Jain Yug 1983

SR No.: 536286
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1983
Total Pages: 576
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Yug, & India
File Size: 36 MB

Page 434

આષાઢ-શ્રાવણ ૧૯૮૩ ૫૨૪
જેનયુગ ઉમાસ્વાતિ રચિત-વેતાંબર ગ્રંથ-વાર્થાધિગમ સત્ર તત્વજ્ઞાનવિષયક પુસ્તકમાં સવવિદ્યા અધ્યાત્મ અને ઘણે પ્રાચીન છે. આ ગ્રંથ દિગંબર તેમના પિતાને માનસશાસ્ત્રનો સમાવેશ થાય છે. વ્યાવહારિક ગ્રંથમાં માને છે.' તેજપાલના પુત્ર વિનયવિજય (૧૯૫૨) નીતિશાસ્ત્ર, સાધુજીવન, ગૃહસ્થાચારનું વિવેચન આપનો લોકપ્રકાશ નામના ગ્રંથ જૈન ધર્મનો સર્વજ્ઞાન- વામાં આવે છે. સંગ્રહ કોપ જેવો છે. આ લેખનો આધાર આ અને
- ૧ (અ) તત્વજ્ઞાનઃ-આરણ્યક અને ઉપનિષઆવા ગ્રંથ ઉપર મુખ્યત્વે કરીને રહેલો છે. દાના આ સિદ્ધી છે
દોનો એ સિદ્ધાંત છે કે આત્મા એક, નિત્ય, અનાદિ, - સાથે એ પણ જણાવવું જોઈએ કે જે લોકોને આવકારી અને અને
અવિકારી અને અનંત છે. જેનો એ મંતવ્યથી વિસંસ્કૃતમાં અને પ્રાકૃતમાં ગવ પદ્યાત્મક સાંસારિક રૂદ્ધ એમ માને છે કે આત્મા એકાંત નિત્ય અગર અવિવિષયોનું પણ ઘણું સાહિત્ય છે. સિદ્ધાંતના અને કારી નથી; આત્મા ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય યુકત છે. આ નીતિના કેટલાક પ્રશ્નો સમજાવવા માટે કેટલીક રસ
સિદ્ધાંતને તેઓ “અનેકાંતવાદ' કહે છે. એ સિદ્ધાંતને દાયક વાર્તાઓ સંસ્કૃત અને પ્રાકૃતમાં આપવામાં
નિષ્કર્ષ એટલો છે કે દ્રવ્યરૂપે વસ્તુ નિત્ય છે પરંતુ આવી છે. વળી તેઓએ ઘણી વિસ્તૃત વાર્તાઓ પણ
તેમના ગુણને પર્યાય, ઉત્પત્તિ અને વિનાશને આધીન લખેલી છે. તેમાંની કેટલીક લોકપ્રિય પદ્ધતિમાં જેવી છે. વધુ સ્પષ્ટ કરીયે તે કોઈ પણ વસ્તુ, દ્રવ્યરૂપે તે કે હરિભદ્રની “સમરાગ્ય કહા” અને સિદ્ધષિની રૂપ
નિત્ય રહે છે, પણ તેને ગમે તે વખતે ગમે તે નામ કમય “ઉપમિતિ ભવ પ્રપંચ કથા’ (બને બીલ્ફી.
કે રૂપ લાગી શકે. દાખલા તરીકે, મૃત્તિકા દ્રવ્યરૂપે
નિત્ય છે, પણ મૃત્તિકાના ઘટનું રૂપ તથા આકાર ઇન્ડિકા કલકત્તા ૧૯૦૧-૧૪માં પ્રગટ થયેલી); કેટ:
ઉત્પન્ન થાય છે અને વિનાશ પામે છે. આ ઉપરથી લીક અલંકારિક કૃત્રિમ સંસ્કૃત ભાષામાં જેવી કે
