela paradezI kAgala na ukale mArA rAja e dezI) - jasavaMta vade zuNa rAujI rAja bo 2 sIvarAma tAma rIddhi prabala apAra bhaMDArI guNa vAtaDIjI mArA rAja karIi locana ihAM dAva rAja melyo 2 mAla anaMta kuNa karase chattakAra mA. 7 ghatIneM dina rAtaDIjI mArA rAja namAMthIuM madhayaNu bhaNI rAja Alare amaneM e dhana Aja azura there ujamAla dhu. mA. cheDIsa nahI tuma bhaNIjI piNa muDha manameM jANuM nahI rAja sAMma sevakane vighana apAra je kipAka samatAla dhu. mA. 8 hAsyare kahI mana taNIjI karIne upadrava ima cihuM jaNe rAja pAMhaNe devana pAsere koI AyA devala majhAra dhu. mA. nike mAMgo na eka nikejI darIsaNa karIne pAchA valyA rAja te mATe tu mata karaje guja pakaDa bhaMDArI tiNIvAra dhu. mA. 4 ghaNuM zuM kahII tune cira bhaMDArI nIja mana thakI rAja . dAMna to bhaMDAre rahyA dUra kahe bhaMDArI suNu sIvarAma dhu. mA. kumatI kiMma dASavejI piNu lehaNAthI dehaNa thaye rAja kumati mAraganAre bhajanAra je kAMI karasere azura dhu. mA. 10 thAre Ima bhASajI dhu. mA. 6 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejavijayajI viracita kezarIyAjIne rAsa 483 mA. mA. vayaNa dhruNIne guTI caDhAya azura AMNAM lopato bhaMDArIyA muSa upare daI thApa kradhAtura kahe kopajI bhaMDArI dIo upadesa jyu sugrI kapInaM kahejI vInAsa kAle viparIta buddha sona cihuM jarI gaI kara vAhara kesarIyA kRpAla asura AvIne ajI hemavijaya kavi rAyane sIsa suteja prabhu dhyAne mojI mA. 6 mA, mA. 7 mA. 16 mA. je mAne to bhAchuM eka vAta vidhyAtarI nahI maNAjI rISabha jInara eka sata putra te mAMhe vRddha be jaNAMcha vaDe bharata ladhu bAhubala brAta vaDAuA tuma amataNAjI Adima Adesara jInarAja kArija sAre ghaNAMcha dII apUtrIyAne pUtra Apada saravene harejI roga jalaNane jalare kaMtAra saMgrAMmeM ari ghaNAjI cera gayaMda ne visa haranAra aSTa bhaya alagA karejI alaSa nIraMjana trIbhuvana mAMhe ThakurAIpaNo dharejI kaMI bhASA che mujane yAMhi dhaNare pAse lIo zurapatI narapatI seve aNurA pAya vidyAdhara pada chaNe dIjI sehasa aDatAlIsa vidyA kerA pATha iMdra prabhu mu kahyA namI vinamI pAlaka puta vaitADhaye gIrII rahyA ehavA guNa dhAraka jIna rAja kesarIe kAre vaDo AdajI kero lope kAra te jaga mAMhe jaDojI hiMdu musalamAna baMdhava daya ehamAM nahI jUdAgarIjI mula thakI meM bhASI sAcI vAta je mAne te e che parIjI hute ehane dUkamI chuM dAsa e nAthajI mAtarojI je karo the kAlA narIAla te kAla saphAI tAharoLa mA. kesarIyA vAhara karo bhaktI kArakanI bhIra Avo maMtrI anuMbha azrura taNI je pIra 1 mA. 8 AvelA duSanI acche varte mahArAya kabaja kI duSTha malI e satI thaDAre pasAya 2 bhaMDArIpaNe AdarI Aphala pAMkhyA Aja saMgata thAharI me karI tyAre rahI A lAja mA. 9 mahaTA karI ne rahyA jaI pahADo vIca INI mati bahU thAyacce kesararA IhAM kIca rAva suNI dharaje mAyA kara rahI nisaMka mA. asurapatI bhaMDArInaeN jape vaya alaMka 5 DhAla 4 mA. 10 (karahA cAla utAvalo pagaDe AI gaNa gorajI budhasaMga hADAcharo karaho e dezI) bhaNe kumeda sadAzIvarAmanI jasavaMta bhAu tAta temaja jouM re huM nAthajI tAharo hamane mArA~ kema 1 mAM. 11 kesarIo thAre mAMne kAMI kare e AMkaNI sIra chedIle cAMjI tAharI nAthajI kayuMho uvAre dhaNaApuM jevA tAharU AvIne kema ugArejI ke. 2 muDhA loka sayala malI kare pAhApurA vavANajI mAM. 12 lalI 2 chaMda pAe nameM matahINA te ajANajI ke. 3 arUNa nAyaNa karIneM kahe locana karasya bhaMDArajI tAharI hemA depAvaje bhulisa mAMhi ligAracha ke. 4 Ima kahI ghA naravara laI mugala habasI ne paThANajI mA. 13 isa paDIjha nagArA taNI dhauma macI ghamasANajI ke. 5 mA. mA. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga jayeSTha 1983 nIlI TopInA dhAraka ghaNA ubhalA tAhi pharaMgajI varaNuM aDhAre japaMta rUSabha jiNesara tuM dhaNI che. ArabarI Arbhara huI navala nejA paMcaraMgIjI ke. 6 sIdhra vAhara kara bhIra medanI vedanI sahe tuma taNI cha.2 vasudhA upare phera hare dhure nIsAMNa apAra tirunelA samudra majhAra Apa padhAryAre premeM karI jI. sainya ghaTA thATa bahu malI saraNAirAre TahakAracha ke. 7 zrIpati nAMmeM seTha beTherI saha phadaya dharI che. 3 uttara dhana chama Una tima halakArI tihAM phejacha tihAM hue yAna tephAna ubhaDa pavana prajogathI che. sujasa deyaNa cidU jANa kare DolaNa lAgore jihAja nidhi vigere bhAvI manasubo nija mojajI ke. 8 jagathI . 4 gAmaDIyA mAMhe bhIla thoDalA tiDAM nahI keIra AdhAra rIva rIvA sahu muSathI sanya avADI navi Ave kare che. jodhA nara ke dIse nahI je ApaNane haThAvejI ke. 9 nija 2 deva gurU dharma ApapaNure dIlamAM dhare che. 5 nikevala beThe bhUta tasa pAseM nahIM zastrajI keAI bhaje harihara deva kaI alA pIra koI becarIjI. naravANI e pASANa kaI vIra jAta samIra joganI sakti samAcarI . 6 nahI tasa aMge suvaajI ke. 10 seTha jape navakAra maMtra amulaka mana dhare che. vAMni paNa nahIM cetanA je uDIne sAme thAyajI paMca prameSTI zubha dhyAna vikaraNa zuddha samaraNa kare che7 balavaMta nara ko dusaro je ApaNane haThAyajI ke. 11 Ima dhArI cidaM jaNe dhAraNA jasavaMta dIre Adeza roka rUkama seha pAMca sera savAre kesara dIyA jI. kAIjI subhaTathe sAmuM juo mAne dhulevarAyane seTha seTha nidhIre pAre thayA che. 8 A deula A grAmesajI ke. 12 jasarA abhIlASI jInarAja turata pitA tihAM kiNa pheja caDhIre sanamuSa thaI kihAMhI duro jInarAjajI jaI jI. hemavijaya supasAyathI teja kahera sAro kAjaLa ke, 13 nAva uThAvaNu kAja kare sukhAkrama Atura thaI. 9 nAva uMcakIre tela samudra taTere jAI ThavI che. Apa lIDare vIsarama tava tihAM vAta AvI dala vAdala sama upaDaye myAMma ghaTA ghana ghera navI che. 10 asura atIe uchaka thayA ke kaI karejayuM jagora 1 duSTa kIure jIhAM jora asura alurAI bahu lahI che. saMgrAma vAjA saja thayA raNasiNagA raNatara hAM thIre sura eka jaI navaraneM Age kahI raNuM bhaMbhA pUra vAjate subhaTa huyA sasatra 2 jodhA nara cAle milI DhIla nahI ghaDI eka sura rIdayere na samAya vAta keDe thaI te bhaNe che. sainya sakala muraSapati vacana kahe aviveka 3 hemavijaya suparasAya teja kaheze heje ghaNe cha. 12 gherI lIo grAmaseM jInamaMdira jAta kude capala kuraMga duhA duSTa chasthA yamaduta 4 sara kare svAmI suNo paranA samAre kAja dIgamuDha sahu nagarIjanA A syo huo utapAta Aye huM darIsaNa bhaNI vINuThI dIse vAta pa. . zuddha ne rASo sapura taNI te nija viNase kAja 1 jalavara thalavaTa mArage vIsamI jIhAM kAMtAra DhAla 5 lAva karIne tamo lachI vadhArI apAra (phatamala pANIDA gaI tire talAva lasakara Ayore te laDI leyaNu bhaNI laI prabala dala pura hADA rAyaro e dezI) vayaNa udhata mudha ucare Avyo eka asura jInapati pUrijena hAla kalola ghere hure paracakrano lIdhI hase ke leyase huM Avyo chuM atra 3 kesarIyAre mahArAja pAMNI rASare nija nakaro cha.1 jarUra padhAre nAthajI vATa je jana tatra Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 tejavijayajI viracita kesarIyA rAsa bhaMDArI tuma upare karI melyo kAra brahmANI jina bhakti dhAraka zakti malI bIjI vAra tuma pade koI na caDhe niradhAra 5 jInazAsana bhaNI sAnadhakArI AgalI la. - hAla 6 deva devI vItarAgarA mukhya sAmuM jove la. ' (iNa sarovarIyAMrI pAla je nAthajI dII Adesa sara haraSita have la. 6 ubhI deya nAgarI lalanAM e dezI ). karaNa sAyara jinarAja bhAje te sarvane - Ima suNatAM jInarAjane sura salA mathI lalanA ApehI ApaNe pApe taje te garvane la. bAvana vIra jape ema asura thayA jalpA lalanA jIva hatyA taNo dasa ApaNu kiMma lIjI che, piNa nI ja svAmIne dAma levA kiMma dIjII le. nirguNavaMtani guNa deIne jasa kIjII la. 7 kesarIyAjIna rAjaro kAraja kIjII la. 1 Ima nisuNI suravANI vade jinarAjane la. tilAM A aMjanI naMdanagirI karamA grahI la. iNe AcaraNe samAro the nija kAjane la. duSTa karUM cakacUra nyU Adeza gho vahI la. moTA thaIne ajukta vayaNa kiMma bhAsII la. cosaTha joganI upara laI ubhI rahI la. hemavijaya kavi tejane caraNe nivAsII la. 8 asuro rUdra bhale vA rUdrANI gaDagahI. prathama mAmo vAra A viNAyaka malapate la, dUdAlo dUSabhaMjana vadanathI japate sura salA jaganAthane bhASe ema vacana kani zuM kAma huM sAnidhakArI Agale esI vAta kahI tumeM na gamI amace mana 1 u chuM kara jaDa rISabharI bhAgale kAra lo duSya'malI bhaMDArI muja thApa jaTAdhArI sIvarAja sajoDe sakti zuM la. deIne dAna levA sajaja thayA che Aja 2 vRSabha thaI asavAra rAgI jina bhakti zuM la. sijyA viNu have tene kiMmatI na vase lAja AvI bhaNuM suNo deva sarva zuM joI rahyA le. te mATe kRpA karI tame gha anumati mahArAja 3 ajukta vayaNa asure bahu jinanI kahyA devahanI ucaraMta brahmAjI AvIyA tava TakI kAlo tiDAM bhAva ja che ema caturmaSa cihuM vedanA pustaka lAvIyA la. sakti jAta ama bahu kAma sama jema 4 veda ucAre karI bhAi e duSTa jase galI la. gaumukha yakSa bihane kAraja AjJA detA - vilaMbato nahI kama supala jAe valI la. 5 samadra taTathI anameSameM AvyA sura sameta 5 (apUrNa) [ A rAsa hIravijayasUri-vivekavi0 ne zavijaya-rUpavijaya-kaNuvijaya-raMgavijaya-bhImavijaya 'hemavijaya ziSya teja vijaye saM. 1870 nA phAgaNa suda 10 ne dine mukhyataH mAravADI bhASA mizrita gUjarAtI bhASAmAM ramo che ane tenI saM. 1884 nI pratamAMthI nakala karI karAvI munizrI saMpatavijayajIe amane ghaNuM varSa pahelAM mokalI hatI. tene upaga hamaNAM kezarIA tIrthanuM prakaraNa upasthita thayuM che tethI atra prakaTa karavAmAM karyo che. adharo bhAga have pachInA aMkamAM Avaze. taMtrI ] Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** jainayuga mAha dharAvuM rUpakanATakanA sakSipta sAra anuvAdaka-paDhita phattehada kapUracaMda lAlana [ maMtrI yazaHpAlakRta meAhaparAjaya nATaka gAyakavADa orienTala sIrIjhamAM na'. 9 mAM prakaTa thaI gayuM che. tenA artha mehA parAjaya che eTaleke zrI hemaca'drAcAryanA upadezathI cAlukya rAjA kumArapAle jaitadharma svIkAryo, peAtAnA aDhAra AjJAvattI maDalAmAM 14 varSa amAri pravartAvI, ane khItArasa maranAranI milkata rAja jasa thavAnI jUnI prathAne nAbuda karI e vAtaja A nATakanA pAMca a'kamAM ja guAvelI che. yazapAle ajayapALo rAjyamAM A nATaka racyuM che. ajayapAle sa', 1229 thI 1232 sudhI rAjya karyuM tethI te be varSanI vacamAM A nATaka racAyu. kartA zrI meADhavayAvata`sa zrI ajayade cakravatti caraNu rAjIvarAjaRs'sa evA maMtrI dhanadevanA putra ane rUkimaNIkukSimAM thayela paramArhuta' peAtAne eLakhAveche. meADhannatimAM aneka jatApUrve hata'; hemacaMdrAcArya mULa meDha hatA. ane A nATaka pahelAM thArApadrapura (tharAda)nA pAdaramAM AvelA zrI kumAravihAramAMnA ekamAM zrIvIrAjanezvaranA yAtrAmotsava prasaMge bacAhyu hatuM, ema sUtradhAranA mukhe jaNAvyu che, A yAdamAM karyAM sudhI hoya thA tyAMnA rahevAsI haiAya. A nATaka eka rUpaka tarIke che. AvAM rUpamAM paDeluM sa. 962 mAM jaitAvArtha siMharSinuM pamaniMbhavaprapaMcathA nAmanuM saMskRtamAM propa maDhArUpa che. tyAra pachI netara saskRta sAhityamAM rUpo thayA che nAme prabodhacaya- byumitra deza zana jItte varSanA 5mAM sau 1065 AsapAsa rahyu" te, sapa suya, mAyAvijaya, caitanyasAya che. naciMta prAya ciMtAmaNi, pAMca, sAnathala, A nATaka uparAMta che. eka zrAvake racelA A nATakanA jiyama DanagaNa nAmanA jainasAdhue peAtAnA kumArapAlaprabaMdhamAM sakSepa 'mAhaparA-parUpaka vastusa grupa" e mapALu karI ApyA che te Akho uparokata gAyADa sIrIjhamAM chapAyela A nATakanI prastAvanAmAM Apela che tenuM paDita lAlane kareluM gujarAtI bhASAMtara nIce mUkavAmAM Avyu che, AmAM pAtrA kumArapAlazana, tenA niMrUSaka, ane zrI hemacAyAre e traNa sivAya budhAM bAvanAmaya-(abstract) gu che. paMDita lAlana mULa nATakanu paNa bhASAMtara karavA mAge che, d'al.] have eka veLA prabhAtanuM kArya karI, paTagara caDhI zrI rAjarSi zrI gurUnA vaMdana mATe AvyA ane upAzrayanA dvArapAse devakanyA jevI kAi kanyA ramatI rekhI vicAra karavA lAgyA. nisTrIma navA navA ullAsa karI, lAvaNyarUpa amRtanI nadI jevI, mArA AtmAne Aveza AnaM:mAnada ApatI nA adbhuta kanyA kAnI che? 54 1983 tyAra pachI zrI gurune pAdana karyuM. jyAM sakala sabhyano maLyAM che, tenI vacamAM rIbIne pUchyuM. "ruM ! bhagavana pUrve dekhelI mhArA manane haraNu karanArI dArapara kAnI kanyA che ! tenuM nAma zuM che? tyAre sUrIzrI paNa e rAjakuMvarane rAgI atizazna ullAsamAM AvelA jANI, tenuM mana tenApara lA cAvavA mATe tenA kulazIlAdi kahe che; " huM cAlu OM dhyAna na sAMbhaLa.. k vimalacitta nAmanuM nagara che; vinaya nAmanA tene kika che; ane tenI comera maryAdA nAme vizaLa khAi che, tyAM ahaMdudharma nAmanA nRpa rAjya kare che; ne mahimA AvA cheH - e dharmanarentharanI upAsanA karavAthI zuM zuM thAya che ?-mukulamAM janma, aneka prakAranI vibhUti, vahalAMnAM samAtrAmA pANatI paramparA, rAnamAM zirAmagrupaNuM, ane vimala yA, eTalA vAnAM tenA upAsakane thAya che. teo emanI sevA karanArane mithyAtvarUpI pratinuMdhAthI DAve che; sakriyAomAM prakRtti karAve che; potAnA mAzrita jatene potAnA AtmasamAna gaNI tenuM pAlana karAve che; evA guNa jyAre tematI praznamAM Ave che, tyAre tee rAgamAM sArAmAM sArA rAjA tarIke prasiMdU thAya che. + + + Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehaparAjyarUpaka nATakanA sakSipta sAra temane vikRti nAme patnI che, IMDAne pazu te evAmAM AvelI nathI, ane A lokanA ane para maikanA samaya sukhanI prAptinA kArya rUpa che. e daMpatIne zama, dama vagere putrA che. have ekadA temane tyAM putrIne janma thaye; tethI teone khinna manatti vALAM joi e dIkarAnA dAdAvizvanA jANu, evA zrI jina karyu che; putrI janmI tethI kheda krama pAmaze / AtA putrAyI pazu adhika tamane thaze, ane potAnA pitane bekAra pratiSThA apAvaze. ethI sarve karyuM pAmyA. janmASThava karyo. kRpAsuMdarI " evuM tenuM nAma pADayuM che. hAla te yuvAvasthAmAM AvelI che. peAtAnA manamAM Ave teneja varanArI rAvAthI mAkamAM vRdukumArI dvapanAmathI prasiddha thayelI che. eMvA have rAjA kahe che, " bhagavan! bIM temanA ! AgamananuM kAraNuM nivedana kara.'' surIthI zeAdhyA, * sAvadhAna thaI sAMbaLA, rAjana ! bahiSkRta petra evA mahu nAme ratna rAjacittapuramAM rAjya bhAgave che. te baDA badamAsa che. peAtAnI meAjamAM paNa rAkhane raka karI nAMkhe che. iMdrAdi mArAnakhAte paNa paNa peAtAnI ANumAM rAkhe che. mahAnane paNa dAsa banAve che, ane mahA pApa kriyA tenI pAse karAve che. vizeSa zuM kahevuM ?-traNe prakAranA jagatamAM koIpaNa de, manuSya nathI ke re tenI bAjuthI savAra paNa vAra rahI zake. va tene vikRti" nAme mahArANI che. jevAmAM badhu jagatanA jIvene vhAlI lAge che, kAraNu atre tenuM suLe sevana thAya che, temanA koSa vigere karA che, khate putrI hiMsA nAgeche.bega dharma ane mAhu ane anAdi siddha vairabhAva che, ane tenI kaDaka pratijJAe cAlu che. tene rAvisa yunA java rahe che. paraMtu kAra veLA kAranA japa ane bIjAne to parAma 1 vairAgya. + :-hiMsA-anu.A-:mpson, * sataputhI vikAra pAmelA, satyagaNIthI dUra rahenAza. * yAga avazya 487 thAya che. ghaNA kALa badho paNa hAra jIta nakkI thaI nathI. evAmAM zrI zailupa, buddhI havAthI manamAM utsAha lAvI bese che, bhagavan! A prabaMdha banne sArI rIte samajavA jevoche. mArA rAsabya janAne temaja mArA AtmAne e prayadha baTTu AnaMda Ape che; paraMtu eka veLA ubhaya pakSanA rAjAonI senAeMnu svarUpa jovAnI manamAM kaDAM rahe che. te kRpA karI paNa mo jaNAve. evuM jyAre rALa te bhAvA tyAre surIbIne karyuM, hai! paramAdvaita vicAcaturmukha ! zrIkumArapAka ! eMnuM nirUpaNu je karavAmAM Ale te bahu sUkSama paNa vistAravALuM che te kharekhara samajI leA, ane te A prakAreH-dharmatare ne sAgama nAme matrI che, san sano viveka karavAmAM catura te anya nathI gAMjo na jAya evA e matrI che. vivekacaMdra nAme senAdhyakSa che. jeNe vipakSatA kSaya karavAnI tAvikSA lIdhelI che. zubhaadhyavasAya nAme paciAraka che. satya, caniyAdi senAnIo che. vidheya zuM kahevuM, ra jan! zrI dharmabhUmI dhIra che temaja zAnta che. eTale keH-- zrIdharmanarendra rAjA sadAgama --matrI vivecandra senA pakSa zubhAvyavasAya agarA. Bopy-guard, samyakatva yama-niyama vigere vigera} - sainika. have gehapatinA kAgama pratrI che. je sarve buddhinuM mUtrama che. jJAnarAzi tenA senAnI che, miththAva kuraadhyavasAyo tenA sumarA che. mA" pote pIra ane jIta che. eTale keTamAhanapati zana keMDhAgama--matrI ajJAnarAzi sainAnI mithyAtva gucavAyA } subhaTA. 1 cAre bAjune vicAra karanAra; vicAra bA. 1 hannurIe. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 jainayuga peka 1983 e pramANe sAMpratakAlamAM uchaLI rahelA prabala jANyuM ane zrI gurUne A vRttAMta jaNAvyA. udayanAdi ane duSTa temaja ISTanA vighAtaka kalikAlane sahAya maMtrI-maMDaLe bhUpALa ane tenA parivArane upAzrayamAM karanArA karAla vilAso sahita moharAja bolAvyA- gurUzrIe rAjAne kahyuM, he ! rAjana ! kathA pitAnA jIvanane mahAlI rahyA che. emaNe sarva sthaLe Apta pradhAne purUSane zrI dharmanareMdra pAse mokalIzuM? pitAnI AjJAnuM prAbalya phelAyeluM che. ane zrI dharmanaMdinInuM mAthuM karavAnuM che. saMskAra karI A dharmapatine maMDalika rAjAo sAthe parAjaya pamADI darapUrvaka, koI sArA sthAnamAM zrI dharmanareMdrane hAMkI kADhayo che. mahotsava pUrvaka ANane nivAsa karAvo e yogya rAjA-pachI? che. svapadathI bhraSTa thayela mahAna purUSo mahAlajajA' sUri-sarvatra bhamI bhamIne thAkyA, paNa samudramAM DUbI jAya che. moTA purUSonI sAthe te sthiti na pAmyA tyAre sAMpratamAM zrI gurjaranAtha saMbaMdhAdi, paNa bodhatA nathI eo kAMinuM kAMI bhUminA ziromaNi jyAre zrI pATaNa mAM virAje majI jaze ema jaNI durjananI bhaLatI vAtothI che, tyAre amArA Azramano (upAzrayano) Azraya hItA rahe che. mATe AvAM kAraNathI kRpAsuMdarIne 'laine kaMika svastha thaIne zrI dharmabhUpa kALavilaMbana1 zrI dharmanupa rAjI thaI Apaze vigere-vigere bole kare che. zrIluya! tArAM surAjyanA abhyadayathI te che. pachI sva parivAra sAthe vicAra karI matiprarSa te khuba balavAna thayela che, ane tethI pote ghaNuMja nAmanA pradhAna Apta purUSane pAThavyo. zrI hemAsanmAna temAM pAmaze evuM ame mAnIe chIe. cAryanA AzramamAM- (upAzrayamAM) nivAsa karI rahelA ame tamane zaraNAgatane vajInA piMjarA jevA rAjA zrI dharmabhUpanI pAse te gayo, ane jaine kapAmAnIe chIe. suMdarInA darzanAdine vRttAMta nivedana karyo. pachI . AvA surirUpI candranAM vacanAmRtathI pUrNa dharmasatAnuM mAthuM karyuM. zrI caulukyanA guNe A utsAha pAmI kumArapALa pAsuMdarIne yuvAva- prakAre jaNAvyA jemake :sthAmAM ArUDha thayela sAMbhaLI hajAro gaNe dRDha je samyakatvane dhAranAra che-baMdhujanone karUNAno anurAga rAjAne thayo ane tene huM jyAre paraNIza. eka siMdhu che. AhaMta dharmano paramabhakta che-cAturyaevI ciMtavanA karate rAjA gurUne namana karI 21- gAMbhIrya vigere guNonA samUhamAM sadA snAna karI bhuvanane zobhAvavA lAge. rahyA che ane bhuvanano adhIzvara che. tyAra pachI,-vANImAM te-hadayamAM te-mArgamAM A prakAre jyAre matipraka jaNAvyuM tyAre te-dhAmamAM te-gaganamAM te-jalamAM te-pRthvImAM te-ane zrI dharmatRpa kahe che: -he ! matipraka! tuM kahe che dizAomAM te eTaluM ja nahi paNa te zazimukhI te satya che. zrI calakacaMdranA lokottara guNenI rUmamAM paNa mArI AsapAsa pharI rahI che. bIjAthI sampatti rUpI bAganI yogyatA viSe zuM kahevuM hoya che; zuM? mane to vizva paNa temaja lAge che. paraMtu e tamAMrIputrI) svabhAvathI purUSaASiNI che, AvuM bela kapAsuMdarIne virahathI paravaza ane tene na pALI zakAya evI pANigrahaNa semI thayelo rAjA che evuM zrI udayanAdi maMtrImaMDaLe pratijJA che; ethI karIne jarA mana DolAM khAya che. - 1, pAgya prasaMganI rAha jovI-ane lAga Ave tyAre matiprakarSa-zI pratijJA che? huM sAMbhaLavAne IcchuM chuM. kUdI paDavuM. (apUrNa) : Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 aMgreja rAjyanI sthApanAmAM jaina hi aMgreja rAjyanI sthApanAmAM jainono hisse [ gujarAta sAhityasabhAnA eka sabhya rA. DAhyAbhAI zake; te chatAM te jamAnAnI keTalIka bAbatapara te prakAza maradAsa paTelanA hAthamAM eka junuM cApAnIuM AvyuM, pADe che. te vakhatanI aDhaLaka dhana-saMpatti, vepAranI A pAnI jona keme sarakArane derAsaranI pavitra vizALatA, hiMdI vepArIonI yojanAzakti, samayaTekarIonA saMbaMdhamAM arajI karelI tenA TekAmAM te vartIpaNuM ane sAhasa vagerenI kAMIka jhAMkhI A patro kemanA AgevAnene maLelAM pramANapatra, sanado temaja uparathI thAya che. aMgreja adhikArIonA patra raju karelA tenI chApelI jana zarAphee ekaThA thaI rUpIA pacAsa lAkha ekaThA nala hatI. A cApAnI6 ANaMdajI kalyANajInI peDhI karI, ezIonAM judAM judAM mathakomAM peDhIo sthApI, te taraphathI chapAvavA AvyuM hoya ema anumAna thAya che. peDhIo mAraphata kampanIne bAtamI pUrI pADavA mAthe rA. DAhyAbhAie A copAnI sAhityasabhAmAM vAMcI rAkheluM teno spaSTa ullekha lerDa kalAivanI sanadamAM batAvyuM ane te upara potAnA vicAra raju karyA. sabhAe Ave che. (juo naM. 2) be divasa AnA judA judA etihAsika muddAo upara kacabAzA kuTumbanI zarAphI peDhI sAthe te vakhatanI carcA karI. chevaTe A saMbaMdhanI mAhitI prasiddha karavI duniyAnI moTAmAM moTI theDIja benko barAbarI karI ke nahi ane prasiddha karavI te kevA svarUpamAM karavI zaktI tema lorDa elanabare jaNAve che. (ju e naM. 13) tene sarva adhikAra kArobArI maMDaLane sakhe, ane A dastAvejo uparathI mAlama paDe che ke aMgreja kArobArI maMDaLe samitine sepyuM. amaladAre jaNAve che te pramANe tevI madada sivAya pAnIuM keTale daraje mAnavA lAyaka che. aMgrejone jItavuM azakaya thaI paData. A copAnIAmAM zarUAtamAM kacAzA kuTumbanuM prazna ubho thAya che ke vicArazIla ane zAMti priya evI jaina keme paradezI ane paradharma aMgreja thanAmaM Ave che. A peDhInAmAmAM kacabAzA kuTumba ane madada karavA kema usakatA batAvI ? A praznanA caMdraguptamAMthI utarI AveluM batAvyuM che temaja AbunAM uttara keTaleka aMze dastAvejomAMthI maLI Ave che. te derAsara bAMdhanAra vimalazAnuM nAma eja kuTumbamAM jaNA vakhatanI hiMdustAnanI sthiti aMdhAdhuMdhIvALI hatI. jaina vavAmAM AvyuM che. tyArabAda aMgreja amaladAra leDa kema AkhA hiMdusthAnamAM temaja hiMdusthAna bahAra vepAra kalAIva, lerDa bleIka, pipahoma menasana, sara DeviDa kheDatI hatI ane "teo ema mAnatA hatA ke aMgrejonI ekaTaralanI, jenTInsa, elekajhAnDara barnsa, mekaneTana, lerDa elanabare, sara cArlsa nepIara, janarala AuTa madadathI ja temane vepAra sahIsalAmata cAlI zakaze. " rAma, sara jahona lorensa vagerenAM pramANapatro ane ( eca. Ara. kuka. Asi. sekreTarI, hiMdI sarakAra, 182.) sanada Ave che ane chevaTe zahenazAha akabaranI sanada che. emane vepAra vadhAravAnI paNa taka sAdhavI hatI ane peDhInAmAnI keTalIka vigata zikabharelI lAge che paNa temanI peDhIonA rakSaNa mATe aMgrejonI mada joItI te sAthe ApaNe saMbaMdha nathI. ApaNe te sanado ane hatI. te temane leDa kalAivanI sanadathI maLI. (naM. 2) dastAvejo ja agatyanA che. A dastAvejo aMgreja amala- jaina dharmamaMdira e jamAnAmAM bhayamAM AvI dAranA lakhelA che ema kahevAmAM AvyuM che. je A paDayAM hoya agara te jamAnAmAMnA jaina AgevAne dastAvejo kharA na hoya te aMgreja sarakArane karavAnI bhaviSyamAM dharma upara Aphata Avaze ema mAnatA hoya arajImAM te dAkhala karavAnI himmata arajadAre na ja kare. ane tethI karIne dharmarakSaNanI khAtara paNa temaNe A daratAvejo eka ja muddAne lagatI bAbate raju aMgrejone madada karI hoya ema dastAvejo jotAM lAge che. kare che te dhyAnamAM rAkhavuM joIe jene aMgrejone ghaNuM dastAvejamAM dharmanuM rakSaNa karavAnuM vacana judA rAjya sthApavAmAM kevI madada karI ane tenA badalAmAM judA aMgreja adhikArIoe ApyuM che. judA judA aMgreja amaladAroe temanA dharmanuM rakSaNa ame prajAnuM eTaluM dhyAna doravAnI rajA laIe chIe karavA kevAM vacana ApyAM hatAM teja batAvavAne araja- ke te jamAnAnA jana sivAya judI judI kemanI dAne hetu che, eTale temAMthI bIjI vigato maLI na vyaktioe paNa aMgreja rAjyanI sthApanAmAM madada karI Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 40 hatI tethI jaina kAma tarapha kAI prakAranA pakSapAta agara AkSepa karava!nA hetuthI A dastAvente prasiddha karavAmAM AvatA nathI. paNa hiMdusthAnanA itihAsanA eka agatyanA bhAga upara A dastAveje prakAza pADe che tethI ja agatyanA dastAvejenI prasidhdhi AvazyakadhArI bAkInA bInaagatyanA che|DI dIdhA che. maMtrI, gujarAta sAhitya sabhA ] ta. 1 lArDa kalAivanI sanada mugaTaMda zrI saMgajI ityAdi joga jyeSTha 1983 tyAMsudhI tema karavAnuM vacana ApyuM che. te mugaTabaMda vimaLazA ke jemanA pIra (tIrthaM )ane dhArmika saMsthAe hindusthAnamAM keTalIka jagyAe hAla paNa astitvamAM che ane jemanA sAMdaryane mATe uMcA abhiprAya rAkhI zakAya tevAM, ane yeAgya rIte sAcavavA lAyaka che te vimaLazAnA AbadAra kuTuMbanA te pharajaMda che. 2 jI jAnyuArI, 919419. tethI huM A sanada evI icchAthI ApuM chuM ke.AjathI have pachI aMgreja prajAe temanAM kuTuzmIe ane mitra ke jeeAe aMgreja rAjyanA hindusthAnamAMnA pratinidhie taraphanI sakriya sahAnubhUtine lIdhe ghaNuM khamyuM che temane koi vakhata bhUlI javA joie nahi. temaNe, temanA kuTumbIee ane mitrAe yAre jarUra paDelI tyAre dhaNuM jokhame khabara pUrI pADelI. temanI icchA che ke aMgreja rAjye temanA dharma ane temanA pathanA leAkeAnuM sarvadA rakSaNa karavuM ane meM aMgreja rAjyanA pratinidhi tarIke jyAMsudhI te rAjya hiMdusthAnamAM Take jyAre ame dhaNI muzkelImAM hatA te samaye briTiza rAjyanA hiMdusthAnanA pratinidhi tarIke mArI ghaNI vakhANuvAlAyaka sevA karavA mATe Asanada mugaDhabaMdu chatrapati zrI saMgajI sulatAna kacAzAne ApavAmAM Ave che, jemanI suMdara madada vagara amAre dhaNA kImatI jAna gumAvavA paDayA hAta ane amArUM rAjya dakSiNa hiMdamAM vadhI zakayuM hata nahi. temaNe jAte ane temanI sUcanA ane hukamathI keTalAMka mANasAe evI kImatI sevA bajAvI che ke tenuM varNana thaI zake tema nathI. mAtra huM eTahuM ja kahevA icchuM chuM ke ame temanA khUba ja AbhArI chIe ane jyAMsudhI aMgreja prajAnI dakSiNa hiMdamAM sarvopari sattA rahe tyAM sudhI badhA amaladArAe eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM joie ke dakSiNa hiMdamAM aMgreja rAjya vadhAravAnI zrI saMgajI-gIrImAM temanA reTake ja huM bhAgIe chuM. temanA nI tIvra icchA na heAta tA te murAda pAra pADavI. ApaNane ghaNI vasamI paData, kuTumba ane chekarAMnI saMbhALa levAnI tame pratijJA lIdhI che te badala huM tamAre! AbhAra mAnuM chuM. ane huM vacana ApuM chuM ke jyAre jarUra paDaze tyAre temanI saMbhALa levAnI mArI pharaja raheze. (sahI) kalAIva. karnala na, 2 lADe kalAIva mugaTabaddha chatrapati mahArAjAdhirAja zrI saMgajI sulatAna kacakhAzA,gAmana sAthe si'dara khaDAdUra rAmakIsana pRthvIrAja zrImana tatrAjaya joga A pramANapatra tamane nIcenAM kAraNeAthI Apa vAmAM Ave cheH kAuAkarA kacAzA ane dAurAja tuza ke je mArA sarvottama mitrA ane salAhakAra hatA temanI kheATathI mane thaelI dilagIrI pradarzita karavAnI huM pharaja svamAM chuM. temanA kuTumbIete mArA taraphathI kahejo ke temanI kheATathI thayelI dila vaLI te ja vakhate e mANasa eTale jagatazeTha matabharAya ane tamArA dhaMdhA ane bIjA kAmeAnA bhAgIdAra, sarUpacaMdatI khagALAmAM murzidAbAdanA navAbane lIdhe paDelI kheATanI dilagIrI jAhera karavAnI che. temanAM kuTumbA tarapha mhArI sahAnubhUti pradarzita karavAnA mArA IrAdA che. tame tamArAmAMthI eTale zarAphA, vepArIo ane bIjAeAmAMthI sikkA rUpIA pacAsa lAkha ekaThA karI ane te hiMdusthAnamAMnA judA judA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgreja rAjyanI sthApanAmAM jene hisse dezanA judA judA bhAgamAM makAno ImArate bAMdha- briTiza hakumatamAMnA tamArA badhA vepAradhaMdhA vAmAM ane A jagyAoethI pUrvamAMnA aMgreja ane rojagAranuM rakSaNa karavAnI tamArI araja huM rAjyanA tAbAnA mulakanI khabaro ane vigate pUrI svIkAruM chuM, ane A sanadathI te araja bahAla pADavAmAM kharcaze, evI darakhAsta sAMbhaLIne , rAkhuM chuM ane jevI haze tevI badhI jAtanI huM atyaMta khuzI thaye chuM. AvI umadA darakhAsta Ave madada ApIza. te mATe huM ijAraja hate. A jagyAethI badhI je tamArA upara agara tamArA bhAgIdAro upara agatyanI khabara lAvavA lai javA mATe epIA duzmanane hallo thAya te aMgreja sarakAra temanA nImavAnuM tame mAthe rAkhyuM che, e paNa khuzInI sipAI ane jo tamArI temaja tamArAmAMnA vAta che. darekanI milakatanA rakSaNa mATe Ape. te araja huM badhA saradAra rAhI ane kheDUtone amArA maMjura rAkhuM chuM ane je prasaMga haze tevI badhI tAbAmAM ane rAjyamAM lAvavAnI tamArI darakhAsta madada ApavAnuM vacana ApuM chuM. ane te kAmane mATe joItA badhA paisA tamAre rokavA tamArA kAI nAkara, bhAgIdAra ke ADatI A e paNa amArI IcchA mujaba che. kaI vakhata tamArA sAme 5Ta kare te aMgreja sarakAra temane pakaDI sajA kare ane taimanI pAsenA tamArI keDIo athavA zarAphane ke vepArane tamArA paisA vasula kare e araja paNa huM maMdha pUrvanI briTiza hakumatamAM ane paradezI rAjA- jUra karUM chuM. enA rAjyamAM vadhAraze ane dhaMdhAnI judI judI aMgreja sarakAre tamArA dharmamAM hAtha na ghAla zAkhAo mAraphata, vepAra mAraphata ane veza badalIne e arajanA saMbaMdhamAM huM khuluM kahuM chuM ke mane tame badhI hareka jAtanI khabara ane paradezanA humalA AzA che ke teo kadi tema karaze nahi. ke kaMTAkrisAdanI chUpI bAtamI Apaze, te darakhAstanA chevaTe huM kahevAnI rajA lauM chuM ke tame ane saMbaMdhamAM ane je vakhate ane je sthaLe aMgreja tamArA mANue vakhate vakhata ane khAsa karIne sarakAra tamArI, tamArA bhAgIdAra, DIAe, ArkaTamAM karelI sevA huM kadi bhUlIza nahi. 3 jI me, 1765 (sahI) kalAIva, ane nokaronI sevA mAge te vakhate ane te sthaLe tame ane teo saghaLA hAjara raho ane aMgreja sarakAra game te vakhate hareka kisamatanAM je kAma karAvavA mAge te mAthe che ane karo, tevuM ja lerDa leIkanI sanada tamArA vAraso ane pratinidhio kare. te darakhAstanA saMbaMdhamAM huM kahuM chuM ke tame judI judI rAjagiri TuMkanA mugaTabaMda chatrapati mahArAjA dhirAja kesarI kuMvarajI zebhAI zrIsaMgajIe ApaNane karelI dareka darakhAsta joDe Adara ane premathI huM paMjAbanI, helkara sAthenI, bharatapuranI ane vAyasaMmata thAuM chuM. vyamAMnI ApaNI badhI agatyanI laDAIomAM ghaNI ane tamArI araja saMbaMdhamAM ke tamArA, madada ApI che. uttara hiMdanA keTalAka bhAgamAMnI bhAgIdAre, joDIAe, mitra, ADatIAo ApaNI sarvopari sattA temane ApelI zIdhra madadane vagerenA A kAmanA badalAmAM tamArI jAtane tamArI AbhArI che. dhaNuM kImatI jAna nAza pAmatA bamilakata ane izkayAmatanuM rakSaNa karavAnuM mAre mAthe cAvavAmAM te kAraNabhUta hatA. temanI DahApaNabharelI rAkhavuM. A sanadathI tamArI e araja bahAla modIkhAnAnI vyavasthA hamezAM upakAra ane AbhArAkhuM chuM. ranI lAgaNIthI sAMbharaze. ApaNuM ghaNuM kaTokaTIne ane khAsa karIne ane ' o, gumAstA, khidamata: ArkaTamAM karelI sevA naM. 3 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga 492 vakhate temaNe ApaNane madada ApI hatI ane briTiza rAjyanA bhatrAnI ke kAMi upayogI thAya tevI khabara dhIraja ane zramathI ephaDI karI hatI. rAjyane je agatyanI ane khullI madada ApavAmAM teo kadi pAchA paDayA nathI teneA purA badale vALA zakAya evuM nathI. hiMdusthAnamAMnA aMgrejonA kAmamAM je hita te batAvatA te humeyAM ApaNane yAda raheze. ane temane ane temanA kuTuMbIone samAjamAM uMcA mAna ane darajaje caDhAvavAnI badhA uMcA briTiza amaladArAnI karaja raheze. (sahI) leIka 3 7 jAnyuArI, 1805 naM. 4 badhI bAjue uMcA jADA kATathI dherAele ane Ne bhAge na caDhI zakAya tevA parvatanI TAMca para badhelesa hAvAthI gvAliyaranA kille lagabhaga ajIta hatA. te mahArAjAdhirAja sAi sikadara sarUpa'da gupta ke jemaNe ApaNA sAhasamAM kharA manathI madada ApI temanI madada na haiAta tA teneA kabajo kAi rIte lai zakAta nahi. killAmAM TekarInI rAMce jatA eka peA rastA hatA. AnI bAtamI temaNe meLavI ane ApaNune khabara ApI ane tethI ApaNI umeda sahelAkhathI bara AvI. A vakhatanI temaja khInna prasaMganI temanI sevA briTiza taraphanI temanI vAdArI ane bhaktine lIdhe prerAi hatI. ApaNe hamezAM temanA dharmanI jAheAjalAlI, temanA dezanI sthiti ane temanA kuTu cchanA hakka dhyAnamAM rAkhavA joie. 1782 (sahI) pApahAma kepTana na. pa hiMdI rAjyakartAonI sAthenA vigraheAmAM briTiza pakSane vijaya apAvavAmAM mugaTaH chatrapati mahArAjAdhirAja devarAja baTThAdUra rAja mIra kuMvarajI gupta taiyAra hatA. marAThA jasavatarAya sAmenA A paNA vigrahamAM temaNe dekhItA bhAga bhajavyeA hateA. temanA potAnA mANaseAnA jIvane jekhame kATAnI ceSTa 1983 virUddha cala eLaMgavAmAM temaNe madada karI hatI. mundarAnA pahADI killAmAM ane bhejavAmAM ane sUkAM jagaaAmAM briTiza seAljarAnA jAna bacA vavAnA prayatnamAM temanI praza MsanIya kutte atra chuMtIya che. badhA sadguNeAnA zire maNui amArI AbhAranI lAgaNI temanA svArtha, dhArmika, rAjakIya ane sAMsArika, dhaNI saMbhALa ane kALajIthI sAcavavAnI pharaja pADe che. 1804 (sahI) mensana na. huM sara DeviDa ekaTaralenIneA patra 14-4-1815 mugaTa'da chatrapati mahArAjAdhirAja maMdezA sarU. pacaMda ane kazana kAravAzI bAlAsAheba sAmramala, mane tamane A pramANapatra ApatAM dhaNA AnaMda thAya che. tamane lakhatAM mane mAna maLyuM ema huM samajuM chuM. tenuM paheluM kAraNa e che ke hindusthAnanA ghaNA prAcIna rAjAemAM tamArA kharAkharIe zeAdhyA jaDatA nathI. tamArA bApadAdA vakhateAvakhata hiMdusthAnapara rAjya karI gaelA keTalAka musalamAna rAjAeAnA sanmAnita mitra hatA, ane tamArA bApadAdAe nI eka vakhata hindusthAnanA sauthI baLavAna saradArAmAM gaNanA thatI. temanI pAse eTaluM aDhaLaka dhana hatuM ke tenI AMkaDAMmAM gaNutrI thai zake nahi. hindusthAnanA judA judA bhAgamAMnI temanI dhArmika sasthAe ajAyakhI gaNAya che. agreja sarakAra joDenI tamArI maitrInuM varNana thai zake tema nathI. vakhate| vakhata tame temane ApelI madada sarakArane hamezAM yAda raheze. nepAla vigrahamAM tame mArI karelI sevA eTalI badhI che ke te gaNAvI zakAya nahi. ane huM kahuM chuM ke jo agrejonA hindusthAnamAM kASTha mitrA hoya te temAM kAi tamArI kharAbara nathI. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agreja rAjyanI sthApanAmAM jainone hisso naM. 7 ke jethI karIne tene lAbha uThAvI zakAya. AvI jenTInsanuM pramANapatra lAbhadAyI sevA mATe sarakAra temanI AbhArI che, 27-9-1817 kAraNa ke te dezamAMnA badhA vigraha, salAho ane mugaTabaMda, chatrapati guNarAma zrIsaMgajI kaya lazkarI bAbatonI vyavasthA mATe temanA upara AbAzA joga dhAra rAkhavo paDyo hato. A uparathI te briTiza pakSane vaphAdAra ane nimakahalAla che. temanA hevAla je ucca prakAranA mAnathI huM tamane jouM haMmezAM kharA hatA ane evA prakAranA hatA ke te te A theDI lITImAM noMdhavAne zaktimAna thavAthI hevAla upara hamezAM bharoso rAkhI zakAto. temanI mane ghaNo AnaMda thAya che. hindusthAnanAM prAcIna sevAnA yogya badalA tarIke temanA dharma ane temanA rAjyakaTuMbamAM tame jamyA hatA. tamArA bApadAdA kaTaAnA mAnanI saMbhALa rAkhavAnI sarakAranI briTiza rAjyanA mahAna mitra hatA ane temane pagale karaja raheze. cAlIne punAnA hamaNAM thaI gaelA vigrahamAM evI 1837 (sahI) elekajhAnDara bansa madada ane evI veLAsaranI kImatI khabara tame ApI hatI ke tenA sivAya amArI chata ghaNI muzkelIthI ane ghaNu moDI thAta. aMgreja rAjyanA eka uMcA hindusthAnamAMnI briTiza sarakAra kAbulanI caDhAamaladAra tarIke jyAre jarUra paDaze tyAre evI ja inA saMbaMdhamAM mugaTabaMda chatrapati mahArAjAdhirAja rIte tamane madada ApavAmAM huM AnaMda mAnIza, mandazI sarUpacaMda gupta kacabAzAe karelI agatyanI ane amUlya sevAne lIdhe ghaNI AbhArI che. jaMgala ane pahADI killAo AgaLa ApaNe keTalAye mugaTabaMda mahArAjAdhirAja saMka jorAvara sulatAna solejaronA jAnane, temanI buddhizALI racanA ane suradharazana guNa gupta ApaNA hindusthAnanA yuktithI vinAza thato bane che, ane temanA anuvigrahamAM ghaNI madada ApI che. temanI mAraphataja yAyIothI ApaNI saMkhyAmAM hamezAM vadhAro thayo mahidapuranI laDhAImAM mIrakhAM ane kApharakhAMne briTiza karato. ApaNane modIkhAnAnI kAMi muzkelI na paDI pakSamAM meLavI levAmAM AvyA hatA. bhaviSyamAM te paNa temaneja lIdhe. bhaviSyamAM temanA vaMzajonI temanA dhArmika paMthanI jAhojalAlI ane temanA mikata, mAna ane dharmane nAza tathA bagADa thato. samAjanI zAMtinI saMbhALa levAnI ApaNI pharaja aTakAvavAnI kALajI levAnI ApaNI pharaja raheze. raheze. temane ane temanA vaMzajone haMmezAM mAna- 4 thI navembara, 1840 (sahI) vUmanDa maratabothI rAkhavAmAM Avaze. kepTana 1818 (sahI) nAma vaMcAtuM nathI. naM 11 madrAsanA kamAnDara-ina-cIpha mugaTabaMda chatrapati mahArAjAdhirAja gaguzI vama LazA sulatAna kacabAzAe kAbulanI caDhAImAM AAlI varamAnA kacabAzA mugaTabaMdha chatrapati paNane ghaNI madada karI che ane kaTokaTI vakhate mahArAjAdhirAja manuzI sarUpacaMda gupta judA judA ApaNuM sipAIone khorAka pUro pADavAne banI eziyAnA lake jevA ke kAbula, kaMdahAra, samara- zake teTalI sagavaDa bharelI vyavasthA karavAne ghaNI kanda, hirAta ane bIjI jagyAonI hilacAla para saMbhALa lIdhI che. te dezamAMnA temanA Azrita ane dekharekha rAkhe che ane temanI tapAsanAM pariNAmanA anuyAyIonI bharatIne lIdhe ApaNI saMkhyAmAM saMdezA saMbhALapUrvaka briTiza amaladArone mokale che, ghaNo vadhAro thayo hato. nadIo oLaMgavAmAM ane Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga 494 jaMgalo ane pahADI killAo vaTAvavAmAM paNa temanI sevA upayogI nIvaDI hatI. AvA pUjanuM anukaraNa karIne temanA vaMzajo hamezAM sheja paNu caLyA vagara briTiza pakSane vAdArIthI vaLagI raheze ema sAdhAraNa rIte dhArI zakAya. ane jo bIjI taraphathI hindusthAnamAMnI aMgreja sarakAra temanA dhArmika 5tha ane samAja je thADA vakhatathI judA judA paradezI duzmanethI bhraSTa karavAmAM Ave che tenI sa'bhALa nahi le te kRtaghnI gaNAze. 1841 (sahI) lArensa kepTana temanA pathanA dharma tathA temanA samAja bhraSTa thatA bacAvavAnI ane bhaviSyamAM temanA kuTumbane mAnamaratakhA rAkhavAnI hiMdusthAnamAMnI briTiza sarakAranI pharaja hAvI joie. 1843 na. 12 mugaDhabaMda chatrapati mahArAja kuMvara jayasiMga gupta vikrama ApaNA kAbulanA vigraheAmAM dhaNA upayeAgI thayA hatA. ApaNe cetatA rahIe teTalA mATe judI judI dizAethI ApaNe mATe te dhIrajathI ane sa'bhALapUrvaka khakhare| ekaThI karatA eTaluM ja nahi, paNa duzmanathI ane bIjA bhayathI ApaNuM rakSaNa karavA ApaNane lAbhadAyI rastA ane sA temanA prayatnathI jaDayAM hatAM. kAmula ane tenI AsapAsanA mulakanA rahevAsIe je temanA Azare hatA temane ApaNA sipAIenI saMkhyAmAM vadhAre karavA mATe pheDhIne ApaNA pakSamAM levAmAM AvyA hatA. aphadhAnistAnamAM je thADuM paNa ApaNe vadhI zakayA te temanI A kImatI madada vagara banavuM. muzkela hatuM. (sahI) maikanATana na. 13 lA elanakharAnuM pramANa patra 5-1-1844 mugaTachaMda chatrapati mahArAjAdhirAja nathamala zrI sIMgajI. 24 1983 A pramANapatra mAre tamane ApavuM ema nakkI thayuM che. A pramANapatra ApatAM pahelAM mAre jaNAvavuM joie ke tamArUM kuTuMba kharI rIte tavaMgarAnA rAjA jevuM hatuM, te sAbita karavAne sArI sevAnA badalAmAM meAgala rAjAonA samayathI TheTha hAlanA samaya sudhI tamane temaja tamArA bApadAdAone maLelAM pramANapatrA ekalAMja pUratAM che ane tethI karIne temane hamezAM mAna maLatuM. mane mAlama paDayuM che ke tamArUM zarAInuM kAma AkhA hiMdusthAnamAM cAle che ane te eTalI hada sudhI ke AkhI dunIAmAM evI theADIja enkA che je tamArI eka peDhInI paNa barAbarI karI zake. tamArA pUrvajoe hiMdusthAnanAM judAM judAM dhArmika makAneA pAchaLa eTaluM aDhaLaka dhana kharyuM che ke te makAtA hAla kArIgarInI ajAyabI che. huM tamane kharekhara mitra dhArUM chuM, mArAja nahi, paNu je sarakAranA huM pratinidhi chuM te sarakAranA paNa dhRNA kImatI mitra dhArUM chuM. temanA bhalA mATe ane pUrvamAM temanA rAjyanA vadhArA mATe ghaNI upayAgI ane kImatI sevA je tame karI che te aMgreja sarakAra kadi bhulaze nahi, marAThA, bharatapura ane mArA vakhatamAM thaelA bIjA vigrahAmAM aMgreja amaladAre ane TukaDIe mATe eTalA aDhaLaka paisA tame rAkyA che ane te vakhate teja mukhya madada jotI hatI-ke aMgreja sarakAra tamArA zarASTrInA ke tamArA bhalA karatAM temanA potAnA bhalAne mATe dhaMdhAnA bhalAne mATe baMdhAelI che. ane huM dhArUM chuM temaNe tema karavuM joie. tamArI mAlamilkata temaja tamArA judA judA bhAgIdArA ane ADatIAenI mAlamilkata mATe jyAre madada joize tyAre ApavAmAM Avaze. leADa elanakharonI sahI. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha taMtrInI noMdha. 1mI, munazI kamiTI ane rAmotIcaMdabhAi, ceed cautiously. No purpose will be ukata kamiTI zA kAraNe nImavAmAM AvI hatI served by setting a literateur on his back. It will widen the gulf and the ane teNe zuM karyuM te saMbaMdhI TuMkamAM ame gata phAgaNa-caitranA aMkamAM jaNAvyuM che. teNe je rIporTa object in view will be frustrated. karyo te paNa teja aMkamAM pR. 31-320 mUkavAmAM Personal exchange of ideas and cor respondence carried on within lines of AvyuM che. te rIporTanA TuMka sAramAM tenA be bhAga che. decency can achieve the desired object. 1lA bhAgamAM zrIyuta munazInI navalakathAo Ane gujarAtI anuvAda e che ke "mAro aMgata tathA copaDImAM je je vAMdhA bharyA lakhANo che tenuM abhipAya e che ke AvI sAhitya viSayaka bAbatomAM sUcana che. ApaNe sAvacetIthI kadama bharavAM joIe. eka sAhitya- 2jA bhAgamAM kArya paddhati eTale ukta lakhANa kArane set on his back (ke jeno artha ame saMbaMdhamAM zuM karavuM tenI sUcanA che ke (1) te samajI zakatA nathI. eTale ame teja aMgrejI prayoga lakhANa saMbaMdhe te rIporTanI nakalo jaina temaja AbAda rAkhIe chIe) karavAthI keI uddeza saraze jainetara vidvAna upara abhiprAya mATe mokalavI. lA.. nahi. te aMtara vadhAraze ane uddiSTa hetu niSkala jaina munirAjopara paNa abhiprAya mATe mokalavI (2) jaze. surUcinI maryAdAmAM araspara vicAra vinite sarvanA abhiprAya maLyA pachI prakaTa karavA. (3) maya ane patra vyavahAra ISTa hetu prApta karI zake. zrIyuta munazI saMtoSakAraka khulAso kare nahi to jAherapatromAM temanI navalakathAnI samAlocanA karavI, have ame amArA murabbI mitra zrIyuta motIje vadhu mahArAjane AMdolana karavA vinaMti karavI, caMdabhAIe jaina dharma prakAzanA gata caitra mAsanA sthale thale virodha darzaka sabhA dvArA virodha raju karavo. aMkamAM pR. 37 ane 38 para mI, munazInA (4) muMbaI yunivarsiTImAM te pAThaya pustaka tarIke saMbaMdhamAM khulAso e mathALA nIce je vaktavya virodha pradarzaka sabhA thaI te saMbaMdhI mukhyatve karyuM mukarara thAya te sAme sakhata caLavaLa karavI ne te mATe te yunivarsiTInA kAryakartA tathA muMbaI sarakA- che che te nIce ApIe chIeHrane karelA TharAva mokalavA. cAlu mAsamAM mI. munazI saMbaMdhI keTalAka vicAra A rIte thayelA rIperTa para te kamiTInA che. muMbaImAM thayuM che tA 13 mI mArce temane khabara Apasabhyo paikI pAMca sabhyonI saMpUrNa sahamatinI sahI vAmAM AvI ke temanA pATaNanI prabhutA, rAjAdhirAja Adi purata kene lakhANonA saMbaMdhamAM temaNe vAtacIta che. jyAre eka sabhya zrIyuta motIcaMda giradhara karavI ane lakhANa kADhI nAkhavA kabulAta ApavI. kApaDIAe aMgrejI bhASAmAM potAnA virodhanI mI. munazInA lakhANe kaI rIte jaina anuyAyIne miniTa karI che. te jema che tema laIne tenA paNa pasaMda Ave tevA nathI e saMbaMdhI jarApaNuM be bhAga pADI atra mUkIe chIeH matabheda nathI, paNa teo yunivarsiTi taraphathI dhArA(1) I am sorry I donot agree with sabhAnI varaNImAM javA taiyAra thayA te prasaMgane lAbha laI temane mata na ApavAno TharAva karavAmAM jarA utAvaLa the report eTale huM dilagIra chuM ke ukta rIpeTa thaI lAge che, sAhityanA pavitra kSetramAM " jhanuna ' tatva sAthe huM sahamata thato nathI, dAkhala karatAM virodha vadhavAne saMbhava vadhAre rahe che ane (2) My personal view is that in ApaNI matAdhikAranI saMkhyAne vicAra karyA vagara ke such literary matters we should pro* sAme kaI samartha je umedavArane mUkyA vagara navI Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 jainayuga ema duzmanAvaTa ubhI karavAmAM ekadare samAjane lAbha thaI zakavAno samaya bhoko gaNAya. zrI munazInA pAtrAlekhana sAthe koI maLatA thai zake tevuM nathI. paNa tera varSa ane pAMca varSapara lakhAyalA 'thanA vicAra e divasamAM karI nAkhavAnI utAvaLa thavAthI 'cavaNa thai che mArI mAnyatA thAya che. sAhityanA kSetramAM vAtacIta khulAsA ane carcAthI kAma levAya teja cagya gaNAya. hamaNAM amArA hAthamAM jaina jIvana pAkSika patra AvyuM che. tenA sujJa lekhaka lakhe che ke-" jyAre ApaNA samAja vicAra ane buddhisvAtaMtrya prApta karaze tyAreja tevA lekhAnI ophIsamAM jaI tenA kAna pakaDI tenA gAla vaparAze poMDI dai muhimAM lAvo, pachI banne te berisTara ho cA eDavokeTa ! ' vigere. A jAtanuM vicAmArI vAtAvaraNa ubhuM" karavuM saheluM che, paNa e rIti musalamAna jevI kAmane yogya gaNAtI hoya teA bhale, ApaNe te pUrva kALathI AvI bAbatamAM samAvaDha athavA sAmA lekhanI patineAja svIkAra karyo che. jaina jevI nAnI kAma rAjadvArI bAbatamAM ' anuna 'nuM tattva dAkhala kare e kAI rIte *STa nathI. AmAM mA. munazIne sahaja paNa bacAva karavAno IrAo nathI. te khulAsA Ape evI paristhiti thai hatI; paraMtu atyAre te mAmalo vAyare caDhyo che. ame aMta:karaNathI icchIe chIe ke A bAbatamAM hajI paNa samajAvaTa athavA savAla-javAbanI paddhati svIkAramAmAM mAne. bhaviSyamAM AvA prasaMgo vadhe. e rIte kAma levA karatAM AvA prasaMge upasthita ja na thAya e rIti svIkArya che ane khAsa karIne matAdhikArane aMge to lAyakAta'nA savAlaja lakSyamAM lai zakAya. A bAbatamAM doDAdoDI karavA pahelAM mI. munazI sAthe vAta karavAnI vadhAre jarUra hatI ane temanu dibindu samanyA pachI temanA mata sAthe maLavAnuM na thAya te pachI hemAM mAM karavAnI jarUra hatI. varSonA savAlo nIkAla be pAMca divasamAM AvavAnI AzA rAkhavI vyartha che ane ' avasara ' nei dRAvavAnI vAta karavAthI nakAme| kacavATa vadhe che ane dhArela murAda pAra paDatI nathI. samAjane kAravA bahu saheo che, paNa tiskArapUrvaka viSa matAnyA pachI AgaLa pagalAnI dhamakI ApIne tene nirvAha karavA bahu muzkela che. atyAra sudhImAM AvA viSayamAM lakhAyalA graMtha sAhityanA abhyAsa karI zAMti ane samajAvaTathI kAma levAya e iSTa che. gaNatarIbAja ne DAhI kAmane mATe anyatra kharAba khelAya te icchavA jevuM nathI. AmAMthI kAi vadhAre sArA mArga nIkaLe e mA. zrI. kA. icchavA yogya che, ' jyeSTha 1983 A prakaTa thayA pachI jainapatranA tA. 15-5-27 nA beMkamAM 'munazInA graMthAnI aitihAsikatA' e lekhamAM taMtrInI naidha tarIke zrIyuta meAtIca'dabhAie je patra te patranA taMtrI para tA. 22-1-27 nA mAkathyA te temAMthI je bhAga temAM prakaTa thayA te nIce pramANe cheH-- 6 mI. munazI saMbadhamAM phrAnsanI sTenDIMga kamITIe je peTA samiti nImI hatI tene huM eka sabhya hatA. * x x mArI icchA e pati sAme hatI. me' je jUdI noTa lakhI che temAM me' te spaSTa karyuM che. mI. munazIe je rIte jaina pAtrane cItaryAM che te tarapha na ke kaiAInI sahAnubhUti hatI nahIM, paNa zakAraNamAM anunanuM tattva dAkhala thAya te vartamAna hiMdanA itihAsane kharAba karI rahyuM che temAM ApaNe vadhArA karavA na e e e najare ane sAhityanA satramAM amuka maryAdA svIkArAyelI che tene ALaMgI na javA mATe......mAro namra ...mata nUddo hato. huM AvA kAryamAM samAvaTa, carcA ane lekhadvArA kArya thAya ema mAnatA Avyo chuM .......mI. sunazInA pAtrAlekhana sAthe huM hiM maLatA hAi zakuna nahIM. kAraNake e samayano me kayyAka abhyAsa karyAM che. zAMtithI kAma levAya tA kaMika dhAryuM parINAma lAvI zakAya ema mane lAgatuM hatuM. ' (gmAmAM kALA zabdo jaina patre mUrrelA che. ) A saMbaMdhI ame kAIpaNa jAtanI TIkA karyAM. vagara samAjapara te cheADI dRe chIe. 2-jainadharmaprakAzanA abhiprAyA uparanI noMdhamAM ullekhita karela "jainadharmaprakAza patranA caitra ekamAMja AkSepa ane khulAsA ' : ane zrI. munazI ane jainA e mathALA nIce noMdha ane carcA'mAM chellI be nAMdha tarIke je jaNAvela che te upayogI dhArI atra mUkIe chIe. (1) AkraMpa ane khulAsA - suSaNa'mALA ' mAsikanA mAgazara ane poSa mAsanA akAmAM ameAra' zaka nIce eka vArtA prakaDa thaI che, temAM zrI uMmacadrAcAryano upahAsa karavAnuM, e kalpita ziSyA-nakSatrasUri ane praviNusUrine UbhA karavAnuM ane game te rIte jainadharmanA pracAra karavAnuM te vakhate pracalita hatuM ema batAvavAnu sAhasa karatAM tenA lekhake jaina dharmanuM taddana ajJAna batAvyuM che. emAM sAdhu sAthe vAta karavAnI paddhati, mahAbata khaNakatanAM Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI seMdha sthAne vigeremAM ughADI bhUlo karavA uparAMta jaina sAdhuo game te AkAramAM citarI zakAya. lAlA lajapatarAyane kAmaNa-maNa karatA hatA evuM batAvavA eka zIlAne paMjAbanI dhArAsabhAmAM dAkhala thavAno vicAra thatAM jaina prasaMga zo che-kape che. A AkhI' vAta taddana kAme temaNe jainadharma virUddha lakhelA lekhe mATe virodha 'banAvaTI hoya ema enI vastu vAMcatAM turataja lAge tevuM jAhera karyo hato, ane te pustakanI punarAvRttimAM te che. kumArapALa mevADanA rAjAnI dIkarIne paraNyA e vAta virodhI lakhANe sudhArI levA temaNe vacana ApyuM hatuM, itihAsathI sAbIta thaI nathI ane asala rAsamALAmAM rA munazI mATe jaina konpharanse virodha jAhera karyo che, phArbasa sAhebe mAtra jhamera zabda lakhe te para phulaguMthaNI ane mI. munazI je teo etihAsika pAtrone beTI karI ekAda khUNanI vArtA tenA gujarAtI bhASAMtarakAre vagara rIte citaryuM che tema sAbIta karI na Ape, te pachI AdhAre dAkhala karI dIdhI; tenA para A cALIza pRSThanI punarAvRttimAM te sudhArI levA jeTalI saralatA kema na dAkhave vArtA kAI kalpanArU magaje goThavI dIdhI che. atihAsika te ame samajI zakatA nathI. jenabaMdhuoe potAne virodha pAtrAlekhanamAM AvI gaDabaDa karavAne koI lekhakane haka te pustaka pragaTa thayAM te vakhateja jAhera karela che, ane nathI ane e rIte kAma koma vacce vaimanasya vadhe che. rA. munzI dhArAsabhAmAM cuMya ke na cuMTAya, paNuM satya A saMbaMdhamAM e mAsikanA adhipatine rUbarUmAM maLatAM hakIktane svIkAra karavAmAM athavA temanA taraphathI spaSTa temaNe jainama taraphane laMbANa khulAse bIjA mahinA khulAse pragaTa karavAmAM kema DhIla karatA haze te vicAravA (mAdha) nA aMkamAM pragaTa karyo che ane emane IrAde jevuM che. jeno konpharanse pragaTa karela virodha thagya avasare jaina kamanI lAgaNI dukhavavAne hato nahi. ema mukta che. rA. munazI pAsethI khulAse levAnI, nahi te kaMDe jAhera karI jaina dharmanA anuyAyInI lAgaNIne yogya temanA te pustake sAme spaSTa vireAdha jAhera karavAnI mAna ApyuM che. emaNe je mIThAza ane premathI jaina ame bhalAmaNa karIe chIe. kemanA AgevAnI vAta sAMbhaLI ane khulAse A ane prakaTa karyo temAM baMne pakSakAranAM dIlane zAMti thaI ke 3-kezarIAi prakaraNa, (2) digabarI bhAIche ane kema vacce thatI vinA kAraNunI athaDAmaNu aTakI enI manedazA. che. zeTha parazotama vizarAma mAvajIe batAvelI vizALatA ame gata vaizAkhanA aMkamAM A saMbaMdhe (1) mATe temane abhinaMdana ghaTe che ane A kAryane saMteSa "zuM zvetAMbarIoe digaMbara bhAIone mAryA e kAraka phaDaca lAvavA mATe kArya karanArane mAna ghaTe che. A dAkhalAnuM anukaraNa sarvatra thAya te ekaMdare kacavATanA prazna para uhApoha karIne teno javAba nA che ema batAvI prasaMge dara thatA jAya ane dharma dharma vaccenuM vaimanasya ApyuM hatuM paNa te saMbaMdhI have digaMbarabhAIone aTake. A sthiti ekaMdare I chavAjoga che ane banne bambaI digambara jaina prAntika sabhAkA sAptAhika bAjunA svamAna ane AMtarapremamAM vadhAro karanArI che. patra" jana mitra tA. 14-7-27 nA mukha pUrNa (2) mI. munazI ane jene-muMbaInI dhArAsabhAmAM upara jaNAve che ke, grejyueTasa taraphathI cuMTAyela sabhAsade rAjInAmuM Apa- "yaha mAlUma huA hai ki-riSabhadevajIeN hatyAvALa mI. manasIe te jagyA mATe umedavArI karI che kAMDa ke samaya zvetAmbara lAga nigna prakAre tha'ane jainabaMdhuone te bAbatamAM mata ApavAnI temaNe Ama kahI 25 jaNanA nAma Ape che temAM mAgaNI karI che. mI. munazI gujarAtanA eka zreSTha lekhaka ane navalakathAkAra che. pATaNanI prabhutA, gujarAtane nAtha, amuka amuka nizAnI karI kahe che ke, rAjAdhirAja vigere temanI vArtAo gujarAtamAM suprasiddha * 3 mahAzaya riSabhadevajI kameTI ke membara hai. . game te kAraNe A pustakamAM AvatA jaina etihAsika tathA 5 mahAzaya udayaparAdi ke zvetAMbara jaina lAgI pAtrane taddana judA AkAramAM halakI rIte citaravAne 3 che. paratu (anya) saba 17 mahAzaya rAjayakatemaNe prayAsa karyo che. rA. munazI jevA vidvAna mANasane . 'rmacArI hI hai esA bhI mAlUma huA hai. Isa aitihAsika pAtra sAthe AvI rItanI ramata ramavAnuM zuM maraNa haze tenI amane khabara paDatI nathI. itihAsaprasiddha parase spaSTa jAnA jAsakatA hai ki ina saba - pAtre te vArtAmAM kapAyela pAtro nathI hotA, ke jeone tAMbarI rAjyakarmacAriyAne hI rISabhadevame Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STa 1983 janayuga 48 se sAtha bhirA yaha bhASika hatyAis isa samaya digambaroM ko cAhiye ki ve pAlItAnA kI yahI pusIsA vAyA thA laza yAtrA kA mArga avazya khola deM......digambaroM ko vahA~ sAthIne abhe vyu ta padhI bhane para eka melA bhI karanA caahiye| yaha avasara digacha. 6 bAta hI sthiti 52 sAvatI laya mbaroM ko hAtha se nahIM jAne denA caahiye|" cha, hijarI sAdhayAya zvetAMbara mAyAnA 52 hama jainagajaTa ke saMpAdaka mahAzaya kI uparokta sAmuhAye is are maaraa| moTara 5 che rAya se bilakula sahamata nahIM haiN| yadyapi hama mAnate 52tu potAnA zuM is yA na 4 hai ki zrI RSabhadeva hatyAkANDa ke sambandha meM vatAmanyu tebhA potAnA hoSa te manavAmA nimi- mbara jainasamAjane. apanA kartavyapAlana nahIM kiyA hai, bhUta hoya to hatA tene te kaMi paNa ullekha pratyuta jAnakArI se yA binA jAnakArI ke usakI ora yAM, 12vAmAM Avata nathI. me hAtha kAra tAkSI se hatyAkANDa ke bAda meM bhI aisI 2 kArravAiyoM kI 5tI nathA' abha tathA sTeTanA mazisa gaI haiM aura aise prastAva pAsa kiye gaye haiM ki jinheM ronA kAryane vicAra karatAM jarUra mAne ja. dekha kara mahAn duHkha huye binA nahIM raha sakatA aura Hza mAdhyAmere sabhANA zvetA jinako dekhate huye yadi digambara samAja meM zvetAmbara sAme yA chata ayogya, bhatizayoti pUrNa mata samAja ke prati adhikAdhika kSobha phaile to kucha suvihIna cha mema amAne sAre cha. ' sArakhaM mAdhu Azcarya nahIM. kintu itanA saba hone para bhI jo rAya cha bheTale vizeSamA zatrubhayanI yAtrAnA tyA zve. jainagaz2aTa ne dI hai, use hama binA pUre soca vicAra tamirAse yoM ke mele manAthA vi364ApaNe ke dI huI aura samAja ke lie bahuta hAniprada samahimazamAye yA 132 , tAra pI. bhI, jhate haiM / lokamata ke pravAha ko samAcAra patra hI niyaMbhunazI bhiTImA nADaM Apa dhu, bhane pachI traNa kiyA karate haiM ataH patra sampAdakoM se yahI ti22712 tAva mA vagere sA himaparalA. AzA kI jAtI hai ki ve apane Apako kSudra sAmpradhyAnAM tyo abhane to aniSTa bhanAizA sUyave dAyikatA, anudAratA, Adi avaguNoM se bacAkara hRdaya cha. mA sAmAna tamanA sahAyanA na kI vizAlatA va gambhIratA pradarzana kreN| ta'nA saMpAdaka je jaNAve che tene ame havAlo mApAsa chAme:-- yadi vAstava meM dekhA jAve to zatraMjaya ke samba ndha meM pAlItAnA darabAra ke sAtha jo jhagar3A hai vaha " apanA nAka kaTA kara dUsare kA apazakuna kevala zvetAmbaroM ke sAtha kA hI nahIM hai| isa jhagar3e __ karanA ThIka nhiiN| kA mukhya prazna yaha hai ki kyA eka risAyata ko yAtriyoM gata tArIkha 8 julAI ke jainagaz2aTa meM saMpAdakIya para isa prakAra kara lagA kara dhArmika kAryoM meM hastakSepa agralekhameM "zvetAmbaroM ke atyAcAroM ke uttara svarUpa hameM karane kA adhikAra hai ? isI kAraNa kevala digambara (digambaroM ko) pAlItAnA avazya jAnA cAhiye" aisI athavA zvetAmbara hI nahIM, varana samasta ajainoM kI salAha dI gaI hai| dharmacaMdajI jaina nAmaka kisI diga- sahAnubhUti bhI jainiyoM ke sAtha hai| pAlItAnA darabAra mbara bhAIne eka mudrita lekha gaz2aTa ko bhejA thA, jo ne jo yAtrI kara makarrara kiyA hai. vaha kevala zvetAsthAnAbhAva se gaz2aTa ke uparokta aMka meM prakAzitambara samAja para hI nahIM. digambaroM para bhI kiyA hai| nahIM ho sakA, parantu gaz2aTa ke vidvAn saMpAdaka mahAzaya digambara samAja jo pAlItAnA darabAra ke khilApha khar3A ne usa lekha kA hRdaya se anumodana karate huye likhA havA hai aura lar3a rahA hai, vaha zvetAmbara samAja ke hai ki 'zvetAmbaroM ke sAtha kiye jAne vAle upakAra sAtha sahAnubhUti yA usakI sahAyatA ke liye nahIM, ko digambaroM kI hama vuddhimattA nahIM samajhate...... balki isaliye ki pAlItAnA darabAra ke lagAye huye Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrInI noMdha kara kA asara digambara samAja ke yAtriyoM para bhI 4 nyAyamUrti kRSNasAsalAI utanA hI par3atA hai ki jitanA zvetAmbaroM para / isa para yaha kahanA ki hama pAlItAnA darabAra ke khilApha kevala zvetAmbaroM kI sahAyatA ke liye khar3e huye haiM, bhUla se bharA hubA aura apane hI kesa ko kamaz2ora banAne vAlA hai / zvetAmbara samAja ke virodha svarUpa tathA unako nIcA dikhAne ke liye pAsItAnA darabAra se mila jAnA aura yAtrI kara ko maMjUra kara lenA nihAyata lajjAjanaka bAta hogI, aura yaha bAta, dUsare kA apazakuna karane ke liye hI apanA nAka kaTAne kI jaisI hogI / digambara jainasamAja ko gaz2aTa sampAdaka kI sammati para kataI dhyAna nahIM denA cAhiye / isI lekha meM saMpAdaka mahodaya ne jo tAmbara bhAiyoM ke liye 'AstIna ke sarpa' ina zabdoM kA vya bahAra kiyA hai, isakA hameM bahuta duHkha hai| isI prakAra DaoNkTara gulAbacaMdajI pATaNI dvArA prakAzita riporTa meM bhI unake prati yatratatra Apattijanaka zabdoM kA prayoga kiyA gayA hai| yaha hama logoM ke liye zobhAjanaka nahIM hai| digambara samAjase hamArA yahI sAmaha anurodha hai ki jaise vaha sadA se zAMtipriyatA va gambhIratA kA paricaya detA rahA hai, Age bhI usI prakAra apanI nIti ko kAyama rakhe-apane pakSa kI rakSAke liye pUrNaceSTA karate hue bhI paristhiti ke Aveza meM Akara apanI ora se manasA, vAcA, karmaNA aisI koI kArya yAhI na kare jisase vyartha hI kisI ke dila meM kSobha paidA ho aura manomAlinyatA bddh'e| isI meM digaMbara samAja kA gaurava hai|" 499 sAkSara zrI kubbulAla mehanalAla jhaverI gujarAtI sAhityAnI bhAvabhabhaviSyAta che. manI zAMta AlamamAM suvikhyAta temanI gaMbhIra, bhane bhUrti, temana kArya 42vAbhAM niya mitatA, tathA cIvaTavALI pati temanA paricayamAM je kAi Ave tenuM khAsa lakSa kheMce che. pA muMbamAM mULa vakIla hatA ane pachI muMbaInI ramelana kArTamAM ja ane chevaTe vaDA jaja thayA. te daramyAna potAnA dhaMdhA aMgenI satata bhAre prati rahevA chatAM nasevA karavA mATe jyAre jyAre sannA vageremAM Ama traNa ApavAmAM Ave tyAre te Ama traNa kazI paNa AnAkAnI 3 dhamAla vagara svIkArI potAnA vicArAnA lAbha temaja jAhera pravRttimAM sahAnubhUti Ola che. sAhitya mATe avirata prayAsa cAlu rAkhI temAM pustakArUpe vadhArA karyAM che, tenI samAlocanA yA nAMdha lIdhI che. lekho lakhyA che. jaina sAhitya mATe tebhaye nyAyavRtti rANI ane vAta suMdara uigaare| kAyA che. na sasthAonI temaja bIjI jAhera pratimAga vardhanenAne upa pravRttimAM laI jaitAne karyAM che. hamaNAM temane-muMbainI variSTa adAlatamAM eka nyAyAdhIza tarIke sarakAre thADA vakhata mATe nimaNuka urI che bhane ghaDI bhoDI paNa me rIte tebhanI 362 karI che te mATe sarakArane zobhAthI ApIzuM ane chI te nibhAvAmA pada mATe pAte lAyaka hatA ane te padane prApta karyuM te bhATe me SNulAsAdhane sabarSa abhinana ApIe chIo. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kukasAiTa palAsa ; thaLa vijhITa karavA Tiltra Violet = 70000000000000000000000 garamInA kIraNone AMkhamAM jatAM che. aTakAve che ane eTale ja te I uttama che. Can not pass through the glass. tamAre came Aje ja kukasAITa kAcane banAve ane tamArI AMkhe jenA upara jIdagIne ane majazekhane AdhAra che tenuM rakSaNa kare. manasukhalAla jeThAlAlanI ku. (jina-cazmAvAlA) AMkha tapAsI uttama casmA banAvanArA. kAlabAdevI saratA, surajamala lalubhAI jhaverInI sAme, muMbaI. amArA amadAvAdanA ejanTa - ra. jagazIbhAI merAra The. aMbAlAla hIrAlAla paTelanA ghara pAse, mAdalapurA-amadAvAda, A mAsika amadAvAdamAM temanA mAraphate grAhakone poMcADavA goThavaNa karavAmAM AvI che. amadAvAdanA amArA grAhakone temaja anya baMdhuone jaNAvavAnuM ke nIcenA pustake paNa temanI pAsethI vecAtA malI zakaze. jana gurjara kavio" (ma, bhAga), "jena zvetAmbara maMdirAvali, "jana DIrekaTarIjha bhAga 1-2, "jena graMthAvali, vigere. 000700000 7000 amadAvAdanA grAhake pratye vijJapti ApanuM lavAjama haju sudhI mekalAyuM na hoya te satvare amArA ejaMTane ApI pahoMca leze che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga. dhArmika aMka. sAMvatsarika kSamApanA, " Aja divasa paryanta tamArA pratye tathA tamArA samIpa vasatAM bAi bhAio pratye yoganA pramA svabhAva vaDe kiMcit je anyathA thayuM hoya (lakhAyuM hoya yA vicArAyuM heya) te arthe namrabhAvathI kSamAnI [ amArI ] yAcanA che." pustaka 2 ASADha-zrAvaNa vIrAtu 2453 saM. 1983 aMka 11-12, - --- - - -- namaskAra. zrI jinavItarAge dravya-bhAva-saMgathI phare. pharI chUTavAnI bhalAmaNa karI che ane te saMyogane vizvAsa paramajJAnIne paNa kartavya nathI-evo nizcala akhaMDa mArga kahe che te zrI jinavItarAganAM caraNakamaLane viSe atyaMta namra pariNAmathI namaskAra che. apAra mahAmohajALa ne anaMta aMtarAya chatAM dhIra rahI je purUSa taryA, te zrI purUSa bhagavAnane namarakAra- parama sukhasvarUpa, paramakRSTa zAMta, zuddha caitanya svarUpa samAdhine sarvakALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jene te purUSane namaskAra. je purUSAe janma, jarA maraNano nAza karavA vALo, svasvarUpamAM sahaja-avasthAna thavAne upadeza kahyA che, te purUSone atyaMta bhakitathI namaskAra che. dehAbhimAna rahita evA purUSane atyaMta bhaktithI trikALa namaskAra. * bhujAe karI je svayaMbhUramaNa samudra tarI gayA, tare che ane taraze te purUSone niSkAmabhaktithI namaskAra. viSamabhAvanAM nimitte baLavAnapaNe prApta thayA chatAM je jJAnI purUSa aviSama upayoge vanya che, va che ane bhaviSyakALe varte te sarvane vAraMvAra namaskAra. je jJAnathI " kAma" nAza pAme te jJAnane atyaMta bhakitae namaskAra he ! anaMtakALathI je jJAna bhavahetu thatuM rahe te jJAnane eka samaya mAtramAM jAtyAMtara karI je bhavanivRttirUpa kare te kalyANamUrti samyagdarzanane namaskAra. ananya zaraNunA ApanAra evA zrI sadagurUdevane atyaMta bhakitathI namaskAra. 4 naH zAritaH rAti Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 jainayuga adhyAtma RSabha namaskAra stuti. ( sa'grAhaka-ta`trI, ) alakha ageAcara akalarUpa avinAzI anAdi eka aneka anaMta saMta avicala aviSAdI siddha yuddha virUddha zuddha ajarAmara abhaya, avyAbAdha amUratIka nirUpAdhi nirAmaya, paramapurUSa paramesarU e prathama nAtha pradhAna bhavabhayabhAvAbha jaNA bhajIi zrI bhagavAna. 1 rasanA tujha guNu sastave* dRSTi tuja darzana nava aMge pUjA same' kAyA tujha sparzIna tuja guNa zravaNe de zravaNa mastaka praNipAte zuddha nimitta save yA zubha pariNata thAte vividha nimitta vilAsa sIe vilase prabhu ekAMta avatarI abhya'tare nizcala dhyeya mahaMta. 2 bhAvaSTimAM bhAvate vyApaka vi TAme udAsInatA avarasuM lIneA tujha nAme dIThAviSNu paNa dekhIe sUtAM paNa jagave apara viSayathI chAMDave iMdriya buddhi bhajave ASADha-zrAvaNa 1983 taMtrInI 1-pustaka bhaMDArAnA uddhAra-sadhAnA hastaka pustakabha'DArA sthApavAnI prathA purANI che tenA dRSTAMtA kumArapAla, pethaDa, vastupAla tejapAla ma`trie A die khAsa te pAchaLa puSkaLa dravya kharyuM hatuM e saMbaMdhI maLI Ave che. ATaluMja niha paraMtu rAjAe peAtAnA rAja taraphathI pustaka bhaDArA rAkhatA. tenA daSTAMta tarIke durlabharAjanA samayamAM jinezvarasUrie daza vaikAlika sUtra rAjabhaMDAramAMthI magAvI kharA sAdhunA AcAravicAra zuM havA dhare te temAMthI khatAvI ApyuM hatuM. bheAjarAjA jabarA pustakabhaMDAra rAkhatA, ane teneA bhaMDAra siddharAja jayasiMha pAchathI mALavAnA rAjA yazAvarmAne jItatAM pATaNamAM lai Avela hatA, ane peAtAnA bhaMDAramAM mUkayA parAdhInatA miTa gai e bheda buddhi gai dUra adhyAtama prabhu prabhumie cidAnaMda bharapUra. pUjaka pUjya abhedathI kuNu pUjArUpa dravyasta rahie dravyarUpa eha zuddha svarUpa Atama paramAtama bhayeA, anubhava rasa samate dvaitabhAva mala nIkalye! bhagavaMtanI bhagate Atama chaMde vilasatAM e pragaTayA vacanAtIta, mahAnaMda rasamAkoA sakala upAdhi vyatIta. 3 4 jyAti zuM jyeAti malI gaSTa para rahe nija avadhe aMtaraMga sukha anubhavuM prabhu Atama lamadhe niravikalpa upayAgarUpa pUjA paramAtha, kAraka grAhaka ehu prabhu cetana samartha, vItarAga chama pUjatAM e, lahIe avihaDa sukha, mAMvijaya uvajhAyanA, nAThAM sayala duHkha. 5 li. rAjanagare 1-11 vrata. ----mAnavijaya (18 muM vi. zataka) noMdha. hatA. AnA avazeSamAM hajI paNa mevADa mAravADanA rAjAe pAse pustakabhaDArA meAjUda che. pATaNamAM musalamAnanAM AkramaNa thatAM jaina pustakA jesalamera ke jayAM pagaraste javuM dhaNuM kaThina hatuM tyAM khaseDavAmAM AvyAM hatAM ema kahevAya che. pATaNa ane jesalamera e jUnAM pustakAnA sArA saMgraha dharAve che. te bhaMDArAnI prabhukRpAthI zrImAn vidyArasika gAyakavADa narezanA AzrayathI svargastha sAkSara zrImAna cimanalAla DAhyAbhAi dalAla ema. e. epherista karI, temAMthI jesalameranI sUci gAyakavADa graMthamAlAmAM pati zrI lAlacaMda bhagavAna nadAsa gAMdhIthI saMzodhita thaI pragaTa thayela che, ane pATaNanI sUci te paMDitadvArAja saMzASita thai have Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha pachI bahAra paDanAra che. cchA paDelAM pA. pITarsana, sara bhAMDArakara, kiAna, kunnura bhAI vidyAnAe jIda jaI sthaLe prayAsa karI potAnA rIporI baDhAra pADelA che ane sva- sAkSara maNilAla nabhubhAI dvivedInA hastathI pATaNa bha'DArAnI pharista thayelI tenI bahuja gheADI nakalo chapAI ahAra paDI gaI. A rIporTIhave maLI zakatA nathI. bhAta A badhAM bArA uparAMta lIMbaDI, Adi gAmegAma ane zahera zahera zvetAmbara sAdhuee upAzrayamAM yA devAzrayamAM dAbaDAmAM thA peTI paTArAmAM graMthasa grahane sAcavI rAkhela che. A badhAnI vigatavAra sUcie dareka gAma ne zaheranA sabai taiyAra karAvI pAvI bahAra pADe to temAMthI mAtra svasaMpradAyanA uparAMta diga bara saMpradAyanA ane hiMdu-bauddha dharmanA paNa vitra graMtho maLI Ave che. AvI sUcio chapAvavA uparAMta te te pustake niMdrAnA babyAsIo-pustaka prasiMha kartAane amuka . saratAe paNa maLI zake evI vyavasthA thavAnI khAsa jarUra che. 503 A pachI sUci Ape che temAM 24 dAkhaDA che ne te darekamAM kAM karyAM puratA che te tenAM satta temaja patra sappA sahita nAma ApavAmAM AvyAM 7. temAM moTA bhAga 'rIya che, paNa emAM vaitAkharIya che tenAM nAma nIce pramANe che. * muMbapramAM zaeNDa saubhAga6 medharAjanA gharamAM surata gopIpurAnA kAmAsathI hiM. jainamaMdiranAM keTalAMka zAsrA dhaNA kALathI baMdha varAjamAna hatAM. tenA supautra roDa bhAkubAda nemacI amane te sarvenuM darzana 29 mI me 27 ne rAja karAvyuM, tyAre ame bhAI navanItalAla cunIlAla jarIvAmAnI madadathI tenI mitra taiyAra karI, dA. 8 Avazyaka sUtra sa* vrutti sahita 362 patra apU. dA. huM naiminirvIla kA sa vAgbhaTTa 115 patra sa. 196 dA. 9 teminirvANu kAvya saM. saTippaNuM 88 vAgbhaTAla'kAra saTIka 30 sa. 1708 tribhuvanadIpaka gUjarAtI 19 AAka papara. (cyA jayazekharasUratI kRti hovI. ee-taMtrI) dA. 12 naminirvANuM kAvya sappiNI 11 sa. 1696. dA. 13 navatattva prakaraNu zve0 8 ane bhaktAmara steAtra sa, vRtti 12. bAmAM vAgdaphana zvetAMbarIbA zvetAMbara ane digabharIe digambara tarIke mAne che. AvazyakasUtra para saM. vRtti te zrI haribhadrasuri kRta haiAvI vaTe. tribhuvanadIpaka gujarAtI te tA jayarAkharasUrinI kRti ja jaNAya che. A atha zvetAMbarIe nai caDemeLavI zake, ane digaMbarI zvetAMbara hastakanA zAstrabhaDAramAM rahelA digabarIya graMthA joi zakemeLavI zake e rIte anyAnya sahakArI thAya tA digaMbara saMpradAyanA zAsraDArAnAM mA, kAraMjA, jayapura, zravaNabelageAlA Adi che. tenI TIpe Tuju bahAra paDI nathI. A uparAMta surata, sAtrA, mukhya bhAdi aneka sthaLe temanA kAro meAbUda che ke jemAM tapAsa karatAM zvetAMbarIya temaja jainetara saMpradAyAnA graMthA paNa maLI Ave tema che. hamaNAM janamitranA tA. 16-6-27 nA aMkamAM temanA sapAdaka brahmacArI ciMtaLaprasAdajI aMkeTaluM badhuM sAruM pariNAma Ave ! zAstrabhaDArakA uddhAra ' e mathALAthI taMtrInI neAMdhamAM lakhe che keH-- " 2-yunivarsiTImAM prAkRta sAhitya-prAkRta ai prakRtimAMthI nIkaLelI mATe prAkRta-eTale lokAgeja mULathI kapAyelI bAvA, evA artha eka pakSa kare che bIjo pakSa prakRti eTale saMskRta ane temAMthI udbhavelI te prAkRta evA arthe kare che. game tema DhAkAkAnI bhASA prAkRta hatI ane temAMthI hAlanI bhASAgyA. dhIme dhIme rUpAMtara thatAM thatAM utpanna thaI che e vAta nizcita che. lApha samAjane jANavA mATe leAkabhASAnA abhyAsa Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 jainaga ASADha-zrAvaNa 1983 lakhe che keH-- karavA Avazyaka che. prasiddha prAsara Tsi DeviDsa prAya pramANe sauthI prathama to be cAra pustakA evAM taiyAra thavAM joie () OM sahAtmaka silekzana vAM hAya. kAraNa ke upara jaNAvelAM je sUtra che te ekalAMnA adhyayanathI ApaNA je hetu che te pAra paDe tema nathI ekalA sUtranA vAMcanathI jaina 'liTarecara' ke jaina 'kalcara'nA khayAla AvI zake tema nathI. temaja mArA lAMbA anubava parathI jaNAyuM che ke emAM sutra vAMcatAM vidyAthIone rasa AvatA nathI. bhASA ane sAhityanI dRSTie je vividhatA maLavI joie te ethI maLatI nathI. have nA saMskRta lIrezvara mATe paNa silekzananI patinA vadhAre upayAga thatA jAya che, ane prIvIyasa InTara kalAsa mATe tevAM ja pustakA have nImAyAM che mATe jaina abhyAane uttejana ApatuM DhAya nA kAi eka sUtra nAtha tusta na caimAM AvAM silenA taiyAra thavAnI jarUra che. yunivarsITI phekalTInA keTalAka mArA mitra me'baroe paNa mane A kAma thavA mATenI ghaNA samayathI bhalAmaNu karelI che ane tene kAMika prAraMbha paNa meM karI rAkhele che. jo kAnpharansa AphIsa A bAbata mATe pUrA kharca karavA taiyAra hoya e huM e kAma karI-karAvI ApavAnI tAja karavAno vicAra karIza. mArA abhiprAya pramANe ratamAM nIdha pramANenAM pustakA taiyAra thavAM che. 1 prAkRta bhASAnA rIDara jevI eka prAkRta pAThamALAmAM bhASAnA vikAsa ane kAnA dhANe pADAno samaha hoya ane te prIhIma ane InTara kalAsamAM calAvI zakAya. The India of reality lived outside the Brahmanic or Sanskrit texts even prAkRta ane prAkRtamAM in the North. eTale ke brAhmaNAnA yA saMskRta zAstrAnI tAra khare bhAratavarSe uttaramAM paNa vasanuM hatuM. teja pAlI prephesare accentuated the fact that Pali, Magadhi and other Prakrit literatures it is which reflect the lives of the masses arthAt e vAta bhAra daine batAvI zrApI ke pAlI, mAgadhI Ane bIjI tamAMnuM sAhitya leAkasamUhanA jIvananuM pratibiMba che. jeneAnI dharmazAstrabhASA prAkRtaja che sAhityabhASA mukhyatve prAkRta che. A mAgadhI, ardhamAgadhI, mahArASTrI, vagerenA samAveza thAya che. tenA abhyAsa nai sArI rIte, thAya ta thAya te dharmazAstra samajavA saraLatA thaye dharmanuM rahasya pamAya. AAgamAM prAkRtamAM che ane te prakaTa thayAM che, pazu hajI sudhI cUrNi` vagere eka lAkha zlAka pramANu che te pragaTa thayela nathI te prakaTa karavA mAgamAya samitine khAsa bhalAmaNa karIe chIe. jainamAM prAkRta sAhitya paNa eTaluM badhuM vizALa che ke tenuM adhyacana karatAM temAMthI ekajIvanano itihAsa, pazu prApta thai zake tema che. A mATe prAkRtane yunivarsiTImAM dAkhala karavAnA prayatno karavAmAM AvyA. te dhADA kagrA sAla thayA che. haju bhbhA pratye vizeSa ane paddhatisara prayAsa karI dareka yunivarsiTImAM abhyAsakrama tarIke prAkRta pustako dAkhala karAvavAnI jarUra che. A saMbaMdhe amadAvAdanA purAtatva maMdiranA AcArya zrI jinavijayajIne konpharansa taraphathI pUchAvatAM teo je jaNAve che te khAsa agatyanuM hAI atra noMdhIe chIe:-- 2 jaina AgamanA rIDara jevI Agama pAThamALAemAM jaina tattvajJAna ane AcAranA dheAraNe pADAne saDa DhAya jethI jaina Agama ane jaina vicArasaraNinI abhyAsIne ceAgya kalpanA maLI zake. 3 jaina atihAsika sAmagrIne khyAla AvI zake ane te dvArA jaina itihAsano paNa paricaya maLa zake te mATe jaina visTAnna mesIjha ve eka pustaka taiyAra thayuM eIe jemAM saMskRta prA kRtanA mahattvanA mULa utArA aitihAsika krame geAThavavAmAM Ave. kAI paNa ekAda sUtra taiyAra karavA karatAM A pramANe te pustakA taiyAra karo. . tethI tamArA deza che te vadhAre saphaLa thaze. alabatta A kAma ghaNuM kaThaNa che ane mahenata ane uMDA abhyAsanuM che, paNa tuM tA AvuM ja karAvavuM ane hitA pachI jema ApaNI badhI abhi-pravRttimAM thAya che tevuM thaze, zi jinavijaya nivedana ke ApanA taraphathI tA. 24-1-20 no lakhelA patra maLyA che. temAM lakhelI vigata jANI. sUtrakRtAMga, Avazyaka, AcArAMga gare kapara dAlejanA vidyAthIgAne kaMpA thAya temAM Adhunika paddhatie lakhelAM vivecane vagerenI AvazyaktA che ja. paNa mArA Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha ame uparanA vicArane maLatA thae chIe. saskRtamAM Rgveda zikhavavA dhaTe ema nirNaya thayA te tene mATe DA. pITarsane RgvedanAM 'silekazana' nATsa vi vecana sahita taiyAra karyeA. pAli bhASA mATe paNa rIDara jevAM pustakA nIkaLyAM. gUjarAta purAtattva madira taraphathI je prAkRta kathA samaya ane pAchI pAThAvalI nAmanI e 'silekazana' tarIkenI ceApaDIe te saMsthAnA AAcArya zrI jinavimathI sAvita karAyelI bahAra paDI che te muMbai yunivarsiTIe peAtAnA prAkRta ane pAchI baMne bhASAnA praviyasanA prAsamAM dAkhala karI che ane A varSe te kAlejomAM bhaNAvAya che. jo ke e cApaDIe kharAba rIte chapAyelI ane kazI jAtanA TIkA TippaNu vagaranI che, chatAM te yunivarsiTIe tene khIjA sArAM chapAyelAM ane TIkA viMvacana vALA pustakane abhAve dAkhaJa karI che. jaina kAma jo vAta jinavijayanI aai ane sAnA pramANe taiyAra thAya to te sarvatra upayukta ane AdaraNIya thaze emAM jarAye zaMkA jaNAtI nathI. jyAM sudhI zlAnA uttama kArsa taiyAra na thAya tyAM sudhI jaina sAhitya mATe vivasArI rAkhavI vyartha jarI. khA prAkRta mATe rUci utpanna kare tevAM pustaka nIkaLe teA jarUra tenA adhyayanamAM rasa paDatAM tenA zAkha vadhe. sadbhAgye paDita haragAvindadAsa taraphathI prAkRta zabda mahAya' nAmanA prAkRta kAyanAM traNa volyuma bahAra paDamAM che ane tuM vAlyuma bahAra paDanAra che, paMDita bahecaradAsanuM prAkRta vyAkaraNa gujarAta vidyApITha taraphathI bahAra paDI gayuM che, ane temanI prAkRta mArgIpadezikA zrIyo vijaya graMthamAlA taraphathI bahAra paDI che. prophesara banArasIdAsa taraphathI eka be pustaka bahAra paDayAM che. pUnAnA mAravADI grUstha zrIyuta aiAtIlAla vAdhAjI taraphathI sArA prayAseA thaI rahyA che. 505 pustaka-vAMcanamAyA taiyAra karAvI zakAya tema che, chatAM AnA saMbaMdhamAM keAi jinazAsana rasika zrImaMta saMskArI gRhastha bahAra Ave ane krUDa kaeNnpharansanA hAthamAM mUke tenI khAsa jarUra che. keTaluM kharca thAya tenA aDasaTA paNa thavAnI jarUra che ane tevA aDasaTA ukta patra lekhaka mAsaya jaththAvarI nA kAma sakhInA lAla nikaLI Ave evA amane saMpUrNa samaya lAge che. paMDita haragevindAsa eka suprasiddha vidvAna che ane prAkRta bhASAmAM ati pravI che. teA zrI kovijaya pAThazALAmAMthI nIkaLelA virala suvAsita puSpA paikI eka che. dhaNAM varSothI kalakattAmAM rahI adhyApaka tarIke kArya karyuM che ane surasuMdarI citryam (ke je ema. e. nA muMbai yunivarsiTInA abhyAsasakramamAM nirNita thayeluM che ) ane supAsanAha cariyama e be prAkRta madhAnu... suMdara sarAdhana karela OM taduparAMta saskRtamAM zrI haribhadrasUri sabaMdha nidha paNa temaNe lakhI bahAra pADayA che. hamaNAM keTalAMka varSothI kalakattA yunivarsiTImAM prAkRtanA cAyuAcarara (vyAkhyAtA) tarIke kArya karI AA che, te vidvAne prAkRta zabdo tenA saMskRta samAna zabdo, hiMdIbhASAmAM artha, temaja prAkRta pAmAMthI te arthane jaNAvanArAM avataraNeA te te gra MthenAM sUcana sahita ekaThAM karI eka keAzakAra tarIke je giratha prayatna Adaryo. hatA te prakAzamAM poteja traNa khaMDamAM prAkRtazabda mA e nAmanA kAca tarIke lAvavA zakitamAna thayA che te mATe anekazaH dhanyavAda ame temane ApIe chIe. have AvAM pustakA taiyAra karAvavAnuM kArya kanya ransa hAthamAM levA taiyAra che paNa tenI pAse te mATenu krUDa nathI-dhAtAnI taivI kArSika yA nathI. paNa jaina ejyukezana barDa mAraphate AvAM pAya 3 pAcya sad mahuvA-prAkRta zabda mahAva [prAkRta-hiMdI zabdArthakAya traNa khaMDa. pR. 1 thI 8 kAkAra parvana hangeAvidAsa trikama. nyAyavyAkaraNatI, kalakattA yunivarsiTImAM prAkRtamAM lekacarara. 