Jain Yug 1983

SR No.: 536286
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1983
Total Pages: 576
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Yug, & India
File Size: 36 MB

Page 431

જૈનધર્મ
૫૨૧ કૃષ્ણ (૨૧) નમિ, નીલકમલ, સોનેરી (૨૨) નેમિ (Jain) Vol. II. P. 186 1), તેમનાં ચૈત્ય (અથવા અરિષ્ટનેમિ), શંખ, કૃષ્ણ, (૨૭) પાર્શ્વ, બાંધે છે અને તેમાં તેમની મૂર્તિઓ સ્થાપન કરી, સર્ષ, નીલ, (૨૪) વર્ધમાન સિંહ, સોનેરી. બધા તેમને પૂજે છે. એમાંના પ્રથમ અને છેલ્લા ત્રણ તીર્થંકર ક્ષત્રિય જાતિના હતા. મુનિસુવ્રત તથા તીર્થકરો ખાસ ભક્તિપાત્ર થયેલા છે. પરંતુ બાકી નેમિ હરિવંશના, અને બાકીના બાવીશ ઈકવાકુ નાઓનાં પણ ચિયો જોવામાં આવે છે. તીર્થકરોની વંશના હતા. શ્વેતાંબર મત પ્રમાણે મહિલ સ્ત્રી હતી; પ્રતિમાઓના પૂજન વિષે કેટલાક આગમાં ઉલ્લેખો પણ દિગંબરો તેમ માનતા નથી કારણ તેમની છે પણ તેમાં પૂજા વિધિ દર્શાવેલ નથી. પરંતુ માન્યતા પ્રમાણે સ્ત્રી જાતિને મોક્ષને અધિકાર નથી. ઇ. સ. ના પહેલા સૈકામાં પૂજા સારી રીતે પ્રચલિત મહાવીર અને તેમની પહેલાંના બે તીર્થકરોની વચ્ચેનું હતી એમ પ્રાચીન જૈન કાવ્ય “T૩૫ વરિ’ ઉપઅંતર (આંતરૂ) ઉપર જણાવેલું છે; નેમિ કરતાં ૫ રથી તથા મથુરા નજીકની કંકાલી ટેકરીમાંથી મળી લાખ વર્ષ પૂર્વે નમિ નિર્વાણ પામ્યા, અને નમિ આપેલી તીર્થકરોની તે સમયની પ્રતિમાઓ ઉપરથી કરતાં ૧૧ લાખ વર્ષ પૂર્વે મુનિસુવ્રત નિર્વાણદશા સિદ્ધ થાય છે. શ્વેતાંબરોનો એક અર્વાચીન પક્ષ, પ્રાપ્ત કરી. ત્યાર પછીનાં અંતરે ૬૫ લાખ, ૧ કરો. હુંઢીયા અથવા સ્થાનકવાસીઓ પ્રતિમાપૂજાને તદ્દન ડનાં છે; બાકીનાં અંતરે આંકડાથી ગણાવી શકાય નિષેધ કરે છે.' તેમ નથી. પણ પલ્યોપમ અને સાગરોપમની ગણુ. છેલ્લા બે સિવાય તીર્થકરશે ઇતિહાસ કરતાં દંત તરીથી અપાય છે; છેલ્લું અંતર એક કટાકેટિ કથા સાથે સંબંધ ધરાવે છે એ કહેવાની જરૂર નથી; સાગરોપમનું છે. તે જ પ્રમાણે તેમનું આયુષ્ય અને બાવીસમા તીર્થંકર અરિષ્ટનેમિને કૃષ્ણના સંબંધી ઉંચાઇ અંતરના પ્રમાણમાં છે. ( જુઓ Ages of તરીકે ઓળખાવેલા છે. પણું આગમમાં આપેલી the world (Indian) ) આ વિગતે શ્વેતાંબર મહાવીરના જીવનની સવિસ્તર હકીકત ઐતિહાસિક મત પ્રમાણે આપવામાં આવી છે.
ગણી શકાય. આ ઉપરાંત જૈન શાસ્ત્રોમાં એકથી બાવીશ
તેઓ જ્ઞાત જાતિના હોઇ, વૈશાલિ (બસાર તીર્થકર સુધીમાં થઈ ગયેલા બાર ચક્રવર્તિએ નવ – વાસુદેવ, નવ બલદેવો અને નવ પ્રતિવાસોની
૧ જેનોની પ્રતિમા વિષે જુઓ J. Burgess Dig
ambara Jain Iconography' IA XXXII વાત પણ આપવામાં આવી છે. ૨૪ તીર્થકરે મળીને
1903 459 ff; G. Buhler 'Specimens of Jain આ સર્વ જન ધર્મના ૫૩ શલાકા પુરૂષો ગણાય છે.
Sculptures Mathura' in Epigraphica Indica આ બધાની વાર્તાઓ હેમચંદ્રના ‘ત્રિષષ્ઠિ શલાકા II (189) 3 f; J. Fergusson and J. પુરૂષ ચરિત’ નામના ગ્રંથમાં ભાવનગર જન ધર્મ Burgess “Cave Temples' London, 1880 પ્રસારક સભા તરફથી ૧૯૦૬-૦૯ માં પ્રસિદ્ધ થયેલ) P. 487ff. આપવામાં આવી છે. જેનો મૂળ આધાર કદાચ ૨ જેનાગમાં જુદા જુદા ચિય' (ચ)ના ઉલ્લેખેથી વાસુદેવહિંડી ગ્રંથ ઉપર રાખવામાં આવ્યો હોય એમ અનુમાન થઈ શકે કે કોઈ પ્રકારને પૂજા વિધિ તેમ જણાય છે.
પહેલાં પણ હતા. વિહાર દરમ્યાન જે જે ગામની વાડીબધા તીર્થકરને મરણ સમયે જ નિર્વાણ પ્રાપ્ત
એમાં મહાવીર રહેતા તે તે સ્થળે આવાં ચેત્યો હતાં
(સરખા હોર્નેલને “ઉપાસા સામ” નો અનુવાદ પૂ. થયેલું છે. જો કે, સંસારથી મુક્ત થયા પછી તેઓ
૨-નેટ-૪. સાંસારીક કાર્યો પ્રત્યે નિરપેક્ષ હોય છે અગર તે
૩ એપીઝા, ઇન્ડિ પુ. ૨. ૩૩૧ ફુટનેટ. સંસાર વ્યવહાર ઉપર તેઓ કંઇ પણું વીયે (શક્તિ) જુએ “શાધકની મૂર્તિ પૂજને નિષેધ કરનાર રફરાવતા તથી તે પણ તેઓ પૂજનીય થયા છે અને શ્વેતાંબર જૈન ઉપર નેટસ; ૧૯૧૨ અને મારગરેટ સ્ટીવ જેને તેમને દેવ તરીકે માને છે. જુઓ Atheism ન્સનની Notes on Modern Jainism P. 13. f,