સ્પષ્ટ થાય છે કે વૈદિક વિચારો જગતથી પર એવા સોમદેવનું ચારિત અને ધનપાલની “તિલક-
આત્મા વિષેના છે, જ્યારે જે વિચારો સાધારણ
ચા મંજરી' (બને ૧૯૦૧-૦૩ ૧૮૦૩ માં મુંબઈ અનુભવમાં પ્રતીત થતા આત્મા વિષેના છે. કાવ્યમાલામાં પ્રસિદ્ધ થયાં છે ). ૩નવરિ નામક આત્માની અનિશ્ચિતતાના આ સિદ્ધાંતને જેને એક પ્રાચીન (લગભગ ઈ. સ. ના ત્રીજા સૈકાનો ) સ્યાદ્વાદ' નામક એક વિચિત્ર તાર્કિક પદ્ધતિથી સિદ્ધ પ્રાપ્ત ગ્રંથ છે કે જે જન પદ્ધતિ પ્રમાણે રામાયણનું કરે છે; એ પદ્ધતિને એટલું બધું મહત્વ આપવામાં રૂપાંતર છે. વેતાંબરો અને દિગંબરોમાં “પુરાણું આવ્યું છે કે ઘણીવાર જન મને સ્થાદાદ મત અને “કાવ્ય'ની પદ્ધતિએ ઘણું કાવ્ય રચાયાં છે, એમજ કહેવામાં આવે છે. સ્વાદાદના સિદ્ધાંત પ્રમાણે તેમજ સંસ્કૃત અને પ્રાકૃતમાં ઘણાં સ્તોત્રો રચાયાં પ્રત્યેક વસ્તુને વધારેમાં વધારે સાત દૃષ્ટિબિંદુથી છે. તેજ પ્રમાણે કેટલાંક જીત નાટકે પણું છે. જેને નિહાળી શકાય અને તેને માટે સાત વાકયે આપેલાં ગ્રંથકારોએ વ્યાકરણ, કેષ, અલંકાર, સાહિત્ય, તવે છે, કે જે પ્રત્યેકમાં “દાત” શબ્દ આવે છે; જેમકે જ્ઞાન વિગેરે વિષયોમાં ઘણું અપૂર્વ ગ્રથો અને ટીકાઓ દ્ઘાતિ કે દાદિત સર્વે, થાત્ એટલે રચી છે (જુઓ હેમચંદ્ર વિષેનો લેખ પુ. ૬. પૃ. ૫૯૧) જયંતિ -ઉપરના વાકષમાં રાત્ શબદ કહિત ને
૪. જનધર્મના સિદ્ધાંતો–જે સિધાંતના બે લાગુ પડે છે, અને અદિલા ની અનિશ્ચિતતા સૂચવે મોટા વિભાગો પાડી શકાય; તાવિક અને વ્યાવહારિક. છે દાખલા તરીક, શારિત ઘટઃ એટલે કે ઘટ
૧ આ ગ્રંથ બાળબેધ લીપિમાં ટીકા અને જર્મન તરીકે તે અસ્તિત્વ ધરાવે છે, પણ પટ અથવા બીજી અનુવાદ સાથે મેં ZD MGTX (1906)28 f, ડra ft. કોઈ વસ્તુ તરીકે તે અસ્તિત્વ ધરાવતા નથી. આવી પ્રસિદ્ધ કર્યો છે ભાષ્ય સાથે બીબી. ઇન્ડિકા, (કલકત્તા ૧. જુઓ હ. જેકબી. “જનનું અધ્યાત્મ તથા ની૧૯૦૫) માં પણ છપાય છે.
તિશાસ્ત્રનો લેખ. ઍક્સફર્ડ ૧૯૦૮માં પ્રકટ થયેલTrans. પતિ જ અમનગરવાળાએ ૧૯૧૦ માં of the Congress for the His of Religion ૩ ભાગમાં આ ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ કર્યું છે.
A. ii-66.