4-5 jekasana lekhana kalakattA. dareka khaMDanI ki', rU. AThe ] hiMdIbAvA potAnI mAtRbhASA na hovA chatAM te bhASAmAM artha pUravAnuM sAhasa karyuM che temAM padma vijayavaMta thayA che. prAkRta bhASAnA sAre te Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 nayuga ASADha-zrAvaNa 1983 koza prAkRta-saMskRta ane aMgrejI ema traNa bhASAmAM bahAra pADo. trIjo khaMDa sa. 1982 mAM 5 thI la karI ApavA mATe DA. svAlIe potAno manoratha sudhIne prakaTa karyo. A rIte prAkRta bhASAnA bahAra pADyo hato ane te saMpUrNa prakaTa thAya tyAM abhyAsa mATenAM mukhya sAdhano taiyAra thayAM. prAkRta sudhI mAtra daza hajAra rUpIA joie te mATe ame ' sAhityamAM paNa samarAI kaDA, 5umariyama, ghaNAM varSo pahelAM te vakhatanI jaina grejyueTa e. surasuMdarI kahA, supAsanAha cariyuM, kumArapAla pratisosiezananA maMtrI tarIke temaja jaina kaeNnpharansa bodha, upadezamAlA, ghaNAM kharAM Agame, vagere heralDa nAmanA patramAM apIla bahAra pADI hatI ane bahAra paDatAM gayAM. haju ghaNuM bahAra paDavAnI jarUra AkhI yojanA raju karI hatI chatAM teTalA rUpIA che. A bahAra paDelAM tema ja apakaTa prAkRta graMthane ApanAra sakhIdAtA eka maLa te dara rahyo, paNa upayoga paMDita haragovindadAse yathAyogya karI temanAM amuka paiDA maLIne rakama pUrA karavA vALA koI avataraNa paNa ApavAnI puSkaLa mahenata lIdhI che. zrImaMto bahAra paDayA nahotA. Aje eka jana paMDita A keza mATe kharekhara amArA temane vaMdana che. A piteja prAkRta kezanuM kArya karI poteja pitAnA graMthonI nAmAvaLI bIjA ane trIjA khaMDanA Adi kharcathI bahAra paDe che e mATe te paMDitane amo bhAgamAM ApelI che te parathI samajAya che ke keTalA ullAsathI vadhAvIe chIe. jaina samAjanAM vakhANa badhA graMthe kozakArane jovA paDayA che. AvuM kArya te kema ja karI zakIe ? yuropiyana skolare karI zake e bhramaNa che ema ApaNuM kaeNnpharanse aneka vakhata prAkRta sAhi- A paMDitajIe batAvI ApyuM che; vaLI ema tyane yunivarsiTImAM dAkhala karavA mATe TharAva karyA batAvI ApanAra gujarAtIne mATe samagra gujarAta paNa te TharAva pAra 5DavA mATe prApta bhASAno koza. abhinaMdana laI zake tema che ane te gUjarAtI bhajana tenuM bahada vyAkaraNa, te saMbaMdhInA sAhityanuM prakA- che tethI jainoe paNa abhimAna levA jevuM che. zana paheluM joIe te pratye zrImaMtonuM lakSa gayuM paMDita bahecaradAse 1980 nA piza mAsanA nahotuM. te mATenA pokAro ame tathA bIjA karyA purAtatvamAM A kozanA prathama khaMDanI AlocanA karatA hatA, paNa tene amalamAM mUkavA mATe joItuM karI hatI ane tenI pratyAcanA kozakAre vividha nANAMnuM phaMDa kaIne kADhI ApavAnI buddhi churI vicAramALAnA teja varSanA Aso sudi 14 nA nahi; chatAM paNa sAhityanA subhAgye pokAro paNa ane 1981 mAgazara sudi 14 nA aMkamAM karI Akhara saMbhaLAyA. kArya karanAra nIkaLyA. pahelo hatI. A baMne ame vAMcI gayA chIe. kozakAranA ja prayAsa A dizAmAM karanAra paMDita bahecaradAse vicAre amArI A bAbatamAM alpa buddhine cAha prAkRta mArgo padezikA taiyAra karI je zrI yazavijaya lAge che. chatAM paNa zabdo-arthonI zudhdhAzuddhi graMthamALAe prakaTa karI. pachI te ja paMDite pA- batAvavA jeTaluM vizAla jJAna amone na hovAthI alacchI nAmamALA saMzodhita karI poteja bahAra temAM utaravA mAMgatA nathI. kezakAre ati parizrama pADI, tyAra pachI teja paMDitane sAruM vyAkaraNa taiyAra laI sAvadhAnI bane teTalI rAkhI kArya lIdhuM che ema karavA mATe kaeNnpharansa taraphathI Anareriyama maLyuM che te ame mukta kaMThe kahIe chIe. A keza paMDita tene pariNAme Akhare prAkRta vyAkaraNa temaNe taiyAra haragovindradAsanI vijayaprazasti che. temaNe A mahAkaryuM ne gUjarAta purAtattva maMdira graMthAvalImAM saM. bhArata kArya karI bahAra pADI prAkRtinA abhyAsIone 1981mAM bahAra paDayuM. AnI pahelAM eTale 1979 upakRta karela che ane bhaviSyanI prajAne amUlya mAM paMDita haragovinda prApta hindISano pahelo vAro Apyo che e nirvivAda che, khaMDa a thI o sudhI, ane saM. 1980mAM bIje ame have cothA bhAganI ulaTathI ukaMTha banI khaMDa ka thI na sudhIne piteja taiyAra karI poteja rAha joIe chIe. temAM "narmakoza'mAM ApI che Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha 507 tevI prastAvanA prAkRtasaMbaMdhI saMpUrNa paricaya karAvavA relathI kudarate manuSyagaNutAe ochuM nukazAna karyuM pUratI prakAzakAra AparI ema puchIe chIe. temAM nathI. A sarva jotAM manuSya kudarata pAse zuM prAkRta bAvAe tenI zAkhALo-tenA pratihAsa-niyamo-cIja che !-ahaMkAramAM masta rahetA ane potAnA saraskRta baMdhAraNa sAthe tulanA temanuM savata, hAlanI khaLathI kudaratane dAsa banAvavA mAgatA manuSya te zuM dezI bhASA sAthenA mAtAputrInA saMbaMdha, kAzamAMgaNutrImAM che ? e udgAra shere nIkaLI paDe che. svIkArelI kAryapaddhatti-sahAyakonI noMdha prAkRta sakilApi kahe che ketyane tenA baMdhAraNa saMbaMdhI jAtA phALA vagere viSeAthI bharapUra prastAvanAnI bhAzA che te cAra paDaye ghaNuM ajavALuM paDaze. vizeSamAM sAthe sAthe A kArya karatAM bIjA vizeSa zabdo paNa ekatrita thayA to te temaja badhAmAM prasAdhAni ke pelI zitaonuM patraka paNa chevaTanA bhAgamAM Apaze. dareka jaina lAyabrerI, dareka cathamaDAra ane uka zikSaNa saMsthAmAM A kAza rahevAja dhaTe ema ame bhArapUrvaka kahIe chIe, eTaluMja nahiM paraMtu purA pAdimAM rahelI moTI moTI lAyabrerI temaja yuropanA maiM hindanA bASAnA vidvAnone A kArA beTa meka lavA mATe jaina zrImatAe bahAra AvavuM joie ke jethI A jaina vidvAnane parizrama ane tenI vidvattAnI kadara thAya; jaina samAja ekadara nathI e paNa ethI siddha thAya " lepralayanAM sakA. gujarAta ane kAThiyAvADamAM paDelAM niha paDoza beTo beMka sAthe dhodhamAra asAdhAranuM varasAda paDavAthI aneka dharA tarI paDAM, khata kArA taNAI muAM ane mANase| dharabAra vagaranAM banI dhaNA vakhata sudhI pUrAM ane vastra vagaranAM rahyAM, relvenI lAina tUTI gai ane gujarAtanA sarva ba vahAra aTakI paDayA. gUjarAtanI lIlI vADI veDAi, bhAratanuM naMdanavana, senAnI gUjarAta-tenuM nUra haNAyuM. khetarA khedAnamedAna thayAM, tethI eka vanuM dhAna lUTAyuM, paNu sAthe anekanAM ghaNAM varSo thayAM sadharelAM rAcaracIlAM ane banAvelAM dharakhArA vagere lUMTAI gayAM. mA sanA nukazAnanA AMkaDA mUkavo e moTA baNItazAstrIne paNuM azakya vAta thaI che. sAthe siMdha, AArimA, bihAra AdimAM pazu jaLanI mA " karUM chuM ne karyuM che meM, jIThuM e abhimAna hA ! karI te zuM ke pANI, A ananta agAdhamAM.' thaI te te krUDa AvI maLyuM. A AvI paDelAM sakaTa mATe krUDanI apIla AkhA gujarAte ane khAsa karI muMSTae paNa sundara javAba Apyo. " se''' rIlIka krUDamAM ATha lAkha bharAI gayA. saurASTranI sevAsamitine gUjapaisA maLe che, paNa kharA kArya karanArA nathI sAMparAtanI priyakamiTIne lAnA rUpamA maLI cUkyA. svayaMsevakA bhAvI paDayA. * saurASTra 'nA amRtalAla DatA e sAmAnya niyama che, paNa A vakhate aneka zenI ane gujarAtanA subA ' vallabhabhAi paTela ' nI saradArI nIce ghaNA sevakA sAMpaDayA ne saMkaTanivAraNanuM kAma vinAvilaMbe satra banyuM teTaluM upADI levAmAM AvyuM ane bane teTalI rAhata khare TAMkaNe ghaNAyane maLI gai che ane maLatI rahe che. A sarva sevAne ame aMtaHkaraNapUrvaka dhanyavAda bA pIe chIe; ane AvA seA tAtkAlika ubhA tha ekadama kAma Ave evI sthiti lAvanAra mahAtmA gAMdhIche ane temanI caLavaLane mu dhanyavAda dhaTe che. AvI vakhate kharI sevA ApavAnA sahaja prasaMga prApta thatAM aneka bahAdUra vIrAe jIvatA jokhame madada ApI che. A varNana vAMcatAM hRdaya gajagaja urjA che. * AvI sevAnA. Arthika davA taiya nahi. e trAjave enuM mUlya thAyaja nahi.' evA eka vIra nAme dAdAbhAi pAMDIAe ekase ane cha te kALanA mukhamAMthI mukta karyAM. tyAre sAkSara zrI kAra buAve che - ' prAcIna grIsamAM AvA mA~ mANasa thayA hota te Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainaga 508 tenI saMge maramaranI pratimA sarajAI hAta ApaNe te enI bI paNa sAcavI rAkhavAnI aA gunnatA vAparI nathI. ni:sarAya che pratabhAmAM itihAsanAM sAdhana nathI upajatAM, nathI jaLavAtAM, nathI carcAtAM te te prajAAnA atiSa sAthI ane amRtA samAsanuM ja NiAma che. * ' AvI Adatane bhalA " kudaratanA kApa ' sAbhAvika rIte kahe che: mAmA" lakhe che keH-- * kuta to kadI kApa karatI nathI. tenA kAyadA sArI ghaDiyALanI jema acUka kAma kare che, temAM sudhArA vadhArA nathI thatA. temAM sudhArA vadhArA karavAno adhikAra pa pharate rAkhyo nathI. tema karavAnI kastane jANa paNuM detI nathI. kudarata sa`pR hAvAthI tenA kAyadA paNa saMpU che. pazu ApaNe te kadAca aNutA nathI tethI tyAre te apAyuM kAma kare che tyAre tene ApaNe dastanA kApane nAme oLakhIe chIe. ' tyAre AmAMthI zuM bodha levA e viSapara - vatAM teja mahApurUSa umere che keH-- ASADha-zrAvaNa 1983 sthaLe sArI rIte maLI gai che, ane sAmAnya saMkaTa keTalIka rIte ochuM thayuM che. AvI rAtamAMthI je madhyama vargonAM mANaseA-na DhAya pAse paisA, ne na mAgI zake bhIkha-evAM mAsAnI ati duHkhita sthiti che. mAnAM du:kho vaDhAvA janAra, pI rIte madada para paDhoMcADanAra aneka dAnavIra puchyanAM dRSTAMtA kathAmAMja kapAyAM che. temanuM kAI khelI nathI. khAvA vakhate khabara maLyA che ke amadAvAdamAM vijayanemi mUrichanI preraNAthI lAkheka rUpImAnuM phaMDa thayu che. A eka AnaMdadAyaka samAcAra che, paraMtu sarvasthA tyAM lAcArI AvI ya tyAM to sarva nagarAma vyakicita bane teTalA sArA kALA ekatra karavA ghaTe. 28-8-20 nA gAMDIvamAM jammuAvavAmAM AvyuM che keHdakSiNa taraphanA keTalAka jaina badhu bhAlanA pradezamAM ane vaDhavANa tarapha eka TADha mahinA pharI AvyA pachI ahIM suratamAM zrI dhvanivAsamAM utaryAM hatA. temanI sAthe mArA pratinidhine vAtA thatA teokhA pAsa pAsa AMsue raDI paDayA hatA. temaNe jaNAvyuM ke ame badhI sthiti khArIkAIthI navu che. bImAM bharI thAya che. kALI vAdharInAM ghara bharAI jhaTa jAya che. paNa uMca kAma mATe kAi ghyAna ApatuM nathI. vacalA vargane marA thAya che. jaine taraph / kAInI najara paNa nathI. jaine mATe koI paNa khAtA taraphathI-gujarAta ke kAThIAvADha taraphathI khAsa madade nIkaLyuM nathI. jainenI sasthAoe A prazna vicAravA jevA che. e batI udAra dAnezarI kAmanAM khADAMja zuM vagara dhAnya TaLavaLaro? ahIMthI jainadhArmika sthAe tAbaDatAba patAnA taraphathI mAsa mekale e khAsa jarUtu' che. * ApaNAM pApanI zikSA che ke kAMIka Avazyaka lAbha denArI zaratI kriyA che te Izvara ja jANe che. ApaNe tene ApaNAM pApAnuM phaLa mAnavuM ceAgyaja che, naitika pApA ne Arthika pApAnI vacce meTA bheda nathI, eTaluM ra nahi paNa bannenI yukhya nikaTa sabaMdha che te huM bAlavuM e eka banuM, ne nadInuM pANI eka karavuM a thavA khetaramAM ghauMne badale aphINane ke tamAkuno pAka nAvavA te traNa pApAmAM pramANano bheda che, nItina nathI. tu ke bolanArano Ama hoya che ne pANI meluM karanAranA nathI haNAtA. athavA te aphINanA pAka vAvanA nA AtmA sukhI thAya che evuM kaI nathI. jema ApaNa jJAna sukha thAya tema ApaNuM ApaNAM pApAna jJAna thaze. paNa A jJAnamAM vadhAre thAya tyAM lagI palAMThI vALI rahIe, ane ApaNI narI AMkhe je nukasAna thayeluM jeie chIe tenA upAya na karIke tA bhUkhamAM khapI (mATe) je kaI bane te cAIne madada sahu huM tenI huMpha praznane vaLyA vinA na ja rahe,' gAma aneka sthaLethI ' atro' nIkaLatAM lA kAo kaMIpaNa jAtano krama nAta jAta dharma vagerenA tAvata rAkhyA vagara je kai banyuM te ApyuM che, ne haju teo ApatA raheraze. AthI rAhata aneka AvI sthitimAM jAhera kDa karyAM vagara khAnagI krUDa karI mA udAra zrImatAe potAnI mUDImAMthI khAnagI ane chUpI madada te dhaTe tene ApavI joie, yA je chItI madada levA Icche tene tema karI ApavAnI sagavaDa karI ApavI joie. A sa'TarnivAraNanA samaye jAhera dharmAMdA ke kALA para naLelI sasthAoe pAtAnA gheADA kudAvI lekAnI udAratAnA pravAda badalAvavA paDe; yA te pravAkramAM aMtarAya na nAMkhavA na paDe. evA aMtarAya nAMkhanArI vyakti ke saMsthA, nathI potAnA svArtha sAdhI zakatI Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 taMtrInI noMdha -kadAca thoDe ghaNo sadhAze teye te pariNAme ugI mAsikanA vezamAM dekhA detuM patra hamaNAM pitAnA nIkaLato nathI-ke nathI bIjAnuM hita karI zakatI. chellA bAramA aMkamAM "saMpAdakano sura' e prabhu! saune sanmati Ape! mathALA nIce "kezarIyAjInuM kokaDuM" e viSayanuM nAma 5 kezarIAnAthajInA saMbaMdhamAM be etihA- rAkhI amArA saMbaMdhe besura kADhI "asamayocita sika ulalekho, ane aNachAjato pralApa yatra tatra karyo che. e A (1) kSamAvijaya panyAsa ke jemaNe . 1744 lekha vAMcI amane amArA vaktavyamAM jarA paNa pheramAM dIkSA lIdhI temaNe saM. 1775 nI AsapAsa phAra karavAnuM kartavya lAgatuM nathI tema temAM jaina ne saM. 1780 pahelAM zrI dhUlevAnI eTale kesa dharma prakAza"nA vizeSaNa nAme "asamayocita' jevuM rIAinI yAtrA karI hatI. juo temane nirvA jaNAtuM nathI. ame amArA vaktavyane akSarazaH purAsa janarAsamALA pR. 129. vaLagI rahIe chIe. dharmadhvaja "nA " saMpAdaka mahAzaya kayuM che udayapura DuMgaraparavAsa, sAgavADI ilevi majhAra; e tenA te aMka parathI jaNAtuM nathI; te IDara vaDanagare AvIyA, vIsalanagara sahune bhAvIyA. Ama pUchana vyakti' rahevAnuM tene yogya | (2) kharataragacchanI eka paTTAvalimAM 70 mAM lAgyuM hoya te te eka jAtanuM bhIrUtva che. tenA jinaharSa sUri nAmanA paTTadhara saMbaMdhI hakIkata ApatAM mudraka ane prakAzaka eka jaNAya che ane ame na jaNAveluM che ke - bhUlatA hoiye te teo ajaina che. "dharmadhvaja' e , punarapi saM. 1876 zrI pe virAiyAtrA nAma rAkhavAmAM "jana zAsanamAM kharekharo dharmavija caMDA tataH dha Li seze aMtarikSa pArzvanAtha, pharakAvavA'ne hetu hevAne badale saMpAdakanA AcArya dhuvaDha cA itIrthayAtrA purvatA saM. 1887 A54 dharmavijaya (vijaya dharma) sUrinA nAmanuM smaraNa cinha sura 10 tithau vAra zrI sImaMdhara svAbhimaMdire ciraMjIva batAvavAnA ciraMjIva batAvavAne hetu prAdhAnya bhogave che, ema paMcaviMzati biMbAnAM pratiSTA nimitA // amane lAge che. e ciha jyAM jyAM rakhAyuM che tyAM tyAM tene sAcavavA, rakSavA, bahalAvavAmAM ja eTale ke "pharI saM. 1876 mAM zrI saMdhasahi zikhara (sameta zikhara) parvatanI yAtrA karI tyAra pitAnuM gaurava mAnavAmAM AvyuM che. bhaktinA pradapachI dakSiNa dezamAM aMtarIka pArzvanAtha, magasI pArzva zanamAM e vAta bhale heya tenI amane ke koIne cintA nathI, paNa bahu DAhyA bahu kharaDAya; hIro nAtha, dhulevagaDha (kezarI A RSabhanAtha). ghoghe jaI Avyo' vagere lekho lakhI anyane utArI ityAdi tIrthanI yAtrA karatAM saM. 1887 nA pADavAmAM ane pitAnuM bhabhakatuM batAvavAmAM gaurava ASADha sudi 10 tithie zrI vIkAneramAM zrI jyAM manAyuM che tyAM to zobhAspada Atmagaurava so sImaMdhara svAmi maMdiramAM pacIsa bibonI prati. so gAu dUra bhAge che. ThA karI.--vagere AmAM jaNAveluM che ke kezarIAinI 'emanIja (motIcaMda bhAInI) mamAM pArTInA yAtrA zrI jinaharSa sUrie saM. 1887 nA ASADha pahelAM karI hatI, ke jene atyAre 96 varSa thaI gayAM. eka membara" evuM grAmya bhASAmaya abhidhAna amone bIjA etihAsika ullekha have pachI jaNAvIzuM. ApIne, ane motIcaMdabhAInI sAme sAmI bAjue amane mUkIne amArA baMne vacce vaimanasya vadhA6 dharmavajanA saMpAdakane sura." ravAnA heta rakhA hoya te saMpAdaka bhIMta bhUle "vividha vicAramALA' nAmanuM patra "mAtra zyaka che. "mamAM pArTI' emAM saMpAdaka! Apa kema ke patrikAo tarIke aniyamita rIte maNakA kADhI' traNa samAveza kare che ? "pATa' zabdano artha bhrAtagaNu varSa pachI "dharmadhvaja' evuM tenuM bIjuM nAma rAkhI lekhAya, te amane koI paNa "pArTInA membara" Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-zrAvaNa 1983 510 jenayuga thavAmAM gaurava che. bAkI tene artha eka pakSa, bIjAthI ""i A phAyarA vA vevAra hai, yAra ! vibhinna pakSa Apa karatA ho to Apa tevI "paTa'mAM soDhuM durNa vada zrama nA nahI karI che zuM nathI? tene javAba Apaze ? te pArTInuM nAma nAma zrImad AnaMdadhanajI paNa barAbara kahe che ke dharmapATa' che. A pArTI paNa mamA vagara TakatI ja 4 dharama dharama karato jaga sahu phire, dharmane jANe na marma. nathI. ma vagara "dharma' e zabdaja thaI zakato nathI. vyakti ke saMsthA, vidhAna ke ajJa, zrImaMta ke ane teja rIte "dharmadevaja. vaLI makAra vAcaka dharmapATa'mAM jANitA vAcaka che. raMka, sAdhu ke sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA, patrakAra ke patravAMcaka-sau potapotAnA zuddha dharma samaje-kapArTIne choDI daIe te dharma to uttama vastu vyamAM mUke, anyane samajAve ane kRtimAM mUkAve che. ane dharma nAmamAtra na rAkhatAM tene sadupayoga te "sura" kadi besuro na thAya ke kema tathA dezanI karavAmAM Ave to te vyakti temaja samAjane unna vINAne madhura svara-vani cAre bAju phelAI AnaMda tinA mArgamAM lAvI chevaTa AkAra vAcaka "mokSa AnaMda upajAve. meLavI Ape che. bAkI dharmanA nAmane jyAM tyAM ghusADI tene durUpayoga karavAmAM Ave to kharo artha saMpAdakajI ! gerasamajuta karI ane gera -zuddha hetu sarata nathI-gaphalatanI nIMdamAM sUtelI samajIta thaI e bemAM kaMi bheda che, ke nahi?ke kemanI durdazA thAya che. te para eka hindI kavi Apane mana e baMne samAna bhAvaja batAve che? pagraha vagaranA je "su" saMpAdaka hoya tene te te jo kaumakI hAlata hai batAi nahI jaatii| baMnemAM jarUra bheda lAgazeja ane tevA saMpAdaka khvAhiza hai, para jubAna hilAi nahI jaatii| (ama) lAI motIcaMda upara gera samajutI ubhI cupa bhI nahIM raha sakate hama maukeko dekha kr| kayane anucita Aropa mUkyA vagara rahI zakyA hamase to saccI bAta chipAI nahI jAtI / / nathI' evuM mithyAvacana kadi paNa ucarI zake ja nahi, aba dharma dharma hI kA zorogula hai saba trph| ane atyaMta (ke kiMcitmAtra paNa) dIlagIra thaI 'hai dharma kyA', yaha bAta batAI nahI jAtI // zake ja nahi. ame amArA viSayamAM te bhAine ke jo dharmase vAkipha nahIM haiM unake vaaste| koIne dhanyavAda ApavA beThA nahotA, tethI temane aba dharma-pustakeM bhI chapAI nahIM jAtI // ke koIne dhanyavAde nathI Apyo, temaja temane kiMcihr bAtameM basa dharmakA pAkhaNDa lagA hai| nmAtra vagovyA ke utArI pADyA nathI. have bIjI lekina kisIke dilase burAI nahI jAtI / / bAbata laIe -amuka kamiTImAM virUddha paDI judI 'miniTa' lakhavAthI gera samajutI je ubhI karI hatI vaLI A kavi keTaluMka durdazAnuM varNana karI chevaTe te saMbaMdhamAM noMdha ApavAnuM ame je vacana ApyuM hatuM te amArA ukta lekha je aMkamAM prakaTa thaze paMDita to socate hameM kyA phikra kaumakI / temAM te pALI ApavAnuM amAruM kartavya hatuM paNa apanI to yAra dUdha malAI nahI jAtI // te bane tema nahotuM e amAre TuMkamAM jAhera karavAnI karate sudhArako koM hai badanAma jhUThamUTha / pharaja hatI tethI je ekaja dha nAme zrI kezarI-- aphasosa ina logoMkI DhiThAI nahI jAtI // A prakaraNanI noMdha lakhatAM bahu lAMbI lakhAI, ai paMDito dila bharake isa duniyAM meM karo moja / temAMja te jAhera karIne ame barAbara arthocita kambakhta mauta bhI abhI AI nahIM jaatii| "sagapaNa" sAcavyuM che. vaLI je saMpAdaka pitAnA gaphalata kI nIMdameM paDI hai koma ina dinoN| teja varSanA patranA AThamAM aMkamAM "zrIyuta munazI koi nizAMnI hozakIM pAI nahIM jaatii| ane jana samAja' e mathALA nIce garama, utkaTa, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrInI noMdha 511. ane uddAma pagalAM sUcavate "sura" kADhe che te saMpa: udAracittatA siddha karI hatI. temaNe outlines of daka kaye moDhe, je sura AmAM kADhayo che ke "motI- Jainism ane tatvArthIgama sUtranuM aMgrejI bhASA . caMdabhAI munazI kamITImAM judA paDyA enuM zuM tara e be pustake iMglaMDamAM chapAvI bahAra pADayA kAraNa? e je amane koI pUche te, amo "munazI che, ane vizeSamAM hamezAM abhyAsa magna rahI aneka prakaraNanuM zuM pariNAma AvyuM che' eja kAraNane lekho pustako lakhyA che ke je aprasiddha che. temanuM AgaLa karI zakIe' tevo sura, kADhI zake? A to svargagamana iramAM 13 mI julAi 27 ne dine thayuM. be ati bhinna jAtanAM pAna eka dAMtathI cAvavA temaNe dravyane prApta karyuM ne tene sadupayoga paNa jevo ghATa thayo. e AThamA aMkamAMno "sara' atyAre karyo. mRtyu pahelAM 'vila vasiyatanAmuM karI pitAne AmAM prakaTa karavA icchatA nathI, ame samAdhAna je je kharcavAnuM ane svajanane ApavAnuM hatuM te vRttivALA chIe. saMpAdaka samAdhAna karAve yA pitAne ApI kuTuMbanI barAbara vyavasthA karI bAkInI sarva ne pitAnA samAjane temaja sAmAM lekhakane mAna milakata mATe lakhI gayela che kebharelo mArga kADhI Ape che te kharekhara tene tema "A sarva milakata nIce lakhelI deNagI ane karavAmAM jarA paNa vikSeparvata thayA vagara ame dhanya. kharco karyA pachI je bace te mArA TrasTIoe mAnava vAda ApIzuM. ame IcchIzuM ke te tema karI kharA samAjanA hita arthe jaina dharmanA rakSaNa ane pracAdharmavaja'nA kharA "sujJa' saMpAdaka bane. ramAM vAparavI. mArI khAsa icchA e che ke teo jaina dharma prakAze dharmadhvajanA sujJa saMpAdakanA mArI amAsaka mArI aprasiddha kRtione prakaTa kare ane mArA mitro, sura' pitAnA bhAI ane amArA saMbaMdhanA prakaTa nAme DAkTara thomasa (ISiA eNphisavALA) tathA harbeTa karyo te temaNe pahelAMnA teja bhAI saMbadhIja karelA vairana (naM. 84 zageTa roDa, beTasa laMDanavALA)nI suro atyAra sudhImAM kema pragaTa nahi karyo tene te sAthe nimaMtraNa karI "jena liTarecara sosAyaTI' ane bhAIbaMdha prakAzakAra khulAso Apaze ke? mahAvIra bradharhuDa' laMDanane madada karavI." 7 jugamadiralAla janIne svargavAsa, AvI rIte jaina dharma ane sAhitya-pratye apUrva digaMbara bhAIomAM dharma premI suzikSitomAM prIti rAkhanAra, te mATe tana mana ane dhanano hRdaya zrIyuta jatInuM uMcuM sthAna hatuM. temaNe M. A. pUrvaka vyaya karanAra te suzikSita jena bIjA suziLL. B. bArisTara thaI IderamAM nyAyAdhIzanuM padalitA ane grejayueTIna anukaraNIya dechAta 25 svIkAryuM hatuM. idera dhArA sabhAnA kAyadAnA sabhya thAya, ane temanA AtmAne zAMti maLe ema prabhu ane sabhApati banyA. 'janagejheTa' nAmanA aMgrejI pAse yAcIe chIe. mAsikanA teo eka sthApaka hatA ane tenA taMtrI 8 bIjA avasAna. tarIke aneka varSo sudhI kArya karyuM che. samagra jaina kalakattAmAM rahI vyApAra karatA jana grejyueTa samAjamAM aMgrejI mAsika kADhavAnI pahela karanArA ne rA. dayAlajI gaMgAdhara bhaNazAlI ke jenA lekhethI tene atyAra sudhI nibhAvanArA digaMbarI suzikSita amArA vAMcake paricita che te ekAeka svargavAsa bhAIo ja che. jenI mahAzaye sarva jaina saMpradAyo pAmyAnA khabara maLyA che. pratye premabhAva, tenI ekatA, zrI mahAvIra prabhunA pArasI mANekajI je thayelA temaNe hamaNAM sarva saMtAno vacce hovI joitI sarva prakAranI samA. punAmAM dehatyAga karyo. A baMne bhAIonA AtmAne natA, vagere vicAre spaSTatAthI darzAvI potAnI zAMtivALI sumati prApta thAo. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 512 vividha noMdha. (konpharansa eNphIsa-pariSad kAryAlaya taraphathI) 1 zrI kezarIAnAthajI tIrtha prakaraNa,. che. A kamizanamAM digaMbarIo taraphathI ema bhavi. dhyamAM kahevAnI taka upasthita na thAya ke amArI A tIrthane aMge digaMbarIbhAIo taraphathI pITha pAchaLa A tapAsa thaI che eTalA kAraNusara chApAodvArA carcAno sAgara ulaTAvI tathA anya cAlu tapAsa daramIAna teo taraphathI eka sabhya dareka rIte bhagIratha prayatno karI zvetAMbara samAjane hAjarI Ape evI udepura rAjya taraphathI goThavaNa utArI pADavA mATe tanatoDa prayAsa thaye. vaLI evI karavAmAM AvI che. chatAM bhaviSyamAM pukAra uThAvavAnI paNu vAta calAvavAmAM AvI ke A kaeNnpharansa taraphathI bArI khullI rahe te hetuthI yA anya koI kAraNasara maraNa pAmelA digaMbara bhAIo mATe dilagIrI haju sudhI digaMbarI bhAIoe tevo potAno pratisarakhI paNa jAhera karavAmAM AvI nahi. e sabaMdhe | nidhi sAmela karyo nathI. bIjI kamizana dhvajAdaMDa A mAsikane gatAMkamAM prakaTa karavAmAM AvelA digaMbarabhAIe sAthenA patra vyavahAramAM amArA saMbaMdhI tapAsa mATe nimavAmAM AvyuM che. tA. 14-5-27 nA naM. 1886 vALA patra 2. jalapralaya ane A saMsthA, tarapha vAMcaka varganuM dhyAna kheMcIe chIe; sAthe sAthe gujarAta kAThIyAvADa ane kaccha vagere pradezamAM eTaluM paNa dhyAna kheMcavA jarUra jaNAya che ke ativRSTi ane tophAnanA pariNAme je bhayaMkara relA digaMbaro saMsthAnA sekreTarI taraphanA patramAM bhASAnI ane Aphatane pakepa kudarate varasAvyo che te joI ziSTatA ke maryAdA ke surUci paNa dekhAtI nathI. saunA hadaya drave e svAbhAvika che. A bhayaMkara udayapuramAM amAre khAsa khabarapatrI, saMkaTanA bhAga ApaNuM jana temaja jainetara aneka A jhaghaDAne aMge udepurathI temaja udepura nivAsI hene ane baMdhuo thaI paDyAM che te tarapha amArI ahi rahetA keTalAka bhAIo taraphathI eka khAsa saMpUrNa dilasojI darzAvIe chIe. A vakhate sarve khabarapatrI udepura mokalavA amane vinaMti karavAmAM rela pIDita baMdhuone sahAya karavA seMTrala rilipha phaMDa AvatAM prasaMganI jarUrIAta samajI saMsthAnA eka ubhu karavAmAM AvyuM che, jemAM je e hameza hiMdI, gujarAti ane aMgrejI jANanAra kalArka mI. mujaba anukaMpArtha ArTa banI mATe phALo ApI jana mANekalAla DI. modIne mokalavAmAM AvyA hatA. AdarzonI vizALatAne paricaya janasamAjane Ape tenA taraphathI vakhato vakhata tyAMnI paristhiti amane che. atre judA judA zahero mATe aneka sajjanee jaNAvavAmAM AvatI hatI. chevaTe tenA taraphathI amane ane kapALa pATIdAra vageree pitapatAnI kemene lakhI jaNAvavAmAM AvyuM che ke digaMbarIoe vizeSa sahAya ApavA phaDe karyo. Ama saMkaTamAMthI heTA pAyA para karelI caLavaLathI pate udepura ugAravA aneka saMsthAo taraphathI vividha prayAsa sTeTa sivAyanA sAdhAraNa jaina temaja jainetara samA karI haTAM kaDo ekatrita karavAmAM atre zrI mahAvIra jane beTI hakIkata pUrI pADavAnAM kArya sivAya vidyAlayanA vidyArthIoe paNa eka nATaya prayoga vizeSa kaI karyuM hoya ema tyAM manAtuM nathI. A karI Azare rU. 4300 seMTrala rilika phaMDamAM ApyA. praznanI gaMbhIratA vicArI digaMbarI bhAIonI ADa ja samAjanA dhaMdhA ane kamANInA sAdhana vinAnA bharelI mAMgaNI parathI saMpUrNa tapAsa karavA mATe thaI paDelA asahAya jena bhAIo ane bahene chamizananI nimaNuMka rAjya taraphathI karavAmAM AvI mATe lona vagerenI madada ApavA eka vizALa phaMDa Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha naidha 513 karavA amArI khAeza hatI ane tevI jarUrIAta prasaMge tyAMnA DIsTrIkaTa mejIsTreTa mI. pI. bI hega ame jotA hatA. paraMtu keTalAka baMdhuonI evI taraphathI tA. 31-5-27 Mil 196ne eka patra IcchA hatI ke samagra samAjamAMthI vikhUTA paDavAne kenTobheTa borDanA sekreTarI ane ekajhIkayuTIva eNphI'dAkhalo ApaNe pADIe te ThIka na gaNAya. daramIsarane lakhavAmAM Avyo hato jene bIjo peregrApha Ana saMsthAnI sTenDIMga kamiTInA eka sabhya rA. nIce jemane tema ApIe chIe. 3. nAnacaMda ke. medI tathA anya gRhastha je A As regards Schedule I of the El:9pralayanuM bhayaMkara pariNAma najare joI AvyA teonA toal Rules lains Sikhs and Bud. ahevAlo ane kheDA taraphathI "TAImsa opha InDIA' dhists are not Hindus. They should jevAM peparamAM je apIla janene lona rUpe sahAya be classified among "Others and not mATe bahAra paDI hatI, temaja muMbaI jaina svayaMsevaka included among Hindus' eTale temAM jaNAH maMDaLa taraphathI eka apIla bahAra pADavAmAM AvI vavAmAM AvyuM che ke jene, sIkhe ane baiThe hiMdu e badhu vicAratAM saMsthAnI sTenDIMga kamiTInI eka nathI. teonuM vargIkaraNa "bIjAo" nA mathALAtAbaDatoba mITIMga bolAvavAmAM AvI hatI. te nIce karavuM ane hiMduo' mAM nahiM. A saMbaMdhe vakhate ahiMnA zrImanta vargane temaja saMsthAo pUnA khaDakI vagere sthaLe puSkaLa calavala ane UhApoha vagere khAsa AmaMtraNa ApI bolAvavAmAM AvyA thayo che ema khaDakInA jana paMcanA sekreTarI taraphathI hatA. A kamiTIe TharAva karI A kArya mATe jAhera amane tA. 18-8-27 nA patra sAthe temaNe karelI sabhA bolAvavAnuM ucita dhAryuM tethI tevI sabhA calavala sabaMdhe saMpUrNa ahevAla maLyo che te parathI tA. 20-8-17 nA roja lAlabAgamAM itihAsa tattva joI zakAya che. A calavala ghaNI moDI zarU thaelI mahodadhi pUjya jainAcArya zrI 1008 zrI vijayendra hovAthI tAtkAlIka kaMI bane tevuM nathI. paraMtu "cuMTaNI". surIzvarajI mahArAjanA pramukha sthAna haThaLa belivi- nI hAlanI varaNI khalAsa thayA pachI sarakAra te vAmAM AvI hatI. saMbaMdhe kaMI paNa vicAra calAve evI AzA A. A vakhate muMbaImAM jUdA jAdA upAzrayamAM pavAmAM AvI che. A calavala saMbaMdhe amane khabara birAjatA munimahArAjAo zrImansa ane anya ApavAmAM AvI ke turataja pahelo patra saMsthA taragRhasthone rUbarU vinaMti karI hAjarI ApavA jaNa phathI mI. pI. bI. hega DIsTrIkaTa mejIsTreTa punAvavAmAM AvyuM hatuM. A saghaLA prayAso chatAM pari. emane lakhavAmAM AvyA hatA je temaja tene maLelo NAme samAja taraphathI saMtoSakAraka javAba na maLatAM javAba nIce prakaTa karIe chIe. sabhA kArya karyA vinA vikharAI hatI e kharekhara [27th July 1927. khedanI vAta che. samAjanA vicArake A sthiti No. 2758. thavAnAM kAraNe vicAraze ane samaSTinA mahattvanA From, praznomAM vyaktigata daSTibiMduo ke bhAvo kema ADe Ave che tene khyAla karaze. ApaNAmAM samaSTinI The Resident General Secretaries, bhAvanA kyAre jAgaze ? samaSTinA dhyeya sAme potAnAM Shri Jain Sweatamber Conference vyaktitva ke svatvano bhoga ApatAM samAja kyAre 20 Pydhoni, Bombay. zIkhaze ? To, 3 jeno hiMdu gaNAya che? P, B. High Esq, M.L.A.I.C.S. - punA-khaDakI-kenTomeMTa cuMTaNI " ilekazana' District Magistrate, Poona. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sir, 514 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 20, Pydhoni, BOMBAY, Our attention has been drawn to a Poona, 27 July 1927. copy of your letter No, Mil 196 dated Sir, 31st May 1927 and addressed to the With reference to your letter No. Executive Officer and Secretary Can- 2758 dated 24th July 1927. I have tonment Board Poona. the honour to state that in my opinThe said letter states that as re ion the classification, prescribed by regards Schedule 1 of the Electoral the Rules is based on the criterion Rules, Jains, Sikhs and Buddhists of religion, and I have advised the are not Hindus. They should be Executive Officer Poona Cantonment classified among "Others" and not accordingly. included among Hindus. 2. Until the receipt of your letter In the interest of the Jain Com. I have received no communication munity it is essential to know whether on the subject. But I understand that the Division in the Electoral Roll is the matter has been referred to the being made according to race or ac- Commissioner, C. D. who will obtain cording to religion. a decision from Government. If the division is by race, the jains Your Most Obedient Servant, must be classed with the Hindus. If District Magistrate, it is by religion and if separate Poona. mention is necessary please do not khaDakInA jaina paMca taraphathI maLelo patra vyavahAra group them under heading "Others" jatAM temaja tA. 28-7-27 nA amArA para DIsTrIwith sikhs and Budhists. The Jains kaTa mejIsTreTano pratyutara jotAM jaNAya che ke A bAbata are an influential and mercantile com- sabaMdhe prathama patra kaeNnpharansa saMsthA taraphathIja lakhAya munity and should be separately men- hato. ghaTatI calavala rA. bhAI zIdIlAla ghamaMDIlAla tioned. vagere pUnAnA jaina baMdhuo taraphathI thaI che paraMtu ATaleAnticipating an early reply, thI na aTakatAM jeo sAthe temaNe patravyavahAra karyo che Yours etc. teone sateja rAkhavA A baMdhuo bhaviSyamAM cukaze Resident General Secreraries. nahi ane pitAnuM kArya cAlu rAkhaze. hiMdu mahAsa bhAnA sekreTarI rA. amRtalAla dalapatabhAI zeTha tathA 28th July 1927. sArAbhAI nemacaMda hAjI vagere sarve potAthI banatuM. No. MIL, 196. karaze ja evI amane khAtrI che ane jarUra paDe A From, praznane pote je je dhArAsabhAmAM birAje che tenI P. B. Haigh, Esquire, M.L.C.I.C.S. District Magistrate, Poona. samakSa raju karI yogya nirNaya lAvavA ghaTatuM karaze. The Resident General secretaries, 4 khAracI (mAravADa jakazana) ne patra, Shri Jain Swetamber Conference, mAravADa jaMkazana pAse AvelAM khAracI gAmanA Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha pa15 derAsaranA upAzrayamAM eka yati rahe che ane jUde sthaLe pravAsa karyo hato ane jIvadayA, kelavaNI tenA taraphathI temaja tenA mANasa taraphathI AzA pracAra, hAnikAraka rivAjo dUra karavA vagere viSaya tanAo thatI hovAnI eka pharIAda tyAMnA vatanI para bhASaNe ApyAM hatAM ane sukRta bhaMDAra paMDamAM "zeTha hiMmatamala hIrAcaMda taraphathI amane lakhI jaNuM. teo mAraphate nIce mujaba vasulAta AvI che. vavAmAM AvI che. A bhAI vizeSamAM jaNAve che upadezaka vADIlAla sAMkalacaMda tA. 27.6 27 ke darzana pUjana karavAnI yatimahArAja manA kare che. thI tA. 5-8-1927 sudhI bhAta 5), kAcarIyA A hakIkata yati konpharansanA mAnada maMtrIone 2), badarakhAM 8), kAvIThA 10), caloDA 14), jaNAvavAmAM AvI che paraMtu javAba nathI. ukta bhA- vAsaNokalIyA 3), keThinagara 33), buMdI 1), saragainI vakhate vakhatanI mAgaNIne mAna ApI konpharansa vAlA ), bholAda 5), moTIbaru 1), pIpalI 5), saMsthAnA pro. sekreTarI caMdanamalajI nAgorIne tapAsa phedarA rA), nAnodarA 5), bAvalA 35), rAsama karavA jaNAvatAM teo jaNAve che ke A pharIyAda kara- 3), utelI A 4), ucchada ), mAsara 14), nAra temaja yatijIne Apasa ApasamAM kaMI jhaghaDe che. vAvalI 2), mAsaroDa 44), kula 6) ravAsada zrIyuta hirAlAla surANAne sthAnika tapAsa mATe moka. 10), mebhA 8), kula rU. 233). lavAmAM AvyA hatA. teo jaNAve che ke maMdiramArga upadezaka puMjAlAla premacaMda tA. ra7-6-27 mAtra arajadAra ane tenA bhAI e baneja che thI tA. 5-8-27 sudhI. DuMgucA jAA), khAreja bAkIne jo terApaMthI che. caMDavata ThAkaranI haku. 10), nAradIpura 19aaaa), sojA 31), jAmalA matanuM A gAma hAI tenI korTamAM kaMI phojadArI 26), veDA 11), bAluvA pA), unAu chA), kAma A banne vacce eTale ke, yatijI ane hiMmata. Adaraja 6), saraDhava 4), TiToDA a), rAMdhejA lAlajI vacce cAle che. chellI khabara te, maMdiramAM 26), ghumAsaNa 1), rAjaparA 12), darADa thatAM ayogya vartana saMbaMdhamAM kalahe joza pakaDayuM che ), DAMgaravA 13), kasaNu racA), kImola 3LA), ema maLI che. ame dIlagIra chIe ke A vIsamAM naMdAsaNa 2), uMTavA 2aa), kula rU. 233). sadImAM paNa AvA kSudrakalaho cAlu che. ame yatijI upadezaka karasanadAsa vanamAlI tA. 276 27 ane hirAcaMdajIne vinaMti karIe chIe ke bane , thI tA. 5-8-ra7 sudhI. bAraDolI 55), vAMkAnera aMdara aMdara samajI jaI koza zamAvaze ane tema 12), AlugAMva 9), sejavADa12), bAjIpurA 59), na thaI zakatuM hoya te koI pratiSThita vyaktine acchArI 22), saMjANa 8), khataravADa 8), boraDI vacamAM nAMkhI samAdhAna lAvaze. 19), dehaNa 20), sAmaTA 18), zrIgAMva 8), 6 sukRta bhaMDAra phaMDa: phaNasA 18), kula rU. 268i) gujarAta kAThIyAvADamAM jalapralayathI je saMkaTa 7 bagaDI (mAravADa) mukAme maLeluM yatisaMmelana. ubhuM thayuM che te jotAM A pradezomAM upadezakonA gata vaizAkha zudi 5 mI nA roja ukta sthaLe pravAsamAM je vibhAgo bAkI rahyA che temAM zrI yationuM eka saMmelana maLyuM hatuM. te saMbaMdhI sukRta bhaMDAraphaMDa ugharAvavAnuM kArya mulatavI ullekha AgrAthI prakaTa thatAM vetAMbara jaina'nA tA. rAkhavAmAM Ave che, 16 menA aMkamAM karavAmAM AvyA che. A sabhAnuM saMsthAnA upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda zAhanI pramukhasthAna pratiSThAkAraka paM. pra. yatizrI labdhisA. badalI mAravADa vibhAgamAM karavAmAM AvI che. jethI garajI mahArAje svIkAryuM hatuM ane maheTI saMkhyAmAM teo havethI mAravADa saMsthAnuM pracAra kArya karaze. yatimahArAjAoe hAjarI ApI hatI. yati saMdhanA A phaMDa mATe kArya karatA upadezake e jAde punarUtthAna mATe A saMmelananA kene ame Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 ASADha-zrAvaNa 1983 jainayuga dhanyavAda ApIe chIe. kAzInivAsI vidyAlaMkAra jaina zvetAMvara rasI re raDhuM ra samayapaM. yati hIrAcaMdajI jeoe kAryamAM bahuja guDha resa pharI vanita sArdu yA re gaura rasapUrvaka bhAga lIdho hato temanA taraphathI amone sana thatAMvara jana sama taja atisaMgha saci tA. 5-7-27 nA patrathI ukta saMmelanamAM 5sAra re nittare atisaMghamuM nANuti aura kuvAda laiM saMghathaelA TharA paikI nIcene TharAva mokalI ApavAmAM Tana dor. aura unA pUrNa vizvAsa hoI phusa the Avyo che. bhAratIya yatimahArAjAMkA dhyAna isa tarapha yaha yati___yaha sabhA pratyeka yatibhAiyoMse sAnurodha pUrvaka sabhA AkarSita karatIhai. namra nivedana karatI hai ki eka bhAratIya yati pariSada kI sthApanA karanA Avazyaka hai. jisameM sabhI prAntake A sabhAmAM yatizrI hirAcaMdrajInA jaNAvyA mAnya mAvAna vyakti mArAno june dukha suyogya mujaba sArI saMkhyAmAM yatizrIe vagerenI hAjarI vina cari hai. navA dhiAra samagra ati samAna hatI. ekaMdara 14 TharAva pAsa thayA hatA jenA para je vicArAnu navina vyavasthA ne vaza do. ra re hAjara rahelAe sahI ApI hatI. ame IcchIe roja ti saMpa punarutthAna Lei samI tara8 je chIe ke yatimahArAjanA svasamAjanA punarUtthAna yo yuvadi rane adhivAra 3no . ane saMgaThThananA prayAsa phalIbhUta thAya, ane yatisacati pariSI pramANitA va vizvAsa che Lei 3452 mAja vadhAre unnata dazAe pahoMce. jaina gUrjara kavio-prathama bhAga. paMDita haragovindAsane abhiprAya, jaina gurjara kavio 'ne prathama bhAga mArA jevAmAM Avyo. rA. rA. dezAIe A pustaka taiyAra karavAmAM bhagIratha prayatna karyo che ema, temAM ApelI 320 pRSThonI suvistRta prastAvanA ane vikramanI teramI sadIthI laine sataramI sadI sudhInA 287 jaina kavionI 541 nAnI moTI padyakRtionA namUnAo sAthe karavAmAM AvelA ulekho uparathI, spaSTa rIte jaNAI Ave che. prastAvanAmAM adha: mAgadhI, mahArASTrI, zAsenI, paizAcI, apabhraMza ane junI gujarAtI bhASA saMbaMdhe ghaNI upayogI hakIkatone saMgraha karavAmAM Avela che. cirakALathI prAkRta bhASAne te jenoeja apanAvI che ane saMskRta bhASAnA sAhityanI vRddhimAM jaina granthakAroe moTo phALo Apela che A tathya jema pazcimanA ane pUrvanA vidvAnonA parizramathI prakAzamAM AvyuM che tema "prAcIna gujarAtI bhASAnA sAhityanI zrIvRddhi 5Na moTe bhAge jeneja AbhArI che' A satyane bahAra lAvavAmAM rA. dezAInuM A ekaja pustaka pUratuM che, ema kahevuM atyuti bhareluM nathI. kalakattA, 5 jekazana leIna, tA. 5-8-27, } -haragoviMda trikamacaMda zeDa, taMtrIkRta "sAmAyikasUtra' cheDA vakhatamAM bahAra paDaze, Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane nAme dhADa dharmane nAme dhADa udepUra rAjyamAM zvetAMbara, digaMbara vacce je jhaDA thayA te viSe mArI pAse kAi bhAI e chApAMnI kApaDIA mAgI che, ane mane ve che. ke te joIne mAre mArA abhiprAya Ave. eka to mArI mAMdImAM beTAM badhAM chApAM bArIkAmathI vAMcavAno mane samaya DhAya nahiM; ane samaya DrAya, zakti hoya teNe huM mAtra chApAM jagatamAM abhiprAya bAMdhatA nathI, vAge na bAMdha vA bee ema mAnuM chuM. tethI je pakSamAM yuee temanA prAyaH trApa thayo ne dayA ane bIkatA dArjita che athavA vadhAre doSita che e huM nathI jAgute. paNa chApAM ThIka DIka tapAsatAM mArA manamAM je vicAra AvyA te '' karI nAMkhu chuM. vAMcIne kazI rAyacaMdabhAi tA kahetAja ke jaina sidghAMta vA NuyAMne tyAMvoM eTale tenA vANiyAzAkha hisAba thayuM; jJAna te InA je dayAnAM trANu DhAM e be zabdo paryAyavAcaka atI jai dayA vageAvAi. lakhanArAonI bhASA pakSapAtasUcaka che. eka bIjAne doSita gaNe che te peAtAne nirdoSa gaNe che. mane mA jhagaDAmAM ne te uparanA trekhAmAM, tathA hiMdu musalamAna jhagaDAmAM ne tenI uparanA lekhAmAM tAvika bheda muddala nathI lAo. hiMdu musalamAna jhagaDAmAM vadhAre kare che. bhAvamAM vadhAre zera che. che. paNa phera mAtra pramANutA che. hakIkata e che ke ApaNe dharmaneja bhUlyA chIe. sahu potapeAtAnA kakkA kharA rAkhavA mathe che. zuM che, kyAM che. te krama oLakhAya, tenI krama kakSA thai zake e jANavAnI icchA sarakhI nathI rahI. pAcha jJAnI pAsethI tA mAthI vadhAre sArAnI bhAzA rakhAya. tenA te spAAnA pUnarI hai, yAdharmanA jAradAra che, temanAmAM sahiSNutA daivI jaze. jeTale aMze pAnAne potAnuM satya priya teNeja ero banane tenuM vajra ema mAnavuM teNe jyAM virodhInI khUba lAge pAMrSe manamAM ya na lAvatAM dayAbhAvathI kAma levuM ghaTe. A citramAM kadAca atizayeAkti jaNAze. pazu nathI. jenAne huM naNuM chuM. jeTo piracaya mane vaiva sapradAya ne levAnA che teTaloja lagabhaga jaina siddhAMtane te tenA che. keTalAka mane dveSadharmabhAve jaina mAne che. keTalAka premabhAve huM jaina hAu ema sarjI che. keTalAka no viSenA mArA pakSapAta te rAjI thAya che. temanAM pustakAmAMthI huM chuM zIkhyo chuM. balA jaina mitronA sahavAsa mane upakAraka nIvaDayA che. tethI uparanuM lakhavA ane te vAre jainadharma priya che evA jaitAne jAna karavA prerAyo chuM. paNa syAdvAda ane dayAbhAva jaina dhareAmAM ane jaina madAmAM paNa kema jANe thIemAMjazebhatAM hAya evA AbhAsa mane A lekha vAMcatAM thayA, evA anubhava tA thayAMja kare che. jyAM dayAnA amatra che tyAM te kaDiyAmAM pUravAmAM ne mAchalAM gAvavAmAMja parimita thaI te jovAmAM Ave che. ane A vAdharma pALavAne khAtara manuSya pratye krUratA vaparAya to tenI gaNatarI dharmamAM thatI nI che. vaLI dharmane ane dhanate hArDavera rahyAM. paNa jaina maMdizamAM bhramanI devIe vAsa kro eTaka dharmanA siddhAMtane nirNaya tapazcaryAMthI niha, pazu vakIleAnI dalIleAyI adAlateAmAM thavA lAgyA. eTale je vadhAre paisA khApe te potAne gamatA dharmanA niya lAvI zake ema thayuM. zvetAMbara digaMbaramAM gerabhAva rA ! bannenA siddhAMta eka . cAThA bheda che te satya che. bannenA pakSanuM samAdhAna thAya tevA te bheda che: vA haitI jAtInA jainamAM sAdhuo ane sAdhvIo puSkaLa che, temane samaya che. teo kAM kharI tapazcaryA na kare ? teeA kAM zuddha jJAna na meLave? te kAM anubhavajJAna na Ape? Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 518 jaina yuvakA potAnA vaDavAonI jema dhana upArjanamAM cuthAyelA jovAmAM Ave che. tee kAM gRhasthAzramI rahetA chatAM tapasvI jevA banI udAracitta, svaccha, yAmUrti na bane ? mArI pAsethI pAlItANA bAbata mata mAgyA. mArI pAse have uddepuranA karuNAmaya upadrava viSe mata mAgyA che. A mAganAra paNa juvAna mitra che. temaNe naheAtA dhAryAM evA mata A veLA meM ApI dIdheA che. huM hindu ane jaita evA be vibhAga nathI karate ASADha-zrAvaNa 1983 syAdvAdanIja sahAyathI huM hindu eTale vaidika mata ane jaina matanuM aikya sAdhI zakuM chuM. meM teA tenI madadathI dharmAM mAtratI ekatA mArA pUratI teA kyAranI sAdhI che. zvetAMbara diga MbaranA jhagaDAne nyAya chApAM dvArA na maLe, adAlatamAM na maLe. ane athavA emAMthI eka beune sArU prAyazcitta karIne zuddha thAya, ATaluMye na karI zake te dharmanuM nAma bhUlI namra banI mauna dhAraNa kare. navajIvana 1906 ~27 mAhanadAsa karamacaMdra gAMdhI, SEATON jaina dharma-Jainism. mULa lekhaka-DAkaTara harmana jekobI, aMgrejImAMthI anuvAdaka-rA. sAbhAgyacaMda umeddacaMda dozI B. A. L L. B. 1 prastAvanA--jaina dharma eka munidharma che. temAM bauddha dharmanI mAphaka vedanuM pramANa svIkArAtuM nathI tethI tene brAhmaNA nAstika mata mAne che. jaina dharmamAM sAdhu ane zrAvaka ema be vibhAga che. temAM zvetAMbara ( zvetavastrayukta ) ane digaMbara ( dizA jenuM vastra che tevA ) ema e pakSeA pADelA che. tevA nAma pADavAnuM kAraNa e che ke zvetAMra matanA sAdhusAdhvIe zveta vastro pahere che, jyAre digabhara matanA sAdhue pahelAM kevaLa nagna karatA hatA. dharAve che. A darzaveAmAM carcAyele zAstrIya nirAzAvAda tathA mekSane vyAvahArika Adarza jainadharmane mAnya che. punarjanmanI para parAthI prApta thatuM sAMsArikajIvana kharI rIte aniSTa ane du:khamaya che; tethI janma hovuM joi e; ane te dhyeya ApaNe samyagdAna maraNu paraMparAnA aMta Ave! e ApaNuM dhyeya prApta karIe tyAre pAmI zakIe. A sAmAnya siddhAMta sa MbaMdhe sAMkhya yoga ane bauddha darzane sAthe jaina darzana eka mata che, paraMtu tene prApta karavAnI musalamAna rAjAee pachIthI digaMbara matanA sAdhu-vidhimAM matabheda che. adhyAtma viSayamAM sAMkhyayeAga ene gupta bhAgA vajrathI DhAMkavAnI pharaja pADI hatI. zAstranI dRSTie A me pakSenAM mantarSAmAM je pheraphArA che te najIvA che. (jIe digabara para lekha) bheda mAtra temanI carcAmAM che, je A lekhamAM A gaLa upara jaNAvavAmAM Avaze. tathA jaina dharma vacce eka prakAranuM sAmAnya sAmya che, kAraNake A badhAM darzanamAM prakRti (pudgala) ane purUSa (AtmA)nuM dvaita svIkAravAmAM AvyuM che; mukhyapaNe AtmAe eka jAtanA jJAnayukta che paNa te paraspara bhinna che. tenuM kAraNa pudgala sAthenA prakRti ( pudgala ) evI anizrita vastu che ke te temanA sayeAga che; jaita ane sAMkhya mata pramANegame te svarUpamAM pariName. paraMtu A tatvajJAnanA dharma" e viSayanA abhyAsIne jainadharma vadhAre upayegI thai paDavAnuM kAraNa e che ke te dharma dhI purANA hAi, sAMkhya ane yAga jevI prAcIna bhAra tIya darzanAne prAdurbhUta karanArA dhArmi ka ane AdhyA tmika vicArAnA ati prAcIna pravAhA sAthe saMbaMdha dharAve che, buddha dharma sAthe paNa te nikaTane saMbaMdha 1. yoga sivAya A traNe prAcIna darzane cokhkhA nAstika che; kAraNa ke teo kevaLa paramezvara heAvAnuM svIkAratA nathI; yoga darzanamAM paNa izvarane jagatanu' AdikAraNa mAnavAmAM AvatuM nathI. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma pATa sAmAnya siddhAMta sAMkhyo ane jene e bhinna jaina dharma jaiddha dharmano eka phoTo che ema mata bhinna rIte pratipAdana karyA che, ane A banane darzAnAM bAMdhyuM hoya te temAM Azcarya pAmavA jevuM kAMI nathI.' mULa bhinna hovAthI e bhinnatAmAM khAsa vadhAro thAya che; paraMtu have e te nirvivAdapaNe siddha thayuM che ke ' kAraNa ke brAhmaNadharmane zreSTha mAnatA sAMkhoe brAhmatenI uparyukta mAnyatA bhUlabharelI hatI tathA jaina vicAra paddhatinuM anusaraNa karyuM che; jyAre jenoe, dharma, vadhAre nahi te, bAdharma jeTalo te prAcIna brAhmaNattara hovAthI vadhAre prAcIna, prAthamika temaja che ja; kAraNa ke baddhAnA tripiTakAdi graMthomAM niraMtha lokapriya vicArazreNinuM dAkhalA tarIke sarvatra jIva (saM. nirgaO. prA. nignatha) evA prAcIna nAmathI che evA vicAronuM avalakhana karyuM che. paraMtu bauddha jaina dharmane eka virodhI dharma tarIke ullekha karavAmAM dharmanA AdhyAtmika siddhAMte taddana judA prakAranA Avyo che; teja pramANe nAtaputa athavA nAtipura che, kAraNa ke jagatamAM koI paNa kevaLa nitya Izvara tarIke janonA carama tirthaMkara vardhamAna-mahAvIrane nathI" athavA bIjA zabdomAM kahIe te "sarva vastu ullekha karyo che; vaLI jaina zAstronI jema teo kSaNika che' evA baddha dharmanA mukhya siddhAMtathI te paNa nAtapuratAM nirvANa sthAna tarIke "pAvA" ne ghaDAyelA che. je ke jana ane bauddha dharmanA tAtvika ullekha kare che. te ja pramANe jena AgamAM buddhanA siddhAte tadana bhinna che, to paNa baMne vaidika dharma samayanA rAjAone mahAvIranA samakAlIna jaNAvyA nI bahAranAmuni (sAdhu)-dharmo heI, teonA bAhya che; vaLI buddhanA eka pratispardhIno ullekha paNa temAM svarUpamAM keTaluMka sAmya jaNAya che. tethI bhAratIya Ave che. A uparathI ema siddha thAya che ke mahA vidvAnoe paNu ghaNI vakhata e bannene zrAMtithI vIra ane buddha samakAlIna hatA; mahAvIra buddha karatAM eka mAnyA che. A uparathI samajAze ke jana sA- umare jarA meTA hatA, tathA mahAvIranA nirvANuM hityanA keTalAka anyathArtha namunAo vAMcIne jana pachI buddha keTaloka samaya vadhu jIvyA hatA. , dharma sAthe paricita thayelA pazcimAtya vidvAnoe buddha jema jaiddha dharmanA praNetA ane saMsthApaka ane atinA zrata siddhAMta vare sAMkhyA hatA tema mahAvIra, je dharma temane tIrthakara tarIke mAnejaDa ane cetana jagatanI uttinuM vivecana kare che. paraMtu che, te dhama nA A saMsthApaka ke praNetA na hatA; jo prakRti sAthe saMbaMdha rAkhI jaDajagata tathA vizva baddha zAstra pramANe buddhane bodhivRkSa taLe pitAnA racanAnuM AdikAraNa "lokasthiti" (tatvArthAdhigama sUvaH dhama nA maulika siddhAMtonuM sahajajJAna thayuM; temanA 3. 6. TIkA) hovAnuM jaNAve che. upaniSadamAM AvelA anuyAyIone temanAM prathama vyAkhyAno tathA pAchajagadutpattiviSayaka siddhAMta upara racAyela sAMkhyamata LathI upadezelA siddhAMte eka sarakhI rIte smaraNIya darzanarUpe gaNuI, samaya jatAM, samAjapriya dhamanA AdhAra che. AvI hakIkata bhagavAna mahAvIra viSe jainAcarUpa bane; paNa jainadharma e prathama te dharmapraNAlija momAM maLI AvatI nathI. temanuM dikSAgrahaNa ane hatI, ane tene svapara avirUddharUpa ApavA mATe temAM dArzanika praNAline umero karavAmAM Ave. bAra varSa bAda kaivalya jJAnanI prApti-e bane ala2. sAMkhya tattvamAM "mahAna" no artha "mahAna AtmA' bata kathANuM gaNAya che. paNa temane kathA hetuthI thAya che. traNa guNanuM sUcana chAMdepaniSad 6, , nA prerAI, saMsAra tyAga karyo, ane kayA khAsa sonI trivRtta karaNa uparathI thayeluM che; prAcIna upaniSad siddhAMta zodhathI te uccatama dazA (keva85) pAmyA te viSe nA brahmA zabdathI prakRtinuM sUcana thayeluM che; vaLI gauDa zAstromAM ullekha nathI; topaNa jema buddha eka pachI pAda bhASya (kArikA 22) mAM brahmA ane prakRti ekAya eka-garanA ziSya banI, te badhAnA maMtavyethI asUcaka che....vigere 3. jaina dharmanA malika siddhAMta-sthAvAda, jIvane saMtuSTa thayA hatA tema mahAvIranI bAbatamAM nathI; bheda ane khAsa karIne ekendriyanA bheda brAddhadharmamAM maLI 1. juo sekreDa bukasa opha dhI isTa pu. 45 praAvatA nathI, stAvanA. pR4, 18, Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga ASADha-zrAvaNa 1983 temanA nirvANukAla mahAvIrathI aDhIza varSa pahelAMnA pUrvanA gaNavAmAM Ave che; paraMtu tenAthI tirthaMkara aSTaneminuM nirvANu maDAvIra nirvANuthI (84000) varSa pahelAM mAnavAmAM AvyuM che. jainAgameAmAM pArzvanAthanA anuyAIenA ullekha Ave che. uttarAdhyayana sUtra 23 mAM pArzvanAthanA paTTadhara (kezi) ane mahAvIranA ziSya (gA vaccenA saMvAda Ave che, jethI prAcIna ane arvAcIna zAkhAenuM milana thAya che. A uparathI eTaluM sUcana thAya che ke pArzvanAtha aitihAsika vya ta hatA, paraMtu khIjA aitihAsika purAvAnI gerahAjarImAM anumAna karatAM vadhu kahevAnI hiMmata karI zakIye nahIM. 50 paraMtu te te sa zayarahita thai, satya jJAna yAMthI prApta thaze te jANutA hatA ane evI rIte aNu gArI thayA hatA. vaLI anya jaina sAdhuenI mAphaka keTalAMka varSoM tapasyA karyAM pachI jyAre temane kaivakSajJAna prApta thayuM. tyArepaNa temaNe buhUnI mAphaka navuM satya sthApyuM. agara navA prakAza pADayeA agara temane navuM tattva jaDI AvyuM ema temanA mATe kahevAmAM AvatuM nathI. paraMtu phkata eTaluMja jaNA-tama) vavAmAM AvyuM che ke je tattva pahelAM temane adhurUM samajAtuM hatuM te kaivalya samaye pUrNa rIte samajAyuM. tethI jaina zAstra pramANe mahAvIra viSe eTaluMja kahI zakAya ke ghaNAM varSo pUrve sthapAyelA dhane te anusaryAM hatA; jo tee dharmasa'sthApaka agara tevA kAi hAta tA tevA prakAranA mAna pratyenA temanA adhikArane dareka. dharmapraNetAne prazasavA mATe haMmezA Atura evI lAkakathAe taddana dukhAvyA na heta; vaLI baiAzAstrAmAM paNa nAtaputtane niggu MthenA vartaka tarIke jaNAvavAmAM AvelA nathI; paraMtu phakta emaja mAneluM che ke muddanA samayamAM AvA saMpradAya hayAtImAM hatA. tethI AmnAyane anyAya ApyA sivAya ApaNe mahAvIrane jaina dharmanA Adya sasthA paka tarIke kahI zakazuM nahi, paNa te niHsa`zaya jaivaNuM nIce pramANe che:nAnA carama tIrthaMkara che. trevIsamA tIrthaMkara pAnA thane jaina dharmanA saMsthApaka tarIke kadAca gaNI zakAya. 2. jainAnuM peAtAnI utpatti vigere viSe mata: ~jaitAnI mAnyatA pramANe temanA dharma sanAtana che. ane anaMtA tIrthaMkaree anaMtI avasapra-pa`NI utsarpiNImAM tenA AviSkAra karyAM che. A avasarpiNIkALamAM (jIe!. Ages ef the world (Indian) Vol I p. 200 f ) prathama tIrthaMkara RSabhadeva hatA ane carama eTale ceAvIzamA tIrthaMkara vardhamAna che. ceAvIza tIrthaMkareAnAM nAma, lAMchana ane 1. kapAsasAbo pRSTha pa nIneTamAM (kalakattA 1890) . hArnela jaNAve che ke mahAvIranA janma kAllAgamAM thaelo ane tethI temaNe pratrajyA aMgIkAra karI tyAre (kalpasUtra pR. 115mAM jaNAvyA pramANe) te pAtAnA sa'pradAyanA ane kAllAganI pAse AvelA duIpalAsa nAmaka caiya'mAM gayA hatA. mahAvIranA mAtapitA (ane kadAca 'nAya' kSatriyAnI AkhI jJAti) pArzvanAtha nA anuyAyI hatA (nue AcArAMga dvitIya skaMdha 15 ane 16 ). evA anuyAyIo tarIke kuMdapura ke vaizA limAM ziSyA sahita pArzvanAthanA Agamana vakhate utArAnI sagavaDa khAtara teo nisaMdeha 'caiya' rAkhatA heAya. sa'sAra tyAga pachI mahAvIra kadAca pArzvanAthanA sAdhugaNamAM prathama TAyA hoya; ane tema chatAM temAM turataja tee sudhAraka ane pradhAna purUSa thayA hoya. 1. RSabha (athavA vRSabha) baLada sAnerI, (2) achata, hAthI seAnerI, (3) sabhava dhoDA sAnerI, (?) abhinaMdana, pi, sonerI. (5) sumati krauMca seAnerI. (6) padmaprabha. padma rakta. (7) supA, svastika, senerI. (8) caMdrapakSa, caMdra, dhavala (9) suvidhi (athavA puSpada Mta) magara, dhavala. (10) zItala, zrIvatsa, senerI, (11) zreyAMsa (athavA zreyAna) geDA, senerI, (12) vAsupUjya, mahiSa, rakta (13) vimala, suvara, senerI. (14) anaMta( athavA anaMtajita ), siMcANA, sAnerI, (15) dharmAM, vaja, (16) zAMti, mRga, senerI (17) kuMthu, kheAkaDA, seAnerI. (18) ara, naMdyAvata, sAnerI (19) mali, kuMbha, nIla, (20) suvrata (athavA munisuvrata), kAcoA, sAterI, 1. Sacred Books of the East Vol. 45. prastAvanA pRSTha, 21, phruTaneTa, Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma 521 kRSNa (21) nami, nIlakamala, sonerI (22) nemi (Jain) Vol. II. P. 186 1), temanAM caitya (athavA ariSTanemi), zaMkha, kRSNa, (27) pArzva, bAMdhe che ane temAM temanI mUrtio sthApana karI, sarSa, nIla, (24) vardhamAna siMha, sonerI. badhA temane pUje che. emAMnA prathama ane chellA traNa tIrthaMkara kSatriya jAtinA hatA. munisuvrata tathA tIrthakaro khAsa bhaktipAtra thayelA che. paraMtu bAkI nemi harivaMzanA, ane bAkInA bAvIza IkavAku nAonAM paNa ciyo jovAmAM Ave che. tIrthakaronI vaMzanA hatA. zvetAMbara mata pramANe mahila strI hatI; pratimAonA pUjana viSe keTalAka AgamAM ullekho paNa digaMbaro tema mAnatA nathI kAraNa temanI che paNa temAM pUjA vidhi darzAvela nathI. paraMtu mAnyatA pramANe strI jAtine mokSane adhikAra nathI. i. sa. nA pahelA saikAmAM pUjA sArI rIte pracalita mahAvIra ane temanI pahelAMnA be tIrthakaronI vaccenuM hatI ema prAcIna jaina kAvya "T35 vari' upaaMtara (AMtarU) upara jaNAveluM che; nemi karatAM 5 rathI tathA mathurA najIkanI kaMkAlI TekarImAMthI maLI lAkha varSa pUrve nami nirvANa pAmyA, ane nami ApelI tIrthakaronI te samayanI pratimAo uparathI karatAM 11 lAkha varSa pUrve munisuvrata nirvANadazA siddha thAya che. zvetAMbarono eka arvAcIna pakSa, prApta karI. tyAra pachInAM aMtare 65 lAkha, 1 karo. huMDhIyA athavA sthAnakavAsIo pratimApUjAne taddana DanAM che; bAkInAM aMtare AMkaDAthI gaNAvI zakAya niSedha kare che.' tema nathI. paNa palyopama ane sAgaropamanI gaNu. chellA be sivAya tIrthakaraze itihAsa karatAM daMta tarIthI apAya che; chelluM aMtara eka kaTAkeTi kathA sAthe saMbaMdha dharAve che e kahevAnI jarUra nathI; sAgaropamanuM che. te ja pramANe temanuM AyuSya ane bAvIsamA tIrthaMkara ariSTanemine kRSNanA saMbaMdhI uMcAi aMtaranA pramANamAM che. ( juo Ages of tarIke oLakhAvelA che. paNuM AgamamAM ApelI the world (Indian) ) A vigate zvetAMbara mahAvIranA jIvananI savistara hakIkata aitihAsika mata pramANe ApavAmAM AvI che. gaNI zakAya. A uparAMta jaina zAstromAM ekathI bAvIza teo jJAta jAtinA hoi, vaizAli (basAra tIrthakara sudhImAM thaI gayelA bAra cakravartie nava - vAsudeva, nava baladevo ane nava prativAsonI 1 jenonI pratimA viSe juo J. Burgess Dig ambara Jain Iconography' IA XXXII vAta paNa ApavAmAM AvI che. 24 tIrthakare maLIne 1903 459 ff; G. Buhler 'Specimens of Jain A sarva jana dharmanA 53 zalAkA purUSo gaNAya che. Sculptures Mathura' in Epigraphica Indica A badhAnI vArtAo hemacaMdranA 'triSaSThi zalAkA II (189) 3 f; J. Fergusson and J. purUSa carita' nAmanA graMthamAM bhAvanagara jana dharma Burgess "Cave Temples' London, 1880 prasAraka sabhA taraphathI 1906-09 mAM prasiddha thayela) P. 487ff. ApavAmAM AvI che. jeno mULa AdhAra kadAca 2 jenAgamAM judA judA ciya' (ca)nA ullekhethI vAsudevahiMDI graMtha upara rAkhavAmAM Avyo hoya ema anumAna thaI zake ke koI prakArane pUjA vidhi tema jaNAya che. pahelAM paNa hatA. vihAra daramyAna je je gAmanI vADIbadhA tIrthakarane maraNa samaye ja nirvANa prApta emAM mahAvIra rahetA te te sthaLe AvAM cetyo hatAM (sarakhA hornelane "upAsA sAma" no anuvAda pU. thayeluM che. jo ke, saMsArathI mukta thayA pachI teo 2-neTa-4. sAMsArIka kAryo pratye nirapekSa hoya che agara te 3 epIjhA, inDi pu. 2. 331 phuTaneTa. saMsAra vyavahAra upara teo kaMi paNuM vIye (zakti) jue "zAdhakanI mUrti pUjane niSedha karanAra rapharAvatA tathI te paNa teo pUjanIya thayA che ane zvetAMbara jaina upara neTasa; 1912 ane mAragareTa sTIva jene temane deva tarIke mAne che. juo Atheism nsananI Notes on Modern Jainism P. 13. f, Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga parara nAma paTanAthI 27 mAla uttare ) zaheranA kuMDagrAma nAmaka eka parAnA rahevAsI hatA,1 kSatriya siddhArtha ane sArAM sArAM sagapaNa saMbaMdheAthI joDAyelI trizalAnA te bIjA putra hatA. zvetAMbare ema mAne che, tathA AcArAMgasUtra ane kalpasUtramAM paNa jazuAvyuM che ke te tIrthaMkaranA AtmA prathama brAhmaNI devAnaMdAnA kukSimAM AvyA paNa pAchaLathI indranA hukamathI trizalAnI kukSimAM pheravI nAkhavAmAM AvyA hatA. paraMtu digaMbare| A vAta mAnya rAkhatA nathI. temanAM mAbApa pArzvanAthanA bhakta hatAM. temaNe tenuM vardhamAna rAkhyuM. ( vIra athavA mahAvIranA nAmathI pazu teo eLakhAya che. arhat bhagavat jina vi gere nAme sarva tIrthaMkarAne sAmAnya che ). te yoAdAne paraNyA ane teAthI temane aNuAjA nAmanI putrI thai. jyAre temanI umara trIsavarSanI thai, tyAre temanAM mAbApa gujarI gayAM ane temanA moTAbhAi naMdIvardhana temanA pitAnI gAdIpara AvyA. peAtAnA Dilabandhu tathA khIjA vaDhIkeAnI anujJAthI teNe peAtAnA lAMbA vakhatathI icchita nizcaya pAra pADayA ane jaivividha anusAra aNugAratva aMgIkAra karyuM. tyAra pachI khAravarSa paryaMta dehadamana karyuM; mahAvIra sa prakAranAM duHkhA sahana karatAM sAdhu veSe ahIM tahIM bhaTakayA, pahelA tera mahInA pachI temaNe vastrA suddhAM cheADI dIdhAM. tyAra bAda dhyAnaparAyaNa rahyA ane Akhare jene baddA kheAdhi kahe che tevuM kevalajJAna pAmyA. jainadharmanA upadeza karatA ane ane potAnA agyAra gaNadharAne bhaNAvatA teo khe'tAlIza varSa vadhu jIvyA. indrabhUti, agnibhUti. vAyubhUti, Aryavyakta, Aryasudharmana, maDitaputra, mauryaputra, akampiMta, acalabhrAta, metArya, ane prabhAsa--A rIte agyAra gaNadharAnAM nAma che. 4 1. hArnalanA kahevA pramANe (uparyukta pustaka p noTa. 8) vaizAlinAM banne parAM kuMDAma ane vANiya* gAma te hAlanAM khAnIyA ane khasukuDa gAme che. 2. sarakhAve| rohiNInA garbhamAMthI devakInA ga mAM baladevane laI javAmAM AvyA hatA. jethI temanuM nAma saNa tathA rAhiNeya paDayuM hatuM, ASADha-zrAvaNa 1983 khetera varSanI umare pAvAmAM te nirvANa pAmyA. tyAra pachI keTaleka vakhate yuddha daivaleAka pAmyA ema upara jaNAvyuM che. A uparathI mahAvIranA kALa 4. sa, pUrve 480 mAM thaye| ema kahI zakAya, paraMtu zvetAMbarA mahAvIranA nirvANa kALa vikrama saMvatathI 470 varSa pahelAM arthAt i. sa. pUrve para7 mAM gaNe che.1 paNa digaMbareA tethI 18 varSa mATe gaNe che. 3. zvetAMbarAnuM ( Agama ) zAsrIya sA hityaH--zvetAMbarAnAM AgamA mahAvIre pAte racelAM nathI, (diga`bare| te Agamene pramANabhUta mAnatA nathI) paraMtu keTalAMka AgamAmAM indrabhUti gautamane mahAvIre je upadeza ApyA hatA te tenA ziSya gaNudhara sudharmAMe peAtAnA ziSya jakhu svAmIne ApyA che ema jaNAya che. hAlamAM hastImAM rahelAM AgamA viSe carcA karatAM pahelAM eTaluM jaNAvavuM joie ke jainamata pramANe pahelA tIrthaMkaranA samayathI cAdapUryAM ane agIyAra aMgA ema be prakAranAM AgamA hatAM; paNa dRSTivAda nAmaka 12 mA aMgamAM 14 pUrvInA samAveza thai jAya che. mahAvIranI pATe AThamA AcArya sthUlabhadra sudhIja cAda pUrvInuM jJAna rahyuM; tyAra bAda vajra sudhInA sAta AcAryAM sudhI daza pUrvInuM jJAna rahyuM. tyAra pachI bAkInAM pUrvI eka pachI eka viccheda gayAM, tethI Akhare jyAre (rAt sa. 980 mAM) AgamA pustakArUDha thayAM tyAre badhAM pUrvI ane tethI bAramuM aMga viccheda gayAM. A jAtanI pUrvI viSe zvetAMbarAnI mAnyanA che. digaMbareAnI paNa thADA pheraphAra sAthe AgamAnA viccheda viSe tevIja mAnyatA 1. pariziSTa parve (bIbli iMDI, kalakattA 1891) nI mArI prastAvanA (pR. 4)mAM zvetAMbarAnI mAnyatA viSe mahAvIranA nirvANa pachI 155 varSe caMdragupta gAdIe me' vivecana karyuM che. ane jainaleAkAnI mAnyatA pramANe Avyo e miti, tathA i. sa. pUrve 321 athavA 322 mAM (aitihAsika rIte) caMdragupta gAdIe ALye, ema ane miti sarakhAvatAM mahAvIranA nirvANanI miti lagabhaga I. sa. pUrve 476, agara 477 AvI rahe che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma 523 sivAya uttarAttara methI cAmAM AvatAM hatAM. mULa racanAnA samayathI mAMDI pustakArAha sudhInA samayamAM, tathA tyAra pachI pazu, temAM brA pheraphAra thatA rahyA che; jenI nizAnIe hajI paNa batAvI zakAya temache. A pharakAvA sAthe je bhASAmAM mULa bhAgamAM racAyAM hatAM te bhASAmAM pazu dekArA thatA rahyA che. nAnA mata pramANe khAtraJAnI mULa bhASA ardhamAgadhI hatI; ane atyAranAM AgamAnI bhASAne tee ardhamAgadhI athavA mAtrathI kahe che; paraMtu eka merethI bI mADha pATha apAtAM temAM arvAcIna zabdonI asara hAya tema jaNAya che. AgameAnA prAcIna A agIyAra aMge e siddhAMtaneA ghaNA prAcIna bhAga che. hAlamAM siddhAMtanA 45 yathAmAM samAveza thAya che. 11 aMgA, 12 kuSAMgA, 1 pA (pI), 6 iMnna, nAndI ane anuSa,gadA, ane 4 mUtrA, mA 45 Agamo gaNAya che. temanAM nAma nIce pramANe che. (1) agIyAra aMgA:-AcAra, bakRta, sthAna, samavAya, bhagavatI, jJAnadharmakathA. upAsakathA, annA, anurA papAtika dazA, praznavyAkaraNa, vipAka, (dRSTivAda vitha keMdra gayuM 3). (2) 12 upAMge--papAnika, bhAgAmAM ghaNAM junAM pA vaparAyelAM che, jene badale rAjapratrIya, vAbhigama, pattApanA, jambudrIpa prapti,vacIna yadhAmAM mArASTrI prayogA mukavAmAM AvyA candraprApti. sUryaprApti, niyAvali (khathavA kapika), che. tethI mAgamAnI bhASAne jaina prAkRta ane jA kapAvata'mikA. puSTikA, pucUlikA, nRSNui dayA. arvAcIna graMtheAnI bhASAne jata mahArASTrI kahevI iSTa che. (3) 10 pamannA (pa)-catuH zaNa, sastAra, Atura pratyAkhyAna, bhaktaparijJA, talkula vaiyAli, caMdAvIja, devendrastava, gaNitrIja, mahApratyAkhyAna, pIrastava (4) 7 kaisUtro--nizItha, mahAnizIya, pAra, dAMtanuM zukalpa, paMcakalpa, (5) be sUtro nAnI, yAgadAsUtra, (6) cAra kuza sUtrA-uttarAdhyayana, ApA, dastAvika ane pi'Daniyukita. che; vizeSamAM te emapaNu mAne che ke bIjI nava bAcArya para parA pachI aMgA paNa vistRta gayAM che AmAMnAM ghaNAkharAM AgameA chapAyAM che, keTalAMka TIkA sAthe pAyelAM che. AcArAMga, sUryakUnAMga, uSAsakA, tA, anuttarASAnikadazA uttarAmana ane be pAnAM aMgrejI anuvAda prasiddha thayelA che. vIra nirvANuM pachI haTa0 varSe ( sAmAnya ga tarI pramANe che. . 454, paNa kharI rIte kAca 60 varSa vadhu meADuM) daivadhi e jainAgamA pustakAraha karyA; tenA pahelAM AgamAM pustakA thayA 1. niyaMtA mAre no. ('berInAnA) uparavaTIepIgrAphI jaina perIsa 1908 pR. 36. 2. vigatA mATe jIe vebarane jenenuM pavitra sAhitya' e lekha je pahelAM jarmanamAM 1883mAM chapAye hatA ane 1889 mAM I. A. XVII mAM aMgrejImAM anunAsti thayA hatA. Agama graMthA judA judA samayanA hovAne lIdhe judA judA prakAranA che. meTA bhAge keTalAka gadyamAM, keTalAka padyamAM ane keTalAka ubhayanA mizraNa rUpe chaeN. ghaNI vakhata AgamAmAM eka bIjA sAthe jarA paNa sabaMdha na dharAvatA sAgA eka sAthe mukhya dane graMtharAnA karavAmAM AvI. taiya tema jagRAya che. prAcInatara gava graMthI chuTA chavAyA ane punarU kina daiya vALA hoya che; keTalAka graMthomAM saMkSipta niyamo, teA keTalAMkamAM lAMbAlAMbAM varNa ane siddhAMtanA vacana viSayanI paddhatisara vivecanA krAya che. jyAre bIna AgamomAM sAvana paddhatisara va jovAmAM Ave che. vadhAre upayogI AmamA upara dhaNI saMkhyAbaMdha TIkAo ane jUnI bakhavAmAM AvI che. mA khAgamA ane rIkAmbe, uparAMta saMskRta ane prAkRta bhASAmAM jaina siddhAMtaviSayaka mULa AgamAne anusarIne lakhAyeA paNa svataMtra carcA che. AvA matho karI. cAmAthI ane spaSTatAthI lakhavAmAM AvyA che. paNa pAchaLathI temanA upara paNa vaMdanAkhe TIkAo racelI DhAya che. bhASAnA 1 jue. vebara. loc, cit. 8. 2 A TIkAnA sAhityane abhyAsa I, hyumane karyAM che. ZDMG XIVI (1892) 585 ff, Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-zrAvaNa 1983 524 jenayuga umAsvAti racita-vetAMbara graMtha-vArthAdhigama satra tatvajJAnaviSayaka pustakamAM savavidyA adhyAtma ane ghaNe prAcIna che. A graMtha digaMbara temanA pitAne mAnasazAstrano samAveza thAya che. vyAvahArika graMthamAM mAne che.' tejapAlanA putra vinayavijaya (1952) nItizAstra, sAdhujIvana, gRhasthAcAranuM vivecana Apano lokaprakAza nAmanA graMtha jaina dharmano sarvajJAna- vAmAM Ave che. saMgraha kopa jevo che. A lekhano AdhAra A ane - 1 (a) tatvajJAnaH-AraNyaka ane upaniSaAvA graMtha upara mukhyatve karIne rahelo che. dAnA A siddhI che dono e siddhAMta che ke AtmA eka, nitya, anAdi, - sAthe e paNa jaNAvavuM joIe ke je lokone AvakArI ane ane avikArI ane anaMta che. jeno e maMtavyathI visaMskRtamAM ane prAkRtamAM gava padyAtmaka sAMsArika rUddha ema mAne che ke AtmA ekAMta nitya agara aviviSayonuM paNa ghaNuM sAhitya che. siddhAMtanA ane kArI nathI; AtmA utpAda-vyaya-dhrauvya yukata che. A nItinA keTalAka prazno samajAvavA mATe keTalIka rasa siddhAMtane teo "anekAMtavAda' kahe che. e siddhAMtane dAyaka vArtAo saMskRta ane prAkRtamAM ApavAmAM niSkarSa eTalo che ke dravyarUpe vastu nitya che paraMtu AvI che. vaLI teoe ghaNI vistRta vArtAo paNa temanA guNane paryAya, utpatti ane vinAzane AdhIna lakhelI che. temAMnI keTalIka lokapriya paddhatimAM jevI che. vadhu spaSTa karIye te koI paNa vastu, dravyarUpe te ke haribhadranI "samarAgya kahA" ane siddhaSinI rUpa nitya rahe che, paNa tene game te vakhate game te nAma kamaya "upamiti bhava prapaMca kathA' (bane bIlphI. ke rUpa lAgI zake. dAkhalA tarIke, mRttikA dravyarUpe nitya che, paNa mRttikAnA ghaTanuM rUpa tathA AkAra inDikA kalakattA 1901-14mAM pragaTa thayelI); keTa: utpanna thAya che ane vinAza pAme che. A uparathI lIka alaMkArika kRtrima saMskRta bhASAmAM jevI ke spaSTa thAya che ke vaidika vicAro jagatathI para evA somadevanuM cArita ane dhanapAlanI "tilaka- AtmA viSenA che, jyAre je vicAro sAdhAraNa cA maMjarI' (bane 1901-03 1803 mAM muMbaI anubhavamAM pratIta thatA AtmA viSenA che. kAvyamAlAmAM prasiddha thayAM che ). 