Jain Yug 1983

SR No.: 536286
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1983
Total Pages: 576
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Yug, & India
File Size: 36 MB

Page 440

જેનયુગ
આષાઢ-શ્રાવણ ૧૯૮૩ ૫૦. મહિનામાં ઓછામાં ઓછું એક દિવસ, સાધુ આચાર પાંચ મહાવ્રતો ગ્રહણ કરે છે; અને જો એ પચ પ્રમાણે રહેવું. (૭). અતિથિ સંવિભાગ-શબ્દાર્થથી, માત્ર તેનું અનુપાલન સમ્યક પ્રકારે થાય, તો તેને અતિથિને ભાગ આપવો; પરંતુ વ્યવહારમાં તેને નવાં કર્મો લિપ્ત કરતા નથી. (S. B. E. ૫. ૨૨. અર્થ સાધુ સાધ્વીની આવશ્યક્તા પુરી પાડવા પુરતો ૨૦૨ ff) પરંતુ તેમનું વધારે સારી રીતે પાલન સંકુચિત થઈ ગયો છે..
કરવા માટે વધારે સ્પષ્ટ નિયમોની જરૂર છે. આ શ્રાવકના આવા આચારોનો ઉદેશ દેખીતી રીતે નિયમે તે સાધુઓની શિક્ષા ગણાય છે તે શિક્ષાને એ છે કે તેઓ સાધુ ધર્મ અંગીકાર કર્યા સિવાય વેણને સાત વિભાગમાં આપેલું છે. સંસારમાં રહીને કેટલેક અંશે અને કેટલાક સમય (૧) કાય વાકુ અને મનના વ્યાપાર, જેને શાસ્ત્રીય સુધી સાધુ જીવનના ફાયદા તથા પુણ્ય હાંસલ કરી પરિભાષામાં “ગ” કહે છે. તેનાથી કર્મ પરમાણુઓ શકે. તેજ પ્રમાણે અનશનના નિયમોને પણ એવો આત્મા સાથે જોડાય છે (આમ્રવે) અને નવું કામ જ ઉદેશ છે, (જુઓ લેખ. Death and Disp- બંધાય છે, આ વાત ઉપર સમજાવેલી છે; તેથી osal of the dead (Jain) Vol. 4 p. 484 1) કરીને આસ્રવ અટકાવવાને (અથવા “સંવર’ કરવાને) એ તે સ્પષ્ટ છે કે શ્રાવક શ્રાવિકાઓને ધર્મની કાય, વાણી અને મનના વ્યાપારોને સંપૂર્ણ સંયમમાં બહારના જેવા ગણવામાં આવતા નહોતા. અથવા તે રાખી તે વ્યાપારનો નિગ્રહ કરવો જોઈએ; આને શ્રાદ્ધ ધર્મના આરંભમાં હતું તેમ, તેમને સંઘના ‘ત્રિગુપ્તિ' કહે છે તેમને ગુપ્તિ એટલે મનને દુષ્ટ માત્ર મિત્રો અને મદદગાર તરીકે ગણવામાં આવતા વિચારોથી દુર રાખી, સારા વિચારોમાં સંયોજીત નહિ. પણ પહેલેથી જ તેમને સંબંધ, તેમના ધર્મો રાખવું વિગેરે) (૨) સાધુ માટે વિહિત કાર્યોમાં તથા હકે વડે સ્પષ્ટ રીતે નિશ્ચિત કરવામાં આવ્યો પણ જેતે અજાણતાં પણ અહિંસાવતનું ઉલ્લંઘન છે, સાધુ સંસ્થા સાથે શ્રાવકેને જોડનારી સાંકળ કરે તો તે દોષિત ઠરે છે. આવા દોષ ટાળવા માટે દઢ પ્રકારની હતી. શ્રાવકની અવસ્થા સાધુ અવસ્થા તેણે “પંચ સમિતિ' પાળવી જોઈએ; અર્થાત ચાલતાં, માટે પ્રાથમિક અને મોટે ભાગે તૈયાર થવાની ભૂમિકા બોલતાં, ભિક્ષા લેતાં, કોઈ વસ્તુ લેતાં અથવા મુકતાં છે. તે પણ હમણાં થોડા વખત થયાં સામાન્ય અને મળત્યાગ કરતાં જયણ-સંભાળ રાખવી શ્રાવકે માંથી જ નહિ પણ મુખ્યત્વે કરીને નાની ઉ. જોઈએ; એટલે કે સાધુ ચાલતી વખતે કોઈ જીવ મરતા અશિક્ષિતને પણ દિક્ષા આપવામાં આવે જતુ ન મરે અથવા નુકસાન પામે તે માટે છ ફુટ છે તેથી કરીને તે બાબતમાં ફેરફાર થવા પામ્યો જગ્યા આગળ જોઈ જવી; તેજ પ્રમાણે કોઈ વસ્તુ હોય એમ જણાય છે. એટલું બેશક કહી શકાય કે મુકતાં પહેલાં જમીન તપાસવી અને પ્રમાજી લેવી. શ્રાવક-શ્રાવિકા અને સાધુ સાધ્વીઓના પરસ્પર સચિત્ત વસ્તુ ખાતામાં આવી ન જાય તે માટે જયણું ધર્મોમાં ઘણું સામ્ય હોવાને લઈને બન્ને વચ્ચે નિકટ રાખવી; વિગેરે-૧ (૩) કર્મને આત્મા સાથે સંયોગ સંબંધ જારી રહ્યા છે અને તેથી કરીને અંદરથી થવામાં રાગદ્વેષાદિ કષાય કારણભૂત છે; તેથી સાધુમલિક ફેરફાર નહીં કરવાને જન ધર્મ સમર્થ રહ્યો એાએ સદગુણો મેળવવા જોઈએ. કષાયો ચાર છે; છે તેમજ લગભગ બે હજારથી વધુ વર્ષ થયાં બહા, ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ; અને તેનાથી ઉલટા રના હુમલાઓ સામે જન ધર્મ ટક્ક) ઝીલી શકો ગુણ ક્ષમા, માર્દવ આર્જવ અને શૌચ છે; એ ચાર છે. પરંતુ બાદ્ધ ધર્મમાં ઉપાસકેના આચાર એટલા ગુણોમાં નીચેના છ ગુણ ઉમેરવાથી સાધુઓને કડક ન હોવાને લઈને તેમાં અસાધારણ ફેરફારો થયા દશાંગી ‘ઉત્તમ ધર્મ' થાય છે-સત્ય, સંયમ, તપ, અને અંતે જે દેશમાં તેની ઉત્પત્તિ થઈ હતી તે -- દેશમાંથી તે અંતે નાબુદ થશે.
૧. આ બાબતમાં સાધુઓએ રાખવી જોઈતી જયદિક્ષા અંગીકાર કરતી વેળા સાધુ ઉપર કહેલાં
ણાને ખ્યાલ આચારાંગ સૂત્રના દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધમાં આપેલ છે.