Page Text
________________
સામાયિક-ગ અને તેથી થતો આત્મવિકાસ પ્રભુ શ્રી મહાવીરે જ્યારે તીર્થ સ્થાપન કર્યું ત્યારે, કેટલાક ભાઈઓ કહે છે કે, મન વશ નથી પિતે જે ક્રિયાથી ઉચ્ચ સ્થિતિએ પહોંચ્યા હતા, તે રહેતું. એ ભાઈઓની એ વાત ખરી છે, પણ એ સ્થિતિમાં જગતના જીવોને લાવવાના આશયથી મન વશ નથી થતું તેનું કારણ વિચારીએ. એમણે સંધ સ્થાપિત કર્યો. અને તે સંઘમાં આવેલા આપણી ક્રિયાને જ્યારે આપણું મન અનુસરતું જે, બે ઘડી સામાયિક કરે તે શ્રાવક અને જીવન નથી, ત્યારે આપણે એ ક્રિયાને રસપૂર્વક કરતા નથી પર્યત સામાયિક કરે તે સાધુ કહેવાયા.
હતા, અને તેથી મન બહારને બહ્મર ભટક્યા કરે જન ધર્મના અનુયાયીઓને સુખદુઃખના પ્રસંગો છે. જ્યારે કોઈ પુસ્તક વાંચનાર તે સમજણ સહિત હર્ષ કે શેક કરાવી શકતા નથી. કારણ કે તે કર્મને રસપૂર્વક વાંચો હોય છે, ત્યારે તેનું મન તેમાં માનનારા છે. અને તેથી પિતાને સુખપ્રદ પ્રસંગોમાં, એટલું પસવાયલું હોય છે કે આસપાસ શું થાય છે શુભ કર્મને ઉદય ભોગવનાર ગણે છે. અને દુઃખના તેની તેને ખબર પણ નથી હોતી. મન તેને પૂર્ણ સમયે તે મારા અભ કર્મનો ઉદય છે, એમ સમજી સહાનુભૂતિ આપતું હોય છે. મન સ્થિત ત્યાં જ થાય વિહળ થતા નથી. અને અંતરાત્મ પછી નિર્જરા છે કે-જ્યાં તે જ્ઞાનથી પ્રદીપ્ત હેય. વડે અશુભ કર્મને નાશ કરે છે.
હાલમાં સામાયિકના અર્થે હૃદયમાં નથી ઉતએવી રીતે યથાશક્તિ રાગ દ્વેષ રહિત થતાં રતા તેનું કારણ એ છે કે તે સામાયિક આત્મ આત્મા પોતાના ગુણોને રાગ દ્વેષાદિથી થયેલા આછા- કલ્યાણાર્થ કરવામાં નથી આવતું પણ લોકોમાં દિતપણાથી ધીરે ધીરે છોડાવતે દર્શન દે છે, અને “પોઝિશન' વધારવા માટે કરાય છે. છેવટે બત્રીશ દેષ રહિત સામાયિક કરીને આત્માના
સામાયિક કરનાર આત્મા સકળ સંસારના છને ગુણને ભેટવાને અધિકારી થાય છે.
પિતાના સમાન ગણનાર હોય એટલે કોઈને દુખ* જે વસ્તુ તમારે પામવાની ઇચ્છા છે, તેના તરફ કારક તે થાયજ નહિ. શ્રી મહાવીરે સામાયિકમાં વિશેષ વિચાર કરે તે બળવત્તરપણે રૂચવાન થઈ બાર વર્ષ અને એક પક્ષ રહી તેથી જે સિદ્ધિ મેળવી, આગળ વધતાં વિદતો તમને નાનાં લાગશે અને તેથી “નીવ કરું રાની એ ભાવપામવાની વસ્તુ અતિ મહત્વની જણાશે. આડે આવ- નાથી તીર્થકર તરીકે રહી તેઓ સિદ્ધ થયા. નારાં વિતા નાનાં અને અલ્પ થતાં થતાં એ વિાને [ આ પછી પ્રમુખે ઉપસંહાર કરી સામાયિક વિદારી પિતાનું લક્ષ્ય જ્યાં છે ત્યાં પહોંચી જવાશે. સંબંધી વિવેચન કર્યું હતું. ભાષણુકર્તાએ પિતાને દાખલા તરીકે-જ્યારે માણસને પુના જવાની જરૂર વિષય પૂરો કર્યો હતો નહિ તેથી તેમનું બીજું પડી, ત્યારે તેના રસ્તામાં પર્વ આડે ઉભેલા હતા વ્યાખ્યાન આજ વિષય પર તે પછીના રવિવારે પણુ માણસેએ તેને તેડીને પોતાનો માર્ગ કર્યો રાખવામાં આવ્યું હતું. આ બીજું વ્યાખ્યાન યથાઅને ગયા.
વકાશે પ્રકાશ પામશે | અસંખ્ય યોગ છે, નવપદ એ યુગ છે તેમ સામાયિક પણ થશે છે. કહ્યું છે કે –
યોગ અસંખ્ય છે જિન કહ્યા, નવપદ મુખ્ય તે જાણે; એહ તણે અવલંબને, આતમ ધ્યાન પ્રમાણેરે
-- શ્રીપાલ રેસ યશોવિજયજી. जे केवि गया मोक्खं, जे विय गच्छति जे गमिस्संसि।
ते सव्वे सामाइय, माहप्पेण मुणेयव्वं ॥ -જે કઈ મેક્ષે ગયા, જે વળી જાય છે, અને વળી જે મોક્ષે જશે તે સર્વ સામાયિકના માહ મ્યથી જાણવું.
| SR No. | 536286 |
| Book Title | Jain Yug 1983 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 576 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Yug, & India |
| File Size | 36 MB |