3navari nAmaka AtmAnI anizcitatAnA A siddhAMtane jene eka prAcIna (lagabhaga I. sa. nA trIjA saikAno ) syAdvAda' nAmaka eka vicitra tArkika paddhatithI siddha prApta graMtha che ke je jana paddhati pramANe rAmAyaNanuM kare che; e paddhatine eTaluM badhuM mahatva ApavAmAM rUpAMtara che. vetAMbaro ane digaMbaromAM "purANuM AvyuM che ke ghaNIvAra jana mane sthAdAda mata ane "kAvya'nI paddhatie ghaNuM kAvya racAyAM che, emaja kahevAmAM Ave che. svAdAdanA siddhAMta pramANe temaja saMskRta ane prAkRtamAM ghaNAM stotro racAyAM pratyeka vastune vadhAremAM vadhAre sAta dRSTibiMduthI che. teja pramANe keTalAMka jIta nATake paNuM che. jene nihALI zakAya ane tene mATe sAta vAkaye ApelAM graMthakAroe vyAkaraNa, keSa, alaMkAra, sAhitya, tave che, ke je pratyekamAM "dAta" zabda Ave che; jemake jJAna vigere viSayomAM ghaNuM apUrva gratho ane TIkAo dghAti ke dAdita sarve, thAt eTale racI che (juo hemacaMdra viSeno lekha pu. 6. pR. 591) jayaMti -uparanA vAkaSamAM rAt zabada kahita ne 4. janadharmanA siddhAMto-je sidhAMtanA be lAgu paDe che, ane adilA nI anizcitatA sUcave moTA vibhAgo pADI zakAya; tAvika ane vyAvahArika. che dAkhalA tarIka, zArita ghaTaH eTale ke ghaTa 1 A graMtha bALabedha lIpimAM TIkA ane jarmana tarIke te astitva dharAve che, paNa paTa athavA bIjI anuvAda sAthe meM ZD MGTX (1906)28 f, Dara ft. koI vastu tarIke te astitva dharAvatA nathI. AvI prasiddha karyo che bhASya sAthe bIbI. inDikA, (kalakattA 1. juo ha. jekabI. "jananuM adhyAtma tathA nI1905) mAM paNa chapAya che. tizAstrano lekha. eNksapharDa 1908mAM prakaTa thayelaTrans. pati ja amanagaravALAe 1910 mAM of the Congress for the His of Religion 3 bhAgamAM A graMtha prasiddha karyuM che. A. ii-66. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma 525 dekhItAM sane hetu "AtmA eka ane advitIya lAge che. dharma ane adharma nAmanA be mULa dravyonA sarva vastuomAM eka ja rUpe rahelo che' evI vedAntI . vicAro je tenA pAribhASika arthamAM AgamamAM enI mAnyatAmAMthI jaina dharmane bacAvavAno che. A varNavAyelA che te prAthamika mULa vicAromAMthI vikapramANe traNa kriyAvAsya vizeSaNo sahita, jAti, X- sita thayA hoya tema lAge che. kAraNu jema temanA - Ave che; kAraNake eka ja vastumAM sata ane nAme "dharma ane adharma sUcave che tema prAthamika asatanuM eka vakhate astitva hoya che, ane AvA vicAra zreNimAM teno artha jenA saMdhathI pApa arasaparasa virodhI bhAvenuM ekI sAthe astitva ane puNyane uddabhava thAya che tevA arUpI "ra" bhASAnA koI zabdathI kahI zakAya tema nathI. A hoya tema lAge che. pAchaLanA vicAro mATe "pApa" uparanA traNa kriyAvAya vizeSaNone judI judI rIte ane 'puNya" evA zabdo jene vAparatA hoI mukavAthI sAta bhAga pADI zakAya tene svAdAnI bIjI bhAratIya vicArane aparicita navAja asaptabhaMgI kahevAya che. rthamAM te "rase'nA cAlu nAmano upayoga karavA lAgyA. syAdvAdanA siddhAMtanA pariziSTa rUpe ane eka AkAzanA be vibhAga che. carAcara lekathI vyApta rIte temAMthI phalita thatuM "nayavAdI che. "na' vastune te lokAkAza; ane tethI para te alakAkAza; te kevaLa svabhAva batAvavAnI rIte che. jana mata pramANe khAlI che. dharma ane adharma lokAkAza jeTalAja nirNaya bAMdhavAnI A badhI rIte eka dezIya che. vizALa che; tethI koI paNa AmAM agara pula ane tethI satyane eka aMza temAM rahe che. ane paramANu, gati ane sthitinA sahAyabhUta dravyane pratipAdana karanAra cAra-ane zabdane pratipAdana karatA abhAve lokanI bahAra jaI zake nahi. uparyukta traNa-ema maLI sAta no che. A jAtanI prarUpaNA dravyo uparAMta keTalAkanA mata pramANe kAla' ardha karavAnuM kAraNa eja che ke vedAntIo mAne che dravya gaNAya che. tema AtmA amizra nathI paNa mizra bhAvayukata che; pudgala nitya che ane paramANuone banelo che; tethI vastu viSe pratyeka nirdeza apUNa ane ekadezIya che. bIjI rIte joIe te te svarUpe anizcita che paNa ane vastunA ekaja dezane grahaNa karIye te ApaNe syAdAda zali pramANe pudgala evI vastu che ke te cekasa bhulAvAmAM paDavAnA. AthI eka vastu viSe pRthvI, apu, teja, vAyu, game te rUpa dhAraNa karI carcA karatAM dravya, kSetra, kAla, bhAva saMbaMdhI vicAra zake che. pudgalanA pUla ane sUkSma ema be bheda kare jarUra che. che. bhUlathI A dazya jagata baneluM che; ane sUkSama | (ba) AdhyAtmika-sarva dravyonA jIva' nAnA prakAranAM karmo tarIke pariNuta thAya che (juo ane "achava' ema be mukhya vibhAgo pADa- nIce). saghaLA bhautika padArtho paramANuonA saMdhavAmAM AvyA che. "achava'nA AkAza, dharmA- thI utpanna thAya che; eka aNu snigdha hoya ane stikAya, adharmAstikAya, ane pudagala ema cAra bIjo rUkSa hAya agara be padArtho ochI vastI rUkSatA vibhAga pADavAmAM AvyA che. bIjI badhI vastuo athavA snigdhatAvALA hoya tyAre tene baMdha' thAya jIva ane pudagalanI saMsthiti mATe AkAza, dharma, che. A rIte utpanna thayelA samUhe bIjA sAthe ane adharmanI khAsa AvazyakatA che. AkAzane joDAya che vigere. paNa teo sadhaLA temanA svarUdharma sarva dravyone avagAha ApavAno che; dharma ane pamAM nitya rahetA nathI paNa guNanA prahaNu laine adharmanuM prayojana anukrame gatimAM sahAya rU5 ane "bheda athavA pariNAma" pAme che. A rIte jIvanAM sthiratAmAM sahAyarUpa thavAnuM che. A uparathI joi zarIra ane indriyanI racanA thAya che. pRthvI, a5, zakAze ke AkAzanuM kArya janoe traNa judA dravyamAM teja, ane vAyu-e kevaLa anuckAMta dazAmAM -ekevahecI dIdhuM che. A tenA viSayathI atirikta driya jIvonAM zarIra che, tethI temane pRthI kAya, Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 jenayuga aSADha-zrAvaNa 1983 apakAya vigere kahevAmAM Ave che. ahIM kevaLa na janmAMtaromAM AtmA sAthe rahI tenI sthiti ane dharmamAMja dekhAtA sarvatra jIvavAda saMbaMdhI vicAre tenuM bhaviSya nakkI kare che. kAraNa ke jema AtmAnuM ApaNane maLI Ave che. ghaNe bhAge e vicAra pratyeka karma karelAM sArA narasAM ke zubhAzubha kAryothI ghaNAja junA samayanA che-vaidika vicAronI asara thayeluM hoya che, teja pramANe tenuM phaLa paNa sAruM, taLe nahi Avela hiMdI samAjanA cokkasa vargomAM narasuM, ke zubhAzubha Ave che ane te AtmAne te pracalita hovA joIe. bhagavyA vagara chuTake nathI. upara kahyA pramANe jayAre pudgala ane paugalika vastuothI bhinna jIvo amuka karmanuM phaLa bhogavAI jAya che, tyAre te karma che. jIva anata che. samagra vizva jIvothI bharapura paramANuothI AtmA mukata thAya che. A kriyAne che. jIva dravya hoI nitya che, paNa tenuM parimANu 'nirA' kahe che. jo A kriyA avirodhapaNe satata nizcita nathI. kAraNa ke jevaDA zarIramAM teno vAsa cAlyA kare, te aMte saghaLAM karma paramANuo hoya tevuM ane teTaluM tenuM parimANa thAya che. jIvanuM AtmAthI mukata thaI jAya che, je AtmA mukAdazA lakSaNa upayoga che je bAhya kAraNothI AcchAdita pahelAM karmabhArathI ladAyela hato te have mukta thaI, thaI zake paNa kadApi naSTa thaI zake nahi. jyAM siddhone nivAsa che tyAM vizvanI Toca para siddha chava be prakAranA che. saMsArI ane mukta. janma zilA upara-sIdhe uMce jAya che. paraMtu sAmAnya maraNa paraMparAmAM baMdhAyelA jagatanA sau che saMsArI rIte baMdha' ane ' nira'nI kriyAo sAthe sAthe che; mukta chane pharI vakhata janmavAnuM hotuM ja nathI; cAle che ane tethI jIvane saMsAramAM rahevAnI pharaja pUrNa pavitratA teo pAmI zakyA che. teo vizvanI paDe che. jIvanA mRtyu pachI, AtmA kArpaNuM zarIra Toca upara siddha dizAmAM birAje che; teone saMsAra sAthe thoDA samayamAM potAnA navIna janmasthAna para jaI pahoMce che ane dhAraNa karavAnA navA zarIranA vyavahAra sAthe kaMI lAgatuM vaLagatuM nathI; teo kada pramANe pitAno vistAra athavA saMkeca karI navuM mukita pada pAmyA che. tAtvika dRSTithI saMsArI ane zarIra dhAraNa kare che. mukata jIvomAM pheraphAra eTaleja che ke saMsArI jI, saMsArI jIvomAM badhA jIvaMta prANIone samaretIthI bharelI kothaLInI mAphaka sUma karma paramANuka veza thAya che. jenuM vargIkaraNuM kevaLa zAstrIya daSTie ethI vyApta che, jyAre mukta che kevaLa pavitra che ja nahi, paraMtu vyAvahArika dRSTie paNa jainene ane karma paramANuothI mukata che. ghaNoja rasika viSaya thaI paDyo che. jeno "ahiMsAne AtmAnuM azuddhapaNuM A pramANe thAya che. 'kama "paramadharma' mAnanArA hoI, jIvana badhA prakAre rUpamAM pariNata thavAne taiyAra sUkSma pudgala paramAyuone AtmAmAM saMcAra thAya che. A kriyAne kArmaNa zarIra je karmonuM baneluM che ane jene zArIrika kiyA nathI te. uparAMta (1) vaikriya zarIra jethI deva pitAnuM Ajhava' kahe che. sAmAnya rIte jIvane "ka" vaLa: game te 35 karI zake (2) AhAraka zarIra; caeNda pUvedhagelA hoya che, je AtmAnA saMgamAM AvelA sU5 rene koIka arthamAM sUkSma saMdeha thaye heAya tyAre tIrthakara karma paramANuone cIkaTa padArthanI jema pakaDI rAkhe bhagavAna pAse AhAraka zarIra karIne teo jAya che. (3) che; AtmAe A rIte pakaDI rAkhela sUma pudgala tejasa zarIra je sAmAnya jIvomAM pAcanAdi kArya kare che; paramANuone, tenI sAthe, jANe ke rAsAyaNika saMyoga paNa mahA purUSomAM temanA zApa phaLIbhUta kare che. ane thAya che. Ane baMdha' kahe che. A pramANe AtmAne AzIrvAda, varadAna, phaLIbhUta kare che. vigere sUkSma zarIvaLagelAM pudagala paramANu o avidha kAmamAM pari. rane siddhAMta (jemAM che ke vigata vivAdAspada che te) atibhuta thaI, "kAmaNa zarIra1 bane che, je janma A prAcIna vicAramAMthI phalita thAya che. jainoe tene paddhati - sara rUpa ApavAno prayatna karyo che. vaikriya ane tejasa 1jene pAMca prakAranAM zarIra mAne che, (je ke zarIra sAthe sAMkhyAnA vaidArika, ane tejasa akArane badhA sAthe nahi) eka darika ane cAra sUkSma zarIre. sarakhAvI zakAya. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma jANavA temane Avazyaka che, jeno prANIonuM vargI. temAM anaMtA cho eka nAnA samUhamAM rahelA hoya karaNa temanI indriyonI saMkhyAne AdhAre kare che. che. temane havA ane piSaNa sAmAnya hoya che, tathA sauthI ucca koTimAM paMcendriya Ave che jene sparza, ghaNIja tIvra yAtanA anubhave che. AvA asaMkhya rasanA, ghANa, cakSu ane zretra-e pAMca indriyo heya nigodane eka "golaka' (Globule ) thAya che. che; ekendriya jIvane mAtra sparza indriya ja hoya che. ane eka peTImAM bharelA pAuDaranI mAphaka AkhA ane bAkInA beIndriya, indriya vigere jIvone vizvamAM vyApI rahelA hoya che. je jI nirvANa anukrame be traNa ane cAra indriyo hoya che. dAkhalA pAmyA hoya che, temanI jagyA nigAdIA jIvo tarIke kRmi vigerene sparza ane rasanA ema be puratA rahe che. paNa nigodanA anaMtamAM pradezanA indriyo che. kIDIne be uparAMta ghANa vadhu che. bhramara cho AkhA jagatamAM anAdikALathI te atyAra vigerene cazna vadhAre che. saghaLA karoDavALAM prANI sudhI nirvANa pAmelA badhA jIvonI jagyA puravAne ene pAMca indriyo che. de, nAraka che ane puratA che. A uparathI vyakata thaze ke saMsAra kaI manuSyane mana hoya che; ane tethI teo saMsI divasa jIvo vagara nahIM rahe ( juo leka prakAza kahevAya che. ane tethI nikRSTa jIvone asaMgI kahe- 6. 31.). vAya che. ekendriya jI viSenA janonA keTalAka bIjA daSTibiMduthI saMsArI chanA cAra vibhAga vicAro amuka aMze temanAja hoI, vadhAre viveca pADavAmAM AvyA che; nAraka, tiryaMca, manuSya, ane nanI apekSA rAkhe che. de; A cAra gatimAM che pitAnA pApa puNya upara kahevAmAM Avyuja che ka pA a taja pramANe janma pAme che. vizeSa hakIkata mATe juo vAyu-e cAre taromAM chava te rahe ja che. jemake nIcenA lekhe Demons & Spirits (Jains) pRthvInA paramANuo pRthvIkAyanA ekendriya jIvonuM Vol. IV P. 608ff. Cosmogony & zarIra che. Ane ApaNe ekendriya jIvo kahI zakIye; Cosmology (Indian) 4 Vol. IV P. 160 teo janme che ane mRtyu pAme che; ane punaH f. Ages of the world (Indian) Vol. 1 eja athavA te bIjA AvA zarIramAM janma pAme Page 200. che. A ekendriya jIvo sthUla ane sUma ema be prakAranA hoya che. sUkSma jIva daSTigocara hetA ApaNe upara joyuM ke jIvane zarIra dhAraNa karanathI; ekendriya jIvono chello varga vanaspati che; vAmAM 'karma" e kAraNabhUta che. jaina darzanane pAye keTalIka vanaspatimAM ekaja jIva hoya che; jyAre karmanA siddhAMta upara racAyelo che; tethI tenuM vizeSa keTalIkamAM saMkhyAbaMdha nA samUha hoya che jemanAM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. kevaLa jJAna, darzana, jIvananA havA paNadi sarva kAryo sAmAnya hoya paramAnaMda (avyAbAdha) tathA badhI prakAranI saMpUche. vanaspati sajIva che evI mAnyatA bIjA bhAra rNatA e AtmAnA saija guNo che. paraMtu saMsArI tIya tattva paNa dharAve che; paNa jenoe A jIvomAM AtmAnA A sahaja guNo karmathI AvamAnyatAne ghaNI AzcaryakAraka rIte vikAsa karyo che. raNa pAme che; A daSTibiMduthI karmanA vibhAgo samajI je vanaspatimAM ekaja jIva rahelo che te haMmezAM zakAze. jyAre karma paramANuono AtmAnI sAthe pUla hoya che; te vizvanA rahevA lAyaka bhAgamAM ja "baMdha' thAya che tyAre jema ane pAcana kriyAthI hoya che. paraMtu je vanaspati vanaspatikAyanA jIvonA zarIranA pazune mATe Avazyaka judA judA semAM samUhanuM zarIra hoya che temAMnI keTalIka sUkSma ane pariNata thAya che tema karma pRthaka pRthak ke saMyukata adRSTigocara heI AkhA vizvamAM sarvatra AvelI rIte ATha prakAra (prakRtinA) thaI, kAmaNuM zarIra hoya che. AvI sUma vanaspatine "nigoda' kahe che. banAve che. A prakAranAM karma nIce pramANe che - Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 (1) jJAnAvaraNIya je amArA sahaja samyaka jIvane hAya che, ane chellI traNa sArA jIvane jJAna (dAkhalA tarIke kevaLajJAna) ne AvaraNa karI. hoya che, AtmAnI jJAna ane ajJAnanI jadI judI dazA pratyeka jIvanI avasthA, tenA sahaja svabhAvathI utpanna kare che; (2) darzanAvaraNIya* je samyaka ane je karmathI te kaluSita thayela che te kamathI darzanane avarodha kare che, jemake nidrA; (3) vedanI utpanna thAya che; Ane pariNAmika (Devje AtmAnA AnaMda svabhAvane AvaraNa karI sukhI elopmental) bhAva kahe che. bIjA 5NuM cAra bhAva ane duHkhI avasthAo utpanna kare che. (4) moha- che jene karmonI pravRtti sAthe saMbaMdha che. sAmAnya nIya. je samyaka darzana, cAritra, viSe AtmAnA vastusthitimAM kama phaLa A zatA vastusthitimAM karma phaLa Ape che ane tadanusAra satya valaNa (upayoga) mAM vitarU5 thaI, saMzaya, zayapariNAma Ape che, tyAre jIva audayika bhAvamAM pariNAma Ape che, vibhrama, kucAritra, rAgadveSAdi ane bhinna prakAranI hoya che. egya dizAmAM prayatana karavAthI karmane thoDA mAnasika sthiti utpanna kare che. bAkInAM cAra karmI vakhata mATe vipAka ApatuM aTakAvI zakAya; te karma jIvanI vyakti avasthA sAthe saMbaMdha dharAve che. upazAMta (neutralized) thAya che paraMtu te rAkhathI (5) Ayu. je nAraka, tiryaya, manuSya amara deva DhaMkAyelA agninI mAphaka rahe che. tyAre AtmA gatinA jIvanuM AyuSya nakkI kare che. (6) nAma. aupazamika bhAvamAM hoya che. jayAre karmane vipAka je tenI vyakti tarIkenI hayAtinA jAdAM judAM to ApatAM aTakAvyuM hoya eTaluM ja nahi paNa tene ane saMjogo utpanna kare che. jemake, sAmAnya kSaya karI nAkhyo hoya tyAre AmAM kSAyika bhAvamAM ane vizeSa guNo ane zaktivALuM amuka prakAranuM hoya che, je bhAva nirvANa prApti mATe Avazyaka zarIra. (7) gotra-je jIvanI jAta, jJAti, kuLa, che. jIvane kSApopazamika nAmane ce bhAva hoya melmo vigere nakkI kare che. (8) aMtarAya. je A che jemAM upara kahelA traNe bhAvone samAveza thAya tmAnI sahaja vIrya zaktino avarodha kare che, ane che; A dazAmAM keTalAMka karmono kSaya thayo hoya che, tethI jIvane satkArya karavAnI icchA hoya te paNa keTalAMka upazAMta thayAM hoya che jyAre keTalAMka vitemAM vita kare che. pAkadazAmAM hoya che. sAdhAraNa rIte sajajane A pratyeka karma amuka niyata samaye vipAka ApIne bhAvamAM hoya che; paraMtu aupazamika ane khAsa nAza pAme che. karmaphalanA siddhAMtanI carcA karatAM karIne kSAyika bhAva sapurUSone hoya che. A upapahelAM cha lazyAne siddhAMta je karmanA siddhAMtanI sAthe rathI sahelAIthI samajI zakAze ke A bhAvanA saMbaMdha dharAve che tenuM nivedana karavuM joIe. AtmAnI bheda jIvanI naitika avasthA sAthe khAsa saMbaMdha dharAve sAthe saMkaLAyelAM karmo bhegA thaIne carmacakSuthI na che; jaina AcAromAM paNa teno vAraMvAra nirdeza karavAmAM Avyo che. joI zakAya te eka raMga utpanna kare che. ane tene karma siddhAMtane nItizAstra sAthe kevo saMbaMdha lezyA kahe che. lemyA cha che; kRgu, nIla, kApeta, che te have ApaNe vicArIzuM. parama Adarza e che pIta, rakata, ane ta. e legyA uparathI jIvanI . naitika sthiti jANI zakAya che; kAraNa ke lesthA samayamAM navAM karmo bAMdhavAM nahi, athavA te zA ke saghaLAM karmothI mukata thavuM (nirjarI), ane te jIvanuM cAritraya sUcave che, prathamanI traNa lesyA puSTa 2 jIvane raMge viSenI mAnyatA ghaNI purANI hoya 1. jene paMcavidha jJAna mAne che; matijJAna, zrutajJAna, tema lAge chepahelAM "malina AtmA ane ujajavela avadhijJAna, mana: paryayajJAna ane kevalajJAna. AtmA" eMzabdo vAgyAthamAM vaparAtA hatA; AvI mA* darzanAvaraNIya darzanana-nirAkAra jJAnane avarodha nyatA anya sthaLe hevAnuM paNa jaNAya che. (juo mahAkare che. samyagu darzana ane A darzana bhinna bhinna che. bhArata, parva 12-280, 33 f, 291, 4 TT ane sarakhAvI u. do. barADiyA. egazAstra 4, 7. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma 529 strIya paribhASAmAM kahIe te karmanuM Agamana ne sAdhuoe khAsa pALavAM joIe. sAdhudharmamAM (Asrava) rokavuM, arthAta je mArge karma AtmAmAM praveza karatI veLA athavA sAmAnya bhASAmAM kahIye praveza kare che te mArga baMdha kara (saMvara). saghaLAM te dikSA letI vakhate sAdhu A vrata aMgIkAra kare kAryo karmane utpanna kare che ane tethI jIvanI sAMpa che. sAdhuonA saMbaMdhe A vrata paMca "mahAvata' rAyika dazA kAyama rahe che; paraMtu jyAre manuSya kahevAya che. paraMtu zrAvakee te to potAnI sthiti rAgadveSAdithI vimukata thaI samyaga cAritranA niyamanuM anusAra pALavAM joIe; ane temanI bAbatamAM A sevana kare che tyAre tenAM kAryo eka paLa sudhI karma to "aNuvata' kahevAya che. vadhu spaSTa karIye to rUpe rahI pachI nAza pAme che (IryApatha). tethI jyAM lagabhaga dareka vastu chavayukta mAnavAmAM Ave sAdhuonA AcAranuM saghaLuM baMdhAraNa navAM karmonI che tene vicAra karIye te paheluM prANAtipAta virautpatti aTakAvavA artheja che; teja hetu tapathI paNa maNa vrata pALavAmAM dareka kAryomAM ghaNo ja upayoga sAdhI zakAya che. tapathI junAM karmone nAza vadhAre rAkhavAno hoya che. koI paNa prakAre jIvahiMsA na jaladI thAya che. thAya te mATe zAstromAM sAdhuo mATe asaMkhya A uparathI phalita thaze ke janonA nItizAstra niyamo karavAmAM AvyA che. paraMtu je A niyamo ane sAdhu AcAra pe karmano siddhAMtanuM pariNAma zrAvakane pALavAnA hoya to tenAthI vyApAra thaI gaNI zakAya. paraMtu atihAsika daSTie temanA zake nahi. tethI tene mATe evo niyama che ke teNe naitika siddhAMte, sAdhu saMsthA ane sAdhuonA A* irAdApUrvaka, pachI te bhale khorAka, lAbha, agara cAra bhAratIya prAcIna dharmomAMthI levAmAM AvyA AnaMda vigere mATe hoya te paNa, hiMsA na karavI joie. evI ja rIte anya vrato mATe paNa che, che; kAraNa ke brAhmaNa saMnyAsIo ane bonI zrAvakene mATe A niyamonI sakhtAI kaMIka ochI praNAlio ane saMsthAo janonI praNAli ane karavAmAM AvelI che. zrAvake paNa amuka samaya sudhI saMsthAo sAthe maLatI Ave che. (juo se. bu.' nIcalA "zIlavrata' aMgIkAra karIne vadhAre kaDaka Aepha. dhI. isTa. pu. 22. (1884) prastAvanA. cAra pALI zake. (1) digavirati-amuka dizAmAM pR. 22. ) amuka hada sudhI ja javAno nizcaya. (2) artha 2. jena nItizAstranuM aMtima dhyeya nirvANa athavA daMDa virati-potAnI sAthe je bAbata khAsa saMbaMdha mokSa prAptinuM che. A dhyeya prApta karavAno mArga samyaka na dharAvatI hoya tene tyAga. (3) upabhAga paribhega darzana, samyaka jJAna, ane sammacAritra che. alaMkArika parimANa-mojazekha dura karavA uparAMta khAgha, peya bhASAmAM Ane "ratnatrayI' kahe che. be 'triratna' ane upabhoganI cIjonuM mApa bAMdhI devuM. (sAthe saMjJA judA arthamAM vApare che. e guNe utpanna eTaluM jaNAvavuM joIe ke kaMdamULa, madha, tathA karI zakAya nahi, paNa ghAti ane adhAti karmonuM surApAnane temaja rAtribhojanano niSedha sAdhu AvaraNa dura thavAthI sahaja pragaTa thAya che. e zrAvaka bane mATe eka sarakhe karavAmAM AvyuM che) guNe pratyakSa karavA mATe sadAcAranA niyamonuM pAlana upara kahelAM traNa vratane "guNavA" kahe che ane karavuM joIe ane saguNa prApta karavA joie. nIcenAM cAra vratane "zikSAtrara' kahe che. (4) deza temAM paMca mahAvrata prathama Avazyaka che. AmAMne virata-cAlavAne pradeza saMkucita karavo. (5). sAcAra vra he ane brAhmaNo paNa svIkAre che. mAyika: A vratathI zrAvake amuka samaye sthira jenA pAMca mahAvrato A che-1 prANAtipAta besI dhyAnamagna thaI badhAM pApayukta kAryonAM pariviramaNa 2-mRSAvAda viramaNa 3-adattAdAna viramaNa tyAga kare che; (6) pauSadhepavAsa-zukala pakSanI 4 mithuna viramaNa, 5. parigraha viramaNa A pAMca aSTamI caturdazI, athavA pUrNimAnA divase athavA Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 50. mahinAmAM ochAmAM ochuM eka divasa, sAdhu AcAra pAMca mahAvrato grahaNa kare che; ane jo e paca pramANe rahevuM. (7). atithi saMvibhAga-zabdArthathI, mAtra tenuM anupAlana samyaka prakAre thAya, to tene atithine bhAga Apavo; paraMtu vyavahAramAM tene navAM karmo lipta karatA nathI. (S. B. E. 5. 22. artha sAdhu sAdhvInI AvazyaktA purI pADavA purato 202 ff) paraMtu temanuM vadhAre sArI rIte pAlana saMkucita thaI gayo che.. karavA mATe vadhAre spaSTa niyamonI jarUra che. A zrAvakanA AvA AcArono udeza dekhItI rIte niyame te sAdhuonI zikSA gaNAya che te zikSAne e che ke teo sAdhu dharma aMgIkAra karyA sivAya veNane sAta vibhAgamAM ApeluM che. saMsAramAM rahIne keTaleka aMze ane keTalAka samaya (1) kAya vAku ane mananA vyApAra, jene zAstrIya sudhI sAdhu jIvananA phAyadA tathA puNya hAMsala karI paribhASAmAM "ga" kahe che. tenAthI karma paramANuo zake. teja pramANe anazananA niyamone paNa evo AtmA sAthe joDAya che (Amrave) ane navuM kAma ja udeza che, (juo lekha. Death and Disp- baMdhAya che, A vAta upara samajAvelI che; tethI osal of the dead (Jain) Vol. 4 p. 484 1) karIne Asrava aTakAvavAne (athavA "saMvara' karavAne) e te spaSTa che ke zrAvaka zrAvikAone dharmanI kAya, vANI ane mananA vyApArone saMpUrNa saMyamamAM bahAranA jevA gaNavAmAM AvatA nahotA. athavA te rAkhI te vyApArano nigraha karavo joIe; Ane zrAddha dharmanA AraMbhamAM hatuM tema, temane saMghanA 'trigupti' kahe che temane gupti eTale manane duSTa mAtra mitro ane madadagAra tarIke gaNavAmAM AvatA vicArothI dura rAkhI, sArA vicAromAM saMyojIta nahi. paNa pahelethI ja temane saMbaMdha, temanA dharmo rAkhavuM vigere) (2) sAdhu mATe vihita kAryomAM tathA hake vaDe spaSTa rIte nizcita karavAmAM Avyo paNa jete ajANatAM paNa ahiMsAvatanuM ullaMghana che, sAdhu saMsthA sAthe zrAvakene joDanArI sAMkaLa kare to te doSita Thare che. AvA doSa TALavA mATe daDha prakAranI hatI. zrAvakanI avasthA sAdhu avasthA teNe "paMca samiti' pALavI joIe; arthAta cAlatAM, mATe prAthamika ane moTe bhAge taiyAra thavAnI bhUmikA bolatAM, bhikSA letAM, koI vastu letAM athavA mukatAM che. te paNa hamaNAM thoDA vakhata thayAM sAmAnya ane maLatyAga karatAM jayaNa-saMbhALa rAkhavI zrAvake mAMthI ja nahi paNa mukhyatve karIne nAnI u. joIe; eTale ke sAdhu cAlatI vakhate koI jIva maratA azikSitane paNa dikSA ApavAmAM Ave jatu na mare athavA nukasAna pAme te mATe cha phuTa che tethI karIne te bAbatamAM pheraphAra thavA pAmyo jagyA AgaLa joI javI; teja pramANe koI vastu hoya ema jaNAya che. eTaluM bezaka kahI zakAya ke mukatAM pahelAM jamIna tapAsavI ane pramAjI levI. zrAvaka-zrAvikA ane sAdhu sAdhvIonA paraspara sacitta vastu khAtAmAM AvI na jAya te mATe jayaNuM dharmomAM ghaNuM sAmya hovAne laIne banne vacce nikaTa rAkhavI; vigere-1 (3) karmane AtmA sAthe saMyoga saMbaMdha jArI rahyA che ane tethI karIne aMdarathI thavAmAM rAgadveSAdi kaSAya kAraNabhUta che; tethI sAdhumalika pheraphAra nahIM karavAne jana dharma samartha rahyo eAe sadaguNo meLavavA joIe. kaSAyo cAra che; che temaja lagabhaga be hajArathI vadhu varSa thayAM bahA, krodha, mAna, mAyA ane lobha; ane tenAthI ulaTA ranA humalAo sAme jana dharma Takka) jhIlI zako guNa kSamA, mArdava Arjava ane zauca che; e cAra che. paraMtu bAddha dharmamAM upAsakenA AcAra eTalA guNomAM nIcenA cha guNa umeravAthI sAdhuone kaDaka na hovAne laIne temAM asAdhAraNa pheraphAro thayA dazAMgI 'uttama dharma' thAya che-satya, saMyama, tapa, ane aMte je dezamAM tenI utpatti thaI hatI te -- dezamAMthI te aMte nAbuda thaze. 1. A bAbatamAM sAdhuoe rAkhavI joItI jayadikSA aMgIkAra karatI veLA sAdhu upara kahelAM NAne khyAla AcArAMga sUtranA dvitIya zrutaskaMdhamAM Apela che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma tyAga, agatA tathA rarya (4) parama mumukSumAM hADI khetI pavitratA meLavavAmAM sahAyaka evI khAra 'anuprekSA' athavA 'bhAvanA' che; jemAM dAkhalA tarIke sarva vastunI anityatA, manuSyanI aNutA, vizvanI 6:khI avasthA vigere viyAnI carcA karelI che; A upara jaina mathakAroe asaMkhya canA savaiyA 7. (5) viyamAM kramanA phAya karavAne tathA satya paMthamAM dRDha rahevAne sAdhue je kAMi pasiMha (pratikULatAe) paDe te AnaMdapUrvaka sahana karavAnA abhyAsa rAkhavA joe; pirasata bhAvIsa prakAranA che; jevAM ke bakha, tarasa, TADha, tApa, kaseDI kare tevA prama'go, rAga, apamAna ane vikArA, vigere, je teNe gyA vagara mana karavA joze. jo ApaNe vicArIye ke pratyeka sukha bhAgathI dura rahevA, tathA kAi paNa prANInI hiMsA karyAM sivAya mAtra TakAvI rAkhavA mATe sAdhu AcArA viniMta karyAM che tAja A badhA parisaDA sahana karavAthI vyAvahArika paNiAmo Avaze tenI kalpanA karI jJakIye. (6) cAritra-saMyamamAM che ane tenA pAMca prakAra che. prathama prakAramAM pApa kAryothI dura rahevAnuM OM ane chellA prakAramAM saghaLAM karmonA Atmanika nAza thAya che ane pAra pachI mekSa pamAya chaeN, (3) hensa prakAra tapanA che. jenAthI navAM mAM utpanna thatAM nathI eTaluMja nihaM paNa cegya rIte ane sadA hetuthI thayuM hoya to tunAM karmonI nirjarA' thAya che; anya keTalAka pageremAM pazu tapa krita che. te bAla ta' kahI zakAya, kAraNa ke tethI vaigika mirdinI devagatimAM janma evA nazvara lAbA prApta karI zakAya paraMtu parama sukhanI prApti kadApi thaI zakatI nathI. jainadharmamAM tapane ghaNuM prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che. tapanA be prakAra che; (kha) khAdya tapa ane (ba) abhyaMtara tapaH bAhya tapamAM jatAnA sAdhAraNa te vigere Ave che; jyAre abhyaMtara tapamAM AdhyA tmika kriyAonA samAveza thAya che. (a) temAM ane e upavAsane bahuja prAdhAnya mAnyuM che. jenAe tene eka kaLA rUpa banAvI, temAM ghaNuM prAvINya meLavyuM che. anazatanI sAdhAraNa rIta evI che ke 1. sarakhAveA manu 6, 92. 432 babbe, traNa baMg cAracAra divase ane aeka vadhIne cha mahine aika vakhata bhajana karavuM. manazana-nI khIjI rIta 'maraNAMtikI sa'lekhanA' arthAt maraNu sudhI upavAsa karavAnI che. ( jue. Voluntary death or euthanasia in the art, Death and dharmapradisposil of the dead Jain ) bIjI jAtanAM tapa AnAMthI judA che. jevAM ke 'uSNeAdarI' arthAt rAjanA khorAkanu mApa ochuM karavuM; bhikSAmAMthI maLelA atramAMthI amuka prakAranuja anna jamavuM; ( nAdhu sAdhIoe maiza brikSAthIja zarIra nirvAda karavA oe, tethIja taimarga mATe khAsa taiyAra kareluM teo caDazu karI zake nahiM); svAdiSTa kherAkanA tyAga, dhyAnane mATe ekAMtanuM sevana tathA dhyAnamAM lIdhelA AsaneA ene paNa bAhya tapamAM samAveza thAya che, vaidika dharmamAM yAgamAM paNa AvA prakAranI vidhi DhAya che. (5) azvattara tapamAM sadhaLA AdhyAtmika krima saMyAonA samAveza thAya che, dAkhalA tarIke dhyAna, pApanI kabUlAta, pApanA pazcAttApa vagere; AcAranA niyamAnuM ullaMdhana karavAnA prAyazcitarUpe dararAja pratikramaNa karavuM joie; meTA pApA mATe gurU pAse AlecanA ane pakAttApa karavAM joieM; sAdhAranuM devA mATe kAyotsarga (kAusagga) nuM tapa (*muka samaya sudhI amukaja sthitimAM UbhA rahevuM te) vidvita karavAmAM khAdhuM che; paraMtu mahAna dezabAMtA prAyazcitta tarIke punaH kSA ApavAmAM Ave che, e uparAMta vinaya, sAdhu tathA zrAvakanI vaiyAvastra, svAdhyAya, probhanA upara vijaya-Adi zuMzeno bhyatara tapamAM samAveza thAya che. paraMtu Ana e sAthI uttama tapa che; ekaja vastu upara manane ekAgra karavuM tenuM nAma dhyAna; te eka muddata (48 mInITathI vadhAre za zakatuM nathI. te nirAgI zarIra vALAneja dhyAna karavAnI anujJA ApavAmAM Ave che. je vastu upara ane je hetu mATe manane ekApra karavAmAM Ave, te vastu ane tenuM upara dhyAnanI utkRSTatA, madhyamanA nadhA kanikanA 1. AdhAra rahe che; ane pariNAmanA AdhAra paNa tenA uparaja avalakhe che. ahIM ApaNe zubha dhyA naneAja vicAra karIzuM; zubha dhyAna dharma ane zukala Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga ASADha-zrAvaNa 1983 nahi. tema chatAM, A badhA vicArAmAM zAstrIya dRSTie ghaNuM mahatva raheluM che ane tethI jaina siddhAMtAnuM vizeSa avagAhana thai zake che. pa3ra ema be prakAranu che. dharma dhyAnathI pAmara jIveAne agocara evAM dhArmika satyAnuM aMtardvAna sphure che. kharekhara AgamA ane pachInAM za.srAmAM pratipAdana karelA vizvavidyA khagALa, bhUMgALa, adhyAtma vigere viSayAnA jJAnamAM je ceAkkasapaNuM mAnI levAmAM Ave che te dharma dhyAne je sphurita kareluM che evI kalpanA karavA Ave che tevA AMtarajJAnane AbhArI che emAM sazaya rAkhavAnI jarUra nathI. dharma dhyAna karatAM zukala dhyAna uccatara kATinuM che ane te cAra kakSA dvArA mekSa tarapha lai jAya che. prathama eka eka vastu upara mana ekAgra karavAmAM Ave che. tyArabAda ekaja vastu upara dhyAna karavAmAM Ave che. tyAra pachInI kakSAmAM mana vacana ane kAyAnI pravRttie bahuja sUkSma rIte cAlyA kare che ane vadhArene vadhAre sUkSma banatI jAya che. A dazAmAM te vyaktinI sAMsArika avasthA pUrNa thavA Ave che, tethI bAkI rahelAM karmInA samuddhAtathI ekI sAthe bhaDakAnI mAphaka nAza thAya che. pachI zukaladhyAnanI chellI kakSAmAM sadhaLAM karmAMtA nAza thayA hovAthI tathA saghaLI pravRttie baMdha paDavAthI, jIva dehaneA tyAga karI, jyAM mukatAtmAe haMmezane mATe rahe che tyAM vizvanI TAMce jAya che. ahIM eTaluM spaSTa karavuM joie ke mAtra zukaladhyAna meAkSanuM sAdhana nathI, paraMtu te teA meAkSanI taiyArI mATenI kriyAonI sAMkaLanA chellA aMkADA che. tenI pahelI e kakSAe anubhavavA mATe paNa kaSAyeA upazAMta athavA naSTa thavAnI jarUra che; ane chellI e kakSAemAM te phakata 'kaivali' (jeNe sarvajJatA prApta karI che te) praveza karI zake; kAraNa ke te banne kakSAe meAkSanI pUrvagAmI che. bIjI bAjue nirvANu pahelAM bAra varSa sudhI deha damana karavuM joie ane te sAdhujIvanamAM chelluM kArya gaNAya. kevaLa dehadamanathIja meAkSa prApta thatA nathI; kAraNa ke bhagavAna mahAvIranA ziSya sudharmanA ziSya jakhu kaivalya prApta karanAra ane mekSa pAmanAra chellA purUSa hatA. (vIra nirvANa pachI 64 varSe). A avasarpiNI kALamAM ve ekaja janmamAM nirvANu prApta karanAra kAI haze A saMbaMdhamAM 'guNusthAna kramArADa'ne siddAta jene jaitA ghaNuM mahatva Ape che tenA para dRSTipAta karIe. emAM kramekrame 14 sthAna ApelAM che jethI sadguNenA dhIme dhIme vikAsa thAya che ane karmonA ghaTADA thAya che ane je chevaTe AtmAne ajJAna ane azraddhAmAMthI AtmAnI sapUrNa pavitratA tarapha lai jai meAkSanA kAraNabhUta thAya che. nigeAdanA jIveAthI mAMDI tIrthaMkarAe praNIta karelAM satyAmAM azraddhA rAkhanAra manuSya paryaMtanA saghaLA jIvA mithyAdaSTi nAmaka prathama guNasthAnamAM Ave che. tee rAgadveSathI kharaDAyelA hAi kamAMthI purI rIte jakaDAyelA che. pachInA guNasthAnakeAmAM jema jema jIva samyakdAna samyak darzana saMyama ane kaSAyAnI zAMti meLave che, tema tema nAnA prakAranAM karmonA kSaya athavA upazama thAya che tethI jIva krame krame vadhAre ne vadhAre pavitra banatA jAya che. upazAMtakaSAya vItarAga chAstha nAmaka agyAramA guNusthAna paryaMta badhA guNasthA nAmAM jIvate prathama gurusthAna sudhI paNa paDavA saMbhava rahe che, paraMtu kSINukaSAya vItarAga chaEstha bAramA guNasthAnamAM jyAre jIva praveza kare che tyAre cAra dhAtI koMnA nAza thAya che. pachIteA pachInA e guNasthAneAmAM AvyA vagara jIvate chuTakA nathI. ahIM tene kaivalyajJAna thAya che. teramA sayeAgI kevila gurusthAnamAM jIva hajI saMsAramAM hAya che, ane lAMbA vakhata sudhI tyAM rahI zake, mana, vacana ane kAyAnA vyApAre| jArI rAkhI zake; paraMtu jyAre badhA vyApArA aTakI jAya tyAre te ayogikavali nAmaka chellA gurusthAnamAM praveza kare che ane temAM khAkI rahelAM karyAM bhasmIbhUta thAya che. nAmaka have ahIM eka prazna upasthita thAya che ke upara jaNAveaA karmanA siddhAMta jaina dharmaneA maulika ane mukhya siddhAMta che ? te praznanuM samAdhAna karavuM joie. te siddhAMta eve gahana ane kRtrima lAge che ke Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma 533 koI te emaja mAnI le ke sarvatra jIve che evA sAhityamAMthI lIdhA hoya tema lAge che. Aja vicAra upara racAyelA ane ahiMsApradhAna evA dalIla ema siddha kare che ke jene karmano siddhAMta A maulika dhArmika darzanamAM pAchaLathI karmane temanA dharmano maulika ane mukhya bhAga che. temaja tAvika siddhAMta ghusADavAmAM AvyuM che. paraMtu vastu janadharma baddha dharma karatAM ghaNo prAcIna che. sthiti AthI ulaTI che kAraNa ke karmano siddhAMta 5. jaina dharmanI Adhunika sthitiH-I.sa. jo ke hAlanA vistRta svarUpamAM nahi, paNa mukhya 1901 nA vastIpatraka pramANe vetAMbara ane di. rekhAomAM te cokkasa rIte mULa. AgamomAM vI- gaMbaro maLI hiMdustAnamAM 1334140 jenonI kArAyela che tathA temAM tene lagatAM vacane ane saMkhyA che; eTale ke temanI saMkhyA hiMdustAnanI pAribhASika zabdo paNa jovAmAM Ave che. vaLI vastInA ardhA TakA karatAM paNa ochI che. jenuM AgamomAM A vicAra pAchaLathI ghusADavAmAM AvyA mahatva temanI saMkhyAne laIne nahi, paNa temanI nathI ema mAnavAne sabaLa kAraNa che. Asrava, zrImaMtAI ane keLavaNIne laIne che. hiMdustAnanA saMvara, ane nirjarA e zabdo samajavAne mATe ghaNAM kharAM zaheromAM thoDI ghaNI temanI vastI joema mAnavuM ja joIe ke karma e sUma pugala vAmAM Ave che. digaMbaro utaramAM northavesTa proparamANuo hoI AtmAmAM reDAya che (AstrA), te vinsisamAM, pUrva rajaputAnAmAM, paMjAbamAM ane khAsa pravAhane aTakAvI zakAya agara tenA pravezadvAra baMdha karIne maisura ane kanA arthAta dakSiNamAM jovAmAM karI zakAya (saMvara), ane A rIte AtmA sAthe Ave che. vetAMbara khAsa karIne gujarAtamAM (jethI joDAyelAM karma paramANuono nAza karI zakAya(nirjarA). karIne vetAMbaronI bhASA hiMdIne badale gujarAtI jenA A zabdone saraLa artha kare che ane mokSa che) ane pazcima rajaputAnAmAM jovAmAM Ave che. mArga samAvavAmAM teno upayoga kare che (Asana vaLI uttara ane madhya hiMdamAM paNa teo chuTA saMdhara ane nirjarA jIvane mokSanI tarapha laI jAya chavAyA patharAyelA che. prAcIna lekho uparathI jaNAya che). A uparathI eTaluM siddha thaze ke A zabdo che ke hAlamAM je je bhAgo upara je patharAyelA jana dharma jeTalAja jajUnA che. kAraNa ke bAdo e che ke te bhAgamAM teo 4 thA saikAthI rahelA che. A arthasUcaka zabda "Amrava'ne pitAnI paribhA- bhAratIya sthApatyanA addabhuta namunArUpa, giranAra SAmAM dAkhala karyo che ane tene upayoga ghaNe bhAge ane zatruMjaya, Abu ane IlerAnA suMdara devAlayo ja arthamAMja kare che; paNa teo tene zabdazaH artha te kemanI zrImaMtAI ane utsAhanI javalaMta sAkSI karatA nathI kAraNa ke karmane teo sUkSma pula pure che. paramANu mAnatA nathI ane AtmAmAM karmano Asrava jena sAdhuonA parigrahamAM kevaLa Avazyaka thAya che te paNa mAnatA nathI. "saMvara'ne badale vastuo ja hoya che ane te paNa bhikSAthIja grahaNa teo AsravakSaya (Asava...ya) zabda vApare che karavAmAM Ave che. temAM nIcenI vastuo hoya che. ane tene (maga) mArgane ekAAvAcaka banAve che. cALapaTe, kaMbala, pAtarAM, daMDa, jamIna sApha karavAne e spaSTa che ke teo "Amrara' zabdArtha karatA mATe che, ane belatAM jIvahiMsA na thAya te nathI ane tethI jyAM tene mULa artha pracalita haze mATe he DhAMkavAne muvapattI, sAthIone pozAka evA keI darzanamAMthI arthAta jana darzanamAMthI laI lagabhaga teja che paNa temane vadhAre vastro hoya lIdhe haze. behe saMvara zabda paNa vApare che; che. digaMbara sAdhuo paNa evI ja cIjo sAthe rAkhe dAkhalA tarIke sIlasaMvara (zalasaMvara) ane kadaMta che; phaka mAtra eTaleja ke teo muddala kapaDAM saMvata' ke je zabdo vaidika sAhityamAM A arthamAM 1. jenI nAnI saMkhyAnuM kAraNa e che ke jena bIlakula vaparAtA nathI ane tethI moTe bhAge jana dharma azikSita vargone dharma nathI paNa ucca vagere che Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga ASADha-zrAvaNa 1983 dhIme peAtAnI pravRtti ane yeAgyatA pramANe te upA dhyAya, AcAya, vAcaka, gaNi vigere thAya che. 534 rAkhatA nathI ane edhAne banne mArapIMchI rAkhe che. sAdhue mastaka muDAve che athavA amuka amuka samayane aMtare leAca kare che. lAca karavAnI rIta vadhAre pasaMda karAya che ane amuka vakhate Avazyaka che. A rivAja jaineAmAMja jovAmAM Ave che ane teo tene Avazyaka kriyA tarIke mAne che.ra pahelAM teA cAturmAsa sivAyanA ATha mAsa paryaMta sAdhue vihAra karyAM karatA; (baddha sAdhuonuM vasta' sarakhAvA). mahAvIra jAte nAnA gAmamAM eka divasa ane zaheramAM pAMca divasathI vadhAre rahetA nahi. paraMtu auddha vihArAnI mAka upAzraye thavAthI A rivA jamAM gheADA pheraphAra thayA che. [upAzrayA eTale sAdhu tathA sAdhvIe mATe taiyAra karAvelAM judAM makAne,vAnuM upAzrayamAM phakta eka meTA eraDA heAya che temAM nhAvA ke rasAI karavA mATe eraDIyeA hotI nathI; paNa suvAne lAkaDAnI pATA hAya che.] (merna jaina jhama, pA, 38. sTIvansana). zvetAMbara sAdhuo niyama tarIke upAzrayavALAM gAmAmAMja vihAra kare che. gAmaDAmAM teo hAla eka aThavADIyuM ane zaheramAM eka mAsa sudhI rahe che. upAzrayamAM teone vaMdanA karavA AvelA zrAva kAnI pAse teo vyAkhyAna kare che ke zAstra sama jAve che. sAdhuonA Avazyaka AcArA, jo kha`tathI karavAmAM Ave teA, ghaNA sakhata heAya che. dAkhalA tarIke sAdhue rAtre phakta traNa kalAkaja uMdhavuM joie. temaNe karelAM pAponA pazcAttApa, prAyazcitta dhyAna, adhyayana, khapeAra pachI bhikSA, kapaDAM vigerenuM paDi lehaNu tathA jayaNApUrvaka jIva rakSA karavI joi e. (vadhu vigatA mATe jue uttarAyana sUtranuM adhyayana 26 muM. se. yu. i. vA. 45, pR 142 ff). sAdhuemAM bhinna bhinna krama hAya che. prathama teA jete dikSA ApavAmAM AvI hatI nathI tevA 'zakSa' jyAre te vratAdAna kare tyAre te sauMsAranA tyAga kare che ane (pratrajyA) dikSA aMgIkAra kare che. te samaye tene jhADa taLe khesADI, mastaka mu`DavAmAM Ave che athavA leAca karavAmAM Ave che). tyAra bAda dhIme 2. juo gerineAnI rUparTarI epigrAphI jaina pR. 24, zrAvaka zrAvikAe nA AcAra viSe upara gheADuM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che. sAdhuenuM jIvana uSAsA mATe AdarzarUpa gaNAya che ane jo ke alabatta te Adarzane te par3AMcI zakatA nathI pazu te A darzane paheAMcavA mATe tee keTalAMka vrata aMgIkAra kare che.1 dhArmika bAbatA uparAMta, sAMsArika bAkhatamAM paNa zrAvake peAtAnI naitika unnati mATe sAdhuoe dArI ApelA niyamAnuM pAlana kare che.2 vaLI sAdhuonu kArya upAzrayamAM zrAvaka zrAvikAone sUtreA samajAvavA tathA dharma saMbaMdhI vyAkhyAna kara heAya che. tevIja rIte sAdhvIe pAse zrAvikAe jAya che. paraMtu zrAvakrAnI khAsa dhyAna khe'ce tevI rAjanI kriyA, jinamaMdiramAM javuM ane tyAM tIrthaMkarA ane adhiSThAtA devanI pUjA karavI e che. have ApaNe jaina leAkeAnI eka khAsIyata jeNe khIjI kaI bAbata karatAM zeAdhakAtuM vadhu dhyAna khecyuM che, te khAsIyata taraph joI e. te khAsIyata ahiM`sA che. kAI paNa nAnI meATI jIvahiMsA na thavA mATe tee atyaMta kALajI rAkhe che. sAdhu ava sthAmAM A khAsIyatanu` prakRSTa rUpa jovAmAM Ave che. zrAvaka upara paNa tenI ghaNI asara thaI che. kAi paNa prANImAM jaMtu game tevuM hiMsaka athavA pIDaka hAya teA paNa tenI kharAdApUrvaka hiMsA na karavI paraMtu tene hAni karyAM vagara dura karavuM. jaine custa annAhArI che e paNa kahevAnI jarUra nathI. ahiM sAnI AvI bhAvanA temanI khetI vigere dhaMdhAmAM paDatAM aTakAve che ane temane vyApAra rAjagAra ane khAsa karIne dhIradhAranA ghaNAja echA vikAkSa mArge lai janArA dhaMdhAmAM deryAM che. pazcima hiMdamAM 1. ahIM zrAvarka svIkAravAnI ane khAsa karIne anarAna karavuM hoya tyAre levAnI agyAra paDimA viSe nirdeza karavAnI agatya che. ( jue hAla 'kuvAsagadasA'ne anuvAda. pR. 45. na. 12. I. A. 33 (1904) 330, 2 jIe I, vInIcanuM yogazAstra, jarmana anuvAda, ela. suAlInuM yAbi'duM iTalInI esiyATika seAsAiTInA patra vA. 21 (1908)mAM ha, verananuM jainijhama, Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma parUpa che. tyAra pachInA samaya mATe judA judA gacchAnI gurvAvila agara paTTAvalieja che jemAM mahAvIrathI mAMDIne gaDhanA graMthAya sudhInAM nAmo tathA tyAra pachInA zrI pastronAM nAme vistArathI mApavAmAM khAvyAM che. gucchA jemAM AcAranI jhINI vigato mAtramAMja pheraphAra hAya che, tevA gacchonI saMkhyA 84 thayA jAya che; temAMnA phakta Aja gacche gujarA jaina dharmanA itihAsaH--jaina dharmanA (zvetAM bhara ane digambara bannenA ) ItihAsa temanA parAtamAM che, ane temAM khAsa agatyanA khatara ga che ( jenA upagacchA paNa che) tapAgaccha caLa vigere, ane pAtranA ullekha karavA asthAne nathI. tenA anuSA osavALa leAkeA che ane te peAtAnI jitanA AraMbha mahAvIthI nahiM gaNatAM pAnAthI kare che. upara karelI gacchanI pAvito gacchanA saMsthApaka pachInAM nAmo tathA hakikatA mATe AdhArabhuta mAnI zakAya; te paDelAMnA samaya ( lagabhaga navamA saikA sudhImAM 2 dhaNeAja anizcita che. lagabhaga traNa saikAne itihAsa lagabhaga maLatAja nathI.dha ane AcAryonI paDAvilamAM ane tene lagatI kathAAmAM mukhyatve karIne che. zvetAMgarAnA pAnI eka junI rIpa patranI thivarAtri che je mahAvIranA ziSya sudharmathI zarU thAya che ane tetrIsamA paTTadhara zAMDilya athavA ska"dilathI purI thAya che. ghaNA kharA pAnAM phakta nAma ane gAtraja ApelAM chaeN pazu aa para bhabahuthI mAMDI, caudamA paTTadhara vajrasena sudhInAM nAmeAnI eka jarA vistRta TIpa che jemAM gheADI vadhu vigate ApelI che jevI ke dareka paTTadharanA ziSyA, tathA gaNu, kula, zAkhA vigere. AvIja jAtanI keTalIka vigato mathurA pAse mA bhAyelA bIna saikAnA keTalAka lekho upavisa jovAmAM Ave che; zilAlekhomAM ane daMtakathArathI maLI Ave che, tethI jaNAya che ke A TIpA emAM eTaluMja maLI Ave che ke keAI rAjAe jaita aitihAsika dRSTithI sAcI che. vaLI AcAryonI edha svIkAryAM. agara te Azraya Apyo. jata dharmane lAMbI ane vadhAre vizvana TIpa uparathI guAya che. ke chA padhara pachI uttara ane uttarapazcima bhAgamAM jaina dharmanA mAga phelAvo thayA hatA. uparanI vigatA sivAya padharA saMbaMdhI bIjI kaI hakIkata maLatI nathI; paraMtu trasena sudhInI je je hakIkate maLatI hatI te hemacaMdre 'pariziSTa parva'mAM bhegI karI te samayanA bIna sAmAjika banAvAnI taidha bahe prathama bAbadAtA cakravarti kheMkanA poMtra saMprati che paNa te aitihAsika dRSTie za'kAspada che. jena dharmanA pratihAsamAM sauthI mahatvanI bAbata haMmadre kumArapALa nAmanA gujarAtanA rAjAne jaina dharmI banAvyA te che. ( jIo kaeNmacadra viSenA lekha ). chevaTe, jaina dharmamAM je jeninhavA-virAdhI bhede thayA tenA ullekhakaravA joie,zvetAMbarAnA mata pramANe jaita dharmamAM niMndraya paDayAM hatAM; temano prathama mahAvIranA 1. truo buhalara. epi. inDi. (1892) 371 ff vyAjavaTAvanA ghaNA kharA vyApAra jatAnAja hAthamAM che. ane tethI teo tAlevAna kyA che, temaja a sugamAne pAtra pazu thayA che; bIjuM temanI prANI rakSAnI lAgaNIne laine teee pAMjarApALA karelI che ane temAM teo kudaratI maraNa na pAme tyAM sudhI dubaLA ane apaga pazuSkAne pALavAmAM Ave che. 393 ff. ra. vicitra rIte eka khIjI daMtakathA jaNAve che ke hiM'dustAnamAM naMdavaMzanA rAntae pachI jaina dharma ne phelAvA Aza thatA jaro (135 cariya89, 92). kadAca A vacane magadha ane tenI AjImAjInA pradezane lagatAM haro, huM jyAM maurya rAntanA samayamAM khAddha dharma sAmAnyataH paLAtA hatA tethI te samaye te jaina dharmano pratispardhI thayeA haro 3. bInTrI, InDI. mAM ApelA e graMthanI prastAvanAmAM ApelA sakSiptasAra jI. 4. munisudare I. sa. 1410 mAM ( 1904 mAM banArasamAM prasiddha thayelI ) jInAmAM jItI gurthAMvala lakhelI che. 5 A viSayane lagatAM saghaLAM pustakonI cAdi mATe nu gerinAnA eseDI biTvigrAph jainanA lekha pR. 370 ane raiparTarI apigrAphI jaina pU. pa, fi Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga ASADha-zrAvaNa 1983 536 jamAI jamAlie pADayo hato. ane AThamo nindava arvAcIna paTTAvali sAthe te badhI bAbatamAM maLatA vIrAta 6 09 varSe arthAta I. sa. 83 mAM paNa AvatA nathI. paTTAvali pramANe te mUlasaMdhanA nadi, hatuM. temAMthI digaMbaronI utpatti thaI ( juo sena, siMha, ane deva ema cAra gaNo I. sa. pahelA hyumanane iDiTuDiana 12 (1815)91. paNa diga- sAnI atamA palA bare te pahelAMnA niha mAnya rAkhatA nathI. sAhitya - A viSaya para vadhAre upayogI teo jaNAve che ke bhadrabAhanA netRtva taLe ardha- paDIo ane lekho A lekhamAM ulekhela che. phAlakano mata utpanna thayo ane te i. sa. 80 mAM tenuM saMpUrNa lisTa gerinoe bI blIogrAphI jana vetAMbara matamAM pariNata thayo, ema saMbhavita che ke pArIsa (1907) nA nibaMdhamAM ApeluM che. je lekha jaina dharmamAM vibhAgone judAgaro dhIme dhIme paDato para dareka vigate mATe vAMcakanuM dhyAna kheMcavAmAM gayo ane eka bIjAthI dUra rahetA baMne vibhAgomAM Ave che. A viSaya para navA lekhomAM (buhalaranA judo judo vikAsa thato gayo ane I. sa. ne pahelA junA lekha uparAMta ) nIcenA lekho upagI mAluma sakAnA aMte teone paraspara bhinna bhAvanuM bhAna paDaze-mArgareTa sTIvansananI Notes on Modern thayuM. paraMtu bannenI mAnyatAomAM bahu ja thoDuM Jainism, Oxford (1910); harbarTa vorananuM aMtara che. (juo digaMbara' viSe lekha). Jainism in Western garb as a solu digaMbaronA ItihAsanAM sAdhano vetAMbaro jevAM tion of Life's great problems Madras ja che. paNa teTalAM prAcIna nathI. digaMbara AcA- (1912), H. L. Zaveri The first PrinzenI pAvali tAMbarathI taddana judI che, phakta ciples of Jain Philosophy. 1810: ane pahelA paTTadhara jaMbU ane chaThThA bhradrabAhu temane keTalAka mukhya AgamanA anuvAda mATe juo se bu. mAnya che. temanI mAnyatA pramANe bhadrabAhue keTa- epha dhI isTa pu. 22 ane pu. 45 mAM harmana lAka sAcA sAdhuone laI dakSiNa tarapha vihAra karyo jekebInAM jaina sutra" hato. upara jaNAvyA pramANe bhadrabAhuthI aMga- bona 1913. -harmana jekabI. sAhityane dhIme dhIme nAza thayo hato. maLI AvelA ( A nibaMdha "ensAikala piDiyA eNpha ethikasa zilAlekho temanA prAcIna "ga"ne adhura Iti- eMDa rilijiyana'mAM pRSTha 465 thI 474 mAM hAsa purA karavAne uttama sAdhana purAM pADe che; paNa aMgrejImAM prasiddha thayo che. taMtrI) Adhunika vijJAna ane jainadharma 3. (masa) zAleTa ke Ph. D. ke je jarmana kumArika che ane jemaNe hamaNAM zrAvikA tarike vrate grahaNa karI jana thaI sabhadrAdevI paNa nAma svIkAryuM che temaNe 30-7-27 ne dine muMbaImAM sara kAvasajI jahAMgIra holamAM gu. bhASAmAM mananIya jAhera bhASaNa ApyuM hatuM tenA viSayane lagate upayogI bhAga atra ame ApIe chIe. tatrI. yatra tatra samaye yathA tathA dezonA sAdA saMtelI rahevAsIo badhAe jijJAsA yo'si so'syabhidhayA yayA tayA / devInI ArAdhanA kare che. emAM navInatA zuM ? vItadoSakaluSaH sa ced bhavAn eTaluM nahIM, paraMtu jyArathI judA judA dezanI eka eva bhagavan ! namo'stu te // purANI sabhyatA ane purANA itihAsanA samAcAro manuSya jAtinuM eka mukhya lakSaNu jijJAsA maLe che, tyArathIja amuka mahAdevInI sevA paNa che. yuropanA uttama sabhyatAvAlA rahevAsIo vidyamAna hatI, bAIbalanA oDa TesTamentanA graMtho, bhArata mAtAnA dhArmika putra, AphrikAnA uSNu junA Norse sAhityanI ghaNI copaDIo, junI dezamAM rahenArA asabhya nI loke, thA ThaMDA pilara cIpha ane leTina bhASAmAM paherATasa, sTeba vigere Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika vijJAna ane jainadharma 537 lekhakeoe lakhelA aneka graMtha, vede, brAhmaNa, AkAza ane vanaspati, pakSI ane pazu, gAmaDAM upaniSado, purANo, mahAbhArata, avasTA pahelavI ane pahADo ane mAtA pitA gurUjInuM uttama sukhasAhitya vigerenA judA judA graMthe tenI sAkSI pUre A badhI cIjonuM pratibiMba kevI rIte utpanna thAya che. ane chevaTe, ApaNe pote paNa ghaNA jijJAsu chIe. che ane kevI rIte AgaLa vadhIne AtmAnA jJAnamAM ane emAM zuM khoTuM? jeTalI philosopharanI Ave che? dhakhela thaI che ane thAya che, tenuM kAraNa vIjaLI ane lehacuMbakanI gupta zaktinuM jijJAsA ja che. jijJAsA samasta jJAna vijJAnanA rahasya kaI jAtanuM che? prArambhanuM kAraNa che, ane jijJAsAnA kAraNathI ja ApaNA AtmAnI IcchA, ApaNe AtmAnA ApaNe sabhAo bharIe chIe, vaktAone ubhA nizcayanA kAraNathI ApaNA paga cAlavA mAMDe karIe chIe, ane vidvAnonI caracAmAM utsAha che, ApaNe hAtha lakhavA mAMDe che. ApaNuM zarIra pUrvaka bhAga laIe chIe, eTaluM ja nahI-5ratu hIlavA yA sthira thavA mAMDe che, te badhuM kevI rIte dharmazAstra-dhArmika caracAo ane chevaTe samyA - thAya. thAya che? ritrano pahelo hetu paNa jijJAsAja che. hiMsA, asatya, corI, abrahmacarya, lobhayukta pattimaima na varmarr ataH pratimato mavati vicAra karIne, zabda belIne yA kAma karIne dareka vivAranA 4 ra rAte dari jayaM sa dharmano mavinnati mANasanA manamAM ghaNA ane pazcAttApa upanna zAstrakAra kevuM sAcuM kahe che ! "kayA karmanA thAya che ane vadhAre pavitra jIvanamAM ApaNe kAraNathI huM ahI utpanna thaye chuM? A bhava vadhAre zuddha Ananda anubhavIe chIe, tenuM kAraNa choDIne kyAM javAne chuM? jenA dilamAM AvA zuM che? vicAro kadIbI AvatA nathI evA mANaso dharmamAM A vigere ghaNA prazna saMbaMdhI jijJAsA - kema AgaLa vadhI zake ?" khatAM tene javAba meLavavAne mATe manuSya jAtie kathA karmanA hetuthI huM ahI utpanna keTalI mahenata karI che ! paddarzana zAstrIoe thayo chuM ? A bhava choDIne kayAM javAne zuM ? experiment ane observation dvArA zedhatAM - je pRthivImAM-je jagatamAM utpanna thaIne huM zodhatAM ghaNI judI judI mAnyatAo-theories - jIvana vyatIta karuM chuM, je pRthivIne-je jagatane huM sthApana karela che-asaMkhyAta varasethI sthApana karela game tevI mahenata karIne mArI IcchA pramANe cheDI che ane traNa cAra hajAra varasethI lakhavAmAM paNa zakato nathI, paraMtu jene-game te mArI IcchA ho Avela che. meTA nAmavAlA, uttama buddhivAlA, yA na -eka divase antaHkAlanA vakhate, mAre utkRSTa vicAravAlA judA judA dezanA, judA judA choDI devI paDaze A pRthivI-A jagata kacI kALanA mANasoe judI judI paddhati pramANe A jAtanuM eka sthAna che? te kyAre ane kevI rIte viSayamAM je zodha ane je mahenata karI che, tenuM utpanna thayuM che, ane pahelAM zuM hatuM ? jagatamAM A pariNAma kevuM che? tenA pariNAmathI pUkti sarva pRthivInI sthiti kevI che? ane A pRthivI-suya mAnuSIya jijJAsArUpI tRSAnI yathesita tapti -caMdra-tArAvAlA jagatanuM aMta kyAM che? thaI che ke nahiM, te ApaNe joIzuM. A pRthivInA judI judI jAtanA prANuo ApaNuM vIsamI sadInI pAzcAtya vavakalA tathA kevI rIte ane zA kAraNuthI utpanna thayA che ? ane biology nA kSetramAM ApaNuM jJAna te jarUra bahu teonuM paraspara sagapaNu che ke? AgaLa vadhyuM che. janma maraNanA vakhate mAnavIya A dUra rahelAM sUryanAM kiraNe kevI rIte mArI zarIramAM je je vikAra thAya che, te badhA spaSTa AMkhanI aMdara Ave che ane A AMkhanI aMdara che, te paNa garbhamAM kevI rIte ane kayAre caitanya Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 538 zaktiyukta AtmA pesI jAya cheH-kayAMthI Ave cheyA maraNanA vakhate zarIrane cheDIne kyAM jAya che ? A vAstavika praznAnA javAba haju kAI vaighe, kAI OMokaTare, krAi biology vettAe nathI ApyA. A rahasyanI gIratA asIma, ananta jevI haju lAge che. AtmAnuM rahasya AvuM agrAhyuM hajI lAge che ke te saMbadhI Wilhelm Wundt, eka meTA jarmana philAsAphare e mAnyatA uccArI che ke-jevI rIte pavana eka grAhya cIja nahIM, paraMtu havAnA movement nuM pariNAma che, tevI rIte AtmA paNa kaI grAhya cIja nathI, paraMtu magajanI activity je kSaNe kSaNe thAya che, tenA saravAleAja che, tenuM sum total che-basa, eTale ke-jyAre maraNu pachI magaja bagaDI jAya che ane tenI activitytenuM kAma baMdha thAya che, tyAre AtmAnA paNa nAza thAya che. tene spaSTa artha te che ke svarge naraka vigerenI vAtA e daMtakathAe che. ane AtmAnI nityatA eka zatraMga, eka khapuSpa che ke je bAlakAne zAMta karavAne mATe yA eschatogical zodha karavAne mATe ja kadAca kAmamAM Ave che. ASADha-zrAvaNa 1983 mAchalIthI magara vigere ema siMha, vAgha, vAMdarA sudhI badhI jAtanA prANIo, ane, sauthI chellAM-vAM darAthI manuSyA utpanna thayA che. A Darin nI prasiddha theory che. A theory te AdhAra e che ke-pRthivInA nIce rahelA thAmAM nIcI jAtanA jIvenAM avazaSTa hADakAM vagere male che, jyAre uMce rahelA thAmAM anukrame `cI ane vadhAre vadhAre uMcI jAtanA jIvAnAM hADakAM petrifactions vigere male che. ane bIjuM e ke evA jIvAnA aziSTa bhAge paNa maLe che ke je ( ane A bilakula sAcI vAta che )-ardhe mAchalInuM ane a magaranuM zarIra, yA ardhe mAchalInuM ane ardhuM pakSInuM zarIra, yA ardhuM magara ane ardhuM pakSInuM zarIra vigere dhAraNa kare che, ane vadhAre u Mce rahelA tharAmAM paNa kaMi manuSya ane kaI vAMdarAnAM lakSaNa rAkhanArAM hADakAM maLyAM che. parantu prANIonI game te jAtithI kAI navI prANIenI jAti utpanna thai zake, evuM ApaNe joi ke anubhavI zakatA nathI. arthAt khIlADI, kutarAM, cakalI, dhADA vagere game te prANIonI jAtimAMthI bIjI bIjI jAtamAM jAnavarA utpanna thayAM haiAya evuM, jyArathI ApaNe kalpI zakIe chIe tyArathI, hajI jovAmAM nathI AvyuM. ane A kAraNathI Aje DarwinnI theory azragaNAya che. bAkI kevI rIte jIvarahita pRthi vImAM ekadama peAtAnI meLe pahelI vAra ekaskaMdhavAlA jIve utpanna thayA, te saMbaMdhI krANu elyuM che ? hA, keAie ema jarUra kIdhuM che ke A eka skedhavAlA jIvA A pRthivI bahAranA eka tArAmAMthI pRthivI upara paDayA che. paraMtu te pahelA tArAmAM kevI rIte utpanna thayA hatA? ene kaI javA nathI. A pRthivI sabaMdhI bhUgeALavidyA, geologyeTale bhUstaraviza-palaeontology vigere zAstranA vidyAtAe ghaNI zodha karI che, ane pRthivItA judA judA tharAmAM je jAtanA patthara, kAMkarA, dhAtu vigere, tathA je jAtanAM prANIenAM hADakAM yA zikSIbhUta khIjA aziSTa bhAgA yA vanaspatitA petrifacddheya tions male che, te uparathI anumAna uccAryuM che 3-'krADA varasa pahelAM A pRthivI ApaNA sUrya jevA uSNutA ane svarAzanIvAlA eka tArA hatA, jemAM patthara ane dhAtu haju liquid yA gaseous sthitimAM rahelAM hatAM ane kaI paNa jIvAtpatti hajI nahIM thaI hatI. dhIme dhIme uSNatA ochI thatAM aneka vikArapUrvaka sthiratA thaI, ane ekaskaMdhavAlA ekendriya sUkSma jIve utpanna thayA. A vAnA propagation ane evolution dvArA vadhAre uMcI jAtanA jIve utpanna thayA che, eTale eka bAjumAM vanaspati ane khIjI bAjumAM kIDA, kIDAthI mAchalI, have pRthivImAM je uSNatA pahelAM vidyamAna hatI ane je uSNutA hajI sUryamAM vidyamAna che, te kyAMthI AvI che ? ane pRthivI caMdra tathA grahe cAle che te| te kayA kAraNathI cAle che ? ane rotation tathA revolution-tenI A dvividha Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika vijJAna ane jainadharma gati zA kAraNathI hajI baMdha nathI thaI? A sabaMdhI padma kaI uttara nathI. 539 karavI jarUrI che. kAraNa ke A sivAya rAnInI prakRti samajI zakAya ema nathI. bAkI, jo ke carca caDhanArAonI paristhiti Aja aether mAM paNa cAlanArA, parantu judI saMbaMdhI bahu zodha cAle che ane tyAM rahelI uSNutA, AtanA taraMgA, vidyAnA vIjalInI vyAkhyAne mATe, havA, dhAtuo vigere viSayA ApaNA khagAlavettAeN ane lecumbakanI prakRti samajavAne mATe pazu ka jarAbara mAlUma thayA che, te paNa pUIi cAge che che. vIjaLI bane hrAcumbakamAM rahelI zaktibhA ane sUrya sthira rahe che ke sUrya cAle che ane pRthivI jenAM nAma lekTrIsiTI ane maeNmITijhama rAkhasthira che, te mApI Are paNa navI zakAvAmAM AvyAM che tene manuSyAe pAnAnA mulAma KeplernI theorynI virUddhamAM, uccAravAmAM, Ave che. tarIke batAvI che, ane teja zaktie TelIgraeNka, TelI. phena, ilekTrik lAiTa, DinemeM| mazIna, meTA, DhAo vigere aneka jIvI jAtanI vastuomAM mAbU sene mATe dina rAta kAma karI rahI che. be judI sparza thAya chaeN, evI rIte beMTrisiTI vIjaLImAM jAtatI paraMtu ekaja prakRtivAlI zaktionu paraspara dRzya ane spRzya thAya che, ema vidyAtA Aje dhAre che. paraMtu A be zaktie kyAMthI Avela che, zA kArathI anantavAra begI thavA chatAM karIthI ane kIthI alaga thAya chaeN, te saba'dhI Aje paNa kAne barAbara gAna thayuM nathI. sUryanAM kiraNA keTalA vakhatamAM pRthivImAM pahoMcI jAya che, A kirAnI sapheda zazanI sAta judA raMgavAlA kiAnuM mixture , ane A sAte RtanA kiraNo sivAya ultra-red, ulira-vislet jevAM bIjAM adRzya kiraNA che,--chAyA ane darpaNunuM pratibiMba kevI rIte thAya che, indradhanuSya kema utpanna thAya che, te badhuM ApaNe barAbara jANI e te dvIe, ane rAnInA guNa ane niyama photographic camera, telescope, migroscope, stereoscope, cinema, television vigeremAM barAbara upayoga karIe chIe. ane e paNa jANIe chIe ke judA raMgavALI rAyanI jIdI jAtanA taraMgo vaDe karIne AgaLa cAle che.--parantu kayI cIja Agala cAle che tenI Aje paNa kASThane khabara nathI. keTalAka viAnAkhe kIdhuM che ke-ethar' A nAmavALu eka pudgala che, temAM tagA panna thAya che teja rAzanI che. parantu A tara MgA zAthI utpanna thAya che, te kene mAlUma ? ane je "aether"nI kalpanA karavAmAM Ave che, te aether adRzya, aAzya, sarvavyApI (eTale jyAM havA dardI dAMya, tyAM paNa vidyamAna che, paramAmAnA madhyamAM paNa vidyamAna che). sparza, jIbha, nAka, kAnathI paNa amAya, buddhithI ane game tevA instrument vaDe karIne agrAhya, saMkSepamAM kalpanA sivAya sarvathA bhacAva eka cIja che. AvI eka cIja hoI zake ke kema ? te paNa tenI kalpanA jyAre AvI phLa bhAta badhI ApaNA jJAna vijJAnanA zAstrIo ane vilAsAmAM hajI eTalI rAkAo ane eTaluM ajJAna vidyamAna che, te pachI ApaNA AtmabaLanA kAraNathI kevI rIte ApaNuM zarIra kAma kare che, eTale manamAM cAlavA vigerenA nizcaya thayA pachI ApaNA paga cAlavAja mADhe che, mAttApa ane akRtyane mATe pabjo karI rIte ane zA mATe manuSyanA zimAM thAya che ! ane te pazcAttApa vigere zA mATe krAimanuSyanA dinamAM tavakAsa, ke koI manuSyanA vaMzamAM bhA vattA vikamba pUrNa thAya che ! bAvA samamAM sukSma prasabaMdhI AApaNA iychology(mAnasazAstra) bido, vigere gAmonA vaittAmAM cepa cApa rahe-te emAM Azrarya jevuM zuM che ? ghaNuM jJAna ApaNI pAse che. ane ghaNI kuratenI kinA bhASaNI sevA karI rI che-khAparI gulAma thaIne rahI che,-teA paNa A badhI zaktie nI Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 prakRti haju agrAhya, ApaNe mATe haju rahasyamAM duHkha utpanna thayuM che ane mAro AtmA pIDAthI che. ane jo ApaNe vadhAre ne vadhAre abhyAsa ane baLe che."--A te kavinA zabdo che ke jeo zodhakhola karIe chIe te ApaNI AzA ochI pote eka moTA scientist hatA. Du Bois ne ochI thAya che ke A badhI bAbatomAM vadhAre -Reymond, eka bI je moTA vidvAne vijJAna gambhIra jJAna prApta karI zakAze. eTaluM nahIM, parantu zAstrIonI eka vizALa sabhAmAM-nirAza thaIne chevaTe-vijJAna kuzala thaIne-AzArahita thaIne-A5- A prasiddha zabdo uccAryA che ke-"ignoramus ne mAlama thAya ke AmAM saMpUrNa jJAna prApta ignorabimus" eTale " ApaNe kaMI paNa karavuM te A manuSya jIvanamAM azakaya ja che. jANatA nathI, ane kadIbhI jANIzuM ema paNa Goethe, A prasiddha German kavie "Doctor nathI ja ! Faust" A nAmavALuM eka uttama nATaka lakhyuM je vidvAna loko Ama nirAzapaNAmAM rahelA che, jemAM "A manuSya jIvanano artha zuM che ?" che, to sAdhAraNa zikSita loke-ke jeenuM jJAna, A praznanI caracA thAya che. A nATakano nAyaka, jeonI mAnyatAo to vidvAnonA jJAnanuM, vidvAnonI Dr. Faust, A sundara-jagataprasiddha-zabdo mAnyatAonuM eka jhAMkhuM pratibiMba che, evA lokonA bole che ke saMbaMdhamAM kahevuM ja zuM ? AtmAnI pUrvokta jevI Haba nun-ach-Philosophie, mAnyatAo ane vyAkhyAo sAMbhaLIne ghaNA ochA Medizin und Iuristerei, loke AtmAnI nityatA-ane tethI puNya, pApa, Und leider anch Theologie, svarga, naraka, mekSa vigere dhArmika mAnyatAo Durehaus studietet mit vieler Mueh; saMbaMdhI saMpUrNa vizvAsa rAkhe, emAM Azcarya zuM? Da steh ich nun, ich armer Tor, Experiment, anumAna vigere sAdhanAdhArA Und bin so klug als wie zuvor, prApta kareluM jJAna ane dharmazAstramAM lakhelI bAbatamAM Heisse Magister, heisse Doktor gar, te bahu virUddhapaNuM vidyamAna che, ane dharmazAstramAM Und ziehe schon an die zehen ahr prarUpela aneka Myths, legends vigere samAHerauf, herab und quer und krumm cAre te sarva sAdhAraNanA anubhavathI ke sarvasAMeine schooler an der Nase herum dhAraNanA vicArothI paNa bahu virUddha che ! ane jyAre Undsehe dass wir nichts wissen konnen AvI ja bAbatomAM zaMkAo che, te pachI A Das will mir schier disHerz verbrennen. siddhAntomAM paNa prarUpela dhArmika niyama-dhArmika eTale "philosophy, medecine, juris- commandments-saMbaMdhI zuM kahevuM ? tenuM pAlana prudence, theology, A samasta jJAna vijJAnanI AtmA ane jagatanA kalyANano mArga che, e koNuM cAre zAkhAmAM meM ghaNe abhyAsa karyo che. ghaNI saMpUrNa khAtarI pUrvaka svIkAre ? ane jo svIkAratA zodha karI che. zuM che tenuM pariNAma? pahelAM je nathI to pachI mAnavuM zuM? kayA niyamo ane kayA mArI pAse hatuM, te uparAnta meM kaMI paNa vAstavika dharma pramANe jIvana karavuM? zuM che heya 3ya ane navuM jJAna nathI prApta karyuM. "Magister" (eTale upAdeya ?--je bIjAoe banAvelA siddhAnto M. A.) ane "DAkaTara," A title mane ma9yA saMbaMdhI zaMkA thAya che-avizvAsa varte che, te chevaTe, che, ane dasa eka varasathI huM mArA ziSyone paNa ApaNA potAnA dIlanI bhAvanA-ApaNuM kaThera abhyAsa karAvuM chuM. te paNa mane eja mAtra pitAnA hRdayanI IcchAo sivAya A jagatamAM khAtarI thaI che ke ApaNe kaMI paNa cIja barAbara bIjuM zuM mAnanIya che? ema dhArIne "Erlaubt jANI zakIe ema nathI. tethI mArA dilamAM atyata ist was gefaellt" eTale "je pitAne game che Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika vijJAna ane jainadharma 541 te mATe chUTa che" A niyamane ghaNA mANase e lture" nI rakSA haju utsAhapUrvaka ane khAtarI pitAnuM device- potAne siddhAnta banAvyuM che. pUrvaka karI rahelA che, eTale pitAnA jUnA dharmanA paraMtu tenuM pariNAma zuM che? sAdhAraNa mANa- pAlanamAM ekAgracitta rahelA che. sonuM dila zuddha nathI,enI bhAvanA ane IcchAe te badhuM ThIka haze, te paNa "Erlaubt ist ghaNe bhAge svArthI, hiMsAkAraka, bIjAone mATe was gefaelle", eTale "je pitAne game che tene nukasAnakAraka, vicitra ane aniyamita hoya che, mATe chUTa che'-A siddhAnta pramANe je mANase ane bIjAonI bhAvanAthI, bIjAonI IcchAthI, AcaraNa kare che, evA lokonuM moral conditbIjAonA svArthathI ghaNe bhAge virUddha hoya che. jo ion avanatimAM pahoMce che ane evA lokenuM Aja dilane siddhAntanA sthAnamAM AropavAmAM jIvana nitya bhayathI, nitya lAbhathI, nitya azAMAve te mANasanuM AkhuM jIvana, eTaluM ja nahIM tithI bhareluM rahe che, te te nyAyayukta jevuM ja che. paratu AkhA samAja, AkhA deza, ane AkhI rahe eTaluM ja nahiM, paraMtu AzcaryadAyaka vAta to e dunIyAnA rahevAsIonuM jIvana keTaluM azuddha, lAgavI joIe ke je yuropanA dezonI moral keTala' aniyamita ane nitya bhayathI bhareluM avanati tarapha Oswald Spengler ApaNuM dhyAne thAya, ene vicAra se kaI karI zake tema bese che. te avanati eTalI uMDI to nathI che. AvI avanati pUrepanA jIvanamAM thaI ja ke jeTalI uDI devI joIe, che ke kema? te ApaNe tapAsIe, vaLI AzcaryadAyaka vAta e paNa lAgavI joIe AjakAlanI-vizeSathI European-samAjanA ke je loko potAnA siddhAntonI authority jIvananI tapAsa karIe chIe te, e jarUra kahevuM saMbaMdhI zaMkA rAkhe che; te vilAyatanA lokone sa'joIe ke-purANa European sabhyatA karatAM tyaprema ane saralatA, pratijJA pALavAmAM sthiratA ane hiMdu tathA janonI sabhyatA karatAM AjakAlanI ane vizvasanIyatA, kAmakAjamAM ekAgracittatA vigere European sabhyatA avazya pAchaLa rahelI guNe duniyAmAM prasiddha che. (ane A guNonI -avanati tarapha cAlanArA jevI lAge che. A prazaMsA te vizeSathI hiMdusthAnamAM vAraMvAra saMbhaviSaya saMbaMdhI Oswald spengler, eka jarmana LAya che). vidvAna lekhake "Der Untergang des Ab. AzvaryadAyaka vAta e paNa che ke je loko puNya endlandes" eTale "pAzcAtya dezanI avanati" pApanA zubha azubha pariNAma saMbaMdhI saMzaya rAkhe A nAmanI eka copaDI lakhelI che. temAM Osw. che teja loke paropakAra, jIvarakSA ane jIvananI ald Spengler paNa ApaNuM lakSya A bAbata zuddhinA sudhAra e vigere lakSya tarapha adbhuta tarapha kheMce che ke-Aja kAlanA pAzcAtya deze. utsAha batAve che ane evAM aneka maMDaLa, nA rahevAsIo, ke je leke civilization aneka society yA association sthApana kare che eTale natural science, technic, necta* ke jemAM prANIonI rakSA, dArUpAnane tyAga, mAMmics vigere badhA jJAna vijJAnanA judA judA sAhAranA viramaNa vigere saMbaMdhI mahenata karavAmAM khetaramAM apUrva unnatinA zikhara upara Ave che. ane jeo mAsika, bhASaNa dvArA zuddha pahoMcyA che-teja lake-"culture eTale dharma, jIvana-sIdhuM sAduM jIvana banAvavAno upadeza ane morals, saMkSepamAM sabhyatAnA viSayamAM eka sUcanA kare che ! advitIya uMDI avanati tarapha cAlI rahyA che, AzcaryadAyaka vAta e paNa che ke je lokonA jyAre eziyAnA dezonA putra "civilization" dilanI sAcI bhAvanA, pitAnA kaThora kartavyanA kAmAM pAchaLa rahevA chatAM paNa pitAnA purANuM "cu* makAjamAM, A jIvananI krara laDAInI ciMtAmAM meja Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 51 zAkhanA bhAgamAM, ezArAmanA kSaNika AnandvamAM, ane hAsyarasa vAsita capala vicAro tathA vAtecItAnI pAchaLa DhaMkAelI rahI che, gupta rahe che,teja leAkeAnA manamAM jaita siddhAMtanA pAMca meTA niyamA tarapha ghaNA prema vidyamAna che-arthAt paMcaitAni pavitrANi sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM tyAgo maithunavarjanam // eTaluMja nahIM parantu A pAMca meTA niyame AkhI yUropIyana society nAM sAcAM mUlaja che. A pAMca meTAM niyameAnA aticAranuM pariNAma, uttama - kAnA taraphathI atyanta apamAna ane AkhA samAjanA jAhera boycott mAM Ave che-bIjI kaMIja nahIM. AzcaryadAyaka e paNa vAta che ke je leAkeA siddhAntAmAM prarUpelI AtmAnI nityatA sa-badhI khAtarI rAkhatA nathI, teja leke spiritism, occulis vigerenI carcAomAM vadhAre utsAha pUrNAMka bhAga le che, eTaluM nahIM parantu utkaMThApUrvaka evA gappAM paNa sAMbhale che ke je gappA, ThaganArA dhUrto teonA gujarI gayelA sagA mitrA vigere aneka teonA paraleAkIya jIvananA sabaMdhamAM mAre che ! ane vaLI Aja leAkAnA madhyamAM eka I. Ro, sseau utpanna thayA che, ke jeoe jaina dharmamAM paNa mAnelI AtmAnI sarva meharabAnI ane sarva zuddhinI prarUpaNA karI che ! A leAkeAmAM eka Le ibits utpanna thayA che, ke jeonI jaina siddAntanI sAthe adbhuta rIte maLelI mAnyatA e che ke jIva nitya che, enI A saMsAramAM judI judI paristhitimAM rahelA asa`khyAta jIvA, jevA ke nigeAdanA, kIDAnA, mAchalI, pakSI, pazuenA, manuSyeAnA, deva ane chevaTe paramezvara-A badhA jIvAne samAveza thAya che, vaLI te dareka jIvamAM sapUrNa AnandasaMpUrNa jJAnanI sthitimAM-siddha gatimAM pahoMcavAnI zakti che. ASADha-zrAvaNa 1983 ."Ein guter Mensch in seinem dunklen Drange Ist sich des rechten Weges wohl bewusst." eTale jo kAI sAdhAraNa sArA mANasa (bhaga) paNa hAya, ene peAtAnI dilanI gupta bhAvanAthIja kalyANanA sAcA raste jarUra mAlUma hoyaja." A kathana uparathI ema lAge che ke baMdhAye sAdhAraNa mAsAnA hRdayamAM vadhAre gupta rIte-ane uttama purUSAnA dilamAM vadhAre spaSTa rIte, khAsa jaina dharmamAM mAnelAM samyakdAna-ane tethI paNa samyagdarzana ane samyAtra-eTale samyakatvanI bhAvanAnuM eka pratibiMba vidyamAna che-ke je kAI vAra dazya thAya che ane jeteA prabhAva AkhI duniyAnA sAmAjika jIvanamAM paNu sadA dekhAya che. eTaluMja nahIM. parantu je je krisTIyana dharmamAM, bauddha dharmamAM, hiMdudhamAM, pAsi~dharmAMmAM, musalamAnadharmamAM ema game te dunIyAnA meTA dharmamAM khAsa prarUpaNA thAya che-eTale parApakAra ane Atmazuddhi dvArA kalyANa tarapha javuM-e prarUpaNA jaina siddhAntamAM advitIya vizAlatA, advi tIya sUkSmatA, advitIya nyAya ane yukti pUrvaka tathA advitIya spaSTatA pUrvaka karavAmAM AvI che. jainadharmano AkhI system eTalI spaSTa, eTalI nyAyayukta che ke game teve critical mind, game tevA mahAtmA, tenI aMdara praveza karIne sapUrNa saaASa ane zAMti pAmI zake che. jaita siddhAntamAM prarUpelA jyoti, pramANu, mAnasa, arthatattvazAstra, prakRtividyA, prANIvidyA yA game te zAstramAM vidyAta, saiddAntika gAthAmetI atyanta ramaNIyatAmAM kavitApremI syAdvAda ane nayavAdanA systems nI aMdara vAdI, 71 ajIva vigere navatattvAtI vyAkhyAmAM kilosephara, purUSA free will-nA siddhAntamAM zUravIra ane bar3AdUra mAsa, puNya pApanI vyAkhyAmAM yeAgI ane tyAgI, dAna vigere parApakArane lAsa levAnI sUcanAomAM A badhuM zuM batAve che ?