Page Text
________________
પાટણ ચૈત્યપરિપાટી
૧૦૭ પાત્ર ન બનતાં તે ગુપ્તપણે પાટણનો ત્યાગ કરી ચાલી પડ્યું હશેજ, પરંતુ આ બનાવ સાચે હોય તે પણ નિકળ્યો, અને તેણે આબુના દક્ષિણ કટિભાગમાં તેની વિશેષ સ્થાયી અસર થઈ જણાતી નથી, કારણું વસેલી ચંદ્રાવતી નગરીમાં આવીને નિવાસ કર્યો, ચંદ્રા- કે તે પછીના ચૌલુક્ય રાજા કર્ણદેવ, સિદ્ધરાજ, વતીને પ્રથમ રાજા વિમલના આગમનથી ડરી કુમારપાલ વિગેરેના રાજ્યકાલમાં પણ લગભગ તમામ જઈ ભાગી જતાં વિમલ ત્યાં રાજા થઈને રહ્યા. રાજ્યકારભાર જન મંત્રિઓના હાથમાં જ હતા,
રાજાની નારાજગીથી જન સમાજનો માન્ય એટલું જ નહિં પણ સિદ્ધરાજ કે જે શિવધર્મ હતો પુરુષ વિમલ પાટણ છોડીને ચાલ્યો ગયો, એ વાત છતાં જૈનધર્મ અને અને જનધર્મીઓને ઘણું જ જાહેર થતાં પાટણન જન સંધ રાજા ઉપર ભારે માન દેનારો અને જૈન વિદ્વાનને પૂજનારો હતો. ગુસ્સે થયો, એટલું જ નહિં; પણ સેંકડે જૈન કબ એ ઉપરથી સમજાય છે કે પાટણમાં જૈનધર્મની વિમલનું અનુસરણ કરી પાટણ છોડી ચંદ્રાવતીમાં પ્રબલતા ઘણા લાંબા કાલ સુધી ટકી રહી હતી. જઈને વસ્યાં. જે ઉપરની હકીકત સાચા ઇતિહાસમાં કહેવાય છે કે એક સમયે પ્રસિદ્ધ આચાર્ય શ્રીહેમખપતી હોય તે કહેવું જોઈયે કે પહેલા ભીમદેવના ચન્દ્રસૂરિનું પાટણમાં આગમન થયું ત્યારે ૧૮૦૦ વખતમાં પાટણની જૈન વસતિમાં કંઈક ભંગાણુ અઢારસો કટિવજ શેઠિઆઓ તેમના નગરપ્રવેશ
૧ આ રાજાનું નામ કયાંઈ જણાવ્યું નથી, કોઈ પર મહેસવમાં એકઠા થયા હતા. આ એકજ દાખલા માર વંશીય રાજા હતા, ધારને ધંધુક તે ન હોય? ઉપરથી પાટણના જનોની સંખ્યાને અને તેમની
૨ વિમલ ચન્દ્રાવતીને રાજા થયાની હકીક્ત વિમલ સમૃદ્ધિને ખ્યાલ આવી જશે. કુમારપાલ પછી પાટપ્રબન્ધમાં જણાવેલી છે.
ણના જનોની અને સાથે જ રાજ્યની અવનતિને ' ૩ કુમારપાલના સમકાલીન હરિભદ્રસૂરિ મત્રીશ્વર પાયો નંખાણે. અજયપાલે ઘણુંખરા જુના જૈન પૃથ્વીપાલની પ્રાર્થનાથી રચેલ ચન્દ્રપ્રભસ્વામિચરિત મંત્રિઓને પદભ્રષ્ટ કર્યા અને કેટલાકને ભયંકર (પ્ર.) ની પ્રશસ્તિમાં જણાવે છે કે વિમલ દણ્ડનાયક શિક્ષા કરી. ખાસ કરીને કુમારપાલના મરજીદાન ભીમદેવ રાજાના વચનથી સકલ શત્રુના વૈભવને ગ્રહણ મનુષ્યને અજયપાલે ભારે ત્રાસ આપે,2 કુમારકરી પ્રભુપ્રસાદથી પ્રાપ્ત થયેલ વકાલી (ચન્દ્રાવતી ) પાલનાં પુણ્યકાર્યોને તેણે બને તેટલે નાશ કર્યો, વિષયને ભેગવત હતું, જુએ તે ઉલ્લેખ:--
પણ આવાં અધમ કામો ઘણા કાલ સુધી કરવાને જ સિરિભીમએવરજે તે નિ મહામઈ પઢમો છે તે જમ્યો ન હતો. રાજ્યાભિષેકને ત્રીજે જ વર્ષે બીઓ ઉ સરય સહરનિમ્મલગુણરયણમંદિરમુદાર ! અજયપાલનું તેના એક નોકરના હાથે ખુન થયું નિયયપહાપ અરિયતરણું વિમલો ત્તિ દંડવઈ છે અહ ભીમએવનરવઇવયણેણુ ગહીયસયલરિવિહા!
અને ત્યાર પછી ધાર્મિક વિપ્લવ બંધ થયો, રાજ્યવફાવલ્લીવિસર્ષ સ હવલદ્ધ તિ ભુજ તે ” કારભાર પણ પાછા નિયમિત થઈ ગયે પણ સિદ–(વિ. સં. ૧૨૨૩ માં લખાયેલી પાટણના સંઘ- તજ અર
તા . રાજ અને કુમારપાલે જે ગુજરાતના રાજ્યની હદ વીના પાડાના જેનભંડારની તાડપત્ર પ્રતિ ). આ અભિ- વધારી ચૌલુકય રાજાઓની સાર્વભૌમ સત્તા સ્થાપન પ્રાયને અનુસરતા માલધારી રાજશેખરસૂરિ વિ. સં. કરી હતી, તે લાંબો કાલ શકી નહિં. જે ક્રમથી ૧૪૦૫માં રચેલા પ્રબંધકોષમાં-વસ્તુપાલપ્રબન્ધમાં– પ્રાગ્વાટવંશે શ્રી વિમલો દાડનાયકેઅભવત્ ા સ ચિરમ
૧ આ હકીક્ત હિન્દી કુમારપાલ ચરિતની પ્રસ્તાવબુંદાધિપત્યમથુન ગૃજરેશ્વરપ્રસન્તઃ' અર્થાત્ “ગૂર્જરેશ્વર * (ભીમદેવ)ની પ્રસન્નતાથી વિમલે લાંબા સમય સૂધી ૧ હેમચન્દ્રસૂરિના શિષ્ય રામચન્દ્ર, મંત્રી પદ આબ ઉપર આધિપત્ય ભેગળ્યું હતું’ એમ જણાવે છે. આદિ હેમચન્દ્ર અને કુમારપાલના માનીતા ૫રથાન
આ ઉલ્લેખ જતાં વિમલને ભીમદેવ સાથે વૈમનસ્ય અજયપાલે કેવી ભયંકર શિક્ષા કરી હતી તે પ્રબન્ધથવાના વૃતાન્ત માટે સદેહ રાખવો પડે છે. લા. ભ. ગાંધી] ચિન્તામણિમાં ચૌલુકય રાજાઓને ઈતિહાસ જેવાથી જશે,
| SR No. | 536286 |
| Book Title | Jain Yug 1983 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 576 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Yug, & India |
| File Size | 36 MB |