________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
E
समयार्थचोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ.२ क्रियास्थाननिरूपणम् पोसणाए नो श्रमणमाहनपोषणाय 'गो तस्स सरीरंगरस' नो तस्य शरीरस्य किंचिविपरिमाइत्ता मति' किश्चित् परित्राणाय भवन्ति ‘से हंता' स हन्ता 'छेत्ता-मेता -लुंपत्ता-विलुपश्चा-उद्दमाता' छेत्ता-छेदनकर्ता, 'भेला' भेदनकर्ता, लुम्पयिता, बिलुम्पपिता, उपद्रवपिता 'उज्झिउं बाछे वेरस्स आभागी भवई उमित्य-विवेक परित्यज्य बालो-मन्दबुद्धिः वेरस्याभागी भवति-सर्वथा वैरस्य भागी भवती त्यर्थः 'अणट्ठादंडे' अयमनर्थदण्डः, पुनरप्पाह-'से जहाणामए' तययानाम: 'केइ-पुरिसे' कश्चिन् पुरुषः 'कच्छसि वा-दहंसि वा उदर्गसि वा-दवियंसि वावळयंसि वा-मंसि वा-गगणंसि वा' कच्छे वा-तृणपुजे, हदेवा, उदके वा -समुद्रन यादिषु, द्रव्ये वा, लये वा-नदीवेष्टितस्थले, 'मंमि वा' गर्ने वा-आतमसे वा-प्रन्धकारपूर्ण स्थाने, 'गहणे वा' गहने वा 'महाविदुग्गमि वा-वर्णसि वा वणविदुग्गंसि वा -पवयंमि वा-पायविदुग्गंसि वा' गइनविदुर्गे वा, वने वा, वनविदुर्गे वा, पर्वते वा पर्वतविदुर्गे वा 'तणाई उपविय ऊपविय' तृणानि उत्सार्य उत्साय-उन्क्षिप्य उरिक्षय 'सामे आणि कायं णिमिरई' सयमेवाऽग्निकार्य योजन हनन करने वाला, छेदन करने वाला, भेदन करने वाला, काट कर पृथक-पृथक करने पाला, उग्वाड देने वाला उपद्रव करने वाला. अज्ञानी व्यर्थ ही वैर का भागी होता है। इस प्रकार किमी प्रयोजन के विना हिमा करना अनर्थदंड है। ___ और भी कहते हैं-कोई भी पुका कछार-नदी के तट पर, ताराम पर, जलाशय पर, नदी से वेटिन स्थल पर, खड्डे में, अन्धकार पूर्ण स्थान में, गहन में, गहनविदुर्ग 'जहां जाना कठिन हो ऐसे गहन स्थान में, वन में, वनविदुर्ग में, पर्वन पर पर्वत बिदुर्ग पर तृग आदि फैला-फैला कर स्वयं ही आग जलाता है, या दूसरे से भाग जल वाता કરે છે. એવા વિના પ્રજન હનન કરવાવાળા, છેદન કરવાવાળા, ભેદન કરવાવાળા, કપટ કરીને પૃથક પૃથક્ કરવાવાળા, ઉખા વાવાળા, ઉપદ્રવ કર વાળા અજ્ઞાની વ્યર્થ ફોગટ જ વેરને ભેગવનારા બને છે. આ રીતે કઈ પણ પ્રજન વગર જ હિંસા કરવી તે અનર્થ દંડ કહેવાય છે.
વિશેષ કહે છે–કઈ પણ પુરૂષ કછાર-નદીના કિનારા પર તલાવ પર જલશા પર નદીથી વીંટળાયેલા સ્થળ પ, ખાડ માં અંધારાવાળા સ્થાનમાં ગહનમાં-ગહન વિદુ એટલે કે જ્યાં જવું મુશ્કેલ હોય એવા ગહન સ્થાનમાં વનમાં, વનવિ૬માં પર્વત પર, પર્યત વિદુર્ગ પર વશ વિગેરે ફેલાવીને સવયં આગ લગાડે છે, અથવા બીજની પાસે આગ લગાવે છે,
सू० २२
For Private And Personal Use Only