-amArA meTA janalakSAdhipati, tapasyA ane tyAga karavAnA upadezamAM kRvi Goethe tu eka sundara vAya che ke garIba mANasa--ema judA judA viSayAmAM judA Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rAkhavuM joIe ? che ke devanI uMcI sthiti potAnA kartavya ane zAMti meLavI Adhunika vijJAna ane jaina dharma 543 judA loko potAnA AnandanuM mUla, pitAnA mAnelA ISTadevane paNa mAnavAne mATe jaina kalyANanI mArgadarzikA samajI zake che, jana siddhAntanI udAra dRSTithI kaMi paNa aDacaNa dharmamAM purUSa yA strI, zeTha yA bhikSa, gRhastha yA nathI. paNa dhyAnamAM e rAkhavuM joIe ke-amuka bAbA, badhA varNa AzramanA loko potAnI mAna- devanI uMcI sthitithI paNa, rAgadveSa rahita, ananta sika bhAvanA pramANe, potAnA kartavya pramANe sukha sukhavALA, ananta jJAnavALA, AtmAnI siddhagati ane zAMti meLavI zake che. game te mahArAjAdhirAja vadhAre uMcI che-ane ke, A siddhagati prApta karavIpitAnA hIrA mANeka motIthI jaDita sonAnAM A Atmazuddhi vaDe karIne prApta karavI-te devatA, manuSya, bhUSaNanI zobhAmAM ane ramaNIya bhAga upabhoganA pazu ane badhA prANIone mATe A jIndagInuM eka AnandamAM ke potAnA rAjanItinA kartavyomAM ja lau che-A jIvanane uttama artha che. masta heya, chatAM, vastupAlanI mAphaka, eka AvI rIte zrI jainasiddhAntanI oLakha Adarza jana thaI zake, ane koI uttama sAdhudharmane badhAe mANasane mATe jarUra ka9yANakAraka che. pALanArA sAdhujI vadhAre moTA saMgamAM rahIne paNa. kalyANakAraka ja nahI paraMtu vaijJAnika draSTie paNa teja jaina dharmanI maryAdAmAM pitAnuM kalyANa zodhI manane saMteSadAyaka che, kAraNa ke navInamAM na zake, ane pitAnA mananI zAMtimAM ja, tyAgavRttimAMja vIna zodhakhelanuM pariNAma zrIahiMntanA si-saMtoSa saMpUrNa rIte meLavI zake che. dvAntanI sAthe ghaNe bhAge adabhuta rIte maLe - kRSNa ane rAdhA, rAma ane sItAjI, lakSmaNa che, je jJAna ApaNu vidvAnoe hamaNAMja niyamita ane hanumAna, ziva ane durgA, IMdra ane iMdrANI ane suvihita experiments ane sUkSama navIna ane badhA lokapAlo, lakSmI, sarasvatI, brahmA vigere instruments vaDe karIne prApta karyuM che te mahAvIra game te devatAone, temanAmAM rahelA guNonuM lakSa svAmIe aDhI hajAra varasa pahelAM jAhera karyuM hatuM. karIne, mAnavA e jaina dharmathI virUddha nathI. ulaTuM uMce rahelA tharomAM caDhatAM caDhatAM mAlUma paDe ema kahI zakAya ke je kRSNa, kAI, che ke have vadhAre ane vadhAre pAtaLI ane ThaMDI Zarthosht, 2184EUR 4103 Nanak al hoya che. pANI asaMkhyAta sUma jIvothI bhareluM anuyAyI jainadharmane aMgIkAra kare che tene che ke je ukALavAthI yA sAkara vigere nAkhavAthI te potAnA dharmamAM vadhAreja AgaLa vadhI zake ane che nirjIva bane che. vanaspati ane dhAtu, patthara vigere che. eTale je mANasa kAca yA mohamadanA upadeza pRthivIkAya sajIva-tanya zakti yA che. A pramANe sarva manuSpo upara prema rAkhavA uparAnta, pUrvokta bAbatanAM udAharaNa che. bAkI jevI rIte zrI mahAvIra svAmInA upadezane anusarIne pazu Adhunika vijJAna Adhunika vijJAnatAo molecular combipakSI vigere badhAe prANIo upara kRpA batAve nations, molecules, atoms, eletronsche, yA je pArasI Zarthoght nA siddhAnta A pudgalanA bhAge mAne che, tevI ja rIte jana 44Q," humata, huhta, huvarshta" siddhAnta pramANe skaMdha, deza, pradeza ane paramANu ( eTale sArA vicAra, sAro zabda sArI kriyA) A pudagalanA vibhAge che. ane jevI rIte Aja karavA uparAnta, zrImahAvIranA upadeza pramANe mana kAlanAM prakRti vidhAzAstrIe sthitikAraNabhUta vacana ane kAyAthI sAruM kare, sAruM karAve ane "gravitation" ane rozanI vigerenI gati samasArAnI anumodanA Ape che, te mANasa to jarUra javA mATe "aether" A be rahasyayukta, arUeka vadhAre uMcI hade pahoMcele kahI zakAya. " zya, alya, adazya, sarvavyApI cIjonI kalpanA krisTIyana, vaiSNava, ziva, pArasI ane musala- kare che, tevI ja rIte jana dharmamAM sthitikAraNabhUta mAnanA dharmamAM naraka ane svarga ane temaNe adharmAstikAya ane gatikAraNabhUta dharmAstikAya Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 ema be dravyo mAnavAmAM Ave che. ane jevI rIte tAo macrocosm ane microcosm jagata botany ane zoology ( Adhunika vanaspatizAstra ane manuSya saMbaMdhI atyAre mAnavAmAM Ave che, ane jaMtuvidyA) AvA cho mAne che ke jeonAM teone meTo bhAga, je pramANe sAyanasa AgaLa zarIra-moss, lichen, algae vigerenA zarIra vadhaze te pramANe samaya upara badalAI jaze-evI jevA-asaMkhyAta sUkSma jIvanAM zarIronA samUhe rIte badalAI jaze ke je jana siddhAntamAM prarUpela che, tevI ja rIte jana siddhAnta paNa anantakAya satyanI sAthe malaze, A vizvAsa rAkhavo joIe. vanaspatinI vyAkhyA kare che. bIjI bAjumAM e paNa vicAraNIya che ke jemanI pAse aDhI hajAra varasa pahelAM tele mahAvIra svAmInA ardhamAgadhI bhASAmAM lakhelA pavitra scope, microscope vigere kaMI paNa sAdhana zabdono kevo artha karavAnuM che? kaI vyAkhyA ThIka nahIM hatuM. teomAM A vigere advitIya jJAna hatuM. che? A saMbaMdhI janavidAnamAM ghaNI jagAone te A arihaMta bhagavAna mahAvIra svAmI ane je mATe haju eka mati nathI malI. mATe sAyansanI tIthakarI emanAthI pahelA vidyamAna hatA, taba ane siddhAntanI tulanAtmaka zodha ane parIkSA vizvAsapAtra gaNavAnA nathI ke ? vadhAre vistArathI karI pahelAM Adu e te kharuM che ke jena siddhAntamAM rahelI jInI critical paddhatio pramANe zrIsUvajInI ghaNI mAnyatAo paNa navIna sAyansanA ni zodhakhola ane interpretation barAba2karavI zcita jevA pariNAmo sAthe maLatI nathI, paraMtu vicAra karavo joIe ke-je sAyansanA pariNAmo joIe, kAraNa ke jevI rIte senAnuM teja agninI parIkSAthIja vadhe che, tevI rIte zrIsUtrane mahimA keIvAra nizcita jevA mAnavAmAM AvyA hatA te phaoNlojIkala zodhanI ane sAyansanA comparisaMbaMdhI pachIthI aneka vAra zaMkAo uccAravAmAM AvI che (dA. tAsUrya sthira rahelo che ane son nI parIkSAthI ja vadhAre spaSTatA pUrvaka jovAmAM pRthivI dvividha rIte cAle che A Kepler nI Avaze. theoryvA saMma7ima chatpatti na thaI zake paraMtu evI bAbatomAM utaravAnI ApaNane zI A mAnyatA saMbaMdhI)-bAkI aether nI kalapanA jarUra? atyAre eTaluM to spaSTa che jaina siddhA41 Darwin A theory 741 2114-2 || 2428 retrti author all a round ya ugou Heydal contradictiones in adjectu, macrocosin 24a microcosm-241 246eTale vaMdhyAputra, AkAzapuSpa jevI lAge che. mATe bhuta apUrya jJAna hatuM, ane tethI temanA sAyansanI mAnyatAo upara ativizvAsa kema siddhAntane saMdeza dunIyAne pahoMcADavA gya rAkhI zakAya? ATaluM kahI zakAya ke je mAnya- che ja, Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jainism Jainism by Prof. Josef Zubaty Ph. D. 1(Translated by Dr. Otakar Pertold) Dzainere ordainiste (English Jains, Jainas) ie. worshippers of Jina or Jinas are followers of a special religion in India proper. Its origin is not quite certain. Sometimes the Jainas are considered as a Buddhistic sect,-Jainism arose at the time of the struggle between Buddhism and Hinduism and it leaned towards Brahmanism. Even in the time of this origin there are many differences. Some people put it in the IX century B. C., others up to the VIII to IX cent. A. D. If we compare, however, the essence of the Jaina tradition with some other e. g. Buddhistic reports, the following opinion which is recognised by Buhler and others is most probablely right. The Jaina religion did not spring up from Buddhism but from the same intellectual movement 3 Buddhism and perhaps at the same time. Therefore it has so many resemblances to Buddhism; however, it is more much closely associated with orthodox Brahmanism. The founder of Jainism is probably Dznataputra (Jnataputra) or Nataputta, senior contemporary of Buddha. He is specially worshipped up to now as the last Jina under the name of Mahavira ("the great man"). His date is located by different sources between 735 and 598 B. C. He preached his religion in a similar manner and probably in the same country as I At the very outest I may state that I am very much indebted to Dr. Otakar Pertold, Prof. of Sanskrit in the Prague University; for this article was translated from Czech Enyclopedia "Ottuv Slovnik Naucny ['s) Pt. 8 pp. 325-326) at my request by him during stay in this city as Consul of Czechoslovkia. H. R. KAPADIA. 545 Buddha, and died in the 72nd year of his age in Pava (Behar). The essences of the world are according to the belief of the Jainas an eternal, uncommenced and everlasting lifeless substance and a similar eternal, imperishable, living spiritual power. (By the parts of this spiritual power life is given to the parts of that lifeless substance). Jainas believe in the transmigration of souls: the soul takes after the death different shapes e.g. of gods, of men in differrent classes, of animals, even of plants, and can be punished by temporary stay in one of the eighteen different hells. The salvation (moksa) is the deliverance of the soul from this transmigration. The man who is ap proaching his salvation after his death by means of his holy life is called Arhant. The world is changing in two periods, which are mythically stated: after the period of development follows a period of descent a slow decay of the world. In each of these periods are born 24 men holy ones, lords of the world, free from worldly activity, omniscient. conquerors of the weaknesses, Jinas, who are showing the way through the ocean of darkness-Tirthamkaras, and who are also designated as Buddhas In the present period of descent the first Jina was Vrsabha, who was 3,000 ft. long and lived 8.400,000 years; the others are more and more nearing to the human conditions; the last but one, Pars. vanatha, lived, 100 years, and the last Jina, Mahavira, 72 years. Jainas are wor shipping all Jinas of the previous, present and future periods, but especially the three above mentioned Jinas. Besides prayers Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga ASADha-zrAvaNa 1983 and hymns, they are offering them flowers The basis of their holy litetature is a scents etc. Gods like Indra Vishnu whom canon of eleven books-anga, which is writthey accepted from a former religion (Brah- ten in a pracrit dialect, that is known by manism) are sub-ordinate, mortal beings, us only fragmentary. The style of these who got some functions in the ruling, of the scriptures is very similar to that of "Triworld as the reward for their previous pitakam". and they have been originated virtuous lives. Every man can become god ccrtainly before the birth of Christ. after his death and therefore the gods are The latter religious books are written not invoked. mainly in sanskrit, and most of them have The Jainas do not recognise the autho- no greater literary value being rather fanrity of the Vedic scriptures, although they tastic and of a bombastic character. In are sometimes quoting them. But they the profane literature Jainas created works recognise-specially in Southern India-castes of a high poetical and scientifical value. and the religious ceremonies are performed The history of Jainas is little known. for them by orthodox Brahmans and not We know only that the jainism harmonized with brahmanism as well as buddhism, by jaina priests. They prove their spiritu. alism by frequent fasting, etc., and specially but there were still hostilities between jainism they abstain from doing harm to any living and buddhism. We know very little when being. and how jainism has spread in India, Jainas are as laymen sravakas disciples To-day Jainas are scattered nearly through and clergy/jatis, sramanas ascetics. These whole India; they are about one and ascetics are living either as hermits or as quarter millions. Most of them are in monks in monasteries, and are obliged Mewar and Marwar, and in Dekkhan. specially to keep temperation etc. In order They live always in peace with confessors that they may not kill unconsciously even of other religions, Jaina laymen are spethe microscopical beings in the air, in the cially renowned by their commercial ability. water or on the ground, they tie round Almost half of all the Indian trade is in their mouth a piece of cloth, and drink the hands of Jainas. water which was boiled or three times Jainas are divided in several sects of filtred. sweep the ground with a special which most important are two viz. Digam. broom before they sit down, etc. baras i. e. dressed by air-nacked who are Tainas created plenty of beautiful tem. now using coloured dresses and are living ples and sculptures and a great literature, more rigorously, and Svetambaras i. e. white spiritual as well as profane. dressed. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma 57 jainadharma. gujarAtImAM anuvAdaka-hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA. [ce khelaivAkiyA dezamAM AvelA prAga vizvavidyAlayanA zabda-yutpattizAstra ane saMskRtanA adhyApaka . josapha gubATI pI eca. DI. mahAzayane jainadharma paratvene lekha cekhavizvakeSanA 8 mA bhAga (pR. 325326)mAM I. sa. 1894 mAM prasiddha thaye hatA. A lekhamAMthI jainadharma viSe kaMI navuM jANavAnuM maLe tema nathI kemake jainadharma viSe lekhaka mahodayane svalpa mAhitI che ema teo pote lekhamAM ullekha kare che. chatAM paNa keTalIka daSTie vicAra karatAM A lekha mahatvanuM che. dAkhalA tarIke dezAntaramAM- ce slovAkiyA dezamAM 19mA saikAnA aMtamAM janadharma saMbaMdhI kevI mAnyatA hatI te A uparathI joI zakAya che. A lekhamAM je koI vAMdhA paDatI ke pramANu-vikala hakIkta hoya tenI samAlocanA karavAnI huM AvazyakatA jotA nathI, kAraNa ke te kaMI sujJa pAThakathI ajANI rahI zake tevI nathI. 1A lekhane gUrjaragirAmAM anuvAda karavAnuM kAraNa e che ke jenasamAja-sAdhuo temaja gRhastha ke je moTebhAge ajaina vidvAne taraphathI jainadharmanA saMbaMdhamAM darzAvAtA vicArothI bInavAkephagAra-bedarakAra rahe che, te jAgRta thAya ane bhaviSyamAM jainadharma viSe jUdA jUdA dezamAM anyAnya vidvAne kevA uddagAro kADhI rahyA che te tarapha banatuM lakSya ApavA prerAya. je A tarapha udAsInatA sevavAmAM Ave, te AnuM pariNAma bhayaMkara Ave, kemake jenadharmanAM tothI aparicita janamAM te A dharma saMbaMdhI be bhrama utpanna thavAthI enuM gaurava chinna-bhinna thavA prasaMga prApta thAya. e dekhItI vAta che. hI. 2. ] jina athavA jinonA pUjako e bhAratavarSanA samaya para ghaNuM dhaNA mata-bhede che. keTalAke I. eka viziSTa dharmanA anuyAyIo che. A dharmanI sa. pUrvenA navamA saikAne enA utpatti-kAla tarIke utpatti viSe cokkasa khabara nathI. kemake keTalIkavAra oLakhAve che. jyAre keTalAka to I. sa. nA A janane bauddhanI zAkhA tarIke gaNavAmAM Ave che. mAthI navamA saikA sudhInA samayane ene utpatti bauddha dharma ane hiMdu dharma vacce khaTapaTa cAlatI kAla gaNe che. paraMtu je ApaNe jaina dharmanA tatvane hatI te arasAmAM ane prAdurbhAva thayo. AnuM baddha hakIkato sAthe sarakhAvIzuM, te DaeN. bIlara valaNu brAhmaNa dharma tarapha hatuM. A dharmanA utpattinA pramukha vidvAnoe svIkArele nIce mujabano abhi ane nItinA vizvamAM i. sa. 14 mAM pAya kharo hoya ema lAge che. jaina dharma kai bAda chapAyelA 3. yakebI mahAzayanA jainadharma paranA lekha dharmamAMthI utpanna thaye nathI, paraMtu bAddha dharma paNa tarapha jemaNe mAruM prathama dhyAna kheMcyuM hatuM, te ItihAsa je buddhiviSayaka hIlacAlamAMthI uddabhavyo che temAMthI tatvamahodadhi upAdhyAya IndravijayajI (hAla vijayendra ane kadAca vaLI te samaye jana dharma utpana thayo sUrijI)nI preraNAthI jema Aleka mAsika mATe meM che. ethI karIne to e boddha dharma sAthe ghaNI tene anuvAda taiyAra karyo hate (ane te te mAsikamAM bAbatomAM maLI Ave che. jo ke custa brAhmaNa kaTake kaTake chapAI paNa gayo hatotema A mAsika mATe dharma sAthe te vadhAre nikaTa saMbaMdha dharAve che. meM A lekhane paNa bhAvAtmaka anuvAda taiyAra karyo hato. ghaNe bhAge jaina dharmanA utpAdaka brAddhanA voparaMtu enA taMtrI mahodayanA akALa avasAnathI te mAsika baMdha paDatAM te prasiddha thaI zakyo nahi. Aje janayuganA vRddha samakAlIna taputra yAne nAtaputta che atyAre taMtrImahAzaye te prasiddha karavA IcachA darzAvI che tethI A paNa jenA mahAvIranA (mahA purUSa) nAmathI A DAka varSo upara taiyAra karele lekha emanA upara meka- aMtima tIrthakarane pUje che. lAvuM chuM. saMzAdhanAdika kAryamAM gUMthAyelA rahevAthI A judAM judAM kAraNo anusAra emano samaya lekhanI mULa sthitimAM nahi jeja pheraphAra karI huM te pAThaka-vaganA kara-kamaLamAM samarpe to te kSatta gaNAze i. sa. pUrve 735 thI 598 sudhI gaNavAmAM Ave hi. 2. che; buddhanI mAphaka ane ghaNe bhAge ekaja dezamAM Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASADha-zrAvaNa 1983 jenayuga 548 emaNe pitAnA dharmano upadeza Ape, pAvApurI uparAMta temanAM yazogAna gAvA uparAMta teo puSpapUjA (bihAra)mAM emaNe 72 varSanI vaye deha choDyo. ane ghupa-pUjA paNa kare che. brAhmaNa dharmamAMthI grahaNa jenonI mAnyatA evI che ke jagatanAM be mULa karelA Indra, viSNu pramukha devo jinezvarothI utaratA to che. eka to nitya, anAdi zAzvata ajIva che.teo maryo che ane pUrva janmamAM upArjana karelA tarata ane bIjuM enA jevuM nitya, akSaya, sace. puNyane laIne teone jagata upara zAsana karavAnA tane jIva-ta. sAMsArika AtmA e jIva ane kAryamAM bhAga maLyo che. dareka mAnava maraNuM pachI ajIva tatvanuM mizraNa che (?) jeno punarjanma mAne deva thaI zake che ane ethI karIne to devanuM A che. saMsArI jIva de, judA judA vaganA mAnava, havAhana karavAmAM AvatuM nathI. prANIo ane vanaspatio tarIke paNa ema judA jeno veda-zAstrAne pramANabhUta gaNatA nathI, je jUdA rUpe utpanna thaI zake che. vaLI tene pApanI ke kavacita temAMthI keTalAka pAThAne ulekha (TAMcaNa) zikSA tarIke 18 (8) narakamAMthI kaI paNa narakamAM kare che. khAsa karIne dakSiNa hiMdustAnanA jee thoDA vakhatane mATe nivAsa karavo paDe che. A te varSe svIkAryA che. vaLI temanI dhArmika kriyAo saMsAra-paribhramaNathI mukti te mokSa che. pavitra karanArA cUsta brAhmaNa che, nahi ke jaina. sAdhuo jIvana gALyA bAda mRtyu pachI mokSane prApta karatA vAraMvAra upavAsAdika karIne teo potAno saMyama jIvane "ahaMnta" kahevAmAM Ave che. jagatamAM parA siddha karI Ape che. khAsa karIne teo anya vartananA (utsarpiNa ane avasarpiNuM ema) be jIvane duHkha devAthI alaga rahe che-teo dayA pALe che. vibhAga ka9pI kADhavAmAM AvyA che. eka parAvartananA kALa daramyAna unnati thatI jAya che, jyAre bIjA janonA zrAvake (gRhastho) ane sAdhuo-patikAla daramyAna avanati thatI jAya che. A baMne e -zramaNe ema be vibhAga paDe che, A zramaNe. kAla-vibhAga paikI pratyekamAM covIsa vIsa jagata kyAM to vanamAM "hamiMTonI jema ane maThamAM "mankanI patie pavitra purUSa utpanna thAya che. teo sAM. jema rahe che. teone khAsa karIne saMyama pALa sArika kAryathI mukta rahe che. teo sarvata che. sAM- paDe che. ajANatAM paNa temanAthI havAmAMnA, jalasArika nibaLatA (rAga ane dveSa)nA vijetA mAMnA ke pRthvI uparanAM ati sUkSma jaMtuono hovAthI teo "jina" kahevAya che. A jine ajJAna nAza na thaI jAya teTalA mATe teo pUratI sAvasamudramAM mArgadarzaka hovAthI "tIrthaMkara" kahevAya che. dhAnI rAkhe che. jemake teo mukha upara vastra (mahavaLI emane "buddha' paNa kahevAmAM Ave che. vastI) bAMdhe che; teo gaLeluM ane traNa vAra ukA A cAlu avasarpiNI kALamAM vRSabha nAmanA beluM jaLa pIe che; kaI paNa sthAnamAM besatAM pUrve prathama jinezvara thayA che. teo 3000 phuTa UMcA te sthAnanuM sanmAjina-vizeSa (evA) vaDe pramA sthAnanuM sabhA hatA ane teonuM AyuSya 840000 ) varSanI jema kare che, ItyAdi. jainoe aneka bhavya maMdiro hatuM. bIjA tIrthakaronI dehanI UMcAI ane AyuSya baMdhAvyAM che ane tenI zi9pa-kaLA prazaMsanIya che. mAnaSika sthitinI kramazaH vizeSa najadIka AvatAM jenI pAse AdhyAtmika temaja aihika-laukika jAya che. 23mA tIrthaMkara pArzvanAthanuM AyuSya sAhitya paNa che. 100 varSanuM hatuM, jyAre 24 mA aMtima tIrthakara 11 aMge e temanA pavitra sAhityanI pIThikA mahAvIranuM AyuSya te 72 varSanuM hatuM. jeno bhUta, che. A sAhitya prAkRta bhASA ke je amane bhAMgI vartamAna ane bhAvi e traNe kALanA samasta jinAne tUTI AvaDe che te bhASAmAM lakhAyeluM che. A granthonI pUje che. paraMtu khAsa karIne te uparyakata traNa ji- zelI tripiTakane ghaNI maLatI Ave che. vaLI A nezvarenuM pUjana kare che, jinezvaranI stuti karavA grantha krAisTanA janma pUrve jAyelA che. pAchaLanA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA aMgata relA vicAra 549 dhAmika grantha mukhyataH saMskRtamAM racAyelA che. sADAbAra lAkhanI che. ghaNA kharA je te mevADa, AmAMnA ghaNA kharA granthanI zailI vilakSaNatA ane mAravADa ane dakSiNamAM vase che. teo anya dhamAMADaMbarathI pUrNa hovAthI sAhityanI dRSTie te bahu valaMbIo sAthe sarvadA saMpIne rahe che. jaina gRhastha kiMmatI nathI. paraMtu jainonA aihika sAhitya viSa- khAsa karIne temanI vyApArika buddhine mATe vikhyAta yaMka grantha te kAvya ane vijJAnanI daSTie ucca che. hiMdustAnane lagabhaga adhe aDadha vyApAra daraje bhagave che. janonA hAthamAM che. jenA ItihAsa viSe bahu thayuM jANavAmAM AvyuM che. ame phakta eTaluM jANIe chIe ke jaina janamAM ghaNA saMpradAya che paraMtu temAM digaMbara dharma brAhmaNa dharma temaja bauddha dharma sAthe paNa saMpIne ane zvetAMbara e be mukhya che. digaMbara eTale rahyA, chatAM paNa jaina ane bauddha dharma vacce virodha dika-vastradhArI-nagna, teo atyAre raMgelAM vastro saMpUrNataH maTI gayo hato nahi. kayAre ane kevI pahere che ane custa rIte jIvana gALe che. zvetAMbare rIte jainadharmane hiMdustAnamAM phelAvo thayo te viSe che eTale preta vastra dhArI. ame moTe bhAge ajJAta yei. lagabhaga AkhA hiMdu josepha gubATI Ph. D. stAnamAM Aje ja vase che. temanI vastI Azare mArA aMgata syurelA vicAra. ( gata pR. 445 thI cAlu) AdhAre nathI paNa sRSTinI Adi nathI tethI jIvanI atyAre nAnA moTA lAgatA mANaso kharekharI paNa Adi nathI, atyAre ApaNe je je jIvane joie rIte nAnA moTA nathI. paNa sau teva tevaDA umaramAM chIe, jANIe chIe, kalpIe chIe, kevaLajJAnI che eka samaya paNuM umaramAM vadhAre nathI. atyAre jANI dekhI rahyA che te tamAma jIvo paNa anAdikALanA so varasano Doso hoya che ane ghaDIAmAM hIMcato che. emAMno eka paNa kayAre thaze ema te kahI eka cha mAsane bALaka, vA taratane jamele kAI zakAya nahi tethI temano "anAdi kahevAte kALa" mANasa e traNe ummaramAM eka sarakhAM che. are ! te saine mATe sarakho che. tyAMthI mAMDIne atyArane ethI AgaLa vicAramAM utarIe te ekedriyathI vartamAnano eka same paNa sAnA upara eka sarakhoja paMceMdriya lagInAM tamAma prANIo, trasa ane thAvara varte che mATe eka AtmAnI apekSAe AkhA lekanA sau umaramAM sarakhAM che. cAlI jatI eka kIDI, tamAma AtmAonI ummara sarakhI che. temanAM varta. uDatI eka mAMkhI, vanaspatirUpe rahelA cha cAra mAna zArIranI apekSAe nAnA moTA che paNa anAsthAvara kAyanA jIvo, yeLa, mAchaluM, gAya bheMsa, dithI Aja lagI gaNIe te dareka jIvana vyatIta paMkhIo, mANasa, deva ane narakanA nArakI, sUkSma vakhata ekasarakho che. have bhaviSya upara AvIe, ekeMdriya ane nigodane eka jIve ema sarva jAtinA jIvo ummaramAM sarakhAM che, emAM siddha thayela jIvone bhaviSyamAM je kALa jaze tene aMta nathI. e aMta laie te te paNa ApaNe jeTalIja umaranA che. vagaranA kALamAM keTalAka jIve saMsAramAM ja rahe che. A ummara atyAre dhArelAM vartamAna zarIranI ape. keTalAka tarIne pAra-mokSapada prApta karaze chatAM te kSAe nathI, atyAre siddha thayela je cha siddha vakhate paNa teo ekasarakhI kALa sthitinAja che. zilApare che teo jyArathI siddha dazAne pAmyA te AthI ema TharyuM ke Aje, AjathI anaMtakALa Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga ASADha-zrAvaNa 1983 bane tevA tapAsa karavA, tapAsa karavAmAM khUbIo paNa chIe mATe daravAjA te ( ApaNA dareka mAtura mANusane mATe khullAja rAkhavA. A bemAM kAne vadhAre pasaMdagI ApavA jevuM che te vicAravuMja joie. manuSyajIvananuM e paNa eka Avazyaka kArya che mATe te vicAramAMja levuM joie. mArA mata A bAbatamAM nIce pramANe che. 550 pahelAM kAya paNa vakhate ane AjathI banata kALa pachI ke pazu vakhate pUchavAmAM Ave to sarve vAnI kummara ekasarakhIja che. kAI nAnuM moTuM hatuM nahi, che nahi, ane haze niha. hA, sAe anaMtakALa gayA temAM AjasudhI zarIra dhAraNa karyA te jhAjhAM thADAM hAyaja ane tethIja atyAre ummaramAM kAI java moTA te nAnA lAge che ane eja nyAye ve pachInI samayAvalImAM paNa lAgaze. chava janmyA, chala vAna thayA, jIva para thayA, jIva maraNa pA myA e badhuM tenA zarIrane mATe che. khuda jIvane AyuSya jevI kAMi cIja ja nathI. kAraNa ke te to sadA sarve hato hato te hatA, che che te che, ane haze haze te hazeja. chatra bALake nathI, jIvAne nathI, dharaDAe nathI, janmatANe nathI, kaDA patAe nathI. tete agAu hatA tevAja atyAre che ane have pachI kAi paNa kALe evAne evAja raheze. e apUrva, anupama, agamya atakarSa jIvanI kiMmArajIA karavAmAMja pUryuM te a sAdhAraNa uttama sukha raheluM che. mahAtmAoe te (1) jo kevaLajJAna heAya eTale bhUta bhaviSya vartamAnanI dareka khatanI vAta jAgutA dvAe tA te mAgavA AvanAra dareka mANasane tarataja jANI zakIe ke A mANasa dAna levA amuka kAraNe AvyA che ane dAna laine A pramANe karavAnA che ane tethI ApaNI pAsethI aekA te meLavaze tenA sadupAtra vA dupayoga A pramANe thaze. AvI nAnA DhAya te vakhate to AvanAramAMthI bhASA dravyane sadupayoga kare tevAneja AvavA daie, athavA AvelAmAMthI tevAneja ApIe. pazu A samayamAM dhruvaLajJAna, manaparyavajJAna, jevAM jJAna rahyAM nathI. vaLA vaLona-mana vajJAna je vakhate tAM te zodhyuM, anubhavyuM, jANyuM, joyuM, vicAryuM, ate temAM layalIna thayA. jagattA parigrahanA sukhane temaNe te sukhanI apekSAe sAvanu. . are pahuM. du:khamayaja mAnyuM ane tethI saMsAra cheADayA, rAja cheDayAM, cakravati pada cheDayAM, zeThAi cheADI, kuLadIpakapaNuM cheDayuM, rAma jADI. e taryAM, chatA, caiyA, vadhyA te zAMta thayA. e bhAva kayAre Avaze? sA jIvete e bhAva Ave te ati AnaMda thAya, du:kha naya, ka jAma, dhyeya Aya, pIDA samAya ane parama zAMti maLe. tA. 18-7-1925 vakhate sAMsArika du:khe pIDita bhUkha-taSA-putraviyAga vastraspRhA-dhanaspRhA, gAdi duHkhe duHkhita hoya tene tevA jJAnavALA ApI zakeja nahiM, kAraNake temanI pAse tevuM dAna karavAnI vastu na hAya, deva sahAye-vAatizayanA prabhAve hoya ke thai Ave teNe te ApI zake nahiM kAraNuM teve samaye tevA nAnI sAdhudazAmAM haiAya che ane sAdhu dazAnAM paMcamahAvratAmAM te pramANe dAna karavAthI samanamAM khAmI Ave che. e khAmI dAna ApavAnA puNyathI thA lAbha karatAM ghaNI vadhAre pramAmAM che. tethI sAdhu nA dAna ApIja zake niha. te zrAvadi spA tA tA dAna ApI zake paNa temaNe A be prakAramAMthI daravAjA khullA rAkhavA, sAdhAraNuM tapAsa karavI ne ApyAMja karavuM, bhale temAM keTalAka DhAMgI, ayogya ane avaLe raste dAnano upayoga karanArA thoDAka lekA phAvI jAya. Ji keTalAka kahe che ke ApaNA mAnelA dhara~mAla mattAmAMthI prAptane dAna karavuM te bahuja tapAsI tAsIne sAmA lenAranI pUrNa khAtrI karIne ApavuM. game tene kApyA karavuMja nihaM. bane teTalI viya vizeSa pUchagAcha ane tapAsa karavI ane pachI yAgyo dvAra baMdha rAkhIzuM te te kAi AvanAraja nahi lAge nA bhApavuM. tyAre bIna kahe che ke atra tA ane tethI tA je je jhAhera sasthAmAM kArya karanA je Ave tene ApavuM ane bIcha vastuo mATe tArAonA avAja goTA DhAya, dekhADa karavAnI kaLA virodha Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA aMgata phurelA vicAra 551 hoya temAMja te nANAM -sAhitya ane sAmAna javAnAM. ane AmAM ja karavuM e hitakara che. badhAe kAma vaLI dvAra baMdha rAkhavAthI je je kaI saMta, sapurUSa, kharA karIne ja khAvuM joIe e siddhAMtane ati AgraduHkhI, ApaNe ApIne pAvana thaIe tevA AvatA hathI upayoga karavAno nathI. karoDopatio paNa hatA tevA te prabhuparaja itabAra rAkhanAra hovAthI jaMgalamAM bhUlA paDe tyAre, vahANu bhAMgI jAya tyAre game tyAMthI prabhu kRpAe pitAne joItI madada meLaH ajANI jagAmAM luMTAI jAya tyAre, dharatIkaMpa-jalavavAnA, agara na maLe te gharamAM besI rahI du:khane pralaya vagere kudaratI kepa TANe, relave-moTara-mazInanA zAMtithI pI javAnA vA je sthiti prabhue ApI akasmAta TANe, rAjaviplava samaye, ema aneka temAM AnaMda mAnI, Ababhera, gupacupa rahevAnA samaye bIjAnI pAsethI kaMI paNa mahenata ke badalo manamAM heja paNa hAyavoya, baLatarA ke duHkha dhara* ApyA vinA lai zake che, levuM paDe che, le che. joke nArA nahi. have ApaNe AMgaNe e sivAyanA je te ja samaye tenI mAlikInAM nANAM -sarasAmAna vagere dhAMdhalIA, DhegI, dhutArA, bahubAlA, kAmakaDhA, ane bIje sthaLe akhUTa hoya che. vaLI rogI, bALaka, thaDA duHkhane ghaNuM jaNAvanArA je mAgavA AvatA vRddha, azakata, gAMDA, ekalaDakala, bhramita, ane teo to ApaNe daravAjo baMdha thaze jANI bIjI atithino satkAra e ApaNI pharaja che. ApaNe je je rIte ApaNI pAsethI dhana-dhAna-sAmAna- AMgaNe AvelanI vargaNI ApaNe karavAne bilakula laI zakAya te te rIte-rastA-yukti-pakSa-kapaTa- samartha nathI, karavA besIe to bhulanuM gADuM cAlyuM zodhavAnA. je koI mANasanI mArphata kAma thavAnuM jAya tema karI besIe chIe mATe bahu DoLANamAM- hoya tenA pakSamAM bhaLavAnA, ciThThi lAvavAnA, dAtAne bahu cApacIpamAM-bahu hasIArImAM na paDatAM Avela je je gamatI vAte-zekha-cena-cALA-kriyAo Aturajanane ana-vastra-AzvAsana-ArAma-jagA vagere pasaMda hoya temAM bhaLavAnA, ema game te prakAre vagere ApI saMkhaze. nANAM-senArUpAnI cIjapaNu dAna te laI javAnA ja. AthI ApaNe daravAjo gharabAra-thokaDAbaMdha mAla ApatAM vizeSa vicAra ne baMdha karyo tethI ApaNo dhAryo artha saryo nahi. tapAsa karo ke te keTaleka aMze regya che. sAmAnya harAmakhorane baMdha karavA jatAM, saMtapuruSo-garIbabhA* sagavaDanuM sukha ApavA samaye aMtarAtmA sAthe vA io-kharekhara duHkhI mANaseja na AvyAM, harAma- prabhu sAthe tarataja ciMtavI leje ke " he prabhu, khera te Abheja rahyA. AthI ApaNAM nANAM jagatamAM A badhAM prANimAtra che, tAre lekhe huM vagerenA dAnane durvyaya thaya ne navuM pApaja ApaNe ApuM chuM, huM paNa tArI delata tene ApuM kapALe lakhAyuM; mATe dvAra ughADAM ja rAkhavAM ne banatI chuM te tuMja Ape che ema gaNaje. huM nathI tapAsa karavI paNa te miThAzathI, dhIrajathI, zAMtithI, Apane, ApuM chuM ema zI rIte mArAthI kahesAmAnI AbarU ne lAgaNI jALavIne karavI ne bhAvathI vAya, huM agAu huM naho, have pachI huM haIza ApavuM. A pramANe daravAjA ughADA rAkhavAthIne loTanI ke nahi te nakkI nathI, huM manuSya chuM, kaMika mati capaTI, davAnuM TIpuM. lugaDAne lIre, pANInuM TIpuM, che, sAme mANasa manuSya che. tethI gajA pramANe miThAzane e harapha, vicAra ke salAhane zabda, pUchagAcha, tapAsa karuM chuM paNa Agraha rAkhatA nathI jagyAne 1 Iya ApavAthI, harAmakheAranuM pramANu te ApuM chuM; mATe tAre jokhame ne tAre lekhe A vadhu hoya teo temAM pavitra punuM parimANa paNa karuM chuM.' AtmAneja kartA mAnanArA evAto A che tethI lAbha che; paNa dAnanAM dhAra sadaMtara baMdha ja mAne uddezIne kahyA pachI Ape che. bahu cApAcIpa karavAmAM Ave te naryA harAmakhoraja lAbha laI karanArane pUchIe ke bhAI, tame zAmAM dAna Ape ? javAnA; athavA sArA ke narasA koI paNa lAbha na te kaheze je mane te jenuM pariNAma spaSTa, zuddha ne laI javAnA. A badhuM jotAM dvAra ughADAM rAkhavAM pratyakSa lAbhamAM jaNAya tene ja ApaNe pUchIe tevuM Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pepara jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 zuM che? tarataja kaheze je rogInAM davAkhAnAMo, jaNAya te sivAya sarva sthaLe kaMIne kaMI ApIne ja vidyArthIonA Azrame, muMgAM prANIo, apaMga rAjI thavuM. ApavA marajI nahAya te te naja cAle ane anAtha vagere. have AmAM dAna denArane mATe chatAM marajI nahoya e vAta calAvIe agara te vicAra karIe. ApavA jevuM ApaNI pAse na ja hoya te samaye bahu Adara-vivekapUrvaka kahI hAtha joDavA e paNa zuM badhA rogIne anna vastra dIdhAthI teo sAjA bahuja IcchavA-davA jevuM che. thavAnA che? che , teo rogInI sthi. mane to Ama sUjhayuM che. tA. 19-7-25. timAM ke sAjA thayA pachI pitAnAM pApa mUkI devAnAM che ? he prabhu have te mota de-mAro trAgaDo toDa. A badhAMne mUkIne maruM te mArA je bhAgyazALI badhA anAtha ne apaMga zuM prabhunA bhakata ne uttama 2 tame kaI nahIM." gRhastha hoya che? jagatamAMnA ghaNu vRddha jevo manamAM ciMtave che, , gRhastha eTale sAro mANasa. (paisAdAra samAjamAM paNa bele che ke nahi ) have te mArI TaDhI mATI thAya te sAruM. badhA vidyArthI AzramanA vidyArthIo zuM jaga A AvaLa goLa mUkIne jAuM te huM nasI badAra pUro. tamAM pavitra jIvana * gALanArA che? jhAjhuM jIvavuM sAruM nathI. , vidyArthI AzramamAM ANIpANIe jaIe te khATayA* bhaNanArA-bagine he prabhu mArI dorI kheMcI le. have te mane chAtrAlayavALA divA- mata deje.' na thaI, polIsa thaI, vagere kahe che. paNa tema bolanArA kharekhara pi. ispe. thaI, ajJAnI hoya che. prathama to teo ema samaje che e. mAstara thaI zuM ke mArA maratAM pahelAM A riddhi siddhi jatI raheze zuM kare che te juo. ne huM dhanamAla ghara bAra bALabaccAM vagarane thaI rahIza muMgA prANIo sAjA thaI zuM kare che ? mAMdAM te mAruM ghaDapaNuM kANuM pALaze? lokomAM paNa mArI hoya tyAre zuM kare che ? pratiSThA jaze ane mArAthI te vakhate chavAze te marI javAthI paNa adhika duHkhanA jevI jIMdagI Ama bahu DahoLavAmAM kokaDuM chuMcAya che. mATe jaze. AvA ajJAnI jIvo saMsAra sukhamAM ghaNA uparanI bAbatone paNa niMdya na gaNavI tema agrAhya racyA pacyA hoya che; teonA aMtaramAM kharekhara emaja na karavI tema AMgaNe AvI ubhanArane paNa tiraskA. che ke huM kadI maraMja nahi te sAruM. huM A manura nahi. vaLI vadhu vicAra karIe. dhyanA bhAvamAM hameza rahuM te sAruM. mane ciraMjIva pada ApaNA gharamAM kIDI-makeDIgaroLI -bilADI- maLa-amara pada maLe to uttama-paNa te eka zarate katarAM, udara vagere roja roja je je khAI jAya che ke mArA mota pahelAM A mArAM bALa bacyAM-kuTuMba tene zuM ? parivAra sau Arogya ane AbAdI bhegave, temAMnA mATe khAsa pratyakSa pApaja jaNAya ane te kharekhara kaI mAMda na paDe ke mare nahi. mArI ridhasidha Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55. mArA aMgata kurelA vicAra vadhatI ja rahe, vadhe nahi te evI ne evI to raheja, mAna rahe temAM nathI joto paNa te ema mAne mAruM mAna pratiSThA saMpa baLa evuM ne evuM ja rahe che ke e badhAM cho yA maro, rahe yA na rahe mArUM ghaDapaNa evuM na Ave ke huM Akhe AMdhaLA, mAre te mArA AtmAne AnaMda, mArA prabhunA page lulo, kAne baherA vagere duHkhovALA thAuM-mArAM mAragane AnaMda na mara-na khase e Icche che sau gAtra kAryakara hovAM joIe ane kadI te badhAM ane tethI game te kSaNe motane mAgato nathI paNa zithila thAya to e kaLataravALAM-rogagrasta to na mAta AvI caDe te zAMtithI tene pasAra kare che. hAvAM joIe ane mane khamA khamA kahenArA tathA tene maraNa evI cIjanI leza paNa bhIti nathI. tene kSaNe kSaNe madada karanArA ekathI ekavIza hAjara maraNa e te bIjuM maraNa na thavA mATe che. pelA hAya. mArAM khAnapAna zayana gamana Agamana saMta- saMsAra vAsanAmAM lipta jIne kadAca maraNa tenA sevA prabhusevA vagere kRtiomAM jarA paNa uNapa mAgyA pramANe ane te e navA avatAramAM zuM na Ave. sukhanuM gADuM taiyAra UbhuM hoya che? navA avatAramAM te bakarIne peTe beka janmaze to bharavADa tarata AvI bhAvanAvALI zarate te jIvavAja che ja vagaDAmAM rakhaDato mUkI deze ane kUtarA varU vagere che, maravA IcchatA nathI. te bIe che ke rakhe te jIvo phADI khAze, batakanuM ke moranuM ke kukaDAnuM IMDuM lAMbI AvaradAmAM mArA saMtAne jatAM raheze te thaze to tarata mAMsAhArI che tene zekI bhujI khAI mArUM ghaDapaNa koNa pALaze ? mAre rIbAI rIbAIne jaze. mAkhI macchara thaze te karoLIo sapaDAvaze, maravuM paDaze, mArA putro jatAM vahuo ne tenAM chokarAM AmAM maraNa mAgI he prabhu mane jhaTa choDAva, have huM-raLavA-madada karavA azakta thayo ane bIjAo mArI TADhI mATI kara, ema mAgyA pramANe maraNa sane ghaDI ghaDI ne dareka kAmamAM madada kare tethI ja maLatAM kaMI sukha nathI. sukha meLavanArA judA che. jIvatara gALI zakuM ema thayuM hovAthI kadAca teo vaLI evA vAsanAmAM Asakta jIvone mAgyA pramANe mane na madada kare ne tiraskAre te ? mArI pAse nANuM motano maMdavADa Avyo ke mota mATe sarpa karo hoya paNa huM AMdhaLo cAlI zaku nahi, huM baherA, to jarUra ema kahe che kehuM vyasanI, huM ghaDI ghaDI khAdho tethI, ekalA dravyathI zuM karI zakuM? nokara mAruM laI jAya che? are mArI koI davA kare phalANA vaida veMkaTarane bolAvo vagere hajAro vicAra zarIra poSaNunA ne ghaDapaNa gA- are koI paNa te dAbo, are mAro baDabo lyo LavAne kare che A bIkathI ja te maravA Icche che. are phalANA maMtradhArI ke taMtradhArIne bolAvo are phalANA jyotiSIne belA kharUM maraNa te Icchato nathI. kharUM maraNa to koI are mAre hajI dIkarI paraNAvavI rahI gaI, paNa kALe thaI zake che. kharA maraNane ghaDapaNanI ke kAzIe javuM rahI gayuM. lAMbA ke TuMkA AyuSyanI jarUra nathI. umaramAM sau sarakhA che e uparanA kathana pramANe A jagatamAM vagere aneka rADa pADI jIvavAnI ja lolupatAsAne gharaDAja kahe, sAne sarakhA gharaDA kahe, te pramANe vALA vacane bese che mATe A saMsAramAM je je jIvo temAM je koI jJAnI hoya te te jJAnInuM maraNa maraNa maraNa pokAre che tene kevaLa ajJAnI che mUrkha ummarane joto nathI. jJAnI maraNa game tyAre Avo che. maraNanI khabaraja nathI; ane kharekhara to teo tenI paravA karatuM nathI tema lAMbu jIvatara hoya to maravAne rAjI paNa nathI. evA bharaNa pokAranAra paNa ciMtA karato nathI. e te koI paNa sthitine vRddhane potAnA samayamAM tenA putro ke bhAIe ghara nabhAvI le che, potAnuM kartavya jagatamAM ridhasidha ekale mUkI jAya ne ghara sAcavaje kahI rAkhI jAya, rahe, bALa baccAM jIvatAM rahe, AbarU-saMpa pratiSThA 1-2 nokara rAkhI jAya te gAma AkhAmAM te Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 554. jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 putronI niMdA kare, mothI aneka baLatarA kADhe ane maraNane mATe udAsInataTastha rahevuM ane junAM manamAM aneka ni:zvAsa mUke temaja rogavALA lugaDAM kADhI navAM paheravA TANe je sthiti thAya daradInI sAravAra ke sevAmAM prabhu arthe nImIe te tevI manodazA rAkhavI. athavA tethI paNa ugya dazA kadI hA na pADe. teone cAlatI relave ADA sUvAnuM rAkhavI hoya to maraNa TANe taTastha rahevuM, hAyavoya, kahevAmAM Ave, vIjaLInA cAlu yaMtrane sparzavAnuM rADArADa, vaLavaLATa, kAlANa na karatAM zAMti-samAMkahevAmAM Ave to tarataja nA pADaze. TuMkAmAM teo dhAnI rAkhI pramumAM prIti rAkhI kheALI3 badalAvavuM. khoTA che. teone amuka vAsanA che te je pUrNa tA. 23-9-1925. budha. thAya te anaMta varSo lagI jIvavAne ghaNAja rAjI che. jeo kIrtibhaMga, ati dukha, rogathI ghaNI ekaja bhavamAM paNa je kSaNe je mANasa sAro pIDA, ISTa janane viyoga vagere kAraNe ekadama te ja kSaNe tene vaMdana kare, mAno-vakhANa. . maraNa vAMchI kuve paDe che, gaLe phAMso khAya che, teo [ A saMbaMdhI vivecana karavuM rahI gayuM che. paNa bahuja bhUla kare che kAraNa ke je kAraNe teo samaya Avye karIza. ] ApaghAta kare che te kAraNa te navA bhavamAM naSTa thatuM 12 ja nathI. navA bhavamAM teo zuM thaze tene khyAla paNa nathI karatA. putra marI gayo mATe ApaghAta jyAM cAritraya tyAM sAcuM jJAna ne sAcI zraddhA karyo te teo marI gayA tethI pAchaLa te putra A mojuda che. duniyAmAM pAcho Avato nathI athavA pite marI jJAna e uttama vastu che. jJAna avazya joIe. gayA tethI potAnA jIvane navA bhavamAM te putrane jJAna vinA manuSyadeha nirarthaka che, khAlI tamAzo che; patto maLato nathI ke bheTo thato nathI. roga duHkhathI mATe dareka sujJa manuSya jJAna saMpAdana karavuM joIe ApaghAta kare te navA bhavamAM mAtAnA garbhamAMja A jJAna te laukika jJAna nahi, sutAra, kaDiyA, rogagrasta bALake ghaNA hoya che tyAM ja tene vAsa luhAra, raMgArA, citArA, sAyansa, bhASAnuM, vagere thayo hoya te ? kIrti bhaMgathI ApaghAta kare te jJAna nahi; e jJAna to mAro tamAro jIva anaMtI. navA bhavamAM vezyAne tyAM janma thayo to tyAM te vAra, are anaMtane anaMte guNIe teTalIvAra, pAme, mULathIja kIrtibhaMgaja che, mATe ApaghAta karI prANu chatAM hajI AvA AvA deDa ke jemAM khAvAnI, pIvAnI, kADhanAra paNa ajJAnI mUrkha-bALa ne dharmane na sama- rahevAnI TADha-taDakAnI, jhADe jaMgala pezAbanI, nAnA janArA jIva che. moTA juvAna gharaDA thavAnI, saMjoga vijoganI kaDAprabhumaya jIvana kaI aura cIja che. prabhumaya kuTa lAgI rahI che te dehamAM kedakhAnAmAM rahevuM paDe maraNa ke jUdI cIja che. mATe maravuM kema, maravuM che. mATe A jJAna je meLavavAnuM che te mekSajJAna, zA mATe, maravuM e zuM che, ethI DaravuM ke nahi te zuddha sattvajJAna, je jJAnamArge anaMta cha tarI viSe bIje sthaLe jaNAvIe; A vakhate te eTalo akSaya Atmika sukhane pAmyA te jJAna meLavavA sAra levo ke maraNane baLatarAthI bolAvavuM nahi. saue athAga prayatna karavo joie. chatAM A Atema maraNa maraNa pikAravuM nahi. maraNa AvanAra te rAmAM hajAramAMthI bahu ja thoDA tevA jJAna meLavavAno che ja, ApaNuM bolAvyuM te AvatuM nathI te na bo- prayatna kare che. Ama kema thAya che? kAraNa mAtra lAvIe te AvyA vagara rahevAnuM nathI, e koInI e ja che ke AsapAsa upAdhi, jaMjALa, khaTapaTa, irachA para nathI tema koInuM nakara nathI. maraNane te tRSNA ne mohanI jALa, patharAI rahI che, tevI ja keinI mitratA nathI tyAM vaga-ciDI-hukama-lAMca vAto saMbhaLAya che, tevuM ja jovAmAM Ave che ane rUzvata kAMI cAlatAM nathI mATe tethI mana temAM caDI jAya che. viralA mahArathI jeo Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA aMgata skurelA vicAra 555 pUrvabhavanA saMskAranI asarathI maraNa pAmI ahIM ene rU5 raMga heya ja nahi. jeo jJAnanI vAta janamyA hoya, ahIM samunI coTa lAgI gaI hoya, kare che, samajune samajAve che, jeo pUrNa cAritra athavA jagatane jotAM jotAM, vA sukha duHkhAdine pALe che ane je cAritrane ApaNe joIe chIe anubhava letAM samajyA hoya tevA ja e upAdhinI tema ja jeo pote zraddhA hovAnA, vANI, kriyA jaLamAMthI chUTI nokhA paDI AtmAne mArga pakaDI vagere prayogo karI ApaNane zraddhAvALA hoya ema te para cAle che ane bIjA upAdhimAM rahyA thakAM batAve che te sanI teTalAthI parIkSA karI cAritrI, paNa AtmAnA mArga tarapha vaLe che te sivAyanA jJAnI, ne samyakavI ApaNe kahIe te vakhate chetatamAma te te jaMjALamAM khUlyA paDyA che ane vadhu rAIe; kemake cAritra-jJAna-samyakatva e arUpI vadhu cAMTatA jAya che. pitAnuM AyuSya ghaTatuM jAya che vastu che tethI cAra bheda paDAya. tenuM leza mAtra paNa bhAna nathI rahetuM, pitAnI heDInA, 1 bahAranI jJAna-yAritra ne samyakatvanI jeo kriyA pitAthI nAnA, pitAthI vRddha manuSyo ane prANIo karatA jaNAya che teo. kALavaza thAya che te vAta para khyAla ja raheto nathI, aMdara ThAlA hAya. AvA ghaNuM che. koI viralA evA khyAlane najara , aMdara paNa tevA hoya. sAme rAkhI keI amuka dharmanuM zaraNu grahI, dharma ane 3 che, jeo kriyA karatA nathI teo, dharmapravartakane sAcA gaNe che ane tene mArga ahIM saM aMdara ThAlA hoya. sAramAM rahyA thakAM bahu kAma karI khATI jAya che. emAMnA teo aMdara bharyo-sAcA hoya, keTalAka te saMsAramAM rahyA thakAM bhAva sAdhu hoya che. A 4 mAMnA bIjA ne cothA ApaNe svIkApaNa AvA ja ghaNu thoDe che. AvA javAna ravA joga che-mAnavAjoga che. 1 lAne 3 jAthI dUra ke vANIthI jJAnanI vAta karatAM na AvaDe, lakhA vA . huthI jJAnanAM pustaka na lakhe, vA na samajAve, (1) 1lA zI rIte choDavA joga che ? kakaLA bhale na hoya, chatAM jJAnI kahevAya che, (2) trIja , cAritrI kahevAya che, evA jJAnI ane cAritrI (3) bIjA te aMgIkAra karavA joga che kAraNake manuSyamAM samakita-kharA dharmanI zraddhA paNa hoya che. pratyakSa paNa che paNa evAne prabhue svIkAryA che. have evA manuSyamAM (4) kathA zI rIte aMgIkAra karavA jevA che nAna pragaTa jaNAtuM nathI chatAM cAritra ne saMkhyaka te ' savistAra have pachI lakhavA ichI che. zI rIte che te vicArIe. te30-1-26 jJAna, cAritrane zraddhA e traNe vastu arUpI che; uttamatanaya, Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa6 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 zrI tattvArtha sUtra saMbaMdhI keTalAka carcavAnA muddAo. lakhanAra--paMDita sukhalAlajI. 1 jana sAhityamAM saMskRta bhASAnuM atihAsika tAMbara digaMbara badhI vyAkhyAono vikAsakrama sthAna kayArathI? bhagavAna umAsvAti pahelAM saMskRta ane vadhelA tathA ghaTelA viSayonI yAdI. upalabdha lekhaka koNa koNa thayA? umAsvAti pahelA lekhaka ke anupalabdha dareke dareka vyAkhyAonI yAdI. vyAhoya te tenAM pramANo. sUtra AgamanI vistArazailI khyAkAronI taTasthatA; avibhakta jaina daSTi ke sAMpratyajI dArzanika satronI saMkSipta zailI umAsvAtithIe dAyikatAne laI vyAkhyAomAM kayAM kayAM to ame kema svIkArI ? temanAM upara kayAM kayAM tatkAlIna khaMDa rahyAM ane kyAM kayAM vivAdAspada banyAM tathA bhASAviSayaka ane racanAviSayaka baLAe asara kayA kayA sUtramAM arthabheda pradhAna thaze ? dareka vyApADI? emanA samakAlIna vaidika ane bAhya vidhAno khyAkAra upara samakAlIna kayA kayA darzanano viziSTa kayA kayA? prabhAva dekhAya che ? 2 bhagavAna umAsvAtinuM jaina zAstra viSayaka 5 zvetAMbara digaMbara badhI vyAkhyAonA tulaparizIlana bIjA prasiddha AcAryo sAthe sarakhAvavuM. nAtmaka abhyAsanuM saMkSipta paNa spaSTa ane vargIkateozrInuM darzanAMtara viSayaka parizIlanamAM e abhyAsa raNapUrvaka pradarzana. mULamAM ke samasta vyAkhyAomAM keTalo najare paDe che? kule keTalAM darzananA kayA kayA viSayo levAyA che; - 3 kavetAMbara digaMbaranA bheda pahelAM tatvArtha racA- teonA viziSTa zabdo paribhASAo kayAM kayAM ane thavuM ke pachI? sUtra ane bhASya ekakaka che ke keTakeTalI che enuM tAraNa. zrI umAsvAtinuM ane badhA kema? bane saMpradAyamAM pracalita sUtra pAThamAM ane vyAkhyAkAronuM baiddha zAstra parizIlana keTaluM che ? salI sUtra pATha karyo ane parivartana thayuM hoya te AkhA sUtra pAThabhASya ane bIjI vyAkhyAomAM yoga, baMnemAM ke ekamAM, keTakeTaluM ane kayA kayA sUtramAM, sAMkhya, bAddha, nyAya, vaizeSika, ane mImAMsAnA keTaane te parivartananAM zA kAraNo, tema ja kyAM kayAM keTalA pAribhASika zabdo AvyA che ane tagata bhASyanA aMza sutra ane sUtranA aMzo bhAgyamAM zAbdika ke Arthika sAmya kayAM kayAM che ane graMtha dAkhala thayA che ? racanAnA krama pramANe tathA kAlakrama pramANe kayA kyA 4 sUtro upara sauthI pahelI vyAkhyA kaI ane darzana sAthe kaI kaI jAtanuM sAmyaaiNa ke pradhAna thatuM tyAra pachInI vyAkhyAo kaI kaI ? uttaravartI vyA- jAya che? zabdazAstra ane alaMkAra AdizAstrone khyAo upara pUrvavatI vyAkhyAonI keTakeTalI asara prabhAva e graMtha upara keTalo che ? che? ane te kaye kaye sthAne ? kyA vyAkhyAkAra sAme 6 banenA sUtrapAThanI bhinna bhinna yAdI, bhASya keTakeTalI vyAkhyAo vidyamAna hatI? dareka vyAkhyA ane TIkAgraMthamAM AvelA samagra avataraNonAM sthaLA kAre kaI kaI bAbatamAM keTakeTalo vadhAro karyo ke temaja temAM nirdiSTa thayela graMthakAra ke graMthonAM nAma ghaTADe karyo? kayA kayA prAcIna viSayo carcavA ane samagra viSayonuM vargIkaraNa pUrvaka pAzcAtya te te chayA ke zaiNu karyA ane kayA kayA navIna viSayo zAkhA sAthe talana. vyAkhyAomAM te te vyAkhyAkAre dAkhala karyo ? 7 mULakAra ane samagra TIkAkArone ItihAsa. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika che. ane tethI thato AtmavikAsa papa7 "sAmAyika yoga ane tethI thato AtmavikAsa." (2) vyAkhyAtA-paMDita phattecaMda kapUracaMda lAlana, [A viSaya para muMbaImAM thI muMbaI mAMgaroLa jana deza ke bodha tene vinimaya kahevAmAM Ave che, vagere sabhAnA Azraya nIce tA. 23-1-27 ne dine bAbate temaNe gata vakhate ApaNane jaNAvI hatI. Apela vyAkhyAna A patranA gata mAsanA aMkamAM prasannacaMdra rAjarSi ane ilA kumAranA jIvanamAMthI prasiddha thaI gayela che, te vyAkhyAna adhurUM rahetAM ApaNe zuM zIkhavAnuM che? te paNa Aje teo 30-1-27 ne dine teja sthaLe re, mehanalAla batAvaze te AnaMda Avaze. Apa sarve barAbara dalIcaMda dezAinAja pramukhapaNa nIce paMDita lAlane "zravaNa karaze, ane vartanamAM mukazo. ApyuM hatuM. te atra prakAza pAme che. taMtrI jenayuga] vaktA lAlane potAnuM bhASaNa calAvyuM, prAraMbhe pramukhe jaNAvyuM ke paMDita lAlane sAmA dharma tarapha rUci rAkhanArA ApaNane be prakAranA yika kriyAmAM zI phalasiddhi che? eno pravezaka bhAga chavo maLe che. temAM eka varga zraddhA pUrvaka dharma gata ravivAre batAvyo hato, paraMtu te viSaya adhUro ne dharmanI kriyAne daDhatApUrvaka vaLagI rahenAra che. teNe rahevAthI Aje te pUro karavA mATe temanuM vyAkhyAna vicAranA aMte eTaluM nakkI kareluM hoya che ke A rAkhyuM che. kriyA batAvavAmAM ApaNuM pUrva purUSone yatkiMcita paNa - zrI haribhadrasUrijIe batAvela pAMca vAta sAmAyika svArtha ke kAMI ApaNu pAsethI meLavavAno lobha kriyAmAM lAgu pADatAM zuM jANI zakAya te bhASaNakartAe na hatuM, paNa mAtra duniAnA sarva jIvo A kriyAthI 'ye vakhate batAvyuM hatuM. vicArazIla manuSyanA svabhAva eTale ke sAmAyikakriyA vaDe, zAzvata sukha ane mAM e naisargika che ke te potAne svataMtra ane su. paramAnaMda meLave evA AzayathI ApaNane te A khanI Toce pahoMcavAnI jhaMkhanA sadA karato hoya sAmAyika kriyA bhaNavA-gaNuvA ane AcaravA AjJA che ane te sthiti pAmavAnI je kriyA che te sAmA karI gayA che. bALajo ke je sAmAyika sUtro yika che. mAtra gokhI jAya che, te pahelA vargamAM che. ghaniSAna-sAdhya ke layane nakkI karavuM tene bIjA vargamAM AvelA sAmAyikanA kriyAkAra praNidhAna kahevAmAM Ave che. mAnava bAMdhavo, sAmAyikanI koI paNa kriyA karatAM pravRtti-sAdhya vastu nirNita karyA pachI, te temAM hetu ane lAbha zo che? e vicArI samajavA vastu prApta karavA arthe je kriyA karavAmAM Ave prayatna kare che. ane tethI artha zIkhe che. evA tene pravRtti kahevAmAM Ave che. 20 TakA laIe ane te varga artha samajyA pachI, vidAya-sAdhya prApta karatAM je muzakelIo te sUtre ke maMtranuM rahasya samajavA utkaTa jijJAsu aMtarAya ke bAdhA AvatI hoya tene dUra karI lane bane che, ane tethI zanaiH zanaiH ADe AvatA paDado vaLagI rahevuM tene vijaya kahevAmAM Ave che. eTale jJAnAMtarAya dUra thatA jaI, rahasya samajavA fsaddhi-sAmAyikanA satata abhyAsathI meLaH bhAgyazALI nIvaDe che. velI AtmazAMti, ane Atmonnati tene siddhi tame suzikSita ane keLavAyela bhAIo A kahevAmAM Ave che. bIjA vargamAM AvavA dhAro te jaladIthI AvI zake vinimA-eTale pitAne anubhavasiddha thayela che, kAraNa ke sAmAyikanAM zuddha sUtra ane zuddha arthe iSTa evI Atmasiddhine sahu mAnava baMdhu anubhava jemAM batAvavAmAM AvyA hoya evI pAThaya pothio karI pUrNatA meLave evA uccAzayathI karAyela, upa have maLI zake che. ane tethI sUtroccAra karatAMnI Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga 55 sAtheja arthaciMtana ane te paNa barAbara upayega pUrvaka karavAnA abhyAsa karatA raheA teA, tamane hAla je sAmAyika AnaMda Ape che tenA karatAM kAi nUtana AnaMda jaNAze, dAkhalA tarIke amidayA--Adi dharyAMvahImAM AvatA zabdonA uccAranI sAthe manamAM upayAgapUrvaka arthaciMtana thatAM temAMthI bhAvanA aMkurA janme che ane tethI je jIvAnI virAdhanA thai heAya tenI hRdayapUrvaka kSamA mAgatAM ApaNA aMtaHkaraNamAM kSamAnI lAgaNI ke je atyAra sudhImAM paDI rahelI heAya che. te jAge che ane te jIvAnI jANe havethI ArAdhanA karavArUpI amRtanuM siMcana maLyuM heAya tema temAM cetana Ave che. tema upayAga rAkhI zabda arthAM khAlavAthI temAM gharSaNa thAya che ane tethI bhAvarUpa prakAzanA prAdurbhAva thAya che mATe sAmAyikanA be ghaDInA kALa sudhI te! ApaNe vIrya geApavyA vagara apavAda rahita pUrNa upayAgamAM rahI kSayApazamapUrvaka sAmAyika karavuM ucita che. zrI haribhadrasUrI kahe che ke, je aMtaHkaraNa pUrvaka upadeza Ape che tenA upadeza grahuNa karanArane lAbha kare che, paNa tema na ane te paNa satyavAdI upadezakane teA lAbha cheja. AgaLa thayelA sAmAyika vyAkhyAnanA kharA praveza have che. jo sAmAyika vidhi pura:sara upakaraNA sahita karIe tyAre tenI hera tA kAI Araja che. pramukha sAhee gayA ravivAre sAmAyika yAga samajAvatAM temAM sAmAyika karIne ApaNe zuM pAmavuM che ? te nakkI karyuM che. zrI mahAvIre sAmAyika lai je meLavyuM che, teja ApaNe paNa prApta karavAnuM che. kAi bhAi kaheze ke kyAM ApaNI zakti ane kyAM zrIvIre peAtAnI mahAzaktithI meLavela mekSa ? keTaluM aMtara !!! te huM kahuM chuM ke ema. e. te Ardaza rAkhI abhyAsa karanAra vidyArthI priviyasa sudhI te paheAMceja,teja rItyAnusAra zrI vIrane Adarza lai meAkSamArga para vicaratAM kAi bhave paNa mekSa avazya maLe. bhavane tyAM duSkALa nathI, te bhAvanAne tyAM paNa kayAM che? mAtranA mavanA sinI. ASADha-zrAvaNa 1983 ApaNA lakSyanA cheDeA, tyAMja pUrA thAya che ke jyAM "mokSa" che. saMpUrNa AnaMda che tyAM abhyAbAdha sukha maLe che. AvuM sukha kAne nathI joItuM? sarvane joIe che. tyAre te maLe che zAthI ? zrI mahAvIra svAmI kahe che ke meM sAmAyika vaDe meLavyuM che. ane tame paNa te sAmAyika vaDe meLavavA samartha che, AtmAnA eka eka pradezamAM anaMta jJAna bhareluM che, chatAM jene peAtAnA AtmAmAM vizvAsa nathI, te vighna AvatAM peAtAnI pravRtti cheDI de che. paNa AtmabaLane jANanAre te vighnene nahi gaNakAratAM peAtAnA mArga niSkaMTaka kare che. AnuM nAma vighnajaya', dhArA ke huM eka vrata lau chuM te te mananA nizcala bhAvathI lauM chuM. mana e vacana ane kAyAmAM vyApaka che ane AtmA te traNemAM etapreAta che paNa mananI draDhatApUrvaka levAyaluM vrata kAMi paNa kSati ke skhalanA vagara pALI zakAya che. kAraNake te manane kAyA ane vANI anusare che. dAkhalA tarIke sArAbhAi zeThe bhIMDI bajAramAMthI peAtAnA 196 ratalanA vajana vALA zarIrane upADI A sabhAmAM hAjarI Ape, e manapara kApyu hAvAnA purAvA che. jo mana para temanA aMkuza nahi hatA tA sA varSe paNa bhIMDIbAramAMthI ahIM AvI zakata nahI. vyavahAramAM paNa jyAre ApaNuM mana ApaNane sahAnubhUta hAya che, tyAreja vyavasthA jaLavAi rahe che. ane ApaNe icchA pramANe kArya karIe chIe. gurU mahArAja hAjara na heAya eve vakhate ApaNe sthApanA karIe chIe, e sthApanAmAM ApaNe keve| bhAva hradayamAM lAvavA joie ? prathama te ApaNe navakAramaMtra uccArIe chIe. te samaye muni, AcArya, ane upAdhyAya sarvasAmAyikamAMja AkhAye divasa hoya che, paNa ApaNe te 48 miniTanA niyamabaddha sAmAyikamAM sarva jIvAnI ArAdhanA karI, sakAmanirjarA karavAnI hAya che. tathApi temAMthI mana kadAca bahAra jAya teA, paDijhamAmi' kahI pAchA peAtAnA sAmAyikanA upayeAgamAM manane parAvavuM. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sAmAyika yoga ane tethI thato AtmavikAsa 559 ApaNe jyAre jyAre je je vratanuM pacakhANa pravAhamAM jhulAve che, ane tene zAMta citte vicAra laIe chIe. tyAre tyAre te te vratane sAMgopAMga karatAM, te sUtra ApaNane zrI AcAryanA hadaya sudhI pALavAmAM lagIre DhIlA ke zithila thatA nathI. te derI jAya che, ane teozrIne manobhAva keTalo vAta ApaNe sAmAyikanA paccakhANamAM paNa bhUlI pAramArthika che, te ApaNane nimiSa mAtra paNa javI na joIe. AMtara cakSu vaDe jovAnuM sadbhAgya sAMpaDe che. ane - sAdavaka ja varaNAmi--sAvA evA tyAre teo evI anupama zAMti vaDe, bAramA guNapApa vyApArano huM tyAga karuM . e sUtrathI ApaNe sthAne hoya ema lAge che. mana, vacana, kAyAne sAmAyikamAM ja rAkhavAnA pacca- pAMce ikiye jene vaza thAya che, tene yogazAkhANa lIdhela hoya che, te chatAM keTalAka bhAIo stramAM jene pratyAhAra kahe che te hoya che (pratyAhAra ajANapaNe, teno bhaMga kare che. te tha na joIe samAdhinuM kAraNa che ema pAtaMjala kahe che, chatAM ane huM AcAryanI sAmAyika karuM te kevuM sAruM? e tadanavavivaMmaranuttiyo, e jaNAveluM che. sparzajijJAsA thavI joIe. ndriya bIjI Idriyo karatAM jIva sAthe vadhAre saMbaMdha zrImahAvIra teramA ane caudamAM guNasthAne hoya che. dharAve che. vyavahAra rAzimAM jIva caDatAM eTale zrI AcArya mahArAja 10 me ane bArame guNasthAne be iMdriya Ikiya vagere Urdhva gati karatAM paNa hoya che. te zrI arihaMtanI vadhAre samIpa hAya ekedriya eTale sparzendriya te sAthe sAthe rahelI che. ane upAdhyAya AThame ane navame guNasthAne hoya che. mATe tenA jayanI eTale ke brahmacaryanI hoya che. sAdhu chaThThA ane sAtamAM guNasthAnaka para vizeSa agatya hovAnA lIdhe A padane ja du mukayuM sama-bhAva sAmAyika vaDe pahoMcelA hoya che. ane hoya ema anumAna thAya che. pAMce iMdriyanuM saMvazrAvaka sAmAyika kALa sudhI pAMcamAM guNasthAna raNa ke rokavuM emAM sparzendriya AvI jAya che chatAM paryanta AtmAnaMda anubhave che. have te sthApanAjIne paNa ATalo bheda agatyatAne laine karavuM paDayA namana karavAno zo hetu che? te sthApita thayela hoya ema aTakaLa thAya che. "salya vachIyAge " mahApurUSanA rAgadveSa sarvethA naSTa thayA che. ane je mana idriyamAM vahecAI jatuM hatuM te Idri: anaMta AnaMdamAM magna che. e AnaMda ApaNane yenA pratyAhAra vaDe temAMthI mukta thaI brahmacarya yukta paNa joIe che. ane tethI ApaNe namana karIe hAI cAra prakAranA kaSAyane jItavAne samartha thAya chIe. paraMtu namana vidhimAM paNa keTalAka bhAIo che. mananI caMcaLatA cheDavAnuM kAraNa e che ke upayogazUnyapaNe "namena arihaMtANuMbole che paNa jyAre te brahmacaryamAM-brahmamAM-AmAmAM Ave che mAthu namatuM nathI ane tethI vidhimAM Ave che, tyAre ene viSayamAM rasa lAgato nathI, paNa pAtAmAM dAkhalA tarIke eka roTalI banAvI tene pakAvavA lAge che. viSayamAM Aropato have tema lAge che. culA upara rAkhavAmAM Ave che ane tene akeka jema kataruM hADakuM cAvatuM hoya, ane tene laIne miniTa tapAsavI paDe che ke jethI dAjhI ke baLI na pitAnA tALavAmAMthI nIkaLatuM lohI cATI AnaMda jAya, ane cAra miniTa pahelAM tene culA uparathI meLa vatuM hoya, te potAnAja tALavAmAMthI nikaLatuM lai levAmAM Ave te kAcI rahI jAya, eTale roTa- hovA chatAM paNa hADakAmAMthI nikaLe che ema mAnI lInI vidhi jANanAra rAya jema barAbara khAvo saMtoSa meLave che tema je AnaMda pitAmAM hatAM lAyaka roTalI banAvI zake che, temaja sAmAyikanI tene bIjAmAM AropaNuM karato hoya che. Ama brahma vidhinuM jJAna dharAvanAra ane te jJAnapUrvaka sAmAyika rasa cAkhavAne te adhikArI thAya che. rasanuM sthAna karanAra ja tenuM phaLa prApta karI zake che. AtmA che ema kaI mahApurUSa kahe che to vaisaH jAtiya sUtrane akeka bola ApaNane vicAranA sAkara miThI nathI. je javara hoya te sAkara miThI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 lAgatI nathI; arthAta pariNAma pramANe rasa upaje che. A prakAre jyAre AcAryanA 36 guNanI bhAva: AcArya mahArAjane graMthabheda thayA pachI nA karI teonA te guNamAM manuSya jema jema namatA eTale cothA guNasthAnake ja sarva AtmA samAna jAya che, tema tema potAnA AtmAmAM te guNe prakalAge che. pahelAM AtmA ane pachI zarIranuM temane TatA hoya ema tene jaNAya che. darzana thAya che. arthAta samabhAve teone AmAM koI evI zaMkA kare ke anAdi kALathI mana vizeSa upara kahelAM padonA kAraNothI sthita hoya bahAra bhaTakavAnI TevavALuM che, te jarAvAra ugyA che, ane tethI temane konA upara kaSAya thAya ? pelA padamAM sthira rahI pAchuM bhaTakavA lAge che. A konAthI mAyA kare ? lobhano paNa jaya kema vAta kharI che, paraMtu jyAre upayoga Ave tyAre, na karI zake? Ama hovAthI kSINamohe eTale punaH vicAra karo ema jyAre jyAre pitAmAM bArame guNasthAnake caDI zakavuM sugama heya ema eTale svabhAvamAM avAze tyAre ekAgratAnA saMskAro lAge che. vadhatA jaze ane e vadhyA tyAre, jAnA saMskArone - je vakhate ApaNe gusse thaIe chIe, e harAvaze. jema gheTAnuM baccuM nAnuM hoya tyAre te moTA vakhate ApaNe svabhAvathI Tyuta hovAne laIne nirbaLa gheTAthI hArI jAya che, paraMtu jyAre nAnuM gheTuM yuvAna hoIe chIe. thAya che tyAre te gharaDA gheTAne harAvI nAkhe che. bhASAmAM paNa kahevata che ke "kama jora gussA temaja ApaNA upayoganA saMskArane yuvAna bahenata," ane kSamA jyAre hoya che tyAre AtmA karIe to mana, paravastumAM jatuM aTakI jAya che. svabhAve baLavAna hoya che. mATe ja kahyuM che ke bhagavAna pataMjali kahe che ke tanaH saMdIra kanya "kSamA vIrasya bhUSaNam." saMra-pratIkaMdhI; e jaya karelo saMskAra anya | sAmAyika sadhI parigrahanI maryAdA rAkhI besa- saMskArane pratibaMdha kare che-aTakAve che. vAmAM, uThavAmAM, yatanApUrvaka vartana karavuM, ane nahi AtmA huM chuM ema samajIne thatA kAryamAM aDate mana, vacana, kAyA e traNathI kaMI na karatAM caNe ke harakato AvatI nathI. ane Ave che te sthira rahevuM. mane paNa bIjI kriyAothI alaga AtmavAdI tene dUra karavA samartha hoya che. hovAne laIne chuTuM thayela hovAthI, je kriyA pate " jagajIvana jaga vAlaho." karI rahela che temAM raheze. e padoccAra karatAM ja sAme AveluM jagata ane vAMce ne vaLI kare vicAra, tene jIvana ApanAra evA zrI Adizvara mAnasa te samaje che saghaLo sAra. cakSuthI dekhAya che. ane te jagatamAM huM paNa Avelo ApaNe je je pade vAMcIe ke bolIe ane huM to mane jIvana kema nahi Ape? e bhAva Ave e pada upara vicAra karIe toja, teno saghaLo che "ninagatimAM bina sArI " samajI derAsaramAM sAra ApaNane pUrNa samajAya che. AnuM nAmaja zrI vIranI stuti karanArane AhAda upaje che romAMca zAstramAM upayoga kahela che ane e upayoga thAya che. vadana para AtmAnA AnaMdanuM pratibiMba pUrvaka kriyA karatAM citta prasanna thAya che. ane citta dekhAya che. prasanna bhUmikAe, jJAnasUryane arUNodaya che. yoga kAussagamAM besanAranA batrIse dejo rokAya che. zAstra tene pratibhA kahe che. ane te jyAre AtmAnA sAmarthyane oLakhI pote mayaNAsuMdarIne, prabhupUjA karatAM Avo AnaMda teja AtmA che ema mAnIne kare che tyAre, Atmathayo hato evuM ApaNe zrIpALanA rAsamAM vAMcIe sAmartha khIlatuM jAya che ane aMtarAyo khasI javuM ane sAMbhaLIe chIe. amaprakAzane caLakavA de che. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika che. ane tethI thato AtmavikAsa ) 561 pUrve karelAM pApone radiyAvadiyathI ApaNe hRdaya- arthAta-Astro sarva tyAgavA yogya che. ane pUrvaka pastAvo karI nivRtta thaIe chIe, ane have saMvara sarva upAdeya che, e AIti muSTi che. bIjI pachI ArAdhanA karavAnA nizcayapara AvIe chIe, sarva e bene vistAra che. tyAre ApaNe sAmAyika ane puniA zrAvakanuM sA- DhokANamAM ApaNe dharmarUpa tIrthanA karanAra eTale mAyika eka harolamAM Ave che. dezacAritra ane sarva cAritranI dikSA ApanAra zrI samabhAvanI duvRtti vaDe jyAre ApaNane vardhamAnatIrthakarone namana karIe chIe eTaluM ja koinI sevA karavAnuM TANuM sAMpaDe che tyAre sevA ja nahi paNa bhUtakALanA ane bhAvIkALanA sarva tIrthakaratAM karatAM sevyamAM ApaNI bhakti udbhave che. karIne tenA jevA guNene prApta karavA namana karIe ane bhakti uddabhavatAM sarva jIvanuM kalyANa kara chIe. tIrthakarone vaMdana karyA pachI jeNe jarArUpI vA icchA karatAM zrI mahAvIranA sAmAyikamAM pahoM raja ane maraNa rUpI mala dUra karyA che evA prabhune prArthanA karatAM mAgIe chIe ke amArA para prasanna cIe chIe. thAo, prasAda karo. tarasa uttara thI, ricAva karatAM vizeSa zuddhi thAya sAmAyikamAM ApaNe be kAraNe ane traNa prakAre che. IriyAvahImAM ApaNe karela virAdhanAno miccha- paccakhANa lIdhuM che ane temAM anumodavAna apafmavu e duSkRtya mithyA-evuM icchIe chIe, vAta karavA vAda rAkhyo che. sAmAyika vratadhArI grahasthane, A ane thayelI virAdhanA mATe, aMtaramAM pazcAttApa karIe apavAda kema rAkhavo paDe che, tene vicAra karIe. chIe; e pazcAttApavaDe ApaNe trikaraNanI zuddhi eka vakhate eka gRhastha sAmAyika karavA beThelA karIe chIe, trikaraNanI zuddhi karavAmAM ApaNe che, tenI pAse tenI tIjorImAM lAkha rUpiA bharelA mAyA zalya, eTale kapaTa rahita thai, Ama saralatA che. sAmAyika karatI vakhate trIjorInI cAvI pitAthI prApta karIe chIe, niyANa zalpathI dUra thaI, ja dUra paDelI che. daramyAna dhADapADu AvI pahoMce eTale vAsanAthI dUra thaI ApaNe AbhakhyAti para che, gRhasthanI strI teja vakhate cAvI ucakI chupAvI AvIe chIe ane mithyAtva zakya dUra karI eTale de che, sAmAyikamAM hovA chatAM, paNa A vakhate dehabhAvane visarAvI graMthIbheda karI, ApaNe samya- zrAvaka manamAM pitAnI patinI samayasUcakatA mATe katva pAmIe chIe. vakhANa karI manamAM dhAre che ke, bahu sAruM thayuM, Ama samyakatvarUpa AtmabhAvamAM rahI, kAusagna karatAM anumodanA gRhastha zrAvakane thaI jAya mATe zrAvakane sarva pApanuM nidhana eTale uccheda karIe chIe. be karaNe sAmAyika hoya che, ane sAdhune traNe karaNe kAusagamAM ApaNe sTona nAmanA sUtrane, hAya che. jANIe chIe, ane tIrthakara mahArAja pAse bhakti, sAmAyika cAritra ATha prakAre sAdhavAnuM zAstra pUrvaka keTalIka mAgaNI karIe chIe. jaNAve che. darekamAM amuka lakSaNa-guNa para bhAra mUkela sAmAyika e navamuM vrata che. bAra vatamAnA ATha che. temAMthI tamane atra paheluM samabhAva sAmAyika vrata pUrAM thaI navame sAmAyika Ave che. zrI harI ane chaThuM pariNA sAmAyika jaNAvavA prayatna bhadrasUri janadharmane-jaina dharmanA cAritrane ekaja karuM chuM.(1) gAthAmAM kahe che eTale ke tyAra pachI prasannacaMdra rAjarSanuM sAmAyika AthavA sarvA devA: varNavI vyAkhyAna purU karyuM hatuM. upAdeyAstu saMvarAH / (1) priya vAcake A banne sAmAyika bhAI mehanaitiiyN ArhatimuSTiH lAla dalIcaMde racelA sAmAyika sUtranA pAne 34 ane 40 zeSyAstasyAH prapaMcanaM // dhyAnapUrvaka vAMcI kriyAmAM mUkavA prayatna kara. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 pramukhanI AjJAthI bhAI jIvarAje prazna karyo ke beya ke drazya e ApaNuthI bahAra paNa hoya parijJA sAmAyikamAM zo bhAva che? arthAta e zabda. chatAM, tenuM jJAna-bhAna-ane darzana ApaNAmAMja hoya. mAMja zuM rahasya rahyuM che? te samajAyuM nahi. vyAkhyAtAe uttara ApatAM kahyuM ke IlAcI pramukha mohanalAlabhAI upasaMhAra karatA nice kumAra dhana-kula-mAtApitA cheDI naTaDI para Asakta pramANe bolyA hatA. thayo ane pote naTaDI parano je meha hato te bahene tathA baMdhuo ! munirAjane joIne che, Ama sarva parathI meha Apa sarva zremaMDaLe, vyAkhyAtAnuM vyAkhyAna choDatAM choDatAM AMtaradRSTi karI vari eTale samanvata bahu AnaMda ane rasapUrvaka sAMbhaLyuM, have je te badhAmAMthI pharI AtmAmAM AvavuM te parijJA sAmA pramANe sAmAyika karavAnuM zarU rAkhIe, to vyAkhyAna yika che. AtmAe potAnAmAM ja sauMdarya jevuM e mATe vyAkhyAtAe lIdhelo zrama saphaLa thayA lekhAya, parijJA zabdano bhAva hoya ema jaNAya che. ane sAmAyikanuM rahasya paNa ApaNAthI tyAre ja prazna-dhyAtA-dhyAna ane dhyeya-kAusagga karatAM barAbara samajAya sAmAyika e yoga che, ane tethI ekarUpe kema che? tene uttara ApatAM vyAkhyAtAe samAdhi paNa thAya che. jenAthI citta nirAdha thAya kahyuM ke-kAusagnamAM ApaNA AtmAnuM dhyeya paramA- che te yuga che, paNa A sAmAyika haga nathI tmA che, ApaNe dhyAtA chIe, ane ApaNe paraMtu rAjoga che ane tethI AtmajJAna prApta karI paramAtmAnuM ekaja citte dhyAna karIe karIe mokSa meLavI zakIe chIe. A rIte ApaNe jIe e sthAna che. dhyAna ane thAtA ene mAyika yiAmAM ApaNe yoga sAdhIe chIe ane abheda te ghaNAne samajAya che paraMtu dhyeyano abheda tethI "sAmAyikoga" e barAbara che. samajavAne ApaNe draSTAMta levuM paDaze. . A Tebala para paDelA pustakanA ApaNe daSTA vyAkhyAtA kahe che ke tame badhA mArA sAthe chIe, ApaNe jovAnI je kriyA karIe chIe e darzana ke upakaraNo sameta sAmAyika karavA beso eTale huM che. ane A pustakanuM bhAna je ApaNA AtmAmAM sAmAyika je rasapUrvaka karuM chuM te tamane batAvuM. thAya che e bhAna te kaya che eTale e drazyanI sAvadyoganI nivRtti thatAM mokSa sAdhya thaI sAthe paNa ApaNe abheda che, eTale e ja pramANe zake che. na karatAM karatAM eyane ApaNA AtmAmAM koI dharmamAM AvI utakRSTa kriyA mUkavAmAM AvI bhAna thAya che enI sAthe paNa ApaNe abheda che. hAya evuM mArA dhyAnamAM nathI. A abhedaparyAya che. e abheda paryAya paNa ApaNuM sAmAyika cAritra ke yogano A utkRSTa mArga AtmAne che. mAtra zrI mahAvIreja batAvyo che. saMpUrNaH sAmAyikaM suduHsAdhyamapyabhyAsena sAdhyate / nimnI karoti vA binduH kiM nAzmAnaM muhuH patan // -duHsAdhya chatAM-atizayathI sAdhya karavA mATe azakya chatAM, sAmAyika abhyAsathI-nityapravRttithI sAdhya thAya che (kevI rIte? to daSTAMta kahe che ke ) jalabindu vAraMvAra paDayAMja karavAthI patthara zuM nIce thato nathI ? ( thAya che, tevI rIte abhyAsa karmImAM kezala prApta karAve che ane tethI sAmAyika paNa sAdhya thAya che.) sA. dha. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kesarIyAjIne rAsa 563 zrI kezarIAine rAsa. gatAMka pR. thI cAlu. hAla 9 sIraviNu dhaDa keI nAThAre jAya, (natha lAjo mArurAja aSare maMDana gArIre natha lAje cItra samAna keI narathIra thAya. mAke8 rAja e dezI.) duSTa senAnI gAMTha dIdhIja vera, nagara ghuMleva AyA vilokI sAjana surasainya laI karI vana 2 huyA asura kIyA jhera; mA ke rISabha rAjAne mArA svAmIjI he rAja kei azva tajI vanakuMjamAM ujAya, kesarIjhata e surasenA rAja e AMkaNuM keI duSTa paDyAM mahIputrI te thAya. mAtra ke8 yakSa gemuSa jape suNo vAta, nija sensa nAsatA lAgo tasa hAtha, bhairavA pheravo tuma tanarIre ghAta. mA ke 1 prANa tayA jasavaMte jihAM anAtha; mA ke nIsuNI bhairava tava kare huMkAra, ke mukha taraNA deIni kahesa, ghamara ghugharIyAro dhamakAre; mA ke IhAM ama vAMka nahI lavasa. mA ke 10 raNuNara TokarIuM TaNaNuMta, kei duSTa nISTayA gudAre nivAja, utaryo aMbarathI ari camakata. mAtra ke2 sAIjI judA the rASajo lAja mATe ke . Damakara DAka Damake apAra, asura ciMte kaI rIdaya majhIra, ghammara dharaNI huyA dhamakAra; mAru ke jamI asamAna kyA huA ekAkAra. mAke11 kADhI SaDaga arI sAtamo dhAya, keI nAgA bhAgA phoTA vastracIra, adabhuta taNI racanA banAya. mAke3 keI kara joDI vahe netrathI nIra; mA ke thAgaDadItA thAgaDadItA thai thai kAra, eka asavAra vikarAla anUpa, phudaDI leto jAya vAhe asIdhAra; mA ke. ari phojamAM moja mAphara bhUpa. mA. ke. 12 eke thAI dazavIsanA leI prANa, bhAu tAte kAma ApA re tiNe ThAMmaNa, kAlA dhelA bharavarI e vAhe kRpAMNa. mAtra ke. 4 zuddabaddha kaIrI na rahI elaSANa; mAtra ke mAra mAra zabda de dila yAya, rUdrANI rUdde pati harepUra, codhArI vajAvatAM dhigaDamala dhAya; mA ke sura sarva joIne dUyA sasabUra. mA. ke. 13 arIpheja mAMhe macI mubArola, dasavIsa azva sahIta saradAra bhAI, kAlo bherava tihAM kare che kalola. mA ke. 5 sIvarAma nAThe tAra; mAtra ke varasIra chedI Agale tava jAya, kosa cAra jaIneM lIo vasarAma, sIraviNu dhaDa mAMhamAMhe mUMjhAya; mA ke raNubhoma mAMhe rahyA sarAjAma sAra. mA ke 14 chIna chIna TukaDA huyA aMdhAra ghAma, sIvarAma umeda citte manamAM hiM, amarAMrI pha8 viDaMbI sura doma. mA ke0 6 Ina chIna senAI raNabhumi tAMhi; mA ke - saba sAMdhe nahI vayaNa ucAra, hemavijaya kavirAyano sIsa, dIgamUDha asura huA sabakAra; mA ke tejavijaya manameM nisadIsa. ma. ke. 15 vira dhasIyA dala ati bhIllaya, krodha karI duSTa upare dhAya. mA. ke. 7 tIra varase jagajaDathI adhIka, kosa cihuM upara jaI, duSTa lIo tihAM sAsa; arIyaNa mAMhe paDe raNujhIka; mA ke sIvarAyeM saMraNe saMgrahyo, tuja caraNe muja vAsa. 1 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teha truTaka AvI malyA haiA lAla; hAjI ke pAlA gaja turI rAja, breDa aMDa sainyamAM bhA hA lAla. hAjI nIhAlI saMkara bhujarAya, sIvarAMma tAMma vAMNI vade hA rAja; hAjI hIMduyAre| deva mahArAja, kapaTa racyuM| atahe' hade hai| lAla. hA" kehavA kIAre iMNe kAMma, rAma rakSaNa karyAM ApaNA hai| lAla; hAjI kavaNu na huere vicAra, hAthe kare saMtApaNA ha| lAla. hAjI bhaMDArIe bhASya. huM teA bheda, teAha na vasyA apane hade hai| lAla; hAjI aNusamajyArI gati eha, jainayuga 564 yAre dezane kyA kayA, bhutaSAMnera tAtkrAMta; sArI sa`pata radR rahI, zubhaTa savI huyA jyAMna. ra rIke muSa nAsI gayA, jANIne te duSTa; vIrakalA guNu pennIne', deva sakala saMtuSTa, dAnu` vIre raNakhetame, jodhA Sala kareha; gAmukha yakSe vIrane, huMkArA pabhaNeya. dhruvadevI jasa svAMmIne, deza gayA nIja ThAma; asurapati kare sevanA, lachI gai vISNu kAMma, DhAla 8 (hAjI lUmejhue varasAleA meha, Aja dIhADA dhaNu rAtrIja rAheA lAla e dezI. hAjI nisuNI zaMkara ja Mpe vayaNuM, hAjI sajIvana rahyA nara jeha, paritakSa kula Aye urdU haiA lAla. hAjI sArAhI gayeAre dravya sAra, sahasa game thelI gai heA lAla; hAjI nahI IhAM muggala paThANu, palaTaNuM bhIlAre avalI thai hai| lAla. hAjI nahI bhAu tAtA hAthImalsa, nahI vehala ratha dhArI gayA haiA lAla; hAjI nahI nAlagAlA keAkamAMNu, hA dAsahI na hastI rahyA hai| lAla. hAjI nahI balavaMta jasavaMta, joddhA paTTAuta te nahI hai| lAla; 3 4 5 1 2 3 * 5 ASADha-zrAvaNa 1983 E hAjI nahI pAyaka parIvAra, AbhaTTIi Araba gahamahI hai| lAla. hAjI nahI rANI jAyA rajapUta, nahI dakSaNI karatA chaTA heA lAla; hAjI kAtala padAratha nAMhi, kihAM habasIyArI tyAMma ghaTA hA lAla. hAjI nahI bure dhAra nimAMNu, pheArA lADA te nakkI dIse hA lAla; hAjI nahI nagArArI sarAMjAma, vastra amulika gayA tise haiA lAla. nayaNa brADI niraSyA nahI hai| lAla; hAjI daivata e AdinAtha, Apa khale kheThA rahe hA lAla. hAjI leAcana karyAMre kaMi deza, deva derA dAMma the lIe haiA lAla; hAjI teha na jANe eha deva, punya prabala sajIvana rahyA hai| lAla. hAjI arka nIhAlI rakSeta, sujasa savAi ne dIe he! lAla. hAjI astagata tihAM thAya, nIsA" sayara salakIe hA lAla. hAjI nidrA vasere asUrAM, madhya yaNa gaI te same hai| lAla; hAjI Apa rUpe arIhaMta, AvI ubhA arI sainyamAM hAlAla, hAjI sutA ke jAge sIvarAMma, khelAvyA tribhuvana dhaNI heA lAla; hAjI hiMdUyArA deva tuM nihAla, jaina zAsana mAMhi" suramaNI hA lAla. hAjI jAgRta thaI asurAMNu, madhya yaNa gaI te same haiA lAla; hAjI Apa rUpe arihaMta, AvI ubhA arI sanyameM hai| lAla, hAjI nUgAdI ja pe' suNa duSTa, nAMma jANyA nahI mAMharA hA lAla; hAjI hemavijaya supasAya, teja kahe` dAsa huM tAkArA haiA lAla. cha 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarIyAjIne rAsa sAru A sAthe rere sUNu tuM dharAtamAM, ajJAnI mati hIMna; kima kumati tuja upanI, thaI rahyA have dIna. 1 kesarIyA kAne kadI, navi lA te kema, te suSa tame anubha, kRta kamAI jema. 2 nIrvANa nirbhaya ame, pArII karI pAkhaMDa; luTI mANII paralachIne, pachADII jeha pracaMDa. 