Page Text
________________
સ્વીકાર અને સમાચના શું માન્યતા છે તે આ ગ્રંથ પરથી વિશેષ પ્રમાણમાં મોહ અને વિવેકનું સ્વરૂપ આપ્યું છે અને પરમહંસ સમજાશે. આ સંસ્કૃતમાં વિ૦ ૧૮માં શતકમાં થયેલ એવા આત્મરાજની શ્રેષ્ઠતા બતાવી છે. આ ઉપરથી વિનયવિજયજીએ કરેલી સુંદર રચના છે. તે આખી ધર્મમંદિરે મોહ અને વિવેકનો રાસ ગૂજરાતમાં કૃતિ જામનગરના પંડિત હીરાલાલ હંસરાજે પ્રકટ રચ્યો છે અને બીજાઓએ ઉદયરત્ન, નેમિવિજય કરી છે. તે પંડિત સંબંધી સામાન્ય રીતે કહેવાય આદિએ પણ તેવો રાસ રચ્યો છે. છે કે મોટા ટાઈપમાં અનેક પાનાંઓમાં ગ્રંથે છાપી જયશેખરસૂરિએ આ પિતાના સંસ્કૃત રૂપક ઘણી વધારે કિંમત રાખે છે–તે ફરિયાદ દૂર કરવાને ગ્રંથને સ્વતંત્ર રીતે ગુજરાતીમાં આ ત્રિભુવનદીપક આ ગ્રંથના પ્રકાશનનો હેતુ જણાય છે તે અયોગ્ય પ્રબંધરૂપે રચ્યો છે. તેની રચના સંવત ૧૪૬૨ માં યા નથી. ઉકત પંડિતની પ્રકાશિત કૃતિમાં અને આમાં તે પહેલાં મૂકી શકાય. આથી આ કૃતિ આદિ કવિ શી વિશેષતા છે તે સમજાવ્યું નથી. આમાં કંઈ પણ તરીકે હમણાં સુધી મનાતા શ્રી નરસિંહ મહેતાના પ્રસ્તાવના નથી, તેમજ આ સંસ્થા જે રીતે અન્ય પહેલાની છે અને તેથી તે પહેલાંની ગુજરાતી ભાષાની ગ્રંથમાં પ્રાકત ગાથાઓ કે વાક્યોની સંસ્કૃત છાયા કતિ તરીકે પસંદ કરી પંડિત લાલચંદજીએ પ્રસ્તાફટનેટમાં મૂકાવે છે તે રીતે આ ગ્રંથ સંબંધે કર્યું વના, સંક્ષિપ્ત સાર, વગેરે સહિત સંશોધિત કરી નથી. હવે પછીના વિભાગોમાં એમ કરવા લક્ષ આપશે. જનસમૂહ પાસે સં. ૧૯૭૭ માં રજુ કર્યો તે માટે આમાં વિષયાનુક્રમ, સાદો અને વિસ્તૃત મૂકો ઘટે તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. ગૂજરાતી સાહિત્યના પ્રખર એ પણુ લક્ષ બહાર જવું ન જોઈએ. આવા ગ્રંથે સાક્ષર શ્રી કેશવલાલ હર્ષદરાય ધ્રુવ એક પત્રકાર ગૂજરાતીમાં અનુવાદ કરવા યોગ્ય છે, ને અંગ્રેજીમાં જણાવે છે તે યથાર્થ છે કે – પણું અનુવાદ કરવા લાયક આ ગ્રંથ છે એમ મા... “ જાની ગૂજરાતીના અભ્યાસને માટે જૂનાં જન નીએ છીએ.
કાવ્યો બહુ જરૂરનાં છે. પંદરમા સોળમા સૈકા ત્રિભુવનદીપક-પ્રબંધ-[ રચનાર કવીશ્વર
પછી તે જૈનેતર સાહિત્ય પણ મળી આવે છે પરંતુ શ્રી જયશેખરસૂરિ સંપાદક પંડિત લાલચંદ્ર ભગવા
તે પહેલાંના સકા ઉપર તો જૈન સાહિત્યજ પ્રકાશ નદાસ. પ્ર. અભયચંદ ભગવાનદાસ ગાંધી કુલ 9. નાંખી શકે એમ છે.' ૮૦ મૂલ્ય આઠ આના ]
આમ લખી વાચક વગરને અને અભ્યાસકવર્ગને
આભારી કરવા માટે તેવું જૂનું જૈન સાહિત્ય છપાવઅંચલ ગચ્છમાં જયશેખરસૂરિ એક મહાકવિ
વાની પ્રવૃત્તિ કરવા માટે આનંદકાવ્ય મહોદધિ પ્રકટ અને ગ્રંથકાર થયા છે. સંસ્કૃતમાં અનેક ગ્રંથો
કરનારી સંસ્થાને ધ્રુવ મહાશય પિતે જણાવે છે તેય (૧૪૩૬ થી ૧૪૬૨ સં. માં) રચ્યા છે. ઉપદેશ
છે. હજુ આ સંસ્થા તરફથી આવી પ્રાચીન કૃતિઓ ચિન્તામણી સં. ૧૪૩૬, પ્રબોધ ચિંતામણિ અને પ્રકાશન પામી નથી, પણ લાલચંદભાઇએ પહેલાં ધમ્મિલ ચરિત મહાકાવ્ય સં. ૧૪૬૨, જેનકુમાર પ્રથમ આટલી જાની કતિ સંશોધિત કરી પ્રકાશિત સંભવ મહાકાવ્ય, અને શત્રુંજય, ગિરનાર, મહાવીર કરાવી તે માટે અભ્યાસક વર્ગ તેમનો ઋણી છે. આ જિન એ ત્રણ પર ધાર્નિંશિકા, આભાવધ કુલક, ગ્રંથ બી. એ. ને એમ. એ. ના ગૂજરાતી અભ્યાસધર્મસર્વસ્વ, ધર્મ કલ્પદ્રુમ વગેરે વગેરે. આ પૈકી ક્રમમાં હજુ સુધી દાખલ થઈ શક્યો નથી એ ખેદપ્રબંધ ચિંતામણી એ રૂપક ગ્રંથ છે. જેમાં ઉપ- જનક છે. લાલચંદભાઇએ આ કાવ્ય પાછળ લીધેલ મિતિભવપ્રપંચકથા સિદ્ધર્ષિકૃત રૂપક મહાન અને શ્રમ પ્રશંસનીય છે. પ્રાચીન (૧૦ મા સૈકાનો) ગ્રંથ છે કે જેટલો પ્રાચીન શ્રી નરસિંહ મહેતાના પહેલાનું ગુજરાતી સાહિત્ય રૂપક ગ્રંથ વિશ્વના કોઈ પણ સાહિત્યમાં થયેલો જા કવિઓકૃત ઘણું છે અને તે ધીમે ધીમે બહાર જાણવામાં નથી. આ પ્રબોધ ચિંતામણી ગ્રંથમાં પડતું જશે તો તેમને આદિ કવિ તરીકે હું નહિ
| SR No. | 536286 |
| Book Title | Jain Yug 1983 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 576 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Yug, & India |
| File Size | 36 MB |