________________
પામ્યાં હે
જનતાને કે લિ
વાર્થ સર
અમારા સત્કાર
૨૯ નથી વિશેષ લાગતું જ નથી. પણ એટલું તો હું શબ્દો જોડી કહાડે છે. શું ગ્રિસનું કે હાનકડા હમેશ કહીશ કે ખાસ પરિભાષા અને ઘણા ગ્રંથે ઈગ્લેંડનું ગૌરવ કઈ કાળે ગુજરાતમાં હતું? એની કે જેને સાહિત્યમાં વિદ્વત્તાના પુરાવા રૂપ મનાય છે ભાષામાં દીવ્યતા કદાપિ હતી?-હને ગુજરાતી જેવી (!) એ તો પ્રજાને નિર્માલ્ય બનાવનાર બલાઓ જ નમાલી એકકે ભાષા લાગતી નથી. શ્રીમન મહાવીર છે. હું પૂછું: હરિભદ્ર કે હેમાચાર્ય હેટા વિદ્વાન પુનઃ જન્મી શકે તેમ નથી છતાં ઘડી માટે ક૫થઈ ગયા હોય તેથીય હમને-મહને શું? જનતાને નાથી ધારી છે કે તે આજે જન્મ અને પૂર્વભવશું? માનવછોડને આજે એ ઘડીભરના અભિમા- ના પાપ (જે તે બાકી રહ્યાં હોય તે !) ગુજરાતમાં નથી શું વિકાસ મળવાને હવે ? ડાહ્યાભાઈ ૩૫ જન્મ પામે તો તેણે કોઈ બીજી જ ભાષા એના વર્ષની ઉમરે ગુજરી ગયા, ત્યાં સુધીમાં આટલી અનુભવને જીરવી શકે એવી ઘડવી પડે ! પણું ઠીક સંદર બલદાયક કૃતિઓ કરી તે છતાં જેને આંધળા છે; સીધીને પિતાનો છોકરો એમ જ હાલે હેને એ અર્થમાં જોઈ શક્યા નહિ, અને આજે કરી લેવું પડે છે-એ ન્યાયે બધા મોહો ક્ષન્તવ્ય એનાં ગાન ગાવા નીકળ્યા છે ! એ ગાન એના છે! સત્ય હકીકત સાથે કોઈ સાહિત્યને સંબંધ નથી! જીવનકાળમાં થવા પામ્યાં હેત તે એનામાં એર વધુ શકિત ખીલી હોત અને જનતાને તે એર
પણ Action and Re-actionની અનિ. વધારે ખીલવી-નચાવી શક્યો હોત. મહૂમની મૂર્તિ પૂજવી અને જીવતી મૂર્તિની અવગણના કરવી એ
વાર્ય સત્તા હમજવા પામનાર જનતાએ તે એ
સમજને વિસ્તારીને આખા જગતની પિતાપર પડતી મહદશા નહિ તો બીજું શું ?
અસરો જેવી જોઈએ અને કઈ અસરોને આવવા Action and Re-action 24122 8241
દેવી અને કઈની હામે યુદ્ધ કરવું તેનો વિવેક કરો એસીઆ-યુરોપથી થયા વગર નથી રહેલા તે હાની
જોઈએ; તેમજ અને તે સાથે, પોતાની અસર સરખી અને મુડદાલ ગુજરાત એ કદરતી નિયમથી દુનિયાના બીજા ભાગ પર નાખવી જોઇએ. Actકેવી રીતે બચી શકે? પણ એટલુંય જેના ભાગમાં
ion-Reaction કાંઈ માત્ર સિદ્ધાંત તરીકે રહમજે ઉગવા પામ્યું હોત તો સાધુ, દેરા-અપાસરા,
જવાની વાત નથી, પણ action કરવાની શક્તિ વ્રત, અને અમુક શાસ્ત્રીય શબ્દઃ આટલામાં જ એમનું
અને reaction કરતી શક્તિનો અનિષ્ટ ભાગ જીવન સમાપ્ત થવા ન પામ્યું હતું. આજે હમે,
ward off કરવાને માટે જોઈતી પહાડ માફક જેનોના મુખેથી કાંઈ પણ વાત ચાલતી હશે તો, આ
સ્થિર ઉભા રહેવા ૨૫ વૈર્ય શક્તિ-ધ્યાનશકિતસિવાય બીજી એક વાત નહિ સાંભળો. વ્યાપારમાંયજન
ખીલવવા તરફ ધ્યાન આપવું જોઈએ છે. જૈન પરિભાષાને એકાદ શબ્દ અને એ વાતાવરણે ઉત્પન્ન
સાધુઓ, નેતાઓ અને કૅન્ફરન્સે આ મૂળ મુદ્દાની કરેલી પ્રકૃતિ જોશો જ. આ કદાચ હમને અસહ્ય
બાબતમાં શું કરી શકયા છે ? અને ગુર્જર સાહિલાગશે કે, જેમ જન સાહિત્યની બાબતમાં તેમજ
ત્યકારો પણ? આજે ગુજરાત અને ગુજરાતી ભાષાના સંબંધમાં જે “બડીબડી બાત' કાગળો પર આવે છે તેની મહને પિતાને તો સાહિત્ય માત્ર અને કાનુન બાબતમાં છે. જ્યાં કાંઈ ખાસ અભિમાન લેવા માત્ર, માત્ર નિરર્થક જ નહિ પણ શક્તિદ્રાહી લાગ્યા જેવી શક્તિ કે ઉંચાણ કે ઉંડાણુ નથી ત્યાં કલ્પનાથી છે અને લાગે છે. મારું ચાલે તે લખવા અને અને દેશમાહથી બધું “આરોપવામાં આવે છે. જેમ ભણવાના હું પરવાના કાઠું અને બહુજ થોડાને જનો ગાજે છે કે અમારે જ ધર્મ સર્વોત્તમ, તેમ ભણવા દઉં કે લખવા દઉં ! જેટલી ચીજો “સામાન્ય” આજના ગુજરાતી સાક્ષર “ગરવી ગુજરાત વગેરે બની છે તેટલીએ મૂલ્યવાન પણું ગુમાવ્યું છે. લક્ષ્મી,