3 sADhA 5NavIza dezameM, ANuM phire akhaMDa; vastu amulaka je jeII, maMgAvII te DaMDa, 4 mAruM maraDI tujaneM, gunAha karyA che apAra; ke asura kara joDIne, bhAthuM vacana udAra. 5 krUra vayaNa zuNI jInataNA, raNachaka huo asurAMNa. pAcho paDUttara na ucare, gaMgA trIyAM jaMpe vAMNa. 6 DhAla 9 (mArUcha nidralaDI neNAre vicagula rahI. e dezI.) chanacha asura trIyA kahe sAMbha, AdikaraNa AdinAtha he; sAMIjIrA rAyA. chana kI kadAgraha jAMNIne, - aba AyAye mAre hAtha he. sAMIjIrA rAya chanacha araja karuM? guno bagasII e AMkaNI. 1 jInacha kirIyA jANe ajAMNameM, soI pAMsarI AI Aja he sAMIjI jInacha Apa sarUpe iNa vidha malyo, pha vaMchita saryo kAja hai sArA 2 0 chanacha chacha deva avara avanI sameM, bhupere navi malyo tAsa ho. sA. chanacha tAharI avajJA karI juo, te ubho thAhare pAsa he. sA. 3 jI. chanacha rAulI ichA tehija karo, sakti tamArI anaMta he; mA chanacha paritikSa nayaNe nirajIe, atulIbala arIhaMta che. sA0 4 0 chanacha enA divasa nija punyathI, have te thAracha pasAya ho; sA. chanacha pUrapi jIvata thai dIe, jagatane tAmArI mAya che. sA. 5 0. jInacha aMtarajAmI mAharA, alaga allA tUhI pIra he; kanajI kAcha mulA sela saIda , mata vAlA meM phakIra ho. sA. 6 jI0 jInacha bAlamukuMda mAdhava tuMhI, nArAyaNa kRta Isa he; jIna pUnakAraka vRddha avaguNI, thArI godamAM mAro sIsa che. sA. 7 jI. jInacha tema guNa kadIe na vIsare, jagajIvana mArA prANa he; sA0 janajI je puna mAhare sIrathe karo, te karo e pramANa che. sA. 8 70 chanacha japere suNa tuM asura trIyA, mAMgII chaJI phaMDa eha ; sAva chanacha pAMca sahasa rajata maharuM, Apa amane mAnI teha he. sA. 9 jI chanacha nizuNI asura trIyA vina, gaMgA bAI tasa nAMma he; sA chanacha saptasata upara valI, desu tema bhaNI dAMma he. sA0 10 jIjanajI jera ro muja prIyatanuM, kahuM chuM geda vichAya ; sAru jIjI azvI-mAsa suda ekamanIsA, grIhI che aTaka tuma pAya he; sA0 11 jI0 chanacha AjathI nijatanuMthI saMvi, AbhuSa kayA dUra he; chanacha e baMdIo savidina pirase, jasa dina dAna hajura ho. sA0 12 0 chanacha mAMnI rajata asura saMve, hito A5Ne geha he; sA0 chanacha catra zukla saptamI dine, dAMma devanuM Ayo teha he, sA. 13 jI. chanacha chataDakA chAvara karI, adaza huA mAhArAya ho; sA chanacha dhUna daine asurapati, sAI nIja thAnaka jAya che. sA0 14 jIva sA. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 kalaza. sa0i chanacha sAMmalI AcharI sevanA, huM cAhuM nita evaho. sA chanacha A bhava parabhava bhavobhave, deje padAMbuja seva ha. sA. 15 jI. chanacha zuddha karaje ceM kavIyAM, tuma kare dAsarI lAja ha. chanacha o che vadhu je meM bhAsIo, micchA dukkaDa tAsa ho. sA16 jI0 chanacha saMvata vasucaMdra sunya salae, phanzana zukala vasaMta che; sA. janajI jatI dharmathI tharA serameM, gAyo kesarIyA mahAMtaho. sA17 ka. chanA tapagacchapati hIravijayasurI, viveka zubhaviSe sIsa he. sArA janajI tehanA bhAvavijaya bhalA, siddhivijaya kavI isa . sA. 18 jI chanacha rUpavijaya paMDita bhalA, kRSNavijaya sISya tAsa he; sA. chanacha raMgavijaya kavi kulatilo, bhImavijaya padma vAsa ho. sA. 19 jI. chanacha tasa padapaMkaja guNanile, hemavijaya supasAya ho; chanacha tehataNo bAlaka vade, apatya lIlAnyU samudAya che. tA. 20 jI. janajI bhaNe guNe je bhavI sAMbhaleM, tasa ghara suSa nIvAsa ho; janajI hemavijaya kavisero, suteja Adi janavara sahela suSakara saMdhUNe dhuleva dhaNI, vagadeza zaraje rIta vaje jIna zAsanameM suramaNI; dusama kAle Apa saMbhAle saoNga ghArI eparA, pragaTa mahimA sabala niyamA AsapUraNu jInavarA. 23 asura namAyo DaMDa pAyo thAvara jaMgama jagaja, jagajasa vadIto jaMga jItyo kesarIe kAjo; saMvata aDhAre satarA majhAre phAguNa dazamI suda valI, hemavijaya kaviteja bhaNe sayala mana AsthAphalI. 24 | iti dhuva rUSabhadevajIne rAsa saMpUrNa che . 1886 nA vairAga suddei ke zanivAre &i I [ A rAsa kAvyanI daSTie upayogI nathI, paraMtu zrI kezarIAi tIrthasaMbaMdhe keTalIka vAte atyAre bahAra AvI che te prasaMge A rAsanI upayogitA jaNAze. te rAsanI nakala munizrI saMpatavijayanA eka ziSya ghaNAM varSo pahelAM mane mokalelI tene A prasaMge khapa karyo che tenA kartA tejavijaya 19 mI vikramasadImAM thayA che ane teo hIravijayasuri-tenA vika-zubhavijaya temanA rUpavijayakRSNavijaya-raMgavijayabhImavijaya-hemavijayane e paraMparAe ziSya che. temaNe saM. 1870 mAM A rAsa racyo che. AnI hastalikhita prata cATa nA bhaMDAramAM cha pAnAnI saM. 1831nI tathA munizrI saMpatavijaya pAse saM. 1884 nI, ane muMbaInA zeTha vardhamAna rAmajI pAse nava pAnAnI maLI Ave che A vAta amArA jaina gurjara kavio bhAga 3 jAmAM Avaze. taMtrI, ] sA Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa67 567 adhyAtmarasika paDita devacaMdrajI adhyAtmarasika paMDita devacaMdrajI. gatAMka pu. 480 thI cAlu sImaMdhara vileja sukha pI. 68. A ja ekayabhAva. nija zakti prabhu guNamAM rame, te kare pUNunanda, 65. pitAnAmAM ane paramAtmAmAM sattAe eka guNa guNa bheda abhedathI, pIjIe zamamakaraMda. 20 paNuM che chatAM baMnemAM bheda zuM kAraNathI che te saMbaMdhamAM ti, prabhu siddha buddha mahedathI, dhyAne thaI layalIna, nija devacaMdra pada te lahe, niyAma rasa sukha pIna. 21 pite kahe che ke - -sImaMdhara vinati stara 2-912. pUchuM pUrvavirAdhanA, zI kIdhI iNe jIva, lAla 68. A vinatirUpa stavanamAM kavi pitAnA avirati meha Tale nahI, dIThe Agama dIva, lAla. 5. manoratha batAve che temAM pitAnA AtmAmAM apUrva ' (19 mAM viharamAna jinarU0 2-004) zraddhA u9lase che. kavi pitAno dInabhAva sarvAnubhUti mAharI pUrNavirAdhanA, jege paDaze e bheda, jina stavanamAM (2-818) jagatAraka prabhu vanavuM, paNa vastudharma vicAratAM, tuja muja nahI che bheda-15 vinataDI avadhArare, tuja darazana viNu huM bhamyo, -sImaMdhara vinatirUpa A0 2932 kAla anaMta apAra " ema kahI batAve che ne jina pratimA jina sarakhI-AtmapUjA, chevaTe potAnuM prabala AtmazraddhA batAvI Atmasi 66. jina pratimA-pUjA karavAthI jinanI pUjA ddhi prApta karI pUrNAnaMdanA vilAsano mane ratha aMte thAya che, ane jinavaranI pUjAthI AtmapUjA-ni- batAvavAnuM cUkatA nathI. japUjA thAya che, ema pote kahe che: adhyAtmarasikatA ema pUjana bhakti kare, Atama hita kAja 69. temanuM citta adhyAtma viSayamAM pitAnI taya vibhAva nija bhAvamAM, ramatA zivarAja, yauvanAvasthAthIja hatuM e pratIta thAya che. saM. devacaMdra jina pUjana, karatAM bhavapAra, jina paDimAM jina sArakhI, kahI sUtra majhAra. 1767 mAM pitAnI 21 varSanI vaye vraja bhASAmAM | (snAtra pUjA kaLaza. 2-868) racela dravyapakAzamAMja pote lakhe che ke - adhyAtama zailI sarasa, je mAnata hai jaina, jinavara pUjAre te nija pUjanAre, pragaTe avaya zakti, te vAceMge graMtha yaha, jJAnAmRta rasa lIna, paramAnaMda vilAsI anubhavere, devacaMdra pada vyakti- guna lachana 5hicAnike, heya vastu kari heya, (vAsupUjya stara 2-675) cidAnaMda cinmaya agama, zuddha brahma Adeya. pUNunanda prApti. paramAtma(? paramArtha ) naya zuddha dhari, ziva mAraga ehIja, 6 9. vibhAva tajI devAya ne nijabhAvamAM ramAya yahe hameM nava bhame, yaha graMtha bIja. (2-548) te mATe pahelAM puSTAlaMbana jinapratimA sevI te -pAramArthika-nizcaya naya upAdeya karI zuddha dvArA AtmaguNa-AtmasaMpadunI puSTI karI anubha braDA-paramAtmAnAM guNa lakSaNa jaNa jJAnAmRtarasalIna vathI kamaoNvaraNuthI matta thayelI paramAtmatA -pUrNatA, thaI adhyAtmazali mAnya rAkhe teja khare jana, nirAvaragatA, nirAmayatA, tavabhAgatA, svarUpAnaMdatA tethIja mAhabhramaNa na karato zivamArganI prApti thaze. rU5 prakaTa karavI ghaTe; mATe prabhune vinatirUpa kahe cheH 70. A racanA pahelAM eka varSa-20 varSanI * prabhu dhyAna raMga abhedathI, karI AtmabhAva abheda, chedI vibhAva anAdi, anubhavuM rasasaMvedya. 16 vaye eTale 1766 mAM pote rAmacaMdrAcAryanA jJAnA. vinavuM anubhava mitrane, tuM na karIza pararasa cAha, vane bhAvAnuvAda thAnakIpika catuSpadI e nAmathI zuddhAtmarasaraMgI thaI, kara pUrNazakita abAha. 17 karI nAMkhyo hato. adhyAtma paranI rasikatA to temaNe racela adhyAtmagIta parathIja jaNAya che temAM Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 pote dharma-bhAvaadhyAtma zete mAne che te para kahe che keH 27 AtmaguNa rakSaNA teha dharma, svaguNavidhvaMsaNA te adharma, bhAva adhyAtama anugata pravRtti, tehathI hAya saMsAriitta, jainayuga 17 bhAbharuNa-jJAnAdine zuddha upayegamAM rAkhavA teja dharma-Atmika dharma che, nija AtmAnA jJAnAdi guNAne azuddha upayAge-parabhAvanA anusaravAthI nAza thAya--te Avarata thAya te adharma che. nAma sthApanA ane dravyathI adhyAtma che; paNa kharUM-nizcaya nayathI pAramArthika naye bhAva-adhyAtma e che ke jJAnAdika --sAta naya ( sApekSa tattvajJAna ), cAra nikSepa, pramANa ( pratyakSarAkSa ) Adi anusAra je jIva zuddha upayega anusAra pravRtti; ane tethIja saMsA-ajIva-navatattvAdinuM svarUpa jANe, sva-AtmaguNu rika che-nAza thAya ane siddhi prApta thAya. ane par eTale pudgalanA dharmanI vaheMcaNu karatAM haMmeza svarUpalAbha thAya. nizcaya nayathI Atmasva. rUpamAM STi rAkhI eLakhIne vyavahArazuddha vicarezuddha kriyA--AcarAe pravarte evA munirAja nizcaya-vyavahAranA upadeza de-nizcayadhama nirjarA hetu 71 jainadharmamAM adhyAtmamArga bharyo che ema jaNAvI pAkArI kahe che keH-- 24 8 ahe| bhavya tumhe ALakhA jaina dharma, jiNe pAmIye zuddha adhyAtmamarma, alpakALe DhaLe duSTa karma pAmIye sAya AnaMda zarma --45 --ahe| bhavya jIve-ahe| devAnupriya ! tame jainadharma--jine bhAkhelA dharma--nizraya Atmika dharma -jJAnAdika zuddhu upayoga lakSaNurUpa dharma, aMtara`ga sattAgate rahyA che--tene oLakhA-tenI eALakhANu karA; jehathI-vastusvabhAva eLakhyAthI zuddha adhyAtyanuM marma-rahasya prApta thAya eTale AtmasvarUpa prakaTa thAya-- --vizeSamAM alpa kALamAM duSTa-duHkhadAyI jJAnAvaraNIya ATha karmatA nAza thai nityAnaMda, parama sukha prApta thAya. 23 sarakhAve| bhagavadgItA vAya ' dhama~ nidhana zreyaH paradharmo bhayAvahaH / 24 yazAvijayajI kahe che ke:~ ASADha-zrAvaNa 1983 72. A pAmavA AtmajJAnI munirAjanuM avazya avalaMbana ghaTe, tevA muninuM varNana kare cheH25 naya nikSepa pramANe jANe jIvAjIva, svapara vivecana pharatAM thAye lAbha sadIva, nizcaya ne vyavahAre vicare je munirAja, bhavasAyaranA tAraNa niya teha jihAja, 46 adhyAtma viSNu je kriyA, te tanumatra teNe mamakArAdika yeAgathI, ema jJAnI kheAle. 125 gAthAnuM sImaMdhara sta. vastu tattve ramyA te nigraMtha, tattva abhyAsa tihAM sAdhu patha, tiSNe gItArtha caraNe rahIje, zukru siddhAMta rasa tA Dire. 25 sarakhAvA yazeAvijayajIkRta jeDa ahaMkAra mamakAranuM baMdhanuM, zuddha naya te dahe davana jima iMdhA, zuddha naya dIpikA mukti mAraga bhaNI, zuddha naya Atha che. sAdhune ApaNI--10 sakala gaNi piTakanuM sAra jeNe lahyuM, teDane paNa parama sAra evuja kahyu, elaniyuktimAM eDaviSNu navi miTe, duHkha savi vacana e prathama aMge dhare--11 zuddha naya dhyAya tehane sadA pariName, jehane zuddha vyavavArahIyaDe rame, malita vacce yathA rAga kuMkuma taNeA, hIta vyavahAra citta ekathI navi guNA--12 302 gAthA sImaMdhara sta. DhAla. 16 nizcaya dRSTi hRdaya dharIjI, pAme je vyavahAra, puNyazrvata te pAmaze", bhavasamudrane pAra. seAbhAgI jina ! 55 --125 gAthA sImadhara sta. DhAla 5, Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika pati devaca'jI 569 ekadama samajI na zakAya tevA svAbhAvika rIteja thAya tema thayuM che. - che, khAja vyavAradharma puSabaMdhanA haeNtu che-evA upadeza ane bhavasamuthI tAvAne jahAja-vahoNuM samAna jAvA. nirbhayapaNe bhArata jema vRddhA jhunuM khAlabhana karI samudrane tarIe tema bAhmajJAnIka munirAjane avala'nI bhavya prANI saMsAranA pAra pAme --vastudharma-AtmadharmAMmAM. ramaNa jeNe karyuM hAya te nizrcaya--thi vagaranA zuddha sAdhu. tattva-mA tattvanA abhyAsa jyAM TrAya, jyAM sadAkALa tenAja upayoga poM" kare te sAdhupa ya-sAdhunA mAga kahIe. mATe AtmasvarUpanA jANu evA gItA muninA caraNamala sevIe ke jethI kAniza kathAma niHsaMdeha evA siddhAMta-Agama-jinavANIne jJAnarasa cAkhIe. . ura bhASA haMmezAM viSayane anurUpa vI viSayanI gaMbhIratA ane viSamatAne laIne te viSaya zabdAdvArA khate teTalI sarala rIte samajAvavAnuM kArya kavitA-masta kavinA mAthe kaiAi lAvIte baLA rakAre mUkatuM nathI, paNa tenuM budhvaja uchaLIne te viSayane anurUpa zabdanA virbhAva kare che te tene pachI stavanAdi kAvyanuM mUrta svarUpa maLe che. devacaMdrajInAM cAvIzI ane vIzIe stavanA ye; temAM AvelA zabdAja evA che ke te temanA aMtaraMganI sthiti banAvI Ape che. te darekamAM parama jIvAbhyAsa, dIryaciMtana, AtmAga sthaLe sthaLe bAma Ave che. anya zAkhAyA-samAcAmAM gu tevuMja jarRA. chaka. pAvijJAnIone yoganA cAritranI bhinna nAnAM kAraNa rUpe pAMca vibhAga karyAM che. 1 adhyAtma 2 bhAvanA 7 dhyAna 4 samatA ane 5 vRttisa'kSaya. temAM gAmanI vyAkhyA evI karavAmAM AvI che ke vRttiyukta prANI eTale samyagmAdhapUrvaka aNuvrata athavA mALarUpa camAne dhAraNa karanAra prANI ci tyapUrNAMka-ucita pravRtti jANavI potAnA AgaLa vadhelA rUpane anurUpa maibyAdi bhAva saMyukata eTale maitrI, prameAda, muditA ane karUNA e cAra bhAvanAthI sayukata thai, zivacanAnusAra-maharSie batAvelA AgamAnusAra tattvaciMtana karavuM te adhyAtma. devacaM mUchanI dareka kRtimAM potAnuM tavimAna 161 3. jyAM jue tyAM eka dekhAya che ne tethI temanI kavitA. sAmAnya cokane STi-na samaya tevI lAge te svAbhAvika che. temAM bhAvanA zabdo ayaMtrIka vA pAMDityamaya hAya ane te rAbdonA samanvaya rUpetAM vaye te zabdothI paNa vizeSa pAMDityamaya ane arthagabhIra bane, te pachI te ekadama sahelAIthI kavinAM vAkyo samajI na zakAya ane tene mATe bAlameAdhatI jarUra raheja. A kAraNeja daivayaM-sarva ane mayyAmasika pati vache ema A nibaMdhanA mathALe eALakhAvyA che. yazovijayajIne dravyaguparyAyarAsa paNa tenA viSayane aMge kaThina ane " vasa'ta-hArI ( ayyAma. ) 75 heArI e banAvI che (2-815 ane 2823 ) temAM paNuM AkhuM vakhatanuM paNuMne adhyAtmapara lai javAmAM AvyuM che. pahelI dArI TUMkI che. * Atmapradeza ra-gasthala anupama, samyagdarzana raMga re nija sukhA saucAtutA niguNu khela vasa'tare, nija sukhake sadheyA. parapariNati ci'tA tathya nijame', jJAna sakhAke saoNMgare,~ni N vAsa kharAsa surUci kezara dhana, chAMTA parama prameAdare, AtamaramaNa gulAlakI lAlI, sAdhaka zakti vinAdare-ni dhyAna sudhArasa pAna maganatA, bhAjana sahaja svabhAgare, rijha ekavatA tAname' vAje, vAjiMtra sanamukha yogareni. zukaladhyAna hArIkI jvAlA, nale karma kaThora re, roja prakRti ratha dekhata nirdeza, bhasma beva nipara -nika deva mahAjasa guNa avala bana, nirbhaya pariNati vyaktire, jJAne dhyAne ati bahumAne, sAthe muni nija zaktire-ni sakala adbega aleza a'sagata, nahi have siddha r () devacaMdra ANAme khele, uttama cuMddhi prasiddha dhvani bIjI DImAM vanImAM prAMtAM sAdhanAnA vistAra adhyAtmadaSTie karavAmAM AvyeA che. * jina sevanathe' pAIe hA, zuddhAtama makaraMdaH-- tattvaprIti ' vasa'taRtu ' pragaTI, gaI zizira krupratIta, Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga 500 ASADha-zrAvaNa 1983 dumiti rajanI laghu bhaI che, sadha divasa vadIta-ji0 78. devacaMdrajIe aSTa pravacana mAtA (pAMca sAdhyarUci susakhA milI he, nijaguNa carcA " khela, samiti ane traNa gati ) para khAsa svAdhyAya suMdara bAdhaka bhAvakI niMdanA he, budha mukha gAriko' mela-ji. ane ura vicAramaya racI che. tenI aMte pita prabhuguNagAna sujhaMdasuM ho, vAjitra atizaya tAna, vade ke - zuddhatatva bahu mAnatA, khelata prabhu guNadhyAna-ji. pariNati de bhaNI je niMdatA, kahetA pariNati dharma, guNa bahumAna "gulAlasAM' he, lAla bhaye bhavi chava, gagraMthanA bhAva prakAzatA, te vidAre ho karma-suguNa rAga prazastakI dhamameM " he, vibhAva viDAre atIva-ji. alpakriyA paNa upakArIpaNe, jJAnI sAthe ho siddha, jinagaNa khelameM khelata ho, pragaTa nijaguNa khela, vaca8 sahita mani-vRdane, praNamya saMcala samRddha-su Atama ghara Atama rame che, samatA sumatike mela-ji. te tariyAre bhAI te tariyA, je jina zAsana anusariyAjI, tava pratIti "pyAle " bhare che, jinavANI "rasapAna', jeha kare suvihita muni kiriyA, jJAnAmRta rasa dariyA-te. nirmala bhakti "lAlI jagI ho,rIjhe ekattatA tAna'-ji. viSaya kaSAya sahu parihariyA, uttama samatA variyAjI, bhavavairAga "abirazuM" he, caraNaramaNa sumahaMta, zIla saMnAha kI pAkhariyA, bhavasamudra jala tariyAjI-te. samiti gupati vanitA' rame ho, khele he zuddhavasaMta'-ji0 samiti gapatize je paravariyA, AtmAne de bhArayaNa, cAcara" guNa rasIyA liye ho, nija sAdhaka pariNAma, - AsravadvAra sakala AvariyA, vara saMvara saMvariyA-te Asa. karma prakRti arati gaI ho, ulasIta Amrata uddAma-ji. sthira upayoga sAdhana mukhe ho, "picakArIkI dhAra', 7, devacaMdrajIe yogagraMtha vAMcyA vicAryA upazama "rasa' bharI chAMTatAM ho, gaI tatAI apAra-ji hatA. " AgamAmAM yoga mATe dhyAna zabda prAyaH guNa paryAya vicAratAM he, zakti vyakti anubhUti, vaparAyelo che, pachI khAsa yogano viSaya dAkhala kavyAstika avalaMbatAM ho, dhyAna eka prasUti-ji karanAra zrImadda haribhadrasUri che. "temaNe pAtaMjala rAga prazasta "prabhAvanA' he, nimitta karaNa u5bheda, yoga satramAM varNavelI yoga prakriyA tathA tenI khAsa nirvikalpa susamAdhimeM ho, bhaye he triguNu abheda-ji. paribhASAo sAthe jana saMketanuM milana paNa karela ima zrI datta prabhu guNe ho, "ga" rame matimaMta, parapariNati "raja ghAyake ho, niramala siddhi "vasaMta-jika che ane yogadaSTi samuccaya (ke jenuM bhASAMtara ATha kAraNathuM kAraja sadhe , eha anAdikI cAla, dRSTinI sajhAya tarIke yazovijayajIe karela che) mAM devacaMdra pada pAI he, karata nija bhAva saMbhAla ji. vaNavelI ATha yogadaSTie te upalabdha samasta - 77--" AgamomAM varNavelI sAdhucaryA jotAM yogasAhityamAM navIna dizA che ! pachI hemacaMdrAcApAMca yama-vana, tapa, svAdhyAya Adi niyama, indri- yaMnuM yogazAstra Ave che; ne temAM pAtaMjalanA vajaya rU5 pratyAhAra ItyAdi je khAsa yoganAM yogAMge sahita temaja zubhacaMdrAcAryanA jJAnArNavanA aMgo che teone ja sAdhujIvananA mukhya prANa mAna- padasthAdi dhyAnanuM varNana che. pachI najara kare tevA vAmAM Ave che. janazAstramAM vega upara tyAM sudhI gagraMtho racanAra zrI yazovijayajI che. vAMco abhAra mUkavAmAM Avyo che ke, prathama to janazAstra dhyAtmasAra, adhyAtmapaniSadu, ane 32 batrIzIo mumukSuone Atmacintana sivAya anya kAryomAM temaja jJAnasAra, zAstravArtA samuccaya-garvizikA pravRtti karavAnI saMmati ja nathI ApatuM, ane na ane Dizaka-para TIkA, ne maharSi pataMjala - chUTake pravRtti karavAnI AvazyakatA hoya to te nivRgasUtro para ladhu vRtti. A sarva jaina prakriyA anusAra ttimaya pravRtti karavAnuM kahe che. eja nivRttimaya che. upAdhyAyajInuM zAstrajJAna tarkakauzala ane yogA, pravRttinuM bIjuM nAma janazAstramAM "aSTakacana mAtA nubhava ghaNAM gaMbhIra hatAM. temaNe potAnI vivecanAmAM evuM che. sAdhujIvananI dainika temaja rAtrika caryAmAM je madhyasthatA, guNagrAhakatA, sUkama samanvayazakti tRtIya prahara sivAya bAkInA traNe praharomAM mukhya ane spaSTabhASitA batAvelI che tevI anya AcApaNe svAdhyAya ane dhyAna karavAnuM vidhAna che" eMnI kRtimAM ochI najare paDe che." (paMDita (paMDita sukhalAlajI. "yogadarzana'), sukhalAlajI.) devacaMdrajIe A graMthe vicAryA jaNAya Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmarasika pati devaca'cha che; te jainazAstra dhyAnapara vadhu bhAra mUke che tethI dhyAnapara pAte paNa vadhu dhAna ApyuM hatuM dhyAnapara prIti. 8. dhyAna e rAjyeAmanuM aMga che. dharmadhyAna ane zukala dhyAna e jaitayogamAM rAjayoga che. a dhyAtma ne dhyAnane arasparasa nikaTa sabaMdha che. adhyAtmayeAgamAM tattvaciMtana che, dhyAnamAM paNa tattva cinana che. lakSyane uddezIne prathA baMdha thAya ane mUkSmabodhathI sahita TAya tene dhyAnayoga kare che. temAM ekAgratA AvatAM ghA uDe khedha thai jAya che. cittanA khuda dvaMgAdi A dAvAnA a nukrame nAza thAya che. baMne samatAthaiAtra prApta thAya che. vyAvahArika draSTithI amuka vastuo STi ne amuka aniSTa che. tevI kalpanApara vivekapUrvaka tatvanirNaya muddhithI rAgadveSaneA tyAga te samatAyeAga che. 81. deva'drajI vicAraratnasAramAM (1-983) * Amasama vyavasthAna upapogarUpa dhyAnadazA ii OM pamAya ! ' e prazna upasthita karI uttara Ape che: " meAhavaza 'jIva parabhAva anuyAyio pravRtti kare che. mithyA sukhanI tRSNAe bhUlyA thakA sa'sArabhramaNa kare che; uAre masthiti pade cAra padhdhatti re, ane "dhAre parapravRtti TaLe tyAre viSaya thakI virakta buddhi thAya, ane teNe karI maneArAdha thAya, kemare kAraNa vinA kArya banatuM nathI, manane bhASAnuM kAI kahyu ke dAma na DhAyA te`saMkalpa vikalpa syAnA kare? jema tRNa vinAnI mimAM paDelA agni kene khALe ?-arthAt pAtAnI meLe upazamI jAya che tema viSayavAMchA TaLavAthI mana peAtAnI meLeja rUMdhAya ane mana rUMdhAyAthI mananI caMcaLatA maTe, te vAre mana ekAgra thaIne AtmAne viSe pravarte.....e tre paNa pAriMgane AtmapariNAAna hIMbe mae, paNa bAhya kriyArUpa nathI kahyuM......tyAre zuddhAtmApayoga avasthAnarUpa nirmaLa dhyAnadazAnI parama zItaLa zAMta suga'dhinI anubhava leherIonu AtmA AsvAdana kare, te sukha ApaNe paudgalika sukhanA bhIkhArIe zuM naNIe ? 51 pote mra khaMDamAM banAvI che tene hetu A rIte guge ke-- 82. devacaMdrajIne dhyAna upara ati prema hatA. te paranA graMtha vAMcyA vicAryAM hatA. zubhacadrAcAthaMnA zAnArjIva vagara parathI dhyAnadaSikA catuSNI vRthA naNI bhrama tajI, jAgA meAkSa nimitta grahe rAjya samabhAvano, sabhAlI nIja tatta. valI kANa upAya ri, janma jAta duHkha Aya, tRSNA viSaya taNI prabala, prazame keNa upAya pUjya teha gamAvitrA, kAMraNa kahIyeA graMtha, kira udyama apane kahUM, baMdha meAkSano patha. UMcI dhvani kara vikane, gurU che e upadeza. jiSNu Arya nija thA, he na durgati verA (1-45) 83. A AkhA graMtha vAMcI manana karavA yeAgya che. dhyAna saMbadhI AgamasAramAM paNa TuMkAmAM tenA prakAra vigere batAvyA che. ( 1 leA bhAga pR. 48 thI 54 ). bhAvanA saMbadhI paNa tyAMja kahevAmAM AvyuM che. temaja muni paMcAganA uttama prakAre varNavI che ( khIjo bhAga pR. 951 thI 992) A sarve uparathI devacaMdrajI prayala adhyAtmarasika hatA e nirvivAda che. temanA saMbaMdhamAM temaja temanA tathA saMbaMdhI ghaNuM ghaNuM lakhI-kahI zakAya tema che ane yArDa hArDa lakhatAM kahetAM paNa ghaNA vistAra thaI go che to bIjAM kAI bIna samaye ne sthaLe kahevA lakhavAnuM rAkhI vistArabhayathI ATaluM jaNAvIne atyAre sattApa pakaDa che. 84, devacaMdrajI ghaNe prasaMge zuSka kavi lAge che. khAna'dhanacha zAMta sAthe phikaka kiva che. vacachanuM bhU-bahuzrutapaNuM che ane jJAnI kavi tarIke zAstranA kaThina siddhAMtA saraLa bhASAmAM lAvavA devacaMdrajIe prayatna karyo che paNa temAM saMpUrNa saphaLatA maLI nathI ema mArA namra mata che. akhA ema mAnatA hatA ke * jJAnInI kavitA na gaNIza * tevuM cadracha saMbaMdha kahI zakAya. devacaMdrajIe bhakti kayAMka kyAMka gAI che paNa samuccaye tenAmAM vicAra ane buddhivAdanuM pA dhAnya che. A nibaMdhanuM mathALuM bAMdhavAmAM devaca'drajIne pati kahelA che te khAsa hetupUrvaka ja che kAraNa ke tenA zabdo paMDitAinA vizeSa pramANamAM jhaLakATa mAre che. te zabdomAM, ee tevuM sutrarasika kavine bhAve tevuM padayAzima satra nathI Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 jenayuga ASADha-zrAvaNa 1983 AnaMdadhanajI ne yazovijayAdimAM jovAmAM Ave che tacha para pariNati ramaNutA, bhaja nija bhAva vizuddha, tevuM nathI. janetara kavio paikI akhe, prItama, AtmabhAvathI ekatA, paramAnaMda prasidhdha. 3 dhIre, je Adi sAthe devacaMdrajIne sarakhAvI zakAya svAduvAda guNa pariNamana, ramatA mamatA saMga, paNa te karavAno prayAsa vistArabhayathI atra se sAdhe zudhdhAnaMdatA, nirvikapa rasa raMga 4 mekSa sAdhanataNuM mUla te, samyagdarzana-jJAna, nathI. " akhAnI vANImAM saraLatA atizaya che vastudharma avadha viSNu, tusakhaMDana samAna. 5 kaThina siddhAntonuM sUkSma pratipAdana che; paNa prIta Atmabodha viSNu je kriyA, te te bAlacAla, manI vANI pAse akhAnI vANI zuSka lAge che. tatvArthanI vRttime lete vacana saMbhAla 6 prItamanI paMktiomAM maLatI madhuratA-nathI akhAmAM, ratnatrayI viNa sAdhanA, niSphala kahI sadIva, nathI dhIrAmAM, nathI niSkuLAnaMdamAM. padalAlitya lokavijaya-adhyayanameM, dhare uttama jIva. 7 jeTaluM prItamamAM tathA dhIrAmAM che teTaluM akhAmAM idriya viSaya AsaMsanA, karatA je muniliMga, khUtA te bhavapakameM, bhAkhe AcArAMga, 8 nathI. prItama zAMta tathA zaMgAra rasamAM sarakhI zakti Ima jANuM nANI guNI, na kare pugala Asa, prakaTa karavA jAya che, paNa zaMgAranI chAyA tene zAMta zudhdhAtma guNameM rame, te pAme siddhi vilAsa. 9 rasamAM paNa praveze che. prItamamAM jJAna ane bhaktinuM satyArtha nayajJAna viSNu, na hoye samyajJAna, samAna baLa che, akhAmAM vicAra prAdhAnya che. satyajJAna viSNu dezanA, na kahe zrI jinabhANe. 10 bhejAmAM marma vANI jabarI che ane ghaNe prasaMge vaktA zretA yogathI, zruta-anubhava-rasa pIna, kaThora che. bheje eka sAdo niSkapaTI paramezvarano dhyAna dhyeyanI ekatA, karatA zivasukha lIna, 11 bhakta che. akho eka vicArazIla ane catura kavi 1-187. che. narasiMha ane prItama paramezvaranA anugrahane Icche A pachI teozrI kahe che ke - che. akha svAzrayI che. akhAmAM jJAnanI kaMIka Ima ja zAsanarUci, karaje zruta-abhyAsa, khumArI che." (rA. na. de, mahetA)-juo pAmI cAritrasaMpadA, laheza lIlavilAsa akhAnI vANanI prastAvanA) 1-188. AmAM jaNAvelA daSTibiMduthI devacaMdrajInI te jainetara 86. chevaTe AgamasAramAM (1-56) je gAthA zrImada devacaMdrajIe ApelI che te gAthA dareka sujJa kavio sAthe temaja jana kavio sAthe sarakhAmaNI karI zakAya. narasiMha akho devacaMdrajInA purogAmI vAcakane bhaLAvI mAruM vaktavya vizeSa na vistAratAM hAla huM zAnta thAuM chuM - che ne prItama Adi tenA pachI thayelA che. jaM sakaM taM kirai, ahavA na sake tahaya sahai / ' 85 temanA hRdayano Azaya nayacakrasArane aMte sadahamANo jIvo, pAvai ayarAmaraM ThANaM // je rIte jaNAvyo che teja Azaya dareka bhAvika je banI zake te karaje, athavA je na banI pitAnA hRdayamAM AlekhI rAkhe ne te pramANe vartana rAkhe te kalyANamArga samajAya ne maLeH zake che tathA prakAre sahaje-zraddhA rAkhaje, sadusUmabodha viSNu bhavikane, na hoya tatva pratIti, vaNa-zraddhA rAkhanAra jIva ajarAmara sthAna pAme che. tattvAlaMbana jJAna viSNu, na Tale bhavabhramabhIti. 1 vIrAt 2451 azvina zukala) saMtacaraNopAsaka, tatva te Atma svarUpa che, zuddhadharma paNa teha, aSTamI. tauM, tavAvAlA bAga trIramA re mehanalAla dalIcaMdadezAI. parabhAvAnuga cetanA, karmage che eha. 2 leDara cAla. muMbaI. ) bI. e. ela e. bI. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ No. 1732. 3rd. May 1927. To, K. B. MARZBAN Esq. B, A, Chairman, School Leaving Examination Board, University of Bombay. BOMBAY. Sir, With reference to the letter of your Board No. 596 dated 20th April 1927, we the undersigned beg to bring to your notice the strong objections of the Jain Community all over India and in particular Gujerat to a book like "Gujerat-no-Nath" by Mr. K. M. Munshi being prescribed as a text book for study at any of the University Examinations. The lower the examination and by consequence the younger the age of the candidates studying for it, the force of our objections to the book is obviously all the greater. You will realize our objections to the said book and other similar book of Mr. Munshi from a copy of the report prepared by the Sub-committee appointed on 29-8-26 by the Standing Committee of our Conference. A printed copy of the said report is here with enclosed and marked A. We may mention here that Mr. M. G. Kapadia who has made a dissenting minute to the said report has changed his view and has sent his explanation to Jain Dharma Prakash in Chaitra Issue wherein he states that the writings of Mr. Munshi are such as to offend Jain feelings. Without going into the details as regards other books of Mr. Munshi referred to in the report of our Sub-Committee, we will specially invite the attention of your Board to our objections as regards "Gujerat-no-nath ". The author has therein depicted Udayan who is well known in the history of Gujarat as a Jain Minister of great calibre and political insight so low and wicked as to get the houses of Mohomedans burnt and killing Mussalmans and that a particular surviving Mussalman victim by name Khatib is made to reach Jaisingh's Durbar where justice is meted out to him and his community. Prof. N. B. Divetia in his prefece to the said book as also the author's note on page 78 leads one to believe that the author was not drawing, on his own imagination for such acts of cruelty on the part of the Jains but had relied on a book called Jame-ul-Hikayat for drawing materials. On reference to the said book we find that the writer of the said book has depicted that the fireworshippers a term which is never applied Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The to Jains burnt down the houses etc, belonging to the Mussalmians. author as well as Prof. N. B. Divetia do not explain anywhere what led the learned author to twist the facts set out in the original and substitute Jains as the perpetrators of the cruelties rather than the fireworshippers. Hereto annexed and market "B" is a copy of the trars'ation of Jame-ul-Hikayet. The learned author furthermore depicts the said Jain minister Udayan to be running after and harassing a Brahmin girl a creature of his own fancy and has thereby tried his best to lower the character of Udayan for which history gives no record. Mr. Munshi has described his novels as historical novels. We annex an extract marked "C" from the critical and learned introduction to the book Mayanalladevi or " Gujerat-ni-mata" by Mr. N. V. Thakkur to show how misleading this description is. This extract will further show in what estimate Mr. Munshi's novels are held amongst the literary class. We may mention that as soon as it was known that an attempt was made to introduce Mr. Munshi's rovels in the University curriculum, we carried on correspondence with the University Registrar. We regret that our attention was not diawn by the Registrar that we should separately address your Board in the matter; otherwise we would have pointed out our objections to the Board before the said book was prescribed. On coming to know from the Secretary of your Board that the first 200 pages of "Gujerat-no-Nath" have been prescribed for the S. L. Examina. tion 1928, we have requested the secretary of your Board to place the correspondence carried on by us with him as Registrar of the Bombay University before your Board. Hereto annexed and marked "D" is a copy of our letter dated 29th April 1927 addressed to the Secretary S. L. Examination Board. From the correspondence passed between us and the Registrar you will see that we wrote to the Registrar of the Bomby University as far back as 7th March 1927 with a request to him to place our objections before the proper authorities. You will please further note that the Board sanctioned Mr. Munshi's book on 20th March 1927, after our objection as sent to the Registrar of the Bombay University. The feeling of the Jain Community are very strong all over India and resolutions have been passed in public meetings not only in Bombay but in other towns and cities such as Ahmedbad, Surat, Bhavnagar, Cambay, Dhulia, Songadh Ambala etc; and reports thereof have appeared in ernacular papers in Bombay. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ We have no intention of encroaching upon the right of the Board to prescribe such books as they select, but we feel that gross injustice bas been done to the Jains in prescribing a book which wound their feelings inspite of their protests in public meetings held in various cities and towns and of which protes to the Registrar of the Bombay University was informed. We are sure, the Board or the Sub-Committee would not have prescribed "Gujrat-no-Nath" for S. L. examination if the strong objections of our community had been placed before the Board. We have ventured, Sir, to address this letter to you as president and to the Members of the Board through you because we feel certain that the Board, taking into consideration that among the different communities residing in India, the Jains stand second to Parsis in education, that the Jains have contributed richly towards art and literature not only of the province of Gujarat but all other provinces of India, that the Jains are well known for their charities and their donations need not be mentioned in details, the Clock Tower of the Bombay University being a donation of the Great Jain philanthrophist Sheth Premchand Raichand will not, by keeping the said book as text book, disregard the feelings of the whole of the Jain community in this matter. Our objections to the said book being prescribed as a text book for any examination are not merely based on sentiment but on reason also. We do not know what ideal the Board wants to place before the students by prescribing a book which as shown above has distorted historical facts-a book which will give false notions about the history of Gujrat to students a book which depicts hatred of one class against another and does not contain any great principle of morality which may impress and benefit the students. As the Board must be well aware there is no dearth of suitable books in Gujrati literature which can be prescribed as a text without the slightest objections from any individual or any community. We trust that the Board, will in the light of what is stated above, reconsider the matter and substitute some other suitable book instead of "Gujrat-no-Nath" the book prescribed as a prose text for 1928. We earnestly request you, Sir, to place this letter before the Board at a very early date for being favourable considered. Soliciting an early reply. We have etc. (Sd.) M. J. MEHTA (Sd.) MOHANLAL B. JHAVERY. Resident General Secretaries. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANNEXTURE B History of India by its own Historians. Vol. 2 JAME-UL-HIKAYAT. ( Translation by Elliot.) RAI JAI SING OF NAHRWALA. (1. VI. 2.) Muhammad Ufi, the compiler of this work, observes that he never heard a story to be compared with this. He had once been in Kambayat (Cambay), a city situated on the seashore, in which a number of Sunnis, who were religious, faithful and charitable, resided. In this city, which belonged to the Chiefs of Gujarat and Nahrwala, was a body of fireworshippers as well as the congregation of Musulmans. In the reign of a king named Jaising, there was a mosque, and a minaret from which the summons to prayer was cried. The Fire-worshippers instigated the infidels to attack the Musalmans, and the minerat was destroyed, the mosque burnt, and eighty Musulmans were killed. A certain Muhammadan, a Khatib, or reader of the khutba, by name Khatib Ali, escaped, and fled to Nahrwala. None of the courtiers of the Rai paid any attention to him, or rendered him any assistance, each one being desirious to screen those of his own peruasion. At last, having learnt that the Rai was going out to hunt, Khatib Ali set down behind a tree in the forest and waited the Rai's coming. When the Rai had reached the spot, Khatibali stood up, and implored him to stop the elephant and listen to his complaint. He then placed in his bands a Kasida, which he had composed in Hindi verse, stating the whole case. The Rai having heard the complaint, placed Khatib Ali under charge of a servant, ordering him to take the greatest care of him, and to produce himn in Court when required to do so. The Rai then returned and having called his minister, made over temporary charge of the Government to him, stating that he intended to seclude for three days from public business in his harem, during which seclusion he desired to be left unmolested. That night Rai Jaising, having mounted a dromedary, started from Nahrwala for Kambayat, and accomplished the distance, forty parasangs, in one night and one day. Having disguised himself by putting on a tradesman's dress, he entered the city, and stayed a short time in different places in the market place, making enquiries as to the truth of Khatib Ali's complaint. He then learnt that the Mohamadans were oppressed and slain without any grounds for such tyranny. Having thus learnt the truth of the case, he filled a vessel with sea water and returned to Nahrwala, which he entered on the third Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ night from his departure. The next day he held a Court, and summoning all complaints he directed Khatib to relate his grievance. When he had stated his case, a body of the infidels wished to intimidate him and falsify his statement. On this the Rai ordered his water carrier to give the water-pot to them that they might drink from it. Each one tasting found that the vessel contained sea water, and could not drink it. The Rai then told them that he had failed unable to put implicit confidence in any one. because a difference of religion was involved in the case; he had himself therefore gone to Kambayat, and having made personal enquiries as to the truth, had learnt that the Muhammadans were the victims of tyranny and oppression. He said that it was his duty to see that all his subjects were afforded such protection as would enable them to live in peace. He then gave orders that two leading men from each class of infidels. Brahmans, Fire-Worshippers, and others should be punished. He gave a lac of Balotras" to enable them to rebuild the mosques and minarets. He also granted to Khatib four articles of dress." These are preserved to this day, but are only exposed to view on high festival days. The mosque and minaret was standing until a few years ago. But when the Army of Bala" invades Nahrwala, they were destroyed. Said Sharaf Tamin rebuilt at his own expense, and having erected four towers, made golden cupolas 'for them. He left this monument of the Faith in the land of Infidels, and it remains to this day. (Tarsa This name is used for Christiansand Fire-Worshippers. It would also some times seem to be applied to Bhuddists. ) These Balotras appear to derive their name from Balas, In persian. (One Mr. Writes this name "Balwa" another "Malu'-Malwa) ANNEXTURE. C rA. zrIyuta nArAyaNajI visanajI ThakakarakRta. mayaNallAdevI-gujarAtanI mAtAnI prastAvanAmAMthI, zrI vIrakSetra-vaDodarAmAM pragaTa thatA "sAhitya" nAmaka mAsika patranA vartamAna varSa I. sa. 1924 nA jAnyuArI mAsanA prathama aMkamAM prakAzita karAyelAM " pATaNanI prabhutA," enI me. DumAnI navalakathAo sAthe sarakhAmaNI" zIrSaka tulanAtmaka abhyAsanA pariNAmarUpa tathA nipakSapAta lekhamAM te lekhanA lekhaka rA. rAmacaMdra zukale pitAnA e lekhane lakhavAnA kAraNane darzAvatAM " sAMprata kALanA sAhitya kSetra" mAM nAvidha bIjonuM nikSepaNa thavA lAgyuM che; ane nUtana phaNagA pharavA mAMDyA che. " prajAbaMdhu" nA " vizeSAMkamAM ra. nArAyaNa Thakakare eka navI vastunuM Alekhana karI A kSetramAM khaLabhaLATa jagAvyuM - Adhunika navalakathAkAramAM ucca gaNAtA rA. kanaiyAlAla munazInI "pATaNanI prabhutA" " gujarAtane Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtha," ane "veranI vasulAta" nAmaka navalakathAo vizvavikhyAta kenca lekhaka me. humAnI " zrI mazkaTIyasa," " TavenTI iyasa AphaTara" ane "menTekrisTa" uparathI anukaraNa rUpe lakhAelI che ema temaNe vyakta karyuM che. prastuta lekhamAM rA. munazInI "pATaNanI prabhutA" nAmaka navalakathA mailika nathI. kintu meM. 3mAnI "zrI mazkeTIyasa" ane TavenTI iyasa AphaTaranA AdhAre lakhAyelI che ema puravAra karavAno mAro vicAra che. rA. Thakakare "pATaNanI prabhutA" e mAtra "zrI maskeTIyarsa" nuM anukaraNa che ema ulekha karelo che; paraMtu te na svIkAratAM mane je uparokata pustakamAM sAmya paNuM daSTigocara thayuM che te huM vIza." A pramANene lai prastAva karyo che ane tyAra pachI "pATaNanI prabhutA"nI "zrI mazkeTIsa" tathA TavenTI iyarsa AphaTara" sAthe atyaMta vicAra tathA vivekapUrvaka tulanA karIne teo AvA nizcaya para AvyA che ke - A uparathI ApaNe joIzuM ke mInaLanuM pAtra ghaDavAmAM enanA pAtrane upayoga karavAmAM AvyA che. muMjAlanA pAtramAM bakIMgahemanI chAyA levAmAM AvI che.'muMjAlamAM je prema che, je rANI sAthe tene saMbaMdha che. te bakIMgamanA ena sAthenA saMbaMdhanA uparathI lakhAyeluM che. muMjAlanuM caMdrapura javuM, tyAM mInaLa sAthe saMbaMdha, mInaLanuM muMjAla mATe pATaNa AvavuM, banne vacce prema itihAsamAM kayAMya draSTigocara thatAM nathI. ItihAsamAM te mAtra kaNadeva eka citrakAre lAvelI mInaLanI pratikRti joI tenA pyAramAM paDe che, mInaLa pATaNa AvI paraNe che, zyAmavarNI hovAthI aNamAnItI thAya che, ane muMjAlanI madadathI pitAnuM sthAna prApta kare che, evuM AlekhavAmAM AvyuM che. zrIyaMta munazIe potAnA pAtromAM aitihAsika ghaTanAene caratI mUkI, A AdhArabhUta thayelA pustakane ja itihAsa gujarAtanA itihAsa tarIke palaTAvI dIdhA che. "pATaNanI prabhutAmAM muMjAla ane mInaLano prema vArtAnuM madhyabindu che. kintu karNadevanuM mAtra citra je tenI pAchaLa mugdha thanAra bALA muMjAla sAthe prema kayAMthI rAkhe ? rA. munazIe A pramANe phrenca itihAsanI kAyA palaTAvI ApaNAM itihAsamAM tene ANe che, ane tethI mInaLadevI jevI satI sAdhvI patiparAyaNa ane prAtaHsmaraNIya rANIne vaLI kara vyabhicAriNI jevI cItarI ItihAsanuM khUna karyuM che. mInaLanuM pAtra banAvavA ena ane mIlADInAM pAtronuM saMmizraNa karavAmAM AvyuM che. mInaLanI krUratA, kIne levAnI dAnata, bhayaMkara kAma karavAnI hiMmata, sarva mIlADI uparathI levAmAM AvelAM che. muMjAlanA pAtramAM bAkI rahemane aMza levAmAM Avyo che, chatAM mukhyatve karI te pAtra rIzelyu ane mejharInanuM mizraNa thaI baneluM che ema nirvivAda manAya che. "ApaNe have eka navI vastu hAthamAM laIzuM. zrIyuta munazI ane anyane ema jaNAve che ke mInaLane muMjAla sAthe mAtra hRdaya-prema hata; temano dehika saMbaMdha naha. " hRdayane punaHjanma" nAmaka prakaraNamAM rA. munazI lakhe che. "kaNa deva ! prabhu ! svAmI !" te manamAM bolI; te pAse paDelA bIjA lIA tarapha pharI, ane jayadevanuM meTuM joyuM; tenI rekhAe rekhA tapAsI; te moDhAmAM, te rekhAmAM kAMI aparicitatA kAMI kaDhaMgApaNuM dekhAyuM. A zabdone arthe vicitra lAge che. mInaLe karNadevane saMbhAryo, ane jayadeva sAmuM joyuM, te tenAmAM aparicitatA dekhAI Ane artha zo ? vastutaH tene bhAvArtha ema thAya che ke jayadeva zrIyuta munazInA matAnusAra karNadevane rasa putra nahatA, ane tethI mInaLa vyabhicAriNI hatI ema sAbIta kare che. hRdaya ane hRdayanAtha prakaraNamAM munazI mahAzaya lakhe che:-"meM tane kahyuM, ke kSudra vAsanA tyAgI ApaNe gujarAtanA staMbha thaI rahevuM joIe." kSaka vAsanA eTale hRdayalana nahIM, premalagna nahIM, paNa viSayasukhAnubhava. A zabda ema sUcana kare che ke candrapuramAM muMjAla pAchaLa gAMDI bananAra mInaLane tenI sAthe daihika saMbaMdha haze. A divase yAda AvavAthI muMjAlano jIva raheMsAya che. "muMjAla ! paraNIne tarata saMketa sAcavavA huM rAjagaDha utarI te yAda che ? te paLa yAda AvatAM huM badalAI jAuM chuM te vakhate te zuM karyuM ?" A sAMbhaLI muMjAlanA dheyano aMta Ave che. pachI Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mInaLa kahe che. eka paLa, te rAte muMjAla hatuM te thaIne rahe. zuM muMjAla ! e muMjAla !" kahI rANI pAse AvI ane muMjAlanA hAtha pakaDavA gaI, te ekadama pAcho haTI gaye. rANInI phATelI AMkhoe ane javalaMta mukha upara je agni dekhAtuM hatuM, teNe tene paNa bALavA mAMDaze." A vAkyane ze mArmika artha che te sahaja samajAya tema che. zrIyuta munazI A jagyAe cekhe cekhuM hRdayalagnane kere mUkI, daihika lagnanI taiyArIo karAve che. banne kAmathI uttama che. paNa muMjAla chevaTe rANIne, caDI, paTakI, nyAsI jAya che. A uparathI "te rAte hatuM te thaIne rahene artha "te vakhate te zuM karyuM......" e zuM sucave che? mAtra eTaluM ja sucave che ke je daihika saMbaMdha ahIMyA adhuro raheze te te rAtre amalamAM mUkAyale. AthI ApaNe joIe chIe ke rA. munazIe mInaLa ane muMjAlane daihika saMbaMdha paNa jaNAvela che. zrIyuta munazI upara te paLe paLe temane zuddha prema hatuM ane hRdayalagna hatAM ema lakhyA kare che, paNa mane lAge che ke temanA dhyAna bahAra A daihika saMbaMdha AlekhavAmAM AvyuM haze. rA. munazIe A pramANe chAnusAra game te ghasaDI kADhI kalpanAnA gheDa deDAvI gujarAtanA itihAsane kalaMkita karyo che. A aitihAsika ghaTanAonA khUna viSe darekajaNa zrIyuta munazInI virUddha paDayuM che, chatAM kalAvidhAna ane AvA lekhake e AvuM karyuM hatuM evA vAMdhA uThAvI rA. munazInuM kahevuM pratipAdana karanArA, satyanI hatyAmAM sadAcAra gaNanArA keTalAka bhAIo che, je ghaNe bhAge munazInA prazaMsakeja che. A viSaya upara vivecana AgaLa karavAmAM Avaze." 1 mujAlano daihika e che ke temanA vAlIo ane temane zuddha prema rA. munazInI "pATaNanI prabhutA' e eka milika kRti nathI, ema vAMcakavarga AthI sArI rIte samajI zakaze. Iyalama." meM rA. kanaiyAlAla munazInI aitihAsika navalakathAonAM saMbaMdhamAM je AkSepa "prajAbaMdhu' nA rikha mahotsavanA vizeSa aMkamAM karyo hato te AkSepa rA. rAmacaMdra zukalanA A tulanAtmaka lekhathI akSarazaH siddha thaI gayo che ane vadhe vAhe gAyate tattvo: e niyama anusAra rA. kanaiyAlAla munazInI aitihAsika navalakathAonA saMbaMdhamAM gata varSathI AraMbhAyelI sAdhaka tathA bAdhaka carcAnA pariNAme je satya hatuM te prakAzamAM AvI gayuM che. eTale have koIpaNa vicArazIla manuSyathI rA. kanaiyAlAla munazInI pATaNanI prabhutA' tathA gujarAtano nAtha' Adi navalakathAone gujarAtanA gauravane vadhAranArI aitihAsika navalakathAo tarIke oLakhAvavAnI dhRSTatA karI zakAya tema cheja nahi ane je kaMI manuSya evI dhRSTatA karaze te tenuM kathana pakSapAtanA pariNAma kivA pAgalanA pralApanI keTinuM ja manAze e sarvathA nirvivAda che. have aitihAsika navalakathAo zA kAraNathI lakhavAmAM Ave che e viSayane ApaNe kiMci vicAra karIzuM. itihAsano viSaya atyaMta gaMbhIra tathA gahana hevAthI saMsAranA anya vyavasAyamAM saMlagna thayelA sarvasAdhAraNa manuSyothI ItihAsane abhyAsa karI zakAtuM nathI, ane tethI keIpaNa dezanA mAnava samAjanI bhAvi unnati mATe tenA pitAnA dezanuM, tenI pitAnI janmabhUminuM je aitihAsika jJAna atyaMta AvazyakIya manAya che te etihAsika jJAnathI sarvasAdhAraNa janasamAja sarvathA vaMcita rahI jAya che. bhUtakALane itihAsa bhAvi utkarSanA mArgane sUcaka hevAthI sarvasAdhAraNa janasamAja pitAnI janmabhUminA bhUtakAlika ItihAsanA jJAnane koIpaNa prakAranA vizeSa ddhika parizrama tathA gahana abhyAsa vinA sahaja meLavI zake eTalA mATe vicArazIla tathA vidvAna purUSoe ItihAsane aitihAsika navalakathAnA manoraMjaka svarUpamAM sarvasAdhAraNa mAnavasamAja samakSa rajU karavAnA ane aitihAsika navalakathAo dvArA sarva sAdhAraNa mAnava samAjamAM aitihAsika jJAnane prasAravAnA sarala mArgane zodhI kADhaya che e navInatAthI darzAvavAnI AvazyakatA hoya evI mArI mAnyatA nathI. AvI rIte sarva sAmAnya janasamudAyamAM aitihAsika jJAnane manoraMjakatApUrvaka prasAra kare eja aitihAsika navalakathAne eka mAtra pradhAna uddeza hovAthI aitihAsika Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA niraMkuza ane 'Se etihAsika navA aitihAsikatA navalakathAnI racanAmAM kalpanA tathA kalAnuM mizraNa dALamAM mIThAnA athavA dudhapAkamAM zarkarAnA mizraNa jeTaluM ja thavuM joIe, ke jethI dALa tathA dudhapAkanI malika svAdiSTatA pramANe itihAsanI maulika vAstavikatA rakSAyelI rahe, ane temAM viparItatA kiMvA vikatino AvirbhAva na thavA pAme; kAraNa ke, je atihAsika navalakathAmAM paNa navalakathAkAra pitAnI yatheccha kalpanAonA niraMkuza ane game tema deDAvavAnI duSTatA karate rahe ane kalAnA nAmathI aitihAsikatAne pitAnI IcchA anusAra bhraSTa tathA vikRta karate rahete tethI aitihAsika navalakathAne je vAstavika uddeza che te vAstavika udezane sarvathA lopa thaI jAya che, ane evI kalpanApradhAna aitihAsika navalakathAo janasamAjamAM dezanA vAstavika itihAsane badale itihAsanI bhraSTatAneja prasAratI rahe che, ane dezanA itihAsanAM bhUtakAlika gauravane naSTa karI bhAva utkarSane paNa aTakAvatI rahe che itihAsanI bhraSTatA kiMvA vikati e zabdothI mAro je arthane darzAvavAno Azaya che te artha e che ke itihAsamAM je vyakitanuM cAritrya adhama AlekhAyeluM hoya te vyakitanA cAritryane aitihAsika navalakathAmAM Adarza kiMvA uttama AlekhavAno prayatna karavo e jevI rIte itihAsanI bhraSTatA che tevI ja rIte itihAsamAM je vyakitanuM cAritrya Adaza kiMvA uttama AlekhAyeluM hoya te vyakitanA cAritryane kalA athavA evAja anya koI paMgu nimittathI buddhipUrvaka nIca, hIna tathA adhama AlekhavAnI ceSTA karavI te paNa ItihAsanI bhayaMkara bhraSTatAja che. ane ItihAsanI e bhayaMkara bhraSTatA rA. kanaiyAlAla munazInI aitihAsika navalakathAomAM bhayaMkara svarUpamAM ApaNuM jovAmAM AvI zake che. kAraNa ke, gujarAtanA svAmI tathA pATaNanA prabhu karNa solaMkInI je satI sAdhvI dharmapatni ane gujarAtano nAtha siddharAja jayasiMhanI mAtA mahArANI mayaNallAdevI cAritryamAM alpasvalpa kalaMkane darzAvanArUM eka paNa pramANe gujarAtanA mInaLadevI itihAsanI upalabdha sAmagrImAM kyAMya paNa daSTigocara nathI thatuM. mAtra eTaluM ja nahi, paNa jenI niSkalaMkitA, pavitratA, patiparAyaNatA tathA alaikika prajAvatsalatAne darzAvanArA pramANe gujarAtanA itihAsa graMthamAM jyAM dRSTipAta karIe tyAM vistarelAM jovAmAM Ave che, te prAtaHsmaraNIyA gujarAtanI mAtA, ApaNuM sarve gujarAtIonI mAtA mahArANI mayaNallAdevI-mInaLadevInA niSkalaMka cAritryane rA. kanaiyAlAla munazIe pATaNanI prabhutA" nAmaka pitAnI lakhelI aitihAsika navalakathAmAM eka kuzaLa vyabhicAriNI vanitAnA cAritrya pramANe AlekhavAnI snehalagna kiMvA hRdaya lagna tathA kalAnA nimittathI ceSTA karI che, ane temanI e ceTa sarvathA vidhAtaka tathA ghaNAjanaka che, e vArtA vAdavivAdanA pariNAme upara jaNAvyA pramANe jeke nirvivAda siddha thaI cUkI che; tathApi AvI aitihAsika navalakathAo dvArA janasamAjamAM je ItihAsa bhraSTatAne pracAra thaele hoya te ItihAsabhraSTatAnA nivAraNa mATe ane sarva sAdhAraNa janasamAjamAM itihAsanI vAstavikatAne pracAravA mATe je aitihAsika navalakathAomAM ItihAsanI vAstavikatAnuM saMpUrNa rakSaNa karAyeluM hoya ane itihAsanI vAstavikatAne manoraMjaka svarUpamAM siddha karavA puratuMja jemAM kalpanAnuM kalAvidhAnayukata mizraNa karAyeluM hoya tevI zuddha aitihAsika navalakathAonA lekhana tathA prakAzanI atyAranA samayamAM ApaNA gujarAtI sAhitya kSetramAM anivArya AvazyakatA hovAthI "pATaNanI prabhutA'nI prativAdarUpiNI prastuta "mahArANI mayaNallA athavA gujarAtanI mAtA' nAmaka aihiAsika navalakathA lakhavAmAM AvI che ane jene gujarAtanI prajA mInaLadevI nAmathI oLakhe che, paraMtu karNATakavAsinI hovAthI jenuM vAstavika nAma mayaNaladevI athavA mayaNallAdevI che te mahArANI mayaNallAdevInA Adarza jIvana caritrane atha thI iti paryata prakAza karI zakAya eTalA mATe prastuta navalakathAmAM mayaNallAdevInAM karNa selaMkI sAthenA lagnane prastAva thaye tyArathI AraMbhIne karNAvatImAM thayelA kaNa selaMkInA mRtyunI ghaTana paryantane eTale ke saMvata 1138 thI saMvata 115ra sudhIne 15 varSano samaya levAmAM AvyuM che ane je jIvana avicaLa raheze te siddharAja jayasiMhadevanI kAryakAtinI eka anya aitihAsika navalakathA prastuta navalathAmAMnA keTalAMka pradhAna pAne AgaLa laMbAvIne lakhavAne mAre manabhAva che. paraMtu mArI e maratha siddhine AdhAra paramAtmAnI IcchA5ra raheluM hovAthI atyAre huM vizeSa kAMI paNa lakhI zakato nathI. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANNEXTURE. D No. 1698 29th April 1927. To, FARDUNJI M. DASTUR, Esq. Secretary, School Leaving Examination Board, University of Bombay. BOMBAY. Dear Sir, With reference to your letter dated 20th April 1927 bearing No. 596 of 1927 receipt whereof has been acknowledged by us on 26th April 1927, we beg to inquire of you whether you had placed before the members of the S. L. Examination Board or the Sub-Committee referred to in your letter under reply, the correspondence which passed between you as the Registrar of the Bombay University and us re-Mr. Munshi's books or whether you informed the members of the said Board or its sub-committee about the feeling of our Community against prescribing any of Mr. Munshi's books viz Patan-ni-Prabhuta, Gujarat-no-Nath, Raja Dhiraj, and Gujarat-na-Jyotirdharo, as a text book. 1 If you have not drawn the attention of the Board and the Sub-co mmittee, we shall thank you to place before the same the correspondence which passed between us and you as Registrar of the Bombay University, the report of the committee appointed by us re- Mr. Munshi's books, and the resolution passed at the public meeting of the Jains in Bombay. 2 Similar resolutions were passed by Jains residing in other places, such as Ahmedabad, Surat, Bhavnagar, Cambay, Pattan, Dhulia, Songadh Etc, and reports thereof have appeared in most of the vernacular papers of Bombay. 3 We encolse herewith copy correspondence, copy report, and the copy resolution for placing the same before the Board of the S. L. Examination and the Sub-Committee. . 4 We wish you had informed us in time whilst we carried on correspondence with you in this matter that a proposal was before the Board or its Sub-committee for prescribing books of Mr. Munshi for School Leaving Examination of 1928. In that event, we would have carried on correspondence with the Board or the sub-committee informing of the feelings of our community in this matter and would have furnished to them Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ passed at the public copy report of our committee and copy resolution meeting of the Jains in various cities and towns. 5 We trust you will place this letter and the papers sent herewith before S. L. Examination Board or the sub-committee and request theni to review their decision and set aside the order prescribing 200 two hundred pages of Gujarat-no-Nath for the S. L. Examination. 6 We shall hereafter, if required, submit in details our reasons to the Board or the sub-committee for not prescribing Gujarat-no-Nath for the S, L, Examination, Trusting that you will do the needful in us of the result and soliciting an early reply. the matter and inform We have the honour to be, Sir, Your most obedient servants, (Sd.) M. J. MEHTA. (,) MOHANLAL B. JHAVERY. Resident General Secretaries. 0 Anand Sagar P. Bombay 2. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tirasa | jaina yuga [ zrI jaina dheTa kaoNnpharansanuM mAsika-patra ] pustaka 3 bhAdrapada-Adhina, * * aMka 1-2 1983 mAnada taMtrI mehanalAla dalIcaMda dezAI bI. e. elaela. bI. - vakIla hAIkorTa, muMbaI Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama. viSaya. viSaya, logarasa-catuvizaMti jinastuti-taMtrI The Highest Life of Blissful jaina kanyAnA manoratha-taMtro dom through knowied. and Activity by shaw taMtrInI taidha zrI jaina vidyArthI Azrama-surata. te 1 navIna varSa. prAkRta pAThAvalI. paMDita bahecaradAsa jaM 2 saMsthAomAM sahakAra ApaNu chAtrAlaya ane zarIra saM5, 3 pATaNa ane suratanI zAna sabhA. rA. piTalAla puMjAbhAI parIkha. " 4 suratamAM eka tADapatranI prata. pratimAlekho ( suratanA ) rA. DAhyAbhAra 5 prAkRta pAThAvalI. caMda B. A. LL. B. vakI 6 vaMdha ciMtAmajano punarUddhAra. che. pipaTalAla puM. parikha. 7 jaina nyAyAdine paThanakrama. bhImapallInuM vIra-maMdira (0) 8 sAkSara zrI rasIkalAla choTAlAla. 9 zrIyuta makanajI mahetA tathA mohanalAla jhaverI. paMDita lAlacaMda bha. gAMdhI. 10 abhinava varSa maMgalaM, citoDa caitya paripATI ( ai. jyAM kharA jene agara kharA jaina banavA icchanAre saMgrAhaka taMtrI. zuM karavuM?-paMDita sukhalAlajI. vividha beMdha, 1 khAracInA yatizrIne khulAse. zIlavatInA rAsa' saMbaMdhI kaMIka rA. maMju 2 banArasa hiMdu yunivarsiTI ane jai lAla 2, majumadAra B. A. LL. B. bAlacaMdra sUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya. mULa 3 jaina hiMdu gaNAya ke ? aMgrejI-sva. cImanalAla DI. dalAla M.A. 4 saM. 1882 nA Aso vadi A sudhIne rIporTa. ane gU, anuvAdaka rA. caMdulAla esa. 5 upaderAko ane suratamAM pracAra kArya. zAha. B. A. LL. B. 14 6-7 upadezakone pravAsa. mehaparAjaya rUpaka nATakane saMkSipta sAra. 8 zeTha phakIracaMda che. skolarazipa. paMDita lAlane. 22 9 maMtrIpadamAM pheraphAra. prAcIna patra. saMgrAhaka taMtrI. 10 sukRta bhaMDAranI vasulAta, jainayuga -jainadharma, tattvajJAna, sAhitya, itihAsa, cAlu varSathI vArSika lavAjama jIvanacaritra ne samAja pragatine lagatA viSaye carca, sahita mAtra rU. traNa uttama jana mAsika. lakhe-jaina kaeNnpharansa -vidvAn muni mahArAjazrI tathA anya lekhakonI kasAyelI kalamathI lakhAyelA gadhapadha le temAM Avaze. 20 pAyadhunI muMbai -zrImatI jaina ve. kaMpharansa (pariSa) saMbaM. dhInA vartamAna-kAryavAhI ahevAla sAthesAthe apAze. A mAsika bahoLA pramANamAM phelA te dareka sujJa A patranA prada banI che. A trI : , . / jAherakhabara Apa mitrane paNa grAhake banAvaze saMgha na *ATe che patra che; te teo pariSadanA kAryamAM puSTi Apaze saranAme lakhavA ke maLavA bhalAmaNa che, Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga navIna varSa aMka. Aje dIpotsavIne divasa e bhAratavarSamAM rASTravAdanA punarjanamanI tithi che. pachI aneka parAjaya thayA, nirAzAo maLI e chatAM AzAne tAraka avicaLa che. bhArata punarjanma pAmI rahyuM che. Aje enuM smaraNa thaI rahyuM che. Aje ekaja niradhAra racIe. je mahAmAtAnA kheALAmAM ApaNe sau hindu, ma, pArasI, zIkha, jaina Ananda khelIe chIe; je jananI, ke kemanA ke dharmanA bheda vinA ApaNane sarakhuM poSaNa ApI rahI che, tenA putra tarIke ekaja niradhAra racIeH vikhavAda ane vitaMDAvAda amAre joIe; asamAna ane asahiSNutA amAre nahIM joie; ame sai arasparasa birAdaranAM AliMgana daIzuM, hadaya bheTADI navacetanya meLavIzuM ane sAmAnya dhyeyane mATe svAdhInatAnI devInI ArAdhane mATe eka ye jhujhIzuM ! -saurASTra 22-10-27. staka 3. - vIrAta ra4pa3 saM. 1983 bhAdrapada ane Azvina aMka 1-2 - - -- - - logassa-vIsa jina stuti. he karmanI kathA kadApi vyartha janArIe DhALamAM. ] karma raja uDADI jarA-maraNu kSINa karyo tIrthaMkara vIsa muja para prasanna ho-lokanA kanA utakara dharma-tIrthakare, lokamAM stavyA vidAyA ne pujayA je 'lI stavuM huM jina covIsa arvato-lokanA uttama rahI je thayA siMddha bhagavata-lokanA ma ajita saMbhava abhinaMdana sumati dravya-bhAvathI Arogya bodhilAbha ne paprabha supArzva caMdra prabhane vaMdu uttama samAdhivaranuM dAna to karo--lekanA -lekanA caMdrathI adhika vimala sUryathI adhika dha puSpadaMta zItala, zreyAMsa vAsupUjya prakAza jagatamAM kare je siddha bhagavato-lokanA mala anaMta dharma zAMti jinane namuM-lokanA mahAsamudranI samA, gaMbhIra sarvadA paranAtha mali munisuvrata nami e siddha prabhu amane siddhi ApatA raho-lekanA mi pArtha vardhamAnane namuM--lokanA tatrI, Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 jaina kanyAnA manoratha. mADha, hRdayamAM dharI prabhunuM dhyAna, dayAnI devI thaIne (dhana dhana ke jagameM naranAra, vimalAcala ke jAnevAle vicarazuM-jina. e rAhamAM ) zuddha gRhiNInA pALIzuM, satinA dharmAcAra, jina prabhu amArA deva, ame te sadA vijayane varazuM pavitra bhUSaNa zIlane sajIne, bharIzuM guNabhaMDAra ame chIe vijetA bALa, ame te sadA vijayane varazuM darzane jJAna ane cAritra, ame e vaDe mokSane rivAja khoTA ghaNA payAthI, samAja chinnabhinna thAya, prajA bicArI satvahIna ne, nirbaLa thAtI jAya junI e julamI che kurIta, ame to hiMmatathI dura --A baMne kAvyo gata vijayAdazamIne dine zrI karazuM-jina. muMbaI mAMgaroLa jana sabhAnA thayelA 36 mA vArSika tana mana dhanathI sahAya daI duHkha, dInanA karazuM dUra, meLAvaDA prasaMge te sabhA hastaka cAlatI kanyAzApatitapAvanI gaMgA banIne, vahezu dayAnAM pUra, nAnI bALakIoe gAyAM hatAM. varazuM-jina. taMtrI, taMtrInI noMdha. 1 navInavarSa, bhAratamAM koIpaNa eka ane mahAna saMsthA kharI A patra have trIjA varSano prAraMbha A aMkathI kAryasAdhaka nivaDe tevI hAya-prajAmAM joza mUkI kare che. sAMvatsarI parva bhAdrapadamAM Ave che, te parvanuM prajAne samasta prakAre kalyANa sAdhavAnA baLavALI nAmaja batAvI Ape che ke prAcIna kALamAM jenuM hoya-jana samAjanuM nAva yathAprakAre haMkAravAnI varSa bhAdrapadathI prAraMbha pAmatuM hatuM. A patrane paNa yogyatA dharAvatI hoya te zrI konpharansa-pariSadunA bhAdrapadamAM prAraMbha eka akasmAta ghaTanA thaI te saMsthA che. tethI tene poSavAno-vRddhigata karI balavatI, ghaTanA paNa sthAne yogya ja hatI ema jaNAya che. sAdhanasaMpanna ane smRtizALI karavAnA dareka jaina janatAmbara kaeNnpharansa heralDa e zrImatI vyakti, patra, ane saMsthAnA prayatno jana Alamane kaeNnpharansa devInuM pahelAM mukhapatra hatuM, tenI chevaTanI sukharUpa nivaDaze, ema amAruM mAnavuM che ane dareka kArakIrdinAM sAteka varSanuM taMtrIpaNuM karIne ame te sujJa vicAraka svIkAraze. mUkI dIdhuM tyAra pachI te baMdha rahyuM. punaH te sajI- khoTAM baNagAM phUMkavAthI kharo artha sarato nathI. vana karavAnA prayatna thayA ne A patra navA nAme alpasAra ativistAravALA lekho ke bhASaNothI zarU thayuM ne tenuM taMtrIpaNuM levAnuM amArA lalATe nakAmo kAlakSepa thAya che. ghavATa ane ati prazaMlakhAyuM hatuM te amArA murabbI vaDila mitra makanajI sAnI tALIomAM kAryazakti veDaphAI jAya che; muMgI je. mahetAnA AgrahathI amAre svIkAravuM paDayuM. tene sevA, pakSApakSI vagara udAtta udAratA ane paramatabe varSa thaI gayAM. te daramyAna teNe je je sevAo sahiSNutA rAkhI karye javAmAMja prajAne AgaLa kemanA prazno ukelavAmAM, jAhera rIte mUkavAmAM, dharma vadhArI zakAya che ane prajAne taiyAra karavAnuM vIjaLI tattvajJAna, itihAsa, samAja Adi kSetrane lagatA baLa pedA karI zakAya che. bIjAne kheTA utArI pADI lekho bahAra pADavAmAM bajAvI che te prajA samakSa che pitAnI baDAInAM vAjAM vagADavAmAM sAdhutA nathI. tethI tenA saMbaMdhI kharo abhiprAya prajAe ApavAnA che. vezamAM, vArtAlApamAM ke kRtimAM sAdAI, sIdhAI, banatAM sudhI A patre svIkArelI nItija svIcIvaTAI ane cokkasAImAM sAdhutA che-guNa cArika , kArIne cAlu rAkhI che. te siddha vAta che ke samaya ghaDatara che. A vAta ame patrakAro samajI laIzuM, Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha kAryamAM utArIzuM tyAre prajAne satya saMdeza maLaze, kaeNnpharansanI oNphisa che. bIjI jUnAmAM jUnI jema prajA AgaLa dhapaze ane araspara birAdarIne A esesiezana opha inDiyA nAmanI saMsthA che. ligana daine hadaye hadaya bheTArI svAdhInatAnI devInI keLavaNInI saMsthAomAM zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, ArAdhanA mATe eka sAthe khUjhIzuM. zrI muMbaI mAMgaroLa jana sabhAnI hastaka cAlatI samAjamAM aneka jAtanAM duHkho che, julamI jana kanyAzALA Adi, mohanalAla seMTrala lAyabrerI prathAo che, aMdhazraddhA ane ajJAnanAM jALAM che, vagere che. A sarvemAM sAdhAraNa rIte te tenI vyavadhananA durvyaya che, daridratAnA DhagaleDhagalA che, aneka sthApaka samitiomAM moTA bhAge ekanA eka autocrats che, saDelI saMsthAo che, dharmAdA khA. gRhastho che. A badhI saMsthAe pita pitAnA maMtrIo tAonA geravahIvaTa che, zikSaNa saMsthAomAM avya dvArA pita pitAnuM kSetra sAcavI kAma karyA kare, ane vasthA che. A badhuM sApha svaracha na thAya tyAM sudhI eka bIjhane sahAya, sahakAra ane zubha lAgaNInAM samAjano uddhAra thAya tema nathI. pacAsa varSa sudhI AMdelane ApatI rahe, te ISTa ane kAryasAdhaka atyAre jema che temane tema cAlyuM te samAjanI che. "eka tANe pitAnA gAma bhaNI ane bIjI zI sthiti thavA pAmaze eno vicAra lokanA tANe pitAnI sIma bhaNI'--ema kheMcAkheMcI ane kahevAtA netAoe-vicArakee kadipaNa karyo hoMsAtesImAM samAjanA zarIranI dorI tUTavAne che? te vicAra pukhtapaNe dIrdhadaSTithI karyA vagara saMbhava rahe; kadAca gAMTha paNa paDe; AvI gAMTha na paDe, sTekeja nathI-ane e vicArane aMge yojanAo tUTe na Ave eTaluM ja nahi paNa sarva balavatI karI kArya AraMbhI satata purUSArthathI te calAvyA vagara rahIne mukhya saMsthAne vadhAre balavatI kare, to te bIjo upAya nathI. cokhe cokhkhuM paNa saMyama. dorI aneka gaNI vaNatAM moTuM rAMDhavuM bane ane vALI bhASAmAM vinayapUrvaka saMbhaLAvI devuM paDe che. tenAthI dusAdhya kAryo paNuM susAdhya karI zakAya. ane saDAne jAhera pADI tene dUra karavAnI jarUra che. ghaNI vakhata ema lAge che ke vadhu vadhu saMsthAo A badhuM samajI samAjanA sarva aMgeno punarUddhAra- thatAM lAbhane badale hAni thAya che tethI te bane samAjanI punardhaTanA karavAmAM sau su potapotAno teTalI majabUta ane saMgIna kArya karI zake teTalI phALo Ape-amArA vinIta kAryamAM sahakAra Ape saMkhyAmAM karavI. eka ja prakAranI saMsthAo jema eja ame IcchI prabhu pratye prAthazuM ke "sana bane tema ochI rAkhavI; Ama thAya to eka samAna skiAma samAvitta hinta' dravyArAgya ane prakAranuM kAryo vadhu vyavasthita ane kAryasAdhaka bane bhAvAgya, bAdhilAbha, uttamasamAdhi saune Apo. che, Ama karavAmAM ghaNI vakhata vyaktitvathI aha2 saMsthAomAM sahakAra, tAne AghAta pahoMce che; paraMtu bIja pitAnA dareka gAma ke zaheramAM jyAM jyAM eka karatAM vyaktitvane nAza karyA vagara vRkSa ugADI zakatuM nathI vadhu jana saMsthAo heya te jopayogI kAryo pitA e khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ghaTe che. Ama na banI potAnA kSetramAM rahI karye jatI hoya to te sarva zake te mukhyataH eka bIjA pratye sahakAra sAdhI saMsthAo vacce araspara sahakAra-meLa prema ane eka bIjAnI unnatimAM pitAnI unnati rahelI che zubha lAgaNI hevAM joIe. ema jyAM na hoya tyAM e daDhapaNe mAnIne te pramANe kArya karavAmAM iSTatA ekano virodha karavA jatAM pitAne hAni ADakatarI che. dareka zaheramAM eka karatAM vadhu jana saMsthAo rIte pahoMce che eTaluM ja nahi, paraMtu te pradezanA AvelI che te sarvanA kAryavAhake uparanI hakIkata vAtAvaraNamAM vikhavAda rUpI jhera pesatAM tyAMnA saMdha dhyAnamAM rAkhI pita potAnuM kArya prema ane Adara iii AkhA vRkSane japhA lAge che. bhAvathI samasta samAjanA ekaMdara zreyanI bhAvanA muMbaImAM joIe te mukhya kendrastha saMsthA rAkhI karaze. