________________
૨૧૪
જેનયુગ
પિષ ૧૯૮૩ નથી, ધર્મપ્રાપ્તિ થતી નથી, અને જન તરીકેના શુદ્ધ કરે છે અને કોઈ સ્થળે વેશ્યાઓના ના કરાવવામાં આચરણ શીખાતા નથી. આ વાત અસત્ય નથી આવે છે પરંતુ જ્ઞાનપ્રચાર પ્રત્યે ઘણું દુર્લક્ષ આપપરંતુ જે પ્રાંતોમાં સાધુઓ નિરંતર વિચરે છે ત્યાં વામાં આવે છે. સ્ત્રીઓ પોતાનાં સ્ત્રી-ઉચિત ગૃહહાલ શું સ્થિતિ છે? મુનિનિદા, અવિવેક, કષાય કાર્યો કરતી નથી તેથી તેમની શારીરિક સ્થિતિ કલેશ, કેર્ટના ઝઘડા વિગેરે યત્રતત્ર જોવામાં આવે બગડતી જાય છે. બાળકને માતાનું શુદ્ધ પૂરતું ધાવણ છે. આચાર્યોની સંખ્યા વધતી જાય છે તેમાં શાસ- મળતું નથી. ક્ષયઆદિ રોગોની બીમારી જીવનશક્તિને નની રક્ષા અને ઉન્નતિ થવાને બદલે અંદર અંદર ક્ષય કરે છે. માનસિક, કાયિક અને કર્મની શિથિકલેશાગ્નિ, અને હરીફાઈ-તે અંગે તેમના ઉત્સવો, લતા-ભ્રષ્ટતા, ઉંડાં મૂળ નાંખી આત્મબળ-સંગઠનબળ અઠા મહોત્સવ, સંધ કાઢવાનાં ખર્ચે એક એકથી દેશપ્રેમ-કામપ્રેમ આદિને હચમચાવી નાંખી સમાજને સરસ થાય છે. જ્ઞાનપચાર, શાહાર, ધર્મપ્રચાર, મૃતપ્રાય કરી રહી છે. મરણ સંખ્યા માં વધી સમાધાર, જીર્ણમંદિરહાર, આદિ અતિ ઉપયુક્ત ગઇ છે અને તે એટલી બધી કે ગત ૪૦ વર્ષમાં અને મહત્વની બાબતો પર ઉપેક્ષા કરવામાં આવે છે. લગભગ સવા ત્રણ લાખ અને એપછી થયા છે.
વિશેષમાં અંતઃક્ષોભ, અંધવિશ્વાસ અને જૂની વસ્તીપત્રકમાં જનની જણાતી આટલી બધી પરંપરાની ચુસ્તતાને લીધે નવીન પ્રકાશ કે સહિષ્ણુ
વર્ષોવર્ષ થતી ઓછી સંખ્યા જાય છે. તેમાં ઉપરનાં તાને અભાવ જ્યાં ત્યાં જોવામાં આવે છે એથી
કારણે નિમિત્તભૂત છે. તેમાં એક વિશેષ કારણ એ સમાજરૂપી નૌકા સાગરમાં ઝોલાં ખાય છે, જેને
પણ છે કે લગ્નક્ષેત્ર સંકુચિત હોય છે ત્યાં નાના ધર્મના સિધ્ધા-અનેકાંતવાદના અચલ અને સર્વ- નાના વર્ગોને સામાજિક લાભ મળતા નથી તેથી તે ગ્રાહ્ય સિધ્ધાન્તને અભેરાઈએ ચડાવવામાં આવે છે.
આખા ને આખા વર્ગો ધર્મને પલટ કરે છે. વળી મેટો ભાગ અનેકાંત દર્શન શું છે તે સમજતો નથી
ધર્મને પલટો કર્યા પછી પાછા મૂળ ધર્મમાં લાવવા અને તેથી (૧) જન ધમની ખરી ખૂબીનું મહત્ત્વ માટે કંઇપણ સાધન રાખવામાં આવ્યું નથી, તેમજ ઉડી જાય છે (૨) કેટલાય લેશની હેળીમાં નાળી- બીજા ધર્મમાંથી જનધર્મમાં આસ્થા રાખનારને જનએર બને છે (૩) કેટલાય પિતાના કર્તવ્યનું ભાન ર્મમાં લાવી સ્થાપિત કરવા જેવું ઉદાર અને વિશાલ ભૂલી ચારિત્રભ્રષ્ટ થાય છે અને નફફટ બની પોતાના
વાતાવરણ નથી. દંભને ન છેડતાં સમાજને છેતરી પોતાની પાપ વાસનાને ઢાંકે પીછો કરે છે અને (૪) કેટલાયને
આર્થિક દીનતા, બીજા દર્શનેમાં આશ્વાસન લેવાનું મન થઈ જાય આર્થિક દીનતા પણ વધી ગઈ છે. લોર્ડ કર્ઝનના છે અને સ્વધર્મ છોડી પણ દે છે.
કહેવા પ્રમાણે હિંદના વેપારનાં અર્થે નાણાં જનોના આ સમાજની ધાર્મિક બાજુ થઈ; હવે તેની હાથમાં પસાર થાય છે એવી સ્થિતિ રહી નથી. વ્યાવહારિક બાજુ જોઈએ તે કુરિવાજેએ ઉંડાં મૂળ વ્યાપાર તરફ લક્ષ અપીજને અય છે,
વ્યાપાર તરફ લક્ષ અર્થોપાર્જન અર્થે છે, પણ મૂળ ઘાલ્યાં છે. ગૃહવિવાહ અને કન્યાવિક્રય એ બે એક અને માલદાર એવા ખરા ધંધા યા ઉત્પાદક ધંધા બીજા સાથે અલગ સંબંધ ધરાવનારા રીવાજે ઘાતક
હાથમાંથી સરી ગયા છે અને વિશેષે દલાલી અને નીવડ્યા છે. તેમાં બાળલગ્ન થાય છે. આ સર્વના સટ્ટામાં વેપાર આવી રહ્યા છે. હુન્નર ઉદ્યોગની વૃદ્ધિ પરિણામે બાળ વિધવાઓ વધી પડી છે, તેમની સ્થિતિ થતી નથી. પહેલાંના શહેરો હાલ નથી, ઘણું ઉતરી કરવા પર ધ્યાન ન આપતાં તેઓ જાણે જીવ વગરના
ગયાં. બધે ઠેકાણે આર્થિક તત્ત્વ નબળું પડતું
ગયા. બધે ઠેકાણે આથિક તવ નબળું પદાર્થો હોય નહિ તેમ ગણી તેમને કચડી નાંખવામાં જણાય છે. આવે છે. ભભકામાં અને મનની માનેલી મોટાઈમાં આ રીતે દર્દ અનેકદેશીય છે. ગુંચવાડા ભરેલું મસ્ત બની અનેક જાતનાં નાહકનાં ખર્ચે ઘણાઓ છે, તેને ઉપાય પણ તે જ રીતે ગુંચવાડા ભરેલો હાઈ