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 3 pATaNa ane suratanI jJAnayAtrA, zeTha pAnAbhAI bhagubhAI, rA. pipaTalAla puMjAbhAI gata me mAsamAM pATaNanA jana graMtha bhaMDAra zAha (sukhI. jana vidyArthI Azrama), zeTha ratanacaMda jevA jatAM tyAM zeTha bhogIlAla hAlAbhAIne ghera khImacaMda Adie je sahAya ApI che te mATe te rahI je sagavaDa, sAdhana maLyAM hatAM te mATe te savane upakAra mAnIe chIe. dareka zaheramAMthIsajajana mahAzayane atyaMta AbhAra mAnIe chIe. gAmamAMthI AvA sahAyaka uttejako ane premI pATaNa te gujarAtanuM eka vakhatanuM cho sAtaso bhAIe maLI Ave, to jana sAhityane utkarSa varSa sudhInuM pATanagara, jana musaddI ane maMtrIonuM vahelo sadhAya emAM zaka nathI. A sAthe sAhityakAryakSetra, ane mukhya jaina zahera, ahIM pahelI vakhata kAre-sAhitya mATe kArya karanArAonI paNa khAsa AvavAnuM thayuM. khAsa gUjarAtI bhASAnI katie. AvazyatA rahe che. jana gUrjara kavio' nAmanuM je pustaka zrImatI kaeNnpha. pATaNa ane suratanI jJAnayAtrA e amArA mATe ransa devI taraphathI bahAra paDe che te mATe jovAmAM cirasmaraNIya prasaMge paikInA prasaMge che. tyAM aneka AvelI. tyAM phophalIo pADAnA, saMdhanA tathA sAgara bhaMDAra mojUda che, ane darekanI alaga alaga upAzrayanA bhaMDAre te mATe jovAmAM AvyA. lagabhaga vyavasthA che. pATaNanA bhaMDAro ekatrita karI sArA vyavasthA che. pATaNanA bha ArA akAtra paMdareka dahADA tyAM nivAsa hato. tyAMthI aneka "phAyaraprupha" makAnamAM vyavasthApUrvaka rAkhI dareka jJAnasAmagrI uktagraMthamAM Avela kRtionI truTio pipAsune saraLatAthI maLI zake tema karavAnI khAsa pUrNa karavAmAM maLI. AmarA te saMgrahagraMthamAM mUkA. jarUra che. AvA makAnanI jarUra mATe pravartAka zrI pela katiomAM mukhyapaNe pravartaka zrImakAMti vijayache. kAntivijayajIe ghaNA prayatana sevyo hato. tyAMnA jinavijayajI AdinI sahAyathI pATaNanA bhaMDA prasiddha dhanavAna zeTha saMdhavI nagInadAsa svarUpacaMdanA romAMthI kRtionI prazastio lagabhaga AvI gaI hRdayamAM tevuM makAna karAvI ApavAno bhAva pUro che hatI, tethI tenAM nahi utArelAM maMgalAcaraNa vagere ane te mATe khAlI jagyA paNa laI rAkhela che. lakhI levAmAM AvyAM ane e rIte te saMgraha teTalo have te para susthita makAna baMdhAvavAne Adara turasaMpUrNa banI zakaze. navina bahu jujaja hatuM. temAM karI tyAMnA graMtha bhaMDAro mATe khAsa Avazyaka suratamAM zeTha jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverInA mitra makAna pUruM pADaze evI ame nagInadAsa zeThane khAsa zeTha bhurAbhAI navalacaMda jhaverIne tyAM rahI A akaTo- vinaMti karIe chIe. suratamAM zrI mohanalAlajI, bara mAsamAM tyAMnA jina graMtha bhaMDAra jevAne zrI janAnaMda ane zrI jinadatta e traNa bhaMDAro mATe banyuM; temAM zrI sImaMdhara svAmInA maMdira targata graMtha patharanAM suMdara makAne thayAM che te mATe suratanI jana bhaMDAra jUno hato-te, vaDA cauTAnA upAzrayano bhaMDAra, samAjane ame dhanyavAda ApIe chIe. teja pramANe vaDAcATAne bIje amArA mitra rA. DAhyAbhAI bIja bhaMDArAnuM thaze ema icchIe chIe. motIcaMda vakIla hastakane bhaMDAra, zrI mohanalAlajI bIjuM badhAM bhaMDAramAMnAM pustakenI vistRta bhaMDAra, jinadatta sUri bhaMDAra ane zrI janAnaMda sUcie-TIpe nathI thaI te thavAnI jarUra che. zrI pustakAlaya bhaMDAra jovA maLyA. zrI ciMtAmaNI pArka. janAnaMda pustakAlaya surata, nI TIpa vistata che. tenI nAthanA maMdira, tathA sagarAmapurAnA upAzrayamAMnI temaja zrI mohana lAlajI bhaMDAra suratanI vyavasthA thoDI prato paNa joI lIdhI. A ja kAravavAmAM sArI che. bAkI sAmAnya rIte ApaNuM bhaMDArane ukta zeTha bhurAbhAI jhaverI, rA. DAhyAbhAI vakIla uddhAra dareka jJAnapaMcamI e ekadina sUrya prakAza ke jemaNe khAsa erapAthI AvI be divasa sAthe dekhavA jeTalo ghaNe sthaLe thatuM haze ane keTaleka ja rahI badhI sagavaDatA karI ApI hatI. zeTha cunI. sthaLe to te parvane divase pazuM teTaluM thatuM haze ke lAla gulAbacaMda dAlI A, rA. maganalAla badAmI nahi e savAla che. vakIla, zeTha bAlubhAI uttamacaMda, rA. ThAkorabhAi, jenone mATe pUrvAcAryo kata graMthe e moTe Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtrInI noMdha jabaro vAraso che; tenuM mUlya karoDo rUpIA paNa viSama vyahithayo nyAyAIiRvyAyAM vamodhyAyaH AMkI zake tema nathI. tene nAza thayo te jana samarthataH svati 1410 varSe veThTha thI huM puradharmatatvajJAnano paNa sAtheja nAza che. tenI najare 34 zrI javAva{Athe zrI pAzvarvatyA rakSA teja kharI dharmarakSA che. dharma Taka na Taka lalitaM pAna e tenA sAhityapara avalaMbe che. A vicAra pradhAne A pachI eka pAnuM che temAM lakheluM che ke: napaNe manamAM rAkhI jyAM graMtha bhaMDAra ke graMtha ke saM, 1486 varSe the20 patra rU54 mavAranAM vartha pratapAnAM hoya te sarvane uddhAra jyAM tene suvyava- g. putra saMjayaH che A parathI ema lAge che ke saM. sthita rAkhI zakAya tyAM rAkhI karavAnI jarUra che. 1489 mAM malabArathI lakhavA mATenAM tADapatro amane AvAM DhAM chavAyAM vrata pAnAMo copaDA maMgAvyA ne saM'. 1480 mAM eTale te pachInA varSamAM guTako Adi mokalavAmAM Avaze te tene sadupayoga pustaka lakhI pUruM karyuM. saMvata paMdaramI sadI sudhI karavA uparAMta uddhAra karavAnA sarva prayatno laIzuM. tADapatra para pustake lakhAtAM hatAM ane te tADapatra prabhu ! saine subuddhi sujADe. malabArathI pUrAM paDatAM hatAM te paNa sAthe sAthe siddha 4 suratamAM eka tADapatranI prata, thAya che. pratanA akSaro suMdara ane suvAcya che. zrI hukamamuninA apAsarAmAM zeTha ratanacaMda A graMtha mULa jainetara nyAyano chatAM te para jana khImacade amane lai jai eka sa. 1440 nI sAlanI di amane laI jaI eka sa. 1490 nI sAlanA vidvAne potAnI saMskRta TIkA lakhI che te parathI lakhelI lagabhaga eka hAtha lAMbA 326 pRSThavALA tADa- jaNAze ke jene brAhmaNoparaja vidyA mATe avalaMpatranI prata amane batAvI hatI. te prata joI amane batA hatA evuM nahi kahI zakAya. nyAya e durdhaTa ghaNo AnaMda thaye; te nyAyAlaMkAra janetara nyAyane viSaya chatAM temAM pAraMgatatA jana vidvAnoe meLavI graMtha che te mUla udayana kRta che ane te para zrI kaMThanuM che. TIkAkAra abhayatilaka gaNi kANu hatA te bhASya che ane te 5ra prasiddha jana nyAyazAstrI saMbaMdhI Aja aMkamAM paMDita zrI lAlacaMdanA lekha abhayatilaka gaNinI TIkA che. AnI prazasti ame nAme bhImapalIne vImaMdira' mAM ullekha che ane tyAM ne tyAM utArI lIdhI te ame ApIe chIe - - temaNe prAcIna gUjarAtImAM racele vIra-rAsa (saM. iti pramANAMtaropanaya prayAso dravya nigrahasthAna thAuM karthe niprathAna 1317 mAM ke te pachI turatamAM) A patranA saM0 divA prajara saMpUrNa rIvAM........ 1982 nA dIpotsavI khAsa aMkamAM ane te para zrI razmIti8do maratu mAvAna zrI cAturyAtrima ukta paMDitanI chAyA ane TippanI gata kAtikadhyaaye bhUmigRhe sthitAnapi rahasyArthAn samAdyotayan mArgazIrSanA jena itihAsa sAhitya khAsa aMkamAM zreyaH mAM kSo manAvavaMtho TurvavivA prasiddha thayela che; eTale teo saMvata caudamI sadInA vAtairadyayasaddazaH khalu navo yad gIH pradIpodayaH // 1 // prAraMbhamAM vidyamAna hatA. prAk saMhatya surAsureNa jaladhiM vyAloDya hemAdriNA A prata zrI sAgarAnaMdasUri para jovA mokalakUtaM sAmudde vayamaro sAmag : vAmAM AvI hatI; Ano uddhAra jana nyAyazAstrInA nyAyamopinamuM vAui crato yuvA purAvIya cA hAthathI thaI mudrita thAya te janetara sAhityasamAjamAM sAmana marthasAmacirAha jAvArthatArI mama ArA janonI nyAyazAstramAM nipuNatA batAvI zakAya tema che. tasya zrI jinaratnasUricaraNAM-bhojAMtike dhItinaH 5 ghAta pATA Dho-paMDita bahecaradAsane prAkRta zrI lakSmItilakAmiSeka nRpate- nArtharatnairchalat / bhASA saMbaMdhI eka graMtha lakhavAnuM kArya zrI kaeNnkakurvaannaatr suvarNadaMDarucirA durgArthavRttecchalA ransa ophisa taraphathI sepavAmAM AvyuM hatuM ane tisthAmayofchUto kayAjhayAH zrI vainayaMH mArA te temaNe pratikAra e nAmayA ubhAdhAna zrI jinezvarasUri viSyarA zrI pUruM karyuM hatuM. tyAra pachI temAM aneka vadhArA pheraphAra abhayatilakopAdhyAyanirmitAyaM paMcaprasthAna mahAtarka sAta prAkRta bhASAnu vyAkaraNa tamA Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 rAta purAtatva maMdira taraphathI prakaTa thayuM che. koIpaNa vinati che. te maLe tene upayoga tenA punaravAramAM ane bhASAnA saMpUrNa abhyAsa mATe tenA zabdakeza ane vaya thaze ne kAma pUruM thatAM te te prata AbAda sthitimAM vyAkaraNa e be vastunI khAsa moTI jarUrIAta pAchI vALavAmAM Avaze enI khAtrI ApIe chIe. che. prAkRta bhASAnI A baMne jarUrIAta, eka sAthe 7 jaina nyAyAdine paThana krama-akabara rahI abhyAsa karI eka sAthe bahAra paDela paMDita 1927mAM amadAvAda javAnuM thatAM tyAMnA gUjarAta yugala nAme zrI haragovindadAsa ane zrI bahecaradAse purAtatva maMdiramAM kArya karatA prasiddha jaina sAkSara pUrI pADI che te mATe te baMne vidvAnone dhanyavAda ghaTe paMDita zrI sukhalAlajI ane paMDitazrI bahucaradAsache. samAja tenI kadara karo-karatI raho ema icchIzuM. chane e prazna pUchavAmAM AvyuM hate ke jene have paM. bahecaradAse ukta taMtranA karavAmAM nyAyAdino khAsa zreNIbaddha saralatAthI cAlI chevaTanI sAthe sAthe pAThonI pasaMdagI judA judA prAkRta graMtha- samatA sudhI sAmAnya rIte paryApta abhyAsa karavA mAMthI karI prati vahAvI taiyAra karI hatI. te amane mATe cAlu prasiddha jaina nyAyAdi graMthomAM zuM krama prApta thatAM ja tene udhAra A aMkamAM ApI karavAmAM rAkhavA yogya che temanA uttaramAM TuMkamAM je temaNe AvyuM che. A pAThAnI cuMTaNI ghaNI suMdara thaI maLIne jaNAvyuM che ane jAhera karavAmAM Ave che - che ane te prAkRtanA abhyAsIone kAma Ave tema prathama kakSAke satra. che ja, tethI tenI jAdI nakalo paNa jana kaeNnpharansa (1) siddhasenakRta nyAyAtAra ane hemacaMdrakRta ekisa taraphathI sekreTarInI AjJAthI chapAvavAmAM anya vyavacheda dhAtrizikA mULa AvI che. AmAM have zabdArtha keza ne prastAvanAnI (2) samantamadra kRta Apta mImAMsA. jarUra raheze ane te taiyAra karavA mATe ame paMDita . bIjuM satra. bahecaradAsane vinati karI che. amane AzA che ke | siddhasenane mULa saMmatitaka te vinaMti teo svIkArI samAjane AbhArI karaze. ) akalaMkanI ladhIyastrayI ame paNa te mATe amArAthI banaze teTaluM karavAnuM trIjuM satra, sAhasa karIzuM. te taiyAra thatAM badhuM eka pustakAkAre (1) mANijyanaMdInAM parIkSA mukha satra bahAra paDaze. e rIte prAkRta bhASAnA abhyAsa mATe (2) vAdideva sUrinAM pramANunaya tavAlo kAlaMkAra eka vadhu sAdhana taiyAra thaze. A prAkRta pAThavatrInA saMtrI. cothuM satra (tatvajJAna) sarva haka svAdhIna zrI jana 30 kaeNnpharansa ophisa, muMbaine che, te vidita thAya. (1) tattvArthasUtra saMbhALyuM (2) pravacanasAra. 6 vaiSa ciMtAmaLino punaruddhAra-gujarAtanA ATaluM zIkhavAmAM Ave te jaina pramANu (nyAya) pratihAsanAM sAdhano paikI merUtuMgAcAryata prabaMdha ciMtA ane jana prameya (jana tatvajJAna)nuM bAkI rahe nahI. mana e eka sAruM sAdhana che. ne mULa ane tenuM gUja- AcAra graMthamAM hemacaMdrAcAryanuM yogazAstra ghaNuM rAtI bhASAMtara dhaNu varSo pUrve rAmacaMdra dInAnAtha upayogI che ane tenI sAthe sarakhAmaNI mATe zAstrIe karI chapAvyuM hatuM, paraMtu te ghaNuM azuddha AzAdharanAM sAgAra ane anagAradharmAmRta. ane aneka truTivALuM che tethI tene punaH jUdI jUdI 8 sAkSa zrI rasikalAla choTAlAla-temanA prato sarakhAvI zuddha karI puSkaLa TippaNIo ane paricaya amadAvAda jatAM thayo. teo eka samartha vivecana sahita prakaTa karavAnI jarUra che. Avo puna- vidvAna vipula vAMcanavALA bahuzruta ane pratibhAuddhAra hamaNuM thaI rahyA che. paraMtu te mATe prato zAlI sAkSara che, teonI sAthe vArtAlApathI ane jeTalI joIe teTalI maLI zakatI nathI to tenI sAmAgamathI jaNAyuM ke teo eka aNumeluM paNa je je prata upalabdha thAya teTalI meLavavAnI jarUra 5 ratna che. jarApaNuM bahAra paDavAnI lAlupatA rahetAM te te prata amArA para mokalI ApavAnI sarvane vagaranA saralatA ane sAdAImAM rahI vidyAbhyAsaMgamAM Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrInI neMdha jIvana gALe che. muMbaI yunivarsiTInI bI. e. chatAM nImAyA. kanvenzana zeTha kasturacaMda lAlabhAInA ane te DIgrI pote vAparatA nathI. gUjarAta purAtatva maMdi-dhyakSapaNuM nIce saphalatAthI bharAyuM ane temAM ja janarala ramAM rahI kArya kare che ane adhyApaka tarIke paNa resiDaMTa sekreTarI tarIke makanajIbhAI ane motI tAnI vidattAne lAbha vidyAthIone Ape che. caMdabhAI baMne nImAyA. baMnee sAthe rahI kArya karyuM. temaNe vaiHi pAThAvI nAmanuM pustaka atizramathI oNphisa pagabhara thaI, vidhavidha AMdolano thayAM ane taiyAra kareluM te hamaNAM ja ukta maMdira taraphathI bahAra navacetana reDAyuM pachI. motIcaMdabhAine vilAyata javAne paDyuM che ke jenI samAlocanA have pachI yathAvakAze thatAM temanI jagyAe makanajIbhAI sAthe bhAI mohanalaIzuM. teo purAtattva' nAmanA te maMdira taraphathI ni. lAla jhaverInI nimaNuka thaI. pachI zatruMjaya kaeNnpharansanuM kaLatA trimAsikanA taMtrI che temaja prasthAna' nAmanA adhivezana muMbaImAM thayuM; ane gata sapTembaranA aMta hamaNAMja be varSathI lagabhaga nIkaLI ati pratiSThA sudhI baMne maMtrIe saMyukatapaNe rahyA, pachI rAjInAmuM pAmelA mAsikanA taMtrImaMDala'mAMnA eka taMtrI che. baMnee saMyukatapaNe ApyuM. temanI sevA sTenDiMga temanI pAse muMbaI yunivarsiTImAM yogya jana pAya kamiTI banavA taiyAra na hatI tethI te kheMcI pustaka tarIke je mUkAyAM che yA je mUkI zakAya tevAM levA mATe khAsa Agraha karavA rUpe TharAva karyo. pote pustake noTsa, vagere sahita vartamAna paddhati para rahevA irachA rAkhatA nathI ema temaNe jaNAvyuM. saMzodhita karAvI taiyAra karAvI zakAya tema che. tenI vATAghATamAM aneka yojanA sucavAI ne paDatI kAvyAnuzAsana, tilakamaMjarI, taravArthasUtra, anekAM mUkAI. Akhare saMyukta rAjInAmuM svIkArAyuM. zrIyuta tajayapatAkA, vagere aneka pustakonuM kArya temanI cinubhAI solIsITaranI nimaNuka thaI kAraNa ke teo pAse laI zakAya te eka moTI khoTa pUrI paDe tema sAheba A uccapada jarUra svIkAraze evI khAtrI che. ApaNuM dhanasaMpana bhAIo yA saMsthAo A zeTha mohanalAla hemacaMde ApI; A nimaNukanI sarvotra lAbha leze? jenoe pitAnA sAhityane saMdaramAM khabara ApavAmAM AvI, zrIyuta cInubhAIe pote suMdara rIte tenI khUbIo sahita bahAra paDAvavuM te svIkArI zake tema nathI ema jaNAvyuM. A ucca joIe. te temanuM kartavya che ane te kartavya pAra pADavA padane mATe teo dareka rIte lAyaka che tema bIjA mATe zrImAna rasikalAla jevA vidvAnonI sevA game anubhavI lAyaka gRhastha zrIyuta metIcaMdabhAI, zeTha te bhoge meLavavI ghaTe ema amAruM namra mAnavuM che. maNilAla surajamala vagere aneka che. A pada satvara 9 zrIyuta makanajI mahetA tathA mohanalAla pUrAya ema amArI temaja saunI icchA che. jhaverI:-A baMnee saMyuktapaNe muMbaImAM jana makanajIbhAInI kArakIrdI joIzuM to teoe che. kaeNnpharansanA janarala resiDanTa sekreTarIo' tarIke ela ela. bI. nI parIkSA pAsa karI vakIlAta ela ela. bI. nI parali rAjInAmuM ApyuM che ane Akhare svIkArAyuM che. muMbaImAM zarU karI tyArathI jana samAjanA abhyadaya AthI amane temaja sarva pariSadakitaSI sajajanone arthe pitAthI banI zake teTalI sevA ApatA ja rahyA sakhata AghAta thayo che. temanI sevAo vidhavidha che. jana samAja pratye pitAne hRdayapUrvaka zubha ane samAjopayogI jovAmAM AvI che. lAgaNI ane prema che. jaina grejyueTsa esosiyekonpharansanuM adhivezana sAdaDI pachI ghaNAM varSa zananA sthApaka te hatA ane tenA mAnada maMtrI tarIke sudhI na bharAyuM. zeTha motIlAla mULajIe ekitanA ghaNI sevAo bajAvI che. kenpharansanA esisTaTa phaDanA sthiti AbAda rAkhIne kaMika jIvana rAkhyuM. sekreTarI tarIkenI sevAo paNa tenA ItihAsanA pAne teo svargastha thatAM kanvenzana bharavAnI tajavIja seMdhAyelI che. temanuM magaja analytical pRthakkaraNa thaI. zeTha mohanalAla hemacaMda, makanajIbhAI, motI. karavAnI zaktivALuM hovAthI dareka kAryo vyavasthApucadabhAI ane A lekhaka e cAra sekreTarIo raHsara kema thAya te para khAsa lakSa rAkhe che. berisTara Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 thaI AvyA pachI paNa potAnI sevAo Apeja temane mAtra tiraskAra karavAthI kArya sadhAtuM nathI, gayA che. muMbaInI dazamI konpharansamAM motIcaMdabhAI paraMtu temanI yojanAone jANI tenA pratikArarUpe sAthe saMyukta sekreTarI rahI ghaNuM suMdara kArya karyuM che. bIjI sAdhaka (constructive and counterane temAMja vyavasthita vizAla baMdhAraNa ghaDavAmAM AvyuM acting ) pravRttio yojI bamaNa jesathI kAryamAM ne pasAra thayuM. Aja baMdhAraNa haju sudhI cAlu che. apUrva daDha acaLa zraddhA rAkhI AgaLane AgaLa zrIyuta mohanalAla jhaverIe jokhamadArI vALuM dhakhe javAthI kAryasiddhi thAya che. zatruMjaya kaeNnpharansa AvuM pada potAnA jIvanamAM pahelAM prathama Aja bharAyA pahelAM je je sthitio vidyamAna hatI, svIkAryuM gaNAya. teo eka tarUNa chatAM Tharela ubhI thatI gaI ane ubhI karavAmAM AvI te te je ane zAMta che; ane temanAmAM tArUNyanA jANatA haze tene ja te kenpharansane siddha karavAmAM utsAha ane jesa che. AthI kaeNnpharansanA vidha paDelI muzkelIone ane te para vijaya meLavavAnI vidha kSetro upADavAmAM navA navA prazno ukela- kuzaLatAne khyAla AvI zake tema che. temanA jIvavAmAM, cAre bAjuthI AvatA patrono nikAla karavAmAM namAM A mahad prasaMga eka cirasmaraNIya dhaTanAM raheze. ane upasthita thatA saMjogone pahoMcI vaLavAmAM kaeNnpharansanI ophisanuM kArya hAla ghaNuM vadhu eka kuzaLa ne kAbela kAryakartA tarIke potAne siddha suvyavasthita te bhAionA prayatnothI thaI gayuM che. karyo che ema amane lAge che. sAhityane temane have je janarala re. sekreTarI tarIke kArya karaze temane apUrva zokha che. vAMcana vizALa che. dhaMdhAnI mANa kArya karatAM aDacaNa Ave tema nathI. ' ane javAbadArI che; chatAM A sarvane thoDA ghaNuM chevaTe ame A baMne bhAIonA maMtrIpade thayelAM chevaTe 2 bhAge paNa kaeNnpharansa oNphisanuM kArya sameTavAmAM kAryonI vizeSa kadara thAya, teo baMne, maMtrI pade hamezAM keTalAka kalAke pite ApatA, ane upayogI nahi to bIjI rIte, samAjane pitAnI sevAne lAbha eka paNa kAgaLa ke javAba lakhAyA vagara rahe nahi. AjIvana ApyAM kare, ane tema karavA mATe temane A baMne bhAIoe zatruMjaya konpharansane hAra cirAyu, ArogyatA, ane sukha sagavaDatA rahe ema pADavAmAM je kAryadakSatA, sahanazIlatA, aDagatA ane ame icchIe chIe. rAtadinanI te lakSyamAM tallInatA rAkhI che ane te 10 abhinava varSa maMgalama-A tarIke je " pariSadanI je samANi nirvidane karAvI che te mATe prApta thayuM tenI kaMIka vAnagI nIce pramANe che - (1) jIrNa je nakAmuM duSTa temane jeTalA dhanyavAda ApIe teTalA ochA che. jyAM aneka jAtanA vicAro, matapakSo, bhedo astitva sadya tehane haNo; zreya prema bIja zodha dharAvatA hoya, eka sAMdhatAM bIjuM tUTe ne bIjuM sAMdhatAM trIjuM tUTe evI meLa vagaranI sthiti hoya, sevI kAlajita bane ! tyAM dareka jaNane prasanna rAkhavAnuM azakya ja thAya. (2) vipada sahu virAme sukhamAM dina jAjo ! lakSya suMdara, satya ane hitakara hoya, te teneja sakala ripu tamArA satvare dUra thAjo ! pitAnI dRSTi AgaLa rAkhI AsapAsa je je A akhila janahitArthe kArya sArAM karIne DakhIlIo AvatI jAya tene zAMtithI paNa daDhapaNe avicala yaza pAmo, dezadeze pharIne ! dUra karI lakSya siddha thAya evI sthiti lAvavI e kaMi jevuM tevuM kArya nathI. AvuM kArya karanAramAM je (3) A navA varSamAM Apa ApanAM iSTamaMDaLa netA thavA sarjAyelA hoya tenA jevuM baLa hoya te vAta rahI sarva prakAre unnati mATe tAja te kArya thaI zake. sArA kAryanI siddhimAM viM- kare evI aMtaHkaraNapUrvaka iza prati prArthanA. saMtevIo, aMtarAya nAMkhanArA paNa maLI Ave che. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharA jaina agara kharA jaina banavA IcchanAre zuM karavuM? kharA jene agara kharA jaina banavA IcchanAre zuM karavuM? paMDita sukhalAlajI-purAtatvamaMdira, amadAvAda, ApaNI AjubAjunI paristhiti manamAM be sudhare ema IcchatA hoya che teja mAtApitA ke vRttio utpanna kare che. dhArmika sAcI lAgaNI, rAja- bIjA AvA ja have yuvaka thaela bALakane vyAvakIya svArtha; athavA te lAMbe laukika svArtha ApaNane hArika jIvanamAM nIti ke anItino mArga pasaMda ema mAnavA lalacAve che ke tuM keIthI vikhuTo na karavAnI taka AvatAM pAchA jANe ajANe ema paDatA, nA laDato ane game teTalA ane game tevA kahetA hoya che ke bhAI ! e te kharuM paNa ApaNuM svArthane bhoge paNa ekatA sAcavavA na cUkato. eNe keTaluM apamAna karyuM? bIjuM te badhuM jatuM bIjI bAju kuLavAra, pUrva saMskAra, kauTumbika karAya paNa ApaNuM hakkanI ane bhagavaTAnI (bhale kSobho ane sAmAjIka preraNAo ghaNIvAra ApaNane te nAnakaDIja kema na hoya) vastu ema anyAyathI evI mAnyatA tarapha dhakele che ke svArtha na tajAya, kAMi jatI karAya ? tuM ema namAla thaIza ane muMge jarAe jatuM na karAya, ema jatuM karIe te cAle moDhe sarI jaIza te tane koI pUchavAnuM nathI, kema, kuTuMba kema nabhe, nAta dharma ane samAjanI tAro dhaDo thavAno nathI ane kharekhara tuM bhIkha pratiSThA kAMI jatI karAya? zuM ApaNe tyAgI chIe? mAgIza, AvA be devI ane AsurI vRttinA pravAho A ane AvI bIjI aneka rIte ApaNuM mAtra vyApAra vyavasAya, sattA adhikAra ke sAre narase sAme je paraspara virodhI prasaMge Ave che. jeno prasaMgeja nathI janamatA paNa dharma jevI vizaddha ane pratyeka vyaktine eAcho vatte anubhava thAya che, te svArpaNa sUcaka vastune prasaMge paNa AvuM athaDAmaNI vakhate dhArmika dRSTie, rAjakIya daSTie ke bIjA vALuM bhayaMkara tophAna manamAM uThe che. je vidvAno, vadhAre laukika hitanI dRSTie ApaNe udAratA keLaane tyAgIe game teTaluM sahIne paNa udAratA keLa vavI ane badhuM jatuM karI kharUM manuSyatva vikasAvavuM vavAnI zikSA Ape che, te ja agragaNya gaNAtA saMta ke mane gata uMDA kusaMskAro ane svAthI saMkucita pura vaLI bIjIja bAju jyAre kharekhara svArpaNa preraNAone vaza thaI anyAyI ane alpa paNa karavAne ane udAratA keLavavAno kaTAkaTIne prasaMga tatkALa lalacAvanAra svArtha tarapha ghasaDAvuM ?udAratA vagere ubho thAya che tyAre majabUta ane makkamapaNe ema dharmanA upadezone mAtra sAMbhaLavAnAja viSaya banAvI kahe che ke dharmanuM apamAna sahAya? dharmanI koI paNa ApaNe haMmezA khela khelyAM karavo, e eka bhAre vastu, pachI bhale te sthAvaraja kema na hoya, jatI vicitra vastu che. karAya ? dharmanI saMsthA ane tenAM sAdhano je nahi hadu ane musalamAne ja nahi, brAhmaNa ane sAcavIe te ane dharmanA hakakonI paravA nahi karIe brAhmaNetaroja nahi, aspRzya ane spRzya gaNAtI te dharma kevI rIte raheze? A rItanI mAtra paMDita kemeja nahi paNa eka ja saMskRti, ekaja tattvajJAna ane dharma gurUoja asmitA nathI jagADatA paNa ane ekaja dhyeyane vAra bhogavanAra evA vetAMje mAtapitA ke bIjA Aptajana nAnI umaramAM bara-digaMbara ke sthAnakavAsI phirakAo vacce jyAre bALakane udAra thavAnI, sahanazIla sanAtanI ane eka bAju haka ke mAnApamAna mATe marI phITavuM ke namratA keLavavAnI tAlIma ApavA mATe hajAro rUpI. tenAM sAdhano mATe matabheda ane takarArane prasaMga na ane kharca karatA, dharma gurUo pAse bALakone samA- hoya tyAre te udAratA keLavavAnI ane namra banagama mATe mokalatA ane Adarza zikSakane hAthe bALaka vAnI taka ja nathI paNa jyAre rasAkasIne prasaMga Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 ubho thAya che ne jIvanamAM dharma ke nIti dAkhavavAnI karatAM uttaranI guMcavaNu karoLIyAnA jALAnI peThe taka Ave tyAreja comerathI dabANa thAya che ke tame evI muMjhavaNukAraka thaI javAnI ke temAM sapaDAela bAyalA thaI gayA, tamane dharmanuM kazuM lAgatuM ja nathI, dareka pagUja banI javAno; tyAre evo kayo mArga AvI rIte bedarakAra rahezo te tamAruM tamArA dharmanuM che ke jene AdhAre dareka mANasa ekaja sarakho ane nAma ke nizAna nahi rahe. jyAre ekatA ane udA. sAco uttara meLavI zake ? je Avo kaI eka ratA dAkhavavAnA kharekhara kaTokaTIne prasaMge dharmanI mArga naja hoya, ane hoya to kadi sUjhI zake te rakSAne bahAne ApaNI A rIte asmitA uzkera na hoya athavA evo mArga sUjhayA pachI paNa amavAmAM Ave tyAre dharmane ja nAme apAelA ane lamAM mUkI zakAya jIvanamAM kAma lAvI zakAya tevA puSTa thaelA udAratAnA saMskAre ekAeka nAza na ja hoya te pachI Aja sudhInI ApaNuM zAstra, pAme te vyAvahArika jIvanamAM utarI zake evA dharma ane gurUnI upAsanA vaMgha che ane hamezane baLavAna te naja rahe e dekhItuM che. mATe na hoI zake evuM je ApaNuM abhipaNa A devI ane AsurI, AMtarika ane mAna sAcuM hoya agara sAcuM sAbita karavuM hoya bAhya hacamacAvI mUke evI ane ghaNAne ghaNIvAra te prastuta vikaTa praznano eka sarakhe matabheda vinAno to taddana muMjhavI nAMkhe evI vikaTa paristhiti vacce je ane trikALAbAdhita uttara ApI zake tevo mArga kharo jana hoya agara to kharo dharmaniSTha hoya temaja ane tevI kameTI ApaNe zodhavI ja rahI. je te banAva icchatA hoya tene zuM karavuM e A mArga ane A kasoTI ghaNA sArika hadaAjano atigahana prazna che. A praznano uttara yamAM spharatI haze temaja jarA mAtra mahenatathI . ApoApa meLavI le eTalI buddhipatA ke saMskA- ravAne saMbhava paNa che. mATe enuM spaSTikaraNa karI ritA Aje keTalAmAM jaNAya che? dareka vAMcakanI buddhisvataMtratA nirNayazakti ane vicAraane je lokasamAja e praznano uttara ApoApa sAmarthyane guMgaLAvI nAMkhavA na IcchatAM dareka sahadaya meLavI levA samartha na hoya te lokone ene khare vAMcakane e mArga ane e kasoTI vicArI levA prArthanA che. tethI A lekha vAMcanAra dareka eTaluM uttara konI pAsethI meLavavo ? jarUra vicAre ke kharA jene ane kharA jena banavA je vidvAna gaNa eka AgevAna amuka uttara mATe (jyAre virodhI prasaMge upasthita thAya tyAre) Ape, bIje tevo AgevAna vaLI bIje uttara Ape zuM karavuM? ane te kartavyanA nirNaya mATe sarva mAnya ane trIjo vidvAna trIjo ja uttara Ape to prazna eka kI kaseTI najaramAM rAkhavI ? Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAvatInA rAsa>> sabandhI kaIka zIlAvatInA rAsa" sambandhI kaIka. [lekhaka-rA. maMjulAla raNachoDalAla majamudAra, bI. e. ela ela. bI.] lokavArtAnA sAhityamAM khAsa AgaLa paDate kuDAM karmathI kuDe janma-e sAmAnya nIti emAM phALe janono che. dharmapradhAna rAsAo bhegA keTa- upadezelI hoya che. lAka lokavArtAnA prabaMdha paNa jana saMdhanA maraM- evI eka zIlavatInI cAritrakathA athavA jana mATe jaina sAdhu kavioe racyA che. dharma- zIlakathA prA. kA. mA. aMka 35 mAM prasiddha thaI lAbha mATe rAjyAzraya meLavavAnA anuSagika hatI. rAsAne mukhya udeza zIlanuM mAhAbhya pratihetathI keTalAka jana yatioe rAjadvArI purUSonA pAdana karavAno che. cittavinedane sArU rAsAonI racanA karelI che. ja zIla samo saMsAramAM, zikhara na kaI thaka; prIya A vItarAga sAdhuono bIjo udeza e paNa zIlavaMta satiyA taNuM, suMdara kathA zaloka." jovAmAM Ave che ke vArtAnA rasadvArA zaMgAra ane e prakAranuM kavie maMgalAcaraNa kareluM che. premanI bhUmikA UbhI karI, manuSyane vilAsamAMthI "zIlavatIne rAsa racanAra nemavijaya vikrama pAcho vALavo; ane saMsAranI niHsAratAnuM, manane saMvata aDhAranA uttarArdhamAM thaI gayA che ane A AghAta na thAya hevI rIte bhAna karAvavuM. saMsAranA rAsa saM. 1750 mAM racAyo che.+ hAlamAM jevA padArthomAMthI uparati pAmyAne upadeza prAcIna svarUpamAM prakaTa che hevA svarupamAM paNa e rAsa "taraMgavatI"nI rasapUrNa vArtAmAMthI meLavI zakAya ema. e. nA abhyAsakramamAM niyata thAya che tethI, che. vaLI zaMgAra rasane adhiSThAtA je kAmadeva hene ane A vArtA sAthe sAmaLabhaTTanI racelI "batrIsa kema karI jIta-hene upadeza paNa A vArtAomAMthI vanita karavAno hetu hatA. pUtaLInI vArtA"mAMnI tevIsamI vArtA "bhadrAbhA minI" sAthe keTaluMka viziSTa sAmya che tethI, e "taraMgavatI"nI kathAmAM ApaNe vAMciye chiye rAsa mahattvane kahI zakAya. ke yauvananA bhoga vilAsanI vipula sAmagrIthI saMpanna chatAM taraMgavatI ane paradevane saMsAranA [1] pahelAM, "zIlavatI"mAMne kathAbhAga ahiM kSaNika vilAsanI asAratA dekhAI. tethI hemaNe saMkSepamAM Apiye chiye; Atura saMnyAsa jevI tAtkAlika dIkSA laI lIdhI. zIlavatIne kavie atyaMta rUpavatI, guNavatI, ahIM zaMgAranI ramya pazcAdabhUmi eTalA mATe UbhI vidyAvatI ane dharmavatI varNavI che. A rAsAne karavAmAM AvI hatI ke tethI bane navajuvAnoe + zrI. mehanalAla desAIe "jainayuga" kAratakasvIkArelI dharmadIkSAmAM rahelI mahattAnuM bhAna mAgazara 83 nA pR. 185 upara spaSTapaNe nakkI karyuM che vAMcakane thAya. ke "zIlavatInA rAsanI racanA saMvata 1700 nahi. paraMtu jevuM AvI lokavArtAonuM tathA "phA" vage eka pratamAM che tema 150; kAraNa ke A ja kavine renuM sAhitya nIpajyuM che hevuM ja sAhitya jana vacharAja caritra rAsa" saM. 1758 mAM verAvaLamAM, dharma buddhi pApabuddhi maMtrI gR5 rAsa" saM. 1768 mAM ane dharmanA AcaraNanAM mukhya aMga-ahiMsA, zIla, tejasAra rAjarSi rAsa" saM. 1787 ne kArtika vada 13 asteya, saMyama, akAma-vagerene upadeza vArtArasa gurUvAre (vine hAthanIja prata prApya che) racAyelA che; dvArA pAI devAnA hetuthI racAyeluM che. A rAsAe tethI nemavijayane aDhAramA zatakanA prAraMbhathI astitvamAM kaDavI chatAM hitakAraka evI gALe vIMTALelI upade gALa vATaLilA upada- gaNutAM, vaya pramANanI asaMgatatA ApaNane tema karatAM zanI goLIo che. sArAM karmathI sAro janma ane aTakAve che. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jaina yuga bhAdrapada-Azvina 1983 nAyaka caMdragupta, zIlavatIne pati che. eka kAyastha trAsa pAmatAM pharIthI e vanamAM bhaTake che. vepArI potAnAM vahANuM siMhaladIpa tarapha haMkArI kaI gAma AgaLa AvI pahoMcatAM eka vezyA jato hato henA vahANumAM zeThanI cAkarI karavA ene potAne ghera teDI jAya che. tyAM raheze bALaka prasabe. e rahyA. zIlavatI bAlakane vahAla kare che te sthAne paravaDatuM samudramAM vahANa cAlI rahyAM hatAM. hevAmAM eka nathI. tethI henA bAlakane eka dAsIne ApI, hene rAtre koI deva AkAzamAMthI bolyA ke " A mudra- pUruM karI nAkhavA kahe che. dAsIne jIve cAlatA temAM je strI purUSano samAgama thAya to je putra nathI; eTale bAlakane eka maMdira AgaLa e mUkIne janme henA mukhamAMthI nitya eka ratna nikaLe." AvatI rahe che. zIlavatIne A vAtanI khabara paDe A vakhate vahANa uparanA badhA loko UMdhatA che eTale e kalpAMta kare che. maMdira AgaLa mUke hatA; paNa caMdragupta jAgrata hato. heNe A devavANI bAlaka ke vastudatta zeThanI aputri strI ghera laI sAMbhaLI; paNa pote zIlavatIthI khUba dUra che henuM jAya che. bAlaka tyAM Uchare che. smaraNa thatAM e pastAvo karavA lAgyo. enI e bAlaka bIja bAlakamAM rame che. eTalAmAM mUMjhavaNa jANIne AkAzacArI deve garUDanuM rUpa dharI caMdragupta deza jete je te ghera pahoMce che. tyAM zI. hene pITha para besADyo ane zIlavatInA mahelanI latAne paDelA satApanI khabara paDe che. tenI zodha agAsImAM hene mUkI dIdho. karavA nikaLe che. Thagapura pATaNamAM chokarAone ekaThA zIlavatI ane hene yoga thavo; caMdragupta karatAM eka tejasvI bAlaka e juve che. he ekAMtamAM teDI, henA moMmAM AMgaLI mUkI juve pitAnA AvI gayAnI nizAnI tarIke vIMTI ApIne pAchA javA taiyAra thayo. heNe kahyuM ke, "je vahA che. ke tarata ratna hAthamAM Ave che. caMdraguptane khAtrI thaI ke eja ene putra. e rananA TAnuM ratna NamAM huM chuM henA zeThanI rajA vagara atyAre huM Avyo chuM. mATe mahAre pAchA javuM ja che. " gAmamAM kheLAve che; ane e rIte Akhare aNi garUDa 5ra e be ane pAcho teja vaDApamAM te zuddha rahelI zAlavatInA pattA lAge che. [2] uparano A prasaMga "bhavAbhAminI'mAM rAte e paheMcyo eTale garUDa aMtardhAna pAme. A svarUpamAM dekhA de che; caMdragupta, siMhaladIpamAMthI motIparIkSAnI kasturacaMda bhadrAne mUkIne paradeza kamAvA zrAvaNa vivAne lIdhe bahu dhana kamAIne AvatA hoya che; mahine nikaLe che. tyAM vahANa dariyAmAM cAlatAM hoya paraMtu vahANanA zeThane henI adekhAI AvatAM rahI che. teTalAmAM zaradapUnama ane svAti nakSatrane ga samudramAM haDazele che. taNute taNA e dhutArApura thayo. madhya rAtrie eka kaMsa ane eka hasIne nagaramAM Ave che. - motIne cAro caratAM UDatAM eNe joyAM. khuNe zIlavatIne je chAne garbha rahyA hatA te cAMdanIne lIdhe badhe jANe, prakaTa thavAthI mAsu vagere hene 'jAriNI" kahIne ja varase tyAM metIne meha, ujavala sArasata zuM che deha tiraskAre che. caMdragupta ApelI vIMTInI nizAnIne ema lAgyuM. UDatAM UDatAM haMsI thAkI gaI. kei mAnatuM nathI. zIlavatIne pIlara kADhI mUke che. eTale bharadariye kasturanAM vahANuM cAlatAM hatAM te pIhariyAM paNa pitAne saMgharatAM nathI eTale e vahANa upara bane UtarI AvyAM ane mAMhomAMhI vanamAM AthaDe che. tyAM kaI vaNajhAro maLe che. te vAta karI ke Aje svAti nakSatramAM khetI pAkavAne hene bahena gaNI Azraya Ape che. tyAMthI paNa uttama yoga che. : - AvAM agapura pATaNa" tathA "tArApura'nAM varNananuM "naranArI kare je saMga, hAya rIjhayAM rUraMga astitva prAkRta taraMgavatI jevI vAtamAM paNa dekhA de che. eka nA eka soDe sUtra, 5De bindu prakaTe te putra" vahANa vaye kasturanAM 3 'jhAra maLe te Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zIlAvatInA rAsa >> sabadhI kaIka 13 ane e garbhanuM bAlaka sAdhAraNa na thAya; ene bhadrAe putra prasabe, jenI chIka ratana' paDe che. "chIka khAtAM motI paDe" evuM e thAya. gaNikA bhadrAnA putrane dAsI pAse marAvI nAkhakasture A vAta sAMbhaLIne UMDe nI sAse mUkyo. vAnI goThavaNa kare che; dAsI putrane kuvAnA thALA haMse dayA lAvIne hene kAraNa pUchyuM. kasture "bhadrA AgaLa mUkIne AvatI rahe che. he, eka rAkSasa ghera makAne Avyo chuM" ema kahyuM. eTale hase pANI pIvA Avelo te upADI jAya che. bhadrA hene pITha upara UMcakIne laI javAnI himmata pitAnI pAsethI eka ratna ApI, eka TaheliyA batAvI. kastura pAMkha upara beThe; ane haMse UDatAM brAhmaNa sAthe vikrama rAjAne patra mokale che. vikraUDatAM hene tenI agAsImAM lAvIne mUko. mane khabara paDatAM gaNikAnI pAsethI yutivaDe bhadrAne - bhadrAe svAmIne oLakhyA; ane pachI "svA choDAve che. tiga" sacavAya. bhadrAe mAtapitAne maLIne eTalAmAM kastura kamAIne ghera Avyo. bhadrAnA javA patine vinavyo. paNa vAra ghaNI thaI hovAthI badhA samAcAra jANyA ane nirAzAthI kAzIe hase utAvaLa karI. eTale dAsIone sAkSI rAkhI karavata mUkavavA javA taiyAra thayo. tyAM kastura lAkho te cAlI nikaLyA. ane kastura vahANamAM AvI pahoMcyA. vagere badhA ekaThA thAya che. vikrama rAjAnI sahA yathI badhAMne meLApa thAya che; ane ratnasAgara putra ahIM bhadrAnI vAta koIe mAnI nahi; ane hete pahara mokalI dIdhI. pIhariyAMe paNa saMdharI. paNu zarIranAM sAmudrika cinhathI oLakhI kaDhAya che. nahi. ane ene vanamAM mUkI AvyAM. Akhare sAmarabhadanuM lokapriya veNu.. dahilA divasa kAle vAmaze, jIvato nara eka talAva AgaLa "yulara'nuM jhADa hatuM tyAM bhadrA pAmaze." ghulara khAtI ane pANI pItI e paDI rahI. te jagAe lAkha nAmane vaNajhAro piTha nAkhIne e sAcuM paDe che; ane kastura bhadrA pAme che. paDayo. e lAkhAnI pAMca lAkha pATha kasture "duba A prakAre "zIlavatIne rAsa" ane "bhadrALIzAha" nAma dhAraNa karI, bhadrAne ghera veSa badalIne bhAminI "--e bane vAtomAM jovAmAM AvatuM vastuhenA sasarAnA gumAstA tarIke rahyA hatA tyAre sAmya kadAca e bannenuM mUla "siMhAsanakAtrikharIdI hatI. tethI lAkhe bhadrAne oLakhato. zikA" hovAthI paNa hAya kAraNa ke "bhadvAbhAmilAkhAe bhadrAne hena gaNI hene vizrAma nI'nI vArtA saMkaTaharaNa nAmanI tevIsamI pUtaLIeja Apyo, tyAM vaNajhArIoe bhadrAnA rUpanI IrSyA kahelI che. karI; ane te bIcArIne satAvI. gAmanI gaNikA [3] "zIlavatInA rAma"mAM eka kautuka bharelI udhuM samajhAvI hene potAne tyAM kADhI mUkAvItyAM vAta varNavelI che. vArtAnA bIjA khaMDamAM, maMtrI * vaNajhArAnI vAtanA prasaMgane mATe sarakhA "zA matisAgaranuM zaba keme karyuM baLatuM nahotuM tene radA" mArca 1925 mAM chapAyelI zrI. rAyacurAnI "catu rAjakumAra caMdragupta parAkrama dAkhavIne bALyuM hatuM. rAI "nI vArtA. tyAM caturadAsa ane raMbhA e nAyaka A vArtAkhaMDa, lagabhaga enA e svarupamAM "sadanAyikA che. "zIlavatI mAM AvatA lAkhA vaNajhArA. vaMta sAvaliMga"nI vArtAmAM najare paDe che. " madanamehanA "mAM temaja "bhadvAbhAminI "mAM dekhAde che. sa. 1907 mAM kIrtivardhane racelI sadayavasa e lAkhe A "ThIyAvADanI kvArtAmAM paNa Ave che. zAmaLabhaTTane dubaLadAsa teja "caturAI"nI vArtA sAvaliMgA caupAI" nAmanI lokavArtAmAM e mAne maMgaLadAsa. A prakAre joi zakAya che ke keTalIka prasaMga Ama varNavyo cheHvAtane dhranI peThe vistAra ane pracAra thayeja jAya che; pratiSThAnamAM sadayavatsa rahevA lAgyA pachI tyAM ane e prakAre dezabharamAM te patharAye jAya che. he traNa mitro karyA. eka vaNika, eka kSatriya, Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 ane eka brAhmaNa. evAmAM eka paradezI Avyo. rAjamahelamAMthI sogaThAbAjI ANI, je hAre te heNe kumArane eka kautuka bharelI vAta kahI ke "eka mAthuM Ape ema TharyuM. harasiddhinA varadAnathI vaitAla tubavana nagaramAM, dhanapati zeThanA bApanuM zaba ghaNI hAryo; ane kumAra cho eTale henuM mastaka chevuM vakhata bALyA chatAM zaba pAchuM ghera AvatuM rahe che." pachI zabane bALyuM-vagere sAhasika kumAra tathA traNa mitro te tarapha cAlA -eTale A vArtAkhaMDane svataMtra vicAra karatAM nikaLyA zaba laIne smazAnamAM cAre jaNa beThA. te paNa koI jAnI vArtAonoja khaMDa hoya ema rAtanA cAra pahoranI cokI cAra jaNe vaheMcI lIdhI saMbhave che. ane havAre hene bALavuM ema nizcaya karyo. vaNikanI cokI daramyAna eka strIno rUdana svara ekaMdare zIlavatInI vArtAmAM abhuta tattva saMbhaLAyo. vaNuka zabane potAnI pIThe bAMdhI, te AgaLa paDayuM che e " zIlavatI kathA" saMrakatamAM strInI pAse gayo. strIe kahyuM ke "A mArA samitilakasUrie racI che henI prata chANanA prarvapatine thula upara caDhAvyo che ne khAvAne mATe thALa ka kAtivijayajInA saMgrahamAM che. e saMskRta lAvI chuM. paNa huM pahoMcAtI nathI." vaNikaputre hene mUlane upayoga jarUra thI ghaTe, jethI tulanAtmaka uMcI karI. pelI strI te li uparanA mANasanuM abhyAsIne eka agatyanuM sAdhana prApta thaI zakaze. mAMsa bhakSaNa karavA lAgI. mAMsano khaMDa paDatAM vaNike jene prAcIna sAhitya prakAzamAM lAvanArI saMsthAte strIne pachADI. nAsatI nAsatI te strIne kaMkaNa- o pratye mahArI bhalAmaNa che ke A lokapriya thayelA vALA hAtha kApI lIdhuM ane retImAM dATI dIdhe. rAsanI hastaprata uparathI saMzodhita thayelI bhUla bIjA be pahere bIjA be mitronI cokI thaI bhASAmAM ja chApelI, TIppaNI, prastAvanA tathA parihemaNe paNa adabhuta parAkrama dAkhavI zaba sAcavyuM, ziSTa ane kaSa sameta eka navI AvRtti taiyAra cethe pahere zabamAM rahelA tAle hAtha laMbAvI karAvavAnuM pahelI take hAthamAM levAya. bAlacaMdrasUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya. aMgrejI prastAvanA lakhanAra-sadagata cImanalAla DA, dalAla, ena. e. [ A mahAkAvya saMskRtamAM che ane te jaina sAkSara zrI sadagata cimanalAla DAhyAbhAI dalAla ema. e. thI saMzodhita thaI gAyakavADa eriyenTala sIrIjha vaeNlyuma, tarIke zrI gAyakavADa sarakAra taraphathI prakaTa thayela che. temAM vidvattA bharI prastAvanA ukta saddagata zrI dalAle lakhI che. te ati upagI he zrIyuta caMdulAla esa. zAha bI. e. ela ela. bI. vakIla hAIrkeTa pAse gujarAtI anuvAda karAvI temAM amArA taraphathI Avazyaka sudhArA vadhArA karI ane prakaTa karIe chIe. A prakaTa karavA mATe AjJA mAMgatAM te sIrIjhanA janarala eDiTara ane eriyanTala lAyabreriyana zrIyuta bI. bhaTTAcArya tA 26-11-26 nA naM. 184 seM. lA.26-ra7 nA patrathI premapUrvaka AjJA ApI che te mATe temane upakAra mAnIe chIe. taMtrI ] vAra racavaH vAti na vA satyA tulyopamA: vaLanA mahAmaMtrI vastupAlanuM, teo maMtrIpada upara satyamukhaH corIsaMpUti thavA AvyA tyArathI te temane mRtyu samaya sudhInuM jIvanasoDaN: 1stpa virati vachavAna vArika puro caritra temAM varNaveluM che, ane vastupAlanA putra sihanA manane AnaMda ApavA mATe racavAmAM yasya svargipurohito'pi na gavAM paurogavastAdRzaH // AvyuM hatuM. kIrtikemudI ane sukRtasaMkIrtana ratyaH 1 zrI vastupAlAMgabhuvo navo priyasya vidgajanamajanasya / zrI vasaMtavilAsa-cAda sargomAM raceluM eka thI trasiMhajU manovinone kAvyamUvIryakaro | aitihAsika mahAkAvya che. dhoLakAnA rAjA vIradha 1-7M. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 bAlacaMdrasUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya e be graMtho saMvata 1286 nA arasAmAM vastupa - ghAmAM pAraMgata thaze ema vicArI zrI haribhadrasUrie lanI hayAtImAM lakhAyelA hatA paNa A graMtha temane bAlacaMdrasUri nAma ApI potAnA ziSya vastupAlanA mRtyu pachI lakhAyo hato. A mahAkA- banAvyA ane pitAnuM mRtyu samaya pAse Avyo vyanA kartA vastupAlanA samakAlIna hoI A graMtha jANe temane potAnI pATe sthApita karyA. cAlukya sarva prakAre samakAlIna itihAsa jevo pramANabhUta che. vaMzanA rAjAonA mukaTamaNInA tejathI jenAM caraNa haMmezA raMgIta thatAM, tevA sarasvatInA kharA nivAsakartA ane tene samaya-caMdragacchanA zrIra sthAnarUpa padmAditya temanA vidyAgurU hatA. ane haribhadrasUrinA ziSya bAlacaMdrasUri A graMthana kartA vAdidevasUri gacchanA zrI udayasUrie temane sArache. A kAvyanA prathama sargamAM kavie potAnI pUrva svata maMtra Apyo hato, eka vakhata yoganidrAmAM avasthAnI hakIkata ApI che. maraka nAmanA zahe sarasvatI devIe temane darzana ApyAM ane kahyuM ramAM (gAyakavADanA rAjyanA kaDI paragaNAmAM AveluM huM tArA bAlyakALathI sArasvata kalpathI moDherA) dharadeva nAme prakhyAta brAhmaNa hatuM. te karelA mArA dhyAnathI prasanna thaI chuM ane dIna duHkhIone sarva prakAre madada karato, ane jina jema pUrve kAlidAsa ane bIjA mahAkavio dharmanA sarva siddhAMte sArI rIte jANato hato. tenA mArA vo hatA tema tuM paNa mAro vatsa che." bAraNe Avela dareka zikSaka tenA ApelA paisAthI prabaMdhaciMtAmaNamAM jaNAveluM che bAlacaMdrasUrie bhaya hAthe pAchA pharate. tene vidyuta nAme patni vastupAlanA guNakIrtananuM kAvya racyuM hatuM tethI hatI. temane muMjAla nAme putra hato. te pitAnA khuzI thaI te maMtrIe bAlacaMdrasUrine AcAryapada upara gharamAM raheto hovA chatAM saMsArane mAyAjALa je sthApana karavAnA mahotsavamAM eka hajAra drAma dhana samajato hato. zrI haribhadrasUri pAsethI dhArmika jJAna kharyuM hatuM. (*). prakAza temane malyo ane temaNe mAta pitAnI rajA laI kavie racela anya graMthi-A graMtha uparAMta jaina sAdhu dIkSA grahaNa karI. dhIme dhIme te dareka vi- kavie karUNAvAyudha e nAmanuM pAMca aMkI nATaka ka 2. haribhadrasUri bAlacaMdrasUrine gurU. bAlacaMdra racyuM che. ane AsaDanA graMtho nAme vivekamaMjarI AsaDanI upadezakaMdalI para TIkA karI che temAM potAnI ane upadezakaMdalI upara TIkA lakhI che. karUNAvavaMzaparaMparA laMbANathI ApI che. caMdra gacchamAM pradyumna , " jayudha nATaka (prakAzita-AtmAnaMda janasabhA-bhAsUri thayA ke jeNe talavATakanA rAjAne prabaMdha karyo hato. tenI pATe caMdraprabhasUri thayA ke jeNe jinanI prAbhAtika vanagara) vastupAla maMtrI zatruMjayanI yAtrAe gayA tyAre stuti racI hatI. tenI pachI dhanezvara sUri thayA ke jeNe racyuM hatuM ane vastupAlanA kahevAthI tyAM zrI AdipitAnA svargastha gurU pAsethI maMtra prApta karyo ane samaya nAthanA derAsaramAM pahela vaheluM bhajavavAmAM AvyuM hatuM. nAmanA nagaranA devatAne pratibaMdha karyo. tene cAra ziSya A uparathI spaSTapaNe jANI zakAya che ke vastupAnAme vIrabhadra, devasUri, devabhadra ane devendra sUri sara- lanI hayAtImAMja bAlacaMdrasUrie kavi tarIke kArakIdI svatinA cAra hasta jevA hatA, te paikI chellA devendrasUri zarU karI hatI. e jinaprAsAde jayAM puSkaLa hatAM evuM maMDalI nAmanI (2) tathA bAlacaMdra nAmnA paMDitena zrI maMntriNaM pratiH , purImAM rahIne tyAM zrI mahAvIra prabhunA maMdiramAM pratiSThA gaurI rAgavatI tvayi tvayi vRSo baddhAdarastvaM yuto karI. teNe svahastathI pitAnA paTTadhara tarIke bhadrezvarasUrine sthApyA. tenI pATe vAdIne jItanArA evA abhaya bhUtyA tvaM ca lasadguNaH zubhaguNaH kiMvA bahu brUmahe / deva sUri thayA ke jenuM dhamepidezAmRta pIne AsaDe zrI mantrIzvara ! nUnamIzvarakalAyuktasya te yujyate pitAnI viveka maMjarI ane upadeza kaMdalI racI. tenA vAra; viramu* vAyatu tattApa * manu riAgya haribhadra sUri darzana ane sAhityamAM niSNAta yute tasthAvAcaeNpa thApanAthI kammasanna thayA thayA. (jue prazasti-bAlacaMdrakata upadezakaMdalInRttinI) -prabaMdha ciMtAmaNuM pR. 263 14 derAsaramAM pahela vaheluM nA vIrabhadra vAri vadha karyo. tene cAra vi Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = " A che tethI mArI nokarI zodha sAme Akha. jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 graMtha rayAne samaya:-A kAvya lakhAnI cha sAtamAM ane AThamAM saMgamAM Rtue, tene tArIkha graMthakartAe jaNAvI nathI. tethI A mahA yogya krIDAe, AnaMda sUryodaya caMdradaya ityAdinuM kAvya kayA varasamAM lakhAyuM te cokkasa kahI zakAtuM rasika prAcIna zelInuM varNana kavie sarasa rIte nathI. paNa temAM vastupAlanuM mRtyu saMvata 1296 kayuM che. (1) mAM thayuM te bAbatane ulekha hovAthI vahelAmAM navamAM sargamAM vastupAlane AvelA eka svamanI vahelo graMtha rayAne samaya te pachIne kahI zakAya. hakIkata vistArathI ApavAmAM AvI che. eka paga A kAvya vastupAlanA putranA vinoda mAM lakhavAmAM vALA eka deva (dharma) vastupAlane svamamAM dekhAyA AvyuM che tethI graMthane samaya vikramanA teramAM ane kahyuM ke kayugamAM tene cAra paga hatA, tretAyusaikAnI Akharane athavA caudamA saikAnI zarUAta- gamAM traNa paga hatA, dvAparayugamAM be paga hatA ane nA AzarAne che ema ApaNe cokkasa kahI zakIe. (2) kaliyugamAM eka ja paga che. mUlarAja ane siddharAje kAvyane sArAMza:-pahelo sarga prAstAvika che. semezvaranI yAtrAo karI, siddharAje zatruMjayane kavitA ane sAhityanA amRtanuM varNana karyA bAda kavi bAra gAmo ApyAM ane tenI mAtA mInaladevI pitAne ItihAsa Ape che ane pitAne sarasvatIe yoganidrAmAM darzana daI kavinI bhaktithI devI (mayaNallAdevI)e brahmaloka mukAme semezvaranA prasanna che ane kavi sarasvatIne sAcuM bALaka che yAtrALuo upara levAto kara mApha karAvI dharmane ema kahyuM te bAbatanuM varNana che. tyAra bAda A phelAvo karyo. kumArapAle paNa giranAra ane zatruMjamahAkAvyanA nAyaka thavAnI yogyatAnA kayA kayA thanI yAtrAo karI ane mUlarAje maMDalI paTTanamAM guNa vastupAlamAM hatA te kavi ApaNane jaNAve che. bAMdhelAM kedAra ane semezvaranA jUnA maMdirane bIja sargamAM aNahilapura pATaNa, tenA suvarNa uddhAra karyo ane ghaNAM navAM maMdiro paNa bAMdhyAM. kaLazamaMDita moTAM maMdiro, tenA bhavya AlIzAna dharmadeve aphasosa karI jaNAvyuM ke have vastusthiti makAne, tyAMne kille, khAI ane dulabharAja sara* badalAI hatI ane vastupAlane Adeza karyo ke dharmane varanuM varNana che. (3) prabhAva vadhe tevAM kAryo karavAmAM teNe satata ughama trIjI sargamAM mULarAjathI bIjA bhImadeva sudhInA karo ke jethI dharmadevanA mananI citA TaLe. tyAra gujarAtanA rAjAonuM varNana karyA bAda viradhavaLa bAda prAtaHkALanI nebate ane bhATa cAraNonA ane tenA vaDavAoe gujarAtanA rAjyane bhAyA. birUda varNana sAMbhaLatA maMtrI jAgRta thayA. () temAM vaheMcAI jatu kevI rIte bacAvyuM tenuM kavie dazamA sargathI teramA sarca sudhImAM vastupAlanI varNana karyuM che. rAjyanI adhiSThAtA devInuM varadhavalane yAtrAonuM varNana che. pitAnA dharma gurUnA upadezathI svapnamAM darzana devuM ane vastupAla ane tejapAlane vastupAle zatruMjaya ane giranAranI yAtrA karavAno maMtrIpade sthApavA e hakIkatanuM varNana karyuM che. (4) nizcaya karyo. viradhavale paNa tene A dharmanA kAryomAM cothA sargamAM ane maMtrIonA guNa ane uttejana ApI kahyuM ke pitAnA rAjyane vistAra zaktinuM varNana ane vastupAlane khaMbhAtanA subA jethI vadhe tevAM dareka kAma temaNe khuzIthI karavAM. tarIke nImavAnI hakIkata ApavAmAM AvI che. (5) (3) te mujaba rAjyanA maMtrIpadane bhAra tejapAlane pAMcamA sargamAM vastupAla ane bharUcanA saMkhanI midI sarga. 7 ane sukata saMkItana saga caDAI ane saMkhanI hAra thaI te hakIkata kavie 6 juo. (2) A svama e kavinI navI kalpanA che, ApaNane kahI che. (6) kAraNa ke te kIrtikAmudImAM ke sukRtasaMkIrtana bemAMthI (3) jue kIti eke graMthamAM nathI. kemudI. sarga pahelA. (1) kIti kaumudI saga 2-3 ane (3) ghena cena vidhinA vinumate, rAjyametAdhifdharva sukRta saMkIrtana sarga 1-2-3 jue. (5) kIrti kaumudI mama taM tamayagfmayA mavajjiAmajaMtarAnI mati : sarga 4 jue. (6) kIrtikemudI saga 5 mo jue. juo. vasaMtavilAsa. sarga. 10. bleka, 13. tAnA dharma gurUnA upara _ciyA e hakIkatanuM varNana karyuM ane vastupAle Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlacaMdrasUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya sAMpI vastupALa jAtrA karavA nIkaLyA. cAra khaMDIA karyo. vastupAle yAtrALuone jamADI temanuM sanmAna rAjAo tenI sAthe yAtrAe nIkaLyA ane lATa, karyuM ane pitAnA snehIo, brAhmaNo, yatio gaDa, marU, kaccha, dAhala avaMtI ane vega dazAnI ane dharma gurUene vAnuM dAna daI sarvanuM sanmAna saMghapatio ekaThA thaI tene AvI maLyA. te sarvane karyuM. (1). vastupAle bheTo ApI sanmAna ApyuM. saghaLA yAtrA caudamA sargamAM kavi ApaNane jaNAve che ke zuone mATe joitI vastuone ane temanI saga vastupAle dareka nagara zahera gAma ane parvata upara vaDane baMdebasta karyo. mArgamAM AvatAM maMdironAM baMdhAvelI dharamazALAo, derAsara, upAzraya, brAhmaNo darzana karatA gayA ane junA maMdirono uddhAra karAvyo. mATe rahevAnA sthaLe ane sarovaranI saMkhyA vallabhIpura (hAlanuM vaLA)mAM saMghapatie mukAma eTalI moTI che ke tenI gaNatrI karavAno prayatna karyo. A ThekANethI zrI vijayasenasUrie vastupAlane vRthA che. eka samaye dharmarAjAnI dUti jarA vRddhAzrI zatruMjaya parvatanAM darzana karAvyAM. ahIM moTo mahela vasthAe AvI vastupAlane kahyuM ke svargamAM tamArI tsava karyo ane saMdha jamADayo. vastupALanI patni kIrtinAM guNagAna sAMbhaLIne dharmarAjAnI putri - lalitAdevIe bhAvathI sAdhuone AhAra vaherAvyo. gati tamane maLavAne ghaNI Atura thaI che ane tenA anukrame zrI saMdha pAdaliptapura (hAlanuM pAlItANA). mAtapitAe tenuM tamArI sAthe lagna karavAnuM nakkI pahoMcyo. ahIM teNe zrI pArzvanAthanA cayamAM prabhu karyuM che. sagatinA vicAromAM vicaratA vastupAlane pUjA karI. ane yAtrALuoe DuMgara para caDhavAnuM eka samaye tAva Avyo ane girirAja zrI zatrazarU karyuM. kapardI yakSanI pUjA karyA pachI maMtrI AdinAthanA maMdiramAM gayA ane aSTa prakAre prabhunI jayanI yAtrAe sagatine varavA mATe javAno nizcaya pUjA karI. ane cInAI rezamI kApaDanI moTI davA karyA. dharmarAjanA Ayubedha (AyuSyanI dorI) nAmanA maMdira para caDhAvI. sevake vastupAlana A nizcaya dharmarAjAne jaNAvyuM. te sAMbhaLI dharmarAja khuzI thayA ane vastupALanA - zrI AdIzvara prabhunI mUrti sanmukha nRtyaprayoga karavAmAM Avyo ane pachI zrI saMdha tyAMthI prabhA sadgati sAthe varavAnuM muhurta samaya nakkI karI sapATaNa tarapha vaLyo. tyAM vastupAle semezvaranI pitAnA saMbadha nAmanA dUtane ravAnA karyo. subedhe pUjA karI, priyamela tirthamAM snAna karyuM ane bA AvI vastupALane kahyuM ke tamane dharmarAjA sagatine hANane pitAnA vajana jeTalA (tulA purUSa) suvarNa varavA mATe saMvata 1296 nA mAhAsuda paMcamIne ane ratnanuM dAna karyuM. tyAMthI saMdha giranAra parvata somavAre zrI zatruMjaya upara bolAve che. vastupAle tarapha gayo. giranAra taLeTImAM AveluM tejapAle pitAnA putra jaitrasiMha, patni lalitAdevI ane bhAI tejapALane pitAnI pAse bolAvyA ane temane sthApeluM tejapAlapura nAmanuM zahera ane tejapAle yogya sUcanAo ane zIkhAmaNa ApI. rAjA vI. dAvarAveluM kumArasara nAmanuM sarovara vastupAle joyuM. ane AdinAthanI pUjA karI. saMgha giranAra radhavaLane maLIne vastupALa zatruMjaya javA nIkaLyA. para caDha ane zrI nemanAthanI pUjA karI ane tyAM pahoMcI DuMgara upara caDhayA. lagnanA divase zrI aMbikA Alokana ane zAMba nAmanI dukAnAM AdinAthanuM citya khUba zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. paNa darzana karyA. tyAMthI saMdha dhoLakA pAcho pharyo. tyAM zrI AdinAthanI sanmukha dharma potAnI putrI ahIM rAjA vIradhavaLa potAnA lazkara sAthe saMghane saddagati vastupALane ApI ane tene svargamAM levA AvyA. viradhavaLa vastupALane bheTayo ane laI gayo tyAM sarva indrae vastupALanuM ghaNuM yAtrA saMbaMdhI hakIkata ane kuzala vartamAna pUgyA, (1) jue-kIrti kaumudI saMge, 9 ane sujhata 2 saMI bAdazAhI ThAThathI zubha divase zaheramAM praveza na sarga 7, 8, 9, 10, Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 sanmAna karyuM. (1) maccha rAjAne namAvyo. tenA pachI bhImadeva bIje gujarAtanA itihAsa mATe maLatI sAmagrI: gUjarAtanI gAdIe AvyuM. te ghaNo dAnI viSayI A kAvyamAMthI gujarAtanA ItihAsa saMbaMdhI ane nabaLA manano hato. nIcalI hakIkata maLI Ave che. brahmAe ApelA bIjo bhImadeva potAnI nabaLAithI rAjaya saMdhyA yulikA-mAMthI hAthamAM khUlI taravAravALe upara kAbu rAkhI zakaze nahIM ane tenA khaMDIyA eka vIra svayaMbhU utpanna thayo. te cAlukaya mAMDaLika rAjAoe dezamAM svataMtra satA jamAvI. kahevAya ane teNe daine nAza karI pRAI upara cAlukya vaMzane dhavaLa rAjAne putra arNorAja bhImarAjya karyuM. tenA vaMzamAM mULarAja nAme rAjA thayo, devanA pakSamAM rahyA ane mAMDalika rAjA ne harAvI zrI somezvaranI te dara somavAre yAtrA karato tethI rAjyanuM rakSaNa karyuM. tene putra lAvaNyaprasAda yuddhano prasanna thaI semezvare tene aneka laDAImAM madada karI rasI hato ane uttara pUrva ane dakSiNa dezanA hatI:-duzmananAM mAthAM pitAnI kara taravArathI kApI rAja e tenAthI dhrujatA, tenA putra vIradhavaLe khaMDIyA nAkhanAra cAmuMDarAja tenI pachI gAdIe Avyo. maMDaLIka rAjAonI sattA ukheDI nAkhI ane potAnA teno putra vallabharAja ! jagatapana' nAme prakhyAta pitA lAvaNyaprasAdanI sAthe rAjapano kArabhAra calAthayo hato. bhIme bheja upara meLavelI chatane A vate. potAnA rAjyanI barAbara khabara rAkhavA mATe kAvyamAM ullekha karavAmAM Avyo che. jayasiMha deve eka sAro prabhAvazALI maMtrI nImavAno teNe vicAra dhArA nagarInA rAjAne tAbe karyo ane tene kASTanA kayA, eka vakhata rAjayalamA e nidazana daI tene pAMjarAmAM purIne potAnI rAjadhAnImAM lAvyuM. teNe nIce mujaba kahyuM ke pahelAM-kAgavATa (piravADa) ujajayana jIyuM ane tyAMthI yogInIonI pIThikA vaMzAmAM mahApratApazALI caMDapa thaye hato. tene putra lAvyA, ane bAbarA bhUtane tAbe karyo. teNe zatru caMDarasAda ghaNo kIrtimAna thaze. tene putra sema jaya parvatanA maMdire mATe bAra gAmanuM dAna karyuM (1) 1 thayo te jina zIvAya bIjA bhagavAna ane siddhakumArapALa kedAra ane somezvaranA maMdirano jIrNoddhAra rAja zIvAya bIjA mAlikane kabula karate na hate. karAvyuM. teNe bIjuM ghaNuM maMdira baMdhAvyAM ane tenI patni sItAnA peTe tene adharAja nAme putra nAvArasa marI jAya tenI mIlakata rAjayamAM ja thaze. azvarAjanI buddhinA gurjara rAjAe ghaNAM vakhANa karavAne dhAro rada karyo. teNe badalAla deza cha kayA hatAM. teNe potAnI mAtAne pAlakhImAM besADIne ane jAMgala ane kekanA rAjAo upara jIta meLavI. giranAra ane zatruMjayanI sAta vakhata yAtrA karI hatI tenA pachI ajayapAla gAdIe Avyo ane jAMga teNe ghaNuM taLAva ane kuvAo khodAvyA. ghaNI lanA rAjAe tene najarANuM ApyuM hatuM. mULarAja para besADI ane maMdiro baMdhAvyAM. kumAradevI bIje je ke ummaramAM bALaka hato chatAM teNe sAthe tenAM lagna thayAM ane temane maladeva, vastu pAla ane tejapAla nAme traNa putra thayA. devIe (1) vastupALanA dhArmika kAryo mATe sukRta saMkIrtana vastupALa ane tejapALane pradhAna nImavA ema sarga, 7, 8, 9, 10, sarakhA. kIrtikaumudI ane sukRta saMkIrtana baMne vastupALanI hayAtimAM lakhAyelA hovAthI viradhavaLane kahyuM. temAMthI ekamAM, A pAchaLanI jaNAvelI hakIkata vIradhavaLe A be bhAIone bolAvavA mATe maLatI nathI. pitAnA mukhya adhikArIone mokalyA. teo (1) sarakhA-rAtriA mahAjJI pUSArca yo ninaiHA rAjAnI hajuramAM AvyA ane rAjAne najarANuM , kevA dUtIego kAmaDhAyA he ! dharI rAjAne namaskAra karyA. teeAnI suMdara rItabhAta, -jinaharSa sUrinA vastupAla caritrane prathama sargane vinaya, bolavAnI 8AthI khuza thaI rAjAe temane zleka 84, pitAnuM maMtrIpada svIkAravA kahyuM, tyAre vastupAle Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlacaMdrasUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya 19 rAjAne spaSTa kahyuM ke rAjAe dhananA lobhI hAya rAjya kare. vIradhavaLe hasIne tamane phakta eka zaheche ane tethI temanA adhikArIo paNa tevAja raja ApyuM tyAre saMkharAjA tamArA guNonI kadara thAya che ane potAnI marajImAM Ave tema svacchede karaze ane tamane eka AkhA dezanA subA banAvarte che. jo tame nyAyathI vartavA, lobha choDI devA, vaze, manamAM saMzaya rAkhIne tame saMkhane tamArA cATIyA ane niMdAra mANasane kADhI mukavA uparI rAjA tarIke nahI svIkAro; te jyAre saMkha ane zAMta svabhAva rAkhavA kabula karatA ho to khaMbhAta jItI leze tyAre bIjAne subAgIrI Apaze. maMtrI pada huM laIza, ema vastupALe jaNAvyuM. pachI bAra mAMDalika rAjAo tenA DAbA paga sAthe serAjAe bane bhAIone maMtrIpadanI suvarNa mudrA ApI. nAnI sAMkaLe baMdhAI jamIna upara ALoTatA tenA A maMtrIo nImAyAthI vIradhavaLanA rAjayane sanmukha rUe che te jagajAhera vAta che jyAre eka ghaNo udaya thayo. lATa dezanA rAjAnA tAbe khaMbhAta taraphathI arNorAjanA putroe mAlavAne rAjAne baMdara hatuM te vIradhavale baLathI kabaje karyuM hatuM. vacamAM rAkhI saMkha upara humalo karyo ane bIjI khaMbhAta gujarAtanuM samRddhivAna moTuM baMdara hatuM, bAjuthI zrI bhaTe valovelA yuddha sAgaramAMthI pedA ane sattA ane samRddhinuM moTuM upagI mathaka thayelA kAlakUTa jhera jevuM yAdava rAjA siMhaNa)nuM hatuM. viradhavaLe vastupALane khaMbhAtane sube nIme. lazkara sAme AvyuM tyAre pracaMDa saMkhe yAdavarAjAnA vastupALe khaMbhAtamAM praveza karyo tyAre tyAMnA rahe- AkhA sainyane harAvI bhagADayuM. tamArA manamAM barAvAsIo ane vyApArIoe tene ghaNe vadhAvI bara vicAra karajo ke jenI taravAranA ghAthI vaja lIdho. halakA mananA kharAba adhikArIoe khaMbhA- paNa bhAgI jAya che tevA zaMkharAjA sAme kANa tamAM ghaNI geravyavasthA karelI te vastupALanA vakhatamAM TakI zakaze ? tame tenI AMkhamAM Ave tyAra pahelAM dura thaI ane khaMbhAtanI gumAvelI jAherajalAlI nAzI chUTe. vANiyAnA nAzI javAthI kaMI zaramAvA pharIthI udaya pAmI. teNe dareka dharmavALAone anna jevuM che nahI tamAre tamArA manamAM je nizcaya karo vaccenA dAnathI sanmAna ApyuM ane tethI darekane hoya te karI le. kAraNa ke maryAdA mukelA sAgamaMtrI pipitAnA dharmane rAgI che ema lAgatuM. ranI jema zaMkharAjA have A tarapha satvara Ave che." kAvya sAhityane te ghaNo zokhIna hato ane kavi- A sAMbhaLI vastupAlanI bhrakuTI krodhathI dhamadhamI ene teNe eTaluM badhuM dhana ApyuM ke muMja ane rahI hatI chatAM pitAno krodha dabAvI hasIne maMtrIe bhejanA lAMbA samayanI kIrti paNa tenA mahe javAba Apyo ke zaMkharAjA je pramANe mane maLavA AgaLa jhAMkhI paDavA mAMDI. e vakhate viradhavaLa mAge che te mujaba tene maLavA huM khuza chuM. mAraluNasAka rAjA sAthe mAravADanA rAjAe yuddha karatA vADanA rAjAo meghanI mAphaka AvyA che te ja hatA te yuddhamAM rokAyelo hato te vakhate bharUcanA vakhate te Avyo che to tene bhale AvavA do. rAjA saMkhe potAnA rAjyanA tAbAnuM ane pote mArI talavAra taiyAra che. tame kahyuM ke cAhamANa rAjA gumAveluM khaMbhAta baMdara pAchuM meLavavA moTA lazkara mane Akho deza Apaze te vAtamAM kaMI ayogya sAthe khaMbhAta tarapha kUca karI. saMkhe nIce mujaba nathI. tame je bolyA tene huM eka zukana mAnuM saMdezo pitAnA dUta sAthe vastupAlane kahevaDAvyo. chuM. mAMDaLika rAjAonI pratimAo tenA page vIradhavaLa sabaLa che chatAM mAravADanA ghaNA rA- sonAnI sAMkaLathI bAMdhelI che te vAta ThIka che paNa jAoe hAla tenA upara caDAI karelI che ane yAdava rAjAnA kedakhAnAmAM tenA pagamAM beDIo koI paNa ThekANe viradhavaLano jaya thato dekhAto paDelI hatI tethI mane ghaNuM duHkha lAge che. narmadAnA nathI. cAhamAna rAja bhAgyeja ahIM Ave che mATe kinArApara yAdava rAjAnA sinyane zaMkhe harAvyuM te mane khaMbhAtamAM praveza karavA daI pachI tame sukhethI vAta tame mane kahI paNu paNa te keda thayA hatA te ' pagamAM beDIo 1. cAhamAna rAja bhAra : na dekhAte paDelI hatI te Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 vAta tame jaNAvI nathI. phakta kSatrIja yuddhakaLAnA mRtyu pachI ane samakAlIna lekhake lakheluM hovAthI rahasyane jANe che ane vANiyAone te AvaDatuM maMtrInA pAchalA jIvananA ItihAsanI hakIkatonI A nathI e tamArA mananI bhramaNA che. aMbA je ke kAvyamAM ApaNe AzA rAkhIye te svAbhAvika che; vANiyo hato to paNa zuM tene kekaNanA rAjA paNa kartA te bAbatano kaMI paNa ullekha karatA nathI. mahilakArjunane laDAImAM haNI nAkhyo na hato ? hakIkatamAM to pahelAnAM be kAvya karatAM A kAvyahuM paNa yuddha vepAramAM sArI rIte prakhyAta thayelo nA chellA sargamAM vastupAla mRtyu pAmyA eTalI chuM. taravAra rUpI tAjavAthI zatruonA mastaka rUpa hakIkata zIvAya bIjI kaMI paNa navI hakIkata A kAvya mAla kharIduM chuM ane tenI kImatamAM temane svarga mAMthI ApaNane maLatI nathI chatAM paNa chello sarga ApuM chuM. je tamAre zaMkha siMdhurAjano kharo putra aitihAsika draSTie paNa upayogI che, kAraNa ke hoya to tene turata ahIM AvI yuddhanuM sthaLa pasaMda vastupAlanA mRtyunA samaya A sthaLa saMbaMdhI je karavA kahejo." (1)vastupALe paNa potAnuM sainya taiyAra aneka hakIkato kahevAya che te sadhaLI AthI beTI karyuM ane banne sabhyo vacce laDAI thaI; vastupA- pUravAra karI zakAya che. prabaMdha ciMtAmaNImAM vastupAlanA yoddhAoe zaMkhanA lazkarane yuddha sthaLa lanA uttara jIvana saMbaMdhI kaMIpaNa ullekha nathI. upara kApI nAkhyuM ane tenA ghaNA zuravIra yoddhA- caturvizati prabaMdha ane vastupAla caritra e be ene laDAImAM mArI nAkhyA. zaMkha pitAnA graMtheja te bAbatanI hakIkata Ape che. temAM vastu jeTalA baLavAna potAnA bhAio sAthe maMtrIne harA- pAlanA mRtyuno samaya saMvata 1298 no ane sthaLa vavA nIkaLyA. ghaNuM bhayaMkara yuddha thatuM temAM vastupA- AMkevAlIyA Apela che. paNa A kAvyamAMnI hakIkata kavAlAthI Apala che, paNa A kAva lanA nava yoddhAo ane zaMkhanA bhAIo kapAI uparathI te bAbata kheTI che ema pUravAra thAya che. gayA pachI gula kuLane bhUgupAla zaMkhane mAravAnuM maMtrI padanI sabhA parathI vastupAlane padabhraSTa thayAnI paNu laI tenA tarapha dhasyo, teNe ghaNA yoddhAone vAta paNa khetI jaNAya che. vastupAlatI maherabAteo zaMkha che ema dhArI kApI nAkhyA. Akhare nathI jene gAdI maLI hatI ane jenuM rAjya tenA te zaMkha pAse jaI paheo ane tenA upara bhAlAno prayatnathI majabuta hatuM te vIsaLadeva tejapAla pAsethI ' ghA karyo. caMkhe te bhAlAnA kaTakA karI nAkhyA. A* maMtrIpadanI mudrA laI laI nAgaDane maMtrIpada Ape te khare bhUkRpAla zaMkhanA hAthe marAyo. have vastupALa saMbhavita nathI ane vIzaLadeva dhAyuM hatuM te paNa eka bIjA moTA sainya sAthe AgaLa Abe. te tema karI zake tevuM hatuM kAraNake maMtrIonI sattA pitAnuM lakara ghaNuM ochuM thayeluM joi A navA ghaNIja sArI rIte jAmelI hatI ane teo ghaNuM lazkarane dekhI zaMkha bharUca tarapha nAsI gayo. baLavAna hatA tethI vIsaladevanI ekAda varasanA TuMkA samayamAM sattA dRDha ane sahIsalAmata thaI zakI hoya A kAvyanuM aitihAsika mahatva. eka ema saMbhavatuM nathI. Abu parvata uparanA saMvata khedanI vAta e che ke ApaNA saMskRta aitihAsika 1286 (vaizAkha suda 3) nI tArIkhanA eka lekhamAM kAvyamAM TAhyalAM jevAM nakAmAM lAMbAM lAMbAM varNano vastupAla mahAamAtya tarIke jaNAvela che. mArA ghaNAM hoya che paNa je mahApurUSanuM guNakIrtana temAM anumAna pramANe tejapAlanA maraNa pachI maMtrIne hoya che tene jIvanavRttAMtanI aitihAsika bAbate pheraphAra thaye hovo joIe. jinatA mata pramANe temAM ghaNI ochI maLI Ave che. A kAvyane paNa tejapALanuM mRtyu vastupALanA maraNa pachI daza varase Aja hakIkata lAgu paDe che. A kAvya maMtrInA sInA thayuM. (1) saMvata 1303 nI sAlanA eka hastali(1) vasaMtavilAsa. saga 3 loka 24-25-26-28- (1) mI. TI. ema. trIpAThI mane ema jaNAve che 29-30-41-42-43 juo. ke eka hastalikhita pratanA eka pAnA upara vastupAla Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 bAlacaMdrasUrinuM vasaMtavilAsa mahAkAvya khita tADapatranA lekhamAM tejapAla aNahilapuramAM kavi somezvare kIrtikemudI lakhyuM, eTaluM ja nahI mahA sattAzALA pradhAna che ema jaNAvyuM che. paNa potAnA suratsava nAmanA kAvyanA chelA sargamAM zaMkha koNa hato? vastupALa saMbaMdhInA graMthonA vastupAlanI kIrtinuM vyAkhyAna karyuM che ane potAnA zodhana karanArA ane anuvAda karanArAoe zaMkha u9lAdharAghava nAmanA nATakanA dareka aMkanA cheDe tenA athavA saMgrAmasiMhanA saMbaMdhamAM je goTALe ubho kIrtanamAM eka dhaka mukayo che. arisiMhe pitAnA karyo che te dUra karavAnI khAsa jarUra che. te lATa sukRtasaMkIrtanamAM tenAM dhArmika kAmanI ghaNIja stuti dezanA cAhamANu rAjA siMhane bhAI ane siMdharAjane karI che. eka taraphathI yAdava rAjA siMhaNe sinya laI putra hatA. te eka mahAna yodyo hato ane narmadA humalo karyo bIjI taraphathI bharUcanA zaMkhe khaMbhAta nadInA kAMThA upara yAdava rAjA siMhaNanA lazkaranA levA caDhAI karI ane te e vakhate ke jyAre humalAne tene bahAdurIthI pAcho haThAvyo hato. te eka varadhavala ane tejapAla mAravADanA rAjAonA baLavakhata yAdava rAjAnA hAthe keda pakaDAyo hato paNa vAne dAbI devAmAM ane musalamAnonA humalAne pAcho jayAre zaMkhane tenI rUbarU laI gayA tyAre tenA haThAvavAmAM rokAyA hatA tyAre-gujarAtanA rAjya mATe vyaktitvathI aMjAIne yAdavarAjAe tene choDI mUkyo bhayaMkara kaTAkaTIne samaya hato tenuM jayarsiyasUrie hatA. bAra khaMDIyA rAjAonI mUrtio tenA DAbA hamIramada mardana nAmanuM nATaka lakhyuM che ane temAM page sonAnI sAMkaLathI bAMdhelI hatI ema kahevAya vastupAlanI bahAdurI ane huMzIArIthI badhA duramache. pahelAM khaMbhAta baMdara lATadezanA rAjAonA none parAbhava kevI rIte thaze tenuM Abehuba varNana tAbAmAM hatuM; paNa te vIradhavaLe baLathI tenA hAtha- karyuM che. jayasiMhasUrie vastu pAlanI prazastinuM kAvya mAMthI kaMTAvI lIdhuM hatuM. mAravADanA rAjAoe paNa banAvyuM che. vastupAlanA yAtrAno prasaMge tenA baLavo karyo ane yAdava rAjA siMhaNe bIjI bA- dharmagurU AcArya udayaprabhasUrie dhamaLyudaya nAmanuM juthI humalo karyo te kaTokaTInA samayano lAbha laI saLa sarganuM eka mahAkAvya racyuM che. A lekhake teNe khaMbhAta pAchuM levA mATe humale karyo paNa vastu- suzrutakIrtikalini nAmanuM kAvya paNuM vastupAlanI pALe tene harAvI kADho. tenA sabaMdhI vizeSa hakI, prazaMsAmAM lakhyuM che. A kAvyanA pahelA ane chelA. kata mATe vAMcake hamIramada mardana kAvya jevuM. sargamAM yAtrA saMbaMdhI hakIkata ApelI che. A badhAM vastupALa saMbaMdhI sAhitya -vastupAlanA kAvyo maMtrInI sattA ane kIrtine sUrya madhyAhe jIvana caritra saMbaMdhI samakAlIna ane pachInuM ema bane tapate have te samaye eTale saMvata 1286nA pahelAM jAtanuM sAhitya ghaNuM che. tenuM prabhAvazALI vyaktitva, lakhAyelAM che. maMtrInA pAchaLanA jIvanane hevAla koI dhoLakAnA darabAramAM tenI ekahaththu sattA, dhArmika ane paNa te samayanA lekhake A nathI te dilagIrInI sArvajanika upaganAM bhavya ane suMdara kAma ane vAta che. vasaMtavilAsa kAvya samakAlIna lekhake lakheluM kavione teNe ApelA atyaMta udAra AzrayathI hovA chatAM maMtrInA pAchalA jIvananI kaMI paNa hakIkata AkarSAI tenA samayanA lekhake tenAM guNa gAna temAM ApelI nathI. pAchaLathI lakhAyelAM prabaMdhaciMtAmaNI karavA prerAyA hatA. cAlukaya vaMzanA rAjAonA kuLa temAM rAtrInA jIvanavRttAMtanI badhI hakIkata Apa ane caturvizatibaMdha e be graMthomAM je prabaMdho che tejapAlanA maraNanI nIcenI tArIkha temane maLI che. jinaharSanuM vastupALa caritra maMtrInA okhA saM. 1296 mahuM. vastupAla divaMgataH sa. 1304 mahaM. jIvananuM vistRta hakIkatavALuM kAvya che. te kAtatainapArI faH Ama vastapAlanA maraNa pachI ATha madi ane catavikSata prabaMdhane anulara cha chai varase tejapAlanA mRtyunI tArIkha mukI zakAya. temAM ghaNI navI ane upayogI mAhItI che. (apUrNa). jina zItavALuM "asara che chatAM Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 mahArAjya rUpaka nATakane saMkSipta sAra. [gata jeThanA aMkanA pU41ra thI anusaMdhAna ] anuvAdaka-paMDita phattecaMda ke. lAlane. dharma-A pRthvImAM bharatAdi grupamAMthI keIe kadI paNa choDayuM nathI evuM pApanuM mULa mRtadhana paNa jeNe cheDI dIdhuM che; temaja jemaNe pitAnA rAjyanA sImADAmAMthI tAdi vyasananA cakrane bahAra kADhI mukela che evo koI purUSa mAre vara he ! matiprakarSa-zrI hemacaMdranA caraNakamaLa pAse abhigraharUpI AbhA jemaNe dhAraNa karyA hatA, rAjezrIe evI pratijJA karI che ke koI jIvanI dAnarUpI kaMkaNothI jemano hAtha zobhI rahyA virAdhanA karavI nahi, temaja saptavyasanane sarvathA hata-jemanuM saMgarU5 hasti upara ArohaNuM tyAga karavo evo saMpUrNa niSama karyo che; vaLI karavAmAM AvyuM hatuM, sadAcAra rUpI chatra jenA para emaNe abhakSyane tyAga karI parastrIthI paragamukha zabhi rahyuM hatuM-jemane zraddhArUpI sahodara blene rahI hiMsAdikane svadezamAMthI ane paradezamAMthI hAMkI lavaNonAravidhi karyo hate-terasekreDa vataprakArarUpI kAyA che. sadabhAgI jAnaiyAothI jeo parivRta thayA hatAAvuM sAMbhaLI dharmabhUpa pramudita thayo, potAnI zrIdeva-gurU-bhakti dezaviratirUpa jAnaDIothI jemanA virati nAmaka patnine e vAta nivedana karI. sadA. vala maMgaLa gavAtAM hatAM, evA e nRpendra anukrame gama zamAdi adhikArIjanone pUchayuM. AvuM sAMbhaLI paiSadhazALAnA dvArA (tAraNu) paryaMta AvI pahoMcyA, zrI dharmanI samipamAM beThelI maditA-maitrI-samatA piya prakAranA svAdhyAyarUpI vAjAnAM madhura vani rUpI sakhIoe kapAsuMdarIne A vAta jAhera karI. e veLA pUramAM prasarI rahyA hatAM. viratirUpa sAsue prayojana siddha thAya pAra paDaze e nizcaya jemane paMkhaNAM utAryA hatAM, amadamAdirUpa sALAo, karI dharmathI chuTA paDI zrI kumAra kRpasamIpe mati jemane mArga dekhADI rahyA hatA, tevI veLAe eTale prakarSa pratyakSa thayo ane purUSa TheSarUpa paNa baMdha saMvata 1216nA mArga sudI dvitiyAnA dine mAta(pratijJA) vigerene samagra hevAla jaNAvyuM. pro gRhamAM beThelI zilarUpI zveta pAnetara paherIne dhyAna jana niSpanna thayuM che evA amRtamaya asarothI (dharmadhyAna zukala dhyAna)rUpI jhumaNane karNamAM punaH kaho punaH kahe evuM bolatA bolato jANe laTakAvIne, navapadarUpI hAra kaThe AropIne, tapanA parama AnaMda svarUpamAM magna thayo hoya ema pitAnA nAnA prakArarUpa mudrikAothI aMgulIone suzobhita hastAne uchALavA lAgyA, tyAra pachI mahAutsAha karIne hAjara thayelI kapAsuMdarInuM prANa grahaNa zrI pUrvaka rAjadhAnInA maMDapamAM zrI dharmabhUpAle pitAnA kumArapALa mahipALe zrI ahaMta devatA samakSa karyuM. rasAlA sAthe praveza karyo. tyAra pachI Agamata zrAvakanA guNonI vRddhi kara nAra dvAdaza tatvarUpI kaLasonI corI banAvI vicAra have jyAre zubha lagna prasaMga saMprApta thaze rU5 suMdara teraNo bAMdhyAM, navataravarUpa navAMgavedI (kaMDa) tyAre nirmaLa bhAvarUpI vAriothI, jemane maMgaLa racI prabodharUpI agni pragaTAvyA, bhAvanArUpI dhUtanI snAna karAvavAmAM AvyuM hatuM, jemanA dehane sataki. AhUti temAM apAvI. zrI hemAcAryapa bhUdeve vadhu rtirUpI caMdanano lepa karAvavAmAM Avyo hato, aneka sahita rAjAne "cArimaMgalarUpa' vedoccArapUrvaka "vyasana sAta che. jugAra, corI, paradAra, vezyApradakSiNa karAvI tyAra pachI-hastameLApa choDavAnI zikAra, mAMsAhAra, madyapAna. 1 lagna karAvanAra brAhmaNa Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjya rUpaka nATakane saMkSipta sAra 23 maMgaLakriyA TANe jamAIne saibhAgya-Arogya- bolAvyo; ataraMga caturaMga senAne sajaja karI dIrdhAyu-baLa-sukha vigerenI abhivRddhi ichI dharma jainezvara vANIrUpa saM yAmabherI (Bugle) - bhUpe Azirvacano ApyAM. gaDAvI. sarva dizAmAMthI yama niyamAdi subhaTo bhegA A prakAre lagnanA pANi grahaNane mAMgalika maLyA, zubha adhyavasAyarUpa pavanavegI turaMge utsava saMpUrNa thayo, tyAre sUrimahArAje vaMdanA karI haNahaNa rahyA. dhairya, vairya -AstikarUpa hastirahela rAjazrIne AjJA karI. e garava karI rahyA. pachI zubha veLAe vijaya dharmabhUminA prabhurUpa, he ! narendra! je kanyAne yAtrAne ucita viSe dhAraNa karI (kezariyAM karI) zreNikAdi nRpe pUrve nirakhavA paNa na pAmyA te jijJAsArUpI vajana Topa paherI, navagutirUpI kanyAne tuM paraNavA pAmyo che, eno prema bahu bahu bakhtarathI pitAne DhAMkI, satvarUpI tINuM sadA meLavato rahe che, ane enuM vacana koI divase ane brahmAsrarUpI mULa uttara guNenA bANa vadhata khaMDate nahi, jethI A mahAna kalyANakAraka prasa karI, ArjavathI prApta karela chatrIsa prakAranA dhanuSpo gavaDe te mahAna nivRttine bhajIza.2 rUpI zAthI, zrI cAlukya amegha thayA. zrI hemAtene sarva prakAre prItikAriNI joIne kata ziromaNi cAya tenI phalAvidhi karI, viMzati vAtAga rAjarSi pitAnA AtmAne tenA dvAra pALa samajavA stavanamAM rahela atardhAna thavAnI guTikA prApta lAge, have eka veLA ati hAlamAM AvI gayelA karI; mehapara jaya meLavavAno nizcaya karyo. dharma, ane premane paravaza thayelA pitAnA prANapriyane zama-dAma-vivekAdi mahA subha vaDe vikaTa mUrti jANIne dhamanandinI A pramANe belI-he : priya rU5 thaI: zrI mahArAjAnA pradezanI najIkamAM tama! mArA pitAne punaH svasthAne sthApana karo AvI pahoMce. ane mehane jItIne mahArA manoratho pUraNa kare. e hastine saMgrAmanI mokhare karyo. jJAnadarpaNa sajajanonI pratijJA merU parvata jevI acaLa nAmanA dUtane mahArAjA pAse pAThavyA. ajJAnahoya che; rAzi nAmano pratihArI moharAjAnI parSadamAM tene kAraNake:-- laI gaye. maharAjanA kuMjarane teNe je te te je jene kahyuM hoya-je kAMi pite vadhe hoya, AvA prakArano hato:- ane jenI pate pratijJA karI hoya te sajajano itira AcAravALA cArakaSAyarUpa jene cAra pattharanI rekhA gaNI nizcaya pALe che. caraNa che, mithyAtvarUpI jene mahAna kAyA che, vaLI nIca ke vidhranA bhayathI kArya AraMbha zo ane ArtadhyAnanA adhyavasAyArepA jena ba karatA nathI-madhyama lAke kAyaeNne AraMbha kare che; tALA cheane saMsArarUpI vanane tAra je thaR paraMtu viddha AvatAM tene choDI de che. ane uttama- bhramaNa karI rahyA che e mAhanA magaja kA jane hajAragaNuM vinothI vAraMvAra tADita thayA manane vihaLa karI rAkhatA nathI ?" chatAM prAraMbheluM choDatAM nathI. samIpamAM rahelA mahatRpatine kadAgama nAmane priyAnA premathI bhAvayukta vacanonA zravaNathI maMtrI bolI uThyo, are ! dUta ! tuM koNa che ! tane zrI cAlukya pratsAhIta thayo: pitAnA AtmAmAM koNe mokalyo che ? zA mATe mokalyo che ? evuM tanA AvirbhAva karatAM zrI dharmabhUpanI sAthe jyAre te bolI uThe tyAre jJAnadarpaNa tene kahe vicAra karI mohanI upara caDhAI laI javAnI che-are ! he ! taiiyArI karavA lAgyo. saMdhyAnarUpI senAdhyakSane mohamaMtrIna! jJAnapaNa mAruM nAma che. ane 2 mekSane. zatra upara hallo laI janArA prakhara nRponI zreNImAM Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 ziromaNi evA zrI cAluyasiMhe jaNAvyuM che ke meharAja puna: kahe che, re! dUta :are! eha! te Aje kapaTa yuddharUpI sainyanA je bAyelAne meM mahArA pitAne sabaLathI garvathI zrI dharmapatine parAbhava pamADI nasADa sthAna bhaSTa karyo che evo dharma vaLI zuM moDhuM laIne che. e te nyAyaniSTa hovAthI teNe mArI rAjadhA- ahIM Avyo che ? nIne hAlamAM Azraya lIdho che, ane zrI gurUnI - vaDIla hovAthI pUrva meM ene jIvato mUkI dIdhe vANIthI bahu upakRta thaI zrI kumAra bhUpatine gurUnI hatA, paraMtu hamaNAM to huM raNane mukhe prathama enIja preraNAthI potAnI kRpAsuMdarI nAmanI putrIne tuSTa- AhUti ApavAno chuM. mAna thaI zrI dharmabhUpatie ApelI che. ane ethI athavAteone saMbaMdha baMdhAya che. hAlamAM te zaraNaMga- ati vRddhapaNAne laI dharma maraNanI sanmukha thAya tane vajana paMjara jevA, ane Azrita janone e yogya che; paraMtu tAre rAjA mUkhanI peThe bIjAne vatsala evA, zrI cAlukaya kuLanA parvata evA kRtajJa mATe maravAne zA mATe icche che ? cUDAmaNi rAjarSi, zvasurane svarAjyano abhiSeka hA samo e to dharmanajinIe potAnA karavA Icche che. pitAnI saMpadA mATe ene uzkerela che mATe mara"zrI caulukaya tArA para caDhAI lAvavAne sanya vAne che. sahita zrI dharmarAjAne sahAyaka thaI tArApUra pAse hA! hA! bairIne vaza thayelamAM te keTalI buddhi AvI pahoMcyo che. tethI ahI AvIne tenI AjJA hovI saMbhave ? rUpI puSpamALAthI tArA zirane sugaMdhita kara." tyAre mahAre hAthe eo maraNazaraNa thavAnA che e pachI A veNa sAMbhaLI meha mahArAjA mukha maraDI vidhinA lekha satya karavAne mATe A huM hArI pachabolyo, " are ! dUta ! vAcALa evuM zuM lave che? vADe hamaNAja Avyo jANavo. tuM paNa raNasaMgrAmamAM purUSomAM TiTaDA jevo e kumArapALa koNa che ? hArA svAmIne ane dharmane mane batAvaje. ke je bhagADI mUkelA bicArA adhama dharmarUpathI evA veNothI tiraskAra pAmela jJAnAdarzana prerAI, traNe jagatamAM gAM na jAya evA parA- rAjAnI pAse AvI pahoMcyo. meha paNa kamavALA mane harAvavAnI vA.2chA rAkhe che ? sakala dudhdhanarUpa senAnI vigerenI vaccamAM rahI, mAtsaryatribhuvananI paripUrNatA paNa jene pahoMcavAne puratI rUpI abhedya kavaca dhAraNa karI dukRti rUpI pramAda nathI, evo jeno pratApabhava che, evA zrI mahuM aonI paramparAthI sajajata banI, nAstikarUpI bhUmipALane zatruthI chupAtA evA A nRpa krIDAo gajapara ArUDha thaI, kuzAstrarUpI vAdinA vanithI, vaDe bhagADavAne zaktivAna thaze? re dUtAdhama ? jA ! aneka lokone bIvaDAvata, krodhAdi karaDe subhaTanuM tArA rAjAne jaNAvake, meha-e-AvI pahoMcyo." rakSaNa laI zrI cAlukaya senAnI pAse AvI caDyo. jJAnadarpaNa kahe che-re jAlama meharUpa ! evI ane sainyane AgaLa calAvyuM. rAga-kesarI pramukhane zI DaMphAsa mAre che? sAMbhaLaH- bolAvI, protsAhana ApyuM, eTale teo A pramANe jeNe tane saparigraha (rasAlA sAthe) pUrve dhyAnA- bolavA lAgyA:nirUpI zastranA tejathI haNI nAMkhyo che, evo eTale ke - jinezvaranA pAkamaLamAM bhramararUpa zrI caulukyacaMdra rAga -aho! huM jAgrata houM, tyAM dharma keNuM rAjA vijaya pAme che ke je tArA vallabha evA kALA moDhAnA dUtAdi bhaDavAone pitAnA pUramAMthI hAMkI kumArapALa keNuM mAtra che? kAraNa ke - kADhe che; te tuM vRthA zuM baDAI mAre che ? 1. mukhamAM-khare. 1 nyAyathI laDanAra. 2=jJAnadarpaNa bakhtara, Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna patro ahalyA joDe Idra jArakarma karyuM, pitAnI putrI rdhAna thaI javAmAM ghaNuM kuzaLa evA zrImad Arya pachavADe brahma doDyA. gurUpaninI caMdra vAcchA dharma rAjAnA puNyaketu ane jJAnadarpaNadi amAkarI, evA meM kAne pitAnA padathI prAye bhraSTa nathI tyAMnI svalpa sahAya sAthe rAkhI sanyane pachavADe karyA? traNa bhuvanane gAMDItura banAvI devAnI vidhimAM rAkhI pite AgaLa cAlyA; ane kSaNavAramAM zatrunI mahArA kAmAane zrama je kAIne zrama che ? Ama sAme tIre AvI caDha, jyAre rAga bolI rahyA eTale rAjA-are jJAnadarpaNa! mehabhUpanA sthAnane ke :-jagata mAtrane aMdha banAvI dauM ! bahera dekhADa; ke jethI huM ene ramata mAtramAM pratApanya karI dauM, sacetana evA dhIrane adhIro banAvI dauM, jI. kartavyane bhUlAvI dauM, eTale hita zAmAM che te jJAnadarpaNa-deva agADI avalokana mAtrathI sAMbhaLavA paNa na ApuM! ane buddhivAnane zIkheluM bAyalA mANasanA javaranA jevuM A mahArAjAnuM yAda karavA paNa na dauM. sthAna dekhAya che. AvA prasaMge lobha, daMbha, ane abhimAna vigere subhaTee bhUAskeTanane ATATopa karyo. (praveza kare che). ane hAkoTA paraspara macAvI e sthAnane gajAvI mUkyuM. (zrI sarvee praveza karyo) guptarUpe khaDA thaI rahyA. zrI cAlukayasiMha paNa vairInA samagra sainyane keTalIkavAra pachI mahArAjA vaccovacce potAnA pari protsAhita jANuM pite uttejIta thaI mehubhUpane vAranI madhyamAM jovAmAM AvI gayA. teonA AvA tuNu mAtra gaNI nija sanya vinA paNa mehane hAkeTA sAMbhaLavA lAgyo : jItavAnI icchAvALA banI gurUnI prasAdIrUpa (yoga mehaH-purUSamAM evo ka ka che ke je zAstranuM) vajanuM kavaca, oDhI, mehabhUpatinI joDe vara rAkhe che? kharekhara! evAnuM annadhyana thavAnI virAMti vItarAga svarU* te niHsaMkaraNamAM maraNa thavAnuM che , parUpI divya guTikAno upabhoga karI, sahaja anta Avi rAmacakita 18aa sarijha zAsa. prAcIna patro. 13 praha : - vijalamIsurine vaDodare bhUpAlavijaye khaMbhAtathI saM. 1825 mAM lakhelo patra | | zrI . pUjya ziromaNi bh| zrI vijayalakSmI sUrIsvara varanANa // svasta zrI Adijina praNamya zrI vaDodarA nagara caraNa kamalAMna. mahAzubhasthAne pujyArAdhye mahimAmayaM samastaguNagaNAlaM- zrI sthaMbhatIrthathI AzAvaMta pN| bhuptivijyg| kRtagAtracAritracUDAmaNi sakalazAstra siddhAMtanA pAriNa laSItaM vaMdanA 108 vAra'vadhArajyo yataH'tra sukhasyAtA che. vara chatrIsa guNe karI vIrAjamAna dinakara zamAna jamIna vinara mana tulbArI sukhasyAtAnA patra prasAda karyA te vAMcI tenI para pUrNacaMdra maMDajAnana sumati triA ghaNuM ja saMteSa upanA bIju laSyA kAraNa e che gupta paDhi mithyAtvanA TAdanA vilina mudAmA je tau 5tra gAMdhI upare lakhyA upadhAna AcchI sakala kalA kuzala ityAdi aneka upamA virAjamAna 1 tApamAM jema manuSya haLabaLe, tema meharAja theraahIM rAga eTale kAmadeva lAge che. tharavA lAgyo e bhAva dekhAya che. bhA. kartA. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 savegI pAse paisavAnI rajA ApI che te tyAre te vAtane paNa varSa nA thayuM paisAyuM nathI te aDakaryuM paNa tame te moTA cho tulle je lakhyuM ke ame kAva mATe tu padhAro te hatuhma pAsuM varasyuM mahA aMtarAya karyo paNu adhyAre ehamAM je hAMsala iti tavaM bAkI rajA ApuM te AkhA gachanA khAvAne vAstItha lAMca levA vAstI e karma bAMdhyuM zrAvaka zrAvikA sarva tehu pAmeM jalpe tyAre tuhmAre che te a pAtakI thayA te tukSane malITyu tIvAre pAMtII kAMI raheNyuM te nathI mATe tulba jarUra ss (A) loyaNu tathA tapa karavo ghaTasyuM te tuhma ekavAra padhAro pache te tu DAhyA cho tuhmaneM pAse karI aMtarAya choDIsyu paNa gacchamAM tulbArI te jhAjhu laSavuM te kAramuM che na Avo te ameM tathA sA(mA)nI AjJA rajA aDakAva chaI tIvAre' sarvanaI rajA ApINyuM jyAre aDakAva karyo cha0 mAMgIvI paNa aDakAva na hota te tuhmaneM tathA tIvAre tuhma upare rAga teDAvyA kare che mATe amaneM kaI zrAvaka rajA magAvata nahI tuhmane na jehavuM hoI tehavuM lakhI jaNAvo je (bhA)o to kahaje tamA kihAM vaso che ane bIjI gaIthI samAcAra pharI laSa je AjJA ApII saMvata bIjA gachanA jatInI karIyA sudhI karIne gachanA 1825 mAgasara sudi 10 ravau I e guno paDayo jatInI tathA gacchanAyakanI karIyA nathI karatA te mATe te mApha kara ekaja (sa)me cUkachuiM 50. have osavAlane e vAtano mamatva ghaNuM che je e nahIM (sUkuM). apAsare e gachavAsIo kane upadhAna mAla nahIM karIe. eDavA kadAgraha kare te adhye te na mAya vijayalakSmIsarie premavijayagaNine chANI mATe gAMdhInaI Agala kari mAraga gachanA bhAge lakhela ke patra, te mATe aDakAva kaMche ane tuktane e vAta gamatI | zrI II heya te amAre kAI kAma nathI sarSe ga(no) cheda jAo paNa tuhmArA sArA vAstIme paNa eTalA 5 natvA bh.| zrI vijayalakSmI sUramilikhyate pN| zrAvakane alAmaNuM thaI ne tu Ima kahe labdha zrI premaya ja . varANA satrathasqnnati amAra tathA to sarSe paMsavA deTyu pachI khaMbhAti zrAvaka che na je hita paM aa cAra pramuNanI vaMdanA gAyo have mArga mokale che hoM sarva zrAvaka saMgInI tatra 6 maunananai do tathA prati vaddArInI karIyA kara(Tya) achamAM jatInI karIyA nahIM kare parivalIne mA che vinI prati 2 vAranI mApa tIvAre sAruM ganI sabhA sArI raheryo che rUAM che te mohINuM ApanA prati 2 sIjhanna 1 sIapAsare A che keI te paNa nahIM AvaI mATe jJAsA TALuM 2 jI jANa paNe $ 4 mAre to tu zrI khaMbhAyata agAMdhIne upadhAna vahevarAvI vi. muratimAM rAgI varlDa prApta che te 31ra jaM mAla paherAvI echava karI ahma vihAra karavo ghaTe puruSottamanI TAMbu 2 tihAM jayAM zuM maLamadra triAnI te sukheM karo te vAtanI ciMtA na karavI A phchA che jiLa tathA vidha sAmagrI sarva mitraDhyuM paNuM ga7nI unnata dIseM tulbArI sabhA jasa thAI travIr sarva zrAva vijAnai dharmAma ro mAte vAte rAjI chII esavAlAe tapIyAne mehe zira vari 10 vine pratyu 14 zrI premavinaya nA agAM karI je tuhma pAse eNu upadhAna vahIyeM vara zrI jhaLapure. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Highest Life of Blissful Freedom evolving through Knowledge and Activity. The self lives by knowing, just as it is by means of knowledge that it secures its place in the world. By means of knowledge the self is re- deemed from the world. Where knowledge has assumed the idealistic character, it has usually directed its energies in the direction of reaching a Beyond, in the form of the transphenomenal; but in doing this it has no right to overlook the fact that the self which puts forth the knowledge does not relinquish knowledge at the moment it realises it; for this reason it becomes necessary to regard the exercise of knowledge, not as a mere repre- sentation of something exterior, but as the realisation of that which is internal, romanticism, which thinks the world exists for man. Our dialectic will be satisfied with the system of philosophy or poetry which makes the self supreme. Meanwhile it cherishes the belief that the anti-natural and anti-social phases of egoisin are only preliminary to a more constructive view of the self in the world and society, which are unable to submerge it. All that the world of things and persons can do for the self is to provide it with a place where it may enjoy its inner existence and exert its particular powers. Yet the full fate of the ego in the world is a problem which demands independent treatment through independent treatment through which the ultimate meaning of all human striving and hoping may be properly analysed and thoroughly appreciated. The human self endeavours to think the world and will the world, because that self has something worldlike about it. In the attitude and action of the whole self we see what reality can be. The aim of the self is not simply to experience the exterior, or to exhibit the interior, but to affirm itself as real. In its attitude towards the exterior world the self cannot wholly conceal its contempt, the expression of which is not at all out of place to-day, when the usual philosophy of life resembles a hut rather than a ivory tower, when man is looked upon as a ser vant of the world instead of its master. Realism, which thinks that man exists for the world, is no nearer to the truth than The work of the self in the world being a world-work, it is not difficult to raise the ego from the idea of efficiency to that of superiority wherein its true character consists. Reality is the form of human self-hood and consists in the possession of that which exists rather than the mere striving after it. In this respect, reality, as expressed by the ego, is of aristocratico character, while the conception of reality as formulated by realism is necessarily mediocre and unworthy. Only by the calm possession of the real is the self able to entertain and express the Compare the concept of Siddha on the highest summit, beyood Loka, and possessed of unique Dature, Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jainayuga bhAdrapada-Azvina 1983 notion of its inherent essence and its in- trinsic worth. While activity has an acceptable place in the dialectics of the self, that place is not the highest one; and where striving is necessary for the development of the ego's nature, the character of that striving is chiefly negative, consisting of a reaction against the world. It is the fate of sensation to be raised above itself by the will; none the less it is the fate of the will to elevate to an unwont ed plane through the intellect. Where the intellect has performed such a task as the intellectualising of volition, and where it occupies such an exalted position, its cha- racter is seen to be something more than that of intellect in the ordinary sense of the term. The intellect supersedes itself by virtue of the fact that it creates something beyond, or that which is an exaggeration of the mere intellect. As a result, the intellect brings the self into being, while it affords the self an intuition of the world as a whole. The wind can not experience the world-whole, nor can it will the universe in its totality; but it can contemplate the world-whole in the -whole in the moment that it contemplates itself. In order to gather the fruits of ego's activity, it is necessary to consider the nature and activity of the self in the light of intellect. In our day, where positivism and fragmatism have conspired to betray the intellect, it is not possible to advance the claims of the intellect with the case of the older rationalism, but since our dialectics must repudiate rationalism, we do not feel the deprivation when it is taken away. Rationalism sought to remove contradiction by removing life; intellectualism, which has the individual on its side, attempts the far different task of reducing this chaos to order. These circumstances place the principles of intellectualism in a different light; no longer does the mind seek to secure sway over the realm of impersonal sense, for now it is engaged in subduing the will as this appears in the living forin of individual life. As in other phases of our study, ego. ism and activism have the effect of presenting new problems and new way of solving them. In the present case, where we are striving to secure a consistent and sufficient notion of selfhood, the subjugation of the will by the intellect lends new meaning to the intellectualist problem, which is ing to seen to proceed from the voluntaristic rather than from the sensational, as was the case with the older rationalism. Philosophy has ever been optimistic concerning the will; it has assumed that, with all the uncertainty of speculation, action, was something sure. But the rise of voluntarism has brought us to the place where we are called upon to inquire concerning the authenticity of action, for the mind may doubt the deed as well as the thought. Where the human self reacts In the assertion of the self, will promotes intellect, while intellect perfects will. The union of these two functions of reality is found in the human self. The peculiar character of intro-activity has been obscured by physical and social considerations, which have made it impos- sible for humanity to live from within. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnadiyAbhyAma mokSaH upon nature and initiates an independent allready said about it, but in what has thus course of activity, it abandons the obvious far been neglected. The intellect indeed and instinctive for the uncertainties of the seems impossible and formal, but its condiideal. In this way it may become decadant tion may be an acquired passivity, which and mystical, and under the guise of genius has come about by the expression of supermay sink into degeneration. In the case ior forces. This is indeed the inner condition of individualism to-day, something not wholly of the self on our dialectic has been conunlike this confronts us. With the elabo- sidering it, and our claim for intro-activity ration of and emphasis upon the obvious, on the part of the self was but preliminary the solidaric in the physical and social to the claim we now make for the interior orders has left the ego to choose a course life of the ego. of activity at once bizaree, so that he who The inner life as an intellectual one canbelieves in the self, and believes the world is not be understood if the ego is regarded to be measured in terms of the self, is forced as something purely representative, an imito seek instruction and nourishment from tative mirror of the universe. If the world the dialectics of Decadence. One may were content to leave the ego to its work, seek self-justification in the thought that the life of the self were simple indeed; but he may like his goods wherever he finds the individualistic history of humanity shows them, and yet the conditions of individu- how thoroughly has the spirit of the world, alism are plainly deplorable in their anti- sensational and activistic, invaded the soul, social and anti-natural ideals. If we seek so that the life of man has ever been a selfhood in sense, we are threatened by tumultuous one. For this reason the primary sensualism and Wagnerism; if we pursue work of the intellect, a work destined never the self through will, we may fall a prey to be complete, has consisted in subduing to nistzschian negations; if we turn to the the contradictory forces of the natural order. intellect, we fear the fallacies of mysticism. The will to live carries and sustains the Having examined the subbordinate forms natural world, but when it enters the ego of selfhood, as these appear in the pheno- it causes chaos. To still this chaos, reduce menal and activistic orders, we are now experience to order, and establish the indeanxious to discover what may be found at pendence of the inner life, is the work the the poles of the intellect; in what sense is intellect has long been carrying on, so that the self a scio or a cogito 2 The true egoist it was from the voluntaristic rather than should be willing to place bis affair upon the empirical that the intellect proceeded. nothing obvious and evident, so that we Rationalism has expected the world to are not disconcerted when we find that the come to it, and, in its a priori fashion, it only consistent support for the self seems prepared the moulds into which the plastic to be found in the intellect. The danger world-stuff was supposed to enter and that confronts us here is that of formality and receive shape. But the actual situation reveals passivity, for the intellect is famous for its the fact that the intellect must exert its impassibilite. Our chief source of trust in superior powers to quell the Dionysian revolt the intellect lies, not in what philosophy has that from the beginning has been going Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 on in the soul. This Apollonian treatment of the problem of knowledge has the effect of showing that the intellect, instead of being the formal, passive faculty of representative thought, is really activistic, a cultural principle. This fact should place in. tellectualisin in a more acceptable light in an age which emphasizes the obvious and exaggerates the efficient. With the absurd emphasis that is com- monly laid upon activity, it is well to in- quire concerning the exact nature of that which seems so important to our present day philosophy. What is the real nature of action? As commonly conceived, action is attached to some immediate inclinction from which it springs, while it is directed to an end which it endeavours to realise; incentive and motive conspire with result and consequence. To emancipate the deed from its attachments, and thus render it universal and free, it becomes necessary for the ego to intellectualise it. of responsibility for the affirmation of the ego rests with the intellect, not with the will. It is the function of the intellect not merely to find the unity of the manifold of sense, but also to reduce the chaos of impulse to order. For geniune action, nothing is more necessary than thought, without which the movement of the ego is only something instinctive and immediate. Genuine intellectualism is progressive and creative, and while it exalts contemplation to the supreme place in the self, it does not seek to inculcate passivism, for it needs the impetus of action for its intellectualistic purposes. The intellect is a gainer rather than a loser when it is called upon to support the ego, while it is also expected to compete with the will; and an intellectuatism which is no longer content to deck itself out with the faded wreaths of a rationalism, which achieved no other victory than that of the understanding over sense, has a future destined to be reflete with satisfaction. Intro-activity is not a mode of work in which the individual insinuates his subjectivety into the objective order of nature, but is a positive and creative force, which enables the ego, to be a creator as the world is also a creator. Not only is the decadent artist suspi- cious of action, but from the beginning of religious consciousness of humanity has hoped to keep upon the free, formless sea of inner life, without coming out upon the limited land of practical work. The Yoga method of attaining to the ideal of worklessness' consists of neither inactivity nor mere contemplation, but in a scheme of works, whereby action becomes the cure of action; hence; it is said : With out undertaking works, no man comes to worklessness. Individually is itself a creation due to the freedom of the into-active ego. Self-hood assumes greater extension as it assumes greater intension; the more intime the individual, the more universal is its order of being. When we attempt to catch the spirit of selfhood, we discover that the weight Ontology has exerted itself to extricate the will of the ego from the tails of causality, but it has not been so earnest in Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnakriyAbhyAma mekSA 32 seeking to evince the existence of a free remote and disinterested, far removed from world of work in which the creative acti. the spirit of mediocrity that so sullenly broods vity of the self is viewed in constructive over the world. The superior world of selfmanner. hood does not simply exist, but is an effect Libertarianism can do no more than thrust out by the ego as it seeks to strive beyond itself and achieve a victory over demonstrate the abstract possiblity of freedom as a force which exerts itself here and there the invisible. This act of self-affirmation wills the self and the world as one from time to time. that is, the self is willed as a world. Intro-activity, however, seeks to account for the continuity and systematic coherence of human activity., for, from the inception The ego is known by means of a comof human culture, the human spirit has lete form of self-affirmation, in which thought been tracing in the air a line parallel to and action are one and the same; this selfthe course of the natural world. The free affirmation, therefore, is a conscious act and dom of humanity is thus something which active thought. Its selfhood and its worldleads the ego forward beyond nature ratherhood are one and the same, than backward into the meshes of causal law; the proof of one is the same as the When dialectics sounds the depths of seq. proof of the other : it is the perceptible sation, volition, and intellect, it observes at fact of a system of nature below, and a the outset that the intellect holds the secret system of humanity above. The possibility and serves the plan of the self in a way of introactivity has been ignored by tradi unknown to the other two forms of spiritual tional ontology, which has penetrated beneath life. Sensation does indeed make the self the crust of reality to the subterannean aware of its existence, as also of its position fires of free energy. The free strivings be in the world; activity enables the self to neath the crust of formal reason are essential to a comprehension of the whole, and re-act upon its experiences; but the power without the recognition of inter-activity, to improvise, the power to detach the ego the significance of human reality will be from the world, belongs neither to sensation superficial indeed. nor volition, but to the intellect alone. If, therefore, the ego is to gain ascendancy over the world, it must be by means of the The intro-activity of selfhood, recognis. spontaneity of the free intellect. able in the forin of human culture consists Knowledge is thus to be understood as of a complete act of self-affirmation. This a striving after the substantial in the midst affirmatory act on the part of the self con- of the contradictions inherent in sensation sists, not of some life-force whose aim could and volition. be no more than the acquisition of the immediate, but of a striving towards the -SHAW. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 zrI jaina vidyArthI Azrama-surata. ti ane mAnada maMtrIe u51 vidha pravRtti temAM thatI mikA che te ane mANekaThArI punamanI zubha rAtrie A saMsthAnI mulAkAta levAne AnaMdadAyaka prasaMga mane gRhapati ane mAnada maMtrIe upasthita karI Apyo te mATe temane upakAra mAnuM chuM. saMsthAnI sarva hakIkta nivedana karavAmAM AvI ane anekavidha pravRtti temAM thatI joIne mane AnaMda thaze. mane AkarSaka vAta vidyArthIo taraphathI nikaLatuM "prabhAta" nAmanuM hasnalikhita mAsika che te ane surata jana samAjanA upasthita thatA mahA prasaMgo vakhate vidyArthIo svayaMsevakonI garaja purI pADe che te lAgI che. "prabhAta" nA eka suMdara ane preraka che, temAM vakhata jatAM vicArapravAha suniyaMtrita ane suyogya mArga vahyA jaze, evI khAtrI bharI AzA che. sevAnA mArgamAM vyAvahArika tAlIma vidyArthI jIvanamAMja maLe tenuM mahatva ghaNuM che. tethI vinaya, namratA, AjJAdhArakatA ane saMyamananA Avazyaka bodhapATha maLe che. te AkhA jIvanane opa Ape che. A saMsthAnA mukhya saMcAlaka maMtrI zrIyuta harIlAla zAha eka taruNa grejyueTa che. zikSaNazAstranA anubhavI che. temanAmAM utsAha, sevAbhAva ane jema che tethI saMsthAne sArA pAyA para laI javAmAM eka prabaLa nimittabhUta thayA che ane thaze emAM zaka nathI. gRhapati rA. popaTalAla paNa sAhityarasika ane saMskArIyuvaka che. te bane sajajanonA mizraNathI A saMsthAnuM bhaviSya suMdara che, ema lAge che. saMvata 1982 ne A saMsthAne chapAyela vRttAMta vAMcyo temAM A vidyAlayane je je AvazyakatAo che tenuM saMkSipta varNana che. A jarUrIyAta suratanA bhalA zrImaMta purI pADaze te eka Adarza chAtrAlaya banaze. zArirIka keLavaNI ane aMgabaLanI tAlIma vagara jaina vidyArthIonAM zarIro sarvatra jyAM juo tyAM kSINa ane kAntihIna lAge che. AthI dareka vidyAlayamAM akhADo-kasaratazALA heyaja ane zArirIka keLavaNuM paNa pharajyAta vidyArthIe levI joIe--ema thavAnI pradhAna AvazyakatA che. mAnasika keLavaNInI vRddhi mATe-puSTine mATe samRddha pustakAlayanI paNa jarUra che. dhArmika keLavaNI vagaranuM te kaI jana vidhAlaya hovuM na ghaTe. A traNe jAtanI keLavaNI jyAM maLI zake evuM sAduM vizALa cogAnavALuM ane te te keLavaNInAM sAdhano purAM pADanAruM makAna paNa sthAyI levuM joIe. prayAsa karatAM karatAM temaja udayanA samatho AvI maLatAM A badhuM bhaviSyamAM AvI maLaze. A samaye chevaTamAM ema paNa kahyA vagara cAlatuM nathI ke suratanA janone A saMsthA temaja bIjI saMsthAo pUrI pADI-nibhAvI potAnI udAravRtti batAvI che. te mATe temane dhanyavAda che ane teo tene have jema bane tema vadhune vadhu saMpUrNa ane Adarzamaya banAvavA jarUra kaMI ne kaMI karatAja raheze evI temane mArI vinaMtI che. A saMsthAne uttarottara abhyadaya icchI. mehanalAla dalIcaMda desAI surata, saM. 1983 nA Azvina su. 15 } B. A. LL. B. vakIla hAIka, muMbaI Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna patro 25 ahalyA joDe Idra jArakarma karyuM, pitAnI putrI rdhAna thaI javAmAM ghaNuM kuzaLa evA zrImada Arya pachavADe brahma deDayA, gurUpatninI caMdra vAcchA dharma rAjAnA puNyaketu ane jJAnadarpaNadi amAkarI, evA meM kone pitAnA padathI prAye bhraSTa nathI tyAMnI sva sahAya sAthe rAkhI sanyane pachavADe karyA? traNa bhuvanane gAMDAtura banAvI devAnI vidhimAM rAkhI pote AgaLa cAlya; ane kSaNavAramAM zatrunI hArA kAmAne zrama jevo keAIne zrama che? Ama sAme tIre AvI caDhayo. jyAre rAga bolI rahyA eTale rAjA-are jJAnadarpaNa: mehabhUpanA sthAnane kadha:-jagata mAtrane aMdha banAvI dauM ! bahare dekhADa: ke jethI huM ene ramata mAtramAM pratApazUnya karI dauM. sacetana evA dhIrane adhIrA banAvI dauM, karI nAkhyuM. kartavyane bhUlAvI dauM, eTale hita zAmAM che te jJAnadarpaNa-deva agADI avalokana mAtrathI sAMbhaLavA paNa na ApuM! ane buddhivAnane zIkheluM bAyelA mANasanA javaranA jevuM A mahArAjAnuM yAda karavA paNa na dauM. sthAna dekhAya che. AvA prasaMge lobha, daMbha, ane abhimAna vigere subhaToe bhUjAsphoTanane ATATopa karyo, (praveza kare che). ane hAkaTA paraspara macAvI e sthAnane gajAvI mUkyuM. (zrI sarvee praveza karyo) guptarUpe khaDA thaI rahyA. zrI cAlakayasiMha paNa vairInA samagra sinyane keTalIkavAra pachI mehurajA vaccovacce potAnA pariprotsAhita jANI pote uttejIta thaI mehubhUpane vAranI madhyamAM jovAmAM AvI gayo. teonA AvA taNa mAtra gaNI nija sanya vinA paNa mohane hAkoTA sAMbhaLavA lAgyajItavAnI icchAvALA banI gurUnI prasAdIrUpa (yAga mAha:-purUSomAM evo kayo kIDe che ke je zAstranuM) vajanuM kavaca, oDhI, mehabhUpatinI joDe vara rAkhe che? kharekhara! evAnuM antaryAta thavAnI virAMti vItarAga svarU - to niHsaMkaraNamAM maraNa thavAnuM che. parUpI divya guTikAne upabhoga karI, sahaja anta (apUrNa) prAcIna patro. vijayalakSmIsurina vaDedare bhUpAlavijaye khaMbhAtathI saM. 1825 mAM lakhelo patra, pUjya ziromaNi bh| zrI vijayalakSmI sUrIsvara varanAMNa // svasta zrI Adijina praNamya zrI vaDodarA nagara caraNa kamalAMna. mahAzubhasthAne pujyArAdhye mahimAmayaM samastaguNagaNAlaM- zrI sthaMbhatIrthathI AzAvaMta pN| bhuptivijyg| kRtagAtracAritracUDAmaNi sakalazAstra siddhAMtanA pAriNa laSItaM vaMdanA 108 vAra'vadhArajyo yataH'tra sukhasyAtA che. vara chatrIsa TLe vA vAgamana phinavara rAmAM tamArI sukhasthatAnA patra prasAda karyo te vAcA tevI hAlatu caMdra maMDAnA sumati triA dhaja saMtoSa upanA bIju kAraNa e che gupta pAtA mAlanA tAja vijJAna mudAmaNi je tA 5tra gAMdhI upare' lakhyA upadhAna AcchA sakala kalA kuzala ityAdi aneka upamA virAjamAna 1etApamAM jema manuSya haLabaLe, tema maharAja thara1ahIM rAga eTale kAmadeva lAge che. tharavA lAge evo bhAva dekhAya che. bhA, kartA. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 savegI pAse paisavAnI rajA ApI che te syAre te vAtane paNa varSa 1 thayuM paisAyuM nathI te aDakaryuM paNa tame te moTA cho tulba je lakhyuM ke ame kAva mATe tu padhAro te haluma pAse vacce mahA aMtarAya karyo paNa adhyAre ehamAM je hAMsala iti tavaM bAkI rajA ApuM te AkhA gachanA khAvAne vAstItha lAMca levA vAstI e karma bAMdhyuM zrAvaka zrAvikA sarva tehu pAmeM jaryo tyAreM tuhmAre che te anne pAtakI thayA te tulbameM bhalIsyu tIvAre pAMtII kAMI raheNyuM te nathI mATe anne jarUra ss (A) loyaNu tathA tapa karo ghaTasyuM te kuhA ekavAra padhArane pache te tulle DAhyA cho tuhmane pAse karI aMtarAya chaDIsyu paNa ga7mAM tulbArI te jhAjhu laghavuM te kAramuM na Ave te ame tathA sA(mA)nI AjJA raja aDakAva chaI tIvAre' sarvanaI rajA ApITyuM jyAre aDakAva karyo che mAMgIvI paNa aDakAva na hota to tulbanaM tathA tIvAreM tuhma upara rAga teDAvyA kare che mATe amane koi zrAvaka rajA magAvata nahI tuhmane na jehavuM hoI tehavuM laNI jaNAvaLe je (bhA) te kahaje tabhA kihAM vaso che ane bIjI gaIthI samAcAra pharI laSa je AjJA ApII saMvata bIjA gachanA jatInI karIyA sudhI karIne gachanA 1825 mAgasara sudi 10 ravo ! e gunA pa jatInI tathA gacchanAyakanI karIyA nathI karatA te mATe te mApha karajya ekaja (sa)me cUkAchuM 50. have osavAlane e vAtane mamatva ghaNo che je e nahI (cUkuM). apAsare e gachavAsIo keneM upadhAna mAla nahIM karIe, ehavA kadAgraha kare te alle to na SamAya vijayalakSmIsarie premavijayagaNine chANI mATe gAMdhInI Agala kari mAraga gachanA bhAge lakhele TuMke patra, te mATe aDakAva ka ane suddhane e vAta gamatI heya te amAre koI kAma nathI su ga(ne) & II cheda jAo 5Nu suddhArA sArA vAstImo paNa eTalA uM natvA bh.| zrI vijayalakSmI sUramilikhyate pN| zrAvakane alaSAmaNa thaI ne tukSe Ima kahe ladhu zrI premavinaya vALa mAtrathasnunnati amAri tathA te suSe paMsavA detyuM pachI khaMbhAti zrAvaka che te nara hita . cAnA pramuhanI vaMdanA gALayo have mAraga mekalo thayo have sarva zrAvaka saMvegInI tatra 6 monanInai o tathA prati verAnI karIyA kara(e) ga7mAM jatInI karIyA nahIM kare rahIne $ fjanI prati 2 verAnI je tIvAre sAruM gachanI sobhA sIrI raheryo .che' ThThAM te morIyuM mApana prati 2 sIjha% 1 sIapAsare Ave che ke te paNa nahIM AvaI mATe jarA TALuM 2 9 vAra ja che 4 mAre to tA zrI khaMbhAyata a..gAMdhIne upadhAna vahevarAvI vi. suratimAM jaLarAnI zaruM prApta che te 352 mAla paherAvI echava karI tulbA vihAra karavo ghaTe puruSottamanI TAMgu 2 ti jaya OM marma yAtrAnI te sukheM karo te vAtanI ciMtA na karavI A- 2chA jiLa tathA viSe samajI sarva mitrazcaM tau paNe gachanI unnata dIseM tulbArI sabhA jasa thAI vIruM sarva zrAva zrAvavAneM dharma<Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AIETOTTA ATET: The Highest Life of Blissful Freedom evolving through Knowledge and Activity. The self lives by knowing, just as it is by means of knowledge that it secures its place in the world. By means of knowledge the self is redeemed from the world. Where knowledge has assumed the idealistic character, it has usually directed its energies in the direction of reaching a Beyond, in the form of the transphenomenal; but in doing this it has no right to overlook the fact that the self which puts forth the knowledge does not relinquish know ledge at the moment it realises it; for this reason it becomes necessary to regard the exercise of knowledge, not as a mere repre. sentation of something exterior, but as the realisation of that which is internal. romanticism, which thinks the world exists for man. Our dialectic will be satisfied with the system of philosophy or poetry which makes the selt supreme. Meanwhile it cherishes the belief that the anti-natural and anti-social phases of egoisin are only preliminary to a more constructive view of the self in the world and society, which are unable to submerge it. All that the world of things and persons can do for the self is to provide it with a place where it may enjoy its inner existence and exert its parti. cular powers. Yet the full fate of the ego in the world is a problem which demands independent treatment through which the ultimate meaning of all human striving and hoping may be properly analysed and thoroughly appreciated. The human self endeavours to think the world and will the world, because that self has something worldlike about it. In the attitude and action of the whole self we see what reality can be. The aim of the self is not simply to experience the exterior, or to exhibit the interior, but to affirin itself as real. In its attitude towards the exterior world the self cannot wholly conceal its contempt, the expression of which is not at all out of place to-day, when the usual philosophy of life resembles a hut rather than a ivory tower, when man is looked upon as a ser vant of the world instead of its master, Realism, which thinks that man exists for the world, is no nearer to the truth than The work of the self in the world being a world-work, it is not difficult to raise the ego from the idea of efficiency to that of superiority wherein its true character consists. Reality is the form of human self-hood and consists in the possession of that which exists rather than the mere striving after it. In this respect, reality, as expre the ego, is of aristocratic# character, while the conception of reality as formulated by realism is necessarily mediocre and unworthy. Only by the calm possession of the real is the self able to entertain and express the # Compare the concept of Siddha on the highest summit, beyond Loka, and possessed of unique Dature, Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2C jainayuga bhAdrapada-Azvina 1983 notion of its inherent essence and its in- In order to gather the fruits of ego's trinsic worth. activity, it is necessary to consider the While activity has an acceptable place nature and activity of the self in the light in the dialectics of the self, that place is of intellect. In our day, where positivism not the highest one; and where striving and fragmatism have conspired to betray is necessary for the development of the ego's the intellect, it is not possible to advance nature, the character of that striving is chiefly the claims of the intellect with the case of negative, consisting of a reaction against the older rationalism, but since our dialecthe world. tics must repudiate rationalism, we do not feel the deprivation when it is taken away. It is the fate of sensation to be raised Rationalism sought to remove contraabove itself by the will; none the less it is diction by removing life; intellectualism, the fate of the will to elevate to an unwont- which has the individual on its side, attempts ed plane through the intellect. Where the the far different task of reducing this chaos intellect has performed such a task as the to order. These circumstances place the intellectualising of volition, and where it principles of intellectualism in a different occupies such an exalted position, its cha- light; no longer does the mind seek to seracter is seen to be something more than cure sway over the realm of impersonal that of intellect in the ordinary sense of sense, for now it is engaged in subduing the term. the will as this appears in the living forin The intellect supersedes itself by virtue of individual life. of the fact that it creates something beyond, As in other phases of our study, ego. or that which is an exaggeration of the ism and activism have the effect of premere intellect. As a result, the intellect brings senting new problems and new way of the self into being, while it affords the self solving them. In the present case, where an intuition of the world as a whole. The we are striving to secure a consistent and mind can not experience the world-whole, nor sufficient notion of selfhood, the subjugation can it will the universe in its totality; but of the will by the intellect lends new meanit can contemplate the world-whole in the ing to the intellectualist problem, which is moment that it contemplates itself. seen to proceed from the voluntaristic ra ther than from the sensational, as was the In the assertion of the self, will promotes case with the older rationalism. intellect, while intellect perfects will. The Philosophy has ever been optimistic conunion of these two functions of reality is cerning the will; it has assumed that, with found in the human self. all the uncertainty of speculation, action, was something sure. But the rise of voThe peculiar character of intro-activity luntarism has brought us to the place has been obscured by physical and social where we are called upon to inquire conconsiderations, which have made it impos- cerning the authenticity of action, for the sible for humanity to live from within. mind may doubt the deed as well as the thought. Where the human self reacts Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jJAnakriyAbhyAma mokSa upon nature and initiates an independent allready said about it, but in what has thus course of activity, it abandons the obvious far been neglected. The intellect indeed and instinctive for the uncertainties of the seems impossible and formal, but its condiideal. In this way it may become decadant tion may be an acquired passivity, which and mystical, and under the guise of genius has come about by the expression of supermay sink into degeneration. In the case ior forces. This is indeed the inner condition of individualism to-day, something not wholly of the self on our dialectic has been conunlike this confronts us. With the elabo- sidering it, and our claim for intro-activity ration of and emphasis upon the obvious, on the part of the self was but preliminary the solidaric in the physical and social to the claim we now make for the interior orders has left the ego to choose a course life of the ego. of activity at once bizaree, so that he who The inner life as an intellectual one canbelieves in the self, and believes the world is not be understood if the ego is regarded to be measured in terms of the self, is forced as something purely representative, an imito seek instruction and nourishment from tative mirror of the universe. If the world the dialectics of Decadence. One may were content to leave the ego to its work, seek self-justification in the thought that the life of the self were simple indeed; but he may like his goods wherever he finds the individualistic history of humanity shows them, and yet the conditions of individu- how thoroughly has the spirit of the world, alism are plainly deplorable in their anti- sensational and activistic, invaded the soul, social and anti-natural ideals. If we seek so that the life of man has ever been a selfhood in sense, we are threatened by tumultuous one. For this reason the primary sensualism and Wagnerism; if we pursue work of the intellect, a work destined never the self through will, we may fall a prey to be complete, has consisted in subduing to nistzschian negations; if we turn to the the contradictory forces of the natural order, intellect, we fear the fallacies of mysticism. The will to live carries and sustains the Having examined the subbordinate forms natural world, but when it enters the ego of selfhood, as these appear in the pheno- it causes chaos. To still this chaos, reduce menal and activistic orders, we are now experience to order, and establish the inde experience to orde anxious to discover what may be found at pendence of the inner life, is the work the the poles of the intellect; in what sense is intellect has long been carrying on, so that the self a scio or a cogito 2 The true egoist it was from the voluntaristic rather than should be willing to place his affair upon the empirical that the inten nothing obvious and evident, so that we Rationalism has expected the world to are not disconcerted when we find that the come to it, and, in its a priori fashion, it only consistent support for the self seems prepared the moulds into which the plastic to be found in the intellect the danger world-stuff was supposed to enter and that confronts us here is that of formality and receive shape. But the actual situation reveals passivity, for the intellect is famous for its the fact that the intellect must exert its impassibilite. Our chief source of trust in superior powers to quell the Dionysian revolt the intellect lies, not in what philosophy has that from the beginning has been going Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 on in the soul. This Apollonian treatment of responsibility for the affirmation of the of the problem of knowledge has the effect ego rests with the intellect, not with the will. of showing that the intellect, instead of It is the function of the intellect not being the formal, passive faculty of repre- merely to find the unity of the manifold of sentative thought, is really activistic, a cul- sense, but also to reduce the chaos of imtural principle. This fact should place in pulse to order. For geniune action, nothtellectualisin in a more acceptable light in ing is more necessary than thought, withan age which emphasizes the obvious and out which the movement of the ego is only exaggerates the efficient. something instinctive and immediate. With the absurd emphasis that is com- Genuine intellectualism is progressive and monly laid upon activity, it is well to in- creative, and while it exalts contemplation quire concerning the exact nature of that to the supreme place in the self, it does which seems so important to our present not seek to inculcate passivism, for it needs day philosophy. What is the real nature the impetus of action for its intellectualistic of action? As commonly conceived, action purposes. is attached to some immediate inclinction The intellect is a gainer rather than a from which it springs, while it is directed loser when it is called upon to support the to an end which it endeavours to realise; ego, while it is also expected to compete incentive and motive conspire with result with the will; and an intellectuatism which and consequence. To emancipate the deed itself out is no longer content to deck from its attachments, and thus render it with the faded wreaths of a rationalism, universal and free, it becomes necessary for which achieved no other victory than that the ego to intellectualise it. of the understanding over sense, has a future destined to be reflete with satisfaction. Intro-activity is not a mode of work in Not only is the decadent artist suspi- which the individual insinuates his subjec. cious of action, but from the beginning of tivety into the objective order of nature, religious consciousness of humanity has but is a positive and creative force, which hoped to keep upon the free, formless sea enables the ego. to be a creator as the of inner life, without coming out upon the world is also a creator. limited land of practical work. The Yoga method of attaining to the Individually is itself a creation due to ideal of worklessness' consists of neither the freedom of the into-active ego. inactivity nor mere contemplation, but in a scheme of works, whereby action becomes Self-hood assumes greater extension as the cure of action; hence; it is said : With it assumes greater intension; the more out undertaking works, no man comes to intime the individual, the more universal worklessness. is its order of being. Ontology has exerted itself to extricate When we attempt to catch the spirit the will of the ego from the tails of causof selfhood, we discover that the weight ality, but it has not been so camnest in Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jJAnakriyAbhyAma mokSa seeking to evince the existence of a free remote and disinterested, far removed from world of work in which the creative acti- the spirit of mediocrity that so sullenly broods vity of the self is viewed in constructive over the world. The superior world of selfmanner. hood does not simply exist, but is an effect Libertarianism can do no more than thrust out by the ego as it seeks to strive beyond itself and achieve a 'victory over demonstrate the abstract possiblity of freedom as a force which exerts itself here and there the invisible. This act of self-affirmation from time to time. wills the self and the world as one-that is, the self is willed as a world. Intro-activity, however, seeks to account for the continuity and systematic coherence of human activity., for, from the inception The ego is known by means of a comof human culture, the human spirit has lete form of self-affirmation, in which thought been tracing in the air a line parallel to and action are one and the same; this selfthe course of the natural world. The free- affirmation, therefore, is a conscious act and dom of humanity is thus something which active thought. Its selfhood and its worldleads the ego forward beyond nature rather hood are one and the same. than backward into the meshes of causal law; the proof of one is the same as the When dialectics sounds the depths of senproof of the other it is the perceptible sation, volition, and intellect, it observes at fact of a system of nature below, and a the outset that the intellect holds the secret system of humanity above. The possibility and serves the plan of the self in a way of introactivity has been ignored by tradi unknown to the other two forms of spiritual tional ontology, which has penetrated beneath life. Sensation does indeed make the self the crust of reality to the subterannean fires of free energy. The free strivings be aware of its existence, as also of its position in the world; activity enables the self to neath the crust of formal reason are essen re-act upon its experiences; but the power tial to a comprehension of the whole, and without the recognition of inter-activity, to improvise, the power to detach the ego the significance of human reality will be from the world, belongs neither to sensation superficial indeed. nor volition, but to the intellect alone. If, therefore, the ego is to gain ascendancy over the world, it must be by means of the The intro-activity of selfhood, recognis- spontaneity of the free intellect. able in the forin of human culture consists Knowledge is thus to be understood as of a complete act of self-affirmation. This a striving after the substantial in the inidst affirmatory act on the part of the self con- of the contradictions inherent in sensation sists, not of some life-force whose aim could and volition. be no more than the acquisition of the immediate, but of a striving towards the -SHAW. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina yuga bhAdrapada-Adhina 1983 zrI jaina vidyArthI Azrama-surata. mANekaThArI punamanI zubha rAtrie A saMsthAnI mulAkAta levAno AnaMdadAyaka prasaMga mane gRhapati ane mAnada maMtrIe upasthita karI Apyo te mATe temane upakAra mAnuM chuM. saMsthAnI sarva hakIkata nivedana karavAmAM AvI ane anekavidha pravRtti temAM thatI joIne mane AnaMda thayo. mane AkarSaka vAta vidyArthIo taraphathI nikaLatuM " prabhAta" nAmanuM haalikhita mAsika che te ane surata jaina samAjanA upasthita thatA mahA prasaMgo vakhate vidyArthIo svayaMsevakanI garaja purI pADe che te lAgI che. "prabhAta" nA aMke suMdara ane preraka che; temAM vakhata jatAM vicArapravAha suniyaMtrita ane suyogya mArge vahyA jaze, evI khAtrI bharI AzA che. sevAnA mArgamAM vyAvahArika tAlIma vidhArthI jIvanamAMja maLe tenuM mahatva ghaNuM che. tethI vinaya, namra, AjhAdhArakatA ane saMyamananA Avazyaka bodhapATha maLe che. te AkhA jIvanane opa Ape che. A saMsthAnA mukhya saMcAlaka maMtrI zrIyuta harIlAla zAha eka taruNa grejyueTa che. zikSaNazAstranA anubhavI che. temanAmAM utsAha, sevAbhAva ane jema che tethI saMsthAne sArA pAyA para laI javAmAM eka prabaLa nimittabhUta thayA che ane thaze emAM zaka nathI. gRhapati rA. pipaTalAla paNa sAhityarasika ane saMskArIyuvaka che. te bane sajajananA sumizraNathI A saMsthAnuM bhaviSya suMdara che, ema lAge che. saMvata 1982 ne A saMsthAne chapAyela vRttAMta vAMo temAM A vidyAlayane je je AvazyakatAo che tenuM saMkSipta varNana che. A jarUrIyAte suratanA bhalA zrImaMta purI pADaze te eka Adarza chAtrAlaya banaze. zArirIka keLavaNI ane aMgabaLanI tAlIma vagara jaina vidyArthIonAM zarIra sarvatra jyAM juo tyAM kSINu ane kAntihIna lAge che. AthI dareka vidyAlayamAM akhADe-kasaratazALA hAyaja ane zArirIka keLavaNI paNa pharajyAta vidyAthI e levI joIe--ema thavAnI pradhAna AvazyakatA che. mAnasika keLavaNInI vRddhi mATe-puSTine mATe samRddha pustakAlayanI paNa jarUra che. dhArmika keLavaNI vagaranuM te kaI jaina vidyAlaya hovuM na ghaTe. A traNe jAtanI keLavaNI jyAM maLI zake evuM sAduM vizALa cogAnavALuM ane te te keLavaNInAM sAdhano purAM pADanAruM makAna paNa sthAyI hovuM joIe. prayAsa karatAM karatAM temaja udayanA samaya AvI maLatAM A badhu bhaviSyamAM AvI maLaze. A samaye chevaTamAM ema paNa kahyA vagara cAlatuM nathI ke suratanA janone A saMsthA temaja bIjI saMsthAo pUrI pADI-nibhAvI pitAnI udAravRtti batAvI che. te mATe temane dhanyavAda che ane teo tene have jema bane tema vadhune vadhu saMpUrNa ane Adarzamaya banAvavA jarUra kaMI ne kaMI karatAja raheze evI temane mArI vinaMtI che. A saMsthAne uttarottara amyudaya icchI. mohanalAla dalIcaMda desAI surata, saM. 1983 nA Azvina su. 15 } B. A. LL. B. vakIla hAIka, muMbaI. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 prAkRta-pAThAvalI prAkRta-pAThAvalI [kartA paM0 becaradAsa jIvarAja dozI] paDhamo pADho maMgalaM namo'tthu Na samaNassa bhagavao mhaaviirss| (1) namo arihaMtANaM / namo siddhANaM / namo AyariANaM / namo uvjjhaayaannN| namo loe savvasAhUNaM / -nmokaaro| arihaMtA mNglN| siddhA maMgalaM / sAhU maMgalaM / kevalipannatto dhammo maMgalaM / -mNglN| arihaMte saraNaM pavajjAmi / siddhe saraNaM pvjjaami| sAhU saraNaM pavajjAmi / kevalipanattaM dhamma saraNaM pavajjAmi / -saraNaM / duiyo pADho No pamAde kayAi vi / Ayao bahiyA pAsa / lobhassa pAse NirayaM mahaMtaM / kammaNA uvAhI jAyati / kAmesu giddhA puNarrati gambhaM / amuNI sayA suttaa| Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 muNiNo sayA jAgaraMti / kusale puNa No baddhe, No mukke / vIre no sahate ratiM / vIre na rajjati / jahA aMto tahA bAhiM / jahA bAhiM tahA aNto| aNegacitte khalu ayaM purise / rUvesu virAgaM gacchejjA / purisA ! saccameva samabhijANAhi / AriyavayaNamevaM / taiyo pADho appANaM kasehi / appANaM jarehi / vayaM puNa evamAikkhAmo / savve pANA na haMtavvA / kimathi uvAhI(dhI) pAsagassa ? / asthi satthaM pareNa paraM / patthi asatthaM pareNa prN| je egaM nAme se bahU nAme / je bahU nAme se egaM nAme / je egaM jANai se savvaM jANai / je savvaM jANai se egaM jANai / jahA junnAI kaTThAI havvavAho pamatthati / nA'NAgamo maccumuhassa asthi / je AriyA te evaM vayAsI / pAsa loe mahabbhayaM / buddhehiM evaM paveditaM / mehAvI jANijjA dhammaM / samayAe dhamme AriehiM pavedite / samaNe mahAvIre puvvaM devANaM dhammamAikkhati, pacchA maNussANaM / appege sIsamanbhe / appege pAyamacche / appege uddavae / je ajjhatthaM jANai se bahiyA jANai / AraMbhasattA pakarrati saMga / suaM me Ausa ! teNa bhagavayA evamakkhAyaM / appamatto privve| aNagAre dIharAyaM titikkhae / eyaM kusalassa dNsnnN| cauttho pADho mahavvayauccAraNA sabAo pANAivAyAo veramaNaM / savvAo musAvAyAo veramaNaM / savvAo adinAdANAo veramaNaM / savvAo mehuNAo veramaNaM / savvAo pariggahAo veramaNaM / sabAo rAibhoaNAo veramaNaM / savvaM bhante ! pANAivAyaM paJcakkhAmi-neva sayaM pANe aivAejjA, neva'nnehiM pANe aivAyAvijA, pANe aivAyate vi anne na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM // 1 // savvaM bhante ! musAvAyaM paJcakkhAmi-neva sayaM musaM vaejA, neva'nehiM musaM vAyAvejjA, musaM vayaMte vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM / / ___ savvaM bhante ! adinnAdANaM paJcakkhAmi-neva sayaM adina givhijjA, neva'nehiM giNhAvejjA, adinnaM giNhate vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM // 3 // Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta-pAThAvalI upa savvaM bhante ! mehuNaM paJcakkhAmi-neva sayaM mehuNaM sevijjA, neva'nnehiM sevAvejjA, mehuNaM sevaMte vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM / / / savvaM bhante ! pariggaraM paJcakkhAmi-neva sayaM pariggahaM parigiNhejjA, neva'nnehiM pariggaraM parigiNhAvijjA, pariggahaM parigiNhaMte vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM / / savvaM bhaMte ! rAibhoyaNaM paJcakkhAmi-neva sayaM rAI bhuMjejjA, neva'nnehiM rAI bhuMjAvijjA, rAI bhuMjate vi aNNe na samaNujANAmi jIvajjIvAe tivihaM tiviheNaM / / -samaNamuttaM. paMcamo pADho dukkhaM je kohadaMsI se mANadaMsI, je mANadaMsI se mAyadaMsI, je mAyadaMsI se lobhadaMsI, je lobhadaMsI se pejjadaMsI, je pejjadaMsI se dosadaMsI, je dosadaMsI se mohadaMsI, je mohadaMsI se ganbhadaMsI, je gabbhadaMsI se jammadaMsI, je jammadaMsI se mAradaMsI, je mAradaMsI se NirayadaMsI, je NirayadaMsI se tiriyadaMsI, je tiriyadaMsI se dukkhdNsii|| -AyAraMgasutta. ___ chaTo pADho appA se Na dIhe, Na hasse, Na baTTe, Na taMse, Na cauraMse, Na parimaMDale; Na kiNhe, Na NIle, Na lohie, Na mukkile; Na surahigaMdhe, Na durahigaMdhe; Na titte, Na kaDue, Na kasAte (e), Na avile, Na mahure; Na kakkhaDe, Na maue, Na garue, Na lahue, Na sIe, Na uNhe, Na giddhe, na lukkhe; Na kAU(o), Na ruhe, Na saMge, Na itthI, Na purise, " annahA; pariNe, saNNe. ___uvamA Na vijjati, arUvI sattA; apayassa payaM natthi, savve sarA NiaTuMti, takkA jattha Na vijjati, matI tattha Na gAhitA, oe, appatiTThANassa kheyanne. se Na sadde, Na rUve, Na gaMdhe, Na rase, Na phAse icetAvati tti bemi. -AyAraMgasuttaM. sattamo pATo virAgo appaM ca khalu AuyaM ihamegesi mANavANaM. taM jahA:-soyapariNANehi parihAyamANehiM, cakkhupariNANehi parihAyamANehiM, ghANapa0 50, rasaNapa0 50, phAsapa0 50, abhikaMtaM ca khalu vayaM saMpehAe, tao se egayA mUDhabhAvaM jaNayati. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 __jehiM vA saddhiM saMvasati, te vi NaM egayA NiyagA puvvaM parivvayaMti; so vA te Niyage pacchA parivvaejjA. NAlaM te tava tANAe vA, saraNAe vA; tuma pi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA. se Na hAsAe, Na kiDDAe, Na ratIe, Na vibhUsAe. iccevaM samuTThie ahovihArAe, aMtaraM ca khalu imaM saMpehAe dhIro muhuttamapi NA pamAyae. vao accei, jovvaNaM ca / _____jIvie iha je pamattA se hatA, chettA, bhettA, lupittA, vilaMpittA, uddavettA, uttasaittA, akaDaM karissAmi ti maNNamANe. jehiM vA saddhi saMvasati te vA NaM egayA niyagA pubbi posaMti, so vA te Niyage pacchA posejjA-NAlaM te tava tANAe vA, saraNAe vA, tumaM pi tesiM NAlaM tANAe vA, saraNAe vA. tato se egayA rogasamuppAyA samuppajjati. jANitu dukkhaM patteyaM sAyaM. bhogAmeva aNusoyaMti-ihamegesiM mANavANaM. tiviheNa jAvi se tattha mattA bhavai-appA vA, bahugA vA se tattha gaDhie ciTThati bhoyaNAe. tato se egayA vipparisiDhe saMbhUyaM mahovagaraNaM bhavati, taM pi se egayA dAyAyA vibhayaMti, adattAhAre vA se harati, rAyANo vA se vilaMpati, Nassai vA se, viNassai vA se, agAradAheNa vA se Dajhati. -AyAraMgasuttaM. adumo pATo micchA mi dukkaDaM kira egayA egassa kuMbhagArassa kuDIe sAhuNo ThiyA. tatthego cillago cavalattaNeNa tassa kuMbhagArassa kolAlANi aMguliyadhaNuhagaeNaM pAhANehiM vidhei. kuMbhakAreNa paDijaggio diho bhaNio-khuDDagA ! kAsa me kolAlANi kANesi ? khuDDao bhaNai-micchA mi dukkaDaM, na puNo vidhissaM, maNAgaM pamAyaM gao mi tti. evaM so puNo vi kelIkilattaNeNa vidheUNa coio micchA-mi-dukkaDaM dei. pacchA kuMbhakAreNa saDho ti nAUNa tassa khuDDagassa kannAmoDao dino so bhaNai-dukkhavio haM, kuMbhakAro bhaNai-micchA-mi-dukkaDaM. evaM so puNo puNo kamAmoDayaM dAUNa micchA-mi-dukkaDaM karei. pacchA cellao bhaNai-aho ! suMdaraM micchA-mi-dukkaDaM ti / kuMbhakAro bhaNai-tubbha vi erisaM ceva micchA-mi-dukkaDaM ti. pacchA Thio vidheyadhvassa. kiMca Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prAkRta-pAThAvalI "jaM dukkaDaM ti micchA taM ceva nisevai puNo pAvaM / paJcakkhamusAbAI mAyAniyaDIpasaMgo y||" -samaNamuttayuttI. navamo pADho khAmaNaM icchAmi khamAsamaNo ! anbhuTTio mi abhiMtarapakkhiyaM khAmeuM pArasaNhaM divasANaM, pannarasahaM rAINaM jaM kiMci apattiyaM, parapattiyaM-bhatte, pANe, viNae, veyAvace, AlAve, saMlAve, uccAsaNe, samAsaNe, aMtarabhAsAe, uvaribhAsAe-jaM kiMci majjha viNayaparihINaM muhumaM vA, bAyaraM vA-tubbhe jANaha, ahaM na yANAmi tassa micchA mi dukkaDaM. Ayarie uvajjhAe sIse sAhammie kulagaNe a| je me kei kasAyA savve tiviheNa khAmemi // savvassa samaNasaMghassa bhagavao aMjaliM karia sIse / savve khamAvaittA khamAmi savvassa ahayaM pi / savvassa jIvarAsissa bhAvao dhmmnihianiacitto| savve khamAvaittA khamAmi savvassa ahayaM pi // khAmemi sabajIve savve jIvA khamaMtu me mittI me sababhUesu verai majjhaM na keNai // -paDiphamaNAsutaM. dasamo pADho namokAro namo tthu te siddha ! buddha ! mutta ! nIraya ! nissaMga ! mANamUraNa ! guNarayaNasAgara ! maNanta-mappameya ! namo tthu te mahaimahAvIra-vaddhamANasAmissa-namo tthu te bhgvo| -samaNamuttaM. egAraso pADho sijjaMbhavo vaddhamANasAmiNo caramatitthayarassa sIso titthasAmI sudhammo nAma aNagAro Asi. tassa vi ya jaMbunAmo. tassa vi ya pabhavo. tassa'nayA kayAI punvarattAvarattasamayammi Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 ciMtA samuppannA-ko me gaNaharo hojja ? tti. tAhe appaNo gaNe, samaNasaMghe ya sabao uvabhogo kao, na dIsai koi avvocchittikaro. tAhe gAratthesu uvautto, uvaoge kae rAyagihe nagare sejjaMbhavaM baMbhaNaM jannaM jayamANaM pAsai. tAhe rAyagihaM nagaramAgaMtUNa saMghADayaM vAvArei-janavADaM gaMtu-bhikkhaTTA dhammalAmeha, tattha tujjhe paDisehijjihiha. tAhe tujhe bhaNijjaha-"aho kaSTaM tattvaM na jJAyate " te ya sAhuNo tattha gayA jAva paDisehiyA. tao tehiM bhaNiyaM-" aho ! kaSTaM tattvaM na jJAyate " teNa ya sejjaMbhaveNaM dAramUle ThieNa taM vayaNaM suyaM, tAhai so viciMtei-ee uvasaMtA tavassiA asaMtaM na vayaMti tti kAuM ajjhAvagasagAsaM gaMtuM bhaNai-kiM tattaM ? ti. so bhaNai-vedAstatvam, tAhe so asi kar3iUNa bhaNai-sIsaM te chiMdAmi, jai me tumaM tattaM na kahesi. tao ajjhAvao bhaNai-'punno meM samao' bhaNiameyaM veyatthe 'zirazchede tatvaM kathanIyam, ' to saMpayaM kahayAmi jaM ettha tattaM-eyassa jUyassa hiTThA savarayaNAmayI arahao paDimA, sA vuccai, to arahao dhammo tattaM ti. tao sijjabhavo jiNapaDimAdasaNeNa paDibuddho-uvayAri'tti ajjhAvagassa pAesu paDiUNa jannavADovakkharaMca dAuNaM niggao. sAhuNA gavasamANo gao ya AyariyasagAsaM, AyariyaM, sAhuNo ya vaMdittA bhaNai-mama dhammaM kaheha. tAhe AyariyA uvauttA-jahA imo so tti. tAhe Ayariehi sAhudhammo kahio. taM souM so pavaio-coddasapubI jAo.. -samaNamuttavRttI. bAraso pADho gaNipiDagaM namo tesiM khamAsamaNANaM, jehiM imaM vAiyaM duvAlasaMga gaNipiDagaM bhagavaMtaM. taM jahA:AyAro, sUyagaDo. ThANaM, samavAo, viyAhapannattI, nAyAdhammakahAo, uvAsagadasAo, aMtagaDadasAo, aNuttarovavAiyadasAo, paNhAvAgaraNaM, vivAgasurya, dihivAo, sabahiM pi eyaMmi duvAlasaMge gaNipiDage bhagavaMte samutte saatthe, sagaMthe, sanijjuttie, sasaMgahaNie je guNA vA, bhAvA vA arahaMtehi bhagavaMte hiM pannattA vA, parUviyA vA-te bhAve saddahAmo, pattiyAmo, roemo, phAsemo, aNupAlemo. -samaNamuttavRttI. terasamo pADho AvassayakittaNA esA khalu mahavvayauccAraNA kayA, icchAmo suttakittaNaM kAuM-namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM chabihamAvassayaM bhagavaMtaM. taM jahAH-sAmAiyaM, cauvIsatthao, vaMdaNayaM, paDikkamaNaM, kAussaggo, paJcakkhANaM, sabahiM pi eyaMmi chavihe Avassae bhagavaMte samutte, saatthe, Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta-pAThAvalI 39 sagaMthe, sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA, bhAvA vA, arahaMtehiM bhagavatehiM pannattA vA, parUviyA vA, te bhAve saddahAmo, pattiyAmo, roemo, phAsemo, pAlemo, aNupAlemo kammakkhayAe, mokkhAe, bohilAbhAe-saMsAruttAraNAe. -samaNasuttavRttI. coddaho pADho nAyaputto vaddhamANo bAlabhAvo - te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hotyA. samaNe bha0 mahAvIre tiNANovagae yAvi hotthA. caissAmi tti jANai, cue mi tti jANai, cayamANe Na jANai. te NaM kAle NaM, te Na, samae Na, tisalA khattiyANI aha annayA kayAi NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM vItikaMtANaM, je se gimhANaM paDhame mAse, docce pakkhe cittasuddhe, tassa NaM cittasuddhassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhi jogovagateNaM, samaNaM bha0 mahAvIraM AroyAroyaM pasUyA. jatoNaM pabhiti bha0 mahAvIre tisalAe kha0 NIe kucchisi gambhaM Ahue, tato NaM pabhitiM taM kulaM vipuleNaM hiraNNeNaM, suvaNNeNaM, dhaNeNaM, dhaNNeNaM, mANikkeNaM mottieNaM, saMkhasilappavAleNaM atIva atIva parivai tato NaM sa. bhagavao ma0 ssa ammApiyaro eyamaDhe jANittA NivattadasAhasi vokaMtasi, sUcibhUtaMsi vipulaM asaNa-pANakhAima-sAimaM uvakkhaDAvaMti, uvakkhaDAvettA mitta-NAti-sayaNa-saMbaMdhivaggaM uvaNimaMtettA, bahave samaNa-mAhaNa-kivaNa-vaNImaga-bhicchaMDaga-paMDagA-raMtINaM vicchaDaMti, viggovaMti, vissANeti-dAtAresu NaM dAyaM pajjAbhAeMti, mitta-NAi0 vagaM bhuMjAti, bhuMjAvettA mittala vaggeNa imeyArUvaM NAmadhejjaM kareMti jao NaM pabhiI0 atIva parivaDai-taM hou NaM kumAre vaddhamANe. tao NaM sa0 mahAvIre paMcadhAtiparivuDe, taMjahAH-khIradhAIe, majjaNadhAIe, maMDAvaNadhAIe, khellAvaNadhAIe, aMkadhAIe aMkAo aMkaM sAharijjamANe ramme maNikoTimatale girikaMdarasamallINe va caMpayapAyave ahANupuvvIe saMvaTTai. -AyAraMgasuttaM. paNNarasamo pATo jubvaNaM tao NaM sa0 bhagavaM ma0 viNNAyapariNaye viNiyattabAlabhAve aNussayAi urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAI sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhAI pariyAremANe. omavati (2) viharati. sa0 bha0 ma0 kAsavagotte; tassa NaM ime tiNNi NAmadhejA eva Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janayuga bhAdrapada-Adhina 1983 mAhijjatiH-ammApiusaMtie-'vaddhamANe,' sahasamudie 'samaNe' bhImabhaya-bhairavaM urAlaM acelayaM parIsaha sahai tti kaTTa devehiM se NAmaM kayaM 'samaNe bhagavaM mahAvIre'. samaNassa bhagavao ma0 ssa pitA kAsavagotteNe; tassa NaM tiNNi NA0 e0:-'siddhattha-' iti vA, 'sejjaMsa' iti vA, 'jasaMsa' iti vA; sa0 bha0 ma0 ammA vAsihagottA, tIse NaM ti0 NA0 e0:'tisalA' ti vA, 'videhadiNNA' ti vA, "piyakAriNI' ti vA; sa0 bha0 ma0 pittiyae 'supAse' kAsavagotteNaM; jeTTe bhAyA 'gaMdivaddhaNe' kA0; jeTTA bhaiNI 'sudaMsaNA' kA0 bhanjA 'jasoyA' gotteNa koDiNNA; dhRyA kA0 tose NaM do NAma evaM:-'aNojjA' ti vA, 'piyadasaNA' ti vA; nattuI kosiyagotteNa; tIse NaM do NAma0 evaM:-'sesaI' ti vA, 'jasavatI' tivA. solasamo pADho - ammApiyaro samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ammApiyaropAsAvacijjA samaNovAsagA yAvi hotyA ve NaM bahUI vAsAI samaNopAsagapariyAyaM pAlayittA, chaNhaM jIvanikAyANaM saMrakkhaNanimitta AloittA, niMdittA, garahittA, paDikkamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittaM paDivajjittA kusasaMthAraM duruhittA bhattaM paJcakkhAiMti. apacchimAe mAraNaMtiyAe sarIrasaMlehaNAe susiyasarIe kAlamAse kAlaM kiccA, taM sarIraM vippajahittA-accue kappe devattAe uvavaNNA; tao NaM AukkhaeNaM, ThiikkhaeNa cue, cavittA mahAvidehe vAse carimeNaM usAseNaM sijjhissaMti, bujjhissaMti, muccissaMti, pariNivvAissaMti-savvadukkhANaM aMtaM karissati. -AyAraMgasuttaM. sattarasamo pATo abhinikkhamaNaM te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM, sa0 bha0 ma0 NAye, NAyaputte, NAyakulaNivatte, videhe, videhadiNNe, videhajacce, videhasUmAle; tIsaM vAsAI 'videha' tti kaTu agAramajhe pasittA, ammApiUhiM kAlagaehiM samattapaiNNe, ciccA hiraNaM, ci0 muvaNaM, ci0 balaM, ci0 vAhaNaM, ci0 dhaNa-kaNaya-rayaNa-saMtasArasAvadeja, vicchaDDettA, vigovittA, vissANittA, dAyAresu NaM dAyaM pajjAbhAtittA, saMvaccharaM dANaM dalaittA, je se hemaMtANaM paDhame mAse, paDhame pakkhe maggasirapahale. tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkhe NaM hatyuttarAhiM NakkhattaNa Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta-pAThAvalI jogovagateNaM abhiNikkhamaNAbhippAe yAvi hotyA. te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM, je se he050 mA0pa050 magga0 ta0 ma0 da0 suvvae gaM divase NaM, vijaeNaM muhutteNaM, hatthuttarANakkhatteNaM jogovagateNaM, pAINagAmiNIe chAyAe, viyattAe porisIe, chaTeNa bhatteNaM apANaeNaM egasADagamAyAya(e) caMdappahAe siviyAe sahassavAhiNIe sadevamaNuyAmurAe parisAe samanijjamANe samanijjamANe uttarakhattiyakuMDapurasaMNivesassa majjhamajjheNaM NiggacchittA jeNeva NAyasaM(kha)De ujjANe teNeva uvAgacchai. tao NaM sa0 bha0 ma0 dAhiNeNaM dAhiNaM, vAmeNaM vAmaM paMcamuTTiyaM loyaM karettA siddhANa NamokAraM karei-" savvaM me akaraNijjaM pAvakamma" ti kaha sAmAiyaM caritaM paDivajjai. tao NaM sa0 bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM carittaM paDivanassa maNapajjavaNANe NAma NANe samuppanne tao NaM sa0bha0ma0 pavvaite samANe imaM eyArUvaM aMbhiggaheM abhiggiNhai-bArasavAsAI vosaTTakAe cattadehe je kei uvasaggA samuppajjati, taM jahA:-divvA vA, mANussA vA, tericchiyA vA-te savve sammaM sahissAmi, khamissAmi, ahiyAsaissAmi, tao NaM sa0 bha0 mahAvIre vosaTThadehe, cattadehe divase muhuttasese kummAragAma samaNuvatte. tao NaM sa0 bha0 ma0 vo0 anuttareNaM AlaeNaM a0 vihAreNaM, evaM saMjameNaM, paggaheNaM, saMvareNaM, taveNaM, baMbhaceravAseNaM, khatIe, mottIe, tuTThIe, samitIe, juttIe, ThANeNaM, kammeNaM, sucariyaphalaNevvANamuttimaggeNaM appANaM bhAvamANe viharai. -AyAraMgasutta. aTArasamo pADho NAyaputte arahA kevalIevaM vA viharamANassa je kei uvasaggA samuppajim-divvA vA, mANussA vA, tericchiyA vA; te savve uvasagge samuppaNNe samANe, aNAile, avvahite, adINamANase, tivihamaNa-vayaNa-kAyagutte samma sahai, khamai, titikkhai, ahiyAsei. tao NaM sa0 bhagavao mahAvIrassa eteNaM vihAreNaM viharamANassa bArasa vAsA vitikaMtA: terasamassa vAsassa pariyAe vamANassa je se gimhANaM docce mAse, cautthe pakkhe vaisAhasuddhe-tassa NaM va0 suddhassa dasamIpakkheNaM, suvvaeNaM divaseNaM, vijaeNaM muhutteNa, hatthutarAhiM NakkhatteNaM jogovagateNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe bhiyagAmassa Nagarassa bahiyA-NadIe ujjuvAliyAe uttare kUle, sAmAgassa gAhAvaissa kaDhakaraNasi veyavattassa (?) ceiyassa uttarapurasthime disImAe sAlarukkhassa adUrasAmaMte, ukkuDuyassa godohiyAe AyAvaNAe Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 AyAvemANassa chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM ur3ajANu-ahosirassa jhANakoTThIvagayassa mukkajhANaMtariyAe vaTTamANassa nivvANe, kasiNe, paDipuNNe, avvAhae, NirAvaraNe, aNate, aNuttare kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe. -AyAraMgasuttaM. egUNavIso pATo desaNA tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppaNNaNANa-dasaNadhare appANaM ca, logaM ca abhisamekkha puvvaM devANaM dhammamAikkhati, tao pacchA maNussANaM. tao NaM samaNe bhagavaM ma0 uppaNNa0 goyamAINaM samaNANaM NiggaMthANaM paMca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyAI Aikkhai, bhAsai, parUvei, taM jahA:-puDhavikAe jAva tasakAe. sayameva abhisamAgamma aaytjogmaaysohiie| abhiNibuDe amAille AvakahaM bhagavaM samiAsI // -AyAraMgasutta. bIsahamo pADho samayaM goyama ! mA pamAyae kusagge jaha osa biMdue thovaM ciTThati lNbmaannaae| evaM maNuyANa jIvidha samayaM0 ii ittariyaMmi Aue jIvitae bahupaccavAyae / vihuNAhi rayaM purAkaDaM samayaM0 evaM bhavasaMsAre saMsarati subhAsubhehiM kammehiM / jIvo pamAyavahulo . samayaM0 parijUrai te sarIrayaM kesA paMDuragA bhavaMti te / se soyabale ya hAyai samayaM0 vucchida siNehamappaNo kumuyaM sAraiyaM va pANiyaM / . se sabasiNehavajjie samayaMka ciccA Na dhaNaM ca bhAriyaM pabvaio hi si aNagAriyaM / mA vaMtaM puNo vi Avie samayaM0 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 prAkRta-pAThAvalI Na hu jiNe ajja dIsai bahumae dIsai mggdesie| saMpai neAue pahe . samayaM0 . tiNNo hu si aNNavaM mahaM kiM puNa ciTThasi tiirmaago| abhitura pAraM gamittae samayaM0 buddhassa nisamma bhAsiyaM sukahiyamadyapadovasohiyaM / rAgaM dosaM ca chiMdiyA siddhigaI gae goyame // -uttarajjhayaNAI. egavIsahamo pADho harikesI sovAgo sovAgakulasaMbhUo guNuttaradharo muNI / hariesabalo nAma Asi bhikkhU jiiMdio // maNagutto vayagutto kAyagutto jiiNdio| bhikkhaTTA vaMbhaijjammi jnnvaaddmuvddio|| taM pAsiUNamijaMtaM taveNa parisosiyaM / paMtovahiuvagaraNaM uvahasaMti aNAriyA // jAimayaM paDithaddhA hiMsagA ajiiMdiA / abaMbhacAriNo bAlA iNaM vayaNamabbavI / / baMbhaNA-kayare Agacchai dittarUve kAle vikarAle phukkanAse / omacelae paMsuvisAyabhUe saMkarasaM parihariya kaMThe // kayare tumaM iya adaMsaNijje kAe va AsA ihamAgao si / omacelagA ! paMsupisAyabhUA ! gaccha kkhalAhi kimihaM Thio si // samaNo-samaNo ahaM saMjau baMbhayArI virao dhnn-pynn-prigghaao| parappavittassa u bhikkhakAle annassa aTThA ihamAgao si // viyarijjai khajai bhujai ya annaM pabhUyaM bhavayANameyaM / jANAha me jAyaNajIviNu tti sesAvasesaM lahao tavassI // baMbhaNA--uvakkhaDaM bhoyaNa mAhaNANaM attahiyaM siddhamihegapakkhaM / naU vayaM erisamannapANaM dAhAmu tujhaM kimidaM Thio si ? // samaNo--tubhittha bho ! bhAraharA girANaM aTuM na yANaha ahijja vee / uccAvayAI muNiNo caraMti tAI tu khittAI supesalAI // baMbhaNA--ajjhAvayANaM paDikUlabhAsI pabhAsase kiMnu sagAsi amhaM / __avi evaM viNassau anna-pANaM na ya NaM dAhAmu tumaM niyaMThA ! // samaNo--jai me na dAhitya ahesaNijja, kimajja jannANa labhittha lAbhaM // Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Acina 1983 baMbhaNA ke ittha khattA uvajoiyA vA ajjhAvayA vA saha khaMDiehiM ? / * eyaM khu daMDeNa phaleNa haMtA kaMThammi pittaNa khalijja jo nnN| ajjhAvayANaM vayaNaM suNittA uddhAiyA tattha bahU kumaaraa| daMDehiM vittahiM kasehiM ceva samAgayA taM isi tAlayaMti // kosaliA rAyaduhiA--giriM nahehiM khaNaha ayaM daMtehiM khAyaha / jAyateyaM pAyehi haNaha je bhikkhumavamannaha / / samaNo--puTviM ca iNDiM ca aNAgayaM ca maNappaoso na me atthi koI / baMbhaNA--sakkhaM khu dIsai tavoviseso na dIsai jAivisesa koI / sovAgaputtaM hariesasAhuM jasserisA iDDI mahANubhAvA // kahaM care bhikkhu ! vayaM jayAmo pAvAI kammAI paNullayAmo ? samaNo--chajjIvakAe samArabhaMtA mosaM adattaM ca asevmaannaa| pariggaraM itthiu mANa-mAyaM evaM parinAya caraMti daMtA // evaM siNANaM kusaleNa diDaM mahAsiNANaM isiNaM pasatyaM / jahisi vhAyA vimalA visuddhA mahArisI uttama ThagaNaM pattA // --uttarAyaNAI. bAvIso pATo taM vayaM bUma mAiNaM jo loe baMbhaNo vutto aggI vA mahio jahA / sadA kusalasaMdihaM taM vayaM0 jo na sajjai AgaMtuM pavvayaMto na soai / ramae ajjavayaNammi taM vayaM0 jAyasvaM jahA maTuM nidaMtamalapAvagaM / rAga-ddosa-bhayAIyaM taM vayaM tase pANe viyANittA saMgahe Neya thAvare / jo na hiMsai tiviheNaM taM vayaM kohA vA jai vA hAsA lohA vA jai vA bhayA / musaM na vayai jo u taM vayaM0 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta-pAThAvalI cittamaMtamacittaM vA appaM vA jai vA bhuN| . na giNhai adattaM jo taM vayaM0 divva-mANussa-tericchaM jo na sevei mehuNaM / maNasA kAya-vakkeNa taM vayaM0 jahA pomma jale jAyaM novalippai vaarinnaa| evaM alittaM kAmehi taM vayaM0 aloluyaM muhAjIvi aNagAraM akiMcaNaM / asaMsattaM gihatthehi, taM vayaM0 navi muMDieNa samaNo na OMkAreNa bNbhnno| na muNI raNNavAseNaM kusacIreNa na tAvaso // samayAe samaNo hoi, baMbhacereNa bNbhnno| moNeNa ya muNI hoi, taveNaM hoi taavso|| kammuNA bhaNo hoi, ka0 hoi khttio| vaisso ka0 ho0 muddo havai k0|| ee pAukkare buddha jehiM hoi sinnaayo| savvakammaviNimukaM taM vayaM0 evaM guNasamAuttA je havaMti diuttamA / te samatthA u uddhattaM paraM appANameva ya // --uttarajjhayamAI. tevIsamo pADho rAmavaNavAso cAuvvaNNaM ca jaNaM ApuccheUNa niggao raamo| vaidehI vi ya sasuraM paNamai parameNa viNayeNaM // 103 savvANa sAsuyANaM, kAUNa calaNavandaNaM siiyaa| sahiyAyaNaM ca niyayaM Apucchiya niggayA etto // 104 gantUNa samADhattaM, rAmaM daTTaNa lakkhaNo ruttttho| tAeNa ayasabahulaM kaha evaM patthiyaM kajjaM // 105 etya nariMdANa jae parivADIAgayaM havai raja / Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 vivarIyaM ciya raiyaM tAraNa adIhapehiNA // 106 rAmassa ko guNANaM aMtaM pAvei dhIragaruyassa / lobheNa jassa rahiyaM cittaM ciya muNivarasseva // 107 ahavA rajadhuraMdhara savvaM pheDemi ajja bharahassa / ThAvemi kulANIe puhaivaI AsaNe rAmaM // 108 eeNa kiM va majjJaM havai viyAreNa vavasieNajja / navaraM puNa taccatthaM tAo jeTTo ya jANaMti // 109 kovaM ca uvasameU, paNamiya piyaraM pareNa viNaeNaM / Apucchai daDhacitto somittI attaNo jaNaNI // 110 saMbhAsiUNa bhacce, vajjAvattaM ca dhaNuvaraM ghettu / ghaNapIisaMpautto paumasayAsaM samallINo // 111 piyareNa baMdhavehi ya sAmaMtasaesu parinigga sNtaa| rAyabhavaNAo etto viNiggayA surakumAra vva // 112 suyasogatAviyAo dhrnniylosittaNsunivhaao| kaha kaha vi paNamiUNaM niyattiyAo ya jaNaNIo // 113 kAUNa sirapaNAmaM niyattio dasaraho ya rAmeNaM / saha vaDiyA ya baMdhU kaluNapalAvaM ca kuNamANA // 114 japaMti ekkamekaM esa purI jai vi jaNavayAiNNA / jAyA rAmavioe dIsai viMjhADavI ceva / / 115 -paumacariyaM. caUvIso pADho kaviNo doggacammi vi sokkhAI tANa vihave vi hoMti dukkhAI / kavvaparamattharasiyAI jANa jAyaMti hiyayAI // 64 ThiyamaTThiyaM va dIsai aTThiyaM pi pariTThiyaM va paDihAi / jahasaMThiyaM ca dIsai sukaINa imAo payaIo // 66 sajaNA-jANa asame hi vihiyA jAyai jiMdA samA salAhA vi / jiMdA vi tehi vihiyA ga tANa maNNe kilAmei // 73 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta-pAThAvalI ko jiMdai nIyayame garuyayare ko pasaMsiu tarai / sAmaNNaM ciya ThANaM thuINa pariNidiyANaM ca // 82 atyAloaNataralA iyarakaINaM bhamaMti buddhIo / attha ceya nirAraMbhauti hiyayaM kaiMdANaM // 86 . -uDavaho. paNavIso pADho kumaravAla-vAyAmo paMkayakesarakaMtI akilinno haricavelacavilo so| sakisarakilittadAmo nivo payaTTo samaM kAuM // 1 gurumaNatheNo revaideara-sIadiarANa balathUNo / kAhI viaNaM so sayaM aveaNo mallaselANaM / / 2 tassa saNiccharapiuNo vva karahayaM siMdhavaM va mallakulaM / ghammajalollaM jAyaM sasinnaparasennamahiaM pi // 3 muraverio va rakkhiadaiccakayavairadaivayasainno / geNhIa sa tattha dhaNuM kailAsasao vva kelAse // 4 devvAlakkho daive vi asaMko mahiale navadaivvaM / uccaanIcaalakkhe aNacukko avaradhIraharo // 5 annannaM johehiM salAhio taha buhehi annonnaM / maNaharasaraliakuMcia-uhayapavaTTho sare vuTo // 6 kaNNo valiamaNoharapauTTakarasararuheNa naravaiNo / laMbiranAlasaroruhavataMsio vA''si saMdhANe // 7 kayadujaNasiraviaNaM sirakusumAharaNam aNasio viaNaM / AvajjiavAiaAujjassAdidvapuDadalaNaM // 8 mUsAsavaliacibuo akAsi so gauapuMchayamuhehiM / gAaMka-koMcariu-suderaM patto dhaNuhasuMDo // 9 -kumAravAlacarizra, bIo saggo. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayuga bhAdrapada-Azvina 1983 chavvIso pADho gihatyadhammo thUlagapANAivAyaviramaNaM, thUlagamusAvAyaviramaNaM, thUlayA'dattAdANaviramaNa, paradAragamaNaviramaNaM, sadArasaMtoso, aparimiyapariggahaviramaNaM. gihatthadhamme akaraNijjAI pasubaMdho, pasuvaho, chaviccheo, aibhArArovaNaM, bhatta-pANavoccheo, sahasabhakkhANaM, rahassanbhakkhANaM, sadAramaMtabheo, mosovaeso, kUDalehakaraNaM, teNAhaDaM, takkarapaogo, virudarajjAikkamo, kUDatUlA, kUDamANaM, tappaDirUvagavavahAro, aNaMgakIDA, kAmabhogativvAhilAso, aparimiyataNhA, tucchaphalabhakkhaNaM, iMgAlakammaM, vaNakamma, sAgaDikamma, bhADiyakamma, phoDiyakamma, daMtavANijja, kesavANijja, rasavANijjaM, visavANijja, jaMtapIlaNakammaM, nillaMchaNakammaM, davaggidAvaNayaM, asaiposaNaM, sara-daha-talAyasosaNaM, duppaNihANaM. -samarAicakahA, paDhamo bhavo. sattAvIso pADho maMkha(makkha)lI gosAlo te Na kAle NaM, te NaM samae NaM maMkhalI nAma maMkho, tassa bhaddA bhAriyA saravaNe nAma saNNivese gobahulassa mAhaNassa gosAlAe pasuA, goNaM nAma kayaM, gosAlo' tti saMvaDio, maMkhasippaM ahijio, cittaphalayaM karei, ekallao viharato rAyagihe taMtuvAyasAlAe Thio. jatya sAmI (vaddhamANasAmI) Thio, tattha vAsAvAsaM uvAgao. bhagavaM (vaddhamANo) mAsakhamaNapAraNae abhitariyAe vijayassa ghare viulAe bhoyaNavihIe paDilAbhio, paMca divANi pAtubhUANi, gosAlo suNettA Agao, paMca divvANi pAsiUNa bhaNati-bhagavaM ! tujjha ahaM sIso tti. sAmI tusiNIo niggao. -AvassayamuttaM. aTThAvIso pADho paramA-uvikkhA to sAmI (vaddhamANo) viharamANo gao morAgaM saMnivesaM, tattha morAe duijjatA nAma pAsaMDi(khaMDa) gihatthA, tesiM tattha AvAso, tesiM ca kulavatI bhagavao piumitto, tAhe so sAmissa sAgaraNa uvaDio, tAhe sAmiNA puvapaogeNa bAhA pasAriA, so Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta pAThAvalI. 48 a bhaNati-atthi gharA ettha kumAravara ! acchAhi, tattha sAmI egarAiaM vasittA pacchA gato viharati. teNa ya bhaNiyaM-vivittAo vasahIA, jai vAsAratto kIrai, Agacchejaha aNugahIyA hojjAmo. tAhe sAmI aTTha uubaddhie mAse viharettA vAsAvAse uvAgate taM ceva duijjatayagAma eti, tatthegammi uDave vAsAvAsaM Thio. paDhamapAuse ya gorUvANi cAri alabhatANi juNNANi taNANi khAyaMti, tANi ya gharANi uvvelleMti, pacchA te vAraMti, sAmI na vArei. pacchA duijjatagA tassa kulavaissa sAheti-jahA esa etANi na NivAreti, tAhe so kulavatI aNusAsati-bhaNati-kumAravara ! sauNI vi tAva appaNioM NeI rakkhati, tuma vArenjAsi, sappivAsaM bhaNati, tAhe sAmI aciyattoggaho tti kAuM niggao. --Avassayasutta. egUNatIso pADho therI caMdaNA io ya sayANIo caMpaM pahAvio, dadhivAhaNaM geNhAmi, nAvAkaDaeNaM gato egAe (te) rattIe (te), aciMtiyA nagarI veDhiyA. tattha dadhi(hi)vAhaNo palAo. raNNA ya jaggaho ghosio. evaM jaggahe ghuDhe dadhi(hi)vAhaNassa raNNo dhAriNI devI, tIse dhRyA vasumatI, sA saha dhUyAe egeNa hoDieNa gahiyA. esA me bhajjA, eyaM ca dAriyaM vikeNisaM. ANIyA vivaNIe-uDDiyA dhaNAvaheNa dilA. aNalaMkiyalAvaNNA avassaM raNNo, Isarassa vA esA dhUyA, mA AI pAvau ti jattiyaM so bhaNai tattieNa molleNa gahiyA. evaM sA tattha (dhaNAvahaghare) jahA niyagharaM tahA suhaMsuheNa acchati. tAe vi sadAsapariyaNo logo sIleNaM, viNaeNa ya savvo appaNNijao kao. tAhe tANi savvANi bhaNati-ahA ! imA sIlacaMdaNa tti, tAhe se vitiyaM nAmaM jAyaM-caMdaNa tti. evaM vaccati kAlo. tAe ya (dhaNAvahasehi)varaNIe avamANo jAyati, maccharijai ya. ko jANati-kayAi(ti) esa (dhaNAvaho sehI) evaM (caMdaNaM) paDivajjejA ? jai eyaM kiha vi pariNei, to mamaM esa natthi. (ia) siTThimmi niggae tAe hAviyaM sahAvettA boDAviyA, niyalehiM baddhA, piTTiyA, ghare choNa bAhiri kuhaMDiyA. tAhe theradAsI ekkA, sA ciMtei-kiM me jIvieNa ? sA jIvau varAI. tAe kahiyaM-amuyabare, teNa ugghADiyA, chuhAhayaM picchittA, tIse suppakoNe kummAsA dAUNa (sehI) lohAragharaM gao, jAniyalANi chiMdAvemi tAhe sA hathiNI jahA kulaM saMbhariumAraddhA elugaM vikkhaMbhaittA, nahiM puraokaehiM hiyayabhaMtarao rovati. sAmI (vaddhamANo) ya atiyao tAe ciMtiyaM-sAmissa demi, bhaNati-bhagavaM! kappai ? sAmiNA pANI pasArio. tAhe sakeNa sayANio bhaNio-esA caramasarIrA-jAva sAmissa nANaM uppajjai, esA paDhamasissiNI (caMdaNA therI hohiti). --AvassayasuttaM. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48ba jaina yuga bhAdrapada-Adhina 1983 battIso pATo vivAyA nAhiyavAosaMti paMca mahanbhUyA ihamegesimAhiyA / puDhavI AU teU vA vAu AgAsapaMcamA // 7 // ee paMca mahanbhUyA tebbho ego tti AhiyA / aha tesi viNAseNaM viNAso hoi dehinno|| bamhavAyo-abIyavAyojahA ya puDhavIthUme ege nANAhi dIsai / evaM bho ! kasiNe loe vinnU nANAhi dIsai // 9 akiriyAvAyo kuvvaM ca kArayaM ceva sav kuvvaM na vijjai / evaM akArao appA evaM te u pagambhiyA // 13 // khaMdhavAyo paMca khaMdhe vayaMtege bAlA u khaNajoiNo / aNNo aNaNNo NevAhu heuyaM ca aheuyaM // 17 // dhAuvAyo puDhavI AU teU ya tahA vAU ya ego| cattAri dhAuNo rUvaM evamAhaMsu jANayA / / 18 niyativAyo na taM sayaM karDa dukkhaM ko annakaDaM ca NaM / suhaM vA jai vA dukkha sehiyaM vA asehiyaM // 2 sayaM kaDaM na aNNehiM vedayaMti puDho jiyA / saMgaiaM taM tahA tesiM ihamegesi AhayaM // 3 -sUagaDaMgaM, paDhamaM ajjhayaNaM. vIratthutIhatthIsu erAvaNamAhu NAe sIho migANaM salilANa gNgaa| pakkhIsu vA garule veNudevo nivvANavAdINiha nAyaputte // 21 johesu NAe jaha vIsaseNe pupphesu vA jaha araviMdamAhu / khattINa seDhe jaha daMtavakke isINa seDhe taha vaddhamANe // 22 dANANa seDhe abhayappayANaM saccesu vA aNavaja vayaMti / taSesu vA uttama baMbhaceraM loguttame samaNe nAyaputte // 23 sUagaDaMga, 6 vIratyuti ajjhayaNaM. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48ka prAkRta pAThAvalI. tettIso pADho (zaurasenI) zakuntalA-halA ! parittAaha meM imiNA dubbiNIdeNa mahuareNa ahihaamANaM. sakhyau-kA vaaM parittAhU~ / dussaMdaM evva akaMda / rAarakkhidAI tavovaNAI NAma ! za0--eso duTTho Na viramadi, tA aNNado mamissaM, kahaM ido vi maM aNusaradi ? anasUyA--ajja ! Na kiMci acAhidaM, iaM No piyasahI mahuareNa AkulIkiamANA kAdarIbhUdA. a0-dANi adihivisesalAheNa. halA! saundale ! gaccha uDaaM, phalamissaM agdhaM uvahara. idaM pAdodaraM bhavissadi. priyaMvadA--teNa hi imassiM dAva pacchAsIalAe sattavaNNavediAe ajjo uvavisima parissamaviNodaNaM karedu. a0--halA saundale ! uidaM No pajjuvAsaNaM adihINaM. etya uvavisamha. pri0-aNamUe ! ko Nu kkhu eso cauragambhIrAkidI mahuraM piyaM AlavaMto pahavaMdo dakkhiNNaM pi karedi. a0--sahi ! mama vi kodahalaM, pucchissaM dAva NaM. ajja ! mahurAlAvajaNido vissA mo meM maMtAvedi-kadamo ajeNa rAesivaMso alaMkarIadi ? kadamo virahapajjUsuajaNo kido deso ? kiMNimittaM suumAro tavovaNaparissamassa attA pattadaM gIdo? sa0--halA sauMdale ! jai ettha aja tAdo saMNihido have. za0--tado kiM bhava ? sa0--imaM jIvidasavvasseNa vi adihiM kidatthaM karissadi. za0--tumhe avedha, kiM pi hiae karia maMtedha, Na vo vayaNaM suNissaM. -abhiNNANasAutalaM. cauttIso pATo (mAgadhI) lhshvshnmilshulshilvialidmNdaallaayidhiyuge| vIlayiNe pakkhAladu mama zayalamavayyajaMbAlaM // Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 (paizAcI)-panamatha panayapakupitagoLIcalanaggalaggapativivaM / tasasu nakhatappanesu ekAtasatanuthalaM lahaM // nacaMtassa ya lIlApAtukkhevena kampitA vasuthA / ucchallaMti samuddA sailA nipataMti ta halaM namatha / / mAgadhI--adizustidaM nivisTe cadustavaggaM vivayyidakazAe / zAvayyayogalahide zAhU zAhadi aNajamaNe // 2 paizAcI--yaMti kasAyA natthUna yati naddhana savvakammAI / samasalilasinAtAnaM ujjhitakatakapaTabhAriyAna // 8 yati arihaparamamaMto paDhiyyate kIrate na jIvavadho / yAtisatAtisajAtI tato jano nivvutiM yAti // 9 bandhU saThAsaThesu vi AlaMpitaupasamo anaalNpho| savvabalAcacalane anujhAyaMto havati yogI // 12 paNatIso pADho (apabhraMza) te dhannA kannullaDA hiaullA ti kayattha / je khaNi khaNi vi navullaDaa ghurahiM dharahiM suattha // 73 paiThI kanni jiNAgamaho vattaDiA vi hu jAsu / amhArauM tumhAra vi ehu mamatta na tAsu // 74 citta karevi aNAulauM vayaNu kareppi acappalau~ / kammu kareppiNu nimmalauM jhANu pajujasu nicalauM // 79 ma kari maNAu vi maNu vivasu maM kari dukkayakammu / vAyAraMbhu vimA karahi jAkira icchasi samma // 62 jA~mba na iMdiya vasi uvai tA~mba na jiNai kasAya / jAuM kasAyahaM na kiu khau tAuM na kamma vighAya // 53 sAhu vi lou taDapphaDai savvu vi paDiu jANu / kavaNu vi ehu na ciMtavai kAI vi jaM nivvANaM // 30 amhe niMdau ko vi jaNu amhaI vaNNau ko vi| amhe nidahu~ ke vi na vi na'mhaI vaNNahuM ke vi // 37 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNAM chAtrAlaze ane zarIra saMpatti ApaNu chAtrAlaye ane zarIra saMpatti. lekhaka-rA pipaTalAla pUMjAbhAI parikha, (gRhapati) jaina vidyArthI Azrama-surata, jagata AgaLa ane AgaLa dhapI rahyuM che. karI rahyA che; temane joitAM sAdhano vasAvI rahyA jAgRtine jhaLahaLatA sUryodaya pradakSiNa pharI pAcho che eTale zArIrika saMpatti vikAsa sAdhavA jyAAje AryAvarta para prakAzI rahyA che, te samaye rathI che. rAmamUrti-choTAlAla zAha-mANekarAva ane sA jAgratinA maMtro paDhatA hoya te svAbhAvika che. rA. purANIe yuvAna vargamAM zarya, vIrya, sAhasa, koIpaNa samAja ke rASTrane uddhAra tenI bhAvI ane aMgabaLa khIlavavA vIrahAka ApI che, tyArathI prajAnA uddhAmAM ja rahelo che, teno koIthI InkAra sAruMya mahAgujarAta A praznano vicAra karI rahyuM thaI zake tema nathI. AthI ja mahAgujarAtamAM Aje che, e eAchA harSanI vAta nathI. pratyeka samAje TheraThera chAtrAlaya zarU karyA che, ane Aja kAraNe Aje pratyeka Azrame eAchAM vA hajuye navAM sthapAtAM jAya che. ane e sau chAtrA- vattAM sAdhanothI aMgabaLa khIlavavA akhADAo ane lo samaya ane saMjogAnusAra pitAnA Adarza pahoMca- kasaratazALAo zarU karI che. akhADA ane kasaratavAne Age kuca karI rahyAM che. A rIte mahAgujarAta zALAonI AvazyaktA viSe be mata che ja nahiM. lakSmInI upAsanA sAthe sarasvatI upAsanA paNa chatAM paNu ghaNu samayanI nirmAlyatA haju paNa jevI zarU karI che. ne tevI che e vinA saMkoce kahI zakAya. paraMtu manuSya poteja apUrNa che te tenI pratyeka samaya ane sAdhana hovA chatAM e praznane nikAla kati apUrNa rahevAnIja; chatAM jene potAnA Ada- joIe te pramANamAM nathI thato tenuM zuM kAraNa zino khyAla che-jeNe jIvana udeza vicaryo che sAthe hane to tenuM eka kAraNa lAge che ane e ke jene pitAnI truTIonuM bhAna che te jarUra AgaLa AjanI vidyAthI janatAnuM mAnasa vicAratAM ane dhapI zake che. ane eja niyama pratyeka saMsthA sAthe tapAsatAM joI zakAya che ke AjanA vidyArthIo paNa joDAyelo che. bhayaMkara mAnasika rogothI pIDAya che. mAnasika niAjanuM pratyeka chAtrAlaya-pachI te game te kema baLatAne pariNAme vidyArthIone sArAmAM sArA ke dharmanuM heya-tene uddeza potAnI kamanI bhAvI khorAka ane AbohavA hovA chatAM te jIvaleNa dara prajAnI zArIrika, mAnasika, naitika ane AdhyA joIe te pramANamAM aTakyA nathI. tenuM A paNa tmika unnati sAdhavAno che; ane te udezane pahoMcI kAraNa che ke te rogo sAmAnya kakkAnI najare caDI vaLavAne sai yathAzakti prayatna AdarI rahyuM che. zakatA nathI. enA pariNAme vidyAthIe eka yA tema chatAMya AjanA pratyeka chAtrAlayane ekaja bIjA prakAre zarIranI hAni karI rahyA che. tenA prazna guMcavaNabharyo-satya kahIe te muzkelI bharyo- karmarUpa-vidyAthIonA cAritramAM eTalo badho goTALo lAge che. ane te vidyAthI tarapha najara karatAM hadaya hoya che ke tenuM pramANu kADhavA besIe to sekaDa cirAI jAya tevI kaMpArI chuTe che. jyAM e ApaNuM 50 TakA te jarUra Ave. e caMkAvanArI bInA tarapha bhIma ane hanumana-vIra ane buddha-rAma ane "kumAra" hamaNAMja pitAne sUra bahAra kADhayA hatA. kaNuM ane kayAM A nirmAlya tejahIna teja mahAna tenI tapAsa AjanAM chAtrAlaye jarUra laI zake che. pitAnA putra ! e cAritranI zithilatA dUra karavA, mAnasika roga mahAgujarAtanA mahA bhAgya che ke A praznane dara karavA AjanAM chAtrAlaye parizrama seve te saheje niveDA lAvavA pratyeka chAtrAlayanA saMcAlake vicAre e vidyArthI prajAne uddhAra thaI jAya, ane A Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 janayuga bhAdrapada-Adhina 1983 rIte bhAvI prajAnAM jIvanapuSpa kaluSita banI sukAI ghaTe. huM nathI kahevA mAgatA ke AjanAM chAtrAlayamAM sukAine bhasmIbhUta thatAM aTakAvI zakAya, ane teja A prakAranA prayatna nathI thatA. jeTalA prayatna chAtrAlayanI moTAmAM moTI sevA lekhAze. thAya che, teTalA ISTa che. ane je na thatA hoya te AjanAM chAtrAlayonI A anivArya pharaja e karavA Avazyaka che, eja mahAruM namra nivedana che. TalA mATeja thaI paDI che ke A gupta ane khAnagI AthI ja chAtrAlayonA saMcAlakone mArI rAga tarapha mAtA pitAonuM pUrNa lakSa nathI hotuM vijJAti che ke samAja bhale sex Education na ane hoya che te paNa prAyaH karIne te tarapha AMkha pacAvI zake paNa eTaluM te jarUra thaI zake ke vIye mIcAmaNAM karavAmAM Ave che. mAbApa bahu bahu ke dhAtu e zabdathI bhaDakI na uThatAM yogya umaranA kare te pitAnAM saMtAnonI durbaLatA je pAka ane vidyArthIone abhyAsa ane te viSenuM jJAna ApavuM pauSTika davAo khavarAve paNa ghaNuM anubhavIone joIe ane A vastu saMsthAno gRhapati thoDA prayae anubhava che ke pAka tathA piSTika davAothI kaze ja namAM karI zake che. kAraNa eTaluM ja ke Adarza gRhaartha nathI saratA. pati e amaladAra nathI paNa vidyArthI janatAne A sthitimAM mAbApa jyAre pitAnAM saMtA- sAco mitra che. tene chAtrAlayamAM dAkhala karI potAnI kartavya-pUrNatA A rIte mahAgujarAtanA zArIrika vikAsamAM mAne che, tyAre chAtrAlayanA saMcAlako khAsa karIne chAtrAlaya heTAmAM maheTo hisso ApI zake che. gRhapatioe A bAbata para khAsa kALajI rAkhavI prabho ! sane sanmati arpe !!! pratimAlekhe. suirata-kalyANa pArzvanAthanuM derAsara, vaDAco..] [rA. rA. DAhyAbhAI metIcaMda B. A. LL. B. vakIla ane rA. piTalAla puMjAbhAI] 1 saM 150 varSa aSADa su. 1 zukre zrI zrImAla 3 saMvata 1534 mAdha sudi 5 zukra zrI zrImAla jJAnIya maM. virama bhAryA meghI toH sutana maM. jJAtiya che. jemA bhA. gadU suta piTa baDUyA mArU caMdra nAkhyA bhA. suhade sutamaM prathamA maM. snArA. nAI suta hAbA jUThAbhyAM pitu zreyase zrI aranAthe NAdi kuTuMbayunena nija zreyase zrI zAMtinAtha bi. bilba kArita. zrI pUrNimA pakSIya zrI sAdhu bu kApIta nAbeMka ga che zrI guNasama saribhiH sudara sUrinAM upadeza pra. vidhinA pratiSThita zubha bhavatuM. 4 saMvata 1654 varSa vaizAka sudi paMcamI sAme 2 saMvata 156pa varSe mAdha sudi 5 gure ukeza- ozavAla jJAtiya AIdi gotre sAMku sAyaM vaMze se. panA bhAryA chabAI putra puNyapAla bhAryA sAva zrIpAla bhAryA sItAde putra zA. cAMpasI bhAryA pha6 nAkhyA sutA pArvatI patrayutayA zrI zItala cAMpalade suta sA0 gAvA bhAryA muhaNude suta sA. zIvadata bhAryA. saMpradeza yunena zrI AdinAtha binAtha bilba kArApita pratiSThita zrI tapA oM kArita zrI kharatara ga che zrI jinasiMha ga che zrI IddhanadisaribhiH zrIrahu. zrI zrI ma pa zrI jinacasaribhiH pratiSThita. ahammadAvAda daihitra cAMpasI "sidi' alAi 42 pAtisAha zrI akazA. halubhA. gheTI sutayA phadu nAnA kArita. bara jalAladina) rAja Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAlekha 5 saMvata 1531 varSe mAdha vadi AThama sAme 12 saMvata 1564 catra suda 5 zukara zrI zrI zrImAla jJAtiya maM. vAcchA suta maM. pUjA bhAryA zrImAla jJA. maM. DAhIyA sura sAraMga bhA. ajA lIlu suta maM. hIrA bhAryA hakUtayA suzreyase zrI a- suDAmara raMgAbhyAM pitamAta zreyArthama zrI padma. jItanAthAdi paMcatithI Agama, gaNeza zrI prabhasvAmi bilba kArApita pra. zrI bha. zrI devaratnasUri gurUpadezena kAritA pratiSThApitA. vidyazekhara sUribhi pratiSThita nAdiDA vAstavya, 6 saMvata 1586 zrI zAMtinAtha sevika bhA. 13 saMvata 1527 mAgha vadi 5 prAgavATa saM. lIlu suta chAMchA kaMsArI meghA bhAi sApu suta sa. zivA bhA. zisayA suta chaNadatta bhA0 raMgAI suta pujAkena pitAmahI 7 saMvata 1556 varSe vaizAka sudi 3 zrI prAga zreyasI zrI saMbhava bilba kA, pra. tapA zrI la. vATa jJA. vAvilA bhAryA manasuta vA. (vya) hemA smisAgara sUribhiH caMpakanagara vAstavya saMdhA hemA bhAryA hemAde putra devadAsa yutana sva zreyase zrI AdinAtha bilba kAvya praka tapAgaccha 14 svasti zrI saMvata 1513 varSe vaizAka sudi nAyaka bha. zrI hemavimala suribhiH zrI. 2 soma zrI prAgavATa jJAtiya maM. varasIMga bhAryA bAI manu putrAdA putreNa do. DAyIyA nAkhyA bhArthI 8 saMvata 1664 varSe jeTha sudi 5 sema vRddha zrI zrI hIrasuta de. adAsadA bhANIka zrIpati pramukha zrImAla jJAtiya sA. rAmajI suta mArUtA caMDa suta sva kuTumba yunena zrI AdinAtha bilba zrI vRhata sA malajI nAkhkhA sva zreyase zrI pAnAtha tapAgaccha bha. zrI vijayadharma sUripade zrI vijabimba kA. pra. tapAgaccha bhaTTAraka zrI vijayasena yusenasaribhiH pratiSThita. saribhi: 15 zrI surata saMvata 1954 nA zrAvaNa vadi da saMvata 1881 zAke 1747 (pravartamAne) zrI 4 vAra zukare zA. kasturacaMda harakhacaMdanI vatI bhAryA aMcala ga che zrImAlA jJAtiya lIla khamIbAI zA- bAI jaDA AdinAtha biba bharAvI. tinAtha bilba kArApita pratiSThita bha. ANaMda-. sema sUribhiH 16 saMvata 1697 varSa pho. su. 5 sAnamA... cha nAkhyA zrI AdinAtha bilba kA pratiSThitaM. 10 saMvata 1516 varSephA. zu. 8 zukra zrI zrImAla zrI vijayasena sUrAbha. zremAla. zA. maM. kujA. bhAryA gomatI putra cAMpAkena kuTuMba yutana sva zreyase zrI munisuvrata svAmi bilba kA. 17. thAvara zrI zAntinAtha zrI vijayadAnazrI sAdhu pUrNimA pakSe zrI puNyacaMdra sUriNuM sUribhiH mu. prati zrI vijayacaMdra sUriNAMvidhinA mAtara 18 saMvata 1857 jeTha sudi 10 ravi zrI. vAstavya. zA..zrI rAmakuvaranA zreyase suvidhi bilba kArA pirta pratiSThita zrI vijayalakima saribhiH 11 saMvata 1470 (akSare ghaNuM jhAMkhA che. ukalatA nathI mATe lakhyA nathI.) zrI AdinAtha bimba zrI guNasAgara sUriNAM praka 18 zAha zivacaMda maMchubhAinI vahu benakeranA nAmanI saMvata 1951 poSa sudi 13 vAra budhe. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jenayuga bhAdrapada-Adhina 1983 20 saMvata 1866 varSe vaizAka sudi chaTha pora- 33 vakhatacaMdeNa saMbhavanAtha. vADa jJAti vAdideva. 34 saMvata 1857 jeSTha sudi 10 ravI zrImAlI 21 saMvata 167 varSe phAgaNa sudi 5 sA. jJAtiya pratiSThita zrI vijayalakSima sUribhi: dhanajI bhA. kulAM nAkhyA zrI pArzvanAtha bilba kA. caMdraprabha bibbe kArApita. pra. zrI vijayasena sUribhiH zrImAla. 35 saMvata 1881 4. zu. 6 devasura ga che 22 saMvata 1881 caitra sudi 2 devasUra ga che 3 vAra thaI zAha premacaMda kapuracaMda karoANada soma sUribhiH kevalabAi karApita bha. ANaMdama sUribhiH pratiSThita (zrI vimala bhASya.) pratiSThitaM. 36 saMvata 1946 vaizAka vadi bIja di vRddhoke 23 saMvata 1822 varSe sA ka ,sA, hitena jJA0 sa. DAyakaraNa bhAryA bAda hasu nAgnA zrI padmaprabha bilba pra. zrI pizAlagache. kuMthunAtha bilba kA. 5. tapA-zrI vijayasUribhiH 24 saMvata 1881 zAha tilakacaMda kapura karA 37 saMvata 1664 varSe jeSTha sudi 5 vRddha ukeza pita A soma, jJAtiya bAI mAnabAI nAnA zrI pArzvanAtha 25 zA. sAvacaMda mahubhAi . 1951 nA bie ko5. tapAga che vijayasenasUribhi: mAgazara zudi 3. 38 saMvata 1661varSe vasIya sema balAzara 26 saMvata 1885 zudi. vAstavya mAgavATa jJAtiya vR0 nAnakena zrI pAzvanAtha bilba kA. pra. tapAgaccha bha. vija27 zrI zrImAlI vizA jJAtiya surata potAnI yasena sUribhiH bhArthI bAI karanAe bharAvI anaMtanAtha 1950. vaizAka sudi sAtama zukare zubhama 39 saMvata 18pa7 jeSTha sudi drazama bena kuva ranA pratiSThita bha. zrI vijayalakSmi sUribhiH 28 bharUca bAI khImakera zA. kalyANacaMdanA sumati jinabilba kArApita dhaNIyANI 40 vinayavijaya lAmAkachanAma bAva ra9 bAI DAhI saMvata 1955 nA phAgaNa sudi 1720 kArita zAnti bilba pratiSThita ca bIja ravela. zAha kIkAbhAI tapaga che. 30 saMvata 1951 nA zrAvaNa sudi 10 budhe 41 saMvata 1822 mAha vadi 5 zrI vijaya caMdanaprabhujInI pratiSThA karAvI zAha navalacaMda lakha udayaribhiH pratiSThita zA. azAjI virADA mIcaMda zrImALI jJAtiya. bharApita pArzvanAthama 31 dIpacaMda gulAbacaMda (pArzvanAtha) 42 saMbhavanAtha bilba kA. pratiSThita tapA. 32 vakhatacaMdraNa ajItanAtha gaccha vinayavijaya. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa bhImapallInuM vIra-maMdira bhImapallInuM vIra-maMdira. lekhaka-paMDita lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI-vaDodarA, prabhu mahAvIranA etihAsika viziSTa caritrane varSano pheraphAra jaNAya che. vi. saM. 1317 sudhAravuM AlekhavAmAM e mahAvibhUtinAM etihAsika smAra joie. ema sUcavavAmAM kAraNa e che ke-pUrvokta rakone paNa ApaNe smRtimAM rAkhavAM joIe. je vIra-rAsanI 7 mI kaDImAM pratiSThAne samaya darzA.. yogya prayatnathI saMzodhana karavAmAM Ave to ApaNuM vatAM kaviecittane AkarSatAM evAM seMkaDo smArako maLI zake 'vikame varita terahaI sattarUttare' e zabdothI prAcIna samayathI atyAra sudhImAM evAM hajAro vikramavarSa terase sattara ema spaSTa sUcavyuM che. tethI vIra-smAraka banyAM haze, jemAMthI bahu thADAnA chAyAmAM paNa 'sattarottare' ema sudhAravuM ucita che. saMbaMdhamAM ApaNe thoDuM jANIe chIe. kAlakramathI vizeSa pramANamAM e rAsakAra abhayatilakagaNinA keTalAMya smArako vilayabhAvane pAmyAM haze, jeno pUro vize vidyAguru lakSmItilaka upAdhyAyano ullekha che. khyAla Avo paNa azakaya che. nAmAvazeSa ane lakSmItilaka upAdhyAyane paricaya ame uparyukta smRtizeSa thatAM sabhAge avaziSTa rahelAM thoDAM ghaNAM TippanamAM Apyo che, jinezvara sUrie vi. saM. smArakanA saMbaMdhamAM paNa jo ApaNe durlakSya karIe, 1313 mAM pAhiNapuramAM zrAvaka dharma prakaraNa racyuM te tenuM pariNAma ati zocanIya Ave e svAbhA hatuM e paNa tyAM sUcavyuM che. e prakaraNa para lakSmIvika che; e aniSTa duHkhada avasara na jevo paDe tilaka upAdhyAye vi. saM. 1317 mAM vistRta paMdara te mATe ApaNe bahu sAvacetIthI smAraka-saMrakSaNa hajAra eNka pramANa TIkA racI che. jAvAlipura ane saMzodhana saMbaMdhamAM samayocita stutya prayAsa Adaravo joie. (jAra)mAM tenI samApti karatAM te varSamAM bhIma pallInuM A vIra-maMdira siddha thayuM, tene prAsaMgika bhImapallInuM vIra-maMdira paNa e mArakemAMnuM ulekha karyo che. te A pramANeeka kahI zakAya. "jenayuga'nA pAThako jANatA ja haze ke gata dIpotsavI khAsa aMka (pR. 57) mAM " zrIvIjApura-vAsupUjyabhavane haimaH sadaNDo ghaTo abhayatilakagaNinI kRtirUpa mahAvIra-rAsa prakaTa thayo e ja catrotha vItyatdhata zrI mAnaparA hatA ane te pachInA gata kAtika-mAgazIrSanA tarikana vaimavatsare muni-rA-tekumAne - saMyukta jena itihAsa sAhitya khAsa aMka (pR. 157 rayo mApasuvIdda rAcina gAvApurva vi . thI 168 ) mAM ahArI lakhelI e vIra-rAsanI varA-vidhivaimanananAsthara caturvirAtichAyA ane TipanI prakAzita thaI hatI eTale bhIma- sIpu Draga-vumadalhI phremo mahimaH | palInA vIra-maMdira aparanAma maMDalika-vihArano zrImagiravA yuvaFIH pratyahurimana kSaNe punarukti rUpe vizeSa paricaya karAvavAnI ahi Ava- rI( tiSiis samAlU pUrtipratiSTotsavam " zyakatA nathI. ahiM ahAruM vaktavya e vIra- -pravarta kacha zrI kAMtivijayajI mahArAjanA saMgramaMdiranI racanAnA samaya-saMbaMdhamAM ane sAthe ja e hanI prati (praza0 zloka 16-17). vIra-rAsanI racanAnA samaya-nirNaya para che. bhAvArtha-je varSamAM vIjApuranA vAsupUjyajina janayuganA uparyukta aMkamAM vIra-rAsanI maMdira para suvarNadaMDa sAthe suvarNa kaLaza caDAvavAmAM tathA maMdiranI pratiSThAne samaya vi. saM. 1307 Avyo ane je varSamAM bhImapallIpuramAM vIraprabhunuM chapAyela che, paraMtu vizeSa anveSaNa karatAM temAM daza citya siddha thayuM; te vikrama saMvata 1317 mAM mAha Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. jainayuga bhAdrapada-Adhina 1983 za. 14 ne divase ahiM cAcigarAjAnA rAjyasa- bhAvArtha-jenI samagra vidyAo jAgatI che ane mayamAM jAvAlipura (jAlora)mAM vIrajinana vidhi jene mahuM ja bhaNAvyo che, te kavi abhayatilagatyanA maMDanarUpa vIza jinezvaranA maMdira para NirUpI suvarNakAre-sonIe A TIkArUpI alaMkArane mahetA mahatsava pUrvaka yugapradhAna zrI jinezvarasUrie sArI daSTirUpI zarANa vaDe ujajavala karela che. dhvajadaMDa sAthe senAnA kalazanI pratiSThA karI, e upara darzAvela ullekhathI spaSTa pratIta thaI zake kSaNe A TIkArUpI alaMkAra paNa paripUrNa prati. tema che ke vi. saM. 1317 mAM mAha zu. 14 ne jita thayA. divase jAvAlipura (jAlora)mAM jinezvarasUrie pratiSThA karI ane lakSmItilaka upAdhyAye uparyukta zrAvaka ApaNe jANIne prasanna thaze ke potAnA dIkSA dharma prakaraNanI TIkA pUrI karI, te samaye bhImapaguru jinezvarasUrinA zrAvaka dharma prakaraNanI pitAnA llInuM vIracaMtya siddha thayAnA samAcAra temanA jAsatIrtha gurubaMdhu vidyAgurudvArA racAyelI e vistRta NavAmAM AvyA hovA joIe, jethI tene ullekha TIkAnuM saMzodhana ApaNA pUrva paricita vIra-rAsa teoe karyo che. jinezvarasUri e ja varSamAM mAha kAra abhayatilakagaNie karyuM hatuM ane te kartavyane zu. 14 ne divase jAvAlipuramAM pratiSThA karyA pachI ullekha tenA vidyAguru lakSmItilaka upAdhyAye vinA bhImapallImAM vIra-vidhi bhavananA vaizAkha suda dazasaMkoce nIcenA manahara AkarSaka zabdomAM vyakta mInA pratiSThA mahotsava para padhAryA hovA joIe. karyo che ethI vi. saM. 1317 mAM e vIra-maMdiranI pratiSThA "nAmaEURmavizvaH yuvakRta to caitra ; thaI ane eja samayamAM abhayatilakagaNie vIra daSTi-raLatAmunirvamaniTavirf - rAsa racyo hovo joIe-ema mAnavuM vizeSa zrA, dha TIkA (pra. zloka 18) prAmANika che. lA, bha, gAMdhI. citaDa caitya paripATI. citoDa yA citrakUTa e mevADamAM prasiddha prAcIna zahera che. tenA gaDhasaMbaMdhI "gaDha to citoDagaDha aura saba TevA' haju paNa mevADamAM bolAya che. akabara bAdazAhane e gaDha sara karavAmAM keTalI muzkelI paDI hatI e itihAsamAM mazahura vAta che. te eka vakhata bahu jAherajalAlIvALuM suMdara ane vizAla nagara hatuM ane tyAM jenee aneka bhavya maMdira ane kIrti sthaMbha baMdhAvela che, e sarvane temaja mevADanAM keTalAMka gAmanAM maMdirane TUMka ullekha A kRtimAM maLI Ave che. A kRtinI eka suMdara hastalikhita prata gUrjara kavionI kRtionI kheALa mATe suratanA jaina graMthabhaMDAre jevA ame A akabara mAsamAM gayA tyAre tyAMnA zrI sImaMdhara svAmInA maMdiranA graMthabhaMDAramAM maLI AvI te akSaraza utArI lIdhI te atra mUkavAmAM Ave che, A kRtinA racanAra tapagacchanA eka paTTadhara hemavimalasUri (AcArya pada saM. 1548, sva0 1568 juo naM. 65 pR. 68 jana gUrjara kavio bhAga 1)nA ziSya labdhimUrtinA ziSya jayatemanA ziSya che. karnAe potAnuM nAma ApyuM nathI. kRti vikrama saLamI sadInA aMtamAM thayelI nirvivAdarIte gaNI zakAya. racanA sArI che. taMtrI. (bhASA) mAlava gujara mArUDi dakSiNa naI lADa gokhama gaNahararAya pAya paMkaya paNa evI desa save mAhe mUlague maMDaNa mevADa haMsagamaNi mRgalocaNI e sarasati samarevI eka locana pRthivItaNuM e citrakeTa bhaNI jaI pAe lAgInaI vInavuM e diu majha mati mADI avara na bIjuM jagahamAhi chama vayaNa suNI jaI. 2 citrakeTa narahataNI e racauM cetra pavADI. 1 gaDhamaDha maMdira mAliA e uMcA ati seha mAtra mAhe mUla e citrakeTa ja. 2 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citADa caitya paripATI 55 12 13 sAta pAlio leI bhalI e dekhI mana mohI thaMbhaNi thApyA vIra jirNoda, paya sevaInaranArI vaMda, caupaTa cihuM disi cAri pili dIsaI aticaMga daMda save TAlati tu utsava raMga vahAmaNuM e nitu vAjaI mRdaMga. 3 caupanna bibasivuM Adi, jisesara haraSiI thApA dAkhapAnanA maMDavA e selaDI vADI vana saMdhapati dhasari kesari pUja karaMti tu. 11 vApI kUpa khakalI, e dIsaI rAja bhavana mugati bhagatidAyaka baI prabhu, ekasau trIsa siha kalasa sovanamaya jhagamagaI e kesIsAM oli caMdraprabha, karaNimaMDita thaMbha zreNi ghaDIAlA poli. 4 caumukha bhuvaNa majhAri, nayara siromaNi citrakUDauM cau suvizAla nAbhirAya kula kamala diNaMda, dasa mUrati sivuM Adi dhaNa kaNa kaMcaNa bharia bhUri caDeTAM causAla jiNiMda. ziva jina zAsana deharA e munivara posAla vaMdaI bahu nara nAri. zrAvaka zrAvI puNya karI mana raMga rasAla. 5 saMkaTa pAsa jiNesara cUraI, Aku sAmI pratyA pUrai, tiNi niyari sIseli e kulamaMDaNa jANa 5trIsA subiMba. gaDhapati gajapati chatrapati sahu mAna ANa, bhavaNa deSi UpanI sumati, tera biMba suM bevA sumati baMdI jaya jaya ucaI e vAjI nIsANa . kumati haraI avilaMba. rAja karaI rAyamala rANu teji jisiu bhANa. 6 vastu vastu, saMdha cauvi malI mana raMga gAyama gaNahara gAyama gaNahara samari sarasatti, cetra pravADi cAliA Adi deva vaMdauM zreyAMsa, sugurU pasAya lahI karI racisu cetrapravADi sArI, caMdraprabha Adila jANI, ciMtAmaNi pUravaI Asa dhitrakeTa naraha taNuM guNa guNaI bahu naraha nArIya, pAsa jiNesara jAgatu, AkA bhuvaNa majhAri, gaDhamaDha maMdira jhagamagaI vAjaI Dhola nIsANa, sumatinAtha pUcha karI, rAsa ramaI naranAri. - 14 rAja karAI rAyamalla rANu teji dIpai bhANa. 7 bhASA bhASA. svargapurI laMkA avatAra, vyavahAriA taNu nahI pAra vIra vihAra puhuta jAma pAvaDio sAki, sArasiMgAra karati tu jayu jayu, caDatAM karama viSama taNI atihAM chUTAI gAMThi, rAja rAjakalI chatrIsa. vAsi vasaI vaNa chatrIsa. kesIsAM koraNia bAri mUlaI nahI mAThi, batrIsa jiNa pUjaMti. dIThe mAgauM sAmi pAsi sevAnI pAki,. cAlau cetrapravADi karI jaI mANasa janma taNAla bAlaI sAhiM Udhariu e vijayamaMdira prAsAda, phala lIjai, uMca paNa dIsaI siu e niramAlaDI e ravi siddha kIjaI nimala kAya, maMDa vAda; raMga sahie samANI AvuM, cAula akSita cuka pUravuM, maNa rahIe. 15 gAvu zrI jinarAu. 9 5harIya pIta paTulaDIA khIrodaka sAra, pahiluM zrI zreyasa namI jaI triNi kAla jiNa kasturI caMdana ghasI kesara ghanasAra; bhagati karI jaI caMdana marUu mAlatIya bahu mUla apAraasI biMba pUjati tu jayu jayu, dhAmI dhAmiNi bhAvasiuM pUjaI savicAra, Agali sema ciMtAmaNi pAsa, sumati sahita usavaMsa kula maMDaNau e bAlAgara suvicAra; triNisaI paMcAsa, trisalAnaMdana thApiu e, nira0 bharaI sukRta bhaMDAra Asa pUraI ekati. ma0 16 Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayuga bhAdrapada-Adhina 1983 triNisaI aThThAvIsa biMba, te TAlaI zaka, ekasau paMcavIsa pUchajaI tu, bha0 navanidhi teraNa zikharaha daMDakalasa karaNi ati roka; lIdhaI nAmi tu. 22 dhaja patAka e chama kaha, saMbhala loka, zItala sAmI aMcalIItu, bha0 triNisaI vIra jiNuMda na bheTasiI, teha chavi keka, biba achUtIsa tuM, jimaNuI pAsaI peSiA e, sAmI pAsa supAsa; nANAvAI aDDanIsa tu, bha0 munisuvrata ratanAgari raMgi thApIA e, nipUravaImananI Asa. jagadIsa ku. 23 ma0 17 cauvIsa biba pallIvAI. bha0 sImaMdhara jayavata tu, khelAmaMDapi pUtalIa nAcaMtI sohaI citrAvAlaI gyAlIsaI tu. bha0 pAsa jiNuMda raMbhA apsara sAraNIa kAma mana mehaI dayavaMta tu. 24 huMbaDa pUnA taNI dhae tiNi e mati maMDIe, kumatihara zrI sumati jiNa tu, bha0 pUnamIi. kItithaMbha karAvi jAta mAharI sUkaDIe; sAta bhuhi sohAmaNII biMba sahasa dAi deSi. kharatara vasahI zAMti jiNa tu, bha0 mUrati pachI pAchA saMcariA e, ni, vadI vIra vizeSa. paMcatAlIsa . 25 pAsa jiNesara sAmala tu, bha0 sattarisA daisAra tu, pAsa jiNiMda digaMbaraI tihAM navasaI biMba, paMcasaI panarottara biba tu, bha0 zadjaya caMdraprabha cAlIsa sivuMa pUjaI avalaMba; giranAra tu. 26 panara biMba spaM nAbhirAya suta abuMda sAmia. Adi jiNaMda ArahIItu, bha0 mAlavII prAsAda tuM, mAladhAraI zrI caMdraprabha pUraI mana kAmI, deharI dIsaI dIpatI tu, bha0 ghaMTA paDaha ninAdi tu, 27 para biMba pUcha karI e surANuI samacaMda; caumukha cAri mUrati bhalI tu, aSTApada avatAra tu, satara biba sohAmaNuI ni. sAmI sumati jirNida. AThasaI sataDuttari biba tu, bha0 pUchajaI ma. 19 suvicAra . 28 vara haDImAM zrI sumati deva uguNa pacAsa, munisuvrata mahimA ghaNuu bha0 sukesala guphA saMdhavI dhanarAje jeha pUrI mani Asa. majhAri tu, ekasau cautrIsa biba siluM pUchajaI saMti; kIratidhara vAdhiNi sahI itu, bha0 girUA iNi DAgaliI jirNadatta sAhi pUrI niya vaMti, saMsAritu. 29 lelA bhavaNi pekhIyAe saMti jiNesara pAya. Agali gomukha vAghamukha tu, bha0 vAri jharaI aThAvana mUrati bhalI e, ni, sevuM anudina pAya. anivAra tuM, ma0 20 kuMbhaI kuMbhigi thApIItu bha0 kIrati thaMbha udAratu. 30 vastu nava bhuI caDIi nihAlII tu, bha0 sarovara vana vIra bhavaNi vIra bhavaNi karI mahApUji, abhirAma tuM, sahasakeTi pekhI karI digaMbara bahu biMba pAmIya, keli khajUrI niMbai tu bha0 caMpaka ketaki nAma tu, 31 caMdraprabha deI ati bhalA, Adi deva abuda sAmIe, sUrANuI pUjA karI samariA sumati jiNuM, Adi jiNavara Adi jiNavara munisuvrata, pArevu jiNi rASI, zaraNuI zAMti jiNiMda 21 zItala sImaMdhara sumati zAti deva sAlamu anudina, kAmita tIratha dIpatu, pAsa sAmi vAmAnaMdana, hiva nAgarajI dehara tu, bhamairalI zrI munisuvrata munisuvrata mahimA dhaNuu, sukosala ati sAra, sAmi tu, vADI vana pekhI karI, hIyaDaI harakha apAra. 32 1 bhASA Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha noMdha pa7 hiva tihAMthI pAchA valyA e mAhaMtaDe kusara batrIsaI jipura yuNiA e mAtra ATha sahasa tava dITha, suNi suMdara. kuMbhe. satitAla, sura caupaTa cauhaTa cAhatAM e mAtra nayaNuDe ami deIsaI saMkha mai karI e mAtra te vaMdauM triNi paI. suNi. 33 kola. su. 39 kharatara sAha velA taNue mA caumukha bhavaNa praha UThI je bhAvasivuM e mAramUA karasi vaMdesa, su. citra paripATi, piThI pratimA pekhII mA caMdani pUja racesu, sui 34 tehanuM janma saphala sahI e naresUA mugati pradhAna. 41 zAMti jiNesara zItalu e mAtra caumukha bhavaNa caitra paravADi paDhaI guNaI e naresUA anaI vaMdesa, su . je nisuNaMti, sapataphaNa maNi pAsa jiNa mA biMba deI te daI tIsa tIratha taNuM e na nizraI kula saI paNavIsa, su. 35 pAmiMti. 42 sADaNaI sAhiM thApiA e, mAtra ajita ' siri tavagachanAyaka sivasukhadAyaka hemavimala suriMdarA, jiNesara rAya, su tasu sIsa sukhAkara guNamaNigara labadhipaMcaI saI paMcAsI e mAtra sevaI suranara mUrati paMDita pravara, pAya, su. 36 jahema paMDitavara vidyA suragurU, sevI jaI DuMgari thApyA zAMti jihu mA sattari supaNipaMca,su anudina caraNa, nava saI nauAnaI namu e mA0 vAravAra viNa sevakajana balaI amiaha to laI, haraSi harakha paMca, sui 37 - suhekaraNa. 43 vasahI biMba pAtrIsa su e mAtra saMbhava samaratha - Iti zrI citrauDa citya paripATI stavana sAra sutra samApta mahepAdhyAya zrI Agama maMDana gaNi ziSyaNuM je nara vaMdaI te lahaI e mAtra sAsaya sukha likhitaM. zrA kapUrade paThanArthama- zrI. 3-12 dA. 24 bhaMDAra, su0 38 sIM'madhara svAmIbhaMDAra surata. vividha beMdha. ( kaeNnpharansa oNphIsapariSada kAyAlaya taraphathI. ) 1. khAracI(mAravADaja.)nA yatione khulAse tathA yatizrI tilokacaMdajI aMdara aMdara samajI A gatAMka pRSTha 514-15 me A prazna sabaMdhe cheDI re 0 praznane yogya nirNaya lAve teja ISTa che, nedha ame lakhI che. te sabaMdhe ukta yatizrIthI ghaTatA nakalapatra khAracIke yatijIkA. khulAso meLavavA yatisaMmelananA maMtrIo sAthe amAre patravyavahAra thaelo jene pariNAme khAra zrI AdinAthAya namaH cInA yatizrI taraphathI je khulAse zrIyaMtisamelana zrImAn yati samolana kAryAlaya baMbai naM. 125 kAryAlayanA saMcAlakone prApta thayo che te atre prakaTa korka sTITa koTa baMbai karavA amane mokalI ApatAM akSarazaH prakaTa karIe likhI khAracIzu gurAM tIlokasobhAga laalcNchIe, ane icchIe chIe ke rA. zeTha hiMmatamalajI TI vaMdanA sattAdavAra vaMvaranI. Apa 9 gayAM Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 - janayuga bhAdrapada-Adhina 1983 vara vIjaya suga. Aje jillA sainI sarave TrIma- beThakamAM raju karavAmAM AvatAM sarvAnumate TharAvavAmAM taSThAjha hIrA sivAyatta sarI so hota ThIta hai AvyuM ke, "ukta yunivarsITInA sattAvALAone vina 3nA kinA sa ta hai. jo strAva patra lakhI atyAra sudhI jana temaja jainetara vivAmana na hai nI pUganI manA nadI hai himarta- rthIoe jana sAhitya, tatvajJAna, ane nyAya vagerenA jAtra nA TumArA kapAsanA meM kAra patra karatA abhyAsakramano lAbha lIdhe heya tathA pasAra thayA hai phula manA zI ja dai. tA. 1 1-2 vo hoya tenA varSavAra tathA vargavAra AMkaDAo sAthe rarAna kanaio gAyA gaura dumAre kuttAvane nitanema hAla dareka vargamAM keTalA vidyArthIo che te vagere 2 he kara ma goraNe stavana jaranai jhaT dumAre hakIkata maMgAvavI." A TharAva anvaye tevI hakIgurAMsA ja mAruM gAlle ja to kane "mA ko maMgAvavA mATe yunivasaTInA sattAvALAone dviti che" dama goraNe avaga to surakSAne patra lakhavAmAM Avyo che. hA mA thoDAsA dUra nAra reje ho to kare che kahA mai yahAM beDhuMgA. to gurAMsAbane vo kitAba leke thoDIsI dUra hatI to vo mitAjhanIne 30je gatAMka pacha pa10-14 me A prazna aMge thoDI nIparI gose thApa mArI ta vo rokI (HIV) nedha tathA patravyavahAra prakaTa karavAmAM Avyo hato. te rela tUTa gaI aura gurAMsAbake sevA (pUjA)kI tasabIrabI saMbaMdhe jUdAM judAM kenTormeTamAM vasatA ApaNA toDadI aura gurAsAbako rekAra tukAra diyA to tArIkha jaina bhAIone zuM abhiprAya che te jANavA ane 18-9-26 ko karIba bArAbaje nitanema karake tAlA nakkI karavA tevAM kenTonaeNTavALAM sthaLe, (karAMcI, sevAkI koTaDI ko lagAdiyA to himmatamala hiiraacNd| haidrAbAda, devalAlI, karakI, ahamadanagara, belagAma)nA vo jJAnamala hIrAcaMda (donoMne ) Ake tAlA toDa dIyA.. zrIsaMghane patra lakhavAmAM AvyA che. temaja A aisI unhoMkI badamAsI hai aura upAsarAke aMdarase prazna aMge thaela patravyavahAravALo A mAsikano sevAkI koTaDI hamArI hai paTTAbaMdha upAsarA merA hai.. chele aMka paNa dareka sthaLe mokalavAmAM Avyo che. temanA abhiprAya malethI prakaTa thaze. kesaradhU pUjArI aboTIyA kAMbalI sevApeTI saba merA hai aura saMva mere re ma RtA hai ra 44 4 saMvat 1982 nA AzuvadI amAsa sudhIja murtamAM mAsTara TinA caMDavatra saMratA hai. no riporTa. paratAmAjI me dusare gAMva bhejadUMgA aba merese khasvana nibhatA hai isa liye bhejadUMgA maMdIramAragI do zrAvaka saMsthAnA kAryane TuMka riporTa khAsa adhivezahai dusarA saba terA paMtha hai phakta saM. 1984 rA sAva nano TuMko ahevAla tathA hisAbo ane saravAyAM sahita chapAvI prakaTa karavAmAM AvyAM che te ghaNe sthaLe ja 8. atyAra sudhI mokalavAmAM Avyo che. bAkI rahelAM . TATaH TA, mu. va . sthaLAe mokalAya che. jeone A riporTanI prata jaie temaNe maMgAvI levI. 2. banArasa hiMdu yunivarsITI ane jana cera. ukta yunivarsITImAM janace sthApavA maLI 5 upadezake ane suratamAM pracArakArya. banArasanivAsI rAjA satyAnaMdaprasAdasiMhane atyAra surata tAlukAmAM saMsthAnA upadezaka karasanadAsa sudhInI tamAma patravyavahAra vagere mokalavAmAM AvatAM vanamAlIdAse sAro prayAsa karyo che ane phaMDa dareka teo taraphathI A cera sabaMdhe keTalIka sucanAo sthaLethI vasula karI mokalI ApyuM che tenA AMkaDA maLatAM saMsthAnI kamiTInI tA- 309-27 nI prakaTa thayA che. ane bAkI rahetA thaze. gata paryuSaNa Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizima jeya palanA pavitra ane mahAna divasomAM surata zaheramAM phaledI (meDatA) A vaDI (mAravADI) 10 A sabaMdhe kArya karavA mATe mI. karasanadAsa nA meLAmAM traNa cAra hajAra mANaso maLyAM hatAM vanamAlIdAsa zAhane mokalavAmAM AvyA hatA ane ThAmaThAme sabhAo karI sAmAjika sudhArAthavA saM5, tenI sAthe saMsthAnA vRddha ane anubhavI upadezaka jIvadayA upara bhASaNa ApyAM ane tIrthane vahivADIlAla sAMkaLacaMdane paNa khAsa mokalavAmAM AvyA vaTa meDatAnA sthAnakavAsI AgevAnanA hAthamAM hovAthI hatA. A kAryamAM madada karavA tyAMnA AgevAna ane kArakhAnAmAM munima te paNa sthAnakavAsI hovAthI graho ane parama pUjaya munimahArAjAone lekhita vahivaTa ceka na hovAnuM sAMbhaLavAmAM AvyuM, tathA vinaMti karavAmAM AvI hatI. jude jude sthaLe bhASaNa AzAtanAo paNa thatI jovAmAM AvI, A bAbata apAyAM hatAM ane eka sArI jevI rakama tyAMnA tajavIja thavA zrI mAravADa tIrtha prabaMdha kamiTi sthAudAra gRhasthoe bharI ApI saMsthA pratye je pavAmAM AvI che. ane bIkAneranA zeTha udayamalajI sahAnubhUti dekhADI che te badala te sarve ne atre rAmapurIyAne pramukha banAvavAmAM AvyA che. AbhAra mAnavAmAM Ave che. sAdarI-munizrI buddhivijayajI tathA munizrI 8 upadezaka puMjAlAla premacaMdane praposa. tilakavijayajInA vyAkhyAnamAM kaeNnpharansanI jarUrI sapTembaramAsano pravAsa mAravADamAM zrI varakA- yAta, jana vastIno ghaTADo ane zrI sukata bhaMDAra NAjIthI zarU thatAM zrI pArzvanAtha janavidyAlayanA phaMDanI yojanA upara bhASaNa ApyAM. zrI dharamacaMda vidyArthIone dhArmika abhyAsa tapAsatAM ThIka dayAcaMda (saMdha)nI kamiTI bolAvI kaMDanI vasulAta jaNAyo. paMnyAsa zrIlalitavijayajI rUbarU vidyAnA zrI vAkANujI mukAme maLelI kamiTIthI maMjurI viSaya upara TuMka bhASaNa ApyuM. A vidyAlaya AvyAthI karavA TharAvyuM, vIjovAmAM pAlanapurathI AcArya zrI 1008 zrIvijayavalabhasUrijI mahArA- Avela parazana behena mAraphate eka mahilA samAja jazrInA upadezathI sthApavAmAM AvyuM che. hAlamAM bolAvI strIonuM kartavya, zIyaLa, kanyAvikraya upara 56 vidyArthIo abhyAsa kare che. dhAmika, hindI, bhASaNa ApatAM vividha pratijJAo ghaNI bahenoe ane aMgrejI abhyAsanuM zikSaNa ApavAmAM Ave lIdhI, zeTha mAnamalajI galAjIe kurivAje upara Ave che. sAthe saMgIta ane saMskRtano varga khela- vivecana karyuM hatuM. vAmAM Ave to sArU. vIjovAmAM-AcAryazrI 1008 zrIvijayavalla. 7. upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMdano riporTa. sUrijInI adhyakSatA nIce ane zeTha gulAbacaMdajI tA. 1-9-27 thI 30-9-27 sudhImAM vAsaNA kAMkarI nagarazeThanA pramukhapaNa nIce ema be sabhAo zANapara, pIDIA, sANakhI, jaMbusara, Amoda, bharavAmAM AvI; pariNAme rAjula kharca kamI karavA samanI, kaThora, surata, dehagAma, navAgAma, nAyakA, ane sukRta bhaMDAra phaMDanI vasUlAta karavA vicAra kharAMTI, vagere sthaLoe pravAsa karyo dareka sthaLe bhASaNo karavA saMdha ekatrita thatAM goDavAnI maMjurI levA judA judA viSayo para ApyAM. sukRta bhaMDAraphaMDanI nakkI thayuM. yojanA samajAvI phaMDa vasula lIdhuM. navAgAmamAM saMpa jodhapura-sthAnakavAsI muni paMDita cothama- jIvadayAnA viSa para saMgIna bhASaNa ApyAM ane lajIne vyAkhyAnamAM jaI lagabhaga 400 strI purUSonI tyAMnA ekatrita thaelAM hiMsAvRttivALA jainetara hAjarImAM saMpa, jainavastInI ghaTatI saMkhyA, upara jevA ke dhArALA vageree hiMsA na karavA pratijJA bhASaNa ApatAM paMDita cothamalajI munizrIe roTI karI ane vadhArAmAM TharAvyuM ke jeo A "TharAva vyavahAra tyAM beTI vyavahAra karavA abhiprAya jaNAvyo. teDe te savApAMca rUpIA maMdiramAM Ape ane teDa Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenayama bhAdrapada-Adhina 1983 nAranI khabara ApanArane savA rUpIo Apo"- javAbamAM eMDiga kamiTIe karela TharAva badala 8. zeTha phakIracaMda premacaMda skolarazIpa (pAIjha). AbhAra mAnatAM tA. 1-10-27 nA roja temanA taraphathI dilagIrI sAthe jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke A skolarazIpa (prAIjha)nI zarate mujaba AvelI "sekreTarI tarIke hamo cAlu rahevA IcchatA nathI." arajIo tapAsatAM mI. choTAlAla kezavajI dezI A saMbaMdhe chevaTano nirNaya karavA seMDiMga kamiTInA (zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA vidyArthIne) saMskRtanA eka miTIMga tA. 20-10-27 nA roja rA. zeTha viSayamAM sauthI vadhAre mAkarsa melavanAra tarIke rU. 40) maNIlAla surajamala jhaverInA pramukhasthAna hala cAlIsanuM inAma ApavA TharyuM che. temaja suratanA malI hatI. e vakhate sarvAnumate temanI sevAnI vatanI ane kule sAthI vadhAre mAkarsa melavanAra noMdha levAmAM AvI ane teonAM rAjInAmAM maMjura tarIke AvelI arajIo pijI mI. metIcaMda maga- karavAmAM AvyAM ane zrIyuta zeTha cInubhAI lAlabhAI nabhAI pratApacaMda cokasIne bIjuM InAma rU. 40)nuM solIliTaranI e. resIDenTa janarala sekreTarI tarIke ApavA nakkI karavAmAM AvyuM che, A inAma meLe sarvAnumate nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. vavA phate maMda nivaDanAra vidyArthIoe yunivarsiTInuM pramANapatra tathA maLelA ane amane jAhera karavAmAM zrI, sukRtabhaMDAra phaDanI vasulAta tA. 6-8-27 AvelA mArka saMbaMdhI khAtrI ApI nakkI thaelAM thI 17-10 -27 sudhI. InAmo laI javAM yA maMgAvI levAM. upadezaka vADIlAla sAMkaLacaMda - 9 maMtrI padamAM pheraphAra- vAsaNa-1) sAMNupura-9) pIgaDa-85 haNukhI 2) jaMbusara-23 Amoda-38 samanI-12) A saMsthAnA ekaTiMga resIDenTa janarala sekreTa kaThora-29 degAma-27 navAgAma-chA nAyakA-6 TarIe zrIyuta makanajI je mahetA, bAra-eTa kharAMTI-10) kula rU. 174 hai tathA mohanalAla bI. jhaverI solIsiTara taraphathI pitAnA hAnuM rAjInAmuM tA. 24-9-27 nA upadezaka puMjAlAla premacaMdaHroja AvatAM saMsthAnI eMDiga kamiTInI tA. kaDI-70 jeTANa-8 sAnthala-18 talAla30-9-27 nA roja maLela beThaka vakhate raju kara- pA bALazAsaNa-12 jAkAsaNa- 7ii mudaDI-21 vAmAM AvatA sarvAnumate TharAvavAmAM AvyuM hatuM ke suraja-30) kaTosaNu-235 vAdhareDA-5) varakhaDIyA". makanajI. je. mahetA tathA mohanalAla bhaga 6) kerA-jA khAvaDa-8 kalAda-rA DaraNa-1) vAnadAsa jhaverIe atyAra sudhI e. resIDenTa jana- kaMDa-10 Adaraja meraDA-7 thaLa-7) vaDu-15 rala sekreTarI tarIke karelAM kArya pratye AjanI sabhA kula rUA. 347 saMpUrNa vizvAsa jAhera kare che ane temanA hastaka thayela kAryanI kadara bujhe che. teoe karela sevA Upadezaka karazanadAsa vanamAlIdAsa - jotAM temanA taraphathI Avela rAjInAmuM svIkArI surata-140) marolI- naDada-7) DAbheLazakatI nathI ane re. janarala sekreTarI tarIke potAnA 15) (vAgharI) mAMgaroLa-19mA gIjarama-13) vAlIyA hAdAnuM kArya cAlu rAkhavA AgrahapUrvaka vinaMti kare che." 46) lIbheTa-59) kharacI-36) kosaMbA-38) kula A TharAva dvArA karavAmAM Avela vinaMtinA rU. 381) Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Heat Rays ~ "kukasAiTa palAsa" ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ garamInA kIraNane AMkhamAM jatAM che. aTakAve che ane eTale ja te / uttama che. Can not pass through the glass. tamAre came Aje ja kukasAITa kAcane banAve ane tamArI AMkhe jenA upara jIdagIne ane majazokhane AdhAra che tenuM rakSaNa kare. manasukhalAla jeThAlAlanI ku. (jaina-cazmAvAlA) AMkha tapAsI uttama casmA banAvanArI. kAlabAdevI raratA, surajamala lalubhAI jhaverInI sAme, 000000002000 ~ ~ ~ ~ ~ ~ muMbaI amArA amadAvAdanA ejanTa - rA. jagazIbhAI merAra ke. aMbAlAla hIrAlAla paTelanA ghara pAse, mAdalapurA-amadAvAda, A mAsika amadAvAdamAM temanA mAraphate grAhakone pahoMcADavA goThavaNa karavAmAM AvI che. amadAvAdanA amArA grAhakone temaja anya baMdhuone jaNAvavAnuM ke nIcenA pustako paNa temanI pAsethI vecAtA malI zakaze. - jaina gurjara kavio" (pra. bhAga), "jena zvetAmbara maMdirAvali, jena DIrekaTarI" bhAga 1-2, jena graMthAvali, vigere. 000000000000 Rba amadAvAdanA grAhake pratye vijJapti-ApanuM lavAjama haju sudhI mokalAyuM na hoya te satvare amArA ejaMTane ApI pahoMca leze. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa pAyadhUnI-muMbaI naM. 3 zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. - - zrI jaina zvetAMbara kenpharansanI uparokta lejanA tenA Azaye ane pariNAmajanya amalI kAryanI jaina samAja samakSa TuMkI paNa rUparekhA jAhera khabaraThArA agara heMDabIladArA raju karavI e tadana bina jarUrIAtavALuM gaNI zakAya. sababa A yojanA jaina li.IomAM sarvamAnya ane jagajAhera ja che. A gejanA e saMsthAnuM ane samAjanuM jIvana che. jaina janatAnA bhaviSyanI rekhA doravA hiMmata dharanAra je koipaNa jatA hoya to te sukRta bhaMDAra phaMDa eka ja che ke jyAM garIba ane tavaMgara vacce koI jAtano aMtara raheto nathI ane samAnatA, baMdhutva vigere bhAvanAo khIlavI samAjane suzikSita banAvI hitakara kAryo karavA A saMsthAne joza ane jIvana arpe che. A kuMDamAM bharAtAM nANamAMthI kharca bAda karI bAkIno aDadho bhAga kelavaNInA kAryamAM vaparAya che, ane bAkInA aDadhA saMsthAnA nibhAva phaMDamAM laI ? javAmAM Ave che ke je vaDe samasta samAjane zreyaskara kAryo karI zakAya. ApaNuM samAjamAM aneka strI purUSe ucca keLavaNIthI vaMcita rahe che te banavA na pAme ane temane keLavaNI levAmAM aneka rIte madadarUpa thavA A saMsthA potAnA prayAso karI rahI che ane te A phaMDanI ? vizALatA upara ja AdhAra rAkhe che. tethI pratyeka jaina baMdhu varasa dahADAmAM mAtra cAra AnAthI svazakti anusAra madada apa pitAnA ajJAta baMdhuonuM jIvana keLavaNIdhArA sudhArI agaNita puNa upArjana karI zake che. mATe sarve jaina baMdhuone A kuMDamAM sArI rakama ApavAnI vinaMti karavAmAM Ave che. cAra AnA pratyeka vyaktie daravarSe ApavA e meTI vAta nathI. aThavADIye eka pAI mAtra Ave che, paNa je AkhI samAja jAgRta thAya to temAMthI moTI saMsthAo nabhAvI zakAya evI suMdara bhejanA che. " TIpe TIpe sarovara bharAya" e nyAye pheDane jarUra Apa apanAvaze ane ApanI taraphanA pratyeka nAnA moTA bhAIo, bahene eno lAbha le, emAM lAbha Ape evo prayatna karaze. bIjI kema AvI rIte nAnI rakamamAMthI meTI saMsthAo calAve che te Apa jANo cho. te Apa jarUra prayatna karaze. AkhI komanI najare Apane kaeNnpharansanI jarUrIAta lAgatI hoya te A khAtAne phaMDathI bharapUra karI deze. sujhane vizeSa kahevAnI jarUra na ja hoya. seva, makanajI juThAbhAI mahetA mohanalAla bhagavAnadAsa jhaverI, 'o, re. ja. sekeTarIo, zrI. je. 9. kaoNnpharansa. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & dharma ke vyavahAranA dareka kArya ke utsavamAM zArIrika ane mAnasika baLanI jarUra che. rIte 4. AtaMkanigraha goLIo. . tevuM akhUTa baLa ApavAmAM pahele naMbara Aja 47 varSa thayAM gaNaI cukI che. | kiMmata goLI 3ranI DabIne phakata rU. 1). - vadhare vigata jANavA prAIsalIsTa vAMco. che ke muMbaI-brAnca. vaidya zAstrI maNizaMkara goviMdajI. 3 kAlabAdevI roDa, jAmanaMgara-kAThIyAvADa - lA juvAnI jIdagIne bacAvI lenArUM uttama upadeza denAruM nava kAmazAstra che na vAMcyuM hoya te jarUra vAMce. kiMmata ke pisTeja kaMI paNa nahi. vedazAstrI maNizaMkara goviMdajI jAmanagara-(kAThiyAvADa). huM Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rajIsTarDa . 44 ) | zrI bhAratIya jaina svayaMsevaka pariSad jaina saMsthAone vinaMti IIma vIra oInTamenTa mAthA tathA chAtInA duHkhAvA, saMdhIvA, InphaluAthI sarve jaina saMsthAone khabara ApavAmAM | enjhA vigere hareka prakAranAM darado upara masaLavAthI Ave che ke ApanI saMsthAne pariSadurtA rajIsTaramAM | turata ja ArAma kare che. seMdhAvaze. pariSadanA baMdhAraNa anusAra pariSatA adhivezanamAM rajIsTarDa saMsthAonA pratinidhione AvavAne haka che te upara ApanuM dhyAna kheMcIe chIe. khasa kharajavAno akasIra malama. patravyavahAra nIcenA saranAme karavA dareka davA vecanAra tathA gAMdhI vI. rAkhe che. vinaMti che. pro-mehanalAla pAnAcaMdanI ke. 1 umedacaMda dolatacaMdabaraDIA abdula rahemAna sTrITa The. vaDagAdI, bhIkha galI-muMbaI 3. ! amRtalAla vADIlAla zAha taiyabamaMjIla ke maMtrIo-zrI bhAratIya jaina ejanTa -merArajI raNachoDa, muMbaI naM. 3 ! svayaMsevaka pariSad. The. jumAnajIda, muMbaI 2 TALISMANS AND CHARMS For those people to Avoid all sorts of nIcenAM pustake kaoNnpharansa Misfortunes and enter the Gates of Succes. sful Life. Rs As. For Honour, Riches, Learning and Greatness 78 For Health, Physical Strength, etc... For Power of Eloquence, Speeches, etc. For Success in any Undertaking or zrI jaina graMthAvali Litigation, etc.... .... ... 10 0 For success in Sport, Racing, Cards, zrI jaina DIrekaTarI bhA. 1-2 sAthe 1-0-0 Games of Chance, etc.... For Success in Spiritual and Religious Life 10 0 1 che , bhA. 1 lo 0-8-0 For Success in Trade and Business... zrI jaina zvetAMbara madirAvali For Men's Love to Women ... 0-12-0 For Women's Love to Men 10 0 | pAI alacchInAmamAlA prAkRta koza 1-0-0 For Love of Opposite Sex, Attractive Power 78 For Agricultural Prosperity, Farming, jana gUrjara kavio Good Crops, etc. ka . . 7 8 For Success in Minning Plumbago, etc. 1000 A mAsIka sAthe henDabIla vaheMcAvavA tathA For Success in Gemmicg ... 225 0 | jAhera khabara mATe patravyavahAra nIcenA saranAme Rabbi Solomon's Special Talisman for every success .. .. 15 karavo. eka aMka mATe jAhera khabarano bhAva Specially valued and worn by every successful Hebrew, 2nd quality ... za0 rUA. 8-0-0 vadhu mATe lakho1st quality ... 30 0 AsIsTanTa sekreTarI, NOTE:-A Money Order or G.C. Notes willbring the Talisman to your door. One Extensive Life Reading Rs.15, two Rs.25, three Rs.go or more at a time at Rs.10 zrI jaina che. kaeNnpharansa. per reading. Remit with birth date. Always the full amount should be remitted in advance. No V. P. P. 20 pAyadhunI pisTa naM. 3 Apply to:- D.A. RAM DUTH, Astrologer, No.30&65 (T. Y.) Chcku Street, Colombo (Ceylon. muMbai, | ophIsamAMthI vecAtAM maLaze. - 8 10 0 | Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM sukha zuM che? ja A nirogI zarIra, taMdurasta strI ane hRSTapuSTa bALaka A traNa vastuo saMsAra sukhamaya karavAnAM mukhya sAdhana che, jo tamAruM zarIra koI paNa duSTa regathI pIDAtuM hoya te prakhyAta #### # ## ### #### ke manamaMjarI goLIo (rajIsTarDa) nuM tarataja sevaMna kare. A dIvya goLIo magajanA tathA zarIranA dareka roga dUra kare che, dasta , sApha lAve che, lehI tathA vIryanI vRddhi kare che, hAthapaganI kaLatara, vAMsAnI phATa vagere dareka darada paNa ajaba rIte nAbuda karI, zarIra nirogI banAvI baLa ApavAmAM A goLIo eka bIna harIpha ilAja che. kIM, goLI 40 nI DabI 1 ne rU. 1 - strIonI taMdurastI mATe te ******* ***** garlAmata cUrNa rajIsTarDa) ** *** ** che ne tene tarataja sevana karo. A cUrNa strIo mATe amRtarUpa che. aniyamita rUtu tathA pradarAdi che A roga dUra kare che. garbhAzayanA rogo dUra kare che, temaja harakoI kAraNathI saMtatirodha dUra kare che. ke strIonAM dareka darada dUra karI, zarIra taMdurasta banAvavA mATe A cUrNa akasIra upAya che. kI tAlA 10 nA DabA 1 nA rU. 2) be, je tamArA bALaka haMmezAM regI tathA nirbaLa rahetA hoya te *** ** ** * * * bAlapuSTIkaraNa TIkA rajIsTara ne tarataja tene sevana karo. bALakonAM tamAma darado dUra karI lehI puSkaLa vadhArI zarIra hRSTapuSTa banAvavAmAM A goLIo uttama AbAda IlAja che. kIM, DabI 1 ne rU. 1) A traNe davAo gharamAM rAkhI jarUra paDatI vakhate upayoga karavA darekane khAsa bhalAmaNa che te karavAmAM Ave che. dareka davAnI saMpUrNa mAhIti mATe vidyavidyA pustaka maphata maMgAve. A rAjavaidya nArAyaNajI kezavajI. heDaophisa-jAmanagara (kAThIAvADa) brAnca-393 kAlabAdevI muMbaI 2 che bhATIA mahAjana vADI sAme. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtra rUpIA 3traNa. I + ka. . s - pAra miDane regyuleTara kalaiMka. jarmanIthI hamaNAM ja maMgAveluM. geraMTI varSa traNanI uttama vaeNlanaTanAM banAvela gharavALuM majabuta sAMcAkAma ane kArIgarIvALuM divAla ane meja para goThavI zakAya che. kiMmata phakta rUpIA 3 traNa pehulama sIsTamathI cAle che. hamaNAMja lakhe vI. esa. vaeNca kAM. pI. bI. 105, madAsa. A oNphara maphata !! A oNphara " nI maphata!! 1 LUXORNO 13:55A" 2 139 LEVER \ -- 8TH E7% 5. amArA aDhAra kereTa reDageha tArA lIvara "rajIsTa" khIsA ghaDIALanA kharIdanArAone, amArUM "C" sI 2jIsTarDa TAImapIsa maphata ApIe chIe. A eNkara mAtra thoDA vakhatanI che. hamaNAM ja lakho. khIsA ghaDIALa mATe tenA DAyala para banAvanArAonI pAMca varSanI geraMTInI sTempa ApavAmAM Avela che. | kiMmata rU. 5) lakhe - kepTana vaica kAM. pisTa bekSa ra6pa madrAsa CAPTAIN WATCH CUY. " P. B, 265, MADRAS, Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tche aneka vyavasAyomAM bhUlI na jatA , jainabaMdhuone vijJapti. zrI pAlitANA khAte AveluM zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama chellAM 21 varSathI jenakemanAM bALakone vyAvahArika ane dhArmika zikSaNa ApavA yathAzakita sata prayAsa karyo jAya che. hAla sATha vidyArthIo Ave saMsthAne lAbha le che. A varSe ATha vidyArthIo meTrIkanI parIkSAmAM beThA hatA temAM traNa temanA aichika viSayamAM tathA pAMca vighArthIo badhA viSayamAM pAsa thayA che. jeo se muMbaI khAte zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM dAkhala thavA bhAgyazALI thayA che. Apa sau jANe che te pramANe saMvata 1982 nI caitrI punamathI pAlitANAnI tIrthayAtrA baMdha che tethI A saMsthAnI Avaka ghaNuja ghaTI gaI che. udAra jainama pitAnI aneka saMsthAo calAve jAya che. te Apa se pratye amArI namra araja che ke Apane ame na pahoMcI zakIe te Apa sAme pagale cAlIne Apane udAra hAtha laMbAvI saMsthAne AbhArI karaze. lI. sevake, mAnada maMtrIo. zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama, pAlitANuM. che Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Booooooooooooooooooooo te taiyAra che! satvare maMgAvo! Si 3. "jaina gUrjara kavio." ophphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphpha Azare 1000 pRSTane daladAra graMtha. gurjara sAhityamAM jainoe zuM phAlo Apyo che te tamAre jANavuM - heyate Ajeja uparanuM pustaka maMgAve. jaina gUrjara kavio" eTale zuM? gujarAtI bhASAnA Adi kavi koNa? yuga pravartaka koNa? jaina rAsAo eTale zuM? gujarAtI bhASAnI utpatti ane vikAsa kevI rIte thayA ? A pustaka jaina sAhityane mahAsAgara che ke jemAM rahelA aneka jaina kavi ratnane prakAzamAM lAvI gurjara girAne vikAsakrama AlekhavA tene saMgrAhaka ane prayojaka zrIyuta mehanalAla dalIcaMda dezAIe athAga parizrama lIdho che. temAM apabhraMza sAhityane tathA prAcIna gujarAtIne itIhAsa, jaina kavio-nA aitihAsika ati upayogI maMgalAcaraNe tathA aMtima prazastio, temaja agragaNya kavione kAvyanA namunAo ApavAmAM AvyA che. dareka kavinI sarva kRtiona-ullekha tathA samaya nirdeza karavAmAM AvyA che. kiMmata rU. 5-00, prathama bhAga-mAtra jIja prati heI dareke pitAne orDara turata dhAvI maMgAvavA vinaMti che. hadoooooooooooooooooooooooooooooooo 20 pAyadhUnI, } lakhe - geDIjInI cAla pahele dAdara, mesarsa meghajI hIrajI bukaselarsa 3 - muMbAI naMbara 3. pphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphe Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina zvetAMbara ejyukezana beMDanuM vizALa kAryakSetra. 1 sadarahu bAMI navI temaja cAlu pAkazALAone madada ApI pagabhara kare che. 2 je vidyArthIo abhyAsa AgaLa vadhAravA mAgatA hoya paNa nANAnI sagavaDa nA hoya temane rkolarazIpa ApI ucca keLavaNI apAve che. , bAlabAlIkAo, strIo temaja purUnI harIphAInI dhAmika parIkSA daravarSe DIsembaramAM le che. ane lagabhaga rU. 1000nAM inAma daravarSe vaheMcI Ape che. 4 ucca keLavaNI mATe khAsa sagavaDa karI Ape che. 5 vAMcanamALAo taiyAra karAvarAve che. 6 bIjA paracuraNa kAmo paNa kare che. A khAtAnA lAIpha membaro ane sahAyaka membaronI Arthika madadathI uparanAM kAryo thAya che. A khAtAne rakamo mokalavI te pitAnI jAtane cetana ApavA barAbara che. - membara mATe :lAipha membara thavAne rU. 100) ekI vakhate sahAyaka membara thavAne dara varSe phakta rU. pAMca ja ApavAnA che. 20 pAyadhunI, ena. sekreTarIo, muMbaI 3, zrI jana vetAMbara ejyukezana borDa, rAjA mahArAjAe navAba sAhebe, nAmadAra sarakAranA dhArAsabhAnA onarebala membare, sezansa jaje, kamAnDara Ina cIpha baroDA gavarnamenTa, janarala, karnale, mejara, kepaTane, nAmadAra leTa vAisarAyanA leTa onararI e. DI. sI., polITIkala ejanTa, sarakArI yuropIyana sIvIlIyana ephIsara, yuropIyana sIvIla sarajyane, ema. DI. nI DIgrI dharAvanArA moTA DAkaTare tathA dezI ane yuropIyana amaladAre ane gRhasthAmAM bAdazAhI yAphatI nAmanI jagajAhera davA bahu vaparAya che eja tenI upagItAnI nIzAnI che-gavarnamenTa leboreTarImAM A rajavADI dava enAlAIjha thayela che. bAdazAhI cAtI che. game te kAraNathI gumAvelI tAkAta pAchI lAve che. purUSAtana kAyama rAkhe che. A rAjavaMzI cAtI vIrya vIkAranA tamAma vyAdhI maTADe che ane vIrya ghaTTa banAvI kharUM purUSAtana Ape che. kharI marAI ApanAra ane nabaLA mANasane paNa juvAnanI mAphaka jorAvara banAvanAra A davAne lAbha levA amArI khAsa bhalAmaNa che. A davA vAparavAmAM keIpaNa jAtanI parejInI jarUra nathI. 40 gelInI DabI ekane rUpIyA daza. DAkaTara kAlIdAsa motIrAma. rAjakoTa-kAThIyAvADa, Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra jaina vidyAlaya che. 3 zrI sArAbhAI maganabhAI modI lona-skolarazIpa phaMDa. A phaMDamAMthI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka strI ke purUSa vidyArthIne nIce mujaba abhyAsa karavA mATe Arthika sahAya lenArUpe ApavAmAM Ave che - (1) hAiskulamAM aMgrejI cethA dharaNathI aMgrejI sAtamA dhoraNa sudhInA abhyAsa mATe. ( 2 ) TreinIMga kolejamAM abhyAsa karI TreinDa zikSaka thavA mATe, (3) miDavAIpha ke narsa thavA mATe. (4) hisAbI jJAna, TAIparAITIMga, zorTahenDa, vigerenA abhyAsa mATe, (5) kaLA kaizalya eTale citrakaLA, DeiMga, pheTogrAphI, . ijanerI, vijaLI ityAdInA abhyAsa mATe. (6) dezI vaidyakanI zALA ke nezanala meDIkala kolejamAM abhyAsa karavA mATe. lona tarIke madada lenAre likhita karArapatra karI ApavuM paDaze. kamITIe mukarara karela dhArmika abhyAsa karavo paDaze. ane kamAvAnI zarUAta thatAM je madada lIdhI hoya te tenA mekalavAnA kharca sahIta vagara vyAje pAchI vALavAnI che. vizeSa jarUrI vigato mATe tathA arajI patraka mATe lakhegovALIA TekaraDa, ) onararI sekreTarI, grAMTaroDa, muMbaI. | zrI mahAvIra jaina vidyAlaya. A patra muMbaInI zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa mATe dhI DAyamaMDa jyubilI prinTIMga presa, amadAvAdamAM parIkha devIdAsa chaganalAle chApyuM ane harilAla nAradalAla mAMkaDe jana tAMbara kaeNnpharansa eNphIsa, 20 muMbaImAMthI pragaTa karyuM.